CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-not-available" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Martin Lüter üçün mənbəyə bax — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-not-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":true,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"38a4ff0e-bc2d-4a75-b31b-9d6b83cd5118","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Martin_Lüter","wgTitle":"Martin Lüter","wgCurRevisionId":7786806,"wgRevisionId":0,"wgArticleId":51230,"wgIsArticle":false,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"edit","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Martin_Lüter","wgRelevantArticleId":51230,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr", "pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.20"};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.darkModeFixes":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles": "ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.charinsert.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.edit.collapsibleFooter","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.charinsert","ext.gadget.common-action-edit","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.wikificator","ext.gadget.summaryButtons","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader", "ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.charinsert.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2CdarkModeFixes%2Clogo&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg/1200px-Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1899"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg/800px-Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1266"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg/640px-Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1013"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Martin Lüter üçün mənbəyə bax — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Martin_L%C3%BCter"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Martin_L%C3%BCter"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Martin_Lüter rootpage-Martin_Lüter skin-vector-2022 action-edit"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Məzmuna keç</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sayt"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Əsas menyu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Əsas menyu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Əsas menyu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Əsas menyu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">yan panelə köçür</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizlə</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Naviqasiya </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Layihələr" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Layihələr" > <div class="vector-menu-heading"> Layihələr </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Xüsusi" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Xüsusi" > <div class="vector-menu-heading"> Xüsusi </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipediya" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-az.svg" style="width: 7.5em; height: 1.1875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-az.svg" width="120" height="14" style="width: 7.5em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Axtar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Axtar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Axtar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Şəxsi alətlər"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüş"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Səhifənin şrift ölçüsünün, eninin və rənginin görünüşünü dəyişdirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüş" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüş</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=az.wikipedia.org&uselang=az" class=""><span>İanə et</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Martin+L%C3%BCter&returntoquery=action%3Dedit" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil" class=""><span>Hesab yarat</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Martin+L%C3%BCter&returntoquery=action%3Dedit" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o" class=""><span>Daxil ol</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Şəxsi alətlər" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Şəxsi alətlər</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="İstifadəçi menyusu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=az.wikipedia.org&uselang=az"><span>İanə et</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Martin+L%C3%BCter&returntoquery=action%3Dedit" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Martin+L%C3%BCter&returntoquery=action%3Dedit" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıxış etmiş redaktorlar üçün səhifələr <a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:Giri%C5%9F" aria-label="Redaktə haqqında ətraflı məlumat əldə edin"><span>daha ətraflı</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Ebağla\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"az\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv class=\"plainlinks\" style=\"margin: 0 0 3px; border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); background-color:var(--background-color-base, #fff); color: inherit;\"\u003E\n\u003Cdiv class=\"nomobile\" style=\"float:left; margin:5px;\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025_in_Azerbaijan\" title=\"c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025 in Azerbaijan\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/81px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"81\" height=\"95\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/123px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/163px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"355\" data-file-height=\"414\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"color: gray; max-width:1280px; margin: 12px auto; font-family: Tahoma, \u0026#39;DejaVu Sans Condensed\u0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 13pt; position: relative;\"\u003E1 fevral – 31 mart 2025-ci il tarixlərində təşkil olunan beynəlxalq \u003Ca href=\"/wiki/Vikipediya:Feminizm_v%C9%99_folklor_2025\" title=\"Vikipediya:Feminizm və folklor 2025\"\u003E\u003Cb\u003EFeminizm və folklor\u003C/b\u003E\u003C/a\u003E məqalə müsabiqəsində iştiraka dəvət edirik.\u003Cbr /\u003E Siz də qoşulun və töhfənizi verin!\u003Cbr /\u003E\u003Cb\u003EƏtraflı:\u003C/b\u003E \u003Ca href=\"/wiki/Vikipediya:Feminizm_v%C9%99_folklor_2025\" title=\"Vikipediya:Feminizm və folklor 2025\"\u003EFeminizm və folklor 2025\u003C/a\u003E\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"clear: both;\"\u003E\u003C/div\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sayt"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Martin Lüter üçün mənbəyə bax</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Bu məqalə yalnız bu dildə mövcuddur. Məqaləni digər dillərə əlavə edin" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Dil əlavə et</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad fəzaları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Martin_L%C3%BCter" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%BCzakir%C9%99:Martin_L%C3%BCter&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Səhifə barədə müzakirə (səhifə mövcud deyil) [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil variantını dəyişdirin" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüş"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Martin_L%C3%BCter"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="selected collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&action=edit" title="Səhifənin vikimətnini redaktə et"><span>Vikimətni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Səhifə alətləri"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alətlər" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Alətlər</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Alətlər</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">yan panelə köçür</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizlə</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha çox seçim" > <div class="vector-menu-heading"> Fəaliyyətlər </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Martin_L%C3%BCter"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="selected collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&action=edit" title="Səhifənin vikimətnini redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Vikimətni redaktə et</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&action=history"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ümumi </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Martin_L%C3%BCter" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Martin_L%C3%BCter" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//az.wikipedia.org/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlQ%C4%B1sald%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DMartin_L%25C3%25BCter%26action%3Dedit"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrKodu&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DMartin_L%25C3%25BCter%26action%3Dedit"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Digər layihələrdə </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9554" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Səhifə alətləri"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüş"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüş</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">yan panelə köçür</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizlə</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle">← <a href="/wiki/Martin_L%C3%BCter" title="Martin Lüter">Martin Lüter</a></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><p>Aşağıdakı səbəbə görə bu səhifəni redaktə etmək hüququnuz yoxdur: </p> <div class="permissions-errors"><div class="mw-permissionerror-globalblocking-blockedtext-range"><b>Sizin IP-ünvanınız <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Global_blocks" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Global blocks">bütün Vikimedia Fondu vikilərində bloklanmış</a> diapazon daxilindədir.</b> <p>Blok <a href="/wiki/%C4%B0stifad%C9%99%C3%A7i:Jon_Kolbert" title="İstifadəçi:Jon Kolbert">‪Jon Kolbert‬</a> tərəfindən tətbiq edilib. Göstərilən səbəb: <i><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/NOP" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/NOP">Open proxy/Webhost</a>: See the <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/WM:OP/H" class="extiw" title="m:WM:OP/H">help page</a> if you are affected </i>. </p> <ul><li>Blokun başlaması: 15:12, 27 avqust 2023</li> <li>Blokun bitməsi: 15:12, 27 avqust 2028</li></ul> <p>Cari IP-ünvanınız: 8.222.208.146. Bloklanmış diapazon: 8.222.128.0/17 . </p><p>Zəhmət olmasa, yuxarıda göstərilən bütün məlumatları edəcəyiniz müraciətlərə daxil edin. </p> Səhvən bloklandığınızı düşünürsünüzsə, əlavə məlumat və təlimatları <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Stewards/Wizard" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Stewards/Wizard">Stüard blok sehrbazında</a> tapa bilərsiniz.</div></div><hr /> <p>Siz bu səhifənin məzmununu görə və köçürə bilərsiniz. </p><textarea readonly="" accesskey="," id="wpTextbox1" cols="80" rows="25" style="" class="mw-editfont-monospace" lang="az" dir="ltr" name="wpTextbox1">{{Şəxs}} '''Martin Lüter''' ({{Dil-de|Martin Luther}} {{Audio-IPA|Martin Luther.ogg|[ˈmaɐ̯tiːn ˈlʊtɐ]}}; {{DVTY}}) — [[Almaniya]]da [[reformasiya]]nın başçısı, alman [[protestant]]lığının ([[lüteran]]lıq) banisi. 1517-ci ildə [[katolik kilsəsi]]nə qarşı 95 tezisi ilə çıxış etmişdi. == Həyatı == [[Fayl:Wittenberg Universität 18xx.jpg|thumb|left|Universitet Vittenberg]] Böyük dini islahatçı kimi tanınan Martin Lüter 10 noyabr 1483-cü ildə [[Almaniya]]nın [[Eysleben]] şəhərində, kəndli ailəsində doğulmuşdur. On üç yaşında ikən atası onu [[Eyzenax]] şəhərindəki kilsə məktəbinə oxumağa yollamışdır. Burada Ursula Kott adlı xeyirxah bir qadınla tanış olan Lüter dörd ildən sonra onun köməyi ilə [[Erfurt]] Universitetinə daxil olmuşdur. 1502-ci ildə bakalavr, üç ildən sonra isə fəlsəfə magistri dərəcəsi almışdır. Atasının təzyiqi ilə hüquqşünas peşəsinə yiyələnən Martin gözlənilmədən rahib olmaq qərarına gəlmiş və 1507-ci ildə avqustinçilər monastırına getmişdir. Rəvayətə görə, onun rahib olmasının səbəbi, tufan vaxtı ölüm qorxusuna düşərək, "Müqəddəs Anna, məni xilas et, sağ qalsam, monastıra gedəcəyəm" andı verməsi ilə əlaqədardır. Avqustinçilər cəmiyyətinin başçısı, Lüterin dostu İohann Ştaupits idi. O, dostunun məsləhəti ilə [[Vittenberq]] Universitetinə getmiş və ilahiyyat üzrə əvvəlcə birinci, sonra isə ikinci elmi dərəcə almışdır. 1510-cu ildə isə cəmiyyətin işləri ilə əlaqədar olaraq [[Roma]]ya göndərilmişdir. Lüter yazırdı ki, burada qaldığı dörd ay ərzində "Müqəddəs Şəhər"in düşdüyü vəziyyətə xeyli heyrətlənmiş və daxili nifrət duyğusuna qapılmışdır. 1512-ci ildə Vittenberq Universitetində ilahiyyat doktoru adını almış və bu təhsil ocağında qalaraq müəllimlik fəaliyyətinə başlamışdır. Həmin dövrdə o, paralel olaraq kilsədə vaizlik də etmişdir. Lüter İncili alman dilinə tərcümə etmək fikrinə də bu dövrdə düşmüşdür. === Doxsan beş tezis === {{Əsas|95 tezis}} Martin Lüterin dini baxışlarının mərkəzində duran əsas müddəalardan biri "məşğulluq" (almanca:Berufung) anlayışıdır. Onun dində islahatlar aparmaq fikri 1517-ci ildə, yəni Almaniyada indulgensiya (günahların bağışlanması haqqında kilsənin hər şəxsə verdiyi qəbz) satışına başlanılması dövrünə təsadüf edir. O vaxtlar belə iddia edilirdi ki, guya bu qəbzi alan şəxs və onun yaxınları Cəhənnəm əzabından xilas ola bilər. Papa [[X Leo]]nun göstərişinə əsasən, bu "alverlə" [[Mayns]] arxiyepiskopu Albrext məşğul idi. Satışdan əldə olunacaq vəsait hesabına Romadakı [["Müqəddəs Pyotr" kilsəsi]] tikiləcəkdi. Lüter indulgensiya satışına dair etirazlarını 31 oktyabr 1517-ci ildə "Doxsan beş tezis" adı altında hazırlayaraq Vittenberq kilsəsinin divarlarından asmışdır. Tezislərin əsas məqsədi kahinlərin Allahla insan arasında vasitəçi olmdığını, onların yalnız rəhbərlik etməklə həqiqi xristianlara nümunə qismində çıxış etməli olduqlarını göstərmək idi. Bu haqda xəbər tezliklə Papaya da çatmış və Lüter izahat üçün Romaya çağırılmışdır. Lakin [[Saksoniya]] kurfürstü (nüfuzlu knyaz) Fridrixin köməyi ilə məsələyə Almaniyada baxılması qərara alınmışdır. 1518-ci ilin oktyabrında Ausburq şəhərində keçirilən iclasda Lüter, Papanın müvəkkili [[kardinal]] Kaetan tərəfindən bidətçi adlandırılsa da, o, Almaniyanın bir sıra nüfuzlu şəxsləri tərəfindən müdafiə edilmişdir. Bütün bunlara baxmayaraq 1520-ci ildə Papa rəsmən Lüteri dindən çıxarmış və bununla da, onun yeni məzhəb yaratmaq işini sürətləndirmişdir. O bu dövrdə yazdığı bir çox əsərlərdə dövləti dinin caynaqlarından qurtarmaq üçün kilsə daxilində islahat aparmağın vacibliyini vurğulamışdır. 1521-ci ildə Almaniyanın Vorms şəhərində keçirilən Reyxstaq iclasında yaydığı fikirlərdən imtina edib-etməməsi barədə ona verilən suala, o, belə cavab vermişdir: "Siz məndən sadə cavab istəyirsinizsə, mən onu sizə verərəm. Mən Müqəddəs Kitab və qəti dəlillərlə mühakimə olunmamışam. Mənim vicdanım Allahın əlindədir və heç nədən imtina edə bilmərəm. Çünki vicdana qarşı getmək mümkün deyil. Başqa cür edə bilmərəm, Allah mənə kömək olsun". Bu hadisədən sonra Lüterə qarşı "Vorms edikti" adlı sənəd qəbul edilmiş və o, kurfürst Fridrixin köməyi ilə Vartburq qəsrində gizlənməyə məcbur olmuşdur. O, burada da fəaliyyətini davam etdirərək, [[İncil]]in tərcüməsini başa çatdırmışdır. Bir müddət sonra Vittenberqə qayıdaraq, kilsədə aparılan islahatlarda fəallıq göstərmişdir (bu işdə ona yaxın dostu və silahdaşı Filipp Melanxton yardım etmişdir). [[Fayl:Prenzlau Martin Luther.jpg|thumb|left|upright]] 1525-ci ildə Almaniyada kəndli üsyanı baş vermişdi. Üsyançılar Lüterin fikirlərindən yararlansalar da, o, qiyama qarşı olmuşdur. Bu üsyan nəticəsində Lüterə qarşı daha sərt və dözümsüz münasibət yaranmışdı. Lüter yazırdı: "İnsan öz ruhunu kilsə vasitəsilə deyil, imanla xilas edir". Lüter bu fikirləri 1519-cu ildə məşhur ilahiyyatçı İohann Ek ilə müzakirə zamanı səsləndirmiş, papa şəxsiyyətinin qüsursuzluğu [[doqma]]sını təkzib etmişdir. === Şəxsi həyatı və ölümü === Belə çətin dövrdə onun şəxsi həyatında yenilik baş vermişdir. Zamanın təsiri altına düşən bir qrup gənc qadının [[monastır]]dan qaçmalarına kömək edən Lüter onların yeni həyata başlamalarına -həyat yoldaşı tapmaqlarına da yardımçı olmuş və onların hamısını evləndirmişdir. Sonda tək qalan Katarina fon Bora ilə o özü evlənmişdir (27 iyun 1525-ci il). Bu nikahdan onların altı uşağı olmuşdur. Bundan sonrakı dövrdə Lüter, əsasən, pedaqoq və vaiz kimi fəaliyyətini davam etdirmiş, yazdığı müxtəlif əsərlərdə dini görüşlərini açıqlamaq üçün gərgin fəaliyyət göstərmişdir. Onun əsərləri bütün [[Avropa]]da geniş əks-sədaya səbəb olmuşdur. Böyük həyat yolu keçən dini reformator 18 fevral 1546-cı ildə [[Eysleben]] şəhərində vəfat etmişdir. == Martin Lüter və antisemitizm == Lüterin [[antisemitizm]]inin mahiyyəti müxtəlif cür başa düşülür. Bəziləri hesab edirlər ki, antisemitizm Lüterin şəxsi mövqeyi olmaqla, onun teoloji baxışlarına təsir etməmiş və sadəcə olaraq dövrün ruhunun ifadəsi olaraq meydana çıxmışdır. Digər bir qrupun fikrincə isə, Lüterin baxışları onun davamçıları arasında antisemitik əhval-ruhiyyənin güclənməsinə davamlı təsir göstərmişdir. Təbliğata başlamazdan öncə Lüter, görünür, antisemit olmamış, hətta 1523-cü ildə o, "İsa Məsih yəhudi olaraq doğuldu" adlı bir broşür hazırlamışdır. Lakin Reformasiya irəlilədikcə, Lüter yəhudilərin kütləvi şəkildə xristianlığı qəbul etməsinə ümidini itirməyə başlamış və buna görə də illər keçdikcə yəhudiliyə qarşı daha da dözümsüz olmuş, ardıcıllarına qarşı sərt mövqe tutmuşdur. Daha sonrakı iki əsərində Lüter artıq yəhudilik haqqında düşmən mövqeyini açıq şəkildə ifadə etmiş və [[vəftiz]] olunmaqdan imtina edən bütün yəhudilərin qovulmasına və sinaqoqlarının yandırılmasına çağırmışdır<ref>Hendrix, Scott H. "The Controversial Luther", Word & World 3/4 (1983), Luther Seminary, St. Paul, MN. Также см. Hillerbrand, Hans. "The legacy of Martin Luther" Архивная копия от 16 июля 2011 на Wayback Machine, in Hillerbrand, Hans & McKim, Donald K. (eds.) The Cambridge Companion to Luther. — Cambridge University Press, 2003</ref>. 20-ci əsrdə Lüterin antisemitik baxışları Hitler və onun tərəfdarlarının ona olan rəğbətini artırdığından hətta "Büllur gecə" adlı bayramı da nasistlər Lüterin doğum gününündə qeyd edirdilər<ref>Мартин Лютер и протестантская реформация. Дата обращения: 30 ноября 2011. Архивировано 10 марта 2012 года</ref>. == Martin Lüterin fəaliyyətinin tarixi əhəmiyyəti == [[Maks Veber]]ə görə, lüteran təbliğatı təkcə Reformasiyaya təkan verməklə yanaşı, həm də kapitalizmin yaranmasında dönüş nöqtəsi oldu və Yeni dövrün ruhunu müəyyənləşdirdi. Martin Lüter alman ictimai fikir tarixinə mədəniyyət xadimi — təhsilin, dilin və musiqinin islahatçısı kimi daxil olmuşdur. 2003-cü ildə keçirilən ictimai rəy sorğularının nəticələrinə əsasən Martin Lüterin Almaniyanın bütün tarixində ikinci ən tanınmış şəxs (birinci yer [[Konrad Adenauer]], üçüncü yerdə [[Karl Marks]]) olduğu müəyyən edilmişdir. Lüter təkcə İntibah mədəniyyətindən təsirlənməmiş, papanın tərəfdarlarına qarşı mübarizədə o, xalq mədəniyyətindən istifadə etməyə çalışmış və onun inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Böyük əhəmiyyət kəsb edən [[Bibliya]]nın alman dilinə tərcümə edilməsi, əsasən, Lüter (1522–1542) tərəfindən həyata keçirilmiş, ümumalman milli dilinin normalarını müəyyən etmişdir. Bu işdə ona sadiq dostu və silahdaşı İohann-Kaspar Akvila kömək etmişdir. == Həmçinin bax == * [[Martin Lüter Kinq]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} {{Sosial və siyasi fəlsəfə |vəziyyət=collapsed}} {{Xarici keçidlər}} [[Kateqoriya:Poçt markalarında şəxslər]] </textarea><div class="templatesUsed"><div class="mw-templatesUsedExplanation"><p>Bu səhifədə istifadə edilmiş şablonlar: </p></div><ul> <li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Audio-IPA" title="Şablon:Audio-IPA">Şablon:Audio-IPA</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Audio-IPA&action=edit" title="Şablon:Audio-IPA">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:DVTY" title="Şablon:DVTY">Şablon:DVTY</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:DVTY&action=edit" title="Şablon:DVTY">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:DVTY/%C9%99sas" title="Şablon:DVTY/əsas">Şablon:DVTY/əsas</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:DVTY/%C9%99sas&action=edit" title="Şablon:DVTY/əsas">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Delink" title="Şablon:Delink">Şablon:Delink</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Delink&action=edit" title="Şablon:Delink">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Dil-de" title="Şablon:Dil-de">Şablon:Dil-de</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Dil-de&action=edit" title="Şablon:Dil-de">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Dil1" title="Şablon:Dil1">Şablon:Dil1</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Dil1&action=edit" title="Şablon:Dil1">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:D%C9%99qiql%C9%99%C5%9Fdirilm%C9%99mi%C5%9F" title="Şablon:Dəqiqləşdirilməmiş">Şablon:Dəqiqləşdirilməmiş</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:D%C9%99qiql%C9%99%C5%9Fdirilm%C9%99mi%C5%9F&action=edit" title="Şablon:Dəqiqləşdirilməmiş">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Join" title="Şablon:Join">Şablon:Join</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Join&action=edit" title="Şablon:Join">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Kateqoriya_yaln%C4%B1z_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99rd%C9%99" title="Şablon:Kateqoriya yalnız məqalələrdə">Şablon:Kateqoriya yalnız məqalələrdə</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kateqoriya_yaln%C4%B1z_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99rd%C9%99&action=edit" title="Şablon:Kateqoriya yalnız məqalələrdə">mənbə koduna bax</a>) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Main_other" title="Şablon:Main other">Şablon:Main other</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Main_other&action=edit" title="Şablon:Main other">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu" title="Şablon:Məlumat qutusu">Şablon:Məlumat qutusu</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu&action=edit" title="Şablon:Məlumat qutusu">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu/Vikianbar" title="Şablon:Məlumat qutusu/Vikianbar">Şablon:Məlumat qutusu/Vikianbar</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu/Vikianbar&action=edit" title="Şablon:Məlumat qutusu/Vikianbar">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu/ad" title="Şablon:Məlumat qutusu/ad">Şablon:Məlumat qutusu/ad</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu/ad&action=edit" title="Şablon:Məlumat qutusu/ad">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu/a%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" title="Şablon:Məlumat qutusu/aşağı">Şablon:Məlumat qutusu/aşağı</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu/a%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1&action=edit" title="Şablon:Məlumat qutusu/aşağı">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu/orijinal_ad" title="Şablon:Məlumat qutusu/orijinal ad">Şablon:Məlumat qutusu/orijinal ad</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:M%C9%99lumat_qutusu/orijinal_ad&action=edit" title="Şablon:Məlumat qutusu/orijinal ad">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Navbox" title="Şablon:Navbox">Şablon:Navbox</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Navbox&action=edit" title="Şablon:Navbox">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Sosial_v%C9%99_siyasi_f%C9%99ls%C9%99f%C9%99" title="Şablon:Sosial və siyasi fəlsəfə">Şablon:Sosial və siyasi fəlsəfə</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Sosial_v%C9%99_siyasi_f%C9%99ls%C9%99f%C9%99&action=edit" title="Şablon:Sosial və siyasi fəlsəfə">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Str_find" title="Şablon:Str find">Şablon:Str find</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Str_find&action=edit" title="Şablon:Str find">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Str_rep" title="Şablon:Str rep">Şablon:Str rep</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Str_rep&action=edit" title="Şablon:Str rep">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:S%C9%99tird%C9%99_t%C9%99k-c%C9%99m" title="Şablon:Sətirdə tək-cəm">Şablon:Sətirdə tək-cəm</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:S%C9%99tird%C9%99_t%C9%99k-c%C9%99m&action=edit" title="Şablon:Sətirdə tək-cəm">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:S%C9%99tird%C9%99_t%C9%99k-c%C9%99m/vd" title="Şablon:Sətirdə tək-cəm/vd">Şablon:Sətirdə tək-cəm/vd</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:S%C9%99tird%C9%99_t%C9%99k-c%C9%99m/vd&action=edit" title="Şablon:Sətirdə tək-cəm/vd">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Tnavbar-view" title="Şablon:Tnavbar-view">Şablon:Tnavbar-view</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Tnavbar-view&action=edit" title="Şablon:Tnavbar-view">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Unbulleted_list" title="Şablon:Unbulleted list">Şablon:Unbulleted list</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Unbulleted_list&action=edit" title="Şablon:Unbulleted list">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Wikidata" title="Şablon:Wikidata">Şablon:Wikidata</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Wikidata&action=edit" title="Şablon:Wikidata">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Wikidata/p166" title="Şablon:Wikidata/p166">Şablon:Wikidata/p166</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Wikidata/p166&action=edit" title="Şablon:Wikidata/p166">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Wikidata/p2031" title="Şablon:Wikidata/p2031">Şablon:Wikidata/p2031</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Wikidata/p2031&action=edit" title="Şablon:Wikidata/p2031">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Wikidata/p40" title="Şablon:Wikidata/p40">Şablon:Wikidata/p40</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Wikidata/p40&action=edit" title="Şablon:Wikidata/p40">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Wikidata/p569" title="Şablon:Wikidata/p569">Şablon:Wikidata/p569</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Wikidata/p569&action=edit" title="Şablon:Wikidata/p569">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Wikidata/p570" title="Şablon:Wikidata/p570">Şablon:Wikidata/p570</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Wikidata/p570&action=edit" title="Şablon:Wikidata/p570">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Wikidata/range" title="Şablon:Wikidata/range">Şablon:Wikidata/range</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Wikidata/range&action=edit" title="Şablon:Wikidata/range">mənbə koduna bax</a>) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Xarici_ke%C3%A7idl%C9%99r" title="Şablon:Xarici keçidlər">Şablon:Xarici keçidlər</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Xarici_ke%C3%A7idl%C9%99r&action=edit" title="Şablon:Xarici keçidlər">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Xarici_ke%C3%A7idl%C9%99r/styles.css" title="Şablon:Xarici keçidlər/styles.css">Şablon:Xarici keçidlər/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Xarici_ke%C3%A7idl%C9%99r/styles.css&action=edit" title="Şablon:Xarici keçidlər/styles.css">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:%C4%B0stinad_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Şablon:İstinad siyahısı">Şablon:İstinad siyahısı</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:%C4%B0stinad_siyah%C4%B1s%C4%B1&action=edit" title="Şablon:İstinad siyahısı">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:%C4%B0stinad_siyah%C4%B1s%C4%B1/styles.css" title="Şablon:İstinad siyahısı/styles.css">Şablon:İstinad siyahısı/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:%C4%B0stinad_siyah%C4%B1s%C4%B1/styles.css&action=edit" title="Şablon:İstinad siyahısı/styles.css">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:%C5%9E%C9%99xs" title="Şablon:Şəxs">Şablon:Şəxs</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:%C5%9E%C9%99xs&action=edit" title="Şablon:Şəxs">mənbə koduna bax</a>) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)</li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:%C6%8Fsas" title="Şablon:Əsas">Şablon:Əsas</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:%C6%8Fsas&action=edit" title="Şablon:Əsas">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:%E2%80%A2" title="Şablon:•">Şablon:•</a> (<a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon:%E2%80%A2&action=edit" title="Şablon:•">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Arguments" title="Modul:Arguments">Modul:Arguments</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Arguments&action=edit" title="Modul:Arguments">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Check_for_unknown_parameters" title="Modul:Check for unknown parameters">Modul:Check for unknown parameters</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Check_for_unknown_parameters&action=edit" title="Modul:Check for unknown parameters">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Color_contrast" title="Modul:Color contrast">Modul:Color contrast</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Color_contrast&action=edit" title="Modul:Color contrast">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Color_contrast/colors" title="Modul:Color contrast/colors">Modul:Color contrast/colors</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Color_contrast/colors&action=edit" title="Modul:Color contrast/colors">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Dates" title="Modul:Dates">Modul:Dates</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Dates&action=edit" title="Modul:Dates">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Delink" title="Modul:Delink">Modul:Delink</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Delink&action=edit" title="Modul:Delink">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:External_links" title="Modul:External links">Modul:External links</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:External_links&action=edit" title="Modul:External links">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:External_links/data" title="Modul:External links/data">Modul:External links/data</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:External_links/data&action=edit" title="Modul:External links/data">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Format_link" title="Modul:Format link">Modul:Format link</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Format_link&action=edit" title="Modul:Format link">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Hash" title="Modul:Hash">Modul:Hash</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Hash&action=edit" title="Modul:Hash">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/Modul:Hatnote" title="Modul:Hatnote">Modul:Hatnote</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Hatnote&action=edit" title="Modul:Hatnote">mənbə koduna bax</a>) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)</li><li><a href="/wiki/Modul:Hatnote/styles.css" title="Modul:Hatnote/styles.css">Modul:Hatnote/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Hatnote/styles.css&action=edit" title="Modul:Hatnote/styles.css">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Hatnote_list" title="Modul:Hatnote list">Modul:Hatnote list</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Hatnote_list&action=edit" title="Modul:Hatnote list">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Infocards/dateCat" title="Modul:Infocards/dateCat">Modul:Infocards/dateCat</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Infocards/dateCat&action=edit" title="Modul:Infocards/dateCat">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Labelled_list_hatnote" title="Modul:Labelled list hatnote">Modul:Labelled list hatnote</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Labelled_list_hatnote&action=edit" title="Modul:Labelled list hatnote">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Languages" title="Modul:Languages">Modul:Languages</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Languages&action=edit" title="Modul:Languages">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Languages/data" title="Modul:Languages/data">Modul:Languages/data</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Languages/data&action=edit" title="Modul:Languages/data">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:M%C9%99lumat_qutusu" title="Modul:Məlumat qutusu">Modul:Məlumat qutusu</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:M%C9%99lumat_qutusu&action=edit" title="Modul:Məlumat qutusu">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Navbox" title="Modul:Navbox">Modul:Navbox</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Navbox&action=edit" title="Modul:Navbox">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/Modul:Ordinal" title="Modul:Ordinal">Modul:Ordinal</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Ordinal&action=edit" title="Modul:Ordinal">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/Modul:RomanNumber" title="Modul:RomanNumber">Modul:RomanNumber</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:RomanNumber&action=edit" title="Modul:RomanNumber">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Separated_entries" title="Modul:Separated entries">Modul:Separated entries</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Separated_entries&action=edit" title="Modul:Separated entries">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Sources" title="Modul:Sources">Modul:Sources</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Sources&action=edit" title="Modul:Sources">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Sources/utils" title="Modul:Sources/utils">Modul:Sources/utils</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Sources/utils&action=edit" title="Modul:Sources/utils">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:String" title="Modul:String">Modul:String</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:String&action=edit" title="Modul:String">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/Modul:TableTools" title="Modul:TableTools">Modul:TableTools</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:TableTools&action=edit" title="Modul:TableTools">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Transclude" title="Modul:Transclude">Modul:Transclude</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Transclude&action=edit" title="Modul:Transclude">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wd" title="Modul:Wd">Modul:Wd</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wd&action=edit" title="Modul:Wd">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wd/i18n" title="Modul:Wd/i18n">Modul:Wd/i18n</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wd/i18n&action=edit" title="Modul:Wd/i18n">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wikidata" title="Modul:Wikidata">Modul:Wikidata</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wikidata&action=edit" title="Modul:Wikidata">mənbə koduna bax</a>) (mühafizə edilib)</li><li><a href="/wiki/Modul:Wikidata/Flags" title="Modul:Wikidata/Flags">Modul:Wikidata/Flags</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wikidata/Flags&action=edit" title="Modul:Wikidata/Flags">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wikidata/Places" title="Modul:Wikidata/Places">Modul:Wikidata/Places</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wikidata/Places&action=edit" title="Modul:Wikidata/Places">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wikidata/Places2" title="Modul:Wikidata/Places2">Modul:Wikidata/Places2</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wikidata/Places2&action=edit" title="Modul:Wikidata/Places2">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wikidata/config" title="Modul:Wikidata/config">Modul:Wikidata/config</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wikidata/config&action=edit" title="Modul:Wikidata/config">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wikidata/date" title="Modul:Wikidata/date">Modul:Wikidata/date</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wikidata/date&action=edit" title="Modul:Wikidata/date">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wikidata/item" title="Modul:Wikidata/item">Modul:Wikidata/item</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wikidata/item&action=edit" title="Modul:Wikidata/item">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Wikidata/media" title="Modul:Wikidata/media">Modul:Wikidata/media</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Wikidata/media&action=edit" title="Modul:Wikidata/media">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:WikidataSelectors" title="Modul:WikidataSelectors">Modul:WikidataSelectors</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:WikidataSelectors&action=edit" title="Modul:WikidataSelectors">redaktə</a>) </li><li><a href="/wiki/Modul:Yesno" title="Modul:Yesno">Modul:Yesno</a> (<a href="/w/index.php?title=Modul:Yesno&action=edit" title="Modul:Yesno">redaktə</a>) </li></ul></div><p id="mw-returnto"><a href="/wiki/Martin_L%C3%BCter" title="Martin Lüter">Martin Lüter</a> səhifəsinə qayıt.</p> <noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Martin_Lüter">https://az.wikipedia.org/wiki/Martin_Lüter</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks catlinks-allhidden" data-mw="interface"></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Martin_L%C3%BCter&action=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Axtar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Axtar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" >Martin Lüter üçün mənbəyə bax</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Dil əlavə et</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Mövzu əlavə et</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-55f5f9678d-nv82c","wgBackendResponseTime":221,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.003","walltime":"0.005","ppvisitednodes":{"value":15,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":459,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-55f5f9678d-nv82c","timestamp":"20250228113751","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> </body> </html>