CINXE.COM

<!doctype html> <html class="client-nojs skin-theme-clientpref-day mf-expand-sections-clientpref-0 mf-font-size-clientpref-small mw-mf-amc-clientpref-0" lang="kk" dir="ltr"> <head> <base href="https://kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80"> <meta charset="UTF-8"> <title>Франктер — Уикипедия</title> <script>(function(){var className="client-js skin-theme-clientpref-day mf-expand-sections-clientpref-0 mf-font-size-clientpref-small mw-mf-amc-clientpref-0";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ymd","wgMonthNames":["","қаңтар","ақпан","наурыз","сәуір","мамыр","маусым","шілде","тамыз","қыркүйек","қазан","қараша","желтоқсан"],"wgRequestId":"9f77fc52-7424-4ff0-b5f1-707b1b2c741f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Франктер","wgTitle":"Франктер" ,"wgCurRevisionId":2838880,"wgRevisionId":2838880,"wgArticleId":40283,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgPageViewLanguage":"kk","wgPageContentLanguage":"kk","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Франктер","wgRelevantArticleId":40283,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"kk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"kk"},"wgMFMode":"stable","wgMFAmc":false,"wgMFAmcOutreachActive":false,"wgMFAmcOutreachUserEligible":false,"wgMFLazyLoadImages":true,"wgMFEditNoticesFeatureConflict":false,"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgMFIsSupportedEditRequest":true,"wgMFScriptPath":"", "wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgSectionTranslationMissingLanguages":[{"lang":"ace","autonym":"Acèh","dir":"ltr"},{"lang":"ady","autonym":"адыгабзэ","dir":"ltr"},{"lang":"alt","autonym":"алтай тил","dir":"ltr"},{"lang":"am","autonym":"አማርኛ","dir":"ltr"},{"lang":"ami","autonym":"Pangcah","dir":"ltr"},{"lang":"ann","autonym":"Obolo","dir":"ltr"},{"lang":"anp","autonym":"अंगिका","dir":"ltr"},{"lang":"ary","autonym":"الدارجة","dir":"rtl"},{"lang":"as","autonym":"অসমীয়া","dir":"ltr"},{"lang":"av","autonym":"авар","dir":"ltr"},{"lang":"avk","autonym":"Kotava","dir":"ltr"},{"lang":"awa","autonym":"अवधी","dir":"ltr"},{"lang":"ay","autonym":"Aymar aru","dir":"ltr"},{"lang":"ba","autonym":"башҡортса","dir":"ltr"},{"lang":"ban","autonym":"Basa Bali","dir":"ltr"},{"lang":"bar","autonym":"Boarisch","dir":"ltr"},{"lang":"bbc","autonym": "Batak Toba","dir":"ltr"},{"lang":"bcl","autonym":"Bikol Central","dir":"ltr"},{"lang":"bdr","autonym":"Bajau Sama","dir":"ltr"},{"lang":"bew","autonym":"Betawi","dir":"ltr"},{"lang":"bho","autonym":"भोजपुरी","dir":"ltr"},{"lang":"bi","autonym":"Bislama","dir":"ltr"},{"lang":"bjn","autonym":"Banjar","dir":"ltr"},{"lang":"blk","autonym":"ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ","dir":"ltr"},{"lang":"bm","autonym":"bamanankan","dir":"ltr"},{"lang":"bo","autonym":"བོད་ཡིག","dir":"ltr"},{"lang":"bpy","autonym":"বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী","dir":"ltr"},{"lang":"btm","autonym":"Batak Mandailing","dir":"ltr"},{"lang":"bug","autonym":"Basa Ugi","dir":"ltr"},{"lang":"cdo","autonym":"閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄","dir":"ltr"},{"lang":"ce","autonym":"нохчийн","dir":"ltr"},{"lang":"ceb","autonym":"Cebuano","dir":"ltr"},{"lang":"ch","autonym":"Chamoru","dir":"ltr"},{"lang":"chr","autonym":"ᏣᎳᎩ","dir":"ltr"},{"lang": "ckb","autonym":"کوردی","dir":"rtl"},{"lang":"co","autonym":"corsu","dir":"ltr"},{"lang":"cr","autonym":"Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ","dir":"ltr"},{"lang":"crh","autonym":"qırımtatarca","dir":"ltr"},{"lang":"cu","autonym":"словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ","dir":"ltr"},{"lang":"dag","autonym":"dagbanli","dir":"ltr"},{"lang":"dga","autonym":"Dagaare","dir":"ltr"},{"lang":"din","autonym":"Thuɔŋjäŋ","dir":"ltr"},{"lang":"diq","autonym":"Zazaki","dir":"ltr"},{"lang":"dsb","autonym":"dolnoserbski","dir":"ltr"},{"lang":"dtp","autonym":"Kadazandusun","dir":"ltr"},{"lang":"dv","autonym":"ދިވެހިބަސް","dir":"rtl"},{"lang":"dz","autonym":"ཇོང་ཁ","dir":"ltr"},{"lang":"ee","autonym":"eʋegbe","dir":"ltr"},{"lang":"eml","autonym":"emiliàn e rumagnòl","dir":"ltr"},{"lang":"fat","autonym":"mfantse","dir":"ltr"},{"lang":"ff","autonym":"Fulfulde","dir":"ltr"},{"lang":"fj","autonym":"Na Vosa Vakaviti","dir":"ltr"},{"lang":"fon","autonym": "fɔ̀ngbè","dir":"ltr"},{"lang":"frp","autonym":"arpetan","dir":"ltr"},{"lang":"fur","autonym":"furlan","dir":"ltr"},{"lang":"gag","autonym":"Gagauz","dir":"ltr"},{"lang":"gan","autonym":"贛語","dir":"ltr"},{"lang":"gcr","autonym":"kriyòl gwiyannen","dir":"ltr"},{"lang":"glk","autonym":"گیلکی","dir":"rtl"},{"lang":"gn","autonym":"Avañe'ẽ","dir":"ltr"},{"lang":"gom","autonym":"गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni","dir":"ltr"},{"lang":"gor","autonym":"Bahasa Hulontalo","dir":"ltr"},{"lang":"gpe","autonym":"Ghanaian Pidgin","dir":"ltr"},{"lang":"gu","autonym":"ગુજરાતી","dir":"ltr"},{"lang":"guc","autonym":"wayuunaiki","dir":"ltr"},{"lang":"gur","autonym":"farefare","dir":"ltr"},{"lang":"guw","autonym":"gungbe","dir":"ltr"},{"lang":"gv","autonym":"Gaelg","dir":"ltr"},{"lang":"ha","autonym":"Hausa","dir":"ltr"},{"lang":"hak","autonym":"客家語 / Hak-kâ-ngî","dir":"ltr"},{"lang":"haw","autonym":"Hawaiʻi","dir":"ltr"},{"lang":"hif","autonym" :"Fiji Hindi","dir":"ltr"},{"lang":"hsb","autonym":"hornjoserbsce","dir":"ltr"},{"lang":"ht","autonym":"Kreyòl ayisyen","dir":"ltr"},{"lang":"hyw","autonym":"Արեւմտահայերէն","dir":"ltr"},{"lang":"iba","autonym":"Jaku Iban","dir":"ltr"},{"lang":"ie","autonym":"Interlingue","dir":"ltr"},{"lang":"ig","autonym":"Igbo","dir":"ltr"},{"lang":"igl","autonym":"Igala","dir":"ltr"},{"lang":"ilo","autonym":"Ilokano","dir":"ltr"},{"lang":"iu","autonym":"ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut","dir":"ltr"},{"lang":"jam","autonym":"Patois","dir":"ltr"},{"lang":"jv","autonym":"Jawa","dir":"ltr"},{"lang":"kaa","autonym":"Qaraqalpaqsha","dir":"ltr"},{"lang":"kab","autonym":"Taqbaylit","dir":"ltr"},{"lang":"kbd","autonym":"адыгэбзэ","dir":"ltr"},{"lang":"kbp","autonym":"Kabɩyɛ","dir":"ltr"},{"lang":"kcg","autonym":"Tyap","dir":"ltr"},{"lang":"kg","autonym":"Kongo","dir":"ltr"},{"lang":"kge","autonym":"Kumoring","dir":"ltr"},{"lang":"ki","autonym":"Gĩkũyũ","dir":"ltr"},{"lang":"kl", "autonym":"kalaallisut","dir":"ltr"},{"lang":"km","autonym":"ភាសាខ្មែរ","dir":"ltr"},{"lang":"kn","autonym":"ಕನ್ನಡ","dir":"ltr"},{"lang":"knc","autonym":"Yerwa Kanuri","dir":"ltr"},{"lang":"koi","autonym":"перем коми","dir":"ltr"},{"lang":"krc","autonym":"къарачай-малкъар","dir":"ltr"},{"lang":"ks","autonym":"कॉशुर / کٲشُر","dir":"rtl"},{"lang":"kus","autonym":"Kʋsaal","dir":"ltr"},{"lang":"kv","autonym":"коми","dir":"ltr"},{"lang":"kw","autonym":"kernowek","dir":"ltr"},{"lang":"ky","autonym":"кыргызча","dir":"ltr"},{"lang":"lad","autonym":"Ladino","dir":"ltr"},{"lang":"lb","autonym":"Lëtzebuergesch","dir":"ltr"},{"lang":"lez","autonym":"лезги","dir":"ltr"},{"lang":"lg","autonym":"Luganda","dir":"ltr"},{"lang":"lij","autonym":"Ligure","dir":"ltr"},{"lang":"lld","autonym":"Ladin","dir":"ltr"},{"lang":"ln","autonym":"lingála","dir":"ltr"},{"lang":"lo","autonym":"ລາວ","dir":"ltr"},{"lang":"ltg", "autonym":"latgaļu","dir":"ltr"},{"lang":"mad","autonym":"Madhurâ","dir":"ltr"},{"lang":"mai","autonym":"मैथिली","dir":"ltr"},{"lang":"map-bms","autonym":"Basa Banyumasan","dir":"ltr"},{"lang":"mdf","autonym":"мокшень","dir":"ltr"},{"lang":"mhr","autonym":"олык марий","dir":"ltr"},{"lang":"mi","autonym":"Māori","dir":"ltr"},{"lang":"min","autonym":"Minangkabau","dir":"ltr"},{"lang":"ml","autonym":"മലയാളം","dir":"ltr"},{"lang":"mni","autonym":"ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ","dir":"ltr"},{"lang":"mnw","autonym":"ဘာသာမန်","dir":"ltr"},{"lang":"mos","autonym":"moore","dir":"ltr"},{"lang":"mr","autonym":"मराठी","dir":"ltr"},{"lang":"mrj","autonym":"кырык мары","dir":"ltr"},{"lang":"mt","autonym":"Malti","dir":"ltr"},{"lang":"mwl","autonym":"Mirandés","dir":"ltr"},{"lang":"my","autonym":"မြန်မာဘာသာ","dir":"ltr"},{"lang":"myv","autonym":"эрзянь","dir":"ltr"},{"lang":"mzn","autonym": "مازِرونی","dir":"rtl"},{"lang":"nah","autonym":"Nāhuatl","dir":"ltr"},{"lang":"nan","autonym":"閩南語 / Bân-lâm-gú","dir":"ltr"},{"lang":"nap","autonym":"Napulitano","dir":"ltr"},{"lang":"nb","autonym":"norsk bokmål","dir":"ltr"},{"lang":"nds","autonym":"Plattdüütsch","dir":"ltr"},{"lang":"ne","autonym":"नेपाली","dir":"ltr"},{"lang":"new","autonym":"नेपाल भाषा","dir":"ltr"},{"lang":"nia","autonym":"Li Niha","dir":"ltr"},{"lang":"nqo","autonym":"ߒߞߏ","dir":"rtl"},{"lang":"nr","autonym":"isiNdebele seSewula","dir":"ltr"},{"lang":"nso","autonym":"Sesotho sa Leboa","dir":"ltr"},{"lang":"ny","autonym":"Chi-Chewa","dir":"ltr"},{"lang":"om","autonym":"Oromoo","dir":"ltr"},{"lang":"or","autonym":"ଓଡ଼ିଆ","dir":"ltr"},{"lang":"os","autonym":"ирон","dir":"ltr"},{"lang":"pa","autonym":"ਪੰਜਾਬੀ","dir":"ltr"},{"lang":"pag","autonym":"Pangasinan","dir":"ltr"},{"lang":"pam","autonym":"Kapampangan","dir":"ltr"},{"lang":"pap", "autonym":"Papiamentu","dir":"ltr"},{"lang":"pcm","autonym":"Naijá","dir":"ltr"},{"lang":"pdc","autonym":"Deitsch","dir":"ltr"},{"lang":"pms","autonym":"Piemontèis","dir":"ltr"},{"lang":"pnb","autonym":"پنجابی","dir":"rtl"},{"lang":"ps","autonym":"پښتو","dir":"rtl"},{"lang":"pwn","autonym":"pinayuanan","dir":"ltr"},{"lang":"qu","autonym":"Runa Simi","dir":"ltr"},{"lang":"rm","autonym":"rumantsch","dir":"ltr"},{"lang":"rn","autonym":"ikirundi","dir":"ltr"},{"lang":"rsk","autonym":"руски","dir":"ltr"},{"lang":"rue","autonym":"русиньскый","dir":"ltr"},{"lang":"rup","autonym":"armãneashti","dir":"ltr"},{"lang":"rw","autonym":"Ikinyarwanda","dir":"ltr"},{"lang":"sa","autonym":"संस्कृतम्","dir":"ltr"},{"lang":"sah","autonym":"саха тыла","dir":"ltr"},{"lang":"sat","autonym":"ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ","dir":"ltr"},{"lang":"sco","autonym":"Scots","dir":"ltr"},{"lang":"sd","autonym":"سنڌي","dir":"rtl"},{"lang":"se","autonym": "davvisámegiella","dir":"ltr"},{"lang":"sg","autonym":"Sängö","dir":"ltr"},{"lang":"sgs","autonym":"žemaitėška","dir":"ltr"},{"lang":"shi","autonym":"Taclḥit","dir":"ltr"},{"lang":"shn","autonym":"ၽႃႇသႃႇတႆး ","dir":"ltr"},{"lang":"si","autonym":"සිංහල","dir":"ltr"},{"lang":"skr","autonym":"سرائیکی","dir":"rtl"},{"lang":"sm","autonym":"Gagana Samoa","dir":"ltr"},{"lang":"smn","autonym":"anarâškielâ","dir":"ltr"},{"lang":"sn","autonym":"chiShona","dir":"ltr"},{"lang":"so","autonym":"Soomaaliga","dir":"ltr"},{"lang":"sq","autonym":"shqip","dir":"ltr"},{"lang":"srn","autonym":"Sranantongo","dir":"ltr"},{"lang":"ss","autonym":"SiSwati","dir":"ltr"},{"lang":"st","autonym":"Sesotho","dir":"ltr"},{"lang":"stq","autonym":"Seeltersk","dir":"ltr"},{"lang":"su","autonym":"Sunda","dir":"ltr"},{"lang":"szl","autonym":"ślůnski","dir":"ltr"},{"lang":"ta","autonym":"தமிழ்","dir":"ltr"},{"lang":"tay","autonym":"Tayal","dir":"ltr"},{"lang":"tcy", "autonym":"ತುಳು","dir":"ltr"},{"lang":"tdd","autonym":"ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ","dir":"ltr"},{"lang":"te","autonym":"తెలుగు","dir":"ltr"},{"lang":"tet","autonym":"tetun","dir":"ltr"},{"lang":"tg","autonym":"тоҷикӣ","dir":"ltr"},{"lang":"ti","autonym":"ትግርኛ","dir":"ltr"},{"lang":"tig","autonym":"ትግሬ","dir":"ltr"},{"lang":"tk","autonym":"Türkmençe","dir":"ltr"},{"lang":"tn","autonym":"Setswana","dir":"ltr"},{"lang":"to","autonym":"lea faka-Tonga","dir":"ltr"},{"lang":"tpi","autonym":"Tok Pisin","dir":"ltr"},{"lang":"trv","autonym":"Seediq","dir":"ltr"},{"lang":"ts","autonym":"Xitsonga","dir":"ltr"},{"lang":"tt","autonym":"татарча / tatarça","dir":"ltr"},{"lang":"tum","autonym":"chiTumbuka","dir":"ltr"},{"lang":"tw","autonym":"Twi","dir":"ltr"},{"lang":"ty","autonym":"reo tahiti","dir":"ltr"},{"lang":"tyv","autonym":"тыва дыл","dir":"ltr"},{"lang":"udm","autonym":"удмурт","dir":"ltr"},{"lang":"ve","autonym": "Tshivenda","dir":"ltr"},{"lang":"vep","autonym":"vepsän kel’","dir":"ltr"},{"lang":"vo","autonym":"Volapük","dir":"ltr"},{"lang":"vro","autonym":"võro","dir":"ltr"},{"lang":"wa","autonym":"walon","dir":"ltr"},{"lang":"wo","autonym":"Wolof","dir":"ltr"},{"lang":"xal","autonym":"хальмг","dir":"ltr"},{"lang":"xh","autonym":"isiXhosa","dir":"ltr"},{"lang":"yi","autonym":"ייִדיש","dir":"rtl"},{"lang":"yo","autonym":"Yorùbá","dir":"ltr"},{"lang":"yue","autonym":"粵語","dir":"ltr"},{"lang":"za","autonym":"Vahcuengh","dir":"ltr"},{"lang":"zgh","autonym":"ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ","dir":"ltr"},{"lang":"zu","autonym":"isiZulu","dir":"ltr"}],"wgSectionTranslationTargetLanguages":["ace","ady","alt","am","ami","an","ang","ann","anp","ar","ary","arz","as","ast","av","avk","awa","ay","az","azb","ba","ban","bar","bbc","bcl","bdr","be","bew","bg","bho","bi","bjn","blk","bm","bn","bo","bpy","br","bs","btm","bug","ca","cdo","ce","ceb","ch","chr","ckb","co", "cr","crh","cs","cu","cy","da","dag","de","dga","din","diq","dsb","dtp","dv","dz","ee","el","eml","eo","es","et","eu","fa","fat","ff","fi","fj","fo","fon","fr","frp","frr","fur","fy","gag","gan","gcr","gl","glk","gn","gom","gor","gpe","gu","guc","gur","guw","gv","ha","hak","haw","he","hi","hif","hr","hsb","ht","hu","hy","hyw","ia","iba","ie","ig","igl","ilo","io","is","it","iu","ja","jam","jv","ka","kaa","kab","kbd","kbp","kcg","kg","kge","ki","kk","kl","km","kn","knc","ko","koi","krc","ks","ku","kus","kv","kw","ky","lad","lb","lez","lg","li","lij","lld","lmo","ln","lo","lt","ltg","lv","mad","mai","map-bms","mdf","mg","mhr","mi","min","mk","ml","mn","mni","mnw","mos","mr","mrj","ms","mt","mwl","my","myv","mzn","nah","nan","nap","nb","nds","nds-nl","ne","new","nia","nl","nn","nqo","nr","nso","ny","oc","om","or","os","pa","pag","pam","pap","pcd","pcm","pdc","pl","pms","pnb","ps","pt","pwn","qu","rm","rn","ro","rsk","rue","rup","rw","sa","sah","sat","sc","scn","sco","sd","se","sg","sgs", "sh","shi","shn","si","sk","skr","sl","sm","smn","sn","so","sq","sr","srn","ss","st","stq","su","sv","sw","szl","ta","tay","tcy","tdd","te","tet","tg","th","ti","tig","tk","tl","tly","tn","to","tpi","tr","trv","ts","tt","tum","tw","ty","tyv","udm","ur","uz","ve","vec","vep","vi","vls","vo","vro","wa","war","wo","wuu","xal","xh","xmf","yi","yo","yue","za","zgh","zh","zu"],"isLanguageSearcherCXEntrypointEnabled":true,"mintEntrypointLanguages":["ace","ast","azb","bcl","bjn","bh","crh","ff","fon","ig","is","ki","ks","lmo","min","sat","ss","tn","vec"],"wgWikibaseItemId":"Q43482","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgMinervaPermissions":{"watchable":true,"watch":false},"wgMinervaFeatures":{"beta":false,"donate":true, "mobileOptionsLink":true,"categories":false,"pageIssues":true,"talkAtTop":false,"historyInPageActions":false,"overflowSubmenu":false,"tabsOnSpecials":true,"personalMenu":false,"mainMenuExpanded":false,"echo":true,"nightMode":true},"wgMinervaDownloadNamespaces":[0],"wgSiteNoticeId":"2.0"};RLSTATE={"ext.gadget.FreezeTopRow":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.minerva.styles":"ready","skins.minerva.content.styles.images":"ready","mediawiki.hlist":"ready","skins.minerva.codex.styles":"ready","skins.minerva.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","mobile.init.styles":"ready","ext.relatedArticles.styles":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready", "skins.minerva.scripts","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.QuestionForm","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","mobile.init","ext.echo.centralauth","ext.relatedArticles.readMore.bootstrap","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.entrypoints.mffrequentlanguages","ext.cx.entrypoints.languagesearcher.init","mw.externalguidance.init","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.relatedArticles.styles%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.hlist%7Cmobile.init.styles%7Cskins.minerva.codex.styles%7Cskins.minerva.content.styles.images%7Cskins.minerva.icons%2Cstyles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=minerva"> <script async src="/w/load.php?lang=kk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=minerva"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=ext.gadget.FreezeTopRow&only=styles&skin=minerva"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="theme-color" content="#eaecf0"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/23/Franks_expansion.gif"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="767"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/23/Franks_expansion.gif"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="511"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Franks_expansion.gif/640px-Franks_expansion.gif"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="409"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0, user-scalable=yes, minimum-scale=0.25, maximum-scale=5.0"> <meta property="og:title" content="Франктер — Уикипедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="manifest" href="/w/api.php?action=webapp-manifest"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Өңдеу" href="/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Уикипедия (kk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//kk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.kk"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org"> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> <meta http-equiv="X-Translated-By" content="Google"> <meta http-equiv="X-Translated-To" content="en"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.tKc6KWkFf-8.O/am=gAE/d=1/rs=AN8SPfrf36LIV3DkhtRBGWFnLWWzaykPyw/m=corsproxy" data-sourceurl="https://kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80"></script> <link href="https://fonts.googleapis.com/css2?family=Material+Symbols+Outlined:opsz,wght,FILL,GRAD@20..48,100..700,0..1,-50..200" rel="stylesheet"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.tKc6KWkFf-8.O/am=gAE/d=1/exm=corsproxy/ed=1/rs=AN8SPfrf36LIV3DkhtRBGWFnLWWzaykPyw/m=phishing_protection" data-phishing-protection-enabled="false" data-forms-warning-enabled="true" data-source-url="https://kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80"></script> <meta name="robots" content="none"> </head> <body class="mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Франктер rootpage-Франктер stable issues-group-B skin-minerva action-view skin--responsive mw-mf-amc-disabled mw-mf"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.tKc6KWkFf-8.O/am=gAE/d=1/exm=corsproxy,phishing_protection/ed=1/rs=AN8SPfrf36LIV3DkhtRBGWFnLWWzaykPyw/m=navigationui" data-environment="prod" data-proxy-url="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog" data-proxy-full-url="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-source-url="https://kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" data-source-language="auto" data-target-language="en" data-display-language="en-GB" data-detected-source-language="kk" data-is-source-untranslated="false" data-source-untranslated-url="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kk.m.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D1%2582%25D0%25B5%25D1%2580&anno=2" data-client="tr"></script> <div id="mw-mf-viewport"> <div id="mw-mf-page-center"><a class="mw-mf-page-center__mask" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#"></a> <header class="header-container header-chrome"> <div class="minerva-header"> <nav class="navigation-drawer toggle-list view-border-box"><input type="checkbox" id="main-menu-input" class="toggle-list__checkbox" role="button" aria-haspopup="true" aria-expanded="false" aria-labelledby="mw-mf-main-menu-button"> <label role="button" for="main-menu-input" id="mw-mf-main-menu-button" aria-hidden="true" data-event-name="ui.mainmenu" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet toggle-list__toggle"> <span class="minerva-icon minerva-icon--menu"></span> <span></span> </label> <div id="mw-mf-page-left" class="menu view-border-box"> <ul id="p-navigation" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--home" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--home"></span> <span class="toggle-list-item__label">Басты</span> </a></li> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--random" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BE%D2%9B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--die"></span> <span class="toggle-list-item__label">Кездейсоқ</span> </a></li> <li class="toggle-list-item skin-minerva-list-item-jsonly"><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--nearby" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:Nearby?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.nearby" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--mapPin"></span> <span class="toggle-list-item__label">Айналада</span> </a></li> </ul> <ul id="p-personal" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor mw-list-item menu__item--login" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96&returnto=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.login" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--logIn"></span> <span class="toggle-list-item__label">Кіру</span> </a></li> </ul> <ul id="pt-preferences" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item skin-minerva-list-item-jsonly"><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--settings" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:MobileOptions&returnto=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.settings" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--settings"></span> <span class="toggle-list-item__label">Баптау</span> </a></li> </ul> <ul id="p-donation" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--donate" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://donate.wikimedia.org/?wmf_source%3Ddonate%26wmf_medium%3Dsidebar%26wmf_campaign%3Dkk.wikipedia.org%26uselang%3Dkk%26wmf_key%3Dminerva" data-event-name="menu.donate" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--heart"></span> <span class="toggle-list-item__label">Демеу беру</span> </a></li> </ul> <ul class="hlist"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--about" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="toggle-list-item__label">Уикипедия туралы</span> </a></li> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--disclaimers" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%B0%D1%83%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="toggle-list-item__label">Жауапкершіліктен бас тарту</span> </a></li> </ul> </div><label class="main-menu-mask" for="main-menu-input"></label> </nav> <div class="branding-box"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB"> <span><img src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-kk.svg" alt="Уикипедия" width="119" height="19" style="width: 7.4375em; height: 1.1875em;"> </span> </a> </div> <form action="/w/index.php" method="get" class="minerva-search-form"> <div class="search-box"><input type="hidden" name="title" value="Арнайы:Іздеу"> <input class="search skin-minerva-search-trigger" id="searchInput" type="search" name="search" placeholder="Уикипедия жобасынан іздеу" aria-label="Уикипедия жобасынан іздеу" autocapitalize="sentences" title="Уикипедия жобасында іздеу [f]" accesskey="f"> <span class="search-box-icon-overlay"><span class="minerva-icon minerva-icon--search"></span> </span> </div><button id="searchIcon" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet skin-minerva-search-trigger"> <span class="minerva-icon minerva-icon--search"></span> <span>Іздеу</span> </button> </form> <nav class="minerva-user-navigation" aria-label="Қатысушы шарлауы"> </nav> </div> </header> <main id="content" class="mw-body"> <div class="banner-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="pre-content heading-holder"> <div class="page-heading"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Франктер</span></h1> <div class="tagline"></div> </div> <nav class="page-actions-menu"> <ul id="p-views" class="page-actions-menu__list"> <li id="language-selector" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#p-lang" data-mw="interface" data-event-name="menu.languages" title="Тіл" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet language-selector"> <span class="minerva-icon minerva-icon--language"></span> <span>Тіл</span> </a></li> <li id="page-actions-watch" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" id="ca-watch" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96&returnto=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.watch" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet menu__item--page-actions-watch"> <span class="minerva-icon minerva-icon--star"></span> <span>Бақылау</span> </a></li> <li id="page-actions-edit" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" id="ca-edit" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.edit" data-mw="interface" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet edit-page menu__item--page-actions-edit"> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>Өңдеу</span> </a></li> </ul> </nav> <div id="mw-content-subtitle"></div> </div> <div id="bodyContent" class="content"> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"> <script>function mfTempOpenSection(id){var block=document.getElementById("mf-section-"+id);block.className+=" open-block";block.previousSibling.className+=" open-block";}</script> <div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="kk" dir="ltr"> <section class="mf-section-0" id="mf-section-0"> <p><b>Франктер</b> — орта ғасырлардың бас кезінде <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Орталық Еуропа">Орталық Еуропада</a> тұрған батыс герман тайпалар тобы. Оларға хамава, бруктер, усибет, тенктер, сугамбар, т.б. тайпалар кірген. Франктер 2 топқа бөлінеді: 1) Төменгі немесе Солтүстік Франктер (кейінірек Батыс Франктер) деп аталған сали Франктері; 2) <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D3%A9%D0%B7%D1%96%D0%BD%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Рейн өзіні (мұндай бет жоқ)">Рейн өзіні</a> жағалауынан жоғары <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D0%B9%D0%BD_%D3%A9%D0%B7%D1%96%D0%BD%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Майн өзіні (мұндай бет жоқ)">Майн өзініне</a> дейін қоныстанған Франктер. Дерек көздерінде олар алғаш рет 3 ғасырдың ортасында аталынады. Сали Франктерін 4 ғасырда римдіктер талқандап, Токсандрияда федераттар құқығында қалдырады. Жазба деректерде олар 451 ж. ғұндарға қарсы Каталаун қырғынына қатысады. 5 ғасырдың бас кезінде сали Франктері Соммаға дейінгі <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлияны</a> бағындырды. Кейінірек өздеріне бағынышты аумақтағы билікті нығайта әрі кеңейте отырып, 5 ғасырдың соңында Франк мемлекетін құрды. Франктер <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Батыс Еуропа">Батыс Еуропадағы</a> бірқатар халықтардың этногенезінде өзіндік рөл атқарған.</p> <figure typeof="mw:File/Thumb"> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Franks_expansion.gif?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Franks_expansion.gif/300px-Franks_expansion.gif" decoding="async" width="300" height="192" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Franks_expansion.gif/450px-Franks_expansion.gif 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Franks_expansion.gif/600px-Franks_expansion.gif 2x" data-file-width="790" data-file-height="505"></a> <figcaption> франктер экспансиясы </figcaption> </figure> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"> <input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none"> <div class="toctitle" lang="kk" dir="ltr"> <h2 id="mw-toc-heading">Мазмұны</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span> </div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D1%8B%D0%BB%D1%83%D1%8B"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Франк мемлекетінің құрылуы</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%83"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Мемлекетті басқару</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%96%D0%B5%D1%80_%D0%B8%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%83"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Жер иелену</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%B4%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%BD%D0%B5_%D0%B5%D0%BD%D1%83%D1%96"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Франктердің христиан дініне енуі</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D1%8B%D0%BB%D1%83%D1%8B_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%8B%D0%B4%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83%D1%8B"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Франктер империясының құрылуы және ыдырауы</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%9C%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%80_%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96"><span class="tocnumber">5.1</span> <span class="toctext">Майордомдар билігі</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%B5%D1%80_%D3%99%D1%83%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%80%D1%8B._%D2%9A%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%9F%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96"><span class="tocnumber">5.2</span> <span class="toctext">Меровингтер әулетінің ақыры. Қортық Пипиннің билігі</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%BE%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B"><span class="tocnumber">5.3</span> <span class="toctext">Ұлы Карл және оның империясы</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%98%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%8B%D0%B4%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83%D1%8B"><span class="tocnumber">5.4</span> <span class="toctext">Империяның ыдырауы</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-10"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%BA%D0%B5%D0%B7%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D1%96_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96"><span class="tocnumber">5.5</span> <span class="toctext">Ұлы Карл кезіндегі империя мәдениеті</span></a></li> </ul></li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D3%A9%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D1%80"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Дереккөздер</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-12"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D0%A1%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Сілтемелер</span></a></li> </ul> </div> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(1)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Франк_мемлекетінің_құрылуы"><span id=".D0.A4.D1.80.D0.B0.D0.BD.D0.BA_.D0.BC.D0.B5.D0.BC.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D0.B5.D1.82.D1.96.D0.BD.D1.96.D2.A3_.D2.9B.D2.B1.D1.80.D1.8B.D0.BB.D1.83.D1.8B"></span>Франк мемлекетінің құрылуы</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Франк мемлекетінің құрылуы" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-1 collapsible-block" id="mf-section-1"> <p>Варварлар корольдігі жаңа феодалдық мемлекеттердің қалыптасуына негіз болды. Ол мемлекеттердің ішіндегі ең қуаттысы 486 жылы Солтүстік <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлияда</a> құрылған Франк мемлекеті еді. Оны салий франктерінің меровей руынан шыққан көсемі Хлодвиг басқарды. Хлодвиг барлық франк тайпаларын кол астына біріктіріп, Римнің карамағындағы көрші <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлияның</a> құнарлы жеріне жорыққа аттанды. 486 жылы Суассон қаласының маңында франктер римдіктерді талқандап, Солтүстік <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлияны</a> басып алды. Бұдан соң Хлодвиг вестготтардан <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлияның</a> оңтүстігін де жаулап алды. Сөйтіп <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Рим империясы">Рим империясының</a> осы провинциясының орнына өзінің корольдігін құрды.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлияны</a> жаулап алған франктер бұрынғы жер иелерін орындарынан қуған жоқ, бос жатқан жерге ғана қоныстанды. Жаулап алушылардың билігін мойындаған римдік және <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлиялық</a> байлар аз уақыттың ішінде франк ақсүйектерімен араласып, туыстасып кетті. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Франк мемлекеті">Франк мемлекетінің</a> халқы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Латын тілі">латын</a> және <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Герман тілдері">герман тілдерін</a> араластырып сөйледі. Осы аралас тіл кейін <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Француз тілі">француз тілінің</a> негізін құрады. Жазу саласында тек латын тілі қолданылды. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Хлодвиг (мұндай бет жоқ)">Хлодвигтің</a> тұсында осы тілде франктердің ең алғашқы coт саласындағы заңдары жазылды. Ол «<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%BB%D0%B8_%D0%B0%D2%9B%D0%B8%D2%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Сали ақиқаты (мұндай бет жоқ)">Сали ақиқаты»</a> деп аталды. Ол заңдар бүкіл мемлекет аумағындағы бірыңғай тәртіпті нығайтуға үлес қосты. Франктердің заңы бойынша қылмыстың көпшілігі ақшалай айыппен өтелетін. Адамдар заң алдында тең болмады: адам өлтіргендігі үшін салынатын айып мөлшері кімді, кандай адамды өлтіргендігіне байланысты әр түрлі болды. Франктің өмірі <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Галлдар (мұндай бет жоқ)">галлдар</a> мен <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Римдіктер (мұндай бет жоқ)">римдіктердің</a> өмірінен кымбат бағаланды. Жауапқа тартылған адамның кінәсі дәлелденбесе, оны «<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D2%9A%D2%B1%D0%B4%D0%B0%D0%B9_%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Құдай соты (мұндай бет жоқ)">құдай сотына»</a> салатын. Мысалы, жалаңаш қолмен қазанда қайнап тұрған судан сақина алуға мәжбүр етілді. Егер кінә тағылып отырған адамның қолы көп күймесе, ол адамның ақ екендігінің белгісі деп саналды. Сондықтан оған құдай жақ болып отыр деген тұжырым жасалатын.</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(2)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Мемлекетті_басқару"><span id=".D0.9C.D0.B5.D0.BC.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D0.B5.D1.82.D1.82.D1.96_.D0.B1.D0.B0.D1.81.D2.9B.D0.B0.D1.80.D1.83"></span>Мемлекетті басқару</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=2&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Мемлекетті басқару" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-2 collapsible-block" id="mf-section-2"> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"> <noscript> <img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg/300px-Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" data-file-width="1554" data-file-height="1165"> </noscript><span class="lazy-image-placeholder" style="width: 300px;height: 225px;" data-mw-src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg/300px-Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg" data-width="300" data-height="225" data-srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg/450px-Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg/600px-Sacr_Gelasianum_131v_132.jpg 2x" data-class="mw-file-element"> </span></a> <figcaption> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Gelasian_Sacramentary&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Gelasian Sacramentary (мұндай бет жоқ)">Gelasian Sacramentary</a>, c. 750 </figcaption> </figure> <p>Франк мемлекетінің аумағында жазба заңдардың шығуы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D3%A8%D0%BA%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Өкімет (мұндай бет жоқ)">өкімет</a> билігін нығайтуға үлес қосты. Ал мемлекет адамның байлығы мен жерін басқыншылардан қорғап отыру үшін керек болды. Қуатты мемлекеттің көмегімен ел басшылары <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B1%D2%B1%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Халық бұқара (мұндай бет жоқ)">халық бұқарасын</a> қабылданған тәртіп шеңберінде ұстап, салықты уакытында жинап алатын жағдайға жетті. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D3%98%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Әскер басшы (мұндай бет жоқ)">Әскер басшыларының</a> ішіндегі әрі батыл, әрі тапқыр <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Хлодвиг (мұндай бет жоқ)">Хлодвиг</a> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Король (мұндай бет жоқ)">король</a> деп жарияланды. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Король (мұндай бет жоқ)">Король</a> - барлық халық бағынатын, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D3%A8%D0%BA%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Өкімет (мұндай бет жоқ)">өкімет</a> билігін өзінің әулетіне мұраға қалдыра алатын, ең жоғарғы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D1%81%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Мемлекет басшысы">мемлекет басшысы</a>.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%96%D0%BE%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%93%D1%8B_%D1%81%D0%BE%D1%82?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Жоғарғы сот">Жоғарғы сот</a> билігін де корольдің өзі атқарды. Барлық мемлекеттік маңызы бар мәселелерді жақын достарымен ақылдаса отырып, корольдің өзі шешетін болды. Король сарайы елді басқарудың орталығына айналды. Сарайда корольдің жақын туыс-достары, кызметкерлері мен жасақшылары орналасты. Тұрақты жасақ салықтар мен соғыста түсетін олжаның есебінен өмір сүрді. Франктердің тұрақты әскері болған жоқ. Соғыс бола калған жағдайда барлық ерікті азаматтардан халық жасақтары құрылатын. Негізгі әскери күш корольдің жасағы болды.</p> <p><i>Ел бірнеше аймақтарға бөлінді. Оларға салық жинайтын, әскерге басшылық жасайтын, сот ісін жүргізетін басшы - <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D1%84?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-disambig" title="Граф">граф</a> тағайындалып қойылды</i>.</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(3)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Жер_иелену"><span id=".D0.96.D0.B5.D1.80_.D0.B8.D0.B5.D0.BB.D0.B5.D0.BD.D1.83"></span>Жер иелену</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=3&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Жер иелену" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-3 collapsible-block" id="mf-section-3"> <p>Франктер <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлиядағы</a> бос жатқан жерлерді бөліп алып, өз иеліктеріне айналдырды. Ең үлкен үлес <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Хлодвиг (мұндай бет жоқ)">Хлодвигке</a> тиді. Онан кейінгі үлкен үлес оның жақын жасақ басшылары мен нөкерлеріне берілді. Қатардағы қарапайым жасақшыларға шағын үлестер тиді. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%96%D0%B0%D1%81%D0%B0%D2%9B_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Жасақ басшы (мұндай бет жоқ)">Жасақ басшылары</a> мен нөкерлер ірі жер иеленушілерге айналды. Олардың иеліктері аллод, яғни толық иелік деп аталды. Аллодтың иесі оны басқа адамға сыйлауға, мұраға калдыруға, қызметкерлеріне уақытша пайдалануға бере тұруға ерікті болды. Ірі жер иеліктерінде <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D2%9A%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Құлдар">құлдар</a> мен <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Колондар (мұндай бет жоқ)">колондар</a> (ірі және орташа жер иелерінен шағын жер үлесін алып, заттай салық төлеушілер) жұмыс істеді.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлияны</a> жаулап алғаннан кейін қатардағы франктер өзара туыс отбасыларынан құрылған кауымға бірігіп, шаруашылық жүргізді. Олар қауым иелігінде бірлесе еңбек етіп, тапқан табыстарын өзара бөлісіп алатын. Бірте-бірте қауым мүшелерінің арасында мүліктік жіктелу пайда болды. Осыған байланысты қауымнан оның ауқатты мүшелері бөлініп шыға бастады. Қауымдық құрылыс ыдырап, франктер коғамында байлар мен кедейлер болып жіктелу басталды.</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(4)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Франктердің_христиан_дініне_енуі"><span id=".D0.A4.D1.80.D0.B0.D0.BD.D0.BA.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.B4.D1.96.D2.A3_.D1.85.D1.80.D0.B8.D1.81.D1.82.D0.B8.D0.B0.D0.BD_.D0.B4.D1.96.D0.BD.D1.96.D0.BD.D0.B5_.D0.B5.D0.BD.D1.83.D1.96"></span>Франктердің христиан дініне енуі</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=4&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Франктердің христиан дініне енуі" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-4 collapsible-block" id="mf-section-4"> <p>Франктердің <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9F%D2%B1%D1%82%D2%9B%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D0%B1%D1%8B%D0%BD%D1%83&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Пұтқа табыну (мұндай бет жоқ)">пұтқа табынушылығы</a> олардың <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Галлия">Галлиядағы</a> билігін нығайтуына көмектесе алмады. Ондай көмекпен халық арасындағы ықпалы мен беделі күшті <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Христиан шіркеуі (мұндай бет жоқ)">христиан шіркеуі</a> ғана қамтамасыз ете алатындығын <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Франк">франк</a> басшылары түсінді. Сондықтан <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Хлодвиг (мұндай бет жоқ)">Хлодвиг</a> 498 жылы өзінің жасақшыларымен бірге <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D1%96%D0%BD%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Христиан Діні">христиан дініне</a> енді. Алғашында бұл дінді қабылдағысы келмеген франктер оған <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Хлодвиг (мұндай бет жоқ)">Хлодвигтен</a> қорыққанынан кірді. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D1%96%D0%BD%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Христиан Діні">Христиан діні</a> франктер мен римдіктерді жақындастырып, бір халыққа айналдырды. Шіркеу басшылары жарлықтар шығаруға көмектесіп отырды. Хлодвигтің кеңесшілеріне айналып, оның беделін көтеріп, билігін нығайтты.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Хлодвиг (мұндай бет жоқ)">Хлодвиг</a> оның қарымтасы ретінде шіркеудің байлығын қорғап, оған жер үлесі мен бағалы сыйлықтар беріп отырды. Әрбір елді мекенде шіркеулер ашылды. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%94%D1%96%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Дінбасылар (мұндай бет жоқ)">Дінбасылары</a> халыққа құдай сөзін жеткізіп, оларды құдайға құлшылық етуге шақырды. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D1%96%D0%BD%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Христиан Діні">Христиан дінінің</a> арқасында франктер римдіктердің бай мәдениетін меңгерді.<sup id="cite_ref-ReferenceA_1-0" class="reference"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-ReferenceA-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(5)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Франктер_империясының_құрылуы_және_ыдырауы"><span id=".D0.A4.D1.80.D0.B0.D0.BD.D0.BA.D1.82.D0.B5.D1.80_.D0.B8.D0.BC.D0.BF.D0.B5.D1.80.D0.B8.D1.8F.D1.81.D1.8B.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D2.9B.D2.B1.D1.80.D1.8B.D0.BB.D1.83.D1.8B_.D0.B6.D3.99.D0.BD.D0.B5_.D1.8B.D0.B4.D1.8B.D1.80.D0.B0.D1.83.D1.8B"></span>Франктер империясының құрылуы және ыдырауы</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=5&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Франктер империясының құрылуы және ыдырауы" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-5 collapsible-block" id="mf-section-5"> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Майордомдар_билігі"><span id=".D0.9C.D0.B0.D0.B9.D0.BE.D1.80.D0.B4.D0.BE.D0.BC.D0.B4.D0.B0.D1.80_.D0.B1.D0.B8.D0.BB.D1.96.D0.B3.D1.96"></span>Майордомдар билігі</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=6&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Майордомдар билігі" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <p>«Майордом» латынша «үйдің үлкені», «басшысы» дегенді білдіреді. 511 жылы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Хлодвиг (мұндай бет жоқ)">Хлодвиг</a> өлгеннен кейін оның мұрагерлері жер мен билік үшін қиян-кескі күрес жүргізді. Ел біресе бөлшектеніп, біресе қайта бірігіп, тұрақсыз жағдай орнады. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Меровинг (мұндай бет жоқ)">Меровингтер</a> әулетінен шыққан корольдердің билігі әлсіреп, майордомдардың ықпалы күшейе түсті. Король майордомдарды сарай шаруашылығын басқаруға тағайындайтын. Біртіндеп майордом қызметі әкеден балаға мұра ретінде кала беретін мемлекеттегі ең жоғарғы лауазымды қызметке айналды.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%BE%D0%BC_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Майордом Карл Мартелл (мұндай бет жоқ)">Майордом Карл Мартелл</a> 715-741 жылдары корольмен санаспай-ақ өз билігін жүргізді. Оның билігі кезінде араб әскерлері Испаниядан өтіп, Галлияға шабуыл жасады. Бірақ оларды франктер 732 ай жылы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9F%D1%83%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B5&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Пуатье (мұндай бет жоқ)">Пуатье</a> түбінде талқандады. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%82%D0%B0%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Арабтар">Арабтар</a> тарапынан төнген қауіп <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Карл Мартелді (мұндай бет жоқ)">Карл Мартелді</a> күшті атты әскер құруға итермеледі. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D1%82%D1%82%D1%8B_%D3%99%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Атты әскер">Атты әскер</a> қатарына қабылданғандар майордомнан тұрғылықты шаруаларымен қоса жер үлестерін алды. Ол жерден түсетін табыска иесі өзіне ат пен қару-жарақ сатып алуға міндетті еді.</p> <p>Алғашында жер жауынгердің меншігіне мәңгілік емес, тек әскерде қызмет атқарып жүрген кезінде ғана берілетін. Кейін ол жер үлестері әкеден балаға мұра ретінде берілетін болды. Сөйтіп оның балалары да әскери қызметті жалғастыруға міндеттенді. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D1%82%D1%82%D1%8B_%D3%99%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Атты әскер">Атты әскерлеріне</a> жер үлестіру үшін Карл шіркеу иеліктерінің біраз бөлігін тартып алды.</p> <p><i>Карл Мартелдің жерді сыйлыққа үлестіріп беруі <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Еуропа">Еуропада</a> жаңа қоғамдық құрылыс - <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Феодализм">феодализмнің</a> қалыптасуының бастауы болды.</i></p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Меровингтер_әулетінің_ақыры._Қортық_Пипиннің_билігі"><span id=".D0.9C.D0.B5.D1.80.D0.BE.D0.B2.D0.B8.D0.BD.D0.B3.D1.82.D0.B5.D1.80_.D3.99.D1.83.D0.BB.D0.B5.D1.82.D1.96.D0.BD.D1.96.D2.A3_.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.80.D1.8B._.D2.9A.D0.BE.D1.80.D1.82.D1.8B.D2.9B_.D0.9F.D0.B8.D0.BF.D0.B8.D0.BD.D0.BD.D1.96.D2.A3_.D0.B1.D0.B8.D0.BB.D1.96.D0.B3.D1.96"></span>Меровингтер әулетінің ақыры. Қортық Пипиннің билігі</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=7&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Меровингтер әулетінің ақыры. Қортық Пипиннің билігі" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Emblem_of_the_Papacy_SE.svg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"> <noscript> <img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/200px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png" decoding="async" width="200" height="271" class="mw-file-element" data-file-width="815" data-file-height="1105"> </noscript><span class="lazy-image-placeholder" style="width: 200px;height: 271px;" data-mw-src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/200px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png" data-width="200" data-height="271" data-srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/300px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/400px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png 2x" data-class="mw-file-element"> </span></a> <figcaption> Папство престолының гербі </figcaption> </figure> <p>741 жылы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Карл Мартелл">Карл Мартелл</a> өлген соң майордомдық оның баласы Қортық Пипиннің қолына тиді. Ол Меровингтерді құлатып, король атағын алуды аңсады. Пипиннің корольді тақтан күшпен құлатып, өзін король деп жариялауына да болатын еді. Бірак ол таққа заңды жолмен отыруды дұрыс деп үйғарды. Бұл мақсатына жету үшін ол кұдай атынан сөйлеуге құқы бар Рим папасын пайдаланды.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Лангобард (мұндай бет жоқ)">Лангобардтардан</a> қысым көріп жүрген <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Рим папасы">Рим папасы</a> франктердің көмегіне зору еді. Сондықтан ол <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Пипин (мұндай бет жоқ)">Пипиннің</a> король атағын алуына келісім берді. 751 жылы папаның келісімі бойынша, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Франк">франк</a> ақсүйектерінің <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A1%D1%83%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%BE%D0%BD&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Суассон (мұндай бет жоқ)">Суассондағы</a> жиналысында Пипин ресми түрде <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Франктер королі (мұндай бет жоқ)">франктер королі</a> деп жарияланды. Ол 768 жылға дейін корольдік етті. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Меровинг (мұндай бет жоқ)">Меровингтер</a> әулетінің ең соңғы королі III <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Хильдерик (мұндай бет жоқ)">Хильдерик</a> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D1%8C?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Монастырь">монастырьға</a> қамалып, сол жерде қайтыс болды.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%9F%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Қортық Пипин">Қортық Пипин</a> папаның жақсылығына жақсылықпен жауап қайтарды. Ол <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Италия">Италияға</a>, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Лангобард (мұндай бет жоқ)">Лангобард</a> корольдігіне карсы екі рет жорық жасап, жаулап алған жерлерін <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Рим папасы">Рим папасына</a> сыйлады. Ол жерде 756 жылы Папа мемлекеті құрылып, 870 жылға дейін өмір сүрді. Римдегі қазіргі <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ватикан">Ватикан мемлекеті</a> сол «<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD_%D1%81%D1%8B%D0%B9%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Пипин сыйлығы (мұндай бет жоқ)">Пипин сыйлығының»</a> жұрнағы болып табылады.</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Ұлы_Карл_және_оның_империясы"><span id=".D2.B0.D0.BB.D1.8B_.D0.9A.D0.B0.D1.80.D0.BB_.D0.B6.D3.99.D0.BD.D0.B5_.D0.BE.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D0.B8.D0.BC.D0.BF.D0.B5.D1.80.D0.B8.D1.8F.D1.81.D1.8B"></span>Ұлы Карл және оның империясы</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=8&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Ұлы Карл және оның империясы" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_(742-814).jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"> <noscript> <img alt="A." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_%28742-814%29.jpg/220px-Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_%28742-814%29.jpg" decoding="async" width="220" height="287" class="mw-file-element" data-file-width="482" data-file-height="628"> </noscript><span class="lazy-image-placeholder" style="width: 220px;height: 287px;" data-mw-src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_%28742-814%29.jpg/220px-Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_%28742-814%29.jpg" data-alt="A." data-width="220" data-height="287" data-srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_%28742-814%29.jpg/330px-Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_%28742-814%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_%28742-814%29.jpg/440px-Louis-F%C3%A9lix_Amiel_-_Charlemagne_empereur_d%27Occident_%28742-814%29.jpg 2x" data-class="mw-file-element"> </span></a> <figcaption> Ұлы Карл </figcaption> </figure> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%9F%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Қортық Пипин">Қортық Пипин</a> франктер мемлекетіндегі жаңа әулеттің негізін қалады. Бірақ ол Пипиннің емес, оның әкесі <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Карл Мартелдің</a> атымен <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Каролинг (мұндай бет жоқ)">Каролингтер</a> (Карлдың латынша аты Каролус болатын) әулеті деп аталды. Ол әулеттің ең атақты королі <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Ұлы Карл</a> болды. Ол 768-814 жылдары билік кұрды. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Карл</a> ұзын бойлы, алып денелі, батыл адам болған. Оның ерліктері мен тапқырлығы жөнінде көп <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D2%A3%D1%8B%D0%B7?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Аңыз">аңыздар</a> мен <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D3%A8%D0%BB%D0%B5%D2%A3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Өлең">өлеңдер</a> жазылды. Тіпті «<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Король (мұндай бет жоқ)">король»</a> деген сөздің өзі соның атынан шыққан.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Ұлы Карлдың</a> билік кұрған жылдарының бәрі соғыспен өтті. 53 әскери жорықтың 27-сін <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Карлдың</a> өзі басқарды. Оның жорықтары Испанияға, герман тайпаларына және <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Италия">Италияға</a> бағытталды. Франктер Рим папасына көмектесу үшін <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Италия">Италияға</a> екі рет жорық жасап, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%82%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Лангобардтар (мұндай бет жоқ)">лангобардтарды</a> талқандады, Италияның көпшілік бөлігін өз иелігіне қосып алды.</p> <p>778 жылы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Карлдың</a> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Испания">Испанияға</a> жасаған жорығы сәтсіздікке ұшырады. Тек 801 жылы арабтарға қарсы соғыста жеңіске жетіп, Испанияның шағын аймағын жаулап алды. 772-804 жылдары <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Карл</a> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Сакстер">сакстарға</a> қарсы сегіз рет қанды жорық жасап, әрең дегенде олардың аксүйектерін өз дегеніне көндірді. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Саксония">Саксония</a> бірнеше графтықтарға бөлінді. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%82%D1%8B%D2%9B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-disambig" title="Графтық">Графтықтар</a> басшылығына король ақсүйек франктер мен сакстарды тағайындады. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Сакстер">Сакстар</a> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Карлдың</a> күштеуімен христиан дінін қабылдады. 788-803 жылдары франктер <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A1%D0%9B%D0%90%D0%92%D0%AF%D0%9D%D0%94%D0%90%D0%A0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="СЛАВЯНДАР (мұндай бет жоқ)">славян</a> тайпаларымен одақтаса отырып, VI ғасырда қалыптасқан аварлар қағанатын Паннонияда (қазіргі Венгрия аумағы) талқандады.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Ұлы Карл</a> билігінің соңына қарай <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Франк корольдігі (мұндай бет жоқ)">Франк корольдігі</a> өзінің жер көлемі жағынан бұрынғы Батыс <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Рим империясы">Рим империясына</a> жақындады. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Карл империясы (мұндай бет жоқ)">Карл империясының</a> астанасы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%90%D0%B0%D1%85%D0%B5%D0%BD&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Аахен (мұндай бет жоқ)">Аахен</a> қаласы болды. Қиын кезде өзіне көрсеткен көмегіне алғыс ретінде папа 800 жылы Римде Карлға тәж кигізіп, император деп жариялады. Сөйтіп Батыста жаңа империя өмірге келді.</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Империяның_ыдырауы"><span id=".D0.98.D0.BC.D0.BF.D0.B5.D1.80.D0.B8.D1.8F.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D1.8B.D0.B4.D1.8B.D1.80.D0.B0.D1.83.D1.8B"></span>Империяның ыдырауы</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=9&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Империяның ыдырауы" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <p>Қарудың күшімен және <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Ұлы Карлдың</a> беделімен ғана құрылған <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Франк империясы (мұндай бет жоқ)">Франк империясы</a> ұзақ өмір сүре алмады. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Ұлы Карл</a> өлгеннен кейін-ақ оның империясы ыдырай бастады. 843 жылы Карлдың балалары мен немерелері Верден қаласында империяны бөлісу жөнінде келісім жасады. Кіші ұлына империяның батысы, ортаншысына - шығыс бөлігі, ал ең үлкен немересіне Италия тиді.</p> <p>Сөйтіп Ұлы Карлдың империясы үшке бөлініп, үш корольдік пайда болды. Кейіннен олардың орнында <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Франция">Франция</a>, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Германия">Германия</a> және <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Италия">Италия</a> мемлекеттері дүниеге келді.</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Ұлы_Карл_кезіндегі_империя_мәдениеті"><span id=".D2.B0.D0.BB.D1.8B_.D0.9A.D0.B0.D1.80.D0.BB_.D0.BA.D0.B5.D0.B7.D1.96.D0.BD.D0.B4.D0.B5.D0.B3.D1.96_.D0.B8.D0.BC.D0.BF.D0.B5.D1.80.D0.B8.D1.8F_.D0.BC.D3.99.D0.B4.D0.B5.D0.BD.D0.B8.D0.B5.D1.82.D1.96"></span>Ұлы Карл кезіндегі империя мәдениеті</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=10&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Ұлы Карл кезіндегі империя мәдениеті" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <p>Ертедегі орта ғасырлардағы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Еуропа мәдениеті (мұндай бет жоқ)">Еуропа мәдениетінің</a> дамуына IV ғасырда мемлекеттік дін деңгейіне көтерілген <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D1%96%D0%BD%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Христиан Діні">христиан діні</a> елеулі үлес қосты. Жаңа <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%94%D1%96%D0%BD?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Дін">дін</a> сауатты қызметшілерге мұқтаж болды. Сол себепті монастырьлық мектептер көптеп ашылды. Халықтың сауатын ашып, білімін көтеруге Ұлы Карл қамқорлық жасап отырды. Ол өзінің білімі аз болса да, ұлан-ғайыр мемлекетті дұрыс басқару үшін сауатты адамдар керек екендігін жақсы түсінді. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%98%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Император">Император</a> өз сарайына Италиядан Павел <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%94%D0%B8%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Диакон (мұндай бет жоқ)">Диакон</a>, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Испания">Испаниядан</a> гот <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%84&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Теодульф (мұндай бет жоқ)">Теодульф</a> сияқты көрнекті оқымыстыларды жинады.</p> <p>Білім беру саласында, әсіресе ағылшын-<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Сакстер">сакс</a> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%90%D0%BB%D0%BA%D1%83%D0%B8%D0%BD&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Алкуин (мұндай бет жоқ)">Алкуин</a> көрнекті рөл атқарды. Ол тек оқыту ісін үйымдастырумен шектеліп қоймай, оқулықтар жазумен де айналысты. VI ғасырдағы ойшылдар <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%8D%D1%86%D0%B8%D0%B9?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Боэций">Боэций</a> мен <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Кассиодор">Кассиодор</a> антикалық мектептегі білімнің негізін құраған «<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%96%D0%B5%D1%82%D1%96_%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BA%D1%82%D1%96_%D3%A9%D0%BD%D0%B5%D1%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Жеті ерікті өнер (мұндай бет жоқ)">жеті ерікті өнерді»</a> тривиум (грамматика, тіл өнері, диалектика) және <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Квадривиум (мұндай бет жоқ)">квадривиум</a> (<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Геометрия">геометрия</a>, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B8%D1%84%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Арифметика">арифметика</a>, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Астрономия">астрономия</a> және <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9C%D1%83%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Музыка">музыка</a>) деп екіге бөлді.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Карлдың</a> сарайында да мектеп болды. Ол мектепте императордың жан-жақтан жинаған окымыстылары сабақ берді. Сондай-ак сарайда <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Академия">Академия</a> деп аталған үйірме құрылды. Аңыз кейіпкері <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Академ (мұндай бет жоқ)">Академнің</a> атымен аталған бұл <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Философия">философиялық</a> мектептің негізін б.з.б. IV ғасырда <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BD?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Платон">Платон</a> қалаған еді. Оның мүшелері өлеңдер жазды, <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Философия">философиялық</a> мәселелерді талқылады, ежелгі авторлар мен <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A8%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Шіркеу">шіркеу</a> басшыларының еңбектерін оқып үйренді.</p> <p>Ертедегі орта ғасырлардағы <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Еуропалық мәдениет (мұндай бет жоқ)">еуропалық мәдениеттің</a> жетістіктері жинақталып, кітаптарға жазылды. Ол кітаптардың сапасын жақсартуға <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Ұлы Карл</a> көп көңіл бөлді. Осы кезде кітаптардың сапасы да жақсара бастады. Кітаптар арнаулы өңделген бұзаудың немесе қойдың терісі - <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Пергамент">пергаментке</a> жазылатын.</p> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Ұлы Карл</a> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Тарих">тарихқа</a>, тарихи шығармаларға зор мән берді. Оның сарайында <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Аннал">аннал</a> (латынша «жыл») деп аталған маңызды оқиғалардың шежірелік тізбегі жазылып отырды.</p> <p>V ғасырда <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Рим империясы">Рим империясын</a> жаулап алған варварлар ежелгі мәдениетті құлдыратып жіберген еді. <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Ұлы Карл</a> ол мәдениетті, әсіресе ежелгі <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B8%D0%BC_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Рим мәдениеті (мұндай бет жоқ)">Рим мәдениетін</a> қалпына келтіруге, одан әрі жетілдіріп, дамытуға үлес қосты. Сондықтан да <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Карл">Карл</a> мен оның мұрагерлері билік жүргізген кезең тарихта «<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D1%82%D0%B0_%D3%A9%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%83%D1%96&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Каролингтердің қайта өрлеуі (мұндай бет жоқ)">Каролингтердің қайта өрлеуі»</a> деп аталып кетті.<sup id="cite_ref-ReferenceA_1-1" class="reference"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-ReferenceA-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(6)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Дереккөздер"><span id=".D0.94.D0.B5.D1.80.D0.B5.D0.BA.D0.BA.D3.A9.D0.B7.D0.B4.D0.B5.D1.80"></span>Дереккөздер</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=11&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Дереккөздер" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-6 collapsible-block" id="mf-section-6"> <ol class="references"> <li id="cite_note-ReferenceA-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-ReferenceA_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-ReferenceA_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы. - Алматы: Атамұра,2007.<a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9965346259?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9965-34-625-9</a></span></li> </ol> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(7)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Сілтемелер"><span id=".D0.A1.D1.96.D0.BB.D1.82.D0.B5.D0.BC.D0.B5.D0.BB.D0.B5.D1.80"></span>Сілтемелер</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=edit&section=12&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Бөлімді өңдеу: Сілтемелер" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>өңдеу</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-7 collapsible-block" id="mf-section-7"> <p><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Қазақ Энциклопедиясы">"Қазақ Энциклопедиясы"</a>, 9 том</p> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-style" role="presentation"> <tbody> <tr> <td class="mbox-text"><span class="mbox-text-span"><b>Бұл мақаланы Уикипедия <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D1%96%D0%B7%D0%B3%D1%96_%D1%81%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Уикипедия:Уикидің негізгі синтаксисі">сапа талаптарына</a> лайықты болуы үшін <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D1%80%D1%83?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Уикипедия:Уикилендіру">уикилендіру</a> қажет.</b><span class="hide-when-compact"></span><span class="hide-when-compact"></span></span></td> </tr> </tbody> </table> <p><br></p> <table style="background:none; color:inherit; text-align:left; padding: 2px 0" class="metadata"> <tbody> <tr> <td style="padding-right:4px"><span typeof="mw:File"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:P_history_violet.png?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description" title="Тарих"> <noscript> <img alt="Тарих" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/P_history_violet.png/40px-P_history_violet.png" decoding="async" width="40" height="36" class="mw-file-element" data-file-width="1000" data-file-height="900"> </noscript><span class="lazy-image-placeholder" style="width: 40px;height: 36px;" data-mw-src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/P_history_violet.png/40px-P_history_violet.png" data-alt="Тарих" data-width="40" data-height="36" data-srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/P_history_violet.png/60px-P_history_violet.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/P_history_violet.png/80px-P_history_violet.png 2x" data-class="mw-file-element"> </span></a></span></td> <td><i><span style="white-space:nowrap">Бұл — <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Тарих">тарих</a> бойынша мақаланың <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9C%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D2%93%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Уикипедия:Мақалаға бастама">бастамасы</a>.</span> <span style="white-space:nowrap"><br> Бұл мақаланы <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title%3D%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D1%2582%25D0%25B5%25D1%2580%26action%3Dedit">толықтырып, дамыту</a></span> арқылы, Уикипедияға <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9C%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%8B_%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D3%A9%D2%A3%D0%B4%D0%B5%D1%83_%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Уикипедия:Мақаланы қалай өңдеу керек">көмектесе</a> аласыз.</span></i><br><small>Бұл ескертуді <a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%80/%D0%90%D1%8F%D2%9B%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Уикипедия:Үлгілер/Аяқталмаған мақалалар/Тарих (мұндай бет жоқ)">дәлдеп</a> ауыстыру қажет.</small></td> </tr> </tbody> </table>   </section> </div> <noscript> <img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=mobile&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"> </noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet=""> «<a dir="ltr" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title%3D%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%26oldid%3D2838880">https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Франктер&oldid=2838880</a>» бетінен алынған </div> </div> </div> <div class="post-content" id="page-secondary-actions"> </div> </main> <footer class="mw-footer minerva-footer" role="contentinfo"><a class="last-modified-bar" href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80&action=history&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB"> <div class="post-content last-modified-bar__content"><span class="minerva-icon minerva-icon-size-medium minerva-icon--modified-history"></span> <span class="last-modified-bar__text modified-enhancement" data-user-name="Berenbayevdidar" data-user-gender="male" data-timestamp="1611543666"> <span>Соңғы рет 2021 ж. қаңтардың 25, 08:01 бұрын өңделді</span> </span> <span class="minerva-icon minerva-icon-size-small minerva-icon--expand"></span> </div></a> <div class="post-content footer-content"> <div id="mw-data-after-content"> <div class="read-more-container"></div> </div> <div id="p-lang"> <h4>Тілдер</h4> <section> <ul id="p-variants" class="minerva-languages"></ul> <ul class="minerva-languages"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://af.wikipedia.org/wiki/Franke" title="Franke – африкаанс тілі" lang="af" hreflang="af" data-title="Franke" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://als.wikipedia.org/wiki/Franken_(Volk)" title="Franken (Volk) – неміс тілі (Швейцария)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Franken (Volk)" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="неміс тілі (Швейцария)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://an.wikipedia.org/wiki/Francos" title="Francos – арагон тілі" lang="an" hreflang="an" data-title="Francos" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ang.wikipedia.org/wiki/Francan" title="Francan – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Francan" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ar.wikipedia.org/wiki/%25D9%2581%25D8%25B1%25D9%2586%25D8%25AC%25D8%25A9" title="فرنجة – араб тілі" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فرنجة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="араб тілі" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://arz.wikipedia.org/wiki/%25D9%2581%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2586%25D9%2583%25D9%258A%25D9%258A%25D9%2586" title="فرانكيين – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="فرانكيين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ast.wikipedia.org/wiki/Pueblu_francu" title="Pueblu francu – астурия тілі" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Pueblu francu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://az.wikipedia.org/wiki/Franklar" title="Franklar – әзірбайжан тілі" lang="az" hreflang="az" data-title="Franklar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="әзірбайжан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://azb.wikipedia.org/wiki/%25D9%2581%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2586%25DA%25A9%25E2%2580%258C%25D9%2584%25D8%25A7%25D8%25B1" title="فرانک‌لار – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="فرانک‌لار" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://be.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D1%2596" title="Франкі – беларусь тілі" lang="be" hreflang="be" data-title="Франкі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="беларусь тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bg.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D0%25B8" title="Франки – болгар тілі" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Франки" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bn.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A6%25AB%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%2599%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%2595_%25E0%25A6%259C%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25A4%25E0%25A6%25BF" title="ফ্রাঙ্ক জাতি – бенгал тілі" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ফ্রাঙ্ক জাতি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://br.wikipedia.org/wiki/Franked" title="Franked – бретон тілі" lang="br" hreflang="br" data-title="Franked" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bs.wikipedia.org/wiki/Franci" title="Franci – босния тілі" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Franci" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="босния тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ca.wikipedia.org/wiki/Francs" title="Francs – каталан тілі" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Francs" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cs.wikipedia.org/wiki/Frankov%25C3%25A9" title="Frankové – чех тілі" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Frankové" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чех тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cv.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D1%2581%25D0%25B5%25D0%25BC" title="Франксем – чуваш тілі" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Франксем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чуваш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cy.wikipedia.org/wiki/Ffranciaid" title="Ffranciaid – валлий тілі" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ffranciaid" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="валлий тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://da.wikipedia.org/wiki/Frankere" title="Frankere – дат тілі" lang="da" hreflang="da" data-title="Frankere" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дат тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://de.wikipedia.org/wiki/Franken_(Volk)" title="Franken (Volk) – неміс тілі" lang="de" hreflang="de" data-title="Franken (Volk)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="неміс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://el.wikipedia.org/wiki/%25CE%25A6%25CF%2581%25CE%25AC%25CE%25B3%25CE%25BA%25CE%25BF%25CE%25B9" title="Φράγκοι – грек тілі" lang="el" hreflang="el" data-title="Φράγκοι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грек тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://en.wikipedia.org/wiki/Franks" title="Franks – ағылшын тілі" lang="en" hreflang="en" data-title="Franks" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ағылшын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://eo.wikipedia.org/wiki/Frankoj" title="Frankoj – эсперанто тілі" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Frankoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://es.wikipedia.org/wiki/Pueblo_franco" title="Pueblo franco – испан тілі" lang="es" hreflang="es" data-title="Pueblo franco" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://et.wikipedia.org/wiki/Frangid" title="Frangid – эстон тілі" lang="et" hreflang="et" data-title="Frangid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://eu.wikipedia.org/wiki/Frankoak" title="Frankoak – баск тілі" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Frankoak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баск тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fa.wikipedia.org/wiki/%25D9%2581%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2586%25DA%25A9%25E2%2580%258C%25D9%2587%25D8%25A7" title="فرانک‌ها – парсы тілі" lang="fa" hreflang="fa" data-title="فرانک‌ها" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="парсы тілі" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fi.wikipedia.org/wiki/Frankit" title="Frankit – фин тілі" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Frankit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fo.wikipedia.org/wiki/Frankar" title="Frankar – фарер тілі" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Frankar" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарер тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fr.wikipedia.org/wiki/Francs" title="Francs – француз тілі" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Francs" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="француз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-frr badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://frr.wikipedia.org/wiki/Franken_(fulk)" title="Franken (fulk) – солтүстік фриз тілі" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Franken (fulk)" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="солтүстік фриз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fy.wikipedia.org/wiki/Franken" title="Franken – батыс фриз тілі" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Franken" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="батыс фриз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ga.wikipedia.org/wiki/Na_Frainc" title="Na Frainc – ирланд тілі" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Na Frainc" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gl.wikipedia.org/wiki/Francos" title="Francos – галисия тілі" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Francos" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://he.wikipedia.org/wiki/%25D7%25A4%25D7%25A8%25D7%25A0%25D7%25A7%25D7%2599%25D7%259D" title="פרנקים – иврит тілі" lang="he" hreflang="he" data-title="פרנקים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="иврит тілі" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hi.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%25AB%25E0%25A4%25BC%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%2588%25E0%25A4%2582%25E0%25A4%2595_%25E0%25A4%25B2%25E0%25A5%258B%25E0%25A4%2597" title="फ़्रैंक लोग – хинди тілі" lang="hi" hreflang="hi" data-title="फ़्रैंक लोग" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди тілі" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hr.wikipedia.org/wiki/Franci" title="Franci – хорват тілі" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Franci" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорват тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hu.wikipedia.org/wiki/Frankok" title="Frankok – венгр тілі" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Frankok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгр тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hy.wikipedia.org/wiki/%25D5%2596%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25AF%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580" title="Ֆրանկներ – армян тілі" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ֆրանկներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армян тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ia.wikipedia.org/wiki/Francos" title="Francos – интерлингва тілі" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Francos" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://id.wikipedia.org/wiki/Orang_Franka" title="Orang Franka – индонезия тілі" lang="id" hreflang="id" data-title="Orang Franka" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://io.wikipedia.org/wiki/Franki" title="Franki – идо тілі" lang="io" hreflang="io" data-title="Franki" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идо тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://is.wikipedia.org/wiki/Frankar" title="Frankar – исланд тілі" lang="is" hreflang="is" data-title="Frankar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://it.wikipedia.org/wiki/Franchi" title="Franchi – итальян тілі" lang="it" hreflang="it" data-title="Franchi" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальян тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ja.wikipedia.org/wiki/%25E3%2583%2595%25E3%2583%25A9%25E3%2583%25B3%25E3%2582%25AF%25E4%25BA%25BA" title="フランク人 – жапон тілі" lang="ja" hreflang="ja" data-title="フランク人" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="жапон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ka.wikipedia.org/wiki/%25E1%2583%25A4%25E1%2583%25A0%25E1%2583%2590%25E1%2583%259C%25E1%2583%2599%25E1%2583%2594%25E1%2583%2591%25E1%2583%2598" title="ფრანკები – грузин тілі" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფრანკები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ko.wikipedia.org/wiki/%25ED%2594%2584%25EB%259E%2591%25ED%2581%25AC%25EC%259D%25B8" title="프랑크인 – корей тілі" lang="ko" hreflang="ko" data-title="프랑크인" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корей тілі" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ku.wikipedia.org/wiki/Frank" title="Frank – күрд тілі" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Frank" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="күрд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://la.wikipedia.org/wiki/Franci" title="Franci – латын тілі" lang="la" hreflang="la" data-title="Franci" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lfn.wikipedia.org/wiki/Franco" title="Franco – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Franco" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://li.wikipedia.org/wiki/Fraanke" title="Fraanke – лимбург тілі" lang="li" hreflang="li" data-title="Fraanke" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбург тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lmo.wikipedia.org/wiki/Franch_(p%25C3%25B2pol)" title="Franch (pòpol) – ломбард тілі" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Franch (pòpol)" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="ломбард тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lt.wikipedia.org/wiki/Frankai" title="Frankai – литва тілі" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Frankai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литва тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lv.wikipedia.org/wiki/Franki" title="Franki – латыш тілі" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Franki" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латыш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mg.wikipedia.org/wiki/Franka_(vahoaka)" title="Franka (vahoaka) – малагаси тілі" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Franka (vahoaka)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="малагаси тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mk.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D0%25B8" title="Франки – македон тілі" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Франки" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mn.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA" title="Франк – моңғол тілі" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Франк" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="моңғол тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Frank" title="Orang Frank – малай тілі" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Orang Frank" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Franken" title="Franken – төменгі саксон тілі" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Franken" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="төменгі саксон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nl.wikipedia.org/wiki/Franken_(volk)" title="Franken (volk) – нидерланд тілі" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Franken (volk)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нидерланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nn.wikipedia.org/wiki/Frankarar" title="Frankarar – норвегиялық нюнорск тілі" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Frankarar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвегиялық нюнорск тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://no.wikipedia.org/wiki/Frankere" title="Frankere – норвегиялық букмол тілі" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Frankere" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвегиялық букмол тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://oc.wikipedia.org/wiki/Francs" title="Francs – окситан тілі" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Francs" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pcd.wikipedia.org/wiki/Francs" title="Francs – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Francs" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pl.wikipedia.org/wiki/Frankowie" title="Frankowie – поляк тілі" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Frankowie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="поляк тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pt.wikipedia.org/wiki/Francos" title="Francos – португал тілі" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Francos" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ro.wikipedia.org/wiki/Franci" title="Franci – румын тілі" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Franci" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ru.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D0%25B8" title="Франки – орыс тілі" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Франки" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="орыс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sc.wikipedia.org/wiki/Francos" title="Francos – сардин тілі" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Francos" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="сардин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://scn.wikipedia.org/wiki/Franchi" title="Franchi – сицилия тілі" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Franchi" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sh.wikipedia.org/wiki/Franci" title="Franci – серб-хорват тілі" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Franci" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="серб-хорват тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://simple.wikipedia.org/wiki/Franks" title="Franks – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Franks" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sk.wikipedia.org/wiki/Frankovia" title="Frankovia – словак тілі" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Frankovia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словак тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sl.wikipedia.org/wiki/Franki" title="Franki – словен тілі" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Franki" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словен тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sr.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2586%25D0%25B8" title="Франци – серб тілі" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Франци" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="серб тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sv.wikipedia.org/wiki/Franker" title="Franker – швед тілі" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Franker" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="швед тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sw.wikipedia.org/wiki/Wafaranki" title="Wafaranki – суахили тілі" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Wafaranki" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахили тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://th.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B8%258A%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A7%25E0%25B9%2581%25E0%25B8%259F%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%2587%25E0%25B8%2581%25E0%25B9%258C" title="ชาวแฟรงก์ – тай тілі" lang="th" hreflang="th" data-title="ชาวแฟรงก์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_Franco" title="Mga Franco – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Mga Franco" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tly.wikipedia.org/wiki/Frankon" title="Frankon – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Frankon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tr.wikipedia.org/wiki/Franklar" title="Franklar – түрік тілі" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Franklar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="түрік тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ug.wikipedia.org/wiki/%25D9%2581%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2586%25D9%2583%25D9%2584%25D8%25A7%25D8%25B1" title="فرانكلار – ұйғыр тілі" lang="ug" hreflang="ug" data-title="فرانكلار" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ұйғыр тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://uk.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D0%25B8" title="Франки – украин тілі" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Франки" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ur.wikipedia.org/wiki/%25D9%2581%25D8%25B1%25D9%2586%25DA%25AF%25DB%258C" title="فرنگی – урду тілі" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فرنگی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду тілі" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://uz.wikipedia.org/wiki/Franklar" title="Franklar – өзбек тілі" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Franklar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="өзбек тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vec.wikipedia.org/wiki/Categoria:Franchi" title="Categoria:Franchi – венеция тілі" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Categoria:Franchi" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="венеция тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%25C6%25B0%25E1%25BB%259Di_Frank" title="Người Frank – вьетнам тілі" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Người Frank" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vls.wikipedia.org/wiki/Frankn" title="Frankn – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Frankn" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://war.wikipedia.org/wiki/Frank_(katawhan)" title="Frank (katawhan) – варай тілі" lang="war" hreflang="war" data-title="Frank (katawhan)" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://wuu.wikipedia.org/wiki/%25E6%25B3%2595%25E5%2585%25B0%25E5%2585%258B%25E4%25BA%25BA" title="法兰克人 – қытай тілі (У)" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="法兰克人" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="қытай тілі (У)" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://xmf.wikipedia.org/wiki/%25E1%2583%25A4%25E1%2583%25A0%25E1%2583%2590%25E1%2583%259C%25E1%2583%2599%25E1%2583%2594%25E1%2583%25A4%25E1%2583%2598" title="ფრანკეფი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ფრანკეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh.wikipedia.org/wiki/%25E6%25B3%2595%25E8%2598%25AD%25E5%2585%258B%25E4%25BA%25BA" title="法蘭克人 – қытай тілі" lang="zh" hreflang="zh" data-title="法蘭克人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="қытай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Frank_l%25C3%25A2ng" title="Frank lâng – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Frank lâng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%25E6%25B3%2595%25E8%2598%25AD%25E5%2585%258B%25E4%25BA%25BA" title="法蘭克人 – кантон тілі" lang="yue" hreflang="yue" data-title="法蘭克人" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> </section> </div> <div class="minerva-footer-logo"> <img src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-kk.svg" alt="Уикипедия" width="119" height="19" style="width: 7.4375em; height: 1.1875em;"> </div> <ul id="footer-info" class="footer-info hlist hlist-separated"> <li id="footer-info-lastmod">Бұл беттің соңғы рет өзгертілген кезі: 2021 ж. қаңтардың 25, 08:01.</li> <li id="footer-info-copyright">Мәлімет <a class="external" rel="nofollow" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.kk">CC BY-SA 4.0</a> лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда).</li> </ul> <ul id="footer-places" class="footer-places hlist hlist-separated"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Құпиялық саясаты</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB">Уикипедия туралы</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="https://kk-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%B0%D1%83%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB">Жауапкершіліктен бас тарту</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Тәртіп кодексі</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://developer.wikimedia.org">Әзірлеушілер</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://stats.wikimedia.org/%23/kk.wikipedia.org">Статистикалар</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie мәлімдемесі</a></li> <li id="footer-places-terms-use"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.m.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Қолдану шарты</a></li> <li id="footer-places-desktop-toggle"><a id="mw-mf-display-toggle" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title%3D%25D0%25A4%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BA%25D1%2582%25D0%25B5%25D1%2580%26mobileaction%3Dtoggle_view_desktop" data-event-name="switch_to_desktop">Компьютерлік нұсқа</a></li> </ul> </div> </footer> </div> </div> <div class="mw-notification-area" data-mw="interface"></div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-68885df69c-zz7r5","wgBackendResponseTime":212,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.067","walltime":"0.215","ppvisitednodes":{"value":282,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":5021,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":371,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":7,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":946,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 39.870 1 -total"," 88.08% 35.117 1 Үлгі:Wikify"," 84.29% 33.607 1 Үлгі:Ambox"," 11.74% 4.680 1 Үлгі:Hist-stub"," 5.00% 1.994 1 Үлгі:Stub-meta"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.012","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":813837,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-hqzhj","timestamp":"20250216064618","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0424\u0440\u0430\u043d\u043a\u0442\u0435\u0440","url":"https:\/\/kk.wikipedia.org\/wiki\/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43482","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43482","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-06-09T06:39:21Z","dateModified":"2021-01-25T03:01:06Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/23\/Franks_expansion.gif"}</script> <script>(window.NORLQ=window.NORLQ||[]).push(function(){var ns,i,p,img;ns=document.getElementsByTagName('noscript');for(i=0;i<ns.length;i++){p=ns[i].nextSibling;if(p&&p.className&&p.className.indexOf('lazy-image-placeholder')>-1){img=document.createElement('img');img.setAttribute('src',p.getAttribute('data-src'));img.setAttribute('width',p.getAttribute('data-width'));img.setAttribute('height',p.getAttribute('data-height'));img.setAttribute('alt',p.getAttribute('data-alt'));p.parentNode.replaceChild(img,p);}}});</script> <script>function gtElInit() {var lib = new google.translate.TranslateService();lib.translatePage('kk', 'en', function () {});}</script> <script src="https://translate.google.com/translate_a/element.js?cb=gtElInit&hl=en-GB&client=wt" type="text/javascript"></script> </body> </html>