CINXE.COM
Propolis — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Propolis — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"617a1bf0-ce0e-4839-9726-c5cf8b0dae7c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Propolis","wgTitle":"Propolis","wgCurRevisionId":223935035,"wgRevisionId":223935035,"wgArticleId":66799,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article avec source à lier","Article utilisant une Infobox","Formule brute à vérifier","Chimiebox à maintenir","Portail:Chimie/Articles liés","Article à référence nécessaire","Article manquant de références depuis décembre 2013","Article manquant de références/Liste complète","Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Élevage/Articles liés","Portail:Agriculture et agronomie/Articles liés","Portail:Biologie/Articles liés","Projet:Biologie/Pages liées","Portail:Sciences/Articles liés","Portail:Pharmacie/Articles liés","Portail:Médecine/Articles liés","Portail:Entomologie/Articles liés","Portail:Zoologie/Articles liés","Portail:Botanique/Articles liés","Produit d'apiculture","Résine naturelle","Phytothérapie","Plante médicinale","Inhibiteur de la xanthine oxydase"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Propolis","wgRelevantArticleId":66799,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q184398","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Propolisst%C3%BCcke.jpg/1200px-Propolisst%C3%BCcke.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Propolisst%C3%BCcke.jpg/960px-Propolisst%C3%BCcke.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Propolis — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Propolis"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Propolis"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Propolis rootpage-Propolis skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d'articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Propolis" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Propolis" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Propolis" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Propolis" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Origines" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Origines"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Origines</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Origines-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Origines</span> </button> <ul id="toc-Origines-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Propolis_végétale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propolis_végétale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Propolis végétale</span> </div> </a> <ul id="toc-Propolis_végétale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propolis_des_abeilles" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propolis_des_abeilles"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Propolis des abeilles</span> </div> </a> <ul id="toc-Propolis_des_abeilles-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Composition" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Composition"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Composition</span> </div> </a> <ul id="toc-Composition-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Récolte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Récolte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Récolte</span> </div> </a> <ul id="toc-Récolte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transformation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Transformation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Transformation</span> </div> </a> <ul id="toc-Transformation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Utilisations" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Utilisations"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Utilisations</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Utilisations-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Utilisations</span> </button> <ul id="toc-Utilisations-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Par_les_abeilles" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Par_les_abeilles"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Par les abeilles</span> </div> </a> <ul id="toc-Par_les_abeilles-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Par_l'être_humain" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Par_l'être_humain"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Par l'être humain</span> </div> </a> <ul id="toc-Par_l'être_humain-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dans_l'Antiquité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dans_l'Antiquité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1</span> <span>Dans l'Antiquité</span> </div> </a> <ul id="toc-Dans_l'Antiquité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propriétés_thérapeutiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Propriétés_thérapeutiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.2</span> <span>Propriétés thérapeutiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Propriétés_thérapeutiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vernis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vernis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.3</span> <span>Vernis</span> </div> </a> <ul id="toc-Vernis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Légendes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Légendes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.4</span> <span>Légendes</span> </div> </a> <ul id="toc-Légendes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Autres_usages" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_usages"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Autres usages</span> </div> </a> <ul id="toc-Autres_usages-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sources" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sources"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Sources</span> </div> </a> <ul id="toc-Sources-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Propolis</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 58 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-58" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">58 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%83%D8%A8%D8%B1" title="عكبر – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عكبر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Propolis" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%A0%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5" title="Ҡорт елеме – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ҡорт елеме" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%81" title="Пропаліс – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Пропаліс" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%81" title="Прополис – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Прополис" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Propolis" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%B2polis" title="Pròpolis – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Pròpolis" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Propolis" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Propolis" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Propolis" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7" title="Πρόπολη – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Πρόπολη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Propolis" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Propoliso" title="Propoliso – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Propoliso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Prop%C3%B3leo" title="Propóleo – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Propóleo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Taruvaik" title="Taruvaik – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Taruvaik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Propoli" title="Propoli – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Propoli" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D9%85" title="برهموم – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="برهموم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Propolis" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%B3pole" title="Própole – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Própole" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%A8%D7%95%D7%A4%D7%95%D7%9C%D7%99%D7%A1" title="פרופוליס – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="פרופוליס" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Propolis" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Propolisz" title="Propolisz – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Propolisz" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AF%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%B4" title="Ակնամոմ – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ակնամոմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Propolis" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/B%C3%BD%C3%BE%C3%A9tti" title="Býþétti – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Býþétti" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Propoli" title="Propoli – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Propoli" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%97%E3%83%AD%E3%83%9D%E3%83%AA%E3%82%B9" title="プロポリス – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="プロポリス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%81" title="Прополис – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Прополис" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%94%84%EB%A1%9C%ED%8F%B4%EB%A6%AC%EC%8A%A4" title="프로폴리스 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="프로폴리스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%81" title="Прополис – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Прополис" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Bi%C4%8Di%C5%B3_pikis" title="Bičių pikis – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Bičių pikis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%81" title="Прополис – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Прополис" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%80%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9A_%E0%B4%AA%E0%B4%B6" title="തേനീച്ച പശ – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തേനീച്ച പശ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Propolis" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Propolis" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Propolis" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Prop%C3%B2lis" title="Propòlis – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Propòlis" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D0%B0" title="Динджела – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="Динджела" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kit_pszczeli" title="Kit pszczeli – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kit pszczeli" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%B3polis" title="Própolis – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Própolis" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Propolis" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%81" title="Прополис – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Прополис" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Propolis" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Propolis" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Propolis" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Propolis" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Propolisi" title="Propolisi – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Propolisi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%81" title="Прополис – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Прополис" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Propolis" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%81" title="Прополис – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Прополис" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%8A%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%B6%E0%B9%89%E0%B8%87" title="กาวชันผึ้ง – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="กาวชันผึ้ง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Propolis" title="Propolis – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Propolis" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%96%D1%81" title="Прополіс – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Прополіс" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Asalari_yelimi" title="Asalari yelimi – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Asalari yelimi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Keo_ong" title="Keo ong – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Keo ong" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%9C%82%E8%83%B6" title="蜂胶 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="蜂胶" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%9C%82%E8%83%B6" title="蜂胶 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="蜂胶" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%9C%82%E8%86%A0" title="蜂膠 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="蜂膠" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q184398#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Propolis" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Propolis" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Propolis"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Propolis"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Propolis" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Propolis" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&oldid=223935035" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Propolis&id=223935035&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FPropolis"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FPropolis"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Propolis"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Propolis&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Propolis&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Propolis" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q184398" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-modere"><figure class="mw-halign-right noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Sources_%C3%A0_lier" title="Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus."><img alt="Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus.</figcaption></figure><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/60px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/120px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Certaines informations figurant dans cet article ou cette section devraient être mieux reliées aux sources mentionnées dans les sections « Bibliographie », « Sources » ou « Liens externes »</strong> <small>(<time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>).</small> </p> <div class="nomobile"> Vous pouvez améliorer la <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:V%C3%A9rifiabilit%C3%A9" title="Wikipédia:Vérifiabilité">vérifiabilité</a> en <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Sources_%C3%A0_lier/Explication" title="Modèle:Sources à lier/Explication">associant ces informations à des références</a> à l'aide d'<a href="/wiki/Aide:Note" title="Aide:Note">appels de notes</a>.</div> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox_v2 infobox infobox--frwiki noarchive"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="entete defaut" style="background-color:#FFDEAD;color:black;">Propolis </td></tr> <tr><td colspan="2" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Propolisst%C3%BCcke.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Image illustrative de l’article Propolis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Propolisst%C3%BCcke.jpg/250px-Propolisst%C3%BCcke.jpg" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Propolisst%C3%BCcke.jpg/330px-Propolisst%C3%BCcke.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Propolisst%C3%BCcke.jpg/500px-Propolisst%C3%BCcke.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3072" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;">Morceaux de propolis.</td> </tr><tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FFDEAD; color:#000000">Identification</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Num%C3%A9ro_CAS" title="Numéro CAS">N<sup>o</sup> CAS</a> </th> <td><span class="reflink plainlinksneverexpand"><span class="noarchive"><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/magnustools/cas.php?cas=9009-62-5&language=fr&title=Propolis">9009-62-5</a></span></span> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Apparence </th> <td>Masse collante brun verdâtre </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#f7efa8; color:#000000">Propriétés physiques</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Point_de_fusion" title="Point de fusion"><abbr class="abbr" title="Température">T°</abbr> fusion</a> </th> <td><span title="147,2 °F ou 337,2 K">64 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr><sup id="cite_ref-MerckIndex_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-MerckIndex-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>;<br />devient cassante <<span title="59 °F ou 288,2 K">15 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr><sup id="cite_ref-MerckIndex_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-MerckIndex-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Masse_volumique" title="Masse volumique">Masse volumique</a> </th> <td><span class="nowrap"><span title="1 200 kg⋅m⁻³ ou 24,17 °Baumé">1,2</span> <span title="Gramme">g</span>·<span title="centimètre">cm</span><sup>-3</sup></span><sup id="cite_ref-MerckIndex_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-MerckIndex-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr style="height:2px; background-color:#FFDEAD;" /></td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;">Unités du <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_international_d%27unit%C3%A9s" title="Système international d'unités">SI</a> et <a href="/wiki/Conditions_normales_de_temp%C3%A9rature_et_de_pression" title="Conditions normales de température et de pression"><abbr title="conditions normales de température et de pression">CNTP</abbr></a>, sauf indication contraire.</td> </tr><tr> <td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #FFDEAD solid; font-size: 80%; background:inherit; color: inherit; text-align: right;"><span class="plainlinks" style="float:left;"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=0"><span class="infodoc">modifier</span></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Chimie" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> <p>La <b>propolis</b> désigne à la fois une matière résineuse produite par certains végétaux et un matériau complexe fabriqué par l'abeille européenne (<i><a href="/wiki/Apis_mellifera" title="Apis mellifera">Apis mellifera</a></i>) à partir de cette résine végétale et de <a href="/wiki/Cire_d%27abeille" title="Cire d'abeille">cire</a>. Les abeilles utilisent leur production comme mortier et anti-infectieux pour assainir la ruche. </p><p>Le mot propolis vient du <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec ancien</a> <span class="lang-grc" lang="grc">πρόπολις</span>, <i>entrée d’une ville</i> (littéralement : <i>devant la ville</i>), par allusion à la réduction de l'entrée de la <a href="/wiki/Ruche" title="Ruche">ruche</a> avec de la propolis pour défendre la colonie. </p><p>Anciennement, les <a href="/wiki/Apiculteur" title="Apiculteur">apiculteurs</a> pensaient que l'abeille utilisait la résine récoltée sans la transformer<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. À leur suite, la plupart des dictionnaires décrivent la propolis seulement comme une substance végétale récoltée par les abeilles, et non comme une substance transformée<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Propolis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Propolis.jpg/250px-Propolis.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Propolis.jpg/330px-Propolis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Propolis.jpg/500px-Propolis.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1135" /></a><figcaption>Abeille dont les <a href="/wiki/Corbeille_%C3%A0_pollen" title="Corbeille à pollen">corbeilles à pollen</a> sont également utilisées pour le transport de la propolis.</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Origines">Origines</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Origines" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Origines"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propolis_végétale"><span id="Propolis_v.C3.A9g.C3.A9tale"></span>Propolis végétale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Propolis végétale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Propolis végétale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Bourgeon_de_marronnier_(2).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Bourgeon_de_marronnier_%282%29.jpg/250px-Bourgeon_de_marronnier_%282%29.jpg" decoding="async" width="220" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Bourgeon_de_marronnier_%282%29.jpg/330px-Bourgeon_de_marronnier_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Bourgeon_de_marronnier_%282%29.jpg/500px-Bourgeon_de_marronnier_%282%29.jpg 2x" data-file-width="2874" data-file-height="2460" /></a><figcaption>Bourgeon de marronnier.</figcaption></figure> <p>La propolis végétale désigne une série de substances <a href="/wiki/R%C3%A9sine_(v%C3%A9g%C3%A9tale)" class="mw-redirect" title="Résine (végétale)">résineuses</a>, gommeuses et balsamiques présentes sur les végétaux. Les principales essences d'arbres produisant de la propolis sont des conifères (écorce des <a href="/wiki/Pin_(plante)" title="Pin (plante)">pins</a>, <a href="/wiki/Sapin" title="Sapin">sapins</a>, <a href="/wiki/%C3%89pic%C3%A9a" class="mw-redirect" title="Épicéa">épicéas</a>) et les <a href="/wiki/Bourgeon_(botanique)" title="Bourgeon (botanique)">bourgeons</a> de plusieurs espèces d'<a href="/wiki/Aulne" title="Aulne">aulnes</a>, de <a href="/wiki/Saule" title="Saule">saules</a>, de <a href="/wiki/Bouleau" title="Bouleau">bouleaux</a>, de <a href="/wiki/Prunier" title="Prunier">prunier</a>, de <a href="/wiki/Fr%C3%AAne" title="Frêne">frênes</a>, de <a href="/wiki/Ch%C3%AAne" title="Chêne">chênes</a> et d'<a href="/wiki/Orme" title="Orme">ormes</a>, de <a href="/wiki/Peuplier" title="Peuplier">peupliers</a> (qui semblent être la source la plus importante) et du <a href="/wiki/Marronnier_d%27Inde" class="mw-redirect" title="Marronnier d'Inde">marronnier d'Inde</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propolis_des_abeilles">Propolis des abeilles</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Propolis des abeilles" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Propolis des abeilles"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La propolis des abeilles est un complexe fabriqué par l'abeille à partir de ses sécrétions et de la propolis végétale qu'elle a récoltée. L'ouvrière transporte la résine translucide et visqueuse dans les <a href="/wiki/Corbeille_%C3%A0_pollen" title="Corbeille à pollen">corbeilles</a> de ses pattes arrière (de la même façon que le <a href="/wiki/Pollen" title="Pollen">pollen</a>). Ces pelotes sont d'une couleur allant du jaune-clair au vert-brun. Celles-ci ne sont pas stockées dans les alvéoles mais utilisées aussitôt par les maçonnes. Ces dernières les modifient par l’apport de leurs propres sécrétions (<a href="/wiki/Cire" title="Cire">cire</a> et sécrétions salivaires principalement), et l'appliquent au besoin. Plus l'endroit est chaud, plus le pourcentage de cire est important, la propolis étant visqueuse et collante aux alentours de <span title="68 °F ou 293,2 K">20 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> et devenant dure et cassante avec le froid ou le vieillissement. Il est donc logique de retrouver une propolis plus concentrée au niveau du trou d'envol et sur la tête des cadres. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Composition">Composition</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Composition" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Composition"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Propolis_taruvaik.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Propolis_taruvaik.jpg/220px-Propolis_taruvaik.jpg" decoding="async" width="220" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Propolis_taruvaik.jpg/330px-Propolis_taruvaik.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Propolis_taruvaik.jpg/440px-Propolis_taruvaik.jpg 2x" data-file-width="1814" data-file-height="1428" /></a><figcaption>Propolis brute.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Propolis_smola.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Propolis_smola.jpg/250px-Propolis_smola.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/26/Propolis_smola.jpg 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="186" /></a><figcaption>Propolis brute.</figcaption></figure> <p>La propolis recueillie dans la ruche est constituée globalement de : </p> <table class="wikitable"> <caption style="display:none;">Composition de la propolis </caption> <tbody><tr> <th scope="row">résines et baumes </th> <td>50 à 55 % </td></tr> <tr> <th scope="row">cire </th> <td>30 à 40 % </td></tr> <tr> <th scope="row">huiles volatiles ou essentielles </th> <td>5 à 10 % </td></tr> <tr> <th scope="row">pollen </th> <td>5 % </td></tr> <tr> <th scope="row">matières diverses </th> <td>5 % </td></tr></tbody></table> <p>Cette propolis contient également beaucoup d’autres éléments comme des <a href="/wiki/Acides_organiques" class="mw-redirect" title="Acides organiques">acides organiques</a>, de très nombreux <a href="/wiki/Flavono%C3%AFde" title="Flavonoïde">flavonoïdes</a>, des <a href="/wiki/Oligo-%C3%A9l%C3%A9ments" class="mw-redirect" title="Oligo-éléments">oligo-éléments</a>, de nombreuses <a href="/wiki/Vitamine" title="Vitamine">vitamines</a>. Il contient également du <a href="/wiki/Parab%C3%A8ne" title="Parabène">parabène</a>, dont les propriétés antibactérienne et antifongique aident à lutter contre les pathogènes dans la ruche. </p><p>Il existe différentes variétés de propolis et la composition de la propolis est extrêmement variable et complexe. Plus de 300 composants différents ont été identifiés. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Récolte"><span id="R.C3.A9colte"></span>Récolte</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Récolte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Récolte"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Scraping_propolis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Scraping_propolis.jpg/220px-Scraping_propolis.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Scraping_propolis.jpg/330px-Scraping_propolis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Scraping_propolis.jpg/440px-Scraping_propolis.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Raclage de propolis sur les flancs de la ruche.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Propolis_in_beehives.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Propolis_in_beehives.jpg/220px-Propolis_in_beehives.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Propolis_in_beehives.jpg/330px-Propolis_in_beehives.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Propolis_in_beehives.jpg/440px-Propolis_in_beehives.jpg 2x" data-file-width="3504" data-file-height="2336" /></a><figcaption>Aspect de la propolis au sein de la ruche.</figcaption></figure> <p>Une colonie produit entre 100 et 300 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr> de propolis par an. Le travail de récolte est donc souvent fastidieux et les opérations de purification très délicates. </p><p>Pour certains apiculteurs, la propolis est une gêne. Parfois, certains prennent la peine de la recueillir lors du nettoyage des cadres. Cette propolis brute de raclage nécessite d'être épurée car elle peut contenir de la cire, du bois et des morceaux d'insectes. Chez certains apiculteurs amateurs qui ouvrent rarement leurs ruches, elle peut être assez vieille et dégradée. </p><p>La propolis de raclage peut également contenir des morceaux d'abeilles. Ce dernier élément confère à la propolis de grattage, une plus-value sur le plan de ses qualités <a href="/wiki/Apith%C3%A9rapie" title="Apithérapie">bio-apithérapiques</a>. En effet, utilisée par les abeilles pour ce travail d'embaumement, la propolis de grattage présenterait des qualités anti-bactériennes supérieures à la propolis de grille.<sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l'aide.">[réf. nécessaire]</span></a></sup> </p><p>La propolis de grille est essentiellement employée par l'abeille comme matériau de construction, et non comme protection anti-bactérienne, son efficacité sur ce plan n'étant pas prioritaire pour l'abeille. </p><p>Pour une récolte plus rentable, il est préférable d'utiliser des grilles à propolis constituées de nombreux interstices que l'abeille va chercher à combler. Cet outil se place sur la tête des cadres, souvent après la récolte (la température aura baissé, la propolis sera moins concentrée en cire, plus abondante et nouvelle). Il suffira ensuite de placer cette grille au froid, la propolis devenant cassante, une torsion de l'outil dégagera les petits morceaux. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Transformation">Transformation</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Transformation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Transformation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Extrait artisanal de propolis <ol><li>Pour séparer la propolis de la cire, il suffit de faire chauffer à <span title="158 °F ou 343,2 K">70 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> dans de l'eau. La cire fondant à <span title="154,4 °F ou 341,2 K">68 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>, elle va remonter à la surface de la solution. Ensuite, on macère de la propolis dans de l'alcool<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (entre <span title="104 °F ou 313,2 K">40 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> et <span title="140 °F ou 333,2 K">60 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>), qui après filtration, crée une <a href="/wiki/Teinture-m%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Teinture-mère">teinture-mère</a>.</li> <li>Les cires étant insolubles à froid, une autre technique consiste à plonger directement le produit propolis/cire dans un mélange eau/alcool<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (entre <span title="104 °F ou 313,2 K">40 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> et <span title="158 °F ou 343,2 K">70 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>). Après macération et filtration, on obtient également une teinture-mère.</li></ol></li></ul> <p>Cet extrait récupéré contient des <a href="/wiki/Flavono%C3%AFde" title="Flavonoïde">flavonoïdes</a> (majoritairement représentés) et des composés <a href="/wiki/Ph%C3%A9nol_(groupe)" title="Phénol (groupe)">phénoliques</a> et aromatiques divers. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Utilisations">Utilisations</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Utilisations" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Utilisations"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Par_les_abeilles">Par les abeilles</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Par les abeilles" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Par les abeilles"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans la ruche, la propolis a de multiples usages. C’est un <a href="/wiki/Mortier_(mat%C3%A9riau)" title="Mortier (matériau)">mortier</a> qui sert au colmatage des fissures ou interstices, à l'étanchéité contre l'humidité et le développement des moisissures, au renforcement de rayons ou parties défectueuses de la ruche et à la protection de la colonie contre les intrusions externes par la réduction de la section de l'entrée de la ruche. C’est également un vernis aseptisant déposé en fine couche à l’intérieur des cellules avant la ponte de la <a href="/wiki/Reine_(insecte)" title="Reine (insecte)">reine</a>, ou pour lisser les parois intérieures de la <a href="/wiki/Ruche" title="Ruche">ruche</a>. Elle sert aussi à momifier les animaux intrus morts (rats et souris par exemple), trop gros pour être évacués par les abeilles, évitant ainsi leur décomposition. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Par_l'être_humain"><span id="Par_l.27.C3.AAtre_humain"></span>Par l'être humain</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Par l'être humain" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Par l'être humain"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Propoli.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Propoli.gif" decoding="async" width="184" height="359" class="mw-file-element" data-file-width="184" data-file-height="359" /></a><figcaption>Propolis transformée sous forme de spray.</figcaption></figure> <p>À l'état brut, la propolis peut se mâcher directement après prélèvement, mais généralement, on la prendra sous d'autres formes. Elle sera naturellement très propre avant de servir dans une préparation. </p><p>La propolis peut être mise en vente à l'état brut, en extrait concentré ou en teinture-mère par certains apiculteurs disposant des autorisations nécessaires. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dans_l'Antiquité"><span id="Dans_l.27Antiquit.C3.A9"></span>Dans l'Antiquité</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Dans l'Antiquité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Dans l'Antiquité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La propolis servait comme produit d'embaumement dans l'<a href="/wiki/%C3%89gypte_antique" title="Égypte antique">Égypte antique</a>. Elle faisait aussi partie de la pharmacie ambulante des soldats romains lorsque ceux-ci partaient au combat<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Au <abbr class="abbr" title="11ᵉ siècle"><span class="romain">XI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, la propolis était utilisée pour désinfecter les blessures de flèches<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Propriétés_thérapeutiques"><span id="Propri.C3.A9t.C3.A9s_th.C3.A9rapeutiques"></span>Propriétés thérapeutiques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Propriétés thérapeutiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Propriétés thérapeutiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-section bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><figure class="mw-halign-center noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/40px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/60px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption></figcaption></figure></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="mw-collapsible mw-collapsed"><b>Cette section <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></b><small> (décembre 2013)</small>. <div class="mw-collapsible-content">Pour l'améliorer, ajoutez <a href="/wiki/Aide:Identifier_des_sources_fiables" title="Aide:Identifier des sources fiables">des références de qualité et vérifiables</a> (<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">comment faire ?</a>) ou le modèle <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Modèle:Référence nécessaire">{{Référence nécessaire}}</a> sur les passages nécessitant une source.</div></div> </div></div> <p>Plusieurs firmes pharmaceutiques, en médecine humaine ou vétérinaire, commercialisent de la propolis sous différentes formes, notamment de teinture-mère<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ou de gélules<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Sous forme de teinture-mère, la propolis a démontré un effet <a href="/wiki/Antibiotique" title="Antibiotique">antibiotique</a> <i>in vitro</i>, sur certaines souches de bactéries<sup id="cite_ref-:0_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Selon Vidal, la référence mondiale dans le domaine de l'information sur la santé et les médicaments pour les professionnels de santé : <i>"Aucune étude sérieuse sur l’efficacité de la propolis n’a été faite chez l’homme. Son usage relève plutôt de la tradition. Son activité antiseptique est bien démontrée en laboratoire, mais sans preuve avérée de bénéfice concernant la santé chez l’homme."</i><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La propolis contient notamment un composé, phénéthylester d’acide caféique (CAPE). D'après une étude du Centre de prévention contre le cancer, ce composé posséderait des propriétés antimitogène et anticancérigène, et pourrait ralentir la croissance de cellules de cancer de la <a href="/wiki/Prostate" title="Prostate">prostate</a> humaine<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.De nouvelles études ont montré le lien entre la propolis et ses composés bioactifs sur la santé osseuse<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>La propolis peut entrainer des réactions allergiques<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ou d'autres réactions indésirables<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> chez certaines personnes. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vernis"><a href="/wiki/Vernis_(peinture)" title="Vernis (peinture)">Vernis</a></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Vernis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Vernis"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li>Vernis à l'huile de lin pour le traitement du bois : huile de lin 800 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr>, cire d'abeille 250 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr>, propolis 400 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr></li> <li>Vernis de Russie pour les bois très exposés ou précieux : huile de lin 200 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr>, cire d'abeille 50 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr>, propolis 100 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr>.</li></ol> <p>Chauffer prudemment pour obtenir un mélange homogène. Après 15 jours, l'enduit s'applique à chaud sur le bois. Laisser sécher et polir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Légendes"><span id="L.C3.A9gendes"></span>Légendes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Légendes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Légendes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La rumeur très répandue selon laquelle l'Italien <a href="/wiki/Antonio_Stradivari" title="Antonio Stradivari">Stradivarius</a> utilisait la propolis pour vernir certains de ses violons a été clairement et scientifiquement contredite en 2009<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Autres_usages">Autres usages</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Autres usages" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Autres usages"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Comme ingrédient de produits cosmétiques, pour des savons, shampooings, rouges à lèvres, lotions pour la peau, dentifrices, crème solaire…</li> <li>On la trouve également en infusion, mélangée avec des plantes telles que le <a href="/wiki/Romarin" title="Romarin">romarin</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sources">Sources</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Sources" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Sources"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Dr Yves Donadieu, <i>La Propolis, thérapeutique naturelle</i>, <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> édition 1986, Éd. Maloine</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tela-botanica.org/actu/article1291.html?var_recherche=G%E9rard+ducerf">Guide ethnobotanique de Phytothérapie</a>, <a href="/wiki/G%C3%A9rard_Ducerf" title="Gérard Ducerf">Gérard Ducerf</a>, Éditions Promonature, 2006</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.beekeeping.com/rfa/articles/traite_rustica.htm"><i>Le Traité Rustica de l'apiculture</i></a>, ouvrage collectif, Éd. Rustica, <time class="nowrap" datetime="2002-09" data-sort-value="2002-09">septembre 2002</time></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-MerckIndex-1"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-MerckIndex_1-0">a</a> <a href="#cite_ref-MerckIndex_1-1">b</a> et <a href="#cite_ref-MerckIndex_1-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2001"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Maryadele J. O'Neil, Ann Smith, Patricia E. Heckelman, Susan Budavari, <cite class="italique" lang="en">The Merck Index : An Encyclopedia of Chemicals, Drugs and Biologicals, 13th edition</cite>, MERCK & CO INC, 2001, <time>2001</time>, 2564 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-911910-13-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-911910-13-1"><span class="nowrap">978-0-911910-13-1</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/0-911910-13-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/0-911910-13-1"><span class="nowrap">0-911910-13-1</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Merck+Index+%3A+An+Encyclopedia+of+Chemicals%2C+Drugs+and+Biologicals%2C+13th+edition&rft.pub=MERCK+%26+CO+INC%2C+2001&rft.date=2001&rft.tpages=2564&rft.isbn=978-0-911910-13-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APropolis"></span></span>, Monograph number <b>7928</b></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_Layens_et_Gaston_Bonnier,_illustré_par_A._Millot1897"><span class="ouvrage" id="Georges_de_Layens_et_Gaston_Bonnier,_illustré_par_A._Millot1897">Georges de Layens et Gaston Bonnier, illustré par A. Millot, <cite class="italique">Cours complet d'apiculture : (culture des abeilles)</cite>, Paris, Paul Dupont, <time>1897</time>, 439 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-84-9761-937-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-84-9761-937-0"><span class="nowrap">978-84-9761-937-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k3718684/f4.item">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 28<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cours+complet+d%27apiculture&rft.place=Paris&rft.pub=Paul+Dupont&rft.stitle=%28culture+des+abeilles%29&rft.au=Georges+de+Layens+et+Gaston+Bonnier%2C+illustr%C3%A9+par+A.+Millot&rft.date=1897&rft.pages=28&rft.tpages=439&rft.isbn=978-84-9761-937-0&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APropolis"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cnrtl.fr/definition/propolis"><cite style="font-style:normal;">Propolis</cite></a> », sur <span class="italique">Trésor de la langue française</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-04-21" data-sort-value="2017-04-21">21 avril 2017</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text">Gavanji S, Larki B. Comparative effect of propolis of honey bee and some herbal extracts on Candida Albicans. Chinese Journal of Integrative Medicine. 2015:1-7. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11655-015-2074-9">https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11655-015-2074-9</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text">Sans méthanol de préférence (alcool non dénaturé), cela d'autant plus s'il s'agit d'en faire un usage interne.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text">Alcool avec eau pour assurer la dissolution alcoolique mais aussi aqueuse.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text">Certains composants de la propolis sont solubles dans l'alcool et d'autres dans l'eau.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text">D'après <a href="/wiki/Pline_l%27Ancien" title="Pline l'Ancien">Pline l'Ancien</a>, <i>Histoire Naturelle</i>, 11, 16.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text">Le médecin iranien <a href="/wiki/Avicenne" title="Avicenne">Avicenne</a> note à son propos : « Elle a la qualité de faire éliminer les pointes des flèches et des épines, raréfie, nettoie facilement et amollit fortement. »</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.newpharma.fr/herbalgem/656856/herbalgem-propolis-concentree-large-spectre-gouttes-bio-gorge-50ml.html"><cite style="font-style:normal;">Pharmacie en ligne Newpharma - Herbalgem Propolis Concentrée Large Spectre Gouttes Bio Gorge 50ml</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-04-29" data-sort-value="2023-04-29">29 avril 2023</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.newpharma.fr/physalis/522248/physalis-propolis-forte-bio-30-comprimes.html"><cite style="font-style:normal;">Pharmacie en ligne Newpharma - Physalis Propolis Forte Bio 30 Comprimés</cite></a> »</span></span> </li> <li id="cite_note-:0-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:0_12-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="MolnárMikuskaPatonaySisa2017"><span class="ouvrage" id="Szabolcs_MolnárKata_MikuskaKatalin_PatonayKrisztina_Sisa2017"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais américain">(en-US)</abbr> Szabolcs <span class="nom_auteur">Molnár</span>, Kata <span class="nom_auteur">Mikuska</span>, Katalin <span class="nom_auteur">Patonay</span> et Krisztina <span class="nom_auteur">Sisa</span>, « <cite style="font-style:normal" lang="en-us">Comparative studies on polyphenolic profile and antimicrobial activity of propolis samples selected from distinctive geographical areas of Hungary</cite> », <i><span class="lang-en-us" lang="en-us">Food Science and Technology International</span></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 23, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 4,‎ <time class="nowrap" datetime="2017-03-12" data-sort-value="2017-03-12">12 mars 2017</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">349–357</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1082-0132">1082-0132</a></span> et <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1532-1738">1532-1738</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1177/1082013217697469">10.1177/1082013217697469</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1082013217697469">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-07-07" data-sort-value="2019-07-07">7 juillet 2019</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Comparative+studies+on+polyphenolic+profile+and+antimicrobial+activity+of+propolis+samples+selected+from+distinctive+geographical+areas+of+Hungary&rft.jtitle=Food+Science+and+Technology+International&rft.issue=4&rft.aulast=Moln%C3%A1r&rft.aufirst=Szabolcs&rft.au=Mikuska%2C+Kata&rft.au=Patonay%2C+Katalin&rft.au=Sisa%2C+Krisztina&rft.date=2017-03-12&rft.volume=23&rft.pages=349%E2%80%93357&rft.issn=1082-0132&rft_id=info%3Adoi%2F10.1177%2F1082013217697469&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APropolis"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vidal.fr/parapharmacie/complements-alimentaires/propolis.html"><cite style="font-style:normal;">Propolis - Complément alimentaire</cite></a> », sur <span class="italique">VIDAL</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-12-11" data-sort-value="2022-12-11">11 décembre 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cancerpreventionresearch.aacrjournals.org/content/5/5/788.abstract?sid=2bbfe738-0d3d-48a0-b499-18d85aefa20b">"Caffeic Acid Phenethyl Ester Suppresses the Proliferation of Human Prostate Cancer"</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BertolucciNinomiyaLongatoKaneko2024"><span class="ouvrage" id="Vanessa_BertolucciAndré_Felipe_NinomiyaGiovanna_Barbarini_LongatoLuisa_Oliveira_Kaneko2024">Vanessa <span class="nom_auteur">Bertolucci</span>, André Felipe <span class="nom_auteur">Ninomiya</span>, Giovanna Barbarini <span class="nom_auteur">Longato</span>, Luisa Oliveira <span class="nom_auteur">Kaneko</span>, Nilson <span class="nom_auteur">Nonose</span>, Pedro Paulo Menezes <span class="nom_auteur">Scariot</span> et Leonardo Henrique Dalcheco <span class="nom_auteur">Messias</span>, « <cite style="font-style:normal">Bioactive Compounds from Propolis on Bone Homeostasis</cite> », <i>MDPI</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 14, <abbr class="abbr" title="numéros">n<sup>os</sup></abbr> 2076-3921,‎ <time class="nowrap" datetime="2024-12-06" data-sort-value="2024-12-06">6 décembre 2024</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 81 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3390/antiox14010081">10.3390/antiox14010081</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3390/antiox14010081">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2025-03-14" data-sort-value="2025-03-14">14 mars 2025</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Bioactive+Compounds+from+Propolis+on+Bone+Homeostasis&rft.jtitle=MDPI&rft.issue=2076-3921&rft.aulast=Bertolucci&rft.aufirst=Vanessa&rft.au=Ninomiya%2C+Andr%C3%A9+Felipe&rft.au=Longato%2C+Giovanna+Barbarini&rft.au=Kaneko%2C+Luisa+Oliveira&rft.au=Nonose%2C+Nilson&rft.au=Scariot%2C+Pedro+Paulo+Menezes&rft.au=Messias%2C+Leonardo+Henrique+Dalcheco&rft.date=2024-12-06&rft.volume=14&rft.pages=81&rft_id=info%3Adoi%2F10.3390%2Fantiox14010081&rft_id=https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.3390%2Fantiox14010081&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APropolis"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BasavaiahSuryakanth2012"><span class="ouvrage" id="Nandini_D._BasavaiahDeepak_B._Suryakanth2012">Nandini D. <span class="nom_auteur">Basavaiah</span> et Deepak B. <span class="nom_auteur">Suryakanth</span>, « <cite style="font-style:normal">Propolis and allergic reactions</cite> », <i>Journal of Pharmacy & Bioallied Sciences</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 4, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 4,‎ <time>2012</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 345 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/0976-4879">0976-4879</a></span>, <a href="/wiki/PubMed" title="PubMed">PMID</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23248571">23248571</a></span>, <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMCID</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3523533">PMC3523533</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4103/0975-7406.103279">10.4103/0975-7406.103279</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3523533/">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-07-17" data-sort-value="2017-07-17">17 juillet 2017</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Propolis+and+allergic+reactions&rft.jtitle=Journal+of+Pharmacy+%26+Bioallied+Sciences&rft.issue=4&rft.aulast=Basavaiah&rft.aufirst=Nandini+D.&rft.au=Suryakanth%2C+Deepak+B.&rft.date=2012&rft.volume=4&rft.pages=345&rft.issn=0976-4879&rft_id=info%3Adoi%2F10.4103%2F0975-7406.103279&rft_id=info%3Apmid%2F23248571&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APropolis"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="WimardhaniSoegyanto2014"><span class="ouvrage" id="Yuniardini_Septorini_WimardhaniAnandina_Irmagita_Soegyanto2014">Yuniardini Septorini <span class="nom_auteur">Wimardhani</span> et Anandina Irmagita <span class="nom_auteur">Soegyanto</span>, « <cite style="font-style:normal">Oral Mucosal Ulceration Caused by the Topical Application of a Concentrated Propolis Extract</cite> », <i>Case Reports in Dentistry</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 2014,‎ <time>2014</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/2090-6447">2090-6447</a></span>, <a href="/wiki/PubMed" title="PubMed">PMID</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25276439">25276439</a></span>, <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMCID</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4174969">PMC4174969</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1155/2014/307646">10.1155/2014/307646</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4174969/">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-07-17" data-sort-value="2017-07-17">17 juillet 2017</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Oral+Mucosal+Ulceration+Caused+by+the+Topical+Application+of+a+Concentrated+Propolis+Extract&rft.jtitle=Case+Reports+in+Dentistry&rft.aulast=Wimardhani&rft.aufirst=Yuniardini+Septorini&rft.au=Soegyanto%2C+Anandina+Irmagita&rft.date=2014&rft.volume=2014&rft.issn=2090-6447&rft_id=info%3Adoi%2F10.1155%2F2014%2F307646&rft_id=info%3Apmid%2F25276439&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APropolis"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BrailoBorasAlajbegJuras2006"><span class="ouvrage" id="V._BrailoVanja_Vucicevic_BorasI._AlajbegVidovic_Juras2006">V. <span class="nom_auteur">Brailo</span>, Vanja Vucicevic <span class="nom_auteur">Boras</span>, I. <span class="nom_auteur">Alajbeg</span> et Vidovic <span class="nom_auteur">Juras</span>, « <cite style="font-style:normal">Delayed contact sensitivity on the lips and oral mucosa due to propolis-case report</cite> », <i>Medicina Oral, Patologia Oral Y Cirugia Bucal</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 11, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 4,‎ <time class="nowrap" datetime="2006-07-01" data-sort-value="2006-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2006</time>, E303–304 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1698-6946">1698-6946</a></span>, <a href="/wiki/PubMed" title="PubMed">PMID</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16816812">16816812</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16816812">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-07-17" data-sort-value="2017-07-17">17 juillet 2017</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Delayed+contact+sensitivity+on+the+lips+and+oral+mucosa+due+to+propolis-case+report&rft.jtitle=Medicina+Oral%2C+Patologia+Oral+Y+Cirugia+Bucal&rft.issue=4&rft.aulast=Brailo&rft.aufirst=V.&rft.au=Boras%2C+Vanja+Vucicevic&rft.au=Alajbeg%2C+I.&rft.au=Juras%2C+Vidovic&rft.date=2006-07-01&rft.volume=11&rft.pages=E303%E2%80%93304&rft.issn=1698-6946&rft_id=info%3Apmid%2F16816812&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3APropolis"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/culture/article/2009/12/04/le-secret-des-stradivarius-devoile_1275970_3246.html">Un des secrets des stradivarius dévoilé</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.synchrotron-soleil.fr/Soleil/ToutesActualites/2009/Stradivarius">Élucidation de la recette de Stradivarius</a></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/culture/368750-20091205-stradivarius-presque-plus-secret">Le Stradivarius n'a (presque) plus de secret</a></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Propolis?uselang=fr">Propolis</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/propolis" class="extiw" title="wikt:propolis">propolis</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=18" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=18" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Apiculture" title="Apiculture">Apiculture</a></li> <li><i><a href="/wiki/Apis_mellifera" title="Apis mellifera">Apis mellifera</a></i></li> <li><a href="/wiki/Gel%C3%A9e_royale" title="Gelée royale">Gelée royale</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Propolis&veaction=edit&section=19" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Propolis&action=edit&section=19" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q184398?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11940219n">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11940219n">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/sh85107536">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4047488-4">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007541098905171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph124649">Tchéquie</a></span></li> </ul></div></li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89levage" title="Portail de l’élevage"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Vache_NB.svg/39px-Vache_NB.svg.png" decoding="async" width="39" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Vache_NB.svg/59px-Vache_NB.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Vache_NB.svg/78px-Vache_NB.svg.png 2x" data-file-width="127" data-file-height="78" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89levage" title="Portail:Élevage">Portail de l’élevage</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Chimie" title="Portail de la chimie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/24px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/36px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/48px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Chimie" title="Portail:Chimie">Portail de la chimie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Pharmacie" title="Portail de la pharmacie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Coupe_d%27Hygie.svg/20px-Coupe_d%27Hygie.svg.png" decoding="async" width="20" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Coupe_d%27Hygie.svg/40px-Coupe_d%27Hygie.svg.png 1.5x" data-file-width="354" data-file-height="427" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Pharmacie" title="Portail:Pharmacie">Portail de la pharmacie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Entomologie" title="Portail de l’entomologie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Portal_Entomology_icon.svg/24px-Portal_Entomology_icon.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Portal_Entomology_icon.svg/36px-Portal_Entomology_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Portal_Entomology_icon.svg/48px-Portal_Entomology_icon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Entomologie" title="Portail:Entomologie">Portail de l’entomologie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Botanique" title="Portail de la botanique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Fluent_Emoji_flat_1f33b.svg/24px-Fluent_Emoji_flat_1f33b.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Fluent_Emoji_flat_1f33b.svg/36px-Fluent_Emoji_flat_1f33b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Fluent_Emoji_flat_1f33b.svg/48px-Fluent_Emoji_flat_1f33b.svg.png 2x" data-file-width="320" data-file-height="320" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Botanique" title="Portail:Botanique">Portail de la botanique</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐866f5d587f‐m94xz Cached time: 20250328020515 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.487 seconds Real time usage: 0.605 seconds Preprocessor visited node count: 7279/1000000 Post‐expand include size: 71697/2097152 bytes Template argument size: 8501/2097152 bytes Highest expansion depth: 19/100 Expensive parser function count: 2/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 23963/5000000 bytes Lua time usage: 0.085/10.000 seconds Lua memory usage: 5660739/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 525.422 1 -total 51.02% 268.052 1 Modèle:Infobox_Chimie 47.13% 247.628 1 Modèle:Infobox_Chimie/2 32.97% 173.234 20 Modèle:Infobox/Sous-titre_optionnel 10.88% 57.149 1 Modèle:NFPA_704 10.53% 55.344 1 Modèle:Références 10.40% 54.623 1 Modèle:Autres_projets 6.33% 33.282 12 Modèle:Tmp 5.61% 29.464 1 Modèle:Portail 5.46% 28.712 1 Modèle:Sources_à_lier --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:66799:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250328020515 and revision id 223935035. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Propolis&oldid=223935035">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Propolis&oldid=223935035</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Produit_d%27apiculture" title="Catégorie:Produit d'apiculture">Produit d'apiculture</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:R%C3%A9sine_naturelle" title="Catégorie:Résine naturelle">Résine naturelle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Phytoth%C3%A9rapie" title="Catégorie:Phytothérapie">Phytothérapie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Plante_m%C3%A9dicinale" title="Catégorie:Plante médicinale">Plante médicinale</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Inhibiteur_de_la_xanthine_oxydase" title="Catégorie:Inhibiteur de la xanthine oxydase">Inhibiteur de la xanthine oxydase</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_source_%C3%A0_lier" title="Catégorie:Article avec source à lier">Article avec source à lier</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Formule_brute_%C3%A0_v%C3%A9rifier" title="Catégorie:Formule brute à vérifier">Formule brute à vérifier</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Chimiebox_%C3%A0_maintenir" title="Catégorie:Chimiebox à maintenir">Chimiebox à maintenir</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Chimie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Chimie/Articles liés">Portail:Chimie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences_depuis_d%C3%A9cembre_2013" title="Catégorie:Article manquant de références depuis décembre 2013">Article manquant de références depuis décembre 2013</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences/Liste_compl%C3%A8te" title="Catégorie:Article manquant de références/Liste complète">Article manquant de références/Liste complète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_diff%C3%A9rent_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89levage/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Élevage/Articles liés">Portail:Élevage/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Agriculture_et_agronomie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Agriculture et agronomie/Articles liés">Portail:Agriculture et agronomie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biologie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Biologie/Articles liés">Portail:Biologie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Projet:Biologie/Pages_li%C3%A9es" title="Catégorie:Projet:Biologie/Pages liées">Projet:Biologie/Pages liées</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences/Articles liés">Portail:Sciences/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Pharmacie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Pharmacie/Articles liés">Portail:Pharmacie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:M%C3%A9decine/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Médecine/Articles liés">Portail:Médecine/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Entomologie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Entomologie/Articles liés">Portail:Entomologie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Zoologie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Zoologie/Articles liés">Portail:Zoologie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Botanique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Botanique/Articles liés">Portail:Botanique/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 16 mars 2025 à 05:23.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Propolis" title="Spécial:Citer/Propolis">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Propolis&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Propolis</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>58 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-866f5d587f-vnks8","wgBackendResponseTime":160,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.487","walltime":"0.605","ppvisitednodes":{"value":7279,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":71697,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8501,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":19,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23963,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 525.422 1 -total"," 51.02% 268.052 1 Modèle:Infobox_Chimie"," 47.13% 247.628 1 Modèle:Infobox_Chimie/2"," 32.97% 173.234 20 Modèle:Infobox/Sous-titre_optionnel"," 10.88% 57.149 1 Modèle:NFPA_704"," 10.53% 55.344 1 Modèle:Références"," 10.40% 54.623 1 Modèle:Autres_projets"," 6.33% 33.282 12 Modèle:Tmp"," 5.61% 29.464 1 Modèle:Portail"," 5.46% 28.712 1 Modèle:Sources_à_lier"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.085","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5660739,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-866f5d587f-m94xz","timestamp":"20250328020515","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Propolis","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Propolis","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q184398","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q184398","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-04-10T13:14:42Z","dateModified":"2025-03-16T04:23:57Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/e1\/Propolisst%C3%BCcke.jpg","headline":"substance chimique s\u00e9cr\u00e9t\u00e9e par les abeilles"}</script> </body> </html>