CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html lang="tr" class="no-js"> <head>  <script type="text/javascript" > (function(m,e,t,r,i,k,a){m[i]=m[i]||function(){(m[i].a=m[i].a||[]).push(arguments)}; m[i].l=1*new Date();k=e.createElement(t),a=e.getElementsByTagName(t)[0],k.async=1,k.src=r,a.parentNode.insertBefore(k,a)}) (window, document, "script", "https://mc.yandex.ru/metrika/tag.js", "ym"); ym(66550639, "init", { clickmap:true, trackLinks:true, accurateTrackBounce:true, webvisor:true }); </script> <noscript><div><img src="https://mc.yandex.ru/watch/66550639" style="position:absolute; left:-9999px;" alt="" /></div></noscript>   <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=UA-160819951-1"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'UA-160819951-1'); </script> <meta charset="UTF-8" /> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge,chrome=1"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0"> <meta name="description" content="Semavî kitaplara göre ilk insan ve ilk peygamber."><meta property="og:url" content="/adem--peygamber"><meta property="og:site_name" content="TDV İslâm Ansiklopedisi"><meta property="og:title" content="ÂDEM - TDV İslâm Ansiklopedisi"><meta property="og:type" content="website"><meta property="og:description" content="Semavî kitaplara göre ilk insan ve ilk peygamber."><meta property="og:image" content="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/controls/dia-f-logo.jpg"><meta property="twitter:card" content="summary"><meta property="twitter:site" content="@TDV_ISAM"><meta property="twitter:title" content="ÂDEM - TDV İslâm Ansiklopedisi"><meta property="twitter:image" content="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/controls/dia-f-logo.jpg"><meta property="twitter:description" content="Semavî kitaplara göre ilk insan ve ilk peygamber."> <title>ÂDEM - TDV İslâm Ansiklopedisi</title> <link rel="stylesheet async" href="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/css/dia.core.css?ver=22"> <link rel="stylesheet async" href="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/css/dia.design.css?ver=26" /> <link rel="stylesheet async" href="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/css/all.min.css" /> <link rel="shortcut icon" type="image/png" href="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/dia-favico-v3.ico"/> <script src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/vendor.jquery.min.213.js"></script> <script defer src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/vendor.tipso.min.js"></script> <script defer src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/modal.js"></script> <script defer src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/ResizeSensor.min.js"></script> <script defer src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/theia-sticky-sidebar.min.js"></script> </head> <body> <style> #topnewst{ position: fixed; top: 0; background: #FF8951; left: 0; right: 0; text-align: center; font-size: 1.05rem; color: #fff; height:45px; line-height:45px; z-index: 1199; font-weight:bold; letter-spacing:0.02rem; } #topnewst a{color:#fff; text-decoration:underline !important;} #volume-list {display:none; } #letter-lisst { position: absolute; margin-top:-2px; z-index:-10; background:#fff; padding-top:10px; border:2px solid #ccc} #letter-list a { text-align:center; text-decoration:none; float:right} .azcontainer{width:100px;} .minict_wrapper ul li:hover{background:#ededed;} .menu-top-left{text-align:left !important;} #searc-complete-result{list-style:none; margin:0px; padding:0px;} #searc-complete-result li{ float:none; line-height:19px; margin:0px !important; padding: 13px 2px !important; border-bottom: 1px solid #efe9e9; border-top:none; } #searc-complete-result a{text-decoration:none;} #searc-complete-result li .sr-title{color:#0093B0; font-weight:bold} #searc-complete-result li .sr-desc{color:#666;} #searc-complete-result li:hover{background:#f1f4f4;} #auto-suggest-loading{height:45px;} #auto-suggest-loading1{height:45px;} #searchBox1{width: 90%;} .logged_user{border-top:2px solid #ddd;} /* header buyutme */ .header_logo img{height:58px !important;} .hover-menu ul li:hover{background:rgb(236, 230, 230, 0.60);} #albhabet_button:hover{color:#666 !important;} #cilt_button:hover{color:#666 !important;} .hover-menu ul li{text-align:left !important;} #auto-suggest-box{width:490px; top:50px !important; border:none; background-color:#f4f1f1; left:0px !important} #searc-complete-result{margin-top:14px; line-height:19px;} #searc-complete-result > a:first-child li{border-top: 2px solid #bdb7b7 !important; padding-top: 25px !important; padding-left:2px !important; padding-right:2px !important;} #searc-complete-result a.selected li{background:#e6e6e6 !important;} body{margin-top:60px;} #searchBox::-ms-clear { display: none; } .hover-menu ul a li{color:#666;} .hover-menu ul a:hover li{color:#000;} #searc-complete-result{margin:3px 12px 0 12px !important;} #searc-complete-result > a:first-child li{padding: 13px 2px !important; border-top:2px solid #ddd !important} .sr-title{font-size:0.98rem !important;} .sr-desc{font-size:0.95rem !important;} .sr-old{color: #9d9d9d; font-size:0.75rem !important;} #auto-suggest-box{min-height:125px !important; border: 2px solid rgb(93, 182, 213); border-top:none; background:#fff; border-radius:3px} #searc-complete-result > div.no-res{ padding:20px 0px 50px 5px; color:#666} #searc-complete-result .at-line{position:relative; padding-left:5px;} #searc-complete-result .at-line .author-photo{height:35px; border-radius:2px} #searc-complete-result .at-line .icon-user{font-size: 31px; color: #ddd; padding-right: 4px;} #searc-complete-result .at-line .author-title{position: absolute; top: -3px; padding-left: 10px; color: #0093B0; font-weight: bold;} #searc-complete-result .at-line .author-field{position: absolute; top: 15px; padding-left: 10px; font-size:15px; color:#999} #searc-complete-result .author-photo{height:30px;} .as-tabs div.as-m.act, .as-tabs div.as-y.act{} .as-tabs div.as.psv{cursor:pointer;} .as-tabs div.as img.ic{height:20px;} .as-tabs div.as.psv img.ic{opacity:0.4} .as-tabs div.as.psv img.ic:hover{opacity:1} .as-tabs div.as.psv img.up{display:none} .as-tabs div.as span{ color:#666; font-size:15px;} div.mr{text-align:left; padding: 10px 15px 10px 0px; } .deep{ height:17px; opacity:0.7; } .deep:hover{opacity:0.9;} .count{color:#999;} /*div.mr a{color:#06839c; font-size:0.93rem;} div.mr a:hover{text-decoration:underline !important;} div.mr .sall{color: #06839c !important; text-decoration: underline !important;} .metinshow{color: #06839c !important} .srchp:hover{color:#0e6779 !important;}*/ /* new alert */ /*#header_container{top:45px !important;} .body_container{margin-top:45px !important;}*/ .alert-warning { display: flex; flex-direction: row; align-items: center; color: #856404; background-color: #fff3cd; padding: 10px 15px; text-align: center; } .alert-content { flex: 1; padding: 0 10px; } .alert-close { flex: 0; padding-left: 10px; cursor: pointer; } .alert-close:hover { color: #c69500; } </style>  <div id="header_container" style="position:fixed; top:0px !important;"> <div class="centered" id="menu"> <div class="static_position pure-g" > <div class="pure-u-13-24 hdr-left"> <div class="header_left"> <ul class="dia-navul"> <li class="header_menu hover-menu-button" style="margin-right:8px; line-height:0px; margin-top:18px; margin-left:-7px "> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/controls/blue-dot-menu-masaustu.png" /> <div class="hover-menu" style="left:10px; right:none; top: 47px;"> <div style="position:relative"> <img class="menu-top-arrow" src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/controls/hover-menu-arrow.png?ver=2" style="position:absolute; top:-9px; left:5px" /> <ul> <a href="/genel_kisaltmalar"><li class="hover_menu_first">Genel Kısaltmalar</li></a> <a href="/transkripsiyon_isaretleri"><li>Transkripsiyon İşaretleri</li></a> <a href="/duyuru/arama-kilavuzu"><li>Arama Kılavuzu</li></a> <a href="/duyurular"><li>Duyurular</li></a> <a href="/hakkinda/"><li style="border-bottom:none;">TDV İslâm Ansiklopedisi Hakkında</li></a> </ul> </div> </div> </li> <li class="header_logo" style="border-right:none; position:relative"> <a href="/" id="logo-part"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/dia-yatay-logo.svg" style="height:28px; width:318px;" /> </a> <div id="header-article" style="display:none"> </div> </li> </ul> </div> </div> <div class="pure-u-11-24 hdr-right"> <div class="header_right"> <ul class="dia-navul right"> <li class="header_search" style="padding:0px; margin-right:-2px;"> <span class="icon-search tipsoo tbottom tipso_style" style="background: #0093c1 !important; color: #fff !important;position:absolute;right:9px;top:16px;" id="icon-search-submit" data-width="175" data-tipso="Madde başlıklarında ara."></span> <span class="icon-search tipso tbottom tipso_style" style="background:transparent;color: #DF6F49 !important;position:absolute;right: 50px;top:17px;font-size: 1.1rem; " id="icon-search-submit-txt" data-width="175" data-tipso="Madde içeriklerinde ara."></span> <img class="open-keyboard" src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/controls/input-keyboard.png" /> <input id="searchBox" class="searchBox" style="width:490px; line-height:normal; height:45px; padding-right:55px;" type="text" value='' placeholder="TDV İslâm Ansiklopedisi'nde ara..." autocomplete="off"/> <div id="auto-suggest-box"> <input autocomplete="off" id="auto-suggest-state" style="display:none" /> <img src='https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/icons/loading.gif' id="auto-suggest-loading" /> <div id="auto-suggest-content"></div> </div> <style> .open-keyboard{position: absolute; right: 90px; top: 27px; opacity: 0.3; cursor:pointer} .open-keyboard:hover{opacity:0.8} .dia-keyboard {display:none; background:#fff; border:1px solid #ddd; padding:20px 15px 15px 15px; position:absolute; top:10px; left:-490px; width:485px; line-height:0px; border-radius:3px;} .dia-keyboard ul{list-style:none; margin:0px; padding:0px; clear:both} .dia-keyboard ul li{float:left; width:30px; height:27px; text-align:center; border: 1px solid rgba(0,0,0,0.1); background-color: #f5f5f5; border-radius:2px; margin:2px; line-height:27px; cursor:pointer; font-size:15px;} .dia-keyboard ul li:hover{background:#ddd;} .dia-keyboard .shift{width:45px; font-size:13px; font-weight:bold} .dia-keyboard .close-keyboard{position: absolute;right: 10px; top: 10px; font-weight: bold; color: #666; cursor: pointer;} </style> <div class="dia-keyboard"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/controls/keyboard-arrow.png" style="line-height:0px;position:absolute; right:-5px;" /> <span class="close-keyboard">x</span> <ul> <li hb=""" hk=""">"</li> <li hb="1" hk="1">1</li> <li hb="2" hk="2">2</li> <li hb="3" hk="3">3</li> <li hb="4" hk="4">4</li> <li hb="5" hk="5">5</li> <li hb="6" hk="6">6</li> <li hb="7" hk="7">7</li> <li hb="8" hk="8">8</li> <li hb="9" hk="9">9</li> <li hb="0" hk="0">0</li> <li hb="*" hk="*">*</li> <li hb="-" hk="-">-</li> </ul> <ul style="margin-left:10px;"> <li hb="Q" hk="q">q</li> <li hb="W" hk="w">w</li> <li hb="E" hk="e">e</li> <li hb="R" hk="r">r</li> <li hb="T" hk="t">t</li> <li hb="Y" hk="y">y</li> <li hb="U" hk="u">u</li> <li hb="I" hk="ı">ı</li> <li hb="O" hk="o">o</li> <li hb="P" hk="p">p</li> <li hb="Ğ" hk="ğ">ğ</li> <li hb="Ü" hk="ü">ü</li> <li hb="," hk=",">,</li> </ul> <ul style="margin-left:25px"> <li hb="A" hk="a">a</li> <li hb="S" hk="s">s</li> <li hb="D" hk="d">d</li> <li hb="F" hk="f">f</li> <li hb="G" hk="g">g</li> <li hb="H" hk="h">h</li> <li hb="J" hk="j">j</li> <li hb="K" hk="k">k</li> <li hb="L" hk="l">l</li> <li hb="Ş" hk="ş">ş</li> <li hb="İ" hk="i">i</li> </ul> <ul> <li hb="abc" hk="ABC" class="shift noletter">ABC</li> <li hb="Z" hk="z">z</li> <li hb="X" hk="x">x</li> <li hb="C" hk="c">c</li> <li hb="V" hk="v">v</li> <li hb="B" hk="b">b</li> <li hb="N" hk="n">n</li> <li hb="M" hk="m">m</li> <li hb="Ö" hk="ö">ö</li> <li hb="Ç" hk="ç">ç</li> <li hb="." hk=".">.</li> <li hb="abc" hk="ABC" class="shift noletter">ABC</li> </ul> <ul style="margin-left:65px;"> <li hb="Boşluk" hk="Boşluk" class="space noletter" style="width:280px;">Boşluk</li> <li hb="Sil" hk="Sil" class="delete back noletter" style="width:50px">Sil</li> </ul> </div> </li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <script> $(document).ready(function () { // Focus search box when page load $('#searchBox').focus(); }); </script> <div id="scrollTop" title="Sayfanın başına dön." style="z-index:100000"> <span class="icon-chevron-up"></span> </div> <style> #newsbar_open{display:block ;} /* only this page */ .m-body{font-size:19px; line-height:28px; text-align:justify;} body{color:#494d55 !important} .inAtr{font-size:16px; color:#999 !important} @media screen { #print-part-temp { display: none;} .hdrprint{background:#ededed;} } @media print { #print-part-temp { display: block; padding:30px;} .hdrprint{background:#ededed; padding:5px; margin-bottom:20px; fonst-size:7px; border-bottom:1px solid #ddd; } .dosyaindir{display:none} body{margin: 0mm 0mm 1mm 0mm; } } .copy-link{cursor:pointer} .copy-link:hover{opacity:0.5 !important;} #div_bilgi{padding-top:6px;} .atif-btn{cursor:pointer;} .atif-kutusu{cursor: default !important;} .article-pd{font-size:14px; color:#999; line-height:20px; margin-top:5px;} .fotorama__caption{text-align:center !important;} .fotorama__caption__wrap{background-color: rgba(255,255,255,.9) !important; } .fotorama__caption__wrap b{color:#E16327} .article-part{margin-bottom:60px;} .sterm{background:#E3FF91;} .m-content p{margin-top:0px; margin-bottom:17px;} .m-content bibl p{margin-top:0px; margin-bottom:5px; line-height:22px; padding-left: 1.5em; text-indent:-1.5em; font-size:17px;} .article-part-header{background:#f4f1f1; border-radius:1px; position:relative; margin-bottom:20px;} .article-part-header.kor-part{background-color:#f1f4f4 !important; } .article-part-header .yazim-arrow{position:absolute; bottom:-10px; left:20px; z-index:1} .part-author{padding-left:15px; line-height:55px} .part-title{display:none} .part-title a{color:#666} .part-authors{} .part-authors span{color:#888} .part-authors a{color:#0093b0} .part-info{padding-right:15px;text-align:right; padding-top:16px} /* .atif-btn{position:absolute; cursor:pointer; color:#0093B0; font-size:26px; right:2px; top:-31px} */ .atif-btn.psv{} /* .atif-btn.top{position:absolute; top:5px; right:0px;} .atif-btn.top .atif-kutusu{border-top:1px solid #ddd;} .atif-btn.top .ak-list{height:280px; overflow-y:auto; overflow-x:hidden;} */ .atif-kutusu{text-align:left; right:-0px; background:#F7F7F7; display:none; border: 1px solid #e4e4e4;padding:10px 20px 20px 20px; z-index:5; font-size:0.85rem; color:#777; margin-top:-1px;} .ak-title{border-bottom:1px solid #ddd; font-size:1.05rem !important; line-height:23px !important; padding-bottom: 5px; font-weight:bold;} .ak-muellif{line-height:18px; padding-top:9px;} .ak-site{line-height:18px; padding-top:9px;} .ak-yayinci{line-height:18px; padding-top:9px;} .ak-ilkyayin{line-height:18px; padding-top:9px;} .ak-adres{line-height:18px; padding-top:9px;} .ak-copy{border-top:1px solid #ddd; padding-top:10px; margin-top:10px;} .ak-copy span{background:#f9f9f9; color:#666; padding:4px 15px 4px 15px; border:1px solid #ddd; border-radius:2px; cursor:pointer} .ak-copy span:hover{background:#f1f1f1;} .ak-copytext{display:none; line-height:17px; padding-top:20px; padding-bottom:10px} .msg-btn{ cursor:pointer; font-size:28px; color: #967A7A; position: absolute; right: 34px; top: -32px;} .msg-btn a{color: #967A7A} .print-btn{float:right; cursor:pointer; font-size:20px; color: #967A7A; padding-top:1px;} .article-part-nav-info{position:absolute; background:#E98A5C; top:-33px; left:0px; list-style-type:none; margin:0px; padding:0px; color:#fff; border-radius:2px;} .article-nav-prev{cursor:pointer; padding:2px 4px 0px 5px; height:18px; float:left; line-height:0px; border-right:none} .article-nav-prev span, .article-nav-next span{font-size:11px;} .article-nav-prev.kor{border-right:1px solid #ddd;} .article-nav-next{cursor:pointer; padding:2px 4px 0px 4px; height:18px; float:left; line-height:0px;} .article-nav-next.kor{border-left:1px solid #ddd;} .article-nav-passive{cursor:default;} .article-nav-passive img{opacity:0.3; cursor:default;} .article-nav-prev.kor span, .article-nav-next.kor span{color:#afa1a1;} .article-nav-numbers{padding:0.15rem 12px 0 12px; line-height:25px; float:left; border-right:1px solid #F3BFA7; border-left:1px solid #F3BFA7; font-size:13px; font-weight:bold; letter-spacing: 3px;} .article-nav-open-info{cursor:pointer; padding:0 9px; height:21px; line-height:22px; float:left; border:none; font-size:13px; font-weight:bold;} .article-nav-info-li{float:left; height:21px; background:rgb(181, 164, 164); font-size:13px; line-height:21px; height:21px; padding:0 10px; display:none; border-top-right-radius: 2px; border-bottom-right-radius: 2px;} .tipso_style{border-bottom:none !important;} .bibpos{position:absolute; color:#fff; font-size:1px;} .m-body span.eser{font-style:italic; text-justify: none; } .m-body span.kisaltma{text-justify: none;} .m-body bibl span.kisaltma{text-justify: none; border-bottom:dotted 2px #999; cursor:pointer} .m-body bibl span.eser.kisaltma{text-justify: none; border-bottom:dotted 2px #999; cursor:pointer} .m-body bibl{ margin-top: -17px !important; display: block; } .pop-title{font-weight:bold;} .article-left-bar{padding-bottom:0px !important; box-shadow:none !important; background:none !important; max-width: 68px;z-index: 1;} .rndleftbtn:hover{opacity:1 !important} .encokokunan{ background: #e4e8e8; width: 100px; /* padding: 2px 5px; */ text-align: center; border-radius: 2px; position: absolute; top: -25px; font-size: 0.80rem; padding: 2px 0px 3px 0px; font-weight: bold; color: #888; /* margin-top: 10px; */ } .encokokunan:hover{background:#dbdede; color:#666} .captcha-container > img { height: 38px; position: absolute } .captcha-container > .form-group { margin-left: 90px; } .error-box{background: #ff8585; padding: 7px 10px; font-weight: bold; color: #fff; margin-bottom: 20px; border-radius: 3px;} .success-box{background: #26b151; padding: 7px 10px; font-weight: bold; color: #fff; margin-bottom: 20px; border-radius: 3px;} .grecaptcha-badge { visibility: hidden; } .grecaptcha-badge.show { visibility: visible !important; z-index: 10000; } </style> <script src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/vendor.jquery.print.js"></script> <script src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/vendor.jquery.lazyload.min.js"></script> <script src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/vendor.tipso.min.js"></script> <link rel="stylesheet" href="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/css/vendor.fotorama.css"> <script src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/js/vendor.fotorama.js"></script> <br /> <div class="centered body_container body_pad_article" style="position:relative"> <div class="print-meta visible-on-print" style="display: none;"> Maddenin TDV İslâm Ansiklopedisi’ndeki güncel elektronik versiyonuna erişmek için: <a title="ÂDEM" href="https://islamansiklopedisi.org.tr/adem--peygamber?utm_source=pdf">https://islamansiklopedisi.org.tr/adem--peygamber</a> </div> <div class="article_header_container" style="margin-bottom:25px; position:relative;">   <div class="article-left-bar"> <div class="pure-g bar-line" style=" background: #fff; padding-top: 5px; border-top-left-radius: 4px; border-top-right-radius: 4px; box-shadow: 0 1px 2px rgba(0,0,0,0.2);"> <div class="pure-u-1-2 bar-cell bleft"><span class="icon-align-left"></span></div> <div class="pure-u-1-2 bar-cell bright"><span class="icon-align-justify"></span></div> </div> <div class="pure-g bar-line" style="background: #fff; box-shadow: 0 1px 2px rgba(0,0,0,0.2);"> <div class="pure-u-1-2 bar-cell fup"><span id="txtup" class="icon-font up" style=""></span></div> <div class="pure-u-1-2 bar-cell bright"><span id="txtdown" class="icon-font down"></span></div> </div> <div class="pure-g bar-line-nav" style="background: #fff; padding-bottom: 5px; border-bottom-left-radius: 4px;border-bottom-right-radius: 4px; box-shadow: 0 1px 2px rgba(0,0,0,0.2);"> <div class="pure-u-1-2 bar-cell bleft"><span id="pagecolorSepia" ></span></div> <div class="pure-u-1-2 bar-cell bright"><span id="pagecolorWhite"></span></div> </div> <div class="pure-g bar-line-nav rndleftbtn tipso tright tipso_style" data-tipso="<i>TDV İslâm Ansiklopedisi</i>'nden rastgele bir madde görmek için tıklayınız." data-width="200" style="border-bottom: none; border-radius:4px; margin-top:10px; background:#2FB556; opacity:0.85; border: 1px #5abb76 solid; text-align: center; padding: 7px 0 2px 0px; cursor:pointer; box-shadow: 0 1px 2px rgba(0,0,0,0.2);"> <div class="pure-u-1"><img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/icons/rastgele_beyaz.png" style="height:20px" /></div> </div> <div class="pure-g" style="display:none"> <div class="pure-u-1-2 bar-cell bleft"> <a href="adem--yokluk" class="tipso tright" data-width="200" data-tipso="Önceki madde: ADEM"> <span class="icon-chevron-circle-left"></span> </a> </div> <div class="pure-u-1-2 bar-cell bright"> <a href="adem-b-ebu-iyas" class="tipso tright" data-tipso="Sonraki madde: ÂDEM b. EBÛ İYÂS"> <span class="icon-chevron-circle-right"></span> </a> </div> </div> </div>  <style> .listen{width:15px; opacity:0.5; cursor:pointer} .listen:hover{opacity:1;} </style> <a href="/gecen-ayin-ilk-20-si" > <div class="encokokunan tipso tright trightab" data-tipso="Bu madde geçen ay en çok okunanlardan biri. Liste için tıklayınız." data-width="400">En Çok Okunan</div></a> <div class="article_title"><h1>ÂDEM</h1></div> <div class="arabic_title">آدم</div> <div class="article_info"><h2> <div style="padding-top:6px;"><span style="color:#e16328">Semavî kitaplara göre ilk insan ve ilk peygamber.</div> </h2> </div> </div> <div id="article-main-content" class="pure-g " style=""> <div class="pure-u-1 pure-u-md-15-24 sticky-content"> <div class="bibl-popup" style="display:none; position:absolute; padding:22px 24px 18px 18px; max-width:290px; background:#FEFEC6; z-index:1; box-shadow: 0 3px 10px rgba(0,0,0,.3);"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/bibl-popup-arrow.png" style="position: absolute;top: -10px;" /> <span class="icon-close close-bibl-poup" style="position: absolute;top: 8px; right: 10px; font-size: 20px;cursor: pointer; color:#555"></span> <div class="bibl-cnt"></div> </div> <div class="m-body" id="m-body" style="font-size:; line-height:">  <style> body.sepya{background-color:rgb(241, 233, 215) !important} .art-plan{margin-bottom:30px;border:1px solid #ededed; border-radius:3px;} .art-plan.sepya{border: 1px solid #c5bead !important;} .article-plan-buttons{border-bottom:1px solid #ededed; overflow:hidden} .article-plan-buttons.sepya{border:none; border-bottom: 1px solid #c5bead !important;} .article-plan-buttons .passive:hover{border-bottom:3px solid #ededed; color:#333; cursor:pointer} .article-plan-buttons .passive{color:#999; border-bottom:none; font-weight:normal} .article-plan-buttons .active{color:#666; border-bottom:3px solid #ddd; font-weight:bold} .btn-plan, .btn-preview{padding-bottom:5px !important; padding-top:5px !important} .plan-content, .preview-content{ clear:both; font-size:15px; border-radius:3px;} .preview-span{background: #ededed;padding: 2px 8px; margin-right:10px; font-size: 12px; letter-spacing: 1px;border-radius: 3px;} .preview-ul{list-style:none; padding:0px; margin:0px; height: 189px; overflow-y: auto; padding-right:15px;} .preview-ul li{padding-bottom:30px; line-height:22px; cursor:pointer; color:#777; width:100%;} .preview-ul li:hover{color:#888;} .ind2{padding-left:15px;} .ind3{padding-left:30px;} .ind4{padding-left:45px;} .ind5{padding-left:60px;} .ind6{padding-left:75px;} </style>  <style> .hdrprt1{border:1px solid #e4e4e4; border-radius:3px; margin-bottom:0px; position:relative} .hdrprt1.sepya{border: 1px solid #c5bead;} .hdrprt1arrows{border-bottom:1px solid #e4e4e4; overflow:hidden;background: #f4f1f1;} .hdrprt1arrows.sepya{border-bottom: 1px solid #c5bead;background: #e4ddcc;} .partnumbers{float:left; height:37px; font-size:0.90rem; letter-spacing: 3px; border-left:1px solid #ddd; border-right:1px solid #ddd; padding-left:12px; padding-right:12px; color:#007993; padding-top:5px;} .partnumbers.sepya{border-left:1px solid #c5bead; border-right:1px solid #c5bead;} .partdownarrow{float:left; height:37px; padding-top:4px; padding-left:12px; padding-right:12px;border-right:1px solid #ddd;} .partdownarrow.sepya{border-right:1px solid #c5bead;} .partprint{border-left:1px solid #e4e4e4; float:right;;height:37px; line-height:42px; padding-left: 14px; padding-right: 14px; cursor:pointer} .partprint.sepya{border-left:1px solid #c5bead} .partemail{border-left:1px solid #e4e4e4; float:right; line-height: 37px; padding: 1px 14px; cursor:pointer} .partemail.sepya{border-left:1px solid #c5bead;} .partatif{border-top-right-radius: 2px; float:right; border-left: 1px solid #e4e4e4; padding: 1px 14px; line-height: 37px;} .partatif.sepya{border-left: 1px solid #c5bead;} </style>  <div class="article-parts">  <div class="article-part" id="_1" style="position:relative"> <div class="print-meta" style="display: none;"> 1 bölümden oluşan maddenin 1. bölümüdür. Maddenin TDV İslâm Ansiklopedisi’ndeki güncel elektronik versiyonuna erişmek için: <a title="ÂDEM" href="https://islamansiklopedisi.org.tr/adem--peygamber?utm_source=pdf#1">https://islamansiklopedisi.org.tr/adem--peygamber#1</a> </div> <div class="hdrprt1"> <img class="partblt" src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/part-header-arrow-down.png" style="position: absolute; bottom: -9px; left: 10px;" /> <div class="hdrprt1arrows"> <div style="float:right; height:37px"> <div class="partatif atif-btn psv tipso tbottom" style="margin-left: 0 !important;" data-tipso="Bu bölümün atıf bilgilerini görün ve kopyalayın."> <span style="color: #967A7A;"><i class="fas fa-quote-right"></i></span> </div> <div class="partemail tipso tbottom tipso_style" data-tipso="Bu madde/bölüm hakkında bildirimde bulunun."> <span class="feedback-btn" data-issue="ÂDEM" style="color: #967A7A;font-size: 1.35rem;"> <i class="fas fa-exclamation-circle"></i> </span> </div> <div class="partprint print-btn tipso tbottom tipso_style" data-tipso="Bu maddeyi/bölümü yazdırın." > <span class="icon-printer2 printPart" style=" font-size: 1.4rem;"></span> </div> </div> </div> <div style="padding: 9px 10px; line-height:19px !important; text-align:left !important;"> <span class="part-authors" style="margin-right: 15px"> <span style="font-size:0.85rem; color:#666">Müellif: </span> <span style="font-size:0.85rem;"> <a href="/muellif/suleyman-hayri-bolay"><b>SÜLEYMAN HAYRİ BOLAY</b></a> </span> </span> </div> </div> <div class="atif-kutusu"> <div class="ak-title">ÂDEM</div> <div class="ak-list"> <div class="ak-muellif"><b>Müellif: </b> <span class='val'>SÜLEYMAN HAYRİ BOLAY</span> </div> <div class="ak-site"><b>Web Sitesi: </b><span class="val">TDV İslâm Ansiklopedisi</span></div> <div class="ak-site"><b>Yayımcı: </b><span class="val">TDV İslâm Araştırmaları Merkezi</span></div> <div class="ak-ilkyayin"><b>Baskı Tarihi: </b><span class="val">1988</span></div> <div class="ak-ilkyayin"><b>Erişim Tarihi: </b><span class="val">01.12.2024</span></div> <div class="ak-adres"><b>Web Adresi:</b><br/><span class="val"> https://islamansiklopedisi.org.tr/adem--peygamber</span> </div> </div> <div class="ak-copytext" id="ak-copytext1"> SÜLEYMAN HAYRİ BOLAY, "ÂDEM", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/adem--peygamber (01.12.2024). </div> <div class="ak-copy"><span>Kopyalama metni</span></div> </div> <div class="m-content" style="text-align:justify; position:relative; font-size:; line-height:; margin-top:15px; overflow-wrap: break-word;/*Long Word/URL Overflow*/"> <p>İslâmî kaynaklarda insanlığın atası olması sebebiyle <b>ebü’l-beşer</b>, Kur’ân-ı Kerîm’de (bk. Âl-i İmrân 3/33) Allah’ın seçkin kıldığı kişiler arasında sayılmış olduğundan <b>safiyyullah</b> unvanlarıyla da anılmaktadır. </p><p> Âdem kelimesinin menşe ve iştikakı tartışmalıdır. Kelimenin Sumer dilindeki <b>adamu</b> (babam), Âsur-Bâbil dilindeki <b>adamu</b> (yapılmış, meydana getirilmiş, ortaya konmuş; çocuk, genç) veya Sâbiî dilindeki <b>adam</b> (kul) kelimesinden geldiği ileri sürülmüştür (bk. L. Pirot, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 87). Bazıları, Âdem kırmızı topraktan (adamah) yaratıldığı için ona, “kırmızı” mânasına gelen <b>Adam</b> adının verildiğini ileri sürmüşlerse de bu görüş ilgi görmemiştir (bk. L. Pirot, <i>a.g.e.</i>, I, 87). Diğer taraftan, Tekvîn’deki (2/7) “Yerin toprağından (adamah) insanı (adam) yarattı” ifadesinden dolayı, âdem kelimesinin toprakla bağlantısı olduğu da söylenmiştir (bk. B. S. Childs, <span class="kisaltma" data-ad="idb"><i>IDB</i></span>, I, 42). <b>Adam</b>, İbrânîce’de insan türü için kullanılan müşterek bir isimdir. Ahd-i Atîk’te bu kelime, insan ve insan türü anlamında 500’den çok yerde, nâdiren de özel isim olarak ilk insan için kullanılmıştır (bk. B. S. Childs, <i>a.g.e.</i>, I, 42). Tekvîn’in ilk beş babında kelime hem özel isim olarak (5/1-5), hem de “insan türü” (1/26-28) ve “ilk insan” (2/4; 4/26) mânalarında kullanılmıştır. Çağdaş yorumcular, kelimenin Tekvîn’e (4/25) kadar “insan türü” anlamında kullanıldığı kanaatindedirler. </p><p> Âdem kelimesinin hangi dilden geldiği ve hangi kökten türemiş olduğu konusu müslüman dilciler arasında da tartışılmıştır. Dilcilerin çoğu bu kelimenin Arapça asıllı olduğunu, “esmerlik” anlamına gelen <b>el-üdme</b> (<span class="arapca" dir="rtl">الأدمة</span>) veya “tip, örnek” anlamındaki <b>el-edeme</b> kökünden türetildiğini savunurlar. Başka bir görüşe göre, “bir şeyin dış yüzü” (daha çok <b>edîmetü’l-arz</b> şeklinde “yeryüzü”) anlamına gelen <b>el-edîme</b> kelimesinden türetilmiştir. Nitekim genellikle sahih kabul edilen bir rivayete göre Allah, Âdem’i yeryüzünün her tarafından alınan toprak örneklerinin birleşiminden yaratmıştır. Bu toprağın çeşitliliğinden dolayı da Âdem’in nesli değişik karakterler taşır (bk. Ebû Dâvûd, “Sünnet”, 16; Tirmizî, “Tefsîr”, 2/1; <span class="kisaltma" data-ad="musned"><i>Müsned</i></span>, IV, 400, 406). Âdem kelimesinin “insicam, ülfet” anlamına gelen <b>el-üdm</b> veya <b>el-üdme</b>den türetilmiş olabileceği de söylenmiştir. Kökünün Arapça olduğunu iddia edenlere göre kelimenin aslı <b>e’dem</b> şeklinde iki hemzeli olmakla birlikte, morfolojik kural ve fonetik zaruretler uyarınca, ikinci hemze elife çevrilerek <b>âdem</b> şeklini almıştır. Âdem kelimesinin Arapça’ya Süryânîce veya Ârâmîce’den geçtiğini savunanlar da olmuştur. Nitekim Zemahşerî, Arap dilcilerinin Ya‘kūb, İdrîs, İblis vb. isimlerde yaptıkları gibi âdem ismini de <b>el-üdme</b> veya <b>edîmü’l-arz</b>dan türetmek istediklerini, ancak bu kelimenin kesinlikle yabancı bir isim olduğunu belirtmektedir (bk. <span class="eser">Keşşâf</span>, I, 272). </p><p> <b>Âdem’in Yaratılışı ve Meziyetleri.</b> Âdem’in yaratılışı Tevrat ve Kur’ân-ı Kerîm’de anlatılmaktadır. Tevrat’ta ilk insanın yaratılış şekli ve zamanı iki ayrı hikâyede farklı biçimlerde nakledilmektedir. “Ruhban metni” adı verilen birinci hikâyeye göre (bk. Tekvîn, 1/1-2/4<sup>a</sup>) insan, yaratılışın altıncı gününde, diğer bütün varlıklardan sonra Tanrı’ya benzer bir sûrette, ilk defa erkek ve dişi olarak yaratılmıştır. “Yahvist metin” adı verilen ikinci hikâyede ise (bk. Tekvîn, 2/4<sup>a</sup>-25) önce erkeğin, daha sonra da onun kaburga kemiğinden kadının yaratıldığı anlatılır. İlk insan (adam), bizzat Tanrı tarafından yerin toprağından (adamah) yapılmış, daha sonra burnuna hayat nefesi üflenerek canlı bir varlık olmuştur (bk. Tekvîn, 2/7). Tevrat tefsirlerinde ve apokrif kabul edilen kitaplarda Âdem’in yaratıldığı toprağın kutsal yer (Kudüs’teki Süleyman Mâbedi’nin bulunduğu mahal) ile dünyanın dört bir yanındaki kırmızı, siyah ve beyaz topraktan alındığı belirtilir (bk. <span class="kisaltma" data-ad="je"><i>JE</i></span>, I, 174). </p><p> Kur’ân-ı Kerîm’e göre Âdem’in yaratılışının diğer insanlarınki gibi olmadığı kesindir. Özellikle Âl-i İmrân sûresinin elli dokuzuncu âyetinde, “Allah nezdinde -yaratılış bakımından- Îsâ’nın durumu Âdem’e benzer; Allah onu topraktan yarattı; sonra ona ‘ol!’ dedi ve oluverdi” denilerek bu iki peygamberin yaratılışlarındaki olağan üstü duruma işaret edilmiştir. </p><p> Hz. Âdem’in yaratıldığı madde, çeşitli âyetlerde değişik terimlerle ifade edilmektedir. Fahreddin er-Râzî bu âyetlerde onun yaratılış keyfiyetinin muhtelif şekillerde tasvir edildiğini belirterek bunları şöyle sıralamaktadır: Toprak (türâb), su (mâ’), çamur (tîn), akışkan veya süzme çamur (sülâle min tîn), yapışkan çamur (tîn lâzib), kurumuş çamur (salsâl). <b>Salsâl</b> Kur’an’da farklı ifadelerle tekrarlanmıştır (bk. el-Hicr 15/26, 28, 33; er-Rahmân 55/14). Râzî’ye göre bunların ilkinde “porselen (hazef) gibi ses çıkaran (fehhâr) kurumuş çamur”, ikincisinde “bir müddet suda kaldığından rengi siyahlaşmaya yüz tutmuş madde (hame’)”, üçüncüsünde de “kokusu değişmiş madde (mesnûn)” kastedilir (bk. <span class="eser">Mefâtîḥu’l-ġayb</span>, VIII, 74-75). Bu âyetleri ve burada belirtilen tabirleri bir nevi tekâmül anlayışı içinde yorumlamak isteyen teşebbüsler görülmektedir. Özellikle, “İnsanın üzerinden öyle uzun bir zaman geçti ki -o vakit- o, anılmaya değer bir şey bile değildi” meâlindeki âyetten (el-İnsân 76/1), Hz. Âdem’in yaratılışından bedenî ve ruhî yönleriyle tam bir insan haline gelmesine kadar uzun bir zaman geçtiği mânası çıkarılabilir. Nitekim Abdullah b. Abbas’tan nakledilen bir rivayette, Âdem’in çamur halinden başlayarak her yaratılış safhasında kırk yıl kaldığı belirtilmektedir. Fakat bu rakamı kesin kabul etmeyip çokluktan kinaye saymak gerekir. Ayrıca göklerin, yerin ve bunlardaki şeylerin altı günde yaratıldığını bildiren âyetlerdeki “gün” tabirini “devir” şeklinde yorumlayan görüşün tercih edilmesi ve Râzî’nin de işaret ettiği gibi (bk. <i>a.g.e.</i>, XXX, 235-236), gerçek insanın “düşünen nefs” olduğunun kabul edilmesi halinde, bedenin bu nefsi yahut ruhu kabullenecek duruma gelinceye kadar uzun bir gelişme devresi geçirdiğini düşünmek mümkündür. </p><p> Kur’an, sahih hadisler ve bunlara dayanan diğer güvenilir İslâmî kaynakların Hz. Âdem hakkında verdiği bilgilerden çıkan sonuca göre Âdem topraktan yaratılmıştır. Konuyla ilgili âyetlerden, bu yaratılışın belli bir gelişme seyri takip ettiği ve süresi bilinmemekle birlikte belli bir zaman içinde tamamlandığı sonucu da çıkarılabilir. Ancak bu gelişme hiçbir zaman, ilâhî irade ve kudretin tesiri olmaksızın tabii bir tekâmül şeklinde anlaşılmamalıdır. Bütün ilgili âyetlerde Âdem’in yaratılması olayında Allah’ın irade ve kudretinin etkisine özellikle dikkat çekilmiştir. Ayrıca Âdem’in herhangi bir başka canlıdan tekâmül suretiyle değil, topraktan ve tamamıyla bağımsız bir canlı türün ilk atası, yeryüzünde, öteki bütün canlı ve cansız varlıkların aksine, yükümlü ve sorumlu tutulan ve bunun için gerekli mânevî, ahlâkî, zihnî ve psikolojik kabiliyetlerle donatılmış bir varlık olarak yaratıldığı, tartışmaya yer vermeyecek şekilde açıklanmıştır. Bu sebepledir ki insanın yaratılışının bu özel yanını bütünüyle reddederek onu bayağı canlılar seviyesine indiren teorileri İslâm inançları ile bağdaştırmak mümkün değildir. </p><p> İslâmî kaynaklarda da Âdem’in yaratıldığı toprağın nereden alındığına ve mahiyetine dair rivayetler vardır. Bir rivayete göre Allah, Âdem’in yaratılacağı toprağı getirmesi için yeryüzüne önce Cebrâil’i göndermiş, fakat yeryüzü kendisinden toprak alınmasına müsaade etmemiştir. Bunun üzerine Mîkâil görevlendirilmiş, o da başaramayınca bu defa “ölüm meleği” bu işe memur edilmiştir. Ölüm meleği, yeryüzünün itirazına rağmen toprağı almayı başarmıştır. Bu melek yeryüzünün çeşitli yörelerinden aldığı kırmızı, beyaz ve siyah toprak örneklerini birbirine karıştırmış, daha sonra göğe çıkarak toprağa su katmış ve onu yapışkan çamur haline getirmiştir. Çamur siyahlaşıp kokmaya başlayınca Allah bu çamurdan Âdem’i yaratmıştır (bk. <span class="kisaltma" data-ad="taberi-camiul-beyan">Taberî, <i>Câmiʿu’l-beyân</i></span>, I, 158-160, 169; Sa‘lebî, s. 21). Âdem’in yaratılışı ile ilgili başka bazı rivayetlerde onun baş ve yüzünün Kâbe toprağından, göğsünün ve sırtının Beytülmakdis, baldırlarının Yemen, bacaklarının Mısır, ayaklarının Hicaz, sağ elinin doğu, sol elinin de batı topraklarından yaratıldığı nakledilmektedir (bk. Sa‘lebî, s. 21). Ancak, menkıbeyi andıran bu rivayetler İslâm âlimlerince itimada şayan görülmemiştir. </p><p> Tevrat’ta Âdem’in yeryüzünde, altıncı günde yerin toprağından yaratıldığı bildirilmekte, başka bilgi verilmemektedir. Apokrif kabul edilen kitaplarda ise Âdem’in, yaratılışın altıncı günü olan cuma gününün ilk saatinde Kudüs’te yaratıldığı nakledilmektedir (bk. J. B. Frey, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 112). Yine yahudiler Âdem’in milâttan önce 3761-3760’ta yaratıldığını kabul ederler (bk. <span class="kisaltma" data-ad="ndb"><i>NDB</i></span>, s. 134). Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Âdem’in hangi günde yaratıldığı belirtilmemekte, ancak hadislerde onun cuma günü yaratıldığı, o günde cennete konulduğu, yine cuma günü cennetten çıkarıldığı, aynı günde tövbesinin kabul edildiği ve yine bir cuma günü vefat ettiği haber verilmektedir (bk. Ebû Dâvûd, “Ṣalât”, 207; Tirmizî, “Cumʿa”, 1; İbn Mâce, “İḳāmetü’ṣ-ṣalât”, 79, “Cenâʾiz”, 65; Dârimî, “Ṣalât”, 206; <span class="kisaltma" data-ad="musned"><i>Müsned</i></span>, II, 311). </p><p> İslâmî kaynaklarda, Hz. Âdem’in yaratılmasından önce yeryüzünde insan veya ona benzer akıllı ve şuurlu bir varlık bulunup bulunmadığı konusu tartışılmıştır. Bu tartışmanın sebebi, Âdem’in yaratılışıyla ilgili âyetlerde geçen <b>halîfe</b> kelimesiyle, Bakara sûresinde meleklere atfedilen, “Yeryüzünde orayı fesada verecek ve kan dökecek birini mi yaratacaksın?” anlamındaki ifadedir. Bir görüşe göre, Kur’ân-ı Kerîm’de Âdem’e ve onun soyuna halife denildiğine bakılırsa yeryüzünde Âdem’den önce başka bir insan türü yaşamış olmalıdır. Bunlar orayı fesada verdikleri ve kan döktükleri için helâk edilmişlerdir. Bu sebeple Âdem ve soyu halife yani bu eski insanların halefi olmuş, onların yerine geçmiştir. Melekler Âdem’in neslinin fesat çıkaran ve kan döken varlıklar olacağını bu eski insanlarla kıyaslayarak ileri sürüyorlardı. Bundan başka, Hz. Âdem’den önce yeryüzünde Hin ve Bin veya Tim ve Rim diye adlandırılan varlıklar bulunduğu, bunların cinlerden önce var olduğu, dünyada fesat çıkardıkları, kan döktükleri ve bu yüzden Allah’ın bunları helâk ettiği şeklinde rivayetler varsa da bunlar İsrâiliyat’tan veya eski İran folklorundan geçmiş hikâyeler olup İslâmî bir temele dayanmamaktadır (bk. Reşîd Rızâ, I, 258). İbn Haldûn bu tür rivayetleri asılsız bulmakta, Âdem ve soyu hakkında Kur’an’da bildirilenlerden başka güvenilir bilgiye sahip olmadığımızı belirtmektedir (bk. <span class="eser">el-ʿİber</span>, II, 4-5). </p><p> Bütün güvenilir tefsirlere göre, meleklerin Hz. Âdem ve soyu hakkındaki bilgileri ya Allah’ın daha önce bu konuda onlara mâlûmat vermesinden veya levh-i mahfûzda yazılı olanları öğrenmiş olmalarından kaynaklanmış, yahut melekler günahsız oldukları için kendileri gibi olmayan varlıkların günah işleyecek bir tabiatta yaratılmış olmaları gerektiğini düşünmüşlerdir (bk. Zemahşerî, I, 271). Aynı şekilde Hz. Âdem ve soyunun halife diye tanıtılması da Âdem’den önce bir insan türünün yaşamış olduğu sonucuna götürmez. Zira daha tutarlı ve genel kabul gören bir görüşe göre bu kelime, “daha önceki bir insan topluluğunun halefi, onların yerini alan” mânasında değil, “Allah’ın vekili, yeryüzünde O’nun hükümlerini yaşatan, uygulayan, dünyayı imar, insanları idare ve terbiye eden, dünyadaki diğer bütün canlılardan üstün olan, onları emri altına alan” anlamında kullanılmıştır. Bu kelimeden, Âdem ve soyunun daha önce yeryüzünde yaşamış olan cinlerin veya meleklerin halefleri olduğu mânasını çıkaranlar da vardır (bk. Zemahşerî, I, 271; Râzî, II, 165; Âlûsî, I, 220). İbn Abbas’tan nakledilen bir rivayete göre de yeryüzünde daha önce cinler yaşamaktaydı; Allah bunları oradan uzaklaştırdı ve yerlerine Âdem ile soyunu yarattı. Hasan-ı Basrî ise En‘âm sûresinin 165. âyetini delil göstererek insanların, tarihin akışı içinde birbirlerinin yerine geçtikleri için halife diye nitelendirildiklerini söyler (bk. Râzî, II, 165-166). </p><p> Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Âdem’le ilgili âyetlerde bu konu genellikle üç ayrı noktadan ele alınmıştır. Öncelikle Âdem’in son derece önemsiz bir madde olan topraktan başlamak üzere bedenî ve ruhî yönleriyle tam ve kâmil bir insan haline gelinceye kadar geçirdiği safhalardan söz edilir ve bu suretle Allah’ın kudretinin üstünlüğü vurgulanmış olur. İkinci olarak Âdem’in varlık türleri arasındaki mevkiinin yüksekliğine işaret edilir. Bu âyetlerde hem Âdem’in hem de onun soyunun yeryüzünün halifeleri olduğu, Allah’ın kendilerine verdiği aklî, zihnî, ahlâkî vb. meziyetlerden, dolayısıyla hem Allah’a ibadet eden hem de yeryüzünde Allah’ın hükümlerinin yerine getirilmesini sağlayan, ayrıca diğer birçok varlık türlerini kendi hizmetinde kullanabilen varlık olduğuna dikkat çekilir. Çeşitli âyetlerde Allah’ın emri uyarınca meleklerin Âdem’e secde ettikleri bildirilmektedir (aş.bk.). Buna göre Allah Âdem’i meleklerden daha üstün ve onların saygısına lâyık bir mertebede yaratmıştır. Bu meziyet yalnız Âdem’e münhasır olmayıp aynı zamanda bütün insanlığa şâmil bir şereftir. Kur’an’da başka vesilelerle de insanoğlunun bu meziyetine işaret edilmiştir (bk. el-İsrâ 17/70; et-Tîn 95/4). Kur’ân-ı Kerîm’in Âdem’le ilgili olarak ele aldığı üçüncü konu onun peygamberliğidir. Hz. Âdem’in nebî veya resul olduğunu açık ve kesin olarak ifade eden âyet yoksa da yine Kur’an’ın açıkladığına göre, “Âdem rabbinden vahiy (kelimât) almıştır” (el-Bakara 2/37). Allah ona hitap etmiş, yükümlülük ve sorumluluğunu bildirmiştir (bk. el-Bakara 2/33, 35; el-A‘râf 7/19; Tâhâ 20/117). Başka bir âyette de Allah’ın Nûh, İbrâhim hânedanı ve İmrân hânedanı ile birlikte Âdem’i de âlemlere üstün kıldığı belirtilmekte (bk. Âl-i İmrân 3/33), böylece dolaylı olarak onun peygamber olduğuna işaret edilmektedir. Ahmed b. Hanbel’in <span class="eser">Müsned</span>’inde yer alan bir hadiste (bk. V, 178, 179, 265), ilk peygamberin kim olduğu yolundaki bir soruya Hz. Peygamber’in “Âdem’dir” karşılığını verdiği belirtilmektedir.</p><p> Tevrat’taki yaratılışa dair ikinci hikâyede, Hz. Âdem yaratıldıktan sonra Allah onun yalnızlığını gidermek, kendisine uygun bir yardımcı yapmak üzere her kır hayvanını, göklerin her kuşunu topraktan yapar ve onlara ne ad koyacağını görmek için Âdem’e getirir. Âdem de bütün sığırlara, göklerin kuşlarına ve her kır hayvanına ad koyar (bk. Tekvîn, 2/18-20). Âdem’in hayvanların isimlerini belirlemesi, hem onların görevlerini tesbit etmesi hem de onlar üzerinde hükümran olması şeklinde yorumlanmıştır (bk. <span class="kisaltma" data-ad="ancien-testament"><i>Ancien Testament</i></span>, 47). Zira yahudi telakkisine göre, isim ile o ismin verildiği varlık arasında doğrudan bir alâka vardır ve bir varlığın adını bilmek, onu iyice tanımak ve onun üzerinde etkili olmak demektir (bk. <span class="kisaltma" data-ad="ndb"><i>NDB</i></span>, s. 532). </p><p> Hz. Âdem ve onun soyunun diğer birçok varlıktan daha üstün ve değerli sayılmasının (bk. el-İsrâ 17/70) temelinde Allah’ın onlara verdiği bilgi gücü bulunduğu söylenebilir. Nitekim Kur’an’da meleklerin, insanoğlunu “yeryüzünde fesat çıkaran ve kan döken” varlık olarak nitelendirmeleri üzerine Allah’ın Âdem’e bütün isimleri öğrettikten sonra bunları meleklere sorduğu, onlar bilemeyince Âdem’e, “Ey Âdem, onlara eşyanın isimlerini bildir!” dediği ve Âdem’in isimleri onlara bildirdiği açıklanmıştır (bk. el-Bakara 2/30-33). Tefsirlerde genellikle, bu âyetlerdeki “isimler”in kavram bilgisi olduğu ve meleklerin bilmedikleri şeyler hakkında Hz. Âdem’in bilgili kılındığı, böylece onun ilimde meleklerden daha üstün nitelikte yaratıldığı yine bu âyetlerde belirtilmektedir. Söz konusu âyetlerin birinde, “Allah Âdem’e bütün isimleri öğretti” denilerek Âdem’in bilgisinin genişliğine işaret edilmiştir. Bilgi gibi bir meziyet ve imtiyaza sahip olmak meleklerin bile Âdem’e secde etmesini gerektirdiğine göre, insanoğlu aynı meziyet sayesinde tabiattaki birçok varlığa ve güçlere hâkim olup eşyaya şekil verme ve onları kendi yararına kullanma kabiliyetinde yaratılmıştır. </p><p> <b>Meleklerin Âdem’e Secde Etmesi.</b> Tevrat’ta ne Hz. Âdem’in yaratılışından önce Rab Yahve’nin meleklerle görüşmesi, ne de yaratılıştan sonra meleklerin ona secde edişi zikredilmektedir. Ancak, yaratılışın ilk hikâyesindeki, “Allah dedi: Sûretimizde, benzeyişimize göre insan yapalım” (Tekvîn, 1/26) ve “Rab Allah dedi: İşte Adam iyiyi ve kötüyü bilmekte bizden biri gibi oldu...” (Tekvîn, 3/22) ifadelerindeki çoğul sîgası, Tevrat tefsirlerinde meleklerin mevcudiyetiyle izah edilmiştir (bk. J. Pedersen, <span class="kisaltma" data-ad="ei2-fr"><i>EI<sup>2</sup> </i>[Fr.]</span>, I, 182; L. Pirot, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 88). Hıristiyan ilâhiyatçı Origène de aynı kanaattedir. Ancak bu çoğul sîgasının <a href="https://islamansiklopedisi.org.tr/teslis" target="_blank">teslîs</a>e bir işaret olduğu iddiası da bazı hıristiyanlarca ileri sürülmüştür (bk. L. Pirot, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 88). Meleklerin Âdem’e secde etmesi ise Tevrat tefsirlerinde, meleklerin ona bir Tanrı gibi secde etmek istemeleri ve fakat Tanrı’nın buna engel olması şeklinde nakledilmektedir. Kutsal kitaplar dışında kalan ve apokrif sayılan kaynaklardan <span class="eser">Vita Adami</span>’de melek Mîkâil (Michel) Âdem’e secde eder ve diğer melekleri de secde etmeye davet eder. Süryânîce yazılmış “Hazineler Mağarası” (<span class="eser">La caverne des trésors</span>) adlı eserde ise şeytan dışında bütün meleklerin Âdem’e secde ettikleri ifade edilmektedir (bk. J. Pedersen, <span class="kisaltma" data-ad="ei2-fr"><i>EI<sup>2</sup> </i>[Fr.]</span>, I, 182; J. B. Frey, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 112). </p><p> Kur’ân-ı Kerîm’e göre, Allah Âdem’i yarattığı ve ona ruh verdiği zaman meleklere, “Âdem’e secde edin!” diye emretmiş, bütün melekler bu emre uymuşlar (bk. el-Bakara 2/34; el-A‘râf 7/11; el-Hicr 15/29-31; el-İsrâ 17/61; el-Kehf 18/50; Tâhâ 20/116; Sâd 38/72-74), ancak İblîs kendisinin ateşten, Âdem’in ise topraktan yaratıldığını, dolayısıyla ondan üstün olduğunu ileri sürerek emre karşı gelmiş (bk. el-A‘râf 7/12; el-Hicr 15/33; el-İsrâ 17/61; Sâd 38/76) ve bu yüzden lânetlenerek Allah’ın rahmetinden uzaklaştırılmıştır (bk. Sâd 38/74-78). Bunun üzerine, Allah’tan kıyamete kadar, düşmanı olan Âdem soyunu doğru yoldan ayırmak, kendi cemaatini çoğaltmak için mühlet istemiş (bk. el-A‘râf 7/13-18; el-Hicr 15/34-43; el-İsrâ 17/61, 65; Sâd 38/75-83), Allah da ona bu fırsatı vermiştir. İslâm’da Allah’tan başkasına ibadet maksadıyla secde etmek küfür olduğundan, meleklerin Hz. Âdem’e secdesi İslâm âlimlerince ibadet secdesi değil, saygı secdesi ve bir nevi biat olarak yorumlanmıştır. Bazı eserlerde (meselâ bk. <span class="kisaltma" data-ad="taberi-camiul-beyan">Taberî, <i>Câmiʿu’l-beyân</i></span>, I, 180) Hz. Âdem’e secde etmekten kaçınan melekler olduğu ve bunların yakıldığı ifade edilmekteyse de bu rivayet, İslâm’ın melekler hakkındaki genel telakkisi ile bağdaşmaz (bk. İbn Kesîr, I, 111). </p><p> <b>Âdem’in Konulduğu Cennet.</b> Tevrat’a göre Allah, yerin toprağından ilk insanı yarattıktan sonra, şarka doğru Aden’de (Eden) bir bahçe hazırlar ve yaptığı adamı oraya koyar (bk. Tekvîn, 2/7-8). Bu bir dünyevî cennettir. Bu cennete verilen isim, İbrânîce’de <b>eden</b>dir. Âsur-Bâbil dilinde <b>edinu</b>, Sumer dilinde <b>edin</b> olan bu kelime “ova, bozkır” mânasındadır (bk. <a href="https://islamansiklopedisi.org.tr/adn" target="_blank">ADN</a>; <a href="https://islamansiklopedisi.org.tr/cennet" target="_blank">CENNET</a>). Rab Allah, içinden bir ırmağın çıkıp dört kola ayrıldığı bu bahçede, görünüşü güzel ve yenilmesi iyi olan her ağacı ve bahçenin ortasında hayat ağacını ve iyilik ve kötülüğü bilme ağacını bitirir. Allah, korunması için adamı Aden bahçesine koyar. Bahçenin her ağacından yiyebileceğini, ancak iyilik ve kötülüğü bilme ağacından yememesi gerektiğini, aksi takdirde öleceğini bildirir (bk. Tekvîn, 2/917). Daha sonra da Âdem’in yalnızlığını gidermek için, ona uygun bir yardımcı olmak üzere, yerin hayvanlarını, göğün kuşlarını yaratır. Fakat bunların hiçbiri uygun olmayınca, Âdem’in kaburga kemiğinden kadın yaratılır (bk. <a href="https://islamansiklopedisi.org.tr/havva" target="_blank">HAVVÂ</a>). Âdem ile Havvâ’nın yerleştikleri bu bahçe (cennet), Tevrat’a göre yeryüzündedir ve tartışmalı olmakla birlikte, çoğunlukla Dicle ile Fırat arasındaki bölgeyi ifade ettiği kabul edilmiştir (bk. E. Cothenet, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, VI, 1178). </p><p> Kur’ân-ı Kerîm’de Allah’ın Hz. Âdem ve Havvâ’ya cennete yerleşmelerini emrettiği belirtilmekte (bk. el-Bakara 2/35), ancak bunun âhirette iyilerin kalacakları “ebedîlik yurdu” (dârülhuld) olan cennet olup olmadığı konusunda açık bir ifade bulunmamaktadır. Bu yüzden İslâm bilginlerinden bir kısmı, ilgili âyetlerdeki <b>cennet</b> kelimesinin sözlük anlamıyla “bahçe” demek olduğunu, bunun da yeryüzünde bir yer olması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Ebü’l-Kāsım el-Belhî, Ebû Müslim el-İsfahânî gibi birçok Mu‘tezile âlimi ile bazı Ehl-i sünnet âlimleri bu görüşü savunurken ileri sürdükleri başlıca deliller şunlardır: <b>a)</b> Eğer Âdem ve Havvâ’nın konulduğu cennet âhirette iyilerin mükâfatlandırılacağı cennet olsaydı, Âdem ve Havvâ’ya yasak konmaması gerekirdi. Çünkü esas olarak cennette yasak yoktur. <b>b)</b> Cennette isyan ve günah söz konusu olamaz; halbuki Âdem ve Havvâ günah işlemişlerdir. <b>c)</b> Eğer burası asıl cennet olsaydı, orada kâfir bulunmaması gerekirdi. Oysa şeytan cennette iken kâfir olmuş ve bu yüzden oradan çıkarılmıştır. <b>d)</b> Kur’an’da bildirildiğine göre cennet ebedîlik yurdudur; oraya giren bir daha çıkarılmaz (bk. el-Hicr 15/48); halbuki Âdem ve Havvâ konuldukları cennetten çıkarılmışlardır. Bu görüşte olanlar, buranın dünyadaki bir yer olması gerektiği konusunda daha başka deliller de ileri sürmüşlerdir. Hatta bunlar, “bağlık bahçelik yer, yeşil topraklar” anlamına aldıkları bu <b>cennet</b>in Fars ülkesi ile Kirman arasında, Aden arazisinde veya Filistin’de olduğu yönünde iddialar ortaya atmışlarsa da bu iddialar ciddi bir delile dayanmaktan uzaktır. İmam Mâtürîdî de bu cennetin genel anlamıyla bağlık bahçelik bir yer olduğu şeklindeki açıklamalarıyla buranın yeryüzünde olduğu görüşüne katılıyor gibiyse de tam olarak yerini tesbit etmenin imkânsız olduğunu, selefin de bu kanaati taşıdığını belirtmektedir (bk. <span class="eser">Teʾvîlât</span>, s. 106). </p><p> Ehl-i sünnet âlimlerinin çoğu, Hz. Peygamber’in mi‘rac sırasında cenneti müşahede ettiğini bildiren hadisleri de göz önüne alarak, Âdem ve Havvâ’nın bulunduğu cennetin gökte olduğunu savunmuşlar, ayrıca onların cennetten çıkarıldığını anlatan âyetlerde “ininiz!..” (ihbitû) kelimesinin kullanılmış olmasını da buna delil göstermişlerdir. Karşı görüşte olanlar ise bu kelimenin Bakara sûresindeki (2/61) örneğinde olduğu gibi, “gitmek” anlamında kullanıldığını belirtmişlerdir. Bazı âlimler de bu konudaki her iki iddianın mümkün olduğunu, konu ile ilgili sahih ve güçlü bir delil bulunmadığından kesin bir sonuca varılamayacağını, dolayısıyla tartışmaya girmemek gerektiğini söylemişlerdir (bk. Râzî, III, 3-4; İbn Kayyim el-Cevziyye, <span class="eser">Ḥâdi’l-ervâḥ</span>, s. 24-44; Âlûsî, I, 233). </p><p> <b>Âdem’in Hatası ve Cennetten Çıkarılması.</b> Hz. Âdem ve eşi cennete yerleştirildikten sonra kendilerine, bir tek ağaç dışındaki bütün meyvelerden yiyebilecekleri bildirilmiştir. Tevrat’a göre, Rab Allah’ın cennette bitirdiği ağaçlar içinde iki tanesi özel isim ve nitelikleriyle bildirilmektedir ki bunlar “hayat ağacı” ve meyvesi Âdem ile eşine yasaklanan “iyilik ve kötülüğü bilme ağacı”dır. Bu ağacın meyvesinden yemenin cezası ölümdür (Tekvîn, 2/9, 16-17). “Hayat ağacı” kavramı dünyanın pek çok yerinde ve eski şarkta bilinmekteydi. Mayalar’da, Cermenler’de, Vedalar’da ve eski Mısır’da bu inanç mevcuttu. Âsur-Bâbil metinlerinde ise daha çok “ölümsüzlük bitkisi” olarak yer almaktaydı. Hayat ağacı ölümsüzlük bahşetmektedir ve ilâhlara mahsustur. Çeşitli varlıklarla korunduğundan ona ulaşmak zordur (bk. Mircea Eliade, s. 237-253; B. S. Childs, <span class="kisaltma" data-ad="idb"><i>IDB</i></span>, IV, 695). </p><p> Hayat ağacı Kitâb-ı Mukaddes’te birçok defa geçmekte (bk. Tekvîn, 2/9, 3/22; Süleyman’ın Meselleri, 3/18, 11/30, 13/12, 15/4; Vahiy, 2/7, 22/2, 4), ölümsüzlük ağacının dışında, ilâhî hikmet ve beşerî faziletlere de delâlet etmektedir. Ahd-i Atîk araştırmalarında, Tekvîn kitabının ikinci ve üçüncü bablarında söz konusu edilen hayat ağacının mahiyet ve rolünün tesbitinde büyük güçlüklerle karşılaşılmıştır. Tekvîn’de (2/9, 3/22) hayat ağacı, bilgi ağacı ile birlikte anılmaktaysa da anlatımda sadece bilgi ağacı söz konusu edilmektedir. Ayrıca Tekvîn 3/3, bahçenin ortasına sadece bilgi ağacını, Tekvîn 2/9 ise bilgi ağacı ile birlikte hayat ağacını da koymaktadır. Diğer yönden Âdem’e yasaklanan ağaç da hayat ağacı değil, bilgi ağacıdır. Eğer hayat ağacı yasaklanmışsa onun hakkında bilgi verilmesi gerekirdi. Halbuki kutsal kitap yazarı, hayat ağacını sadece zikretmekle yetinmektedir. Eğer yasaklanmamışsa, insanın kaderiyle bir ilgisi olmadığına göre zikredilmesinin sebebi nedir? Araştırmalar bunu, Tekvîn’in ikinci ve üçüncü bablarındaki iki ayrı kaynağın mevcudiyetiyle izah etmektedir. Buna göre hayat ağacından bahseden Tekvîn’in bu kısmı (3/22-24) metne sonradan ilâve edilmiştir (bk. B. S. Childs, <span class="kisaltma" data-ad="idb"><i>IDB</i></span>, IV, 695-696). </p><p> Tevrat’ta, “Şimdi elini uzatmasın ve hayat ağacından almasın ve yemesin ve ebediyen yaşamasın” (Tekvîn, 3/22) denilmek suretiyle hayat ağacının ölümsüzlük bahşetme vasfı belirtilmektedir. Yahudi geleneğinde hayat ağacı, kökleri semada, dalları yeryüzünde olarak tasvir edilmiştir (bk. Eliade, s. 240). </p><p> Bilgi ağacı (iyiliği ve kötülüğü bilme ağacı), Tevrat’a göre hayat ağacı ile beraber (Tekvîn, 2/9) veya tek başına (Tekvîn, 3/3) cennetin ortasında bulunmaktadır ve Tanrı Âdem’e onun meyvesini yasaklamıştır. Ölümsüzlük bahşeden hayat ağacı olduğu halde, Tanrı niçin bilgi ağacını yasaklamış ve Âdem’e ondan yediği takdirde öleceğini bildirmiştir? Bazılarına göre bu iki ağaç aynıdır. Süleyman’ın Meselleri’nde (3/18) hayat ağacı ilâhî hikmetle aynı sayılmıştır. Diğerlerine göre ise hayat ağacına ulaşmak kolay değildir. O, ancak iyi ve kötünün bilgisini yani hikmeti elde etmekle bulunabilecektir. Hayat ağacı, Gılgamış’ın okyanusun dibinde aradığı ölümsüzlük otu gibi gizlidir. Ona ulaşabilmek için hikmete sahip olmak, hikmeti elde etmek için ise bilgi ağacından yemek lâzımdır. Tekvîn’de (2/22) bilgi ağacı, hayat ağacının yerini bildiren bir unsur olarak belirtilmektedir. Yılanın Havvâ vasıtasıyla Âdem’i bilgi ağacının meyvesini yemeye ikna etmesine gelince, yahudi ve hıristiyan geleneğinde yılan kötülük ruhunu (şeytan) temsil etmektedir. Şeytan ise insanın ebedîliğine karşı olduğundan, Âdem’in hayat ağacına yaklaşmasına engel olmuş, ölümsüzlük verir diyerek bilgi ağacından yedirmiş, böylece de ölümlü olmalarına sebep olmuştur (bk. Eliade, s. 250). Bir diğer izah tarzına göre ise yılan, ölümsüzlüğü kendi elde etmek istiyordu. Bunun için de diğer ağaçlar arasına gizlenmiş olan hayat ağacını bulması gerekiyordu. Bu sebeple, hayat ağacının yerini bildirmesi için Âdem’i bilgi ağacından yemeye ikna etmiştir (bk. Eliade, s. 250-251). Mişna (Sanhedrin, 70<sup>a</sup>), iyiyi ve kötüyü bilme ağacının üzüm asması olduğunu bildirmekte, Henok (Enoch) kitabı (24/2) ise onu yedi dağın arasına yerleştirmektedir. Yahudi geleneği bu yasak meyvenin incir veya buğday başağı olduğunu da nakletmektedir (bk. J. Pedersen, <span class="kisaltma" data-ad="ei2-fr"><i>EI<sup>2</sup> </i>[Fr.]</span>, I, 182). Bu yasak ağacın gerçek bir ağaç olmayıp bir sembol olduğu da ileri sürülmüştür. İskenderiye Yahudiliği ve Philon, yasak ağacın cinsî ilişkiyi ifade ettiği kanaatindedirler. Bazı kilise babalarınca da benimsenen bu yorum tasvip görmemiştir (bk. L. Pirot, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 99-100). Bilgi ağacının doğruyu yanlıştan ayıran ahlâkî değer, kültür ve akıl anlamında dünyevî bilgi, cihanşümul veya ilâhî bilgi olduğu da ileri sürülmüştür (bk. B. S. Childs, <span class="kisaltma" data-ad="idb"><i>IDB</i></span>, IV, 696; L. Ligier, I, 174-210). </p><p> Kur’an’a göre, Âdem ve Havvâ cennete yerleştikten sonra orada Allah’ın nimetlerinden diledikleri gibi faydalanıyorlardı. Allah onları yasak ağaca yaklaşmamaları hususunda uyardı: “Ey Âdem! Eşin (Havvâ) ile birlikte cennete yerleş; orada çekinmeden istediğiniz her yerde cennet nimetlerinden yiyin; sadece şu ağaca yaklaşmayın; sonra ikiniz de zalimlerden olursunuz” (el-Bakara 2/35). Kur’ân-ı Kerîm’de bu ağacın mahiyeti hakkında bilgi verilmemiştir. Sadece şeytanın Âdem ile Havvâ’ya çirkin yerlerini göstermek için, “Rabbiniz başka bir sebepten dolayı değil, sırf melek olursunuz yahut ebedî kalıcılardan olursunuz diye şu ağacı size yasakladı” (el-A‘râf 7/20) ve “Ey Âdem! Sana ebedîlik ağacını ve yok olmayacak bir hükümranlığı göstereyim mi?” (Tâhâ 20/120) diyerek onları yanılttığı belirtilmektedir. Bu konuda sahih hadislerde de başka bilgi yoktur. Diğer İslâmî kaynaklarda yer alan ve bu ağacın hayrı ve şerri bilme ağacı veya üzüm asması, buğday, incir ağacı vb. bitki türlerinden biri olduğunu belirten rivayetler ise İslâm dışı kaynaklara dayanmaktadır (bk. <span class="kisaltma" data-ad="taberi-camiul-beyan">Taberî, <i>Câmiʿu’l-beyân</i></span>, I, 184; Abdullah Aydemir, <span class="eser">Tefsîrde İsrâîliyyat</span>, s. 256-257). </p><p> Hz. Âdem’in yasak ağaca yaklaşması ve Allah’ın yasağını çiğnemesinin şekli ve neticeleri hakkındaki bilgiler Tevrat ve Kur’ân-ı Kerîm’de farklılıklar göstermektedir. Tevrat’a göre kır hayvanlarının en hilekârı olan yılan, Aden’deki bahçede (cennet) yaşamakta olan Havvâ’ya yaklaşmış, “Allah bilir ki ondan yediğiniz gün, o vakit gözleriniz açılacak, iyiyi ve kötüyü bilerek Allah gibi olacaksınız” diyerek onu yasak ağacın meyvesinden yemeye ikna etmiş, daha sonra Havvâ yasak meyveden Âdem’e de yedirmiştir (Tekvîn, 3/1-6). Kitâb-ı Mukaddes’in, “İblis ve şeytan denilen büyük ejder, bütün dünyayı saptıran eski yılan yeryüzüne atıldı ve onun melekleri kendisiyle beraber atıldılar” (Vahiy, 12/9) ifadesinden de anlaşılacağı gibi bu yılanın şeytan olduğu söylenmektedir. Apokrif kaynaklarda şeytanın yılanın içine girdiği ve Havvâ’nın yalnız kalmasını gözleyerek ona yasak ağacın meyvesini yedirdiği nakledilmektedir (bk. J. B. Frey, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 112; J. Pedersen, <span class="kisaltma" data-ad="ei2-fr"><i>EI<sup>2</sup> </i>[Fr.]</span>, I, 182). Başka bir rivayete göre ise semadan kovulan şeytan, o sırada kanatları olan ve konuşabilen yılana Âdem ile Havvâ’yı iğvâ etmesini öğretir (bk. J. B. Frey, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 125-126). Kur’ân-ı Kerîm’de yılandan söz edilmemiştir. Bazı İslâm tarihi kitaplarında geçen bu yılan unsuru tamamen İslâm dışı kaynaklara dayanmaktadır. Kur’an’a göre onları yasak ağaca yaklaşmaya teşvik eden şeytandır. Âdem’e karşı açık bir kıskançlık içinde bulunan şeytan, önce Allah’ın emrine karşı gelerek Âdem’e secde etmemiş (bk. el-A‘râf 7/11-12), sonra da onu aldatarak günah işlemesine sebep olmuştur. Şeytanın cennete girişi ve Âdem ile Havvâ’ya yaklaşması konularında Kur’an ve sahih hadislerde bilgi yoktur. Diğer İslâmî kaynaklardaki bilgiler ise genellikle apokrif yahudi kaynaklarından alınmıştır. </p><p> Tevrat’a göre yasağı çiğnemelerinin sonucu olarak ikisinin de gözleri açılır, çıplaklıklarının farkına varırlar ve incir yapraklarından kendilerine örtü yaparlar (bk. Tekvîn, 2/7). Kur’ân-ı Kerîm’e göre de yasağı çiğnemenin hemen ardından utanılacak yerleri kendilerine görünmüş ve cennet yapraklarını üst üste yamayıp üzerlerine örtmeye başlamışlardır (bk. el-A‘râf 7/22; Tâhâ 20/121). Tevrat’a göre kadın için asıl ceza gebelik sıkıntıları, çocuk doğurma sancıları ve erkeğin hâkimiyetinde olmak, erkek için asıl ceza ise geçim temini için toprakla uğraşmak, toprağa dönünceye kadar alın teriyle yiyeceğini sağlamak ve sıkıntılı bir hayat geçirmek (bk. Tekvîn, 3/1619), kısaca Aden bahçesinden atılmaktır (bk. Tekvîn, 3/23-24). Kur’an’a göre de Âdem ve eşi, işlenilen bu suç sebebiyle içinde bulundukları cennetten, belirli bir müddet yaşamaları için yeryüzüne indirilmişlerdir. İnsanlar arasındaki düşmanlıklar da yasağı çiğnemiş olmanın bir cezasıdır (bk. el-Bakara 2/36, 38; el-A‘râf 7/24; Tâhâ 20/123). </p><p> Hıristiyanlar Âdem’in yasak ağaca yaklaşmakla büyük bir günah işlediğine, Allah’ın gazabına uğradığına, onun bu günahının kıyamete kadar her yeni doğan çocuğa geçtiğine, dolayısıyla onların da günahkâr olarak doğduklarına, ancak vaftiz edilmek suretiyle cehennemlik olmaktan kurtulduklarına inanırlar. Bu <a href="https://islamansiklopedisi.org.tr/asli-gunah" target="_blank">aslî günah</a> inancı, hıristiyan kültür ve felsefesinin ana fikridir. Hıristiyanlık’ta insan kötülüğün içinde rehbersiz bırakılmıştır, günahı ile baş başa kalmıştır. İslâm’a göre ise Allah yol gösterici, bağışlayıcı ve yardım edicidir. Zaten Âdem de cennetten atıldıktan sonra rabbinden birtakım kelimeler almış ve tövbesi kabul edilmiştir (bk. el-Bakara 2/37). İslâm’a göre suç ve ceza ferdîdir; kimse kimsenin günahından sorumlu değildir (bk. el-En‘âm 6/164). Kur’ân-ı Kerîm’de, hıristiyan itikadının aksine, Âdem’in hatasının ve cezasının ferdîliği, Allah’ın insanlara yönelttiği şu hitapla da belirtilmiştir: “Yalnız size benden bir hidâyet geldiği zaman kimler benim hidâyetime uyarsa artık onlara bir korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir; inkâr edip âyetlerimizi yalanlayanlar ise ateş ehlidir, orada ebedî kalacaklardır” (el-Bakara 2/38-39; Tâhâ 20/123). </p><p> İslâm âlimleri Âdem’in yasak ağaçtan uzak durması yönündeki ilâhî emre uymamasının Allah’a bir isyan ve büyük günah sayılıp sayılmayacağı konusunu tartışmışlardır. Bu tartışma, daha çok Tâhâ sûresinin 115 ve 121. âyetlerinin üslûbundan kaynaklanmaktadır. Bu sûrenin 121. âyetinde Âdem ve Havvâ’nın şeytana aldanarak yasak ağacın meyvesinden yedikleri belirtildikten sonra, “Böylece Âdem rabbine âsi olup yolunu şaşırdı” denilmektedir. Bu âyetteki “ʿaṣâ” fiili, Mu‘tezile mezhebine göre, Hz. Âdem’in büyük günah işlediği anlamına gelmez; o, küçük günah, başka bir tabirle <a href="https://islamansiklopedisi.org.tr/zelle" target="_blank">zelle</a> işlemiştir. Bunun “âsi oldu” fiili ile ifade edilmesi, insanlar için bir uyarı maksadı taşımakta, bir bakıma onlar, “Sakın, büyük günah şöyle dursun, önemsiz hataları bile küçümsemeyiniz!” şeklinde uyarılmaktadır (bk. Zemahşerî, II, 557). Ehl-i sünnet âlimlerinin çoğunluğu bunun bir günah olduğunu, yani Âdem ile Havvâ’nın yasağı çiğnemek suretiyle emre karşı geldiklerini ve bu yüzden âsi olduklarını kabul etmişlerdir. Ancak bazı âlimler Tâhâ sûresinin 115. âyetinde geçen, “Andolsun ki biz daha önce Âdem’e emir vermiştik; ancak o unuttu ve biz onu azimli bulmadık” meâlindeki ifadeyi göz önüne alarak, Âdem’in yasaklanmış ağaca günah işleme azmi olmaksızın dalgınlıkla yaklaştığını belirtmişlerdir. Nitekim Hasan-ı Basrî, “Vallâhi, o unuttuğu için âsi oldu” demiştir (bk. Râzî, XXII, 127). Ayrıca İslâm âlimlerinin kanaatine göre bu olay Âdem cennette iken, yani peygamber olmadan önce cereyan etmiştir. O zaman ne ümmet ne de cemaat vardı. Âdem’in kasıtsız olarak işlediği bu hata, tövbe etmesi üzerine Allah tarafından bağışlanmış, yeryüzüne indikten bir müddet sonra da kendisine peygamberlik verilmiş, böylelikle o ilk insan, ilk baba ve ilk peygamber olmuştur. Aslında Hz. Âdem ve eşinin şeytanın iğvâsına kapılmaları, pişmanlık duymaları ve tövbe etmeleri, tövbelerinin kabul edilmesi, cennetten çıkarılmaları gibi hadiseler, onların soyunun dünya hayatına ait macerasının bir hulâsası gibidir. Bu ilk günah ve daha sonraki gelişmelerin, yeryüzünde insanlar da haramlara yaklaştıktan sonra ataları Âdem gibi samimiyetle tövbe ederlerse tövbelerinin kabul edilebileceğini, günah karşısında insan için bir tövbe ve af müessesesinin daima işleyeceğini, insanın böylelikle kemale ereceğini gösterdiği düşünülebilir. </p><p> <b>Âdem’in Cennetten Çıkarıldıktan Sonraki Hayatı.</b> Hz. Âdem’in hayatının yasak meyveyi yedikten ve cennetten çıkarıldıktan sonraki dönemi hakkında Kur’ân-ı Kerîm’de bilgi yoktur. Diğer İslâmî kaynaklardaki haberler ise genellikle yahudi geleneğinden aktarılmış bilgilerdir. Tevrat’a göre Âdem, iyiliği ve kötülüğü bilme ağacından yedikten sonra Rab Allah, hayat ağacından yiyip ebediyen yaşamasın diye onu Aden (Eden) bahçesinden çıkarıp kovar (bk. Tekvîn, 3/23-24). Kur’ân-ı Kerîm’de ise şeytanın iğvâsı sonucu Allah’ın yasağını çiğneyen Âdem ile Havvâ’ya (ve şeytana), “Birbirinize düşman olarak inin; yeryüzünde kalıp bir süre yaşamanız lâzımdır” (el-Bakara 2/36); “Hepiniz oradan inin” (el-Bakara 2/38) denildiği belirtilmektedir. Âdem ile Havvâ’nın cennetten veya Aden bahçesinden çıkarıldıktan sonra nerede, ne kadar yaşadıkları konusunda Ehl-i kitap literatüründeki bilgiler, Kitâb-ı Mukaddes dışı kaynaklara dayanır. Apokrif sayılan kitaplara göre Âdem ile Havvâ Aden bahçesinden atıldıktan sonra aç kalmışlar, cennette yediklerine benzer yiyecek bulamayınca tövbe etmeye karar vermişlerdir. Havvâ boynuna kadar Dicle sularına girerek otuz yedi gün, Âdem ise Erden ırmağında kırk gün kalmış, böylelikle Tanrı’nın lutfuna nâil olmak istemişlerdir. On sekizinci günün sonunda şeytan bir melek şeklinde Havvâ’ya görünmüş, Âdem ile Havvâ’nın suçlamaları karşısında kendi düşüşünün de Âdem yüzünden olduğunu, çünkü ona secde etmek istemediğini, dolayısıyla da Âdem’e karşı öfke dolu olduğunu bildirmiştir (bk. <span class="eser">Vita Adami</span>, c. I-XVI’dan naklen, J. B. Frey, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 102-103). Bir başka apokrifte (<span class="eser">Le Combat d’Adam et d’Eve</span>) ise Âdem ile Havvâ cennetten atıldıktan sonra pek çok güçlükle karşılaşırlar. Tanrı onların ikametleri için kaya içinde bir mağara tahsis eder. Çeşitli sıkıntı ve güçlükler karşısında Tanrı her defasında yardımlarına gelir ve onlara, 5500 sene sonra, bütün iyilerin tekrar cennete döneceklerini müjdeler; teselli için de cennetten bazı hâtıralar verir. Tâlimatı üzerine melek Mîkâil altın çubuklar, Cebrâil buhur, İsrâfil ise mür getirir. Bu üç nesne, hayat ağacının yanındaki kaynakta ıslatıldıktan sonra Âdem’e verilir. Âdem de bunları mağaraya koyar. Bu sebeple bu mağaraya “Hazineler Mağarası” denilmiştir. <span class="eser">La caverne des trésors</span>’da ise, Âdem ile Havvâ’nın, daha evlenmeden cennetten çıktıkları, cennetin yakınındaki bir dağın tepesinde buldukları bir mağarada saklandıkları bildirilmektedir (bk. J. B. Frey, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 112). Bir kısım müslüman tarihçilerin naklettikleri, ancak Kur’an ve sahih hadislerde yer almayan bazı rivayetlere göre cennetten yeryüzüne inme emri üzerine, Âdem Hindistan’a, rivayetlerin ekserisine göre ise Seylan (Serendib) adasına, Havvâ da Cidde’ye inmiştir. Daha sonra onlar Müzdelife ve Arafat’ta buluşmuşlardır (bk. Taberî, <span class="eser">Târîḫ</span>, I, 121; Mes‘ûdî, I, 60; Ya‘kūbî, I, 3; Sa‘lebî, s. 21 vd.). </p><p> Hz. Âdem’in dili İslâmî telakkiye göre Arapça, yahudi ve hıristiyanlara göre ise Ârâmîce idi. Cennette Arapça, yeryüzüne inince de Süryânîce konuştuğu, on iki yazı çeşidi ile 700 dil bildiği de öne sürülmüştür. </p><p> İsrâiliyat’tan kaynaklanan bazı bilgilere göre Âdem ile Havvâ, cennetten çıktıktan 223 gün sonra evlenmişlerdir (bk. J. B. Frey, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 107). Havvâ, Âdem’e her batında bir kız ve bir erkek olmak üzere, yirmi batında kırk çocuk doğurmuştur (bk. Sa‘lebî, s. 33). İlk ikizler Kābil ile kız kardeşi Aklima, son ikizler ise Abdülmugīs ve Emetülmugīs’tir (bk. Sa‘lebî, s. 33). Sadece Şît tek doğmuştur. Kābil ve Aklima’dan sonra ise Hâbil ile Lebuda doğmuştur. Âdem’in ilk çocuklarının isimleri, apokrif kabul edilen kitaplarda farklı şekillerde verilmektedir. “Hazineler Mağarası”na göre (bk. J. B. Frey, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 112) Kābil ile (Caiǹ) Lebuda, Hâbil ile (Adel) Kelimath; “Âdem’in Vefatı” (<span class="eser">La mort d’Adam</span>) adlı esere göre (bk. <i>a.g.e.</i>, I, 125) Kābil ile Kainan, Hâbil ile Ema; “Âdem ve Havvâ’nın Mücadelesi”ne göre ise (bk. <i>a.g.e.</i>, I, 107) Kābil ile Luva, Hâbil ile de Aklejane dünyaya gelmiştir. </p><p> Tevrat’a göre Âdem 930 yıl yaşamıştır (bk. Tekvîn, 5/5). Hz. Âdem, ölmeden önce oğlu Şît’e son vasiyetini yapar ve bir cuma günü vefat eder (bk. <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 113). Rivayete göre Cenâb-ı Hak, Âdem’e ileride türeyecek bütün soyunu göstermiş, Âdem Hz. Dâvûd’un ömrünün altmış yıl olduğunu görünce kendi 1000 yıllık ömrünün kırk yılını ona vermiştir. Ancak eceli geldiğinde bu vaadinden dönmek isteyince Allah onun ömrünü 1000’e, Dâvûd’un ömrünü de 100’e tamamlamıştır (bk. Sa‘lebî, s. 36). </p><p> Kitâb-ı Mukaddes, Hz. Âdem’in kabrinin nerede olduğunu bildirmemektedir. Fakat ilk dönem yahudi ve hıristiyan yazarları, özellikle de apokrif kitaplar çeşitli görüşler nakletmektedir. Eski yazarlara göre Hz. Âdem, atıldığı yeryüzü cennetinin civarında bir yere gömülmüştür. Bazı yazarlar -Saint Jérome da dahil- Hebron’a, III. asırdan itibaren ise pek çoğu, Îsâ Mesîh’in çarmıha gerildiği iddia edilen Calvaire’e gömüldüğünü savunmuşlardır (bk. L. Pirot, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 100). Hz. Âdem’in kabrinin nerede olduğu konusunda İslâmî kaynaklarda çeşitli rivayetler vardır. İbn İshak’a göre Âdem’in kabri cennetin doğusunda bir yerde, diğer rivayetlere göre ise Mekke’de Ebûkubeys mağarasında veya Hindistan’daki Nevz dağındadır (bk. Sa‘lebî, s. 37). Başka bir rivayete göre de tûfanda Hz. Nûh, Âdem’in tabutunu gemiye almış, tûfandan sonra da Beytülmakdis’e defnetmiştir (bk. a.y.).</p> <bibl><br/><span class='bibliyografya'>BİBLİYOGRAFYA</span><p><span class="kisaltma" data-ad="musned"><i>Müsned</i></span>, II, 232, 244, 251, 311, 315, 323; IV, 400, 406; V, 178-179, 265.</p><p>Dârimî, “Ṣalât”, 206.</p><p>Buhârî, “Enbiyâʾ”, 1, “İstiʾẕân”, 1.</p><p>İbn Mâce, “İḳāmetü’ṣ-ṣalât”, 79, “Cenâʾiz”, 65.</p><p>Ebû Dâvûd, “Ṣalât”, 207, “Sünnet”, 16.</p><p>Tirmizî, “Cumʿa”, 1, “Tefsîr”, 2/1.</p><p>Ya‘kūbî, <span class="eser">Târîḫ</span> (nşr. M. Th. Houtsma), Leiden 1883 ⟶ Beyrut, ts. (Dâru Sâdır), I, 3, 5.</p><p>Taberî, <span class="eser">Câmiʿu’l-beyân</span>, Beyrut 1406/1986, I, 157-184.</p><p>a.mlf., <span class="eser">Târîḫ</span> (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire 1960-70 ⟶ Beyrut, ts. (Dâru Süveydân), I, 121.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="maturidi-tevilat">Mâtürîdî, <i>Teʾvîlât</i></span>, s. 106.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="mesudi-murucuz-zeheb-abdulhamid">Mes‘ûdî, <i>Mürûcü’ẕ-ẕeheb </i>(Abdülhamîd)</span>, I, 34, 60.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="salebi-araisul-mecalis">Sa‘lebî, <i>ʿArâʾisü’l-mecâlis</i></span>, s. 19-37.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="zemahseri-el-kessaf-kahire">Zemahşerî, <i>el-Keşşâf </i>(Kahire)</span>, I, 271-272; II, 557.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="fahreddin-er-razi-mefatihul-gayb">Fahreddin er-Râzî, <i>Mefâtîḥu’l-ġayb</i></span>, II, 165-166, 168, 175 vd., 212, 215; III, 3-4; VIII, 19-23, 74-75; XXII, 127; XXX, 235-236.</p><p>Muhyiddin İbnü’l-Arabî, <span class="eser">el-Fütûḥâtü’l-Mekkiyye</span>, Bulak 1293, III, 348-549.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="lisanul-arab"><i>Lisânü’l-ʿArab</i></span>, “edm” md.</p><p>İbn Kayyim el-Cevziyye, <span class="eser">Ḥâdi’l-ervâḥ</span>, Kahire 1971, s. 24-44.</p><p>İbn Kesîr, <span class="eser">Tefsîr</span>, Kahire 1390/1971, I, 111.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="ibn-haldun-el-iber">İbn Haldûn, <i>el-ʿİber</i></span>, II, 4-5.</p><p>Ebü’s-Suûd, <span class="eser">Tefsîr</span>, Beyrut, ts. (Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî), I, 90.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="tacul-arus"><i>Tâcü’l-ʿarûs</i></span>, “edm” md.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="alusi-ruhul-meani">Âlûsî, <i>Rûḥu’l-meʿânî</i></span>, I, 123, 220, 233.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="resid-riza-tefsirul-menar">Reşîd Rızâ, <i>Tefsîrü’l-Menâr</i></span>, I, 257-260.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="elmalili-hak-dini">Elmalılı, <i>Hak Dini</i></span>, I, 297-327.</p><p>M. Eliade, <span class="eser">Traité d’histoire des religions</span>, Paris 1949, s. 238, 247-248.</p><p>L. Ligier, <span class="eser">Péché d’Adam et Péché du Monde</span>, Paris 1960, I, 174-210.</p><p>Abdülvehhâb en-Neccâr, <span class="eser">Ḳaṣaṣü’l-enbiyâʾ</span>, Kahire 1963.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="el-kamusul-islami"><i>el-Ḳāmûsü’l-İslâmî</i></span>, I, 56.</p><p>T. H. Gaster, <span class="eser">Myth, Legend and Custom in the Old Testament</span>, New York 1969, s. 32-35.</p><p>Abdullah Aydemir, <span class="eser">Tefsîrde İsrâîliyyat</span>, Ankara 1979, s. 247-272.</p><p>a.mlf., “Âdem”, <span class="kisaltma" data-ad="iba"><i>İBA</i></span>, I, 66-70.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="ndb"><i>NDB</i></span>, s. 16, 134, 532.</p><p><span class="eser">Ancien Testament (Traduction œcuménique de la Bible)</span>, Paris 1980, s. 46-47.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="el-mucemus-sufi"><i>el-Muʿcemü’ṣ-ṣûfî</i></span>, “edm” md.</p><p>F. McC – K-G, “Adam”, <span class="kisaltma" data-ad="je"><i>JE</i></span>, I, 173-179.</p><p><span class="kisaltma" data-ad="ferid-vecdi-dm">Ferîd Vecdî, <i>DM</i></span>, I, 123-130.</p><p>A. Hamdi Akseki, “Âdem”, <span class="kisaltma" data-ad="ita"><i>İTA</i></span>, I, 74-89.</p><p>B. S. Childs, “Adam”, <span class="kisaltma" data-ad="idb"><i>IDB</i></span>, I, 42-44.</p><p>a.mlf., “Tree of Knowledge, Tree of life”, <i>a.e.</i>, IV, 695-697.</p><p>J. Pedersen, “Ādam”, <span class="kisaltma" data-ad="ei2-fr"><i>EI<sup>2</sup> </i>(Fr.)</span>, I, 181-183.</p><p>M. H. Bennett, “Ādam”, <span class="kisaltma" data-ad="ere"><i>ERE</i></span>, I, 84-87.</p><p>J. B. Frey, “Ādam (Livres Apocryphes sous son nom)”, <span class="kisaltma" data-ad="dbs"><i>DBS</i></span>, I, 101-134.</p><p>L. Pirot, “Ādam et La Bible”, <i>a.e.</i>, I, 86-100.</p><p>E. Cothenet, “Paradis”, <i>a.e.</i>, VII, 1178.</p></bibl> <div class="article-ps" style="position: relative; padding-left: 40px; margin-top:10px;"> <div style="position: absolute; left: 0px; top: 7px;"><a target="_blank" rel="nofollow" class="dosyaindir" href="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/1/adem--peygamber - TDV Islam Ansiklopedisi.pdf"><img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/pdf-download-icon.png" style="height: 40px;"></a></div> <i> Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 358-363 numaralı sayfalarda yer almıştır. <a target="_blank" rel="nofollow" class="dosyaindir" onclick="pdfStat('ÂDEM', 'adem--peygamber', '1', 'adem--peygamber - TDV Islam Ansiklopedisi.pdf');" href="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/1/adem--peygamber - TDV Islam Ansiklopedisi.pdf">Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.</a> </i> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="pure-u-1 pure-u-md-9-24 sticky-sidebar" style="padding-left:50px;">  <style> .ltfolcont{text-align:center; border: 1px dashed #e5774280; border-radius: 3px; padding: 13px 20px; font-size:0.9rem; margin-bottom: 30px; overflow: hidden; line-height:1.25rem;color:#777;} .ltfolcont span a{font-weight:bold; font-size:1.2rem; color:#e57742; line-height:1.2rem} .ltfolcont span a:hover{text-decoration:underline !important;} .ltfol:hover > div.ltfolcont{background:#f9f1f1;} </style> <div class="madde_suggested_container"> <div class="madde_suggested" id="#faketop"> <h2 class="visible-on-print">İlişkili Maddeler</h2> <ul class="related-subjects"> <a href="/peygamber" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">PEYGAMBER</div><div class="rs-tanitim">Allah’tan vahiy yoluyla aldığı bilgileri ve emirleri tebliğ etmek, muhataplarını hak dine çağırmakla görevlendirilen yüksek vasıflı kimse.</div></div></li></a><a href="/havva" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">HAVVÂ</div><div class="rs-tanitim">İlk kadın, Hz. Âdem’in zevcesi ve insan neslinin annesi.</div></div></li></a><a href="/habil-ve-kabil" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">HÂBİL ve KĀBİL</div><div class="rs-tanitim">Hz. Âdem ile Hz. Havvâ’nın ilk iki oğlu.</div></div></li></a><a href="/sit" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">ŞÎT</div><div class="rs-tanitim">Hz. Âdem’in üçüncü oğlu.</div></div></li></a><a href="/asli-gunah" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">ASLÎ GÜNAH</div><div class="rs-tanitim">Hıristiyanlık’ta, Hz. Âdem ile Havvâ’nın cennette “yasak meyve”den yemek suretiyle işlediklerine ve nesilden nesile bütün insanlığa intikal ettiğine inanılan suç.</div></div></li></a><a href="/insan" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">İNSAN</div></div></li></a><a href="/seytan" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">ŞEYTAN</div><div class="rs-tanitim">İnsana musallat olup onu saptırmaya çalışan ruhanî varlık.</div></div></li></a><a href="/cennet" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">CENNET</div><div class="rs-tanitim">Bütün dinî inanışlara göre müminlerin ölümden veya kıyametin kopmasından sonra sonsuz mutluluk içinde yaşayacakları yer.</div></div></li></a><a href="/bezm-i-elest" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">BEZM-i ELEST</div><div class="rs-tanitim">Allah’la yaratılışları sırasında insanlar arasında yapıldığı kabul edilen sözleşme için kullanılan bir tabir.</div></div></li></a><a href="/suhuf" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">SUHUF</div><div class="rs-tanitim">Kutsal metinleri ifade eden bir Kur’an terimi.</div></div></li></a><a href="/agac" class="visible-on-print" target="_blank"><li><div style=""><div class="rs-adi">AĞAÇ</div><div class="rs-tanitim">Çeşitli faydaları, estetik özellikleri ve hayatın safhalarını sembolize etmesi sebebiyle bütün dinlerin önemle üzerinde durduğu bitki.</div></div></li></a> </ul> <div id="show-ralist" style="padding-top:15px;"><a style="color:#0093c1" href="/adem--peygamber/iliskili-maddeler" target="_blank">Bütün ilişkili maddeler »</a></div> </div> </div> <div class="rg-container"> <h2 class="visible-on-print">Görseller</h2> <div> </div> </div> </div> </div> </div> <div id="print-part-temp"></div> <div id="print-part-temp-top"></div> <div class="modal" id="issue-modal"> <div class="modal-body"> <div class="modal-box"> <div class="close-button"> <span class="icon-close"></span> </div> <div class="modal-top"> <span>TDV İslâm Ansiklopedisi Madde Bildirim Formu</span> </div> <div class="modal-container"> <div style="width:540px; margin:0 auto;"> <div style="color:#777; font-size:17px; padding-bottom:10px; font-weight:bold;"></div> <div class="error-box" style="display: none;"></div> <div class="success-box" style="display: none;"></div> <div style="font-size:17px; color:#ef2f2f; padding: 0 0 15px 0; text-align:left; line-height:21px;"> Bu form aracılığıyla, sadece <strong id="issue-modal-madde">OSMANLILAR//8-mali-yapi</strong> maddesi ile alakalı mesajların iletilmesi rica olunur. TDV İslâm Ansiklopedisi'nin elektronik sürümü hakkındaki diğer hususların ise <a href="/iletisim-formu">İletişim Formu</a> aracılığıyla iletilmesi rica olunur. </div> <form id="modal-issue-form" method="post"> <div> <input name="bildirim-madde-adi" placeholder="Madde adı" value="" style="visibility:hidden; display:none;"> <input type="text" id="ref-url" name="ref-url" style="visibility:hidden; display:none;" value="https://islamansiklopedisi.org.tr/adem--peygamber"> <input type="text" id="issue-g-token" name="g-token" hidden/> </div> <div class="form-group"> <label for="bildirim-bildirim">Bildiriminiz <span style="color: red">*</span></label> <textarea class="form-control" name="bildirim-bildirim" style="max-height: 25vh; min-height: 100px;" placeholder="Ayrıntılı olarak bildiriminizi giriniz." id="bildirim-bildirim" required></textarea> </div> <div style="font-weight:bold; font-size:15px; color:#666; padding:5px 0 10px 0;">İletişim bilgileriniz</div> <div class="form-group"> <label for="bildirim-ad-soyad">Adınız ve Soyadınız <span style="color: red">*</span></label> <input type="text" class="form-control" name="bildirim-ad-soyad" placeholder="Örn: Ahmet Sönmezgül" id="bildirim-ad-soyad" value="" required> </div> <div class="form-group"> <label for="bildirim-eposta">E-Posta <span style="color: red">*</span></label> <input type="email" class="form-control" name="bildirim-eposta" placeholder="isim@ornek.com" id="bildirim-eposta" value="" required> </div> <div class="form-group"> <label for="bildirim-telefon">Telefon Numarası</label> <input type="tel" class="form-control" name="bildirim-telefon" placeholder="05XXXXXXXX" id="bildirim-telefon" value=""> </div> <p style="font-size: 12px;">Değişiklikleriniz taslak olarak tarayıcınıza kayıt edilir. Kapatıp daha sonra devam edebilirsiniz.</p> <div style="text-align: center"> <input id="modal-issue-submit" type="submit" class="tdv-btn tdv-btn-primary" style="min-width: 200px" value="Gönder" /> </div> </form> <div class="modal-loading"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/icons/loading.gif"> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div id="fotorama" class="fotorama" data-nav="thumbs" data-allowfullscreen="true" data-auto="false" style="display:none"> </div> <div id="header-article-html" style="display:none"> <div id="header-article-html-code"> <style> .ults{margin:0px; padding:0px; list-style:none;} .ults li{float:left;} .icon-list-ul{cursor:pointer;} .icon-list-ul:hover{color:#777 !important;} </style> <ul class="ults"> <li> <a href="/"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/logo_2.svg" style="height:39px !important;"> </a> </li> <li style="padding-left:20px"><span style="font-weight:bold; color:#888; font-size:18px;">ÂDEM</span></li> </ul> </div> </div> <div id="copyright-text" class="centered" style="margin: 0px auto; padding: 30px 20px 0px 20px; color: #888; font-size: 14px; line-height:23px;"> <b>Her hakkı mahfuzdur.</b> <i>TDV İslâm Ansiklopedisi’</i>nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. <i>TDV İslâm Ansiklopedisi</i> internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (<i>TDV İslâm Ansiklopedisi</i> internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. <i>TDV İslâm Ansiklopedisi</i> internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır. </div> <script src="https://www.google.com/recaptcha/api.js?render=6LenMjsaAAAAAP4m20J-NZT5_qtR9G8xQte1u-QS"></script> <style> #fcilt div{padding:3px 5px 3px 5px;} .flink{line-height:25px;} .flink:hover{text-decoration:underline !important;} .footer-box-alert:hover{text-decoration:underline;} .footer-container { margin-top: auto; padding-top: 40px; } .footer-content { background: #484848; padding-bottom: 50px; } .footer-top-border { background: #e2e2e2; color: #666; border-top: 1px solid #C8C8C8; border-bottom: 1px solid #C8C8C8; color: color: #777; padding-top: 20px; padding-bottom: 20px; } .footer-top-border a div{color:color:#777;} .motto-link:hover span{text-decoration:underline} .footer-bottom-link a:hover{text-decoration:underline !important; color:#333} .footer-logo-container img{opacity:0.9} .footer-logo-container img:hover{opacity:1} .footer-copy{opacity:0.9} .footer-copy:hover{opacity:1} .bbtns a > div{padding:11px 20px 11px 20px ; font-size:0.93rem; font-weight:bold; border-radius:3px; margin-left:15px; margin-right:15px;position:relative; opacity:0.9} .bbtns a > div:hover{opacity:1} .randombtn{font-size:0.95rem; font-weight:bold; border-radius:3px; margin-left:15px; margin-right:15px; background:#2FB556; color: #FFF; border:1px solid #f4a76b70; padding:10px 20px; text-align:center; text-shadow: 1px 0px 0px #407588;letter-spacing: 0.04rem;opacity:0.85; position:relative } .randombtn img{position:absolute; height:24px; margin-top:-2px;} .randombtn span{margin-left:40px;} .randombtn:hover{opacity:1} .btnarr{position:absolute; top:0; right:0; bottom:0; background:rgba(29, 48, 55, 0.6); border-top-right-radius: 3px;border-bottom-right-radius: 3px;padding: 7px 12px 10px 12px;font-size: 1.2rem;color: #fff !important; } .btnar{background: #4CAFD2;color: #fff;text-shadow: 1px 0px 0px #407588;letter-spacing: 0.04rem;} .as-tabs{overflow:hidden; border-bottom: 1px solid #fbcbb2; border-top: 1px solid #fbcbb2; padding-left:15px; padding-right:15px; } .as-tabs div.as span{font-size:1rem;} .as-tabs div.as{padding: 9px 10px; float:left; text-align:center} .as-tabs div.as.act{border-bottom: 2px solid #D97A4A;} .as-tabs .as .txt{color:#676767; font-weight:bold; font-size:0.97rem} .as-tabs .as.act .txt{} .as-tabs .as .txt span{color:#676767;} .as-tabs .as.act .txt span{color:#D97A4A} .as-tabs .as.psv{cursor:pointer;} .as-tabs span.txtcount{font-size:0.75rem !important;} div.mr{} </style> <div class="footer-container"> <div class="footer-content"> <div class="footer-top-border" style="border-top:2px solid #dedddd; background-color:#f8f8f8; padding-top:30px;"> <div class="centered" style="font-size:1.2rem; color:#666; position:relative; text-align:center; background:#f7f7f7; padding:20px 0px; border-radius:3px; border:1px dashed #ddd;"> Otuz üç yıllık birikim, yeni yüz: TDV İslâm Ansiklopedisi İnternet sitesi test yayınında. <a href="/hakkinda.php" style="color:#bd6338" class="motto-link"> <span style="color:#0093b0"> Daha fazla bilgi</span> </a> </div> <div class="centered bbtns" style=" padding:25px 20px 5px 20px"> <div class="pure-g"> <div class="pure-u-1-3"><a href="/dosyalar"><div class="btnar">DOSYALAR<div class="btnarr">»</div></div></a></div> <div class="pure-u-1-3"><a href="/sergi-arsivi"><div class="btnar">SERGİ ARŞİVİ<div class="btnarr">»</div></div></a></div>  <div class="pure-u-1-3"><div class="randombtn"><img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/icons/rastgele_beyaz.png" /><span>RASTGELE</span></div></div> </div> </div> </div> <div class="centered" style="margin-top: 50px;"> <div class="centered_container footer-logo-container" style="text-align:center;"> <a href="http://www.diyanet.gov.tr" target="_blank"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/diyanet-isleri-baskanligi-logo.png?t=1" style="border:none; height:140px;" /> </a> <a href="http://www.isam.org.tr/" class="flink" target="_blank"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/isam-logo.png" style="border:none; height:140px; margin: 0 80px;" /> </a> <a href="http://tdv.org/" target="_blank"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/tdv-logo.png" style="border:none; height:140px;" /> </a> </div> <div class="centered_container footer-bottom-link" style="text-align:center; padding-top:40px; color:#fff"> <b>Her hakkı mahfuzdur.</b> 2016-2024 TDV İslâm Araştırmaları Merkezi <span>|</span> <a href="/kullanim_sartlari.php" class="footer-copy" style="color:#fff">Kullanım Şartları</a> <span>|</span> <a href="/iletisim-formu" class="footer-copy" style="color:#fff">İletişim Formu</a> </div> </div> </div> </div>  <style> .rnd-left-img{text-align:center; padding-top:10px;} .rnd-left-img img{max-width:450px; max-height:300px; border-radius: 4px;} .rnd-title{font-size: 1.5rem;font-weight: bold; color: #777; text-align:center} .rnd-tanitim{color: #e16328; padding-top:2px; text-align:center; padding-left:20px; padding-right:20px;} .boxcontainer{overflow: hidden; margin: 20px; border: 1px dashed #c5c5c5; padding: 15px; border-radius: 5px; min-height:190px;} .rnd-goto {padding-top:15px;} .rnd-goto a{color:#897898;} .lightboxrernd{ width: 280px; background: #977898; padding: 7px 25px 8px 25px; margin: 0 auto; text-align: center; color: #fff; border-radius: 200px; opacity: 0.9; cursor:pointer; } .randombtn{cursor:pointer;} .rnd-author{padding-top:10px; font-size:0.9rem; color:#777} .rnd-author span{font-weight: bold; color: #999;} .rnd-kunye{color: #777; font-size: 0.95rem; text-align:center} .random-modal { background-color: #0000004f; text-align: center; z-index: 10000000; top: 0; bottom: 0; left: 0; right: 0; position: fixed; display: none; } .random-modal-container { position: absolute; top: 50%; left: 50%; transform: translate(-50%, -50%); background-color: white; max-width: 660px; max-height: 90%; width: 660px; margin: 0 auto; text-align:left; border:1px solid #ccc; border-top:none; border-radius: 5px; -moz-border-radius: 5px; -webkit-border-radius: 5px; box-shadow:0 0 5px #ccc; -moz-box-shadow:0 0 5px #ccc; -webkit-box-shadow:0 0 5px #ccc; z-index:1000001; padding-bottom: 20px; } .icon-close { position: absolute; right: 10px; top: 10px; color: #888; cursor: pointer; } .random-modal-box { overflow: hidden; margin: 20px; border: 1px dashed #c5c5c5; padding: 15px; border-radius: 5px; } .random-modal-random { font-size: 0.95rem; font-weight: bold; border-radius: 3px; margin-left: 15px; margin-right: 15px; background: #2FB556; color: #FFF; border: 1px solid #f4a76b70; padding: 10px 20px; text-align: center; text-shadow: 1px 0 0 #407588; letter-spacing: 0.04rem; opacity: 0.85; position: relative; display: inline-block; cursor: pointer; user-select: none; overflow: hidden; } .random-modal-random:hover { opacity: .95; } .random-modal-random:active { opacity: 1; } .random-modal-random img { position: absolute; height: 24px; margin-top: -2px; } .random-modal-random span { margin-left: 40px; } .random-modal-bottom { text-align: center; } .random-modal-box:hover { background-color: #f6f6f6; } .random-modal-box:active { background-color: #ebebeb; } </style> <div class="random-modal"> <div class="random-modal-container"> <span class="icon-close"></span> <div style="text-align:center;padding: 22px 25px 15px 25px; border-bottom: 1px solid #ddd; user-select: none;"><img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/icons/rastgele_popup_baslik.png" /></div> <div style="padding: 15px 25px; color:#777; background: #e6e5e5;text-align: center; user-select: none;"><i>TDV İslâm Ansiklopedisi</i>'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?</div> <div class="lightboxrndarticle"></div> <div class="random-modal-bottom"> <div class="random-modal-random"> <img src="https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/icons/rastgele_beyaz.png"> <span>BAŞKA BİR MADDE GÖSTER</span> </div> </div> </div> </div>  <style> .newsalertwrapper{position:fixed; left:0; right:0; bottom:0; top:0; background:rgba(0, 0, 0, 0.55); z-index:10000; display:none; } .newsalertbox{ position:relative; margin: 100px auto; width: 600px; background: #fff; border-radius: 6px; padding: 70px 40px 70px 40px; text-align: center;} .newsalertbox .hd1{ font-weight: bold; font-size: 1.45rem; color: #267893; padding-bottom: 30px; } .newsalertbox .hd2{ font-size: 1.15rem; color: #666; padding-bottom:20px; } .newsalertbox .hd3{ text-decoration: underline !important; font-size: 1.15rem; color:#0093b0; } .newsalertbox .hd3 .linkto{color:#0093b0; cursor:pointer;} .newsalertbox .hd4{padding-top: 30px; font-size: 1.05rem; color: #777; } .alertclose{ position:absolute; right:20px; top:18px; font-size: 1.7rem; color: #666; cursor:pointer; } </style>  <script> $('body').on("mousedown touchend", function(e){ var resultbox = $("#auto-suggest-box"); var inputbox = $("#searchBox"); var keyboard = $(".dia-keyboard"); if (!resultbox.is(e.target) && resultbox.has(e.target).length === 0 && !inputbox.is(e.target) && !keyboard.is(e.target) && keyboard.has(e.target).length === 0 ){ resultbox .hide(); /* $('#searchBox').css("background-color", "#f4f1f1"); $('#searchBox').css("border", "none"); */ } var container = $(".hover-menu"); var button = $(".hover-menu-button"); if (!container.is(e.target) && container.has(e.target).length === 0 && !button.is(e.target)){ container.hide(); //$('.hover-menu-button').css("background","#F7F4F4"); } }); $(document).ready(function() { $('.randombtn, .random-modal-random, .rndleftbtn').click(function(event){ $('.random-modal').show(); changeRndArticle(); jQuery("body").bind("scroll touchmove mousewheel DOMMouseScroll",function(e){ e.preventDefault(); return false; }); }); $('.lightboxrernd').click(function(event){ changeRndArticle(); }); $('.random-modal .icon-close').click(function(event){ $('.random-modal').hide(); jQuery("body").unbind('scroll touchmove mousewheel DOMMouseScroll'); }); function changeRndArticle(){ $.ajax({ url: "/ajax_search_auto.php?c=g&mdl=rnd&q=rnd", cache : false, success: function(result){ if(result.trim() == "") { alert("not"); }else{ $('.lightboxrndarticle').html(result); } } }); } /* $(document).mouseup(function (e) { var resultbox = $(".lightboxcontent"); var inputbox = $(".lightboxcontent .icon-close"); if (!resultbox.is(e.target) && resultbox.has(e.target).length === 0 && !inputbox.is(e.target) && inputbox.has(e.target).length === 0){ $('.lightboxbg').hide(); $('.lightboxcontent').hide(); $('body').css("overflow","visible"); } }); */ /* random madde */ /* tooltip size */ $('.tipso.tbottom').tipso({size: 'small', color: '#fff', width: 200, position: 'bottom', background: '#334350', maxWidth: 300}); $('.tipso.tleft').tipso({size: 'small', color: '#fff', width: 250, position: 'left', background: '#334350', maxWidth: 300}); $('.tipso.tright').tipso({size: 'small', color: '#fff', width: 250, position: 'right', background: '#334350', maxWidth: 300}); $('.tipso.ttop').tipso({size: 'small', color: '#fff', width: 250, position: 'top', background: '#334350', maxWidth: 300}); $(window).scroll(function() { if ($(this).scrollTop() > 500 ) { $("#scrollTop").show(); } else{ $("#scrollTop").hide(); } }); $('#scrollTop').click(function(){ $("html, body").animate({ scrollTop: "0px" }); var url_string = location.href; var clean_url = url_string.split('#', 1); history.pushState({}, document.title, clean_url ); }); /* search autocomplete events */ var is_search_page = 0; var sr_type = 'aa'; if(is_search_page == 0) { var delay = (function(){ var timer = 0; return function(callback, ms){ clearTimeout (timer); timer = setTimeout(callback, ms); }; })(); // pass url search type parameter to autosuggest box var strt = 'm'; if(strt == "y") sr_type = "y"; else if(strt == "m") sr_type = "aa"; else if(strt == "b") sr_type = "b"; else if(strt == "t") sr_type = "t"; else sr_type = "aa"; $('#searchBox').keyup(function(e) { // ignor arrow actions.. var keycode = (e.keyCode || e.which); if(keycode == 37 || keycode == 38 || keycode == 39 || keycode == 40) { return; } getType(1000); }); // bind copy past $('#searchBox').bind('paste', null, function(e) { getType(1000); }); // mouse out and in open results $('#searchBox').click(function(e) { var typed = $.trim($('#searchBox').val()); if(typed.length > 1){ if(!$('#auto-suggest-box').is(":visible")){ if($('#auto-suggest-content').html() != ""){ $('#auto-suggest-box').show(); } else{ getType(0); } } } }); function getType(times) { delay(function(){ var typed = $.trim($('#searchBox').val()); if(typed.length > 1) { autocomplete(typed ); } else { $("#auto-suggest-box").hide(); $("#auto-suggest-loading").hide(); } }, times ); } function autocomplete(typed) { $("#auto-suggest-content").html(''); $("#auto-suggest-box").show(); $("#auto-suggest-loading").show(); urlcd = encodeURI("/ajax_search_auto.php?sp=" + sr_type + "&=ac&q=" + typed); $.ajax({ url: urlcd, success: function(result) { gtag('config', 'UA-160819951-1', { 'page_title' : 'Arama - TDV İslam Ansiklopedisi', 'page_path': '/arama/?q=' + typed + '&p=autocomplete-' + sr_type, }); gtag('event', 'view_search_results', { 'search_term': typed, 'q_p': sr_type }); if(result.trim() == "") { $("#auto-suggest-box").hide(); $("#auto-suggest-loading").hide(); $("#auto-suggest-content").html('Sonuç bulunmadı.'); gtag('config', 'UA-160819951-1', { 'page_title' : 'Arama - TDV İslam Ansiklopedisi', 'page_path': '/arama/?q=' + typed + '&p=autocomplete-no-result-' + sr_type, }); gtag('event', 'view_search_results', { 'search_term': typed, 'q_p': 'autocomplete-no-result-' + sr_type }); }else{ $("#auto-suggest-loading").hide(); $("#auto-suggest-content").html(result); // getTxtNumbers(typed); // break span if ($("#auto-suggest-box").width() < 400 ) { $("#auto-suggest-box span.txt span").css("display","block"); $("#auto-suggest-box span.txt span.txtcount").css("display","inline"); } $(".header_search").find(".srchp").attr( "href", encodeURI( $(".header_search").find(".srchp").attr("href") ) ); $(".header_search").find(".as-t a").attr( "href", encodeURI( $(".header_search").find(".as-t a").attr("href") ) ); } } }); } function getTxtNumbers(typed){ $.ajax({ url: "/ajax_search_auto.php?mdl=txtdelay&q=" + typed, cache : false, success: function(result){ if(parseInt(result) > 0){ $('.txtcount').children('img').remove(); $('.txtcount').html(result); $('.txtcount').parent().parent().removeClass('n0').addClass('n' + result.trim()); $('.txtcount').removeClass('txtcount'); } else{ $('.txtcount').children('img').remove(); $('.txtcount').html(result); $('.txtcount').removeClass('txtcount'); } } }); } $("#auto-suggest-content").on("click", ".as-m.psv", function(){ $('.as-tabs .as').removeClass("act").addClass("psv"); $(this).parent().removeClass("psv").addClass("act"); sr_type = 'aa'; strt = 'm'; getType(10); }); $("#auto-suggest-content").on("click", ".as-y.psv", function(){ $('.as-tabs .as').removeClass("act").addClass("psv"); $(this).parent().removeClass("psv").addClass("act"); sr_type = 'y'; strt = 'y'; getType(10); }); $("#auto-suggest-content").on("click", ".as-b.psv", function(){ $('.as-tabs .as').removeClass("act").addClass("psv"); $(this).parent().removeClass("psv").addClass("act"); sr_type = 'b'; strt = 'b'; getType(10); }); $("#auto-suggest-content").on("click", ".as-t.psv", function(){ $('.as-tabs .as').removeClass("act").addClass("psv"); $(this).parent().removeClass("psv").addClass("act"); sr_type = 't'; strt = 't'; getType(10); }); } /* top menu hover */ $('.hover-menu-button').click(function(){ $(this).parent().find(".hover-menu").toggle(); //$(this).css("background","#ECE6E6"); }); /* search boxes silinecek $('.searchBoxyazar').keypress(function(e){ if(e.which == 13){//Enter key pressed var search = $(this).val(); window.location = '/muellif-arama/' + search;} }); $('.searchBoxBibl').keypress(function(e){ if(e.which == 13){//Enter key pressed var search = $(this).val(); window.location = '/bibliyografya_kisaltmalari/' + search;} }); */ $('.searchBox').keypress(function(e){ if(e.which == 13){ if($('#searc-complete-result a.selected').length == 0){ var search = encodeURI($(this).val()); window.location = '/arama/?q=' + search + '&p=' + strt; }else{ var target = $('#searc-complete-result a.selected').attr('href'); window.location = target; } } }); $('#icon-search-submit').click(function(){ var search = encodeURI($("#searchBox").val()); window.location = '/arama/?q=' + search; }); $('#icon-search-submit-txt').click(function(){ var search = encodeURI($("#searchBox").val()); window.location = '/arama/?p=t&q=' + search; }); $("#searchBox").keydown(function(e) { var searchbox = $(this); switch (e.which) { case 40: e.preventDefault(); // prevent moving the cursor if($('#searc-complete-result .alist a.selected').length == 0){ $('#searc-complete-result .alist a:first').addClass('selected'); }else{ $('#searc-complete-result .alist a:not(:last-child).selected').removeClass('selected').next().addClass('selected'); } break; case 38: e.preventDefault(); // prevent moving the cursor if($('#searc-complete-result a:first.selected').length == 1){ $('#searc-complete-result .selected').removeClass('selected'); } $('#searc-complete-result a:not(:first-child).selected').removeClass('selected').prev().addClass('selected'); break; } }); var isCapital = false; $('.dia-keyboard').click(function(event){ jQuery('#searchBox').focus(); }); $('.close-keyboard').click(function(event){ $('.dia-keyboard').hide(); $('.open-keyboard').css("opacity","0.3"); }); $('.open-keyboard').click(function(event){ if( $('.dia-keyboard').is(':visible') ){ $('.dia-keyboard').hide(); $('.open-keyboard').css("opacity","0.3"); } else{ $('.dia-keyboard').show(); $('.open-keyboard').css("opacity","0.8"); } }); function addCurrentLetter(letter) { var selStart = $("#searchBox")[0].selectionStart; var selEnd = $("#searchBox")[0].selectionEnd; var character = letter; var textAreaStr = $('#searchBox').val(); var value = textAreaStr.substring(0, selStart) + character + textAreaStr.substring(selEnd); $("#searchBox").val(value).focus(); $("#searchBox")[0].selectionStart = selStart+1, $("#searchBox")[0].selectionEnd = selStart+1; } function deleteCurrentLetter() { var selStart = $("#searchBox")[0].selectionStart; var selEnd = $("#searchBox")[0].selectionEnd; var textAreaStr = $('#searchBox').val(); var value = textAreaStr.substring(0, selStart-1) + textAreaStr.substring(selEnd); $("#searchBox").val(value).focus(); $("#searchBox")[0].selectionStart = selStart-1, $("#searchBox")[0].selectionEnd = selStart-1; } $('.shift').click(function(event){ $('.dia-keyboard ul li').each(function(){ if(isCapital){ $(this).text($(this).attr("hk")); } else{ $(this).text($(this).attr("hb")); } }); if(isCapital){ isCapital = false; }else{ isCapital = true; } }); $('.dia-keyboard ul li:not(.noletter)').click(function(event){ addCurrentLetter($(this).text()); $('#searchBox').keyup(); }); $('.dia-keyboard ul li.space').click(function(event){ addCurrentLetter(' '); $('#searchBox').keyup(); }); $('.dia-keyboard ul li.delete').click(function(event){ if($("#searchBox").val().length > 0){ deleteCurrentLetter(); $('#searchBox').keyup(); } }); /* volume close-open events */ $('#albhabet_button').click(function(){ $('.cz').hide(); $('.az').toggle(); $('#cilt_button').removeClass('arrow-selected'); $('#albhabet_button').toggleClass('arrow-selected'); letter_volumes_setter(); }); $('#cilt_button').click(function(){ $('.az').hide(); $('.cz').toggle(); $('#albhabet_button').removeClass('arrow-selected'); $('#cilt_button').toggleClass('arrow-selected'); letter_volumes_setter(); }); $('#close_alphabet_az').click(function(){ $('.az').hide(); $('#cilt_button').removeClass('arrow-selected'); $('#albhabet_button').removeClass('arrow-selected'); letter_volumes_setter(); }); $('#close_alphabet_cz').click(function(){ $('.cz').hide(); $('#cilt_button').removeClass('arrow-selected'); $('#albhabet_button').removeClass('arrow-selected'); letter_volumes_setter(); }); function letter_volumes_setter() { if( $('.az').is(":visible")){ set_public_cookie("lt=1&vl=0"); }else if($('.cz').is(":visible")){ set_public_cookie("lt=0&vl=1"); }else{ set_public_cookie("lt=0&vl=0"); } } /* newsbar */ if(!$('#newsbar_container').is(":visible")){ $('#newsbar_open').show(); } $('#newsbar_close').click(function(){ $('#newsbar_container').hide(); $('#newsbar_open').show(); set_public_cookie("nb=0"); }); $('#newsbar_open').click(function(){ $('#newsbar_container').show(); $('#newsbar_open').hide(); set_public_cookie("nb=1"); }); }); function set_public_cookie(parameter){ $.ajax({ url: "/cookie_setter.php?" + parameter, cache : false, success: function(result){ } }); } </script> </body> </html> <script> var fotoramaLoaded = 0; /* article image loading */ $(function() { $("img.lazy").lazyload(); }); /* article info selected text */ function SelectText(element) { var doc = document , text = doc.getElementById(element) , range, selection ; if (doc.body.createTextRange) { range = document.body.createTextRange(); range.moveToElementText(text); range.select(); } else if (window.getSelection) { selection = window.getSelection(); range = document.createRange(); range.selectNodeContents(text); selection.removeAllRanges(); selection.addRange(range); } } function url_redirect(options){ var $form = $("<form />"); $form.attr("action",options.url); $form.attr("method",options.method); for (var data in options.data) $form.append('<input type="hidden" name="'+data+'" value="'+options.data[data]+'" />'); $("body").append($form); $form.submit(); } function requestCaptcha() { grecaptcha.execute('6LenMjsaAAAAAP4m20J-NZT5_qtR9G8xQte1u-QS', {action: 'submit'}) .then(function (token) { $('#issue-g-token').val(token); }); } function lockModal(lock = true) { let notification = $('textarea[name=bildirim-bildirim]'); let name = $('input[name=bildirim-ad-soyad]'); let email = $('input[name=bildirim-eposta]'); let phone = $('input[name=bildirim-telefon]'); let code = $('input[name=bildirim-kodu]'); let submitBtn = $('#modal-issue-submit'); let loader = $('.modal-loading'); if (lock) { notification.prop('disabled', true); name.prop('disabled', true); email.prop('disabled', true); phone.prop('disabled', true); code.prop('disabled', true); submitBtn.hide(); loader.show(); } else { notification.prop('disabled', false); name.prop('disabled', false); email.prop('disabled', false); phone.prop('disabled', false); code.prop('disabled', false); submitBtn.show(); loader.hide(); } } function resizeFotorama(fotorama) { let activeFrame = fotorama.activeFrame.$stageFrame; let activeImage = activeFrame.find('img.fotorama__img'); let activeCaption = activeFrame.find('div.fotorama__caption'); let hesap = activeFrame.height() - activeCaption.height(); let cssTag = $('#fotorama_max'); if (cssTag.length > 0) cssTag.remove() activeImage.parent().append('<style id="fotorama_max">.fotorama_max { max-height: '+ hesap +'px !important; }</style>') activeImage.addClass('fotorama_max'); } function pdfStat(articleName, articleSlug, partName, fileName) { const data = { 'event_category': 'pdf', 'event_label': `${articleName} - ${articleSlug} - ${fileName}`, 'file_name': fileName, 'file_extension': 'pdf', 'link_text': `${articleName} - #${partName}`, }; gtag('event', 'download', data); } $(document).ready(function() { // Sayfa yüklendiğinde küçük ekranlar için navbar madde adını hazırla. $("#header-article-html-code").appendTo($("#header-article")); /* right -left click */ $(document).keydown(function(event) { if (event.ctrlKey || event.metaKey) { switch (event.keyCode) { // left case 37: window.location.href = '/adem--yokluk'; break; //right case 39: window.location.href = '/adem-b-ebu-iyas'; break; default: return; } } }); let issueModal = $('#issue-modal').modal(); let feedbackBtn = $('.feedback-btn'); let issue = ''; /* show arrb */ $('bibl .kisaltma').click(function(event) { let popup = $('.bibl-popup'); let sidebar = $(".theiaStickySidebar"); let target = $(this); let slug = false; let bibkey = $(this).html(); if (target.data('ad')) { bibkey = target.data('ad'); slug = true; } let offsets = $(this).offset(); let position = $(this).position(); let sidebarTopOffset = sidebar.offset().top let topoffs = offsets.top - sidebarTopOffset + 40; let leftoffs = (position.left - 26) + ($(this).width() / 2); let isUseSafeArea = (sidebar.width() - position.left < 120); popup.find('img').css('right', 'unset'); if (isUseSafeArea) { popup.find('img').css('right', 24); } let q = bibkey.replace('[', '(').replace(']', ')'); $.ajax({ url: "/ajax_search_auto.php?c=g&mdl=bpop&q=" + q + '&slug=' + slug, cache : false, success: function(result){ if(result.trim() !== "") { $('.bibl-cnt').html(result); if (isUseSafeArea) { leftoffs = leftoffs - popup.width() + 14; } popup.css("top", topoffs + "px"); popup.css("left", leftoffs + "px"); popup.show(); } } }); }); $( window ).resize(function() { $('.kisaltma').each(function( index ) { if($(this).find('.bibpos').length > 0) { } }); }); /* close bibl poup */ $('.close-bibl-poup').click(function(event){ $(this).parent().hide(); $('.kisaltma').find('.bibpos').remove(); }); issueModal.on('modal:show', function () { $('.grecaptcha-badge').addClass('show'); }); issueModal.on('modal:hide', function () { $('.grecaptcha-badge').removeClass('show'); }); /* feedback post */ feedbackBtn.click(function() { let errorBox = $('.error-box'); let successBox = $('.success-box'); let issueModalMadde = $('#issue-modal-madde'); errorBox.hide(); successBox.hide(); issue = $(this).data('issue'); if (issue) { let cookie = localStorage.getItem('bildirim_' + issue); let form = $('#modal-issue-form'); issueModalMadde.text(issue); form[0].reset(); form.find('input[name="bildirim-madde-adi"]').val(issue); if (cookie !== null) { let json = JSON.parse(cookie); $.each(json, function (index, elem) { if (elem.name !== 'bildirim-kodu' && elem.name !== 'bildirim-madde-adi') { form.find('[name="' + elem.name + '"]').val(elem.value); } }); } requestCaptcha(); issueModal.show(); } }); var article_div = $('.body_pad_article'); var article_div_bottom_pos = article_div.position().top + article_div.outerHeight(true); $(window).scroll(function() { if ($(this).scrollTop() > article_div_bottom_pos - 300 ) { $(".article-left-bar").css("position", "absolute"); } else{ $(".article-left-bar").css("position", "fixed"); } }); $('.show-former').click(function(event){ $(".country-former").toggle(); if($(".country-former").is(":visible")){ $(this).parent().find('.icon-chevron-down').removeClass('icon-chevron-down').addClass('icon-chevron-up'); }else{ $(this).parent().find('.icon-chevron-up').removeClass('icon-chevron-up').addClass('icon-chevron-down'); } if( $(this).css('font-weight') == "700") $(this).css('font-weight', 'normal'); else $(this).css('font-weight', 'bold'); }); $('.show-source').click(function(event){ if( $(this).css('font-weight') == "700") $(this).css('font-weight', 'normal'); else $(this).css('font-weight', 'bold'); $(".country-source").toggle(); }); $('.icon-list-ul').click(function(event){ $(".top-prev-container").show(); $(this).css("color","#777"); $(".preview-title").show(); $(".article_title h1").css("color","#fff"); }); $('.icon-list-up').click(function(event){ $(".top-prev-container-p").show(); $(this).css("color","#777"); }); $(document).mouseup(function (e) { // preview hover var container = $(".top-prev-container.bsk"); var button = $(".list-ll"); if (!container.is(e.target) && container.has(e.target).length === 0 && !button.is(e.target)){ container.hide(); button.css("color","#bcbcbc"); $(".preview-title").hide(); $(".article_title h1").css("color","inherit"); } /* var container = $(".top-prev-container-p"); var button = $(".icon-list-ul-p"); if (!container.is(e.target) && container.has(e.target).length === 0 && !button.is(e.target)){ container.hide(); button.css("color","#bcbcbc"); } */ }); $('.btn-preview').click(function(event){ $(this).removeClass("passive").addClass("active"); $('.btn-plan').removeClass("active").addClass("passive"); $('.plan-content').hide(); $('.preview-content').show(); }); $('.btn-plan').click(function(event){ $(this).removeClass("passive").addClass("active"); $('.btn-preview').removeClass("active").addClass("passive"); $('.plan-content').show(); $('.preview-content').hide(); }); /* prevent img click href */ $('.lazy').click(function(event){ event.preventDefault(); }); /* open image slider fotorama */ $('.lazy').click(function(){ if(fotoramaLoaded == 0){ $('.fotorama img').each(function(){ var imgurl = $(this).attr("srcs"); $(this).attr("src", imgurl); fotoramaLoaded = 1; }); } $('#fotorama').show(); var $fotoramaDiv = $('#fotorama').fotorama(); var fotorama = $fotoramaDiv.data('fotorama'); fotorama.requestFullScreen(); var order = $(this).parent().attr("img-order"); fotorama.show(order); }); $('.fotorama').on('fotorama:fullscreenexit', function (e, fotorama, extra) { $('#fotorama').hide(); }); $('.fotorama').on('fotorama:show fotorama:load fotorama:fullscreenenter', function (e, fotorama) { resizeFotorama(fotorama); }); $(window).on('resize', function () { let fotorama = $('.fotorama').data('fotorama'); if (fotorama) { setTimeout(function () { resizeFotorama(fotorama); }, 100); } }); /* article part info fade / soru işareti kaldırıldı $('.article-nav-open-info').click(function(){ var totals = $(this).parent().find('.article-nav-numbers').html().split("/")[1]; var currents = $(this).parent().find('.article-nav-numbers').html().split("/")[0]; $('.article-nav-info-li').html('<b>' + totals + '</b> bölümden oluşan maddenin <b>' + currents + '</b>. bölümü:'); $(this).parent().find(".article-nav-info-li").fadeIn("slow"); $(this).hide(); }); */ /* part info */ $('.ak-copy').click(function(){ if($(this).find('span').text() == 'Kopyalama metni'){ $(this).parent().find('.ak-list').hide(); $(this).parent().find('.ak-copytext').show(); SelectText($(this).parent().find('.ak-copytext').attr("id")); $(this).find('span').text('<< Geri'); }else{ $(this).parent().find('.ak-list').show(); $(this).parent().find('.ak-copytext').hide(); $(this).find('span').text('Kopyalama metni'); } }); /* tooltip size */ $('.tipso.tbottom').tipso({size: 'small', color: '#fff', width: 200, position: 'bottom', background: '#334350', maxWidth: 300}); $('.tipso.tleft').tipso({size: 'small', color: '#fff', width: 250, position: 'left', background: '#334350', maxWidth: 300}); $('.tipso.tright').tipso({size: 'small', color: '#fff', width: 250, position: 'right', background: '#334350', maxWidth: 300}); $('.tipso.ttop').tipso({size: 'small', color: '#fff', width: 250, position: 'top', background: '#334350', maxWidth: 300}); $('#authors_show').click(function(){$(".authors_popup").toggle();}); $(document).mouseup(function (e) { var container = $(".authors_popup"); var button = $("#authors_show"); if (!container.is(e.target) && container.has(e.target).length === 0 && !button.is(e.target)){ container.hide();} }); // default if ($("#auto-suggest-box").width() == 376 ) { $("#auto-suggest-box span.txt span").css("display","block"); $("#auto-suggest-box span.txt span.txtcount").css("display","inline"); } $(window).scroll(function() { var poss = ""; var firstPart = $('.article-parts').position().top; if ($(this).scrollTop() > 60) { $("#logo-part").hide(); $("#logo-beta").hide(); $("#header-article").show(); $("#searchBox").css("width","380px"); $("#auto-suggest-box").css("width","380px"); $("#auto-suggest-box span.txt span").css("display","block"); $("#auto-suggest-box span.txt span.txtcount").css("display","inline"); $(".hdr-left").addClass("pure-u-15-24").removeClass("pure-u-13-24"); $(".hdr-right").addClass("pure-u-9-24").removeClass("pure-u-11-24"); $("#header-article-html-code").appendTo($("#header-article")); $("#scrollTop").show(); } else{ $("#logo-part").show(); $("#logo-beta").show(); $("#header-article").hide(); $("#searchBox").css("width","490px"); $("#auto-suggest-box").css("width","490px"); $("#auto-suggest-box span.txt span").css("display","inline"); $(".hdr-left").addClass("pure-u-15-24").removeClass("pure-u-13-24"); $(".hdr-right").addClass("pure-u-9-24").removeClass("pure-u-11-24"); $("#scrollTop").hide(); } }); $('.clicktop').click(function(e){ $("html, body").animate({ scrollTop: "0px" }); window.location.hash="" ; }); $('.article-nav-next, .article-nav-prev, .preview-jump').not('.article-nav-passive').click(function(){ window.location = $(this).attr('data-jurl'); var jl = '#_' + window.location.href.split("#").pop(); $('html, body').animate({ scrollTop: ( $(jl).offset().top - 120) }, 900); $(".top-prev-container.bsk").hide(); }); issueModal.on('change', function () { let form = $('#modal-issue-form'); let bildirimText = form.find('textarea[name="bildirim-bildirim"]'); if (issue && bildirimText.val().length > 0) { let excludes = ['g-token']; let cookie = 'bildirim_' + issue; let formData = form.serializeArray(); $.each(formData, function (index, item) { if (item && excludes.indexOf(item.name) > -1) formData.splice(index, 1); }); localStorage.setItem(cookie, JSON.stringify(formData)); } }); $('#modal-issue-form').submit(function (e) { e.preventDefault(); let form = $('#modal-issue-form'); let data = form.serializeArray(); let errorBox = $('.error-box'); let successBox = $('.success-box'); errorBox.hide(); errorBox.empty(); successBox.hide(); successBox.empty(); lockModal(); data.push({ name: 'article-id', value: 601 }); $.post('/bildirim.php', data).done(function (data) { successBox.empty(); successBox.html(data.message); errorBox.slideUp('fast'); successBox.slideDown('fast'); let maddeAdi = form.find('input[name="bildirim-madde-adi"]').val(); form[0].reset(); form.find('input[name="bildirim-madde-adi"]').val(maddeAdi); localStorage.removeItem('bildirim_' + issue); lockModal(false) requestCaptcha(); }).fail(function (data) { let response = data.responseJSON; if (response.errors) { errorBox.empty(); errorBox.html(response.errors.join('<br>')); errorBox.slideDown('fast'); } $('input[name=bildirim-kodu]').val(''); requestCaptcha(); lockModal(false); }); }); if(window.location.href.indexOf('#') > -1){ var dashvalue = window.location.href.split("#").pop(); try{ var jt = '#_' + window.location.href.split("#").pop(); if ($(window).scrollTop() <= 0) $('html, body').animate({ scrollTop: ( $(jt).offset().top - 160) }, 900); }catch(err){} } /* article toolbar functioms */ $('#pagecolorSepia').click(function(){ $("body").css("background", "#fff"); $(".body_container").css("background" , "#F5EEDE"); $(".m-body, .m-title, .title_info").css("color", "#614D1D"); $(".encyp_ico_container, .encyp_text_container").css("background","#F5EEDE"); $("#article_toolbar").css("border-color","#E4D0A3"); $("#artplan").addClass("sepya"); $(".article-plan-buttons").addClass("sepya"); $(".hdrprt1").addClass("sepya"); $(".hdrprt1arrows").addClass("sepya"); $(".partnumbers, .partdownarrow, .partprint, .partemail, .partatif, .article-country-container, body").addClass("sepya"); $(".partblt").attr("src", "https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/part-header-arrow-down-sepya.png") $(".article-left-bar").css("background","#f5eede"); }); $('#pagecolorWhite').click(function(){ $(".body_container").css("background" , "#fff"); $("body").css("background", "#f1f4f4"); $(".m-body, .m-title, .title_info").css("color", "#333"); $(".encyp_ico_container, .encyp_text_container").css("background","#f4f1f1"); $("#article_toolbar").css("border-color","#ededed"); $("#artplan").removeClass("sepya"); $(".article-plan-buttons").removeClass("sepya"); $(".hdrprt1").removeClass("sepya"); $(".hdrprt1arrows").removeClass("sepya"); $(".partnumbers, .partdownarrow, .partprint, .partemail, .partatif, .article-country-container, body").removeClass("sepya"); $(".partblt").attr("src", "https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/assets/w/images/layouts/part-header-arrow-down.png"); $(".article-left-bar").css("background","#fff"); }); $('#txtdown').click(function(){ var fs = $('.m-content').css('font-size').split('px')[0]; var lh = $('.m-content').css('line-height').split('px')[0]; var nfs = parseInt(fs) + 1; var nlh = parseInt(lh) + 2; if(fs <= '23'){ $('.m-content').css({"font-size" : nfs + "px", "line-height" : nlh + "px"}); } set_public_cookie("as=" + nfs + "px"); // set_public_cookie('reader', nfs + 'px,' + nlh + 'px') }); $('#txtup').click(function(){ var fs = $('.m-content').css('font-size').split('px')[0]; var lh = $('.m-content').css('line-height').split('px')[0]; var nfs = parseInt(fs) - 1; var nlh = parseInt(lh) - 2; if(fs >= '17'){ $('.m-content').css({"font-size" : nfs + "px", "line-height" : nlh + "px"}); } set_public_cookie("as=" + nfs + "px"); //set_public_cookie('reader', nfs + 'px,' + nlh + 'px'); }); $('.icon-align-left').click(function(){ $('.m-content').css({"text-align" : "left"}); set_public_cookie("aa=left"); }); $('.icon-align-justify').click(function(){ $('.m-content').css({"text-align" : "justify"}); set_public_cookie("aa=justify"); }); /* article toolbar functioms */ $('#printbody').click(function(){ $('#m-body').print({ globalStyles: true, mediaPrint: false, stylesheet: null, noPrintSelector: ".no-print", iframe: true, append: null, prepend: null, manuallyCopyFormValues: true, deferred: $.Deferred(), timeout: 750, title: null, doctype: '<!doctype html>' }); }); $('.printPart').click(function() { const printButton = $(this); const printPart = $('<div class="article-parts"></div>'); const articlePart = printButton.closest('.article-part'); printPart.append(articlePart.clone()); let pdfPartUrl = ''; pdfPartUrl = 'https://islamansiklopedisi.org.tr/adem--peygamber'; const pdfLink = $('<a></a>') .attr('href', pdfPartUrl) .text(pdfPartUrl.replace('https://', ' ')); const header = $('<div style="border-bottom: 1px solid #ddd; margin-bottom: 30px; padding-bottom: 10px;"></div>'); header.append('Maddenin TDV İslâm Ansiklopedisi’ndeki güncel elektronik versiyonuna erişmek için: '); header.append(pdfLink); const bodyContainer = $('<div class="centered body_container body_pad_article" style="margin-top: 15px;"></div>'); bodyContainer.append(header); const articleTitle = $('.article_header_container'); bodyContainer.append(articleTitle.clone()) const mBody = $('<div class="m-body"></div>'); mBody.append(printPart); bodyContainer.append(mBody); const body = $('<body></body>'); body.append(bodyContainer); body.print({ globalStyles: true, mediaPrint: true, stylesheet: null, noPrintSelector: ".no-print", iframe: true, append: null, prepend: null, manuallyCopyFormValues: true, deferred: $.Deferred(), timeout: 750, title: null, doctype: '<!doctype html>' }); }); /* search autocomplete events */ var delay = (function(){ var timer = 0; return function(callback, ms){ clearTimeout (timer); timer = setTimeout(callback, ms); }; })(); $('#searchBox1').keyup(function() { delay(function(){ var typed = $.trim($('#searchBox1').val()); if(typed.length > 1) { autocomplete(typed ); } else { $("#auto-suggest-box1").hide(); $("#auto-suggest-loading1").hide(); } }, 1000 ); }); function autocomplete(typed) { $("#auto-suggest-content1").html(''); $("#auto-suggest-box1").show(); $("#auto-suggest-loading1").show(); $.ajax({ url: "/ajax_search_auto.php?q=" + typed, cache : false, success: function(result){ if(result.trim() == "") { $("#auto-suggest-box1").hide(); $("#auto-suggest-loading1").hide(); }else{ $("#auto-suggest-loading1").hide(); $("#auto-suggest-content1").html(result); } } }); } /* atif */ $('.atif-btn').click(function(){ $(this).parent().parent().parent().parent().find('.atif-kutusu').slideToggle(); }); $(document).mouseup(function (e) { var resultbox = $(".atif-kutusu"); var inputbox = $(".atif-btn"); if (!resultbox.is(e.target) && resultbox.has(e.target).length === 0 && !inputbox.is(e.target) && inputbox.has(e.target).length === 0){ resultbox.hide(); $('.ak-list').show(); $('.ak-copytext').hide(); $('.ak-copy span').text('Kopyalama metni'); } }); $(document).mouseup(function (e) { var resultbox = $("#auto-suggest-box1"); var inputbox = $("#searchBox1"); if (!resultbox .is(e.target) && resultbox .has(e.target).length === 0 && !inputbox .is(e.target)){ resultbox.hide();} }); jQuery('.sticky-content, .sticky-sidebar').theiaStickySidebar({ additionalMarginTop: 30 }); }); </script>