CINXE.COM

Ցորեն - Վիքիպեդիա

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ցորեն - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"c40266be-a2dc-4dcd-89e0-8954ea3c5728","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ցորեն","wgTitle":"Ցորեն","wgCurRevisionId":9963043,"wgRevisionId":9963043,"wgArticleId":435417,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)","Վիքիպեդիա:Թարմացնելու ենթակա հոդվածներ","Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ","Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից","Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից", "Վիքիպեդիա:Կիսատ լրացված ՀՍՀ կաղապարով հոդվածներ","Տաքսոնի նավարկման աղյուսակներ առանց from պարամետրի","Տաքսոնի նավարկման աղյուսակներ 25-29 տաքսոնի նույնականացման համարով","Բույսեր այբբենական կարգով","ՀՀ Կարմիր գրքում գրանցված բույսեր","Հացազգիներ","Հացահատիկային բույսեր","Մշակաբույսեր"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ցորեն","wgRelevantArticleId":435417,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr" ,"pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q12106","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&amp;modules=ext.gadget.relatedIcons&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0e/Weizen%C3%A4hren.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1670"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0e/Weizen%C3%A4hren.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1113"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="891"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ցորեն - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ցորեն rootpage-Ցորեն skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&amp;uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&amp;returnto=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&amp;returnto=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&amp;uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&amp;returnto=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&amp;returnto=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Տեսակներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Տեսակներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Տեսակներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Տեսակներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծագում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծագում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ծագում</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծագում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Նկարագրություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Նկարագրություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Նկարագրություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Նկարագրություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Օգտագործում_և_քիմիական_բաղադրություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Օգտագործում_և_քիմիական_բաղադրություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Օգտագործում և քիմիական բաղադրություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Օգտագործում_և_քիմիական_բաղադրություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մշակման_տարածք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Մշակման_տարածք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Մշակման տարածք</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Մշակման_տարածք-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Մշակման տարածք subsection</span> </button> <ul id="toc-Մշակման_տարածք-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Մշակումը_Հայաստանում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Մշակումը_Հայաստանում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Մշակումը Հայաստանում</span> </div> </a> <ul id="toc-Մշակումը_Հայաստանում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Արտադրությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Արտադրությունը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Արտադրությունը</span> </div> </a> <ul id="toc-Արտադրությունը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ցորենի_տեսակների_պահպանությունը_Հայաստանում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ցորենի_տեսակների_պահպանությունը_Հայաստանում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Ցորենի տեսակների պահպանությունը Հայաստանում</span> </div> </a> <ul id="toc-Ցորենի_տեսակների_պահպանությունը_Հայաստանում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Տես_նաև" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Տես_նաև"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Տես նաև</span> </div> </a> <ul id="toc-Տես_նաև-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Գրականություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արտաքին_հղումներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Արտաքին_հղումներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Արտաքին հղումներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Արտաքին_հղումներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ցորեն</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 44 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-44" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">44 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Hw%C7%A3te" title="Hwǣte – հին անգլերեն" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Hwǣte" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="հին անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%85%D8%AD_(%D8%AC%D9%86%D8%B3)" title="قمح (جنس) – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="قمح (جنس)" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Triticum" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Bu%C4%9Fda" title="Buğda – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Buğda" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%88%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%B0" title="Пшаніца – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Пшаніца" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%88%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%B0_(%D1%80%D0%BE%D0%B4)" title="Пшаніца (род) – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Пшаніца (род)" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/M%C4%83h" title="Măh – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Măh" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – սեբուերեն" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Triticum" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="սեբուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/P%C5%A1enice" title="Pšenice – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Pšenice" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%C4%83_(%D3%B3%D1%81%D0%B5%D0%BD%D1%82%C4%83%D1%80%D0%B0%D0%BD)" title="Тулă (ӳсентăран) – չուվաշերեն" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тулă (ӳсентăран)" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="չուվաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Hvede" title="Hvede – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Hvede" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Triticum" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Furm%C3%A4nt" title="Furmänt – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Furmänt" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Triticum" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Triticum" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Triticum" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Triticum" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cruithneacht" title="Cruithneacht – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Cruithneacht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ցորեն – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ցորեն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Gandum" title="Gandum – ճավայերեն" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Gandum" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ճավայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%83%D1%8D%D0%B4%D0%B7" title="Гуэдз – կաբարդերեն" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Гуэдз" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="կաբարդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B0%80%EC%86%8D" title="밀속 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="밀속" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%B9" title="Будай – կարաչայ-բալկարերեն" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Будай" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="կարաչայ-բալկարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Genim" title="Genim – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Genim" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%B9" title="Буудай – ղրղզերեն" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Буудай" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="ղրղզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Triticum_(genus)" title="Triticum (genus) – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Triticum (genus)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Triticum" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Bl%C3%A9" title="Blé – լինգալա" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Blé" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="լինգալա" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kvie%C5%A1u_%C4%A3ints" title="Kviešu ģints – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kviešu ģints" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Gandum" title="Gandum – մինանգկաբաու" lang="min" hreflang="min" data-title="Gandum" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="մինանգկաբաու" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%B2%D0%B7%D1%8E%D1%80%D0%BE" title="Товзюро – էրզյա" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Товзюро" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="էրզյա" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Caxtillan_tlaolli" title="Caxtillan tlaolli – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Caxtillan tlaolli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hveteslekta" title="Hveteslekta – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hveteslekta" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Triticum" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Tiriyu" title="Tiriyu – կեչուա" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Tiriyu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="կեչուա" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Triticum" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%A7%E0%A5%82%E0%A4%AE%E0%A4%83" title="गोधूमः – սանսկրիտ" lang="sa" hreflang="sa" data-title="गोधूमः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="սանսկրիտ" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8D%D0%BB%D0%B8%D1%8Dh%D0%B8%D0%BD%D1%8D%D0%B9" title="Сэлиэhинэй – յակուտերեն" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Сэлиэhинэй" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="յակուտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Trigu" title="Trigu – սարդիներեն" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Trigu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="սարդիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Vetesl%C3%A4ktet" title="Vetesläktet – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Vetesläktet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/Triticum" title="Triticum – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Triticum" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85" title="گندم – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="گندم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%95%D7%99%D7%99%D7%A5_(%D7%9E%D7%99%D7%9F)" title="ווייץ (מין) – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ווייץ (מין)" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B0%8F%E9%BA%A6%E5%B1%9E" title="小麦属 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="小麦属" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q12106#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին (դեռ գրված չէ) [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;oldid=9963043" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&amp;page=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;id=9963043&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%2591%25D5%25B8%25D6%2580%25D5%25A5%25D5%25B6"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%2591%25D5%25B8%25D6%2580%25D5%25A5%25D5%25B6"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&amp;page=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Triticum" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Triticum" hreflang="en"><span>Վիքիցեղեր</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q12106" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><table class="metadata plainlinks ambox ambox-content" style=""> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><div style="width: 52px;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Ambox_outdated_serious.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Ambox_outdated_serious.svg/40px-Ambox_outdated_serious.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Ambox_outdated_serious.svg/60px-Ambox_outdated_serious.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Ambox_outdated_serious.svg/80px-Ambox_outdated_serious.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></a></span></div></td> <td class="mbox-text" style=""> <b>Տեղեկությունը այս հոդվածում կամ նրա որոշ բաժիններում հնացել է:</b><br /><small>Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ թարմացնելով այն և դրանից հետո հեռացնել կաղապարը:<br /> </small> </td> </tr> </tbody></table> <div style="float:right; clear:right; margin:0 0 0.5em 1em;"><table cellpadding="3" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; background:#ffffff; border-collapse:collapse; text-align:center"><tbody><tr><th style="background:lightgreen;"><div class="noprint" style="float:right; font-size:90%; padding:0 .5em 0 2em;"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BB%D5%B6%D5%B9%D5%BA%D5%A5%D5%BD_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%AC_%D6%85%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A6%D5%B4%D5%AB_%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D6%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A8" title="Վիքիպեդիա:Ինչպես կարդալ օրգանիզմի տեղեկաքարտը"><b>՞</b></a></div>Ցորեն</th></tr><tr><td align="center"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Weizen%C3%A4hren.jpg" class="mw-file-description" title="Triticeae"><img alt="Triticeae" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Weizen%C3%A4hren.jpg/275px-Weizen%C3%A4hren.jpg" decoding="async" width="275" height="383" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Weizen%C3%A4hren.jpg/413px-Weizen%C3%A4hren.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Weizen%C3%A4hren.jpg/550px-Weizen%C3%A4hren.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="835" /></a></span><div style="width:275px"><small>Փափուկ ցորեն (<i>Triticeae aestivum</i>)՝ ցեղի տիպիկ ներկայացուցիչը </small></div></div></td></tr><tr><td align="center"> </td></tr><tr><th style="background: lightgreen;"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կենսաբանական դասակարգում">Գիտական դասակարգում</a></th></tr><tr><td align="center"> <table> <tbody><tr valign="top"> <td style="text-align: left;">Թագավորություն </td> <td><a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Բույսեր">Բույսեր</a> </td></tr> <tr valign="top"> <td align="left">Բաժին </td> <td align="left"><a href="/wiki/%D4%BE%D5%A1%D5%AE%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Ծածկասերմեր">Ծածկասերմեր</a> </td></tr> <tr valign="top"> <td align="left">Դաս </td> <td align="left"><a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%AC%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Միաշաքիլավորներ">Միաշաքիլավորներ</a> </td></tr> <tr valign="top"> <td align="left">Կարգ </td> <td align="left"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%B2%D5%AF%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Հացածաղկավորներ (դեռ գրված չէ)">Հացածաղկավորներ</a> </td></tr> <tr valign="top"> <td align="left">Ընտանիք </td> <td align="left"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Հացազգիներ">Հացազգիներ</a> </td></tr> <tr valign="top"> <td align="left">Ցեղ </td> <td align="left">Ցորեն </td></tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th style="background: lightgreen;"> Լատիներեն անվանում</th> </tr> <tr> <td align="center"><b>Triticum</b> <div align="center"><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"><a href="/wiki/L." class="mw-redirect" title="L.">L.</a>, 1753</span></div> </td> </tr> <tr> <th style="background: lightgreen;"> Հոմանիշներ</th> </tr> <tr> <td align="center"><div align="left"> <ul><li><span style="font-style: italic">Bromus</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Scop.&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Scop. (դեռ գրված չէ)">Scop.</a>, <a href="/w/index.php?title=Nom._inval.&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nom. inval. (դեռ գրված չէ)">nom. inval.</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Crithodium</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Link_(%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Link (բուսաբան) (դեռ գրված չէ)">Link</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Deina</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Alefeld&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Alefeld (դեռ գրված չէ)">Alefeld</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Frumentum</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Krause&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Krause (դեռ գրված չէ)">Krause</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Gigachilon</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Seidl&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Seidl (դեռ գրված չէ)">Seidl</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Nivieria</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Ser.&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ser. (դեռ գրված չէ)">Ser.</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Spelta</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Wolf&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Wolf (դեռ գրված չէ)">Wolf</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Zeia</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Lunell&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Lunell (դեռ գրված չէ)">Lunell</a></span><sup id="cite_ref-Watson_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Watson-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th style="background: lightgreen;"> Տիպիկ ներկայացուցիչներ</th> </tr> <tr> <td align="center"><div align="center"> <p><span style="font-style: italic"><a href="/w/index.php?title=Triticum_aestivum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Triticum aestivum (դեռ գրված չէ)">Triticum aestivum</a></span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/wiki/L." class="mw-redirect" title="L.">L.</a></span><sup id="cite_ref-NCU-3e_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-NCU-3e-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> </div></td> </tr> <tr> <th style="background: lightgreen;"> Սեկցիաներ</th> </tr> <tr> <td align="center"><div align="left"> <ul><li><span style="font-style: italic">Monococcon</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Dum.&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dum. (դեռ գրված չէ)">Dum.</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Dicoccoides</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=Flaksb.&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Flaksb. (դեռ գրված չէ)">Flaksb.</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Triticum</span></li> <li><span style="font-style: italic">Timopheevii</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=A.Filat.&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="A.Filat. (դեռ գրված չէ)">A.Filat.</a> &amp; <a href="/w/index.php?title=Dorof.&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dorof. (դեռ գրված չէ)">Dorof.</a></span></li> <li><span style="font-style: italic">Compositum</span><span style="font-variant: small-caps;font-style: normal;"> <a href="/w/index.php?title=N.Gontsch.&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="N.Gontsch. (դեռ գրված չէ)">N.Gontsch.</a></span></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th style="background: lightgreen;"> Արեալ</th> </tr> <tr> <td align="center"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Cultivo_trigo.jpg" class="mw-file-description" title="պատկեր"><img alt="պատկեր" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Cultivo_trigo.jpg/300px-Cultivo_trigo.jpg" decoding="async" width="300" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Cultivo_trigo.jpg/450px-Cultivo_trigo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/53/Cultivo_trigo.jpg 2x" data-file-width="551" data-file-height="311" /></a></span><div><small></small></div></div></td></tr><tr><td align="left"><small><center>Առաջացման (դեղին) և մշակման տարածքները</center></small> </td></tr><tr style="" class="plainlinksneverexpand"> <td style="padding:0px;font-size:80%;"> <table width="100%" cellspacing="0" cellpadding="4"><tbody><tr> <th style="line-height:140%;background:lightgreen;"> <p><span typeof="mw:File"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Triticum?uselang=hy"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/17px-Wikispecies-logo.svg.png" decoding="async" width="17" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/26px-Wikispecies-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/34px-Wikispecies-logo.svg.png 2x" data-file-width="941" data-file-height="1103" /></a></span><br /><a class="external text" href="https://species.wikimedia.org/wiki/Triticum?uselang=hy">Դասակարգումը<br />Վիքիցեղերում</a> </p> </th><th style="line-height:140%;background:lightgreen;"> <p><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Triticum?uselang=hy"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span><br /><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Triticum?uselang=hy">Պատկերներ<br />Վիքիպահեստում</a> </p> </th><th style=";background:lightgreen"><p><a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Միավորված տաքսոնոմիական տեղեկատվական ծառայություն">ITIS</a> <b><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=42236">42236</a></b><br /> <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%AD%D5%B6%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AF%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Կենսատեխնոլոգիական տեղեկությունների ազգային կենտրոն">NCBI</a> <b><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&amp;id=4564&amp;lvl=3&amp;p=mapview&amp;p=has_linkout&amp;p=blast_url&amp;p=genome_blast&amp;lin=f&amp;keep=1&amp;srchmode=1&amp;unlock">4564</a></b><br /> <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Կյանքի հանրագիտարան">EOL</a> <b><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eol.org/pages/108051">108051</a></b><br /> </p><a href="/w/index.php?title=International_Plant_Names_Index&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="International Plant Names Index (դեռ գրված չէ)">IPNI</a><b><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ipni.org/ipni/idPlantNameSearch.do?id=19220">19220</a></b><table width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background:lightgreen"> </table></th></tr></tbody></table></td></tr> </tbody></table> </div> <p><b>Ցորեն</b>, (<a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լատիներեն">լատին․</a>՝&#160;<span lang="la"><i>Triticum</i></span>), <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%A1%D5%BE%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Դաշտավլուկազգիներ">դաշտավլուկազգիների</a> (հացազգիներ) ընտանիքի <a href="/wiki/%D4%BD%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Խոտաբույսեր">խոտաբույսերի</a> ցեղ։ Ընդգրկում է ավելի քան 25 վայրի և մշակովի տեսակ։ Տեսակները բաժանվում են 3 գենետիկական՝ դիպլոիդ, տետրապլոիդ, հեքսապլոիդ խմբերի, որոնք միմյանցից տարբերվում են սոմատիկ բջիջներում եղած <a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Քրոմոսոմներ">քրոմոսոմների</a> թվով։ </p><p>Հայաստանում տարածված է 13 տեսակ։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Տեսակներ"><span id=".D5.8F.D5.A5.D5.BD.D5.A1.D5.AF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Տեսակներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Տեսակներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edit section&#039;s source code: Տեսակներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Դիպլոիդ խմբի մեջ մտնում են երկու վայրի՝ վայրի միահատիկ ցորեն (<i>Triticum boeoticum</i>), վայրի ուրարտական ցորեն (<i>Triticum urartu</i>), և մեկ մշակովի՝ միահատիկ ցորեն (<i>Triticum</i>) տեսակները։ Տետրապլոիդ խմբի մեջ մտնում են․ վայրի տեսակներից՝ արարատյան ցորեն (<i>Triticum araraticum</i>), վայրի հաճարը (<i>Triticum dicoccoides</i>), մշակովիներից՝ Տիմոֆևևի ցորեն (<i>Triticum timopheevi</i>), կոլխիդական երկհատիկ ցորեն (<i>Triticum palao colchicum</i>), սովորական հաճարը (<i>Triticum dicoccum</i>), կովկասյան ցորեն (<i>Triticum persicum</i>), կարծր ցորեն (<i>Triticum durum</i>), տուրգի դում կամ անգլիական ցորեն (<i>Triticum turgidum</i>), արևելյան ցորեն (<i>Triticum էսranicum</i>), լեհական ցորեն (<i>Triticum polonicum</i>), հաբեշական ցորեն (<i>Triticum aethiopicum</i>), սպահանական ցորեն (<i>Triticum ispahanicum</i>)։ Հեքսապլոիդ խմբի մեջ մտնում են․ մշակովի տեսակներից՝ մախի ցորեն (<i>Triticum macha</i>), կիսահաճարը կամ ճոնը (<i>Triticum spelta</i>), փափուկ ցորեն (<i>Triticum aestivum</i>), կունդիկ ցորեն (<i>Triticum compactum</i>), կլորահատիկ ցորեն (<i>Triticum sphaerococcum</i>), Վավիլովի կամ Վանի ցորեն (<i>Triticum</i>)։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծագում"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.A3.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Ծագում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Ծագում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edit section&#039;s source code: Ծագում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ցորենի շատ տեսակների հայրենիքը Հայաստանն է։ 1930-ական թվականներին Հայաստանում (<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%A2%D5%AC%D5%B8%D6%82%D6%80" class="mw-redirect mw-disambig" title="Կարմիր բլուր">Կարմիր բլուր</a>) հնագիտական պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են ցորենի ածխացած հատիկներ, և պարզվել է, որ 2,5 հազար տարի առաջ այս տարածքում (<a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF" title="Արարատյան դաշտ">Արարատյան դաշտում</a>) մշակվել են միահատիկ ցորեն և ցորեն փափուկ (<i>Triticum aestivum</i>) տեսակները։ Ցորենի ածխացած հատիկներ են հայտնաբերվել նաև <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Արարատի մարզ">Արարատի</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Արմավիրի մարզ">Արմավիրի</a>, <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Տավուշի մարզ">Տավուշի</a> մարզերում։ 1930-ական թվականներին, հայ խորհրդային բուսաբույծ <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC_%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6" title="Միքայել Թումանյան">Միքայել Թումանյանը</a> հայտնաբերել է վայրի ցորենի միահատիկ, ուրարտական, արարատյան տեսակները և Վավիլովի կամ Վանի ցորեն (<i>Triticum vavilovi</i>) ու կիսահաճարը (<i>Triticum spelta</i>)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, իսկ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%AF_%D4%B3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%A5%D6%86%D5%A5%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6" title="Բարուկ Գարասեֆերյան">Բարուկ Գարասեֆերյանն</a> ու <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BA%D5%AB%D5%B6_%D5%82%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6" title="Պապին Ղանդիլյան">Պապին Ղանդիլյանը</a> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%81_%D5%B1%D5%B8%D6%80" class="mw-redirect" title="Վայոց ձոր">Վայոց ձորի</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Արարատի մարզ">Արարատի</a> և այլ մարզերում՝ վայրի ցորենի բազմաթիվ տարատեսակներ։ Վայրի հացազգի (ցորեն, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D6%80%D5%AB" title="Գարի">գարի</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D6%80%D5%A1" title="Աշորա">աշորա</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B5%D5%AE%D5%A1%D5%AF%D5%B6" title="Այծակն">այծակն</a>) բույսերը պահպանելու համար <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D6%84%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Կոտայքի մարզ">Կոտայքի</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Արարատի մարզ">Արարատի</a> մարզերի սահմանագծում ստեղծվել է <a href="/wiki/%D4%B7%D6%80%D5%A5%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D6%81" class="mw-redirect" title="Էրեբունի արգելոց">Էրեբունի արգելոցը</a>։ </p><p>Ցորենի <a href="/wiki/%D4%B7%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%AF_%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Էնդեմիկ բույսեր">էնդեմիկ տեսակների</a> և տարատեսակների քանակով <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD" class="mw-redirect" title="Անդրկովկաս">Անդրկովկասն</a> ամբողջ աշխարհում աչքի է ընկնում իր բազմազանությամբ, դրա շնորհիվ Էլ Անդրկովկասը համարվում է ցորենի ձևառաջացման ինքնուրույն առաջնային կենտրոն։ Ցորենը տարածված է <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" class="mw-redirect" title="Երկրագունդ">երկրագնդի</a> բոլոր <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D6%80%D6%81%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%84" title="Մայրցամաք">մայրցամաքներում</a>։ Լայնորեն մշակվում է միայն կարծր և փափուկ ցորեն։ Ցորենի մշակման հյուսիսային սահմանը հասնում է մինչև հյուսիսային լայնության 76° 44՝ (<a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AF%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Մուրմանսկի մարզ">Մուրմանսկի մարզ</a>), իսկ հարավային սահմանն ընդգրկում է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Ավստրալիա">Ավստրալիայի</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D6%86%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Աֆրիկա">Աֆրիկայի</a> և Ամերիկայի հարավային տարածքները։ Ցորեն առավելապես տափաստանային բույս է, բայց մշակվում է նաև նախալեռնային և լեռնային պայմաններում մինչև 4 հազար մետր բարձրություններում (Հայաստանում՝ մինչև 2,6 հազար մ բարձրության վրա)։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Նկարագրություն"><span id=".D5.86.D5.AF.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Նկարագրություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Նկարագրություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edit section&#039;s source code: Նկարագրություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ցորենի արմատային համակարգը փնջաձև Է, զարգանում է հիմնականում վարելաշերտում։ Ցողունը գլանաձև է, 40-130 սմ բարձրությամբ։ Տերևը նշտարաձև է։ Ծաղկաբույլը բարդ հասկ է, առանցքը՝ ծնկաձև։ Ծնկաձև ելուստում նստած է հասկիկ՝ 3-5 ծաղիկներով։ Հասկիկը կազմված է 2 հասկիկային թեփուկներից, ծաղիկը՝ արտաքին և ներքին ծաղկային թեփուկներից։ Քիստավոր ցորենի արտաքին թեփուկն է քիստ կրում։ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B2_(%D5%AF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6)" class="mw-redirect" title="Պտուղ (կենսաբանություն)">Պտուղը</a> հատիկ է, կազմված՝ թաղանթից, էնդոսպերմից, սաղմից։ 1000 հատիկի զանգվածը 20-50 գ է (երբեմն մինչև 70 գ)։ Ցորենը միամյա բույս է։ Ունի հիմնականում 2 կենսաբանական խումբ՝ աշնանացան և գարնանացան։ Հայաստանում ցորենի տեղական սորտերից կան երկցան տեսակներ՝ Սպիտակահատ, Կարմիր կունդիկ, Գալգալոս։ Ցորենի սերմերն սկսում են ծլել 1-2&#160;°C ջերմաստիճանի պայմաններում, ծլելու լավագույն ջերմաստիճանը 12-15&#160;°C է։ <a href="/wiki/%D5%81%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ձյուն">Ձյան</a> շերտի բացակայության դեպքում աշնանացան ցորենը ոչնչանում է -16-18&#160;°C սառնամանիքներից, 20 սմ ձյան շերտի տակ դիմանում է մինչև -20&#160;°C, իսկ 30-60 սմ ձյան շերտի տակ՝ -40&#160;°C-ին։ Գարնանացան ցորենի ծիլերը դիմանում են -13&#160;°C սառնամանիքներին, իսկ թփակալման փուլում՝ -8-9&#160;°C, ծաղկման ու հատիկալիցքի փուլում՝ ֊1-2&#160;°C սառնամանիքի պայմաններում վնասվում է։ Հայաստանում աշնանացան ցորենի վեգետացիայի տևողությունը <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF" title="Արարատյան դաշտ">Արարատյան դաշտում</a> 260-270 օր է, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B6" title="Սիսիան">Սիսիանում</a>՝ 300 օր, <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%BD" title="Վարդենիս">Վարդենիսում</a>՝ 310-315 օր, գարնանացան ցորենինը՝ Սիսիանում՝ 117-120 օր, Վարդենիսում՝ 122-128 օր։ Ցորենը պահանջկոտ է խոնավության և պարարտանյութերի նկատմամբ։ Համարվում է կարևորագույն պարենային մշակաբույս։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Օգտագործում_և_քիմիական_բաղադրություն"><span id=".D5.95.D5.A3.D5.BF.D5.A1.D5.A3.D5.B8.D6.80.D5.AE.D5.B8.D6.82.D5.B4_.D6.87_.D6.84.D5.AB.D5.B4.D5.AB.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A2.D5.A1.D5.B2.D5.A1.D5.A4.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Օգտագործում և քիմիական բաղադրություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Օգտագործում և քիմիական բաղադրություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edit section&#039;s source code: Օգտագործում և քիմիական բաղադրություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:WildWheat_Erebuni_Reserve.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/WildWheat_Erebuni_Reserve.jpg/300px-WildWheat_Erebuni_Reserve.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/WildWheat_Erebuni_Reserve.jpg/450px-WildWheat_Erebuni_Reserve.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/WildWheat_Erebuni_Reserve.jpg/600px-WildWheat_Erebuni_Reserve.jpg 2x" data-file-width="3454" data-file-height="2302" /></a><figcaption>Էրեբունի արգելոցում աճող վայրի ցորենը՝ Triticum araraticum</figcaption></figure> <p>Օգտագործվում է <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%81" title="Հաց">հացի</a>, <a href="/wiki/%D5%81%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80" title="Ձավար">ձավարի</a>, <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Մակարոն">մակարոնի</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%B6" title="Հրուշակեղեն">հրուշակեղենի</a> արտադրության մեշ։ Ցորենից ստանում են նաև <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%AB%D6%80%D5%BF" title="Սպիրտ">սպիրտ</a>, <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%AC%D5%A1" title="Օսլա">օսլա</a>, դեքստրին, <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D5%B6%D5%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Սոսինձ (դեռ գրված չէ)">սոսինձ</a> և այլն։ Հատիկը, աղացման թափոնները արժեքավոր կեր են, հումք են համակցված կերերի համար։ Ցորենը սննդարար է, կալորիականությունը բարձր է, պարունակում է <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Սպիտակուցներ">սպիտակուցներ</a> (10-25%), <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AE%D5%AD%D5%A1%D5%BB%D6%80%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Ածխաջրեր">ածխաջրեր</a> (60-64%), <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D6%80%D5%BA%D5%A5%D6%80" title="Ճարպեր">ճարպեր</a> (շուրջ 2%), <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9" class="mw-redirect" title="Թաղանթանյութ">թաղանթանյութ</a>, <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Վիտամիններ">վիտամիններ</a>, <a href="/wiki/%D5%96%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Ֆերմենտներ">ֆերմենտներ</a>, <a href="/wiki/%D5%96%D5%B8%D5%BD%D6%86%D5%B8%D6%80" title="Ֆոսֆոր">ֆոսֆոր</a>, <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D5%A9" title="Երկաթ">երկաթ</a>, <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կալցիում">կալցիում</a> և [հանքային նյութեր։ Ծղոտն օգտագործում են որպես ցամքար և կեր, նաև թղթի, ստվարաթղթի և այլնի արտադրության համար։ </p><p>Կա ցորենի 15 տեսակ, դրանից մարդն ընտել և մշակում է երկուսը՝ կարծր և փափուկ տեսակները։ Հատուկ արժեք է ներկայացնում կարծր ցորենը, որի հատիկը ավել հարուստ է սպիտակուցային նյութերով։ Եթե փափուկ ցորենի մեջ, սպիտակուցի պարունակությունը հասնում է 10-17%, կարծրինը հասնում է 24-25%։ Ամենաբարձր որակի <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Մանրաձավարեղեն (դեռ գրված չէ)">մանրաձավարեղենը</a>, մակարոն-վերմիշելները և հրուշակեղենի տեսակները ստանում են կարծր ցորենի ալյուրից։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Մշակման_տարածք"><span id=".D5.84.D5.B7.D5.A1.D5.AF.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.BF.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.AE.D6.84"></span>Մշակման տարածք</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Մշակման տարածք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=5" title="Edit section&#039;s source code: Մշակման տարածք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ցորենը հնագույն մշակաբույս է։ Հայտնի է եղել Առաջավոր Ասիայում (<a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D6%84" title="Իրաք">Իրաք</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Սիրիա">Սիրիա</a>, <a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Իրան">Իրան</a>) և <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Թուրքմենիա">Թուրքմենիայում</a> մ․ թ․ 6-7 հազար տարի, <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոսում</a>՝ 4 հազար տարի առաջ, <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստանում</a> սկսել են մշակել մ․ թ․ 3 հազար տարի առաջ։ Անդրկովկասում ցորենը հայտնի էր մ․ թ․ 5-4 հազար տարի առաջ։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Ամերիկա">Ամերիկա</a> է տարվել <a href="/wiki/17-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="17-րդ դար">17-րդ դարում</a>․։ 1939-1941 թվականներին Հայաստանում (<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%A2%D5%AC%D5%B8%D6%82%D6%80" class="mw-redirect mw-disambig" title="Կարմիր բլուր">Կարմիր բլուր</a>) հնագիտական պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել է հացահատիկի ածխացած հատիկներ։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC_%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6" title="Միքայել Թումանյան">Միքայել Թումանյանի</a> ուսումնասիրություններից պարզվել է, որ դրանք ցորենի հատիկներ են և որ 2, 5 հազար տարի առաջ այս տարածքում մշակվել է (<i>Triticum aestivum</i>), որը մինչ այժմ էլ մշակվում է <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF" title="Արարատյան դաշտ">Արարատյան դաշտում</a>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Մշակումը_Հայաստանում"><span id=".D5.84.D5.B7.D5.A1.D5.AF.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8_.D5.80.D5.A1.D5.B5.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Մշակումը Հայաստանում</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Մշակումը Հայաստանում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=6" title="Edit section&#039;s source code: Մշակումը Հայաստանում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Հայաստանում շրջանացված են ցորենի աշնանացան՝ Բեզոստայա 1, Միրոնովսկայա 808, Կանգուն 20, Սպիտակահատ տեղական, Արմյանկա 60 և այլն, գարնանացան՝ Գալգալոս (Քռիկ), Նոր կունդիկ, <a href="/wiki/%D5%87%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Շիրակի մարզ">Շիրակի</a> 1 և այլ սորտեր։ Հայաստանում ցորենի հիմն, ցանքատարածությունները կենտրոնացված են <a href="/wiki/%D5%87%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Շիրակի մարզ">Շիրակի</a>, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%80%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%84%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Գեղարքունիքի մարզ">Գեղարքունիքի</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Արմավիրի մարզ">Արմավիրի</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%84" class="mw-redirect" title="Սյունիք">Սյունիքի</a> և այլ մարզերում։ 1970-ական թվականներին արտադրության մեջ ներդրվեց նոր պարենային մշակաբույս՝ Տրիտիկալեն (<i>Triticale</i>), որy ստացվել էր ցորենի և աշորայի խաչաձևումից և որի աշնանացան սորտերը բարձր բերքատու են։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արտադրությունը"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.BF.D5.A1.D5.A4.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8"></span>Արտադրությունը</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Արտադրությունը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=7" title="Edit section&#039;s source code: Արտադրությունը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table align="right" style="border-style:ridge; border-width:1px; border-color:lightgreen; font-size:90%; line-height:100%; margin-top:6px; margin-bottom:6px; margin-left:6px; clear:right;" cellspacing="0" cellpadding="2"> <tbody><tr bgcolor="lightgreen" align="center" valign="middle"> <td><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:391_Triticums_L.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/391_Triticums_L.jpg/275px-391_Triticums_L.jpg" decoding="async" width="275" height="433" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/391_Triticums_L.jpg/413px-391_Triticums_L.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/391_Triticums_L.jpg/550px-391_Triticums_L.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="945" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td></tr> <tr bgcolor="lightgreen" align="center" valign="top"> <td colspan="6"><div style="padding-bottom:3px; width:275px">Ցորենի տեսակներ, Մասկլեի «Atlas des plantes de France», 1891 թվականի գրքից</div> </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <caption>Ցորենի արտադրությունը ըստ տարեթվի<sup><a rel="nofollow" class="external text" href="http://faostat.fao.org/faostat/servlet/XteServlet3?Areas=%3E862&amp;Items=15&amp;Elements=51&amp;Years=2005&amp;Years=1995&amp;Years=1985&amp;Format=Table&amp;Xaxis=Years&amp;Yaxis=Countries&amp;Aggregate=&amp;Calculate=&amp;Domain=SUA&amp;ItemTypes=Production.Crops.Primary&amp;language=EN">(FAOSTAT)</a><span style="font-size:85%; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d)">(չաշխատող հղում)</span></sup><br />հազար տոննա </caption> <tbody><tr> <th>Երկիր</th> <th><a href="/wiki/1985" title="1985">1985</a></th> <th><a href="/wiki/1995" title="1995">1995</a></th> <th><a href="/wiki/2005" title="2005">2005</a> </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստան</a></td> <td>85807</td> <td>102211</td> <td>96160 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հնդկաստան">Հնդկաստան</a></td> <td>44069</td> <td>65767</td> <td>72000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a></td> <td>65975</td> <td>59404</td> <td>57106 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստան</a></td> <td>21000</td> <td>30119</td> <td>45500 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիա</a></td> <td>28784</td> <td>30880</td> <td>36922 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1" title="Կանադա">Կանադա</a></td> <td>24252</td> <td>24989</td> <td>25547 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Ավստրալիա">Ավստրալիա</a></td> <td>15999</td> <td>16504</td> <td>24067 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիա</a></td> <td>13802</td> <td>17763</td> <td>23578 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Պակիստան">Պակիստան</a></td> <td>11703</td> <td>17002</td> <td>21591 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%AB%D5%A1" title="Թուրքիա">Թուրքիա</a></td> <td>17032</td> <td>18015</td> <td>21000 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ցորենի_տեսակների_պահպանությունը_Հայաստանում"><span id=".D5.91.D5.B8.D6.80.D5.A5.D5.B6.D5.AB_.D5.BF.D5.A5.D5.BD.D5.A1.D5.AF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.BA.D5.A1.D5.B0.D5.BA.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8_.D5.80.D5.A1.D5.B5.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Ցորենի տեսակների պահպանությունը Հայաստանում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Ցորենի տեսակների պահպանությունը Հայաստանում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=8" title="Edit section&#039;s source code: Ցորենի տեսակների պահպանությունը Հայաստանում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ցորենի Վավիլովի, <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Արարատի մարզ">Արարատյան</a>, վայրի միահատիկ և ուրարտու տեսակները գրանցված են <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%A3%D5%AB%D6%80%D6%84" title="Հայաստանի Կարմիր գիրք">Հայաստանի Կարմիր գրքում</a>։ Էրեբունի և <a href="/wiki/%D4%BD%D5%B8%D5%BD%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%BC_%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D6%81" class="mw-redirect" title="Խոսրովի անտառ արգելոց">Խոսրովի անտառ արգելոցներում</a> աճող պոպուլացիաները պահպանվում են պետության կողմից։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Տես_նաև"><span id=".D5.8F.D5.A5.D5.BD_.D5.B6.D5.A1.D6.87"></span>Տես նաև</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Խմբագրել բաժինը. Տես նաև" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=9" title="Edit section&#039;s source code: Տես նաև"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B3%D5%A1%D6%80" title="Հաճար">Հաճար</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=10" title="Edit section&#039;s source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Watson-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Watson_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFWatson_L.,_Dallwitz_M._J." class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Watson L., Dallwitz M. J. (2010 թ․ ապրիլի 23). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://delta-intkey.com/grass/www/triticum.htm">«Triticum L.»</a>. <i>The grass genera of the world: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval; including synonyms, morphology, anatomy, physiology, phytochemistry, cytology, classification, pathogens, world and local distribution, and references</i> (անգլերեն). Institute of Botany, Chinese Academy of Sciences. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/65BHwfhlm?url=http://delta-intkey.com/grass/www/triticum.htm">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 3-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 14–ին-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=The+grass+genera+of+the+world%3A+descriptions%2C+illustrations%2C+identification%2C+and+information+retrieval%3B+including+synonyms%2C+morphology%2C+anatomy%2C+physiology%2C+phytochemistry%2C+cytology%2C+classification%2C+pathogens%2C+world+and+local+distribution%2C+and+references&amp;rft.atitle=Triticum+L.&amp;rft.au=Watson+L.%2C+Dallwitz+M.+J.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fdelta-intkey.com%2Fgrass%2Fwww%2Ftriticum.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NCU-3e-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NCU-3e_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bgbm.org/scripts/asp/IAPT/ncugentry.asp?name=Triticum">NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for Triticum L.</a><span title="անգլերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(անգլ.)</span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFԹումանյան1933" class="citation book cs1">Թումանյան, Միքայել (1933). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://serials.flib.sci.am/Founders/Hacabuyseri%20voroshich/book/content.html"><i>Հացաբույսերի որոշիչ (հասկավորներ)</i></a>. Երևան: Գյուղհրատ.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=%D5%80%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%AB+%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%AB%D5%B9+%28%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%29&amp;rft.place=%D4%B5%D6%80%D6%87%D5%A1%D5%B6&amp;rft.pub=%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%B0%D6%80%D5%A1%D5%BF&amp;rft.date=1933&amp;rft.aulast=%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6&amp;rft.aufirst=%D5%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fserials.flib.sci.am%2FFounders%2FHacabuyseri%2520voroshich%2Fbook%2Fcontent.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականություն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Գրականություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=11" title="Edit section&#039;s source code: Գրականություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Մաթևոսյան Ա․, Բուսաբուծություն, 2 վերամշկված և վերափոխված հրատարակություն, Երևան, 1977,</li> <li>Туманян М․ Г․, Избр․ труды, Е․, 1957, <span title="ռուսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ռուս.)</span></li> <li>Жуковский П М․, Культурные растения и их сородичи, 3 перераб․ и доп․ изд․, Д․, 1971։ <span title="ռուսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ռուս.)</span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արտաքին_հղումներ"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.BF.D5.A1.D6.84.D5.AB.D5.B6_.D5.B0.D5.B2.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Արտաքին հղումներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Խմբագրել բաժինը. Արտաքին հղումներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;action=edit&amp;section=12" title="Edit section&#039;s source code: Արտաքին հղումներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/14093">Ցորենի մասին դասարան․ամ֊ում</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://flickr.com/photos/debunix/247497350">Ցորենի լուսանկարներ Flickr-ից</a> <span title="ռուսերեն" style="font-size:85%; cursor:help; margin-left:0.2em; color:var(--color-subtle, #54595d);">(ռուս.)</span></li></ul> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody><tr> <td><i>Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հայկական սովետական հանրագիտարան">Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a>։</i> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Notification-icon-Wikispecies-logo.svg/24px-Notification-icon-Wikispecies-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Notification-icon-Wikispecies-logo.svg/36px-Notification-icon-Wikispecies-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Notification-icon-Wikispecies-logo.svg/48px-Notification-icon-Wikispecies-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%81%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%80" title="Վիքիցեղեր">Վիքիցեղերն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Triticum" class="extiw" title="species:Triticum">«Ցորեն»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table><table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D5%BD%D5%BF" title="Վիքիպահեստ">Վիքիպահեստն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Triticum" class="extiw" title="commons:Category:Triticum">«Ցորեն»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand nowrap" style="font-size:x-small;">&#160;<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել այս կաղապարը"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span>&#160;</span></div>&#160;&#160;Բառարաններ և հանրագիտարաններ</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/plant/wheat">Բրիտանիկա</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/triticum">Բրոքհաուս</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D014908">MESH ID</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/grano">Treccani</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group">Տաքսոնոմիա</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://eol.org/pages/108051">EOL</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gbif.org/species/2706388">GBIF</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.inaturalist.org/taxa/58390">iNaturalist</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&amp;id=4564">NCBI</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.irmng.org/aphia.php?p=taxdetails&amp;id=1310875">IRMNG</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=42236">ITIS TSN</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&amp;id=583053">WoRMS</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%89%D5%A1%D6%83%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Չափորոշչային վերահսկողություն">Չափորոշչային վերահսկողություն</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%89%D5%A5%D5%AD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Չեխիայի ազգային գրադարան">NKC</a>:&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph115962">ph115962</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: left;"><div class="center">Տաքսոնի<br />նույնացուցիչներ</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%81%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%80" title="Վիքիցեղեր">Վիքիցեղեր</a>: <span class="uid"><span class="external"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Triticum" class="extiw" title="wikispecies:Triticum">Triticum</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">APDB: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://africanplantdatabase.ch/en/nomen/195660">195660</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">APNI: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.biodiversity.org.au/name/apni/88505">88505</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">BioLib: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.biolib.cz/en/taxon/id42536">42536</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">BOLD: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.boldsystems.org/index.php/TaxBrowser_TaxonPage?taxid=121143">121143</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">EoL: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://eol.org/pages/108051">108051</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">EPPO: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gd.eppo.int/taxon/1TRZG">1TRZG</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">FloraBase: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://florabase.dpaw.wa.gov.au/browse/profile/22346">22346</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">FNA: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&amp;taxon_id=133826">133826</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">FoAO2: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://profiles.ala.org.au/opus/foa/profile/Triticum">Triticum</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">FoC: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&amp;taxon_id=133826">133826</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">GBIF: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gbif.org/species/2706388">2706388</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">GrassBase: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kew.org/data/grasses-db/www/gen00668">gen00668</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">GRIN: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=12442">12442</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">iNaturalist: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://inaturalist.org/taxa/58390">58390</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">IPNI: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ipni.org/n/19220-1">19220-1</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">IRMNG: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.irmng.org/aphia.php?p=taxdetails&amp;id=1310875">1310875</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">ITIS: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=42236">42236</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">NBN: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.nbn.org.uk/Taxa/NHMSYS0000464626">NHMSYS0000464626</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">NCBI: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&amp;id=4564">4564</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">NZOR: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nzor.org.nz/names/1f5946a4-08c5-4204-a4fd-6f32f0bac981">1f5946a4-08c5-4204-a4fd-6f32f0bac981</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">PLANTS: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plants.sc.egov.usda.gov/plant-profile/TRITI">TRITI</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">POWO: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:30034910-2">urn:lsid:ipni.org:names:30034910-2</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">Tropicos: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://legacy.tropicos.org/Name/40019634">40019634</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">uBio: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ubio.org/browser/details.php?namebankID=5866334">5866334</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">VASCAN: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.canadensys.net/vascan/taxon/1794">1794</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">VicFlora: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vicflora.rbg.vic.gov.au/flora/taxon/7056141c-b112-42cb-ae13-26f1d86a4597">7056141c-b112-42cb-ae13-26f1d86a4597</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">WoRMS: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&amp;id=583053">583053</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐6b6c9bdc8b‐mth29 Cached time: 20241104074609 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.459 seconds Real time usage: 0.663 seconds Preprocessor visited node count: 2226/1000000 Post‐expand include size: 45780/2097152 bytes Template argument size: 8098/2097152 bytes Highest expansion depth: 10/100 Expensive parser function count: 32/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 8348/5000000 bytes Lua time usage: 0.288/10.000 seconds Lua memory usage: 8318803/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 30/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 571.265 1 -total 33.43% 190.997 1 Կաղապար:Տաքսոնի_նավարկում 23.96% 136.867 1 Կաղապար:Տաքսոտուփ 22.41% 128.036 1 Կաղապար:Ծանցանկ 16.10% 91.956 5 Կաղապար:Wikidata 13.99% 79.910 1 Կաղապար:Արտաքին_հղումներ 13.41% 76.629 1 Կաղապար:Cite_web 3.82% 21.836 1 Կաղապար:Քույրհղումներ 2.01% 11.510 14 Կաղապար:Bt 1.58% 9.001 1 Կաղապար:Թարմացնել --> <!-- Saved in parser cache with key hywiki:pcache:idhash:435417-0!canonical and timestamp 20241104074609 and revision id 9963043. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ցորեն&amp;oldid=9963043">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ցորեն&amp;oldid=9963043</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Բույսեր այբբենական կարգով">Բույսեր այբբենական կարգով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%80_%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%A3%D6%80%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%B6%D6%81%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:ՀՀ Կարմիր գրքում գրանցված բույսեր">ՀՀ Կարմիր գրքում գրանցված բույսեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Հացազգիներ">Հացազգիներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Հացահատիկային բույսեր">Հացահատիկային բույսեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%84%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Մշակաբույսեր">Մշակաբույսեր</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en)" title="Կատեգորիա:CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)">CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D6%81%D5%B6%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D6%82_%D5%A5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%AF%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Թարմացնելու ենթակա հոդվածներ">Վիքիպեդիա:Թարմացնելու ենթակա հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B2_%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%B2_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ">Չաշխատող արտաքին հղում պարունակող հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից">Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից">Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%BF_%D5%AC%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%80%D5%8D%D5%80_%D5%AF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Կիսատ լրացված ՀՍՀ կաղապարով հոդվածներ">Վիքիպեդիա:Կիսատ լրացված ՀՍՀ կաղապարով հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8F%D5%A1%D6%84%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%B6%D6%81_from_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%AB" title="Կատեգորիա:Տաքսոնի նավարկման աղյուսակներ առանց from պարամետրի">Տաքսոնի նավարկման աղյուսակներ առանց from պարամետրի</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8F%D5%A1%D6%84%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80_25-29_%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Տաքսոնի նավարկման աղյուսակներ 25-29 տաքսոնի նույնականացման համարով">Տաքսոնի նավարկման աղյուսակներ 25-29 տաքսոնի նույնականացման համարով</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 23 Մայիսի 2024-ի ժամը 12:28-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-jfvtt","wgBackendResponseTime":135,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.459","walltime":"0.663","ppvisitednodes":{"value":2226,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":45780,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8098,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":32,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8348,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":30,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 571.265 1 -total"," 33.43% 190.997 1 Կաղապար:Տաքսոնի_նավարկում"," 23.96% 136.867 1 Կաղապար:Տաքսոտուփ"," 22.41% 128.036 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 16.10% 91.956 5 Կաղապար:Wikidata"," 13.99% 79.910 1 Կաղապար:Արտաքին_հղումներ"," 13.41% 76.629 1 Կաղապար:Cite_web"," 3.82% 21.836 1 Կաղապար:Քույրհղումներ"," 2.01% 11.510 14 Կաղապար:Bt"," 1.58% 9.001 1 Կաղապար:Թարմացնել"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.288","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8318803,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype string of P225 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype string of P225 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P141 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P181 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P181 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6b6c9bdc8b-mth29","timestamp":"20241104074609","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0551\u0578\u0580\u0565\u0576","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D5%91%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q12106","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q12106","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2014-01-19T13:33:15Z","dateModified":"2024-05-23T12:28:04Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0e\/Weizen%C3%A4hren.jpg"}</script> </body> </html>

Pages： 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10