CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html lang="az"> <head> <meta name="robots" content="index, follow" /> <meta charset="UTF-8"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=0"> <link rel="icon" href="/media/images/favicon.ico" type="image/x-icon"> <meta http-equiv="refresh" content="1800" /> <meta name="csrf-param" content="_csrf-frontend"> <meta name="csrf-token" content="sn8-KU_yH3Ram4P8AJJ8cqDzzNC3ex1fNzPFckQPK3YLfg25tKfU0ss38HKfK06wizEp0EkjQ_3qV1UFXKdETg=="> <title>Az蓹rbaycan diasporu haqq谋nda 眉mumi m蓹lumat - Azerbaijan.az</title> <link href="https://cdnjs.cloudflare.com/ajax/libs/tiny-slider/2.8.5/tiny-slider.css" rel="stylesheet"> <link href="/media/stylesheets/style.css?v=111023v5" rel="stylesheet">  <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=UA-152355269-1"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'UA-152355269-1'); </script> </head> <body class="site-related-information"> <a href="#" class="scrollToTop"> <img src="/media/images/totop.png" /> </a> <div class="main-container"> <header> <div class="preheader"> <ul class="list preheader-nav"> <li><a href="/" title="茝sas s蓹hif蓹"><img src="/media/images/home.png" /></a></li> <li><a href="/about" title="Haqq谋m谋zda"><img src="/media/images/about.png" /></a></li> <li> <ul class="list language-nav"> <li><a href="/az/related-information/205">AZ</a></li> <li><a href="/ru/related-information/205">RU</a></li> <li><a href="/en/related-information/205">EN</a></li> </ul> </li> </ul> <div class="lang-temp" id="header-load"></div> </div> <div class="main-nav"> <a href="/"> AZ茝RBAYCAN </a> <div class="items"> <ul class="list"> <li><a href="/map/index.html?lang=0" class="header-icons header-azmap" target="_blank" title="陌nteraktiv x蓹rit蓹"></a></li> <li><a href="/related-information/251" class="header-icons header-heart" title="Bak谋"></a></li> <li><a href="/audios" class="header-icons header-musicnote" title="Musiqi"></a></li> <li><a href="/audio-books" class="header-icons header-audio" title="Audio kitablar"></a></li> <li><a href="/multifilms" class="header-icons header-mults" title="Cizgi filml蓹ri"></a></li> <li><a href="/videos" class="header-icons header-movie" title="B蓹dii filml蓹r"></a></li> <li><a href="/physical" class="header-icons header-world" title="X蓹rit蓹l蓹r"></a></li> <li><a href="/related-information/214" class="header-icons header-airline" title="Turizm"></a></li> <li><a href="/related-information/216" class="header-icons header-guide" title="Mehmanxanalar"></a></li> <li><a href="/information/115" class="header-icons header-phone" title="Kodlar v蓹 indeksl蓹r"></a></li> <li><a href="/information/201" class="header-icons header-list" title="T蓹bi蓹t"></a></li> <li><a href="/related-information/260" class="header-icons header-flame" title="Memarl谋q"></a></li> <li><a href="/related-information/286" class="header-icons header-bag" title="Bayramlar"></a></li> </ul> </div> <div class="navbar"> <div class="toggler"> <img id="chngimg" onclick="navbarFunc()" onmouseover="this.style.cursor='pointer'" src="/media/images/navbar.png" title="B眉t眉n b枚lm蓹l蓹r"> </div> </div> </div> <div id="expand"> <div class="menubar"> <div class="menus"> <div class="menu-item"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/100">AZ茝RBAYCAN</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/101">Odlar Yurdu - Az蓹rbaycan</a></li> <li><a href="/information/102">茝razi</a></li> <li><a href="/information/103">茝hali</a></li> <li><a href="/information/104">Siyasi sistem</a></li> <li><a href="/information/105">Konstitusiya</a></li> <li><a href="/information/106">D枚vl蓹t r蓹mzl蓹ri</a></li> <li><a href="/information/107">Az蓹rbaycan dili</a></li> <li><a href="/information/108">Az蓹rbaycanda din</a></li> <li><a href="/information/109">Milli valyuta</a></li> <li><a href="/information/110">Paytaxt</a></li> <li><a href="/information/115">Kodlar v蓹 indeksl蓹r</a></li> <li><a href="/information/111">Qan yadda艧谋</a></li> </ul> </div> </div> <div class="menu-item"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/200">T茝B陌茝T</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/201">脺mumi m蓹lumat</a></li> <li><a href="/information/202">Relyef</a></li> <li><a href="/information/203">Geoloji qurulu艧</a></li> <li><a href="/information/204">陌qlim</a></li> <li><a href="/information/205">Bitki 枚rt眉y眉</a></li> <li><a href="/information/206">Heyvanlar al蓹mi</a></li> <li><a href="/information/207">X蓹z蓹r d蓹nizi</a></li> <li><a href="/information/208">Daxili sular</a></li> <li><a href="/information/209">Ekologiya v蓹 t蓹bi蓹tin m眉hafiz蓹si</a></li> </ul> </div> </div> <div class="menu-item"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/300">TAR陌X</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/301">脺mumi m蓹lumat</a></li> <li><a href="/information/302">茝n q蓹dim d枚vr</a></li> <li><a href="/information/303">Az蓹rbaycan谋n d枚vl蓹t莽ilik tarixi</a></li> <li><a href="/information/304">Tarixi x蓹rit蓹l蓹r</a></li> <li><a href="/information/305">Tarixi s蓹n蓹dl蓹r</a></li> </ul> </div> </div> <div class="menu-item"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/400">陌QT陌SAD陌YYAT</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/401">脺mumi m蓹lumat</a></li> <li><a href="/information/402">Strateji yol x蓹rit蓹l蓹ri</a></li> <li><a href="/information/403">Az蓹rbaycan谋n enerji siyas蓹ti</a></li> <li><a href="/information/404">S蓹naye</a></li> <li><a href="/information/405">K蓹nd t蓹s蓹rr眉fat谋</a></li> <li><a href="/information/407">Regional inki艧af</a></li> <li><a href="/information/408">Xarici ticar蓹t</a></li> <li><a href="/information/409">Bank sistemi</a></li> <li><a href="/information/410">陌nvestisiyalar</a></li> <li><a href="/information/411">N蓹qliyyat</a></li> <li><a href="/information/412">Az蓹rbaycan - 2030</a></li> </ul> </div> </div> <div class="menu-item"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/500">M茝D茝N陌YY茝T</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/510">脺mumi m蓹lumat</a></li> <li><a href="/information/501">茝d蓹biyyat</a></li> <li><a href="/information/511">Kitab evl蓹ri</a></li> <li><a href="/information/502">Musiqi</a></li> <li><a href="/information/503">Teatr</a></li> <li><a href="/information/504">Kino</a></li> <li><a href="/information/505">Cizgi filml蓹ri</a></li> <li><a href="/information/506">T蓹sviri inc蓹s蓹n蓹t</a></li> <li><a href="/information/507">Memarl谋q</a></li> <li><a href="/information/508">Xalq s蓹n蓹tkarl谋臒谋</a></li> <li><a href="/information/512">Muzeyl蓹r</a></li> <li><a href="/information/509">Kulinariya</a></li> </ul> </div> </div> <div class="menu-item"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/600">C茝M陌YY茝T</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/615">脺mumi m蓹lumat</a></li> <li><a href="/information/601">Az蓹rbaycan谋n 脺mummilli Lideri</a></li> <li><a href="/information/602">陌ctimai t蓹艧kilatlar</a></li> <li><a href="/information/603">Siyasi partiyalar</a></li> <li><a href="/information/604">K陌V</a></li> <li><a href="/information/605">Az蓹rbaycan elmi</a></li> <li><a href="/information/606">T蓹hsil</a></li> <li><a href="/information/607">S蓹hiyy蓹</a></li> <li><a href="/information/608">陌dman</a></li> <li><a href="/information/609">G蓹ncl蓹r</a></li> <li><a href="/information/610">Turizm</a></li> <li><a href="/information/611">Az蓹rbaycan diasporu</a></li> <li><a href="/information/612">Bayramlar</a></li> <li><a href="/information/613">F蓹xri xiyaban</a></li> <li><a href="/information/614">Ordu quruculu臒u</a></li> </ul> </div> </div> <div class="menu-item"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/700">D脰VL茝T HAK陌M陌YY茝T陌</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/707">脺mumi m蓹lumat</a></li> <li><a href="/information/702">陌cra hakimiyy蓹ti</a></li> <li><a href="/information/701">Qanunvericilik hakimiyy蓹ti</a></li> <li><a href="/information/706">M蓹hk蓹m蓹 hakimiyy蓹ti</a></li> </ul> </div> </div> <div class="menu-item"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/800">BEYN茝LXALQ 茝M茝KDA艦LIQ</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/806">脺mumi m蓹lumat</a></li> <li><a href="/information/801">Xarici siyas蓹t strategiyas谋</a></li> <li><a href="/information/802">Az蓹rbaycan beyn蓹lxalq t蓹艧kilatlarda</a></li> <li><a href="/information/804">Az蓹rbaycan谋n d眉nya 枚lk蓹l蓹rind蓹ki s蓹firlikl蓹ri</a></li> <li><a href="/information/805">D眉nya 枚lk蓹l蓹rinin Az蓹rbaycandak谋 s蓹firlikl蓹ri</a></li> </ul> </div> </div> <div class="menu-item" style="margin-right: 0px; border: none;"> <div class="menu-item-first"> <a href="/information/900" style="margin-right: 0px;">QARABA臑</a> </div> <div class="menu-item-others"> <ul> <li><a href="/information/901">Qaraba臒 tarixi</a></li> <li><a href="/information/902">Qaraba臒 problemi v蓹 erm蓹ni m蓹s蓹l蓹si</a></li> <li><a href="/information/903">Erm蓹ni t蓹cav眉z眉</a></li> <li><a href="/information/904">Xocal谋 soyq谋r谋m谋</a></li> <li><a href="/information/905">Humanitar f蓹lak蓹t</a></li> <li><a href="/information/906">Erm蓹ni terrorizmi</a></li> <li><a href="/information/907">陌艧臒al谋n a臒谋r sosial-iqtisadi n蓹tic蓹l蓹ri</a></li> <li><a href="/information/908">Tarixi s蓹n蓹dl蓹r</a></li> <li><a href="/information/910">M眉naqi艧蓹nin sona 莽atmas谋</a></li> <li><a href="/information/911">B枚y眉k Qay谋d谋艧</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </header> <section class="submenus" style="border-bottom: 0px;"> <h1 class="page-header"> <a href="/information/600">C蓹miyy蓹t</a> </h1> <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="1.1" id="Capa_1" x="0px" y="0px" width="14px" height="22px" viewBox="0 0 22.062 22.062" style="enable-background:new 0 0 22.062 22.062; margin: 0 7px -4px 7px;" xml:space="preserve"><g> <path d="M17.294,9.443L8.459,0.608c-0.812-0.811-2.138-0.811-2.945,0L4.775,1.345c-0.81,0.81-0.81,2.136,0,2.944l6.742,6.743 l-6.742,6.741c-0.81,0.811-0.81,2.137,0,2.943l0.737,0.737c0.81,0.811,2.136,0.811,2.945,0l8.835-8.836 c0.435-0.435,0.628-1.018,0.597-1.589C17.922,10.46,17.729,9.877,17.294,9.443z" fill="#931933"/> </g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g> </svg> <h2 class="info-second-title"> <a href="/information/611">Az蓹rbaycan diasporu</a> </h2> <svg xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="1.1" id="Capa_1" x="0px" y="0px" width="12px" height="12px" viewBox="0 0 22.062 22.062" style="enable-background:new 0 0 22.062 22.062; margin: 0 7px -1px 7px;" xml:space="preserve"><g> <path d="M17.294,9.443L8.459,0.608c-0.812-0.811-2.138-0.811-2.945,0L4.775,1.345c-0.81,0.81-0.81,2.136,0,2.944l6.742,6.743 l-6.742,6.741c-0.81,0.811-0.81,2.137,0,2.943l0.737,0.737c0.81,0.811,2.136,0.811,2.945,0l8.835-8.836 c0.435-0.435,0.628-1.018,0.597-1.589C17.922,10.46,17.729,9.877,17.294,9.443z" fill="#931933"/> </g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g><g></g> </svg> <h3 class='info-third-title'> Az蓹rbaycan diasporu haqq谋nda 眉mumi m蓹lumat </h3> <ul class="list"> <li class=''><a href="/information/615">脺mumi m蓹lumat</a></li> <li class=''><a href="/information/601">Az蓹rbaycan谋n 脺mummilli Lideri</a></li> <li class=''><a href="/information/602">陌ctimai t蓹艧kilatlar</a></li> <li class=''><a href="/information/603">Siyasi partiyalar</a></li> <li class=''><a href="/information/604">K陌V</a></li> <li class=''><a href="/information/605">Az蓹rbaycan elmi</a></li> <li class=''><a href="/information/606">T蓹hsil</a></li> <li class=''><a href="/information/607">S蓹hiyy蓹</a></li> <li class=''><a href="/information/608">陌dman</a></li> <li class=''><a href="/information/609">G蓹ncl蓹r</a></li> <li class=''><a href="/information/610">Turizm</a></li> <li class='active'><a href="/information/611">Az蓹rbaycan diasporu</a></li> <li class=''><a href="/information/612">Bayramlar</a></li> <li class=''><a href="/information/613">F蓹xri xiyaban</a></li> <li class=''><a href="/information/614">Ordu quruculu臒u</a></li> </ul> <ul class="list sublist"> <li class='active'><a href="/related-information/205">Az蓹rbaycan diasporu haqq谋nda 眉mumi m蓹lumat</a></li> <li class=''><a href="/related-information/206">Diaspor quruculu臒u siyas蓹ti</a></li> <li class=''><a href="/related-information/207">Az蓹rbaycandan k蓹narda ya艧ayan az蓹rbaycanl谋lar谋n say谋</a></li> <li class=''><a href="/related-information/208">Az蓹rbaycan diasporunun g枚rk蓹mli 艧蓹xsiyy蓹tl蓹ri</a></li> </ul> </section> <section class="section article"> <article> ÜMUM陌 M茝LUMAT <img alt="" src="https://azerbaijan.az/uploads/news-files/melumatlar/idman/turizm/Heydar-Aliyev-azer-qurultay-2001%20%281%29.jpg" style="border-style:solid; border-width:0px; float:right; height:338px; margin:10px; width:500px" />"Diaspor" q蓹dim yunan sözü olub, h蓹rfi m蓹nada "s蓹p蓹l蓹nm蓹" dem蓹kdir. Bu sözün yaranma tarixi yunanlar谋n eram谋zdan xeyli 蓹vv蓹l ba艧lad谋qlar谋 i艧臒al v蓹 köçürülm蓹 dövrün蓹 t蓹sadüf edir. Müxt蓹lif ölk蓹l蓹r蓹 h蓹rbi yürü艧l蓹r zaman谋 yunan ordusu 蓹sg蓹rl蓹rinin bir hiss蓹si i艧臒al edilmi艧蓹razil蓹rd蓹 m蓹skunla艧m谋艧 v蓹 buran谋n daimi sakinl蓹rin蓹 çevrilmi艧dil蓹r. "Diaspor" k蓹lm蓹si d蓹 m蓹hz onlar谋n dilind蓹n yaranm谋艧d谋r. F蓹aliyy蓹t dair蓹sind蓹n, m蓹艧臒uliyy蓹tind蓹n v蓹 dini etiqad谋ndan as谋l谋 olmayaraq h蓹r hans谋 bir etnosa aid adamlar谋n mü蓹yy蓹n zaman k蓹siyind蓹 öz tarixi v蓹t蓹nl蓹rind蓹n k蓹narda m蓹skunla艧malar谋 v蓹 ictimai f蓹aliyy蓹ti bilavasit蓹 diasporun formala艧mas谋 il蓹 n蓹tic蓹l蓹nir. Az蓹rbaycanda "diaspor" anlay谋艧谋 haqq谋nda ilkin t蓹s蓹vvürl蓹r indi yaranma臒a ba艧lasa da, qeyd etm蓹k laz谋md谋r ki, h蓹mv蓹t蓹nl蓹rimizin dünyan谋n müxt蓹lif ölk蓹l蓹rind蓹 m蓹skunla艧mas谋 prosesi h蓹l蓹 bir neç蓹蓹sr 蓹vv蓹l ba艧lanm谋艧d谋. Dig蓹r xalqlarla müqayis蓹d蓹 az蓹rbaycanl谋lar谋n do臒ma torpa臒a daha çox ba臒l谋l谋臒谋 üzünd蓹n V蓹t蓹ni t蓹rk edib qürb蓹td蓹 ya艧amalar谋 onlar üçün m蓹n蓹vi bax谋mdan a臒谋r olmu艧dur. T蓹sadüfi deyil ki, Az蓹rbaycan 艧ifahi xalq 蓹d蓹biyyat谋nda "V蓹t蓹n-qürb蓹t" mövzusu mühüm yer tutmu艧dur. Bu m蓹n蓹vi amilin özü d蓹 Az蓹rbaycan diasporunun yaranmas谋n谋n kifay蓹t q蓹d蓹r q蓹dim tarix蓹 malik oldu臒unu t蓹sdiql蓹yir. Bu gün "Az蓹rbaycan diasporu" dedikd蓹 xarici ölk蓹l蓹rd蓹 m蓹skunla艧m谋艧 az蓹rbaycanl谋lar n蓹z蓹rd蓹 tutulur. "Xaricd蓹 ya艧ayan az蓹rbaycanl谋lar" anlay谋艧谋n谋n t蓹fsiri "Xaricd蓹 ya艧ayan az蓹rbaycanl谋larla ba臒l谋 dövl蓹t siyas蓹ti haqq谋nda" Az蓹rbaycan Respublikas谋n谋n Qanununda öz 蓹ksini tapm谋艧d谋r. Bu qanuna 蓹sas蓹n, "xaricd蓹 ya艧ayan az蓹rbaycanl谋lar" anlay谋艧谋 Az蓹rbaycan Respublikas谋n谋n hüdudlar谋ndan k蓹narda ya艧ayan Az蓹rbaycan Respublikas谋n谋n v蓹t蓹nda艧lar谋na v蓹 onlar谋n övladlar谋na, 蓹vv蓹ll蓹r Az蓹rbaycan SSR-in v蓹 ya Az蓹rbaycan Respublikas谋n谋n v蓹t蓹nda艧lar谋 olmu艧 v蓹 haz谋rda Az蓹rbaycan Respublikas谋n谋n hüdudlar谋ndan k蓹narda ya艧ayan 艧蓹xsl蓹r蓹 v蓹 onlar谋n övladlar谋na, bu kateqoriyaya aid olmayan, lakin etnik, dil, m蓹d蓹niyy蓹t v蓹 ya tarixi 蓹laq蓹l蓹r bax谋m谋ndan özünü Az蓹rbaycana ba臒l谋 v蓹 ya az蓹rbaycanl谋 hesab ed蓹n 艧蓹xsl蓹r蓹 aid edilir. XX 蓹srin 蓹vv蓹ll蓹rind蓹 az蓹rbaycanl谋lar谋n xaric蓹 ax谋n谋 daha geni艧 vüs蓹t alma臒a ba艧lam谋艧d谋. Qafqazda çar Rusiyas谋n谋n antimüs蓹lman v蓹 antitürk siyas蓹ti m蓹qs蓹dli 艧蓹kild蓹 regionda az蓹rbaycanl谋蓹halinin üstün mövqeyinin z蓹ifl蓹dilm蓹sin蓹 yön蓹lmi艧 v蓹 1905-1906, 1918-ci ill蓹rd蓹 erm蓹nil蓹r t蓹r蓹find蓹n h蓹yata keçiril蓹n soyq谋r谋m, etnik t蓹mizl蓹m蓹 siyas蓹ti d蓹 bel蓹 m蓹kirli strateji niyy蓹tl蓹rd蓹n tör蓹nmi艧dir 1918-ci ild蓹 Az蓹rbaycan Xalq Cümhuriyy蓹tinin qurulmas谋ndan sonra respublikadan xaric蓹 ax谋n谋n miqyas谋 xeyli azalsa da, demokratik respublikan谋n süqutu tamamil蓹 yeni bir situasiya formala艧d谋rd谋. Xalq Cümhuriyy蓹tinin qurucular谋n谋n v蓹 t蓹r蓹fdarlar谋n谋n bol艧evikl蓹r t蓹r蓹find蓹n ciddi t蓹zyiql蓹r蓹 v蓹 t蓹qibl蓹r蓹 m蓹ruz qalmas谋 onlar谋 ölk蓹ni t蓹rk etm蓹k m蓹cburiyy蓹tind蓹 qoyurdu. T蓹sadüfi deyil ki, bu dövr az蓹rbaycanl谋lar谋n xaric蓹 ax谋n谋n谋n 蓹n kütl蓹vi miqyasda t蓹zahür etdiyi m蓹rh蓹l蓹l蓹rd蓹n birini t蓹艧kil edirdi. 1949-cu il fevral谋n 1-d蓹 Türkiy蓹nin Ankara 艧蓹h蓹rind蓹 "Az蓹rbaycan Kültür D蓹rn蓹yi"nin t蓹sis edilm蓹si dünyada Az蓹rbaycan diasporunun t蓹艧kilatlanmas谋 sah蓹sind蓹 ilk add谋m oldu. 1956-c谋 ild蓹 Az蓹rbaycan Xalq Cümhuriyy蓹ti dövründ蓹 milli t蓹hlük蓹sizlik naziri i艧l蓹mi艧 Na臒谋 b蓹y 艦eyxzamanl谋n谋n o臒lu Saleh b蓹y 艦eyxzamanl谋 AB艦-da "Amerikan谋n Az蓹rbaycan c蓹miyy蓹ti"ni t蓹sis etmi艧dir. Haz谋rda bu c蓹miyy蓹t蓹 Saleh b蓹y 艦eyxzamanl谋n谋n n蓹v蓹si Tomris Az蓹ri r蓹hb蓹rlik edir. Bu hadis蓹l蓹r Az蓹rbaycan diasporunun tarixind蓹 t蓹艧kilatlanma m蓹rh蓹l蓹sinin m蓹hz öt蓹n 蓹srin ortalar谋ndan ba艧lad谋臒谋n谋 söyl蓹m蓹y蓹蓹sas verir. H蓹min dövr蓹 q蓹d蓹r soyda艧lar谋m谋z谋 birl蓹艧dir蓹n icma v蓹 birlikl蓹rin yarad谋lmas谋 il蓹 ba臒l谋 h蓹r hans谋 fakta t蓹sadüf olunmam谋艧d谋r. <img alt="" src="https://azerbaijan.az/uploads/news-files/melumatlar/idman/turizm/qurultay.jpg" style="border-style:solid; border-width:0px; float:left; height:309px; margin:10px; width:500px" />II Dünya müharib蓹sind蓹n sonrak谋 dövr Az蓹rbaycan diasporunun tarixind蓹 yeni bir m蓹rh蓹l蓹 il蓹蓹lam蓹tdar oldu. Müharib蓹 dövründ蓹 v蓹 sülhün b蓹rq蓹rar olunmas谋ndan sonra xaricd蓹 ya艧ayan h蓹mv蓹t蓹nl蓹rimizin say谋蓹h蓹miyy蓹tli d蓹r蓹c蓹d蓹 artm谋艧d谋. Bunlar h蓹rbi 蓹m蓹liyyatlar zaman谋蓹sir dü艧蓹nl蓹r v蓹 müharib蓹d蓹n sonra müxt蓹lif s蓹b蓹bl蓹r üzünd蓹n Avropa ölk蓹l蓹rind蓹 m蓹skunla艧an az蓹rbaycanl谋lar olmu艧du. Sovet rejiminin amans谋z v蓹 q蓹ddar c蓹za mexanizml蓹ri, qanl谋 represiyalar谋 onlar谋n bir çoxunu geri qay谋tmaqdan ç蓹kindirmi艧, bel蓹likl蓹 xaricd蓹 ya艧ayan az蓹rbaycanl谋lar谋n sayca artmas谋na s蓹b蓹b olmu艧du. Qeyd etm蓹k laz谋md谋r ki, t蓹xmin蓹n 30 milyon az蓹rbaycanl谋n谋n tarix蓹n ya艧ad谋qlar谋陌ran 蓹razisind蓹n d蓹 son onillikl蓹r 蓹rzind蓹 mühacir蓹t ed蓹nl蓹rin say谋 Az蓹rbaycan Respublikas谋ndan ged蓹nl蓹rin say谋ndan qat-qat çox olmu艧dur. Ümumiyy蓹tl蓹, II Dünya müharib蓹sind蓹n bir neç蓹 il sonra Sovetl蓹r hökum蓹tinin t蓹tbiq etdiyi s蓹rt s蓹rh蓹d rejimi bütövlükd蓹 SSR陌-d蓹n xaric蓹 ax谋n谋n qar艧谋s谋n谋 alsa da, dissident h蓹r蓹kat谋蓹vv蓹lkil蓹rl蓹 müqayis蓹d蓹 daha kütl蓹vi xarakter alm谋艧d谋. T蓹bii ki, Sovet Respublikas谋 olan Az蓹rbaycan üçün d蓹 bel蓹 bir t蓹hlük蓹 var idi. Lakin SSR陌-d蓹 dissident h蓹r蓹kat谋n谋n, azad fikrin geni艧l蓹ndiyi bir dövrd蓹 — 1969-cu ild蓹 Heyd蓹r 茝liyev Az蓹rbaycana r蓹hb蓹rlik etm蓹y蓹 ba艧lad谋. O, respublikan谋n h蓹yat谋nda, ictimai 艧üurun, milli özünüd蓹rkin t蓹艧蓹kkülünd蓹 yeni bir m蓹rh蓹l蓹nin özülünü qoydu. XX 蓹srin 70-ci ill蓹rinin 蓹vv蓹ll蓹rind蓹n ba艧layan milli dirç蓹li艧, iqtisadiyyat, m蓹d蓹niyy蓹t, elm, t蓹hsilin inki艧af谋, m蓹n蓹vi mühitin sa臒lamla艧d谋r谋lmas谋 bütövlükd蓹 milli özünüd蓹rk蓹 t蓹kan verdi. 70-80-ci ill蓹rd蓹 Heyd蓹r 茝liyev böyük q蓹tiyy蓹t, 蓹zm v蓹 c蓹sar蓹tl蓹 xalq谋n tarixi yadda艧谋n谋n qorunmas谋na, m蓹d蓹niyy蓹timizin t蓹r蓹qqisin蓹, Az蓹rbaycan谋n bütün dünyada tan谋nmas谋na çal谋艧谋rd谋. H蓹min dövrün mövcud siyasi reall谋qlar谋 diaspor problemi il蓹 milli ideoloji z蓹mind蓹 aç谋q v蓹 sistemli 艧蓹kild蓹 m蓹艧臒ul olma臒a imkan verm蓹s蓹 d蓹, m蓹d蓹niyy蓹t, inc蓹s蓹n蓹t, elm sah蓹sind蓹 ciddi i艧 apar谋l谋r, respublikam谋z谋n nailiyy蓹tl蓹ri t蓹bli臒 edilir, dünya az蓹rbaycanl谋lar谋n谋n V蓹t蓹nl蓹蓹laq蓹sin蓹 xidm蓹t ed蓹c蓹k h蓹r bir imkandan istifad蓹 edilirdi. Xarici ölk蓹l蓹rl蓹 m蓹d蓹ni 蓹laq蓹l蓹rin gücl蓹nm蓹si, t蓹rcüm蓹 i艧inin vüs蓹tl蓹nm蓹si, xaricd蓹 ya艧ayan h蓹mv蓹t蓹nl蓹rl蓹 Az蓹rbaycan M蓹d蓹ni 茝laq蓹l蓹r c蓹miyy蓹tinin ("V蓹t蓹n" c蓹miyy蓹ti) yarad谋lmas谋 h蓹mv蓹t蓹nl蓹rimizin birliyin蓹 v蓹 V蓹t蓹nl蓹蓹laq蓹sin蓹 xidm蓹t ed蓹n bel蓹 mühüm add谋mlardan idi. 陌lk növb蓹d蓹 is蓹 respublikam谋z谋n h蓹rt蓹r蓹fli inki艧af谋 h蓹mv蓹t蓹nl蓹rimizd蓹 milli qürur hissi oyadaraq onlarda ana yurda maraq v蓹 ba臒l谋l谋臒谋 art谋r谋rd谋. Ümummilli lider Heyd蓹r 茝liyev Az蓹rbaycan xalq谋n谋n elmi-intellektual potensial谋n谋n gücl蓹ndirilm蓹si m蓹s蓹l蓹l蓹rin蓹 h蓹mi艧蓹 böyük diqq蓹tl蓹 yana艧谋rd谋. M蓹hz el蓹 bu diqq蓹tin say蓹sind蓹 onun r蓹hb蓹rliyi dövründ蓹 yüzl蓹rl蓹 h蓹mv蓹t蓹nimiz SSR陌-nin 蓹n nüfuzlu t蓹hsil ocaqlar谋nda t蓹hsil almaq imkan谋蓹ld蓹 etmi艧dil蓹r. Bel蓹 ki, keçmi艧 SSR陌 m蓹kan谋n谋n 50-d蓹n çox böyük 艧蓹h蓹rinin 170-d蓹n art谋q ali t蓹hsil oca臒谋nda elm, iqtisadiyyat, m蓹d蓹niyy蓹t, istehsalat v蓹 dig蓹r sah蓹l蓹rini 蓹hat蓹 ed蓹n v蓹蓹n z蓹ruri ehtiyac duyulan 250-d蓹n art谋q ixtisas üzr蓹 15 mind蓹n çox az蓹rbaycanl谋 g蓹nc t蓹hsil alm谋艧 v蓹 yüks蓹k ixtisaslara yiy蓹l蓹nmi艧dir. 茝lb蓹tt蓹, bu kadrlar谋n bir çoxu yenid蓹n Az蓹rbaycana qay谋tm谋艧 v蓹 respublikan谋n ümumi inki艧af谋na öz töhf蓹l蓹rini vermi艧dil蓹r. Lakin onlar谋n bir qismi t蓹hsil ald谋qlar谋艧蓹h蓹rl蓹rd蓹 m蓹skunla艧m谋艧d谋. Bir sözl蓹, 70-80-ci ill蓹rd蓹 sovet dövl蓹tind蓹 ged蓹n inteqrasiya prosesl蓹ri, g蓹ncl蓹rimizin dig蓹r respublikalarda t蓹hsil almalar谋 onlar谋n miqrasiyas谋na t蓹kan vermi艧dir. Respublikam谋zdan k蓹narda 蓹m蓹k f蓹aliyy蓹tin蓹 ba艧layan h蓹min müt蓹x蓹ssisl蓹r bir t蓹r蓹fd蓹n h蓹mv蓹t蓹nl蓹rimizin müt蓹艧蓹killiyinin gücl蓹nm蓹sin蓹, dig蓹r t蓹r蓹fd蓹n elm v蓹 m蓹d蓹niyy蓹timizin inki艧af谋na yard谋m göst蓹rmi艧l蓹r. Dünya az蓹rbaycanl谋lar谋nda milli 艧üurun gücl蓹nm蓹sind蓹 Heyd蓹r 茝liyevin Moskvada Sovet dövl蓹tinin r蓹hb蓹rl蓹rind蓹n biri kimi f蓹aliyy蓹tinin d蓹 xüsusi rolu olmu艧dur. H蓹mv蓹t蓹nl蓹rimiz milli liderimizin dünya miqyasl谋 siyasi f蓹aliyy蓹tini milli idrak v蓹 xarakterin parlaq t蓹zahürü kimi q蓹bul edir, xalq谋m谋z谋n özün蓹 inam谋, özünüd蓹rki v蓹 müt蓹艧蓹kkilliyi gücl蓹nirdi. Az蓹rbaycan xalq谋n谋n tarixi t蓹kamülü say蓹sind蓹 XX 蓹srin sonlar谋nda dövl蓹t müst蓹qilliyimiz yenid蓹n b蓹rq蓹rar olmu艧 v蓹 dönm蓹z xarakter alm谋艧d谋r. Lakin tarix boyu ictimai-siyasi prosesl蓹r el蓹 g蓹tirmi艧dir ki, az蓹rbaycanl谋lar谋n bir hiss蓹si 蓹z蓹li 蓹razil蓹rimizi t蓹rk ed蓹r蓹k planetin müxt蓹lif ölk蓹l蓹rind蓹 m蓹skunla艧m谋艧, yurd-yuva salm谋艧lar. Öt蓹n 蓹srin 80-ci ill蓹rinin sonlar谋nda SSR陌 m蓹kan谋nda c蓹r蓹yan ed蓹n hadis蓹l蓹r imperiyan谋n s蓹rh蓹dl蓹ri ç蓹rçiv蓹sind蓹 demokratik dü艧ünc蓹 t蓹rzinin geni艧l蓹nm蓹sin蓹 v蓹 milli azadl谋q h蓹r蓹katlar谋n谋n alovlanmas谋na stimul yaratm谋艧 oldu. Az蓹rbaycanda bu proses daha sür蓹tl蓹 getm蓹y蓹 ba艧lam谋艧d谋. T蓹sadüfi deyil ki, 1989-cu ild蓹 az蓹rbaycanl谋lar "dünyan谋n 蓹n mübariz xalq谋" ad谋na layiq görülmü艧dül蓹r. Erm蓹ni seperatç谋lar谋n谋n ölk蓹mizin ayr谋lmaz t蓹rkib hiss蓹si olan Da臒l谋q Qaraba臒蓹razisind蓹 h蓹yata keçirm蓹y蓹 ba艧lad谋臒谋 t蓹xribatlar xalq谋m谋z谋n milli oyan谋艧谋nda, milli özünüd蓹rk hissinin gücl蓹nm蓹sind蓹 mühüm rol oynad谋. 1990-c谋 il 20 Yanvar hadis蓹l蓹ri Az蓹rbaycan xalq谋n谋n milli bütövlüyünü t蓹sdiql蓹y蓹n 蓹n böyük hadis蓹l蓹rd蓹n biri kimi tarixin yadda艧谋na 蓹b蓹di h蓹kk edilmi艧dir. Bu faci蓹 xalq谋 yumruq kimi birl蓹艧dirdi v蓹 bütün dünya az蓹rbaycanl谋lar谋n谋n gücünü ifad蓹 edirdi. Bel蓹 bir mür蓹kk蓹b v蓹 ç蓹tin v蓹ziyy蓹td蓹 20 Yanvar q谋r臒谋n谋 il蓹 ba臒l谋 Moskvada v蓹t蓹nda艧 qeyr蓹ti v蓹 h蓹qiqi v蓹t蓹np蓹rv蓹rlikd蓹n do臒an c蓹sar蓹tli b蓹yanat谋 il蓹 Heyd蓹r 茝liyev dünya az蓹rbaycanl谋lar谋n谋 aya臒a qald谋rd谋, xalq谋n siyasi irad蓹sini ifad蓹 v蓹 b蓹yan etdi. Dünya az蓹rbaycanl谋lar谋n谋n bir mill蓹t kimi müt蓹艧蓹killiyin蓹 t蓹kan ver蓹n bu b蓹yanat h蓹mv蓹t蓹nl蓹rimizi xalq谋n taleyi üçün tarixi m蓹suliyy蓹ti da艧谋maq qüdr蓹tind蓹 olan yegan蓹 siyasi xadim v蓹 milli lider 蓹traf谋nda birl蓹艧dirdi. Bu gün xaricd蓹 ya艧ayan soyda艧lar谋m谋z谋n milli diaspor hal谋nda formala艧mas谋, respublikam谋zla 蓹laq蓹l蓹rinin yarad谋lmas谋nda ortaya ç谋xan ç蓹tinlikl蓹rin v蓹 probleml蓹rin daha s蓹m蓹r蓹li h蓹lli yollar谋n谋n <img alt="" src="https://azerbaijan.az/uploads/news-files/melumatlar/idman/turizm/%C4%B0lham%20%C6%8Fliyev%20qurultayda.jpg" style="border-style:solid; border-width:0px; float:right; height:348px; margin:10px; width:500px" />ara艧d谋r谋lmas谋na böyük ehtiyac duyulur. Haz谋rda dünyan谋n 蓹ks蓹r ölk蓹sind蓹 300-蓹 yax谋n Az蓹rbaycan icma v蓹 birlikl蓹ri f蓹aliyy蓹t göst蓹rir v蓹 diasporumuzun t蓹艧kilatlanma prosesi bu gün d蓹 davam edir. Ayr谋-ayr谋l谋qda f蓹aliyy蓹t göst蓹r蓹n çoxsayl谋 c蓹miyy蓹t v蓹 birlikl蓹r i艧 birliyi namin蓹 bir araya g蓹l蓹r蓹k Az蓹rbaycan federal birlikl蓹ri yaratma臒a ba艧lad谋lar. Bunlar谋n s谋ras谋nda Ukrayna Az蓹rbaycanl谋lar谋 Konqresini, Rusiya Az蓹rbaycanl谋lar谋n谋n Federal Milli-M蓹d蓹ni Muxtariyy蓹tini, Almaniya Az蓹rbaycan c蓹miyy蓹tl蓹ri Federasiyas谋n谋, 陌sveç-Az蓹rbaycan Federasiyas谋n谋, Qazax谋stan, Q谋r臒谋z谋stan v蓹 Özb蓹kistan az蓹rbaycanl谋lar谋n谋n "Turan" Konqresini v蓹 Q谋r臒谋z谋standa "Az蓹ri" 陌ctimai Birliyini nümun蓹 göst蓹rm蓹k olar. Bu c蓹miyy蓹t v蓹 birlikl蓹r f蓹aliyy蓹t göst蓹rdikl蓹ri ölk蓹l蓹rl蓹 Az蓹rbaycan aras谋nda dostluq v蓹蓹m蓹kda艧l谋q münasib蓹tl蓹rinin inki艧af谋, h蓹mv蓹t蓹nl蓹rimizin t蓹艧kilatlanmas谋, onlar谋n tarixi V蓹t蓹nl蓹ri il蓹蓹laq蓹l蓹rinin möhk蓹ml蓹ndirilm蓹si sah蓹sind蓹蓹h蓹miyy蓹tli i艧l蓹r gör蓹 bilmi艧dil蓹r. Diasporla 陌艧 üzr蓹 Dövl蓹t Komit蓹si Az蓹rbaycan diasporunun daha müt蓹艧蓹kkil qüvv蓹y蓹 çevrilm蓹sin蓹 nail olmaq m蓹qs蓹dil蓹 yeni c蓹miyy蓹t v蓹 birlikl蓹rin yarad谋lmas谋na ard谋c谋l olaraq diqq蓹t yetirm蓹kd蓹dir. N蓹tic蓹d蓹 yeni icma v蓹 birlikl蓹rin yarad谋lmas谋 tendensiyas谋 dig蓹r ölk蓹l蓹ri d蓹蓹hat蓹 etmi艧 v蓹 Belarus Az蓹rbaycan 陌cmalar谋 Konqresi, Moldova Az蓹rbaycanl谋lar谋 Konqresi, Özb蓹kistan Az蓹rbaycan M蓹d蓹niyy蓹t M蓹rk蓹zl蓹ri Assosiasiyas谋, Az蓹rbaycan-Norveç Assosiasiyas谋 öz qüvv蓹l蓹rini bir m蓹rk蓹zd蓹 birl蓹艧dirm蓹k 蓹zmind蓹 olaraq bu s谋raya qat谋lm谋艧lar. Bu Federal birlikl蓹r Az蓹rbaycan diasporunun t蓹艧kilatlanmas谋 v蓹 f蓹all谋臒谋n谋n art谋r谋lmas谋 üçün z蓹ruri v蓹 mümkün t蓹dbirl蓹ri görür v蓹 üz蓹rin蓹 götürdüyü v蓹zif蓹nin öhd蓹sind蓹n layiqinc蓹 g蓹lm蓹y蓹 çal谋艧谋r. Apar谋lm谋艧 m蓹qs蓹dyönlü i艧l蓹r n蓹tic蓹sind蓹 bu gün Avropada, 艦imali v蓹 C蓹nubi Amerikada, MDB m蓹kan谋nda v蓹 bir çox ölk蓹l蓹rd蓹, o cüml蓹d蓹n Özb蓹kistan, Q谋r臒谋z谋stan, Norveç, Niderland, Almaniya, 陌spaniya, 陌taliya, Belçika, Bolqar谋stan, Çexiya, Finlandiya, Estoniya, Pol艧a, Birl蓹艧mi艧茝r蓹b 茝mirlikl蓹ri, Misir 茝r蓹b Respublikas谋, Türkiy蓹 v蓹 AB艦-da 460-dan çox Az蓹rbaycan icmalar谋 yarad谋lm谋艧d谋r. Yeni Az蓹rbaycan icma v蓹 birlikl蓹rinin t蓹sis edilm蓹si Az蓹rbaycan谋n ça臒da艧 diaspor quruculu臒u i艧inin u臒urlar谋 kimi qiym蓹tl蓹ndirilm蓹y蓹 layiqdir. </article> </section> <footer> <div class="menubar footer-container" id="footer-load"></div> </footer> </div> <script src="/assets/110dab23/jquery.js"></script> <script src="https://cdnjs.cloudflare.com/ajax/libs/tiny-slider/2.8.5/min/tiny-slider.js"></script> <script src="/media/javascripts/script.js?v=280823"></script> </body> </html>