CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Stworzenie świata według Biblii – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"4223c974-8f7b-4764-83b3-b71fe3698ec9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Stworzenie_świata_według_Biblii","wgTitle":"Stworzenie świata według Biblii","wgCurRevisionId":74747914,"wgRevisionId":74747914,"wgArticleId":557799,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Szablon cytowania używa pól opisowych","Judaizm","Mity o stworzeniu","Wydarzenia opisane w Starym Testamencie","Teologia biblijna"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Stworzenie_świata_według_Biblii","wgRelevantArticleId":557799,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true, "wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74747914,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q137651","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site", "mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg/1200px-Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="2369"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg/800px-Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1579"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg/640px-Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1263"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Stworzenie świata według Biblii – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Stworzenie_świata_według_Biblii rootpage-Stworzenie_świata_według_Biblii skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne"><span>Strony specjalne</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Stworzenie+%C5%9Bwiata+wed%C5%82ug+Biblii" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Stworzenie+%C5%9Bwiata+wed%C5%82ug+Biblii" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Stworzenie+%C5%9Bwiata+wed%C5%82ug+Biblii" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Stworzenie+%C5%9Bwiata+wed%C5%82ug+Biblii" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Stworzenie_świata_w_religii_Izraela_i_w_sąsiednich_religiach" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Stworzenie_świata_w_religii_Izraela_i_w_sąsiednich_religiach"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Stworzenie świata w religii Izraela i w sąsiednich religiach</span> </div> </a> <ul id="toc-Stworzenie_świata_w_religii_Izraela_i_w_sąsiednich_religiach-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opowiadanie_o_stworzeniu_świata_w_Księdze_Rodzaju" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Opowiadanie_o_stworzeniu_świata_w_Księdze_Rodzaju"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Opowiadanie o stworzeniu świata w Księdze Rodzaju</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Opowiadanie_o_stworzeniu_świata_w_Księdze_Rodzaju-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Opowiadanie o stworzeniu świata w Księdze Rodzaju</span> </button> <ul id="toc-Opowiadanie_o_stworzeniu_świata_w_Księdze_Rodzaju-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Opisy_stworzenia_świata_w_kontekście_szerszej_tradycji_biblijnej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opisy_stworzenia_świata_w_kontekście_szerszej_tradycji_biblijnej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Opisy stworzenia świata w kontekście szerszej tradycji biblijnej</span> </div> </a> <ul id="toc-Opisy_stworzenia_świata_w_kontekście_szerszej_tradycji_biblijnej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Źródła_i_datowanie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Źródła_i_datowanie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Źródła i datowanie</span> </div> </a> <ul id="toc-Źródła_i_datowanie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pierwszy_opis_stworzenia_(Księga_Rodzaju_1,1-2,4a)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pierwszy_opis_stworzenia_(Księga_Rodzaju_1,1-2,4a)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Pierwszy opis stworzenia (Księga Rodzaju 1,1-2,4a)</span> </div> </a> <ul id="toc-Pierwszy_opis_stworzenia_(Księga_Rodzaju_1,1-2,4a)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Drugi_opis_stworzenia_(Księga_Rodzaju_2,4b-25)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Drugi_opis_stworzenia_(Księga_Rodzaju_2,4b-25)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Drugi opis stworzenia (Księga Rodzaju 2,4b-25)</span> </div> </a> <ul id="toc-Drugi_opis_stworzenia_(Księga_Rodzaju_2,4b-25)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Interpretacja_judaizmu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Interpretacja_judaizmu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Interpretacja judaizmu</span> </div> </a> <ul id="toc-Interpretacja_judaizmu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Interpretacje_Kościoła_niepodzielonego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Interpretacje_Kościoła_niepodzielonego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Interpretacje Kościoła niepodzielonego</span> </div> </a> <ul id="toc-Interpretacje_Kościoła_niepodzielonego-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Augustyn_z_Hippony" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Augustyn_z_Hippony"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6.1</span> <span>Augustyn z Hippony</span> </div> </a> <ul id="toc-Augustyn_z_Hippony-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Współczesna_interpretacja_katolicka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Współczesna_interpretacja_katolicka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Współczesna interpretacja katolicka</span> </div> </a> <ul id="toc-Współczesna_interpretacja_katolicka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Adwentyści_Dnia_Siódmego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Adwentyści_Dnia_Siódmego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>Adwentyści Dnia Siódmego</span> </div> </a> <ul id="toc-Adwentyści_Dnia_Siódmego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Badacze_Pisma_Świętego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Badacze_Pisma_Świętego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>Badacze Pisma Świętego</span> </div> </a> <ul id="toc-Badacze_Pisma_Świętego-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Świadkowie_Jehowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Świadkowie_Jehowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.1</span> <span>Świadkowie Jehowy</span> </div> </a> <ul id="toc-Świadkowie_Jehowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Stworzenie świata według Biblii</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 34 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-34" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">34 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Genesis-skeppingsverhaal" title="Genesis-skeppingsverhaal – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Genesis-skeppingsverhaal" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A5%E1%8A%90-%E1%8D%8D%E1%8C%A5%E1%88%A8%E1%89%B5" title="ሥነ-ፍጥረት – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ሥነ-ፍጥረት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B5%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D9%82_%D9%81%D9%8A_%D8%B3%D9%81%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%83%D9%88%D9%8A%D9%86" title="قصة الخلق في سفر التكوين – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="قصة الخلق في سفر التكوين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Creaci%C3%B3_segons_el_G%C3%A8nesi" title="Creació segons el Gènesi – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Creació segons el Gènesi" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Y_creu_yn_%C3%B4l_Genesis" title="Y creu yn ôl Genesis – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Y creu yn ôl Genesis" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Skabelsesberetningen_i_Bibelen" title="Skabelsesberetningen i Bibelen – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Skabelsesberetningen i Bibelen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sch%C3%B6pfungsgeschichte_(Priesterschrift)" title="Schöpfungsgeschichte (Priesterschrift) – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Schöpfungsgeschichte (Priesterschrift)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%83%CE%B7%CF%82" title="Κοσμογονία της Γένεσης – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Κοσμογονία της Γένεσης" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Genesis_creation_narrative" title="Genesis creation narrative – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Genesis creation narrative" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Narraci%C3%B3n_de_la_creaci%C3%B3n_del_G%C3%A9nesis" title="Narración de la creación del Génesis – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Narración de la creación del Génesis" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B4" title="روایت آفرینش – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="روایت آفرینش" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ation_(Bible)" title="Création (Bible) – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Création (Bible)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B2%9C%EC%A7%80%EC%B0%BD%EC%A1%B0" title="천지창조 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="천지창조" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Biblijski_izvje%C5%A1taj_o_stvaranju" title="Biblijski izvještaj o stvaranju – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Biblijski izvještaj o stvaranju" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Penciptaan_menurut_Kitab_Kejadian" title="Penciptaan menurut Kitab Kejadian – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Penciptaan menurut Kitab Kejadian" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Storia_della_creazione_in_Genesi" title="Storia della creazione in Genesi – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Storia della creazione in Genesi" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%A8%D7%99%D7%90%D7%AA_%D7%94%D7%A2%D7%95%D7%9C%D7%9D_(%D7%99%D7%94%D7%93%D7%95%D7%AA)" title="בריאת העולם (יהדות) – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="בריאת העולם (יהדות)" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Crea_(Biblia)" title="Crea (Biblia) – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Crea (Biblia)" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Bibliai_teremt%C3%A9st%C3%B6rt%C3%A9net" title="Bibliai teremtéstörténet – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Bibliai teremtéstörténet" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Famoronana_(araka_ny_Baiboly)" title="Famoronana (araka ny Baiboly) – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Famoronana (araka ny Baiboly)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kisah_penciptaan_Kitab_Kejadian" title="Kisah penciptaan Kitab Kejadian – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kisah penciptaan Kitab Kejadian" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Scheppingsverhaal_(Genesis)" title="Scheppingsverhaal (Genesis) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Scheppingsverhaal (Genesis)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E5%9C%B0%E5%89%B5%E9%80%A0" title="天地創造 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="天地創造" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Creacion_segon_la_Gen%C3%A8si" title="Creacion segon la Genèsi – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Creacion segon la Genèsi" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%D9%84%D8%B1%D8%BA%D9%88%D9%86%D9%8A_%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%8A%D9%84_%D8%AF_%D9%BE%D9%8A%D8%AF%D8%A7%D9%8A%DA%9A%D8%AA_%DA%A9%D9%8A%D8%B3%D9%87" title="د لرغوني انجيل د پيدايښت کيسه – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د لرغوني انجيل د پيدايښت کيسه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_cria%C3%A7%C3%A3o_no_G%C3%AAnesis" title="História da criação no Gênesis – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="História da criação no Gênesis" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Genez%C4%83_(mitologie)" title="Geneză (mitologie) – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Geneză (mitologie)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0_%D0%B2_%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%B8" title="Сотворение мира в Библии – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сотворение мира в Библии" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Genesis_creation_narrative" title="Genesis creation narrative – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Genesis creation narrative" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Raamatun_luomiskertomus" title="Raamatun luomiskertomus – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Raamatun luomiskertomus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Paglikha_ayon_sa_Genesis" title="Paglikha ayon sa Genesis – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Paglikha ayon sa Genesis" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%90%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A5" title="เรื่องเล่าการทรงสร้างในปฐมกาล – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="เรื่องเล่าการทรงสร้างในปฐมกาล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D1%81%D0%B2%D1%96%D1%82%D1%83_%D0%B2_%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%97" title="Створення світу в Біблії – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Створення світу в Біблії" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A2%D7%A9%D7%94_%D7%91%D7%A8%D7%90%D7%A9%D7%99%D7%AA" title="מעשה בראשית – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מעשה בראשית" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q137651#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&oldid=74747914" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&id=74747914&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FStworzenie_%25C5%259Bwiata_wed%25C5%2582ug_Biblii"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FStworzenie_%25C5%259Bwiata_wed%25C5%2582ug_Biblii"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Stworzenie+%C5%9Bwiata+wed%C5%82ug+Biblii"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Creation_according_to_Genesis" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q137651" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg/250px-Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg" decoding="async" width="250" height="493" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg/375px-Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg/500px-Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg 2x" data-file-width="1458" data-file-height="2878" /></a><figcaption><i>Bóg Stwórca</i> – witraż <a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Wyspia%C5%84ski" title="Stanisław Wyspiański">Stanisława Wyspiańskiego</a></figcaption></figure> <p><b>Stworzenie świata</b> – pojęcie <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">biblijne</a> wyjaśniające naturę i sposób powstania <a href="/wiki/Wszech%C5%9Bwiat" title="Wszechświat">wszechświata</a>. W ujęciu <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judeo</a>-<a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijańskim</a> zarówno <a href="/wiki/Niebo" title="Niebo">niebo</a> (<a href="/wiki/Sfera_niebieska" title="Sfera niebieska">materialne</a> i <a href="/wiki/Niebo_(raj)" title="Niebo (raj)">duchowe</a>), jak i <a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia">ziemia</a> i wszystko co <a href="/wiki/Byt" title="Byt">istnieje</a> jest dziełem <a href="/wiki/Jahwe" title="Jahwe">Boga-Stwórcy</a>. Wszechświat powstał nie jako skutek procesu <a href="/wiki/Emanacja" title="Emanacja">emanacji</a> lub zrodzenia czy też <a href="/wiki/Darwinizm" title="Darwinizm">ślepej ewolucji</a>, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga <i>Słowa</i> (por. <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Psalm%C3%B3w" title="Księga Psalmów">Ps</a> 33/32/, 6). Dwa rozpoczynające całą Biblię opisy stworzenia, zawarte w pierwszych trzech rozdziałach <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Księgi Rodzaju</a>, przedstawiają pochodzenie <a href="/wiki/Wszech%C5%9Bwiat" title="Wszechświat">wszechświata</a> i <a href="/wiki/Cz%C5%82owiek_rozumny" title="Człowiek rozumny">człowieka</a> od Stwórcy, zależności między Bogiem, <a href="/wiki/Cz%C5%82owiek_rozumny" title="Człowiek rozumny">człowiekiem</a> i <a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia">światem</a> oraz podkreślają zasadniczą dobroć tego, co stworzone. Interpretacja <a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">teologiczna</a> opisów <a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata" title="Stworzenie świata">stworzenia</a> jest różna w zależności od <a href="/wiki/Wyznanie" title="Wyznanie">wyznania</a>. Przyjmuje się, że nie zawierają one istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, lecz są opowiadaniami symbolicznymi, których zasadniczym kluczem interpretacyjnym jest pojęcie <i><a href="/wiki/Creatio_ex_nihilo" title="Creatio ex nihilo">stworzenia z niczego</a></i>. Jedynie wąska grupa kreacjonistów (tzw. <i><a href="/wiki/Kreacjonizm_m%C5%82odej_Ziemi" title="Kreacjonizm młodej Ziemi">kreacjonizm młodej Ziemi</a></i>) podejmuje próby wykazania, że Biblijna narracja jest prawdziwa także w sensie literalnym, przyrodoznawczym. Dla większości uczonych i <a href="/wiki/Filozofia_przyrody" title="Filozofia przyrody">filozofów</a> zajmujących się powstaniem świata podstawowym przesłaniem Biblii jest to, że istnienie świata jest dziełem mądrego zamysłu Boga-Stwórcy. Przyjmują, że nauki przyrodnicze są autonomiczne w swych badaniach, a ich wyniki nie przeczą, lecz harmonizują z przesłaniem biblijnym w jego ujęciu <a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">teologicznym</a>, a także <a href="/wiki/Metafizyka_klasyczna" title="Metafizyka klasyczna">metafizycznym</a>. Zasadniczo grupują się oni w dwóch następujących nurtach: <i><a href="/wiki/Teistyczny_ewolucjonizm" title="Teistyczny ewolucjonizm">ewolucjonizm teistyczny</a></i> oraz <i>kreacjonizm progresywny</i> (por. <a href="/wiki/Inteligentny_projekt" title="Inteligentny projekt">inteligentny projekt</a>)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Stworzenie_świata_w_religii_Izraela_i_w_sąsiednich_religiach"><span id="Stworzenie_.C5.9Bwiata_w_religii_Izraela_i_w_s.C4.85siednich_religiach"></span>Stworzenie świata w religii Izraela i w sąsiednich religiach</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Stworzenie świata w religii Izraela i w sąsiednich religiach" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Stworzenie świata w religii Izraela i w sąsiednich religiach"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pojęcie stworzenia świata sięga w <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izraelu</a> najwcześniejszej starożytności, można je odnaleźć jeszcze przed <a href="/wiki/Abraham" title="Abraham">Abrahamem</a> (ok. 1850 r. przed Chr.). Na <a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliskim wschodzie</a> <a href="/wiki/Mit" title="Mit">mity</a> o stworzeniu świata, związane z religijnymi koncepcjami <a href="/wiki/Politeizm" title="Politeizm">politeistycznymi</a> były dość popularne i, według Paula Auvraya OP, zawierały pojęcia, „które nie mogły pozostać obojętne dla Izraela”. W <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Egipt" title="Starożytny Egipt">Egipcie</a>, na ścianach piramid przedstawiano stworzenie świata przez jednego z najwyższych <a href="/wiki/Mitologia_egipska" title="Mitologia egipska">bogów egipskich</a> <a href="/wiki/Atum" title="Atum">Atum</a>. W <a href="/wiki/Mezopotamia" title="Mezopotamia">Mezopotamii</a>, teksty <a href="/wiki/Imperium_akadyjskie" title="Imperium akadyjskie">akadyjskie</a> inspirowane opowiadaniami <a href="/wiki/Sumerowie" title="Sumerowie">sumeryjskimi</a> zawierają wiele opisów stworzenia, ściśle związanych z mitycznymi opowiadaniami o wojnie bogów, w czasach początku. W antycznym mieście <a href="/wiki/Ugarit" title="Ugarit">Ugarit</a>, znajdującym się na terenie <a href="/wiki/Kanaan" title="Kanaan">Kanaanu</a>, najwyższe bóstwo <a href="/wiki/El" title="El">El</a> było nazywane „stwórcą stworzeń”. W tekstach <a href="/wiki/Fenicja" title="Fenicja">fenickich</a> znajduje się zdanie o bogu stwórcy brzmiące tak samo, jak to, które w księdze Rodzaju wypowiedział pogański król Salemu <a href="/wiki/Melchizedek" title="Melchizedek">Melchizedek</a>, życząc Abramowi, by <i>Stwórca nieba i ziemi</i> udzielił mu dóbr wszelkich: „Niech będzie błogosławiony Abram przez Boga Najwyższego, Stwórcę nieba i ziemi!” (Rdz 14,19). W słowach króla Salemu, patriarchowie Izraela odkryli ich własnego Boga jedynego, mimo iż, politeizm zniekształcił niektóre Jego rysy. Objawione później <a href="/wiki/Moj%C5%BCesz" title="Mojżesz">Mojżeszowi</a> imię Boga <a href="/wiki/Jahwe" title="Jahwe">Jahwe</a>, (<i><a href="/wiki/Jestem,_kt%C3%B3ry_jestem" title="Jestem, który jestem">Jestem, który jestem</a></i>), pierwotnie prawdopodobnie ukazywało właśnie działanie stwórcze: „Ten, który daje byt”, czyli „Stworzyciel”<sup id="cite_ref-CITEREFAuvray1994907_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFAuvray1994907-3">[3]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Cappella_sistina,_volta_00.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Cappella_sistina%2C_volta_00.jpg/220px-Cappella_sistina%2C_volta_00.jpg" decoding="async" width="220" height="627" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Cappella_sistina%2C_volta_00.jpg/330px-Cappella_sistina%2C_volta_00.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Cappella_sistina%2C_volta_00.jpg/440px-Cappella_sistina%2C_volta_00.jpg 2x" data-file-width="603" data-file-height="1719" /></a><figcaption>Stworzenie świata w obrazach. <a href="/wiki/Fresk" title="Fresk">Freski</a> <a href="/wiki/Micha%C5%82_Anio%C5%82" title="Michał Anioł">Michała Anioła</a> na suficie <a href="/wiki/Kaplica_Syksty%C5%84ska" title="Kaplica Sykstyńska">Kaplicy Sykstyńskiej</a>, <a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykan</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Opowiadanie_o_stworzeniu_świata_w_Księdze_Rodzaju"><span id="Opowiadanie_o_stworzeniu_.C5.9Bwiata_w_Ksi.C4.99dze_Rodzaju"></span>Opowiadanie o stworzeniu świata w Księdze Rodzaju</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Opowiadanie o stworzeniu świata w Księdze Rodzaju" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Opowiadanie o stworzeniu świata w Księdze Rodzaju"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opisy_stworzenia_świata_w_kontekście_szerszej_tradycji_biblijnej"><span id="Opisy_stworzenia_.C5.9Bwiata_w_kontek.C5.9Bcie_szerszej_tradycji_biblijnej"></span>Opisy stworzenia świata w kontekście szerszej tradycji biblijnej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Opisy stworzenia świata w kontekście szerszej tradycji biblijnej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Opisy stworzenia świata w kontekście szerszej tradycji biblijnej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Księgę Rodzaju</a> rozpoczynają dwa uzupełniające się wzajemnie opisy stworzenia świata, które stanowią część większej całości – wstęp do <a href="/wiki/Historia_zbawienia" title="Historia zbawienia">historii zbawienia</a> urzeczywistniającej się poprzez kolejne przymierza zawierane przez Boga z <a href="/wiki/Noe" title="Noe">Noem</a>, <a href="/wiki/Abraham" title="Abraham">Abrahamem</a> i <a href="/wiki/Moj%C5%BCesz" title="Mojżesz">Mojżeszem</a>. Trzeba pamiętać, że mimo iż narracja o stworzeniu świata znajduje się na początku <a href="/wiki/Tora" title="Tora">Pięcioksięgu</a> i całej Biblii, jej forma pisemna jest zasadniczo późniejsza w stosunku do innych ksiąg biblijnych. Wcześniej, przez wieki funkcjonowała ona w Izraelu w formie przekazu ustnego. Odwoływali się do niej <a href="/wiki/Prorok" title="Prorok">prorocy</a>, którzy zwalczali idolatrię (<a href="/wiki/Politeizm" title="Politeizm">politeizm</a>). Ukazywali Jahwe jako potężnego Stwórcę świata (Am 4, 13; 5, 8n; 9, 5 n; Jer 10, 6-16; Iz 40, 21-26), podczas gdy czczeni przez inne narody bogowie byli w ich oczach bezsilni, a ich figury były dziełem rąk ludzkich (<a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jeremiasza" title="Księga Jeremiasza">Jer</a> 10, 1-5; <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Izajasza" title="Księga Izajasza">Iz</a> 40, 19n; Iz 44, 9-20). Literatura mądrościowa po <a href="/wiki/Niewola_babilo%C5%84ska" title="Niewola babilońska">niewoli babilońskiej</a> (<a href="/wiki/586_p.n.e." title="586 p.n.e.">586</a> – <a href="/wiki/538_p.n.e." title="538 p.n.e.">538 roku p.n.e.</a>) ukazywała mądrość, przenikliwość i wiedzę Boga, który stwarzał świat (por. Prz 3, 19 n; por. Ps 104, 24). Szczególnie <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Przys%C5%82%C3%B3w" title="Księga Przysłów">Księga Przysłów</a> jako pierwsze Boże dzieło ukazuje Mądrość uosobioną, powołaną do życia przed wiekami i towarzyszącą Bogu w stwarzaniu świata: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat"> <blockquote> <p>Pan mnie zrodził jako początek swej mocy, przed dziełami swymi, od pradawna. Od wieków zostałam ustanowiona, od początku, przed pradziejami ziemi. Przed oceanem zostałam zrodzona, przed źródłami pełnymi wód; zanim góry zostały założone, przed pagórkami zostałam zrodzona. Nim glebę i pola uczynił przed pierwszymi skibami roli. Gdy niebo umacniał, z Nim byłam, gdy kreślił sklepienie nad bezmiarem wód; gdy w górze utwierdzał obłoki, gdy źródła wielkiej Otchłani umacniał, gdy morzu ustawiał granice, by wody z brzegów nie wystąpiły; gdy ustalił fundamenty ziemi. I byłam przy Nim mistrzynią, rozkoszą Jego dzień po dniu, cały czas igrając przed Nim. Igrając na okręgu ziemi, radowałam się przy synach ludzkich (Prz 8, 22-31). </p> </blockquote> </div> <p>Podobnie <a href="/wiki/M%C4%85dro%C5%9B%C4%87_Syracha" title="Mądrość Syracha">Mądrość Syracha</a> oraz <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_M%C4%85dro%C5%9Bci" title="Księga Mądrości">Księga Mądrości</a> ukazywały Mądrość u początków istnienia świata (por. Syr 1,4-9; 24, 9). Była faktycznie jego twórczynią (por. Mdr 8, 6; Mdr 9, 9). <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Psalm%C3%B3w" title="Księga Psalmów">Księga Psalmów</a> mówi z kolei o aktywności stwórczej Słowa oraz Ducha Bożego, którym psalmy nadają cechy <a href="/wiki/Osoba" title="Osoba">osobowe</a> (por. Ps 33/32/, 6; 104/103/, 30; por. <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Judyty" title="Księga Judyty">Jdt</a> 16, 14), według teologii chrześcijańskiej były to już ukryte zapowiedzi nowo testamentalnego objawienia <a href="/wiki/Syn_Bo%C5%BCy" title="Syn Boży">Słowa-Logosu</a> i <a href="/wiki/Duch_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Duch Święty">Ducha Świętego</a>. W <a href="/wiki/Ksi%C4%99gi_Machabejskie" title="Księgi Machabejskie">Księgach Machabejskich</a>, pismach żydowskich czasów greckich włączonych do kanonu Biblii chrześcijańskiej, pojawiło się wyraźne stwierdzenie, że świat został powołany do istnienia <i>z niczego</i>: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874" /><div class="cytat"> <blockquote> <p>Proszę cię, synu, spojrzyj na niebo i na ziemię, a mając na oku wszystko, co jest na nich, zwróć uwagę na to, że <b><a href="/wiki/Creatio_ex_nihilo" title="Creatio ex nihilo">z niczego stworzył je Bóg</a></b> i że <a href="/wiki/Cz%C5%82owiek_rozumny" title="Człowiek rozumny">ród ludzki</a> powstał w ten sam sposób (2 Mch 7, 28). </p> </blockquote> </div> <p>Pisma żydowskie w tym okresie miały charakter <a href="/wiki/Apologetyka" title="Apologetyka">apologetyczny</a>, ukazują różnicę w postrzeganiu Boga w stosunku do mentalności sąsiednich narodów mających wyobrażenia panteistyczne, ubóstwiające stworzenie. Izrael stwierdzał wielkość Boga jedynego, który daje się dostrzec poprzez swoje dzieła (Mdr 13, 1-5)<sup id="cite_ref-CITEREFAuvray1994908_i_910_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFAuvray1994908_i_910-4">[4]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Źródła_i_datowanie"><span id=".C5.B9r.C3.B3d.C5.82a_i_datowanie"></span>Źródła i datowanie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Źródła i datowanie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Źródła i datowanie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dwa opisy stworzenia świata z Księgi Rodzaju – same noszące inspiracje pozabiblijne, jednocześnie strzegące ścisłego monoteizmu – są zapisem wcześniejszych ustnych tradycji, które przez wieki inspirowały także inne księgi biblijne Izraela. Według <a href="/w/index.php?title=Robert_Alter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Alter (strona nie istnieje)">Roberta Altera</a> opisy te są „zniewalające w swym archetypicznym charakterze, w swej adaptacji mitu do celów <a href="/wiki/Monoteizm" title="Monoteizm">monoteizmu</a>”<sup id="cite_ref-CITEREFAlter2004xii_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFAlter2004xii-5">[5]</a></sup> Według <a href="/wiki/Teoria_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82" title="Teoria źródeł">teorii źródeł</a> dwa opisy stworzenia wynikają z dwóch różnych tradycji literackich. Według tej teorii pierwszy pochodzi z <a href="/wiki/Tradycja_kap%C5%82a%C5%84ska" title="Tradycja kapłańska">tradycji kapłańskiej</a> i otrzymał formę pisemną najprawdopodobniej w <a href="/wiki/V_wiek_p.n.e." title="V wiek p.n.e.">V wieku p.n.e.</a> w <a href="/wiki/Mezopotamia" title="Mezopotamia">Mezopotamii</a>. Drugi opis stworzenia pochodzi natomiast z <a href="/wiki/Tradycja_jahwistyczna" title="Tradycja jahwistyczna">tradycji jahwistycznej</a> i został spisany w <a href="/wiki/X_wiek_p.n.e." title="X wiek p.n.e.">X wieku p.n.e.</a> na dworze króla <a href="/wiki/Salomon_(kr%C3%B3l_Izraela)" title="Salomon (król Izraela)">Salomona</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>, istnieją jednak przesłanki, by jego początki również przesuwać dopiero na czas <a href="/wiki/Niewola_babilo%C5%84ska" title="Niewola babilońska">niewoli babilońskiej</a>, na co wskazują zapożyczenia motywu ogrodu Eden z mitologii mezopotamskich wplecione niezależnie od siebie do Ksiąg Rodzaju i <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Ezechiela" title="Księga Ezechiela">Ezechiela</a><sup id="cite_ref-WCh_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-WCh-7">[7]</a></sup>. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:The_Creation_of_Adam.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/The_Creation_of_Adam.jpg/350px-The_Creation_of_Adam.jpg" decoding="async" width="350" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/The_Creation_of_Adam.jpg/525px-The_Creation_of_Adam.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/The_Creation_of_Adam.jpg/700px-The_Creation_of_Adam.jpg 2x" data-file-width="1614" data-file-height="741" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Stworzenie_Adama" title="Stworzenie Adama">Stworzenie Adama</a></i> i Ewy (ukrytej jeszcze pod lewym ramieniem Boga Ojca) – fresk <a href="/wiki/Micha%C5%82_Anio%C5%82" title="Michał Anioł">Michała Anioła</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pierwszy_opis_stworzenia_(Księga_Rodzaju_1,1-2,4a)"><span id="Pierwszy_opis_stworzenia_.28Ksi.C4.99ga_Rodzaju_1.2C1-2.2C4a.29"></span>Pierwszy opis stworzenia (Księga Rodzaju 1,1-2,4a)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Pierwszy opis stworzenia (Księga Rodzaju 1,1-2,4a)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pierwszy opis stworzenia (Księga Rodzaju 1,1-2,4a)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Opowiadanie to nazywane jest <a href="/wiki/Heksaemeron" title="Heksaemeron">Heksaemeronem</a>, ponieważ według niego <a href="/wiki/Jahwe" title="Jahwe">Bóg</a> stworzył świat w ciągu sześciu dni, po których odpoczął w dniu siódmym. Jest ono przypisywane <a href="/wiki/Tradycja_kap%C5%82a%C5%84ska" title="Tradycja kapłańska">źródłu kapłańskiemu</a>, akcentującemu odpoczynek <a href="/wiki/Szabat" title="Szabat">szabatowy</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup>. Jest opisem <a href="/wiki/Kosmologia" title="Kosmologia">kosmologicznym</a> i wyraża ówczesną wiarę w konstrukcję <a href="/wiki/Wszech%C5%9Bwiat" title="Wszechświat">wszechświata</a>. Z czternastu<sup id="cite_ref-CITEREFSynowiec199643_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSynowiec199643-9">[9]</a></sup>, zachowanych <a href="/wiki/Kosmologia" title="Kosmologia">kosmologii</a> starożytnych <a href="/wiki/Heksaemeron" title="Heksaemeron">Heksaemeron</a> wyróżnia się zasadniczo od innych wiarą w <a href="/wiki/Monoteizm" title="Monoteizm">monoteistyczną</a> naturę <a href="/wiki/B%C3%B3g" title="Bóg">Boga</a><sup id="cite_ref-CITEREFSynowiec199649_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSynowiec199649-10">[10]</a></sup>. </p><p>Schemat opowiadania jest następujący: </p> <ul><li>dzień pierwszy – stworzenie światła i oddzielenie go od ciemności,</li> <li>dzień drugi – stworzenie sklepienia niebieskiego oddzielającego wody górne od dolnych,</li> <li>dzień trzeci – stworzenie lądu i roślinności,</li> <li>dzień czwarty – stworzenie Słońca, Księżyca i gwiazd,</li> <li>dzień piąty – stworzenie zwierząt wodnych i latających,</li> <li>dzień szósty – stworzenie zwierząt lądowych i człowieka,</li> <li>dzień siódmy – liczenie tego dnia do aktu stworzenia uzależnione jest od używanych tekstów biblijnych. Tłumaczenia opierające się na <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuagincie</a> (zwłaszcza katolickie) ten dzień traktują wyłącznie jako dzień odpoczynku Boga, uznając <i>dzień szósty</i> jako ostatni. W pozostałych tłumaczeniach opartych na <a href="/wiki/Tekst_masorecki" title="Tekst masorecki">tekście masoreckim</a> <i>dzień siódmy</i> jest dniem ukończenia dzieła stworzenia przez Boga<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>.</li></ul> <p>Poglądy przyrodnicze autora opierały się na najprostszych spostrzeżeniach wzrokowych i nie różniły się zasadniczo od ówcześnie przyjmowanych w całym świecie<sup id="cite_ref-CITEREFSynowiec199652_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSynowiec199652-12">[12]</a></sup>. W przestrzeni wody umieszczone było <a href="/wiki/Sklepienie" title="Sklepienie">sklepienie</a> oddzielające wody górne (deszcze, opady) od dolnych (źródła). W powstałej niszy umieszczona była płaska i okrągła (nie kulista) ziemia. Nad ziemią, a pod sklepieniem umieszczone były ciała niebieskie. Ziemia otoczona była morzem<sup id="cite_ref-CITEREFSynowiec1996rozdział_Poglądy_przyrodnicze_autora52-58_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSynowiec1996rozdział_Poglądy_przyrodnicze_autora52-58-13">[13]</a></sup>. Zbliżone wersje powstania świata pojawiały się już wcześniej, zarówno w religii <a href="/wiki/Sumerowie" title="Sumerowie">Sumerów</a>, jak i semickich mieszkańców <a href="/wiki/Mezopotamia" title="Mezopotamia">Mezopotamii</a> – ważną różnicą pozostaje jednak ścisły monoteizm Biblii. Poza tym, według Paula Auvraya OP, mimo iż można wymienić następujące zbieżne cechy tego opisu z tradycjami babilońskimi: <i>zwycięstwo nad otchłanią, oddzielenie wód górnych od wód dolnych, stworzenie gwiazd</i>, to w odróżnieniu od nich, nie zawiera on żadnych śladów mitologii. W opowiadaniu biblijnym Bóg działa i zastanawia się jedynie sam z sobą. Nie ma w nim żadnych potworów czy demonów pokonanych lub uwięzionych. Zwycięstwo Boga nad chaosem nie jest walką, a Otchłań (<i>tehom</i>) nie ma żadnych cech złego bóstwa na wzór <a href="/wiki/Tiamat" title="Tiamat">Tiamat</a> babilońskiej. Stworzenie jest ukazane jako wolne, zaplanowane działanie Boga wszechmocnego, którego celem było dobro człowieka uczynionego na obraz swego Stwórcy. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Suczawica_(Sucevita),_monastyr,_fragment_fresku,_stworzenie_Ewy.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Suczawica_%28Sucevita%29%2C_monastyr%2C_fragment_fresku%2C_stworzenie_Ewy.jpg/200px-Suczawica_%28Sucevita%29%2C_monastyr%2C_fragment_fresku%2C_stworzenie_Ewy.jpg" decoding="async" width="200" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Suczawica_%28Sucevita%29%2C_monastyr%2C_fragment_fresku%2C_stworzenie_Ewy.jpg/300px-Suczawica_%28Sucevita%29%2C_monastyr%2C_fragment_fresku%2C_stworzenie_Ewy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Suczawica_%28Sucevita%29%2C_monastyr%2C_fragment_fresku%2C_stworzenie_Ewy.jpg/400px-Suczawica_%28Sucevita%29%2C_monastyr%2C_fragment_fresku%2C_stworzenie_Ewy.jpg 2x" data-file-width="791" data-file-height="800" /></a><figcaption>Stworzenie Ewy z żebra Adama – fragment fresku w <a href="/wiki/Monastyr_Sucevi%C8%9Ba" title="Monastyr Sucevița">monastyrze</a> w <a href="/wiki/Suczawica" title="Suczawica">Suczawicy</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Drugi_opis_stworzenia_(Księga_Rodzaju_2,4b-25)"><span id="Drugi_opis_stworzenia_.28Ksi.C4.99ga_Rodzaju_2.2C4b-25.29"></span>Drugi opis stworzenia (Księga Rodzaju 2,4b-25)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Drugi opis stworzenia (Księga Rodzaju 2,4b-25)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Drugi opis stworzenia (Księga Rodzaju 2,4b-25)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Opowiadanie to w przeciwieństwie do <a href="/wiki/Heksaemeron" title="Heksaemeron">Heksaemeronu</a> jest dziełem, którego autor posługuje się językiem obrazowym, a nie pojęciowym<sup id="cite_ref-CITEREFSynowiec19969,_79,_113-114_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSynowiec19969,_79,_113-114-14">[14]</a></sup>. <a href="/wiki/Kosmologia" title="Kosmologia">Kosmologia</a> jest w nim całkowicie pominięta. Wyeksponowana została natomiast natura <a href="/wiki/Cz%C5%82owiek_rozumny" title="Człowiek rozumny">człowieka</a>, relacja <a href="/wiki/B%C3%B3g" title="Bóg">Bóg</a> – człowiek, zależność <a href="/wiki/P%C5%82e%C4%87" title="Płeć">płci</a> i stosunek człowieka do <a href="/wiki/Natura" title="Natura">przyrody</a>. </p><p>Opowiada ono o stworzeniu <a href="/wiki/Adam_i_Ewa" title="Adam i Ewa">pierwszej pary ludzkiej</a> oraz ich środowiska. Byty są rezultatem osobistego działania Boga (<a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata" title="Stworzenie świata">Stworzenie świata</a>), który ukazany jest symbolicznie jako pracujący tak, jak człowiek. Sprawia wilgotną, urodzajną glebę w ogrodzie <a href="/wiki/Eden_(raj)" title="Eden (raj)">Eden</a>, czyli raju, następnie z mułu ziemi <a href="/wiki/Stworzenie_cz%C5%82owieka_z_gliny" title="Stworzenie człowieka z gliny">lepi mężczyznę</a>, a potem też zwierzęta. Stwarza kobietę z żebra Adama, <i>kość z jego kości i <a href="/wiki/Cia%C5%82o_ludzkie" title="Ciało ludzkie">ciało</a> z jego ciała</i> (por. Rdz 2,23). Ludzie zostają stworzeni w sposób doskonały do szczęścia, mają do dyspozycji całe stworzenie, a do towarzystwa siebie nawzajem. Dopiero <a href="/wiki/Grzech_pierworodny" title="Grzech pierworodny">grzech</a> wprowadzi w świat nieporządek i przekleństwo<sup id="cite_ref-CITEREFAuvray1994908_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFAuvray1994908-15">[15]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Interpretacja_judaizmu">Interpretacja judaizmu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Interpretacja judaizmu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Interpretacja judaizmu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">Średniowieczny</a> autor <a href="/wiki/Jehuda_Halewi" title="Jehuda Halewi">Jehuda Halewi</a> w swym dziele <a href="/wiki/Kuzari" title="Kuzari">Kuzari</a> wyraził przekonanie, że opis stworzenia świata w pierwszych trzech rozdziałach <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Księgi Rodzaju</a> w <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judaizmie</a> tradycyjnie rozumie się jako <i><a href="/wiki/Creatio_ex_nihilo" title="Creatio ex nihilo">stworzenie z niczego</a></i> (<a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> <i>creatio ex nihilo</i>). Podkreślił, że mimo iż tekst biblijny nie wyklucza interpretacji, że Boże dzieło stworzenia było nadaniem odwiecznej materii, będącej w stanie chaosu, uporządkowanej formy – jednak tradycja Izraela rozumiała, że Bóg stwarzając świat, powołał do istnienia także materię, której wcześniej nie było. Inaczej uważał <a href="/wiki/Neoplatonizm" title="Neoplatonizm">neoplatonizm</a>, uznając odwieczność pierwszej materii. Jednak, według Halewiego, kultura grecka opierała się na samym tylko rozumowaniu i wiedzy, a więc mądrości filozofów greckich brakowało wsparcia ze strony Boga, które mieli <i>Prorocy</i> Izraela<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[16]</a></sup>. Innego zdania jest Maren R. Niehoff. Według niego, ogół żydowskich autorów i interpretatorów Biblii zarówno przed, jak i po upadku <a href="/wiki/Druga_%C5%9Awi%C4%85tynia" title="Druga Świątynia">Drugiej Świątyni</a> (70 r.) widział Boga Stwórcę jako <a href="/wiki/Demiurg" title="Demiurg">demiurga</a>, nie znając pojęcia <i>creatio ex nihilo</i>. <a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Machabejska" title="2 Księga Machabejska">2 Księga Machabejska</a> 7,28 ma być według tego autora zupełnym wyjątkiem<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[17]</a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[18]</a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Interpretacje_Kościoła_niepodzielonego"><span id="Interpretacje_Ko.C5.9Bcio.C5.82a_niepodzielonego"></span>Interpretacje Kościoła niepodzielonego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Interpretacje Kościoła niepodzielonego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Interpretacje Kościoła niepodzielonego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Augustyn_z_Hippony">Augustyn z Hippony</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Augustyn z Hippony" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Augustyn z Hippony"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Interpretując biblijny opis stworzenia świata (<a href="/wiki/Heksaemeron" title="Heksaemeron">Heksaemeron</a>) <a href="/wiki/Augustyn_z_Hippony" title="Augustyn z Hippony">Augustyn z Hippony</a> (<a href="/wiki/354" title="354">354</a>-<a href="/wiki/430" title="430">430</a> r.) widział <i>w pierwszym dniu</i>, kiedy Bóg stworzył niebo i ziemię oraz światłość (por. <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Rdz</a> 1,1-3), stworzenie <a href="/wiki/Anio%C5%82" title="Anioł">aniołów</a>. Niebo i światłość to symbole świata duchowego, rozumnego. Powołanie do istnienia światłości było faktycznie powołaniem do istnienia stworzeń duchowych, czyli właśnie aniołów. Ciemności są symbolem nieuformowanej rzeczywistości, „ziemi, która była bezładem” (Rdz 1,2)<sup id="cite_ref-CITEREFVericat_Núñez1970165-166_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFVericat_Núñez1970165-166-20">[20]</a></sup>. </p><p>Augustyn interpretował opis stworzenia świata polemizując z interpretacjami <a href="/wiki/Manicheizm" title="Manicheizm">manichejskimi</a>. Szukając wytłumaczenia istnienia zła we wszechświecie, <a href="/wiki/Mani" title="Mani">Mani</a> (<a href="/wiki/216" title="216">216</a>-ok. <a href="/wiki/276" title="276">276</a> r.) i jego uczniowie twierdzili, że w trakcie formowania się świata widzialnego cząstki boskiej rzeczywistości zostały uwięzione w środowisku materialnym, całkowicie obcym wobec boskiej dobroci. Dla Augustyna było logicznie sprzeczne by Bóg cieszący się wolnością i całkowicie dobrą wolą, właściwą Jego bóstwu, pozostawił pewne obszary stworzenia jakby wyjętymi spod Jego władzy (<i><a href="/wiki/Wyznania" title="Wyznania">Wyznania</a></i> VII,5.7). Również w księdze <i><a href="/wiki/O_wierze_i_Symbolu" title="O wierze i Symbolu">O wierze i Symbolu</a></i> i <i>Przeciwko manichejczykom komentarz do Księgi Rodzaju</i> wykazywał, że nie jest logiczna interpretacja mówiąca, iż Bóg stworzył świat z pre-egzystującej nieuformowanej materii. Ciemność, o której mowa w Księdze Rodzaju, nie oznaczała, według Augustyna, wiecznej, niestworzonej otchłani bezładu, lecz nieobecności światła<sup id="cite_ref-CITEREFWilliams1999251_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWilliams1999251-21">[21]</a></sup>. </p><p>Aniołowie jako duchowe istoty rozumne nie tylko posiadają światło duchowe, ale są światłem (por. <i><a href="/w/index.php?title=Komentarz_s%C5%82owny_do_Ksi%C4%99gi_Rodzaju&action=edit&redlink=1" class="new" title="Komentarz słowny do Księgi Rodzaju (strona nie istnieje)">Komentarz słowny do Księgi Rodzaju</a></i> V,13.30 ). Inaczej <a href="/wiki/Osoba" title="Osoba">ludzie</a>, którzy światło duchowe przyjmują od światła stwarzającego, od Słowa. Aniołowie nie mają w sobie różnicy między formą a tym co ma być uformowane, są stworzeni jako doskonali w swym bycie, ich oświecenie, <a href="/wiki/Iluminacja_(filozofia)" title="Iluminacja (filozofia)">iluminacja</a> jest tożsama z ich stworzeniem. W <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Bo%C5%BCe" title="Państwo Boże">Państwie Bożym</a> Augustyn pisał: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874" /><div class="cytat"> <blockquote> <p>Jeżeli tak się rzeczy mają, to duchy owe, które zwiemy aniołami, w żaden sposób nie mogły na początku istnieć przez czas pewien jako duchy ciemności, lecz w chwili swojego stworzenia od razu stały się światłością (XI,11, por. XII,9). </p> </blockquote> </div> <p>Będąc światłem zwracają się ku Stwórcy w tym samym momencie, w którym są stworzeni (<i>Komentarz słowny do Księgi Rodzaju</i> I,9,17). Funkcja aniołów w dalszym ciągu dzieła stwórczego Boga, współpracy ze <a href="/wiki/Syn_Bo%C5%BCy" title="Syn Boży">Słowem Boga</a>, wynika z ich natury, z tego że są światłem duchowym. Nadają oni formę ciałom, są oświeceniem tego co ciemne (por. <i><a href="/w/index.php?title=Niedoko%C5%84czony_komentarz_s%C5%82owny_do_Ksi%C4%99gi_Rodzaju&action=edit&redlink=1" class="new" title="Niedokończony komentarz słowny do Księgi Rodzaju (strona nie istnieje)">Niedokończony komentarz słowny do Księgi Rodzaju</a></i> 8,30). Ta funkcja jest możliwa dzięki temu, że mają oni jednoczesne, równoległe poznanie rzeczy – to, jakimi są w Bogu jako idee wieczne i jakimi są w sobie samych (por. <i>Komentarz słowny do Księgi Rodzaju</i> IV,29.46). Te dwa poznania, według Augustyna, oznaczane są przez „wieczór i poranek” każdego dnia stworzenia. Poznanie stworzeń przez stworzenia (<i>creaturam per creaturam</i>) jest <i>niejasne jakby w zwierciadle</i> (por. 1 Kor 13,12; por. <i><a href="/wiki/Wyznania" title="Wyznania">Wyznania</a></i> XII, 13.16) – jest więc oznaczane przez <i>wieczór</i>. Poznanie rzeczy przez Stwórcę (łac. <i>creaturam per Creatorem</i>) jest jednoczesne i w całości, jest jasnym widzeniem natury rzeczy w Bogu, stąd oznaczane jest przez <i>poranek</i> (por. <i>Komentarz słowny do Księgi Rodzaju</i> IV,30.47, por. IV,23.40-24.41; <i>Państwo Boże</i> XI,29; <i>Wyznania</i> XII, 9.9 oraz 15.20). Aniołowie są wzorem dla stworzeń doczesnych, między nimi a stworzeniem materialnym jest bowiem różnica ontologiczna. Świadomość tej różnicy stała się dotkliwa po <a href="/wiki/Grzech_pierworodny" title="Grzech pierworodny">grzechu pierworodnym</a> (<i><a href="/w/index.php?title=Przeciwko_manichejczykom_komentarz_do_Ksi%C4%99gi_Rodzaju&action=edit&redlink=1" class="new" title="Przeciwko manichejczykom komentarz do Księgi Rodzaju (strona nie istnieje)">Przeciwko manichejczykom komentarz do Księgi Rodzaju</a></i>II,9.12). Aniołowie w swym doskonałym bycie ukazują spełnienie się wieków, wieczne odpocznienie, poznanie bezpośrednie Boga – wszystko to jako potencjalnie możliwe, jako rzeczywistość <a href="/wiki/Eschatologia" title="Eschatologia">eschatologiczna</a><sup id="cite_ref-CITEREFVericat_Núñez1970165-166_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFVericat_Núñez1970165-166-20">[20]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Współczesna_interpretacja_katolicka"><span id="Wsp.C3.B3.C5.82czesna_interpretacja_katolicka"></span>Współczesna interpretacja katolicka</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Współczesna interpretacja katolicka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współczesna interpretacja katolicka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_(katolicyzm)" title="Stworzenie świata (katolicyzm)">Stworzenie świata (katolicyzm)</a>.</i></div> <p>Na temat opisu stworzenia świata z <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Księgi Rodzaju</a> 1-3 wielokrotnie wypowiadał się <a href="/wiki/Jan_Pawe%C5%82_II" title="Jan Paweł II">Jan Paweł II</a>. W jednej z katechez środowych, zwrócił uwagę, że księga jednoznacznie stwierdza, że to Bóg „na początku” stworzył cały wszechświat. I że dokonało się to przez wypowiedzenie słowa: <i>fiat, niechaj się stanie</i>. Świat widzialny powstał jako skutek tego słowa. Dalej papież mówił o znaczeniu religijno-<a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">teologicznym</a> tego fragmentu biblijnego, oraz że nie ma w nim żadnej istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych i nie sprzeciwia się teorii ewolucji. Podkreślił jednak konieczność uznania Boga jako przyczyny powstania wszechświata: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874" /><div class="cytat"> <blockquote> <p>Ziemia na początku była bezładem i pustkowiem (chaos), następnie pod działaniem stwórczego słowa Boga uładziła się, stała się zdatna do życia, stopniowo też napełniła się wielorakimi istotami żyjącymi, roślinami i zwierzętami, pośród których na końcu stworzył Bóg człowieka na obraz Boży (Rdz 1,27). Tekst ten ma znaczenie nade wszystko religijne i teologiczne. Nie sposób szukać w nim jakichś elementów istotnych z punktu widzenia szczegółowych nauk przyrodniczych. Tak więc wielokierunkowe badania dotyczące powstania i rozwoju poszczególnych gatunków w przyrodzie nie znajdują w tym opisie ani żadnej wiążącej dyrektywy, ani też istotnego ograniczenia. Co więcej, z prawdą o stworzeniu świata widzialnego — tak jak jest ona przedstawiona w Księdze Rodzaju — nie koliduje również w zasadzie <a href="/wiki/Ewolucja_biologiczna" title="Ewolucja biologiczna">teorią ewolucji przyrody</a>, jeśli nie wyklucza się w niej przyczynowości Bożej<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[22]</a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[23]</a></sup>. </p> </blockquote> </div> <p>Opis <a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata" title="Stworzenie świata">stworzenia</a> zawiera przede wszystkim <a href="/wiki/Wiara_religijna" title="Wiara religijna">wiarę</a>, że <a href="/wiki/Cz%C5%82owiek_rozumny" title="Człowiek rozumny">człowiek</a> i <a href="/wiki/Wszech%C5%9Bwiat" title="Wszechświat">wszechświat</a> mają swe źródło wyłącznie w <a href="/wiki/Jahwe" title="Jahwe">Bogu</a>. Wiara w stworzenie świata i człowieka przez Boga ma znaczenie fundamentalne, ponieważ w niej znajduje się odpowiedź na pytania dotyczące wszechmocy i miłości Boga, pochodzenia człowieka, wzajemnej relacji Boga i człowieka oraz człowieka do świata i przyrody. Dając odpowiedź na pochodzenie człowieka, wskazuje jednocześnie drogę i cel jego istnienia – Boga. </p><p>Stworzenie świata jest dziełem całej <a href="/wiki/Tr%C3%B3jca_%C5%9Awi%C4%99ta" title="Trójca Święta">Trójcy Św.</a> Wyraz wiary w to znaleźć można w <a href="/wiki/Ewangelia_Jana" title="Ewangelia Jana">Ewangelii Jana</a> (<i>Na początku było Słowo [...] i Bogiem było Słowo</i>) oraz w <a href="/wiki/Tradycja_apostolska" title="Tradycja apostolska">tradycji</a> (np. <i>Veni, Creator Spiritus</i>). Zgodnie z sentencją "conservatio est continua creatio" Bóg zachowując świat w istnieniu cały czas niejako go stwarza. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Adwentyści_Dnia_Siódmego"><span id="Adwenty.C5.9Bci_Dnia_Si.C3.B3dmego"></span>Adwentyści Dnia Siódmego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Adwentyści Dnia Siódmego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Adwentyści Dnia Siódmego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nauka o stworzeniu świata uwzględniona została jako jedna z zasad wiary <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Adwentyst%C3%B3w_Dnia_Si%C3%B3dmego" title="Kościół Adwentystów Dnia Siódmego">Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego</a><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[24]</a></sup>. Od samych początków ruchu, wierni i założyciele tacy jak <a href="/w/index.php?title=Joseph_Bates&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Bates (strona nie istnieje)">Joseph Bates</a>, czy też <a href="/wiki/James_Springer_White" title="James Springer White">James White</a> wierzyli w dosłowne rozumienie całej treści <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Księgi Rodzaju</a><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[25]</a></sup>. Adwentyści nauczają, iż Bóg stworzył niebo, ziemię, morza i źródła mórz, w sześć dosłownych dni, a siódmego dnia odpoczął. Sześć dni stworzenia razem z <a href="/wiki/Szabat" title="Szabat">Sabatem</a>, według Adwentystów stanowią tę samą jednostkę czasu co okres zwany dziś tygodniem (168 godzin)<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26">[26]</a></sup>. Nauczają, iż z powodu swego odpoczynku Bóg pobłogosławił i poświęcił dzień siódmy (sobotę), ustanawiając już w <a href="/wiki/Eden_(raj)" title="Eden (raj)">Edenie</a> swój dzień <a href="/wiki/Szabat" title="Szabat">Sabatu</a>. Adwentystyczna pisarka <a href="/wiki/Ellen_G._White" title="Ellen G. White">Ellen G. White</a> na temat stworzenia świata napisała: </p><p>„<i>Bóg stworzył świat w ciągu sześciu dosłownych dni, a siódmego dnia odpoczął od swojego dzieła, którego dokonał. W ten sposób dał ludziom sześć dni tygodnia, w których mają pracować. (...) Oddzielając sabat Bóg ustanowił pamiątkę dla świata. Nie odłączył od siedmiu dni któregokolwiek z nich, ale właśnie siódmy dzień tygodnia. Zachowując sabat okazujemy, iż uznajemy Boga jako żyjącego Stwórcę nieba i ziemi</i>.” — Letter 31, 1898. </p><p>Według ankiety z roku 2002, więcej niż 90% członków kościoła Adwentystów Dnia Siódmego uznaje naukę o stworzeniu świata przez Boga w sześć dosłownych dni, po których Bóg odpoczął dnia siódmego<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27">[27]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Badacze_Pisma_Świętego"><span id="Badacze_Pisma_.C5.9Awi.C4.99tego"></span>Badacze Pisma Świętego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Badacze Pisma Świętego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Badacze Pisma Świętego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Wyk%C5%82ady_Pisma_%C5%9Awi%C4%99tego#Tom_VI" title="Wykłady Pisma Świętego">VI Tom Wykładów Pisma Świętego</a>, <a href="/wiki/Charles_Taze_Russell" title="Charles Taze Russell">Pastor Russell</a> zaczyna od rozdziału: <i>Na początku</i><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[28]</a></sup>, w którym w krótkich słowach przedstawia biblijny pogląd na temat stworzenia. Prezentuje również kilka oświadczeń ówczesnych ludzi nauki na temat <i>niedorzeczności teorii ewolucji</i>. Charles T. Russell podał <a href="/wiki/Badacze_Pisma_%C5%9Awi%C4%99tego" title="Badacze Pisma Świętego">Badaczom Pisma Świętego</a> informacje, które były w ówczesnym czasie dostępne i jakie uważał za potrzebne wiernym, <i>poszukującym biblijnej prawdy</i>, chrześcijanom. Przedstawił on Boga Żywego (<a href="/wiki/Antytrynitaryzm" title="Antytrynitaryzm">antytrynitarnego</a>), który był, jest i będzie jako stworzyciela doskonałych istot, które z powodu grzechu upadły i dla których zbawienia oraz późniejszej restytucji potrzebne było przyjście na świat <a href="/wiki/Pomazaniec" title="Pomazaniec">Mesjasza</a> – Jezusa Chrystusa. </p><p>Profesor <a href="/wiki/Paul_S.L._Johnson" title="Paul S.L. Johnson">Paul S. L. Johnson</a>, założyciel <a href="/wiki/%C5%9Awiecki_Ruch_Misyjny_%E2%80%9EEpifania%E2%80%9D" title="Świecki Ruch Misyjny „Epifania”">Świeckiego Ruchu Misyjnego <i>Epifania</i></a> poszerzając myśli Russella, zastanawiając się nad ustępami Biblii dotyczącymi stworzenia i prowadząc setki dyskusji z różnymi odłamami ewolucjonistów, napisał książkę pt. <i>Stworzenie</i>. Był to drugi tom spośród jego Epifanicznych Wykładów Pisma Świętego. Na podstawie Pisma Świętego w XIV rozdziałach opisał tematy, takie jak świat ducha, świat materii, proces twórczy, chaos i poszczególne dni epokowe (a w nich tworzenie roślin, zwierząt i ludzi oraz wiele innych procesów, jakie Bóg sprawował przez Słowo – Logosa, czyli swego Jednorodzonego Syna w przedludzkiej postaci). W ostatnim rozdziale tego dzieła Johnson, idąc za wcześniejszym poglądem Charlesa T. Russella, jasno stwierdza: <i>Ewolucja nie jest metodą twórczą</i><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[29]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Świadkowie_Jehowy"><span id=".C5.9Awiadkowie_Jehowy"></span>Świadkowie Jehowy</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Świadkowie Jehowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Świadkowie Jehowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadkowie Jehowy</a> wierzą, że <a href="/wiki/Doktryna_%C5%9Awiadk%C3%B3w_Jehowy#Bóg" title="Doktryna Świadków Jehowy">Jehowa Bóg</a> stworzył wszystko w określonym celu<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30">[30]</a></sup>, ale <a href="/wiki/Kreacjonizm_(pseudonauka)#Stanowisko_innych_wyznań" class="mw-redirect" title="Kreacjonizm (pseudonauka)">nie podzielają poglądów kreacjonistów</a>. Uważają, że zanim rozpoczął się pierwszy dzień stwarzania, Bóg powołał do istnienia wszechświat, w tym Ziemię (Biblia nie mówi, kiedy Bóg zaczął je stwarzać ani jak długo to trwało<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31">[31]</a></sup>), na której nie było jeszcze życia, a każdy z sześciu dni stwarzania przez Boga mógł trwać tysiące lat. Uważają, że Ziemia i wszechświat istniały już przed rozpoczęciem sześciu dni stwarzania<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32">[32]</a></sup> (czyli odcinkami czasu<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33">[33]</a></sup><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34">[34]</a></sup>) oraz że Bóg stworzył wszystkie podstawowe rodzaje roślin i zwierząt oraz <a href="/wiki/Adam_i_Ewa" title="Adam i Ewa">doskonałą pierwszą parę ludzką – Adama i Ewę</a>. Odrzucają pogląd, że Bóg posłużył się ewolucją (tzw. <a href="/wiki/Teistyczny_ewolucjonizm#Stanowisko_innych_wyznań" title="Teistyczny ewolucjonizm">ewolucjonizm teistyczny</a>), by powołać do istnienia różne formy życia<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35">[35]</a></sup>. Uważają, że jest niezgodny z Biblią, która podaje, że Bóg stworzył ludzi oraz rośliny i zwierzęta „według ich rodzajów”. Stworzył wszystkie podstawowe rodzaje roślin i zwierząt oraz Adama i Ewę. Jednocześnie twierdzą, że „w obrębie poszczególnych <a href="/wiki/Rodzaj_(biologia)" title="Rodzaj (biologia)">rodzajów</a> roślin i zwierząt stworzonych przez Boga zachodziły zmiany. W rezultacie powstały znane dzisiaj <a href="/wiki/Gatunek_(biologia)" title="Gatunek (biologia)">gatunki</a>, które w wielu wypadkach znacząco się od siebie różnią”<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36">[36]</a></sup><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37">[37]</a></sup><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38">[38]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Wielki_Wybuch" title="Wielki Wybuch">Wielki Wybuch</a></li> <li><a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_S%C5%82owian" title="Stworzenie świata według Słowian">stworzenie świata według Słowian</a></li> <li><a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_islamu" title="Stworzenie świata według islamu">stworzenie świata według islamu</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. <cite class="citation book">Michał Chaberek: <i>Kościół a ewolucja</i>. Warszawa: Fronda, 2012, s. 66-72.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+a+ewolucja&rft.aulast=Chaberek&rft.aufirst=Micha%C5%82&rft.pub=Fronda&rft.place=Warszawa&rft.pages=66-72"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. <cite class="citation book"><a href="/wiki/Francis_Collins" title="Francis Collins">Francis S. Collins</a>: <i>Język Boga : kod życia – nauka potwierdza wiarę</i>. <a href="/wiki/Ma%C5%82gorzata_Pawlicka-Yamazaki" title="Małgorzata Pawlicka-Yamazaki">Małgorzata Pawlicka-Yamazaki</a> (przekład). Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 238.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=J%C4%99zyk+Boga+%3A+kod+%C5%BCycia+%E2%80%93+nauka+potwierdza+wiar%C4%99&rft.au=Francis+S.+Collins&rft.pub=%C5%9Awiat+Ksi%C4%85%C5%BCki&rft.place=Warszawa&rft.pages=238"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFAuvray1994907-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFAuvray1994907_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFAuvray1994">Auvray 1994 ↓</a></span>, s. 907.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFAuvray1994908_i_910-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFAuvray1994908_i_910_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFAuvray1994">Auvray 1994 ↓</a></span>, s. 908 i 910.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFAlter2004xii-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFAlter2004xii_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFAlter2004">Alter 2004 ↓</a></span>, s. xii.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Księga Rodzaju. Wstęp. W: <i>Biblia Tysiąclecia</i>. s. 22.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Biblia+Tysi%C4%85clecia&rft.atitle=Ksi%C4%99ga+Rodzaju.+Wst%C4%99p&rft.pages=22"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-WCh-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-WCh_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Na wschód od Edenu. W: <a href="/wiki/Waldemar_Chrostowski" title="Waldemar Chrostowski">Waldemar Chrostowski</a>, Grzegorz Górny, Rafał Tichy: <i>Bóg, Biblia, Mesjasz</i>. Warszawa: Fronda.pl, 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8360335656" title="Specjalna:Książki/8360335656">ISBN <span class="isbn">83-60335-65-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=B%C3%B3g%2C+Biblia%2C+Mesjasz&rft.atitle=Na+wsch%C3%B3d+od+Edenu&rft.aulast=Chrostowski&rft.aufirst=Waldemar&rft.pub=Fronda.pl&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-60335-65-6"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. przypis do Rdz 1,1-2,4 w <a href="/wiki/Biblia_jerozolimska" title="Biblia jerozolimska">Biblii jerozolimskiej</a>, Poznań 2006, s. 13.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSynowiec199643-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSynowiec199643_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSynowiec1996">Synowiec 1996 ↓</a></span>, s. 43.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSynowiec199649-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSynowiec199649_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSynowiec1996">Synowiec 1996 ↓</a></span>, s. 49.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. tłumaczenia <a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Rdz+2%2C2&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Rdz 2,2</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSynowiec199652-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSynowiec199652_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSynowiec1996">Synowiec 1996 ↓</a></span>, s. 52.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSynowiec1996rozdział_Poglądy_przyrodnicze_autora52-58-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSynowiec1996rozdział_Poglądy_przyrodnicze_autora52-58_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSynowiec1996">Synowiec 1996 ↓</a></span>, rozdział Poglądy przyrodnicze autora, s. 52-58.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSynowiec19969,_79,_113-114-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSynowiec19969,_79,_113-114_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSynowiec1996">Synowiec 1996 ↓</a></span>, s. 9, 79, 113-114.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFAuvray1994908-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFAuvray1994908_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFAuvray1994">Auvray 1994 ↓</a></span>, s. 908.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. <cite class="citation book">JUDAH HA-LEVI (Arabic, Abu al-Ḥasan al-Lawi). W: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jewishencyclopedia.com/articles/9005-judah-ha-levi">The Jewish Encyclopedia</a></i>. 1906.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Jewish+Encyclopedia&rft.atitle=JUDAH+HA-LEVI+%28Arabic%2C+Abu+al-%E1%B8%A4asan+al-Lawi%29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jewishencyclopedia.com%2Farticles%2F9005-judah-ha-levi"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Niehoff Maren R.. <em>Creatio ex Nihilo Theology in Genesis Rabbah in Light of Christian Exegesis</em>. „Harvard Theological Review”. 99 (2006). s. 44.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Creatio+ex+Nihilo+Theology+in+Genesis+Rabbah+in+Light+of+Christian+Exegesis&rft.jtitle=Harvard+Theological+Review&rft.volume=99&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Niehoff+Maren+R.&rft.pages=44"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">May G.: <i>Schöpfung aus dem Nichts: die Entstehung der Lehre von der creatio ex nihilo</i>. Berlin: 1978, s. 196.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sch%C3%B6pfung+aus+dem+Nichts%3A+die+Entstehung+der+Lehre+von+der+creatio+ex+nihilo&rft.au=May+G.&rft.place=Berlin&rft.pages=196"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">O’Neill J. C.. <em>How Early is the Doctrine of «creatio ex nihilo»?</em>. „The Journal of Theological Studies”. 53 (2002). s. 49–65.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=How+Early+is+the+Doctrine+of+%C2%ABcreatio+ex+nihilo%C2%BB%3F&rft.jtitle=The+Journal+of+Theological+Studies&rft.volume=53&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=O%E2%80%99Neill+J.+C.&rft.pages=49%E2%80%9365"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFVericat_Núñez1970165-166-20"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFVericat_Núñez1970165-166_20-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFVericat_Núñez1970165-166_20-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFVericat_Núñez1970">Vericat Núñez 1970 ↓</a></span>, s. 165-166.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWilliams1999251-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWilliams1999251_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWilliams1999">Williams 1999 ↓</a></span>, s. 251.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Katecheza z 29 stycznia 1986 r.. W: <i>Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II: Bóg Ojciec</i>. Kraków-Ząbki: Apostolicum oraz Wydawnictwo M, 1999, s. 135-136.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Katechezy+Ojca+%C5%9Awi%C4%99tego+Jana+Paw%C5%82a+II%3A+B%C3%B3g+Ojciec&rft.atitle=Katecheza+z+29+stycznia+1986+r.&rft.pub=Apostolicum+oraz+Wydawnictwo+M&rft.place=Krak%C3%B3w-Z%C4%85bki&rft.pages=135-136"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. <cite class="citation book">Michał Chaberek: <i>Kościół a ewolucja</i>. Warszawa: Fronda, 2012, s. 272. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788362268306" title="Specjalna:Książki/9788362268306">ISBN <span class="isbn">978-83-62268-30-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+a+ewolucja&rft.aulast=Chaberek&rft.aufirst=Micha%C5%82&rft.pub=Fronda&rft.place=Warszawa&rft.pages=272&rft.isbn=978-83-62268-30-6"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://adwent.pl/o-kosciele/zasady-wiary/zasady-wiary/"><i>Zasady wiary</i></a> [online]<span class="accessdate"> [dostęp 2017-11-04]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zasady+wiary&rft_id=https%3A%2F%2Fadwent.pl%2Fo-kosciele%2Fzasady-wiary%2Fzasady-wiary%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">The Prophetic Faith of Our Fathers, vol. 4 p. 1043.4)</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.adventist.org/en/beliefs/humanity/creation/"><i>Creation</i></a> [online], www.adventist.org, 4 października 2016<span class="accessdate"> [dostęp 2017-11-04]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2016-10-04&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Creation&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.adventist.org%2Fen%2Fbeliefs%2Fhumanity%2Fcreation%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080820020513/http://www.adventistreview.org/2002-1541/annualcouncil.html"><i>Adventist Review: Annual Council</i></a> [online], 20 sierpnia 2008<span class="accessdate"> [dostęp 2017-11-04]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.adventistreview.org/2002-1541/annualcouncil.html">adresu</a> 2008-08-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2008-08-20&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Adventist+Review%3A+Annual+Council&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.adventistreview.org%2F2002-1541%2Fannualcouncil.html" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Charles Taze Russell, <i>Na początku</i></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Paul S.L. Johnson, <i>Stworzenie</i></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jw.org/pl/biblioteka/książki/juz-zawsze-ciesz-sie-zyciem/czesc-1/lekcja-06/"><i>Jak powstało życie?</i></a>, „Już zawsze ciesz się życiem! — interaktywny kurs biblijny”, <a href="/wiki/Stra%C5%BCnica_%E2%80%93_Towarzystwo_Biblijne_i_Traktatowe" title="Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe">Towarzystwo Strażnica</a>, 2021, s. 25<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2021&rft.jtitle=Ju%C5%BC+zawsze+ciesz+si%C4%99+%C5%BCyciem%21+%E2%80%94+interaktywny+kurs+biblijny&rft.pub=%5B%5BStra%C5%BCnica+%E2%80%93+Towarzystwo+Biblijne+i+Traktatowe%7CTowarzystwo+Stra%C5%BCnica%5D%5D&rft.atitle=Jak+powsta%C5%82o+%C5%BCycie%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jw.org%2Fpl%2Fbiblioteka%2Fksi%C4%85%C5%BCki%2Fjuz-zawsze-ciesz-sie-zyciem%2Fczesc-1%2Flekcja-06%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Stra%C5%BCnica_%E2%80%93_Towarzystwo_Biblijne_i_Traktatowe" title="Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe"><span class="cite-lastname">Watchtower</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jw.org/pl/nauki-biblijne/pytania/dni-stwarzania-wszechswiat/"><i>Kiedy Bóg zaczął stwarzać wszechświat?</i></a> [online], jw.org<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=Watchtower&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kiedy+B%C3%B3g+zacz%C4%85%C5%82+stwarza%C4%87+wszech%C5%9Bwiat%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jw.org%2Fpl%2Fnauki-biblijne%2Fpytania%2Fdni-stwarzania-wszechswiat%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Stra%C5%BCnica_%E2%80%93_Towarzystwo_Biblijne_i_Traktatowe" title="Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe"><span class="cite-lastname">Watchtower</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jw.org/pl/świadkowie-jehowy/faq/czy-jesteście-kreacjonistami/"><i>Czy Świadkowie Jehowy są kreacjonistami?</i></a> [online], jw.org<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=Watchtower&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Czy+%C5%9Awiadkowie+Jehowy+s%C4%85+kreacjonistami%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jw.org%2Fpl%2F%C5%9Bwiadkowie-jehowy%2Ffaq%2Fczy-jeste%C5%9Bcie-kreacjonistami%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Stra%C5%BCnica_%E2%80%93_Towarzystwo_Biblijne_i_Traktatowe" title="Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe"><span class="cite-lastname">Watchtower</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jw.org/pl/biblioteka/filmy/ebtv/czy-wszechswiat-zostal-stworzony/"><i>Czy wszechświat został stworzony?</i></a> [online], jw.org<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=Watchtower&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Czy+wszech%C5%9Bwiat+zosta%C5%82+stworzony%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jw.org%2Fpl%2Fbiblioteka%2Ffilmy%2Febtv%2Fczy-wszechswiat-zostal-stworzony%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jw.org/pl/biblioteka/czasopisma/przebudzcie-sie-nr3-2021-lis-gru/"><i>Czy powinieneś wierzyć w Stwórcę? Zbadaj fakty i zdecyduj</i></a>, „Przebudźcie się!”, marzec 2021, s. 1–16<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2021-03&rft.jtitle=Przebud%C5%BAcie+si%C4%99%21&rft.atitle=Czy+powiniene%C5%9B+wierzy%C4%87+w+Stw%C3%B3rc%C4%99%3F+Zbadaj+fakty+i+zdecyduj&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jw.org%2Fpl%2Fbiblioteka%2Fczasopisma%2Fprzebudzcie-sie-nr3-2021-lis-gru%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-lastname">Watchtower</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jw.org/pl/nauki-biblijne/pytania/czy-bog-posluzyl-sie-ewolucja/"><i>Czy Bóg posłużył się ewolucją, żeby stworzyć różne formy życia?</i></a> [online], jw.org<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=Watchtower&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Czy+B%C3%B3g+pos%C5%82u%C5%BCy%C5%82+si%C4%99+ewolucj%C4%85%2C+%C5%BCeby+stworzy%C4%87+r%C3%B3%C5%BCne+formy+%C5%BCycia%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jw.org%2Fpl%2Fnauki-biblijne%2Fpytania%2Fczy-bog-posluzyl-sie-ewolucja%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jw.org/pl/publikacje/czasopisma/g201403/prawdziwa-historia-stwarzania/"><i>Prawdziwa historia stwarzania</i></a>, „Przebudźcie się!”, marzec 2014, s. 4–7<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2014-03&rft.jtitle=Przebud%C5%BAcie+si%C4%99%21&rft.atitle=Prawdziwa+historia+stwarzania&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jw.org%2Fpl%2Fpublikacje%2Fczasopisma%2Fg201403%2Fprawdziwa-historia-stwarzania%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jw.org/pl/biblioteka/książki/Prowadzenie-rozmów-na-podstawie-Pism/Stwarzanie/"><i>Stwarzanie</i></a>, Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, Watchtower, s. 317–321<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.pub=Watchtower&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Stwarzanie&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jw.org%2Fpl%2Fbiblioteka%2Fksi%C4%85%C5%BCki%2FProwadzenie-rozm%C3%B3w-na-podstawie-Pism%2FStwarzanie%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1200001061"><i>Stworzenie</i></a>, Wnikliwe poznawanie Pism; tom 2, Watchtower, s. 798–803<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.pub=Watchtower&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Stworzenie&rft_id=https%3A%2F%2Fwol.jw.org%2Fpl%2Fwol%2Fd%2Fr12%2Flp-p%2F1200001061" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFAlter2004"><a href="/w/index.php?title=Robert_Alter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Alter (strona nie istnieje)">Robert Alter</a>: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=ZcMhkJ8a708C&printsec=frontcover&dq=he+Five+Books+of+Moses#v=onepage&q=he%20Five%20Books%20of%20Moses&f=false">The Five Books of Moses</a></i>. W. W. Norton & Company, 2004. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0393333930" title="Specjalna:Książki/0393333930">ISBN <span class="isbn">0-393-33393-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Five+Books+of+Moses&rft.aulast=Alter&rft.aufirst=Robert&rft.pub=W.+W.+Norton+%26+Company&rft.isbn=0-393-33393-0&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DZcMhkJ8a708C%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3Dhe%2BFive%2BBooks%2Bof%2BMoses%23v%3Donepage%26q%3Dhe%2520Five%2520Books%2520of%2520Moses%26f%3Dfalse"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFAuvray1994">Paul Auvray <a href="/wiki/Dominikanie" title="Dominikanie">OP</a>: Stworzenie. W: <i>Słownik teologii biblijnej</i>. <a href="/wiki/Xavier_L%C3%A9on-Dufour" title="Xavier Léon-Dufour">X. Léon-Dufour</a> (red.), <a href="/wiki/Kazimierz_Romaniuk" title="Kazimierz Romaniuk">K. Romaniuk</a> (tłum. i oprac.). Wyd. 4. Poznań: Pallottinum, 1994, s. 907-913. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370142249" title="Specjalna:Książki/8370142249">ISBN <span class="isbn">83-7014-224-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+teologii+biblijnej&rft.atitle=Stworzenie&rft.au=Paul+Auvray+%5B%5BDominikanie%7COP%5D%5D&rft.edition=4&rft.pub=Pallottinum&rft.place=Pozna%C5%84&rft.pages=907-913&rft.isbn=83-7014-224-9"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREF1998"><i>Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła</i>. Stanisław Głowa, Ignacy Bieda. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370153607" title="Specjalna:Książki/8370153607">ISBN <span class="isbn">83-7015-360-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Breviarium+fidei.+Wyb%C3%B3r+doktrynalnych+wypowiedzi+Ko%C5%9Bcio%C5%82a&rft.pub=Ksi%C4%99garnia+%C5%9Bw.+Wojciecha&rft.place=Pozna%C5%84&rft.isbn=83-7015-360-7"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREF1984"><i><a href="/wiki/Biblia_Tysi%C4%85clecia" title="Biblia Tysiąclecia">Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Biblia Tysiąclecia</a></i>. Wyd. 4. Poznań – Warszawa: Pallottinum, 1984.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%5B%5BBiblia+Tysi%C4%85clecia%7CPismo+%C5%9Awi%C4%99te+Starego+i+Nowego+Testamentu+w+przek%C5%82adzie+z+j%C4%99zyk%C3%B3w+oryginalnych.+Biblia+Tysi%C4%85clecia%5D%5D&rft.edition=4&rft.pub=Pallottinum&rft.place=Pozna%C5%84+%E2%80%93+Warszawa"></span></cite></li> <li><i>Katechizm Kościoła katolickiego</i>, Poznań 1994. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370142214" title="Specjalna:Książki/8370142214">ISBN <span class="isbn">83-7014-221-4</span></a> oraz <i>Corrigenda</i> (poprawki Kongregacji Nauki Wiary), Poznań 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370143199" title="Specjalna:Książki/8370143199">ISBN <span class="isbn">83-7014-319-9</span></a>.</li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSynowiec1996">Juliusz Synowiec: <i>Na początku. Pradzieje biblijne: Rdz 1,1-11,9</i>. Kraków: Bratni Zew, 1996. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390501406" title="Specjalna:Książki/8390501406">ISBN <span class="isbn">83-905014-0-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Na+pocz%C4%85tku.+Pradzieje+biblijne%3A+Rdz+1%2C1-11%2C9&rft.aulast=Synowiec&rft.aufirst=Juliusz&rft.pub=Bratni+Zew&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.isbn=83-905014-0-6"></span></cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFVericat_Núñez1970">José F Vericat Núñez. <em>La idea de creacion en san Augustin: ontologia – eternidad y tiempo</em>. „Augustinus”. 15 (1970). s. 151-168.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=La+idea+de+creacion+en+san+Augustin%3A+ontologia+%E2%80%93+eternidad+y+tiempo&rft.jtitle=Augustinus&rft.volume=15&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.aulast=Vericat+N%C3%BA%C3%B1ez&rft.aufirst=Jos%C3%A9+F&rft.pages=151-168"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWilliams1999"><a href="/wiki/Rowan_Williams" title="Rowan Williams">Rowan Williams</a>: Creation. W: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=GcVhAGpvTQ0C&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false">Augustine through the Ages. An Encyclopedia</a></i>. Allan D. Fitzgerald, <a href="/wiki/Augustianie" title="Augustianie">O.S.A.</a>, (red. nacz.), <a href="/wiki/Jaroslav_Pelikan" title="Jaroslav Pelikan">Jaroslav Pelikan</a> (przedmowa). Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans, 1999, s. 251-254.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Augustine+through+the+Ages.+An+Encyclopedia&rft.atitle=Creation&rft.au=Rowan+Williams&rft.pub=William+B.+Eerdmans&rft.place=Grand+Rapids%2C+Michigan&rft.pages=251-254&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DGcVhAGpvTQ0C%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dpl%26source%3Dgbs_ge_summary_r%26cad%3D0%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"></span></cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata" title="Stworzenie świata">Stworzenie świata</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/no2009187513">no2009187513</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007568727405171">987007568727405171</a></span></li><li><a href="/w/index.php?title=Getty_Iconography_Authority&action=edit&redlink=1" class="new" title="Getty Iconography Authority (strona nie istnieje)">GIA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/cona/CONAIconographyRecord.aspx?iconid=901000708">901000708</a></span></li></ul></div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stworzenie_świata_według_Biblii&oldid=74747914">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stworzenie_świata_według_Biblii&oldid=74747914</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Judaizm" title="Kategoria:Judaizm">Judaizm</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Mity_o_stworzeniu" title="Kategoria:Mity o stworzeniu">Mity o stworzeniu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wydarzenia_opisane_w_Starym_Testamencie" title="Kategoria:Wydarzenia opisane w Starym Testamencie">Wydarzenia opisane w Starym Testamencie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Teologia_biblijna" title="Kategoria:Teologia biblijna">Teologia biblijna</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_u%C5%BCywa_p%C3%B3l_opisowych" title="Kategoria:Szablon cytowania używa pól opisowych">Szablon cytowania używa pól opisowych</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 12 wrz 2024, 19:21.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Stworzenie świata według Biblii</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>34 języki</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-kgfv2","wgBackendResponseTime":175,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.505","walltime":"0.751","ppvisitednodes":{"value":13575,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":54121,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":16640,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":9,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":32042,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 671.450 1 -total"," 43.92% 294.887 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 29.09% 195.336 1 Szablon:Przypisy"," 18.30% 122.858 14 Szablon:Cytuj_książkę"," 13.07% 87.786 12 Szablon:Cytuj"," 7.28% 48.897 12 Szablon:Odn"," 5.31% 35.662 4 Szablon:Cytat"," 3.56% 23.922 3 Szablon:Cytuj_pismo"," 2.70% 18.150 1 Szablon:Osobny_artykuł"," 2.31% 15.534 1 Szablon:Dmbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.250","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3702389,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Już zawsze ciesz się życiem! — interaktywny kurs biblijny\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Przebudźcie się!\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Przebudźcie się!\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5cc7977c4d-fc8cx","timestamp":"20250213204913","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Stworzenie \u015bwiata wed\u0142ug Biblii","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q137651","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q137651","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-07-14T09:02:48Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/48\/Krak%C3%B3w_-_Church_of_St._Francis_-_Stained_glass_01.jpg"}</script> </body> </html>