CINXE.COM
Philotozzi | L'apprentissage du Philosopher
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" dir="ltr" lang="fr-FR"> <head profile="http://gmpg.org/xfn/11"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" /> <title>Philotozzi | L'apprentissage du Philosopher</title> <meta name="generator" content="WordPress 3.1.2" /> <!-- leave this for stats --> <link rel="stylesheet" href="http://www.philotozzi.com/wp-content/themes/philotozzi/style.css" type="text/css" media="screen" /> <!--[if IE]> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="http://www.philotozzi.com/wp-content/themes/philotozzi/pour_ie.css" media="screen"/> <![endif]--> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="Philotozzi RSS Feed" href="http://www.philotozzi.com/feed/" /> <link rel="pingback" href="http://www.philotozzi.com/xmlrpc.php" /> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="Philotozzi » Accueil Flux des commentaires" href="http://www.philotozzi.com/accueil/feed/" /> <link rel='stylesheet' id='wp-email-css' href='http://www.philotozzi.com/wp-content/plugins/wp-email/email-css.css?ver=2.50' type='text/css' media='all' /> <script type='text/javascript' src='http://www.philotozzi.com/wp-includes/js/l10n.js?ver=20101110'></script> <script type='text/javascript' src='http://www.philotozzi.com/wp-includes/js/jquery/jquery.js?ver=1.4.4'></script> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" title="RSD" href="http://www.philotozzi.com/xmlrpc.php?rsd" /> <link rel="wlwmanifest" type="application/wlwmanifest+xml" href="http://www.philotozzi.com/wp-includes/wlwmanifest.xml" /> <link rel='index' title='Philotozzi' href='http://www.philotozzi.com/' /> <link rel='prev' title='L’auteur' href='http://www.philotozzi.com/lauteur/' /> <link rel='next' title='Contact' href='http://www.philotozzi.com/nous-contacter/' /> <meta name="generator" content="WordPress 3.1.2" /> <link rel='canonical' href='http://www.philotozzi.com/' /> <!-- All in One SEO Pack 1.6.13.2 by Michael Torbert of Semper Fi Web Design[303,322] --> <!-- /all in one seo pack --> </head> <body> <div id="page"> <h1 id="header"> Philotozzi L'apprentissage du Philosopher </h1> <!-- #wordpress_hide --> <div id="content"> <div id="recents"> <h2>Articles r茅cents</h2> <ul> <li><a href="http://www.philotozzi.com/2012/08/dictionnaire-sur-lapprentissage-du-philosopher-et-les-nouvelles-pratiques-philosophiques/">Dictionnaire sur l’apprentissage du philosopher et les Nouvelles Pratiques Philosophiques</a></li> <li><a href="http://www.philotozzi.com/2012/08/comparaison-entre-les-methodes-de-philosophie-avec-les-enfants/">Comparaison entre les m茅thodes de philosophie avec les enfants</a></li> <li><a href="http://www.philotozzi.com/2012/08/493/">Observer une discussion 脿 vis茅es d茅mocratique et philosophique</a></li> <li><a href="http://www.philotozzi.com/2011/03/439/">Animer une discussion a vis茅e philosophique en classe</a></li> <li><a href="http://www.philotozzi.com/2011/03/une-approche-par-competences-en-philosophie/">Une approche par comp茅tences en philosophie ?</a></li> </ul> </div> <div class="post" id="post-299"> <h2 class="post_title"> Accueil </h2> <div class="post_content"> <h3>Pr茅sentation du site</h3> <p>Ce site a pour objectif de pr茅senter les travaux men茅s depuis 1988 par Michel TOZZI sur la didactique de la philosophie, ou plus exactement la didactique de l’apprentissage de philosopher. On y trouvera les r茅f茅rences bibliographiques d’ouvrages et d’articles sur la question, ainsi que certaines publications r茅centes in extenso. Le champ de recherche couvre :</p> <p><strong>1) les pratiques de la philosophie 脿 l’茅cole</strong></p> <ul> <li>Enseignement聽actuel de la philosophie en classe terminale des lyc茅es.</li> <li>Pratiques nouvelles de la Discussion 脿 Vis茅e Philosophique (DVP) 脿 l’茅cole primaire, de la maternelle au CM2.</li> <li>Exp茅riences en coll猫ges, particuli猫rement en SEGPA (茅l猫ves en difficult茅).</li> <li>Exp茅rimentation depuis 1998 en lyc茅e professionnel.</li> <li>Formations sur ces nouvelles pratiques.</li> <li>Recherches sur ces nouvelles pratiques.</li> </ul> <p><strong>2) Les pratiques nouvelles de la philosophie dans la cit茅</strong></p> <ul> <li>Caf茅s philosophiques.</li> <li>Ateliers de lecture聽philosophique.</li> <li>Ateliers d’茅criture philosophique.</li> <li>Universit茅s Populaires.</li> </ul> <p>La didactique de l’apprentissage du philosopher tente de d茅terminer, dans un objectif de formation, quels sont les processus de pens茅e, les capacit茅s et comp茅tences intellectuelles que d茅veloppe la r茅flexion philosophique. Elle d茅finit le « philosopher », d’un point de vue didactique, comme la mise en oeuvre articul茅e, sur des notions et des questions essentielles pour la condition humaine, par l’unit茅 et le mouvement d’une pens茅e habit茅e par un rapport au sens et 脿 la v茅rit茅, de trois <strong>capacit茅s</strong> intellectuelles : les processus</p> <ul> <li>de <strong>probl茅matisation</strong> de notions, d’affirmations, de questions,</li> <li>de <strong>conceptualisation</strong> de notions (analyse, d茅finitions et distinctions conceptuelles),</li> <li>et <strong>d’argumentation</strong> rationnelle de th猫ses, d’objections, de r茅ponses 脿 des objections.</li> </ul> <p>Le philosopher articule ces <strong>capacit茅s</strong> philosophiques de base sur des t芒ches complexes, constituant trois <strong>comp茅tences</strong> essentielles :</p> <ul> <li><strong>lire</strong> philosophiquement un texte (philosophique ou non, court ou long) ;</li> <li><strong>茅crire</strong> un texte philosophique (dissertation, mais tout autant aphorisme, lettre, dialogue, essai etc.) ;</li> <li><strong>discuter</strong> philosophiquement.</li> </ul> <p>Cet apprentissage du philosopher peut se faire en classe terminale, mais aussi plus t么t, d猫s l’茅cole primaire et tout au long du cursus scolaire (coll猫ge, lyc茅e), ainsi que dans la cit茅, dans des caf茅s-philo, des ateliers d’茅criture philosophique, de lecture philosophique, des universit茅s populaires.</p> <p>La didactique de l’apprentissage du philosopher examine les conditions de possibilit茅 th茅oriques et concr猫tes de mise en oeuvre de celui-ci 脿 travers ces diff茅rentes modalit茅s d’application.</p> <p>On trouvera des articles compl茅mentaires dans la revue internationale de didactique de la philosophie, <em>Diotime</em>, publi茅e sur le portail du SCEREN ex CNDP</p> <p>www.educ-revues.fr/diotime</p> </div> </div> </div> <div class="sidebar"> <ul> <li id="search"> <h2>[ Recherche ]</h2> <form method="get" id="searchform" action="http://www.philotozzi.com/"> <div> <input type="text" value="" name="s" id="s" /><input type="submit" id="searchsubmit" value=">>" /> </div> </form> </li> <li id="pages"> <ul> <li class="page_item page-item-299 current_page_item"><a href="http://www.philotozzi.com/" title="Accueil">Accueil</a></li> <li class="page_item page-item-298"><a href="http://www.philotozzi.com/lauteur/" title="L’auteur">L’auteur</a></li> <li class="page_item page-item-309"><a href="http://www.philotozzi.com/plan-du-site/" title="Plan du site">Plan du site</a></li> <li class="page_item page-item-300"><a href="http://www.philotozzi.com/nous-contacter/" title="Contact">Contact</a></li> </ul> </li> <li id="rubriques"> <h2>[ Rubriques ]</h2> <ul> <li class="cat-item cat-item-3"><a href="http://www.philotozzi.com/category/sur-la-didactique-de-lapprentissage-de-philosopher/" title="Voir tous les articles class茅s dans Sur la didactique de l'apprentissage de philosopher">Sur la didactique de l'apprentissage de philosopher</a> (75) </li> <li class="cat-item cat-item-4"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-trois-capacites-philosophiques-de-base/" title="Voir tous les articles class茅s dans Les trois capacit茅s philosophiques de base">Les trois capacit茅s philosophiques de base</a> (11) <ul class='children'> <li class="cat-item cat-item-5"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-trois-capacites-philosophiques-de-base/problematiser-une-affirmation-une-question-une-relation-entre-notions/" title="Voir tous les articles class茅s dans Probl茅matiser (une affirmation, une question, …)">Probl茅matiser (une affirmation, une question, …)</a> (2) </li> <li class="cat-item cat-item-6"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-trois-capacites-philosophiques-de-base/conceptualiser-une-notion/" title="Voir tous les articles class茅s dans Conceptualiser (une notion)">Conceptualiser (une notion)</a> (4) </li> <li class="cat-item cat-item-7"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-trois-capacites-philosophiques-de-base/argumenter-une-these-une-objection/" title="Voir tous les articles class茅s dans Argumenter (une th猫se, une objection)">Argumenter (une th猫se, une objection)</a> (5) </li> </ul> </li> <li class="cat-item cat-item-8"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-trois-competences-philosophiques-de-base/" title="Voir tous les articles class茅s dans Les trois comp茅tences philosophiques de base">Les trois comp茅tences philosophiques de base</a> (43) <ul class='children'> <li class="cat-item cat-item-9"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-trois-competences-philosophiques-de-base/lire-philosophiquement/" title="Voir tous les articles class茅s dans Lire philosophiquement">Lire philosophiquement</a> (8) </li> <li class="cat-item cat-item-10"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-trois-competences-philosophiques-de-base/ecrire-philosophiquement/" title="Voir tous les articles class茅s dans Ecrire philosophiquement">Ecrire philosophiquement</a> (5) </li> <li class="cat-item cat-item-11"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-trois-competences-philosophiques-de-base/discuter-philosophiquement/" title="Voir tous les articles class茅s dans Discuter philosophiquement">Discuter philosophiquement</a> (30) </li> </ul> </li> <li class="cat-item cat-item-12"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/" title="Voir tous les articles class茅s dans Les champs d'application">Les champs d'application</a> (148) <ul class='children'> <li class="cat-item cat-item-13"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/lecole/" title="Voir tous les articles class茅s dans L'茅cole">L'茅cole</a> (104) <ul class='children'> <li class="cat-item cat-item-14"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/lecole/la-philosophie-en-classe-terminale-au-lycee/" title="Voir tous les articles class茅s dans La philosophie en classe terminale au lyc茅e">La philosophie en classe terminale au lyc茅e</a> (1) </li> <li class="cat-item cat-item-15"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/lecole/les-champs-scolaires-non-traditionnels/" title="Voir tous les articles class茅s dans Les champs scolaires non traditionnels">Les champs scolaires non traditionnels</a> (67) <ul class='children'> <li class="cat-item cat-item-16"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/lecole/les-champs-scolaires-non-traditionnels/lecole-primaire-de-la-maternelle-au-cm2/" title="Voir tous les articles class茅s dans L'茅cole primaire (de la maternelle au CM2)">L'茅cole primaire (de la maternelle au CM2)</a> (61) </li> <li class="cat-item cat-item-17"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/lecole/les-champs-scolaires-non-traditionnels/le-college-les-segpa-eleves-en-difficulte/" title="Voir tous les articles class茅s dans Le coll猫ge – les SEGPA (茅l猫ves en difficult茅)">Le coll猫ge – les SEGPA (茅l猫ves en difficult茅)</a> (3) </li> <li class="cat-item cat-item-18"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/lecole/les-champs-scolaires-non-traditionnels/le-lycee-professionnel/" title="Voir tous les articles class茅s dans Le lyc茅e professionnel">Le lyc茅e professionnel</a> (3) </li> </ul> </li> <li class="cat-item cat-item-29"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/lecole/quelles-recherches/" title="Voir tous les articles class茅s dans Quelles recherches ?">Quelles recherches ?</a> (26) </li> <li class="cat-item cat-item-30"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/lecole/quelle-formation/" title="Voir tous les articles class茅s dans Quelle formation ?">Quelle formation ?</a> (12) </li> </ul> </li> <li class="cat-item cat-item-19"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/la-philosophie-dans-la-cite/" title="Voir tous les articles class茅s dans La philosophie dans la cit茅">La philosophie dans la cit茅</a> (41) <ul class='children'> <li class="cat-item cat-item-20"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/la-philosophie-dans-la-cite/les-cafes-philo/" title="Voir tous les articles class茅s dans Les caf茅s-philo">Les caf茅s-philo</a> (16) </li> <li class="cat-item cat-item-21"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/la-philosophie-dans-la-cite/les-ateliers-decriture-philosophique/" title="Voir tous les articles class茅s dans Les ateliers d'茅criture philosophique">Les ateliers d'茅criture philosophique</a> (4) </li> <li class="cat-item cat-item-35"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/la-philosophie-dans-la-cite/les-ateliers-de-lecture-philosophique/" title="Voir tous les articles class茅s dans Les ateliers de lecture philosophique">Les ateliers de lecture philosophique</a> (2) </li> <li class="cat-item cat-item-37"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/la-philosophie-dans-la-cite/les-universites-populaires/" title="Voir tous les articles class茅s dans Les universit茅s populaires">Les universit茅s populaires</a> (17) </li> </ul> </li> <li class="cat-item cat-item-22"><a href="http://www.philotozzi.com/category/les-champs-dapplication/comparaison-avec-les-pays-etrangers/" title="Voir tous les articles class茅s dans Comparaison avec les pays 茅trangers">Comparaison avec les pays 茅trangers</a> (6) </li> </ul> </li> <li class="cat-item cat-item-23"><a href="http://www.philotozzi.com/category/autres-publications/" title="Voir tous les articles class茅s dans Autres publications">Autres publications</a> (70) <ul class='children'> <li class="cat-item cat-item-24"><a href="http://www.philotozzi.com/category/autres-publications/en-philosophie/" title="Voir tous les articles class茅s dans En philosophie">En philosophie</a> (13) </li> <li class="cat-item cat-item-25"><a href="http://www.philotozzi.com/category/autres-publications/sur-lanalyse-des-pratiques-professionnelles/" title="Voir tous les articles class茅s dans Sur l'analyse des pratiques professionnelles">Sur l'analyse des pratiques professionnelles</a> (12) </li> <li class="cat-item cat-item-26"><a href="http://www.philotozzi.com/category/autres-publications/sur-lapprentissage/" title="Voir tous les articles class茅s dans Sur l'apprentissage">Sur l'apprentissage</a> (10) </li> <li class="cat-item cat-item-27"><a href="http://www.philotozzi.com/category/autres-publications/sur-la-socialisation-et-la-citoyennete/" title="Voir tous les articles class茅s dans Sur la socialisation et la citoyennet茅">Sur la socialisation et la citoyennet茅</a> (27) </li> <li class="cat-item cat-item-28"><a href="http://www.philotozzi.com/category/autres-publications/divers/" title="Voir tous les articles class茅s dans Divers">Divers</a> (9) </li> </ul> </li> <li class="cat-item cat-item-36"><a href="http://www.philotozzi.com/category/videos/" title="Voir tous les articles class茅s dans Vid茅os">Vid茅os</a> (1) </li> </ul> </li> </ul> </div> <hr class="clear"/> </div> <!--END #page --> <div id="footer"> <div id="footer_content"> <!--A gauche--> <ul id="liens"> <li id="linkcat-2" class="linkcat"><h2>[ Liens ]</h2> <ul class='xoxo blogroll'> <li><a href="http://www.acireph.org/accueil_027.htm">ACIREPH</a></li> <li><a href="http://www.acireph.org/cote_philo_030.htm">ACIREPH revue C么t茅 philo</a></li> <li><a href="http://cafephilo.unblog.fr/">Caf茅 Philo de Narbonne</a></li> <li><a href="http://recherche.univ-montp3.fr/cerfee/" title="Site du CERFEE (Centre d’Eudes sur la Formation, l’Education et l’enseignement)" target="_blank">CERFEE</a></li> <li><a href="http://edwigechirouter.over-blog.com">Edwige Chirouter blog</a></li> <li><a href="http://www.filosofiamo.com/">Filosofiamo.com – Dictionnaire de la philosophie</a></li> <li><a href="http://www.cafepedagogique.net/lemensuel/lenseignant/lettres/philosophie/Pages/89_S_Accueil.aspx">Le caf茅 pedagogique – Philosophie</a></li> <li><a href="http://www.cahiers-pedagogiques.com/" title="Recherche sur Michel Tozzi">Les cahiers p茅dagogiques</a></li> <li><a href="http://www.brenifier.com/">Oscar Brenifier | Institut de Pratiques Philosophiques</a></li> <li><a href="http://www.philolab.fr/">Philolab</a></li> <li><a href="http://philoherb.free.fr/" title="Site de G. Genevieve">Philosophie enfants : philosophes en herbe</a></li> <li><a href="http://pratiquesphilo.free.fr/index1.htm">Pratiques philo (ancien site)</a></li> <li><a href="http://pratiquesphilo.free.fr/">Pratiques philosophiques</a></li> <li><a href="http://www.educ-revues.fr/diotime/" title="Site de Diotime l’Agora, Revue internationale de didactique de la philosophie">Revue Diotime l'Agora</a></li> <li><a href="http://agsas.free.fr/spip/spip.php?article16" title="Les ateliers de philosophie – AGSAS : Association des Groupes de Soutien Au Soutien">Site de l'AGSAS J. L茅vine</a></li> <li><a href="http://pagesperso-orange.fr/michel.onfray/accueilup.htm" title="Universit茅 populaire de Caen – cr茅茅e en octobre 2002 par Michel Onfray">Universit茅 populaire de Caen</a></li> <li><a href="http://pagesperso-orange.fr/universitepopu.septi/">Universit茅 populaire de Narbonne</a></li> </ul> </li> </ul> <!-- Le milieu--> <ul id="signature"> <li> <h2>[ Abonnez-vous ]</h2> <ul> <li><a href="http://www.philotozzi.com/feed/" title="Flux RSS des articles">Flux RSS des articles</a></li> <li><a href="http://www.philotozzi.com/comments/feed/" title="Flux RSS des commentaires">Flux RSS des commentaires</a></li> <li><a href="http://www.commentcamarche.net/faq/sujet-3339-agregateurs-rss-lecteurs-de-fils-rss" title="Qu'est-ce qu'un flux RSS ?" target="_blank"><strong>Qu'est-ce qu'un flux RSS ?</strong></a></li> </ul> </li> <!----> <li> <h2>[ Infos blog ]</h2> <ul> <li> Copyright © 2025 Philotozzi </li> <li>Blog propuls茅 par <a href="http://wordpress.org/">WordPress</a> et conçu par <a href="http://www.pasdepanique.net">Pasdepanique.net</a> </li> </ul> </li> </ul> <!-- A droite--> <ul id="stat_et_prive"> <h2>[ Statistiques ]</h2> <ul> <li> 20 requ锚tes. 0, 072 secondes. </li> </ul> <!----> <li> <h2>[ Espace Priv茅 ]</h2> <ul> <li> <a href="http://www.philotozzi.com/wp-login.php">Connexion</a> </li> </ul> </li> </ul> <hr class="clear" /> </div> </div> <script type='text/javascript'> /* <![CDATA[ */ var emailL10n = { ajax_url: "http://www.philotozzi.com/wp-content/plugins/wp-email/wp-email.php", max_allowed: "5", text_error: "Veuillez corriger les erreurs suivantes :", text_name_invalid: "- Votre nom est vide/invalide", text_email_invalid: "- Votre adresse mail est vide/invalide", text_remarks_invalid: "- Votre remarque est invalide", text_friend_names_empty: "- Le nom du destinataire est vide", text_friend_name_invalid: "- Le nom du destinataire est vide/invalide: ", text_max_friend_names_allowed: "- Maximum 5 destinataires permis", text_friend_emails_empty: "- L\'adresse mail du destinataire est vide", text_friend_email_invalid: "- L\'adresse mail du destinataire est invalide: ", text_max_friend_emails_allowed: "- Maximum 5 mails de destinataires permis", text_friends_tally: "- Le nombre de noms de destinataires ne correspond pas au nombre d\'adresses mail.", text_image_verify_empty: "- La v茅rification d\'image a 茅chou茅" }; /* ]]> */ </script> <script type='text/javascript' src='http://www.philotozzi.com/wp-content/plugins/wp-email/email-js.js?ver=2.50'></script> <!-- tracker added by Ultimate Google Analytics plugin v1.6.0: http://www.oratransplant.nl/uga --> <script type="text/javascript"> var gaJsHost = (("https:" == document.location.protocol) ? "https://ssl." : "http://www."); document.write(unescape("%3Cscript src='" + gaJsHost + "google-analytics.com/ga.js' type='text/javascript'%3E%3C/script%3E")); </script> <script type="text/javascript"> var pageTracker = _gat._getTracker("UA-2729044-5"); pageTracker._initData(); pageTracker._trackPageview(); </script> <p style="display: none"> <a href="http://google.com">google</a> </p> <p style="display: none"> <a href="http://www.google.co.uk/">couk</a> </p> </body></html>