CINXE.COM
XVe siècle — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>XVe siècle — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"74b04f74-161e-4064-a6df-3074ca85caf0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"XVe_siècle","wgTitle":"XVe siècle","wgCurRevisionId":220218208,"wgRevisionId":220218208,"wgArticleId":3315,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page utilisant P486","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la santé","Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés","Portail:Moyen Âge/Articles liés","Portail:Renaissance/Articles liés","Portail:Époque moderne/Articles liés","XVe siècle"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr", "wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"XVe_siècle","wgRelevantArticleId":3315,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7018","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics": true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="XVe siècle — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/XVe_si%C3%A8cle"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/XVe_si%C3%A8cle"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-XVe_siècle rootpage-XVe_siècle skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=XVe+si%C3%A8cle" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=XVe+si%C3%A8cle" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=XVe+si%C3%A8cle" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=XVe+si%C3%A8cle" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Événements" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Événements"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Événements</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Événements-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Événements</span> </button> <ul id="toc-Événements-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Afrique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Afrique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Afrique</span> </div> </a> <ul id="toc-Afrique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Amérique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Amérique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Amérique</span> </div> </a> <ul id="toc-Amérique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asie_et_Pacifique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asie_et_Pacifique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Asie et Pacifique</span> </div> </a> <ul id="toc-Asie_et_Pacifique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Europe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Europe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Europe</span> </div> </a> <ul id="toc-Europe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Personnages_significatifs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnages_significatifs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Personnages significatifs</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Personnages_significatifs-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Personnages significatifs</span> </button> <ul id="toc-Personnages_significatifs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Personnalités_politiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnalités_politiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Personnalités politiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Personnalités_politiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Écrivains,_philosophes_et_humanistes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Écrivains,_philosophes_et_humanistes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Écrivains, philosophes et humanistes</span> </div> </a> <ul id="toc-Écrivains,_philosophes_et_humanistes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Imprimeurs,_éditeurs_et_libraires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Imprimeurs,_éditeurs_et_libraires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Imprimeurs, éditeurs et libraires</span> </div> </a> <ul id="toc-Imprimeurs,_éditeurs_et_libraires-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Explorateurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Explorateurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Explorateurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Explorateurs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Religieux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Religieux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Religieux</span> </div> </a> <ul id="toc-Religieux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Militaires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Militaires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Militaires</span> </div> </a> <ul id="toc-Militaires-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 142 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-142" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">142 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/15de_eeu" title="15de eeu – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="15de eeu" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/15._Jahrhundert" title="15. Jahrhundert – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="15. Jahrhundert" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/15%E1%8A%9B%E1%8B%8D_%E1%88%9D%E1%8B%95%E1%89%B0_%E1%8B%93%E1%88%98%E1%89%B5" title="15ኛው ምዕተ ዓመት – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="15ኛው ምዕተ ዓመት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Sieglo_XV" title="Sieglo XV – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Sieglo XV" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D9%86_15" title="القرن 15 – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="القرن 15" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B1" title="القرن الخمستاشر – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="القرن الخمستاشر" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Sieglu_XV" title="Sieglu XV – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Sieglu XV" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/XV_%D0%B3%D3%80%D0%B0%D1%81%D1%80%D1%83" title="XV гӀасру – avar" lang="av" hreflang="av" data-title="XV гӀасру" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avar" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/15-eafa_decemda" title="15-eafa decemda – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="15-eafa decemda" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/XV_%C9%99sr" title="XV əsr – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="XV əsr" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B5._%DB%8C%D9%88%D8%B2_%D8%A7%DB%8C%D9%84" title="۱۵. یوز ایل – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="۱۵. یوز ایل" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/XV_%D0%B1%D1%8B%D1%83%D0%B0%D1%82" title="XV быуат – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="XV быуат" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Abad_ka-15" title="Abad ka-15 – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Abad ka-15" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/XV_om%C5%BEios" title="XV omžios – samogitien" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="XV omžios" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitien" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/XV_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B7%D0%B5" title="XV стагоддзе – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="XV стагоддзе" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/XV_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B7%D1%8C%D0%B4%D0%B7%D0%B5" title="XV стагодзьдзе – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="XV стагодзьдзе" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/15_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="15 век – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="15 век" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B6%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%80" title="পঞ্চদশ শতাব্দী – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পঞ্চদশ শতাব্দী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/XVvet_kantved" title="XVvet kantved – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="XVvet kantved" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/15._vijek" title="15. vijek – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="15. vijek" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Segle_XV" title="Segle XV – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Segle XV" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/15_si%C3%A9-g%C4%AB" title="15 sié-gī – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="15 sié-gī" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/XV_%D0%B1%D3%80%D0%B5%D1%88%D0%BE" title="XV бӀешо – tchétchène" lang="ce" hreflang="ce" data-title="XV бӀешо" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="tchétchène" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%95%D8%AF%DB%95%DB%8C_%D9%A1%D9%A5%DB%8C%DB%95%D9%85" title="سەدەی ١٥یەم – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="سەدەی ١٥یەم" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/15._stolet%C3%AD" title="15. století – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="15. století" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/XV_%C4%95%D0%BC%C4%95%D1%80" title="XV ĕмĕр – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="XV ĕмĕр" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/15fed_ganrif" title="15fed ganrif – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="15fed ganrif" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/15._%C3%A5rhundrede" title="15. århundrede – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="15. århundrede" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/15._Jahrhundert" title="15. Jahrhundert – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="15. Jahrhundert" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Seserra_15%C4%B1ne" title="Seserra 15ıne – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Seserra 15ıne" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/15%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="15ος αιώνας – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="15ος αιώνας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/XV_s%C3%A9col" title="XV sécol – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="XV sécol" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/15th_century" title="15th century – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="15th century" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/15-a_jarcento" title="15-a jarcento – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="15-a jarcento" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Siglo_XV" title="Siglo XV – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Siglo XV" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/15._sajand" title="15. sajand – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="15. sajand" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/XV._mendea" title="XV. mendea – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="XV. mendea" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Sigru_XV" title="Sigru XV – estrémègne" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Sigru XV" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estrémègne" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87_%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="سده پانزدهم میلادی – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سده پانزدهم میلادی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/1400-luku" title="1400-luku – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="1400-luku" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/15._aastagasada" title="15. aastagasada – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="15. aastagasada" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/15._%C3%B8ld" title="15. øld – féroïen" lang="fo" hreflang="fo" data-title="15. øld" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="féroïen" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/XV%C3%A9mo_si%C3%A8cllo" title="XVémo siècllo – francoprovençal" lang="frp" hreflang="frp" data-title="XVémo siècllo" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="francoprovençal" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/15._juarhunert" title="15. juarhunert – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="15. juarhunert" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/15e_iuw" title="15e iuw – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="15e iuw" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/15%C3%BA_haois" title="15ú haois – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="15ú haois" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/15%E4%B8%96%E7%B4%80" title="15世紀 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="15世紀" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/15mh_Linn" title="15mh Linn – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="15mh Linn" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9culo_XV" title="Século XV – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Século XV" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/15oo_eash" title="15oo eash – mannois" lang="gv" hreflang="gv" data-title="15oo eash" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannois" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9E%D7%90%D7%94_%D7%94-15" title="המאה ה-15 – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="המאה ה-15" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AB%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%82_%E0%A4%B6%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%80" title="१५वीं शताब्दी – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="१५वीं शताब्दी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/15._stolje%C4%87e" title="15. stoljeće – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="15. stoljeće" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/15._sz%C3%A1zad" title="15. század – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="15. század" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/15-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="15-րդ դար – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="15-րդ դար" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Seculo_15" title="Seculo 15 – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Seculo 15" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Abad_ke-15" title="Abad ke-15 – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Abad ke-15" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/15ma_yarcento" title="15ma yarcento – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="15ma yarcento" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/15._%C3%B6ldin" title="15. öldin – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="15. öldin" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/XV_secolo" title="XV secolo – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="XV secolo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/15%E4%B8%96%E7%B4%80" title="15世紀 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="15世紀" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/15moi_na%27acto" title="15moi na'acto – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="15moi na'acto" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Abad_ping_15" title="Abad ping 15 – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Abad ping 15" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/XV_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94" title="XV საუკუნე – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="XV საუკუნე" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/XV_%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80" title="XV ғасыр – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="XV ғасыр" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/15%EC%84%B8%EA%B8%B0" title="15세기 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="15세기" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Sedsala_15an" title="Sedsala 15an – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Sedsala 15an" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/15ves_kansbledhen" title="15ves kansbledhen – cornique" lang="kw" hreflang="kw" data-title="15ves kansbledhen" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornique" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Saeculum_15" title="Saeculum 15 – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Saeculum 15" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/15._Joerhonnert" title="15. Joerhonnert – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="15. Joerhonnert" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/XV_%D0%B2%D0%B8%D1%88_%D0%B9%D0%B8%D1%81" title="XV виш йис – lezghien" lang="lez" hreflang="lez" data-title="XV виш йис" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezghien" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Sentenio_15" title="Sentenio 15 – lingua franca nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Sentenio 15" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="lingua franca nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Vieftiende_iew" title="Vieftiende iew – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="Vieftiende iew" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/XV_secolo" title="XV secolo – ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="XV secolo" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9cul_XV" title="Sécul XV – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Sécul XV" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/XV_am%C5%BEius" title="XV amžius – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="XV amžius" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/15._gadsimts" title="15. gadsimts – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="15. gadsimts" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Abad_kaping-15" title="Abad kaping-15 – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Abad kaping-15" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/XV_%D0%BA%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%BC" title="XV курым – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="XV курым" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Rautau_15" title="Rautau 15 – maori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Rautau 15" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/15_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="15 век – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="15 век" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/15-%D1%80_%D0%B7%D1%83%D1%83%D0%BD" title="15-р зуун – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="15-р зуун" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87.%E0%A4%B8.%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A5%A7%E0%A5%AB_%E0%A4%B5%E0%A5%87_%E0%A4%B6%E0%A4%A4%E0%A4%95" title="इ.स.चे १५ वे शतक – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="इ.स.चे १५ वे शतक" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Abad_ke-15" title="Abad ke-15 – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Abad ke-15" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%81%81%E1%81%85_%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%85%E1%80%BA" title="၁၅ ရာစုနှစ် – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="၁၅ ရာစုနှစ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/XV_%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B5" title="XV пинге – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="XV пинге" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Macuilpohualxihuitl_XV" title="Macuilpohualxihuitl XV – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Macuilpohualxihuitl XV" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/XV_seculo" title="XV seculo – napolitain" lang="nap" hreflang="nap" data-title="XV seculo" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napolitain" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/15._Johrhunnert" title="15. Johrhunnert – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="15. Johrhunnert" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/15e_eeuw" title="15e eeuw – bas-saxon néerlandais" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="15e eeuw" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="bas-saxon néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/15e_eeuw" title="15e eeuw – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="15e eeuw" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1400-talet" title="1400-talet – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="1400-talet" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/15._%C3%A5rhundre" title="15. århundre – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="15. århundre" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/XVe_s." title="XVe s. – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="XVe s." data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Ngwagakgolo_15" title="Ngwagakgolo 15 – sotho du Nord" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Ngwagakgolo 15" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="sotho du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8gle_XV" title="Sègle XV – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Sègle XV" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/XV_%C3%A6%D0%BD%D1%83%D1%81" title="XV æнус – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="XV æнус" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/15%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82_%E0%A8%B8%E0%A8%A6%E0%A9%80" title="15ਵੀਂ ਸਦੀ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="15ਵੀਂ ਸਦੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Siglo_15" title="Siglo 15 – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Siglo 15" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/XV_wiek" title="XV wiek – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="XV wiek" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%81%D9%88%D9%8A%DA%BA_%D8%B5%D8%AF%DB%8C" title="پندرہويں صدی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="پندرہويں صدی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9culo_XV" title="Século XV – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Século XV" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/15_%C3%B1iqin_pachakwata" title="15 ñiqin pachakwata – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="15 ñiqin pachakwata" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Secolul_al_XV-lea" title="Secolul al XV-lea – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Secolul al XV-lea" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/XV_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XV век – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="XV век" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/XV._%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%87%D0%B0" title="XV. стороча – ruthène" lang="rue" hreflang="rue" data-title="XV. стороча" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruthène" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/XV_%D2%AF%D0%B9%D1%8D" title="XV үйэ – iakoute" lang="sah" hreflang="sah" data-title="XV үйэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iakoute" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8culu_XV" title="Sèculu XV – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sèculu XV" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/15t_century" title="15t century – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="15t century" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/15._vijek" title="15. vijek – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="15. vijek" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AE%E1%82%81%E1%80%B0%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%80%95%E1%81%A2%E1%81%B5%E1%80%BA%E1%82%87_15" title="ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 15 – shan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 15" data-language-autonym="တႆး" data-language-local-name="shan" class="interlanguage-link-target"><span>တႆး</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/15th_century" title="15th century – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="15th century" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/15._storo%C4%8Die" title="15. storočie – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="15. storočie" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/15._stoletje" title="15. stoletje – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="15. stoletje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Shekulli_XV" title="Shekulli XV – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Shekulli XV" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/15._%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="15. век – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="15. век" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/15._Jierhunnert" title="15. Jierhunnert – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="15. Jierhunnert" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Abad_ka-15" title="Abad ka-15 – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="Abad ka-15" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/1400-talet" title="1400-talet – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="1400-talet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Karne_ya_15" title="Karne ya 15 – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Karne ya 15" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/sabaw_lima_a_zitay_15%E4%B8%96%E7%B4%80" title="sabaw lima a zitay 15世紀 – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="sabaw lima a zitay 15世紀" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/15-%E0%AE%86%E0%AE%AE%E0%AF%8D_%E0%AE%A8%E0%AF%82%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AE%BE%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%81" title="15-ஆம் நூற்றாண்டு – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="15-ஆம் நூற்றாண்டு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B8_XV" title="Садаи XV – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Садаи XV" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C%E0%B8%A8%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88_15" title="คริสต์ศตวรรษที่ 15 – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="คริสต์ศตวรรษที่ 15" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/15-nji_asyr" title="15-nji asyr – turkmène" lang="tk" hreflang="tk" data-title="15-nji asyr" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmène" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ika-15_dantaon" title="Ika-15 dantaon – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ika-15 dantaon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/15._y%C3%BCzy%C4%B1l" title="15. yüzyıl – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="15. yüzyıl" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/XV_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80" title="XV гасыр – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="XV гасыр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/XV_%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%82%D1%8F" title="XV століття – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="XV століття" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%81%D9%88%DB%8C%DA%BA_%D8%B5%D8%AF%DB%8C" title="پندرہویں صدی – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="پندرہویں صدی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/XV_asr" title="XV asr – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="XV asr" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/XV_secolo" title="XV secolo – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="XV secolo" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_15" title="Thế kỷ 15 – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thế kỷ 15" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/15inme_sieke" title="15inme sieke – wallon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="15inme sieke" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="wallon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ika-15_nga_gatostuig" title="Ika-15 nga gatostuig – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Ika-15 nga gatostuig" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/15%E4%B8%96%E7%BA%AA" title="15世纪 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="15世纪" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/XV_%E1%83%9D%E1%83%A8%E1%83%AC%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90" title="XV ოშწანურა – mingrélien" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="XV ოშწანურა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mingrélien" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/15%D7%98%D7%A2%D7%A8_%D7%99%22%D7%94" title="15טער י"ה – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="15טער י"ה" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/15e_e%C3%AAuw" title="15e eêuw – zélandais" lang="zea" hreflang="zea" data-title="15e eêuw" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zélandais" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/15%E4%B8%96%E7%BA%AA" title="15世纪 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="15世纪" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/15_s%C3%A8-k%C3%AD" title="15 sè-kí – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="15 sè-kí" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/15%E4%B8%96%E7%B4%80" title="15世紀 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="15世紀" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7018#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/XVe_si%C3%A8cle" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:XVe_si%C3%A8cle" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/XVe_si%C3%A8cle"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/XVe_si%C3%A8cle"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/XVe_si%C3%A8cle" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/XVe_si%C3%A8cle" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&oldid=220218208" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=XVe_si%C3%A8cle&id=220218208&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FXVe_si%25C3%25A8cle"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FXVe_si%25C3%25A8cle"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=XVe+si%C3%A8cle"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=XVe_si%C3%A8cle&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:15th_century" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7018" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="toc" align="right" style="margin:4px;"> <tbody><tr align="center"> <td><small>Millénaires :</small><br /> <p><a href="/wiki/Ier_mill%C3%A9naire" title="Ier millénaire"><abbr class="abbr" title="1ᵉʳ millénaire">I<sup>er</sup></abbr> millénaire</a> • <b><a href="/wiki/IIe_mill%C3%A9naire" title="IIe millénaire"><abbr class="abbr" title="2ᵉ millénaire">II<sup>e</sup></abbr> millénaire</a></b> • <a href="/wiki/IIIe_mill%C3%A9naire" title="IIIe millénaire"><abbr class="abbr" title="3ᵉ millénaire">III<sup>e</sup></abbr> millénaire</a><br /> - <small>Siècles :</small><br /> <a href="/wiki/XIVe_si%C3%A8cle" title="XIVe siècle"><abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a> • <a class="mw-selflink selflink"><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a> • <a href="/wiki/XVIe_si%C3%A8cle" title="XVIe siècle"><abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a> - </p> </td></tr> <tr align="center"> <td><small>Décennies :</small><br /> <p><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1400" title="Années 1400">1400</a> • <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1410" title="Années 1410">1410</a> • <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1420" title="Années 1420">1420</a> • <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1430" title="Années 1430">1430</a> • <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1440" title="Années 1440">1440</a><br /> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1450" title="Années 1450">1450</a> • <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1460" title="Années 1460">1460</a> • <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1470" title="Années 1470">1470</a> • <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1480" title="Années 1480">1480</a> • <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1490" title="Années 1490">1490</a> - </p> </td></tr> <tr align="center"> <td><small>Années :</small><br /> <p><a href="/wiki/1401" title="1401">1401</a> • <a href="/wiki/1402" title="1402">1402</a> • <a href="/wiki/1403" title="1403">1403</a> • <a href="/wiki/1404" title="1404">1404</a> • <a href="/wiki/1405" title="1405">1405</a><br /><a href="/wiki/1406" title="1406">1406</a> • <a href="/wiki/1407" title="1407">1407</a> • <a href="/wiki/1408" title="1408">1408</a> • <a href="/wiki/1409" title="1409">1409</a> • <a href="/wiki/1410" title="1410">1410</a><br /><br /> <a href="/wiki/1411" title="1411">1411</a> • <a href="/wiki/1412" title="1412">1412</a> • <a href="/wiki/1413" title="1413">1413</a> • <a href="/wiki/1414" title="1414">1414</a> • <a href="/wiki/1415" title="1415">1415</a><br /><a href="/wiki/1416" title="1416">1416</a> • <a href="/wiki/1417" title="1417">1417</a> • <a href="/wiki/1418" title="1418">1418</a> • <a href="/wiki/1419" title="1419">1419</a> • <a href="/wiki/1420" title="1420">1420</a><br /><br /> <a href="/wiki/1421" title="1421">1421</a> • <a href="/wiki/1422" title="1422">1422</a> • <a href="/wiki/1423" title="1423">1423</a> • <a href="/wiki/1424" title="1424">1424</a> • <a href="/wiki/1425" title="1425">1425</a><br /><a href="/wiki/1426" title="1426">1426</a> • <a href="/wiki/1427" title="1427">1427</a> • <a href="/wiki/1428" title="1428">1428</a> • <a href="/wiki/1429" title="1429">1429</a> • <a href="/wiki/1430" title="1430">1430</a><br /><br /> <a href="/wiki/1431" title="1431">1431</a> • <a href="/wiki/1432" title="1432">1432</a> • <a href="/wiki/1433" title="1433">1433</a> • <a href="/wiki/1434" title="1434">1434</a> • <a href="/wiki/1435" title="1435">1435</a><br /><a href="/wiki/1436" title="1436">1436</a> • <a href="/wiki/1437" title="1437">1437</a> • <a href="/wiki/1438" title="1438">1438</a> • <a href="/wiki/1439" title="1439">1439</a> • <a href="/wiki/1440" title="1440">1440</a><br /><br /> <a href="/wiki/1441" title="1441">1441</a> • <a href="/wiki/1442" title="1442">1442</a> • <a href="/wiki/1443" title="1443">1443</a> • <a href="/wiki/1444" title="1444">1444</a> • <a href="/wiki/1445" title="1445">1445</a><br /><a href="/wiki/1446" title="1446">1446</a> • <a href="/wiki/1447" title="1447">1447</a> • <a href="/wiki/1448" title="1448">1448</a> • <a href="/wiki/1449" title="1449">1449</a> • <a href="/wiki/1450" title="1450">1450</a><br /><br /> <a href="/wiki/1451" title="1451">1451</a> • <a href="/wiki/1452" title="1452">1452</a> • <a href="/wiki/1453" title="1453">1453</a> • <a href="/wiki/1454" title="1454">1454</a> • <a href="/wiki/1455" title="1455">1455</a><br /><a href="/wiki/1456" title="1456">1456</a> • <a href="/wiki/1457" title="1457">1457</a> • <a href="/wiki/1458" title="1458">1458</a> • <a href="/wiki/1459" title="1459">1459</a> • <a href="/wiki/1460" title="1460">1460</a><br /><br /> <a href="/wiki/1461" title="1461">1461</a> • <a href="/wiki/1462" title="1462">1462</a> • <a href="/wiki/1463" title="1463">1463</a> • <a href="/wiki/1464" title="1464">1464</a> • <a href="/wiki/1465" title="1465">1465</a><br /><a href="/wiki/1466" title="1466">1466</a> • <a href="/wiki/1467" title="1467">1467</a> • <a href="/wiki/1468" title="1468">1468</a> • <a href="/wiki/1469" title="1469">1469</a> • <a href="/wiki/1470" title="1470">1470</a><br /><br /> <a href="/wiki/1471" title="1471">1471</a> • <a href="/wiki/1472" title="1472">1472</a> • <a href="/wiki/1473" title="1473">1473</a> • <a href="/wiki/1474" title="1474">1474</a> • <a href="/wiki/1475" title="1475">1475</a><br /><a href="/wiki/1476" title="1476">1476</a> • <a href="/wiki/1477" title="1477">1477</a> • <a href="/wiki/1478" title="1478">1478</a> • <a href="/wiki/1479" title="1479">1479</a> • <a href="/wiki/1480" title="1480">1480</a><br /><br /> <a href="/wiki/1481" title="1481">1481</a> • <a href="/wiki/1482" title="1482">1482</a> • <a href="/wiki/1483" title="1483">1483</a> • <a href="/wiki/1484" title="1484">1484</a> • <a href="/wiki/1485" title="1485">1485</a><br /><a href="/wiki/1486" title="1486">1486</a> • <a href="/wiki/1487" title="1487">1487</a> • <a href="/wiki/1488" title="1488">1488</a> • <a href="/wiki/1489" title="1489">1489</a> • <a href="/wiki/1490" title="1490">1490</a><br /><br /> <a href="/wiki/1491" title="1491">1491</a> • <a href="/wiki/1492" title="1492">1492</a> • <a href="/wiki/1493" title="1493">1493</a> • <a href="/wiki/1494" title="1494">1494</a> • <a href="/wiki/1495" title="1495">1495</a><br /><a href="/wiki/1496" title="1496">1496</a> • <a href="/wiki/1497" title="1497">1497</a> • <a href="/wiki/1498" title="1498">1498</a> • <a href="/wiki/1499" title="1499">1499</a> • <a href="/wiki/1500" title="1500">1500</a> </p> </td></tr></tbody></table> <p>Le <b><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</b> a débuté le <time class="nowrap" datetime="1401-01-10" data-sort-value="1401-01-10"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1401</time> et a pris fin le <time class="nowrap" datetime="1501-01-10" data-sort-value="1501-01-10">31 décembre 1500</time>. </p><p>Ce siècle se situe entre le <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a> et l'<a href="/wiki/%C3%89poque_moderne" title="Époque moderne">Époque moderne</a>. </p><p>La <a href="/wiki/Population_mondiale" title="Population mondiale">population mondiale</a> à la fin de ce siècle est estimée à <span class="nowrap">460 millions</span> d'habitants, répartie essentiellement entre trois grands foyers ; <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a>-<a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a>-<a href="/wiki/Cor%C3%A9e" title="Corée">Corée</a>, <a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a> et <a href="/wiki/Europe_de_l%27Ouest" title="Europe de l'Ouest">Europe de l'Ouest</a>. Cette dernière est encore marquée par la <a href="/wiki/Peste_noire" title="Peste noire">peste noire</a> de <a href="/wiki/1347" title="1347">1347</a>–<a href="/wiki/1352" title="1352">1352</a> qui a décimé <span class="nowrap">25 à 50 %</span> de la population européenne<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Événements"><span id=".C3.89v.C3.A9nements"></span>Événements</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Événements" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Événements"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Afrique">Afrique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Afrique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Afrique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><b>1394-1418</b> : règne de Nshare, fondateur du <a href="/wiki/Royaume_bamoun" title="Royaume bamoun">royaume bamoun</a>. Fils d'un chef <a href="/wiki/Tikar_(peuple)" title="Tikar (peuple)">tikar</a> de Rifoum, il traverse le <a href="/wiki/Mbam" title="Mbam">Mbam</a> avec ses frères Mfonso et Mfonban (<i>Morunta</i>) pour installer sa suprématie sur les plateaux de l’ouest <a href="/wiki/Cameroun" title="Cameroun">camerounais</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle selon la tradition, fin <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle ou début <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> selon certains historiens). Sa fille Mgouopou lui succède à sa mort de 1418 à 1461<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dix-huit souverains de sa dynastie se succèdent jusqu’au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, dont Mbuembue et <a href="/wiki/Ibrahim_Njoya" title="Ibrahim Njoya">Njoya</a>.</li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/XIVe_si%C3%A8cle" title="XIVe siècle"><abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a> et <a class="mw-selflink selflink"><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a> siècles</b> : organisation d'États centralisés en Afrique centrale<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Selon une tradition orale, une femme nommée Ngounou aurait eu quatre fils : <a href="/wiki/Royaume_du_Kongo" title="Royaume du Kongo">Kongo</a>, <a href="/wiki/Vili_(peuple)" title="Vili (peuple)">Vili</a> (<a href="/wiki/Royaume_de_Loango" title="Royaume de Loango">Loango</a>), Woyo (<a href="/wiki/Ngoyo" title="Ngoyo">Ngoyo</a>) et <a href="/wiki/Royaume_Tio" title="Royaume Tio">Tyo</a> (Ingobella). Ils auraient fondé des royaumes sur la rive droite du <a href="/wiki/Congo_(fleuve)" title="Congo (fleuve)">Congo</a>. Le <a href="/wiki/Royaume_de_Loango" title="Royaume de Loango">Loango</a>, limité au nord par la forêt équatoriale et à l’ouest par l’<a href="/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique" title="Océan Atlantique">Atlantique</a>, est constitué par une confédération de tribus et contrôle au début du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle les États voisins de <a href="/wiki/Royaume_de_Cacongo" title="Royaume de Cacongo">Kakongo</a> et <a href="/wiki/Ngoyo" title="Ngoyo">Ngoyo</a>. À l’arrivée des Portugais en <a href="/wiki/1482" title="1482">1482</a>, son autorité n’est plus reconnue par la plupart des tribus vassales et quelques années plus tard, le Loango est tributaire du <a href="/wiki/Royaume_du_Kongo" title="Royaume du Kongo">Kongo</a>. L’Ingobella, <a href="/wiki/Royaume_Tio" title="Royaume Tio">royaume des Tyo</a> (appelés encore <a href="/wiki/Teke_(peuple)" title="Teke (peuple)">Téké</a> ou Anzike), est limité à l’est et au sud par le fleuve Congo, à l’ouest par le Loango et au nord par la forêt. Son peuple, qui joue vraisemblablement un rôle important dans la traite, porte des coups sévères au <a href="/wiki/Royaume_du_Kongo" title="Royaume du Kongo">royaume du Congo</a> au <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>Vers 1400</b>: la dynastie <a href="/wiki/Dadjo_(peuple)" title="Dadjo (peuple)">dadjo</a> qui règne sur le <a href="/wiki/Darfour" title="Darfour">Darfour</a>, héritière du royaume de <a href="/wiki/M%C3%A9ro%C3%A9" title="Méroé">Méroé</a>, est remplacée par une dynastie <a href="/wiki/Toundjour" title="Toundjour">toundjour</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <a href="/wiki/Ouada%C3%AF" class="mw-redirect" title="Ouadaï">Ouadaï</a> (<a href="/wiki/Tchad" title="Tchad">Tchad</a>) est soumis à la dynastie animiste <a href="/wiki/Toundjour" title="Toundjour">Toundjour</a> venue du <a href="/wiki/Darfour" title="Darfour">Darfour</a>. À l’est, le <a href="/wiki/Kordofan" title="Kordofan">Kordofan</a> est aussi occupé par des Toundjour, mais son rôle est très effacé. Les Toundjour ne peuvent pas résister à l’offensive de l’Islam et sont soumis par des <a href="/wiki/Noubas" title="Noubas">Noubas</a> musulmans<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><b>1414</b> : relations diplomatiques entre <a href="/wiki/Malindi" title="Malindi">Malindi</a> et la Chine. Apogée du comptoir arabe de <a href="/wiki/Unguja" title="Unguja">Zanzibar</a> sur la <a href="/wiki/Zanguebar" title="Zanguebar">côte swahilie</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><b>1415</b> : <a href="/wiki/Bataille_de_Ceuta_(1415)" class="mw-redirect" title="Bataille de Ceuta (1415)">conquête de Ceuta par le Portugal</a>. Début des <a href="/wiki/Empire_colonial_portugais" title="Empire colonial portugais">expéditions atlantiques</a> des navigateurs portugais. Ils s'installent à <a href="/wiki/Mad%C3%A8re" title="Madère">Madère</a> (1419) et aux <a href="/wiki/A%C3%A7ores" title="Açores">Açores</a> (1427) puis explorent les côtes africaines : ils passent le <a href="/wiki/Cap_Bojador" class="mw-redirect" title="Cap Bojador">cap Bojador</a> (1434), le <a href="/wiki/Cap_Vert" class="mw-redirect" title="Cap Vert">cap Vert</a> (1444), l’Équateur (1471), le <a href="/wiki/Cap_de_Bonne-Esp%C3%A9rance" title="Cap de Bonne-Espérance">cap de Bonne-Espérance</a> (1488) et ouvrent la route des Indes en réalisant la <a href="/wiki/Chronologie_de_la_premi%C3%A8re_exp%C3%A9dition_portugaise_aux_Indes" title="Chronologie de la première expédition portugaise aux Indes">première circumnavigation de l'Afrique</a> (1497-1499)<sup id="cite_ref-Coviaux_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Coviaux-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><b>1430-1433</b> : les <a href="/wiki/Touaregs" title="Touaregs">Touaregs</a> s'emparent de <a href="/wiki/Tombouctou" title="Tombouctou">Tombouctou</a> (1430) et d'<a href="/wiki/Oualata" title="Oualata">Oualata</a> (1433). Le <a href="/wiki/Empire_du_Mali" title="Empire du Mali">Mali</a> est privé des revenus du <a href="/wiki/Commerce_transsaharien" title="Commerce transsaharien">commerce transsaharien</a>. Gouverné par des souverains sans envergure, le Mali perd le Mema au profit de l'<a href="/wiki/Empire_songha%C3%AF" title="Empire songhaï">Empire songhaï</a> (1465), le Baghena et le <a href="/wiki/Royaume_du_Ouagadou" title="Royaume du Ouagadou">Wagadou</a> au profit des <a href="/wiki/Mossi_(peuple)" title="Mossi (peuple)">Mossi</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1470" title="Années 1470">vers 1470</a> tandis qu'au Sénégal se constitue le royaume peul du <a href="/wiki/Royaume_du_Fouta-Toro" title="Royaume du Fouta-Toro">Fouta-Toro</a> qui limite son accès à la côte ; il demande en vain de l’aide au <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a> mais est bientôt réduit à son <a href="/wiki/Mand%C3%A9" title="Mandé">pays d’origine</a>, le Haut <a href="/wiki/Niger" title="Niger">Niger</a><sup id="cite_ref-Bihr_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bihr-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><b>Vers 1450-1629</b> : l’<a href="/wiki/Empire_du_Monomotapa" title="Empire du Monomotapa">État de Monomotapa</a>, fondé par <a href="/wiki/Nyatsimba_Mutota" title="Nyatsimba Mutota">Nyatsimba Mutota</a> entre le <a href="/wiki/Zamb%C3%A8ze" title="Zambèze">Zambèze</a> et le <a href="/wiki/Limpopo_(fleuve)" title="Limpopo (fleuve)">Limpopo</a>, les régions aurifères de l’actuel <a href="/wiki/Zimbabwe" title="Zimbabwe">Zimbabwe</a>, connaît une période florissante grâce au commerce avec les Arabes de Sofala. Il échange de l’or contre des produits de <a href="/wiki/Empire_perse" title="Empire perse">Perse</a>, d’<a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a>, de <a href="/wiki/Malaisie" title="Malaisie">Malaisie</a> ou de <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><b>Après 1450</b> : fondation du royaume Adansi au <a href="/wiki/Ghana" title="Ghana">Ghana</a> actuel par Opon Enim durant la seconde partie du siècle. Les Adansi règnent sur le peuple <a href="/wiki/Akan_(peuple)" title="Akan (peuple)">Akan</a>, mais sont vaincus par les <a href="/wiki/Denkyira" class="mw-redirect" title="Denkyira">Denkyira</a> qui imposent leur autorité à leurs voisins jusqu’à la fin du <a href="/wiki/XVIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIe siècle"><abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><b>1464-1492</b> : règne de <a href="/wiki/Sonni_Ali_Ber" title="Sonni Ali Ber">Sonni Ali Ber</a> fondateur de l'<a href="/wiki/Empire_songha%C3%AF" title="Empire songhaï">Empire songhaï</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les <a href="/wiki/Songha%C3%AF_(peuple_d%27Afrique)" class="mw-redirect" title="Songhaï (peuple d'Afrique)">Songhaï</a> occupent le Mema (1465), prennent le contrôle de <a href="/wiki/Tombouctou" title="Tombouctou">Tombouctou</a> (1468) puis occupent <a href="/wiki/Djenn%C3%A9" title="Djenné">Djenné</a> (1473)<sup id="cite_ref-Bihr_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bihr-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <p><br /> </p> <ul><li><b><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles</b> : des <a href="/wiki/Peuples_nilotiques" title="Peuples nilotiques">nilotes</a> <a href="/wiki/Luo_(peuple)" title="Luo (peuple)">Lwo</a> venus du <a href="/wiki/Bahr_el-Ghazal_(r%C3%A9gion_du_Soudan_du_Sud)" title="Bahr el-Ghazal (région du Soudan du Sud)">Bahr el-Ghazal</a> pénètrent à l’est du <a href="/wiki/Lac_Albert" title="Lac Albert">lac Albert</a> et donnent la dynastie Bito au royaume de <a href="/wiki/Empire_du_Kitara" title="Empire du Kitara">Kitwara</a>. Le premier roi bito Roukidi fonde le <a href="/wiki/Bunyoro" title="Bunyoro">Bunyoro</a> qui recouvre à son apogée selon la tradition l’ensemble de la <a href="/wiki/Zone_interlacustre" class="mw-redirect" title="Zone interlacustre">zone interlacustre</a>, débordant même sur l’<a href="/wiki/%C3%89thiopie" title="Éthiopie">Éthiopie</a>, les pays <a href="/wiki/Kenya" title="Kenya">kenyans</a>, le <a href="/wiki/Tanganyika_(protectorat)" class="mw-redirect" title="Tanganyika (protectorat)">Tanganyika</a> et le <a href="/wiki/Rwanda" title="Rwanda">Rwanda</a>. Il installe son frère Kimera dans une chefferie vassale, à l'origine du royaume de <a href="/wiki/Buganda" title="Buganda">Bouganda</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Les <a href="/wiki/Nupe_(peuple)" title="Nupe (peuple)">Nupe</a> chassent les <a href="/wiki/Yoruba_(peuple)" title="Yoruba (peuple)">Yoruba</a> du vieil <a href="/wiki/Oyo_(Nigeria)" title="Oyo (Nigeria)">Oyo</a> (Sud-Ouest de l’actuel <a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a>) au début du siècle ; ils se réfugient à Kasu, chez les <a href="/wiki/Borgu" title="Borgu">Borgu</a> puis à <a href="/wiki/Igbo_(peuple)" title="Igbo (peuple)">Igboho</a>, puis réorganisent leur armée basée à <a href="/wiki/Ikoyi" title="Ikoyi">Ikoyi</a>, avant de reconquérir leur territoire sur les Nupe au début du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La <a href="/wiki/Royaume_d%27Oyo" title="Royaume d'Oyo">civilisation d'Oyo</a> a subi l’influence d’<a href="/wiki/Ife" title="Ife">Ife</a>, comme en témoignent les scarifications tracées sur les terres cuites et les bronzes représentant le visage des souverains<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li>Fabrication de têtes de bronze selon la technique de la fonte à <a href="/wiki/Cire_perdue" title="Cire perdue">cire perdue</a> dans le <a href="/wiki/Royaume_du_B%C3%A9nin" title="Royaume du Bénin">royaume du Bénin</a> (<a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a>). Elles représentent des <i><a href="/wiki/Oba_du_B%C3%A9nin" title="Oba du Bénin">obas</a></i> (rois), des courtisans, des chefs de tribus, des chasseurs, des marchands et même des soldats portugais<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li>Les royaumes <a href="/wiki/Haoussa" title="Haoussa">Haoussa</a> sont attaqués par le <a href="/wiki/Bornou" class="mw-redirect" title="Bornou">Bornou</a> à la fin du siècle<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Les <a href="/wiki/Peuls" title="Peuls">Peuls</a> apparaissent dans le <a href="/wiki/Fouta-Djalon" title="Fouta-Djalon">Fouta-Djalon</a> à la fin du siècle<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>La tribu <a href="/wiki/Songy%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Songyés">Songye</a> s’installe sur le haut-Lualaba (<a href="/wiki/Congo_(fleuve)" title="Congo (fleuve)">fleuve Congo</a>) et soumet les autochtones. Cette fusion est à l’origine du peuple et du <a href="/wiki/Empire_Luba" class="mw-redirect" title="Empire Luba">royaume luba</a> fondé par <a href="/wiki/Ilunga_Mbidi" class="mw-redirect" title="Ilunga Mbidi">Ilunga Mbidi</a>, surnommé <a href="/wiki/Kalala_Ilunga" title="Kalala Ilunga">Kalala Ilunga</a><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Amérique"><span id="Am.C3.A9rique"></span>Amérique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Amérique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Amérique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><b>Vers 1400-1450</b> : période tardive de la <a href="/wiki/Civilisation_du_Mississippi" title="Civilisation du Mississippi">civilisation du Mississippi</a>. Début du déclin des <a href="/wiki/Mound_Builders" title="Mound Builders">Mound Builders</a> et abandon des villes amérindiennes, sans doute causés par la raréfaction des ressources (sur-chasse, destructions des forêts, <a href="/wiki/%C3%89puisement_des_sols" class="mw-redirect" title="Épuisement des sols">épuisement des sols</a> agricoles) et les changements climatiques du <a href="/wiki/Petit_%C3%A2ge_glaciaire" title="Petit âge glaciaire">petit âge glaciaire</a>. Sécheresses, inondations et hivers rudes auraient perturbé les récoltes et provoqué malnutritions (attesté par la découverte de tombes de personnes particulièrement maigres) et maladies, entrainant des migrations et des guerres<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1428-1521</b> : fondation et expansion de l'empire <a href="/wiki/Azt%C3%A8que" class="mw-redirect" title="Aztèque">aztèque</a> au <a href="/wiki/Mexique" title="Mexique">Mexique</a><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les <a href="/wiki/Tlatoani" title="Tlatoani">souverains aztèques</a> entreprennent la soumission des peuples voisins : <a href="/wiki/Totonaques" title="Totonaques">Totonaques</a>, <a href="/wiki/Mixt%C3%A8ques" title="Mixtèques">Mixtèques</a>, <a href="/wiki/Civilisation_zapot%C3%A8que" title="Civilisation zapotèque">Zapotèques</a>, <a href="/wiki/Royaume_tarasque" title="Royaume tarasque">Tarasques</a>. Ils développent une civilisation brillante, héritière des <a href="/wiki/Tolt%C3%A8ques" title="Toltèques">Toltèques</a>, de <a href="/wiki/Teotihuacan" title="Teotihuacan">Teotihuacan</a> et des <a href="/wiki/Civilisation_maya" title="Civilisation maya">Mayas</a><sup id="cite_ref-Bennassar_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bennassar-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1438-1471</b> : expansion rapide de l’<a href="/wiki/Empire_inca" title="Empire inca">empire inca</a> au <a href="/wiki/P%C3%A9rou" title="Pérou">Pérou</a> qui devient un puissant État centralisé pendant le règne de l'empereur <a href="/wiki/Pachacutec" title="Pachacutec">Pachacutec</a><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>Vers 1441-1461</b> : la capitale <a href="/wiki/Mayas" title="Mayas">maya</a> <a href="/wiki/Mayapan" title="Mayapan">Mayapan</a> est détruite par un soulèvement paysan contre les Cocom (nobles)<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L’État est divisée en petites communautés. La <a href="/wiki/Civilisation_maya" title="Civilisation maya">civilisation maya</a> arrive à son terme<sup id="cite_ref-Bennassar_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bennassar-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1471-1525</b> : l'<a href="/wiki/Empire_inca" title="Empire inca">Empire inca</a> est à son apogée au <a href="/wiki/P%C3%A9rou" title="Pérou">Pérou</a> et en <a href="/wiki/Bolivie" title="Bolivie">Bolivie</a> sous les règnes de <a href="/wiki/Tupac_Yupanqui" title="Tupac Yupanqui">Tupac Yupanqui</a> et <a href="/wiki/Huayna_Capac" title="Huayna Capac">Huayna Capac</a><sup id="cite_ref-Bennassar_23-2" class="reference"><a href="#cite_note-Bennassar-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Columbus_Taking_Possession.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Columbus_Taking_Possession.jpg/220px-Columbus_Taking_Possession.jpg" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Columbus_Taking_Possession.jpg/330px-Columbus_Taking_Possession.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Columbus_Taking_Possession.jpg/440px-Columbus_Taking_Possession.jpg 2x" data-file-width="2724" data-file-height="2062" /></a><figcaption><a href="/wiki/1492" title="1492">1492</a> : <a href="/wiki/Christophe_Colomb" title="Christophe Colomb">Christophe Colomb</a> atteint l'<a href="/wiki/Am%C3%A9rique" title="Amérique">Amérique</a>. Début de l'<a href="/wiki/%C3%89poque_moderne" title="Époque moderne">Époque moderne</a>.</figcaption></figure> <ul><li><b>1492-1498</b> : trois premiers voyages de <a href="/wiki/Christophe_Colomb" title="Christophe Colomb">Christophe Colomb</a><sup id="cite_ref-Cornabas_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cornabas-26"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ; premiers contacts d'Européens avec les Amérindiens aux Antilles.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asie_et_Pacifique">Asie et Pacifique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Asie et Pacifique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Asie et Pacifique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><b>Vers 1400</b>, <a href="/wiki/Indon%C3%A9sie" title="Indonésie">Indonésie</a> : l’<a href="/wiki/Islam_en_Indon%C3%A9sie" title="Islam en Indonésie">islam</a> prend pied au début du siècle dans l’Ouest de <a href="/wiki/Java_(%C3%AEle)" title="Java (île)">Java</a>, dans la région de <a href="/wiki/Sultanat_de_Banten" title="Sultanat de Banten">Bantam</a> et à l’Est, dans la région de <a href="/wiki/Surabaya" title="Surabaya">Surabaya</a>. L’organisation sociale et politique des principautés locales demeure intacte, mais l’Islam fait disparaître le système des castes au profit de la conception de l’égalité des hommes devant Dieu. L’hindouisme recule et finit par trouver refuge à <a href="/wiki/Bali" title="Bali">Bali</a>. Vers 1400, à partir de <a href="/wiki/Malacca_(ville)" title="Malacca (ville)">Malacca</a>, l’islam atteint <a href="/wiki/Kalimantan" title="Kalimantan">Kalimantan</a>, puis les îles <a href="/wiki/Archipel_de_Sulu" title="Archipel de Sulu">Sulu</a> au Sud des <a href="/wiki/Philippines" title="Philippines">Philippines</a> et enfin les <a href="/wiki/Moluques" title="Moluques">Moluques</a> à la fin du siècle<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1405-1433</b> : la <a href="/wiki/Dynastie_Ming" title="Dynastie Ming">dynastie Ming</a>, qui fait de <a href="/wiki/P%C3%A9kin" title="Pékin">Pékin</a> sa capitale (1421), s'ouvre au monde avec les expéditions de l'amiral <a href="/wiki/Zheng_He" title="Zheng He">Zheng He</a> avant de se replier sur elle-même sur le plan diplomatique et commercial<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> à la suite de rivalités de pouvoir à la cour impériale, de catastrophes naturelles et d'<a href="/wiki/Bataille_de_la_forteresse_de_Tumu" title="Bataille de la forteresse de Tumu">échecs militaires</a> face aux <a href="/wiki/O%C3%AFrats" title="Oïrats">Oïrats</a> (1449).</li></ul> <ul><li><b>1407-1507</b> : <a href="/wiki/Renaissance_timouride" title="Renaissance timouride">renaissance timouride</a> en <a href="/wiki/Asie_centrale" title="Asie centrale">Asie centrale</a> autour de <a href="/wiki/H%C3%A9rat" title="Hérat">Hérat</a> et <a href="/wiki/Samarcande" title="Samarcande">Samarcande</a>, sous les règnes de <a href="/wiki/Shah_Rukh" class="mw-redirect" title="Shah Rukh">Shah Rukh</a>, <a href="/wiki/Baysunghur_Ier_(Timourides)" class="mw-redirect" title="Baysunghur Ier (Timourides)">Baysunghur</a>, <a href="/wiki/Ulugh_Beg" title="Ulugh Beg">Ulugh Beg</a> et <a href="/wiki/Husayn_Bayqara" title="Husayn Bayqara">Husayn Bayqara</a><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>Vers 1432</b> : menacé par les thaïs du <a href="/wiki/Royaume_d%27Ayutthaya" title="Royaume d'Ayutthaya">royaume d'Ayutthaya</a>, le roi khmer <a href="/wiki/Ponhea_Yat" title="Ponhea Yat">Ponhea Yat</a> abandonne d'<a href="/wiki/Angkor" title="Angkor">Angkor</a> et installe sa capitale à Basan (<a href="/wiki/Srey_Santhor" title="Srey Santhor">Srey Santhor</a>) puis à Chaktomuk (« quatre faces »), sur le site de <a href="/wiki/Phnom_Penh" title="Phnom Penh">Phnom Penh</a>. Déclin de l'<a href="/wiki/Empire_khmer" title="Empire khmer">Empire khmer</a><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><b>1434</b> : le pouvoir des <a href="/wiki/P%C3%A9riode_Phagmodrupa" title="Période Phagmodrupa">Phagmodrupas</a> est contesté par la maison de Rinpung au <a href="/wiki/Tibet" title="Tibet">Tibet</a>. Début des luttes entre les écoles religieuses du Tibet central, les <a href="/wiki/Karmapa" title="Karmapa">Karmapa</a> et les <a href="/wiki/Gelugpa" title="Gelugpa">Gelugpa</a><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><b>1452-1453</b> : destruction de l'île volcanique de <a href="/wiki/Kuwae" title="Kuwae">Kuwae</a> qui englobait les îles actuelles d’<a href="/wiki/Epi" title="Epi">Epi</a> et <a href="/wiki/Tongoa" title="Tongoa">Tongoa</a> de l'archipel du <a href="/wiki/Vanuatu" title="Vanuatu">Vanuatu</a> à la fin de l'année <a href="/wiki/1452" title="1452">1452</a> ou au début de <a href="/wiki/1453" title="1453">1453</a>, son éruption étant à l'origine d'un <a href="/wiki/Hiver_volcanique" title="Hiver volcanique">hiver volcanique</a><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1480-1546</b> : l'<a href="/wiki/Islam_en_Indon%C3%A9sie" title="Islam en Indonésie">Islam progresse</a> à <a href="/wiki/Java_(%C3%AEle)" title="Java (île)">Java</a><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1497-1499</b> : le navigateur portugais <a href="/wiki/Vasco_de_Gama" title="Vasco de Gama">Vasco de Gama</a> est le premier Européen à atteindre les Indes par voie de mer en contournant le <a href="/wiki/Cap_de_Bonne-Esp%C3%A9rance" title="Cap de Bonne-Espérance">cap de Bonne-Espérance</a><sup id="cite_ref-Cornabas_26-1" class="reference"><a href="#cite_note-Cornabas-26"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Europe">Europe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Europe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Europe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Occident_au_XVe_si%C3%A8cle" title="Occident au XVe siècle">Occident au XVe siècle</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Hanging_houses_in_Cuenca_Spain.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Hanging_houses_in_Cuenca_Spain.jpg/170px-Hanging_houses_in_Cuenca_Spain.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Hanging_houses_in_Cuenca_Spain.jpg/255px-Hanging_houses_in_Cuenca_Spain.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Hanging_houses_in_Cuenca_Spain.jpg/340px-Hanging_houses_in_Cuenca_Spain.jpg 2x" data-file-width="2736" data-file-height="3648" /></a><figcaption>Maison en <a href="/wiki/Cuenca_(Espagne)" title="Cuenca (Espagne)">Cuenca (Espagne)</a> - <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle.</figcaption></figure> <p>Dans l’imaginaire occidental comme en Europe, la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a> et l'Italie sont étroitement liées. Au <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, le <i><a href="/wiki/Quattrocento" title="Quattrocento">Quattrocento</a></i> est resté comme un temps marqué par l’avènement de l'idéal antique (science grecque, droit romain), de foisonnement de réalisations architecturales et d'inventions (Léonard de Vinci), mais aussi un essor du commerce, de guerres (<a href="/wiki/Guerre_de_Cent_Ans" title="Guerre de Cent Ans">guerre de Cent Ans</a>, <a href="/wiki/Guerres_d%27Italie" title="Guerres d'Italie">guerres d'Italie</a>), d'expansions et de ruptures (<a href="/wiki/Prise_de_Constantinople" class="mw-redirect" title="Prise de Constantinople">prise de Constantinople</a> puis de l' <a href="/wiki/Inquisition_espagnole" title="Inquisition espagnole">Inquisition espagnole</a>), de nouvelles questions (avec le développement de l'<a href="/wiki/Humanisme" title="Humanisme">humanisme</a> chrétien) ainsi que des bouleversements religieux . Le <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle marque une nouvelle connaissance du monde, surtout avec la découverte de l'Amérique par Christophe Colomb. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Vigiles_du_roi_Charles_VII_43.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Vigiles_du_roi_Charles_VII_43.jpg/220px-Vigiles_du_roi_Charles_VII_43.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Vigiles_du_roi_Charles_VII_43.jpg/330px-Vigiles_du_roi_Charles_VII_43.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Vigiles_du_roi_Charles_VII_43.jpg/440px-Vigiles_du_roi_Charles_VII_43.jpg 2x" data-file-width="1680" data-file-height="1103" /></a><figcaption><center><a href="/wiki/Sacre_des_rois_de_France" title="Sacre des rois de France">Sacre</a> de <a href="/wiki/Charles_VII_(roi_de_France)" title="Charles VII (roi de France)"><span class="nowrap">Charles <abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></span></a> à <a href="/wiki/Reims" title="Reims">Reims</a>. <a href="/wiki/Enluminure" title="Enluminure">Enluminure</a> du manuscrit de <a href="/wiki/Martial_d%27Auvergne" title="Martial d'Auvergne">Martial d'Auvergne</a>, <i><a href="/wiki/Les_Vigiles_de_la_mort_de_Charles_VII" title="Les Vigiles de la mort de Charles VII">Les Vigiles de <span class="nowrap">Charles <abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></span></a></i>, <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">BnF</a>, <a href="/wiki/D%C3%A9partement_des_Manuscrits_de_la_Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Département des Manuscrits de la Bibliothèque nationale de France">département des manuscrits</a>, <a href="/wiki/Manuscrit" title="Manuscrit">Ms.</a> Français 5054, <abbr class="abbr" title="folio">f<sup>o</sup></abbr> 63 <abbr class="abbr" title="verso">v<sup>o</sup></abbr>, vers 1484.</center></figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Guerre_de_Cent_Ans" title="Guerre de Cent Ans">guerre de Cent Ans</a> entre la France et l'Angleterre et les <a href="/wiki/Guerres_de_Bourgogne" title="Guerres de Bourgogne">Guerres de Bourgogne</a> (1474-1477) retardent l'essor de la <a href="/wiki/Renaissance_fran%C3%A7aise" title="Renaissance française">Renaissance en France</a>. La première occupe au <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle une place importante dans l'<a href="/wiki/Inconscient_collectif" title="Inconscient collectif">imaginaire collectif</a> français (courage de <a href="/wiki/Bertrand_du_Guesclin" title="Bertrand du Guesclin">Du Guesclin</a>, folie de <a href="/wiki/Charles_VI_(roi_de_France)" title="Charles VI (roi de France)">Charles VI</a>, épopée de <a href="/wiki/Jeanne_d%27Arc" title="Jeanne d'Arc">Jeanne d'Arc</a>, sacre de <a href="/wiki/Charles_VII_de_France" class="mw-redirect" title="Charles VII de France">Charles VII</a>...) et européen (archétype de la guerre absurde et interminable) tant par l'hostilité que la longévité de la guerre<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La <a href="/wiki/Chute_de_Constantinople" title="Chute de Constantinople">prise de Constantinople</a> par les Ottomans marque la chute de l'<a href="/wiki/Empire_byzantin" title="Empire byzantin">Empire byzantin</a> (<a href="/wiki/1453" title="1453">1453</a>). Avec la <a href="/wiki/Guerre_de_Grenade" title="Guerre de Grenade">prise de Grenade</a> et la fin de la <a href="/wiki/Reconquista" title="Reconquista">Reconquista</a> espagnole en <a href="/wiki/1492" title="1492">1492</a>, les confrontations face aux franges du monde arabo-musulman ont affirmé une identité européenne. L’islam disparaît d’Europe occidentale. Des conflits entre les Européens et les Turcs, par exemple les <a href="/wiki/Guerres_moldo-ottomanes" title="Guerres moldo-ottomanes">guerres moldo-ottomanes</a> commencent. Si l’unité politique de l’Europe chrétienne face aux Ottomans et musulmans ne s'est pas concrétisée, les États chrétiens ont rêvé néanmoins d’une Europe unie sous le christianisme. </p> <ul><li><b>1397-1523</b> : <a href="/wiki/Union_de_Kalmar" title="Union de Kalmar">Union de Kalmar</a> entre le <a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">Danemark</a>, la <a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a> et la <a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a><sup id="cite_ref-Papin_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-Papin-35"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1407-1435</b> : <a href="/wiki/Guerre_civile_entre_Armagnacs_et_Bourguignons" title="Guerre civile entre Armagnacs et Bourguignons">guerre civile entre Armagnacs et Bourguignons</a> en <a href="/wiki/France" title="France">France</a><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1415</b> : <ul><li>exécution de <a href="/wiki/Jan_Hus" title="Jan Hus">Jan Hus</a>, précurseur du protestantisme<sup id="cite_ref-Papin_35-1" class="reference"><a href="#cite_note-Papin-35"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/Bataille_d%27Azincourt" title="Bataille d'Azincourt">bataille d'Azincourt</a><sup id="cite_ref-Papin_35-2" class="reference"><a href="#cite_note-Papin-35"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul></li> <li><b>1419-1434</b> : la <a href="/wiki/D%C3%A9fenestration_de_Prague_(1419)" title="Défenestration de Prague (1419)">défenestration de Prague</a> déclenche les <a href="/wiki/Croisades_contre_les_hussites" title="Croisades contre les hussites">croisades contre les hussites</a> en <a href="/wiki/Boh%C3%AAme" title="Bohême">Bohême</a><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1428-1429</b> : <a href="/wiki/Si%C3%A8ge_d%27Orl%C3%A9ans_(1428-1429)" title="Siège d'Orléans (1428-1429)">siège d'Orléans</a>. Epopée de <a href="/wiki/Jeanne_d%27Arc" title="Jeanne d'Arc">Jeanne d'Arc</a> et couronnement de <a href="/wiki/Charles_VII_de_France" class="mw-redirect" title="Charles VII de France">Charles VII</a> à Reims<sup id="cite_ref-Papin_35-3" class="reference"><a href="#cite_note-Papin-35"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1453</b> : <ul><li>la <a href="/wiki/Bataille_de_Castillon" title="Bataille de Castillon">bataille de Castillon</a> met fin à la <a href="/wiki/Guerre_de_Cent_Ans" title="Guerre de Cent Ans">guerre de Cent Ans</a><sup id="cite_ref-Bois_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bois-38"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/Chute_de_Constantinople" title="Chute de Constantinople">chute de Constantinople</a> et fin de l'Empire romain d'Orient (<a href="/wiki/Empire_byzantin" title="Empire byzantin">Empire byzantin</a>) au profit de l'<a href="/wiki/Empire_ottoman" title="Empire ottoman">Empire ottoman</a><sup id="cite_ref-Bois_38-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bois-38"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul></li> <li><b>1454-1466</b> : <a href="/wiki/Guerre_de_Treize_Ans" title="Guerre de Treize Ans">guerre de Treize Ans</a> entre l’<a href="/wiki/Ordre_Teutonique" title="Ordre Teutonique">ordre Teutonique</a> et la <a href="/wiki/Royaume_de_Pologne_(1386-1569)" class="mw-redirect" title="Royaume de Pologne (1386-1569)">Pologne</a><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1455-1485</b> : <a href="/wiki/Guerre_des_Deux-Roses" title="Guerre des Deux-Roses">guerre des Deux-Roses</a>, trente ans de guerres dynastiques en Angleterre<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1474-1477</b> : <a href="/wiki/Guerres_de_Bourgogne" title="Guerres de Bourgogne">guerres de Bourgogne</a>, que terminent la <a href="/wiki/Bataille_de_Nancy_(1477)" title="Bataille de Nancy (1477)">bataille de Nancy</a><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1477-1482</b> : <a href="/wiki/Guerre_de_Succession_de_Bourgogne" title="Guerre de Succession de Bourgogne">guerre de Succession de Bourgogne</a><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><b>1492</b> : fin des <a href="/wiki/Guerres_de_Grenade" class="mw-redirect" title="Guerres de Grenade">guerres de Grenade</a> et de la <a href="/wiki/Reconquista" title="Reconquista">Reconquista</a> en Espagne ; <a href="/wiki/Expulsion_des_Juifs_d%27Espagne" title="Expulsion des Juifs d'Espagne">expulsion des Juifs d'Espagne</a><sup id="cite_ref-Testot_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-Testot-43"><span class="cite_crochet">[</span>43<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Personnages_significatifs">Personnages significatifs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Personnages significatifs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Personnages significatifs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Personnalités_politiques"><span id="Personnalit.C3.A9s_politiques"></span>Personnalités politiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Personnalités politiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Personnalités politiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:King_Henry_V_from_NPG.jpg" class="mw-file-description" title="Henri V"><img alt="Henri V" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/King_Henry_V_from_NPG.jpg/86px-King_Henry_V_from_NPG.jpg" decoding="async" width="86" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/King_Henry_V_from_NPG.jpg/129px-King_Henry_V_from_NPG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/King_Henry_V_from_NPG.jpg/172px-King_Henry_V_from_NPG.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="3352" /></a></span></div> <div class="gallerytext"> <a href="/wiki/Henri_V_(roi_d%27Angleterre)" title="Henri V (roi d'Angleterre)">Henri V</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:KarlVII.jpg" class="mw-file-description" title="Charles VII"><img alt="Charles VII" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/KarlVII.jpg/99px-KarlVII.jpg" decoding="async" width="99" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/KarlVII.jpg/148px-KarlVII.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/KarlVII.jpg/197px-KarlVII.jpg 2x" data-file-width="3307" data-file-height="4025" /></a></span></div> <div class="gallerytext"> <a href="/wiki/Charles_VII_(roi_de_France)" title="Charles VII (roi de France)">Charles VII</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bellini,_Gentile_-_Sultan_Mehmet_II.jpg" class="mw-file-description" title="Mehmed II"><img alt="Mehmed II" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Bellini%2C_Gentile_-_Sultan_Mehmet_II.jpg/89px-Bellini%2C_Gentile_-_Sultan_Mehmet_II.jpg" decoding="async" width="89" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Bellini%2C_Gentile_-_Sultan_Mehmet_II.jpg/133px-Bellini%2C_Gentile_-_Sultan_Mehmet_II.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Bellini%2C_Gentile_-_Sultan_Mehmet_II.jpg/178px-Bellini%2C_Gentile_-_Sultan_Mehmet_II.jpg 2x" data-file-width="3132" data-file-height="4226" /></a></span></div> <div class="gallerytext"> <a href="/wiki/Mehmed_II" title="Mehmed II">Mehmed II</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:IsabellaofCastile03.jpg" class="mw-file-description" title="Isabelle Ire de Castille"><img alt="Isabelle Ire de Castille" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/IsabellaofCastile03.jpg/97px-IsabellaofCastile03.jpg" decoding="async" width="97" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/IsabellaofCastile03.jpg/145px-IsabellaofCastile03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/IsabellaofCastile03.jpg/194px-IsabellaofCastile03.jpg 2x" data-file-width="2087" data-file-height="2582" /></a></span></div> <div class="gallerytext"> <a href="/wiki/Isabelle_la_Catholique" title="Isabelle la Catholique">Isabelle <abbr class="abbr" title="première">I<sup>re</sup></abbr> de Castille</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Lorenzo_de_Medici.jpg" class="mw-file-description" title="Laurent de Médicis"><img alt="Laurent de Médicis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Lorenzo_de_Medici.jpg/96px-Lorenzo_de_Medici.jpg" decoding="async" width="96" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Lorenzo_de_Medici.jpg/144px-Lorenzo_de_Medici.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Lorenzo_de_Medici.jpg/192px-Lorenzo_de_Medici.jpg 2x" data-file-width="550" data-file-height="687" /></a></span></div> <div class="gallerytext"> <a href="/wiki/Laurent_de_M%C3%A9dicis" title="Laurent de Médicis">Laurent de Médicis</a></div> </li> </ul> <ul><li><a href="/wiki/Ming_Yongle" class="mw-redirect" title="Ming Yongle">Yongle</a> (<a href="/wiki/1360" title="1360">1360</a> - <a href="/wiki/1424" title="1424">1424</a>), un des empereurs chinois les plus prestigieux.</li> <li><a href="/wiki/Jean_sans_Peur" title="Jean sans Peur">Jean sans Peur</a> (<a href="/wiki/1371" title="1371">1371</a>-<a href="/wiki/1419" title="1419">1419</a>) ou Jean <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr> de Bourgogne, prince de la <a href="/wiki/Maison_cap%C3%A9tienne_de_Valois" class="mw-redirect" title="Maison capétienne de Valois">maison capétienne de Valois</a>, <a href="/wiki/Liste_des_ducs_de_Bourgogne" title="Liste des ducs de Bourgogne">duc de Bourgogne</a>, <a href="/wiki/Comt%C3%A9_de_Flandre" title="Comté de Flandre">comte de Flandre</a>, <a href="/wiki/Comt%C3%A9_d%27Artois" title="Comté d'Artois">d'Artois</a> et <a href="/wiki/Charolais_(pays)#Le_Comté_de_Charolais" title="Charolais (pays)">de Charolais</a>, <a href="/wiki/Comt%C3%A9_de_Bourgogne" title="Comté de Bourgogne">comte palatin de Bourgogne</a>, seigneur de <a href="/wiki/M%C3%A2con" title="Mâcon">Mâcon</a>, <a href="/wiki/Chalon-sur-Sa%C3%B4ne" title="Chalon-sur-Saône">Chalon</a> et autres lieux.</li> <li><a href="/wiki/Henri_V_d%27Angleterre" class="mw-redirect" title="Henri V d'Angleterre">Henri V d'Angleterre</a> (<a href="/wiki/1387" title="1387">1387</a>-<a href="/wiki/1422" title="1422">1422</a>), le roi d'Angleterre qui a gagné la <a href="/wiki/Bataille_d%27Azincourt" title="Bataille d'Azincourt">bataille d'Azincourt</a> .</li> <li><a href="/wiki/Jacques_C%C5%93ur" title="Jacques Cœur">Jacques Cœur</a> (<a href="/wiki/1395" title="1395">~1395</a>-<a href="/wiki/1456" title="1456">1456</a>), financier habile, le grand argentier de <a href="/wiki/Charles_VII_de_France" class="mw-redirect" title="Charles VII de France">Charles VII</a> est emprisonné (<a href="/wiki/1451" title="1451">1451</a>) pour lèse-majesté.</li> <li><a href="/wiki/Philippe_le_Bon" title="Philippe le Bon">Philippe le Bon</a> (<a href="/wiki/1396" title="1396">1396</a>-<a href="/wiki/1467" title="1467">1467</a>) ou Philippe III de Bourgogne, prince <a href="/wiki/France" title="France">français</a> de la troisième branche, bourguignonne, de la dynastie <a href="/wiki/Cap%C3%A9tiens" title="Capétiens">capétienne</a>, la <a href="/wiki/Maison_cap%C3%A9tienne_de_Valois" class="mw-redirect" title="Maison capétienne de Valois">maison capétienne de Valois</a>, et <a href="/wiki/Liste_des_ducs_de_Bourgogne" title="Liste des ducs de Bourgogne">duc de Bourgogne</a> et des <a href="/wiki/Pays-Bas_bourguignons" title="Pays-Bas bourguignons">Pays-Bas bourguignons</a> de <a href="/wiki/1419" title="1419">1419</a> à <a href="/wiki/1467" title="1467">1467</a> et autres titres.</li> <li><a href="/wiki/Charles_VII_de_France" class="mw-redirect" title="Charles VII de France">Charles VII de France</a> (<a href="/wiki/1403" title="1403">1403</a>–<a href="/wiki/1461" title="1461">1461</a>), dit le Victorieux, le Bien Servi ou bien le petit roi de Bourges. Il réorganise l'administration (création des parlements de province) ainsi que les armées françaises en créant la première vraie armée permanente de la couronne et fait de l'artillerie une force à part entière. Il met fin à la guerre de Cent Ans. C'est à partir de son règne que les rois de France s'affirment de plus en plus sur les seigneurs, ce qui entraîne le déclin progressif du système féodal en France.</li> <li><a href="/wiki/Louis_XI" title="Louis XI">Louis <abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></a> (<a href="/wiki/1423" title="1423">1423</a>-<a href="/wiki/1483" title="1483">1483</a>), roi de France.</li> <li><a href="/wiki/Mathias_Corvin" class="mw-redirect" title="Mathias Corvin">Mathias Corvin</a> (<a href="/wiki/1443" title="1443">1443</a>-<a href="/wiki/1490" title="1490">1490</a>), roi de Hongrie et mécène.</li> <li><a href="/wiki/Charles_VIII_(roi_de_France)" title="Charles VIII (roi de France)">Charles VIII</a> (<a href="/wiki/1470" title="1470">1470</a>-<a href="/wiki/1498" title="1498">1498</a>), roi de France.</li> <li><a href="/wiki/C%C3%A9sar_Borgia" title="César Borgia">César Borgia</a> (<a href="/wiki/1475" title="1475">1475</a>-<a href="/wiki/1507" title="1507">1507</a>), fils du pape Alexandre VI.</li> <li><a href="/wiki/Charles_le_T%C3%A9m%C3%A9raire" title="Charles le Téméraire">Charles le Téméraire</a> (<a href="/wiki/1433" title="1433">1433</a>-<a href="/wiki/1477" title="1477">1477</a>), duc de Bourgogne, vaincu trois fois par les <a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">Suisses</a>.</li> <li><a href="/wiki/Marguerite_d%27York_(1446-1503)" title="Marguerite d'York (1446-1503)">Marguerite d'York</a> (<a href="/wiki/1446" title="1446">1446</a>-<a href="/wiki/1503" title="1503">1503</a>), sœur des rois <a href="/wiki/%C3%89douard_IV" title="Édouard IV">Édouard IV</a> et <a href="/wiki/Richard_III_d%27Angleterre" class="mw-redirect" title="Richard III d'Angleterre">Richard III d'Angleterre</a>, troisième et dernière épouse du <a href="/wiki/Liste_des_ducs_de_Bourgogne" title="Liste des ducs de Bourgogne">duc de Bourgogne</a> <a href="/wiki/Charles_le_T%C3%A9m%C3%A9raire" title="Charles le Téméraire">Charles le Téméraire</a>. En son siècle, elle est la duchesse la plus élégante, la plus riche et la plus puissante d'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a>.</li> <li><a href="/wiki/Tupac_Yupanqui" title="Tupac Yupanqui">Tupac Yupanqui</a> (<a href="/wiki/1441" title="1441">1441</a>-<a href="/wiki/1493" title="1493">1493</a>), empereur de l'empire <a href="/wiki/Inca" class="mw-redirect" title="Inca">inca</a>.</li> <li><a href="/wiki/Laurent_de_M%C3%A9dicis" title="Laurent de Médicis">Laurent de Médicis</a> (<a href="/wiki/1449" title="1449">1449</a>-<a href="/wiki/1492" title="1492">1492</a>), dit le Magnifique, prince de <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a>.</li> <li>les <a href="/wiki/Rois_catholiques" class="mw-redirect" title="Rois catholiques">Rois catholiques</a>, <a href="/wiki/Isabelle_Ire_de_Castille" class="mw-redirect" title="Isabelle Ire de Castille">Isabelle <abbr class="abbr" title="première">I<sup>re</sup></abbr> de Castille</a> (<a href="/wiki/1451" title="1451">1451</a>-<a href="/wiki/1504" title="1504">1504</a>) et <a href="/wiki/Ferdinand_II_d%27Aragon" class="mw-redirect" title="Ferdinand II d'Aragon">Ferdinand II d'Aragon</a> (<a href="/wiki/1452" title="1452">1452</a>-<a href="/wiki/1516" title="1516">1516</a>), artisans de l'unité de l'<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a>, à travers l'union dynastique des royaumes de <a href="/wiki/Castille" title="Castille">Castille</a> et d'<a href="/wiki/Royaume_d%27Aragon" title="Royaume d'Aragon">Aragon</a>, l'achèvement de la <a href="/wiki/Reconquista" title="Reconquista">Reconquête</a> (<a href="/wiki/Royaume_de_Grenade" title="Royaume de Grenade">Grenade</a>, <a href="/wiki/1492" title="1492">1492</a>) et l'annexion du <a href="/wiki/Royaume_de_Navarre" title="Royaume de Navarre">royaume de Navarre</a> (<a href="/wiki/1512" title="1512">1512</a>).</li> <li><a href="/wiki/Constantin_XI_Pal%C3%A9ologue" title="Constantin XI Paléologue">Constantin XI Paléologue</a>, dernier empereur byzantin (1448-1453).</li> <li><a href="/wiki/Mehmed_II" title="Mehmed II">Mehmed II</a>, sultan turc ottoman (1451-1481) conquérant de Constantinople (<a href="/wiki/1453" title="1453">1453</a>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Écrivains,_philosophes_et_humanistes"><span id=".C3.89crivains.2C_philosophes_et_humanistes"></span>Écrivains, philosophes et humanistes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Écrivains, philosophes et humanistes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Écrivains, philosophes et humanistes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voir : <a href="/wiki/Philosophes,_par_ordre_chronologique#XVe_siècle" class="mw-redirect" title="Philosophes, par ordre chronologique">Philosophes et humanistes du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a>. </p> <ul><li><a href="/wiki/J%C3%A9r%C3%B4me_de_Prague" title="Jérôme de Prague">Jérôme de Prague</a> (<a href="/wiki/1379" title="1379">1379</a>-<a href="/wiki/1416" title="1416">1416</a>), principal disciple de Jan Hus, comme lui théologien, universitaire et réformateur tchèque, comme lui martyr de la pensée et brûlé vif.</li> <li><a href="/wiki/Flavio_Biondo" title="Flavio Biondo">Flavio Biondo</a> (en latin Flavius Blondus), (<a href="/wiki/1392" title="1392">1392</a>, Forli - <a href="/wiki/1463" title="1463">1463</a>), historien, archéologue et humaniste de la Renaissance Italienne, qui fut le premier à utiliser l'expression "<a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>".</li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Villon" title="François Villon">François Villon</a> (Paris, <a href="/wiki/1431" title="1431">1431</a> - après <a href="/wiki/1463" title="1463">1463</a>), poète et aventurier français.</li> <li><a href="/wiki/Pic_de_la_Mirandole" class="mw-redirect" title="Pic de la Mirandole">Pic de la Mirandole</a> (<a href="/wiki/1463" title="1463">1463</a>-<a href="/wiki/1494" title="1494">1494</a>), humaniste italien, considéré comme le fondateur de la <a href="/wiki/Kabbale_chr%C3%A9tienne" title="Kabbale chrétienne">Kabbale chrétienne</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Imprimeurs,_éditeurs_et_libraires"><span id="Imprimeurs.2C_.C3.A9diteurs_et_libraires"></span>Imprimeurs, éditeurs et libraires</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Imprimeurs, éditeurs et libraires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Imprimeurs, éditeurs et libraires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Événement majeur de l'histoire occidentale du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle sur le plan technologique, économique et intellectuel, l'imprimerie permet de diffuser des textes, des images, des idées ou des cartes géographiques d'une façon inconnue jusque-là. </p> <ul><li><a href="/wiki/Johannes_Gutenberg" title="Johannes Gutenberg">Gutenberg</a> (<a href="/wiki/1400" title="1400">1400</a>-<a href="/wiki/1468" title="1468">1468</a>), inventeur de l'<a href="/wiki/Imprimerie" title="Imprimerie">imprimerie</a> moderne en Occident.</li> <li><a href="/wiki/Pierre_Schoeffer" class="mw-redirect" title="Pierre Schoeffer">Pierre Schoeffer</a> (ou Peter Schöffer) (vers <a href="/wiki/1425" title="1425">1425</a>-vers <a href="/wiki/1503" title="1503">1503</a> à Mayence en Allemagne) typographe-imprimeur allemand qui perfectionne l'invention de Gutenberg, la presse typographique.</li> <li><a href="/wiki/Johann_Fust" title="Johann Fust">Johann Fust</a> (vers <a href="/wiki/1400" title="1400">1400</a> à Mayence -<a href="/wiki/1466" title="1466">1466</a> à Paris, finance les travaux de Gutenberg et de Pierre Schoeffer et reprend leur travail d'imprimeur.</li> <li><a href="/wiki/Albrecht_Kunne" title="Albrecht Kunne">Albrecht Kunne</a>, né à <a href="/wiki/Duderstadt" title="Duderstadt">Duderstadt</a> en <a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a> (<a href="/wiki/1430" title="1430">1430</a>-<a href="/wiki/1520" title="1520">1520</a>) est un <a href="/wiki/Imprimerie" title="Imprimerie">imprimeur</a> d'<a href="/wiki/Incunable" title="Incunable">incunables</a>.</li> <li><a href="/wiki/Jean_Mentel" class="mw-redirect" title="Jean Mentel">Jean Mentel</a>, imprimeur-typographe (1410 à Sélestat dans le Bas-Rhin en Alsace -1478).</li> <li><a href="/wiki/Michael_Furter" title="Michael Furter">Michael Furter</a> († 1516 ou 1517 à Bâle), imprimeur de langue allemande établi à Bâle.</li> <li><a href="/wiki/Nicolaus_Ketelaer" title="Nicolaus Ketelaer">Nicolaus Ketelaer</a>, imprimeur hollandais, actif à Utrecht à la fin du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle.</li> <li><a href="/wiki/Anton_Koberger" title="Anton Koberger">Anton Koberger</a> (<a href="/wiki/Nuremberg" title="Nuremberg">Nuremberg</a> v. 1443 - <time class="nowrap" datetime="1513-10-13" data-sort-value="1513-10-13">3 octobre 1513</time>), imprimeur nurembourgeois, imprime <i><a href="/wiki/La_Chronique_de_Nuremberg" title="La Chronique de Nuremberg">La Chronique de Nuremberg</a> (Liber Chronicorum)</i> de <a href="/wiki/Hartmann_Schedel" title="Hartmann Schedel">Hartmann Schedel</a> (1440-1514) l'un des premiers cartographes à utiliser les presses d'imprimerie.</li> <li><a href="/wiki/Alde_Manuce" title="Alde Manuce">Alde Manuce</a>, (1449, Bassiano dans les Marais Pontins - <time class="nowrap" datetime="1515-02-16" data-sort-value="1515-02-16">6 février 1515</time>, Venise), éditeur et imprimeur vénitien.</li> <li><a href="/wiki/Laurent_Coster" title="Laurent Coster">Laurent Coster</a> (Haarlem, vers 1370 – vers 1440), imprimeur néerlandais.</li> <li><a href="/wiki/Antoine_V%C3%A9rard" title="Antoine Vérard">Antoine Vérard</a>, éditeur et libraire à Paris.</li> <li><a href="/wiki/William_Caxton" title="William Caxton">William Caxton</a> (comté de <a href="/wiki/Kent" title="Kent">Kent</a>, v. 1422 - v. 1491) imprimeur anglais.</li> <li><a href="/wiki/Johann_Amerbach" title="Johann Amerbach">Johann Amerbach</a> imprimeur suisse, mort à Bâle en 1515.</li> <li><a href="/wiki/Ottaviano_Petrucci" title="Ottaviano Petrucci">Ottaviano Petrucci</a> (<a href="/wiki/Fossombrone" title="Fossombrone">Fossombrone</a>, <time class="nowrap" datetime="1466-06-27" data-sort-value="1466-06-27">18 juin 1466</time> - <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a>, <time class="nowrap" datetime="1539-05-17" data-sort-value="1539-05-17">7 mai 1539</time>), imprimeur vénitien qui, en 1501, est le premier à imprimer un recueil musical, <i><a href="/wiki/Harmonice_Musices_Odhecaton" title="Harmonice Musices Odhecaton">Harmonice Musices Odhecaton</a></i>.</li> <li><a href="/wiki/Ulrich_Gering" title="Ulrich Gering">Ulrich Gering</a> (mort à Paris, <a href="/wiki/1510" title="1510">1510</a>) introduit l'imprimerie à Paris en <a href="/wiki/1470" title="1470">1470</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Explorateurs">Explorateurs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Explorateurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Explorateurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Zheng_He" title="Zheng He">Zheng He</a> (ou Huang Ho, <a href="/wiki/1371" title="1371">1371</a> - <a href="/wiki/1435" title="1435">1435</a>), explorateur chinois menant sept expéditions entre <a href="/wiki/1405" title="1405">1405</a> et <a href="/wiki/1433" title="1433">1433</a> vers l'océan Indien et l'Afrique, à la demande de <a href="/wiki/Ming_Yongle" class="mw-redirect" title="Ming Yongle">Yongle</a>.</li> <li><a href="/wiki/Henri_le_Navigateur" title="Henri le Navigateur">Henri le Navigateur</a> (<a href="/wiki/Porto" title="Porto">Porto</a>, <a href="/wiki/1394" title="1394">1394</a> - <a href="/wiki/Sagres_(Vila_do_Bispo)" title="Sagres (Vila do Bispo)">Sagres</a>, <a href="/wiki/1460" title="1460">1460</a>), troisième fils du roi du <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a> <a href="/wiki/Jean_Ier_de_Portugal" class="mw-redirect" title="Jean Ier de Portugal">Jean <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a>, principal organisateur des <a href="/wiki/Grandes_D%C3%A9couvertes" class="mw-redirect" title="Grandes Découvertes">Grandes Découvertes</a>.</li> <li><a href="/wiki/Christophe_Colomb" title="Christophe Colomb">Christophe Colomb</a> (<a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a>, <a href="/wiki/1451" title="1451">1451</a> - <a href="/wiki/Valladolid" title="Valladolid">Valladolid</a>, <a href="/wiki/1506" title="1506">1506</a>), navigateur <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a>.</li> <li><a href="/wiki/Vasco_de_Gama" title="Vasco de Gama">Vasco de Gama</a> (<a href="/wiki/Sines" title="Sines">Sines</a>, vers <a href="/wiki/1469" title="1469">1469</a> - <a href="/wiki/Cochin_(Inde)" title="Cochin (Inde)">Cochin</a>, <a href="/wiki/1524" title="1524">1524</a>), navigateur portugais.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Religieux">Religieux</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Religieux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Religieux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Jehan_Lagadeuc" title="Jehan Lagadeuc">Jehan Lagadeuc</a>, <a href="/wiki/Bretagne" title="Bretagne">Bretagne</a>, rédacteur du <i><a href="/wiki/Catholicon_(dictionnaire_trilingue)" title="Catholicon (dictionnaire trilingue)">Catholicon</a></i> (<a href="/wiki/1464" title="1464">1464</a>).</li> <li><a href="/wiki/J%C3%A9r%C3%B4me_Savonarole" title="Jérôme Savonarole">Jérôme Savonarole</a> (<a href="/wiki/Ferrare" title="Ferrare">Ferrare</a>, <a href="/wiki/1452" title="1452">1452</a> - <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a>, <a href="/wiki/1498" title="1498">1498</a>), <a href="/wiki/Dominicain" class="mw-redirect" title="Dominicain">dominicain</a> florentin.</li> <li><a href="/wiki/Tom%C3%A1s_de_Torquemada" title="Tomás de Torquemada">Torquemada</a> (<a href="/wiki/Valladolid" title="Valladolid">Valladolid</a>, <a href="/wiki/1420" title="1420">1420</a> - <a href="/wiki/%C3%81vila" title="Ávila">Ávila</a>, <a href="/wiki/1498" title="1498">1498</a>), dominicain, <a href="/wiki/Inquisition_espagnole" title="Inquisition espagnole">Grand Inquisiteur espagnol</a>.</li> <li><a href="/wiki/Basilius_Bessarion" class="mw-redirect" title="Basilius Bessarion">Basilius Bessarion</a> (<a href="/wiki/Tr%C3%A9bizonde" title="Trébizonde">Trébizonde</a>, <a href="/wiki/1403" title="1403">1403</a> - <a href="/wiki/Ravenne" title="Ravenne">Ravenne</a>, <a href="/wiki/1472" title="1472">1472</a>), cardinal et patriarche latin de Constantinople.</li> <li><a href="/wiki/Jan_Hus" title="Jan Hus">Jan Hus</a> (entre <a href="/wiki/1369" title="1369">1369</a> et <a href="/wiki/1373" title="1373">1373</a>-<a href="/wiki/1411" title="1411">1411</a>), théologien, universitaire et réformateur tchèque, martyr de la pensée, brûlé vif.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Militaires">Militaires</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Militaires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Militaires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Gilles_de_Rais" title="Gilles de Rais">Gilles de Rais</a>, (vers <a href="/wiki/1405" title="1405">1405</a>-<a href="/wiki/1440" title="1440">1440</a>), maréchal de France.</li> <li><a href="/wiki/Jeanne_d%27Arc" title="Jeanne d'Arc">Jeanne d'Arc</a> (<a href="/wiki/Domr%C3%A9my-la-Pucelle" title="Domrémy-la-Pucelle">Domrémy-la-Pucelle</a>, <a href="/wiki/1412" title="1412">1412</a> - <a href="/wiki/Rouen" title="Rouen">Rouen</a>, <a href="/wiki/1431" title="1431">1431</a>), héroïne <a href="/wiki/France" title="France">française</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style="column-width:25em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Weiss-Altaner1992"><span class="ouvrage" id="Eric_R._Weiss-Altaner1992">Eric R. Weiss-Altaner, <cite class="italique">Principes de démographie politique : population, urbanisation et développement</cite>, ERE S.A., <time>1992</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 93<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Principes+de+d%C3%A9mographie+politique+%3A+population%2C+urbanisation+et+d%C3%A9veloppement&rft.pub=ERE+S.A.&rft.aulast=Weiss-Altaner&rft.aufirst=Eric+R.&rft.date=1992&rft.pages=93&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Loumpet-Galitzine2006"><span class="ouvrage" id="Alexandra_Loumpet-Galitzine2006">Alexandra Loumpet-Galitzine, <cite class="italique">Njoya et le royaume bamoun : les archives de la Société des missions évangéliques de Paris, 1917-1937</cite>, Karthala, <time>2006</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782845867864" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782845867864"><span class="nowrap">9782845867864</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Yvc7IThvoVoC&pg=PA101">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Njoya+et+le+royaume+bamoun+%3A+les+archives+de+la+Soci%C3%A9t%C3%A9+des+missions+%C3%A9vang%C3%A9liques+de+Paris%2C+1917-1937&rft.pub=Karthala&rft.aulast=Loumpet-Galitzine&rft.aufirst=Alexandra&rft.date=2006&rft.isbn=9782845867864&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><cite class="italique">Les grandes pionnières du Cameroun</cite>, Editions Cognto <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9789956412082" title="Spécial:Ouvrages de référence/9789956412082"><span class="nowrap">9789956412082</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=UXrv3a_NqicC&pg=PA17">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+grandes+pionni%C3%A8res+du+Cameroun&rft.pub=Editions+Cognto&rft.isbn=9789956412082&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Buganza_Mulinda1993"><span class="ouvrage" id="Habi_Buganza_Mulinda1993">Habi Buganza Mulinda, « <cite style="font-style:normal">Aux origines du royaume de Ngoyo</cite> », <i>Civilisations</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 41,‎ <time>1993</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">165-187</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/civilisations/1702">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Aux+origines+du+royaume+de+Ngoyo&rft.jtitle=Civilisations&rft.issue=41&rft.au=Habi+Buganza+Mulinda&rft.date=1993&rft.pages=165-187&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cornevin1966"><span class="ouvrage" id="Robert_Cornevin1966">Robert Cornevin, <cite class="italique">Histoire de L'Afrique - Du tournant du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> au tournant du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>, avec la collaboration de M. Cornevin</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 2, Payot, <time>1966</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782228114707" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782228114707"><span class="nowrap">9782228114707</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=oT4BAAAAMAAJ&dq=Ngounou&pg=PA57">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+de+L%27Afrique+-+Du+tournant+du+XVIe+au+tournant+du+XXe%2C+avec+la+collaboration+de+M.+Cornevin&rft.pub=Payot&rft.aulast=Cornevin&rft.aufirst=Robert&rft.date=1966&rft.volume=2&rft.isbn=9782228114707&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Kramer,_Richard_Andrew_Lobban,_Carolyn_Fluehr-Lobban2013"><span class="ouvrage" id="Robert_S._Kramer,_Richard_Andrew_Lobban,_Carolyn_Fluehr-Lobban2013">Robert S. Kramer, Richard Andrew Lobban, Carolyn Fluehr-Lobban, <cite class="italique">Historical Dictionary of the Sudan</cite>, Rowman & Littlefield, <time>2013</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9780810861800" title="Spécial:Ouvrages de référence/9780810861800"><span class="nowrap">9780810861800</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=WAs7lGNkVBkC&pg=PAPR33">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Dictionary+of+the+Sudan&rft.pub=Rowman+%26+Littlefield&rft.aulast=Kramer%2C+Richard+Andrew+Lobban%2C+Carolyn+Fluehr-Lobban&rft.aufirst=Robert+S.&rft.date=2013&rft.isbn=9780810861800&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Delafosse2015"><span class="ouvrage" id="Maurice_Delafosse2015">Maurice Delafosse, <cite class="italique">Les Arts de l’Afrique noire</cite>, Parkstone International, <time>2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9781783108831" title="Spécial:Ouvrages de référence/9781783108831"><span class="nowrap">9781783108831</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=_IOlCgAAQBAJ&pg=PAPT278">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+Arts+de+l%E2%80%99Afrique+noire&rft.pub=Parkstone+International&rft.aulast=Delafosse&rft.aufirst=Maurice&rft.date=2015&rft.isbn=9781783108831&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vennetier"><span class="ouvrage" id="Pierre_Vennetier">Pierre Vennetier, <cite class="italique">Les villes d'Afrique tropicale</cite>, Masson <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782307112389" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782307112389"><span class="nowrap">9782307112389</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Ffn-DwAAQBAJ&pg=PAPT29">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+villes+d%27Afrique+tropicale&rft.pub=Masson&rft.aulast=Vennetier&rft.aufirst=Pierre&rft.isbn=9782307112389&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Coviaux-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Coviaux_9-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Coviaux,_Romain_Telliez2019"><span class="ouvrage" id="Stéphane_Coviaux,_Romain_Telliez2019">Stéphane Coviaux, Romain Telliez, <cite class="italique">Le Moyen Âge en Occident : <abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, Armand Colin, <time>2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782200625290" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782200625290"><span class="nowrap">9782200625290</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=tMyFDwAAQBAJ&pg=PAPT151">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Moyen+%C3%82ge+en+Occident+%3A+Ve%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XVe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.pub=Armand+Colin&rft.au=St%C3%A9phane+Coviaux%2C+Romain+Telliez&rft.date=2019&rft.isbn=9782200625290&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Bihr-10"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bihr_10-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Bihr_10-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bihr"><span class="ouvrage" id="Alain_Bihr">Alain Bihr, <cite class="italique">Le premier âge du capitalisme (1415-1763) - L'expansion européenne</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 1 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782849507018" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782849507018"><span class="nowrap">9782849507018</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=t5KNDwAAQBAJ&pg=PAPT208">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+premier+%C3%A2ge+du+capitalisme+%281415-1763%29+-+L%27expansion+europ%C3%A9enne&rft.aulast=Bihr&rft.aufirst=Alain&rft.volume=1&rft.isbn=9782849507018&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mlambo2014"><span class="ouvrage" id="A._S._Mlambo2014">A. S. Mlambo, <cite class="italique">A History of Zimbabwe</cite>, Cambridge University Press, <time>2014</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9781107021709" title="Spécial:Ouvrages de référence/9781107021709"><span class="nowrap">9781107021709</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=0kwHAwAAQBAJ&pg=PA22">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Zimbabwe&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.aulast=Mlambo&rft.aufirst=A.+S.&rft.date=2014&rft.isbn=9781107021709&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pescheux2003"><span class="ouvrage" id="Gérard_Pescheux2003">Gérard Pescheux, <cite class="italique">Le royaume asante (Ghana): parenté, pouvoir, histoire, <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles</cite>, Karthala, <time>2003</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782845864221" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782845864221"><span class="nowrap">9782845864221</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=e3GzEu5ksXAC&pg=PA53">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+royaume+asante+%28Ghana%29%3A+parent%C3%A9%2C+pouvoir%2C+histoire%2C+XVIIe%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XXe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cles&rft.pub=Karthala&rft.aulast=Pescheux&rft.aufirst=G%C3%A9rard&rft.date=2003&rft.isbn=9782845864221&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lugan2018"><span class="ouvrage" id="Bernard_Lugan2018">Bernard Lugan, <cite class="italique">Atlas historique de l'Afrique: Des origines à nos jours</cite>, Éditions du Rocher, <time>2018</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782268101149" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782268101149"><span class="nowrap">9782268101149</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=1ahxDwAAQBAJ&pg=PAPT199">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Atlas+historique+de+l%27Afrique%3A+Des+origines+%C3%A0+nos+jours&rft.pub=%C3%89ditions+du+Rocher&rft.aulast=Lugan&rft.aufirst=Bernard&rft.date=2018&rft.isbn=9782268101149&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cahen,_A.-C._Dero,_A._Gérard"><span class="ouvrage" id="D._Cahen,_A.-C._Dero,_A._Gérard">D. Cahen, A.-C. Dero, A. Gérard, <cite class="italique">L'Afrique noire - Histoire et Culture</cite>, Meddens <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782402226417" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782402226417"><span class="nowrap">9782402226417</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=wetYDwAAQBAJ&pg=PA205">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Afrique+noire+-+Histoire+et+Culture&rft.pub=Meddens&rft.au=D.+Cahen%2C+A.-C.+Dero%2C+A.+G%C3%A9rard&rft.isbn=9782402226417&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ogot1999"><span class="ouvrage" id="Bethwell_A._Ogot1999">Bethwell A. Ogot, <cite class="italique">Histoire générale de l'Afrique. L'Afrique du XVIe au XVIIIe siècle</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 5, UNESCO, <time>1999</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9789232017116" title="Spécial:Ouvrages de référence/9789232017116"><span class="nowrap">9789232017116</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=qUGYlKG2t-0C&pg=PA493">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+de+l%27Afrique.+L%27Afrique+du+XVIe+au+XVIIIe+si%C3%A8cle&rft.pub=UNESCO&rft.aulast=Ogot&rft.aufirst=Bethwell+A.&rft.date=1999&rft.volume=5&rft.isbn=9789232017116&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Anna_Takacs,_Eric_H._Cline2015"><span class="ouvrage" id="Sarolta_Anna_Takacs,_Eric_H._Cline2015">Sarolta Anna Takacs, Eric H. Cline, <cite class="italique">The Ancient World</cite>, Routledge, <time>2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9781317458395" title="Spécial:Ouvrages de référence/9781317458395"><span class="nowrap">9781317458395</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=SPcvCgAAQBAJ&pg=PA108">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Ancient+World&rft.pub=Routledge&rft.au=Sarolta+Anna+Takacs%2C+Eric+H.+Cline&rft.date=2015&rft.isbn=9781317458395&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Breton2019"><span class="ouvrage" id="Jean-Jacques_Breton2019">Jean-Jacques Breton, <cite class="italique">Les Arts premiers</cite>, Presses universitaires de France, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Que sais-je ? » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 3817), <time>2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782130816805" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782130816805"><span class="nowrap">9782130816805</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=vBOLDwAAQBAJ&pg=PAPT23">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+Arts+premiers&rft.pub=Presses+universitaires+de+France&rft.aulast=Breton&rft.aufirst=Jean-Jacques&rft.date=2019&rft.isbn=9782130816805&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Deschamps"><span class="ouvrage" id="Hubert_Deschamps">Hubert Deschamps, <cite class="italique">L'Afrique noire précoloniale</cite>, Presses universitaires de France <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782705902766" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782705902766"><span class="nowrap">9782705902766</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=bcKPDwAAQBAJ&pg=PAPT47">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Afrique+noire+pr%C3%A9coloniale&rft.pub=Presses+universitaires+de+France&rft.aulast=Deschamps&rft.aufirst=Hubert&rft.isbn=9782705902766&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Boulègue2013"><span class="ouvrage" id="Jean_Boulègue2013">Jean Boulègue, <cite class="italique">Les Royaumes wolof dans l'espace sénégambien (<abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle)</cite>, Karthala, <time>2013</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782811108816" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782811108816"><span class="nowrap">9782811108816</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=GOnbsaN4rWcC">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+Royaumes+wolof+dans+l%27espace+s%C3%A9n%C3%A9gambien+%28XIIIe%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XVIIIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle%29&rft.pub=Karthala&rft.aulast=Boul%C3%A8gue&rft.aufirst=Jean&rft.date=2013&rft.isbn=9782811108816&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Kabanda_Kana2005"><span class="ouvrage" id="André_Kabanda_Kana2005">André Kabanda Kana, <cite class="italique">L'interminable crise du Congo-Kinshasa - Origines et Conséquences</cite>, L'Harmattan, <time>2005</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782296378407" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782296378407"><span class="nowrap">9782296378407</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=CphQmHd2CQsC&pg=PA22">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27interminable+crise+du+Congo-Kinshasa+-+Origines+et+Cons%C3%A9quences&rft.pub=L%27Harmattan&rft.au=Andr%C3%A9+Kabanda+Kana&rft.date=2005&rft.isbn=9782296378407&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Spilsbury2018"><span class="ouvrage" id="Louise_Spilsbury2018">Louise Spilsbury, <cite class="italique">The Mississippian Culture : The Mound Builders</cite>, Gareth Stevens Publishing LLLP, <time>2018</time>, 48 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-5382-2567-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-5382-2567-7"><span class="nowrap">978-1-5382-2567-7</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=N2piDwAAQBAJ&pg=PA42">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Mississippian+Culture&rft.pub=Gareth+Stevens+Publishing+LLLP&rft.stitle=The+Mound+Builders&rft.aulast=Spilsbury&rft.aufirst=Louise&rft.date=2018&rft.tpages=48&rft.isbn=978-1-5382-2567-7&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lévine"><span class="ouvrage" id="Daniel_Lévine">Daniel Lévine, <cite class="italique">Amérique : continent imprévu-La rencontre de deux mondes</cite>, Bordas <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782047603598" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782047603598"><span class="nowrap">9782047603598</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=K9ZXDwAAQBAJ&pg=PAPT159">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Am%C3%A9rique+%3A+continent+impr%C3%A9vu-La+rencontre+de+deux+mondes&rft.pub=Bordas&rft.aulast=L%C3%A9vine&rft.aufirst=Daniel&rft.isbn=9782047603598&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Bennassar-23"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bennassar_23-0">a</a> <a href="#cite_ref-Bennassar_23-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Bennassar_23-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bennassar,_Jean_Jacquart2012"><span class="ouvrage" id="Bartolomé_Bennassar,_Jean_Jacquart2012">Bartolomé Bennassar, Jean Jacquart, <cite class="italique">Le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, Armand Colin, <time>2012</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782200283681" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782200283681"><span class="nowrap">9782200283681</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=NL8epUD-N_gC&pg=PAPT24">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+XVIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.pub=Armand+Colin&rft.au=Bartolom%C3%A9+Bennassar%2C+Jean+Jacquart&rft.date=2012&rft.isbn=9782200283681&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><cite class="italique">Les grandes civilisations disparues</cite>, Éditions Asap <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782359325874" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782359325874"><span class="nowrap">9782359325874</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=JFjgTvnHz38C&pg=PAPT119">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+grandes+civilisations+disparues&rft.pub=%C3%89ditions+Asap&rft.isbn=9782359325874&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Iannone2014"><span class="ouvrage" id="Gyles_Iannone2014">Gyles Iannone, <cite class="italique">The Great Maya Droughts in Cultural Context : Case Studies in Resilience and Vulnerability</cite>, University Press of Colorado, <time>2014</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9781607322801" title="Spécial:Ouvrages de référence/9781607322801"><span class="nowrap">9781607322801</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=tozgCwAAQBAJ&pg=PA45">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Great+Maya+Droughts+in+Cultural+Context+%3A+Case+Studies+in+Resilience+and+Vulnerability&rft.pub=University+Press+of+Colorado&rft.aulast=Iannone&rft.aufirst=Gyles&rft.date=2014&rft.isbn=9781607322801&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Cornabas-26"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Cornabas_26-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Cornabas_26-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cornabas2019"><span class="ouvrage" id="Baptist_Cornabas2019">Baptist Cornabas, <cite class="italique">Parlons géopolitique !</cite>, Larousse, <time>2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782035979636" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782035979636"><span class="nowrap">9782035979636</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=u76qDwAAQBAJ&pg=PAPT131">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Parlons+g%C3%A9opolitique+%21&rft.pub=Larousse&rft.aulast=Cornabas&rft.aufirst=Baptist&rft.date=2019&rft.isbn=9782035979636&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bruhat"><span class="ouvrage" id="Jean_Bruhat">Jean Bruhat, <cite class="italique">Histoire de l'Indonésie</cite>, Presses universitaires de France <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782705904883" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782705904883"><span class="nowrap">9782705904883</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=5WuJDwAAQBAJ&pg=PAPT22">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+de+l%27Indon%C3%A9sie&rft.pub=Presses+universitaires+de+France&rft.aulast=Bruhat&rft.aufirst=Jean&rft.isbn=9782705904883&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bertrand_dir."><span class="ouvrage" id="Romain_Bertrand_dir.">Romain Bertrand dir., <cite class="italique">L'Exploration du monde - Une autre histoire des Grandes Découvertes</cite>, Seuil <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782021406269" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782021406269"><span class="nowrap">9782021406269</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=1MaxDwAAQBAJ&pg=PAPT101">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Exploration+du+monde+-+Une+autre+histoire+des+Grandes+D%C3%A9couvertes&rft.pub=Seuil&rft.au=Romain+Bertrand+dir.&rft.isbn=9782021406269&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Amiet,_Jeannine_Auboyer,_René_Grousset"><span class="ouvrage" id="Pierre_Amiet,_Jeannine_Auboyer,_René_Grousset">Pierre Amiet, Jeannine Auboyer, René Grousset, <cite class="italique">Histoire de l'Asie</cite>, Presses universitaires de France <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782130775928" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782130775928"><span class="nowrap">9782130775928</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Cz9YDwAAQBAJ&pg=PAPT83">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+de+l%27Asie&rft.pub=Presses+universitaires+de+France&rft.au=Pierre+Amiet%2C+Jeannine+Auboyer%2C+Ren%C3%A9+Grousset&rft.isbn=9782130775928&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dharma,_Pham_Cao_Duong,_B._Gay1983"><span class="ouvrage" id="Po_Dharma,_Pham_Cao_Duong,_B._Gay1983">Po Dharma, Pham Cao Duong, B. Gay, <cite class="italique">Introduction à la connaissance de la péninsule indochinoise</cite>, <time>1983</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782402231411" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782402231411"><span class="nowrap">9782402231411</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=z-VYDwAAQBAJ&pg=PAPT42">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Introduction+%C3%A0+la+connaissance+de+la+p%C3%A9ninsule+indochinoise&rft.au=Po+Dharma%2C+Pham+Cao+Duong%2C+B.+Gay&rft.date=1983&rft.isbn=9782402231411&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pommaret-Imaeda,_Françoise_Pommaret1997"><span class="ouvrage" id="Françoise_Pommaret-Imaeda,_Françoise_Pommaret1997">Françoise Pommaret-Imaeda, Françoise Pommaret, <cite class="italique">Lhasa, lieu du divin : la capitale des Dalaï-Lama au <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, Éditions Olizane, <time>1997</time>, 270 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-88086-184-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-88086-184-1"><span class="nowrap">978-2-88086-184-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Bb0KQnj-zqkC&pg=PA236">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Lhasa%2C+lieu+du+divin&rft.pub=%C3%89ditions+Olizane&rft.stitle=la+capitale+des+Dala%C3%AF-Lama+au+%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%2217%E1%B5%89+si%C3%A8cle%22%3E%3Cspan+class%3D%22romain%22%3EXVII%3C%2Fspan%3E%3Csup+style%3D%22font-size%3A72%25%22%3Ee%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.au=Fran%C3%A7oise+Pommaret-Imaeda%2C+Fran%C3%A7oise+Pommaret&rft.date=1997&rft.tpages=270&rft.isbn=978-2-88086-184-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gaudru,_Gilles_Chazot2018"><span class="ouvrage" id="Henry_Gaudru,_Gilles_Chazot2018">Henry Gaudru, Gilles Chazot, <cite class="italique">La belle histoire des volcans</cite>, De Boeck Superieur, <time>2018</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782807317925" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782807317925"><span class="nowrap">9782807317925</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=fktyDwAAQBAJ&pg=PA124">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+belle+histoire+des+volcans&rft.pub=De+Boeck+Superieur&rft.au=Henry+Gaudru%2C+Gilles+Chazot&rft.date=2018&rft.isbn=9782807317925&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cribb2013"><span class="ouvrage" id="Robert_Cribb2013">Robert Cribb, <cite class="italique">Historical Atlas of Indonesia</cite>, Routledge, <time>2013</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9781136780578" title="Spécial:Ouvrages de référence/9781136780578"><span class="nowrap">9781136780578</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Ki8COnr7H0MC&pg=PA45">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Atlas+of+Indonesia&rft.pub=Routledge&rft.aulast=Cribb&rft.aufirst=Robert&rft.date=2013&rft.isbn=9781136780578&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Maurice,_Daniel_Couty,_Michèle_Guéret-Laferté2008"><span class="ouvrage" id="Jean_Maurice,_Daniel_Couty,_Michèle_Guéret-Laferté2008">Jean Maurice, Daniel Couty, Michèle Guéret-Laferté, <cite class="italique">Images de la guerre de cent ans : actes du colloque de Rouen, 23, 24 et 25 mai 2000</cite>, Presses universitaires de France, <time>2008</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782130519003" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782130519003"><span class="nowrap">9782130519003</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=18tnAAAAMAAJ&q=interminable">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Images+de+la+guerre+de+cent+ans+%3A+actes+du+colloque+de+Rouen%2C+23%2C+24+et+25+mai+2000&rft.pub=Presses+universitaires+de+France&rft.au=Jean+Maurice%2C+Daniel+Couty%2C+Mich%C3%A8le+Gu%C3%A9ret-Lafert%C3%A9&rft.date=2008&rft.isbn=9782130519003&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Papin-35"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Papin_35-0">a</a> <a href="#cite_ref-Papin_35-1">b</a> <a href="#cite_ref-Papin_35-2">c</a> et <a href="#cite_ref-Papin_35-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Papin2001"><span class="ouvrage" id="Yves-Denis_Papin2001">Yves-Denis Papin, <cite class="italique">Chronologie du Moyen Âge</cite>, Éditions Jean-paul Gisserot, <time>2001</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782877475921" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782877475921"><span class="nowrap">9782877475921</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=L8E4fXzp1WAC&pg=PA102">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Chronologie+du+Moyen+%C3%82ge&rft.pub=%C3%89ditions+Jean-paul+Gisserot&rft.aulast=Papin&rft.aufirst=Yves-Denis&rft.date=2001&rft.isbn=9782877475921&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lemas2017"><span class="ouvrage" id="Nicolas_Lemas2017">Nicolas Lemas, <cite class="italique">La guerre de Cent Ans</cite>, Armand Colin, <time>2017</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782200619626" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782200619626"><span class="nowrap">9782200619626</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=nAUqDwAAQBAJ&pg=PAPT58">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+guerre+de+Cent+Ans&rft.pub=Armand+Colin&rft.aulast=Lemas&rft.aufirst=Nicolas&rft.date=2017&rft.isbn=9782200619626&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Richardt,_Mgr_Paul-Marie_Guillaume2014"><span class="ouvrage" id="Aimé_Richardt,_Mgr_Paul-Marie_Guillaume2014">Aimé Richardt, Mgr Paul-Marie Guillaume, <cite class="italique">Jean Huss, précurseur de Luther (1370-1415)</cite>, Francois-Xavier de Guibert, <time>2014</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782755410013" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782755410013"><span class="nowrap">9782755410013</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=b8PTDQAAQBAJ&pg=PAPT136">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jean+Huss%2C+pr%C3%A9curseur+de+Luther+%281370-1415%29&rft.pub=Francois-Xavier+de+Guibert&rft.au=Aim%C3%A9+Richardt%2C+Mgr+Paul-Marie+Guillaume&rft.date=2014&rft.isbn=9782755410013&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Bois-38"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bois_38-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Bois_38-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bois2012"><span class="ouvrage" id="Jean-Pierre_Bois2012">Jean-Pierre Bois, <cite class="italique">La Paix-Histoire politique et militaire</cite>, Place des éditeurs, <time>2012</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782262039707" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782262039707"><span class="nowrap">9782262039707</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=FYk5D67XerIC&pg=PAPT34">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+Paix-Histoire+politique+et+militaire&rft.pub=Place+des+%C3%A9diteurs&rft.aulast=Bois&rft.aufirst=Jean-Pierre&rft.date=2012&rft.isbn=9782262039707&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mackré2017"><span class="ouvrage" id="Quentin_Mackré2017">Quentin Mackré, <cite class="italique">Géopolitique des frontières de la Pologne : Les effets de l’adhésion à l’Union européenne et leurs origines historiques</cite>, Montpellier, Presses universitaires de la Méditerranée, <time>2017</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782367813509" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782367813509"><span class="nowrap">9782367813509</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.openedition.org/pulm/7019">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=G%C3%A9opolitique+des+fronti%C3%A8res+de+la+Pologne+%3A+Les+effets+de+l%E2%80%99adh%C3%A9sion+%C3%A0+l%E2%80%99Union+europ%C3%A9enne+et+leurs+origines+historiques&rft.place=Montpellier&rft.pub=Presses+universitaires+de+la+M%C3%A9diterran%C3%A9e&rft.aulast=Mackr%C3%A9&rft.aufirst=Quentin&rft.date=2017&rft.isbn=9782367813509&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Collectif">Collectif, <cite class="italique">L'Europe. Encyclopédie historique</cite>, Actes Sud Littérature <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782330116156" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782330116156"><span class="nowrap">9782330116156</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=jeZmDwAAQBAJ&pg=PAPT974">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Europe.+Encyclop%C3%A9die+historique&rft.pub=Actes+Sud+Litt%C3%A9rature&rft.au=Collectif&rft.isbn=9782330116156&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sablon_du_Corail"><span class="ouvrage" id="Amable_Sablon_du_Corail">Amable Sablon du Corail, <cite class="italique">1515, Marignan</cite>, Tallandier <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9791021003316" title="Spécial:Ouvrages de référence/9791021003316"><span class="nowrap">9791021003316</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=ma1SCwAAQBAJ&pg=PAPT23">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=1515%2C+Marignan&rft.pub=Tallandier&rft.au=Amable+Sablon+du+Corail&rft.isbn=9791021003316&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hamon"><span class="ouvrage" id="Philippe_Hamon">Philippe Hamon, <cite class="italique">Les renaissances (1453-1559)</cite>, Humensis <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782701189154" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782701189154"><span class="nowrap">9782701189154</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=wx-WDgAAQBAJ&pg=PAPT351">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+renaissances+%281453-1559%29&rft.pub=Humensis&rft.aulast=Hamon&rft.aufirst=Philippe&rft.isbn=9782701189154&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Testot-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Testot_43-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Testot"><span class="ouvrage" id="Laurent_Testot">Laurent Testot, <cite class="italique">La Nouvelle Histoire du Monde</cite>, Sciences Humaines <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782361065744" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782361065744"><span class="nowrap">9782361065744</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=3uS2DwAAQBAJ&pg=PAPT374">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+Nouvelle+Histoire+du+Monde&rft.pub=Sciences+Humaines&rft.aulast=Testot&rft.aufirst=Laurent&rft.isbn=9782361065744&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></span> </li> </ol> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Boucheron2009"><span class="ouvrage" id="Patrick_Boucheron2009"><a href="/wiki/Patrick_Boucheron" title="Patrick Boucheron">Patrick Boucheron</a>, <cite class="italique">Histoire du monde au <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, Paris, <a href="/wiki/Librairie_Arth%C3%A8me_Fayard" title="Librairie Arthème Fayard">Fayard</a>, <time>2009</time>, 885 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-213-63549-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-213-63549-1"><span class="nowrap">978-2-213-63549-1</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+du+monde+au+XVe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.place=Paris&rft.pub=Fayard&rft.aulast=Boucheron&rft.aufirst=Patrick&rft.date=2009&rft.tpages=885&rft.isbn=978-2-213-63549-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AXVe+si%C3%A8cle"></span></span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Faits_%C3%A9conomiques_et_sociaux_au_XVe_si%C3%A8cle" title="Faits économiques et sociaux au XVe siècle">Faits économiques et sociaux</a></li> <li><a href="/wiki/XVe_si%C3%A8cle_en_architecture" class="mw-redirect" title="XVe siècle en architecture">Architecture</a> - <a href="/wiki/Arts_plastiques_au_XVe_si%C3%A8cle" title="Arts plastiques au XVe siècle">Arts plastiques</a> - <a href="/wiki/Litt%C3%A9rature_du_XVe_si%C3%A8cle" title="Littérature du XVe siècle">Littérature</a> - <a href="/wiki/XVe_si%C3%A8cle_en_musique" title="XVe siècle en musique">Musique</a></li> <li><a href="/wiki/XVe_si%C3%A8cle_en_science" title="XVe siècle en science">Science</a></li> <li><a href="/wiki/Chronologie_des_explorations#XVe_siècle" title="Chronologie des explorations">Explorations</a></li> <li><a href="/wiki/Quattrocento" title="Quattrocento">Quattrocento</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la santé<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7018?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D049668"><span class="lang-en" lang="en">Medical Subject Headings</span></a></li> </ul></span> </li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7018?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11976234m">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11976234m">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/sh85048142">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007531237905171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ch460553">Tchéquie</a></span></li> </ul></div></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la santé<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7018?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D049668"><span class="lang-en" lang="en">Medical Subject Headings</span></a></li> </ul></span></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Renaissance" title="Modèle:Palette Renaissance"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Renaissance&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Histoire</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Duecento" title="Duecento">Duecento</a> <ul><li><a href="/wiki/XIIIe_si%C3%A8cle" title="XIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Trecento" title="Trecento">Trecento</a> <ul><li><a href="/wiki/XIVe_si%C3%A8cle" title="XIVe siècle"><abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Quattrocento" title="Quattrocento">Quattrocento</a> <ul><li><a class="mw-selflink selflink"><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Cinquecento" title="Cinquecento">Cinquecento</a> <ul><li><a href="/wiki/XVIe_si%C3%A8cle" title="XVIe siècle"><abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a></li></ul></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="7" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:DavidMichelAnge.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/DavidMichelAnge.jpg/80px-DavidMichelAnge.jpg" decoding="async" width="80" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/DavidMichelAnge.jpg/120px-DavidMichelAnge.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/DavidMichelAnge.jpg/160px-DavidMichelAnge.jpg 2x" data-file-width="637" data-file-height="1054" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Périodes</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Pr%C3%A9-Renaissance" title="Pré-Renaissance">Pré-Renaissance</a></li> <li><a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Renaissance" title="Première Renaissance">Première Renaissance</a></li> <li><a href="/wiki/Haute_Renaissance" title="Haute Renaissance">Haute Renaissance</a></li> <li><a href="/wiki/Mani%C3%A9risme" title="Maniérisme">Renaissance tardive</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Art_de_la_Renaissance" title="Art de la Renaissance">Art</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Style_Renaissance" title="Style Renaissance">Ameublement</a></li> <li><a href="/wiki/Architecture_de_la_Renaissance" title="Architecture de la Renaissance">Architecture</a></li> <li><a href="/wiki/Danse_de_la_Renaissance" title="Danse de la Renaissance">Danse</a></li> <li><a href="/wiki/Litt%C3%A9rature_de_la_Renaissance" title="Littérature de la Renaissance">Littérature</a></li> <li><a href="/wiki/Musique_de_la_Renaissance" title="Musique de la Renaissance">Musique</a></li> <li><a href="/wiki/Peinture_de_la_Renaissance" title="Peinture de la Renaissance">Peinture</a></li> <li><a href="/wiki/Sculpture_de_la_Renaissance" title="Sculpture de la Renaissance">Sculpture</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_%C3%A0_la_Renaissance" title="Théâtre à la Renaissance">Théâtre</a></li> <li><a href="/wiki/Enluminure_de_la_Renaissance" title="Enluminure de la Renaissance">Enluminure</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Philosophie_de_la_Renaissance" title="Philosophie de la Renaissance">Philosophie</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Humanisme_de_la_Renaissance" title="Humanisme de la Renaissance">Humanisme</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9forme_protestante" title="Réforme protestante">Réforme protestante</a></li> <li><a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_platonicienne_de_Florence" title="Académie platonicienne de Florence">Néoplatonisme médicéen</a></li> <li><a href="/wiki/Averro%C3%AFsme" title="Averroïsme">Averroïsme</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Connaissance</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Grandes_d%C3%A9couvertes" title="Grandes découvertes">Grandes découvertes</a></li> <li><a href="/wiki/Sciences_et_techniques_de_la_Renaissance" title="Sciences et techniques de la Renaissance">Sciences et techniques</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89ducation_%C3%A0_l%27%C3%89poque_moderne" title="Éducation à l'Époque moderne">Éducation</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Par pays et villes</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Renaissance_italienne" title="Renaissance italienne">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_fran%C3%A7aise" title="Renaissance française">France</a> <ul><li><a href="/wiki/Ch%C3%A2teaux_de_la_Loire" title="Châteaux de la Loire">Loire</a></li> <li><a href="/wiki/Lyon_%C3%A0_la_Renaissance" title="Lyon à la Renaissance">Lyon</a></li> <li><a href="/wiki/Architecture_Renaissance_de_Toulouse" title="Architecture Renaissance de Toulouse">Toulouse</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_allemande" title="Renaissance allemande">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_flamande" title="Renaissance flamande">Flandres</a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8cle_d%27or_espagnol" title="Siècle d'or espagnol">Espagne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Diffusion en Italie</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Renaissance_bergamasque_et_bressane" title="Renaissance bergamasque et bressane">Renaissance bergamasque et bressane</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_ferraraise" title="Renaissance ferraraise">Renaissance ferraraise</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_florentine_dans_les_arts_figuratifs" title="Renaissance florentine dans les arts figuratifs">Renaissance florentine</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_lombarde" title="Renaissance lombarde">Renaissance lombarde</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_mantouane" title="Renaissance mantouane">Renaissance mantouane</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_napolitaine" title="Renaissance napolitaine">Renaissance napolitaine</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_ombrienne" title="Renaissance ombrienne">Renaissance ombrienne</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_parmesane" title="Renaissance parmesane">Renaissance parmesane</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_padouane" title="Renaissance padouane">Renaissance padouane</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_romaine" title="Renaissance romaine">Renaissance romaine</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_%C3%A0_Urbino" title="Renaissance à Urbino">Renaissance à Urbino</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_v%C3%A9nitienne" title="Renaissance vénitienne">Renaissance vénitienne</a></li> <li><a href="/wiki/Renaissance_sicilienne" title="Renaissance sicilienne">Renaissance sicilienne</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Histoire" title="Portail de l’histoire"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/27px-P_history.svg.png" decoding="async" width="27" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/40px-P_history.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/53px-P_history.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Histoire" title="Portail:Histoire">Portail de l’histoire</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif" title="Portail du Moyen Âge tardif"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/John_duke_of_burgundy.jpg/22px-John_duke_of_burgundy.jpg" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/John_duke_of_burgundy.jpg/33px-John_duke_of_burgundy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/John_duke_of_burgundy.jpg/44px-John_duke_of_burgundy.jpg 2x" data-file-width="445" data-file-height="489" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif" title="Portail:Moyen Âge tardif">Portail du Moyen Âge tardif</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Renaissance" title="Portail de la Renaissance"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Leonardo_self.jpg/15px-Leonardo_self.jpg" decoding="async" width="15" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Leonardo_self.jpg/23px-Leonardo_self.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Leonardo_self.jpg/30px-Leonardo_self.jpg 2x" data-file-width="420" data-file-height="659" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Renaissance" title="Portail:Renaissance">Portail de la Renaissance</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐64f8f8dcdb‐fdlc5 Cached time: 20250223180202 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.513 seconds Real time usage: 0.667 seconds Preprocessor visited node count: 9612/1000000 Post‐expand include size: 143013/2097152 bytes Template argument size: 14782/2097152 bytes Highest expansion depth: 21/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 65469/5000000 bytes Lua time usage: 0.182/10.000 seconds Lua memory usage: 5797375/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 512.120 1 -total 33.55% 171.831 1 Modèle:Références 25.65% 131.349 43 Modèle:Ouvrage 24.66% 126.279 1 Modèle:Liens 7.74% 39.649 1 Modèle:Site_officiel 5.35% 27.389 1 Modèle:Palette 4.83% 24.723 1 Modèle:Portail 4.63% 23.712 2 Modèle:Date 4.37% 22.383 1 Modèle:Palette_Renaissance 3.97% 20.336 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:3315:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250223180202 and revision id 220218208. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=XVe_siècle&oldid=220218208">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=XVe_siècle&oldid=220218208</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégorie</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:XVe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:XVe siècle">XVe siècle</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P486" title="Catégorie:Page utilisant P486">Page utilisant P486</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_sant%C3%A9" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la santé">Page pointant vers des bases relatives à la santé</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_le_mod%C3%A8le_Dictionnaires_inactif" title="Catégorie:Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif">Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés">Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge/Articles liés">Portail:Moyen Âge/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Renaissance/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Renaissance/Articles liés">Portail:Renaissance/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89poque_moderne/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Époque moderne/Articles liés">Portail:Époque moderne/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 11 novembre 2024 à 23:48.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/XVe_si%C3%A8cle" title="Spécial:Citer/XVe siècle">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=XVe_si%C3%A8cle&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>142 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-fd9f956dc-ssg4j","wgBackendResponseTime":129,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.513","walltime":"0.667","ppvisitednodes":{"value":9612,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":143013,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14782,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":21,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":65469,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 512.120 1 -total"," 33.55% 171.831 1 Modèle:Références"," 25.65% 131.349 43 Modèle:Ouvrage"," 24.66% 126.279 1 Modèle:Liens"," 7.74% 39.649 1 Modèle:Site_officiel"," 5.35% 27.389 1 Modèle:Palette"," 4.83% 24.723 1 Modèle:Portail"," 4.63% 23.712 2 Modèle:Date"," 4.37% 22.383 1 Modèle:Palette_Renaissance"," 3.97% 20.336 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.182","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5797375,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64f8f8dcdb-fdlc5","timestamp":"20250223180202","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"XVe si\u00e8cle","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/XVe_si%C3%A8cle","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7018","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7018","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-07-17T14:28:46Z","dateModified":"2024-11-11T22:48:39Z","headline":"si\u00e8cle"}</script> </body> </html>