CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="el" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Τρόφιμο - Βικιπαίδεια</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )elwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","Ιανουάριος","Φεβρουάριος","Μάρτιος","Απριλίου","Μαΐου","Ιουνίου","Ιουλίου","Αύγουστος","Σεπτέμβριος","Οκτώβριος","Νοέμβριος","Δεκέμβριος"],"wgRequestId":"ee5b62da-0dcf-41e9-8a73-ab1f25036750","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Τρόφιμο","wgTitle":"Τρόφιμο","wgCurRevisionId":10583443,"wgRevisionId":10583443,"wgArticleId":31762,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές από 05/2010","Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές","Παραγωγή","Τρόφιμα","Βιοτεχνολογία","Δημόσια Υγιεινή"],"wgPageViewLanguage":"el","wgPageContentLanguage":"el","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName": "Τρόφιμο","wgRelevantArticleId":31762,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"el","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"el"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q18692600","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.76"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.imagelinks","ext.gadget.wikibugs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init", "ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=el&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=el&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=el&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Τρόφιμο - Βικιπαίδεια"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Επεξεργασία" href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Βικιπαίδεια (el)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//el.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.el"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Βικιπαίδεια ροή Atom" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Τρόφιμο rootpage-Τρόφιμο skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Μετάβαση στο περιεχόμενο</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Ιστότοπος"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Κύριο μενού" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Κύριο μενού" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Κύριο μενού</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Κύριο μενού</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">απόκρυψη</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Πλοήγηση </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1" title="Επισκεφθείτε την αρχική σελίδα [z]" accesskey="z"><span>Κύρια πύλη</span></a></li><li id="n-Θεματικές-πύλες" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%98%CE%AD%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1"><span>Θεματικές πύλες</span></a></li><li id="n-Featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%B2%CE%B5%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1_%CE%BB%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1"><span>Προβεβλημένα λήμματα</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%B3%CE%B5%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1" title="Βρείτε βασικές πληροφορίες για τρέχοντα γεγονότα"><span>Τρέχοντα γεγονότα</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A4%CF%85%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1" title="Φόρτωση μιας τυχαίας σελίδας [x]" accesskey="x"><span>Τυχαίο λήμμα</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82"><span>Ειδικές σελίδες</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Συμμετοχή" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Συμμετοχή" > <div class="vector-menu-heading"> Συμμετοχή </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%92%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Το μέρος για να βρείτε αυτό που ψάχνετε"><span>Βοήθεια</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7_%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Σχετικά με το εγχείρημα, τι μπορείτε να κάνετε, πού μπορείτε να βρείτε τι"><span>Πύλη Κοινότητας</span></a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC"><span>Αγορά</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82" title="Λίστα πρόσφατων αλλαγών στο wiki [r]" accesskey="r"><span>Πρόσφατες αλλαγές</span></a></li><li id="n-Επικοινωνία" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1"><span>Επικοινωνία</span></a></li><li id="n-Δωρεές" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserLandingPage?uselang=el&country=GR"><span>Δωρεές</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Βικιπαίδεια" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-el.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Η Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-el.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Αναζήτηση στη Βικιπαίδεια [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Αναζήτηση</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια" aria-label="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια" autocapitalize="sentences" title="Αναζήτηση στη Βικιπαίδεια [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Ειδικό:Αναζήτηση"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Αναζήτηση</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Προσωπικά εργαλεία"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Εμφάνιση"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εμφάνιση" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εμφάνιση</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=el.wikipedia.org&uselang=el" class=""><span>Δωρεές</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D&returnto=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" title="Σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό και να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό" class=""><span>Δημιουργία λογαριασμού</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7&returnto=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" title="Σας ενθαρρύνουμε να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό [o]" accesskey="o" class=""><span>Σύνδεση</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Περισσότερες επιλογές" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Προσωπικά εργαλεία" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Προσωπικά εργαλεία</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Μενού χρήστη" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=el.wikipedia.org&uselang=el"><span>Δωρεές</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D&returnto=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" title="Σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό και να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Δημιουργία λογαριασμού</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7&returnto=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" title="Σας ενθαρρύνουμε να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Σύνδεση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Σελίδες για αποσυνδεμένους συντάκτες <a href="/wiki/%CE%92%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE" aria-label="Μάθετε περισσότερα σχετικά με την επεξεργασία"><span>μάθετε περισσότερα</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9F%CE%B9%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AD%CF%82%CE%9C%CE%BF%CF%85" title="Μια λίστα με τις επεξεργασίες που έγιναν από αυτή τη διεύθυνση IP [y]" accesskey="y"><span>Συνεισφορές</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%97%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%AE%CE%9C%CE%BF%CF%85" title="Συζήτηση σχετικά με τις αλλαγές που έγιναν από αυτή τη διεύθυνση IP [n]" accesskey="n"><span>Συζήτηση για αυτή την IP</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eκλείσιμο\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"el\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"border:solid 1px #e3e5e8;border-radius:4px;box-shadow: 0 1px 2px #999; min-height:30px;padding:5px 0px;background:#fafcf6;width:101%;font-size:1rem;text-align:center;\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B8%CF%8E%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82_%CE%B6%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD_2025\" title=\"Βικιπαίδεια:Μαραθώνιος λημματογράφησης ζωτικών λημμάτων 2025\"\u003E\u003Cimg alt=\"\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/C%C3%ADrculos_Conc%C3%A9ntricos.svg/30px-C%C3%ADrculos_Conc%C3%A9ntricos.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"30\" height=\"30\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/C%C3%ADrculos_Conc%C3%A9ntricos.svg/45px-C%C3%ADrculos_Conc%C3%A9ntricos.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/C%C3%ADrculos_Conc%C3%A9ntricos.svg/60px-C%C3%ADrculos_Conc%C3%A9ntricos.svg.png 2x\" data-file-width=\"215\" data-file-height=\"215\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E \u003Ca href=\"/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B8%CF%8E%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82_%CE%B6%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD_2025\" title=\"Βικιπαίδεια:Μαραθώνιος λημματογράφησης ζωτικών λημμάτων 2025\"\u003E\u003Cb\u003E1 έως 28 Φεβρουαρίου 2025: Μαραθώνιος λημματογράφησης ζωτικών λημμάτων\u003C/b\u003E\u003C/a\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Ιστότοπος"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Περιεχόμενα" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Περιεχόμενα</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">απόκρυψη</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Αρχή</div> </a> </li> <li id="toc-Τροφές_και_τρόφιμα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Τροφές_και_τρόφιμα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Τροφές και τρόφιμα</span> </div> </a> <ul id="toc-Τροφές_και_τρόφιμα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Διάκριση_τροφίμων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Διάκριση_τροφίμων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Διάκριση τροφίμων</span> </div> </a> <ul id="toc-Διάκριση_τροφίμων-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Επεξεργασία_τροφίμων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Επεξεργασία_τροφίμων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Επεξεργασία τροφίμων</span> </div> </a> <ul id="toc-Επεξεργασία_τροφίμων-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Παραγωγή_και_εμπόριο_τροφίμων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Παραγωγή_και_εμπόριο_τροφίμων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Παραγωγή και εμπόριο τροφίμων</span> </div> </a> <ul id="toc-Παραγωγή_και_εμπόριο_τροφίμων-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ασφάλεια_τροφίμων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ασφάλεια_τροφίμων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ασφάλεια τροφίμων</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ασφάλεια_τροφίμων-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Ασφάλεια τροφίμων υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Ασφάλεια_τροφίμων-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Τα_είδη_των_κινδύνων_στα_τρόφιμα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Τα_είδη_των_κινδύνων_στα_τρόφιμα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Τα είδη των κινδύνων στα τρόφιμα</span> </div> </a> <ul id="toc-Τα_είδη_των_κινδύνων_στα_τρόφιμα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ουσίες_που_μολύνουν_τα_τρόφιμα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ουσίες_που_μολύνουν_τα_τρόφιμα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Ουσίες που μολύνουν τα τρόφιμα</span> </div> </a> <ul id="toc-Ουσίες_που_μολύνουν_τα_τρόφιμα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Μέγιστα_επιτρεπτά_επίπεδα_για_τις_παιδικές_τροφές" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Μέγιστα_επιτρεπτά_επίπεδα_για_τις_παιδικές_τροφές"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα για τις παιδικές τροφές</span> </div> </a> <ul id="toc-Μέγιστα_επιτρεπτά_επίπεδα_για_τις_παιδικές_τροφές-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Υλικά_και_αντικείμενα_σε_επαφή_με_τα_τρόφιμα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Υλικά_και_αντικείμενα_σε_επαφή_με_τα_τρόφιμα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τα τρόφιμα</span> </div> </a> <ul id="toc-Υλικά_και_αντικείμενα_σε_επαφή_με_τα_τρόφιμα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Η_τροφή_ως_επένδυση" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Η_τροφή_ως_επένδυση"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Η τροφή ως επένδυση</span> </div> </a> <ul id="toc-Η_τροφή_ως_επένδυση-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Οι_τιμές_των_τροφίμων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Οι_τιμές_των_τροφίμων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Οι τιμές των τροφίμων</span> </div> </a> <ul id="toc-Οι_τιμές_των_τροφίμων-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Επισιτιστική_βοήθεια" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Επισιτιστική_βοήθεια"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Επισιτιστική βοήθεια</span> </div> </a> <ul id="toc-Επισιτιστική_βοήθεια-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Η_τροφή_ως_κοινό" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Η_τροφή_ως_κοινό"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Η τροφή ως κοινό</span> </div> </a> <ul id="toc-Η_τροφή_ως_κοινό-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Δείτε_επίσης" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Δείτε_επίσης"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Δείτε επίσης</span> </div> </a> <ul id="toc-Δείτε_επίσης-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Παραπομπές" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Παραπομπές"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Παραπομπές</span> </div> </a> <ul id="toc-Παραπομπές-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Περιεχόμενα" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Πίνακας Περιεχομένων" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Τρόφιμο</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Μεταβείτε σε ένα λήμμα σε άλλη γλώσσα. Διαθέσιμο σε 4 γλώσσες" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-4" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">4 γλώσσες</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Voding" title="Voding – Λιμβουργιανά" lang="li" hreflang="li" data-title="Voding" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Λιμβουργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Tonacatotl" title="Tonacatotl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Tonacatotl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Eeten" title="Eeten – Κάτω Γερμανικά" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Eeten" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Κάτω Γερμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Voeding" title="Voeding – Ολλανδικά" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Voeding" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Ολλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q18692600#sitelinks-wikipedia" title="Επεξεργασία διαγλωσσικών συνδέσεων" class="wbc-editpage">Επεξεργασία συνδέσμων</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ονοματοχώροι"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" title="Προβολή της σελίδας περιεχομένου [c]" accesskey="c"><span>Λήμμα</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7:%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" rel="discussion" title="Συζήτηση για τη σελίδα περιεχομένου [t]" accesskey="t"><span>Συζήτηση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Αλλαγή παραλλαγής γλώσσας" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ελληνικά</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Προβολές"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF"><span>Ανάγνωση</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit" title="Επεξεργασία αυτής της σελίδας [v]" accesskey="v"><span>Επεξεργασία</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit" title="Επεξεργασία του πηγαίου κώδικα της σελίδας [e]" accesskey="e"><span>Επεξεργασία κώδικα</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=history" title="Παλιές αναθεωρήσεις της σελίδας [h]" accesskey="h"><span>Προβολή ιστορικού</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Εργαλεία σελίδων"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εργαλεία" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Εργαλεία</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Εργαλεία</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">απόκρυψη</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Περισσότερες επιλογές" > <div class="vector-menu-heading"> Ενέργειες </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF"><span>Ανάγνωση</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit" title="Επεξεργασία αυτής της σελίδας [v]" accesskey="v"><span>Επεξεργασία</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit" title="Επεξεργασία του πηγαίου κώδικα της σελίδας [e]" accesskey="e"><span>Επεξεργασία κώδικα</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=history"><span>Προβολή ιστορικού</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Γενικά </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A4%CE%B9%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CE%B5%CE%B9%CE%95%CE%B4%CF%8E/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" title="Κατάλογος όλων των σελίδων wiki που έχουν συνδέσμους προς εδώ [j]" accesskey="j"><span>Συνδέσεις προς εδώ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CE%B4%CE%B5%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" rel="nofollow" title="Πρόσφατες αλλαγές σε σελίδες που παραπέμπουν οι σύνδεσμοι αυτής της σελίδας [k]" accesskey="k"><span>Σχετικές αλλαγές</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&oldid=10583443" title="Μόνιμος σύνδεσμος προς αυτήν την αναθεώρηση αυτής της σελίδας"><span>Σταθερός σύνδεσμος</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=info" title="Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτήν τη σελίδα"><span>Πληροφορίες σελίδας</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AE%CE%91%CF%85%CF%84%CE%AE%CE%A4%CE%B7%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1&page=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&id=10583443&wpFormIdentifier=titleform" title="Πληροφορίες για το πώς να δημιουργήσετε παραπομπή αυτής της σελίδας"><span>Παραπομπή</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%25A4%25CF%2581%25CF%258C%25CF%2586%25CE%25B9%25CE%25BC%25CE%25BF"><span>Λάβετε συντομευμένη διεύθυνση URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:QrCode&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%25A4%25CF%2581%25CF%258C%25CF%2586%25CE%25B9%25CE%25BC%25CE%25BF"><span>Λήψη κωδικού QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Εκτύπωση/εξαγωγή </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE&bookcmd=book_creator&referer=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF"><span>Δημιουργία βιβλίου</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:DownloadAsPdf&page=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=show-download-screen"><span>Κατέβασμα ως PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&printable=yes" title="Εκτυπώσιμη έκδοση αυτής της σελίδας [p]" accesskey="p"><span>Εκτυπώσιμη έκδοση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Σε άλλα εγχειρήματα </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q18692600" title="Σύνδεσμος προς το συνδεδεμένο αντικείμενο δεδομένων [g]" accesskey="g"><span>Αντικείμενο Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Εργαλεία σελίδων"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Εμφάνιση"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Εμφάνιση</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">απόκρυψη</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="el" dir="ltr"><table class="metadata plainlinks ambox ambox-content" style=""> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><div style="width: 52px;"> <span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/50px-Question_book-new.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/75px-Question_book-new.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/100px-Question_book-new.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="399" /></span></span></div></td> <td class="mbox-text" style=""> <span class="mbox-text-span">Το λήμμα δεν περιέχει <a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1" title="Βικιπαίδεια:Επαληθευσιμότητα"><b>πηγές</b></a> ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.</span> <span class="hide-when-compact"><a class="external text" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit">Μπορείτε να βοηθήσετε</a> προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.<br /> <small>Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 13/05/2010.</small></span></td> </tr> </tbody></table> <p>Ως <b>τρόφιμο</b> ορίζεται γενικά κάθε υλικό ή ουσία που άμεσα ή μετά από επεξεργασία χρησιμοποιείται για τη διατροφή του ανθρώπου. Στην τεχνική ορολογία συνήθως τα τρόφιμα διαχωρίζονται από τα ποτά (π.χ. "Κώδικας Τροφίμων και Ποτών"), αλλά συχνά χάριν συντομίας ως "τρόφιμα" νοούνται και τα ποτά. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Τροφές_και_τρόφιμα"><span id=".CE.A4.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AD.CF.82_.CE.BA.CE.B1.CE.B9_.CF.84.CF.81.CF.8C.CF.86.CE.B9.CE.BC.CE.B1"></span>Τροφές και τρόφιμα</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=1" title="Επεξεργασία ενότητας: Τροφές και τρόφιμα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=1" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Τροφές και τρόφιμα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Οι όροι <i>«τροφές»</i> και <i>«τρόφιμα»</i> χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα προκειμένου να δηλώσουν όλες εκείνες τις ουσίες που καταναλώνονται από τον άνθρωπο προκειμένου να του εξασφαλίσουν <a href="/wiki/%CE%95%CE%BD%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Ενέργεια">ενέργεια</a> αλλά και δομικό υλικό, είτε για επιδιόρθωση βιολογικής φθοράς είτε ακόμη και για την ανάπτυξη απαραίτητων οργάνων. </p><p>Οι έννοιες «τροφή» και «τρόφιμο» δεν είναι απόλυτα ταυτόσημες. Σχεδόν το σύνολο της παραγωγής τροφής για τον άνθρωπο εδώ και πολλούς αιώνες εξασφαλίζεται από τεχνικές εκμετάλλευσης της γης και της <a href="/wiki/%CE%9A%CF%84%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1" title="Κτηνοτροφία">κτηνοτροφίας</a>. Συνεπώς τα <u>τρόφιμα αποτελούν τα προϊόντα</u> αυτών των τεχνικών της <a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Γεωργία">γεωργίας</a>, <a href="/wiki/%CE%9A%CF%84%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1" title="Κτηνοτροφία">κτηνοτροφίας</a>, <a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B9%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Αλιεία">αλιείας</a>, <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%83%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1" title="Μελισσοκομία">μελισσοκομίας</a> κ.λπ. Τα προϊόντα αυτά συνηθέστερα υφίστανται διάφορες κατεργασίες (οικιακές, βιοτεχνικές ή βιομηχανικές μετατροπές) για διάφορους λόγους π.χ. συντήρησης, αποθήκευσης, μεταφοράς ή και διαχείρισης, πριν αυτά μετατραπούν σε τροφές άμεσης κατανάλωσης. Συνεπώς στην έννοια τρόφιμα μπορεί να υπεισέρχεται η έννοια της επεξεργασίας. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Διάκριση_τροφίμων"><span id=".CE.94.CE.B9.CE.AC.CE.BA.CF.81.CE.B9.CF.83.CE.B7_.CF.84.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AF.CE.BC.CF.89.CE.BD"></span>Διάκριση τροφίμων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=2" title="Επεξεργασία ενότητας: Διάκριση τροφίμων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=2" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Διάκριση τροφίμων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Γενικά για τα χιλιάδες είδη τροφίμων που καταναλώνει σήμερα ο άνθρωπος έχουν προταθεί διάφορα συστήματα ταξινόμησης. Έτσι τα τρόφιμα διακρίνονται κυρίως σε δύο κύριες κατηγορίες: στα </p> <ol><li><u>"φυτικής προέλευσης"</u>, που διακρίνονται επιμέρους ανάλογα του είδους τους ή της ανατομίας τους (καρποί, φύλλα, κόνδυλοι κ.λπ.) και</li> <li><u>"ζωικής προέλευσης"</u>, που διακρίνονται επιμέρους ανάλογα της ταξινόμησής τους (ψάρια, πουλερικά κ.λπ.), η με βάση τους εδώδιμους ιστούς και προϊόντα (συκώτι, μύες, αυγά, γάλα κ.λπ.).</li></ol> <p>Άλλη διαδεδομένη ταξινόμηση τροφίμων γίνεται ανάλογα με την επεξεργασία τους και τον χρόνο διάθεσής των, σε </p> <ol><li><u>"νωπά τρόφιμα"</u>, που καταναλώνονται χωρίς προηγούμενη κατεργασία, εκτός της διαλογής, τυποποίησης και συσκευασίας,</li> <li><u>μεταποιημένα τρόφιμα</u>, αυτά που έχουν υποστεί κάποια σημαντική επεξεργασία όπως παστερίωση, συντήρηση, βρασμό, αποφλοίωση κλπ.</li> <li><u>"συντηρημένα" τρόφιμα</u>" που έχουν υποστεί κατεργασία προκειμένου να παραταθεί ο χρόνος διάθεσής των στο εμπόριο όπως π.χ. τα αποξηραμένα, τα καπνιστά, τα κατεψυγμένα, τα κονσερβοποιημένα, τα παστά, τα παστεριωμένα κ.λπ.</li></ol> <p>Μια άλλη ταξινόμηση τροφίμων γίνεται με βάση τη βασική τους σύσταση, δηλ. σε πρωτεϊνούχα, λιπαρά, υδατανδρανούχα (σακχαρούχα), ή ανάλογα της γαστρονομικής τους αξίας, ή ακόμα και σε συνδυασμό με τις θερμίδες εκάστου αυτών. </p><p>Ο Ελληνικός <u><b>Κ</b>ώδικας <b>Τ</b>ροφίμων και <b>Π</b>οτών</u> χωρίζει τα τρόφιμα στις εξής κατηγορίες: </p> <ol><li>Αρτυματικές ύλες και αιθέρια έλαια</li> <li> Καφές, τσάι και προϊόντα τους</li> <li>Διατηρημένα τροφιμα</li> <li>Γλυκαντικές ύλες</li> <li>Λίπη και έλαια</li> <li>Γάλα, αυγά και προϊόντα τους</li> <li>Κρέας και προϊόντα του</li> <li>Ιχθυηρά και προϊόντα τους</li> <li>Δημητριακά και προΙόντα τους</li> <li>Διάφορα τρόφιμα φυτικής προέλευσης</li> <li>Προϊόντα με γλυκαντικές ύλες</li> <li>Ποτά διάφορα</li></ol> <p>Επίσης από τεχνική και οικονομική άποψη τα τρόφιμα διακρίνονται σε εννέα βασικές κατηγορίες: </p> <ol><li>Σιτηρά και προϊόντα αυτών</li> <li>Αμυλούχες ρίζες</li> <li>Όσπρια</li> <li>Φρούτα και λαχανικά</li> <li>Κονσερβοποιημένα φρούτα, κομπόστες, μαρμελάδες, σάκχαρα και σιρόπια</li> <li>Κρέας, ψάρια και αυγά.</li> <li>Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα.</li> <li>Λίπη και έλαια, και</li> <li>Ποτά.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Επεξεργασία_τροφίμων"><span id=".CE.95.CF.80.CE.B5.CE.BE.CE.B5.CF.81.CE.B3.CE.B1.CF.83.CE.AF.CE.B1_.CF.84.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AF.CE.BC.CF.89.CE.BD"></span>Επεξεργασία τροφίμων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=3" title="Επεξεργασία ενότητας: Επεξεργασία τροφίμων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=3" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Επεξεργασία τροφίμων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Γενικά ως επεξεργασία τροφίμων χαρακτηρίζεται το σύνολο των διαδικασιών εκείνων κατά τις οποίες ακατέργαστες τροφικές ουσίες, μετατρέπονται σε προϊόντα κατάλληλα για την κατανάλωσή τους, ή για μαγείρεμα, ή ακόμη και για την αποθήκευσή τους. Γενικά η επεξεργασία τροφίμων περιλαμβάνει τη βασική προετοιμασία των τροφίμων, τη μετατροπή τους από τη μια μορφή σε άλλη (π.χ. κομπόστες και μαρμελάδες από φρούτα), καθώς και όλες τις τεχνικές <a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%BC%CF%89%CE%BD" title="Συντήρηση τροφίμων">συντήρησης</a>, μεταφοράς και αποθήκευσης αυτών. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Παραγωγή_και_εμπόριο_τροφίμων"><span id=".CE.A0.CE.B1.CF.81.CE.B1.CE.B3.CF.89.CE.B3.CE.AE_.CE.BA.CE.B1.CE.B9_.CE.B5.CE.BC.CF.80.CF.8C.CF.81.CE.B9.CE.BF_.CF.84.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AF.CE.BC.CF.89.CE.BD"></span>Παραγωγή και εμπόριο τροφίμων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=4" title="Επεξεργασία ενότητας: Παραγωγή και εμπόριο τροφίμων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=4" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Παραγωγή και εμπόριο τροφίμων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η παρασκευή και η συσκευασία τροφίμων για αγορά μπορεί να είναι τόσο απλή διαδικασία όσο ένα κρεοπωλείο που προετοιμάζει το κρέας ή τόσο περίπλοκο όσο μια σύγχρονη διεθνής βιομηχανία τροφίμων. Οι πρώιμες τεχνικές επεξεργασίας τροφίμων περιορίζονταν από τη διατήρηση της τροφής, τη συσκευασία και τη μεταφορά της. Αυτό αφορούσε κυρίως το αλάτισμα, τη θεραπεία, την πήξη, την ξήρανση, τη δεξαμενή, τη ζύμωση και το κάπνισμα. Η συστηματική παραγωγή τροφίμων προς πώληση αναπτύχθηκε με τη βιομηχανική επανάσταση τον 19ο αιώνα και την εμφάνιση νέων μαζικών αγορών. Οι νέες τεχνολογίες όπως το άλεσμα, η συντήρηση, η συσκευασία, η επισήμανση και η μεταφορά αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες προς την κατεύθυνση αυτή. </p><p>Στις αρχές του 20ου αιώνα εμφανίστηκαν οι πρώτες υπεραγορές τροφίμων (σούπερ μάρκετ). Τα σούπερ μάρκετ έφεραν μαζί τους την αυτοεξυπηρέτηση, τη μεγάλη ποικιλία ειδών σε χαμηλό κόστος μέσω οικονομιών κλίμακας και ήταν σε θέση να προσφέρουν ποιοτικά τρόφιμα με μειωμένο κόστος. Στο τελευταίο μέρος του 20ού αιώνα αναπτύχθηκαν τεράστιες υπεραγορές εκτός πόλεων, όπου πωλούνταν ένα ευρύ φάσμα τροφίμων από όλο τον κόσμο. </p><p>Το λιανικό εμπόριο τροφίμων αποτέλεσε μια αγορά στην οποία ένας μικρός αριθμός πολύ μεγάλων εταιρειών πέτυχε να ελέγχει ένα μεγάλο μέρος των σούπερ μάρκετ. Οι γίγαντες των σούπερ μάρκετ ασκούν μεγάλη εμπορική δύναμη στους αγρότες και τους μεταποιητές και ισχυρή επιρροή στους καταναλωτές. Παρ 'όλα αυτά, λιγότερο από το 10% των καταναλωτικών δαπανών για τα τρόφιμα πηγαίνουν στους αγρότες, με μεγαλύτερα ποσοστά να διατίθενται σε διαφημίσεις, μεταφορές και ενδιάμεσες εταιρείες. <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η εμπορευματοποίηση του χώρου των τροφίμων προκάλεσε αυξανόμενο ανταγωνισμό. Η παραγωγή ενός τροφικού προϊόντος έγινε μια περίπλοκη διαδικασία με πολλούς εμπλεκόμενους. Για παράδειγμα, στην παρασκευή και συσκευασία ενός κουτιού σούπας noodle μετρήθηκε ότι εμπλέκονται 56 εταιρίες. Στις εταιρίες αυτές περιλαμβάνονται όχι μόνο αυτές που ασχολούνται με την επεξεργασία του κοτόπουλου και των λαχανικών αλλά και αυτές που μεταφέρουν τα συστατικά, εκτυπώνουν τις ετικέτες συσκευασίας, κατασκευάζουν τα κουτιά κ.λ.π. </p><p>Ο αυξανόμενος ανταγωνισμός είχε συνέπεια την ανάπτυξη μεθόδων μάρκετινγκ για την προώθηση των προϊόντων. </p><p>Η παγκοσμιοποίηση των αγορών επέφερε την αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση των χωρών μέσω των διογκούμενων και ποικίλων διεθνών συναλλαγών, της διακίνησης αγαθών και υπηρεσιών, της ελεύθερης ροής κεφαλαίου διεθνώς, και της γρήγορης και ευρείας διάχυσης της τεχνολογίας. Η αγορά των τροφίμων δεν έμεινε έξω από αυτές τις εξελίξεις. </p><p>Τα τρόφιμα πλέον ως εμπορεύματα διακινούνται και διατίθενται στις παγκόσμιες αγορές. Η ποικιλία και η διαθεσιμότητα τους δεν περιορίζεται πλέον στην ποικιλία των τοπικά καλλιεργούμενων τροφίμων ή από τους περιορισμούς της τοπικής καλλιεργητικής περιόδου. <sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Μεταξύ 1961 και 1999, σημειώθηκε αύξηση κατά 400% στις παγκόσμιες εξαγωγές τροφίμων. Ορισμένες χώρες είναι πλέον τόσο οικονομικά εξαρτημένες από τις εξαγωγές τροφίμων, που σε ορισμένες περιπτώσεις αυτές αντιπροσωπεύουν το 80% όλων των εξαγωγών τους. <sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Το θέμα της ασφάλειας των διακινούμενων τροφίμων καθώς και η αντιμετώπιση διαφορών μεταξύ εμπλεκομένων ήταν επόμενο να αποτελέσει ένα σοβαρό ζήτημα που έπρεπε να αντιμετωπιστεί. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ασφάλεια_τροφίμων"><span id=".CE.91.CF.83.CF.86.CE.AC.CE.BB.CE.B5.CE.B9.CE.B1_.CF.84.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AF.CE.BC.CF.89.CE.BD"></span>Ασφάλεια τροφίμων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=5" title="Επεξεργασία ενότητας: Ασφάλεια τροφίμων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=5" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ασφάλεια τροφίμων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ο όρος "ασφάλεια τροφίμων" αναφέρεται στην ύπαρξη ή μη ύπαρξη κινδύνου για την υγεία του ανθρώπου από την κατανάλωση ενός τροφίμου. Ένα τρόφιμο θεωρείται ασφαλές ότι δεν μπορεί να προκαλέσει κάποια ασθένεια, τραυματισμό ή άλλη βλάβη του οργανισμού. Η ασφάλεια δεν πρέπει να συγχέεται με την ποιότητα του τροφίμου. Η ασφάλεια τροφίμων ασχολείται με τη μόλυνση των τροφίμων με τοξικές ουσίες (π.χ. φυτοφάρμακα, βαρέα μέταλλα), με επικίνδυνα μικρόβια (π.χ. κολοβακτήρια κλπ), με τυχόν ύπαρξη ξένων σωμάτων κλπ. </p><p>Τα τελευταία χρόνια οι σημαντικές αλλαγές στον τρόπο κάλυψης των διατροφικών μας αναγκών, έχουν κάνει επιτακτική την ανάγκη λήψης πολιτικών στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων. Η πολιτική ασφάλειας τροφίμων οφείλει να έχει μία ολοκληρωμένη προσέγγιση, σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας και διανομής, «από το αγρόκτημα στο τραπέζι». Στόχος όλων των εφαρμοστέων ενεργειών θα πρέπει να είναι η προστασία της υγείας και των συμφερόντων των καταναλωτών, και ταυτόχρονα η εξασφάλιση της καλής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς. </p><p>Για τον σκοπό αυτό τα τελευταία χρόνια, έχουν θεσπιστεί και θεσπίζονται σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, υγειονομικοί κανόνες για τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα, κανόνες υγείας και καλής μεταχείρισης των ζώων, κανόνες υγείας των φυτών και κανόνες πρόληψης των κινδύνων μόλυνσης από εξωτερικές ουσίες. Επιπρόσθετα, θεσπίζονται κανόνες για τη σωστή επισήμανση των εν λόγω γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων. Παράλληλα αναπτύσσεται ένα πλαίσιο που θα εξασφαλίζει τη δυνατότητα ιχνηλάτησης του τροφίμου σε όλα τα στάδια παραγωγής, επεξεργασίας και διανομής. </p><p>Σε Παγκόσμιο επίπεδο η καλύτερη κατανόηση των αιτίων ασθενειών που οφείλονται σε τρόφιμα, οδήγησαν στον εκσυγχρονισμό του επιστημονικού συστήματος ασφαλείας της αγοράς τροφίμων, με την ανάπτυξη συστηματικότερων εργαλείων και μεθόδων επιθεώρησης. Τέτοια εργαλεία αποτελούν : ο <b><a href="/wiki/Codex_Alimentarius" title="Codex Alimentarius">Codex Alimentarius</a></b>, το <b><a href="/wiki/HACCP" title="HACCP">HACCP</a></b>, το <b>HARPC</b>. </p> <ul><li>Ο <b><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Codex_Alimentarius" class="extiw" title="en:Codex Alimentarius">Codex Alimentarius</a></b> ο οποίος δεν αποτελεί μια νομοθεσία αλλά ένα διεθνές όργανο το οποίο δημιουργήθηκε τo 1961 από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) για να αναπτύξει πρότυπα (standards), κώδικες πρακτικής και κατευθυντήριες γραμμές για όλη τη διατροφική αλυσίδα, με σκοπό την προστασία της υγείας των καταναλωτών και την εξασφάλιση ορθών πρακτικών στο εμπόριο τροφίμων.( <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20171117153316/http://www.efet.gr/portal/page/portal/efetnew/efet/codex">https://web.archive.org/web/20171117153316/http://www.efet.gr/portal/page/portal/efetnew/efet/codex</a>).</li> <li>Το <b><a href="/wiki/HACCP" title="HACCP">HACCP</a></b> ( Hazard Analysis & Critical Control Point-Ανάλυση Κινδύνων και Κρίσιμα Σημεία Ελέγχου) είναι ένα παγκόσμιο πρότυπο που αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘50, από μια ομάδα μηχανικών και επιστημόνων τριών διαφορετικών διακεκριμένων οργανισμών. Η Pillsbury, τα Army’s Natick Research Labs. Πρόκειται για ένα σύστημα διασφάλισης της υγιεινής κατάστασης και ποιότητας των τροφίμων. Η λειτουργία του είναι προληπτική και έχει ως στόχο τον μηδενισμό ή τον περιορισμό της πιθανότητας εμφάνισης κινδύνων σχετικά με την υγεία του καταναλωτή. Βασιζόμενο στις απαιτήσεις του <a href="/wiki/Codex_Alimentarius" title="Codex Alimentarius">Codex Alimentarius</a>, εφαρμόζεται σε όλες τις διαδικασίες που περιλαμβάνουν τον οποιονδήποτε χειρισμό τροφίμων και ποτών. Έτσι απευθύνεται σε όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτου μεγέθους που απασχολούνται με την παραγωγή, τη μεταποίηση, τη συσκευασία, την αποθήκευση, τη μεταφορά και τη διάθεση προς πώληση τροφίμων. Ο <b>FAO</b> (Food and Agriculture Organization of the United Nations- Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών) και ο <b>WHO</b> (World Health Organization- Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) δημοσίευσαν μια κατευθυντήρια γραμμή για όλες τις κυβερνήσεις να χειριστούν το θέμα της συμμόρφωσης με το HACCP σε μικρές και λιγότερο ανεπτυγμένες επιχειρήσεις τροφίμων.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Έκτοτε, το <a href="/wiki/HACCP" title="HACCP">HACCP</a> έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως ένα λογικό εργαλείο για την προσαρμογή των παραδοσιακών μεθόδων επιθεώρησης σε ένα σύγχρονο επιστημονικό σύστημα ασφάλειας τροφίμων.</li> <li>Το <b><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hazard_analysis_and_risk-based_preventive_controls" class="extiw" title="en:Hazard analysis and risk-based preventive controls">HARPC</a></b> (Hazard Analysis and Risk-based Preventive), είναι συμπληρωματικό εργαλείο του (HACCP). Απαιτείται από τον FDA Food Safety Modernization Act (FSMA) του 2010.Όλες οι εταιρείες τροφίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες που απαιτείται να εγγραφούν στο FDA (Food and Drug Administration) βάσει του νόμου περί ετοιμότητας και αντίδρασης για την ασφάλεια της δημόσιας υγείας και τη βιοτρομοκρατία - Public Health Security and Bioterrorism Preparedness and Response Act του 2002, καθώς και επιχειρήσεις εκτός των ΗΠΑ που εξάγουν τρόφιμα προς τις ΗΠΑ μεταβαίνουν σε υποχρεωτική ανάλυση κινδύνου και προληπτικών ελέγχων βάσει κινδύνου(HARPC).</li></ul> <p>Στις περιπτώσεις όπου οι εμπορικοί φραγμοί θέτουν θέματα αμφισβήτησης της δημόσιας υγείας και ασφάλειας, ο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%9F%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%95%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85" title="Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου">WTO (World Trade Organization)- ΠΟΕ (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου)</a> παραπέμπει τις διαφορές στην Επιτροπή <a href="/wiki/Codex_Alimentarius" title="Codex Alimentarius">Codex Alimentarius</a>, η οποία ιδρύθηκε το 1962 από τον FAO και από τον WHO. </p><p>Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο έχει θεσπιστεί ευρωπαϊκή νομοθεσία για να καλύψει όλο το φάσμα της παραγωγικής διαδικασίας και διανομής των τροφίμων στους εξής επιμέρους τομείς: </p> <ul><li>Ασφάλεια των τροφίμων</li> <li>Κτηνιατρικοί έλεγχοι, υγειονομικοί έλεγχοι και υγιεινή των τροφίμων</li> <li>Διατροφή των ζώων</li> <li>Ορθή μεταχείριση των ζώων</li> <li>Υγεία των ζώων</li> <li>Φυτοϋγειονομικοί έλεγχοι</li> <li>Μόλυνση και περιβαλλοντικοί παράγοντες</li> <li>Επισήμανση και συσκευασία προϊόντων</li></ul> <p>Η στρατηγική της ΕΕ για τα τρόφιμα έχει τρία θεμέλια στοιχεία: α) νομοθεσία για την ασφάλεια των τροφίμων, β) έγκυρη επιστημονική πληροφόρηση, στην οποία βασίζονται οι αποφάσεις, και γ) επιβολή και έλεγχο. Οι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί που λειτουργούν για την επίτευξη της στρατηγικής της ΕΕ στον τομέα των τροφίμων είναι οι εξής: </p><p><b>Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA)</b><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η EFSA παρέχει συμβουλές κατά τη φάση δημιουργίας της νομοθεσίας και όταν οι υπεύθυνοι της χάραξης πολιτικής αντιμετωπίζουν μια διατροφική κρίση. </p><p><b>Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF)</b><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Το RASFF είναι κυρίως ένα εργαλείο για ανταλλαγή πληροφόρησης μεταξύ των κεντρικών αρμόδιων αρχών για τους κανονισμούς στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές στα κράτη μέλη της ΕΕ σε περίπτωση όπου ένας κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία έχει αναγνωριστεί και χρίζει μέτρων, όπως η παρακράτηση, η ανάκληση, η παύση ή η απόρριψη των σχετικών προϊόντων. </p><p><b>Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων (FVO)</b><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Το FVO μπορεί να ελέγχει μεμονωμένες μονάδες παραγωγής τροφίμων, αλλά το κύριο έργο του είναι να ελέγχει ότι οι κυβερνήσεις τόσο της ΕE όσο και άλλων χωρών έχουν σε εφαρμογή όλες τις απαραίτητες διαδικασίες, προκειμένου να ελέγχουν ότι οι ίδιοι οι παραγωγοί τους συμμορφώνονται με τα υψηλά κριτήρια για την ασφάλεια τροφίμων που θέτει η ΕE. </p><p>Σε εθνικό επίπεδο τα αρμόδια όργανα στον τομέα των τροφίμων είναι τα εξής: </p> <ul><li>Υπ. Οικονομικών (Γενικό Χημείο του Κράτους<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</li> <li>Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</li> <li>Περιφερειακές Δ/σεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, Υγείας και Ανάπτυξης</li></ul> <p>Οι συναρμόδιες Υπηρεσίες (όπως ΕΦΕΤ) και έχουν συγκροτήσει κλιμάκια ελέγχων των σημείων λιανικής πώλησης και διάθεσης τροφίμων με τη συμμετοχή των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, Υγείας και Ανάπτυξης (ώστε να υπάρξει καλύτερη αξιοποίηση του προσωπικού και διεπιστημονικός έλεγχος της αγοράς). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Τα_είδη_των_κινδύνων_στα_τρόφιμα"><span id=".CE.A4.CE.B1_.CE.B5.CE.AF.CE.B4.CE.B7_.CF.84.CF.89.CE.BD_.CE.BA.CE.B9.CE.BD.CE.B4.CF.8D.CE.BD.CF.89.CE.BD_.CF.83.CF.84.CE.B1_.CF.84.CF.81.CF.8C.CF.86.CE.B9.CE.BC.CE.B1"></span>Τα είδη των κινδύνων στα τρόφιμα</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=6" title="Επεξεργασία ενότητας: Τα είδη των κινδύνων στα τρόφιμα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=6" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Τα είδη των κινδύνων στα τρόφιμα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Στα τρόφιμα έχει καθιερωθεί να διαχωρίζουμε τους κινδύνους σε τρεις κατηγορίες: στους βιολογικούς (ή μικροβιακούς), στους χημικούς και στους φυσικούς. </p><p>Βιολογικούς κίνδυνους ονομάζουμε τους κινδύνους που οφείλονται σε κάποιο βιολογικό παράγοντα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται τα παθογόνα βακτήρια (σαλμονέλα, σταφυλόκοκκος κ.α.), οι μύκητες, οι παθογόνοι ιοί (π.χ. ηπατίτιδα), τα παράσιτα (π.χ. ταινία) καθώς και τα τοξικά παράγοντα αυτών (π.χ. οι <a href="/wiki/%CE%91%CF%86%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BE%CE%AF%CE%BD%CE%B7" title="Αφλατοξίνη">αφλατοξίνες</a> που παράγονται από ορισμένους μύκητες). </p><p>Χημικούς κινδύνους ονομάζουμε οποιαδήποτε χημική ουσία μπορεί να βρεθεί στο τρόφιμο και να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας όπως για παράδειγμα είναι: οι διοξίνες, τα υπολείμματα παρασιτοκτόνων, τα υπολείμματα καθαριστικών, τα υπολείμματα αντιβιοτικών, τα βαριά μέταλλα κλπ). </p><p>Φυσικούς κινδύνους ονομάζουμε οποιοδήποτε ξένο σώμα ως προς τη φυσική σύσταση των τροφίμων. Τέτοια μπορεί να είναι: γυαλιά, τεμάχια μετάλλου, χαρτιά κλπ. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ουσίες_που_μολύνουν_τα_τρόφιμα"><span id=".CE.9F.CF.85.CF.83.CE.AF.CE.B5.CF.82_.CF.80.CE.BF.CF.85_.CE.BC.CE.BF.CE.BB.CF.8D.CE.BD.CE.BF.CF.85.CE.BD_.CF.84.CE.B1_.CF.84.CF.81.CF.8C.CF.86.CE.B9.CE.BC.CE.B1"></span>Ουσίες που μολύνουν τα τρόφιμα</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=7" title="Επεξεργασία ενότητας: Ουσίες που μολύνουν τα τρόφιμα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=7" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ουσίες που μολύνουν τα τρόφιμα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Τα τρόφιμα μπορεί να μολυνθούν ή να περιέχουν τοξικές ουσίες διαφόρων προελεύσεων. Κάποιες μπορεί να προέρχονται από την καλλιέργεια (π.χ. λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα, μυκητοκτόνα, εντομοκτόνα και άλλα), άλλες από τη βιομηχανική επεξεργασία (όπως απορρυπαντικά, λιπαντικά, μπογιές κλπ), άλλες να έχουν σχηματιστεί από την ανάπτυξη μυκήτων (μυκοτοξίνες) ή άλλων μικροοργανισμών, άλλες από τη συσκευασία κλπ. Οι σύγχρονες μέθοδοι χημικής ανάλυσης μπορούν να εντοπίσουν τοξικές ουσίες σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις, της τάξης του ενός μέρους στο εκατομμύριο ή και λιγότερο. Θεωρητικά δεν υπάρχει κανένα τρόφιμο που να μη φέρει σε κάποιες μικροποσότητες από τοξικές ή πιθανώς τοξικές ουσίες. Πρακτική σημασία έχει αυτές οι ποσότητες να μη ξεπερνούν ένα όριο πέρα από το οποίο το τρόφιμο μπορεί να γίνει επικίνδυνο. </p><p>Με μια σειρά ευρωπαϊκών κανονισμών και εθνικής νομοθεσίας έχουν θεσπιστεί τα ανώτατα επιτρεπτά όρια για διάφορες επικίνδυνες ουσίες, οι οποίες ονομάζονται και "επιμολυντές" των τροφίμων. Ένα σχετικός ευρωπαϊκός Κανονισμός είναι ο (ΕΚ) αριθ. 1881/2006 (όπως τυχόν έχει τροποποιηθεί) που καθορίζει τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα για ορισμένες ουσίες. Ο Κανονισμός θέτει ανώτατα όρια για νιτρικά ιόντα, μυκοτοξίνες, των βαρέα μέταλλα (μόλυβδο, κάδμιο, υδράργυρο), μονοχλωρο-προπανο-1, 2- διόλη (3-MCPD), διοξίνες και των παρόμοιες ουσίες (PCB), των πολυκυκλικούς αρωματιούς υδρογονάνθρακες καθώς και ανόργανο κασσίτερο. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Μέγιστα_επιτρεπτά_επίπεδα_για_τις_παιδικές_τροφές"><span id=".CE.9C.CE.AD.CE.B3.CE.B9.CF.83.CF.84.CE.B1_.CE.B5.CF.80.CE.B9.CF.84.CF.81.CE.B5.CF.80.CF.84.CE.AC_.CE.B5.CF.80.CE.AF.CF.80.CE.B5.CE.B4.CE.B1_.CE.B3.CE.B9.CE.B1_.CF.84.CE.B9.CF.82_.CF.80.CE.B1.CE.B9.CE.B4.CE.B9.CE.BA.CE.AD.CF.82_.CF.84.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AD.CF.82"></span>Μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα για τις παιδικές τροφές</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=8" title="Επεξεργασία ενότητας: Μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα για τις παιδικές τροφές" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=8" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα για τις παιδικές τροφές"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ο παρών κανονισμός καθορίζει τις μέγιστες συγκεντρώσεις στο κατώτερο ευλόγως εφικτό επίπεδο για τις παιδικές τροφές και τις τροφές που προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά προκειμένου να προστατεύεται η υγεία αυτής της ευαίσθητης ομάδας του πληθυσμού. Τα εν λόγω μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα ισχύουν επίσης για τα τρόφιμα που προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά και καλύπτονται από την οδηγία 2006/125/ΕΚ και την οδηγία 2006/141/ΕΚ. </p><p>Τα μέγιστα επιτρεπτά όρια για βρέφη και μικρά παιδιά δυνάμει του παρόντος κανονισμού είναι τα εξής: </p> <ul><li>νιτρικά: 200 mg/kg,</li> <li>αφλατοξίνη B1: 0,10 μg/kg,</li> <li>αφλατοξίνη M1: 0,025 μg/kg,</li> <li>ωχρατοξίνη A: 0,50 μg/kg και το ίδιο μέγιστο επιτρεπτό επίπεδο για τα διαιτητικά τρόφιμα που προορίζονται για ειδικές ιατρικές χρήσεις ειδικά για βρέφη,</li> <li>πατουλίνη: 10 μg/kg,</li> <li>δεσοξυνιβαλενόλη: 200 μg/kg,</li> <li>ζεαραλενόνη: 20 μg/kg και το ίδιο μέγιστο επιτρεπτό επίπεδο για τα παρασκευάσματα με βάση τον αραβόσιτο που προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά,</li> <li>φουμονισίνες: 200 μg/kg για προϊόντα με βάση τον αραβόσιτο που προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά,</li> <li>μόλυβδος: 0,02 mg/kg νωπού προϊόντος,</li> <li>ανόργανος κασσίτερος: 50 mg/kg νωπού προϊόντος και το ίδιο μέγιστο επιτρεπτό επίπεδο για τα παρασκευάσματα πρώτης και δεύτερης βρεφικής ηλικίας και για τα κονσερβοποιημένα διαιτητικά τρόφιμα για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς που προορίζονται ειδικά για βρέφη (εκτός από προϊόντα αποξηραμένα και σε σκόνη),</li> <li>βενζο[a]πυρένιο: 1 μg/kg νωπού προϊόντος και το ίδιο μέγιστο επιτρεπτό επίπεδο για τα παρασκευάσματα πρώτης και δεύτερης βρεφικής ηλικίας και τα διαιτητικά τρόφιμα για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς που προορίζονται ειδικά για βρέφη.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Υλικά_και_αντικείμενα_σε_επαφή_με_τα_τρόφιμα"><span id=".CE.A5.CE.BB.CE.B9.CE.BA.CE.AC_.CE.BA.CE.B1.CE.B9_.CE.B1.CE.BD.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.B5.CE.AF.CE.BC.CE.B5.CE.BD.CE.B1_.CF.83.CE.B5_.CE.B5.CF.80.CE.B1.CF.86.CE.AE_.CE.BC.CE.B5_.CF.84.CE.B1_.CF.84.CF.81.CF.8C.CF.86.CE.B9.CE.BC.CE.B1"></span>Υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τα τρόφιμα</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=9" title="Επεξεργασία ενότητας: Υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τα τρόφιμα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=9" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τα τρόφιμα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Σκοπός του ελέγχου είναι η προστασία της δημόσιας υγείας μέσω της παρακολούθησης της συμμόρφωσης των υλικών και αντικειμένων σε επαφή με τρόφιμα, με τον καν. (ΕΚ) 1935/2004 και τον καν. (ΕK) 2023/2006, καθώς και τη νομοθεσία για συγκεκριμένα υλικά και αντικείμενα που περιλαμβάνονται στις ομάδες του Παραρτήματος Ι του καν. (ΕΚ) 1935/2004. </p> <ul><li>Πλαστικές ύλες συμπεριλαμβανομένων των βερνικιών και των επιχρισμάτων</li> <li>Αναγεννημένη κυτταρίνη</li> <li>Ελαστομερή και καουτσουκ</li> <li>Χαρτί και χαρτόνι</li> <li>Κεραμικά</li> <li>Γυαλί</li> <li>Μέταλλα και κράμματα</li> <li>Ξύλο συμπεριλαμβανομένου του φελλού</li> <li>Κλωστουφαντουργικά προιόντα</li> <li>Παραφινούχοι και μικροκρυσταλλικοί κηροί</li></ul> <p>Ενδεικτικά, αναφέρονται οι παρακάτω κατηγορίες ελέγχων: </p> <ul><li>Ολική μετανάστευση στους κατάλληλους προσομοιωτές</li> <li>Ειδικές μεταναστεύσεις (φορμαλδεΰδης & μελαμίνης, πρωταταγών αρωματικών αμινών)</li> <li>Προσδιορισμός περιεκτικότητας πλαστικοποιητών</li> <li>Ταυτοποίηση πολυμερούς</li> <li>Προσδιορισμός απελευθέρωσης μολύβδου και καδμίου από κεραμικά αντικείμενα</li> <li>Φθαλικοί εστέρες</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Η_τροφή_ως_επένδυση"><span id=".CE.97_.CF.84.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AE_.CF.89.CF.82_.CE.B5.CF.80.CE.AD.CE.BD.CE.B4.CF.85.CF.83.CE.B7"></span>Η τροφή ως επένδυση</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=10" title="Επεξεργασία ενότητας: Η τροφή ως επένδυση" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=10" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Η τροφή ως επένδυση"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η εμπορευματοποίηση της τροφής είχε ως επακόλουθο την αντιμετώπισή της ως επενδυτικό προϊόν και την προσέλκυση του ενδιαφέροντος στον χώρο αυτό διάφορων hedge funds, επενδυτικών τραπεζών όπως η Barclays Capital, Goldman Sachs και Morgan Stanley<sup id="cite_ref-:0_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Η εμπλοκή αυτών των οικονομικών επενδυτών μεταξύ άλλων είχε σαν συνέπεια την άνοδο των τιμών μεταξύ 2007 και 2012, με τις επενδύσεις σε τρόφιμα να αυξάνονται από $ 65bn σε $ 126bn (από £ 41 δισ. Ευρώ σε £ 79 δισ.).Σε αυτά τα πέντε χρόνια παρατηρήθηκαν τα υψηλότερα επίπεδα τιμών παγκοσμίως στα είδη τροφίμων, των τελευταίων 30 χρόνων. Στο διάστημα αυτό οι διακυμάνσεις των τιμών δεν σχετίζονταν στενά με την πραγματική παροχή τροφίμων, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. <sup id="cite_ref-:0_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ο Olivier De Schutter, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα τρόφιμα, σε συνέντευξη στην Independent τον Μάρτιο του 2012 είπε:«Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ότι αυτές οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν αναπτυχθεί μαζικά με την άφιξη αυτών των νέων οικονομικών επενδυτών, οι οποίοι ενδιαφέρονται καθαρά για το βραχυπρόθεσμο χρηματικό κέρδος και δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για το φυσικό προϊόν - ποτέ δεν αγοράζουν πραγματικά τον τόνο σίτου ή αραβοσίτου. αγοράζουν μόνο μια υπόσχεση να αγοράσουν ή να πουλήσουν. Το αποτέλεσμα αυτής της οικονομικοποίησης της αγοράς τροφίμων είναι ότι οι τιμές των προϊόντων ανταποκρίνονται όλο και περισσότερο σε μια καθαρά κερδοσκοπική λογική. Αυτό εξηγεί γιατί σε πολύ σύντομα χρονικά διαστήματα παρατηρούμε εκρήξεις των τιμών ή των φυσαλίδων, επειδή οι τιμές καθορίζονται λιγότερο και λιγότερο από τον πραγματικό αγώνα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης ».<sup id="cite_ref-:0_10-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Το 2011, 450 οικονομολόγοι από όλο τον κόσμο κάλεσαν τη G20 να ρυθμίσει περισσότερο την αγορά βασικών προϊόντων. <sup id="cite_ref-:0_10-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ορισμένοι εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι η κερδοσκοπία έχει απλά επιδεινώσει άλλους παράγοντες, όπως την κλιματική αλλαγή, τον ανταγωνισμό για τα βιοκαύσιμα και τη συνολική αύξηση της ζήτησης.<sup id="cite_ref-:0_10-4" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ωστόσο, ορισμένοι όπως ο Jayati Ghosh, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Jawaharlal Nehru στο Νέο Δελχί, επεσήμαναν ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί ανεξάρτητα από ζητήματα προσφοράς και ζήτησης: ο Ghosh επισημαίνει ότι οι παγκόσμιες τιμές σίτου διπλασιάστηκαν την περίοδο Ιουνίου - Δεκεμβρίου 2010, παρά τη μείωση της παγκόσμιας προσφοράς.<sup id="cite_ref-:0_10-5" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Οι_τιμές_των_τροφίμων"><span id=".CE.9F.CE.B9_.CF.84.CE.B9.CE.BC.CE.AD.CF.82_.CF.84.CF.89.CE.BD_.CF.84.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AF.CE.BC.CF.89.CE.BD"></span>Οι τιμές των τροφίμων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=11" title="Επεξεργασία ενότητας: Οι τιμές των τροφίμων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=11" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Οι τιμές των τροφίμων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Οι τιμές των τροφίμων σημείωσαν μέγιστη άνοδο παγκοσμίως το 2008 και το 2011, καταγράφοντας αποπληθωρισμένη άνοδο 15% και 12% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. <sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Τον Δεκέμβριο του 2007, 37 χώρες αντιμετώπισαν κρίσεις στον τομέα των τροφίμων και 20 επέβαλαν κάποιο είδος ελέγχου των τιμών. Στην Κίνα, η τιμή του χοιρινού κρέατος αυξήθηκε κατά 58% το 2007. Στη δεκαετία του 1980 και του 1990, οι γεωργικές επιδοτήσεις και τα προγράμματα στήριξης επέτρεψαν στις μεγάλες χώρες εξαγωγής σιτηρών να διατηρήσουν μεγάλα πλεονάσματα, τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν κατά τη διάρκεια της έλλειψης τροφίμων. Ωστόσο, οι νέες εμπορικές πολιτικές κατέστησαν τη γεωργική παραγωγή πιο ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις της αγοράς, καθιστώντας τα παγκόσμια αποθέματα τροφίμων χαμηλότερα από το 1983.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Οι αυξανόμενες τιμές των τροφίμων στις πρώτες δεκαετίες του 21<sup>ου</sup> αιώνα έχουν συνδεθεί με τις κοινωνικές αναταραχές σε όλο τον κόσμο.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και την Αραβική Άνοιξη. <sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η παρατηρούμενη αύξηση τιμών το 2008 αποδόθηκε μερικώς<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> στο ότι οι πλουσιότεροι Ασιάτες καταναλωτές υιοθέτησαν τη δυτική διατροφή ενώ οι αγρότες και τα έθνη του τρίτου κόσμου αγωνίζονταν να διατηρήσουν το ρυθμό παραγωγής τους. </p><p>Το 2013 οι ερευνητές του ODI (Overseas Development Institute -Ινστιτούτου Υπερπόντιας Ανάπτυξης) έδειξαν ότι η τιμή του ρυζιού είχε υπερδιπλασιαστεί από το 2000, ενώ υπήρχε αύξηση 120% της παραγωγής του. Αυτό οφείλονταν κατά μια ερμηνεία στις μεταβολές της εμπορικής πολιτικής και στον πλουτισμό των μεγάλων παραγωγών. Οι κυριότεροι παράγοντες αύξησης των τιμών είναι το υψηλότερο κόστος των λιπασμάτων, του ντίζελ και της εργασίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2008, μισθοί φτωχών πληθυσμών, αγροτικών περιοχών της Ασίας (περίπου 1,3 δισεκατομμυρίων) αυξάνονταν με δυνητικά μεγάλα οφέλη για την αντιμετώπιση της φτώχειας. Ωστόσο, αυτό απειλούσε τις πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμών του πλανήτη που δεν συμμετέχουν στην οικονομική άνθηση, ιδίως στις ασιατικές και αφρικανικές παράκτιες πόλεις. Η απειλή αυτή σημαίνει ότι απαιτούνται πολιτικές κοινωνικής προστασίας έναντι των διαταραχών των τιμών. Η έρευνα πρότεινε μακροπρόθεσμα, επειδή οι αυξήσεις παρουσιάζουν ευκαιρίες εξαγωγής για τους αγρότες της Δυτικής Αφρικής με υψηλό δυναμικό παραγωγής ρυζιού, οι τελευταίοι να αντικαταστήσουν τις εισαγωγές με εγχώρια παραγωγή.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Πιο πρόσφατα, οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων ήταν σταθερότερες και σχετικά χαμηλές, μετά από μια σημαντική αύξηση στα τέλη του 2017. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Επισιτιστική_βοήθεια"><span id=".CE.95.CF.80.CE.B9.CF.83.CE.B9.CF.84.CE.B9.CF.83.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.B2.CE.BF.CE.AE.CE.B8.CE.B5.CE.B9.CE.B1"></span>Επισιτιστική βοήθεια</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=12" title="Επεξεργασία ενότητας: Επισιτιστική βοήθεια" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=12" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Επισιτιστική βοήθεια"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Στο πλαίσιο των παρατηρούμενων ελλείψεων τροφίμων που κατά καιρούς παρατηρούνται, προβλέπεται το μέτρο της παροχής επισιτιστικής βοήθειας από διεθνείς Οργανισμούς η οποία μπορεί να ωφελήσει άμεσα τους ανθρώπους που υποφέρουν. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της ζωής τους βραχυπρόθεσμα, βελτιώνοντας το βιοτικό τους επίπεδο μέχρι που κάποια στιγμή να γίνει περιττή.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup> </sup>Αντίστροφα, η κακή διαχείριση της επισιτιστικής βοήθειας μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, διαταράσσοντας τις τοπικές αγορές, μειώνοντας τις τιμές των καλλιεργειών και αποθαρρύνοντας την παραγωγή τροφίμων. Μερικές φορές μπορεί να αναπτυχθεί ένας κύκλος εξάρτησης από την επισιτιστική βοήθεια. Η παροχή ή η απειλή απόσυρσης του συγκεκριμένου μέτρου χρησιμοποιείται μερικές φορές ως πολιτικό εργαλείο για να επηρεάσει τις πολιτικές της χώρας προορισμού, μια στρατηγική γνωστή ως <i>πολιτική τροφίμων</i>. Μερικές φορές, οι διατάξεις επισιτιστικής βοήθειας απαιτούν την αγορά ορισμένων ειδών από ορισμένους πωλητές και η επισιτιστική βοήθεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τρόπο ώστε να ενισχυθούν οι αγορές των χωρών δωρητών. Οι διεθνείς προσπάθειες διανομής τροφίμων στις χώρες με τις περισσότερες ανάγκες συντονίζονται συχνά από το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Η_τροφή_ως_κοινό"><span id=".CE.97_.CF.84.CF.81.CE.BF.CF.86.CE.AE_.CF.89.CF.82_.CE.BA.CE.BF.CE.B9.CE.BD.CF.8C"></span>Η τροφή ως κοινό</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=13" title="Επεξεργασία ενότητας: Η τροφή ως κοινό" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=13" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Η τροφή ως κοινό"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η τροφή ως απαραίτητος παράγοντας επιβίωσης του ανθρώπου, είναι για πολλούς θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και θα πρέπει ως τέτοιο να προστατεύεται και να διασφαλίζεται για όλους. Επιπλέον ως φυσικός πόρος όντας περιορισμένος και ανανεώσιμος αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%AC" title="Κοινά">Κοινά</a>. </p><p>Στο σύγχρονο βιομηχανικό διατροφικό σύστημα η μονοδιάστατη αντιμετώπιση της ως τυποποιημένο αντικείμενο έχει περιορίσει πολλά από τα μη οικονομικά της χαρακτηριστικά που την καθιστούν διαφοροποιητικό πολιτισμικό στοιχείο των λαών και σημείο αναφοράς της κουλτούρας τους. </p><p>Ο εγκλεισμός των τροφίμων από το βιομηχανικό διατροφικό σύστημα, μέσω της ιδιωτικοποίησης των σπόρων και της γης, των νόμων, των υπερβολικών τιμολογήσεων και των πατεντών, έχει παίξει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της πρόσβασης σε αυτήν από όλους. Η επιδίωξη της μεγιστοποίησης του κέρδους που χαρακτηρίζει τους σκοπούς του βιομηχανικού συστήματος δημιουργεί κινδύνους και πολλοί πιστεύουν ότι έχουν οδηγήσει στην αποτυχία του παγκόσμιου συστήματος τροφής. <sup id="cite_ref-:1_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Στην εμπορευματοποίηση της τροφής επίσης αποδίδεται σημαντικό μέρος ευθύνης των ελλείψεων τροφής που παρατηρούνται κατά καιρούς με συνέπεια εμφάνισης φαινομένων υποσιτισμού, πείνας και λιμοκτονίας μεγάλων τμημάτων πληθυσμού παγκοσμίως. </p><p>Η λιμοκτονία είναι ένα σημαντικό διεθνές πρόβλημα. Περίπου 815 εκατομμύρια άνθρωποι υποσιτίζονται και πάνω από 16.000 παιδιά πεθαίνουν ανά ημέρα από αιτίες που σχετίζονται με την πείνα.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η στέρηση τροφής θεωρείται ελλειμματική ανάγκη στην ιεραρχία των αναγκών της <a href="/wiki/%CE%91%CE%B2%CF%81%CE%B1%CE%AC%CE%BC_%CE%9C%CE%AC%CF%83%CE%BB%CE%BF%CE%BF%CF%85" title="Αβραάμ Μάσλοου">Maslow</a> και μετράται χρησιμοποιώντας κλίμακες λιμού. </p><p>Με βάση την πολυκεντρική διακυβέρνηση της <a href="/wiki/%CE%88%CE%BB%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%81_%CE%8C%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BC" title="Έλινορ Όστρομ">Έλινορ Όστρομ</a> (Elinor Ostrom), η τροφή μπορεί να παραχθεί, να καταναλωθεί, και να διοχετευθεί από <a rel="nofollow" class="external text" href="https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2255447">τρικεντρικά σχέδια διακυβέρνησης</a> που αποτελούνται, από συλλογικές δράσεις που κατ’ αρχήν υιοθετούνται σε τοπικό επίπεδο, κυβερνήσεις των οποίων ο κύριος σκοπός είναι να μεγιστοποιήσουν το ευ ζην για τους πολίτες τους και να παρέχουν ένα πλαίσιο που να επιτρέπει στους ανθρώπους να απολαύσουν το δικαίωμά τους στην τροφή κι έναν ιδιωτικό τομέα που μπορεί να ευημερεί υπό τη σκέπη κρατικών περιορισμών και κινήτρων. <sup id="cite_ref-:1_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>Τα τρόφιμα προτείνεται να επαναπροσδιοριστούν ως κοινά αγαθά στη μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο διατροφικό σύστημα, πιο δίκαιο τόσο προς τους παραγωγούς όσο και προς τους καταναλωτές προκειμένου να διασφαλιστεί η έννοια του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος αλλά και η αειφορία του σχετικού φυσικού πόρου. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Δείτε_επίσης"><span id=".CE.94.CE.B5.CE.AF.CF.84.CE.B5_.CE.B5.CF.80.CE.AF.CF.83.CE.B7.CF.82"></span>Δείτε επίσης</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=14" title="Επεξεργασία ενότητας: Δείτε επίσης" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=14" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Δείτε επίσης"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%CE%A4%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%BC%CF%89%CE%BD" title="Τεχνολογία τροφίμων">Τεχνολογία τροφίμων</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A7%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%BC%CF%89%CE%BD" title="Χημεία τροφίμων">Χημεία τροφίμων</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%B8%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%BC%CF%89%CE%BD" class="mw-redirect" title="Προσθετικά τροφίμων">Προσθετικά τροφίμων</a></li> <li><a href="/wiki/Codex_Alimentarius" title="Codex Alimentarius">Codex Alimentarius</a></li> <li><a href="/wiki/HACCP" title="HACCP">HACCP</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Παραπομπές"><span id=".CE.A0.CE.B1.CF.81.CE.B1.CF.80.CE.BF.CE.BC.CF.80.CE.AD.CF.82"></span>Παραπομπές</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&veaction=edit&section=15" title="Επεξεργασία ενότητας: Παραπομπές" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&action=edit&section=15" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Παραπομπές"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Magdoff, Fred (Ed.) "[T]he farmer's share of the food dollar (after paying for input costs) has steadily declined from about 40 percent in 1910 to less than 10 percent in 1990."</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">USDA( United States Department of Agriculture -ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ )</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">CIA World Factbook</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">FAO/WHO guidance to governments on the application of HACCP in small and/or less-developed food businesses" (PDF). Retrieved 14 October 2007</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9162355">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"«""»""\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.efsa.europa.eu/">«European Food Safety Authority»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=European+Food+Safety+Authority&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.efsa.europa.eu%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9162355"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/food/safety/rasff/index_en.htm">«Food and Feed Safety Alerts»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Food+and+Feed+Safety+Alerts&rft_id=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Ffood%2Fsafety%2Frasff%2Findex_en.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9162355"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/food/fvo/index_en.cfm">«Food and Veterinary Office»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Food+and+Veterinary+Office&rft_id=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Ffood%2Ffvo%2Findex_en.cfm&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9162355"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201023213600/http://gcsl.gr/">«Γενικό Χημείο του Κράτους»</a>. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gcsl.gr/">από το πρωτότυπο</a> στις 23 Οκτωβρίου 2020<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C+%CE%A7%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%BF+%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%9A%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gcsl.gr%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9162355"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.efet.gr/">«Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%CE%95%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82+%CE%A6%CE%BF%CF%81%CE%AD%CE%B1%CF%82+%CE%95%CE%BB%CE%AD%CE%B3%CF%87%CE%BF%CF%85+%CE%A4%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%BC%CF%89%CE%BD&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.efet.gr%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-:0-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_10-0">10,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_10-1">10,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_10-2">10,2</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_10-3">10,3</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_10-4">10,4</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_10-5">10,5</a></sup></span> <span class="reference-text">The real hunger games: How banks gamble on food prices – and the poor lose out". The Independent. Archived from the original on April 3, 2012. Retrieved April 1, 2012</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Annual real food price indices". Archived from the original on 1 April 2014. Retrieved 19 March 2014</i></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><sup>FAO food prices index". FAO.org. Archived from the original on 25 Feb 2018. Retrieved 25 Feb 2018</sup></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Food prices rising across the world", CNN. 24 March 2008</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><sup>The real hunger games: How banks gamble on food prices – and the poor lose out". The Independent. Archived from the original on April 3, 2012. Retrieved April 1, 2012.</sup> </span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">World food prices stabilize, no drop in sight: WFP". Reuters. Retrieved 29 May 2015</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Inflation slows in Feb. as food prices stabilize". <i>GMA News Online</i>. Archivedfrom the original on 25 September 2010. Retrieved 29 May 2015.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><sup>May 2008, Global Trends: – Food Production and Consumption: The China Effect Archived 2014-12-31 at the Wayback Machine., IBISWorld</sup></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><sup>World Food Programme-Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα</sup></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">United Nations World Food program</span> </li> <li id="cite_note-:1-20"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_20-0">20,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_20-1">20,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9162355"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210423211014/https://fest.commons.gr/2014/giati-to-fagito-prepi-na-ine-kino-ke-ochi-emporevma/#more-1042)">«fest.commons»</a>. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fest.commons.gr/2014/giati-to-fagito-prepi-na-ine-kino-ke-ochi-emporevma/#more-1042)">από το πρωτότυπο</a> στις 23 Απριλίου 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=fest.commons&rft_id=https%3A%2F%2Ffest.commons.gr%2F2014%2Fgiati-to-fagito-prepi-na-ine-kino-ke-ochi-emporevma%2F%23more-1042%29&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><sup>World Health Organization</sup></span> </li> </ol></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ανακτήθηκε από "<a dir="ltr" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τρόφιμο&oldid=10583443">https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τρόφιμο&oldid=10583443</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Ειδικό:Κατηγορίες">Κατηγορίες</a>: <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE" title="Κατηγορία:Παραγωγή">Παραγωγή</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%B1" title="Κατηγορία:Τρόφιμα">Τρόφιμα</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%92%CE%B9%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Κατηγορία:Βιοτεχνολογία">Βιοτεχνολογία</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%B1_%CE%A5%CE%B3%CE%B9%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%AE" title="Κατηγορία:Δημόσια Υγιεινή">Δημόσια Υγιεινή</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Κρυμμένες κατηγορίες: <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%82_%CE%B1%CF%80%CF%8C_05/2010" title="Κατηγορία:Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές από 05/2010">Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές από 05/2010</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%82" title="Κατηγορία:Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές">Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Τελευταία τροποποίηση 20:41, 24 Μαΐου 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.el">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>· μπορεί να ισχύουν και πρόσθετοι όροι. Χρησιμοποιώντας αυτό τον ιστότοπο, συμφωνείτε στους <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/el">Όρους Χρήσης</a> και την <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Πολιτική Ιδιωτικότητας</a>. Το Wikipedia® είναι καταχωρημένο σήμα του <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Πολιτική προσωπικών δεδομένων</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A3%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC">Για τη Βικιπαίδεια</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%85%CE%BD%CF%8E%CE%BD">Αποποίηση ευθυνών</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Κώδικας συμπεριφοράς</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Προγραμματιστές</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/el.wikipedia.org">Στατιστικά</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Δήλωση cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//el.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Προβολή κινητού</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Αναζήτηση</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Ειδικό:Αναζήτηση"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Αναζήτηση</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Περιεχόμενα" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Τρόφιμο</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>4 γλώσσες</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Προσθήκη θέματος</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-trk62","wgBackendResponseTime":119,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.126","walltime":"0.163","ppvisitednodes":{"value":693,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":13395,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2601,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23593,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 122.165 1 -total"," 50.88% 62.161 6 Πρότυπο:Cite_web"," 38.19% 46.660 1 Πρότυπο:Πηγές"," 36.36% 44.425 1 Πρότυπο:Ambox"," 28.01% 34.218 1 Πρότυπο:Category_handler"," 6.29% 7.686 1 Πρότυπο:Ambox/core"," 2.95% 3.598 1 Πρότυπο:FULLROOTPAGENAME"," 1.45% 1.773 1 Πρότυπο:Ns_has_subpages"," 1.39% 1.704 1 Πρότυπο:Ambox/category"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.053","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2635856,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-vbt6r","timestamp":"20250215113859","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u03a4\u03c1\u03cc\u03c6\u03b9\u03bc\u03bf","url":"https:\/\/el.wikipedia.org\/wiki\/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q18692600","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q18692600","author":{"@type":"Organization","name":"\u03a3\u03c5\u03bd\u03b5\u03b9\u03c3\u03c6\u03ad\u03c1\u03bf\u03bd\u03c4\u03b5\u03c2 \u03c3\u03c4\u03b1 \u03b5\u03b3\u03c7\u03b5\u03b9\u03c1\u03ae\u03bc\u03b1\u03c4\u03b1 Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-07-13T08:44:31Z","dateModified":"2024-05-24T20:41:55Z"}</script> </body> </html>