CINXE.COM

中国历史 - 维基百科,自由的百科全书

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="zh" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>中国历史 - 维基百科,自由的百科全书</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )zhwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"zh", "wgMonthNames":["","1月","2月","3月","4月","5月","6月","7月","8月","9月","10月","11月","12月"],"wgRequestId":"9b47d983-5bae-4c8a-859c-4bbbc87bd368","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"中国历史","wgTitle":"中国历史","wgCurRevisionId":86098896,"wgRevisionId":86098896,"wgArticleId":182,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1英语来源 (en)","引文格式1错误:已知参数被忽略","CS1美国英语来源 (en-us)","使用ISBN魔术链接的页面","自2024年6月需补充来源的条目","拒绝当选首页新条目推荐栏目的条目","自2024年8月中立性有争议的作品","含有多个问题的条目","使用多个图像且自动缩放的页面","條目中存在錯誤錨點","维基共享资源分类链接由本地定义","亞洲各國歷史","中国历史","文明"],"wgPageViewLanguage":"zh","wgPageContentLanguage": "zh","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"中国历史","wgRelevantArticleId":182,"wgUserVariant":"zh","wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"zh","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":["zh-hans","zh-hant","zh-cn","zh-tw","zh-hk","zh-sg","zh-mo","zh-my"]},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q82972","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness", "fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.large-font":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible" ,"mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.edit0","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.UnihanTooltips","ext.gadget.Difflink","ext.gadget.pseudonamespace-UI","ext.gadget.SpecialWikitext","ext.gadget.switcher","ext.gadget.VariantAlly","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.gadget.hideConversionTab","ext.gadget.ilhpp","ext.gadget.noteTA","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.collapsibleTables","ext.gadget.scrollUpButton","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=zh&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=zh&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=zh&amp;modules=ext.gadget.large-font&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=zh&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/China_satellite.png/1200px-China_satellite.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="898"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/China_satellite.png/800px-China_satellite.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="598"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/China_satellite.png/640px-China_satellite.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="479"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="中国历史 - 维基百科,自由的百科全书"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//zh.m.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="编辑本页" href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (zh)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//zh.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh" href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh-Hans" href="https://zh.wikipedia.org/zh-hans/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh-Hans-CN" href="https://zh.wikipedia.org/zh-cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh-Hans-MY" href="https://zh.wikipedia.org/zh-my/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh-Hans-SG" href="https://zh.wikipedia.org/zh-sg/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh-Hant" href="https://zh.wikipedia.org/zh-hant/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh-Hant-HK" href="https://zh.wikipedia.org/zh-hk/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh-Hant-MO" href="https://zh.wikipedia.org/zh-mo/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="zh-Hant-TW" href="https://zh.wikipedia.org/zh-tw/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="alternate" hreflang="x-default" href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.zh"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia的Atom feed" href="/w/index.php?title=Special:%E6%9C%80%E8%BF%91%E6%9B%B4%E6%94%B9&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-中国历史 rootpage-中国历史 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">跳转到内容</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="站点"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="主菜单" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="主菜单" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">主菜单</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">主菜单</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">移至侧栏</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">隐藏</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> 导航 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E9%A6%96%E9%A1%B5" title="访问首页​[z]" accesskey="z"><span>首页</span></a></li><li id="n-indexpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%88%86%E7%B1%BB%E7%B4%A2%E5%BC%95" title="以分类索引搜寻中文维基百科"><span>分类索引</span></a></li><li id="n-Featured_content" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%E7%89%B9%E8%89%B2%E5%85%A7%E5%AE%B9" title="查看中文维基百科的特色内容"><span>特色内容</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%E6%96%B0%E8%81%9E%E5%8B%95%E6%85%8B" title="提供当前新闻事件的背景资料"><span>新闻动态</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:%E6%9C%80%E8%BF%91%E6%9B%B4%E6%94%B9" title="列出维基百科中的最近修改​[r]" accesskey="r"><span>最近更改</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:%E9%9A%8F%E6%9C%BA%E9%A1%B5%E9%9D%A2" title="随机载入一个页面​[x]" accesskey="x"><span>随机条目</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:%E7%89%B9%E6%AE%8A%E9%A1%B5%E9%9D%A2"><span>特殊页面</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-help" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-help" > <div class="vector-menu-heading"> 帮助 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Help:%E7%9B%AE%E5%BD%95" title="寻求帮助"><span>帮助</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E7%A4%BE%E7%BE%A4%E9%A6%96%E9%A1%B5" title="关于本计划、你可以做什么、应该如何做"><span>维基社群</span></a></li><li id="n-policy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E6%96%B9%E9%87%9D%E8%88%87%E6%8C%87%E5%BC%95" title="查看维基百科的方针和指引"><span>方针与指引</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BA%92%E5%8A%A9%E5%AE%A2%E6%A0%88" title="参与维基百科社群的讨论"><span>互助客栈</span></a></li><li id="n-Information_desk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E7%9F%A5%E8%AF%86%E9%97%AE%E7%AD%94" title="解答任何与维基百科无关的问题的地方"><span>知识问答</span></a></li><li id="n-conversion" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%AD%97%E8%AF%8D%E8%BD%AC%E6%8D%A2" title="提出字词转换请求"><span>字词转换</span></a></li><li id="n-IRC" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:IRC%E8%81%8A%E5%A4%A9%E9%A2%91%E9%81%93"><span>IRC即时聊天</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E8%81%94%E7%BB%9C%E6%88%91%E4%BB%AC" title="如何联络维基百科"><span>联络我们</span></a></li><li id="n-about" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%85%B3%E4%BA%8E" title="查看维基百科的简介"><span>关于维基百科</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:%E9%A6%96%E9%A1%B5" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="维基百科" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-zh.svg" style="width: 6.5625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="自由的百科全书" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-zh.svg" width="103" height="14" style="width: 6.4375em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Special:%E6%90%9C%E7%B4%A2" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="搜索维基百科​[f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>搜索</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="搜索维基百科" aria-label="搜索维基百科" autocapitalize="sentences" title="搜索维基百科​[f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Special:搜索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">搜索</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="个人工具"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="外观"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="更改页面字体大小、宽度和颜色的外观" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="外观" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">外观</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=zh.wikipedia.org&amp;uselang=zh" class=""><span>资助维基百科</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Special:%E5%88%9B%E5%BB%BA%E8%B4%A6%E6%88%B7&amp;returnto=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="我们推荐您创建账号并登录,但这不是强制性的" class=""><span>创建账号</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Special:%E7%94%A8%E6%88%B7%E7%99%BB%E5%BD%95&amp;returnto=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="建议你登录,尽管并非必须。​[o]" accesskey="o" class=""><span>登录</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="更多选项" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="个人工具" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">个人工具</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="用户菜单" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=zh.wikipedia.org&amp;uselang=zh"><span>资助维基百科</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:%E5%88%9B%E5%BB%BA%E8%B4%A6%E6%88%B7&amp;returnto=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="我们推荐您创建账号并登录,但这不是强制性的"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>创建账号</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:%E7%94%A8%E6%88%B7%E7%99%BB%E5%BD%95&amp;returnto=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="建议你登录,尽管并非必须。​[o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>登录</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> 未登录编辑者的页面 <a href="/wiki/Help:%E6%96%B0%E6%89%8B%E5%85%A5%E9%97%A8" aria-label="了解有关编辑的更多信息"><span>了解详情</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:%E6%88%91%E7%9A%84%E8%B4%A1%E7%8C%AE" title="来自此IP地址的编辑列表​[y]" accesskey="y"><span>贡献</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:%E6%88%91%E7%9A%84%E8%AE%A8%E8%AE%BA%E9%A1%B5" title="对于来自此IP地址编辑的讨论​[n]" accesskey="n"><span>讨论</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="站点"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="目录" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">目录</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">移至侧栏</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">隐藏</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">序言</div> </a> </li> <li id="toc-史前时期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#史前时期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>史前时期</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-史前时期-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关史前时期子章节</span> </button> <ul id="toc-史前时期-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-旧石器时代" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#旧石器时代"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>旧石器时代</span> </div> </a> <ul id="toc-旧石器时代-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-中石器时代" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#中石器时代"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>中石器时代</span> </div> </a> <ul id="toc-中石器时代-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-新石器时代" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#新石器时代"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>新石器时代</span> </div> </a> <ul id="toc-新石器时代-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-文明起源" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#文明起源"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>文明起源</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-文明起源-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关文明起源子章节</span> </button> <ul id="toc-文明起源-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-傳說時代" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#傳說時代"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>傳說時代</span> </div> </a> <ul id="toc-傳說時代-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-外來說" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#外來說"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>外來說</span> </div> </a> <ul id="toc-外來說-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-中亞起源説" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#中亞起源説"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>中亞起源説</span> </div> </a> <ul id="toc-中亞起源説-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-古巴比伦分支说" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#古巴比伦分支说"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>古巴比伦分支说</span> </div> </a> <ul id="toc-古巴比伦分支说-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-夏朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#夏朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>夏朝</span> </div> </a> <ul id="toc-夏朝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-商朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#商朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>商朝</span> </div> </a> <ul id="toc-商朝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-周朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#周朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>周朝</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-周朝-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关周朝子章节</span> </button> <ul id="toc-周朝-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-西周" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#西周"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>西周</span> </div> </a> <ul id="toc-西周-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-東周" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#東周"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>東周</span> </div> </a> <ul id="toc-東周-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-春秋時代" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#春秋時代"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1</span> <span>春秋時代</span> </div> </a> <ul id="toc-春秋時代-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-戰國時代" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#戰國時代"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.2</span> <span>戰國時代</span> </div> </a> <ul id="toc-戰國時代-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-秦汉时期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#秦汉时期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>秦汉时期</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-秦汉时期-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关秦汉时期子章节</span> </button> <ul id="toc-秦汉时期-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-秦朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#秦朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>秦朝</span> </div> </a> <ul id="toc-秦朝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-漢朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#漢朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>漢朝</span> </div> </a> <ul id="toc-漢朝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-西汉灭亡后的乱局" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#西汉灭亡后的乱局"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>西汉灭亡后的乱局</span> </div> </a> <ul id="toc-西汉灭亡后的乱局-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-東漢" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#東漢"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>東漢</span> </div> </a> <ul id="toc-東漢-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-魏晋南北朝时期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#魏晋南北朝时期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>魏晋南北朝时期</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-魏晋南北朝时期-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关魏晋南北朝时期子章节</span> </button> <ul id="toc-魏晋南北朝时期-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-三国" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#三国"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>三国</span> </div> </a> <ul id="toc-三国-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-西晋" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#西晋"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>西晋</span> </div> </a> <ul id="toc-西晋-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-五胡十六國" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#五胡十六國"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>五胡十六國</span> </div> </a> <ul id="toc-五胡十六國-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-东晋" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#东晋"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>东晋</span> </div> </a> <ul id="toc-东晋-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-南北朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#南北朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>南北朝</span> </div> </a> <ul id="toc-南北朝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-隋唐五代时期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#隋唐五代时期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>隋唐五代时期</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-隋唐五代时期-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关隋唐五代时期子章节</span> </button> <ul id="toc-隋唐五代时期-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-隋朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#隋朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>隋朝</span> </div> </a> <ul id="toc-隋朝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-唐朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#唐朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>唐朝</span> </div> </a> <ul id="toc-唐朝-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-空前盛世" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#空前盛世"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2.1</span> <span>空前盛世</span> </div> </a> <ul id="toc-空前盛世-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-安史之乱与地方割据" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#安史之乱与地方割据"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2.2</span> <span>安史之乱与地方割据</span> </div> </a> <ul id="toc-安史之乱与地方割据-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-五代十国" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#五代十国"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>五代十国</span> </div> </a> <ul id="toc-五代十国-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-宋辽夏金并立时期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#宋辽夏金并立时期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>宋辽夏金并立时期</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-宋辽夏金并立时期-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关宋辽夏金并立时期子章节</span> </button> <ul id="toc-宋辽夏金并立时期-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-宋朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#宋朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>宋朝</span> </div> </a> <ul id="toc-宋朝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-遼朝(契丹)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#遼朝(契丹)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>遼朝(契丹)</span> </div> </a> <ul id="toc-遼朝(契丹)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-西夏" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#西夏"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>西夏</span> </div> </a> <ul id="toc-西夏-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-金朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#金朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>金朝</span> </div> </a> <ul id="toc-金朝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-元朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#元朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>元朝</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-元朝-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关元朝子章节</span> </button> <ul id="toc-元朝-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-蒙古的崛起" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#蒙古的崛起"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>蒙古的崛起</span> </div> </a> <ul id="toc-蒙古的崛起-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-中期的统治" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#中期的统治"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>中期的统治</span> </div> </a> <ul id="toc-中期的统治-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-民变与灭亡" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#民变与灭亡"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>民变与灭亡</span> </div> </a> <ul id="toc-民变与灭亡-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-明朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#明朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>明朝</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-明朝-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关明朝子章节</span> </button> <ul id="toc-明朝-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-建国与统一" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#建国与统一"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>建国与统一</span> </div> </a> <ul id="toc-建国与统一-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-前期的巩固" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#前期的巩固"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>前期的巩固</span> </div> </a> <ul id="toc-前期的巩固-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-危机与改革" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#危机与改革"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.3</span> <span>危机与改革</span> </div> </a> <ul id="toc-危机与改革-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-衰败与灭亡" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#衰败与灭亡"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.4</span> <span>衰败与灭亡</span> </div> </a> <ul id="toc-衰败与灭亡-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-清朝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#清朝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>清朝</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-清朝-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关清朝子章节</span> </button> <ul id="toc-清朝-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-滿人的兴起" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#滿人的兴起"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1</span> <span>滿人的兴起</span> </div> </a> <ul id="toc-滿人的兴起-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-前期的盛世" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#前期的盛世"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2</span> <span>前期的盛世</span> </div> </a> <ul id="toc-前期的盛世-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-近代的衝擊" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#近代的衝擊"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3</span> <span>近代的衝擊</span> </div> </a> <ul id="toc-近代的衝擊-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-失敗的改革" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#失敗的改革"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4</span> <span>失敗的改革</span> </div> </a> <ul id="toc-失敗的改革-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-清末新政与清王朝的灭亡" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#清末新政与清王朝的灭亡"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.5</span> <span>清末新政与清王朝的灭亡</span> </div> </a> <ul id="toc-清末新政与清王朝的灭亡-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-中華民國" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#中華民國"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>中華民國</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-中華民國-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关中華民國子章节</span> </button> <ul id="toc-中華民國-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-革命爆發、走向共和" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#革命爆發、走向共和"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.1</span> <span>革命爆發、走向共和</span> </div> </a> <ul id="toc-革命爆發、走向共和-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-北洋政府時期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#北洋政府時期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.2</span> <span>北洋政府時期</span> </div> </a> <ul id="toc-北洋政府時期-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-第一次世界大戰" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#第一次世界大戰"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.3</span> <span>第一次世界大戰</span> </div> </a> <ul id="toc-第一次世界大戰-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-外蒙古獨立" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#外蒙古獨立"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.4</span> <span>外蒙古獨立</span> </div> </a> <ul id="toc-外蒙古獨立-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-國民政府時期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#國民政府時期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.5</span> <span>國民政府時期</span> </div> </a> <ul id="toc-國民政府時期-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-第二次世界大戰" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#第二次世界大戰"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.6</span> <span>第二次世界大戰</span> </div> </a> <ul id="toc-第二次世界大戰-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-第二次国共内战" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#第二次国共内战"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.7</span> <span>第二次国共内战</span> </div> </a> <ul id="toc-第二次国共内战-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-政府遷台" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#政府遷台"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.8</span> <span>政府遷台</span> </div> </a> <ul id="toc-政府遷台-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-中華人民共和國" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#中華人民共和國"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>中華人民共和國</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-中華人民共和國-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关中華人民共和國子章节</span> </button> <ul id="toc-中華人民共和國-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-毛泽东时期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#毛泽东时期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.1</span> <span>毛泽东时期</span> </div> </a> <ul id="toc-毛泽东时期-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-建政初期稳定社会并进行一化三改" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#建政初期稳定社会并进行一化三改"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.1.1</span> <span>建政初期稳定社会并进行一化三改</span> </div> </a> <ul id="toc-建政初期稳定社会并进行一化三改-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-大量政治化運動" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#大量政治化運動"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.1.2</span> <span>大量政治化運動</span> </div> </a> <ul id="toc-大量政治化運動-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-發動文化大革命" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#發動文化大革命"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.1.3</span> <span>發動文化大革命</span> </div> </a> <ul id="toc-發動文化大革命-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-改革开放时期" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#改革开放时期"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.2</span> <span>改革开放时期</span> </div> </a> <ul id="toc-改革开放时期-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-鄧小平撥亂翻正" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#鄧小平撥亂翻正"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.2.1</span> <span>鄧小平撥亂翻正</span> </div> </a> <ul id="toc-鄧小平撥亂翻正-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-冷戰末期風暴局勢" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#冷戰末期風暴局勢"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.2.2</span> <span>冷戰末期風暴局勢</span> </div> </a> <ul id="toc-冷戰末期風暴局勢-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-习近平时代统一领导" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#习近平时代统一领导"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.2.3</span> <span>习近平时代统一领导</span> </div> </a> <ul id="toc-习近平时代统一领导-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-兩岸關係(1949年至今)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#兩岸關係(1949年至今)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>兩岸關係(1949年至今)</span> </div> </a> <ul id="toc-兩岸關係(1949年至今)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-參見" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#參見"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>參見</span> </div> </a> <ul id="toc-參見-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-注释" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#注释"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>注释</span> </div> </a> <ul id="toc-注释-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-参考文献" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#参考文献"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18</span> <span>参考文献</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-参考文献-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>开关参考文献子章节</span> </button> <ul id="toc-参考文献-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-引用" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#引用"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18.1</span> <span>引用</span> </div> </a> <ul id="toc-引用-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-来源" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#来源"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18.2</span> <span>来源</span> </div> </a> <ul id="toc-来源-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-相關著作" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#相關著作"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">19</span> <span>相關著作</span> </div> </a> <ul id="toc-相關著作-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-外部連結" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#外部連結"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">20</span> <span>外部連結</span> </div> </a> <ul id="toc-外部連結-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="目录" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="目录" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="开关目录" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">开关目录</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">中国历史</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="前往另一种语言写成的文章。96种语言可用" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-96" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">96种语言</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Geskiedenis_van_China" title="Geskiedenis van China – 南非荷兰语" lang="af" hreflang="af" data-title="Geskiedenis van China" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="南非荷兰语" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D9%86" title="تاريخ الصين – 阿拉伯语" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تاريخ الصين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="阿拉伯语" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Historia_de_China" title="Historia de China – 阿斯图里亚斯语" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Historia de China" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="阿斯图里亚斯语" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C3%87in_tarixi" title="Çin tarixi – 阿塞拜疆语" lang="az" hreflang="az" data-title="Çin tarixi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="阿塞拜疆语" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%A0%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Ҡытай тарихы – 巴什基尔语" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ҡытай тарихы" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="巴什基尔语" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Historya_kan_Tsina" title="Historya kan Tsina – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Historya kan Tsina" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="Гісторыя Кітая – 白俄罗斯语" lang="be" hreflang="be" data-title="Гісторыя Кітая" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="白俄罗斯语" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8E" title="Гісторыя Кітаю – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Гісторыя Кітаю" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="История на Китай – 保加利亚语" lang="bg" hreflang="bg" data-title="История на Китай" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="保加利亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9A%E0%A7%80%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="চীনের ইতিহাস – 孟加拉语" lang="bn" hreflang="bn" data-title="চীনের ইতিহাস" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="孟加拉语" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="典范条目"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%80%E0%BE%B2%E0%BD%B4%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%82%E0%BD%BC%E0%BD%A0%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BE%92%E0%BE%B1%E0%BD%A3%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%96%E0%BD%A6%E0%BC%8D" title="ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་རབས། – 藏语" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་རབས།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="藏语" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Historija_Kine" title="Historija Kine – 波斯尼亚语" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Historija Kine" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="波斯尼亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B2ria_de_la_Xina" title="Història de la Xina – 加泰罗尼亚语" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Història de la Xina" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="加泰罗尼亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8E%DA%98%D9%88%D9%88%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="مێژووی چین – 中库尔德语" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مێژووی چین" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="中库尔德语" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/D%C4%9Bjiny_%C4%8C%C3%ADny" title="Dějiny Číny – 捷克语" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Dějiny Číny" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="捷克语" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9%D3%97" title="Китай историйӗ – 楚瓦什语" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Китай историйӗ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="楚瓦什语" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Hanes_Tsieina" title="Hanes Tsieina – 威尔士语" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Hanes Tsieina" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="威尔士语" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="推荐条目"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kinas_historie" title="Kinas historie – 丹麦语" lang="da" hreflang="da" data-title="Kinas historie" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="丹麦语" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Geschichte_Chinas" title="Geschichte Chinas – 德语" lang="de" hreflang="de" data-title="Geschichte Chinas" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="德语" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="Ιστορία της Κίνας – 希腊语" lang="el" hreflang="el" data-title="Ιστορία της Κίνας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="希腊语" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_China" title="History of China – 英语" lang="en" hreflang="en" data-title="History of China" data-language-autonym="English" data-language-local-name="英语" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Historio_de_%C4%88inio" title="Historio de Ĉinio – 世界语" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Historio de Ĉinio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="世界语" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="优良条目"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Historia_de_China" title="Historia de China – 西班牙语" lang="es" hreflang="es" data-title="Historia de China" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="西班牙语" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Hiina_ajalugu" title="Hiina ajalugu – 爱沙尼亚语" lang="et" hreflang="et" data-title="Hiina ajalugu" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="爱沙尼亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Txinako_historia" title="Txinako historia – 巴斯克语" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Txinako historia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="巴斯克语" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="تاریخ چین – 波斯语" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تاریخ چین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="波斯语" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kiinan_historia" title="Kiinan historia – 芬兰语" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kiinan historia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="芬兰语" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_la_Chine" title="Histoire de la Chine – 法语" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Histoire de la Chine" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="法语" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Skiednis_fan_Sina" title="Skiednis fan Sina – 西弗里西亚语" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Skiednis fan Sina" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="西弗里西亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Stair_na_S%C3%ADne" title="Stair na Síne – 爱尔兰语" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Stair na Síne" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="爱尔兰语" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%97%B0%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="中國嗰歷史 – 赣语" lang="gan" hreflang="gan" data-title="中國嗰歷史" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="赣语" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Istw%C3%A8_di_Lachin" title="Istwè di Lachin – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Istwè di Lachin" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Historia_da_China" title="Historia da China – 加利西亚语" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Historia da China" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="加利西亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%9A%E0%AB%80%E0%AA%A8%E0%AA%A8%E0%AB%8B_%E0%AA%87%E0%AA%A4%E0%AA%BF%E0%AA%B9%E0%AA%BE%E0%AA%B8" title="ચીનનો ઇતિહાસ – 古吉拉特语" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ચીનનો ઇતિહાસ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="古吉拉特语" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Tarihin_Kasar_Sin" title="Tarihin Kasar Sin – 豪萨语" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Tarihin Kasar Sin" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="豪萨语" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%95%D7%A8%D7%99%D7%94_%D7%A9%D7%9C_%D7%A1%D7%99%D7%9F" title="היסטוריה של סין – 希伯来语" lang="he" hreflang="he" data-title="היסטוריה של סין" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="希伯来语" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="चीन का इतिहास – 印地语" lang="hi" hreflang="hi" data-title="चीन का इतिहास" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="印地语" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Povijest_Kine" title="Povijest Kine – 克罗地亚语" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Povijest Kine" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="克罗地亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%ADna_t%C3%B6rt%C3%A9nelme" title="Kína történelme – 匈牙利语" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kína történelme" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="匈牙利语" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Չինաստանի պատմություն – 亚美尼亚语" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Չինաստանի պատմություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="亚美尼亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sejarah_Tiongkok" title="Sejarah Tiongkok – 印度尼西亚语" lang="id" hreflang="id" data-title="Sejarah Tiongkok" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="印度尼西亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/History_of_China" title="History of China – 伊博语" lang="ig" hreflang="ig" data-title="History of China" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="伊博语" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Historio_di_Chinia" title="Historio di Chinia – 伊多语" lang="io" hreflang="io" data-title="Historio di Chinia" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="伊多语" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Storia_della_Cina" title="Storia della Cina – 意大利语" lang="it" hreflang="it" data-title="Storia della Cina" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="意大利语" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E3%81%AE%E6%AD%B4%E5%8F%B2" title="中国の歴史 – 日语" lang="ja" hreflang="ja" data-title="中国の歴史" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="日语" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Ischri_a_Chaina" title="Ischri a Chaina – 牙買加克里奧爾英文" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Ischri a Chaina" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="牙買加克里奧爾英文" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A9%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="ჩინეთის ისტორია – 格鲁吉亚语" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჩინეთის ისტორია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="格鲁吉亚语" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Siini_caana%CA%8B_t%C9%94m" title="Siini caanaʋ tɔm – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Siini caanaʋ tɔm" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Nkhang_Caina" title="Nkhang Caina – 卡塔布语" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Nkhang Caina" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="卡塔布语" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Қытай тарихы – 哈萨克语" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қытай тарихы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="哈萨克语" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%85%E1%9E%B7%E1%9E%93" title="ប្រវត្តិសាស្ត្រចិន – 高棉语" lang="km" hreflang="km" data-title="ប្រវត្តិសាស្ត្រចិន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="高棉语" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9A%E0%B3%80%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A6_%E0%B2%87%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%B9%E0%B2%BE%E0%B2%B8" title="ಚೀನಾದ ಇತಿಹಾಸ – 卡纳达语" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಚೀನಾದ ಇತಿಹಾಸ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="卡纳达语" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A4%91%EA%B5%AD%EC%9D%98_%EC%97%AD%EC%82%AC" title="중국의 역사 – 韩语" lang="ko" hreflang="ko" data-title="중국의 역사" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="韩语" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Historia_Sinica" title="Historia Sinica – 拉丁语" lang="la" hreflang="la" data-title="Historia Sinica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="拉丁语" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kinijos_istorija" title="Kinijos istorija – 立陶宛语" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kinijos istorija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="立陶宛语" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C4%B6%C4%ABnas_v%C4%93sture" title="Ķīnas vēsture – 拉脱维亚语" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ķīnas vēsture" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="拉脱维亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9A%E0%B5%88%E0%B4%A8%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%9A%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ചൈനയുടെ ചരിത്രം – 马拉雅拉姆语" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ചൈനയുടെ ചരിത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="马拉雅拉姆语" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8F%D1%82%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D2%AF%D2%AF%D1%85" title="Хятадын түүх – 蒙古语" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хятадын түүх" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="蒙古语" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Sejarah_China" title="Sejarah China – 马来语" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Sejarah China" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="马来语" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/St%C3%B3ria_de_la_China" title="Stória de la China – 米兰德斯语" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Stória de la China" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="米兰德斯语" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%9B%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8" title="တရုတ်သမိုင်း – 缅甸语" lang="my" hreflang="my" data-title="တရုတ်သမိုင်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="缅甸语" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="चीनको इतिहास – 尼泊尔语" lang="ne" hreflang="ne" data-title="चीनको इतिहास" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="尼泊尔语" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_China" title="Geschiedenis van China – 荷兰语" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Geschiedenis van China" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="荷兰语" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kinesisk_historie" title="Kinesisk historie – 挪威尼诺斯克语" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kinesisk historie" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="挪威尼诺斯克语" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kinas_historie" title="Kinas historie – 书面挪威语" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kinas historie" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="书面挪威语" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ist%C3%B2ria_de_China" title="Istòria de China – 奥克语" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Istòria de China" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="奥克语" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9A%E0%A9%80%E0%A8%A8_%E0%A8%A6%E0%A8%BE_%E0%A8%87%E0%A8%A4%E0%A8%BF%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%B8" title="ਚੀਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ – 旁遮普语" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਚੀਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="旁遮普语" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Chin" title="Historia Chin – 波兰语" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Historia Chin" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="波兰语" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86_%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="چین دی تریخ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="چین دی تریخ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%DA%86%DB%8C%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="د چین تاریخ – 普什图语" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د چین تاریخ" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="普什图语" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_China" title="História da China – 葡萄牙语" lang="pt" hreflang="pt" data-title="História da China" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="葡萄牙语" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Istoria_Chinei" title="Istoria Chinei – 罗马尼亚语" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Istoria Chinei" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="罗马尼亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="История Китая – 俄语" lang="ru" hreflang="ru" data-title="История Китая" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="俄语" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Ist%C3%B2ria_de_sa_Tzina" title="Istòria de sa Tzina – 萨丁语" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Istòria de sa Tzina" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="萨丁语" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="典范条目"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Historija_Kine" title="Historija Kine – 塞尔维亚-克罗地亚语" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Historija Kine" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="塞尔维亚-克罗地亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A0%E0%B7%93%E0%B6%B1_%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BA" title="චීන ඉතිහාසය – 僧伽罗语" lang="si" hreflang="si" data-title="චීන ඉතිහාසය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="僧伽罗语" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/History_of_China" title="History of China – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="History of China" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="典范条目"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Zgodovina_Kitajske" title="Zgodovina Kitajske – 斯洛文尼亚语" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Zgodovina Kitajske" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="斯洛文尼亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Historia_e_Kin%C3%ABs" title="Historia e Kinës – 阿尔巴尼亚语" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Historia e Kinës" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="阿尔巴尼亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%9A%D0%B8%D0%BD%D0%B5" title="Историја Кине – 塞尔维亚语" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Историја Кине" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="塞尔维亚语" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kinas_historia" title="Kinas historia – 瑞典语" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kinas historia" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="瑞典语" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Historia_ya_China" title="Historia ya China – 斯瓦希里语" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Historia ya China" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="斯瓦希里语" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/a_laylay_nu_Cuo-kuo" title="a laylay nu Cuo-kuo – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="a laylay nu Cuo-kuo" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%80%E0%AE%A9_%E0%AE%B5%E0%AE%B0%E0%AE%B2%E0%AE%BE%E0%AE%B1%E0%AF%81" title="சீன வரலாறு – 泰米尔语" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சீன வரலாறு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="泰米尔语" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%88%E0%B8%B5%E0%B8%99" title="ประวัติศาสตร์จีน – 泰语" lang="th" hreflang="th" data-title="ประวัติศาสตร์จีน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="泰语" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87in_tarihi" title="Çin tarihi – 土耳其语" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Çin tarihi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="土耳其语" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%87%DA%AD%DA%AF%D9%88_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%89%D8%AE%D9%89" title="جۇڭگو تارىخى – 维吾尔语" lang="ug" hreflang="ug" data-title="جۇڭگو تارىخى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="维吾尔语" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F_%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%8E" title="Історія Китаю – 乌克兰语" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Історія Китаю" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="乌克兰语" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="تاریخ چین – 乌尔都语" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تاریخ چین" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="乌尔都语" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Xitoy_tarixi" title="Xitoy tarixi – 乌兹别克语" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Xitoy tarixi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="乌兹别克语" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Lịch sử Trung Quốc – 越南语" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lịch sử Trung Quốc" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="越南语" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kaagi_han_Tsina" title="Kaagi han Tsina – 瓦瑞语" lang="war" hreflang="war" data-title="Kaagi han Tsina" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="瓦瑞语" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="中国历史 – 吴语" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="中国历史" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="吴语" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A9%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A8_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="ჩინეთიშ ისტორია – 明格列爾文" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ჩინეთიშ ისტორია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="明格列爾文" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%90%D7%A8%D7%99%D7%A2_%D7%A4%D7%95%D7%9F_%D7%9B%D7%99%D7%A0%D7%A2" title="היסטאריע פון כינע – 意第绪语" lang="yi" hreflang="yi" data-title="היסטאריע פון כינע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="意第绪语" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%8F%B2" title="中國史 – 粤语" lang="yue" hreflang="yue" data-title="中國史" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="粤语" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q82972#sitelinks-wikipedia" title="编辑跨语言链接" class="wbc-editpage">编辑链接</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="命名空间"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="浏览条目正文​[c]" accesskey="c"><span>条目</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Talk:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" rel="discussion" title="关于此页面的讨论​[t]" accesskey="t"><span>讨论</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown " > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="更改语言变体" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">不转换</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-varlang-0" class="selected ca-variants-zh mw-list-item"><a href="/zh/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh" hreflang="zh"><span>不转换</span></a></li><li id="ca-varlang-1" class="ca-variants-zh-Hans mw-list-item"><a href="/zh-hans/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh-Hans" hreflang="zh-Hans"><span>简体</span></a></li><li id="ca-varlang-2" class="ca-variants-zh-Hant mw-list-item"><a href="/zh-hant/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh-Hant" hreflang="zh-Hant"><span>繁體</span></a></li><li id="ca-varlang-3" class="ca-variants-zh-Hans-CN mw-list-item"><a href="/zh-cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh-Hans-CN" hreflang="zh-Hans-CN"><span>大陆简体</span></a></li><li id="ca-varlang-4" class="ca-variants-zh-Hant-HK mw-list-item"><a href="/zh-hk/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh-Hant-HK" hreflang="zh-Hant-HK"><span>香港繁體</span></a></li><li id="ca-varlang-5" class="ca-variants-zh-Hant-MO mw-list-item"><a href="/zh-mo/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh-Hant-MO" hreflang="zh-Hant-MO"><span>澳門繁體</span></a></li><li id="ca-varlang-6" class="ca-variants-zh-Hans-MY mw-list-item"><a href="/zh-my/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh-Hans-MY" hreflang="zh-Hans-MY"><span>大马简体</span></a></li><li id="ca-varlang-7" class="ca-variants-zh-Hans-SG mw-list-item"><a href="/zh-sg/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh-Hans-SG" hreflang="zh-Hans-SG"><span>新加坡简体</span></a></li><li id="ca-varlang-8" class="ca-variants-zh-Hant-TW mw-list-item"><a href="/zh-tw/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" lang="zh-Hant-TW" hreflang="zh-Hant-TW"><span>臺灣正體</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="查看"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"><span>阅读</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit" title="编辑该页面​[e]" accesskey="e"><span>编辑</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=history" title="本页面的早前版本。​[h]" accesskey="h"><span>查看历史</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="页面工具"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="工具" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">工具</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">工具</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">移至侧栏</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">隐藏</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="更多选项" > <div class="vector-menu-heading"> 操作 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2"><span>阅读</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit" title="编辑该页面​[e]" accesskey="e"><span>编辑</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=history"><span>查看历史</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> 常规 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:%E9%93%BE%E5%85%A5%E9%A1%B5%E9%9D%A2/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="列出所有与本页相链的页面​[j]" accesskey="j"><span>链入页面</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Special:%E9%93%BE%E5%87%BA%E6%9B%B4%E6%94%B9/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" rel="nofollow" title="页面链出所有页面的更改​[k]" accesskey="k"><span>相关更改</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//zh.wikipedia.org/wiki/Project:上传" title="上传图像或多媒体文件​[u]" accesskey="u"><span>上传文件</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;oldid=86098896" title="此页面该修订版本的固定链接"><span>固定链接</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=info" title="关于此页面的更多信息"><span>页面信息</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:%E5%BC%95%E7%94%A8%E6%AD%A4%E9%A1%B5%E9%9D%A2&amp;page=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;id=86098896&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="有关如何引用此页面的信息"><span>引用此页</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:URL%E7%BC%A9%E7%9F%AD%E7%A8%8B%E5%BA%8F&amp;url=https%3A%2F%2Fzh.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%25E5%258E%2586%25E5%258F%25B2"><span>获取短链接</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fzh.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%25E5%258E%2586%25E5%258F%25B2"><span>下载二维码</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading" > <div class="vector-menu-heading"> 打印/导出 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="electron-print_pdf" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Special:DownloadAsPdf&amp;page=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=show-download-screen"><span>下载为PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="javascript:print();" rel="alternate" title="本页面的可打印版本​[p]" accesskey="p"><span>打印页面</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> 在其他项目中 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/History_of_China" hreflang="en"><span>维基共享资源</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://zh.wikibooks.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" hreflang="zh"><span>维基教科书</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q82972" title="链接到连接的数据仓库项目​[g]" accesskey="g"><span>维基数据项目</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="页面工具"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="外观"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">外观</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">移至侧栏</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">隐藏</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">维基百科,自由的百科全书</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="zh" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r85100532">.mw-parser-output .hatnote{font-size:small}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:2em;margin-bottom:0.8em;margin-top:0.8em}.mw-parser-output .hatnote-notice-img::after{content:"\202f \202f \202f \202f "}.mw-parser-output .hatnote-notice-img-small::after{content:"\202f \202f "}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-notice-img,body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-notice-img-small{display:none}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .hatnote{display:none!important}}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span class="noviewer hatnote-notice-img" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:%E6%B6%88%E6%AD%A7%E4%B9%89" title="Wikipedia:消歧义"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/25px-Disambig_gray.svg.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/38px-Disambig_gray.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/50px-Disambig_gray.svg.png 2x" data-file-width="220" data-file-height="168" /></a></span>关于与「<b>中国历史</b>」標題相近或相同的条目,請見「<b><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2_(%E6%B6%88%E6%AD%A7%E4%B9%89)" class="mw-disambig" title="中国历史 (消歧义)">中国历史 (消歧义)</a></b>」。</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r84596247">.mw-parser-output .multiple-issues-text{width:95%;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .multiple-issues-text>.mw-collapsible-content{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .compact-ambox .ambox{border:none;border-collapse:collapse;background-color:transparent;margin:0 0 0 1.6em!important;padding:0!important;width:auto;display:block}body.mediawiki .mw-parser-output .compact-ambox .ambox.mbox-small-left{font-size:100%;width:auto;margin:0}.mw-parser-output .compact-ambox .ambox .mbox-text{padding:0!important;margin:0!important}.mw-parser-output .compact-ambox .ambox .mbox-text-span{display:list-item;line-height:1.5em;list-style-type:disc}body.skin-minerva .mw-parser-output .multiple-issues-text>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .compact-ambox .ambox .mbox-image,.mw-parser-output .compact-ambox .ambox .mbox-imageright,.mw-parser-output .compact-ambox .ambox .mbox-empty-cell{display:none}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r83732972">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ambox{border-left-color:#36c!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ambox-speedy,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ambox-delete{border-left-color:#b32424!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ambox-speedy{background-color:#300!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ambox-content{border-left-color:#f28500!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ambox-style{border-left-color:#fc3!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ambox-move{border-left-color:#9932cc!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ambox-protection{border-left-color:#a2a9b1!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ambox{border-left-color:#36c!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ambox-speedy,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ambox-delete{border-left-color:#b32424!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ambox-speedy{background-color:#300!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ambox-content{border-left-color:#f28500!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ambox-style{border-left-color:#fc3!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ambox-move{border-left-color:#9932cc!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ambox-protection{border-left-color:#a2a9b1!important}}</style><table class="box-问题条目 plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-multiple_issues compact-ambox" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/40px-Ambox_important.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/60px-Ambox_important.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/80px-Ambox_important.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="40" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><div class="multiple-issues-text mw-collapsible"><b>本條目存在以下問題</b>,請協助<b><a class="external text" href="https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit">改善本條目</a></b>或在<b><a href="/wiki/Talk:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="Talk:中国历史">討論頁</a></b>針對議題發表看法。 <div class="mw-collapsible-content"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r83732972"><table class="box-Refimprove plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Tango-nosources.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Tango-nosources.svg/45px-Tango-nosources.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Tango-nosources.svg/68px-Tango-nosources.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Tango-nosources.svg/90px-Tango-nosources.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">此條目<b>需要补充更多<a href="/wiki/Wikipedia:%E5%88%97%E6%98%8E%E6%9D%A5%E6%BA%90" title="Wikipedia:列明来源">来源</a></b>。<span class="hide-when-compact"></span> <small class="date-container"><i>(<span class="date">2024年6月29日</span>)</i></small><span class="hide-when-compact"><br /><small>请协助補充多方面<a href="/wiki/Wikipedia:%E5%8F%AF%E9%9D%A0%E6%9D%A5%E6%BA%90" title="Wikipedia:可靠来源">可靠来源</a>以<a class="external text" href="https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit">改善这篇条目</a>,<a href="/wiki/Wikipedia:%E5%8F%AF%E4%BE%9B%E6%9F%A5%E8%AF%81" class="mw-redirect" title="Wikipedia:可供查证">无法查证</a>的内容可能會因為<a href="/wiki/Template:Fact" class="mw-redirect" title="Template:Fact">异议提出</a>而被移除。<br />致使用者:请搜索一下条目的标题(来源搜索:<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.com/search?&amp;as_eq=wikipedia&amp;q=%22%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%22">"中国历史"</a> &#8212; <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.com/search?q=%22%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%22">网页</a>、<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.com/search?tbm=nws&amp;q=&amp;as_src=-newswire+-wire+-presswire+-PR+-press+-release+-wikipedia&amp;q=%22%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%22">新闻</a>、<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?&amp;as_brr=0&amp;as_pub=-icon&amp;q=%22%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%22">书籍</a>、<a rel="nofollow" class="external text" href="//scholar.google.com/scholar?&amp;q=%22%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%22">学术</a>、<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.com/search?tbm=isch&amp;safe=off&amp;q=%22%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%22">图像</a></span>),以检查网络上是否存在该主题的更多可靠来源(<a href="/wiki/Wikipedia:%E5%8F%AF%E9%9D%A0%E6%9D%A5%E6%BA%90" title="Wikipedia:可靠来源">判定指引</a>)。</small></span><span class="hide-when-compact"></span></div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r83732972"><table class="box-POV plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-POV" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Emblem-scales.svg/40px-Emblem-scales.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Emblem-scales.svg/60px-Emblem-scales.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Emblem-scales.svg/80px-Emblem-scales.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">此條目之<b><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%B8%AD%E7%AB%8B%E7%9A%84%E8%A7%82%E7%82%B9" title="Wikipedia:中立的观点">中立性</a>有争议</b>。其內容、語調可能<b>帶有明顯的個人觀點或<a href="/wiki/Wikipedia:%E9%81%BF%E5%85%8D%E5%9C%B0%E5%9F%9F%E4%B8%AD%E5%BF%83" title="Wikipedia:避免地域中心">地方色彩</a>。</b><span class="hide-when-compact"></span> <small class="date-container"><i>(<span class="date">2024年8月14日</span>)</i></small><span class="hide-when-compact"><br /><small>加上此模板的編輯者需在<a href="/wiki/Talk:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="Talk:中国历史">討論頁</a>說明此文中立性有爭議的原因,以便讓各編輯者討論和改善。在編輯之前請務必察看讨论页。</small></span><span class="hide-when-compact"></span></div></td></tr></tbody></table> </div></div><span class="hide-when-compact"></span><span class="hide-when-compact"></span></div></td></tr></tbody></table> <table class="infobox collapsible collapsed" style="border:1px solid #BBBBBB; margin: 0 0 1em 1em; font-size: small; line-height:1.3em; text-align:center; vertical-align: middle"> <tbody><tr> <th colspan="12" style="background-color: var(--background-color-neutral,#EEE);color: inherit;"><br /><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="中國歷史"><img alt="中國歷史" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/%22History_of_China%22_for_template_heading_%28right-to-left%29.svg/240px-%22History_of_China%22_for_template_heading_%28right-to-left%29.svg.png" decoding="async" width="240" height="57" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/%22History_of_China%22_for_template_heading_%28right-to-left%29.svg/360px-%22History_of_China%22_for_template_heading_%28right-to-left%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/%22History_of_China%22_for_template_heading_%28right-to-left%29.svg/480px-%22History_of_China%22_for_template_heading_%28right-to-left%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="121" /></a></span><br /><b><a class="mw-selflink selflink">中国历史</a>系列條目</b> </th></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#C1F8F7" colspan="3" rowspan="3"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%B2%E5%89%8D%E6%96%87%E5%8C%96" title="中国史前文化"><b>史前時代</b></a><br /><a href="/wiki/Template:Neolithic_cultures_of_China" title="Template:Neolithic cultures of China"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>註</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="9"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%97%A7%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%96%87%E5%8C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国旧石器文化列表">舊石器時代</a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="9"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%96%87%E5%8C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国中石器文化列表">中石器時代</a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="9"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%B0%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%96%87%E5%8C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国新石器文化列表">新石器時代</a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="3" rowspan="1"><a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%9B%BD%E6%97%B6%E4%BB%A3" title="古国时代"><b>古国時代</b></a><br /><small>(<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%9A%87%E4%BA%94%E5%B8%9D" title="三皇五帝">三皇五帝</a>)</small> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#C1F8F7" colspan="9"><a href="/wiki/%E9%93%9C%E7%9F%B3%E5%B9%B6%E7%94%A8%E6%97%B6%E4%BB%A3" title="铜石并用时代">銅石並用時代</a><br /><small>(<a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%B2%B3%E6%96%87%E6%98%8E" title="黄河文明">黄河文明</a>、<a href="/wiki/%E9%95%BF%E6%B1%9F%E6%96%87%E6%98%8E" title="长江文明">长江文明</a>、<a href="/wiki/%E9%81%BC%E6%B2%B3%E6%96%87%E6%98%8E" title="遼河文明">辽河文明</a>、<a href="/wiki/%E7%8F%A0%E6%B1%9F%E6%96%87%E6%98%8E" class="mw-redirect" title="珠江文明">珠江文明</a>)</small> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="12"><a href="/wiki/%E5%A4%8F%E6%9C%9D" title="夏朝"><b>夏</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前21世紀—前17世纪</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="12"><a href="/wiki/%E5%95%86%E6%9C%9D" title="商朝"><b>商</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前17世紀—前11世紀</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="3" rowspan="3"><a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D" title="周朝"><b>周</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前11世紀<br />︱<br />前256年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="9"><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%91%A8" title="西周">西周 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前11世紀—前771年</small></span> </a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="3" rowspan="2"><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%91%A8" title="东周">东周<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前770年—前256年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="6"><a href="/wiki/%E6%98%A5%E7%A7%8B%E6%97%B6%E6%9C%9F" title="春秋时期">春秋 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前770年—前5世紀</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="6"><a href="/wiki/%E6%88%98%E5%9B%BD%E6%97%B6%E6%9C%9F" title="战国时期">戰國 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前5世紀—前221年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="12"><a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝"><b>秦</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前221年—前207年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3" rowspan="3"><a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%9C%9D" title="汉朝"><b>汉</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前202年<br />︱<br />220年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="9"><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%A5%9A" title="西楚"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>西楚 前206年—前202年</small></span></a><br /><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%B1%89" title="西汉">西汉 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>前202年—9年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="9"><a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%9C%9D" title="新朝"><b>新</b> <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>9年—23年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="9"><a href="/wiki/%E6%9B%B4%E5%A7%8B%E6%94%BF%E6%AC%8A" title="更始政權"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>更始政權 23年—25年</small></span></a><br /><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B1%89" title="东汉">东汉 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>25年—220年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="3"><a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD" title="三国"><b>三国</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>220年—280年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#C1F8F7" colspan="3"><a href="/wiki/%E6%9B%B9%E9%AD%8F" title="曹魏">魏<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>220年—266年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E8%9C%80%E6%B1%89" title="蜀汉">蜀漢<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>221年—263年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%AD%AB%E5%90%B3" title="孫吳">吳<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>222年—280年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="3" rowspan="2"><a href="/wiki/%E6%99%8B%E6%9C%9D" title="晋朝"><b>晋</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>266年—420年</small></span> </a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="9"><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%99%8B" title="西晋">西晋 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>266年—316年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%99%8B" title="东晋">东晋<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>317年—420年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="6"><a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9B%BD" title="五胡十六国"><b>五胡十六国</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>304年—439年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#C1F8F7" colspan="3" rowspan="4"><a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D" title="南北朝"><b>南<br />北<br />朝</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>420年<br />︱<br />589年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%88%98%E5%AE%8B" title="刘宋">宋 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>420年—479年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="6" rowspan="2"><a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%AD%8F" title="北魏">北魏 <br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>386年—534年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%BD%90" title="南齐">齐 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>479年—502年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E6%A2%81_(%E5%8D%97%E6%9C%9D)" title="梁 (南朝)">梁 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>502年—557年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E9%AD%8F" title="西魏">西魏<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>535年—557年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E9%AD%8F" title="东魏">东魏<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>534年—550年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E9%99%B3_(%E5%8D%97%E6%9C%9D)" title="陳 (南朝)">陳 <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>557年—589年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%91%A8" title="北周">北周<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>557年—581年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%BD%90" title="北齐">北齐<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>550年—577年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="12"><a href="/wiki/%E9%9A%8B%E6%9C%9D" title="隋朝"><b>隋</b> <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>581年—619年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="12"><a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D" title="唐朝"><b>唐</b> <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>618年—907年</small></span></a><br /><a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%91%A8" title="武周"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>武周 690年—705年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#C1F8F7" colspan="3" rowspan="5"><a href="/wiki/%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8D%81%E5%9B%BD" title="五代十国"><b>五<br />代<br />十<br />國</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>907年<br />︱<br />979年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%A2%81" title="后梁">後梁<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>907年—923年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="3" rowspan="5">十國<br />(<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E5%90%B4" title="杨吴">吳</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%94%90" title="南唐">南唐</a><br /><a href="/wiki/%E5%90%B4%E8%B6%8A%E5%9B%BD" title="吴越国">吳越</a>、<a href="/wiki/%E9%97%BD%E5%9B%BD" title="闽国">閩</a><br /><a href="/wiki/%E5%89%8D%E8%9C%80" title="前蜀">前蜀</a>、<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E8%9C%80" title="後蜀">後蜀</a><br /><a href="/wiki/%E8%8D%86%E5%8D%97" title="荆南">荆南</a>、<a href="/wiki/%E9%A9%AC%E6%A5%9A" title="马楚">楚</a><br /><a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%B1%89" title="南汉">南汉</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%B1%89" title="北汉">北汉</a>)<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>907年—979年</small></span> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#C1F8F7" colspan="3" rowspan="6"><a href="/wiki/%E8%BE%BD%E6%9C%9D" title="辽朝"><b>辽<br />(契丹)</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>916年—1125年</small></span></a><br /><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E8%BE%BD" title="西辽"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>西辽<br />1124年—1218年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%94%90" title="后唐">後唐<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>923年—937年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%99%8B" title="后晋">後晉<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>936年—947年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%BE%8C%E6%BC%A2" title="後漢">後漢<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>947年—951年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%91%A8" title="后周">後周<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>951年—960年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="3" rowspan="2"><a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%9C%9D" title="宋朝"><b>宋</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>960年<br />︱<br />1279年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%AE%8B" title="北宋">北宋<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>960年—1127年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#E1FFE1" colspan="3" rowspan="2"><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%8F" title="西夏"><b>西夏</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>1038年—1227年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="3"><a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%AE%8B" title="南宋">南宋<br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>1127年—1279年</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="3"><a href="/wiki/%E9%87%91%E6%9C%9D" title="金朝"><b>金</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>1115年—1234年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFECE1" colspan="12"><a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%B8%9D%E5%9B%BD" title="蒙古帝国"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>蒙古帝國 1206年—1368年</small></span></a><br /><a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D" title="元朝"><b>元</b> <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>1260年/1271年—1368年</small></span></a><br /><a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%85%83" title="北元"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>北元 1368年—1388年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="12"><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D" title="明朝"><b>明</b> <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>1368年—1644年</small></span></a><br /><a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%98%8E" title="南明"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>南明 1644年—1662年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFFFE1" colspan="12"><a href="/wiki/%E5%90%8E%E9%87%91" title="后金"><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>後金 1616年—1636年</small></span></a><br /><a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D" title="清朝"><b>清</b> <span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>1636年/1644年—1912年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#C1F8F7" colspan="12"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E9%99%B8%E6%99%82%E6%9C%9F" title="中華民國大陸時期"><b>中華民國</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>大陆时期 1912年—1949年</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="skin-invert" style="background-color:#FFE1FF" colspan="6"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="中华人民共和国"><b>中華人民共和國</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>1949年至今</small></span></a> </td> <td class="skin-invert" style="background-color:#C1F8F7" colspan="6"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B" title="中華民國"><b>中華民國</b><br /><span style="color:var(--color-placeholder,#888)"><small>臺灣時期 1949年至今</small></span></a> </td></tr> <tr> <td class="plainlist" style="background-color: var(--background-color-neutral,#EEE);color: inherit; text-align:center" colspan="10"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r84090868">.mw-parser-output .hidden-begin{box-sizing:border-box;width:100%;padding:5px;border:none;font-size:95%}.mw-parser-output .hidden-title{font-weight:bold;line-height:1.6;text-align:left}.mw-parser-output .hidden-content{text-align:left}@media all and (max-width:500px){.mw-parser-output .hidden-begin{width:auto!important;clear:none!important;float:none!important}}</style><div class="hidden-begin mw-collapsible mw-collapsed" style=""><div class="hidden-title skin-nightmode-reset-color" style="text-align:center;">相关条目</div><div class="hidden-content mw-collapsible-content" style="text-align:center;"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r79074265">.mw-parser-output .div-col{margin-top:0.3em;column-width:30em}.mw-parser-output .div-col-small{font-size:90%}.mw-parser-output .div-col-rules{column-rule:1px solid #aaa}.mw-parser-output .div-col dl,.mw-parser-output .div-col ol,.mw-parser-output .div-col ul{margin-top:0}.mw-parser-output .div-col li,.mw-parser-output .div-col dd{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="div-col" style="column-count:2; column-width:auto;column-width:20em;"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%B2%E5%AD%A6%E5%8F%B2" title="中国史学史">中国史学史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="中国历史年表">中国历史年表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%9C%9D%E4%BB%A3" title="中国朝代">中国朝代</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%A6%96%E9%83%BD" title="中国首都">中国首都</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%AF%AD%E8%A8%80" title="中国语言">中国语言</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BE%8E%E6%9C%AF%E5%8F%B2" title="中国美术史">艺术史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%8F%B2" title="中国经济史">经济史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%95%99%E8%82%B2%E5%8F%B2" title="中国教育史">教育史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A7%91%E5%AD%A6%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中国科学史">科技史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B3%95%E5%88%B6%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國法制史">法制史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%B0%E9%97%BB%E5%8F%B2" title="中国新闻史">新闻史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%86%9B%E4%BA%8B%E5%8F%B2" title="中国军事史">军事史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%B4%E5%86%9B%E5%8F%B2" title="中国水军史">水军史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%9F%E4%B8%80" title="中国统一">統一史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%92%B0%E5%A2%83%E5%8F%B2" title="中國環境史">環境史</a></li></ul></div> </div></div> </td></tr> <tr> <td style="background-color: var(--background-color-neutral,#EEE);color: inherit;text-align:center" colspan="10"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/30px-China_dragon.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/45px-China_dragon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/60px-China_dragon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></span></span> <b><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="中国历史年表">中国历史年表</a></b><br /><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r84265675">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:" :"}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist-pipe dd::after,.mw-parser-output .hlist-pipe li::after{content:" | ";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist-hyphen dd::after,.mw-parser-output .hlist-hyphen li::after{content:" - ";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist-comma dd::after,.mw-parser-output .hlist-comma li::after{content:"、";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:"("counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output ul.cslist,.mw-parser-output ul.sslist{margin:0;padding:0;display:inline-block;list-style:none}.mw-parser-output .cslist li,.mw-parser-output .sslist li{margin:0;display:inline-block}.mw-parser-output .cslist li::after{content:","}.mw-parser-output .sslist li::after{content:";"}.mw-parser-output .cslist li:last-child::after,.mw-parser-output .sslist li:last-child::after{content:none}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r84244141">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:110%;margin:0 8em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:110%;margin:0 5em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/Template:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="Template:中国历史"><abbr title="查看该模板">查</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/Template_talk:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="Template talk:中国历史"><abbr title="讨论该模板">论</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/Special:%E7%BC%96%E8%BE%91%E9%A1%B5%E9%9D%A2/Template:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="Special:编辑页面/Template:中国历史"><abbr title="编辑该模板">编</abbr></a></li></ul></div> </td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84265675"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r84913072">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:100%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:640px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}body.skin--responsive .mw-parser-output .sidebar a>img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-subgroup,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-pretitle,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-heading,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-below{background:inherit!important;color:inherit!important;border-color:#54595d!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar a:not(.new):not(.mw-selflink):link{color:var(--color-progressive)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-subgroup,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-pretitle,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-heading,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-below{background:inherit!important;color:inherit!important;border-color:#54595d!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar a:not(.new):not(.mw-selflink):link{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile vcard" style="width:19em;"><tbody><tr><th class="sidebar-title"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="中國">中國</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:China_satellite.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/China_satellite.png/220px-China_satellite.png" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/China_satellite.png/330px-China_satellite.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/China_satellite.png/440px-China_satellite.png 2x" data-file-width="1278" data-file-height="956" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;"><a class="mw-selflink selflink">中国历史</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding-top:0;text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="中国历史年表">年表</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%9C%9D%E4%BB%A3" title="中国朝代">朝代</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%BF%91%E4%BB%A3%E5%8F%B2" title="中国近代史">近代史</a><br /> <a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="明朝歷史">明史</a> - <a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="清朝历史">清史</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="中華民國歷史">民國史</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="中华人民共和国历史">共和国史</a><br /><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%96%87%E5%8C%96%E5%8F%B2" title="中國文化史">文化史</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%B2%E5%89%8D%E6%96%87%E5%8C%96" title="中国史前文化">史前文化</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BC%A0%E8%AF%B4%E6%97%B6%E4%BB%A3" title="中国传说时代">传说时代</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9C%B0%E7%90%86" title="中国地理">中国地理</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding-top:0;text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%96%86%E5%9F%9F%E5%8F%B2" title="中国疆域史">疆域</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%BE%B9%E5%A2%83%E7%BA%BF" class="mw-redirect" title="中国边境线">边界</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%A6%96%E9%83%BD" title="中国首都">首都</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="中国行政区划">区划</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%99%82%E5%8D%80" title="中國時區">時區</a><br /><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%94%E5%80%99" title="中国气候">气候</a> - <a href="/wiki/Category:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9C%B0%E5%9B%BE" title="Category:中国地图">地圖</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%8E%AF%E5%A2%83" class="mw-redirect" title="中国环境">环境</a> - <a href="/wiki/Category:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9C%B0%E8%B4%A8" title="Category:中国地质">地质</a> - <a href="/wiki/Category:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%94%9F%E7%89%A9%E7%BE%A4" title="Category:中国生物群">生物</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%8F%B2" title="中國政治史">中國政治</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding-top:0;text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%B3%95%E7%B3%BB" title="中华法系">法制</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B3%95%E5%88%B6%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國法制史">史</a>) - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%90%8F%E6%B2%BB%E5%8F%B2" title="中國吏治史">吏治史</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%A4%E4%BB%A3%E8%81%8C%E5%AE%98" title="中国古代职官">职官制度</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%94%BF%E5%85%9A%E5%8F%B2" title="中国政党史">政党</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%86%9B%E4%BA%8B%E5%8F%B2" title="中国军事史">军事</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%B0%8D%E5%A4%96%E9%97%9C%E4%BF%82%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國對外關係史">外交</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%8F%B2" title="中国经济史">中国经济</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding-top:0;text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%86%9C%E4%B8%9A" class="mw-redirect" title="中国农业">农业</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%B4%A7%E5%B8%81%E5%8F%B2" title="中国货币史">货币</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%80%9A%E5%95%86%E5%8F%B2" title="中国通商史">外贸</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%A4%E9%80%9A%E5%8F%B2" title="中国交通史">交通</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%97%85%E6%B8%B8%E4%B8%9A" class="mw-redirect" title="中国旅游业">旅游</a> <br /> <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E" title="中华人民共和国经济">大陆经济</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="中国人">中国人文</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding-top:0;text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%AF%AD%E8%A8%80" title="中国语言">语言</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%96%87%E5%AD%97" title="中國文字">文字</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E5%90%8D" class="mw-redirect" title="中国人名">姓名</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E5%8F%A3" class="mw-redirect mw-disambig" title="中国人口">人口</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E5%8F%A3%E5%8F%B2" title="中国人口史">史</a>) - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%B0%91%E6%97%8F" title="中华民族">民族</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%96%87%E5%8C%96" title="中华文化">中国文化</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="padding-top:0;text-align:center;"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A5%9E%E8%AF%9D" title="中国神话">神话</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%80%9D%E6%83%B3%E5%8F%B2" title="中国思想史">思想</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="中国哲学">哲学</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%87%E5%AD%A6" title="中国文学">文學</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%AE%97%E6%95%99" title="中国宗教">宗教</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%AE%97%E6%95%99%E5%8F%B2" title="中国宗教史">史</a>)<br /> <p><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%8F%9C" title="中国菜">饮食</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%9C%8D%E9%A5%B0%E5%8F%B2" title="中国服饰史">服饰</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%BB%BA%E7%AF%89" title="中國建築">建築</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%96%E7%95%8C%E9%81%97%E4%BA%A7" class="mw-redirect" title="中国世界遗产">文物</a> - <a href="/wiki/%E6%BC%A2%E6%97%8F%E5%82%B3%E7%B5%B1%E7%AF%80%E6%97%A5" title="漢族傳統節日">節日</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%91%E4%BF%97" title="中国民俗">民俗</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%95%99%E8%82%B2%E5%8F%B2" title="中国教育史">教育</a><br /> <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A7%91%E5%AD%A6%E6%8A%80%E6%9C%AF%E5%8F%B2" title="中国科学技术史">科学</a> - <a href="/wiki/%E4%BA%94%E6%9C%AF" title="五术">五术</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8C%BB%E5%AD%A6" title="中医学">医学</a> - <a href="/wiki/%E6%9C%AF%E6%95%B0" title="术数">術數</a>) - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%AD%A6%E6%9C%AF" title="中国武术">武术</a><br /> </p> <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BE%8E%E6%9C%AF%E5%8F%B2" title="中国美术史">藝術</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B9%A6%E6%B3%95" title="中国书法">书法</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B2%B9%E7%95%AB" title="中國油畫">油画</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%94%BB" title="中国画">国画</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%9F%B3%E4%B9%90" title="中国音乐">音乐</a> - <a href="/wiki/%E6%88%8F%E6%9B%B2" title="戏曲">戏曲</a> - <a href="/wiki/%E8%8F%AF%E8%AA%9E%E9%9B%BB%E5%BD%B1" title="華語電影">电影</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below"> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:China_dragon.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/32px-China_dragon.svg.png" decoding="async" width="32" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/48px-China_dragon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/64px-China_dragon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Portal:%E4%B8%AD%E5%9B%BD" title="Portal:中国">中国主题</a></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar" style="line-height:1.6"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84265675"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84244141"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/Template:%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="Template:中國"><abbr title="查看该模板">查</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/Template_talk:%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="Template talk:中國"><abbr title="讨论该模板">论</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/Special:%E7%BC%96%E8%BE%91%E9%A1%B5%E9%9D%A2/Template:%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="Special:编辑页面/Template:中國"><abbr title="编辑该模板">编</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Zh-Territories_of_Dynasties_in_China.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Zh-Territories_of_Dynasties_in_China.gif/400px-Zh-Territories_of_Dynasties_in_China.gif" decoding="async" width="400" height="386" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Zh-Territories_of_Dynasties_in_China.gif 1.5x" data-file-width="556" data-file-height="537" /></a><figcaption>中国或<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%9C%B0" title="汉地">漢地</a>历代政权领土变更</figcaption></figure> <p><b>中國歷史</b>,如果從<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="中國">中國</a>的<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%AD%97%E5%8F%B2" title="漢字史">文字史</a>首次成体系的<a href="/wiki/%E7%94%B2%E9%AA%A8%E6%96%87" title="甲骨文">甲骨文</a>出现的<a href="/wiki/%E5%95%86%E6%9C%9D" title="商朝">商朝</a>中期(<a href="/wiki/%E5%89%8D13%E4%B8%96%E7%B4%80" class="mw-redirect" title="前13世紀">前1300年</a>算起)算起約有3,300年; </p><p>从<a href="/wiki/%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%AD%A6" title="考古学">考古学</a>上具有广域王权的都城定位的<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E6%96%87%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="二里头文化">二里头文化</a>遗址(<a href="/wiki/%E5%89%8D1920%E5%B9%B4" class="mw-redirect" title="前1920年">前1920年</a>)算起約有3,700年; </p><p>从<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%91%A8" title="西周">西周</a>文献中的<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E6%9C%9D" title="夏朝">夏朝</a>(<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E5%95%86%E5%91%A8%E6%96%AD%E4%BB%A3%E5%B7%A5%E7%A8%8B" title="夏商周断代工程">前2070年算起</a>)算起约有4,100年; </p><p>从<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%91%A8" title="西周">西周</a>文献中傳說中的<a href="/wiki/%E5%B0%A7" title="尧">尧</a>(<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E5%95%86%E5%91%A8%E6%96%AD%E4%BB%A3%E5%B7%A5%E7%A8%8B" title="夏商周断代工程">前2350年算起</a>)算起约有4400年; </p><p>從<a href="/wiki/%E5%AD%94%E5%AD%90" title="孔子">孔子</a>所言<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%9A%87%E4%BA%94%E5%B8%9D" title="三皇五帝">三皇五帝</a>的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%82%B3%E8%AA%AA%E6%99%82%E4%BB%A3" class="mw-redirect" title="中國傳說時代">傳說時代</a>算起約有4,700年(<a href="/wiki/%E9%BB%83%E5%B8%9D%E7%B4%80%E5%85%83" class="mw-redirect" title="黃帝紀元">前2698年算起</a>)或者5300年(前3300年算起); </p><p>从已发现的最早城市<a href="/wiki/%E8%89%AF%E6%B8%9A%E6%96%87%E5%8C%96" title="良渚文化">良渚文化</a>遗址算起約有5,300年<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>(也有意见认为良渚文化仍属史前时期); </p><p>從<a href="/wiki/%E7%9B%A4%E5%8F%A4" class="mw-redirect" title="盤古">盤古</a>、<a href="/wiki/%E5%A5%B3%E5%AA%A7" class="mw-redirect" title="女媧">女媧</a>、<a href="/wiki/%E6%9C%89%E5%B7%A2%E6%B0%8F" title="有巢氏">有巢氏</a>等不確定的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%A5%9E%E8%A9%B1" class="mw-redirect" title="中國神話">神話時代</a>算起「<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%96%87%E6%98%8E%E4%BA%94%E5%8D%83%E5%B9%B4%E8%AF%B4" title="中华文明五千年说">約有五千年</a>」(這也是傳統民間認知上的長度); </p><p>从考古学上具有<a href="/wiki/%E9%85%8B%E9%82%A6" title="酋邦">酋邦</a>定位的<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E8%BE%BD%E6%B2%B3" title="西辽河">西辽河流域</a><a href="/wiki/%E7%89%9B%E6%B2%B3%E6%A2%81%E9%81%97%E5%9D%80" title="牛河梁遗址">牛河梁遗址</a>(<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%9B%BD%E6%97%B6%E4%BB%A3" title="古国时代">古国时代</a>开端)算起有5800年; </p><p>从第一座城市高庙文化彭头山遗迹算起有6800年; </p><p>从最早的文字雏形<a href="/wiki/%E8%B4%BE%E6%B9%96%E5%A5%91%E5%88%BB%E7%AC%A6%E5%8F%B7" title="贾湖契刻符号">贾湖契刻符号</a>开始算起有8600年; </p><p>從<a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%99%82%E4%BB%A3" class="mw-redirect" title="新石器時代">新石器時代</a>的<a href="/wiki/%E7%A3%81%E5%B1%B1%E6%96%87%E5%8C%96" title="磁山文化">磁山文化</a>算起約有1万年; </p><p>從<a href="/wiki/%E8%88%8A%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%99%82%E4%BB%A3" class="mw-redirect" title="舊石器時代">舊石器時代</a>的<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E7%8C%BF%E4%BA%BA" title="北京猿人">北京猿人</a>和<a href="/wiki/%E8%93%9D%E7%94%B0%E7%8C%BF%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="蓝田猿人">藍田猿人</a>時期算起約有68–100多萬年。<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>中国的傳說有<a href="/wiki/%E4%BC%8F%E7%BE%B2" title="伏羲">伏羲</a>做<a href="/wiki/%E5%85%AB%E5%8D%A6" title="八卦">八卦</a>,而近代在湖广高庙文化遗址则出土了形状为八角星的占卜盘;<a href="/wiki/%E9%BB%83%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="黃帝">黃帝</a>時代<a href="/wiki/%E5%80%89%E9%A0%A1" class="mw-redirect" title="倉頡">倉頡</a>造<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%AD%97" class="mw-redirect" title="漢字">文字</a>,而近代考古出土則發現3,300年前(前1300年)的<a href="/wiki/%E7%94%B2%E9%AA%A8%E6%96%87" title="甲骨文">甲骨文</a>、4,500年前的<a href="/wiki/%E9%99%B6%E6%96%87" title="陶文">陶文</a>、約5,000年前至8,000年前具有文字性質的龜骨契刻符號;<a href="/wiki/%E9%BB%83%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="黃帝">黃帝</a>時代<a href="/wiki/%E6%9D%9C%E5%BA%B7" title="杜康">杜康</a>造<a href="/wiki/%E9%85%92" title="酒">酒</a>,而近代考古学家则在10,000年前至7,000年前的<a href="/wiki/%E8%A3%B4%E6%9D%8E%E5%B2%97%E6%96%87%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="裴李岗文化">裴李岗文化</a><a href="/wiki/%E8%B4%BE%E6%B9%96%E9%81%97%E5%9D%80" class="mw-redirect" title="贾湖遗址">贾湖遗址</a>发现了世界上最早的酿造酒。 </p><p>從<a href="/wiki/%E6%94%BF%E6%B2%BB" title="政治">政治</a>和<a href="/wiki/%E7%A4%BE%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="社會">社會</a>形態區分中國歷史,據考古資料顯示,約在距今六千年前的<a href="/wiki/%E8%A3%B4%E6%9D%8E%E5%B4%97%E6%96%87%E5%8C%96" title="裴李崗文化">裴李崗文化</a>晚期或者<a href="/wiki/%E4%BB%B0%E9%9F%B6%E6%96%87%E5%8C%96" title="仰韶文化">仰韶文化</a>早期時代,中原地區從<a href="/wiki/%E6%AF%8D%E7%B3%BB%E7%A4%BE%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="母系社會">母系氏族社會</a>漸漸過渡到<a href="/wiki/%E7%88%B6%E7%B3%BB%E7%A4%BE%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="父系社會">父系氏族社會</a>。同時,原始社會平等被打破。而據有文字<a href="/wiki/%E6%AD%B7%E5%8F%B2%E8%A8%98%E8%BC%89" class="mw-redirect" title="歷史記載">記載的歷史</a>,<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E6%9C%9D" title="夏朝">夏朝</a>已經開始君王<a href="/wiki/%E4%B8%96%E8%A5%B2" class="mw-redirect" title="世襲">世襲</a>,<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D" title="周朝">周朝</a>建立完備的<a href="/wiki/%E7%A4%BC%E4%B9%90%E5%88%B6%E5%BA%A6" title="礼乐制度">禮</a>制,至<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%91%A8" class="mw-redirect" title="東周">東周</a>逐漸解構,<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝">秦朝</a>統一各國政治和許多民間分歧的文字和丈量制度,並建立<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E9%9B%86%E6%AC%8A" class="mw-redirect" title="中央集權">中央集權</a>的專制君權統治。自<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E6%9C%9D" class="mw-redirect" title="漢朝">漢朝</a>起則以<a href="/wiki/%E6%96%87%E5%AE%98" title="文官">文官</a>主治國家直至<a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D" title="清朝">清朝</a>。清末以降,從<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%96%B9%E4%B8%96%E7%95%8C" title="西方世界">西方世界</a>東傳的<a href="/wiki/%E7%A7%91%E5%AD%B8%E4%B8%BB%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="科學主義">科學主義</a>、<a href="/wiki/%E6%B0%91%E4%B8%BB%E4%B8%BB%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="民主主義">民主主義</a>、<a href="/wiki/%E8%B3%87%E6%9C%AC%E4%B8%BB%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="資本主義">資本主義</a>、<a href="/wiki/%E5%85%B1%E7%94%A2%E4%B8%BB%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="共產主義">共產主義</a>、<a href="/wiki/%E7%A4%BE%E6%9C%83%E4%B8%BB%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="社會主義">社會主義</a>等之各種新思潮始規模性流傳。20世紀初,人民<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E4%BA%A5%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="辛亥革命">興起革命</a>終推翻數千年來的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%9A%87%E5%B8%9D" title="中国皇帝">中国帝制</a>及<a href="/wiki/%E5%B0%81%E5%BB%BA%E5%88%B6%E5%BA%A6_(%E4%B8%AD%E5%9C%8B)" title="封建制度 (中國)">封建社會</a>等傳統,並於1912年初建立首次<a href="/wiki/%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%88%B6" title="共和制">共和制</a>——「<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B" title="中華民國">中華民國</a>」。1949年10月1日,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A" title="中国共产党">中国共产党</a>在<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E9%99%86" title="中国大陆">大陸</a>建立“<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="中华人民共和国">中华人民共和国</a>”,而<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%B0%91%E9%BB%A8" title="中國國民黨">中國國民黨</a>執政的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="中華民國政府">中華民國政府</a>因<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E5%85%B1%E5%85%A7%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="國共內戰">國共內戰</a><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C%E9%81%B7%E5%8F%B0" title="中華民國政府遷台">退守至臺灣</a>,75年以來維持<a href="/wiki/%E8%87%BA%E6%B5%B7%E7%8F%BE%E7%8B%80" title="臺海現狀">兩岸分治</a>及<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E5%95%8F%E9%A1%8C" title="臺灣問題">戰後和平</a>格局至今。 </p><p>從<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%8F%B2" title="中国经济史">經濟</a>形態觀察,中國古代人口主要由<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%B0%91" title="平民">自由人</a>構成,<a href="/wiki/%E7%A7%81%E6%9C%89%E5%88%B6" title="私有制">私有制</a>、<a href="/wiki/%E5%95%86%E6%A5%AD" class="mw-redirect" title="商業">商業</a>活動發達。<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D" title="周朝">周朝</a>時商業主要由<a href="/wiki/%E5%B0%81%E5%BB%BA" title="封建">封建</a>領主階層控制的官商貿易和<a href="/wiki/%E5%BA%B6%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="庶人">庶人</a>的自由貿易構成。秦漢以後實行<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E9%9B%86%E6%AC%8A" class="mw-redirect" title="中央集權">中央集權</a>,人口由<a href="/wiki/%E5%A3%AB%E5%A4%A7%E5%A4%AB" title="士大夫">士</a>、<a href="/wiki/%E8%BE%B2%E6%B0%91" title="農民">農</a>、<a href="/wiki/%E5%B7%A5%E4%BA%BA" title="工人">工</a>、<a href="/wiki/%E5%95%86%E4%BA%BA" title="商人">商</a>等構成,其中以從事農業的自由民為主體,是一個君權官僚制下的以土地爲主要生產資本的較為自由的商業經濟社會,一些重要的行業譬如<a href="/wiki/%E9%A3%9F%E7%94%A8%E6%B2%B9" title="食用油">油</a><a href="/wiki/%E9%A3%9F%E7%9B%90" title="食盐">鹽</a><a href="/wiki/%E7%A8%BB" title="稻">米</a>等由<a href="/wiki/%E5%AE%98%E5%83%9A" title="官僚">官僚</a>和<a href="/wiki/%E5%95%86%E4%BA%BA" title="商人">商人</a><a href="/wiki/%E5%9E%84%E6%96%AD" class="mw-redirect" title="垄断">垄断</a>。除了<a href="/wiki/%E5%86%9C%E4%B8%9A" title="农业">農業</a>,<a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%B7%A5%E4%B8%9A" title="手工业">手工業</a>以及商業貿易也有很大的發展。早在漢朝<a href="/wiki/%E7%B5%B2%E7%B6%A2%E4%B9%8B%E8%B7%AF" class="mw-redirect" title="絲綢之路">絲綢之路</a>的開通,促進東亞與<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E4%BA%9E" class="mw-redirect" title="中亞">中亞</a>至<a href="/wiki/%E6%AD%90%E6%B4%B2" class="mw-redirect" title="歐洲">歐洲</a>的陸上交通時,國際貿易早已起步;<a href="/wiki/%E9%9A%8B%E5%94%90%E5%A4%A7%E8%BF%90%E6%B2%B3" title="隋唐大运河">隋唐時大運河</a>的開通促進南北貿易;唐朝的盛世及外交的開放、交通的建設,更使各國文化、物資得以交流;<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D" title="唐朝">唐朝</a>時出現類似匯兌<a href="/wiki/%E8%A8%BC%E5%88%B8" class="mw-redirect" title="証券">証券</a>的<a href="/wiki/%E9%A3%9B%E9%8C%A2" title="飛錢">飛錢</a>,宋代時出現<a href="/wiki/%E7%B4%99%E5%B9%A3" title="紙幣">紙幣</a>;元代時更因為全面開通商旅的關卡使得與<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E4%BA%9E" class="mw-redirect" title="中亞">中亞</a>的商業交流十分繁榮;<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%B8%85" class="mw-redirect" title="明清">明清</a>时實行<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E7%A6%81" title="海禁">海禁</a>,清末則受到西方國家的影響,<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E4%B8%8A%E7%B5%B2%E8%B7%AF" class="mw-redirect" title="海上絲路">海上絲路</a>的<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E9%9A%9B%E8%B2%BF%E6%98%93" class="mw-redirect" title="國際貿易">國際貿易</a>發展迅速。20世紀初中華民國實行<a href="/wiki/%E7%A7%81%E6%9C%89%E5%88%B6" title="私有制">私有制</a>和<a href="/wiki/%E8%B5%84%E6%9C%AC%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="资本主义">资本主义</a>制度,普遍被认为带有<a href="/wiki/%E8%A3%99%E5%B8%B6%E8%B3%87%E6%9C%AC%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="裙帶資本主義">官僚资本主义</a>色彩;而中华人民共和国成立初期,起先為<a href="/wiki/%E5%85%AC%E6%9C%89%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="公有制">公有制</a>的<a href="/wiki/%E8%A8%88%E5%8A%83%E7%B6%93%E6%BF%9F" title="計劃經濟">計劃經濟</a>社會,1978年起治國方向調整為<a href="/wiki/%E6%94%B9%E9%9D%A9%E9%96%8B%E6%94%BE" class="mw-redirect" title="改革開放">改革開放</a>,逐步朝向<a href="/wiki/%E7%A7%81%E6%9C%89%E5%88%B6" title="私有制">私有制</a>、<a href="/wiki/%E8%B3%87%E6%9C%AC%E4%B8%BB%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="資本主義">資本制</a>下的<a href="/wiki/%E5%B8%82%E5%A0%B4%E7%B6%93%E6%BF%9F" class="mw-redirect" title="市場經濟">市場經濟</a>社會之轉型,該形態被稱為在<a href="/wiki/%E5%AE%8F%E8%A7%80%E8%AA%BF%E6%8E%A7" title="宏觀調控">宏觀調控</a>下的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%89%B9%E8%89%B2%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="中国特色社会主义">中国特色</a><a href="/wiki/%E7%A4%BE%E6%9C%83%E4%B8%BB%E7%BE%A9%E5%B8%82%E5%A0%B4%E7%B6%93%E6%BF%9F" class="mw-redirect" title="社會主義市場經濟">社會主義市場經濟</a>,同時<a href="/wiki/%E5%B7%A5%E6%A5%AD%E5%8C%96" title="工業化">工業化</a>及<a href="/wiki/%E9%83%BD%E5%B8%82%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="都市化">都市化</a>發展迅速,數億人口在短短20多年內從農民轉為城市工商業就業<span id="noteTag-cite_ref-sup"><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>註 1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></span>。21世紀初,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="中华人民共和国">中国</a>成為世界第二大<a href="/wiki/%E7%B6%93%E6%BF%9F%E9%AB%94" class="mw-redirect" title="經濟體">經濟體</a>。 </p><p><a href="/wiki/%E9%92%B1%E7%A9%86" class="mw-redirect" title="钱穆">钱穆</a>在<a href="/wiki/%E8%91%97%E4%BD%9C" class="mw-redirect" title="著作">著作</a>《中国历史》(由<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E5%9C%8B%E6%A3%9F_(%E6%95%99%E6%8E%88)" title="孫國棟 (教授)">孫國棟</a>、蘇慶彬、胡詠超编著)的导言中提到:<sup id="cite_ref-弁_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-弁-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <blockquote class="quote-frame pullquote" style="font-size: 95%; padding: 0.5em 2em; background-color: var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); border: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); color: inherit; display:table; float:none;"><div style="padding: 0.6em 1em;">附隨於事者,應知此事所發生之<a href="/wiki/%E5%9C%B0%E5%9F%9F" class="mw-redirect" title="地域">地域</a>;附隨於<a href="/wiki/%E4%BA%BA" title="人">人</a>者,應知其人之家世與<a href="/wiki/%E7%A8%AE%E5%A7%93" class="mw-redirect" title="種姓">種姓</a>。故學歷史,又必兼通<a href="/wiki/%E5%9C%B0%E7%90%86" class="mw-redirect" title="地理">地理</a>與<a href="/wiki/%E6%B0%91%E6%97%8F" title="民族">民族</a>;在中國歷史上,民族關係較為單純,而地域範圍則甚廣大,因此治中國史,地理知識尤更需要。循此以往,乃有<a href="/wiki/%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%88%B6%E5%BA%A6" class="mw-redirect" title="政治制度">政治制度</a>、<a href="/wiki/%E7%A4%BE%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="社會">社會</a>背景、<a href="/wiki/%E7%B6%93%E6%BF%9F" class="mw-redirect" title="經濟">經濟</a>活動、<a href="/wiki/%E5%AD%A6%E6%9C%AF" title="学术">學術</a>派別、<a href="/wiki/%E6%80%9D%E6%83%B3" title="思想">思想</a>流變、<a href="/wiki/%E5%AE%97%E6%95%99" title="宗教">宗教</a>信仰、<a href="/wiki/%E8%97%9D%E8%A1%93" class="mw-redirect" title="藝術">藝術</a>創造諸端,此皆與歷史有關,並於歷史中亦佔重要地位,然<a href="/wiki/%E6%80%A7%E8%B4%A8_(%E5%93%B2%E5%AD%A6)" title="性质 (哲学)">性質</a>較專門,內容較<a href="/wiki/%E5%A4%8D%E6%9D%82%E7%B3%BB%E7%BB%9F" title="复杂系统">複雜</a>。</div></blockquote> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="史前时期"><span id=".E5.8F.B2.E5.89.8D.E6.97.B6.E6.9C.9F"></span>史前时期</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=1" title="编辑章节:史前时期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%B2%E5%89%8D%E6%96%87%E5%8C%96" title="中国史前文化">中国史前文化</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="旧石器时代"><span id=".E6.97.A7.E7.9F.B3.E5.99.A8.E6.97.B6.E4.BB.A3"></span>旧石器时代</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=2" title="编辑章节:旧石器时代"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%88%8A%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%99%82%E4%BB%A3" class="mw-redirect" title="中國舊石器時代">中國舊石器時代</a></div> <p>迄今為止發現的最早的高等靈長類<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%9B%99%E7%8C%BF" class="mw-redirect" title="中華曙猿">中華曙猿</a>在4,500萬年前生活在中國<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E5%8D%97" title="江南">江南</a>一帶。考古証據顯示224萬年至225萬年前,中國就有<a href="/wiki/%E7%9B%B4%E7%AB%8B%E4%BA%BA" title="直立人">直立人</a>居住,目前考古發現的較早的原始人類蹤跡有<a href="/wiki/%E5%B7%AB%E5%B1%B1%E4%BA%BA" title="巫山人">巫山人</a>、<a href="/wiki/%E5%85%83%E8%B0%8B%E4%BA%BA" title="元谋人">元謀人</a>、<a href="/wiki/%E8%97%8D%E7%94%B0%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="藍田人">藍田人</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E7%8C%BF%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="南京猿人">南京直立人</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E7%8C%BF%E4%BA%BA" title="北京猿人">北京直立人</a>等。 </p><p>中國史前時代的各種文化是經過以下幾個階段:以直立猿人為主的<a href="/wiki/%E8%88%8A%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%99%82%E4%BB%A3" class="mw-redirect" title="舊石器時代">舊石器時代</a>早中期(距今約50至40多萬年前),接著進入舊石器時代中晚期,以<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E9%A0%82%E6%B4%9E%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="山頂洞人">山頂洞人</a>為代表,距今約在20至10餘萬年前。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="中石器时代"><span id=".E4.B8.AD.E7.9F.B3.E5.99.A8.E6.97.B6.E4.BB.A3"></span>中石器时代</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=3" title="编辑章节:中石器时代"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%96%87%E5%8C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国中石器文化列表">中國中石器文化列表</a></div> <p>在中國的考古學中,與舊石器時代及新石器時代相比,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%99%82%E4%BB%A3" title="中石器時代">中石器時代</a>資料相對較少。中石器時代,位於舊石器時代晚期與新石器時代早期之間,以<a href="/w/index.php?title=%E7%B4%B0%E7%9F%B3%E5%99%A8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="細石器(页面不存在)">細石器</a>的製造為特徵,因而被稱為「細石器時代」。中國約在前1萬至前7千年間處於中石器時代,持續時間相對短暫,隨後進入新石器時代。 </p><p>其中,<a href="/wiki/%E9%99%9D%E8%A5%BF%E7%9C%81" class="mw-redirect" title="陝西省">陝西省</a><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%8D%94%E5%8E%BF" title="大荔县">大荔縣</a>的<a href="/w/index.php?title=%E6%B2%99%E8%8B%91%E6%96%87%E5%8C%96&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="沙苑文化(页面不存在)">沙苑文化</a>、<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97%E7%9C%81" title="河南省">河南省</a><a href="/wiki/%E8%A8%B1%E6%98%8C%E5%B8%82" class="mw-redirect" title="許昌市">許昌市</a>的<a href="/wiki/%E7%81%B5%E4%BA%95%E2%80%9C%E8%AE%B8%E6%98%8C%E4%BA%BA%E2%80%9D%E9%81%97%E5%9D%80" title="灵井“许昌人”遗址">靈井文化</a>、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E8%A5%BF%E7%9C%81" title="山西省">山西省</a><a href="/wiki/%E6%B2%81%E6%B0%B4%E5%8E%BF" title="沁水县">沁水縣</a>的<a href="/wiki/%E4%B8%8B%E5%B7%9D%E6%96%87%E5%8C%96" title="下川文化">下川文化</a>,以及<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%8D%97" title="越南">越南</a><a href="/wiki/%E5%92%8C%E5%B9%B3%E7%9C%81" title="和平省">和平省</a>的<a href="/wiki/%E5%92%8C%E5%B9%B3%E6%96%87%E5%8C%96" title="和平文化">和平文化</a>,是中石器時代的重要文化代表。這些文化不僅是考古學的寶藏,更揭示了古代社會的生活方式、技術水平和文化特徵,為我們理解古代人類演化提供了寶貴的信息。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="新石器时代"><span id=".E6.96.B0.E7.9F.B3.E5.99.A8.E6.97.B6.E4.BB.A3"></span>新石器时代</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=4" title="编辑章节:新石器时代"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%B0%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%96%87%E5%8C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国新石器文化列表">中国新石器文化列表</a></div> <p><a href="/wiki/%E4%BB%99%E4%BA%BA%E6%B4%9E%E3%80%81%E5%90%8A%E6%A1%B6%E7%8E%AF%E9%81%97%E5%9D%80" title="仙人洞、吊桶环遗址">仙人洞、吊桶环遗址</a>的考古结果表明,中国在1.8万年前就已经会制作陶罐。陶罐的出现标志着中国率先进入新石器时代。<a href="/wiki/%E4%BB%99%E4%BA%BA%E6%B4%9E%E3%80%81%E5%90%8A%E6%A1%B6%E7%8E%AF%E9%81%97%E5%9D%80" title="仙人洞、吊桶环遗址">仙人洞、吊桶环遗址</a>还发现了半野生半驯化的人工稻米,这些考古学证据说明中国是世界上最早栽培水稻的地区。<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>当今世界上最早的驯化水稻则发现与湖南南部湘江源头的道县玉蟾岩遗址,时间约为公元前1.3万年<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p><a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%99%82%E4%BB%A3" class="mw-redirect" title="新石器時代">新石器時代</a>早期的代表性文化是<a href="/wiki/%E8%A3%B4%E6%9D%8E%E5%B4%97%E6%96%87%E5%8C%96" title="裴李崗文化">裴李崗文化</a>,這一時期屬於<a href="/wiki/%E6%AF%8D%E7%B3%BB%E6%B0%8F%E6%97%8F%E7%A4%BE%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="母系氏族社會">母系氏族社會</a>,社會尚無明顯分層。緊接著是以<a href="/wiki/%E4%BB%B0%E9%9F%B6%E6%96%87%E5%8C%96" title="仰韶文化">仰韶文化</a>為代表的新石器時代中期,這一時期,社會性質從母系氏族社會過渡到父系氏族社會,社會貧富分化逐漸加深,同時生產力水平有顯著提高。而以<a href="/wiki/%E9%BE%8D%E5%B1%B1%E6%96%87%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="龍山文化">龍山文化</a>(4900年至4100年前)為代表的新石器時代晚期,被发现在<a href="/wiki/%E9%95%B7%E6%B1%9F" class="mw-redirect" title="長江">長江</a>、<a href="/wiki/%E9%BB%83%E6%B2%B3" class="mw-redirect" title="黃河">黃河</a>流域有數個城址群,如中原城址群、江漢城址群、海岱城址群等。這或許表明在龍山時代,社會的組織形態發生較大的轉變。 </p><p>根據現在的<a href="/wiki/%E8%80%83%E5%8F%A4%E5%AD%B8" class="mw-redirect" title="考古學">考古學</a>研究,中國的新石器時代呈現多元並立的情形:約7,000年到5,000年前在<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97%E7%9C%81" title="河南省">河南省</a>、<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8C%97%E7%9C%81" title="河北省">河北省</a>南部、<a href="/wiki/%E7%94%98%E8%82%85%E7%9C%81" class="mw-redirect" title="甘肅省">甘肅省</a>南部和<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E8%A5%BF%E7%9C%81" title="山西省">山西省</a>南部出現的<a href="/wiki/%E4%BB%B0%E9%9F%B6%E6%96%87%E5%8C%96" title="仰韶文化">仰韶文化</a>便具備使用紅陶、彩陶以及食用<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%B1%B3" title="小米">粟米</a>和畜養家畜的特質。而大約在同一時間,尚有在<a href="/wiki/%E6%B5%99%E6%B1%9F%E7%9C%81" title="浙江省">浙江省</a>東邊出現的<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%A7%86%E6%B8%A1%E6%96%87%E5%8C%96" title="河姆渡文化">河姆渡文化</a>、<a href="/wiki/%E6%B5%99%E6%B1%9F%E7%9C%81" title="浙江省">浙江省</a>北邊出現的<a href="/wiki/%E8%89%AF%E6%B8%9A%E6%96%87%E5%8C%96" title="良渚文化">良渚文化</a>、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9D%B1%E7%9C%81" class="mw-redirect" title="山東省">山東省</a>的<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%B1%B6%E5%8F%A3%E6%96%87%E5%8C%96" title="大汶口文化">大汶口文化</a>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="文明起源"><span id=".E6.96.87.E6.98.8E.E8.B5.B7.E6.BA.90"></span>文明起源</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=5" title="编辑章节:文明起源"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="傳說時代"><span id=".E5.82.B3.E8.AA.AA.E6.99.82.E4.BB.A3"></span>傳說時代</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=6" title="编辑章节:傳說時代"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%82%B3%E8%AA%AA%E6%99%82%E4%BB%A3" class="mw-redirect" title="中國傳說時代">中國傳說時代</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%9B%BD%E6%97%B6%E4%BB%A3" title="古国时代">古国时代</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%9A%87%E4%BA%94%E5%B8%9D" title="三皇五帝">三皇五帝</a>、<a href="/wiki/%E9%BB%83%E6%B2%B3%E6%96%87%E6%98%8E" class="mw-redirect" title="黃河文明">黃河文明</a>、<a href="/wiki/%E9%95%B7%E6%B1%9F%E6%96%87%E6%98%8E" class="mw-redirect" title="長江文明">長江文明</a>、<a href="/wiki/%E9%81%BC%E6%B2%B3%E6%96%87%E6%98%8E" title="遼河文明">遼河文明</a>和<a href="/wiki/%E7%8F%A0%E6%B1%9F%E6%96%87%E6%98%8E" class="mw-redirect" title="珠江文明">珠江文明</a></div> <p>中華文明真正具有确切纪年的<a href="/wiki/%E6%AD%B7%E5%8F%B2%E8%A8%98%E8%BC%89" class="mw-redirect" title="歷史記載">信史</a>年代始於公元前841年的西周共和元年,此前的歷史年代只有各王的世系記錄,因此中華文明的最早起源至今仍沒有定案。虽然传统文献中关于夏朝的记载较多,但由于都成书较晚,迄今为止没有发现公认的夏朝及其之前的歷史確實存在的证据,因此近现代历史学界一直有人质疑夏朝存在的真实性。在<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97%E7%9C%81" title="河南省">河南省</a>西部、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E8%A5%BF%E7%9C%81" title="山西省">山西省</a>南部发现的<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E9%81%97%E5%9D%80" title="二里头遗址">二里头遗址</a>具备了属于夏文化的年代和地理位置的基本条件,但由于一直未能出土类似<a href="/wiki/%E6%AE%B7%E5%A2%9F" title="殷墟">殷墟</a><a href="/wiki/%E7%94%B2%E9%AA%A8%E6%96%87" title="甲骨文">甲骨</a><a href="/wiki/%E5%8D%9C%E8%BE%9E" title="卜辞">卜辞</a>的同时期的<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%AD%97" title="汉字">文字</a>记载,夏朝的存在性始终无法被证实。许多中外历史学家认为,<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97%E7%9C%81" title="河南省">河南省</a><a href="/wiki/%E5%81%83%E5%B8%88%E5%B8%82" class="mw-redirect" title="偃师市">偃师市</a>二里头遗址的全期或第一、二期,有可能是夏朝都城的遗迹,不過目前仍在尋找確鑿的依據来釐清<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A5%9E%E8%AF%9D" title="中国神话">中国神话</a>有<a href="/wiki/%E7%9B%A4%E5%8F%A4" class="mw-redirect" title="盤古">盤古</a>開天辟地、<a href="/wiki/%E5%A5%B3%E5%AA%A7" class="mw-redirect" title="女媧">女媧</a>造人的說法。传说中的<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%9A%87%E4%BA%94%E5%B8%9D" title="三皇五帝">三皇五帝</a>,是夏朝以前數千年傑出首領的代表,具體而言有不同的說法。三皇一般指<a href="/wiki/%E9%BB%84%E5%B8%9D" title="黄帝">軒轅黃帝</a>、<a href="/wiki/%E4%BC%8F%E7%BE%B2" title="伏羲">伏羲</a>、<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E8%BE%B2" class="mw-redirect" title="神農">神農</a>以及<a href="/wiki/%E5%A5%B3%E5%AA%A7" class="mw-redirect" title="女媧">女媧</a>、<a href="/wiki/%E7%A5%9D%E8%9E%8D" title="祝融">祝融</a>中的三人,五帝一般指<a href="/wiki/%E5%B0%91%E6%98%8A" title="少昊">少昊</a>、<a href="/wiki/%E9%A1%93%E9%A0%8A" class="mw-redirect" title="顓頊">顓頊</a>、<a href="/wiki/%E5%9A%B3" title="嚳">帝嚳</a>、<a href="/wiki/%E5%A0%AF" class="mw-redirect" title="堯">堯</a>、<a href="/wiki/%E8%88%9C" title="舜">舜</a>(取自:《<a href="/wiki/%E5%B0%9A%E4%B9%A6_(%E4%B9%A6)" title="尚书 (书)">尚書·序</a>》、《<a href="/wiki/%E7%99%BD%E8%99%8E%E9%80%9A%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="白虎通義">白虎通義</a>》)。自三皇至五帝,歷年無確數,最少當不下數千年。《<a href="/wiki/%E8%AF%B4%E6%96%87%E8%A7%A3%E5%AD%97" title="说文解字">說文</a>·文部》中写“華,榮也”。《<a href="/wiki/%E5%91%A8%E4%B9%A6" title="周书">周书</a>·武成》:“夏,大也。故大國曰夏。華夏謂中國也。”古人認為中國處於世界的中心,因此稱該地為「<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF" class="mw-redirect" title="中華">中華</a>」(中央之國)。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="外來說"><span id=".E5.A4.96.E4.BE.86.E8.AA.AA"></span>外來說</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=7" title="编辑章节:外來說"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%96%87%E5%8C%96%E8%A5%BF%E4%BE%86%E8%AA%AA" title="中國文化西來說">中國文化西來說</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="中亞起源説"><span id=".E4.B8.AD.E4.BA.9E.E8.B5.B7.E6.BA.90.E8.AA.AC"></span>中亞起源説</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=8" title="编辑章节:中亞起源説"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Chariot_spread.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Chariot_spread.png/220px-Chariot_spread.png" decoding="async" width="220" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Chariot_spread.png/330px-Chariot_spread.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/77/Chariot_spread.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="231" /></a><figcaption>公元前轮辐战车技术的傳播地圖,最早的轮辐战车遺跡在中亞地區出土</figcaption></figure> <p>中亞起源説與出埃及説一樣支持中國文明與古埃及文明是來自同一源頭,但不認為中國文明是古埃及文明的一個分支,而是推斷中國文明和古埃及文明同樣是來自一個更遠古的中亞文明,該文明在公元前1600年左右才進入中國,中國史家對夏朝的描述實則是對這個更遠古的中亞文明的歷史記錄。這個假説同時指出古北歐文明同樣是起源於中亞,與中國文明同源。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:National_Museum_of_China_2014.02.01_14-43-38.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/National_Museum_of_China_2014.02.01_14-43-38.jpg/220px-National_Museum_of_China_2014.02.01_14-43-38.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/National_Museum_of_China_2014.02.01_14-43-38.jpg/330px-National_Museum_of_China_2014.02.01_14-43-38.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/National_Museum_of_China_2014.02.01_14-43-38.jpg/440px-National_Museum_of_China_2014.02.01_14-43-38.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a><figcaption>距今约1万年的陶罐,1962年江西万年仙人洞出土</figcaption></figure> <p>1921年,<a href="/wiki/%E7%91%9E%E5%85%B8" title="瑞典">瑞典</a>考古学家<a href="/wiki/%E5%AE%89%E7%89%B9%E7%94%9F" title="安特生">安特生</a>发现了<a href="/wiki/%E4%BB%B0%E9%9F%B6%E6%96%87%E5%8C%96" title="仰韶文化">仰韶文化</a>遗址,并在当地发掘出许多<a href="/wiki/%E5%BD%A9%E9%99%B6" title="彩陶">彩陶</a>。在比较了当地彩陶和中亚<a href="/wiki/%E9%98%BF%E4%BB%80%E5%93%88%E5%B7%B4%E5%BE%B7" title="阿什哈巴德">阿什哈巴德</a>附近发现的安诺文化彩陶、<a href="/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%8B%E5%85%B0" title="乌克兰">乌克兰</a>的特里波列文化彩陶,以及<a href="/wiki/%E7%94%98%E8%82%83" class="mw-redirect" title="甘肃">甘肃</a>一带发现的彩陶之后,安特生在《中华远古之文化》一文中提出,从中亚开始,彩陶的成品年代逐渐接近当代,说明中国陶器的制作技术是从中亚传入的,因此中国文化亦有可能是从中亚传入的。但是在1931年,中国学者<a href="/wiki/%E6%A2%81%E6%80%9D%E6%B0%B8" title="梁思永">梁思永</a>发现了<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97" class="mw-redirect" title="河南">河南</a><a href="/wiki/%E5%AE%89%E9%98%B3%E5%B8%82" title="安阳市">安陽</a>的后岗三叠层,证明了仰韶文化、<a href="/wiki/%E9%BE%99%E5%B1%B1%E6%96%87%E5%8C%96" title="龙山文化">龙山文化</a>和<a href="/wiki/%E5%95%86%E6%9C%9D" title="商朝">商朝</a>文化一脉相承,未受外界根本性的影响,安特生也承认了这一点。1945年,<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E9%BC%90" title="夏鼐">夏鼐</a>通过在甘肃一带的考古发现,指出安特生对于当地<a href="/wiki/%E9%BD%90%E5%AE%B6%E6%96%87%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="齐家文化">齐家文化</a>的分期有误,齐家文化实际上并不早于仰韶文化,因此安特生的假说失去了实证支持。此后安特生本人也不再坚持這個假説。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="古巴比伦分支说"><span id=".E5.8F.A4.E5.B7.B4.E6.AF.94.E4.BC.A6.E5.88.86.E6.94.AF.E8.AF.B4"></span>古巴比伦分支说</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=9" title="编辑章节:古巴比伦分支说"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D" title="清朝">清朝</a>末年,法国学者<a href="/wiki/%E6%8B%89%E5%85%8B%E4%BC%AF%E9%87%8C" class="mw-redirect" title="拉克伯里">拉克伯里</a>提出中國文明出自<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%B7%B4%E6%AF%94%E4%BC%A6" class="mw-redirect" title="古巴比伦">古巴比伦</a>,他在1894年发表论文《古代中国文化西源考》。拉克伯里在文中通过比较古代中国文明和<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%B7%B4%E6%AF%94%E4%BC%A6" class="mw-redirect" title="古巴比伦">古巴比伦</a>文明的近百种相似之处,提出假说,称<a href="/wiki/%E9%BB%84%E5%B8%9D" title="黄帝">黄帝</a>是约前2282年左右率领部众迁至中国的一位巴克族(古<a href="/wiki/%E9%97%AA%E7%B1%B3%E7%89%B9%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="闪米特人">闪米特人</a>一支)首领,巴比伦典籍中称其为奈亨台。随着许多古人类化石相继在中国出土,成为了<a href="/wiki/%E6%9F%B3%E8%A9%92%E5%BE%B5" class="mw-redirect" title="柳詒徵">柳詒徵</a>、<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%90%AF%E8%B6%85" title="梁启超">梁启超</a>等人反驳拉克伯里的有利论据,<a href="/wiki/%E7%B9%86%E9%B3%B3%E6%9E%97" title="繆鳳林">繆鳳林</a>在《中国民族西来辩》中根据<a href="/wiki/%E7%88%AA%E5%93%87%E7%8C%BF%E4%BA%BA" title="爪哇猿人">爪哇猿人</a>等化石证据明确指出:“东亚之有人,为期实先于西亚”。其后,西来说所依据的不少上古典籍被学者们考证为后世伪作,<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E9%80%96%E5%85%88" class="mw-redirect" title="朱逖先">朱逖先</a>指出:「晚近言汉族西来者,大都取证于汉魏以来之<a href="/wiki/%E7%B7%AF%E6%9B%B8" class="mw-redirect" title="緯書">纬书</a>神话。」(《文字学上之中国人种观察》)最后,对于两种文明之间的相似之处,陈嘉异指出:「彼此因地理气候之相等而遂发生类似文明」(《东方文化与吾人之大任》),不能因此推断中国文化是外来的。<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%9B%9B%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="五四运动">五四运动</a>之后,拉克伯里的假说逐渐失去支持,被学界否定。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="夏朝"><span id=".E5.A4.8F.E6.9C.9D"></span>夏朝</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=10" title="编辑章节:夏朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E6%9C%9D" title="夏朝">夏朝</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E6%96%87%E5%8C%96%E9%81%97%E5%9D%80%E5%88%86%E5%B8%83%E5%9B%BE.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E6%96%87%E5%8C%96%E9%81%97%E5%9D%80%E5%88%86%E5%B8%83%E5%9B%BE.svg/220px-%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E6%96%87%E5%8C%96%E9%81%97%E5%9D%80%E5%88%86%E5%B8%83%E5%9B%BE.svg.png" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E6%96%87%E5%8C%96%E9%81%97%E5%9D%80%E5%88%86%E5%B8%83%E5%9B%BE.svg/330px-%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E6%96%87%E5%8C%96%E9%81%97%E5%9D%80%E5%88%86%E5%B8%83%E5%9B%BE.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E6%96%87%E5%8C%96%E9%81%97%E5%9D%80%E5%88%86%E5%B8%83%E5%9B%BE.svg/440px-%E4%BA%8C%E9%87%8C%E5%A4%B4%E6%96%87%E5%8C%96%E9%81%97%E5%9D%80%E5%88%86%E5%B8%83%E5%9B%BE.svg.png 2x" data-file-width="1346" data-file-height="1043" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E4%BA%8C%E9%87%8C%E9%A0%AD%E6%96%87%E5%8C%96" title="二里頭文化">二里头文化</a>遗址分布图</figcaption></figure> <p>據現今整理出來的傳說,黃帝原系<a href="/wiki/%E7%82%8E%E5%B8%9D" title="炎帝">炎帝</a>部落的一個分支的<a href="/wiki/%E9%A0%98%E8%A2%96" title="領袖">領袖</a>,強大之後在<a href="/wiki/%E9%98%AA%E6%B3%89%E4%B9%8B%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="阪泉之戰">阪泉之戰</a>中擊敗炎帝,成為新部落聯盟首領,之後又與東南方的<a href="/wiki/%E8%9A%A9%E5%B0%A4" title="蚩尤">蚩尤</a>部落發生衝突,在<a href="/wiki/%E6%B6%BF%E9%B9%BF%E4%B9%8B%E6%88%B0" title="涿鹿之戰">涿鹿之戰</a>中徹底擊敗對手,樹立自己的<a href="/wiki/%E9%9C%B8%E4%B8%BB" class="mw-redirect" title="霸主">霸主</a>地位。传说中指南车就是由黄帝所发明﹕“大驾指南车,起黄帝与蚩尤战于涿鹿之野。蚩尤作大雾,兵士皆迷,于是作指南车,以示四方,遂擒蚩尤,而即帝位。”,此后中国历代都记载磁石的应用。後來黃帝的孫子顓頊和玄孫帝嚳繼續擔任部落聯盟的<a href="/wiki/%E9%A6%96%E9%A0%98" class="mw-redirect" title="首領">首領</a>。帝嚳的兒子<a href="/wiki/%E5%A0%AF" class="mw-redirect" title="堯">堯</a>繼位,他是一名賢君,創立<a href="/wiki/%E7%A6%AA%E8%AE%93%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="禪讓制">禪讓制</a>,傳位給<a href="/wiki/%E8%88%9C" title="舜">舜</a>。在舜時期,洪水氾濫,<a href="/wiki/%E9%AF%80" class="mw-redirect" title="鯀">鯀</a>採用堵塞的方法,結果洪水更厲害了,鯀被處決,他的兒子<a href="/wiki/%E7%A6%B9" title="禹">禹</a>採用疏導的方法,成功治理洪水,因此被推舉為首領。 </p><p><a href="/wiki/%E7%A6%B9" title="禹">禹</a>的兒子<a href="/wiki/%E5%95%9F" class="mw-redirect" title="啟">啟</a>破壞<a href="/wiki/%E7%A6%AA%E8%AE%93" class="mw-redirect" title="禪讓">禪讓</a>制方式,禹生前本想把權位傳給<a href="/wiki/%E7%9B%8A" class="mw-redirect" title="益">益</a>,禹死后,<a href="/wiki/%E7%9B%8A" class="mw-redirect" title="益">益</a>没有得到权位,反而在民众的拥护下,启得到了权位。之后益率领着<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%A4%B7" title="东夷">东夷</a>联盟讨伐启。经过几年的斗争后,启确立了他在部族联盟中的首领地位。启都郊外的<a href="/wiki/%E6%9C%89%E6%89%88%E6%B0%8F" title="有扈氏">有扈氏</a>仗义起兵,率领部族联盟向启都讨伐,与启军大战于甘。 </p><p>启死后,其子<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%BA%B7_(%E5%A4%8F%E6%9C%9D)" title="太康 (夏朝)">太康</a>继承后位。太康不理政事,在位期间,夏部族权威削弱,东夷族<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E6%98%8A" title="太昊">太昊</a>与<a href="/wiki/%E5%B0%91%E6%98%8A" title="少昊">少昊</a>部落趁机西进。东夷族有位善射的首领<a href="/wiki/%E5%90%8E%E7%BE%BF_(%E5%A4%8F%E6%9C%9D)" title="后羿 (夏朝)">羿</a>。羿率军从东夷属地鉏迁至夏后氏的属地穷石,与当地的夏人通婚,形成了<a href="/wiki/%E6%9C%89%E7%A9%B7%E6%B0%8F" title="有穷氏">有穷氏</a>。羿在夏民的拥护下夺得了夏政。随之太康投奔<a href="/wiki/%E6%96%9F%E9%84%A9" title="斟鄩">斟鄩</a>的<a href="/wiki/%E6%96%9F%E9%84%A9%E6%B0%8F" title="斟鄩氏">斟鄩氏</a>。羿夺得权位后并没有称王,而是把太康之弟<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%BA%B7" title="中康">中康</a>立為王。但事实上国事全由羿来治理。此举引起不少部落的不满。其中主持天象活动的<a href="/wiki/%E8%83%A4#羲和之乱" title="胤">和氏与羲氏</a>公开反对。羿说他们废时乱日,派胤率兵讨伐羲和二氏,战前作誓师辞《<a href="https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%B0%9A%E6%9B%B8/%E8%83%A4%E5%BE%81" class="extiw" title="s:尚書/胤征">胤征</a>》,在战中取胜。 </p><p>中康死后,其子<a href="/wiki/%E7%9B%B8_(%E5%A4%8F%E6%9C%9D)" title="相 (夏朝)">相</a>继位。随后投奔与夏同姓的斟鄩、<a href="/wiki/%E6%96%9F%E7%81%8C" class="mw-redirect" title="斟灌">斟灌</a>二氏。从此,羿独承王位。羿好射猎,不善治理。他废弃<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%BD%97_(%E5%A4%8F%E6%9C%9D)" title="武罗 (夏朝)">武罗</a>、<a href="/wiki/%E4%BC%AF%E5%9B%B0" class="mw-redirect" title="伯困">伯困</a>、<a href="/wiki/%E9%BE%99%E5%9C%89" class="mw-redirect" title="龙圉">龙圉</a>等忠臣,重用被<a href="/wiki/%E4%BC%AF%E6%98%8E%E6%B0%8F" title="伯明氏">伯明氏</a>驱逐的不孝子弟<a href="/wiki/%E5%AF%92%E6%B5%9E" title="寒浞">寒浞</a>。寒浞年少时因造谣惑众被伯明氏君主所逐,后被有穷氏首领羿收养,成为有穷氏的一员,得到重用。寒浞势力日益强大,后来趁羿在外射猎的机会将羿及其家人杀掉,霸其权、夺其妻,生下豷、浇二子。寒浞把<a href="/wiki/%E6%88%88_(%E6%AD%A6%E5%99%A8)" title="戈 (武器)">戈</a>封给了他的儿子<a href="/wiki/%E8%B1%B7" title="豷">豷</a>,把过封给了他的另一个儿子<a href="/wiki/%E6%B5%87" class="mw-redirect" title="浇">浇</a>。浇受父命率兵先后灭掉亲夏的斟灌氏与斟鄩氏,杀了在斟鄩躲避的相。相的妻子缗当时已怀下相的儿子,她从墙洞逃走至其母亲有仍氏家里避难,不久生下<a href="/wiki/%E5%B0%91%E5%BA%B7" title="少康">少康</a>。 </p><p>少康长大后,为<a href="/wiki/%E6%9C%89%E4%BB%8D%E6%B0%8F" title="有仍氏">有仍氏</a><a href="/wiki/%E7%89%A7%E6%AD%A3" title="牧正">牧正</a>。浇闻讯后,派人追杀有仍氏,少康无奈投奔<a href="/wiki/%E6%9C%89%E8%99%9E%E6%B0%8F" title="有虞氏">有虞氏</a>(舜之后裔),后来复立少康为夏后。而后少康灭浇于过,又派他的儿子杼灭豷于戈。至此,控制中原三代四后近百年的东夷族有穷氏覆灭,结束了四十载的“无王”时期。夏由此复国,后世称“<a href="/wiki/%E5%B0%91%E5%BA%B7%E4%B8%AD%E8%88%88" title="少康中興">少康中兴</a>”。通过<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%BA%B7%E5%A4%B1%E5%9C%8B" title="太康失國">太康失国</a>至少康中兴的这段叙史可以看到<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E5%90%8E%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="夏后氏">夏后氏</a>平定中原<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%9B%BD" title="方国">方国</a>部落(尤其是<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%A4%B7" title="东夷">东夷</a>部落)的历程。少康之子杼继承后位。他了解东夷对夏室的不满,为了巩固在东方的势力,他把都城从原东迁至<a href="/wiki/%E8%80%81%E4%B8%98" title="老丘">老丘</a>。他重视发展武器和制造兵甲。文献中常常有“杼作甲”、“杼作矛”的说法。他还派人讨伐东南沿海地区的东夷(今山东南部、安徽东部、江苏一带)。夏朝的版图在杼的统治下扩张到了<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B5%B7" title="东海">东海</a>(今<a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%B5%B7" title="黄海">黄海</a>)之滨。<a href="/wiki/%E6%9D%BC" title="杼">杼</a>在位期间是夏朝最昌盛的时期。夏人对杼格外尊重,为杼举行过“报祭”。 </p><p>杼之子<a href="/wiki/%E6%A7%90" title="槐">槐</a>在位时,<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%A4%B7" title="东夷">东夷</a>与夏人开始和平共处。其中<a href="/wiki/%E7%95%8E%E5%A4%B7" class="mw-redirect" title="畎夷">畎夷</a>、<a href="/wiki/%E6%96%BC%E5%A4%B7" class="mw-redirect" title="於夷">于夷</a>、<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%A4%B7" class="mw-redirect" title="方夷">方夷</a>、<a href="/wiki/%E9%BB%83%E5%A4%B7" class="mw-disambig" title="黃夷">黄夷</a>、白夷、<a href="/wiki/%E8%B5%A4%E5%A4%B7" class="mw-redirect" title="赤夷">赤夷</a>、<a href="/wiki/%E7%8E%84%E5%A4%B7" class="mw-redirect" title="玄夷">玄夷</a>、<a href="/wiki/%E9%A2%A8%E5%A4%B7" class="mw-redirect" title="風夷">风夷</a>、阳夷,居于<a href="/wiki/%E6%B7%AE%E6%B2%B3" title="淮河">淮河</a>、<a href="/wiki/%E6%B3%97%E6%B0%B4_(%E6%B2%B3%E6%B5%81)" class="mw-redirect" title="泗水 (河流)">泗水</a>流域的九个部落(即九夷)通常向夏后纳贡祝贺。槐逝后,其子<a href="/wiki/%E8%8A%92_(%E5%A4%8F%E6%9C%9D)" title="芒 (夏朝)">芒</a>继位。芒逝后,其子泄继位。泄逝后,其子不降继位。他曾多次率兵征讨西方的九苑。不降年迈时,内禅于其弟<a href="/wiki/%E6%89%83" title="扃">扃</a>。扃逝,其子<a href="/wiki/%E5%BB%91" title="廑">廑</a>继位。廑继位后不久便病死,其堂兄<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E9%99%8D" title="不降">不降</a>之子<a href="/wiki/%E5%AD%94%E7%94%B2" title="孔甲">孔甲</a>继位。他改变夏礼中祭祀祖宗的传统,开始祭祀天帝。不少方国部落开始对夏室不满,但夏朝与东夷的关系仍然友好。 </p><p>夏后氏自<a href="/wiki/%E5%AD%94%E7%94%B2" title="孔甲">孔甲</a>开始日趋衰落。孔甲逝,其子<a href="/wiki/%E7%9A%8B" title="皋">皋</a>继位。皋逝,其子<a href="/wiki/%E7%99%BC_(%E5%A4%8F%E6%9C%9D)" title="發 (夏朝)">发</a>继位。这段期间,方国部落与夏室的关系恶化,氏族内部的纠纷也激烈化。发逝后,其子履癸<a href="/wiki/%E6%A1%80" title="桀">桀</a>继位。<a href="/wiki/%E6%A1%80" title="桀">桀</a>在位期间,夏室与方国部落的关系已经破裂。桀只顾享乐不顾民间疾苦。大约在前17世纪末前16世纪初,<a href="/wiki/%E5%95%86%E9%83%A8%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="商部族">商部族</a>首领<a href="/wiki/%E6%B1%A4" title="汤">汤</a>,利用夏民恨桀的心理,联盟方国部落讨伐桀。灭了亲夏部族<a href="/wiki/%E9%9F%A6_(%E5%A4%8F%E6%9C%9D)" class="mw-redirect" title="韦 (夏朝)">韦</a>、<a href="/wiki/%E9%A1%A7" class="mw-redirect" title="顧">顾</a>、<a href="/wiki/%E6%98%86%E5%90%BE" title="昆吾">昆吾</a>后与桀开战。汤的势力大,桀抵挡不过,且战且逃,最终战败于有娀氏旧址。汤追桀至鸣条,展开<a href="/wiki/%E9%B8%A3%E6%9D%A1%E4%B9%8B%E6%88%98" title="鸣条之战">鸣条之战</a>。桀再次被击败,被汤放逐于历山,夏室于約前17世纪末、前16世纪初灭亡。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="商朝"><span id=".E5.95.86.E6.9C.9D"></span>商朝</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=11" title="编辑章节:商朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%95%86%E6%9C%9D" title="商朝">商朝</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Oracle_bones_pit.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Oracle_bones_pit.JPG/220px-Oracle_bones_pit.JPG" decoding="async" width="220" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Oracle_bones_pit.JPG/330px-Oracle_bones_pit.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Oracle_bones_pit.JPG/440px-Oracle_bones_pit.JPG 2x" data-file-width="2743" data-file-height="2240" /></a><figcaption>安阳<a href="/wiki/%E6%AE%B7%E5%A2%9F" title="殷墟">殷墟</a>甲骨坑</figcaption></figure> <p>在商代,中國<a href="/wiki/%E9%9D%92%E9%93%9C%E6%96%87%E6%98%8E" class="mw-redirect" title="青铜文明">青铜文明</a>达到巅峰。大約在公元<a href="/wiki/%E5%89%8D1600%E5%B9%B4" class="mw-redirect" title="前1600年">前1600年</a>,<a href="/wiki/%E6%B1%A4%E6%AD%A6%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="汤武革命">商汤灭夏</a>,取代了夏朝。根据文献记载,汤有三子,<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E4%B8%81" title="太丁">太丁</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%96%E4%B8%99" title="外丙">外丙</a>、<a href="/wiki/%E4%BB%B2%E5%A3%AC" title="仲壬">仲壬</a>。太丁是<a href="/wiki/%E5%95%86%E6%B1%A4" title="商汤">汤</a>的<a href="/wiki/%E5%AB%A1%E9%95%BF%E5%AD%90" class="mw-redirect" title="嫡长子">嫡长子</a>,被立为太子,但太丁未即位便先汤而死。汤二十九年,汤王过世。其后,长子太丁早逝,次子外丙、三子仲壬先后即位,但总共在位时间仅短短六年。<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E5%B0%B9" title="伊尹">伊尹</a>辅佐太甲摄政,太甲即位之初,“暴虐,不遵汤法,乱德”,于是伊尹放太甲出亳都并置其于汤所葬之地桐宫。太甲在桐宫修德,认识到自己的过错,伊尹见此便迎接太甲回都,还政于太甲。还政后,伊尹又作《<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E7%94%B2" title="太甲">太甲</a>》三篇教育太甲。“太甲修政,殷道中兴”,“诸侯咸归…百姓以宁”,创造了商朝的第一次中兴。此后<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%94%B2" title="小甲">小甲</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E6%88%8A" title="太戊">太戊</a>、<a href="/wiki/%E9%9B%8D%E5%B7%B1" title="雍己">雍己</a>三子相继为王,在王位继承制度上出现了<a href="/wiki/%E5%85%84%E7%BB%88%E5%BC%9F%E5%8F%8A" title="兄终弟及">兄终弟及</a>的乱象。 </p><p>小甲是太庚之子,旁系先王。小甲时期,商王朝第一次衰落。小甲在位十七年崩。根据传世文献记载,雍己继位为王。<a href="/wiki/%E9%9B%8D%E5%B7%B1" title="雍己">雍己</a>之后,太戊有<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E4%B8%81" title="中丁">中丁</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%96%E5%A3%AC" title="外壬">外壬</a>、<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E4%BA%B6%E7%94%B2" title="河亶甲">河亶甲</a>三子相继为王。中丁夺位遭到了王朝内部其他统治势力的反对。元年,诸侯侵犯京畿,中丁被迫放弃经营了一百多年的都城<a href="/wiki/%E4%BA%B3" title="亳">亳</a>,东迁于<a href="/wiki/%E5%9A%A3" class="mw-redirect" title="嚣">嚣</a>,由此保住了王位。东土边境的<a href="/wiki/%E8%93%9D%E5%A4%B7" title="蓝夷">蓝夷部落</a>趁机作乱,中丁伐之。中丁在位九年或十一年崩,其弟<a href="/wiki/%E5%A4%96%E5%A3%AC" title="外壬">外壬</a>继位,都于<a href="/wiki/%E5%9A%A3" class="mw-redirect" title="嚣">嚣</a>。其王位是平稳传承还是争夺而来的,由于记载的缺乏,无法明了,但外壬即位元年,邳人、侁人叛乱,这可能说明其王位是争夺而来的。外壬在位五年或十年崩,其弟河亶甲夺位称王,迁都于相。夺权徒都导致商王朝政权内部分裂,国力剧减,诸侯侵犯,商王朝第三次衰落。<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E4%BA%B6%E7%94%B2" title="河亶甲">河亶甲</a>连年用兵讨伐叛离诸侯。征蓝夷,又征班方,侁人联盟班方,河亶甲联合<a href="/wiki/%E5%BD%AD%E5%9B%BD" title="彭国">彭伯</a>、<a href="/wiki/%E9%9F%8B%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="韋國">韦伯</a>克<a href="/w/index.php?title=%E9%82%B3&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="邳(页面不存在)">邳</a>、降<a href="/wiki/%E7%8F%AD%E6%96%B9" title="班方">班方</a>,侁人臣服。河亶甲为旁系先王,在位九年崩。中丁之子,<a href="/wiki/%E7%A5%96%E4%B9%99" title="祖乙">祖乙</a>即位。即位之初迁都于<a href="/wiki/%E9%82%A2" class="mw-redirect" title="邢">邢</a>,其王位可能是争夺而来的。祖乙作为太戊的嫡长孙,可能得到了王朝内部旧贵族势力的支持,立旧臣巫咸之子巫贤为相,管理政事。如此政权逐渐稳定,修筑新都。命<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%9C%89" title="高圉">高圉</a>为邠侯,巩固对西土边疆的统治。商王朝二次复兴。祖乙受殷人的尊崇程度与汤不相上下。祖乙在位十九年崩,庙号“中宗”。祖乙之子祖辛即位,政权平稳过渡。<a href="/wiki/%E7%A5%96%E8%BE%9B" title="祖辛">祖辛</a>在位十四年或十六年崩,其弟<a href="/wiki/%E6%B2%83%E7%94%B2" title="沃甲">沃甲</a>继位。沃甲在卜辞中作“羌甲”,因为其子<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%BA%9A" title="南庚">南庚</a>继位为王,所以初属直系先王,但因南庚未有子成王,所以在后期的黄祖卜辞中以旁系先王祭祀。沃甲在位五年崩,其侄<a href="/wiki/%E7%A5%96%E4%B8%81" title="祖丁">祖丁</a>继位。祖丁是<a href="/wiki/%E7%A5%96%E8%BE%9B" title="祖辛">祖辛</a>之子,有<a href="/wiki/%E9%98%B3%E7%94%B2" title="阳甲">阳甲</a>、<a href="/wiki/%E7%9B%98%E5%BA%9A" title="盘庚">盘庚</a>、<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E8%BE%9B" title="小辛">小辛</a>、<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E4%B9%99" title="小乙">小乙</a>四子先后成王。四子同父异母,使得祖丁的四位配偶全部纳入周祭祀谱,在先王行列中独占鳌头。在位九年而陟,堂弟南庚继位。<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%BA%9A" title="南庚">南庚</a>是沃甲之子,即位三年后迁都于<a href="/wiki/%E5%A5%84" class="mw-redirect" title="奄">奄</a>,因奄地偏南,所以此王得名“南庚”。南庚在位仅六年,祖丁之子阳甲即位。自此“祖辛—祖丁—阳甲”一系代替“沃甲—南庚”一系为直系,南庚在位时间较短,可能是逊位于<a href="/wiki/%E9%98%B3%E7%94%B2" title="阳甲">阳甲</a>,或是阳甲夺位。王位传承的纷争,削弱了政治统治的势力,国力锐减,边境诸侯内侵。带来了商王朝的第四次大衰落。阳甲三年,西征<a href="/w/index.php?title=%E4%B8%B9%E5%B1%B1%E6%88%8E&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="丹山戎(页面不存在)">丹山戎</a>,得<a href="/wiki/%E4%B8%B9%E5%B1%B1" title="丹山">丹山</a>。阳甲在位四年崩,其弟盘庚即位。太庚三子小甲、太戊、雍己相继为王,破坏了嫡长子传承制度,此后弟子相互代立,争夺王位,屡迁都邑,使得国力衰亡,诸侯莫朝,边境遭侵。是为商代中期的“<a href="/wiki/%E6%AF%94%E4%B9%9D%E4%B8%96%E4%B9%B1" class="mw-redirect" title="比九世乱">比九世乱</a>”。 </p><p>盘庚在卜辞中作“<a href="/wiki/%E7%9B%98%E5%BA%9A" title="盘庚">般庚</a>”。商代前期多次迁都,在商汤时,曾建都于<a href="/w/index.php?title=%E9%83%91%E4%BA%B3&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="郑亳(页面不存在)">郑亳</a>(地点尚存争议),到盘庚在位时,约在<a href="/wiki/%E5%89%8D1300%E5%B9%B4" class="mw-redirect" title="前1300年">前1300年</a>定都于<a href="/wiki/%E5%AE%89%E9%99%BD" class="mw-redirect" title="安陽">殷</a>(今河南<a href="/wiki/%E5%AE%89%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="安阳">安阳</a>),并固定下来,从此商朝也称<b>殷朝</b>。盘庚迁殷以后,商朝社会经济进一步发展。直至<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E4%B8%81" title="武丁">武丁</a>即位以后,商四处讨伐,征服了周围许多小国,扩大了领土,商朝达到全盛时期。武丁死后,商朝逐渐衰落。商代最后一个王<a href="/wiki/%E5%B8%9D%E8%BE%9B" title="帝辛">帝辛</a>(<a href="/wiki/%E5%95%86%E7%BA%A3%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="商纣王">商纣王</a>)对开发中国东南,对淮河流域和长江流域的经济文化交流有很大促进;但由于连年发动战争和大规模建造琼宫瑶台,大大耗费社会的人力与资财,促使社会矛盾激化,自<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E4%BC%AF" class="mw-redirect" title="西伯">西伯</a><a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%96%87%E7%8E%8B" title="周文王">周文王</a>始圖滅商。文王次子<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%AD%A6%E7%8E%8B" title="周武王">周武王</a>承襲乃父之志,联合羌、髳、卢等部落,共同伐纣,一直打到<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E6%AD%8C" title="朝歌">朝歌</a>(今河南鹤壁市淇县)。人们不愿为荒淫无度的纣王卖命,纷纷倒戈,<a href="/wiki/%E7%89%A7%E9%87%8E%E4%B9%8B%E6%88%98" title="牧野之战">牧野之战</a>后,<a href="/wiki/%E7%BA%A3%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="纣王">纣王</a>自焚,商朝从此灭亡。<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D" title="周朝">周王朝</a>建立。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="周朝"><span id=".E5.91.A8.E6.9C.9D"></span>周朝</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=12" title="编辑章节:周朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D" title="周朝">周朝</a></div> <p>周朝是中國歷史上繼<a href="/wiki/%E5%95%86%E6%9C%9D" title="商朝">商朝</a>之後的王朝,也是最後一個完全施行<a href="/wiki/%E5%B0%81%E5%BB%BA%E5%88%B6%E5%BA%A6" class="mw-redirect" title="封建制度">封建制度</a>(分封制)的世襲王朝,可分為<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%91%A8" title="西周">西周</a>(約前1100年-前771年)與<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%91%A8" class="mw-redirect" title="東周">東周</a>(前770年-前256年)兩個時期。西周從<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%AD%A6%E7%8E%8B" title="周武王">周武王</a>滅殷商建國並定都<a href="/wiki/%E9%95%90%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="镐京">镐京</a>(宗周)(今陕西西安附近)起,至<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%B9%BD%E7%8E%8B" title="周幽王">周幽王</a>亡國止,是<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%96%87%E6%98%8E" class="mw-redirect" title="中華文明">中華文明</a>的全盛時期之一。該時期的物質文明及精神文明皆深刻地影響着後世<sup id="cite_ref-西周引言_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-西周引言-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。東周都城為<a href="/wiki/%E6%B4%9B%E9%82%91" class="mw-redirect" title="洛邑">洛邑</a>(今河南洛陽),其時代又可分為<a href="/wiki/%E6%98%A5%E7%A7%8B%E6%99%82%E6%9C%9F" class="mw-redirect" title="春秋時期">春秋時期</a>(前770年-前476年)與<a href="/wiki/%E6%88%B0%E5%9C%8B%E6%99%82%E6%9C%9F" class="mw-redirect" title="戰國時期">戰國時期</a>(前476年<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>-前221年)。前256年<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%98%AD%E8%A5%84%E7%8E%8B" title="秦昭襄王">秦昭襄王</a>廢黜<a href="/wiki/%E5%91%A8%E8%B5%A7%E7%8E%8B" title="周赧王">周赧王</a>,東周亡,周朝覆灭。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="西周"><span id=".E8.A5.BF.E5.91.A8"></span>西周</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=13" title="编辑章节:西周"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%91%A8" title="西周">西周</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Guojizibai_pan_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Guojizibai_pan_01.jpg/220px-Guojizibai_pan_01.jpg" decoding="async" width="220" height="131" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Guojizibai_pan_01.jpg/330px-Guojizibai_pan_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Guojizibai_pan_01.jpg/440px-Guojizibai_pan_01.jpg 2x" data-file-width="1343" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E8%99%A2%E5%AD%A3%E5%AD%90%E7%99%BD%E7%9B%98" title="虢季子白盘">虢季子白盘</a>记录了<a href="/wiki/%E8%99%A2%E5%AE%A3%E5%85%AC" title="虢宣公">虢宣公</a>在公元前816年于洛河北岸大胜<a href="/wiki/%E7%8D%AB%E7%8B%81" class="mw-redirect" title="獫狁">猃狁</a>的事迹</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:I_Ching_Song_Dynasty_print.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/I_Ching_Song_Dynasty_print.jpg/150px-I_Ching_Song_Dynasty_print.jpg" decoding="async" width="150" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/I_Ching_Song_Dynasty_print.jpg/225px-I_Ching_Song_Dynasty_print.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/I_Ching_Song_Dynasty_print.jpg/300px-I_Ching_Song_Dynasty_print.jpg 2x" data-file-width="1299" data-file-height="2148" /></a><figcaption>宋代版本的<a href="/wiki/%E6%98%93%E7%B6%93" class="mw-redirect" title="易經">易經</a></figcaption></figure> <p>約公元前1046年,<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%8E%8B%E5%85%8B%E6%AE%B7" class="mw-redirect" title="武王克殷">武王灭商</a>之后,实施<a href="/wiki/%E5%B0%81%E5%BB%BA%E5%88%B6%E5%BA%A6" class="mw-redirect" title="封建制度">封建制度</a>,大封王族及功臣,如封<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%85%AC%E6%9C%9B" class="mw-redirect" title="太公望">太公望</a>于<a href="/wiki/%E9%BD%90%E5%9B%BD" title="齐国">齐</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%AC%E5%85%AC%E5%A5%AD" title="召公奭">召公奭</a>于<a href="/wiki/%E7%87%95%E5%9B%BD" title="燕国">燕</a>等,另封子受辛之子<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%BA%9A" title="武庚">武庚</a>于朝歌(今河南淇县),又封<a href="/wiki/%E7%AE%A1%E5%8F%94%E9%B2%9C" class="mw-redirect" title="管叔鲜">叔鲜</a>(管侯)、<a href="/wiki/%E8%94%A1%E5%8F%94%E5%BA%A6" title="蔡叔度">叔度</a>(蔡侯)、<a href="/wiki/%E9%9C%8D%E5%8F%94%E5%A4%84" title="霍叔处">叔处</a>(霍侯)为“<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%9B%91" title="三监">三监</a>”,以监视武庚的行动,前1043年,周武王殁,子诵即位,是为<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%88%90%E7%8E%8B" title="周成王">周成王</a>,由<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%85%AC%E6%97%A6" title="周公旦">周公旦</a>辅政,前1041年。三监(蔡叔度、管叔鲜、霍叔处)看不惯周公旦辅政,而管叔鲜更怨恨周公旦比自己年岁小却执掌辅政大权,于是联合武庚叛乱,史称“<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%9B%91%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="三监之乱">三监之乱</a>”,周公旦不得已出征,花了三年平定此乱,武庚及<a href="/wiki/%E7%AE%A1%E5%8F%94%E9%B2%9C" class="mw-redirect" title="管叔鲜">管叔鲜</a>被杀,蔡叔度被流放,霍叔处被废为庶民。周公旦命这些商朝遗民修筑<a href="/wiki/%E9%9B%92%E9%82%91" title="雒邑">雒邑</a>(今河南省<a href="/wiki/%E6%B4%9B%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="洛阳">洛阳</a>市附近)。前1037年,雒邑修筑完成。周成王殁,子钊即位,是为<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%BA%B7%E7%8E%8B" title="周康王">周康王</a>,初由<a href="/wiki/%E5%8F%AC%E5%85%AC%E5%A5%AD" title="召公奭">召公奭</a>、<a href="/wiki/%E7%95%A2%E5%85%AC%E9%AB%98" title="畢公高">畢公高</a>等諸侯輔政。前996年周康王殁,四十六年之间,天下安宁,刑错四十余年不用,史称“<a href="/wiki/%E6%88%90%E5%BA%B7%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="成康之治">成康之治</a>”。成為以後歷代就中國治世的典範。 </p><p>周康王死后,子瑕继位,是为<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%98%AD%E7%8E%8B" title="周昭王">周昭王</a>。周昭王十六年,<a href="/wiki/%E6%98%AD%E7%8E%8B%E5%8D%97%E5%BE%81" class="mw-redirect" title="昭王南征">昭王亲征荆楚</a>,直至<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%B1%89%E5%B9%B3%E5%8E%9F" title="江汉平原">江汉</a>地区。南征共3年,周昭王还师渡汉水时溺死,全军覆没。其子满继位,是为<a href="/wiki/%E5%91%A8%E7%A9%86%E7%8E%8B" title="周穆王">周穆王</a>,继位时年已五十。穆王好大喜功,仍想向四方发展。又好游行,以致朝政松弛。东方<a href="/wiki/%E5%BE%90%E5%9B%BD" title="徐国">徐国</a>率九夷侵周。穆王南征,联楚平乱,得胜。经过昭穆时代之后,周朝開始实力大减。这一时期,西北<a href="/wiki/%E6%88%8E%E7%8B%84" class="mw-redirect" title="戎狄">戎狄</a>渐兴。<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%87%BF%E7%8E%8B" title="周懿王">周懿王</a>时,戎狄交侵,暴虐中国。周人深为所苦。 </p><p><a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%8E%89%E7%8E%8B" title="周厉王">周厉王</a>时期,连年战乱,百姓苦不堪言。同时,厉王以<a href="/wiki/%E6%A6%AE%E5%A4%B7%E5%85%AC" title="榮夷公">荣夷公</a>为卿士,垄断社会财富及资源。为压制国人不满,周厉王命卫巫监视,有谤王者即杀。结果人人自危,终于酿成<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E6%9A%B4%E5%8A%A8" title="国人暴动">国人暴动</a>。前841年,厉王出奔到彘(今<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E8%A5%BF" class="mw-redirect" title="山西">山西</a><a href="/wiki/%E9%9C%8D%E5%8E%BF" class="mw-redirect" title="霍县">霍县</a>)。朝中由<a href="/wiki/%E5%8F%AC%E7%A9%86%E5%85%AC" title="召穆公">召穆公</a>虎、<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%AE%9A%E5%85%AC" title="周定公">周定公</a>两大臣行政,号为<a href="/wiki/%E5%85%B1%E5%92%8C_(%E8%A5%BF%E5%91%A8)" title="共和 (西周)">共和</a>(一说由诸侯共伯和摄行政事)。共和十四年(前828年),厉王死于彘,太子静即位,是为<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%AE%A3%E7%8E%8B" title="周宣王">周宣王</a>,在位四十六年。宣王励精图治,政通人和,诸侯来朝得<a href="/wiki/%E5%AE%97%E5%91%A8" class="mw-disambig" title="宗周">宗周</a>。宣王晚年,周王朝重新出现衰象。宣王干涉<a href="/wiki/%E9%B2%81%E5%9B%BD" title="鲁国">鲁国</a>君位承继,以武力强立<a href="/wiki/%E9%B2%81%E5%AD%9D%E5%85%AC" class="mw-redirect" title="鲁孝公">鲁孝公</a>,引起诸侯不快。三十六年,征伐条戎、奔戎,惨败。三十九年,与西戎别支<a href="/wiki/%E5%A7%9C%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="姜氏">姜氏</a>之戎战于千<a href="/wiki/%E4%BA%A9" class="mw-redirect" title="亩">亩</a>(今山西<a href="/wiki/%E4%BB%8B%E4%BC%91" class="mw-redirect" title="介休">介休</a>南),再惨败。前781年,<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%B9%BD%E7%8E%8B" title="周幽王">周幽王</a>继位,任用好利的<a href="/wiki/%E8%99%A2%E7%9F%B3%E7%88%B6" title="虢石父">虢石父</a>执政,朝政腐败,国人怨声四起;幽王三年(前779年),伐六济之戎失败;同时天灾频仍,周朝统治内外交困。幽王废正後<a href="/wiki/%E7%94%B3%E4%BE%AF_(%E5%91%A8%E5%B9%BD%E7%8E%8B%E6%97%B6%E6%9C%9F)" title="申侯 (周幽王时期)">申侯</a>之女及<a href="/wiki/%E5%AE%9C%E8%87%BC" class="mw-redirect" title="宜臼">宜臼</a>太子之位,改以嬖宠美人<a href="/wiki/%E8%A4%92%E5%A7%92" title="褒姒">褒姒</a>为后,其子<a href="/wiki/%E4%BC%AF%E6%9C%8D" title="伯服">伯服</a>为太子。宜臼逃奔<a href="/wiki/%E7%94%B3%E5%9C%8B" title="申國">申国</a>,申侯联合<a href="/wiki/%E9%84%AB%E5%9B%BD" title="鄫国">缯国</a>与<a href="/wiki/%E7%8A%AC%E6%88%8E" title="犬戎">犬戎</a>进攻幽王。幽王与伯服均被犬戎杀死於戏(今陕西<a href="/wiki/%E4%B8%B4%E6%BD%BC" class="mw-redirect" title="临潼">临潼</a>东)。前771年,西周覆亡,國祚約二百五十一年。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="東周"><span id=".E6.9D.B1.E5.91.A8"></span>東周</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=14" title="编辑章节:東周"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%91%A8" title="东周">东周</a></div> <p>周幽王被杀后,申、曾等诸侯见目的达到,而此时郑、卫、晋等诸侯率领的勤王之师也已经赶到,于是申侯与缯侯与外面的郑、卫、晋等诸侯里应外合,大败犬戎,犬戎退走。申、缯、卫、晋、郑等诸侯立周幽王太子宜臼为王,是为<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%B9%B3%E7%8E%8B" title="周平王">周平王</a>。与此同时,虢公翰等王朝大臣立<a href="/wiki/%E5%A7%AC%E4%BD%99%E8%87%A3" class="mw-redirect" title="姬余臣">姬余臣</a>为王,史称“携王”,这样出现了二王并立的局面。但是列国中绝大多数只承认周平王,而不承认<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%90%BA%E7%8E%8B" title="周携王">周携王</a>。周平王21年(公元前750年),晋文侯杀周携王,结束了“二王并立”的局面。 </p><p>周平王元年(公元前770年),由于宗周遭到战火的破坏,同时犬戎虽然撤走,但是仍然在附近一带。于是周平王在秦、晋、郑等诸侯的护送下,迁都<a href="/wiki/%E9%9B%92%E9%82%91" title="雒邑">雒邑</a>(成周)。东周开始。由于后世的史家往往又把東周这段时期划分为春秋和战国两个时期,所以又称这段时期为春秋战国时期。 </p><p>由于周王室放弃了关中地区,实力大不如前,不仅无力控制诸侯,还要仰仗诸侯们的供给,早期主要是郑、<a href="/wiki/%E5%8D%AB%E5%9B%BD" title="卫国">卫国</a>和<a href="/wiki/%E6%99%8B%E5%9B%BD" title="晋国">晋国</a>,到了<a href="/wiki/%E6%88%98%E5%9B%BD%E6%97%B6%E6%9C%9F" title="战国时期">战国时期</a>则是<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E5%9B%BD_(%E6%88%98%E5%9B%BD)" class="mw-redirect" title="魏国 (战国)">魏国</a>和<a href="/wiki/%E9%9F%A9%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="韩国">韩国</a>。周室的地位一落千丈,仅留有“天下共主”的虚名。<a href="/wiki/%E6%98%A5%E7%A7%8B%E6%97%B6%E6%9C%9F" title="春秋时期">春秋时期</a>,周王室还有一点号召力,到了战国时期,连一点号召力都没有了。 </p><p>周室东迁,关中故地被犬戎等部落所占据。当周幽王危难之时,<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E8%A5%84%E5%85%AC" title="秦襄公">秦襄公</a>从秦起兵勤王,奋勇作战,杀退了犬戎,但是没能救出周幽王。但是秦襄公的英勇和忠诚得到了周平王的肯定,于是作为对秦人勤王之功的褒奖,周平王把岐周故地封给了秦襄公,把秦由周王室的附庸升格为诸侯,秦正式成为诸侯国。经过秦襄公、秦文公父子两代人的征战,基本上收复了岐周之地。东周开始后,郑国的<a href="/wiki/%E9%83%91%E6%AD%A6%E5%85%AC" class="mw-redirect" title="郑武公">郑武公</a>、<a href="/wiki/%E9%83%91%E5%BA%84%E5%85%AC" class="mw-redirect" title="郑庄公">郑庄公</a>父子把持了王朝的大政。他们利用出任王朝卿士的有利条件,常常借王命大肆扩张,使郑国成为春秋初年一个强国,号称小霸。由于郑庄公公朝中的势力太大,而且常常忙于他在郑国的私事,很少入朝听政,即使入朝,也仅是装装样子,或者干自己的私活。这样引起了周平王的不满。于是周平王逐渐起用虢公以分化郑庄公的权力,这引起郑庄公的强烈不满。而周平王在很多事情又必须依赖郑庄公,因此不得不向郑庄公解释,于是发生了周郑交质的事件。《左传》对这一事件进行了强烈的批评,文中引用“信不由中,质无益也。”说明交质的“无信”本质;并且认为周王室与诸侯互换人质,是自己降格,说明交质的“无礼”本质。故认为此事件是“礼崩乐坏”的缩影。 </p><p>前720年,周平王殁,周朝廷准备委任虢公执政,取代郑庄公。郑国在这年先后收割了温地的麦和成周的禾,周郑关系进一步恶化。到了前717年,郑庄公入朝,周桓王因为郑国擅自领军取用王畿的麦,不以礼接待郑庄公。郑庄公不满周王的做法,两年后(前716年)未有禀告周王便和鲁国交换领土(该协议于前711年落实),但同年又与齐国一同入朝。 </p><p>前706年,周桓王收回<a href="/wiki/%E9%83%91%E5%BA%84%E5%85%AC" class="mw-redirect" title="郑庄公">郑庄公</a>在周朝的权力,郑庄公不朝见周桓王,于是周桓王组织联军攻打郑国,但被郑国击败。是为<a href="/wiki/%E7%B9%BB%E8%91%9B%E4%B9%8B%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="繻葛之戰">𦈡葛之战</a>。此后郑庄公与周王室不再有大规模的接触。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="春秋時代"><span id=".E6.98.A5.E7.A7.8B.E6.99.82.E4.BB.A3"></span>春秋時代</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=15" title="编辑章节:春秋時代"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%98%A5%E7%A7%8B%E6%97%B6%E6%9C%9F" title="春秋时期">春秋时期</a></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70089473/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box;text-align:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle .thumbcaption{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .trow>.thumbcaption{text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tright"><div class="thumbinner" style="width:428px;max-width:428px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Confucius,_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County,_Shandong_province,_China.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Confucius%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg/200px-Confucius%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Confucius%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg/300px-Confucius%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Confucius%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg/400px-Confucius%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="338" /></a></span></div></div><div class="tsingle" style="width:222px;max-width:222px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Confucius_and_Laozi,_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County,_Shandong_province,_China.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Confucius_and_Laozi%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg/220px-Confucius_and_Laozi%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg" decoding="async" width="220" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Confucius_and_Laozi%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg/330px-Confucius_and_Laozi%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Confucius_and_Laozi%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg/440px-Confucius_and_Laozi%2C_fresco_from_a_Western_Han_tomb_of_Dongping_County%2C_Shandong_province%2C_China.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="304" /></a></span></div></div></div><div class="trow" style="display:flex"><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9D%B1" class="mw-redirect" title="山東">山東</a><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%B9%B3%E7%B8%A3" class="mw-redirect" title="東平縣">東平縣</a><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B1%89" title="东汉">东汉</a>前期的墓穴<a href="/wiki/%E6%BF%95%E5%A3%81%E7%95%AB" title="濕壁畫">湿壁画</a>,畫有<a href="/wiki/%E5%AD%94%E5%AD%90" title="孔子">孔子</a>和<a href="/wiki/%E8%80%81%E5%AD%90" title="老子">老子</a>見面時的情景</div></div></div></div> <p>前770年,由於遭到北方遊牧部落<a href="/wiki/%E7%8A%AC%E6%88%8E" title="犬戎">犬戎</a>的侵襲,<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%B9%B3%E7%8E%8B" title="周平王">周平王</a>東遷<a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%B2%B3" title="黄河">黄河</a>中游的<a href="/wiki/%E9%9B%92%E9%82%91" title="雒邑">雒邑</a>(今河南<a href="/wiki/%E6%B4%9B%E9%98%B3%E5%B8%82" title="洛阳市">洛陽</a>),<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%91%A8" title="东周">东周</a>開始。此後,周王朝的影響力逐漸減弱,取而代之的是大大小小一百多個小國(諸侯國和附屬國),史稱<a href="/wiki/%E6%98%A5%E7%A7%8B%E6%97%B6%E6%9C%9F" title="春秋时期">春秋时期</a>。春秋時期的大國共有十幾個,其中包括<a href="/wiki/%E6%99%8B%E5%9B%BD" title="晋国">晉</a>、<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%9B%BD" title="秦国">秦</a>、<a href="/wiki/%E9%84%AD%E5%9C%8B" title="鄭國">鄭</a>、<a href="/wiki/%E9%BD%90%E5%9B%BD" title="齐国">齊</a>及<a href="/wiki/%E6%A5%9A%E5%9B%BD" title="楚国">楚</a>等。這一時期社會動盪,戰爭不斷,先後有五個國家稱霸,即齊、宋、晉、楚、秦(又有一說是齊、晉、楚、吳、越),合稱<a href="/wiki/%E6%98%A5%E7%A7%8B%E4%BA%94%E9%9C%B8" title="春秋五霸">春秋五霸</a>。 </p><p>第一個稱霸的國君<a href="/wiki/%E9%BD%90%E6%A1%93%E5%85%AC" title="齐桓公">齐桓公</a>任用<a href="/wiki/%E7%AE%A1%E4%BB%B2" title="管仲">管仲</a>,在國內施行改革,使當時<a href="/wiki/%E9%98%B6%E7%BA%A7%E5%86%B2%E7%AA%81" class="mw-redirect" title="阶级冲突">階級矛盾</a>十分激烈的齊國安定下來,並逐漸強盛,許多<a href="/wiki/%E8%AF%B8%E4%BE%AF" title="诸侯">诸侯</a>都朝拜齊國。齊國率九個盟國之師攻伐威脅<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D" title="周朝">周朝</a>的楚國,楚成王被迫將和。齊桓公死後,他的五個兒子爭做國君,齊失其霸業。<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E8%A5%84%E5%85%AC" title="宋襄公">宋襄公</a>曾經試圖稱霸,後為楚軍所敗。 </p><p>晉國公子重耳在一場內亂後登上君位,是為<a href="/wiki/%E6%99%8B%E6%96%87%E5%85%AC" title="晋文公">晋文公</a>。晉文公實行改革,使晉國的勢力發展到中原,與南方大國楚國產生摩擦。後楚國出兵圍攻宋國首都帝丘,<a href="/wiki/%E6%99%8B%E6%96%87%E5%85%AC" title="晋文公">晋文公</a>聯合秦、齊、宋三國之師大破楚軍於城濮,成為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8E%9F" title="中原">中原</a>霸主。與晉國為盟的秦國國君秦穆公在晉文公死後起了稱霸的野心,與晉文公之子晉襄公屢次發生戰爭,最後以晉國的勝利告終,於是往西發展,把西邊的一些戎國滅掉,使<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E7%A9%86%E5%85%AC" title="秦穆公">秦穆公</a>成為西戎的霸主。 </p><p>楚成王的孫子<a href="/wiki/%E6%A5%9A%E5%BA%84%E7%8E%8B" title="楚庄王">楚庄王</a>即位後,再次與晉國爭霸,楚國圍攻宋、鄭,晉國幾次派兵來救,都大敗而歸。許多中原國家背晉向楚。<a href="/wiki/%E6%A5%9A%E5%BA%84%E7%8E%8B" title="楚庄王">楚庄王</a>成為中原的霸主。莊王死後,楚經靈王、平王兩代漸弱。東南方的吳國<a href="/wiki/%E9%98%96%E9%97%BE" title="阖闾">闔閭</a>趁勢興兵伐楚,並大敗楚軍,攻佔楚國國都壽春,後平王之子昭王聯盟秦國攻吳,吳兵退出楚境。定都會稽(今<a href="/wiki/%E6%B5%99%E6%B1%9F%E7%9C%81" title="浙江省">浙江</a><a href="/wiki/%E7%BB%8D%E5%85%B4%E5%B8%82" title="绍兴市">紹興</a>)的越國趁吳軍遠征時攻擊吳國,大敗吳軍,吳王<a href="/wiki/%E9%98%96%E9%97%BE" title="阖闾">闔閭</a>被射死,後闔閭之子<a href="/wiki/%E5%A4%AB%E5%B7%AE" title="夫差">夫差</a>又<a href="/wiki/%E5%A0%B1%E5%BE%A9" title="報復">報仇</a>攻越,大獲全勝,俘虜越王<a href="/wiki/%E5%8B%BE%E8%B8%90" class="mw-redirect" title="勾踐">勾踐</a>。吳國又出兵齊國,與魯國聯合將齊國打敗,又攻晉國,但在黃池被晉軍打敗,越王<a href="/wiki/%E5%8B%BE%E8%B7%B5" title="勾践">勾踐</a>趁這時襲擊吳國,九年後兼併吳國,<a href="/wiki/%E5%A4%AB%E5%B7%AE" title="夫差">夫差</a>自殺而死。隨後北上,與齊、晉等諸侯會盟。勾踐死後,越國衰弱,戰國時為<a href="/wiki/%E6%A5%9A%E5%A8%81%E7%8E%8B" title="楚威王">楚威王</a>所滅。 </p><p>春秋時期確定<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E5%8D%81%E5%85%AB%E5%AE%BF" title="二十八宿">二十八宿</a>;後期則產生<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%9B%9B%E5%88%86%E6%9B%86" class="mw-redirect" title="古四分曆">古四分曆</a>。 </p><p>春秋时期的人能製造精良的<a href="/wiki/%E9%9B%99%E8%BC%AA%E6%88%B0%E8%BB%8A" class="mw-redirect" title="雙輪戰車">戰車</a>與<a href="/wiki/%E9%AA%91%E5%85%B5" title="骑兵">騎兵装备</a>,此時中國的<a href="/wiki/%E5%86%B6%E9%87%91%E5%AD%A6" title="冶金学">冶金</a>也十分發達,能製造精良的鐵器,在<a href="/wiki/%E5%86%9C%E4%B8%9A" title="农业">农业</a>上出現各種灌溉機械,大大提高生產效率,從而為以後<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%8F%A3" title="人口">人口</a>大大膨脹奠定基礎。歷史上出現<a href="/wiki/%E6%98%A5%E7%A7%8B_(%E5%8F%B2%E4%B9%A6)" class="mw-redirect" title="春秋 (史书)">春秋</a>(<a href="/wiki/%E5%B7%A6%E4%BC%A0" title="左传">左传</a>),<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E8%AA%9E_(%E6%9B%B8)" title="國語 (書)">國語</a>,<a href="/wiki/%E6%88%B0%E5%9C%8B%E7%AD%96" title="戰國策">戰國策</a>等史事記敘。 </p><p>春秋戰國時期學術思想比較自由,史稱<a href="/wiki/%E8%AF%B8%E5%AD%90%E7%99%BE%E5%AE%B6" title="诸子百家">百家爭鳴</a>。出現多位對之後中國有深遠影響的<a href="/wiki/%E6%80%9D%E6%83%B3%E5%AE%B6" title="思想家">思想家</a>(<a href="/wiki/%E8%AF%B8%E5%AD%90%E7%99%BE%E5%AE%B6" title="诸子百家">诸子百家</a>),例如<a href="/wiki/%E8%80%81%E5%AD%90" title="老子">老子</a>、<a href="/wiki/%E5%AD%94%E5%AD%90" title="孔子">孔子</a>、<a href="/wiki/%E5%A2%A8%E5%AD%90" title="墨子">墨子</a>、<a href="/wiki/%E5%BA%84%E5%AD%90" title="庄子">庄子</a>、<a href="/wiki/%E5%AD%9F%E5%AD%90" title="孟子">孟子</a>、<a href="/wiki/%E8%8D%80%E5%AD%90" title="荀子">荀子</a>、<a href="/wiki/%E9%9F%A9%E9%9D%9E" title="韩非">韩非</a>等人。出現很多學術流派,較出名的有十大家,即<a href="/wiki/%E9%81%93%E5%AE%B6" title="道家">道家</a>(自然)、<a href="/wiki/%E5%84%92%E5%AE%B6" title="儒家">儒家</a>(倫理)、<a href="/wiki/%E9%98%B4%E9%98%B3%E5%AE%B6" title="阴阳家">阴阳家</a>(星象占卜)、<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%AE%B6" title="法家">法家</a>(法治)、<a href="/wiki/%E5%90%8D%E5%AE%B6" title="名家">名家</a>(修辭辯論)、<a href="/wiki/%E5%A2%A8%E5%AE%B6" title="墨家">墨家</a>(兼愛非攻)、<a href="/wiki/%E9%9B%9C%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="雜家">雜家</a>(合各家所長)、<a href="/wiki/%E5%86%9C%E5%AE%B6" title="农家">農家</a>(君民同耕)、<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E8%AA%AA%E5%AE%B6_(%E8%AB%B8%E5%AD%90%E7%99%BE%E5%AE%B6)" title="小說家 (諸子百家)">小說家</a>(道聽途說)等。 </p><p>春秋时期在文化上出現了中國最早的詩歌總集<a href="/wiki/%E8%AF%97%E7%BB%8F" title="诗经">诗经</a>(又称《<a href="/wiki/%E8%AF%97%E7%BB%8F" title="诗经">诗</a>》或《<a href="/wiki/%E8%AF%97%E7%BB%8F" title="诗经">诗三百</a>》)。戰爭史上出現的傑出<a href="/wiki/%E5%85%B5%E5%AE%B6" title="兵家">兵法家</a>有<a href="/wiki/%E5%AD%99%E6%AD%A6" title="孙武">孙武</a>(著有《<a href="/wiki/%E5%AD%99%E5%AD%90%E5%85%B5%E6%B3%95" title="孙子兵法">孙子兵法</a>》)、<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E7%A9%B0%E8%8B%B4" class="mw-redirect" title="司马穰苴">司馬穰苴</a>(著有《<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E6%B3%95" title="司马法">司马法</a>》)、<a href="/wiki/%E5%AD%99%E8%86%91" title="孙膑">孙膑</a>(著有《<a href="/wiki/%E5%AD%99%E8%86%91%E5%85%B5%E6%B3%95" title="孙膑兵法">孙膑兵法</a>》)、<a href="/wiki/%E5%90%B4%E8%B5%B7" title="吴起">吴起</a>(著有《<a href="/wiki/%E5%90%B4%E5%AD%90" title="吴子">吳子兵法</a>》)、<a href="/wiki/%E5%B0%89%E7%BC%AD" title="尉缭">尉繚</a>(著有《<a href="/wiki/%E5%B0%89%E7%BC%AD%E5%AD%90" title="尉缭子">尉缭子</a>》)等等。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="戰國時代"><span id=".E6.88.B0.E5.9C.8B.E6.99.82.E4.BB.A3"></span>戰國時代</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=16" title="编辑章节:戰國時代"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%88%98%E5%9B%BD%E6%97%B6%E6%9C%9F" title="战国时期">战国时期</a></div> <p>前546年左右,黃河流域的爭霸基本結束,晉、楚兩國平分霸權。 </p><p>前403年,晉國被三個<a href="/wiki/%E9%97%A8%E9%98%80" class="mw-redirect" title="门阀">門閥</a>巨<a href="/wiki/%E5%8D%BF_(%E5%AE%98%E5%88%B6)" title="卿 (官制)">卿</a>瓜分,成為<a href="/wiki/%E9%9F%A9%E5%9B%BD_(%E6%88%98%E5%9B%BD)" title="韩国 (战国)">韓</a>、<a href="/wiki/%E8%B5%B5%E5%9B%BD" title="赵国">趙</a>、<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E5%9B%BD_(%E6%88%98%E5%9B%BD)" class="mw-redirect" title="魏国 (战国)">魏</a>三個諸侯國,史稱「<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%AE%B6%E5%88%86%E6%99%8B" title="三家分晋">三家分晉</a>」。再加上姜姓的<a href="/wiki/%E9%BD%90%E5%9B%BD" title="齐国">齐国</a>被<a href="/wiki/%E7%94%B0%E5%A7%93" title="田姓">田氏</a>取代,人稱<a href="/wiki/%E7%94%B0%E9%BD%8A" class="mw-redirect" title="田齊">田齊</a>。 </p><p><a href="/wiki/%E9%9F%A9%E5%9B%BD_(%E6%88%98%E5%9B%BD)" title="韩国 (战国)">韓</a>、<a href="/wiki/%E8%B5%B5%E5%9B%BD" title="赵国">趙</a>、<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E5%9B%BD_(%E6%88%98%E5%9B%BD)" class="mw-redirect" title="魏国 (战国)">魏</a>、<a href="/wiki/%E7%94%B0%E9%BD%8A" class="mw-redirect" title="田齊">齊</a>、<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%9B%BD" title="秦国">秦</a>、<a href="/wiki/%E6%A5%9A%E5%9B%BD" title="楚国">楚</a>及<a href="/wiki/%E7%87%95%E5%9B%BD" title="燕国">燕</a>,並稱<a href="/wiki/%E6%88%98%E5%9B%BD%E4%B8%83%E9%9B%84" title="战国七雄">战国七雄</a>,<a href="/wiki/%E6%88%B0%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="戰國">戰國時期</a>正式開始。大部分<a href="/wiki/%E9%A9%AC%E5%85%8B%E6%80%9D%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="马克思主义">马克思主义</a>史學家將戰國開始劃為<a href="/wiki/%E5%B0%81%E5%BB%BA%E7%A4%BE%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="封建社會">封建社會</a>,然而大部分<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%96%B9%E4%B8%96%E7%95%8C" title="西方世界">西方</a>及<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3" title="臺灣">臺灣</a>學者卻又將之劃為<a href="/wiki/%E5%B0%81%E5%BB%BA%E7%A4%BE%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="封建社會">封建社會</a>的崩潰,這是定義不同所致。 </p><p>戰國初年,各國開始變法運動,其中,以<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%82%9D" title="李悝">李悝</a>變法的魏國,在<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E6%96%87%E4%BE%AF" title="魏文侯">魏文侯</a>時首先興起,北伐韓、趙、<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%B1%B1%E5%9B%BD" title="中山国">中山</a>,東伐齊、宋,南伐楚,西伐秦,成為強國。齊國在齊威王時興起,兩次攻伐魏國獲勝,並長期任為<a href="/wiki/%E9%9C%B8%E4%B8%BB" class="mw-redirect" title="霸主">霸主</a>。南邊的楚國經<a href="/wiki/%E5%90%B4%E8%B5%B7" title="吴起">吴起</a>變法後強盛,滅掉陳、蔡、越,擴展疆土。趙國經過<a href="/wiki/%E8%B5%B5%E6%AD%A6%E7%81%B5%E7%8E%8B" title="赵武灵王">赵武灵王</a>胡服騎射後訓練成一部強大的<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E8%A3%85%E5%8A%9B%E9%87%8F" title="武装力量">軍隊</a>,與秦、齊、楚爭先。韓國<a href="/wiki/%E5%90%9B%E4%B8%BB" title="君主">國君</a><a href="/wiki/%E9%9F%93%E6%98%AD%E4%BE%AF" title="韓昭侯">韓昭侯</a>任用<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%AE%B6" title="法家">法家</a>大師<a href="/wiki/%E7%94%B3%E4%B8%8D%E5%AE%B3" title="申不害">申不害</a>變法,逐漸興起。 </p><p>前356年,秦國的<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%AD%9D%E5%85%AC" title="秦孝公">秦孝公</a>採用<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%AE%B6" title="法家">法家</a>的<a href="/wiki/%E5%95%86%E9%9E%85%E8%AE%8A%E6%B3%95" class="mw-redirect" title="商鞅變法">商鞅變法</a>開始後,秦國國力大大增強,使其他六國恐懼,名士<a href="/wiki/%E8%8B%8F%E7%A7%A6" title="苏秦">苏秦</a>游遍六國,說服六國國君聯合合縱抗秦,秦國卻用<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E4%BB%AA" title="张仪">张仪</a>為相,又使六國屈從于秦,破壞合縱。宋、魯等小國到戰國後期為齊楚所滅。合縱破壞後,齊國作為山東六國中最強盛的國家,開始沾沾自喜,其差點滅掉燕國,自稱<a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%B8%9D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="東帝(页面不存在)">東帝</a>,攻滅宋國的行為使諸侯驚恐,在燕國大將<a href="/wiki/%E6%A8%82%E6%AF%85" class="mw-redirect" title="樂毅">樂毅</a>的統領下,燕、韓、趙、魏、秦五國大軍重創齊國,攻陷齊都城臨淄,後齊國在大將<a href="/wiki/%E7%94%B0%E5%96%AE" title="田單">田單</a>使用火牛陣趕走燕國後成功復國,自此東方雄主齊國衰落,秦國基本上對山東六國形成壓倒性優勢。 </p><p><a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%98%AD%E8%A5%84%E7%8E%8B" title="秦昭襄王">秦昭襄王</a>时期,秦國開始发动對六國的大规模戰役,採用<a href="/wiki/%E8%8C%83%E7%9D%A2" class="mw-redirect" title="范睢">范睢</a>的<a href="/wiki/%E8%BF%9C%E4%BA%A4%E8%BF%91%E6%94%BB" class="mw-redirect" title="远交近攻">远交近攻</a>策略,任命大將<a href="/wiki/%E7%99%BD%E8%B5%B7" title="白起">白起</a>发动戰役,通過<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E9%97%95%E4%B9%8B%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="伊闕之戰">伊闕之戰</a>、<a href="/wiki/%E9%83%A2%E9%83%BD%E4%B9%8B%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="郢都之戰">郢都之戰</a>、<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E9%99%BD%E4%B9%8B%E6%88%B0" title="華陽之戰">華陽之戰</a>、<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B9%B3%E4%B9%8B%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="長平之戰">長平之戰</a>四大戰役橫掃山東六國,奠定了秦國統一天下的基礎。前256年至前249年,<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E7%81%AD%E5%91%A8" title="秦灭周">秦灭周</a>。秦國最終在<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%A7%8B%E7%9A%87" title="秦始皇">秦始皇</a>的统治下,於前221年憑藉<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E7%BF%A6" title="王翦">王翦</a>父子消滅六國,完成統一,中國歷史進入新的時代。 </p><p><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A7%91%E5%AD%A6%E6%8A%80%E6%9C%AF%E7%AE%80%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中国科学技术简史">科技史</a>上出現<a href="/wiki/%E5%A2%A8%E5%AD%90" title="墨子">墨子</a>,建築史上有<a href="/wiki/%E9%B2%81%E7%8F%AD" title="鲁班">鲁班</a>,首次發明<a href="/wiki/%E7%93%A6%E7%95%B6" class="mw-redirect" title="瓦當">瓦當</a>,奠定<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%BB%BA%E7%AF%89" title="中國建築">中國建築</a>技術的基礎。 </p><p>文化上有第一個以個人名字出現在<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%87%E5%AD%A6" title="中国文学">中國文學史</a>上的詩人<a href="/wiki/%E5%B1%88%E5%8E%9F" title="屈原">屈原</a>,他著有《<a href="/wiki/%E6%A5%9A%E8%BE%9E" title="楚辞">楚辞</a>》、《<a href="/wiki/%E9%9B%A2%E9%A8%B7" title="離騷">離騷</a>》等文學作品。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="秦汉时期"><span id=".E7.A7.A6.E6.B1.89.E6.97.B6.E6.9C.9F"></span>秦汉时期</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=17" title="编辑章节:秦汉时期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="秦朝"><span id=".E7.A7.A6.E6.9C.9D"></span>秦朝</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=18" title="编辑章节:秦朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝">秦朝</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Qin_empire_210_BCE_TC.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Qin_empire_210_BCE_TC.jpg/220px-Qin_empire_210_BCE_TC.jpg" decoding="async" width="220" height="216" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Qin_empire_210_BCE_TC.jpg/330px-Qin_empire_210_BCE_TC.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Qin_empire_210_BCE_TC.jpg/440px-Qin_empire_210_BCE_TC.jpg 2x" data-file-width="555" data-file-height="545" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝">秦朝</a>諸城邑及<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E9%95%BF%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="秦长城">長城</a>的地理位置圖</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝">秦朝</a>源自<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D" title="周朝">周朝</a><a href="/wiki/%E8%AF%B8%E4%BE%AF%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="诸侯国">诸侯国</a><a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%9B%BD" title="秦国">秦国</a>。前770年,<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E8%A5%84%E5%85%AC" title="秦襄公">秦襄公</a>在东周周平王东迁时有功,受封于<a href="/wiki/%E5%85%B3%E4%B8%AD%E5%B9%B3%E5%8E%9F" class="mw-redirect" title="关中平原">关中平原</a>,建立秦国。秦国于战国时期逐渐转强,到<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E7%8E%8B%E6%94%BF" class="mw-redirect" title="秦王政">秦王政</a>陆续<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E7%81%AD%E5%85%AD%E5%9B%BD%E4%B9%8B%E6%88%98" title="秦灭六国之战">攻灭六国</a>(前230年至前221年)而一统天下,建立秦朝,结束战国时期,中国从此进入统一时代。 </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:CMOC_Treasures_of_Ancient_China_exhibit_-_stone_slab_with_twelve_small_seal_characters.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/CMOC_Treasures_of_Ancient_China_exhibit_-_stone_slab_with_twelve_small_seal_characters.jpg/150px-CMOC_Treasures_of_Ancient_China_exhibit_-_stone_slab_with_twelve_small_seal_characters.jpg" decoding="async" width="150" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/CMOC_Treasures_of_Ancient_China_exhibit_-_stone_slab_with_twelve_small_seal_characters.jpg/225px-CMOC_Treasures_of_Ancient_China_exhibit_-_stone_slab_with_twelve_small_seal_characters.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/CMOC_Treasures_of_Ancient_China_exhibit_-_stone_slab_with_twelve_small_seal_characters.jpg/300px-CMOC_Treasures_of_Ancient_China_exhibit_-_stone_slab_with_twelve_small_seal_characters.jpg 2x" data-file-width="2698" data-file-height="2573" /></a><figcaption>秦代石刻文,其含義為「海内皆臣,歲登成熟,道毋飢人」,字體為<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%AF%86" title="小篆">小篆</a></figcaption></figure> <p>秦王政建立秦朝后自称“<a href="/wiki/%E5%A7%8B%E7%9A%87%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="始皇帝">始皇帝</a>”(即秦始皇),从此中国有了<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%B8%9D" title="皇帝">皇帝</a>的称号,并且发起一系列的改革以巩固帝国。而后<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%94%BB%E7%99%BE%E8%B6%8A%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="秦攻百越之战">南征百越</a>、<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E8%92%99%E6%81%AC%E6%94%BB%E5%8C%88%E5%A5%B4%E4%B9%8B%E6%88%98" title="秦蒙恬攻匈奴之战">北伐匈奴</a>。疆域东起<a href="/wiki/%E8%BE%BD%E4%B8%9C" title="辽东">辽东</a>,西至<a href="/wiki/%E4%B8%B4%E6%B4%AE" class="mw-redirect" title="临洮">临洮</a>,北抵<a href="/wiki/%E9%95%BF%E5%9F%8E" title="长城">长城</a>,南达<a href="/wiki/%E8%B1%A1%E9%83%A1" title="象郡">象郡</a>(今越南北部)。虽然秦朝外表十分强盛,但由于秦始皇集权、过度发展、严重劳役百姓,所以秦朝之统治不免带有苛急、暴虐之特点,让天下百姓饱受苛政之苦而想要起义。秦始皇最后留下的,是一个外强中干的帝国。秦朝为了巩固辽阔但各地文化不一的帝国,在<a href="/wiki/%E6%94%BF%E6%B2%BB" title="政治">政治</a>、<a href="/wiki/%E5%86%9B%E4%BA%8B" class="mw-redirect" title="军事">军事</a>、<a href="/wiki/%E7%BB%8F%E6%B5%8E" title="经济">经济</a>、<a href="/wiki/%E4%BA%A4%E9%80%9A" title="交通">交通</a>方面,都推行政策与改革。政治制度是以<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%B8%9D" title="皇帝">皇帝</a><a href="/wiki/%E5%88%B6%E5%BA%A6" title="制度">制度</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%85%AC%E4%B9%9D%E5%8D%BF%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="三公九卿制">三公九卿制</a>与<a href="/wiki/%E9%83%A1%E5%8E%BF%E5%88%B6" title="郡县制">郡县制</a>为基础的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E9%9B%86%E6%9D%83%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="中央集权制">中央集权制</a>。<a href="/wiki/%E5%90%9B%E4%B8%BB%E4%B8%93%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="君主专制">君主专制</a>的皇帝握有最高权力,<a href="/wiki/%E4%B8%9E%E7%9B%B8" title="丞相">丞相</a>仅仅是辅佐,而<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%BE%8B" title="法律">法律</a>基本延续秦国法律。为了降低各地区差异,秦始皇推行<a href="/wiki/%E4%B9%A6%E5%90%8C%E6%96%87" title="书同文">书同文</a>(以<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%AF%86" title="小篆">小篆</a>为文字)、<a href="/wiki/%E8%BB%8A%E5%90%8C%E8%BB%8C" title="車同軌">车同轨</a>、统一货币(<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%8D%8A%E4%B8%A4" class="mw-redirect" title="秦半两">秦半两</a>)与<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E4%BA%9A%E4%BC%A0%E7%BB%9F%E5%BA%A6%E9%87%8F%E8%A1%A1" title="东亚传统度量衡">度量衡</a>。军事上,兴建长城以巩固北方,毁<a href="/wiki/%E5%85%AD%E5%9B%BD%E9%95%BF%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="六国长城">六国长城</a>与城敦等防御工事,没收天下百姓武器,铸成<a href="/wiki/%E5%8D%81%E4%BA%8C%E9%87%91%E4%BA%BA" title="十二金人">十二金人</a>,先后五次东巡以安定<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E4%B8%9C" class="mw-redirect" title="山东">关东</a>各地区。交通方面,兴建<a href="/wiki/%E9%A9%B0%E9%81%93" class="mw-redirect" title="驰道">驰道</a>与<a href="/wiki/%E7%81%B5%E6%B8%A0" title="灵渠">灵渠</a>等交通设施以便军队前往各地平乱,也有利各地区运输物资。经济方面,秦朝延续<a href="/wiki/%E5%95%86%E9%9E%85%E5%8F%98%E6%B3%95" title="商鞅变法">商鞅变法</a>的政策。推行<a href="/wiki/%E9%87%8D%E5%86%9C%E6%8A%91%E5%95%86" title="重农抑商">重农抑商</a>,鼓励农民增产粮食,甚至有机会获爵位。<a href="/wiki/%E5%B7%A5%E5%95%86%E4%B8%9A" title="工商业">工商业</a>方面实行<a href="/wiki/%E9%B9%BD%E9%90%B5%E5%B0%88%E8%B3%A3" class="mw-redirect" title="鹽鐵專賣">盐铁专卖</a>,但不完全禁止商业,也鼓励如经营畜牧业的<a href="/wiki/%E7%83%8F%E6%B0%8F%E5%80%AE" title="烏氏倮">乌氏倮</a>与<a href="/wiki/%E4%B8%B9%E7%A0%82" class="mw-redirect" title="丹砂">丹砂</a>的巴地寡妇清等商人。政治思想方面以<a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%AE%B6" title="法家">法家</a>为尊,推行融合“法、术、势”(以法律为根本、以愚民为手段、法术势相结合)三合一的君主专制,另有发扬<a href="/wiki/%E9%98%B4%E9%98%B3%E5%AE%B6" title="阴阳家">阴阳家</a>的<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%BE%B7%E5%A7%8B%E7%BB%88%E8%AF%B4" class="mw-redirect" title="五德始终说">五德始终说</a>以神化皇帝。宗教以传统崇拜<a href="/wiki/%E7%A5%96%E5%85%88" title="祖先">祖先</a>、天帝、山川神等众神以及巫术、占卜与占星等,而神仙方术之术受秦始皇所迷信。为了箝制人民思想避免叛乱、与报复欺骗秦始皇的<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%A3%AB" title="方士">方士</a>们,先后发生<a href="/wiki/%E7%84%9A%E4%B9%A6%E5%9D%91%E5%84%92" title="焚书坑儒">焚书坑儒</a>事件,这是<a href="/wiki/%E5%85%88%E7%A7%A6" title="先秦">先秦</a>文化与<a href="/wiki/%E8%AF%B8%E5%AD%90%E7%99%BE%E5%AE%B6" title="诸子百家">诸子百家</a>思想的一大浩劫。 </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70089473/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:277px;max-width:277px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:143px;max-width:143px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Terrakotta_general_2010.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Terrakotta_general_2010.jpg/141px-Terrakotta_general_2010.jpg" decoding="async" width="141" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Terrakotta_general_2010.jpg/212px-Terrakotta_general_2010.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Terrakotta_general_2010.jpg/282px-Terrakotta_general_2010.jpg 2x" data-file-width="1984" data-file-height="2424" /></a></span></div></div><div class="tsingle" style="width:130px;max-width:130px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Terrakottaarm%C3%A9n-13.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Terrakottaarm%C3%A9n-13.jpg/128px-Terrakottaarm%C3%A9n-13.jpg" decoding="async" width="128" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Terrakottaarm%C3%A9n-13.jpg/192px-Terrakottaarm%C3%A9n-13.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Terrakottaarm%C3%A9n-13.jpg/256px-Terrakottaarm%C3%A9n-13.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="3504" /></a></span></div></div></div><div class="trow" style="display:flex"><div class="thumbcaption">在<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%A7%8B%E7%9A%87%E9%99%B5" title="秦始皇陵">秦始皇陵</a>附近發掘的<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%A7%8B%E7%9A%87%E5%85%B5%E9%A6%AC%E4%BF%91" class="mw-redirect" title="秦始皇兵馬俑">士兵俑</a></div></div></div></div> <p>秦始皇死后,宦官<a href="/wiki/%E8%B5%B5%E9%AB%98" title="赵高">赵高</a>与丞相<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%96%AF" title="李斯">李斯</a>密不发丧,密谋夺权。赵高为<a href="/wiki/%E8%83%A1%E4%BA%A5" class="mw-redirect" title="胡亥">胡亥</a>的师傅,与秦始皇长子<a href="/wiki/%E6%89%B6%E8%8B%8F" title="扶苏">扶苏</a>和<a href="/wiki/%E8%92%99%E6%81%AC" title="蒙恬">蒙恬</a>之弟<a href="/wiki/%E8%92%99%E6%AF%85" title="蒙毅">蒙毅</a>不合,而李斯也对蒙氏兄弟不满。他们拥立胡亥为太子,假造诏令以赐死在<a href="/wiki/%E4%B9%9D%E5%8E%9F" class="mw-redirect" title="九原">九原</a>督军的扶苏,史称<a href="/wiki/%E6%B2%99%E4%B8%98%E4%B9%8B%E5%8F%98" title="沙丘之变">沙丘之变</a>。他们等到东巡大军返抵<a href="/wiki/%E5%92%B8%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="咸阳">咸阳</a>才发丧,胡亥也继位为帝,即秦二世。秦二世受赵高摆布,他赐死蒙氏兄弟,并杀害兄弟姐妹数十人。蒙恬的九原军也由<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E7%A6%BB" class="mw-redirect" title="王离">王离</a>接管。秦二世纵情于声色犬马,圈养无数狗马禽兽;征招罪犯与百姓,续建<a href="/wiki/%E9%98%BF%E6%88%BF%E5%AE%AB" title="阿房宫">阿房宫</a>与<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%A7%8B%E7%9A%87%E9%99%B5" title="秦始皇陵">秦始皇陵</a>。秦朝政治趋向混乱,赵高把持朝廷,蒙蔽皇帝,控制群臣言论,<a href="/wiki/%E6%8C%87%E9%B9%BF%E4%B8%BA%E9%A9%AC" class="mw-redirect" title="指鹿为马">指鹿为马</a>。前208年,李斯被赵高陷害,于咸阳<a href="/wiki/%E8%85%B0%E6%96%A9" title="腰斩">腰斩</a>,夷三族。另外役民过甚,当时力役三十倍于古以及田赋二十倍于古。旧六国百姓不愿受严刻的秦法箝制与无数的劳役折磨,于同年爆发<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%AB%E5%86%9C%E6%B0%91%E6%88%98%E4%BA%89" class="mw-redirect" title="秦末农民战争">秦末农民战争</a>。前207年<a href="/wiki/%E5%88%98%E9%82%A6" title="刘邦">刘邦</a>与<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E8%89%AF" title="张良">张良</a>会合于洛阳以东,然后夺<a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="南阳">南阳</a>、定<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%85%B3" title="武关">武关</a>,入<a href="/wiki/%E6%B8%AD%E6%B2%B3%E5%B9%B3%E5%8E%9F" title="渭河平原">关中</a>。此时赵高担任丞相,因畏惧刘邦,命阎乐杀秦二世,改立<a href="/wiki/%E5%AD%90%E5%A9%B4" title="子婴">子婴</a>为秦王。同时,刘邦军于<a href="/wiki/%E8%93%9D%E7%94%B0%E5%8E%BF" title="蓝田县">蓝田</a>击溃秦军,驻军<a href="/wiki/%E9%9C%B8%E4%B8%8A" class="mw-redirect" title="霸上">霸上</a>。秦王子婴杀掉赵高后于轵道向刘邦投降,秦朝亡。刘邦入主关中后,废除严苛的秦法,与百姓<a href="/wiki/%E7%BA%A6%E6%B3%95%E4%B8%89%E7%AB%A0" title="约法三章">约法三章</a>,受秦人拥戴。前206到前202年刘邦与<a href="/wiki/%E9%A1%B9%E7%BE%BD" title="项羽">项羽</a>之间爆发了争夺天下的战争,史称“<a href="/wiki/%E6%A5%9A%E6%BC%A2%E4%B9%8B%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="楚漢之爭">楚汉之争</a>”,最后刘邦取胜。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="漢朝"><span id=".E6.BC.A2.E6.9C.9D"></span>漢朝</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=19" title="编辑章节:漢朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%9C%9D" title="汉朝">汉朝</a>、<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%B1%89" title="西汉">西汉</a>和<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B1%89" title="东汉">东汉</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Jin_Lv_Yu_Yi_of_Liusheng,_Han_Dynasty,China_(Hebei_Museum).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Jin_Lv_Yu_Yi_of_Liusheng%2C_Han_Dynasty%2CChina_%28Hebei_Museum%29.jpg/230px-Jin_Lv_Yu_Yi_of_Liusheng%2C_Han_Dynasty%2CChina_%28Hebei_Museum%29.jpg" decoding="async" width="230" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Jin_Lv_Yu_Yi_of_Liusheng%2C_Han_Dynasty%2CChina_%28Hebei_Museum%29.jpg/345px-Jin_Lv_Yu_Yi_of_Liusheng%2C_Han_Dynasty%2CChina_%28Hebei_Museum%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Jin_Lv_Yu_Yi_of_Liusheng%2C_Han_Dynasty%2CChina_%28Hebei_Museum%29.jpg/460px-Jin_Lv_Yu_Yi_of_Liusheng%2C_Han_Dynasty%2CChina_%28Hebei_Museum%29.jpg 2x" data-file-width="4096" data-file-height="3072" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%9C%9D" title="汉朝">汉朝</a><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%B1%B1%E9%9D%96%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="中山靖王">中山靖王</a><a href="/wiki/%E5%88%98%E8%83%9C" class="mw-redirect mw-disambig" title="刘胜">刘胜</a>的<a href="/wiki/%E5%88%98%E8%83%9C%E9%87%91%E7%BC%95%E7%8E%89%E8%A1%A3" title="刘胜金缕玉衣">金缕玉衣</a>,出土于<a href="/wiki/%E6%BB%A1%E5%9F%8E%E6%B1%89%E5%A2%93" class="mw-redirect" title="满城汉墓">满城汉墓</a>(现藏于<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8C%97%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%99%A2" title="河北博物院">河北博物院</a>)</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%9C%9D" title="汉朝">汉朝</a>是中國第一個在文治武功與國際聲望達到極為輝煌的時代,也是中國歷史分野上被視為上古時期轉折到中古時期的第一個朝代,具有承先啟後的重要關鍵地位及代表性。由於中間歷經<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E8%8E%BD" title="王莽">王莽</a>篡漢的短暫中斷過程,所以又分為<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%B1%89" title="西汉">西汉</a>(又稱前漢)及<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B1%89" title="东汉">东汉</a>(又稱後漢)。 </p><p>前202年<a href="/wiki/%E6%B1%89%E9%AB%98%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="汉高祖">汉高祖</a>刘邦正式称帝,立国号“汉”,西汉建国。汉高祖刘邦登基后,采用<a href="/wiki/%E5%8F%94%E5%AD%AB%E9%80%9A" title="叔孫通">叔孙通</a>的建议,恢复礼法,设<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%85%AC" title="三公">三公</a>和<a href="/wiki/%E4%B9%9D%E5%8D%BF" title="九卿">九卿</a>,任用<a href="/wiki/%E8%90%A7%E4%BD%95" title="萧何">萧何</a>为<a href="/wiki/%E4%B8%9E%E7%9B%B8" title="丞相">丞相</a>,采取与民休息、清静无为的<a href="/wiki/%E9%BB%84%E8%80%81%E6%B2%BB%E6%9C%AF" class="mw-redirect" title="黄老治术">黄老治术</a>,鼓励生产,轻徭薄赋。称帝之后,异姓诸侯王势大,因此汉初几年对异姓王一一分别翦除,改封刘氏宗亲为王。后刘邦与功臣斬白马立盟誓:“非刘氏而王者,天下共击之”,史称“<a href="/wiki/%E7%99%BD%E9%A9%AC%E4%B9%8B%E7%9B%9F" class="mw-redirect" title="白马之盟">白马之盟</a>”。汉初政府官员基本上由大大小的功臣充任,从而形成汉初“<a href="/wiki/%E5%B8%83%E8%A1%A3" class="mw-disambig" title="布衣">布衣</a>卿相”的政治格局。此时,由于秦末以来动乱多年,国力虚弱,导致汉高祖刘邦在收复秦末被<a href="/wiki/%E5%8C%88%E5%A5%B4" title="匈奴">匈奴</a>占据的<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%A5%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" class="mw-redirect" title="河套地区">河套地区</a>时,遭匈奴<a href="/wiki/%E5%86%92%E9%A1%BF%E5%8D%95%E4%BA%8E" class="mw-redirect" title="冒顿单于">冒顿单于</a>围困于<a href="/wiki/%E7%99%BD%E7%99%BB" class="mw-redirect" title="白登">白登</a>,即<a href="/wiki/%E7%99%BD%E7%99%BB%E4%B9%8B%E5%9B%B4" title="白登之围">白登之围</a>,从此以后,汉朝采用<a href="/wiki/%E5%92%8C%E4%BA%B2" class="mw-redirect" title="和亲">和亲政策</a>。刘邦与<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%9B%88" class="mw-redirect" title="刘盈">刘盈</a>去世后,<a href="/wiki/%E5%90%95%E5%90%8E" class="mw-redirect" title="吕后">吕后</a>称制,大封诸吕,并欲王诸吕。而以<a href="/wiki/%E9%99%88%E5%B9%B3_(%E6%B1%89%E6%9C%9D)" title="陈平 (汉朝)">陈平</a>、<a href="/wiki/%E5%91%A8%E5%8B%83" title="周勃">周勃</a>为首之功臣派亦做好准备,并与刘氏皇族联合。吕后一死,功臣派与皇族立即先发制人,发动政变,一举诛平吕氏外戚,废掉少帝<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%BC%98" class="mw-redirect" title="刘弘">刘弘</a>,迎立汉高祖刘邦的第四子代王刘恒为帝,是为<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%96%87%E5%B8%9D" title="汉文帝">汉文帝</a>。 </p><p>汉文帝和儿子<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%99%AF%E5%B8%9D" title="汉景帝">汉景帝</a>在位期间,继续采取黄老无为的手段,奉行“<a href="/wiki/%E7%84%A1%E7%82%BA%E8%80%8C%E6%B2%BB" class="mw-redirect" title="無為而治">無為而治</a>”的方针,实行轻徭薄赋、力行节俭的与民休息政策,恩威并施,以弥补秦末民变和<a href="/wiki/%E6%A5%9A%E6%B1%89%E6%88%98%E4%BA%89" title="楚汉战争">楚汉战争</a>的多年动乱带来的巨大破坏,使人民负担大大得到减轻。汉文帝在位时,存在诸侯王国势力过大及匈奴入侵中国等问题。汉文帝对待这些问题采取的是异常谨慎而且又有效的手法。文帝二年(前178年)和十二年(前168年)分别两次“除田租税之半”,即是租率最终减为三十税一。文帝十三年,还全免田租。同时,对周边敌对国家也不轻易出兵,维持和平,以免耗损国力。这就是轻徭薄赋的政策。文帝生活也十分节俭,宫室内车骑衣服没有增添,衣不曳地,帷帐不施文绣,更下诏禁止<a href="/wiki/%E9%83%A1%E5%9C%8B" title="郡國">郡国</a>贡献奇珍异物。因此,国家的开支有所节制,贵族官僚不敢奢侈无度,从而减轻了人民的负担。这就是<a href="/w/index.php?title=%E4%BC%91%E5%85%BB%E7%94%9F%E6%81%AF&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="休养生息(页面不存在)">休养生息</a>的政策。 </p><p>景帝即位不久,就采纳<a href="/wiki/%E6%99%81%E9%94%99" title="晁错">晁错</a>的建议,削夺诸藩王的封地,引发各封国的担忧,而在汉景帝三年正月(公元前154年)爆发了“<a href="/wiki/%E4%B8%83%E5%9B%BD%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="七国之乱">七国之乱</a>”,汉景帝因此杀了晁错,以寄达到平息叛乱的目的。但是七国之乱并未因此缓和,景帝任用<a href="/wiki/%E5%91%A8%E4%BA%9A%E5%A4%AB" title="周亚夫">周亚夫</a>出兵平叛,在三月即告弭平,各诸侯国的势力因此极大削弱。七国之乱以后,景帝开始专心打理朝政,据说景帝十分朴素,仁厚爱民。除了平定七国之乱以外,从来没有大规模用过兵,和匈奴的战争始终控制在一定的规模内,依然对匈奴采取和亲政策。在与匈奴和<a href="/wiki/%E5%8D%97%E8%B6%8A%E5%9B%BD" title="南越国">南越国</a>(南粤)保持和平的同时,也在积蓄国力,透过马复令等措施来积极备战;此一时期史称“<a href="/wiki/%E6%96%87%E6%99%AF%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="文景之治">文景之治</a>”,是中国成为大一统帝国时代以来,第一次被传统历史学家赞誉的时期。 </p><p>景帝驾崩后,其子<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%BD%BB" class="mw-redirect" title="刘彻">刘彻</a>即位,史称<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%AD%A6%E5%B8%9D" title="汉武帝">汉武帝</a>。武帝在位期间(在位前141年—前87年),采取一系列改革措施,锐意进取,使得西汉的政治、经济及军事整合起来。在政治上,武帝加强皇权,于公元<a href="/wiki/%E5%89%8D140%E5%B9%B4" title="前140年">前140年</a>建立<a href="/wiki/%E5%B9%B4%E5%8F%B7" title="年号">年号</a>“<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E5%85%83_(%E8%A5%BF%E6%B1%89)" title="建元 (西汉)">建元</a>”,该年就称之为“建元元年”,始开中国以皇帝年号纪年的滥觞,采纳<a href="/wiki/%E4%B8%BB%E7%88%B6%E5%81%83" title="主父偃">主父偃</a>的建议,施行<a href="/wiki/%E6%8E%A8%E6%81%A9%E4%BB%A4" title="推恩令">推恩令</a>,削弱诸侯藩王的势力,从此,诸侯藩王的势力不再能够对中央朝廷构成威胁;后又以诸侯献上的黄金成色不纯为由,取消百余位列侯的爵位,即史书上所称的“<a href="/wiki/%E9%85%8E%E9%87%91%E5%A4%B1%E4%BE%AF" class="mw-redirect" title="酎金失侯">酎金失侯</a>”。经此二次事件后,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E9%9B%86%E6%9D%83" title="中央集权">中央集权</a>得到大大的加强。文化上,废除之前以“<a href="/wiki/%E9%BB%84%E8%80%81%E5%AD%A6%E8%AF%B4" class="mw-redirect" title="黄老学说">黄老学说</a>、<a href="/wiki/%E6%97%A0%E4%B8%BA%E8%80%8C%E6%B2%BB" class="mw-redirect" title="无为而治">无为而治</a>”的治国思想;并采纳<a href="/wiki/%E8%91%A3%E4%BB%B2%E8%88%92" title="董仲舒">董仲舒</a>“<a href="/wiki/%E7%BD%A2%E9%BB%9C%E7%99%BE%E5%AE%B6%EF%BC%8C%E7%8B%AC%E5%B0%8A%E5%84%92%E6%9C%AF" class="mw-redirect" title="罢黜百家,独尊儒术">罢黜百家,独尊儒术</a>”的建议,使儒家思想从此逐步成为中国历经二千年的“主流思想”。对外关系上,积极对付西汉的最大外患匈奴。在此期间,先后出现<a href="/wiki/%E5%8D%AB%E9%9D%92" title="卫青">卫青</a>、<a href="/wiki/%E9%9C%8D%E5%8E%BB%E7%97%85" title="霍去病">霍去病</a>等杰出名将,经过武帝、昭帝、宣帝三朝数十年用兵后,终于打败匈奴单于,使其“漠南无王庭”;又吞灭<a href="/wiki/%E5%8D%97%E8%B6%8A%E5%9B%BD" title="南越国">南越国</a>,征讨<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E6%9C%9D%E9%AE%AE" title="古朝鮮">朝鲜</a>,使汉朝成为当时的东亚霸主。外交上,两次派<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E9%AA%9E%E5%87%BA%E5%A1%9E" class="mw-redirect" title="张骞出塞">张骞出使西域</a>,开辟<a href="/wiki/%E4%B8%9D%E7%BB%B8%E4%B9%8B%E8%B7%AF" title="丝绸之路">丝绸之路</a>,并先后以两位公主<a href="/wiki/%E5%8A%89%E7%B4%B0%E5%90%9B" title="劉細君">刘细君</a>、<a href="/wiki/%E5%8A%89%E8%A7%A3%E6%86%82" title="劉解憂">刘解忧</a>和亲<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%9F%9F" title="西域">西域</a>大国<a href="/wiki/%E4%B9%8C%E5%AD%99" class="mw-redirect" title="乌孙">乌孙</a>,而达到离间西域和匈奴关系,进而联络西域的目的。汉武帝晚年笃信巫术,听信<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E5%85%85" title="江充">江充</a>谗言,导致发生著名的“<a href="/wiki/%E5%B7%AB%E8%9B%8A%E4%B9%8B%E7%A5%B8" title="巫蛊之祸">巫蛊之祸</a>”,<a href="/wiki/%E6%88%BE%E5%A4%AA%E5%AD%90" class="mw-redirect" title="戾太子">戾太子刘据</a>被迫杀江充而谋反,结果兵败而死,皇后<a href="/wiki/%E5%8D%AB%E5%AD%90%E5%A4%AB" title="卫子夫">卫子夫</a>因此自杀。事后武帝也极为后悔,修建望思台以悼念太子。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Western_Han_Mawangdui_Silk_Map.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Western_Han_Mawangdui_Silk_Map.JPG/220px-Western_Han_Mawangdui_Silk_Map.JPG" decoding="async" width="220" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Western_Han_Mawangdui_Silk_Map.JPG/330px-Western_Han_Mawangdui_Silk_Map.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Western_Han_Mawangdui_Silk_Map.JPG/440px-Western_Han_Mawangdui_Silk_Map.JPG 2x" data-file-width="3675" data-file-height="3549" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E9%A9%AC%E7%8E%8B%E5%A0%86" class="mw-redirect" title="马王堆">馬王堆</a>出土的一幅绘制于<a href="/wiki/%E4%B8%9D%E7%BB%B8" title="丝绸">丝绸</a>上的漢代地圖</figcaption></figure> <p>西汉经过多年对外战争,文景之治的积蓄耗费殆尽,经济遭受巨大冲击,国力也出现衰退的局面。为此,在<a href="/wiki/%E5%B7%AB%E8%9B%8A%E4%B9%8B%E7%A5%B8" title="巫蛊之祸">巫蛊之祸</a>后,汉武帝利用远征军失利的时机发表著名的“<a href="/wiki/%E8%BD%AE%E5%8F%B0%E7%BD%AA%E5%B7%B1%E8%AF%8F" class="mw-redirect" title="轮台罪己诏">轮台之诏</a>”,不再奉行<a href="/w/index.php?title=%E7%A9%B7%E5%85%B5%E9%BB%A9%E6%AD%A6&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="穷兵黩武(页面不存在)">穷兵黩武</a>的政策。为提振经济,武帝将<a href="/wiki/%E9%93%B8%E5%B8%81" class="mw-redirect" title="铸币">铸币</a>、<a href="/wiki/%E7%9B%90%E9%93%81" class="mw-redirect" title="盐铁">盐铁</a>收归中央管理,加强农业生产,实行<a href="/wiki/%E5%92%8C%E7%B1%B4%E6%B3%95" title="和籴法">和籴法</a>,开凿<a href="/wiki/%E7%99%BD%E6%B8%A0" title="白渠">白渠</a>,并创立<a href="/wiki/%E5%9D%87%E8%BE%93" class="mw-redirect" title="均输">均输</a>、平准政策,<a href="/wiki/%E7%BB%9F%E8%B4%AD%E7%BB%9F%E9%94%80" title="统购统销">统购统销</a>,干预<a href="/wiki/%E7%89%A9%E4%BB%B7" class="mw-redirect" title="物价">物价</a>,加强国家在经济中扮演的角色,此一系列政策使汉朝得以避免步入衰败。 </p><p>汉武帝去世后,<a href="/wiki/%E9%92%A9%E5%BC%8B%E5%A4%AB%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="钩弋夫人">钩弋夫人</a>之子,年仅八岁的刘弗陵即位,是为<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%98%AD%E5%B8%9D" title="汉昭帝">汉昭帝</a>。汉昭帝登基之初,由<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E5%AE%98%E6%A1%80" title="上官桀">上官桀</a>、<a href="/wiki/%E9%87%91%E6%97%A5%E7%A3%BE" title="金日磾">金日磾</a>和<a href="/wiki/%E9%9C%8D%E5%85%89" title="霍光">霍光</a>三人共同辅政。但是在元凤元年(前80年),爆发<a href="/wiki/%E5%85%83%E5%87%A4%E6%94%BF%E5%8F%98" title="元凤政变">元凤政变</a>,上官桀被杀,霍光从此大权独揽。霍光延续武帝在位晚年的政策,对内休养生息,放宽盐铁专卖制度,提高儒生地位。昭帝死后,武帝孙<a href="/wiki/%E5%88%98%E8%B4%BA" title="刘贺">昌邑王</a><a href="/wiki/%E5%88%98%E8%B4%BA" title="刘贺">刘贺</a>即位。他行为放纵,密谋排除霍光,但反被霍光所废。之后霍光又迎立刘病已即位,是为<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%AE%A3%E5%B8%9D" title="汉宣帝">汉宣帝</a>。本始元年(前73年),<a href="/wiki/%E9%9C%8D%E5%85%89" title="霍光">霍光</a>还政于宣帝。地节二年(前68年),霍光去世。此后宣帝将霍氏集团一网打尽。但是,宣帝继续奉行霍光的治国路线,大力整顿吏治,劝民农桑,抑制兼并,降低国家在经济中的角色。这段时期,汉朝不仅内政清明,而且对于<a href="/wiki/%E5%8C%88%E5%A5%B4" title="匈奴">匈奴</a>继续保持强势,在汉宣帝神爵二年(前60年)设立<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%9F%9F%E9%83%BD%E6%8A%A4" class="mw-redirect" title="西域都护">西域都护</a>以加强对<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%9F%9F%E4%B8%89%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9B%BD" title="西域三十六国">西域三十六国</a>所处地区的联络与控制。经过昭宣二帝的休养生息,国家经济得以从武帝中期以来面临衰退的困境下的明显恢复,史称“<a href="/wiki/%E6%98%AD%E5%AE%A3%E4%B8%AD%E5%85%B4" class="mw-redirect" title="昭宣中兴">昭宣中兴</a>”。 </p><p>汉宣帝死后,<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%85%83%E5%B8%9D" title="汉元帝">汉元帝</a>刘奭即位,西汉开始走向衰落。元帝“柔仁好儒”,对于社会秩序采取放纵态度,经常下令大赦免,导致盗贼遍地,土地兼并日益严重,也致使皇权旁落,外戚与宦官势力兴起。他死后,<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%88%90%E5%B8%9D" title="汉成帝">汉成帝</a>刘骜即位,成帝好女色,先后宠爱<a href="/wiki/%E8%AE%B8%E7%9A%87%E5%90%8E_(%E6%B1%89%E6%88%90%E5%B8%9D)" class="mw-redirect" title="许皇后 (汉成帝)">许皇后</a>、<a href="/wiki/%E7%8F%AD%E5%A9%95%E5%A6%A4" title="班婕妤">班婕妤</a>和赵氏姐妹(<a href="/wiki/%E8%B5%B5%E9%A3%9E%E7%87%95" title="赵飞燕">赵飞燕</a>、<a href="/wiki/%E8%B5%B5%E5%90%88%E5%BE%B7" class="mw-redirect" title="赵合德">赵合德</a>),赵氏姐妹不能生育,因而嫉恨其他可以生育的妃嫔与他们的子女,成帝与其他妃嫔的子女均为赵飞燕姐妹残害杀死,史称“<a href="/wiki/%E7%87%95%E5%95%84%E7%9A%87%E5%AD%99" class="mw-redirect" title="燕啄皇孙">燕啄皇孙</a>”。由于“酒色侵骨”,成帝最后竟死在“温柔乡”之中。由于成帝不理朝政,为外戚王氏集团的兴起提供条件,皇太后<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E6%94%BF%E5%90%9B" title="王政君">王政君</a>的家族权力急遽膨胀。成帝死后,由定陶王之子哀帝<a href="/wiki/%E5%88%98%E6%AC%A3" class="mw-redirect" title="刘欣">刘欣</a>即位,哀帝有“断袖之癖”,终日与他宠信的<a href="/wiki/%E8%91%A3%E8%B4%A4" title="董贤">董贤</a>厮混相好,外戚王氏的权力一度受压抑。此时国家已是一片末世之象,民间“再受命”说法四起。元寿二年(前1年)八月,哀帝去世。太皇太后王政君派<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E8%8E%BD" title="王莽">王莽</a>接替董贤成为<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%8F%B8%E9%A9%AC" title="大司马">大司马</a>,并迎接中山王<a href="/wiki/%E5%88%98%E8%A1%8E" class="mw-redirect" title="刘衎">刘衎</a>即位,是为汉平帝,改元元始。但是,刘衎已沦为王莽的傀儡。五年后,王莽毒死仅14岁的平帝,并迎立太子<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%A9%B4" class="mw-redirect" title="刘婴">刘婴</a>即位,号“孺子”,自己担任“假皇帝”,9年1月,王莽逼迫孺子婴退位,篡漢自立<a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%9C%9D" title="新朝">新朝</a>,西汉结束。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="西汉灭亡后的乱局"><span id=".E8.A5.BF.E6.B1.89.E7.81.AD.E4.BA.A1.E5.90.8E.E7.9A.84.E4.B9.B1.E5.B1.80"></span>西汉灭亡后的乱局</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=20" title="编辑章节:西汉灭亡后的乱局"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%9C%9D" title="新朝">新朝</a>、<a href="/wiki/%E7%8E%84%E6%BC%A2" class="mw-redirect" title="玄漢">玄漢</a>和<a href="/wiki/%E8%B5%A4%E7%9C%89%E6%BC%A2" class="mw-redirect" title="赤眉漢">赤眉漢</a></div> <p><a href="/wiki/%E7%8E%8B%E8%8E%BD" title="王莽">王莽</a>(外戚)奪權后,宣佈一系列的改革,改國號為<a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%9C%9D" title="新朝">新</a>。然而這些改革卻往往不切實際。新莽天凤五年(17年)<a href="/wiki/%E7%BB%BF%E6%9E%97%E8%B5%B7%E4%B9%89" class="mw-redirect" title="绿林起义">绿林起义</a>爆发,23年,新朝被<a href="/wiki/%E5%8A%89%E7%8E%84" class="mw-redirect" title="劉玄">劉玄</a>為首的叛軍推翻,同年2月,绿林军拥立汉宗室<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%8E%84" class="mw-redirect" title="刘玄">刘玄</a>作皇帝,恢复汉的国号,年号<a href="/wiki/%E6%9B%B4%E5%A7%8B_(%E6%BC%A2%E6%9C%9D)" title="更始 (漢朝)">更始</a>,史称玄汉,劉玄成為更始帝,然而他的無能腐敗,加上叛軍中的綠林軍和赤眉軍混亂,25年赤眉军立<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%9B%86%E5%AD%90" title="刘盆子">刘盆子</a>为帝,史称赤眉汉。随后击败<a href="/wiki/%E7%BB%BF%E6%9E%97%E5%86%9B" title="绿林军">绿林军</a>,更始帝刘玄向赤眉军投降。之后漢朝宗室<a href="/wiki/%E5%8A%89%E7%A7%80" class="mw-redirect" title="劉秀">劉秀</a>乘虛而入。25年<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%85%89%E6%AD%A6%E5%B8%9D" title="汉光武帝">劉秀</a><a href="/wiki/%E5%BE%A9%E8%BE%9F" title="復辟">復辟</a>漢朝,定都<a href="/wiki/%E9%9B%92%E9%82%91" title="雒邑">雒邑</a>,史稱<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B1%89" title="东汉">东汉</a>,而他後被稱為<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%85%89%E6%AD%A6%E5%B8%9D" title="汉光武帝">汉光武帝</a>。 </p><p>一般将<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E8%8E%BD" title="王莽">王莽</a><a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%9C%9D" title="新朝">新朝</a>与<a href="/wiki/%E6%9B%B4%E5%A7%8B%E5%B8%9D" title="更始帝">更始帝</a>其列入西汉诸帝,但其法统混乱。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="東漢"><span id=".E6.9D.B1.E6.BC.A2"></span>東漢</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=21" title="编辑章节:東漢"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B1%89" title="东汉">东汉</a></div> <p>汉更始三年(25年)六月,原本服从更始帝的汉朝宗室<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%A7%80" class="mw-redirect" title="刘秀">刘秀</a>在<a href="/wiki/%E9%84%97%E7%B8%A3" class="mw-redirect" title="鄗縣">鄗县</a>(今河北高邑东南)之南即皇帝位,是为<b>光武帝</b>,灭刘盆子,仍沿用汉的国号,以这一年为建武元年,定都<a href="/wiki/%E9%9B%92%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="雒阳">雒阳</a>,史称东汉。即位后,于37年终于消灭赤眉、<a href="/wiki/%E9%9A%97%E5%9A%A3" class="mw-redirect" title="隗嚣">隗嚣</a>、<a href="/wiki/%E5%85%AC%E5%AD%99%E8%BF%B0" title="公孙述">公孙述</a>等割据势力,统一全国。 </p><p>汉<a href="/wiki/%E5%85%89%E6%AD%A6%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="光武帝">光武帝</a>废除<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E8%8E%BD" title="王莽">王莽</a>时的弊政,建武二年(26年),光武帝下令整顿吏治,设<a href="/wiki/%E5%B0%9A%E4%B9%A6_(%E5%AE%98%E8%81%8C)" title="尚书 (官职)">尚书</a>六人分掌国家大事,进一步削弱三公(<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%B0%89" title="太尉">太尉</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E5%BE%92" title="司徒">司徒</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E7%A9%BA" title="司空">司空</a>)的权力,加强中央集权;同时清查土地、新定税制、振兴农业,使人民生活逐步稳定下来;另外提倡儒术,建立<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%AD%A6" title="太学">太学</a>,设置<a href="/wiki/%E4%BA%94%E7%BB%8F%E5%8D%9A%E5%A3%AB" title="五经博士">五经博士</a>,与尊儒并行的便是表彰气节,因此士大夫争相以名节为目标,为淳美的政教,奠下基础;对匈奴等外部势力实行防御的策略,纵容姑息放弃西域,对外戚严加限制,史称<a href="/wiki/%E5%85%89%E6%AD%A6%E4%B8%AD%E5%85%B4" class="mw-redirect" title="光武中兴">光武中兴</a>。但由于分封土地,也造成土地兼并情况日益严重,地方豪强势力兴起,为东汉的最终灭亡埋下隐患。 </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:WhiteHorseTemple.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/WhiteHorseTemple.jpg/220px-WhiteHorseTemple.jpg" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/WhiteHorseTemple.jpg/330px-WhiteHorseTemple.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/WhiteHorseTemple.jpg/440px-WhiteHorseTemple.jpg 2x" data-file-width="2360" data-file-height="1920" /></a><figcaption>佛教在汉明帝时期传入中国后兴建的<a href="/wiki/%E7%99%BD%E9%A6%AC%E5%AF%BA" class="mw-redirect" title="白馬寺">白馬寺</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%98%8E%E5%B8%9D" title="汉明帝">汉明帝</a>和<a href="/wiki/%E6%B1%89%E7%AB%A0%E5%B8%9D" title="汉章帝">汉章帝</a>在位期间,东汉进入全盛时期,史称“<a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%AB%A0%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="明章之治">明章之治</a>”。期间,<a href="/wiki/%E7%AA%A6%E5%9B%BA" class="mw-redirect" title="窦固">窦固</a>以<a href="/wiki/%E7%8F%AD%E8%B6%85" title="班超">班超</a>出使西域,班超在西域长驻三十多年,不仅善于使用武力威慑各国,更善于运用外交手段去联络距离较远的国家。但匈奴人亦同样在开展类似的行动,推翻各国亲汉的政权,再与新政权结盟。双方不断地反复攻防,一直到20年后,班超之子<a href="/wiki/%E7%8F%AD%E5%8B%87" title="班勇">班勇</a>才完全掌控西域。章和二年(88年)十月,车骑将军<a href="/wiki/%E7%AA%A6%E5%AE%AA" class="mw-redirect" title="窦宪">窦宪</a>领军出塞,击破<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%8C%88%E5%A5%B4" title="北匈奴">北匈奴</a>,登<a href="/wiki/%E7%87%95%E7%84%B6%E5%B1%B1" class="mw-redirect" title="燕然山">燕然山</a>,令班固作铭,史称<a href="/wiki/%E7%87%95%E7%84%B6%E5%8B%92%E7%9F%B3" title="燕然勒石">燕然勒石</a>。二年后,永元三年(91年)窦宪派兵再次出击,出塞五千里进攻<a href="/w/index.php?title=%E9%87%91%E5%BE%AE%E5%B1%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="金微山(页面不存在)">金微山</a>,大破北匈奴单于主力,斩名王以下五千余人,俘虏北单于皇太后,北单于仓皇逃窜不知所终,从此扫除数百年来匈奴对汉朝北方边境的威胁,汉朝国势也再一次到达汉武帝时期的鼎盛;<a href="/wiki/%E4%BD%9B%E6%95%99" title="佛教">佛教</a>也在此时传入中国。但是在章帝后期,外戚窦氏日益跋扈,揭开东汉后期外戚与宦官两股势力争斗的序曲,東漢盛世僅維持六十餘年。 </p><p>88年,年仅三十一岁的<a href="/wiki/%E6%B1%89%E7%AB%A0%E5%B8%9D" title="汉章帝">汉章帝</a>突然驾崩,时仅十岁的太子刘肇即位,是为<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%92%8C%E5%B8%9D" title="汉和帝">汉和帝</a>,他即位伊始,实际上朝政都由<a href="/wiki/%E7%AB%A0%E5%BE%B7%E7%9A%87%E5%90%8E_(%E6%BC%A2%E7%AB%A0%E5%B8%9D)" class="mw-redirect" title="章德皇后 (漢章帝)">窦皇后</a>操纵,国家政治日益腐败。窦氏的跋扈引发和帝的不满,不久年仅14岁的和帝就抓捕外戚窦宪,外戚势力开始衰弱,和帝信用宦官,从此东汉的政治沦为外戚和宦官两股势力的争斗。不过,和帝仍然在政事上非常勤奋,不失为英明之主。元兴元年冬十二月,年仅廿七岁的和帝病逝。出生仅百日的少子刘隆即位,是为<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%AE%87%E5%B8%9D" title="汉殇帝">殇帝</a>。殇帝仅在位8个月就驾崩了。接替即位的是清河王<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%BA%86_(%E4%B8%9C%E6%B1%89)" title="刘庆 (东汉)">刘庆</a>之子安帝<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%A5%9C" class="mw-redirect" title="刘祜">刘祜</a>。他即位早期由太后<a href="/wiki/%E9%82%93%E7%BB%A5" class="mw-redirect" title="邓绥">邓绥</a>临朝理政。邓太后勤俭节约,任用贤良,同时对自己家族的势力有所限制,却也对宦官势力纵容。建光元年(121年),<a href="/wiki/%E9%84%A7%E5%A4%AA%E5%90%8E" class="mw-redirect" title="鄧太后">邓太后</a>逝世,安帝亲政,将邓氏家族诛杀殆尽。安帝依赖外戚宋氏和阎氏以及宦官的力量。听信奸臣,肆意无忌,朝政昏庸不堪,东汉快速衰败下去。延光四年三月,汉安帝在南巡途中死在<a href="/wiki/%E5%8F%B6%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="叶城">叶城</a>。外戚阎氏秘不发丧,拥立汉章帝之孙济北王<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%AF%BF_(%E4%B8%9C%E6%B1%89)" class="mw-redirect" title="刘寿 (东汉)">刘寿</a>之子<a href="/wiki/%E5%88%98%E6%87%BF" title="刘懿">刘懿</a>,史称汉少帝,其在位仅200余日就病死。少帝死后,阎氏家族密谋再立傀儡,被中常侍<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E7%A8%8B" title="孫程">孙程</a>击破,阎氏家族被诛杀。孙程迎立济阴王<a href="/wiki/%E5%88%98%E4%BF%9D" class="mw-redirect" title="刘保">刘保</a>,是为汉顺帝。在顺帝执政早期,宦官势力膨胀,却引发社会各界的反弹。阳嘉元年(132年),贵人<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%A6%A0" class="mw-redirect" title="梁妠">梁妠</a>立为皇后,从此梁氏外戚势力开始崛起,梁妠的兄弟<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%86%80" title="梁冀">梁冀</a>被任命为大将军。汉安二年(143年)八月,顺帝病死,太子刘炳即位,是为<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%86%B2%E5%B8%9D" title="汉冲帝">冲帝</a>,即位时年仅2岁,由<a href="/wiki/%E9%A0%86%E7%83%88%E7%9A%87%E5%90%8E" title="順烈皇后">梁太后</a>临朝执政。永嘉元年(145年)正月初六,刘炳驾崩,年仅三岁。正月廿五日,梁冀拥立<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%BC%B5" class="mw-redirect" title="刘缵">刘缵</a>即位,是为质帝。质帝非常聪颖,称梁冀为“<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%86%80" title="梁冀">跋扈将军</a>”,结果不久质帝就被毒害弒杀。 </p><p>本初元年闰六月初七日,大将军梁冀拥立汉章帝之孙<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%BF%97" class="mw-redirect" title="刘志">刘志</a>即位,是为<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%A1%93%E5%B8%9D" title="汉桓帝">汉桓帝</a>。桓帝年少,因此继续由梁太后临朝执政。桓帝即位之初,梁冀势力几无边界,他残害忠良,中饱私囊,无恶不作。桓帝对他暗中也颇为不满,延熹二年八月初十,桓帝派兵士包围梁宅,梁冀与妻子双双自杀,梁氏外戚势力土崩瓦解。宦官成为新的权力中心。<a href="/wiki/%E5%96%AE%E8%B6%85" title="單超">单超</a>、<a href="/wiki/%E5%BE%90%E7%92%9C" title="徐璜">徐璜</a>、<a href="/wiki/%E5%85%B7%E7%91%97" title="具瑗">具瑗</a>、<a href="/wiki/%E5%B7%A6%E6%82%BA" title="左悺">左悺</a>、<a href="/wiki/%E5%94%90%E8%A1%A1" title="唐衡">唐衡</a>五人被封为县侯;单超食邑两万户,后又封为<a href="/wiki/%E8%BD%A6%E9%AA%91%E5%B0%86%E5%86%9B" class="mw-redirect" title="车骑将军">车骑将军</a>,其他四人各一万户,世称五侯。五侯贪婪放纵,终致在延熹九年(166年)引发第一次<a href="/wiki/%E5%85%9A%E9%94%A2%E4%B9%8B%E7%A5%B8" title="党锢之祸">党锢之祸</a>。永康元年十二月廿八日(168年),汉桓帝驾崩。桓帝没有留下子嗣,由河间王刘开的曾孙刘宏继位,是为<a href="/wiki/%E6%B1%89%E7%81%B5%E5%B8%9D" title="汉灵帝">汉灵帝</a>。灵帝即位之初,就引发以窦太后、窦武为首的外戚势力和以<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E7%AF%80_(%E5%AE%A6%E5%AE%98)" title="曹節 (宦官)">曹节</a>、<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E7%94%AB_(%E6%9D%B1%E6%BC%A2)" title="王甫 (東漢)">王甫</a>为首的宦官势力的激烈权力斗争。永康元年九月初七,宦官发动政变,杀窦武,窦太后失势被<a href="/wiki/%E8%BD%AF%E7%A6%81" class="mw-redirect" title="软禁">软禁</a>,外戚势力被削弱。宦官则在永康二年(164年)制造<a href="/wiki/%E5%85%9A%E9%94%A2%E4%B9%8B%E7%A5%B8" title="党锢之祸">第二次党锢之祸</a>。而灵帝本人骄奢淫逸,为填补财政公开卖官,朝政腐败。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Ruqun_han.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Ruqun_han.jpg/220px-Ruqun_han.jpg" decoding="async" width="220" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Ruqun_han.jpg/330px-Ruqun_han.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Ruqun_han.jpg/440px-Ruqun_han.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="614" /></a><figcaption>一幅<a href="/wiki/%E6%89%93%E8%99%8E%E4%BA%AD%E6%B1%89%E5%A2%93" title="打虎亭汉墓">打虎亭汉墓</a>的濕璧畫</figcaption></figure> <p>数十年的政争以及天灾动摇了汉朝的民生,终于在184年爆发由<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%B9%B3%E9%81%93_(%E5%AE%97%E6%95%99)" title="太平道 (宗教)">太平道</a>教主<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E8%A7%92" class="mw-redirect" title="张角">张角</a>引发的<a href="/wiki/%E9%BB%84%E5%B7%BE%E4%B9%8B%E4%B9%B1" class="mw-redirect" title="黄巾之乱">黄巾之乱</a>,黄巾军以“苍天已死,黄天当立;岁在甲子,天下大吉”号召数十万民众参与,虽然叛乱不久即告平定,但是东汉朝廷经此一役已实力大减。关键是中央朝廷为了尽快平叛,又将军政权力下放给各州的州牧。各地豪强从此开始慢慢拥兵自重,加以其原已具有强大经济实力,最终演变成东汉末年众豪强军阀割据一方、群雄逐鹿的局面。汉灵帝死后,外戚大将军<a href="/wiki/%E4%BD%95%E8%BF%9B" title="何进">何进</a>和宦官双双火并而亡,终于结束戚宦之争。但<a href="/wiki/%E8%91%A3%E5%8D%93" title="董卓">董卓</a>掌权后,废少帝<a href="/wiki/%E5%88%98%E8%BE%A9" class="mw-redirect" title="刘辩">刘辩</a>为<a href="/wiki/%E5%BC%98%E8%BE%B2%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="弘農王">弘农王</a>,改立<a href="/wiki/%E9%99%88%E7%95%99%E7%8E%8B" class="mw-disambig" title="陈留王">陈留王</a><a href="/wiki/%E5%88%98%E5%8D%8F" class="mw-redirect" title="刘协">刘协</a>,并且焚毁首都洛阳。董卓被<a href="/wiki/%E5%90%95%E5%B8%83" title="吕布">吕布</a>诛杀后,经过几年混战,出现把持朝廷的<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E6%93%8D" title="曹操">曹操</a>、位于河北的<a href="/wiki/%E8%A2%81%E7%BB%8D" title="袁绍">袁绍</a>、位于<a href="/wiki/%E6%B7%AE%E5%8D%97" class="mw-redirect" title="淮南">淮南</a>的<a href="/wiki/%E8%A2%81%E6%9C%AF" title="袁术">袁术</a>、位于<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E4%B8%9C" title="江东">江东</a>的<a href="/wiki/%E5%AD%99%E7%AD%96" title="孙策">孙策</a>、位于<a href="/wiki/%E8%8D%8A%E5%B7%9E_(%E5%8F%A4%E4%BB%A3)" class="mw-redirect" title="荊州 (古代)">荆州</a>的<a href="/wiki/%E5%88%98%E8%A1%A8" title="刘表">刘表</a>、位于益州的刘焉等势力。 東漢漢獻帝建安二年(197年)袁術在淮南壽春僭號稱帝,國號仲家,並仿效河南尹設置淮南尹。後來曹操在《讓縣自明本志令》中稱,當時袁術因為畏懼曹操,僅僭越天子之制而不敢稱帝。 袁術稱帝後,接連遭到孫策、呂布、曹操、劉備等勢力的叛盟與打擊。後呂布轉而與袁術結盟,但在建安三年(198年)敗亡。建安四年(199年),袁術勢窮,想將帝號讓給擁有四州的庶兄袁紹,欲投奔袁紹長子、時任青州刺史袁譚,但在途中被曹操遣劉備、朱靈擋下。六月,袁術病死,仲家政權滅亡。其中曹操“<a href="/wiki/%E6%8C%9F%E5%A4%A9%E5%AD%90%E4%BB%A5%E4%BB%A4%E8%AF%B8%E4%BE%AF" title="挟天子以令诸侯">挾天子以令諸侯</a>”,架空汉室权力建構<a href="/wiki/%E9%9C%B8%E5%BA%9C%E6%94%BF%E6%B2%BB" class="mw-redirect" title="霸府政治">霸府政治</a>,消灭各路割据势力,并在<a href="/wiki/%E5%AE%98%E6%B8%A1%E4%B9%8B%E6%88%98" title="官渡之战">官渡之战</a>中消灭了最强敌人袁绍军队的主力,基本统一了中国北方。 </p><p>汉献帝建安十三年,罢三公官,复置丞相,<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E6%93%8D" title="曹操">曹操</a>任丞相,独揽大权。曹操挥军南征,却在<a href="/wiki/%E8%B5%A4%E5%A3%81%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="赤壁之战">赤壁之战</a>中被<a href="/wiki/%E5%AD%99%E6%9D%83" title="孙权">孙权</a>、<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%A4%87" title="刘备">刘备</a>联军击败,曹操退回北方。不久刘备以荆州为根本,进占益州,曹刘孙三分天下之势开始形成。而在这段期间,汉献帝只是一个傀儡皇帝,朝廷大权掌握在曹操手中。曹操先是晋位为魏公,不久又晋位魏王,違反<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E9%AB%98%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="漢高祖">漢高祖</a>所訂「非劉氏而王,天下共擊之」的<a href="/wiki/%E7%99%BD%E9%A6%AC%E4%B9%8B%E7%9B%9F" title="白馬之盟">白馬之盟</a>。刘备亦晋位汉中王,东汉至此已名存实亡。 </p><p>建安25年(220年)春正月庚子,<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E6%AD%A6%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="魏武帝">魏武帝</a>曹操去世,其世子<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E4%B8%95" title="曹丕">曹丕</a>继任汉丞相,袭封<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E4%B8%95" title="曹丕">魏王</a>。同年十一月,曹丕篡汉,迫<a href="/wiki/%E6%B1%89%E7%8C%AE%E5%B8%9D" title="汉献帝">汉献帝</a>“禅让”帝位,东汉结束,四百多年的汉朝国祚也正式告终,<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD" title="三国">三国</a>时代正式开始。而<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E6%96%87%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="魏文帝">魏文帝</a>曹丕篡汉建立魏后,<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E6%98%AD%E7%83%88%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="漢昭烈帝">漢昭烈帝</a>刘备随即在蜀地宣布继承汉朝法统,建立了沿用汉国号的政权,史称<a href="/wiki/%E8%9C%80%E6%B1%89" title="蜀汉">蜀汉</a>。江东孙权虽向魏称臣,内政外交皆自主,几年后<a href="/wiki/%E5%90%B3%E5%A4%A7%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="吳大帝">吳大帝</a>孙权亦称帝,国号<a href="/wiki/%E5%AD%99%E5%90%B4" class="mw-redirect" title="孙吴">吴</a>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="魏晋南北朝时期"><span id=".E9.AD.8F.E6.99.8B.E5.8D.97.E5.8C.97.E6.9C.9D.E6.97.B6.E6.9C.9F"></span>魏晋南北朝时期</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=22" title="编辑章节:魏晋南北朝时期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="三国"><span id=".E4.B8.89.E5.9B.BD"></span>三国</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=23" title="编辑章节:三国"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD" title="三国">三国</a>、<a href="/wiki/%E8%9C%80%E6%B1%89" title="蜀汉">蜀汉</a>、<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E5%90%B3" title="孫吳">孫吳</a>和<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E9%AD%8F" title="曹魏">曹魏</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png/220px-%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png/330px-%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png/440px-%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png 2x" data-file-width="1504" data-file-height="1061" /></a><figcaption>三国全图</figcaption></figure> <p>220年<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E6%93%8D" title="曹操">曹操</a>病逝,其子<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E4%B8%95" title="曹丕">曹丕</a>篡位,迫<a href="/wiki/%E6%B1%89%E7%8C%AE%E5%B8%9D" title="汉献帝">汉献帝</a>禅让后自立為帝,史称<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E9%AD%8F" title="曹魏">曹魏</a>(220年-266年),至此东汉灭亡,中国历史正式进入<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD%E6%97%B6%E6%9C%9F" class="mw-redirect" title="三国时期">三国时期</a>。次年以<a href="/wiki/%E7%9B%8A%E5%B7%9E" title="益州">益州</a>为主的<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%A4%87" title="刘备">刘备</a>亦以汉室宗亲的身份称帝,国号续为汉,史称<a href="/wiki/%E8%9C%80%E6%B1%89" title="蜀汉">蜀汉</a>(221年-263年)。刘备与孙权在<a href="/wiki/%E8%B5%A4%E5%A3%81%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="赤壁之战">赤壁之战</a>后拓展势力,为了<a href="/wiki/%E8%8D%8A%E5%B7%9E_(%E5%8F%A4%E4%BB%A3)" class="mw-redirect" title="荊州 (古代)">荆州</a>问题双方多次发生纠纷与战争,最后刘备在222年的<a href="/wiki/%E5%A4%B7%E9%99%B5%E4%B9%8B%E6%88%98" title="夷陵之战">夷陵之战</a>失败,孙权获得荆州绝大部分。刘备于223年病死,辅佐其子<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%A6%85" title="刘禅">刘禅</a>的<a href="/wiki/%E8%AF%B8%E8%91%9B%E4%BA%AE" title="诸葛亮">诸葛亮</a>于同年再与孙权恢复同盟。据有<a href="/wiki/%E6%89%AC%E5%B7%9E" class="mw-redirect" title="扬州">扬州</a>、荆州及<a href="/wiki/%E4%BA%A4%E5%B7%9E" title="交州">交州</a>等地的<a href="/wiki/%E5%AD%99%E6%9D%83" title="孙权">孙权</a>先于221年向曹魏称臣,受封为大魏吴王,至229年才称帝,国号<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E5%90%B3" title="孫吳">吴</a>(229年-280年),史称<a href="/wiki/%E5%AD%99%E5%90%B4" class="mw-redirect" title="孙吴">孙吴</a>或者东吴。蜀汉在<a href="/wiki/%E8%AF%B8%E8%91%9B%E4%BA%AE" title="诸葛亮">诸葛亮</a>(前期)和<a href="/wiki/%E5%A7%9C%E7%BB%B4" title="姜维">姜维</a>(后期)的领导下多次北伐曹魏,但成果不大,<a href="/wiki/%E8%AF%B8%E8%91%9B%E4%BA%AE" title="诸葛亮">诸葛亮</a>亦在234年病逝于北伐途中。东吴亦多次北伐曹魏,但几乎全部失败,其中较著名的有<a href="/w/index.php?title=%E9%99%86%E9%80%8A%E5%8C%97%E4%BC%90&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="陆逊北伐(页面不存在)">陆逊北伐</a>。期间也出現<a href="/wiki/%E5%85%AC%E5%AD%AB%E6%B7%B5" title="公孫淵">公孫淵</a>的<a href="/wiki/%E7%87%95%E5%9B%BD_(%E4%B8%89%E5%9B%BD)" title="燕国 (三国)">燕國</a>政權(237年-238年),但旋即被<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E6%BB%85%E7%87%95%E4%B9%8B%E6%88%B0" title="魏滅燕之戰">司馬懿領兵剿滅</a>,最終只是曇花一現。曹魏朝廷在<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E6%98%8E%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="魏明帝">魏明帝</a>曹叡逝世後被顧命大臣<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%B0%87%E8%BB%8D_(%E6%9D%B1%E4%BA%9E)" title="大將軍 (東亞)">大將軍</a><a href="/wiki/%E6%9B%B9%E7%88%BD" title="曹爽">曹爽</a>和<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%82%85" title="太傅">太傅</a><a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A6%AC%E6%87%BF" class="mw-redirect" title="司馬懿">司馬懿</a>把持,其中曹爽獨專朝政排斥司馬懿,致使司馬懿於249年發動<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%B9%B3%E9%99%B5%E4%B9%8B%E8%AE%8A" class="mw-redirect" title="高平陵之變">高平陵之變</a>。在高平陵事件後,曹爽與其同黨被<a href="/wiki/%E5%A4%B7%E4%B8%89%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="夷三族">夷三族</a>,其后在魏国淮南地区出现反对司马氏支持曹氏皇室的叛乱,史称<a href="/wiki/%E6%B7%AE%E5%8D%97%E4%B8%89%E5%8F%9B" class="mw-redirect" title="淮南三叛">淮南三叛</a>,在司马氏平定叛乱后,曹魏朝廷完全被<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E6%87%BF" title="司马懿">司马懿</a>一手掌控,進入由<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A6%AC%E6%B0%8F%E5%B0%88%E6%AC%8A" title="司馬氏專權">司馬氏專權</a>的時代。<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E6%87%BF" title="司马懿">司马懿</a>死后由其长子<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E5%B8%88" class="mw-redirect" title="司马师">司马师</a>继续把持魏国朝政,后<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E5%B8%88" class="mw-redirect" title="司马师">司马师</a>病故,之后才由司马懿次子司马昭把持朝政,在司马昭把持魏国朝政期间,出现<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E6%98%AD%E5%BC%91%E5%90%9B" title="司马昭弑君">甘露事变</a>,司马昭当街弑君,杀死了<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E9%AB%A6" title="曹髦">曹魏皇帝</a>,造成了极其恶劣的政治影响。<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E6%98%AD" title="司马昭">司马昭</a>为建立军功准备篡位,发动<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E7%81%AD%E8%9C%80%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="魏灭蜀之战">魏灭蜀之战</a>,两国战于剑阁,不分上下,后<a href="/wiki/%E9%82%93%E8%89%BE" title="邓艾">邓艾</a>奇袭江油(今四川江油北),后又在蜀汉腹地绵竹大破<a href="/wiki/%E8%AF%B8%E8%91%9B%E7%9E%BB" title="诸葛瞻">诸葛瞻</a>、攻占涪城(今四川绵阳),进逼成都。后主<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%A6%85" title="刘禅">刘禅</a>出城投降,蜀汉亡。265年司马昭病死,其子<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E7%82%8E" class="mw-redirect" title="司马炎">司马炎</a>继承司马昭的晋王位,旋即接受<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E5%85%83%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="魏元帝">魏元帝</a>的禅让称帝,改国号晋,史称<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%99%8B" title="西晋">西晋</a>,曹魏亡。自孙权晚年起东吴的政治就变的混乱,出现了大量的权力争斗,政治日趋保守,失去北伐的雄心,最终西晋于280年发动<a href="/wiki/%E6%99%8B%E7%81%AD%E5%90%B4%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="晋灭吴之战">晋灭吴之战</a>,灭亡孙吴,统一中国。至此三国时期结束,进入<a href="/wiki/%E6%99%8B%E6%9C%9D" title="晋朝">晋朝</a>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="西晋"><span id=".E8.A5.BF.E6.99.8B"></span>西晋</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=24" title="编辑章节:西晋"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%99%8B%E6%9C%9D" title="晋朝">晋朝</a>和<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%99%8B" title="西晋">西晋</a></div> <p><a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="司马氏">司马氏</a>在三国时期为曹魏<a href="/wiki/%E4%B8%96%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="世族">世族</a>,<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%B9%B3%E9%99%B5%E4%BA%8B%E4%BB%B6" class="mw-redirect" title="高平陵事件">高平陵事变</a>后<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A6%AC%E6%87%BF" class="mw-redirect" title="司馬懿">司馬懿</a>父子掌握魏国政权。265年,司马炎逼迫<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E5%85%83%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="魏元帝">魏元帝</a>曹奂禅位,国号晋,即<a href="/wiki/%E6%99%8B%E6%AD%A6%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="晋武帝">晋武帝</a>。280年,西晋灭孙吴而统一天下,但是和平稳定的局面只维持了短短的十几年。<a href="/wiki/%E6%99%8B%E6%83%A0%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="晋惠帝">晋惠帝</a>司馬衷继位后朝廷渐乱,领有军权的诸王纷纷争权,史称<a href="/wiki/%E5%85%AB%E7%8E%8B%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="八王之乱">八王之乱</a>。晋朝元气大伤后,内迁的诸民族乘机举兵,造成<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E4%B9%B1%E5%8D%8E" title="五胡乱华">五胡乱华</a>的局面,大量百姓与世族开始南渡。316年,西晋灭亡,北方从此进入<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9B%BD" title="五胡十六国">五胡十六国</a>时期。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="五胡十六國"><span id=".E4.BA.94.E8.83.A1.E5.8D.81.E5.85.AD.E5.9C.8B"></span>五胡十六國</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=25" title="编辑章节:五胡十六國"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9B%BD" title="五胡十六国">五胡十六国</a>和<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E4%B9%B1%E5%8D%8E" title="五胡乱华">五胡乱华</a></div> <p>46年之后,东汉朝廷常以招引或强制的方式,将边疆的北方各族内迁,以便监控各族或是增加兵源和劳动力。到了西晋时,中国北部、东部和西部,尤其是<a href="/wiki/%E5%B9%B6%E5%B7%9E" title="并州">并州</a>和关中一带,大量<a href="/wiki/%E8%83%A1%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="胡族">胡族</a>与汉族杂住。这些胡族逐渐成为汉人管辖下的编户,由于他们需要纳税,且时时受汉官欺压或受汉人歧视,因此心生不满,时有举兵之事。八王之乱的爆发,使晋廷失去在地方的影响力,胡族陆续叛变。304年,<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E7%89%B9" title="李特">李特</a>子<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E9%9B%84_(%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9C%8B)" title="李雄 (十六國)">李雄</a>继立后击败<a href="/wiki/%E7%BE%85%E5%B0%9A" title="羅尚">罗尚</a>并称成都王,又于306年称帝,国号“成”,338年改国号为“汉”,史称<a href="/wiki/%E6%88%90%E6%B1%89" title="成汉">成汉</a>。<a href="/wiki/%E5%8C%88%E5%A5%B4" title="匈奴">匈奴</a><a href="/wiki/%E5%88%98%E6%B8%8A" class="mw-redirect" title="刘渊">刘渊</a>统领五部匈奴,成都王<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E9%A2%96" title="司马颖">司马颖</a>结其为外援。304年司马颖遭<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E6%B5%9A" title="王浚">王浚</a>围攻,遣刘渊回并州发兵支援。他乘机宣布独立,称汉王,自称继承汉朝正统。308年刘渊称帝并迁都至<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E9%98%B3%E9%83%A1" title="平阳郡">平阳</a>,国号“汉”,后称<a href="/wiki/%E5%89%8D%E8%B5%B5" class="mw-redirect" title="前赵">前赵</a>。304年成汉与汉国的建立,开启了“<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9B%BD" title="五胡十六国">五胡十六国</a>时期”。范围大致上涵盖<a href="/wiki/%E5%8D%8E%E5%8C%97" class="mw-redirect" title="华北">华北</a>、<a href="/wiki/%E8%9C%80%E5%9C%B0" class="mw-redirect" title="蜀地">蜀地</a>、<a href="/wiki/%E8%BE%BD%E4%B8%9C" title="辽东">辽东</a>,最远可达<a href="/wiki/%E6%88%88%E5%A3%81%E6%B2%99%E6%BC%A0" class="mw-redirect" title="戈壁沙漠">漠北</a>、<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%B7%AE" title="江淮">江淮</a>及<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%9F%9F" title="西域">西域</a>。在入主中原众多民族,在这个范围内相继建立许多国家,传统史家认为这些外族以匈奴、<a href="/wiki/%E7%BE%AF" title="羯">羯</a>、<a href="/wiki/%E9%B2%9C%E5%8D%91" title="鲜卑">鲜卑</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E7%BE%8C%E4%BA%BA" title="古羌人">羌</a>及<a href="/wiki/%E6%B0%90" title="氐">氐</a>为主,统称<b><a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1" class="mw-redirect" title="五胡">五胡</a></b>,将此时期称为<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E4%B9%B1%E5%8D%8E" title="五胡乱华">五胡乱华</a>。 </p><p>西晋灭亡后,<a href="/wiki/%E5%8D%8E%E5%8C%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="华北地区">华北地区</a>战火纷飞,掠夺与屠杀不断。在该时期包括西南的<a href="/wiki/%E6%88%90%E6%B1%89" title="成汉">成汉</a>,先后建立16个国家,史称<a href="/wiki/%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="十六国">十六国</a>。北方<a href="/wiki/%E7%BB%8F%E6%B5%8E" title="经济">经济</a>受到严重摧毁,影响了中国的社会、经济、民族、文化、政治、军事等发展走向。311年<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E5%98%89%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="永嘉之乱">永嘉之乱</a>给人民巨大痛苦,让人们大多逃难到<a href="/wiki/%E5%87%89%E5%B7%9E" class="mw-disambig" title="凉州">凉州</a>、辽东以及<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E5%8D%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" class="mw-redirect" title="江南地区">江南地区</a>,使这些地区的经济文化渐渐繁荣,经济中心开始南移。在诸国混战期间,前秦皇帝<a href="/wiki/%E8%8B%BB%E5%9D%9A" title="苻坚">苻坚</a>一度统一华北,但在南征<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%99%8B" title="东晋">东晋</a>时,于<a href="/wiki/%E6%B7%9D%E6%B0%B4%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="淝水之战">淝水之战</a>惨败。其后各族于关东及空虚的关中叛变,加上东晋北伐,前秦全面崩溃,北方再度混乱。<a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%AD%8F" title="北魏">北魏</a>立国后,经过<a href="/wiki/%E6%8B%93%E8%B7%8B%E5%9C%AD" class="mw-redirect" title="拓跋圭">拓跋圭</a>、<a href="/wiki/%E6%8B%93%E8%B7%8B%E5%97%A3" class="mw-redirect" title="拓跋嗣">拓跋嗣</a>及<a href="/wiki/%E6%8B%93%E8%B7%8B%E7%84%98" class="mw-redirect" title="拓跋焘">拓跋焘</a>的经营,最后于439年统一华北,进入南北朝时期。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="东晋"><span id=".E4.B8.9C.E6.99.8B"></span>东晋</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=26" title="编辑章节:东晋"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%99%8B" title="东晋">东晋</a></div> <p>317年,晋朝宗室<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E7%9D%BF" class="mw-redirect" title="司马睿">司马睿</a>于<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E5%BA%B7" class="mw-redirect" title="建康">建康</a>称帝,<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%99%8B" title="东晋">东晋</a>建立,据有<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8D%97%E6%96%B9" class="mw-redirect" title="中国南方">中国南方</a>的领土。中原的世族及平民陆续南迁,形成中国北方侨民和南方土著聚居的局面。东晋初期,<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E5%B0%8E" title="王導">王导</a>等人采取镇之以静策略,稳定局势。皇权衰落,朝廷大权主要由世族掌握,由于军权外重内轻,朝廷控制力弱,不少<a href="/wiki/%E6%96%B9%E9%95%87" class="mw-redirect" title="方镇">方镇</a>心怀野心,先后发生了<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E6%95%A6%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="王敦之乱">王敦之乱</a>、<a href="/wiki/%E8%98%87%E5%B3%BB%E4%B9%8B%E4%BA%82" title="蘇峻之亂">苏峻之乱</a>及<a href="/wiki/%E6%A1%93%E6%B8%A9" title="桓温">桓温专政</a>。虽然部分士族当权者有恢复之心,<a href="/wiki/%E6%A1%93%E6%BA%AB%E5%8C%97%E4%BC%90" title="桓溫北伐">前后发动几次北伐</a>,但是朝廷担心野心家借此扩张势力,大多消极支持。383年,<a href="/wiki/%E5%89%8D%E7%A7%A6" title="前秦">前秦</a>出动举国之师,意图灭亡东晋。面对亡国之祸,东晋君臣一心,凭借<a href="/wiki/%E6%B7%9D%E6%B0%B4%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="淝水之战">淝水之战</a>奠定胜局。<a href="/wiki/%E8%B0%A2%E7%8E%84" title="谢玄">谢玄</a>等将领乘胜追击,成功的收复大批失土,致使前秦崩解,引发了北方军事和政治格局的变化。然而,东晋后期又发生朋党相争及<a href="/wiki/%E6%A1%93%E7%8E%84" title="桓玄">桓玄作乱</a>。平民负担沉重,又发生<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E6%81%A9%E7%9B%A7%E5%BE%AA%E4%B9%8B%E4%BA%82" title="孫恩盧循之亂">孙恩、卢循之乱</a>。谯纵亦据蜀地自立。最后<a href="/wiki/%E5%88%98%E8%A3%95" class="mw-redirect" title="刘裕">刘裕</a>崛起,平定诸乱,凭借军事力量夺得帝位,进入了<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D" title="南北朝">南北朝</a>时期。 </p><p>经济方面,东晋<a href="/wiki/%E8%8E%8A%E5%9C%92%E7%B6%93%E6%BF%9F" class="mw-redirect" title="莊園經濟">庄园经济</a>占据的比例比西晋更大。由于农业技术提升等因素,在<a href="/wiki/%E5%83%91%E5%A7%93%E4%B8%96%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="僑姓世族">侨姓世族</a>与<a href="/wiki/%E5%90%B3%E5%A7%93%E4%B8%96%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="吳姓世族">吴姓世族</a>的<a href="/wiki/%E8%A1%A3%E5%86%A0%E5%8D%97%E6%B8%A1" title="衣冠南渡">衣冠南渡</a>密集开发下,江南获得全面发展而繁荣兴盛,中国的经济中心也逐渐南移,后来才有<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%BF%90%E6%B2%B3" title="大运河">大运河</a>的出现。此外,手工业和商业方面也有长足进步。晋朝虽为汉末以来中国文化衰落的时期,但在<a href="/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="哲学">哲学</a>、<a href="/wiki/%E6%96%87%E5%AD%A6" class="mw-redirect" title="文学">文学</a>、<a href="/wiki/%E8%89%BA%E6%9C%AF" title="艺术">艺术</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%B2%E5%AD%A6" class="mw-redirect" title="史学">史学</a>、<a href="/wiki/%E7%A7%91%E6%8A%80" class="mw-redirect" title="科技">科技</a>等等方面也有新的发展。汉代以前,政治主权完全在华夏族,而其他族则作为被统治者而同化;汉代以后,政治主权不全在华夏族,而他族或以征服华夏族者而同化,边疆民族带来的草原游牧文化也融于中原文化。当时天下大乱,东晋<a href="/wiki/%E5%A3%AB%E6%97%8F_(%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="士族 (中国)">士族</a>文人多不以道义为重,使儒学衰落。一些旷达的士人目击衰乱不甘于隐避,就开始做出放逸的事情来,比如<a href="/wiki/%E6%B8%85%E8%AB%87" title="清談">清谈</a>,甚至逐渐成为一种社会风气。与此同时<a href="/wiki/%E7%8E%84%E5%AD%A6" title="玄学">玄学</a>开始广泛传播。玄学与印度东传之佛教交汇,使中国文化的<a href="/wiki/%E5%84%92%E9%87%8B%E9%81%93" class="mw-redirect" title="儒釋道">儒释道</a>逐渐合为一体。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="南北朝"><span id=".E5.8D.97.E5.8C.97.E6.9C.9D"></span>南北朝</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=27" title="编辑章节:南北朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D" title="南北朝">南北朝</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%AD%8F" title="北魏">北魏</a>、<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E9%AD%8F" title="西魏">西魏</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E9%AD%8F" title="东魏">东魏</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%BD%90" title="北齐">北齐</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%91%A8" title="北周">北周</a>、<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%AE%8B" title="刘宋">刘宋</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%BD%90" title="南齐">南齐</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%A2%81" class="mw-redirect" title="南梁">南梁</a>、<a href="/wiki/%E4%BE%AF%E6%BC%A2" class="mw-redirect" title="侯漢">侯漢</a>和<a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%99%88" class="mw-redirect" title="南陈">南陈</a></div> <p>由420年<a href="/wiki/%E5%88%98%E8%A3%95" class="mw-redirect" title="刘裕">刘裕</a>篡东晋建立劉宋开始,至589年隋灭南陈为止,上承东晋、五胡十六国,下接隋朝。因为南北两势长时间对立,所以称南北朝。南朝(420年—589年)包含宋、齐、梁、侯漢、陈等五朝;北朝(439年—581年)包含北魏、东魏、西魏、北齐和北周等五朝。 </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70089473/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:204px;max-width:204px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:%E6%B2%B3%E5%8D%97_%E6%B4%9B%E9%98%B3_%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F_-_panoramio.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/%E6%B2%B3%E5%8D%97_%E6%B4%9B%E9%98%B3_%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F_-_panoramio.jpg/200px-%E6%B2%B3%E5%8D%97_%E6%B4%9B%E9%98%B3_%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F_-_panoramio.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/%E6%B2%B3%E5%8D%97_%E6%B4%9B%E9%98%B3_%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F_-_panoramio.jpg/300px-%E6%B2%B3%E5%8D%97_%E6%B4%9B%E9%98%B3_%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F_-_panoramio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/%E6%B2%B3%E5%8D%97_%E6%B4%9B%E9%98%B3_%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F_-_panoramio.jpg/400px-%E6%B2%B3%E5%8D%97_%E6%B4%9B%E9%98%B3_%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F_-_panoramio.jpg 2x" data-file-width="4352" data-file-height="3264" /></a></span></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:%E6%B4%9B%E9%98%B3%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F%EF%BC%8CLuo_Yang_Dragon_Gate_Grottoes_-_panoramio_(9).jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/%E6%B4%9B%E9%98%B3%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F%EF%BC%8CLuo_Yang_Dragon_Gate_Grottoes_-_panoramio_%289%29.jpg/200px-%E6%B4%9B%E9%98%B3%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F%EF%BC%8CLuo_Yang_Dragon_Gate_Grottoes_-_panoramio_%289%29.jpg" decoding="async" width="200" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/%E6%B4%9B%E9%98%B3%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F%EF%BC%8CLuo_Yang_Dragon_Gate_Grottoes_-_panoramio_%289%29.jpg/300px-%E6%B4%9B%E9%98%B3%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F%EF%BC%8CLuo_Yang_Dragon_Gate_Grottoes_-_panoramio_%289%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/%E6%B4%9B%E9%98%B3%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F%EF%BC%8CLuo_Yang_Dragon_Gate_Grottoes_-_panoramio_%289%29.jpg/400px-%E6%B4%9B%E9%98%B3%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F%EF%BC%8CLuo_Yang_Dragon_Gate_Grottoes_-_panoramio_%289%29.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1108" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97" class="mw-redirect" title="河南">河南</a><a href="/wiki/%E6%B4%9B%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="洛阳">洛阳</a><a href="/wiki/%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F" title="龙门石窟">龙门石窟</a></div></div></div></div></div> <p>南朝皇族主要是寒门或庶族,因为军权逐渐由寒门或庶族掌握,所以能够篡夺皇位。初期经济逐渐恢复,军力强盛。由于战略错误与北朝军力强盛,使得疆界逐次南移。皇帝与宗室为了皇位时常血腥斗争。南梁受到<a href="/wiki/%E6%A2%81%E6%AD%A6%E5%B8%9D" title="梁武帝">梁武帝</a>改善,使国力再度强盛。晚年国家糜烂,<a href="/wiki/%E4%BE%AF%E6%99%AF%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="侯景之乱">侯景之乱</a>使南朝实力大减,并四分五裂,独霸政局的侨姓世族完全崩溃。虽由南陈的<a href="/wiki/%E9%99%88%E6%96%87%E5%B8%9D" title="陈文帝">陈文帝</a>统一南朝,但国力已衰,只能依长江抵御北朝。北朝承继<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9B%BD" title="五胡十六国">五胡十六国</a>,为胡汉融合的新兴朝代。<a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%AD%8F" title="北魏">北魏</a>皇室为<a href="/wiki/%E9%B2%9C%E5%8D%91%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="鲜卑族">鲜卑族</a>,漢族门阀受五胡文化影響,鮮卑皇室也受到<a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%96%87%E5%8C%96" title="汉文化">漢文化</a>的薰陶,彼此通婚。北魏被北方的<a href="/wiki/%E6%9F%94%E7%84%B6" title="柔然">柔然</a>牵制,直到较友好的<a href="/wiki/%E7%AA%81%E5%8E%A5%E6%B1%97%E5%9B%BD" title="突厥汗国">突厥</a>并吞柔然后才全力对付南朝。后期在<a href="/wiki/%E5%85%AD%E9%8E%AE%E4%B9%8B%E4%BA%82" class="mw-redirect" title="六鎮之亂">六镇之亂</a>之后造成实力大衰。北魏分裂為<a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%AD%A1" class="mw-redirect" title="高歡">高歡</a>控制的<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E9%AD%8F" title="东魏">东魏</a>及<a href="/wiki/%E5%AE%87%E6%96%87%E6%B3%B0" title="宇文泰">宇文泰</a>控制的<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E9%AD%8F" title="西魏">西魏</a>后,不久分别被高氏<a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%BD%90" title="北齐">北齐</a>及宇文氏<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%91%A8" title="北周">北周</a>取代。北齐主要由六镇集团组成,初期军力强盛。北周鲜卑军比北齐少,政治地位不如南朝陈。最后借由宇文泰开创的<a href="/wiki/%E5%85%B3%E9%99%87%E9%9B%86%E5%9B%A2" class="mw-redirect" title="关陇集团">关陇集团</a>,吞并政治日趋腐败的北齐。<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%91%A8%E6%AD%A6%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="北周武帝">北周武帝</a>去世后,汉人<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E5%9D%9A" class="mw-redirect" title="杨坚">杨坚</a>掌握朝廷,迫使<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%91%A8%E9%9D%99%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="北周静帝">北周静帝</a>禅让建立<a href="/wiki/%E9%9A%8B%E6%9C%9D" title="隋朝">隋朝</a>,经营八年之后,发兵灭南陈统一中国。 </p><p>相对于北朝战争不断、各阶级对立的局势,经济持续成长的南朝比较稳定,出现<a href="/wiki/%E5%85%83%E5%98%89%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="元嘉之治">元嘉之治</a>与<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E6%98%8E%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="永明之治">永明之治</a>等治世。中原人口自<a href="/wiki/%E9%BB%84%E5%B7%BE%E4%B9%8B%E4%B9%B1" class="mw-redirect" title="黄巾之乱">黄巾之乱</a>和<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E5%98%89%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="永嘉之乱">永嘉之乱</a>就持续南移,带来劳动力与生产技术。江南的繁荣,使得中国的经济南移,在隋炀帝时建立隋唐大运河。文化方面,乱世为思想自由提供沃土肥壤,提出务实求治和无君论等观点。对文学、艺术、科技等开创出独到见解与理论。玄学、佛教与道教都很兴盛。其中佛教带动石窟的发展,<a href="/wiki/%E6%95%A6%E7%85%8C%E8%8E%AB%E9%AB%98%E7%AA%9F" class="mw-redirect" title="敦煌莫高窟">敦煌莫高窟</a>、<a href="/wiki/%E9%BA%A6%E7%A7%AF%E5%B1%B1%E7%9F%B3%E7%AA%9F" title="麦积山石窟">麦积山石窟</a>、<a href="/wiki/%E4%BA%91%E5%86%88%E7%9F%B3%E7%AA%9F" class="mw-redirect" title="云冈石窟">云冈石窟</a>与<a href="/wiki/%E9%BE%99%E9%97%A8%E7%9F%B3%E7%AA%9F" title="龙门石窟">龙门石窟</a>名扬后世。对外交流也很兴旺,东到日本和朝鲜半岛,西到西域、中亚、西亚(埃兰沙赫尔),南到东南亚与印度。 </p><p>南北朝初期仍是<a href="/wiki/%E4%B8%96%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="世族">世族</a>政治,社会阶层分为世族、齐民编户、依附人及奴隶。世族拥有大量不需付税的依附人从事生产与作战,影响朝廷的税收。虽然南朝皇帝仍然需要主流世族的拥护,不过也扶持寒门以平衡政治势力,并且在南梁时萌芽出科举制度。南朝世族因为长期安逸而逐渐衰退,在侯景之乱后彻底崩溃。北朝胡族缺乏政治的经验,所以重用汉人世族,引起双方的文化采借,久之形成文化混合,以北魏孝文帝的汉化运动最盛。混合的过程产生激烈的思想冲突、政治斗争或种族冲突,例如六镇之乱、北齐的排汉运动。而北周建立关中本位政策,融合鲜卑及汉文化以消除胡汉隔阂。隋朝统一天下后,开创出具开放性和包容性的隋唐帝国。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="隋唐五代时期"><span id=".E9.9A.8B.E5.94.90.E4.BA.94.E4.BB.A3.E6.97.B6.E6.9C.9F"></span>隋唐五代时期</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=28" title="编辑章节:隋唐五代时期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="隋朝"><span id=".E9.9A.8B.E6.9C.9D"></span>隋朝</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=29" title="编辑章节:隋朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E9%9A%8B%E6%9C%9D" title="隋朝">隋朝</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Civilserviceexam1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Civilserviceexam1.jpg/220px-Civilserviceexam1.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Civilserviceexam1.jpg/330px-Civilserviceexam1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Civilserviceexam1.jpg/440px-Civilserviceexam1.jpg 2x" data-file-width="4187" data-file-height="3140" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E7%A7%91%E8%88%89" class="mw-redirect" title="科舉">科舉</a>始於605年時的隋朝,發展並成型於唐朝</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Mount_cangyan_2007.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Mount_cangyan_2007.jpg/170px-Mount_cangyan_2007.jpg" decoding="async" width="170" height="256" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Mount_cangyan_2007.jpg/255px-Mount_cangyan_2007.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Mount_cangyan_2007.jpg/340px-Mount_cangyan_2007.jpg 2x" data-file-width="1288" data-file-height="1936" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E8%8B%8D%E5%B2%A9%E5%B1%B1" title="苍岩山">苍岩山</a>桥楼殿是中国三大悬空寺之一。依山傍崖而建的福庆寺,始建于隋朝,已有一千余年历史</figcaption></figure> <p>581年,<a href="/wiki/%E6%A5%8A%E5%A0%85" class="mw-redirect" title="楊堅">楊堅</a>取代<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%91%A8" title="北周">北周</a>建立<a href="/wiki/%E9%9A%8B%E6%9C%9D" title="隋朝">隋朝</a>,定都<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%AE%89" class="mw-redirect" title="長安">長安</a>(今<a href="/wiki/%E9%99%9D%E8%A5%BF%E7%9C%81" class="mw-redirect" title="陝西省">陝西省</a><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%AE%89%E5%B8%82" title="西安市">西安市</a>附近),杨坚成為<a href="/wiki/%E9%9A%8B%E6%96%87%E5%B8%9D" title="隋文帝">隋文帝</a>。589年隋朝滅<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%9C%9D%E9%99%B3" class="mw-redirect" title="南朝陳">南朝陳</a>,統一天下。隋朝是<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%83%A1%E4%B9%B1%E5%8D%8E" title="五胡乱华">五胡亂華</a>後漢族在北方重新建立的大一統王朝,結束自<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%99%89" class="mw-redirect" title="西晉">西晉</a><a href="/wiki/%E6%B0%B8%E5%98%89%E4%B9%8B%E7%A6%8D" class="mw-redirect" title="永嘉之禍">永嘉之禍</a>以來長達近三百年的分裂局面。隋朝是中國歷史上最偉大的朝代之一,隋朝在政治上確立重要的制度——<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%9C%81%E5%85%AD%E9%83%A8%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="三省六部制">三省六部制</a>,創建影響深遠的<a href="/wiki/%E7%A7%91%E8%88%89" class="mw-redirect" title="科舉">科舉</a>制度,改革律令;在軍事上繼續推行和改革府兵制度;在經濟上,一方面實行<a href="/wiki/%E5%9D%87%E7%94%B0%E5%88%B6" title="均田制">均田制</a>和租庸調制,另一方面則採取“大索貌閱”和“輸籍定樣”等措施,以增加政府收入,加上隋文帝节俭,令全國节俭成風。積存糧食數千萬石之多,是中國歷史上最富一朝,全國户數、口數及耕地面積,已達到唐朝<a href="/wiki/%E9%96%8B%E5%85%83" class="mw-redirect" title="開元">開元</a>二十八年(740年)時的水平,據統計,可供五六十年之用。隋文帝年号为开皇,这一时期史稱「<a href="/wiki/%E9%96%8B%E7%9A%87%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="開皇之治">開皇之治</a>」。隋朝在610年完工的<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%BF%90%E6%B2%B3" title="大运河">大运河</a>系統,鞏固中央對東南地區的統治,加強南北經濟、文化的聯繫,為經濟、政治上的大一統王朝盛世。然而文帝晚年剛愎自用,加重刑罰,为隋朝的覆灭奠定基础。隋文帝死後,其子<a href="/wiki/%E9%9A%8B%E7%85%AC%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="隋煬帝">隋煬帝</a>一方面为修<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E6%9D%AD%E5%A4%A7%E8%BF%90%E6%B2%B3" title="京杭大运河">京杭大运河</a>而调动了大量的劳动力,一方面又好大喜功、穷奢极欲、連年征戰,使农民不堪重负纷纷起义,導致隋朝迅速滅亡。隋朝國祚只有三十八年,是繼<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝">秦朝</a>後的另一强大而短暂的大一統王朝。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="唐朝"><span id=".E5.94.90.E6.9C.9D"></span>唐朝</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=30" title="编辑章节:唐朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D" title="唐朝">唐朝</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="空前盛世"><span id=".E7.A9.BA.E5.89.8D.E7.9B.9B.E4.B8.96"></span>空前盛世</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=31" title="编辑章节:空前盛世"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D%E7%BB%9F%E4%B8%80%E6%88%98%E4%BA%89" class="mw-redirect" title="唐朝统一战争">唐朝统一战争</a>、<a href="/wiki/%E8%B4%9E%E8%A7%82%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="贞观之治">贞观之治</a>、<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%A4%AA%E5%AE%97" title="唐太宗">唐太宗</a>、<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%88%99%E5%A4%A9" title="武则天">武则天</a>、<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E9%BE%99%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="神龙革命">神龙革命</a>和<a href="/wiki/%E5%BC%80%E5%85%83%E7%9B%9B%E4%B8%96" title="开元盛世">开元盛世</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70089473/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:204px;max-width:204px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Giant_Wild_Goose_Pagoda.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Giant_Wild_Goose_Pagoda.jpg/200px-Giant_Wild_Goose_Pagoda.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Giant_Wild_Goose_Pagoda.jpg/300px-Giant_Wild_Goose_Pagoda.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Giant_Wild_Goose_Pagoda.jpg/400px-Giant_Wild_Goose_Pagoda.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a></span></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:%E8%A5%BF%E5%AE%89%E5%B0%8F%E9%9B%81%E5%A1%94_-_panoramio.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/%E8%A5%BF%E5%AE%89%E5%B0%8F%E9%9B%81%E5%A1%94_-_panoramio.jpg/200px-%E8%A5%BF%E5%AE%89%E5%B0%8F%E9%9B%81%E5%A1%94_-_panoramio.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/%E8%A5%BF%E5%AE%89%E5%B0%8F%E9%9B%81%E5%A1%94_-_panoramio.jpg/300px-%E8%A5%BF%E5%AE%89%E5%B0%8F%E9%9B%81%E5%A1%94_-_panoramio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/%E8%A5%BF%E5%AE%89%E5%B0%8F%E9%9B%81%E5%A1%94_-_panoramio.jpg/400px-%E8%A5%BF%E5%AE%89%E5%B0%8F%E9%9B%81%E5%A1%94_-_panoramio.jpg 2x" data-file-width="4352" data-file-height="3264" /></a></span></div><div class="thumbcaption">唐代<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%AE%89%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="長安城">长安城</a>(今<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%AE%89" class="mw-redirect" title="西安">西安</a>)的<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E9%9B%81%E5%A1%94" title="大雁塔">大雁塔</a>和<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E9%9B%81%E5%A1%94" title="小雁塔">小雁塔</a></div></div></div></div></div> <p>隋朝在大业年间,使得各地民变不止。<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%B8%8A" title="李渊">李渊</a>见天下大乱,617年在<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%8E%9F" class="mw-redirect" title="太原">太原</a>起兵。不久占领隋都<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%85%B4%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="大兴城">大兴城</a>。李渊拥立<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E4%BE%91" class="mw-redirect" title="杨侑">杨侑</a>为帝,于同年五月迫使<a href="/wiki/%E9%9A%8B%E6%81%AD%E5%B8%9D" class="mw-disambig" title="隋恭帝">隋恭帝</a>禅位,建国<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D" title="唐朝">唐朝</a>,即<a href="/wiki/%E5%94%90%E9%AB%98%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="唐高祖">唐高祖</a>。都城大兴改名为<a href="/wiki/%E9%95%BF%E5%AE%89" title="长安">长安</a>。李渊建立唐朝后先后平定瓦冈军<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%AF%86_(%E9%9A%8B%E6%9C%9D)" title="李密 (隋朝)">李密</a>、西北金城的<a href="/wiki/%E8%96%9B%E4%B8%BE" class="mw-redirect" title="薛举">薛举</a>、<a href="/wiki/%E8%96%9B%E4%BB%81%E6%9D%B2" title="薛仁杲">薛仁杲</a>、武威的<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E8%BD%A8" title="李轨">李轨</a>、河东的<a href="/wiki/%E5%88%98%E6%AD%A6%E5%91%A8" title="刘武周">刘武周</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E9%87%91%E5%88%9A_(%E6%B0%91%E5%8F%98%E9%A2%86%E8%A2%96)" title="宋金刚 (民变领袖)">宋金刚</a>、洛阳<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E4%B8%96%E5%85%85" title="王世充">王世充</a>与河北夏帝<a href="/wiki/%E7%AA%A6%E5%BB%BA%E5%BE%B7" title="窦建德">窦建德</a>。623年<a href="/wiki/%E8%BE%85%E5%85%AC%E7%A5%8F" title="辅公祏">辅公祏</a>率<a href="/wiki/%E6%9D%9C%E4%BC%8F%E5%A8%81" title="杜伏威">杜伏威</a>余部在丹阳反唐,隔年被唐军俘杀,江南平定。624年消灭高开道、辅公祏后唐朝基本统一<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8E%9F" title="中原">中原</a>。628年,<a href="/wiki/%E6%9F%B4%E7%BB%8D" title="柴绍">柴绍</a>率军消灭依附<a href="/wiki/%E7%AA%81%E5%8E%A5" class="mw-disambig" title="突厥">突厥</a>的<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%B8%AB%E9%83%BD" title="梁師都">梁师都</a>,唐朝统一战争最终结束。 </p><p>626年<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E4%B8%96%E6%B0%91" class="mw-redirect" title="李世民">李世民</a>发动<a href="/wiki/%E7%8E%84%E6%AD%A6%E9%97%A8%E4%B9%8B%E5%8F%98" title="玄武门之变">玄武门之变</a>。李渊禅让帝位,成为太上皇。李世民继位,即<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%A4%AA%E5%AE%97" title="唐太宗">唐太宗</a>。唐太宗励精图治、纳谏如流,逐渐恢复唐朝的国力。在内政方面,唐太宗推行<a href="/wiki/%E5%9D%87%E7%94%B0%E5%88%B6" title="均田制">均田制</a>与<a href="/wiki/%E7%A7%9F%E5%BA%B8%E8%B0%83%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="租庸调制">租庸调制</a>,提升农业发展。在职官制度上,改良隋朝的制度,形成<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%9C%81%E5%85%AD%E9%83%A8" title="三省六部">三省六部</a>和<a href="/wiki/%E7%A7%91%E4%B8%BE%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="科举制">科举选士制</a>,限制皇权发展与贵族世袭等恶习。对外方面,唐太宗采取积极防御、以战止战的策略,以及用羁縻与武力的方式安抚四方。627年<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E7%AA%81%E5%8E%A5" class="mw-redirect" title="东突厥">东突厥</a>的藩属<a href="/wiki/%E8%96%9B%E5%BB%B6%E9%99%80" title="薛延陀">薛延陀</a>、<a href="/wiki/%E5%9B%9E%E7%BA%A5" class="mw-redirect" title="回纥">回纥</a>、拔也古、同罗诸部因为不认同颉利可汗的政令与改革国俗,纷纷脱离,改立薛延陀部为可汗,突利可汗也归降唐朝。628年朔方人<a href="/wiki/%E6%A2%81%E6%B4%9B%E4%BB%81" title="梁洛仁">梁洛仁</a>杀盘据夏州的<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%B8%AB%E9%83%BD" title="梁師都">梁师都</a>,归降唐朝。629年<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E9%9D%96" title="李靖">李靖</a>率骑兵奇袭攻灭东突厥,隔年北方各族入贡长安,诸民族尊称唐太宗为天可汗。635年派李靖攻占吐谷浑,637年派苏定方西征攻下<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E7%AA%81%E5%8E%A5" title="西突厥">西突厥</a>,641年派<a href="/wiki/%E6%96%87%E6%88%90%E5%85%AC%E4%B8%BB" title="文成公主">文成公主</a>与<a href="/wiki/%E5%90%90%E8%95%83" title="吐蕃">吐蕃</a>赞普<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E8%B5%9E%E5%B9%B2%E5%B8%83" title="松赞干布">松赞干布</a>通婚。这些都稳定唐朝与四方各国的关系。贞观时期国家安定,经济得到恢复和发展,史称“<a href="/wiki/%E8%B4%9E%E8%A7%82%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="贞观之治">贞观之治</a>”。 </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E5%94%90%E7%96%86%E5%8F%98%E8%BF%81.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/%E5%94%90%E7%96%86%E5%8F%98%E8%BF%81.gif/300px-%E5%94%90%E7%96%86%E5%8F%98%E8%BF%81.gif" decoding="async" width="300" height="253" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/%E5%94%90%E7%96%86%E5%8F%98%E8%BF%81.gif/450px-%E5%94%90%E7%96%86%E5%8F%98%E8%BF%81.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/%E5%94%90%E7%96%86%E5%8F%98%E8%BF%81.gif/600px-%E5%94%90%E7%96%86%E5%8F%98%E8%BF%81.gif 2x" data-file-width="645" data-file-height="545" /></a><figcaption>唐朝疆域變遷圖。本圖為完整呈現唐朝各時期的領土變遷,共分成貞觀元年(627年)、貞觀十四年(640年)、貞觀二十一年(647年)、顯慶五年(660年)、龍朔二年(662年)、麟德二年(665年)、總章元年(668年)、咸亨三年(672年)、儀鳳四年(679年)、開元三年(715年)、天寶十年(751年)、元和十五年(820年)、大中二年(848年)、大中三年(849年)、乾符二年(875年)</figcaption></figure> <p>对外于659年消灭西突厥,疆域西扩至咸海与<a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%A7%86%E6%B2%B3" title="阿姆河">阿姆河</a>一带,设立<a href="/wiki/%E5%AE%89%E8%A5%BF%E9%83%BD%E6%8A%A4%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="安西都护府">安西都护府</a>于<a href="/wiki/%E7%A2%8E%E8%91%89%E5%9F%8E" title="碎葉城">碎叶城</a>(今吉尔吉斯托克马克市)。并且于<a href="/wiki/%E8%91%B1%E5%B2%AD" class="mw-redirect" title="葱岭">葱岭</a>以西设置十六个都督府,让吐火罗叶护、诃达罗支国王等等中亚君主兼任都督。在东方,与<a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%BD%97" title="新罗">新罗</a>联合灭掉东北强国<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%8F%A5%E4%B8%BD" title="高句丽">高句丽</a>和<a href="/wiki/%E7%99%BE%E6%B5%8E" title="百济">百济</a>,并<a href="/wiki/%E7%99%BD%E6%B1%9F%E5%8F%A3%E4%B9%8B%E6%88%98" title="白江口之战">白江口之战</a>击败日本援军。唐朝在朝鲜半岛建立<a href="/wiki/%E5%AE%89%E4%B8%9C%E9%83%BD%E6%8A%A4%E5%BA%9C" title="安东都护府">安东都护府</a>,也间接促使<a href="/wiki/%E7%BB%9F%E4%B8%80%E6%96%B0%E7%BD%97" title="统一新罗">新罗统一朝鲜半岛</a>,朝鮮成為之後一千三百年中國最重要的藩屬國。 </p><p>660年起,<a href="/wiki/%E5%94%90%E9%AB%98%E5%AE%97" title="唐高宗">高宗</a>因健康原因,许多政事都逐渐交给<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%88%99%E5%A4%A9" title="武则天">武则天</a>处理,武则天成为最高统治者之一,与高宗并称“二圣”。高宗去世后,太子<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%98%BE" class="mw-redirect" title="李显">李显</a>即位,是为<a href="/wiki/%E5%94%90%E4%B8%AD%E5%AE%97" title="唐中宗">唐中宗</a>。武则天不久将中宗废为<a href="/wiki/%E5%BB%AC%E9%99%B5%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="廬陵王">庐陵王</a>,改立四子<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%97%A6" class="mw-redirect" title="李旦">李旦</a>为帝,是为<a href="/wiki/%E5%94%90%E7%9D%BF%E5%AE%97" title="唐睿宗">唐睿宗</a>。武则天于690年废睿宗,即皇帝位,改国号为周,即<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%91%A8" title="武周">武周</a>,定都<a href="/wiki/%E6%B4%9B%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="洛阳">洛阳</a>,改立李旦为皇嗣。武则天成为中国历史上唯一的女皇帝。在武则天掌权与称帝的期间,国家较贞观时期有更大的发展。武则天晚年,705年退位,史称<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E9%BE%99%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="神龙革命">神龙革命</a>。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Chinese_Slave_trade.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Chinese_Slave_trade.jpg/170px-Chinese_Slave_trade.jpg" decoding="async" width="170" height="256" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Chinese_Slave_trade.jpg/255px-Chinese_Slave_trade.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Chinese_Slave_trade.jpg/340px-Chinese_Slave_trade.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="903" /></a><figcaption>在中亞出土的一份以漢字書寫的<a href="/wiki/%E5%A5%B4%E9%9A%B8%E8%B2%B7%E8%B3%A3" class="mw-redirect" title="奴隸買賣">奴隸買賣</a>合同,紀錄了唐代一宗西域奴隸交易。顯示當時在中國存在的<a href="/wiki/%E5%A5%B4%E9%9A%B8%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="奴隸制">奴隸制</a></figcaption></figure> <p>712年李隆基即位,即<a href="/wiki/%E5%94%90%E7%8E%84%E5%AE%97" title="唐玄宗">唐玄宗</a>。唐玄宗时期可分为<a href="/wiki/%E5%BC%80%E5%85%83" title="开元">开元</a>与<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AE%9D_(%E5%94%90%E6%9C%9D)" title="天宝 (唐朝)">天宝</a>两个部分,其中前三十年开元时期的政治比较清明。唐玄宗提出以武、韦为戒,以贞观为榜样,作为执政的指导思想。他先后任用<a href="/wiki/%E5%A7%9A%E5%B4%87" title="姚崇">姚崇</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E7%92%9F" title="宋璟">宋璟</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%A2%E6%80%80%E6%85%8E" class="mw-redirect" title="卢怀慎">卢怀慎</a>、<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E4%B9%9D%E9%BE%84" title="张九龄">张九龄</a>与<a href="/wiki/%E9%9F%93%E4%BC%91" title="韓休">韩休</a>等贤臣,并且广纳谏言。例如采纳张九龄的建议,将京官中有能之士外调为都督<a href="/wiki/%E5%88%BA%E5%8F%B2" title="刺史">刺史</a>以训练行政能力,又将有为的都督刺史升为京官。增进中央与地方的沟通、了解和信任。裁减武周中宗时期的员外官等冗官,精简机构以便节省开支与提升行政能力。严格执行法律,抑制权贵,就算是皇亲国戚犯罪,也绳之以法。对于稳定社会秩序产生良好的影响。加强执行均田制,打击土豪。发展农业生产,兴修水利,扩大耕地面积,大大提升农业生产力。对外方面,改善与吐蕃、东突厥、<a href="/wiki/%E5%A5%91%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="契丹">契丹</a>与<a href="/wiki/%E5%A5%9A" class="mw-redirect" title="奚">奚</a>的关系,推行和亲政策。听从姚崇与宋璟的建议,充实边防军务,并且避免与外族发生战争。唐玄宗的这些措施使唐朝在开元年间进入全盛时期,<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%8F%A3" title="人口">人口</a>大量增长,物产丰富,史称<a href="/wiki/%E5%BC%80%E5%85%83%E4%B9%8B%E6%B2%BB" class="mw-redirect" title="开元之治">开元之治</a>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="安史之乱与地方割据"><span id=".E5.AE.89.E5.8F.B2.E4.B9.8B.E4.B9.B1.E4.B8.8E.E5.9C.B0.E6.96.B9.E5.89.B2.E6.8D.AE"></span>安史之乱与地方割据</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=32" title="编辑章节:安史之乱与地方割据"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%8F%B2%E4%B9%8B%E4%B9%B1" class="mw-redirect" title="安史之乱">安史之乱</a>、<a href="/wiki/%E8%97%A9%E9%95%87" title="藩镇">藩镇</a>、<a href="/wiki/%E7%89%9B%E6%9D%8E%E5%85%9A%E4%BA%89" title="牛李党争">牛李党争</a>、<a href="/wiki/%E4%BC%9A%E6%98%8C%E4%B8%AD%E5%85%B4" class="mw-redirect" title="会昌中兴">会昌中兴</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E4%B8%AD%E6%9A%AB%E6%B2%BB" class="mw-redirect" title="大中暫治">大中暂治</a>和<a href="/wiki/%E7%94%98%E9%9C%B2%E4%B9%8B%E5%8F%98" class="mw-redirect" title="甘露之变">甘露之变</a></div> <p>唐玄宗于742年改元<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AE%9D_(%E5%94%90%E6%9C%9D)" title="天宝 (唐朝)">天宝</a>。唐玄宗晚年志得意满,放纵享乐,把政事交給<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%9E%97%E7%94%AB" title="李林甫">李林甫</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E5%9B%BD%E5%BF%A0" title="杨国忠">杨国忠</a>處理,并宠幸<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E8%B4%B5%E5%A6%83" title="杨贵妃">杨贵妃</a>。755年11月,<a href="/wiki/%E5%AE%89%E7%A6%84%E5%B1%B1" class="mw-redirect" title="安禄山">安禄山</a>以讨伐<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E5%9B%BD%E5%BF%A0" title="杨国忠">杨国忠</a>为由发动叛乱,史称<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%8F%B2%E4%B9%8B%E4%B9%B1" class="mw-redirect" title="安史之乱">安史之乱</a>。唐玄宗紧急南逃蜀地<a href="/wiki/%E6%88%90%E9%83%BD" class="mw-redirect" title="成都">成都</a>,途中发生<a href="/wiki/%E9%A9%AC%E5%B5%AC%E9%A9%BF%E4%B9%8B%E5%8F%98" class="mw-redirect" title="马嵬驿之变">马嵬驿之变</a>,杨国忠与杨贵妃在愤怒士兵的要求下被杀。太子<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E4%BA%A8" class="mw-redirect" title="李亨">李亨</a>前往灵武募兵。安禄山占据长安后建僭燕。七月,李亨抵达灵武后,在宦官<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E8%BE%85%E5%9B%BD" title="李辅国">李辅国</a>拥立下称帝,即唐肃宗,奉唐玄宗为太上皇。 </p><p>762年太上皇唐玄宗与<a href="/wiki/%E5%94%90%E8%82%83%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="唐肃宗">唐肃宗</a>相继去世,太子李豫(原名李俶)继位,即<a href="/wiki/%E5%94%90%E4%BB%A3%E5%AE%97" title="唐代宗">唐代宗</a>。唐代宗派其子<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E9%80%82" class="mw-redirect" title="李适">李适</a>统领诸将,<a href="/wiki/%E4%BB%86%E5%9B%BA%E6%80%80%E6%81%A9" class="mw-redirect" title="仆固怀恩">仆固怀恩</a>为副,率唐军与回纥军攻克洛阳。<a href="/wiki/%E5%8F%B2%E6%9C%9D%E4%B9%89" class="mw-redirect" title="史朝义">史朝义</a>北走范阳,仆固怀恩率军追击,河北叛将李怀仙也投降唐军,并一同追击。隔年正月,史朝义在石头(今河北唐山东北)自缢,八年的战乱才告平定。安史之乱成为唐朝历史上的转折点。藩镇割据、外族入侵、宦官专权与<a href="/wiki/%E7%89%9B%E6%9D%8E%E5%85%9A%E4%BA%89" title="牛李党争">牛李党争</a>等蜂拥而至,成为唐朝的内忧外患。779年唐代宗就在这些乱事中去世,长子李适继位,即唐德宗。 </p><p><a href="/wiki/%E5%94%90%E5%BE%B7%E5%AE%97" title="唐德宗">唐德宗</a>在初期颇能励精图治,坚决削灭<a href="/wiki/%E8%97%A9%E9%95%87" title="藩镇">藩镇</a>,藩镇对其较为敬畏。他起用<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E7%82%8E" class="mw-redirect" title="杨炎">杨炎</a>推行<a href="/wiki/%E5%85%A9%E7%A8%85%E6%B3%95" title="兩稅法">两税法</a>,以<a href="/wiki/%E5%88%98%E6%99%8F" class="mw-redirect" title="刘晏">刘晏</a>改革漕运,修改盐法,行常平法以改善财政。但是他为人刚愎忌刻,没有任人之明。唐德宗晚年任用奸臣<a href="/wiki/%E8%A3%B4%E5%BB%B6%E9%BE%84" class="mw-redirect" title="裴延龄">裴延龄</a>,并且亲昵宦官贪吏,国政日衰。805年唐德宗去世,太子<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E8%AF%B5" class="mw-redirect" title="李诵">李诵</a>继位,即<a href="/wiki/%E5%94%90%E9%A1%BA%E5%AE%97" title="唐顺宗">唐顺宗</a>。唐代宗遗留下来的问题越来越严重,唐顺宗与<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%AE%AA%E5%AE%97" title="唐宪宗">唐宪宗</a>都企图解决,其中唐宪宗较为成功,实现了<a href="/wiki/%E5%85%83%E5%92%8C%E4%B8%AD%E8%88%88" title="元和中興">元和中兴</a>。唐朝中央的政治大权大多由皇帝与宰相掌控,但在天宝之后转变成皇帝与内廷宦官的联合,外廷宰相变成政治上的二流角色。在唐宪宗到<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%AE%A3%E5%AE%97" title="唐宣宗">唐宣宗</a>期间,发生较长的党争,即称<a href="/wiki/%E7%89%9B%E6%9D%8E%E5%85%9A%E4%BA%89" title="牛李党争">牛李党争</a>。 </p><p>846年<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%AD%A6%E5%AE%97" title="唐武宗">唐武宗</a>去世,宦官们发生权力斗争,其叔李忱在宦官马元贽的扶持之下即位,即<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%AE%A3%E5%AE%97" title="唐宣宗">唐宣宗</a>。由于李党失势,<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%BE%B7%E8%A3%95" title="李德裕">李德裕</a>被贬黜到<a href="/wiki/%E5%B4%96%E5%B7%9E" class="mw-disambig" title="崖州">崖州</a>(今海南琼山),至此长达40年的牛李党争结束。唐宣宗雖是由宦官擁立的君主,但即位以后励精图治,加强皇权、抑制宦官权力,是时唐朝又出现短暂的复兴景象,史称<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E4%B8%AD%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="大中之治">大中之治</a>。然而唐宣宗为人多疑苛察,使得上下莫不粉饰太平;他崇奉<a href="/wiki/%E9%81%93%E6%95%99" title="道教">道教</a>,一直希望能够通过服用丹药来长生不老。859年唐宣宗因服用丹药过度而去世。唐宣宗晚年,国内已有乱象,他死后不久就爆发寇乱。 </p><p>唐宣宗去世后,相继为帝的<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%87%BF%E5%AE%97" title="唐懿宗">唐懿宗</a>与<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%83%96%E5%AE%97" title="唐僖宗">唐僖宗</a>是著名的无道昏君,使唐朝的国势一直走下坡。政治败坏、社会贫富差距过大,不少叛乱相继发生,唐朝经济命脉的江南地区也被破坏殆尽,彻底动摇了这个政权,也产生<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%9B%BD%E6%98%8C" title="李国昌">李国昌</a>、<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%A8%E5%BF%A0" class="mw-redirect" title="朱全忠">朱全忠</a>等新藩镇。904年朱全忠杀<a href="/wiki/%E5%B4%94%E8%83%A4" title="崔胤">崔胤</a>,逼迫<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%98%AD%E5%AE%97" title="唐昭宗">唐昭宗</a>迁都洛阳,长安城被毁。同年8月朱全忠弑帝,另立昭宗子李柷为帝,即<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%93%80%E5%B8%9D" title="唐哀帝">唐哀帝</a>。隔年,朱全忠大肆贬逐朝官,并全部杀死于白马驿,投尸于黄河,史称<a href="/wiki/%E7%99%BD%E9%A6%AC%E4%B9%8B%E7%A6%8D" class="mw-redirect" title="白馬之禍">白马之祸</a>。朱全忠本想等统一后再夺取帝位,但因征淮南失利,所以早于907年逼迫唐哀帝禅让,建国<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%A2%81" title="后梁">后梁</a>,唐朝亡,國祚二百九十年。唐朝灭亡后,<a href="/wiki/%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8D%81%E5%9B%BD" title="五代十国">五代十国</a>时期开始。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="五代十国"><span id=".E4.BA.94.E4.BB.A3.E5.8D.81.E5.9B.BD"></span>五代十国</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=33" title="编辑章节:五代十国"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8D%81%E5%9B%BD" title="五代十国">五代十国</a></div> <p>907年軍閥<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E6%BA%AB" class="mw-redirect" title="朱溫">朱溫</a>篡唐,建立<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E6%A2%81" class="mw-redirect" title="後梁">後梁</a>,定都汴京(今河南開封),朱温史称<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%A4%AA%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="梁太祖">梁太祖</a>。蜀王<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E5%BB%BA_(%E5%89%8D%E8%9C%80)" title="王建 (前蜀)">王建</a>,晉王<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%BA%84%E5%AE%97" title="唐庄宗">李存勖</a>,燕王<a href="/wiki/%E5%8A%89%E4%BB%81%E6%81%AD" title="劉仁恭">劉仁恭</a>等起兵反對。908年,王建稱帝反梁,國號蜀,史稱<a href="/wiki/%E5%89%8D%E8%9C%80" title="前蜀">前蜀</a>。923年,李存勖殺<a href="/wiki/%E5%8A%89%E4%BB%81%E6%81%AD" title="劉仁恭">劉仁恭</a>之子<a href="/wiki/%E5%8A%89%E5%AE%88%E5%85%89" title="劉守光">劉守光</a>,並進兵汴京(今河南開封),朱溫子梁末帝<a href="/wiki/%E6%A2%81%E6%9C%AB%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="梁末帝">朱友貞</a>自殺,後梁滅亡,李存勖定都洛陽,定國號唐,史稱<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E5%94%90" class="mw-redirect" title="後唐">後唐</a>。 </p><p><a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%94%90%E5%BA%84%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="后唐庄宗">后唐庄宗</a><a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%AD%98%E5%8B%96" class="mw-redirect" title="李存勖">李存勖</a>定都洛阳后,力图恢复大唐的荣光。他见<a href="/wiki/%E5%89%8D%E8%9C%80" title="前蜀">前蜀</a>王氏无道,925年派<a href="/wiki/%E9%83%AD%E5%B4%87%E9%9F%AC" title="郭崇韬">郭崇韬</a>攻入成都,不出七十日就灭了前蜀。至此,汉地诸藩国臣服,后唐庄宗成为长城以南整个汉地公认的唯一皇帝。但另一方面,<a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%94%90%E5%BA%84%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="后唐庄宗">后唐庄宗</a>渐自大贪逸,宠信宦官、伶人,疏远旧将,内部矛盾激化。皇后刘氏和宦官与<a href="/wiki/%E9%83%AD%E5%B4%87%E9%9F%AC" title="郭崇韬">郭崇韬</a>不和,向庄宗进谗言,结果郭崇韬被误杀,引来政局动荡和军人反叛。一个半月内,各地起兵反叛,后唐大乱。庄宗不得已,派李克用的养子<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%97%A3%E6%BA%90" class="mw-redirect" title="李嗣源">李嗣源</a>,往河北讨伐反叛,在嗣源的女婿<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E6%95%AC%E7%91%AD" title="石敬瑭">石敬瑭</a>的策动下,河北军立嗣源为帝,反攻洛阳。庄宗被伶人<a href="/wiki/%E9%83%AD%E4%BB%8E%E8%B0%A6" title="郭从谦">郭从谦</a>所杀,史称<a href="/wiki/%E8%88%88%E6%95%99%E9%96%80%E4%B9%8B%E8%AE%8A" title="興教門之變">兴教门之变</a>,此后,<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%97%A3%E6%BA%90" class="mw-redirect" title="李嗣源">李嗣源</a>继皇帝位,是为<a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%94%90%E6%98%8E%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="后唐明宗">后唐明宗</a>。 </p><p>926年,<a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%94%90%E6%98%8E%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="后唐明宗">后唐明宗</a><a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%97%A3%E6%BA%90" class="mw-redirect" title="李嗣源">李嗣源</a>即位后,也有相当治绩,朝政渐为安定。但军人安重诲专权,未能处理好与<a href="/wiki/%E5%AD%9F%E7%9F%A5%E7%A5%A5" title="孟知祥">孟知祥</a>、<a href="/wiki/%E8%91%A3%E7%92%8B" title="董璋">董璋</a>的关系,两人发生内斗,<a href="/wiki/%E5%AD%9F%E7%9F%A5%E7%A5%A5" title="孟知祥">孟知祥</a>取胜,结果为后来<a href="/wiki/%E5%90%8E%E8%9C%80" class="mw-redirect" title="后蜀">后蜀</a>脱离后唐独立埋下了祸根。明宗晚年病倒在床时,秦王<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E4%BB%8E%E8%8D%A3" class="mw-redirect" title="李从荣">李从荣</a>以为明宗已死,起兵企图攻入皇宫,结果事败被杀。明宗得知秦王被杀,震惊之下驾崩,大臣妃子拥立宋王<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E4%BB%8E%E5%8E%9A" class="mw-redirect" title="李从厚">李从厚</a>,是为<a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%94%90%E9%97%B5%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="后唐闵帝">后唐闵帝</a>。闵帝即位后,采用削藩政策,引起潞王<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E4%BB%8E%E7%8F%82" class="mw-redirect" title="李从珂">李从珂</a>的叛乱,叛军攻入京师,而闵帝逃往河北,被姐夫<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E6%95%AC%E7%91%AD" title="石敬瑭">石敬瑭</a>设计除去其手下将士,为<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E4%BB%8E%E7%8F%82" class="mw-redirect" title="李从珂">李从珂</a>军士擒杀,从珂即帝位,是为<a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%94%90%E6%9C%AB%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="后唐末帝">后唐末帝</a>。末帝与镇守太原的河东节度使<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E6%95%AC%E7%91%AD" title="石敬瑭">石敬瑭</a>不和,936年末帝下诏把石敬瑭调任,引来石敬瑭的叛乱。末帝发兵攻太原,石敬瑭向<a href="/wiki/%E5%A5%91%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="契丹">契丹</a>借兵,<a href="/wiki/%E8%BE%BD%E5%A4%AA%E5%AE%97" title="辽太宗">辽太宗</a><a href="/wiki/%E8%80%B6%E5%BE%8B%E5%BE%B7%E5%85%89" class="mw-redirect" title="耶律德光">耶律德光</a>亲率大军南下,唐军大败,937年,契丹与石敬瑭的大军攻入洛阳,1月11日末帝自焚而死,后唐灭亡。 </p><p>936年,石敬塘建<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E6%99%89" class="mw-redirect" title="後晉">後晉</a>,石敬塘為了獲<a href="/wiki/%E5%A5%91%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="契丹">契丹</a>的支持,把<a href="/wiki/%E7%87%95%E9%9B%B2%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%B7%9E" title="燕雲十六州">燕雲十六州</a>割讓給契丹,使之後中原的邊防受到嚴重威脅。后晋建国后一直处于动荡中,石敬瑭割地称儿的做法受到许多人的反对,包括他自己过去的亲信。石敬瑭本人到死没有改变依附契丹的政策,但国家多处发生叛乱如导致石敬瑭的两个儿子被杀的<a href="/wiki/%E8%8C%83%E5%BB%B6%E5%85%89" title="范延光">范延光</a>、<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E4%BB%8E%E5%AE%BE" title="张从宾">张从宾</a>之乱、<a href="/wiki/%E5%AE%89%E9%87%8D%E6%A6%AE" title="安重榮">安重荣</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%89%E4%BB%8E%E8%BF%9B" title="安从进">安从进</a>之乱等。种种事情给他带来了极大的打击。为了对付叛乱,石敬瑭加重严刑峻法,同时非常猜忌自己的手下。石敬瑭死时,立<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E9%87%8D%E8%B4%B5" title="石重贵">石重贵</a>为继承人,是为<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%99%8B%E5%87%BA%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="后晋出帝">后晋出帝</a>。石重贵是他的侄子,因为在战场上立战功获得石敬瑭的赏识。但石重贵仅是一勇之夫,根本无法在国家面对困境下应付各种政治问题。石重贵登基后决定渐渐脱离对<a href="/wiki/%E5%A5%91%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="契丹">契丹</a>的依附,他首先宣称对耶律德光称孙,但不称臣。契丹对此当然不能坐视。944年契丹伐晋,双方在<a href="/wiki/%E6%BE%B6%E5%B7%9E" title="澶州">澶州</a>(今河南濮阳南)交战,互有胜负。945年契丹再次南征,<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%99%8B%E5%87%BA%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="后晋出帝">后晋出帝</a>亲征,再次战败契丹。947年,契丹第三次南下,后晋重臣<a href="/wiki/%E6%9D%9C%E9%87%8D%E5%A8%81" title="杜重威">杜重威</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%AE%88%E8%B4%9E" class="mw-disambig" title="李守贞">李守贞</a>和<a href="/wiki/%E5%BC%B5%E5%BD%A5%E6%BE%A4" title="張彥澤">张彦泽</a>率军向契丹投降,后晋丧失主力,契丹派<a href="/wiki/%E5%BC%B5%E5%BD%A5%E6%BE%A4" title="張彥澤">张彦泽</a>率先部入<a href="/wiki/%E5%BC%80%E5%B0%81" class="mw-redirect" title="开封">开封</a>。<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%99%8B%E5%87%BA%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="后晋出帝">后晋出帝</a>被迫投降,全家被俘虏到契丹。<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%99%8B" title="后晋">后晋</a>灭亡。大將<a href="/wiki/%E5%8A%89%E7%9F%A5%E9%81%A0" title="劉知遠">劉知遠</a>乘機率軍入汴京,建立<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E6%BC%A2" title="後漢">後漢</a>。 </p><p>后汉高祖<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%9F%A5%E8%BF%9C" class="mw-redirect" title="刘知远">刘知远</a>为世居<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%8E%9F" class="mw-redirect" title="太原">太原</a>的<a href="/wiki/%E6%B2%99%E9%99%80%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="沙陀人">沙陀人</a>,原为五代<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%99%8B" title="后晋">后晋</a>河东节度使。947年,乘契丹陷开封而于太原称帝,<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%B1%89" class="mw-redirect" title="后汉">后汉</a>建立,948年<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%9F%A5%E8%BF%9C" class="mw-redirect" title="刘知远">刘知远</a>二子<a href="/wiki/%E5%88%98%E6%89%BF%E7%A5%90" class="mw-redirect" title="刘承祐">刘承祐</a>嗣位,即<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%B1%89%E9%9A%90%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="后汉隐帝">后汉隐帝</a>。950年<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%AE%88%E8%B4%9E" class="mw-disambig" title="李守贞">李守贞</a>等藩镇发生叛乱,<a href="/wiki/%E5%90%8E%E6%B1%89%E9%9A%90%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="后汉隐帝">后汉隐帝</a>命<a href="/wiki/%E9%83%AD%E5%A8%81" title="郭威">郭威</a>平之。但郭威出镇天雄军时,汉隐帝猜忌郭威,欲杀之,郭威进而反叛。 </p><p>950年,<a href="/wiki/%E9%83%AD%E5%A8%81" title="郭威">郭威</a>發動兵變,奪得帝位,建立<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E5%91%A8" class="mw-redirect" title="後周">後周</a>,郭威是为<a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%91%A8%E5%A4%AA%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="后周太祖">后周太祖</a>。郭威死后由其养子(本身是其内侄)柴荣继位,是为后周世宗。959年,<a href="/wiki/%E5%91%A8%E4%B8%96%E5%AE%97" title="周世宗">後周世宗</a>柴荣死後,<a href="/wiki/%E5%90%8E%E5%91%A8%E6%81%AD%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="后周恭帝">后周恭帝</a>即位,随后960年<a href="/wiki/%E8%B6%99%E5%8C%A1%E8%83%A4" class="mw-redirect" title="趙匡胤">趙匡胤</a>發動兵變,奪得帝位,建立<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%9C%9D" title="宋朝">宋朝</a>,五代结束。 </p><p>后<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%AE%8B" title="北宋">北宋</a>渐灭全国藩镇,963年灭<a href="/wiki/%E8%8D%86%E5%8D%97" title="荆南">荆南</a>,965年灭<a href="/wiki/%E5%90%8E%E8%9C%80" class="mw-redirect" title="后蜀">后蜀</a>,971年灭<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%B1%89" title="南汉">南汉</a>,975年灭<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%94%90" title="南唐">南唐</a>,978年<a href="/wiki/%E5%90%B4%E8%B6%8A%E5%9B%BD" title="吴越国">吴越国</a>归降,979年,<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E5%A4%AA%E5%AE%97" title="宋太宗">宋太宗</a>消滅<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%BC%A2" class="mw-redirect" title="北漢">北漢</a>,統一中原,至此<a href="/wiki/%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8D%81%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="五代十國">五代十國</a>時期完全結束。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="宋辽夏金并立时期"><span id=".E5.AE.8B.E8.BE.BD.E5.A4.8F.E9.87.91.E5.B9.B6.E7.AB.8B.E6.97.B6.E6.9C.9F"></span>宋辽夏金并立时期</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=34" title="编辑章节:宋辽夏金并立时期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E8%BE%BD%E5%AE%8B%E5%A4%8F%E9%87%91%E5%85%83" title="辽宋夏金元">辽宋夏金元</a>和<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E8%BE%BD%E9%87%91%E5%A4%8F" title="宋辽金夏">宋辽金夏</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">参见:<a href="/wiki/%E7%81%AB%E5%99%A8" title="火器">火器</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="宋朝"><span id=".E5.AE.8B.E6.9C.9D"></span>宋朝</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=35" title="编辑章节:宋朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%9C%9D" title="宋朝">宋朝</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%AE%8B" title="北宋">北宋</a>和<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%AE%8B" title="南宋">南宋</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70089473/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tright"><div class="thumbinner" style="width:492px;max-width:492px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:179px;max-width:179px"><div class="thumbimage" style="height:123px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Song_Dynasty_Hydraulic_Mill_for_Grain.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Song_Dynasty_Hydraulic_Mill_for_Grain.JPG/177px-Song_Dynasty_Hydraulic_Mill_for_Grain.JPG" decoding="async" width="177" height="123" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Song_Dynasty_Hydraulic_Mill_for_Grain.JPG/266px-Song_Dynasty_Hydraulic_Mill_for_Grain.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Song_Dynasty_Hydraulic_Mill_for_Grain.JPG/354px-Song_Dynasty_Hydraulic_Mill_for_Grain.JPG 2x" data-file-width="1580" data-file-height="1100" /></a></span></div></div><div class="tsingle" style="width:309px;max-width:309px"><div class="thumbimage" style="height:123px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:%E6%B8%85%E6%98%8E%E4%B8%8A%E6%B2%B3%E5%9B%BE.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/%E6%B8%85%E6%98%8E%E4%B8%8A%E6%B2%B3%E5%9B%BE.jpg/307px-%E6%B8%85%E6%98%8E%E4%B8%8A%E6%B2%B3%E5%9B%BE.jpg" decoding="async" width="307" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/%E6%B8%85%E6%98%8E%E4%B8%8A%E6%B2%B3%E5%9B%BE.jpg/461px-%E6%B8%85%E6%98%8E%E4%B8%8A%E6%B2%B3%E5%9B%BE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/%E6%B8%85%E6%98%8E%E4%B8%8A%E6%B2%B3%E5%9B%BE.jpg/614px-%E6%B8%85%E6%98%8E%E4%B8%8A%E6%B2%B3%E5%9B%BE.jpg 2x" data-file-width="1011" data-file-height="407" /></a></span></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:358px;max-width:358px"><div class="thumbimage" style="height:83px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Qingming_Festival_2.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Qingming_Festival_2.jpg/356px-Qingming_Festival_2.jpg" decoding="async" width="356" height="84" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Qingming_Festival_2.jpg/534px-Qingming_Festival_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Qingming_Festival_2.jpg/712px-Qingming_Festival_2.jpg 2x" data-file-width="1596" data-file-height="375" /></a></span></div></div><div class="tsingle" style="width:130px;max-width:130px"><div class="thumbimage" style="height:83px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Leifeng_Pagoda_in_the_Southern_Song_Dynasty_by_Li_Song.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Leifeng_Pagoda_in_the_Southern_Song_Dynasty_by_Li_Song.jpg/128px-Leifeng_Pagoda_in_the_Southern_Song_Dynasty_by_Li_Song.jpg" decoding="async" width="128" height="84" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Leifeng_Pagoda_in_the_Southern_Song_Dynasty_by_Li_Song.jpg/192px-Leifeng_Pagoda_in_the_Southern_Song_Dynasty_by_Li_Song.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Leifeng_Pagoda_in_the_Southern_Song_Dynasty_by_Li_Song.jpg/256px-Leifeng_Pagoda_in_the_Southern_Song_Dynasty_by_Li_Song.jpg 2x" data-file-width="1899" data-file-height="1244" /></a></span></div></div></div><div class="trow" style="display:flex"><div class="thumbcaption">宋代畫作中的古代城市景象。</div></div></div></div> <p><a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%9C%9D" title="宋朝">宋朝</a>是繼唐朝後又一個長達三百年的皇朝,分為<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%AE%8B" title="北宋">北宋</a>和<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%AE%8B" title="南宋">南宋</a>。960年,後周大將<a href="/wiki/%E8%B6%99%E5%8C%A1%E8%83%A4" class="mw-redirect" title="趙匡胤">趙匡胤</a>發動<a href="/wiki/%E9%99%88%E6%A1%A5%E5%85%B5%E5%8F%98" title="陈桥兵变">兵變</a>建立<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%AE%8B" title="北宋">北宋</a>,是為<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E5%A4%AA%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="宋太祖">宋太祖</a>,定都<a href="/wiki/%E6%B1%B4%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="汴京">汴京</a>(今河南<a href="/wiki/%E9%96%8B%E5%B0%81%E5%B8%82" class="mw-redirect" title="開封市">開封市</a>),又稱東京。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Zhu_xi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Zhu_xi.jpg/150px-Zhu_xi.jpg" decoding="async" width="150" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Zhu_xi.jpg/225px-Zhu_xi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Zhu_xi.jpg/300px-Zhu_xi.jpg 2x" data-file-width="435" data-file-height="500" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%9C%B1%E7%86%B9" title="朱熹">朱熹</a>在乾道三年(公元1167年)到<a href="/wiki/%E5%B2%B3%E9%BA%93%E4%B9%A6%E9%99%A2" title="岳麓书院">岳麓书院</a>与<a href="/wiki/%E5%BC%B5%E6%A0%BB" title="張栻">张栻</a>论学,举行了历史上有名的“朱张会讲”,推动了<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E4%BB%A3%E7%90%86%E5%AD%A6" class="mw-redirect" title="宋代理学">宋代理学</a>和中国古代<a href="/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="哲学">哲学</a>的发展,</figcaption></figure> <p>北宋時期中國出現<a href="/wiki/%E6%B4%BB%E5%AD%97%E5%8D%B0%E5%88%B7%E6%9C%AF" title="活字印刷术">印刷術</a>。當時中國經濟發達,中國海上貿易十分興盛,福建<a href="/wiki/%E6%B3%89%E5%B7%9E%E5%B8%82" title="泉州市">泉州市</a>一帶成為繁華的港口,財政收入超過一億兩白銀,首都開封和杭州人口達到100萬和120萬人口,各國商人雲集,文化也極盛,出現<a href="/wiki/%E7%A8%8B%E9%A0%A4" class="mw-redirect" title="程頤">程頤</a>、<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E7%86%B9" title="朱熹">朱熹</a>等<a href="/wiki/%E7%A8%8B%E6%9C%B1%E7%90%86%E5%AD%A6" title="程朱理学">理學</a>家,提倡<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%BE%9E%E5%9B%9B%E5%BE%B7" title="三從四德">三從四德</a>。與<a href="/wiki/%E5%94%90%E8%A9%A9" class="mw-redirect" title="唐詩">唐詩</a>並駕齊驅的<a href="/wiki/%E8%AF%8D_(%E6%96%87%E5%AD%A6)" title="词 (文学)">宋詞</a>,有<a href="/wiki/%E8%98%87%E8%BB%BE" class="mw-redirect" title="蘇軾">蘇軾</a>、<a href="/wiki/%E6%AD%90%E9%99%BD%E4%BF%AE" class="mw-redirect" title="歐陽修">歐陽修</a>、<a href="/wiki/%E9%BB%83%E5%BA%AD%E5%A0%85" title="黃庭堅">黃庭堅</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E7%B6%B1" class="mw-redirect" title="李綱">李綱</a>、<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E6%A3%84%E7%96%BE" title="辛棄疾">辛棄疾</a>、<a href="/wiki/%E9%99%B3%E8%88%87%E7%BE%A9" title="陳與義">陳與義</a>、<a href="/wiki/%E9%99%B8%E6%B8%B8" title="陸游">陸游</a>、<a href="/wiki/%E6%96%87%E5%A4%A9%E7%A5%A5" title="文天祥">文天祥</a>等詞文優秀的詞人,出現中國歷史上最著名的女詞人<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%B8%85%E7%85%A7" title="李清照">李清照</a>,社會文化發達,出現<a href="/wiki/%E7%99%BD%E8%9B%87%E5%82%B3" class="mw-redirect" title="白蛇傳">白蛇傳</a>、<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%B1%B1%E4%BC%AF%E8%88%87%E7%A5%9D%E8%8B%B1%E5%8F%B0" title="梁山伯與祝英台">梁祝</a>等浪漫愛情傳說。 </p><p><a href="/wiki/%E5%AE%8B%E7%A5%9E%E5%AE%97" title="宋神宗">宋神宗</a>時,因著<a href="/wiki/%E7%86%99%E5%AF%A7%E8%AE%8A%E6%B3%95" class="mw-redirect" title="熙寧變法">王安石變法</a>,發生分別以<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E5%AE%89%E7%9F%B3" title="王安石">王安石</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%B8%E9%A6%AC%E5%85%89" class="mw-redirect" title="司馬光">司馬光</a>為首的<a href="/wiki/%E6%96%B0%E8%88%8A%E9%BB%A8%E7%88%AD" title="新舊黨爭">新舊党爭</a>,增加社會的不安,新舊黨爭長達三十多年,影響深遠,也使改革失敗。<a href="/wiki/%E7%87%95%E9%9B%B2%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%B7%9E" title="燕雲十六州">燕雲十六州</a>在北方<a href="/wiki/%E5%A5%91%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="契丹">契丹</a>族建立的<a href="/wiki/%E9%81%BC%E6%9C%9D" class="mw-redirect" title="遼朝">遼朝</a>手中(五代中的<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E6%95%AC%E7%91%AD" title="石敬瑭">後晉高祖</a>“<a href="/wiki/%E5%85%92%E7%9A%87%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="兒皇帝">兒皇帝</a>”<a href="/wiki/%E7%9F%B3%E6%95%AC%E7%91%AD" title="石敬瑭">石敬瑭</a>所獻),<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E8%A5%BF%E8%B5%B0%E5%BB%8A" title="河西走廊">河西走廊</a>被<a href="/wiki/%E5%85%9A%E9%A0%85" title="党項">党項</a>族建立的<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%8F" title="西夏">西夏</a>趁中原內亂占據。北宋雖然曾多次出兵討伐遼和西夏,但均以失敗告終,其後不得不向日益坐大的遼和<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%8F" title="西夏">西夏</a>交納<a href="/wiki/%E5%B2%81%E5%B8%81" title="岁币">歲幣</a>,以維持和平。 </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70089473/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:242px;max-width:242px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:126px;max-width:126px"><div class="thumbimage" style="border:none;;height:165px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Dingzhou_Liaodi_Pagoda_3.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Dingzhou_Liaodi_Pagoda_3.jpg/124px-Dingzhou_Liaodi_Pagoda_3.jpg" decoding="async" width="124" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Dingzhou_Liaodi_Pagoda_3.jpg/186px-Dingzhou_Liaodi_Pagoda_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Dingzhou_Liaodi_Pagoda_3.jpg/248px-Dingzhou_Liaodi_Pagoda_3.jpg 2x" data-file-width="2736" data-file-height="3648" /></a></span></div><div class="thumbcaption">河北開元寺塔,又名「料敵塔」,為北宋所建。</div></div><div class="tsingle" style="width:112px;max-width:112px"><div class="thumbimage" style="border:none;;height:165px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:People%27s_Republic_of_China_Beijing_Tianningsi_Tianing_Temple_David_McBride_Photography-0045_02.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/People%27s_Republic_of_China_Beijing_Tianningsi_Tianing_Temple_David_McBride_Photography-0045_02.jpg/110px-People%27s_Republic_of_China_Beijing_Tianningsi_Tianing_Temple_David_McBride_Photography-0045_02.jpg" decoding="async" width="110" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/People%27s_Republic_of_China_Beijing_Tianningsi_Tianing_Temple_David_McBride_Photography-0045_02.jpg/165px-People%27s_Republic_of_China_Beijing_Tianningsi_Tianing_Temple_David_McBride_Photography-0045_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/People%27s_Republic_of_China_Beijing_Tianningsi_Tianing_Temple_David_McBride_Photography-0045_02.jpg/220px-People%27s_Republic_of_China_Beijing_Tianningsi_Tianing_Temple_David_McBride_Photography-0045_02.jpg 2x" data-file-width="2336" data-file-height="3504" /></a></span></div><div class="thumbcaption">北京天宁寺塔,為遼所建。</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:119px;max-width:119px"><div class="thumbimage" style="border:none;;height:156px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Hohhot_White_Pagoda_2.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Hohhot_White_Pagoda_2.jpg/117px-Hohhot_White_Pagoda_2.jpg" decoding="async" width="117" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Hohhot_White_Pagoda_2.jpg/176px-Hohhot_White_Pagoda_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Hohhot_White_Pagoda_2.jpg/234px-Hohhot_White_Pagoda_2.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="5184" /></a></span></div><div class="thumbcaption">內蒙古萬部華嚴經塔,為遼所建。</div></div><div class="tsingle" style="width:119px;max-width:119px"><div class="thumbimage" style="border:none;;height:156px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Poyang_Yongfu_Si_Ta_2017.11.25_10-04-37.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Poyang_Yongfu_Si_Ta_2017.11.25_10-04-37.jpg/117px-Poyang_Yongfu_Si_Ta_2017.11.25_10-04-37.jpg" decoding="async" width="117" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Poyang_Yongfu_Si_Ta_2017.11.25_10-04-37.jpg/176px-Poyang_Yongfu_Si_Ta_2017.11.25_10-04-37.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Poyang_Yongfu_Si_Ta_2017.11.25_10-04-37.jpg/234px-Poyang_Yongfu_Si_Ta_2017.11.25_10-04-37.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="4000" /></a></span></div><div class="thumbcaption">江西永福寺塔,為南宋所建。</div></div></div></div></div> <p>1115年的<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E8%8A%B1%E6%B1%9F" title="松花江">松花江</a>流域<a href="/wiki/%E5%A5%B3%E7%9C%9F%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="女真族">女真族</a>建立的金國勢力逐漸強大,1125年,金國滅遼國。之後金國開始進攻積弱的北宋,1127年(靖康元年)金國攻破北宋首都汴京(今河南<a href="/wiki/%E9%96%8B%E5%B0%81%E5%B8%82" class="mw-redirect" title="開封市">開封</a>),俘虜三千多名皇族,其中包括當時的皇帝<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%AC%BD%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="宋欽宗">宋欽宗</a>和太上皇<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E5%BE%BD%E5%AE%97" title="宋徽宗">宋徽宗</a>,因為欽宗其時的年號為靖康,史稱<a href="/wiki/%E9%9D%96%E5%BA%B7%E4%B9%8B%E8%AE%8A" class="mw-redirect" title="靖康之變">靖康之變</a>,北宋至此滅亡。1127年,宋欽宗之弟<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E9%AB%98%E5%AE%97" title="宋高宗">趙構</a>於南京應天府(今河南<a href="/wiki/%E5%95%86%E4%B8%98%E5%B8%82" title="商丘市">商丘市</a>)即皇帝位,是為<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E9%AB%98%E5%AE%97" title="宋高宗">宋高宗</a>,定都臨安(今<a href="/wiki/%E6%B5%99%E6%B1%9F%E7%9C%81" title="浙江省">浙江省</a><a href="/wiki/%E6%9D%AD%E5%B7%9E%E5%B8%82" title="杭州市">杭州市</a>),史稱<b><a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%AE%8B" title="南宋">南宋</a></b>。南宋曾多次派兵和金交戰,試圖北伐,宋金1142年達成<a href="/wiki/%E7%B4%B9%E8%88%88%E5%92%8C%E8%AD%B0" title="紹興和議">紹興和議</a>,導致宋金南北分治的局面。此後宋金亦有和戰,但是宋軍無法收復北宋故土,金軍亦未能跨越<a href="/wiki/%E9%95%B7%E6%B1%9F" class="mw-redirect" title="長江">長江</a>和<a href="/wiki/%E6%B7%AE%E6%B2%B3" title="淮河">淮河</a>,宋金雙方都未有突破,在<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E5%B2%AD%E6%B7%AE%E6%B2%B3%E7%BA%BF" class="mw-redirect" title="秦岭淮河线">秦嶺淮河線</a>對峙。期間南宋政權先後有<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%AA%9C" class="mw-redirect" title="秦檜">秦檜</a>、<a href="/wiki/%E9%9F%93%E4%BE%82%E5%86%91" title="韓侂冑">韓侂冑</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%B2%E5%BD%8C%E9%81%A0" title="史彌遠">史彌遠</a>、<a href="/wiki/%E8%B3%88%E4%BC%BC%E9%81%93" class="mw-redirect" title="賈似道">賈似道</a>等權相專權,皇帝逐漸怠忽政務。1234年,<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%B8%9D%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="蒙古帝國">蒙古</a>與南宋聯合滅金。隨即<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%B8%9D%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="蒙古帝國">蒙古</a>與南宋對抗,經歷大規模血腥戰爭(如<a href="/wiki/%E8%A5%84%E6%A8%8A%E4%B9%8B%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="襄樊之戰">襄樊之戰</a>、<a href="/wiki/%E9%87%A3%E9%AD%9A%E5%9F%8E%E4%B9%8B%E6%88%B0" title="釣魚城之戰">釣魚城之戰</a>)。1271年<a href="/wiki/%E5%BF%BD%E5%BF%85%E7%83%88" title="忽必烈">忽必烈</a>建立<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D" title="元朝">元朝</a>,定都大都(今<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京</a>)。1276年,蒙古攻破臨安,佔領南宋大部分領土。1279年,元軍與<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%AE%8B" title="南宋">南宋</a><a href="/wiki/%E5%B4%96%E5%B1%B1%E6%B5%B7%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="崖山海戰">崖山海戰</a>,8歲的小皇帝<a href="/wiki/%E8%B6%99%E6%98%BA" class="mw-redirect" title="趙昺">趙昺</a>被<a href="/wiki/%E9%99%B8%E7%A7%80%E5%A4%AB" title="陸秀夫">陸秀夫</a>背著跳海殉國。崖山海戰以元朝的勝利告終,偏安江南一百五十年的南宋隨之滅亡。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="遼朝(契丹)"><span id=".E9.81.BC.E6.9C.9D.EF.BC.88.E5.A5.91.E4.B8.B9.EF.BC.89"></span>遼朝(契丹)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=36" title="编辑章节:遼朝(契丹)"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%A5%91%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="契丹">契丹</a>和<a href="/wiki/%E8%BE%BD%E6%9C%9D" title="辽朝">辽朝</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Chinese_Gunpowder_Formula.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Chinese_Gunpowder_Formula.JPG/220px-Chinese_Gunpowder_Formula.JPG" decoding="async" width="220" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Chinese_Gunpowder_Formula.JPG/330px-Chinese_Gunpowder_Formula.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Chinese_Gunpowder_Formula.JPG/440px-Chinese_Gunpowder_Formula.JPG 2x" data-file-width="1194" data-file-height="864" /></a><figcaption>世界最早的火藥制方</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E8%BE%BD%E6%9C%9D" title="辽朝">遼</a>由<a href="/wiki/%E5%A5%91%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="契丹">契丹</a>族建立。契丹與<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝">秦</a><a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%9C%9D" title="汉朝">漢</a>時的東胡、<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E6%99%89%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D" class="mw-redirect" title="魏晉南北朝">魏晉南北朝</a>的<a href="/wiki/%E7%83%8F%E6%A1%93" class="mw-redirect" title="烏桓">烏桓</a>、<a href="/wiki/%E9%AE%AE%E5%8D%91" class="mw-redirect" title="鮮卑">鮮卑</a>有著淵源關係,遊牧於<a href="/wiki/%E9%81%BC%E6%B2%B3" class="mw-redirect" title="遼河">遼河</a>流域。<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%8F%B2%E4%B9%8B%E4%BA%82" title="安史之亂">安史之亂</a>後,<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D" title="唐朝">唐朝</a>統治衰微,<a href="/wiki/%E7%AA%81%E5%8E%A5" class="mw-disambig" title="突厥">突厥</a>也被<a href="/wiki/%E5%9B%9E%E9%B6%BB" class="mw-redirect" title="回鶻">回鶻</a>取代,契丹趁機發展,9世紀後期日益強大。契丹軍事首領<a href="/wiki/%E8%80%B6%E5%BE%8B%E9%98%BF%E4%BF%9D%E6%A9%9F" class="mw-redirect" title="耶律阿保機">耶律阿保機</a>於公元907年推翻了聯盟首領<a href="/wiki/%E9%81%A5%E8%BE%87%E6%B0%8F" title="遥辇氏">遙輦氏</a>,任契丹部落聯盟首領。 </p><p>916年,耶律阿保機建立契丹國,稱帝建元,即遼太祖,都<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E4%BA%AC%E4%B8%B4%E6%BD%A2%E5%BA%9C" title="上京临潢府">臨潢府</a>(今<a href="/wiki/%E5%85%A7%E8%92%99" class="mw-redirect" title="內蒙">內蒙</a><a href="/wiki/%E5%B7%B4%E6%9E%97%E5%B7%A6%E6%97%97" title="巴林左旗">巴林左旗</a>),成為中原最大威脅。公元944年南下中原,946年陷<a href="/wiki/%E9%96%8B%E5%B0%81" class="mw-redirect" title="開封">開封</a>,滅<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E6%99%89" class="mw-redirect" title="後晉">後晉</a>,947年改國號大遼。1005年辽朝与<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%AE%8B" title="北宋">北宋</a>签订<a href="/wiki/%E6%BE%B6%E6%B8%8A%E4%B9%8B%E7%9B%9F" title="澶渊之盟">澶渊之盟</a>,从此宋辽的和平局面长达一百多年。 </p><p>遼末政治腐敗,<a href="/wiki/%E5%AE%8C%E9%A1%8F%E9%98%BF%E9%AA%A8%E6%89%93" class="mw-redirect" title="完顏阿骨打">完顏阿骨打</a>建金抗遼。<a href="/wiki/%E9%81%BC%E5%A4%A9%E7%A5%9A%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="遼天祚帝">遼天祚帝</a>率兵親征,在<a href="/wiki/%E6%8A%A4%E6%AD%A5%E8%BE%BE%E5%86%88%E4%B9%8B%E6%88%98" title="护步达冈之战">護步答岡</a>(今<a href="/wiki/%E9%BB%91%E9%BE%8D%E6%B1%9F" class="mw-redirect" title="黑龍江">黑龍江</a><a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%B8%B8%E5%B8%82" title="五常市">五常市</a>以西)大敗,金朝連連告捷,中京<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%AE%9A%E5%BA%9C_(%E8%BE%BD%E6%9C%9D)" title="大定府 (辽朝)">大定府</a>、西京<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%90%8C%E5%BA%9C" title="大同府">大同府</a>、南京(燕京)<a href="/wiki/%E6%9E%90%E6%B4%A5%E5%BA%9C" title="析津府">析津府</a>相繼陷落。公元1125年<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%A4%AA%E5%AE%97" title="金太宗">金太宗</a>俘虜遼<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E7%A5%9A%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="天祚帝">天祚帝</a>,遼亡。立國凡二百一十年。餘部在<a href="/wiki/%E8%80%B6%E5%BE%8B%E5%A4%A7%E7%9F%B3" title="耶律大石">耶律大石</a>率領下,經<a href="/wiki/%E6%BC%A0%E5%8C%97" class="mw-disambig" title="漠北">漠北</a>可敦城西征中亞,建立<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E9%81%BC" class="mw-redirect" title="西遼">西遼</a>,最終亡於大蒙古國。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="西夏"><span id=".E8.A5.BF.E5.A4.8F"></span>西夏</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=37" title="编辑章节:西夏"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%8F" title="西夏">西夏</a></div> <p><a href="/wiki/%E5%85%9A%E9%A0%85" title="党項">党項</a>融合了<a href="/wiki/%E9%AE%AE%E5%8D%91" class="mw-redirect" title="鮮卑">鮮卑</a>與<a href="/wiki/%E7%BE%8C%E6%97%8F" title="羌族">羌</a>兩個民族,原先居住在今<a href="/wiki/%E9%9D%92%E6%B5%B7%E7%9C%81" title="青海省">青海省</a>東南部<a href="/wiki/%E9%BB%83%E6%B2%B3" class="mw-redirect" title="黃河">黃河</a><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E6%9B%B2" class="mw-redirect" title="河曲">河曲</a>一帶,<a href="/wiki/%E9%9A%8B%E5%94%90" title="隋唐">隋唐</a>、<a href="/wiki/%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8D%81%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="五代十國">五代十國</a>時期向外擴展、遷移,其中遷到<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E5%B7%9E" title="夏州">夏州</a>(今<a href="/wiki/%E9%99%9D%E8%A5%BF" class="mw-redirect" title="陝西">陝西</a><a href="/wiki/%E6%A8%AA%E5%B1%B1%E5%8E%BF" class="mw-redirect" title="横山县">橫山縣</a>)一部叫「拓跋部」,受<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D" title="唐朝">唐朝</a>賜姓李。<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%9C%9D" title="宋朝">宋朝</a>建立後,勢力逐漸壯大,向<a href="/wiki/%E9%81%BC%E6%9C%9D" class="mw-redirect" title="遼朝">遼朝</a>稱臣請婚,遼冊封<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E7%BB%A7%E8%BF%81" title="李继迁">李繼遷</a>為夏國王,從此與遼結成犄角之勢,困擾宋朝。<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%BE%B7%E6%98%8E" title="李德明">李德明</a>(李繼遷之子)之子<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%85%83%E6%98%8A" class="mw-redirect" title="李元昊">李元昊</a>繼位後,不斷開拓疆土,於1038年稱帝,國號夏,史稱<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%8F" title="西夏">西夏</a>,都<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%88%88%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="中興府">中興府</a>,統一<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E8%A5%BF%E8%B5%B0%E5%BB%8A" title="河西走廊">河西地區</a>,先后在战争中迫使宋辽两国与其议和,此后西夏采取依辽和宋的政策,换取了几十年的和平。<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E5%B4%87%E5%AE%97" title="夏崇宗">夏崇宗</a>时期<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="金國">金國</a>兴起并一举灭掉辽國、北宋,西夏向金國称臣,趁机大幅扩张领土,夺取宋辽故土,进入盛世时期。西夏末皇室內部一再出現爭奪皇位的事件,在<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%B8%9D%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="蒙古帝國">蒙古帝國</a>的威脅下,搖搖欲墜。公元1226年,<a href="/wiki/%E6%88%90%E5%90%89%E6%80%9D%E6%B1%97" title="成吉思汗">成吉思汗</a>率大軍圍困中興府達半年,西夏末代統治者<a href="/wiki/%E5%B8%9D%E6%99%9B" class="mw-redirect" title="帝晛">帝晛</a>於公元1227年6月向蒙古投降,西夏亡。立國一百九十年。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="金朝"><span id=".E9.87.91.E6.9C.9D"></span>金朝</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=38" title="编辑章节:金朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E9%87%91%E6%9C%9D" title="金朝">金朝</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Thirteen_Stele_Pavilions_-_south_row,_3rd_from_the_east_-_seen_from_SE_-_P1050605.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Thirteen_Stele_Pavilions_-_south_row%2C_3rd_from_the_east_-_seen_from_SE_-_P1050605.JPG/220px-Thirteen_Stele_Pavilions_-_south_row%2C_3rd_from_the_east_-_seen_from_SE_-_P1050605.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Thirteen_Stele_Pavilions_-_south_row%2C_3rd_from_the_east_-_seen_from_SE_-_P1050605.JPG/330px-Thirteen_Stele_Pavilions_-_south_row%2C_3rd_from_the_east_-_seen_from_SE_-_P1050605.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Thirteen_Stele_Pavilions_-_south_row%2C_3rd_from_the_east_-_seen_from_SE_-_P1050605.JPG/440px-Thirteen_Stele_Pavilions_-_south_row%2C_3rd_from_the_east_-_seen_from_SE_-_P1050605.JPG 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption>金代皇室墳墓的<a href="/wiki/%E8%B4%94%E5%B1%93" class="mw-redirect" title="贔屓">贔屓</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E5%A5%B3%E7%9C%9F" title="女真">女真</a>即<a href="/wiki/%E9%9A%8B" class="mw-redirect" title="隋">隋</a><a href="/wiki/%E5%94%90" class="mw-redirect" title="唐">唐</a>時的<a href="/wiki/%E9%BB%91%E6%B0%B4%E9%9D%BA%E9%9E%A8" title="黑水靺鞨">黑水靺鞨</a>。五代時臣服於<a href="/wiki/%E5%A5%91%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="契丹">契丹</a>。其中一部--<a href="/wiki/%E5%AE%8C%E9%A1%8F%E6%B0%8F" title="完顏氏">完顏部</a>,於<a href="/wiki/11%E4%B8%96%E7%B4%80" class="mw-redirect" title="11世紀">11世紀</a>初定居在<a href="/wiki/%E9%BB%91%E9%BE%8D%E6%B1%9F" class="mw-redirect" title="黑龍江">黑龍江</a>的支流<a href="/wiki/%E9%98%BF%E4%BB%80%E6%B2%B3" title="阿什河">阿什河</a>流域,勢力日漸強大,逐渐吞併了女真各部。完顏部首領<a href="/wiki/%E4%B9%8C%E5%8F%A4%E4%B9%83" class="mw-redirect" title="乌古乃">烏古乃</a>死後,各部落分崩離析,爭鬥不斷,完顏部聯盟長<a href="/wiki/%E5%AE%8C%E9%A1%8F%E7%9B%88%E6%AD%8C" title="完顏盈歌">完顏盈歌</a>、國相<a href="/wiki/%E5%AE%8C%E9%A1%8F%E6%92%92%E6%94%B9" title="完顏撒改">完顏撒改</a>、盈歌之侄<a href="/wiki/%E9%98%BF%E9%AA%A8%E6%89%93" class="mw-redirect" title="阿骨打">阿骨打</a>重新統一,奠定此後<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="金國">金國</a>基礎。<a href="/wiki/%E5%AE%8C%E9%A2%9C%E9%98%BF%E9%AA%A8%E6%89%93" title="完颜阿骨打">完颜阿骨打</a>繼任聯盟長後,獲悉<a href="/wiki/%E9%81%BC%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="遼國">遼國</a>內部虛弱的消息,於1114年起兵反遼,先後攻下<a href="/wiki/%E5%AE%81%E6%B1%9F%E5%B7%9E" title="宁江州">寧江州</a>、<a href="/wiki/%E5%87%BA%E6%B2%B3%E5%BA%97%E4%B9%8B%E6%88%98" title="出河店之战">出河店</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%BE%E5%B7%9E_(%E8%BE%BD%E6%9C%9D)" title="宾州 (辽朝)">賓州</a>、<a href="/wiki/%E5%92%B8%E5%B7%9E" title="咸州">咸州</a>等地。遼天慶五年(公元1115年)完顏阿骨打稱帝,建國大金,都<a href="/wiki/%E6%9C%83%E5%AF%A7%E5%BA%9C" title="會寧府">會寧府</a>(今<a href="/wiki/%E9%BB%91%E9%BE%8D%E6%B1%9F%E7%9C%81" class="mw-redirect" title="黑龍江省">黑龍江省</a><a href="/wiki/%E5%93%88%E5%B0%94%E6%BB%A8%E5%B8%82" title="哈尔滨市">哈尔滨市</a><a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%9F%8E%E5%8C%BA" title="阿城区">阿城区</a>南白城子)。公元1125年滅遼。滅遼後,金國將矛盾指向<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%AE%8B" title="北宋">北宋</a>。宣和七年(公元1125年)十一月金軍南下,十二月陷<a href="/wiki/%E7%87%95%E4%BA%AC" class="mw-disambig" title="燕京">燕京</a>,次年正月兵臨<a href="/wiki/%E9%96%8B%E5%B0%81" class="mw-redirect" title="開封">開封</a>。<a href="/wiki/%E9%9D%96%E5%BA%B7%E5%85%83%E5%B9%B4" class="mw-redirect" title="靖康元年">靖康元年</a>八月再次南下,於靖康二年(公元1127年)四月陷開封,俘虜<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E5%BE%BD%E5%AE%97" title="宋徽宗">徽</a><a href="/wiki/%E5%AE%8B%E9%92%A6%E5%AE%97" title="宋钦宗">欽</a>二帝北去,北宋亡。<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%AE%8B" title="南宋">南宋</a>建立後,金國加緊統一腳步,但在<a href="/wiki/%E9%BB%84%E5%A4%A9%E8%8D%A1%E4%B9%8B%E6%88%98" title="黄天荡之战">黃天蕩之戰</a>中受挫,<a href="/wiki/%E9%83%BE%E5%9F%8E%E4%B9%8B%E6%88%B0" title="郾城之戰">郾城之戰</a>大敗,此後宋金雙方都未有突破,<a href="/wiki/%E9%87%91%E4%B8%96%E5%AE%97" title="金世宗">金世宗</a>即位後,30年中不再發動戰爭,女真逐漸腐敗,戰鬥力下降,宣宗時,有所謂<a href="/wiki/%E8%B4%9E%E7%A5%90%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="贞祐之乱">貞祐之亂</a>,盜賊滿野。蒙古滅西夏後,矛頭指向金國,於公元1211年大舉攻金,迫近中都燕京(今<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京市</a>),金軍雖有「<a href="/wiki/%E9%9C%87%E5%A4%A9%E9%9B%B7" title="震天雷">震天雷</a>」、「<a href="/wiki/%E9%A3%9B%E7%81%AB%E6%A7%8D" class="mw-redirect" title="飛火槍">飛火槍</a>」等新式武器,但當時政治腐敗,將領毫無鬥志,於<a href="/wiki/%E9%87%8E%E7%8B%90%E5%B6%BA%E6%88%B0%E5%BD%B9" title="野狐嶺戰役">野狐嶺戰役、澮河堡戰役、縉山戰役</a>中大敗,主力被全殲,被迫求和。 </p><p>公元1214年,<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%AE%A3%E5%AE%97" title="金宣宗">金宣宗</a>為避敵鋒芒,由中都遷都南京(今<a href="/wiki/%E5%BC%80%E5%B0%81%E5%B8%82" title="开封市">開封市</a>)。公元1215年,<a href="/wiki/%E6%88%90%E5%90%89%E6%80%9D%E6%B1%97" title="成吉思汗">成吉思汗</a>佔領中都(今<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京市</a>),<a href="/wiki/%E9%BB%83%E6%B2%B3" class="mw-redirect" title="黃河">黃河</a>以北之地盡為蒙古所有。<a href="/wiki/%E7%AA%A9%E9%97%8A%E5%8F%B0" class="mw-redirect" title="窩闊台">窩闊台</a>繼位後,分南北兩路攻開封,<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%93%80%E5%AE%97" title="金哀宗">金哀宗</a>逃往<a href="/wiki/%E6%AD%B8%E5%BE%B7" class="mw-redirect" title="歸德">歸德</a>、<a href="/wiki/%E8%94%A1%E5%B7%9E_(%E9%9A%8B%E6%9C%9D)" title="蔡州 (隋朝)">蔡州</a>。<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E7%90%86%E5%AE%97" title="宋理宗">宋理宗</a>端平元年、<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%93%80%E5%AE%97" title="金哀宗">金哀宗</a>天興三年(公元1234年)正月,蔡州城破,金亡。立國一百二十年。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="元朝"><span id=".E5.85.83.E6.9C.9D"></span>元朝</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=39" title="编辑章节:元朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D" title="元朝">元朝</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="蒙古的崛起"><span id=".E8.92.99.E5.8F.A4.E7.9A.84.E5.B4.9B.E8.B5.B7"></span>蒙古的崛起</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=40" title="编辑章节:蒙古的崛起"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%88%90%E5%90%89%E6%80%9D%E6%B1%97" title="成吉思汗">成吉思汗</a>、<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E8%A5%BF%E5%BE%81" class="mw-redirect" title="蒙古西征">蒙古西征</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E5%85%83%E6%88%98%E4%BA%89" title="宋元战争">宋元战争</a>和<a href="/wiki/%E5%85%83%E4%B8%96%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="元世祖">元世祖</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Bronze_cannon_of_1332.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Bronze_cannon_of_1332.jpg/220px-Bronze_cannon_of_1332.jpg" decoding="async" width="220" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Bronze_cannon_of_1332.jpg/330px-Bronze_cannon_of_1332.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Bronze_cannon_of_1332.jpg/440px-Bronze_cannon_of_1332.jpg 2x" data-file-width="2688" data-file-height="1359" /></a><figcaption>元代(1332)火器</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Yuen_Dynasty_1294_-_Goryeo_as_vassal.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Yuen_Dynasty_1294_-_Goryeo_as_vassal.png/220px-Yuen_Dynasty_1294_-_Goryeo_as_vassal.png" decoding="async" width="220" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Yuen_Dynasty_1294_-_Goryeo_as_vassal.png/330px-Yuen_Dynasty_1294_-_Goryeo_as_vassal.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Yuen_Dynasty_1294_-_Goryeo_as_vassal.png/440px-Yuen_Dynasty_1294_-_Goryeo_as_vassal.png 2x" data-file-width="556" data-file-height="537" /></a><figcaption>1294年的元朝疆域图。其中綠色部份為元朝疆域,绿白相间部分为元朝附属国高丽</figcaption></figure> <p>1206年<a href="/wiki/%E6%88%90%E5%90%89%E6%80%9D%E6%B1%97" title="成吉思汗">成吉思汗</a>统一<a href="/wiki/%E5%96%80%E5%B0%94%E5%96%80%E8%92%99%E5%8F%A4" class="mw-redirect" title="喀尔喀蒙古">漠北</a>诸部,于<a href="/wiki/%E6%96%A1%E9%9B%A3%E6%B2%B3" class="mw-redirect" title="斡難河">斡难河</a>(今<a href="/wiki/%E9%84%82%E5%AB%A9%E6%B2%B3" title="鄂嫩河">鄂嫩河</a>)建立<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%B8%9D%E5%9B%BD" title="蒙古帝国">大蒙古国</a>。当时蒙古的宗主国为<a href="/wiki/%E9%87%91%E6%9C%9D" title="金朝">金朝</a>,由于金朝与其盟国<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%8F" title="西夏">西夏</a>走向衰落,蒙古先后攻打<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E6%BB%85%E8%A5%BF%E5%A4%8F%E4%B9%8B%E6%88%B0" title="蒙古滅西夏之戰">西夏</a>与<a href="/wiki/%E8%92%99%E9%87%91%E6%88%98%E4%BA%89" class="mw-redirect" title="蒙金战争">金朝</a>,并于1227年8月攻灭西夏,1234年3月攻灭金朝,完全领有<a href="/wiki/%E5%8D%8E%E5%8C%97" class="mw-redirect" title="华北">华北</a>。在西方,<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E8%A5%BF%E5%BE%81" class="mw-redirect" title="蒙古西征">蒙古先后发动三次西征</a>,使蒙古帝国称霸欧亚大陆。 </p><p>1259年<a href="/wiki/%E5%85%83%E5%AE%AA%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="元宪宗">元宪宗</a>蒙哥于<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%AE%8B%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="蒙宋戰爭">征伐宋战争</a>去世后,1260年5月5日<a href="/wiki/%E5%BF%BD%E5%BF%85%E7%83%88" title="忽必烈">忽必烈</a>在部分宗王和蒙汉大臣的拥立下于<a href="/wiki/%E5%BC%80%E5%B9%B3%E5%8C%BA" title="开平区">开平</a>(后称<a href="/wiki/%E5%85%83%E4%B8%8A%E9%83%BD" title="元上都">上都</a>)自立为蒙古皇帝,年号<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E7%BB%9F" class="mw-redirect" title="中统">中统</a>。忽必烈登基后不久,<a href="/wiki/%E9%98%BF%E9%87%8C%E4%B8%8D%E5%93%A5" title="阿里不哥">阿里不哥</a>在蒙古帝国首都<a href="/wiki/%E5%93%88%E6%8B%89%E5%92%8C%E6%9E%97" title="哈拉和林">哈拉和林</a>召开<a href="/wiki/%E5%BF%BD%E9%87%8C%E5%8B%92%E5%8F%B0%E5%A4%A7%E4%BC%9A" class="mw-redirect" title="忽里勒台大会">忽里勒台大会</a>,被<a href="/wiki/%E9%98%BF%E9%80%9F%E5%8F%B0" title="阿速台">阿速台</a>等宗王和大臣选立<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%A4%A7%E6%B1%97" title="蒙古大汗">蒙古大汗</a>,并获得<a href="/wiki/%E9%92%A6%E5%AF%9F%E6%B1%97%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="钦察汗国">钦察</a>、<a href="/wiki/%E5%AF%9F%E5%90%88%E5%8F%B0%E6%B1%97%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="察合台汗国">察合台</a>与<a href="/wiki/%E7%AA%9D%E9%98%94%E5%8F%B0%E6%B1%97%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="窝阔台汗国">窝阔台汗国</a>的支持。 </p><p>忽必烈汗为了成为<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%9A%87%E5%B8%9D" title="中国皇帝">中国皇帝</a>而推行<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%8C%96" title="漢化">汉法</a>,主要内容有改元建号,1267年忽必烈汗迁都燕京(今<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京市</a>),并命<a href="/wiki/%E5%8A%89%E7%A7%89%E5%BF%A0" title="劉秉忠">刘秉忠</a>兴建大都城。1272年改为大都(突厥语称<a href="/wiki/%E6%B1%97%E5%85%AB%E9%87%8C" class="mw-redirect" title="汗八里">汗八里</a>,帝都之意),将上都作为陪都。1271年12月18日,忽必烈汗公布《<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E5%9B%BD%E5%8F%B7%E8%AF%8F" title="建国号诏">建国号诏</a>》,取《<a href="/wiki/%E6%98%93%E7%BB%8F" title="易经">易经</a>》中“大哉乾元”之意,将国号由大蒙古国改为<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D" title="元朝">大元</a>,建国<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D" title="元朝">元朝</a>,忽必烈即元世祖;1260年设立<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E4%B9%A6%E7%9C%81" title="中书省">中书省</a>,1263年设立<a href="/wiki/%E6%9E%A2%E5%AF%86%E9%99%A2" title="枢密院">枢密院</a>,1268年设立<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E5%8F%B2%E5%8F%B0" class="mw-redirect" title="御史台">御史台</a>等等国家机构;设置<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%8F%B8%E5%86%9C" class="mw-redirect" title="大司农">大司农</a>并且提倡农业;<a href="/wiki/%E5%B0%8A%E5%AD%94%E7%8B%AC%E4%B8%AD" class="mw-redirect" title="尊孔独中">尊孔崇儒</a>并大力发展<a href="/wiki/%E5%84%92%E5%AD%A6" class="mw-redirect" title="儒学">儒学</a>等推行汉法的政策。然而为了保留原蒙古制度,最后形成<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D#政治制度" title="元朝">蒙汉两元政治</a>。元世祖虽然于争夺汗位战争获得蒙古大汗的汗位,并且最后成为皇帝,但由于汗位取得不合法与崇尚汉法,使得蒙古宗室不承认忽必烈的汗位,<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%A4%A7%E6%B1%97%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="四大汗国">四大汗国</a>有三国不奉忽必烈的命令,<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%B8%9D%E5%9B%BD" title="蒙古帝国">蒙古帝国</a>完全解体。最后<a href="/wiki/%E7%AA%9D%E9%98%94%E5%8F%B0" title="窝阔台">窝阔台</a>系的海都出兵争夺汗位,造成<a href="/wiki/%E6%BC%A0%E5%8C%97" class="mw-disambig" title="漠北">漠北</a>地区动荡不安,史称<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E9%83%BD%E4%B9%8B%E4%B9%B1" class="mw-redirect" title="海都之乱">海都之乱</a>。 </p><p>1279年3月,<a href="/wiki/%E5%BC%B5%E5%BC%98%E7%AF%84" title="張弘範">張弘範</a>在<a href="/wiki/%E5%B4%96%E5%B1%B1%E6%B5%B7%E6%88%98" class="mw-redirect" title="崖山海战">崖山海战</a>攻灭<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%AE%8B" title="南宋">南宋</a>,<a href="/wiki/%E9%99%86%E7%A7%80%E5%A4%AB" class="mw-redirect" title="陆秀夫">陆秀夫</a>身揹8岁的小皇帝<a href="/wiki/%E5%AE%8B%E5%B9%BC%E4%B8%BB" class="mw-redirect" title="宋幼主">宋幼主</a>赵昺投海而死,南宋亡。元朝<a href="/wiki/%E7%BB%9F%E4%B8%80%E4%B8%AD%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="统一中国">统一中国</a>,结束自靖康之乱以来百余多年的分裂局面。元朝周边一些国家或地区(包括<a href="/wiki/%E9%AB%98%E9%BA%97_(918%E5%B9%B4%EF%BC%8D1392%E5%B9%B4)" class="mw-redirect" title="高麗 (918年-1392年)">高丽</a>、<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%8D%97" title="越南">安南</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%A0%E5%9F%8E" title="占城">占城</a>、<a href="/wiki/%E7%BC%85%E7%94%B8" title="缅甸">缅甸</a>)臣服,加入元朝的朝贡关系。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="中期的统治"><span id=".E4.B8.AD.E6.9C.9F.E7.9A.84.E7.BB.9F.E6.B2.BB"></span>中期的统治</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=41" title="编辑章节:中期的统治"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E9%83%BD%E4%B9%8B%E4%B9%B1" class="mw-redirect" title="海都之乱">海都之乱</a>、<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%88%90%E5%AE%97" title="元成宗">元成宗</a>、<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E4%BB%81%E4%B9%8B%E7%BA%A6" class="mw-redirect" title="武仁之约">武仁之约</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%9D%A1%E4%B9%8B%E5%8F%98" title="南坡之变">南坡之变</a>和<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%9B%86%E4%B9%8B%E8%AE%8A" title="天曆之變">天曆之變</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Yuan_dynasty_banknote_with_its_printing_plate_1287.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Yuan_dynasty_banknote_with_its_printing_plate_1287.jpg/220px-Yuan_dynasty_banknote_with_its_printing_plate_1287.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Yuan_dynasty_banknote_with_its_printing_plate_1287.jpg/330px-Yuan_dynasty_banknote_with_its_printing_plate_1287.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Yuan_dynasty_banknote_with_its_printing_plate_1287.jpg/440px-Yuan_dynasty_banknote_with_its_printing_plate_1287.jpg 2x" data-file-width="2631" data-file-height="1918" /></a><figcaption>元代“至元通行宝钞”钱贯</figcaption></figure> <p>1294年元世祖驾崩,<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%88%90%E5%AE%97" title="元成宗">元成宗</a>继位。元成宗主要恪守元世祖时期的成宪,任用其侄<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%AD%A6%E5%AE%97" title="元武宗">海山</a>(<a href="/wiki/%E7%AD%94%E5%89%8C%E9%BA%BB%E5%85%AB%E5%89%8C" title="答剌麻八剌">答剌麻八剌</a>之子)镇守和林以平定西北海都之乱,并且下令停止征讨日本与安南。在内政方面专力整顿国内政治,减免江南部分赋税。然而,由于元成宗过度赏赐,入不敷出,使国库资财匮乏。1307年正月,元成宗驾崩,海山之弟<a href="/wiki/%E7%88%B1%E8%82%B2%E9%BB%8E%E6%8B%94%E5%8A%9B%E5%85%AB%E8%BE%BE" class="mw-redirect" title="爱育黎拔力八达">爱育黎拔力八达</a>与<a href="/wiki/%E5%8F%B3%E4%B8%9E%E7%9B%B8" class="mw-redirect" title="右丞相">右丞相</a><a href="/wiki/%E5%93%88%E5%89%8C%E5%93%88%E5%AD%99" title="哈剌哈孙">哈剌哈孙</a>发动<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E9%83%BD%E6%94%BF%E5%8F%98" class="mw-redirect" title="大都政变">大都政变</a>。元武宗因爱育黎拔力八达有功,册封他为<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%A4%AA%E5%BC%9F" title="皇太弟">皇太弟</a>(即未来的<a href="/wiki/%E5%85%83%E4%BB%81%E5%AE%97" title="元仁宗">元仁宗</a>),相傳武宗系与仁宗系交替称帝,即<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E4%BB%81%E4%B9%8B%E7%BA%A6" class="mw-redirect" title="武仁之约">武仁之约</a>。元武宗时期,加封<a href="/wiki/%E5%AD%94%E5%AD%90" title="孔子">孔子</a>为“<a href="/wiki/%E5%AD%94%E5%AD%90#历代追封追谥" title="孔子">大成至圣文宣王</a>”,并给予孔子的家族与弟子一些称号。为了解决元成宗时期的财政危机,元武宗设置常平仓以平抑物价,下令印制至大银钞,然而反而使银钞严重贬值。此外他将中书省宣敕与用人权划归给<a href="/wiki/%E5%B0%9A%E4%B9%A6%E7%9C%81" title="尚书省">尚书省</a>。1311年元武宗逝,由皇太弟爱育黎拔力八达继位,是为元仁宗,这次是元朝首次和平继承帝位。 </p><p><a href="/wiki/%E5%85%83%E4%BB%81%E5%AE%97" title="元仁宗">元仁宗</a>力图改变元武宗时造成的财政枯竭、政制混乱的局面,他推行“以儒治国”政策,并且减裁冗员、加强中央集权以整顿朝政。其子<a href="/wiki/%E5%85%83%E8%8B%B1%E5%AE%97" title="元英宗">元英宗</a>继续实行元仁宗的以儒治国、加强中央集权和官僚体制的政策,并于1323年下令编成并颁布元朝正式法典《<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%85%83%E9%80%9A%E5%88%B6" title="大元通制">大元通制</a>》。1323年英宗在上都以南的南坡被刺杀,史称<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%9D%A1%E4%B9%8B%E5%8F%98" title="南坡之变">南坡之变</a>。镇守和林的<a href="/wiki/%E4%B9%9F%E5%AD%99%E9%93%81%E6%9C%A8%E5%84%BF" class="mw-redirect" title="也孙铁木儿">也孙铁木儿</a>率兵南下,杀掉行刺元英宗的叛臣并称帝,即<a href="/wiki/%E6%B3%B0%E5%AE%9A%E5%B8%9D" title="泰定帝">泰定帝</a>。 </p><p>泰定帝于1328年七月崩于上都,七岁的<a href="/wiki/%E9%98%BF%E9%80%9F%E5%90%89%E5%85%AB" class="mw-redirect" title="阿速吉八">阿速吉八</a>为帝,是为元天顺帝。而镇守大都的<a href="/wiki/%E7%87%95%E5%B8%96%E6%9C%A8%E5%84%BF" title="燕帖木儿">燕帖木儿</a>与<a href="/wiki/%E4%BC%AF%E9%A1%8F_(%E8%94%91%E5%85%92%E4%B9%9E%E9%83%A8)" title="伯顏 (蔑兒乞部)">伯颜</a>拥立<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%98%8E%E5%AE%97" title="元明宗">周王</a><a href="/wiki/%E5%92%8C%E4%B8%96%E7%90%9C" class="mw-redirect" title="和世琜">和世琜</a>于漠北、怀王<a href="/wiki/%E5%9B%BE%E5%B8%96%E7%9D%A6%E5%B0%94" class="mw-redirect" title="图帖睦尔">图帖睦尔</a>于<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E9%99%B5%E8%B7%AF" title="江陵路">江陵</a>,同年图帖睦尔先至大都继位,是为元文宗。燕帖木儿率军攻入上都,天顺帝不知所终。隔年和世琜于漠北和林称帝,即元明宗。元文宗放弃帝位,派燕帖木儿迎元明宗继位,并且被立为<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%A4%AA%E5%AD%90" class="mw-redirect" title="皇太子">皇太子</a>。然而燕帖木儿毒死元明宗,复位元文宗,改元天历,史称<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%9B%86%E4%B9%8B%E8%AE%8A" title="天曆之變">天历之变</a>。 </p><p>1333年元文宗去世后,仅七岁的明宗次子懿璘质班为帝,是为<a href="/wiki/%E5%85%83%E5%AE%81%E5%AE%97" title="元宁宗">元宁宗</a>。但元宁宗仅在位不到两个月即去世,不久后燕帖木儿也去世。元明宗的长子妥欢贴睦尔被文宗皇后<a href="/wiki/%E5%8D%9C%E7%AD%94%E5%A4%B1%E9%87%8C_(%E7%9A%87%E5%90%8E)" title="卜答失里 (皇后)">卜答失里</a>从<a href="/wiki/%E9%9D%99%E6%B1%9F%E8%B7%AF" title="静江路">静江</a>(广西<a href="/wiki/%E6%A1%82%E6%9E%97" class="mw-redirect" title="桂林">桂林</a>)召回并立为帝,是为<a href="/wiki/%E5%85%83%E9%A0%86%E5%B8%9D" title="元順帝">元順帝</a>。元朝长期处于继承权问题、贪污、权臣擅政的恶习,使得政治总是无法上轨。这种不稳定的朝廷如果又遇到天灾人祸的干扰,往往导致国家的覆没。元朝后期,特别是<a href="/wiki/1340%E5%B9%B4%E4%BB%A3" title="1340年代">1340年代</a>中后期至<a href="/wiki/1350%E5%B9%B4%E4%BB%A3" title="1350年代">1350年代</a>期间,<a href="/wiki/%E5%B9%B2%E6%97%B1" title="干旱">干旱</a>、<a href="/wiki/%E7%98%9F%E7%96%AB" title="瘟疫">瘟疫</a>与<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E7%81%BE" class="mw-redirect" title="水灾">水灾</a>时常发生,<a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%B2%B3" title="黄河">黄河</a>地区水患尤其严重。1351年<a href="/wiki/%E7%BA%A2%E5%B7%BE%E5%86%9B" class="mw-redirect" title="红巾军">红巾军</a>的起事,揭开元朝灭亡的序幕。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="民变与灭亡"><span id=".E6.B0.91.E5.8F.98.E4.B8.8E.E7.81.AD.E4.BA.A1"></span>民变与灭亡</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=42" title="编辑章节:民变与灭亡"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%85%83%E9%A1%BA%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="元顺帝">元顺帝</a>、<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%AB%E6%B0%91%E5%8F%98" class="mw-redirect" title="元末民变">元末民变</a>、<a href="/wiki/%E7%BA%A2%E5%B7%BE%E5%86%9B%E6%8A%97%E9%87%91%E8%B5%B7%E4%B9%89" title="红巾军抗金起义">红巾军抗金起义</a>和<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%85%83" title="北元">北元</a></div> <p>元廷派兵镇压各地<a href="/wiki/%E7%BA%A2%E5%B7%BE%E5%86%9B" class="mw-redirect" title="红巾军">红巾军</a>,丞相<a href="/wiki/%E8%84%B1%E8%84%B1" title="脱脱">脱脱</a>亲自率军南下攻陷徐州芝麻李军,一度压制民变军。然而脱脱在1354年南攻高邮<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E5%A3%AB%E8%AF%9A" class="mw-redirect" title="张士诚">张士诚</a>军之际,被元廷大臣弹劾而功亏一篑。<a href="/wiki/%E5%BE%90%E5%AF%BF%E8%BE%89" class="mw-redirect" title="徐寿辉">徐寿辉</a>部最后分裂成两湖的<a href="/wiki/%E9%99%88%E5%8F%8B%E8%B0%85" title="陈友谅">陈友谅</a>与四川的<a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%8E%89%E7%8F%8D" title="明玉珍">明玉珍</a>。两淮<a href="/wiki/%E9%83%AD%E5%AD%90%E5%85%B4" class="mw-redirect" title="郭子兴">郭子兴</a>的部下<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B" title="朱元璋">朱元璋</a>于1356年以<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="南京">南京</a>为根据地开始扩充地盘;1363年与据有两湖的陈友谅作战,最后于鄱阳湖之战获得胜利;1365年占领两湖后于同年冬东进攻打据有江苏沿海的张士诚;1367年平定张士诚后,继续南下压制浙江的方国珍,至此江南无一人反抗朱元璋。另外,福建于1357年至1366年间发生色目军乱,史称<a href="/wiki/%E4%BA%A6%E6%80%9D%E5%B7%B4%E5%A5%9A%E5%85%B5%E4%B9%B1" title="亦思巴奚兵乱">亦思巴奚兵乱</a>。与此同时,元朝在<a href="/wiki/%E5%AF%9F%E7%BD%95%E5%B8%96%E6%9C%A8%E5%84%BF" title="察罕帖木儿">察罕帖木儿</a>和<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%80%9D%E9%BD%8A" title="李思齊">李思齐</a>等率领元军反击北方<a href="/wiki/%E7%BA%A2%E5%B7%BE%E5%86%9B" class="mw-redirect" title="红巾军">红巾军</a>,1363年北方红巾军最后在安丰之役中败给降元后的张士诚,<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%A6%8F%E9%80%9A" title="刘福通">刘福通</a>战死,<a href="/wiki/%E9%9F%A9%E6%9E%97%E5%84%BF" title="韩林儿">韩林儿</a>南下投奔<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B" title="朱元璋">朱元璋</a>,随后被杀。朱元璋统一<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E5%8D%97" title="江南">江南</a>后于1367年下令<a href="/wiki/%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96%E5%8C%97%E4%BC%90" class="mw-disambig" title="明太祖北伐">北伐</a>,他派徐达、常遇春率明军分别攻打山东与河南,并且封锁潼关以防止关中元军进援中原。明军于1368年八月攻陷元大都,元順帝北逃,史书称此为元朝结束之年。然而元廷仍在<a href="/wiki/%E5%85%83%E4%B8%8A%E9%83%BD" title="元上都">上都</a>,往后史书称之为<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%85%83" title="北元">北元</a>。而明廷认为他顺天明命,谥号为顺帝。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="明朝"><span id=".E6.98.8E.E6.9C.9D"></span>明朝</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=43" title="编辑章节:明朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D" title="明朝">明朝</a>和<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%98%8E" title="南明">南明</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="建国与统一"><span id=".E5.BB.BA.E5.9B.BD.E4.B8.8E.E7.BB.9F.E4.B8.80"></span>建国与统一</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=44" title="编辑章节:建国与统一"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D" title="元朝">元朝</a>末期,官员贪污,朝政腐败。为消除赤字,元廷加重赋税,大量滥印新钞“<a href="/wiki/%E8%87%B3%E6%AD%A3%E5%AE%9D%E9%92%9E" class="mw-redirect" title="至正宝钞">至正宝钞</a>”,随之产生的<a href="/wiki/%E9%80%9A%E8%B4%A7%E8%86%A8%E8%83%80" title="通货膨胀">通货膨胀</a>加上荒灾、<a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%B2%B3" title="黄河">黄河</a>泛滥等天灾使得民不聊生。1351年<a href="/wiki/%E5%85%83%E9%A1%BA%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="元顺帝">元顺帝</a>派<a href="/wiki/%E8%B3%88%E9%AD%AF" title="賈魯">贾鲁</a>治理黄河,征调各地百姓二十万人。同年五月,<a href="/wiki/%E7%99%BD%E8%8E%B2%E6%95%99" class="mw-redirect" title="白莲教">白莲教</a><a href="/wiki/%E9%9F%A9%E5%B1%B1%E7%AB%A5" title="韩山童">韩山童</a>与<a href="/wiki/%E5%88%98%E7%A6%8F%E9%80%9A" title="刘福通">刘福通</a>煽动饱受天灾与督工苛待的百姓叛元起事,建立<a href="/wiki/%E7%BA%A2%E5%B7%BE%E5%86%9B" class="mw-redirect" title="红巾军">红巾军</a>,据有<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97" class="mw-redirect" title="河南">河南</a>与<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%BE%BD" class="mw-redirect" title="安徽">安徽</a>等地。红巾军与各地义军陆续起事,势力扩张到<a href="/wiki/%E5%8D%8E%E4%B8%AD" class="mw-redirect" title="华中">华中</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%8E%E5%8D%97" class="mw-redirect" title="华南">华南</a>地区。隔年,红巾军的<a href="/wiki/%E9%83%AD%E5%AD%90%E5%85%B4" class="mw-redirect" title="郭子兴">郭子兴</a>聚众起义,攻占<a href="/wiki/%E6%BF%A0%E5%B7%9E" title="濠州">濠州</a>(今<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%BE%BD" class="mw-redirect" title="安徽">安徽</a><a href="/wiki/%E5%87%A4%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="凤阳">凤阳</a>)。不久,<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B" title="朱元璋">朱元璋</a>投奔郭子兴,屡立战功,得到郭子兴的器重和信任。之后,朱元璋离开濠州,发展自己的势力。1356年朱元璋率兵占领<a href="/wiki/%E9%9B%86%E6%85%B6" class="mw-redirect" title="集慶">集庆</a>(今<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E8%8B%8F%E7%9C%81" title="江苏省">江苏省</a><a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="南京市">南京市</a>),改名为应天府,并攻下周围一些军事要地,获得一块立足的基地。经过几年努力,其军事和经济实力迅速壮大。1359年,陳友諒挾持徐壽輝,遷都江州(今江西九江),自立為漢王。次年(1360年)閏五月十六日,其在採石五通廟登基稱帝,國號漢,改年號為大義,建立陳漢政權。1363年,朱元璋通过<a href="/wiki/%E9%84%B1%E9%99%BD%E6%B9%96%E6%B0%B4%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="鄱陽湖水戰">鄱阳湖水战</a>,<a href="/wiki/%E9%99%B3%E5%8F%8B%E8%AB%92" class="mw-redirect" title="陳友諒">陳友諒</a>势力被消灭。1367年朱元璋自称吴王,率军攻下<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%B1%9F" class="mw-redirect mw-disambig" title="平江">平江</a>(今<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E8%8B%8F%E7%9C%81" title="江苏省">江苏省</a><a href="/wiki/%E8%8B%8F%E5%B7%9E%E5%B8%82" title="苏州市">苏州市</a>),灭<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E5%A3%AB%E8%AF%9A" class="mw-redirect" title="张士诚">张士诚</a>,同年又消灭割据浙江沿海的<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%9B%BD%E7%8F%8D" title="方国珍">方国珍</a>。 </p><p>1368年正月,朱元璋于南京称帝,即<a href="/wiki/%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="明太祖">明太祖</a>,年号<a href="/wiki/%E6%B4%AA%E6%AD%A6" title="洪武">洪武</a>,<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D" title="明朝">明朝</a>建立。同年攻占<a href="/wiki/%E5%85%83%E5%A4%A7%E9%83%BD" title="元大都">元大都</a>,元朝势力撤出<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8E%9F" title="中原">中原</a>,在全国的统治结束。之后1371年消灭位<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%B7%9D" class="mw-redirect" title="四川">四川</a><a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%8E%89%E7%8F%8D" title="明玉珍">明玉珍</a>势力,1381年消灭据守<a href="/wiki/%E4%BA%91%E5%8D%97" class="mw-redirect" title="云南">云南</a>的<a href="/wiki/%E6%A2%81%E7%8E%8B_(%E5%85%83%E6%9C%9D)" title="梁王 (元朝)">元朝梁王</a>。最后,于1388年深入<a href="/wiki/%E6%88%88%E5%A3%81%E6%B2%99%E6%BC%A0" class="mw-redirect" title="戈壁沙漠">漠北</a>进攻<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%85%83" title="北元">北元</a>。 </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r83131740">@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .mod-gallery{width:100%!important}}.mw-parser-output .mod-gallery{display:table}.mw-parser-output .mod-gallery-default{background:transparent;margin-top:0.3em}.mw-parser-output .mod-gallery-center{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .mod-gallery-left{float:left}.mw-parser-output .mod-gallery-right{float:right}.mw-parser-output .mod-gallery-none{float:none}.mw-parser-output .mod-gallery-collapsible{width:100%}.mw-parser-output .mod-gallery .title,.mw-parser-output .mod-gallery .main,.mw-parser-output .mod-gallery .footer{display:table-row}.mw-parser-output .mod-gallery .title>div{display:table-cell;padding:0.2em 0 0.6em 1.6em;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .mod-gallery .main>div{display:table-cell}.mw-parser-output .mod-gallery .gallery{line-height:1.35em}.mw-parser-output .mod-gallery .footer>div{display:table-cell;padding:0.2em 0 0.6em 1.6em;text-align:right;font-size:80%;line-height:1em}.mw-parser-output .mod-gallery .title>div *,.mw-parser-output .mod-gallery .footer>div *{overflow:visible}.mw-parser-output .mod-gallery .gallerybox img{background:none!important}.mw-parser-output .mod-gallery .bordered-images .thumb img{border:solid #eaecf0 1px}.mw-parser-output .mod-gallery .whitebg .thumb{background:var(--background-color-base,#fff)!important}</style><div class="mod-gallery mod-gallery-default mod-gallery-center"><div class="main"><div><ul class="gallery mw-gallery-traditional nochecker bordered-images whitebg"> <li class="gallerybox" style="width: 215px"> <div class="thumb" style="width: 210px; height: 210px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Dongyang_Luzhai_2015.05.24_15-53-48.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Dongyang_Luzhai_2015.05.24_15-53-48.jpg/180px-Dongyang_Luzhai_2015.05.24_15-53-48.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Dongyang_Luzhai_2015.05.24_15-53-48.jpg/270px-Dongyang_Luzhai_2015.05.24_15-53-48.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Dongyang_Luzhai_2015.05.24_15-53-48.jpg/360px-Dongyang_Luzhai_2015.05.24_15-53-48.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 215px"> <div class="thumb" style="width: 210px; height: 210px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Fenghuang_old_town.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Fenghuang_old_town.JPG/180px-Fenghuang_old_town.JPG" decoding="async" width="180" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Fenghuang_old_town.JPG/270px-Fenghuang_old_town.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Fenghuang_old_town.JPG/360px-Fenghuang_old_town.JPG 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 215px"> <div class="thumb" style="width: 210px; height: 210px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Yixian_Hongcun_2016.09.09_17-27-03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Yixian_Hongcun_2016.09.09_17-27-03.jpg/180px-Yixian_Hongcun_2016.09.09_17-27-03.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Yixian_Hongcun_2016.09.09_17-27-03.jpg/270px-Yixian_Hongcun_2016.09.09_17-27-03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Yixian_Hongcun_2016.09.09_17-27-03.jpg/360px-Yixian_Hongcun_2016.09.09_17-27-03.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 215px"> <div class="thumb" style="width: 210px; height: 210px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Xinye-9.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Xinye-9.jpg/180px-Xinye-9.jpg" decoding="async" width="180" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Xinye-9.jpg/270px-Xinye-9.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Xinye-9.jpg/360px-Xinye-9.jpg 2x" data-file-width="3991" data-file-height="2245" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 215px"> <div class="thumb" style="width: 210px; height: 210px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:XiAn_CityWall_DiLou.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/XiAn_CityWall_DiLou.jpg/180px-XiAn_CityWall_DiLou.jpg" decoding="async" width="180" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/XiAn_CityWall_DiLou.jpg/270px-XiAn_CityWall_DiLou.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/XiAn_CityWall_DiLou.jpg/360px-XiAn_CityWall_DiLou.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> </ul></div></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="前期的巩固"><span id=".E5.89.8D.E6.9C.9F.E7.9A.84.E5.B7.A9.E5.9B.BA"></span>前期的巩固</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=45" title="编辑章节:前期的巩固"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Haihui_Temple_(Shanxi).JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Haihui_Temple_%28Shanxi%29.JPG/150px-Haihui_Temple_%28Shanxi%29.JPG" decoding="async" width="150" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Haihui_Temple_%28Shanxi%29.JPG/225px-Haihui_Temple_%28Shanxi%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Haihui_Temple_%28Shanxi%29.JPG/300px-Haihui_Temple_%28Shanxi%29.JPG 2x" data-file-width="3024" data-file-height="4032" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E8%A5%BF" class="mw-redirect" title="山西">山西</a><a href="/wiki/%E6%B5%B7%E6%9C%83%E5%AF%BA" class="mw-disambig" title="海會寺">海会寺</a>雙塔,分别是高約20餘米的宋代樓閣式磚塔,和高約50米明代樓閣式磚塔</figcaption></figure> <p>明太祖洪武帝即位后一方面减轻农民负担,恢复社会的经济生产,改革元朝留下的糟糕吏治,惩治贪污的官吏,社会经济得到恢复和发展,史称<a href="/wiki/%E6%B4%AA%E6%AD%A6%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="洪武之治">洪武之治</a>。明太祖通过<a href="/wiki/%E5%B1%A0%E6%AE%BA" class="mw-redirect" title="屠殺">屠殺</a>功臣、特务监视等一系列方式加强皇权,并且分封诸子为王,以加强边防,藩屏皇室。诸王之中,以北方诸王势力较强,又以燕王<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E6%A3%A3" class="mw-redirect" title="朱棣">朱棣</a>的势力最大。1398年<a href="/wiki/%E6%B4%AA%E6%AD%A6%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="洪武帝">洪武帝</a>驾崩,由于太子<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E6%A0%87" title="朱标">朱标</a>早死,由皇太孙<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%81%E7%82%86" class="mw-redirect" title="朱允炆">朱允炆</a>即位,年号<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E6%96%87" title="建文">建文</a>,即<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E6%96%87%E5%B8%9D" title="建文帝">建文帝</a>。为巩固皇权,与亲信大臣<a href="/wiki/%E9%BD%90%E6%B3%B0" class="mw-redirect" title="齐泰">齐泰</a>、<a href="/wiki/%E9%BB%84%E5%AD%90%E6%BE%84" class="mw-redirect" title="黄子澄">黄子澄</a>等密谋削藩。结果燕王朱棣在<a href="/wiki/%E5%A7%9A%E5%B9%BF%E5%AD%9D" class="mw-redirect" title="姚广孝">姚广孝</a>的建议下以“清君侧,靖内难”為藉口起兵反叛,最后迂回南下,占领京师,是为<a href="/wiki/%E9%9D%96%E9%9A%BE%E4%B9%8B%E5%8F%98" class="mw-redirect" title="靖难之变">靖难之变</a>。朱棣即位,即明成祖,年号<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E4%B9%90" title="永乐">永乐</a>。建文帝在宫城大火中下落不明。 </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E6%98%8E%E6%88%90%E7%A5%96%E6%99%82%E6%9C%9F%E7%96%86%E5%9F%9F.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/%E6%98%8E%E6%88%90%E7%A5%96%E6%99%82%E6%9C%9F%E7%96%86%E5%9F%9F.png/220px-%E6%98%8E%E6%88%90%E7%A5%96%E6%99%82%E6%9C%9F%E7%96%86%E5%9F%9F.png" decoding="async" width="220" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/%E6%98%8E%E6%88%90%E7%A5%96%E6%99%82%E6%9C%9F%E7%96%86%E5%9F%9F.png/330px-%E6%98%8E%E6%88%90%E7%A5%96%E6%99%82%E6%9C%9F%E7%96%86%E5%9F%9F.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/%E6%98%8E%E6%88%90%E7%A5%96%E6%99%82%E6%9C%9F%E7%96%86%E5%9F%9F.png/440px-%E6%98%8E%E6%88%90%E7%A5%96%E6%99%82%E6%9C%9F%E7%96%86%E5%9F%9F.png 2x" data-file-width="516" data-file-height="427" /></a><figcaption>明成祖時期疆域</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Zheng_He%27s_Treasure_Ship_3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Zheng_He%27s_Treasure_Ship_3.jpg/220px-Zheng_He%27s_Treasure_Ship_3.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Zheng_He%27s_Treasure_Ship_3.jpg/330px-Zheng_He%27s_Treasure_Ship_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Zheng_He%27s_Treasure_Ship_3.jpg/440px-Zheng_He%27s_Treasure_Ship_3.jpg 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a><figcaption>明朝十二帆<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E8%88%B9" class="mw-disambig" title="宝船">宝船</a>的模型</figcaption></figure> <p>继洪武之治,<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%88%90%E7%A5%96" title="明成祖">明成祖</a>、<a href="/wiki/%E6%98%8E%E4%BB%81%E5%AE%97" title="明仁宗">明仁宗</a>与<a href="/wiki/%E6%98%8E%E5%AE%A3%E5%AE%97" title="明宣宗">明宣宗</a>相继兴起<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E4%B9%90%E7%9B%9B%E4%B8%96" title="永乐盛世">永乐盛世</a>与<a href="/wiki/%E4%BB%81%E5%AE%A3%E4%B9%8B%E6%B2%BB" title="仁宣之治">仁宣之治</a>,这是明朝的兴盛时期之一。永樂帝出击<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%8D%97" title="越南">安南</a>,将安南纳入明朝版图,设立<a href="/wiki/%E4%BA%A4%E8%B6%BE%E6%89%BF%E5%AE%A3%E5%B8%83%E6%94%BF%E4%BD%BF%E5%8F%B8" class="mw-redirect" title="交趾承宣布政使司">交趾承宣布政使司</a>。明成祖之后又亲自五入漠北攻打北元分裂后的<a href="/wiki/%E9%9E%91%E9%9D%BC_(%E8%92%99%E5%8F%A4)" title="鞑靼 (蒙古)">鞑靼</a>与<a href="/wiki/%E7%93%A6%E5%89%8C" title="瓦剌">瓦剌</a>。明成祖为安抚东北<a href="/wiki/%E5%A5%B3%E7%9C%9F" title="女真">女真</a>各部,在归附的<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E8%A5%BF%E5%A5%B3%E7%9C%9F" title="海西女真">海西女真</a>(位于<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E8%8A%B1%E6%B1%9F" title="松花江">松花江</a>上游)与<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E5%B7%9E%E5%A5%B3%E7%9C%9F" title="建州女真">建州女真</a>(位于松花江、<a href="/wiki/%E7%89%A1%E4%B8%B9%E6%B1%9F" title="牡丹江">牡丹江</a>之间)设置卫所,并派<a href="/wiki/%E5%AE%A6%E5%AE%98" title="宦官">宦官</a><a href="/wiki/%E4%BA%A6%E5%A4%B1%E5%93%88" title="亦失哈">亦失哈</a>安抚位于<a href="/wiki/%E9%BB%91%E9%BE%99%E6%B1%9F_(%E6%B2%B3%E6%B5%81)" title="黑龙江 (河流)">黑龙江</a>下游的<a href="/wiki/%E9%87%8E%E4%BA%BA%E5%A5%B3%E7%9C%9F" title="野人女真">野人女真</a>。1407年亦失哈在黑龙江下游东岸<a href="/wiki/%E5%A5%B4%E5%84%BF%E5%B9%B2%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="奴儿干城">奴儿干地方</a>(元朝<a href="/wiki/%E5%BE%81%E4%B8%9C%E5%85%83%E5%B8%85%E5%BA%9C" title="征东元帅府">征东元帅府</a>旧地)设置<a href="/wiki/%E5%A5%B4%E5%84%BF%E5%B9%B2%E9%83%BD%E5%8F%B8" class="mw-redirect" title="奴儿干都司">奴儿干都司</a>。自1405年开始派宦官<a href="/wiki/%E9%83%91%E5%92%8C" class="mw-redirect" title="郑和">郑和</a>下西洋,向各国交往、宣示威德以及建立<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E8%B4%A1%E4%BD%93%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="朝贡体制">朝贡体制</a>,<a href="/wiki/%E9%83%91%E5%92%8C%E4%B8%8B%E8%A5%BF%E6%B4%8B" title="郑和下西洋">郑和下西洋</a>前后七次,船队足迹遍布<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%8D%97%E4%BA%9A" title="东南亚">东南亚</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%9A" title="南亚">南亚</a>、<a href="/wiki/%E9%98%BF%E6%8B%89%E4%BC%AF%E5%8D%8A%E5%B3%B6" class="mw-redirect" title="阿拉伯半島">阿拉伯半島</a>和<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E9%9D%9E" class="mw-redirect" title="東非">東非</a>地区。其规模空前,扩大明朝对<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%B4%8B" title="南洋">南洋</a>、<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%B4%8B" title="西洋">西洋</a>各国的影响力。文治方面,明成祖修大型类书《<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E4%B9%90%E5%A4%A7%E5%85%B8" title="永乐大典">永乐大典</a>》。1405年明成祖将北平改名<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="北京">北京</a>,1421年迁都。因为永乐年间天下大治,并且大力开拓海外交流,所以有学者将这段时期称为<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E4%B9%90%E7%9B%9B%E4%B8%96" title="永乐盛世">永乐盛世</a>。但是明成祖同样对异议者大肆杀戮,诸如黄子澄、齐泰等明惠宗旧臣等都被杀。 </p><p>明成祖驾崩后,其长子明仁宗,年号<a href="/wiki/%E6%B4%AA%E7%86%99" title="洪熙">洪熙</a>。洪熙帝即位時47歲,年龄已经偏高,即位仅一年就驾崩。其统治偏向保守固本,任用“三杨”(<a href="/wiki/%E6%A5%8A%E5%A3%AB%E5%A5%87" title="楊士奇">杨士奇</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E8%8D%A3" class="mw-redirect" title="杨荣">杨荣</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E6%BA%A5_(%E6%98%8E%E6%9C%9D)" title="杨溥 (明朝)">杨溥</a>)等贤臣辅佐朝政,停止郑和下西洋和对外战争以积蓄民力,鼓励生产,宽行省狱,力行节俭。明仁宗驾崩后长子朱瞻基即位,是为明宣宗,年号<a href="/wiki/%E5%AE%A3%E5%BE%B7" title="宣德">宣德</a>。宣德元年,皇叔漢王<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E9%AB%98%E7%85%A6" title="朱高煦">朱高煦</a>發動<a href="/wiki/%E9%AB%98%E7%85%A6%E4%B9%8B%E4%BA%82" class="mw-redirect" title="高煦之亂">叛亂</a>造反,企圖效法父親永樂帝爭奪帝位未果,被宣德帝平定。宣德帝基本继承父亲的路线,实行德政治国,并讓鄭和最后一次下西洋。明宣宗同样热爱美术,有画作传世。但是,其执政期间也并非毫无弊端。由于明宣宗喜好养蟋蟀(古名“促织”),许多官吏因此竞相拍马,被称为“促织天子”。同时,宣德帝打破洪武帝留下的宦官不得干政的规矩,一些太监如<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E6%8C%AF" title="王振">王振</a>等人开始干政,为明中葉的太监专权埋下隐患。1435年明宣宗去世,九岁的朱祁镇继位,即<a href="/wiki/%E6%98%8E%E8%8B%B1%E5%AE%97" title="明英宗">明英宗</a>,年号<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E7%BB%9F_(%E5%B9%B4%E5%8F%B7)" title="正统 (年号)">正统</a>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="危机与改革"><span id=".E5.8D.B1.E6.9C.BA.E4.B8.8E.E6.94.B9.E9.9D.A9"></span>危机与改革</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=46" title="编辑章节:危机与改革"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E5%9C%9F%E6%9C%A8%E5%A0%A1%E4%B9%8B%E5%8F%98" title="土木堡之变">土木堡之变</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E4%BF%9D%E8%A1%9B%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="北京保衛戰">北京保衛戰</a>、<a href="/wiki/%E5%BC%98%E6%B2%BB%E4%B8%AD%E5%85%B4" title="弘治中兴">弘治中興</a>、<a href="/wiki/%E5%98%89%E9%9D%96%E4%B8%AD%E5%85%B4" title="嘉靖中兴">嘉靖中興</a>、<a href="/wiki/%E5%98%89%E9%9D%96%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87" title="嘉靖大地震">嘉靖大地震</a>和<a href="/wiki/%E4%B8%87%E5%8E%86%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E6%88%98%E4%BA%89" class="mw-redirect" title="万历朝鲜战争">万历朝鮮战争</a></div> <p>1440年後,蒙古西部的<a href="/wiki/%E7%93%A6%E5%89%8C" title="瓦剌">瓦剌</a>逐渐强大,经常在明朝边境一带生事。1449年,<a href="/wiki/%E6%98%8E%E8%8B%B1%E5%AE%97" title="明英宗">明英宗</a>朱祁鎮於北伐<a href="/wiki/%E7%93%A6%E5%89%8C" title="瓦剌">瓦剌</a>時在<a href="/wiki/%E5%9C%9F%E6%9C%A8%E5%A0%A1" title="土木堡">土木堡</a><a href="/wiki/%E5%9C%9F%E6%9C%A8%E5%A0%A1%E4%B9%8B%E5%8F%98" title="土木堡之变">戰敗被俘</a>,雖然瓦剌軍在<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E5%B8%88%E4%BF%9D%E5%8D%AB%E6%88%98" title="京师保卫战">北京保衛戰</a>時被打敗,但明朝從此不再像<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E4%B9%90" title="永乐">永樂</a>、<a href="/wiki/%E6%B4%AA%E7%86%99" title="洪熙">洪熙</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%A3%E5%BE%B7" title="宣德">宣德</a>般的繁盛,開始衰落,疆域不再擴張,並加強邊防及修築<a href="/wiki/%E6%98%8E%E9%95%B7%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="明長城">明長城</a>。 </p><p>明英宗被俘,皇位空缺,<a href="/wiki/%E7%93%A6%E5%89%8C" title="瓦剌">瓦剌</a>利用手上的<a href="/wiki/%E7%B6%81%E6%9E%B6" class="mw-redirect" title="綁架">肉票</a>皇帝,不斷向明朝勒索<a href="/wiki/%E9%87%91" title="金">金</a><a href="/wiki/%E9%8A%80" title="銀">銀</a>。權臣<a href="/wiki/%E4%BA%8E%E8%AC%99" class="mw-redirect" title="于謙">于謙</a>立英宗之弟<a href="/wiki/%E6%99%AF%E6%B3%B0%E5%B8%9D" title="景泰帝">明景帝</a>即位,抗擊瓦剌。瓦剌見手上的英宗已經成為無價值的<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E4%B8%8A%E7%9A%87" title="太上皇">太上皇</a>,於是答應英宗返國的要求。 </p><p>英宗回到北京後,被親弟<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%99%AF%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="明景帝">景帝</a>嚴密監視,但數年<a href="/wiki/%E8%BB%9F%E7%A6%81" title="軟禁">軟禁</a>中的他在1457年發動<a href="/wiki/%E5%A5%AA%E9%96%80%E4%B9%8B%E8%AE%8A" class="mw-redirect" title="奪門之變">奪門之變</a><a href="/wiki/%E5%BE%A9%E8%BE%9F" title="復辟">復辟</a>,改元<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E9%A1%BA_(%E6%98%8E%E6%9C%9D)" title="天顺 (明朝)">天順</a>,他成為明朝唯一一個使用兩個<a href="/wiki/%E5%B9%B4%E8%99%9F" class="mw-redirect" title="年號">年號</a>的皇帝。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Shaanxi_1556_earthquake_map_of_provinces.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Shaanxi_1556_earthquake_map_of_provinces.png/220px-Shaanxi_1556_earthquake_map_of_provinces.png" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Shaanxi_1556_earthquake_map_of_provinces.png/330px-Shaanxi_1556_earthquake_map_of_provinces.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Shaanxi_1556_earthquake_map_of_provinces.png/440px-Shaanxi_1556_earthquake_map_of_provinces.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="554" /></a><figcaption>1556年<a href="/wiki/%E5%98%89%E9%9D%96%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87" title="嘉靖大地震">嘉靖大地震</a>,人类历史上死亡人数最多的一次地震</figcaption></figure> <p>英宗之後的<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%86%B2%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="明憲宗">成化帝</a>早年勤政,後期寵信<a href="/wiki/%E4%B8%87%E7%9A%87%E8%B4%B5%E5%A6%83" class="mw-redirect" title="万皇贵妃">萬貴妃</a>與<a href="/wiki/%E5%AE%A6%E5%AE%98" title="宦官">宦官</a><a href="/wiki/%E6%B1%AA%E7%9B%B4_(%E5%AE%A6%E5%AE%98)" class="mw-redirect" title="汪直 (宦官)">汪直</a>,罷黜汪直後,國勢尚可。成化帝死後,其子<a href="/wiki/%E6%98%8E%E5%AD%9D%E5%AE%97" title="明孝宗">弘治帝</a>勤於政事,開創<a href="/wiki/%E5%BC%98%E6%B2%BB%E4%B8%AD%E5%85%B4" title="弘治中兴">弘治中興</a>,死後由<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%AD%A6%E5%AE%97" title="明武宗">正德帝</a>繼位,在位期間曾先後平定<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%8C%96%E7%8E%8B%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="安化王之乱">安化王</a>與<a href="/wiki/%E5%AF%A7%E7%8E%8B%E4%B9%8B%E4%BA%82" title="寧王之亂">寧王</a>發動的兩場宗室內亂。正德帝沉湎於聲色犬馬,不理國政,造成叛變頻繁。正德帝無子,死後由<a href="/wiki/%E5%AE%97%E5%AE%A4" title="宗室">宗室</a><a href="/wiki/%E6%98%8E%E4%B8%96%E5%AE%97" title="明世宗">嘉靖帝</a>繼承,<a href="/wiki/%E6%98%8E%E4%B8%96%E5%AE%97" title="明世宗">嘉靖帝</a>早年勤政,晚期迷信<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%A3%AB" title="方士">方士</a><a href="/wiki/%E9%81%93%E6%95%99" title="道教">道教</a>,政治日益貪污腐敗。在正德與嘉靖兩帝之間,先後<a href="/wiki/%E5%AE%A6%E5%AE%98" title="宦官">宦官</a><a href="/wiki/%E5%8A%89%E7%91%BE" title="劉瑾">劉瑾</a>與其<a href="/wiki/%E5%85%AB%E8%99%8E" class="mw-redirect" title="八虎">八虎</a>集團、<a href="/wiki/%E9%BA%A6%E7%A6%8F" title="麦福">麥福</a>、<a href="/wiki/%E9%BB%84%E9%94%A6_(%E6%98%8E%E6%9C%9D%E5%AE%A6%E5%AE%98)" title="黄锦 (明朝宦官)">黃錦</a>、<a href="/wiki/%E9%99%88%E6%B4%AA_(%E5%AE%A6%E5%AE%98)" title="陈洪 (宦官)">陳洪</a>,內閣首輔<a href="/wiki/%E6%A5%8A%E5%BB%B7%E5%92%8C" title="楊廷和">楊廷和</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%8F%E8%A8%80" title="夏言">夏言</a>、<a href="/wiki/%E5%9A%B4%E5%B5%A9" class="mw-redirect" title="嚴嵩">嚴嵩</a>、<a href="/wiki/%E5%BE%90%E9%9A%8E" title="徐階">徐階</a>之間,<a href="/wiki/%E5%85%A7%E9%96%A3" title="內閣">內閣</a>與<a href="/wiki/%E5%AE%A6%E5%AE%98" title="宦官">宦官</a>的政治鬥爭,明朝逐漸中衰,社會矛盾萌發。 </p><p>1556年<a href="/wiki/%E9%99%95%E8%A5%BF%E7%9C%81" title="陕西省">陕西省</a><a href="/wiki/%E5%8D%8E%E5%B7%9E%E5%8C%BA" title="华州区">华县</a>发生约<a href="/wiki/%E5%98%89%E9%9D%96%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87" title="嘉靖大地震">8级的大地震</a>,是中国历史上人口稠密地区影响广泛和损失惨重的著名历史地震之一,这次地震导致大范围的山体倒塌,河流改道,人员死伤极为惨重(死亡83万人)。同时也导致明朝国库连续两年亏空,地震引发的自然灾害和<a href="/wiki/%E7%98%9F%E7%96%AB" title="瘟疫">瘟疫</a>导致明朝政府税收减少,对明朝的国力和财政状况亦造成不同程度的影响。 </p><p><a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%A9%86%E5%AE%97" title="明穆宗">隆慶帝</a>和<a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%A5%9E%E5%AE%97" title="明神宗">萬曆帝</a>初期,在內閣首輔<a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%8B%B1" title="高拱">高拱</a>和<a href="/wiki/%E5%BC%B5%E5%B1%85%E6%AD%A3" title="張居正">張居正</a>及宦官<a href="/wiki/%E9%A6%AE%E4%BF%9D" title="馮保">馮保</a>的輔政之下曾一度中興,國勢鼎盛,此時<a href="/wiki/%E9%8A%80%E5%85%83" class="mw-redirect" title="銀元">銀錢</a>透過<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E9%9A%9B%E8%B2%BF%E6%98%93" class="mw-redirect" title="國際貿易">國際貿易</a>流入<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="中國">中國</a>,明朝<a href="/wiki/%E7%B6%93%E6%BF%9F" class="mw-redirect" title="經濟">經濟</a>達到全盛。<a href="/wiki/%E8%90%AC%E6%9B%86" class="mw-redirect" title="萬曆">萬曆</a>年間,<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本">日本</a><a href="/wiki/%E5%A4%AA%E9%96%A4" title="太閤">太閤</a><a href="/wiki/%E8%B1%90%E8%87%A3%E7%A7%80%E5%90%89" class="mw-redirect" title="豐臣秀吉">豐臣秀吉</a>發動<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%AE%AE%E4%B9%8B%E5%BD%B9" class="mw-redirect" title="朝鮮之役">朝鮮之役</a>,使明朝投入大量的兵力與軍費去清剿日軍,國力因而消耗甚烈,但使朝鮮重新處於明朝的控制。其後而<a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%A5%9E%E5%AE%97" title="明神宗">明神宗</a>因為寵幸<a href="/wiki/%E9%83%91%E8%B4%B5%E5%A6%83" title="郑贵妃">郑贵妃</a>而引發<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E6%9C%AC%E4%B9%8B%E7%88%AD" title="國本之爭">國本之爭</a>,開始<a href="/wiki/%E8%90%AC%E6%9B%86%E6%80%A0%E6%94%BF" title="萬曆怠政">怠政</a>而不上朝理政,政治日益腐化。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="衰败与灭亡"><span id=".E8.A1.B0.E8.B4.A5.E4.B8.8E.E7.81.AD.E4.BA.A1"></span>衰败与灭亡</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=47" title="编辑章节:衰败与灭亡"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E6%9E%97%E9%BB%A8%E7%88%AD" title="東林黨爭">東林黨爭</a>、<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E6%81%AD%E5%BB%A0%E5%A4%A7%E7%88%86%E7%82%B8" title="王恭廠大爆炸">王恭廠大爆炸</a>和<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%AB%E6%B0%91%E8%AE%8A" title="明末民變">明末民变</a></div> <p><a href="/wiki/%E6%98%8E%E5%85%89%E5%AE%97" title="明光宗">明光宗</a>由<a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%A5%9E%E5%AE%97" title="明神宗">明神宗</a>手上接過<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AD%90" title="天子">天子</a>的<a href="/wiki/%E5%AF%B6%E5%BA%A7" class="mw-redirect" title="寶座">寶座</a>,卻在一個月間<a href="/wiki/%E7%B4%85%E4%B8%B8%E6%A1%88" title="紅丸案">突然駕崩</a>,由其子<a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%86%B9%E5%AE%97" title="明熹宗">天啟帝</a>繼承皇位。天啟帝熹宗喜歡<a href="/wiki/%E6%9C%A8%E5%8C%A0" title="木匠">木匠</a>工作,任用<a href="/wiki/%E5%AE%A6%E5%AE%98" title="宦官">宦官</a><a href="/wiki/%E9%AD%8F%E5%BF%A0%E8%B3%A2" class="mw-redirect" title="魏忠賢">魏忠賢</a>來分擔<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E5%BB%B7" title="朝廷">朝廷</a>的業務,魏忠賢與其手下的<a href="/wiki/%E9%98%89%E5%85%9A" title="阉党">閹党</a>把持朝政,造成<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E6%9E%97%E9%BB%A8%E7%88%AD" title="東林黨爭">東林黨爭</a>,政治更加腐敗,國勢更衰。 </p><p>1626年,<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京</a>西南隅的工部王恭廠火藥庫發生 <a href="/wiki/%E7%8E%8B%E6%81%AD%E5%BB%A0%E5%A4%A7%E7%88%86%E7%82%B8" title="王恭廠大爆炸">王恭厰大爆炸</a>,造成2萬多人死傷<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。同年<a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%86%B9%E5%AE%97" title="明熹宗">熹宗</a>在<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E8%8B%91" class="mw-disambig" title="西苑">西苑</a>遊玩時不慎落水,一年後死去。熹宗之弟<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%80%9D%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="明思宗">明思宗</a>即位後,消滅閹党,力圖振作,但由於明朝末年行政混亂加上<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D%E5%B0%8F%E5%86%B0%E6%B2%B3%E6%97%B6%E6%9C%9F" class="mw-redirect" title="明朝小冰河时期">明清小冰期</a>、<a href="/wiki/%E9%BC%A0%E7%96%AB" title="鼠疫">鼠疫</a>等严重的<a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%84%B6%E7%81%BE%E5%AE%B3" title="自然灾害">自然灾害</a>,<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%AB%E6%B0%91%E8%AE%8A" title="明末民變">明末民變</a>終於爆發。1644年,起義首領<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E8%87%AA%E6%88%90" title="李自成">李自成</a>攻克<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="北京">北京</a>,<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%80%9D%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="明思宗">明思宗</a>自縊身亡,歷二百七十七年的明朝滅亡。 </p><p><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D" title="明朝">明朝</a>晚期,居住在<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%9D%B1%E5%8C%97" class="mw-redirect" title="中國東北">東北</a>地區的<a href="/wiki/%E5%A5%B3%E7%9C%9F%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="女真人">女真人</a>(即後來的<a href="/wiki/%E6%BB%BF%E6%97%8F" class="mw-redirect" title="滿族">滿族</a>)在<a href="/wiki/%E5%8A%AA%E7%88%BE%E5%93%88%E8%B5%A4" class="mw-redirect" title="努爾哈赤">努爾哈赤</a>與<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%A4%AA%E6%A5%B5" title="皇太極">皇太極</a>父子帶領下開始興盛起來,與明朝抗衡。明督師<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E6%89%BF%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="孫承宗">孫承宗</a>、<a href="/wiki/%E8%A2%81%E5%B4%87%E7%85%A5" class="mw-redirect" title="袁崇煥">袁崇煥</a>修築<a href="/wiki/%E5%85%B3%E5%AE%81%E9%94%A6%E9%98%B2%E7%BA%BF" title="关宁锦防线">關寧錦防線</a>,抵禦女真人,取得<a href="/wiki/%E5%AE%81%E8%BF%9C%E4%B9%8B%E6%88%98" title="宁远之战">寧遠之戰</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%81%E9%94%A6%E4%B9%8B%E6%88%98" title="宁锦之战">寧錦之戰</a>的勝利,並擊退圍攻北京的女真兵馬。1630年,大淩河之戰後,明朝遼東勢力衰落,關寧錦防線開始瓦解,女真人曾五次突破長城攻打北京。1633年,山西爆发“<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%AB%E5%A4%A7%E9%BC%A0%E7%96%AB" title="明末大鼠疫">明末大鼠疫</a>”并传至<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%9F%8E" class="mw-redirect" title="北京城">北京城</a>,造成大量人员死亡,加速明朝灭亡。女真人終於在1644年<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E8%87%AA%E6%88%90" title="李自成">李自成</a>攻克<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="北京">北京</a>後不久,驅逐<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E8%87%AA%E6%88%90" title="李自成">李自成</a>,進入<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="北京">北京</a>。 </p><p>南方大臣先後擁護福王<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E7%94%B1%E5%B4%A7" class="mw-redirect" title="朱由崧">朱由崧</a>(<a href="/wiki/%E5%BC%98%E5%85%89" title="弘光">弘光</a>)、唐王<a href="/wiki/%E6%98%8E%E7%B4%B9%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="明紹宗">朱聿鍵</a>(<a href="/wiki/%E9%9A%86%E6%AD%A6" title="隆武">隆武</a>)、桂王<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%98%AD%E5%AE%97" class="mw-redirect" title="明昭宗">朱由榔</a>(<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E6%9B%86" title="永曆">永曆</a>)為帝,史稱<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%98%8E" title="南明">南明</a>,最終因實力不足及政治內鬥為清軍所滅。 </p><p>明朝舊臣<a href="/wiki/%E9%84%AD%E6%88%90%E5%8A%9F" title="鄭成功">鄭成功</a>從褔建沿岸<a href="/wiki/%E5%BB%88%E9%96%80" class="mw-redirect" title="廈門">廈門</a>和<a href="/wiki/%E9%87%91%E9%96%80" class="mw-redirect" title="金門">金門</a>攻取臺灣,並驅逐那裡的<a href="/wiki/%E8%8D%B7%E8%98%AD" class="mw-redirect" title="荷蘭">荷蘭</a>殖民者。<a href="/wiki/%E9%84%AD%E6%88%90%E5%8A%9F" title="鄭成功">鄭成功</a>死後,他的孫子<a href="/wiki/%E9%84%AD%E5%85%8B%E5%A1%BD" title="鄭克塽">鄭克塽</a>投降清軍,<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%B8%85%E7%8E%8B%E6%9C%9D" class="mw-redirect" title="大清王朝">大清王朝</a>將台灣併入中國版圖。 </p><p>明朝时,<a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%B2%B3" title="黄河">黄河</a>决溢143次,如<a href="/wiki/1410%E5%B9%B4%E9%BB%83%E6%B2%B3%E6%B0%BE%E6%BF%AB" title="1410年黃河氾濫">1410年黃河氾濫</a>事件。<a href="/wiki/%E5%B4%87%E7%A5%AF" title="崇祯">崇祯</a>元年至十四年(1628-1641年)里,有11年黄河发生决口,史不绝书。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="清朝"><span id=".E6.B8.85.E6.9C.9D"></span>清朝</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=48" title="编辑章节:清朝"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D" title="清朝">清朝</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="滿人的兴起"><span id=".E6.BB.BF.E4.BA.BA.E7.9A.84.E5.85.B4.E8.B5.B7"></span>滿人的兴起</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=49" title="编辑章节:滿人的兴起"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>明朝万历初年,董山的后代<a href="/wiki/%E8%A7%89%E6%98%8C%E5%AE%89" class="mw-redirect" title="觉昌安">觉昌安</a>与其子<a href="/wiki/%E5%A1%94%E5%85%8B%E4%B8%96" title="塔克世">塔克世</a>偕同明朝辽东总兵<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%88%90%E6%A2%81" title="李成梁">李成梁</a>,以<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E5%B7%9E%E5%8F%B3%E5%8D%AB" class="mw-redirect" title="建州右卫">建州右卫</a><a href="/wiki/%E7%8E%8B%E6%9D%B2" title="王杲">王杲</a>叛乱为由攻灭王杲与其子阿台,然而觉昌安父子也在混战中死亡。1586年明廷袭封塔克世之子<a href="/wiki/%E5%8A%AA%E5%B0%94%E5%93%88%E8%B5%A4" title="努尔哈赤">努尔哈赤</a>为指挥使作为补偿。 </p><p>努尔哈赤以祖、父遗留的十三副遗甲崛起,统一建州女真后陆续并吞女真各部,并与<a href="/wiki/%E6%BC%A0%E5%8D%97%E8%92%99%E5%8F%A4" title="漠南蒙古">漠南蒙古</a>友好。1616年努尔哈赤在今中国东北地区建国称汗,建立<a href="/wiki/%E5%90%8E%E9%87%91" title="后金">后金</a>,定都<a href="/wiki/%E8%B5%AB%E5%9B%BE%E9%98%BF%E6%8B%89" class="mw-redirect" title="赫图阿拉">赫图阿拉</a>(即兴京,今辽宁新宾)。建州女真国力日盛,1616年努尔哈赤在建立八旗制度后于赫图阿拉称汗立国。两年后他以“<a href="/wiki/%E4%B8%83%E5%A4%A7%E6%81%A8" title="七大恨">七大恨</a>”为由起兵反明。努尔哈赤在1619年的<a href="/wiki/%E8%90%A8%E5%B0%94%E6%B5%92%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="萨尔浒之战">萨尔浒之战</a>中,击败杨镐指挥的明军、朝鲜与叶赫联军;接连占领<a href="/wiki/%E6%B2%88%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="沈阳">沈阳</a>、<a href="/wiki/%E8%BE%BD%E9%98%B3%E5%BA%9C" title="辽阳府">辽阳</a>、<a href="/wiki/%E6%8A%9A%E9%A1%BA" class="mw-redirect" title="抚顺">抚顺</a>等辽东城市,随后战事集中于<a href="/wiki/%E9%81%BC%E8%A5%BF%E8%B5%B0%E5%BB%8A" title="遼西走廊">辽西地区</a>。努尔哈赤最后于1626年的<a href="/wiki/%E5%AE%81%E8%BF%9C%E6%88%98%E5%BD%B9" class="mw-redirect" title="宁远战役">宁远战役</a>中被<a href="/wiki/%E8%A2%81%E5%B4%87%E7%84%95" title="袁崇焕">袁崇焕</a>的红衣大炮击败,不久逝世。 </p><p>第八子<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%A4%AA%E6%9E%81" class="mw-redirect" title="皇太极">皇太极</a>历经权力斗争后继位。皇太极即位之后,针对努尔哈赤时期的社会矛盾进行了一系列改革,史称“<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E8%81%AA%E6%96%B0%E6%94%BF" title="天聪新政">天聪新政</a>”。还继续完善和扩大<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%85%AB%E6%97%97" title="蒙古八旗">蒙古八旗</a>、汉军八旗,设立<a href="/wiki/%E7%90%86%E8%97%A9%E9%99%A2" title="理藩院">理藩院</a>管辖蒙古等地事务。将都城<a href="/wiki/%E6%B2%88%E9%98%B3" class="mw-redirect" title="沈阳">沈阳</a>易名盛京,更改女真族名为<a href="/wiki/%E6%BB%A1%E6%97%8F" title="满族">满族</a>,1636年在盛京称帝,改年号为崇德,国号为大清。随后成功降伏西边蒙古<a href="/wiki/%E5%AF%9F%E5%93%88%E5%B0%94%E9%83%A8" title="察哈尔部">察哈尔部</a>,漠南蒙古归附清朝。另外,皇太极亲征<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E7%8E%8B%E6%9C%9D" title="朝鲜王朝">朝鲜</a>并使朝鲜成为大清的藩属。接着,皇太极经<a href="/wiki/%E5%AF%9F%E5%93%88%E5%B0%94%E9%83%A8" title="察哈尔部">察哈尔</a>绕道入侵明朝首都北京。1643年皇太极病死,在其長子<a href="/wiki/%E8%B1%AA%E6%A0%BC" title="豪格">豪格</a>,及其弟<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E7%88%BE%E8%A2%9E" title="多爾袞">多爾袞</a>的一場政治鬥爭後,由第九子福临继位,是为<a href="/wiki/%E9%A1%BA%E6%B2%BB%E5%B8%9D" title="顺治帝">顺治帝</a>。 </p><p>1644年,<a href="/wiki/%E5%90%B4%E4%B8%89%E6%A1%82" title="吴三桂">吴三桂</a>引<a href="/wiki/%E6%B8%85%E8%BB%8D%E5%85%A5%E9%97%9C" class="mw-redirect" title="清軍入關">清兵入关</a>,清朝将首都迁到<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="北京">北京</a>,清朝入主中原。从入关到其后的数十年时间内,在<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%B8%85%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="明清戰爭">明清戰爭</a>陆续消灭了农民军、<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%98%8E" title="南明">南明</a>和明郑等势力。后来清廷实行奖励垦荒、减免捐税的政策。并且正式开科取士,追尊<a href="/wiki/%E5%B4%87%E7%A5%AF%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="崇祯帝">崇祯帝</a>与明朝忠臣。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="前期的盛世"><span id=".E5.89.8D.E6.9C.9F.E7.9A.84.E7.9B.9B.E4.B8.96"></span>前期的盛世</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=50" title="编辑章节:前期的盛世"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:ChineseSoldierByWilliamAlexander1793.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/ChineseSoldierByWilliamAlexander1793.JPG/150px-ChineseSoldierByWilliamAlexander1793.JPG" decoding="async" width="150" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/ChineseSoldierByWilliamAlexander1793.JPG/225px-ChineseSoldierByWilliamAlexander1793.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/ChineseSoldierByWilliamAlexander1793.JPG/300px-ChineseSoldierByWilliamAlexander1793.JPG 2x" data-file-width="996" data-file-height="1438" /></a><figcaption>清朝早期規定各省綠營鳥銃兵佔全數一半,隨着火器技术日漸成熟,至清中葉鳥銃兵已完全取代弓兵</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Kangxi_Emperor.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Kangxi_Emperor.jpg/200px-Kangxi_Emperor.jpg" decoding="async" width="200" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Kangxi_Emperor.jpg/300px-Kangxi_Emperor.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Kangxi_Emperor.jpg/400px-Kangxi_Emperor.jpg 2x" data-file-width="827" data-file-height="1143" /></a><figcaption>《<a href="/wiki/%E5%BA%B7%E7%86%99%E5%B8%9D" title="康熙帝">康熙帝</a>讀書像》</figcaption></figure> <p>1661年顺治帝逝世,其子8岁的<a href="/wiki/%E5%BA%B7%E7%86%99%E5%B8%9D" title="康熙帝">康熙帝</a>即位,初由<a href="/wiki/%E5%AD%9D%E8%8E%8A%E6%96%87%E7%9A%87%E5%90%8E" title="孝莊文皇后">孝莊文皇后</a>及<a href="/wiki/%E7%B4%A2%E5%B0%BC_(%E6%B8%85%E6%9C%9D)" title="索尼 (清朝)">索尼</a>、<a href="/wiki/%E9%81%8F%E5%BF%85%E9%9A%86" title="遏必隆">遏必隆</a>、<a href="/wiki/%E8%98%87%E5%85%8B%E8%96%A9%E5%93%88" title="蘇克薩哈">蘇克薩哈</a>與<a href="/wiki/%E9%B0%B2%E6%8B%9C" class="mw-redirect" title="鰲拜">鰲拜</a>等四名輔政大臣輔政,四輔臣最終由鰲拜獨專。1669年始親政。<a href="/wiki/%E4%B8%89%E8%97%A9%E4%B9%8B%E4%B9%B1" title="三藩之乱">三藩之乱</a>于1681年清军攻入<a href="/wiki/%E4%BA%91%E5%8D%97" class="mw-redirect" title="云南">云南</a>后结束,同年,<a href="/wiki/%E9%83%91%E7%BB%8F" class="mw-redirect" title="郑经">郑经</a>之子<a href="/wiki/%E9%83%91%E5%85%8B%E5%A1%BD" class="mw-redirect" title="郑克塽">郑克塽</a>透過<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%AF%A7%E4%B9%8B%E8%AE%8A" title="東寧之變">東寧之變</a>继位,明郑因内乱不断导致不少将领降清。清朝派明郑降将<a href="/wiki/%E6%96%BD%E7%90%85" title="施琅">施琅</a>率领水师攻打<a href="/wiki/%E5%8F%B0%E6%B9%BE" class="mw-redirect" title="台湾">台湾</a>。<a href="/wiki/%E6%BE%8E%E6%B9%96%E6%B5%B7%E6%88%98" title="澎湖海战">施琅占领澎湖</a>,逼近东宁(今台湾台南),郑克塽率领大臣降清,至此明郑亡。 </p><p>清朝平定三藩后进入康雍乾时期,这段时期是清朝发展的高峰时期,称为<a href="/wiki/%E5%BA%B7%E9%9B%8D%E4%B9%BE%E7%9B%9B%E4%B8%96" class="mw-redirect" title="康雍乾盛世">康雍乾盛世</a>。康熙帝为政宽仁,留心民间疾苦,在他亲政不久后,便宣布停止<a href="/wiki/%E5%9C%88%E5%9C%B0" title="圈地">圈地</a>,放宽垦荒地的免税年限。他还着手整顿吏治,恢复<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E5%AF%9F" title="京察">京察</a>、大计等考核制度。受康熙帝的“滋生人丁,永不加赋”政策以及外来农作物的引进等影响,清朝人口大大提升。他先后任用<a href="/wiki/%E9%9D%B3%E8%BE%85" class="mw-redirect" title="靳辅">靳辅</a>和<a href="/wiki/%E4%BA%8E%E6%88%90%E9%BE%99" class="mw-redirect" title="于成龙">于成龙</a>治理黄河与大运河。康熙中期以后,因战乱而遭到严重破坏的手工业逐步得到恢复和发展。为安定社会秩序,他颁行十六条圣谕,要地方人士循循告诫乡民。他又派心腹包衣(即家奴)如<a href="/wiki/%E6%9B%B9%E5%AF%85" title="曹寅">曹寅</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E7%85%A6" title="李煦">李煦</a>等人打探地方物价、人民收入与官绅不轨之事,并以密褶奏报。此即<a href="/wiki/%E5%AF%86%E6%8A%98%E5%88%B6%E5%BA%A6" class="mw-redirect" title="密折制度">密折制度</a>的萌芽,到雍正时期趋于完善。康熙帝重视对汉族士大夫的优遇,他多次举办博学鸿儒科,创建<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%B9%A6%E6%88%BF" class="mw-redirect" title="南书房">南书房</a>,并且向来华传教士学习西方科学与文化。 </p><p>1690年至1697年间<a href="/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%B0%E5%B8%83%E9%80%9A%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="乌兰布通之战">乌兰布通之战</a>与<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%BE%81%E5%99%B6%E7%88%BE%E4%B8%B9" class="mw-redirect" title="三征噶爾丹">三征噶尔丹</a>使噶尔丹战死,创立<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E5%80%AB%E6%9C%83%E7%9B%9F" class="mw-redirect" title="多倫會盟">多伦会盟</a>以保护<a href="/wiki/%E5%96%80%E5%B0%94%E5%96%80%E8%92%99%E5%8F%A4" class="mw-redirect" title="喀尔喀蒙古">喀尔喀蒙古</a>。青藏地区的<a href="/wiki/%E5%92%8C%E7%A1%95%E7%89%B9%E6%B1%97%E5%9B%BD" title="和硕特汗国">和硕特汗国</a>协助<a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%95%99" class="mw-redirect" title="黄教">黄教</a>的达赖五世,击败<a href="/wiki/%E7%BA%A2%E6%95%99" class="mw-redirect" title="红教">红教</a>统一全藏,之后分裂成青海与西藏和硕特。<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E5%85%AD%E4%B8%96%E8%BE%BE%E8%B5%96%E5%96%87%E5%98%9B" title="第六世达赖喇嘛">达赖六世</a>时,藏区政事交由第巴(理事大臣)<a href="/wiki/%E6%A1%91%E7%BB%93%E5%98%89%E9%94%99" title="桑结嘉错">桑结嘉错</a>管理,他联合准噶尔对抗西藏和硕特的<a href="/wiki/%E6%8B%89%E8%97%8F%E6%B1%97" title="拉藏汗">拉藏汗</a>,拉藏汗先下手杀桑结嘉错并废除达赖六世。1717年噶尔丹的侄子<a href="/wiki/%E7%AD%96%E5%A6%84%E9%98%BF%E6%8B%89%E5%B8%83%E5%9D%A6" title="策妄阿拉布坦">策妄阿拉布坦</a>入侵西藏,攻杀拉藏汗,并且占领拉萨。清军多次被准军击败,最后于1720年由胤禵率军驱除成功,协助<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%83%E4%B8%96%E8%BE%BE%E8%B5%96%E5%96%87%E5%98%9B" title="第七世达赖喇嘛">达赖七世</a>入藏,以拉藏汗旧臣管理藏区。 </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Yongzheng_as_Commoner%27s_dress.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Yongzheng_as_Commoner%27s_dress.jpg/200px-Yongzheng_as_Commoner%27s_dress.jpg" decoding="async" width="200" height="253" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Yongzheng_as_Commoner%27s_dress.jpg/300px-Yongzheng_as_Commoner%27s_dress.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ce/Yongzheng_as_Commoner%27s_dress.jpg 2x" data-file-width="350" data-file-height="443" /></a><figcaption>《<a href="/wiki/%E9%9B%8D%E6%AD%A3%E5%B8%9D" title="雍正帝">雍正帝</a>手持如意像》</figcaption></figure> <p>1722年康熙帝传位于胤禛,即<a href="/wiki/%E9%9B%8D%E6%AD%A3%E5%B8%9D" title="雍正帝">雍正帝</a>。雍正帝在位十三年,针对康熙时期的弊端采取补救措施,以延续康雍乾盛世。他设置<a href="/wiki/%E5%86%9B%E6%9C%BA%E5%A4%84" title="军机处">军机处</a>加强皇权,废杀与他对立的王公并削弱<a href="/wiki/%E4%BA%B2%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="亲王">亲王</a>势力。雍正帝注重皇子教育,采取<a href="/wiki/%E7%A7%98%E5%AF%86%E7%AB%8B%E5%84%B2%E5%88%B6%E5%BA%A6" class="mw-redirect" title="秘密立儲制度">秘密立儲制度</a>以防止康熙晚年诸皇子争位的局面再度发生。将<a href="/wiki/%E4%B8%81%E9%8A%80" title="丁銀">丁银</a>并入地赋,减轻无地贫民的负担。为解决地方贪腐问题使<a href="/wiki/%E7%81%AB%E8%80%97%E6%AD%B8%E5%85%AC" class="mw-redirect" title="火耗歸公">火耗归公</a>,耗羡费用改由中央政府计算;设置<a href="/wiki/%E5%85%BB%E5%BB%89%E9%93%B6" class="mw-redirect" title="养廉银">养廉银</a>以提高地方官员的薪水。雍正初年<a href="/wiki/%E9%9D%92%E6%B5%B7" class="mw-redirect" title="青海">青海</a>亲王<a href="/wiki/%E7%BD%97%E5%8D%9C%E8%97%8F%E4%B8%B9%E6%B4%A5" title="罗卜藏丹津">罗卜藏丹津</a>意图复兴<a href="/wiki/%E5%92%8C%E7%A1%95%E7%89%B9%E6%B1%97%E5%9B%BD" title="和硕特汗国">和硕特汗国</a>而乱,隔年<a href="/wiki/%E5%B9%B4%E7%BE%B9%E5%B0%A7" title="年羹尧">年羹尧</a>与<a href="/wiki/%E5%B2%B3%E9%92%9F%E7%90%AA" title="岳钟琪">岳钟琪</a>等人平定。听从<a href="/wiki/%E9%84%82%E5%B0%94%E6%B3%B0" title="鄂尔泰">鄂尔泰</a>建议推行<a href="/wiki/%E6%94%B9%E5%9C%9F%E5%BD%92%E6%B5%81" title="改土归流">改土归流</a>以地方官管理少数民族。将<a href="/wiki/%E5%96%80%E5%B0%94%E5%96%80%E8%92%99%E5%8F%A4" class="mw-redirect" title="喀尔喀蒙古">喀尔喀蒙古</a>正式并入清朝;并且为巩固蒙古于1727年与<a href="/wiki/%E4%BF%84%E7%BD%97%E6%96%AF%E5%B8%9D%E5%9B%BD" title="俄罗斯帝国">沙俄</a>签订《<a href="/wiki/%E6%81%B0%E5%85%8B%E5%9B%BE%E6%9D%A1%E7%BA%A6" class="mw-redirect" title="恰克图条约">恰克图条约</a>》,确立中俄中段疆界。1732年<a href="/wiki/%E5%99%B6%E5%B0%94%E4%B8%B9%E7%AD%96%E9%9B%B6" title="噶尔丹策零">噶尔丹策零</a>东征喀尔喀蒙古,兵至杭爱山,被喀尔喀亲王<a href="/wiki/%E7%AD%96%E6%A3%B1" title="策棱">策棱</a>击败。1734年清准和谈,以<a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%B0%94%E6%B3%B0%E5%B1%B1" class="mw-redirect" title="阿尔泰山">阿尔泰山</a>为界,西北大致和平。1735年雍正帝于工作时去世,其子弘历继位,即<a href="/wiki/%E4%B9%BE%E9%9A%86%E5%B8%9D" title="乾隆帝">乾隆帝</a>。 </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:The_Qianlong_Emperor_in_Ceremonial_Armour_on_Horseback.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/The_Qianlong_Emperor_in_Ceremonial_Armour_on_Horseback.jpg/200px-The_Qianlong_Emperor_in_Ceremonial_Armour_on_Horseback.jpg" decoding="async" width="200" height="279" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/The_Qianlong_Emperor_in_Ceremonial_Armour_on_Horseback.jpg/300px-The_Qianlong_Emperor_in_Ceremonial_Armour_on_Horseback.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/The_Qianlong_Emperor_in_Ceremonial_Armour_on_Horseback.jpg/400px-The_Qianlong_Emperor_in_Ceremonial_Armour_on_Horseback.jpg 2x" data-file-width="2742" data-file-height="3825" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E9%83%8E%E4%B8%96%E5%AF%A7" title="郎世寧">郎世寧</a>繪<a href="/wiki/%E4%B9%BE%E9%9A%86%E5%B8%9D" title="乾隆帝">乾隆帝</a><a href="/wiki/%E5%8D%97%E8%8B%91" title="南苑">南苑</a>閱兵的《大閱鎧甲騎馬像》</figcaption></figure> <p>乾隆帝在位时期是清朝的全盛时期。期间人口不断增加使乾隆末年突破三亿大关,约占当时世界人口的三分之一。<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E5%8D%97" title="江南">江南</a>与<a href="/wiki/%E5%B9%BF%E4%B8%9C" class="mw-redirect" title="广东">广东</a>等地的<a href="/wiki/%E4%B8%9D%E7%BB%87%E4%B8%9A" class="mw-redirect" title="丝织业">丝织业</a>与棉织业都很发达,<a href="/wiki/%E6%99%AF%E5%BE%B7%E9%95%87" class="mw-redirect" title="景德镇">景德镇</a>的瓷器都达到历史高峰。与此同时,<a href="/wiki/%E9%93%B6%E5%8F%B7" class="mw-redirect" title="银号">银号</a>亦开始在<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E8%A5%BF" class="mw-redirect" title="山西">山西</a>出现。乾隆帝鸿讲学术,此时期有许多书籍出版,1773年更下令编纂《<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%BA%93%E5%85%A8%E4%B9%A6" class="mw-redirect" title="四库全书">四库全书</a>》,与《<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E4%BB%8A%E5%9B%BE%E4%B9%A6%E9%9B%86%E6%88%90" title="古今图书集成">古今图书集成</a>》成为全世界最庞大的类书,这些都成为盛世的文化标志。 </p><p>对外方面,乾隆十七年(1752年)冬,<a href="/wiki/%E8%BE%BE%E7%93%A6%E9%BD%90" title="达瓦齐">达瓦齐</a>袭夺<a href="/wiki/%E5%87%86%E5%99%B6%E5%B0%94%E6%B1%97%E5%9B%BD" title="准噶尔汗国">准噶尔汗国</a>汗位,<a href="/wiki/%E9%98%BF%E7%9D%A6%E5%B0%94%E6%92%92%E7%BA%B3" title="阿睦尔撒纳">阿睦尔撒纳</a>在随后的内斗中被击败归附清廷。乾隆皇帝乘机于乾隆二十年(1755年)派其为引导,以定北将军<a href="/wiki/%E7%8F%AD%E7%AC%AC" title="班第">班第</a>率军<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%AE%9A%E5%87%86%E5%99%B6%E5%B0%94" class="mw-redirect" title="平定准噶尔">平定准噶尔</a>,攻下<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E7%8A%81" class="mw-redirect" title="伊犁">伊犁</a>。乾隆帝派<a href="/wiki/%E5%85%86%E6%83%A0" title="兆惠">兆惠</a>西征,阿睦尔撒纳战败逃亡<a href="/wiki/%E5%93%88%E8%90%A8%E5%85%8B%E6%B1%97%E5%9B%BD" title="哈萨克汗国">哈萨克汗国</a>,后因为哈萨克汗归降于乾隆,又逃亡<a href="/wiki/%E4%BF%84%E7%BD%97%E6%96%AF%E5%B8%9D%E5%9B%BD" title="俄罗斯帝国">沙俄</a>,阿睦尔撒纳于乾隆二十二年(1757年)病死,天山北路遂告平定。然而在<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B1%B1%E5%8D%97%E8%B7%AF" class="mw-redirect" title="天山南路">天山南路</a>,回部领袖<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%B0%8F%E5%92%8C%E5%8D%93" class="mw-redirect" title="大小和卓">大小和卓</a>兄弟起兵反清,称<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%B0%8F%E5%92%8C%E5%8D%93%E4%B9%8B%E4%B9%B1" class="mw-redirect" title="大小和卓之乱">大小和卓之乱</a>。乾隆二十三年(1758年)乾隆帝再命兆惠西征,兆惠与富德最终攻灭大小和卓,并让帕米尔高原以西的中亚各国成为藩属国。乾隆末年,<a href="/wiki/%E5%B0%BC%E6%B3%8A%E5%B0%94" title="尼泊尔">尼泊尔</a>的<a href="/wiki/%E5%BB%93%E5%B0%94%E5%96%80%E7%8E%8B%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="廓尔喀王国">廓尔喀王国</a>两次入侵<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E8%97%8F" class="mw-redirect" title="西藏">西藏</a>。1793年清廷派<a href="/wiki/%E7%A6%8F%E5%BA%B7%E5%AE%89" title="福康安">福康安</a>与<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E8%98%AD%E5%AF%9F" title="海蘭察">海兰察</a>领兵入藏,<a href="/wiki/%E5%BB%93%E7%88%BE%E5%96%80%E4%B9%8B%E5%BD%B9" title="廓爾喀之役">击退廓尔喀入侵</a>,<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E4%B8%B9" title="不丹">不丹</a>与<a href="/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%9F%E9%9B%84" class="mw-redirect" title="哲孟雄">哲孟雄</a>(今锡金)亦为藩属国,加强<a href="/wiki/%E9%A9%BB%E8%97%8F%E5%A4%A7%E8%87%A3" class="mw-redirect" title="驻藏大臣">驻藏大臣</a>的权力。西南,乾隆初年派<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E5%B9%BF%E6%B3%97" title="张广泗">张广泗</a>平定贵州<a href="/wiki/%E8%8B%97%E6%B0%91" class="mw-redirect" title="苗民">苗民之乱</a>,随后清军前往平定<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%B0%8F%E9%87%91%E5%B7%9D%E4%B9%8B%E5%BD%B9" title="大小金川之役">大小金川之役</a>。期间缅甸<a href="/wiki/%E8%B4%A1%E6%A6%9C%E7%8E%8B%E6%9C%9D" title="贡榜王朝">贡榜王朝</a>与中国爆发<a href="/wiki/%E6%B8%85%E7%BC%85%E6%88%98%E4%BA%89" title="清缅战争">清缅战争</a>。1769年乾隆帝派<a href="/wiki/%E5%82%85%E6%81%92" title="傅恒">傅恒</a>、<a href="/wiki/%E9%98%BF%E6%A1%82" title="阿桂">阿桂</a>入缅未果,双方最后停战。1784年<a href="/wiki/%E6%9A%B9%E7%BD%97" class="mw-redirect" title="暹罗">暹罗</a><a href="/wiki/%E5%8D%B4%E5%85%8B%E9%87%8C%E7%8E%8B%E6%9C%9D" class="mw-redirect" title="却克里王朝">却克里王朝</a>派使朝贡,1788年缅甸为应付暹罗威胁,也派使朝贡。1789年<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%8D%97" title="越南">安南</a>发生<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%B1%B1%E6%9C%9D" title="西山朝">西山朝</a>统一<a href="/wiki/%E5%90%8E%E9%BB%8E%E6%9C%9D" class="mw-redirect" title="后黎朝">后黎朝</a>、<a href="/wiki/%E9%83%91%E4%B8%BB" class="mw-redirect" title="郑主">郑主</a>与<a href="/wiki/%E5%B9%BF%E5%8D%97%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="广南国">广南国</a>。清军击败西山朝,护送黎帝<a href="/wiki/%E9%BB%8E%E6%84%8D%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="黎愍帝">黎愍帝</a>复位,途中遭西山军的伏击而败,史称<a href="/wiki/%E6%B8%85%E8%BB%8D%E5%85%A5%E8%B6%8A%E6%88%B0%E7%88%AD" title="清軍入越戰爭">清越战争</a>。<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%B1%B1%E6%9C%9D" title="西山朝">西山朝</a><a href="/wiki/%E9%98%AE%E6%83%A0" title="阮惠">阮惠</a>遣使向清廷谢罪,清廷封为<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%8D%97%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="安南王">安南王</a>。 </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Qing_Dynasty_1820.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Qing_Dynasty_1820.png/300px-Qing_Dynasty_1820.png" decoding="async" width="300" height="223" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Qing_Dynasty_1820.png/450px-Qing_Dynasty_1820.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Qing_Dynasty_1820.png/600px-Qing_Dynasty_1820.png 2x" data-file-width="910" data-file-height="675" /></a><figcaption>乾隆五十五年(1790年),乾隆帝授予<a href="/wiki/%E6%9C%A8%E9%82%A6" title="木邦">木邦</a>、<a href="/wiki/%E5%AD%9F%E8%89%AE" class="mw-redirect" title="孟艮">孟艮</a>、<a href="/w/index.php?title=%E8%9B%AE%E8%8E%AB&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="蛮莫(页面不存在)">蛮莫</a>三地等同缅甸地位甌脫後,清王朝形成穩定疆域,一直維持到約50年後在<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E9%B8%A6%E7%89%87%E6%88%98%E4%BA%89" title="第一次鸦片战争">第一次鸦片战争</a>中喪失<a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF%E5%B2%9B" class="mw-redirect" title="香港岛">香港岛</a>并在<a href="/wiki/%E6%A3%AE%E5%B7%B4%E6%88%B0%E7%88%AD" title="森巴戰爭">森巴戰爭</a>中失去对<a href="/wiki/%E6%8B%89%E9%81%94%E5%85%8B" title="拉達克">拉達克</a>的控制</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E5%A4%A7%E6%B8%85%E5%B8%9D%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/%E5%A4%A7%E6%B8%85%E5%B8%9D%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png/300px-%E5%A4%A7%E6%B8%85%E5%B8%9D%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/%E5%A4%A7%E6%B8%85%E5%B8%9D%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png/450px-%E5%A4%A7%E6%B8%85%E5%B8%9D%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/%E5%A4%A7%E6%B8%85%E5%B8%9D%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png/600px-%E5%A4%A7%E6%B8%85%E5%B8%9D%E5%9B%BD%E5%85%A8%E5%9B%BE.png 2x" data-file-width="1440" data-file-height="1080" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E5%85%89%E7%BB%AA" title="光绪">光绪</a>三十一年(1905年)清朝官方全國地图</figcaption></figure> <p>乾隆期间清朝疆域达1300万余平方公里,东方的<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E7%8E%8B%E6%9C%9D" title="朝鲜王朝">朝鲜</a>与<a href="/wiki/%E7%90%89%E7%90%83%E5%9B%BD" title="琉球国">琉球国</a>也早就成为藩属国之一。只有<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B6%E5%B9%95%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="江戶幕府">江戶幕府</a>统治的<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本">日本</a>处于锁国时期,与清朝来往甚少。乾隆帝以<a href="/wiki/%E5%8D%81%E5%85%A8%E6%AD%A6%E5%8A%9F" title="十全武功">十全武功</a>自誉,他平定准噶尔与回疆大小和卓之乱,把<a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%96%86" class="mw-redirect" title="新疆">新疆</a>納入中國版圖,四川、贵州等地继续<a href="/wiki/%E6%94%B9%E5%9C%9F%E5%BD%92%E6%B5%81" title="改土归流">改土归流</a>,然而其余战事皆小题大作使国库严重损耗,让清朝国力衰退。乾隆时期的户部存银最高达8,000万两,常年保持在6,000-7,000万两左右,足以应付政府的各项日常开支、重大工程、战争,而虽然清朝的赋税较为轻,且于康乾时期多次对外用兵、大兴各项工程,但每年国家财政都会有余,国库储备逐年上升。当时人口暴增与乡村土地兼并严重,使得许多农民失去土地;加上贪官<a href="/wiki/%E5%92%8C%E7%8F%85" title="和珅">和珅</a>等官员腐败,于乾隆晚期到嘉庆时期陆续爆发民变。<a href="/wiki/%E7%99%BD%E8%8E%B2%E6%95%99" class="mw-redirect" title="白莲教">白莲教</a>于1770年代举兵,后来又于1796年爆发<a href="/wiki/%E5%B7%9D%E6%A5%9A%E6%95%99%E4%B9%B1" title="川楚教乱">川楚教乱</a>,八年后被清军镇压,领袖<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E4%B8%89%E6%A7%90" title="王三槐">王三槐</a>被处死。台湾天地会领袖<a href="/wiki/%E6%9E%97%E7%88%BD%E6%96%87" title="林爽文">林爽文</a>于1787年发动<a href="/wiki/%E6%9E%97%E7%88%BD%E6%96%87%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="林爽文事件">林爽文事件</a>,历时一年多。在乾隆年间,平定大小金川之乱、消灭准噶尔汗国等各威胁,将<a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%96%86" class="mw-redirect" title="新疆">新疆</a>正式重新纳入中国版图,并且颁布被视为西藏属于中国领土的最有力的证据《<a href="/wiki/%E6%AC%BD%E5%AE%9A%E8%97%8F%E5%85%A7%E5%96%84%E5%BE%8C%E7%AB%A0%E7%A8%8B" title="欽定藏內善後章程">钦定藏内善后章程</a>》二十九条,加强中央政府对西藏的管治,影響现代中国的版图<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E9%A2%90%E5%92%8C%E5%9B%AD%E4%B8%87%E5%AF%BF%E5%B1%B1%E4%BD%9B%E9%A6%99%E9%98%81.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/%E9%A2%90%E5%92%8C%E5%9B%AD%E4%B8%87%E5%AF%BF%E5%B1%B1%E4%BD%9B%E9%A6%99%E9%98%81.jpg/220px-%E9%A2%90%E5%92%8C%E5%9B%AD%E4%B8%87%E5%AF%BF%E5%B1%B1%E4%BD%9B%E9%A6%99%E9%98%81.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/%E9%A2%90%E5%92%8C%E5%9B%AD%E4%B8%87%E5%AF%BF%E5%B1%B1%E4%BD%9B%E9%A6%99%E9%98%81.jpg/330px-%E9%A2%90%E5%92%8C%E5%9B%AD%E4%B8%87%E5%AF%BF%E5%B1%B1%E4%BD%9B%E9%A6%99%E9%98%81.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/%E9%A2%90%E5%92%8C%E5%9B%AD%E4%B8%87%E5%AF%BF%E5%B1%B1%E4%BD%9B%E9%A6%99%E9%98%81.jpg/440px-%E9%A2%90%E5%92%8C%E5%9B%AD%E4%B8%87%E5%AF%BF%E5%B1%B1%E4%BD%9B%E9%A6%99%E9%98%81.jpg 2x" data-file-width="2896" data-file-height="1944" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E9%A2%90%E5%92%8C%E5%9B%AD" title="颐和园">颐和园</a>,修建於乾隆年間</figcaption></figure> <p>1796年乾隆皇帝禅位于<a href="/wiki/%E5%98%89%E5%BA%86%E7%9A%87%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="嘉庆皇帝">嘉庆皇帝</a>。乾隆帝虽为<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E4%B8%8A%E7%9A%87" title="太上皇">太上皇</a>,但依然“训政”至1799年去世掌權64年,嘉慶四年一月三日去世,終年八十九歲。嘉庆帝方得以亲政。然而嘉庆帝未能解决弊端,在乾隆帝驾崩後,清朝继续走向衰退。1820年嘉慶帝駕崩,秉國二十五載,由<a href="/wiki/%E9%81%93%E5%85%89%E5%B8%9D" title="道光帝">道光帝</a>繼位。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="近代的衝擊"><span id=".E8.BF.91.E4.BB.A3.E7.9A.84.E8.A1.9D.E6.93.8A"></span>近代的衝擊</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=51" title="编辑章节:近代的衝擊"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%BF%91%E4%BB%A3%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國近代史">中國近代史</a>、<a href="/wiki/%E8%99%8E%E9%96%80%E9%8A%B7%E7%85%99" class="mw-redirect" title="虎門銷煙">虎門銷煙</a>、<a href="/wiki/%E9%B4%89%E7%89%87%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="鴉片戰爭">鴉片戰爭</a>、<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="南京條約">南京條約</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%B9%B3%E5%A4%A9%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="太平天國">太平天國</a>、<a href="/wiki/%E6%B9%98%E5%86%9B%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B1%A0%E5%9F%8E" title="湘军南京屠城">湘军南京屠城</a>、<a href="/wiki/%E8%8B%B1%E6%B3%95%E8%81%AF%E8%BB%8D%E4%B9%8B%E5%BD%B9" class="mw-redirect" title="英法聯軍之役">英法联军之役</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="北京條約">北京條約</a>、<a href="/wiki/%E7%92%A6%E7%90%BF%E6%A2%9D%E7%B4%84" title="璦琿條約">璦琿條約</a>、<a href="/wiki/%E6%B4%8B%E5%8B%99%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="洋務運動">洋務運動</a>、<a href="/wiki/%E7%94%B2%E5%8D%88%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="甲午戰爭">甲午戰爭</a>、<a href="/wiki/%E9%A6%AC%E9%97%9C%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="馬關條約">馬關條約</a>、<a href="/wiki/%E7%99%BE%E6%97%A5%E7%B6%AD%E6%96%B0" class="mw-redirect" title="百日維新">百日維新</a>、<a href="/wiki/%E7%BE%A9%E5%92%8C%E5%9C%98%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="義和團運動">義和團運動</a>、<a href="/wiki/%E5%85%AB%E5%9C%8B%E8%81%AF%E8%BB%8D%E4%B9%8B%E5%BD%B9" class="mw-redirect" title="八國聯軍之役">八國聯軍之役</a>、<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6" title="辛丑条约">辛丑条约</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%81%E6%88%8A%E5%A5%87%E8%8D%92" title="丁戊奇荒">丁戊奇荒</a>和<a href="/wiki/1887%E5%B9%B4%E9%BB%84%E6%B2%B3%E5%86%B3%E5%8F%A3" title="1887年黄河决口">1887年黄河决口</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Destroying_Chinese_war_junks,_by_E._Duncan_(1843).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Destroying_Chinese_war_junks%2C_by_E._Duncan_%281843%29.jpg/280px-Destroying_Chinese_war_junks%2C_by_E._Duncan_%281843%29.jpg" decoding="async" width="280" height="183" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Destroying_Chinese_war_junks%2C_by_E._Duncan_%281843%29.jpg/420px-Destroying_Chinese_war_junks%2C_by_E._Duncan_%281843%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Destroying_Chinese_war_junks%2C_by_E._Duncan_%281843%29.jpg/560px-Destroying_Chinese_war_junks%2C_by_E._Duncan_%281843%29.jpg 2x" data-file-width="1040" data-file-height="681" /></a><figcaption>1841年<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E9%B4%89%E7%89%87%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="第一次鴉片戰爭">鴉片戰爭</a><a href="/wiki/%E8%99%8E%E9%97%A8%E4%B9%8B%E6%88%98" title="虎门之战">虎門之戰</a>期間,英國<a href="/wiki/%E5%A4%8D%E4%BB%87%E5%A5%B3%E7%A5%9E%E5%8F%B7" title="复仇女神号">復仇女神號</a>(最右後方)戰艦擊毀一艘清朝<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%B8%86%E8%88%B9" class="mw-redirect" title="中國帆船">戎克船</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:The_Signing_of_the_Treaty_of_Nanking.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/The_Signing_of_the_Treaty_of_Nanking.jpg/220px-The_Signing_of_the_Treaty_of_Nanking.jpg" decoding="async" width="220" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/The_Signing_of_the_Treaty_of_Nanking.jpg/330px-The_Signing_of_the_Treaty_of_Nanking.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/The_Signing_of_the_Treaty_of_Nanking.jpg/440px-The_Signing_of_the_Treaty_of_Nanking.jpg 2x" data-file-width="9686" data-file-height="3633" /></a><figcaption>1842年<a href="/wiki/%E9%B8%A6%E7%89%87%E6%88%98%E4%BA%89" title="鸦片战争">鸦片战争</a>后,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="中国">中国</a>与<a href="/wiki/%E8%8B%B1%E5%9B%BD" title="英国">英国</a>在<a href="/wiki/%E6%B1%97%E8%8F%AF%E5%9B%87%E8%99%9F" class="mw-redirect" title="汗華囇號">汗华囇号</a>上签署《<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E6%9D%A1%E7%BA%A6" title="南京条约">南京条约</a>》</figcaption></figure> <p>到了19世紀初,清朝已經走向衰落,在嘉慶年間先後爆發<a href="/wiki/%E5%B7%9D%E6%A5%9A%E6%95%99%E4%B9%B1" title="川楚教乱">川楚教乱</a>,與此同時海上強國<a href="/wiki/%E8%8B%B1%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="英國">英國</a>、<a href="/wiki/%E8%8D%B7%E8%98%AD" class="mw-redirect" title="荷蘭">荷蘭</a>與<a href="/wiki/%E8%91%A1%E8%90%84%E7%89%99" title="葡萄牙">葡萄牙</a>等紛紛開始強制與中國貿易。1787年,英國商人開始向華輸入<a href="/wiki/%E9%B4%89%E7%89%87" class="mw-redirect" title="鴉片">鴉片</a>,導致中國的國際貿易由巨额順差變為巨額逆差。清廷於1815年頒佈搜查洋船鴉片章程,然而英商無視禁令依然走私大量鴉片,<a href="/wiki/%E9%81%93%E5%85%89%E5%B8%9D" title="道光帝">道光皇帝</a>于1838年派<a href="/wiki/%E6%9E%97%E5%89%87%E5%BE%90" class="mw-redirect" title="林則徐">林則徐</a>赴<a href="/wiki/%E5%BB%A3%E5%B7%9E%E5%B8%82" class="mw-redirect" title="廣州市">廣州</a>禁煙。1839年6月,將237萬多斤鴉片在虎門銷毀,史稱<a href="/wiki/%E8%99%8E%E9%96%80%E9%8A%B7%E7%85%99" class="mw-redirect" title="虎門銷煙">虎門銷煙</a>。英國政府因此於1840年6月發動<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E9%B8%A6%E7%89%87%E6%88%98%E4%BA%89" title="第一次鸦片战争">鴉片戰爭</a>。1842年,英軍進入<a href="/wiki/%E9%95%B7%E6%B1%9F" class="mw-redirect" title="長江">長江</a>,切斷江南對<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京</a>的物資供應,於是清廷求和,《<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="南京條約">南京條約</a>》簽署,除在東南沿海開放<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%B8%82" title="上海市">上海</a>等5個通商口岸之外,還割讓<a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF%E5%B3%B6" title="香港島">香港島</a>,中國的主權受到破壞。一般<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E9%99%B8" class="mw-redirect" title="中國大陸">中國大陸</a>史學界認為這是<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%BF%91%E4%BB%A3%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國近代史">中國近代史</a>的開始。 </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Regaining_the_Provincial_Capital_of_Ruizhou.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Regaining_the_Provincial_Capital_of_Ruizhou.jpg/280px-Regaining_the_Provincial_Capital_of_Ruizhou.jpg" decoding="async" width="280" height="123" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Regaining_the_Provincial_Capital_of_Ruizhou.jpg/420px-Regaining_the_Provincial_Capital_of_Ruizhou.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Regaining_the_Provincial_Capital_of_Ruizhou.jpg/560px-Regaining_the_Provincial_Capital_of_Ruizhou.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="877" /></a><figcaption>1850年至1864年太平天國起義軍與清軍激戰的情景</figcaption></figure> <p>與此同時中國國內反抗清朝的鬥爭再度興起。1851年,受到<a href="/wiki/%E5%9F%BA%E7%9D%A3%E6%95%99" title="基督教">基督教</a>影響的秀才<a href="/wiki/%E6%B4%AA%E7%A7%80%E5%85%A8" title="洪秀全">洪秀全</a>建立<a href="/wiki/%E6%8B%9C%E4%B8%8A%E5%B8%9D%E6%9C%83" title="拜上帝會">拜上帝會</a>,發動<a href="/wiki/%E9%87%91%E7%94%B0%E8%B5%B7%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="金田起義">金田起義</a>並創建<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%B9%B3%E5%A4%A9%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="太平天國">太平天國</a>。太平天国是中国历史上规模最大的一次<a href="/wiki/%E5%86%9C%E6%B0%91%E8%B5%B7%E4%B9%89" class="mw-redirect" title="农民起义">农民起义</a>。太平天國曾經一度佔領南方部分省份,並定都<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="南京市">南京</a>(改名“天京”),建立政教合一的中央政權。到了1864年7月,<a href="/wiki/%E6%9B%BE%E5%9B%BD%E8%97%A9" title="曾国藩">曾国藩</a>弟<a href="/wiki/%E6%9B%BE%E5%9B%BD%E8%8D%83" title="曾国荃">曾国荃</a>率<a href="/wiki/%E6%B9%98%E5%86%9B" title="湘军">湘军</a>攻陷天京,<a href="/wiki/%E6%B9%98%E5%86%9B%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B1%A0%E5%9F%8E" title="湘军南京屠城">对无辜百姓展开屠杀与抢掠</a>,太平天国才正式结束。南京城被烧毁,百姓死伤无数,南京人痛恨湘军,称曾国藩和曾国荃为曾剃头、曾屠户。<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6%E9%99%A2%E9%99%A2%E5%A3%AB" title="中央研究院院士">中央研究院院士</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6%E9%99%A2%E8%BF%91%E4%BB%A3%E5%8F%B2%E7%A0%94%E7%A9%B6%E6%89%80" title="中央研究院近代史研究所">中央研究院近代史研究所</a>创所所长<a href="/wiki/%E9%83%AD%E5%BB%B7%E4%BB%A5" title="郭廷以">郭廷以</a>在其所著《<a href="/wiki/%E8%BF%91%E4%BB%A3%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%8F%B2%E7%B6%B1" title="近代中國史綱">近代中國史綱</a>》引<a href="/wiki/%E8%B5%B5%E7%83%88%E6%96%87" title="赵烈文">赵烈文</a>《能静居日记》记载曾国荃率<a href="/wiki/%E6%B9%98%E8%BB%8D" class="mw-redirect" title="湘軍">湘軍</a>攻入南京城后的情景:“湘军‘贪掠夺,颇乱伍。中军各勇留营者皆去搜括’,……‘沿街死尸十之九皆老者。其幼孩未满二、三岁者亦被戳以为戏,匍匐道上。妇女四十岁以下者一人俱无(均被虏),老者负伤或十余刀,数十刀,哀号之声达于四方。’凡此均为曾国荃幕友<a href="/wiki/%E8%B5%B5%E7%83%88%E6%96%87" title="赵烈文">赵烈文</a>目睹所记,总计死者约二三十万人(死亡人数有争议)。”<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>同一時期其他的運動還有<a href="/wiki/%E6%B4%AA%E9%97%A8" title="洪门">天地會</a>、<a href="/wiki/%E6%8D%BB%E8%BB%8D" class="mw-redirect" title="捻軍">捻軍</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%B8%82" title="上海市">上海</a><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%88%80%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="小刀會">小刀會起義</a>、<a href="/wiki/%E7%94%98%E8%82%85%E7%9C%81" class="mw-redirect" title="甘肅省">甘肅</a><a href="/wiki/%E5%90%8C%E6%B2%BB%E9%99%95%E7%94%98%E5%9B%9E%E5%8F%98" class="mw-redirect" title="同治陕甘回变">同治回乱</a>等。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Flag_of_China_(1862%E2%80%931889).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_China_%281862%E2%80%931889%29.svg/220px-Flag_of_China_%281862%E2%80%931889%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_China_%281862%E2%80%931889%29.svg/330px-Flag_of_China_%281862%E2%80%931889%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_China_%281862%E2%80%931889%29.svg/440px-Flag_of_China_%281862%E2%80%931889%29.svg.png 2x" data-file-width="870" data-file-height="560" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E9%BB%83%E9%BE%8D%E6%97%97" title="黃龍旗">大清三角黃龍旗(1862-1889)</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Flag_of_China_(1889%E2%80%931912).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Flag_of_China_%281889%E2%80%931912%29.svg/220px-Flag_of_China_%281889%E2%80%931912%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Flag_of_China_%281889%E2%80%931912%29.svg/330px-Flag_of_China_%281889%E2%80%931912%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Flag_of_China_%281889%E2%80%931912%29.svg/440px-Flag_of_China_%281889%E2%80%931912%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E9%BB%83%E9%BE%8D%E6%97%97" title="黃龍旗">大清黃龍旗(1889-1912)</a>中國第一面國旗</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E6%99%9A%E6%B8%85" class="mw-redirect" title="晚清">晚清</a>時期,代表<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%B8%85%E5%B8%9D%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="大清帝國">大清帝國</a>的正式<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E6%97%97" class="mw-redirect" title="國旗">國旗</a>被稱為<b>黃龍旗</b>,也被稱為<b>黃底藍龍戲紅珠圖</b>。在<a href="/wiki/%E9%B4%89%E7%89%87%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="鴉片戰爭">第一次鴉片戰爭</a>之後,中國開始與西方國家有更多的交往,逐漸開始接觸國旗的概念。自1862年開始,斜幅的黃龍旗開始被用作官方船隻的標誌。<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E9%B4%BB%E7%AB%A0" title="李鴻章">李鴻章</a>在同西方列强谈判、签约、通商、互派外交人员等<a href="/wiki/%E5%A4%96%E4%BA%A4" title="外交">外交</a>活动中,看到西方列国庄严悬挂国旗,而中国却无旗可挂,於是在1888年李鴻章制定了《<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%B4%8B%E6%B5%B7%E8%BB%8D%E7%AB%A0%E7%A8%8B" title="北洋海軍章程">北洋海軍章程</a>》,章程寫道:「按西洋各國,有國旗、兵船旗、商船旗之別。大致旗式以長方為貴,斜長次之。同治年總理衙門初定中國旗式,斜幅黃色,中畫飛龍,係為僱船、捕盜而用,並未奏明為萬年國旗。今中國兵商各船日益加增,時與各國交接,自應重訂旗式,以崇體制。應將兵船國旗改為長方式,照舊黃色,中畫青色飛龍。軍旗提督用五色長方旗,諸將用三色長方旗,上角飾以錨形。」這標誌著中國歷史上首次在正式文書中出現了"國旗"的概念。1889年天津軍械局完成了設計樣稿和營造法則:旗為羽紗質地,正黃色,用羽紗鑲嵌青色五爪飛龍,龍頭向上,分為大小四號,頭號橫長一丈五尺六寸,寬一丈六寸五分;二號橫長一丈三 尺九寸,寬九尺五寸;三號橫長一丈一尺五寸,寬七尺六寸;四號橫長九尺六寸,寬六尺三寸。旗式一律照長方,照舊用正黃色羽紗製造 <sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E6%97%B6%E5%B1%80%E5%9B%BE.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/%E6%97%B6%E5%B1%80%E5%9B%BE.jpg/220px-%E6%97%B6%E5%B1%80%E5%9B%BE.jpg" decoding="async" width="220" height="311" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/%E6%97%B6%E5%B1%80%E5%9B%BE.jpg/330px-%E6%97%B6%E5%B1%80%E5%9B%BE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/%E6%97%B6%E5%B1%80%E5%9B%BE.jpg/440px-%E6%97%B6%E5%B1%80%E5%9B%BE.jpg 2x" data-file-width="3915" data-file-height="5532" /></a><figcaption>《<a href="/wiki/%E6%99%82%E5%B1%80%E5%9C%96" title="時局圖">時局圖</a>》暗指中國<a href="/wiki/%E7%93%9C%E5%88%86%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="瓜分中國">遭列強瓜分</a>。圖中以熊表俄國,獅表英國,蛙表法國,鷹表美國,日表日本,德國旗幟表德國,雄踞位置代表勢力範圍。左方的中國人代表青年只專注文武科舉、人民吸食鴉片、官員貪錢與富翁奢華</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Port_Arthur_Massacre.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Port_Arthur_Massacre.jpg/220px-Port_Arthur_Massacre.jpg" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Port_Arthur_Massacre.jpg/330px-Port_Arthur_Massacre.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Port_Arthur_Massacre.jpg/440px-Port_Arthur_Massacre.jpg 2x" data-file-width="502" data-file-height="403" /></a><figcaption>1894年一份西方報紙登載<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%86%9B" title="日本军">日軍</a>在<a href="/wiki/%E7%94%B2%E5%8D%88%E6%88%98%E4%BA%89" title="甲午战争">甲午战争</a>中执行<a href="/wiki/%E6%97%85%E9%A0%86%E5%A4%A7%E5%B1%A0%E6%AE%BA" title="旅順大屠殺">旅顺大屠杀</a>殘害<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%BA%BA" title="中國人">中國人</a>的素描。<sup id="cite_ref-White1895_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-White1895-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></figcaption></figure> <p>19世紀後期,<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%8B%B1%E5%B8%9D%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="大英帝國">英</a>、<a href="/wiki/%E6%B3%95%E8%98%AD%E8%A5%BF%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E5%B8%9D%E5%9C%8B" title="法蘭西第二帝國">法</a>、<a href="/wiki/%E4%BF%84%E7%BE%85%E6%96%AF%E5%B8%9D%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="俄羅斯帝國">俄</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%B8%9D%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="大日本帝國">日</a>等多次侵入中國,強迫中國與之簽定<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E5%B9%B3%E7%AD%89%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="不平等條約">不平等條約</a>。1860年,<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E9%B8%A6%E7%89%87%E6%88%98%E4%BA%89" title="第二次鸦片战争">英法联军</a>在<a href="/wiki/%E5%85%AB%E9%87%8C%E6%A9%8B%E4%B9%8B%E6%88%B0" title="八里橋之戰">八里桥之战</a>中打败清军,随后攻破<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京城</a>,放火烧毁<a href="/wiki/%E5%9C%86%E6%98%8E%E5%9B%AD" title="圆明园">圆明园</a>,<a href="/wiki/%E5%92%B8%E4%B8%B0%E5%B8%9D" title="咸丰帝">咸丰帝</a>逃至<a href="/wiki/%E6%89%BF%E5%BE%B7%E5%B8%82" title="承德市">承德</a>。10月至11月,清政府与英法俄在<a href="/wiki/%E7%A4%BC%E9%83%A8" title="礼部">礼部</a>衙门簽定《<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="北京條約">北京條約</a>》,新開放<a href="/wiki/%E9%95%B7%E6%B1%9F" class="mw-redirect" title="長江">長江</a>沿岸和北方沿海的通商口岸。<a href="/wiki/%E4%BF%84%E7%BD%97%E6%96%AF%E5%B8%9D%E5%9B%BD" title="俄罗斯帝国">俄國</a>則通過《<a href="/wiki/%E7%92%A6%E7%90%BF%E6%A2%9D%E7%B4%84" title="璦琿條約">璦琿條約</a>》、中俄《<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="北京條約">北京條約</a>》和《<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E4%BF%84%E5%8B%98%E5%88%86%E8%A5%BF%E5%8C%97%E7%95%8C%E7%B4%84%E8%A8%98" class="mw-redirect" title="中俄勘分西北界約記">中俄勘分西北界約記</a>》,割去<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%9C%E5%8C%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="中国东北地区">中國東北</a>和西北140多萬<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%96%B9%E5%85%AC%E9%87%8C" class="mw-redirect" title="平方公里">平方公里</a>的領土。1894年为<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E7%8E%8B%E6%9C%9D" title="朝鲜王朝">朝鲜</a>主权清朝和<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本">日本</a>发生<a href="/wiki/%E7%94%B2%E5%8D%88%E6%88%98%E4%BA%89" title="甲午战争">甲午战争</a>,期间<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%86%9B" title="日本军">日军</a>攻陷<a href="/wiki/%E6%97%85%E9%A1%BA%E5%8F%A3%E5%8C%BA" title="旅顺口区">旅顺</a>,执行<a href="/wiki/%E6%97%85%E9%A0%86%E5%A4%A7%E5%B1%A0%E6%AE%BA" title="旅順大屠殺">旅顺大屠杀</a>,对城内进行4天3夜的抢劫、屠杀和强奸,超过二万人遇害。最终清朝战败,與日本簽定《<a href="/wiki/%E9%A6%AC%E9%97%9C%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="馬關條約">馬關條約</a>》,賠償日本2億兩白銀,並割讓<a href="/wiki/%E5%8F%B0%E7%81%A3" class="mw-redirect" title="台灣">台灣</a>、<a href="/wiki/%E6%BE%8E%E6%B9%96" class="mw-redirect" title="澎湖">澎湖列島</a>、遼寧半島給日本。 </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="失敗的改革"><span id=".E5.A4.B1.E6.95.97.E7.9A.84.E6.94.B9.E9.9D.A9"></span>失敗的改革</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=52" title="编辑章节:失敗的改革"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Felice_Beato_(British,_born_Italy_-_Portrait_of_Prince_Kung,_Brother_of_the_Emperor_of_China,_Who_Signed_the_Treaty_-_Google_Art_Project.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Felice_Beato_%28British%2C_born_Italy_-_Portrait_of_Prince_Kung%2C_Brother_of_the_Emperor_of_China%2C_Who_Signed_the_Treaty_-_Google_Art_Project.jpg/200px-Felice_Beato_%28British%2C_born_Italy_-_Portrait_of_Prince_Kung%2C_Brother_of_the_Emperor_of_China%2C_Who_Signed_the_Treaty_-_Google_Art_Project.jpg" decoding="async" width="200" height="261" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Felice_Beato_%28British%2C_born_Italy_-_Portrait_of_Prince_Kung%2C_Brother_of_the_Emperor_of_China%2C_Who_Signed_the_Treaty_-_Google_Art_Project.jpg/300px-Felice_Beato_%28British%2C_born_Italy_-_Portrait_of_Prince_Kung%2C_Brother_of_the_Emperor_of_China%2C_Who_Signed_the_Treaty_-_Google_Art_Project.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Felice_Beato_%28British%2C_born_Italy_-_Portrait_of_Prince_Kung%2C_Brother_of_the_Emperor_of_China%2C_Who_Signed_the_Treaty_-_Google_Art_Project.jpg/400px-Felice_Beato_%28British%2C_born_Italy_-_Portrait_of_Prince_Kung%2C_Brother_of_the_Emperor_of_China%2C_Who_Signed_the_Treaty_-_Google_Art_Project.jpg 2x" data-file-width="2937" data-file-height="3834" /></a><figcaption>恭親王<a href="/wiki/%E5%A5%95%E8%A8%A2" title="奕訢">奕訢</a></figcaption></figure> <p>1861年咸豐帝駕崩、<a href="/wiki/%E5%90%8C%E6%B2%BB%E5%B8%9D" title="同治帝">同治帝</a>即位,<a href="/wiki/%E5%85%A9%E5%AE%AE%E5%A4%AA%E5%90%8E" class="mw-redirect" title="兩宮太后">兩宮太后</a>與<a href="/wiki/%E6%81%AD%E8%A6%AA%E7%8E%8B%E5%A5%95%E8%A8%A2" class="mw-redirect" title="恭親王奕訢">恭親王奕訢</a>、<a href="/wiki/%E5%A5%95%E8%AD%9E" title="奕譞">醇親王奕譞</a>聯手發動<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E9%85%89%E6%94%BF%E8%AE%8A" class="mw-redirect" title="辛酉政變">辛酉政變</a>扳倒<a href="/wiki/%E9%A1%A7%E5%91%BD%E5%85%AB%E5%A4%A7%E8%87%A3" title="顧命八大臣">顧命八大臣</a>,實際掌握朝政。為增強國力並鞏固國防,清朝自1860年代開始推行<a href="/wiki/%E6%B4%8B%E5%8B%99%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="洋務運動">洋務運動</a>,國力有所恢復,並一度出現<a href="/wiki/%E5%90%8C%E6%B2%BB%E4%B8%AD%E8%88%88" class="mw-redirect" title="同治中興">同治中興</a>的局面。1875年同治帝不幸染上<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E8%8A%B1" title="天花">天花</a>病逝,<a href="/wiki/%E5%85%89%E7%B7%92%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="光緒帝">光緒帝</a>繼位,仍由兩宮太后攝政至1881年<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%AA%E5%90%8E" class="mw-redirect" title="東太后">東太后</a>病故,<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%AA%E5%90%8E" class="mw-redirect" title="西太后">西太后</a>始獨自視事聽政。1877年<a href="/wiki/%E6%B8%85%E5%86%9B%E6%94%B6%E5%A4%8D%E6%96%B0%E7%96%86%E4%B9%8B%E6%88%98" class="mw-redirect" title="清军收复新疆之战">清軍收復新疆</a>,1881年通過《<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E7%8A%81%E6%A2%9D%E7%B4%84" title="伊犁條約">伊犁條約</a>》清軍收復被沙俄占據多年的<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E7%8A%81%E5%93%88%E8%96%A9%E5%85%8B%E8%87%AA%E6%B2%BB%E5%B7%9E" class="mw-redirect" title="伊犁哈薩克自治州">伊犁</a>。<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E6%B3%95%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="中法戰爭">中法戰爭</a>後清朝還建立當時號稱<a href="/wiki/%E4%BA%9E%E6%B4%B2" class="mw-redirect" title="亞洲">亞洲</a>第一、世界第八的近代海軍艦隊—<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%B4%8B%E6%B0%B4%E5%B8%AB" title="北洋水師">北洋水師</a>。1895年<a href="/wiki/%E7%94%B2%E5%8D%88%E6%88%98%E4%BA%89" title="甲午战争">中日甲午戰爭</a>的失敗,暴露出清政府的软弱无能。此后,列强纷纷强租土地,意图瓜分中国。1898年,<a href="/wiki/%E5%85%89%E7%B7%92%E5%B8%9D" class="mw-redirect" title="光緒帝">光緒帝</a>在親政後同意<a href="/wiki/%E5%BA%B7%E6%9C%89%E7%82%BA" class="mw-redirect" title="康有為">康有為</a>、<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%95%9F%E8%B6%85" class="mw-redirect" title="梁啟超">梁啟超</a>等人提出的變法主張,從6月11日到9月21日的被稱為<a href="/wiki/%E6%88%8A%E6%88%8C%E8%AE%8A%E6%B3%95" class="mw-redirect" title="戊戌變法">百日維新</a>的103天中進行多項改革,但最終在<a href="/wiki/%E6%85%88%E7%A6%A7%E5%A4%AA%E5%90%8E" title="慈禧太后">慈禧太后</a>發動<a href="/wiki/%E6%88%8A%E6%88%8C%E6%94%BF%E8%AE%8A" class="mw-redirect" title="戊戌政變">政變</a>後失敗落幕。 </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E6%B5%B7%E5%85%B0%E6%B3%A1%E6%83%A8%E6%A1%88.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%E6%B5%B7%E5%85%B0%E6%B3%A1%E6%83%A8%E6%A1%88.jpg/220px-%E6%B5%B7%E5%85%B0%E6%B3%A1%E6%83%A8%E6%A1%88.jpg" decoding="async" width="220" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%E6%B5%B7%E5%85%B0%E6%B3%A1%E6%83%A8%E6%A1%88.jpg/330px-%E6%B5%B7%E5%85%B0%E6%B3%A1%E6%83%A8%E6%A1%88.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4d/%E6%B5%B7%E5%85%B0%E6%B3%A1%E6%83%A8%E6%A1%88.jpg 2x" data-file-width="352" data-file-height="387" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%B5%B7%E5%85%B0%E6%B3%A1%E6%83%A8%E6%A1%88" class="mw-redirect" title="海兰泡惨案">海兰泡惨案</a>中,俄军绑缚中国人准备屠杀</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E3%80%8A%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6%E3%80%8B%E7%AD%BE%E5%AD%97%E6%97%B6%E7%9A%84%E6%83%85%E6%99%AF.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/%E3%80%8A%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6%E3%80%8B%E7%AD%BE%E5%AD%97%E6%97%B6%E7%9A%84%E6%83%85%E6%99%AF.jpg/220px-%E3%80%8A%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6%E3%80%8B%E7%AD%BE%E5%AD%97%E6%97%B6%E7%9A%84%E6%83%85%E6%99%AF.jpg" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/%E3%80%8A%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6%E3%80%8B%E7%AD%BE%E5%AD%97%E6%97%B6%E7%9A%84%E6%83%85%E6%99%AF.jpg/330px-%E3%80%8A%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6%E3%80%8B%E7%AD%BE%E5%AD%97%E6%97%B6%E7%9A%84%E6%83%85%E6%99%AF.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/%E3%80%8A%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6%E3%80%8B%E7%AD%BE%E5%AD%97%E6%97%B6%E7%9A%84%E6%83%85%E6%99%AF.jpg/440px-%E3%80%8A%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6%E3%80%8B%E7%AD%BE%E5%AD%97%E6%97%B6%E7%9A%84%E6%83%85%E6%99%AF.jpg 2x" data-file-width="2250" data-file-height="1593" /></a><figcaption>《<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6" title="辛丑条约">辛丑条约</a>》签定时的合影。条约對中國處以各樣懲罰性的條款</figcaption></figure> <p>1899年,<a href="/wiki/%E4%B9%89%E5%92%8C%E5%9B%A2%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="义和团运动">義和團運動</a>爆發,以“<a href="/wiki/%E4%B9%89%E5%92%8C%E5%9B%A2%E6%8F%AD%E5%B8%96" title="义和团揭帖">扶清滅洋</a>”為宗旨並在<a href="/wiki/%E6%85%88%E7%A6%A7%E5%A4%AA%E5%90%8E" title="慈禧太后">慈禧太后</a>包庇下烧杀淫掠<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京</a>和默許下開始圍攻外國駐北京使館。同时兵权落入亲族手中险些引发政变。於是,各國以解救駐京使館人員和外使人员被杀的理由攻入北京,史稱<a href="/wiki/%E5%85%AB%E5%9C%8B%E8%81%AF%E8%BB%8D" title="八國聯軍">八國聯軍</a>。1900年7月俄軍以<a href="/wiki/%E7%BE%A9%E5%92%8C%E5%9C%98" title="義和團">義和團</a>破壞<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E6%B8%85%E9%90%B5%E8%B7%AF" title="東清鐵路">東清鐵路</a>為由,在<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E5%85%B0%E6%B3%A1" title="海兰泡">海蘭泡</a>和<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%9D%B1%E5%85%AD%E5%8D%81%E5%9B%9B%E5%B1%AF" title="江東六十四屯">江東六十四屯</a>地對中國人進行大規模屠殺,造成約7000人遇難,海蘭泡慘案和江東六十四屯慘案合稱為<a href="/wiki/%E5%BA%9A%E5%AD%90%E4%BF%84%E9%9A%BE" title="庚子俄难">庚子俄難</a>。1901年,清政府被迫與各國簽定<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6" title="辛丑条约">辛丑条約</a>,賠款4.5億兩白<a href="/wiki/%E9%8A%80" title="銀">銀</a>,分39年還清(本息合計9.8億兩),后来均全额归还,同時從北京到山海關鐵路沿線由各國派兵駐紮,開北京<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E4%BA%A4%E6%B0%91%E5%B7%B7" class="mw-redirect" title="東交民巷">東交民巷</a>為使館區,中國人不得入內等。 </p><p><a href="/wiki/%E5%85%89%E7%BB%AA" title="光绪">光绪</a>年间中国发生了不少<a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%84%B6%E7%81%BE%E5%AE%B3" title="自然灾害">天灾</a>,有些天灾甚至造成人口损失。光绪元年至四年(1875-1878年)<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97%E7%9C%81_(%E6%B8%85)" class="mw-redirect" title="河南省 (清)">河南</a>、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E8%A5%BF%E7%9C%81_(%E6%B8%85)" class="mw-redirect" title="山西省 (清)">山西</a>、<a href="/wiki/%E9%99%9D%E8%A5%BF%E7%9C%81_(%E6%B8%85)" class="mw-redirect" title="陝西省 (清)">陕西</a>、<a href="/wiki/%E7%9B%B4%E9%9A%B6%E7%9C%81" title="直隶省">直隶</a>、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9D%B1%E7%9C%81_(%E6%B8%85)" class="mw-redirect" title="山東省 (清)">山东</a>等地发生特大<a href="/wiki/%E6%97%B1%E7%81%BE" class="mw-redirect" title="旱灾">旱灾</a><a href="/wiki/%E9%A5%91%E8%8D%92" title="饑荒">饥荒</a>,尤以山西最严重,<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E5%8E%9F%E5%BA%9C" title="太原府">太原府</a>100万人死95万。总死亡数计950万-2000万不等,也就是清朝人口的约2-4%,史称<a href="/wiki/%E4%B8%81%E6%88%8A%E5%A5%87%E8%8D%92" title="丁戊奇荒">丁戊奇荒</a><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。光绪十三年(1887年)<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97" class="mw-redirect" title="河南">河南</a><a href="/wiki/%E9%83%91%E5%B7%9E" class="mw-redirect" title="郑州">郑州</a>下汛十堡(今<a href="/wiki/%E6%83%A0%E6%B5%8E%E5%8C%BA" title="惠济区">惠济区</a><a href="/wiki/%E8%8A%B1%E5%9C%92%E5%8F%A3%E9%8E%AE_(%E9%84%AD%E5%B7%9E%E5%B8%82)" title="花園口鎮 (鄭州市)">花园口镇</a>石桥村)发生<a href="/wiki/1887%E5%B9%B4%E9%BB%84%E6%B2%B3%E5%86%B3%E5%8F%A3" title="1887年黄河决口">黄河决口</a><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,致使200多万(一说93万;一说最保守估计150万;一说700万)人罹难。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="清末新政与清王朝的灭亡"><span id=".E6.B8.85.E6.9C.AB.E6.96.B0.E6.94.BF.E4.B8.8E.E6.B8.85.E7.8E.8B.E6.9C.9D.E7.9A.84.E7.81.AD.E4.BA.A1"></span>清末新政与清王朝的灭亡</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=53" title="编辑章节:清末新政与清王朝的灭亡"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>在<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E4%B8%91%E6%9D%A1%E7%BA%A6" title="辛丑条约">辛丑条约</a>签订之后,清政府认识到到了不得不变革的时候,于是开始颁布<a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%AB%E6%96%B0%E6%94%BF" title="清末新政">清末新政</a>。 </p><p>其变革之处非常多,包含政治,经济,军事,教育等各方面。其具体新政有<a href="/wiki/%E9%A2%84%E5%A4%87%E7%AB%8B%E5%AE%AA" class="mw-redirect" title="预备立宪">预备立宪</a>,停科举进行学堂选官,编练新军,新办学校,鼓励工业,币制改革,修建铁路等。但新政的变革仍然落后于时代,其变革多浮于表面,不能阻挡清政府的灭亡。 </p><p>终于因为四川<a href="/wiki/%E4%BF%9D%E8%B7%AF%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="保路运动">保路运动</a>爆发导致湖北防卫空虚,1911年10月10日新军于<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E6%98%8C%E8%B5%B7%E4%B9%89" title="武昌起义">武昌发动起义</a>,旋即全国多省响应纷纷宣布脱离清政府独立,于次年建立<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%B0%91%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="中华民国">中华民国</a>,清帝亦于2月退位,清朝灭亡,中国进入了共和国时代。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="中華民國"><span id=".E4.B8.AD.E8.8F.AF.E6.B0.91.E5.9C.8B"></span>中華民國</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=54" title="编辑章节:中華民國"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="中華民國歷史">中華民國歷史</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Xinhai_Revolution_in_Shanghai.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Xinhai_Revolution_in_Shanghai.jpg/220px-Xinhai_Revolution_in_Shanghai.jpg" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Xinhai_Revolution_in_Shanghai.jpg/330px-Xinhai_Revolution_in_Shanghai.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Xinhai_Revolution_in_Shanghai.jpg/440px-Xinhai_Revolution_in_Shanghai.jpg 2x" data-file-width="639" data-file-height="400" /></a><figcaption>1911年,<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E4%BA%A5%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="辛亥革命">辛亥革命</a>時的<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%B5%B7" class="mw-redirect" title="上海">上海</a><a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E8%B7%AF_(%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%B8%82)" title="南京路 (上海市)">南京路</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="革命爆發、走向共和"><span id=".E9.9D.A9.E5.91.BD.E7.88.86.E7.99.BC.E3.80.81.E8.B5.B0.E5.90.91.E5.85.B1.E5.92.8C"></span>革命爆發、走向共和</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=55" title="编辑章节:革命爆發、走向共和"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>19世紀末,<a href="/wiki/%E8%BE%9B%E4%BA%A5%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="辛亥革命">辛亥革命</a>元老中國現代教育奠基人何子淵、<a href="/wiki/%E4%B8%98%E9%80%A2%E7%94%B2" title="丘逢甲">丘逢甲</a>等人開風氣之先,排除頑固守舊勢力的禁錮,成功引進西學,推广新式學校。<a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="清政府">清政府</a>迫於形勢壓力,對教育革新網開一面,於1905年末頒布新學制,廢除<a href="/wiki/%E7%A7%91%E8%88%89%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="科舉制">科舉制</a>,並在全國範圍內推廣<a href="/wiki/%E6%96%B0%E5%BC%8F%E5%AD%A6%E5%A0%82" class="mw-redirect" title="新式学堂">新式學堂</a>。1909年,地方科舉考試停止以後,西學逐漸成為學校教育的主要形式。正是教育方式的這一根本性轉變,為後來風起雲湧的辛亥革命和國家建設培養造就了大批思想進步、銳意創新的社會精英和寶貴人才。1906年,清政府同時筹划<a href="/wiki/%E7%AB%8B%E6%86%B2%E9%81%8B%E5%8B%95" title="立憲運動">立憲運動</a>,於1911年成立為人詬病的<a href="/wiki/%E6%85%B6%E8%A6%AA%E7%8E%8B%E5%85%A7%E9%96%A3" title="慶親王內閣">皇族內閣</a>,以<a href="/wiki/%E5%A5%95%E5%8A%BB" title="奕劻">慶親王奕劻</a>為<a href="/wiki/%E5%85%A7%E9%96%A3%E7%B8%BD%E7%90%86%E5%A4%A7%E8%87%A3_(%E4%B8%AD%E5%9C%8B)" class="mw-redirect" title="內閣總理大臣 (中國)">內閣總理大臣</a>。 </p><p>1905年<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%90%8C%E7%9B%9F%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="中國同盟會">中國同盟會</a>成立以後,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B8%85%E6%9C%AB%E9%9D%A9%E5%91%BD%E5%9B%A2%E4%BD%93%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国清末革命团体列表">革命黨</a>開始興起,<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E4%B8%AD%E5%B1%B1" title="孫中山">孫中山</a>和<a href="/wiki/%E9%BB%83%E8%88%88" class="mw-redirect" title="黃興">黃興</a>等人在海外積極籌款,組建黨組織,指揮國內的多次革命運動。經過十餘次失敗的革命起事後,與革命黨互不溝通的<a href="/wiki/%E6%B9%96%E5%8C%97" class="mw-redirect" title="湖北">湖北</a><a href="/wiki/%E6%96%B0%E8%BB%8D" title="新軍">新軍</a>在<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E6%98%8C%E8%B5%B7%E4%BA%8B" class="mw-redirect" title="武昌起事">武昌起事</a>獲得成功。清廷迫於情勢於11月任命<a href="/wiki/%E8%A2%81%E4%B8%96%E5%87%B1" class="mw-redirect" title="袁世凱">袁世凱</a>為內閣總理大臣,以便討伐革命黨人。袁世凱一面以武力壓迫南方革命,另一方面暗中與革命黨人談判,換取利益,而革命黨人亦認可袁世凱是能領導中國的有力人選,遂行謀定,是為<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%8C%97%E8%AD%B0%E5%92%8C" title="南北議和">南北議和</a>。1912年1月1日,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B" title="中華民國">中華民國</a>在<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="南京市">南京</a>宣告成立,孫中山正式就任首任臨時大總統。2月12日,清宣統帝<a href="/wiki/%E6%BA%A5%E5%84%80" class="mw-redirect" title="溥儀">溥儀</a>宣佈退位,清朝正式走進歷史,中國兩千多年的帝王專制制度也基本結束。 </p><p>在這個<a href="/wiki/%E5%B8%9D%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="帝國">帝國</a>和<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E9%99%B8%E6%99%82%E6%9C%9F" title="中華民國大陸時期">民國</a>時代交替的時代,出現一大批學者,如<a href="/wiki/%E5%BA%B7%E6%9C%89%E7%82%BA" class="mw-redirect" title="康有為">康有為</a>、<a href="/wiki/%E6%A2%81%E5%95%9F%E8%B6%85" class="mw-redirect" title="梁啟超">梁啟超</a>、<a href="/wiki/%E5%9A%B4%E5%BE%A9" title="嚴復">嚴復</a>、<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E5%9C%8B%E7%B6%AD" class="mw-redirect" title="王國維">王國維</a>、<a href="/wiki/%E8%83%A1%E9%81%A9" title="胡適">胡適</a>、<a href="/wiki/%E8%BE%9C%E9%B4%BB%E9%8A%98" class="mw-redirect" title="辜鴻銘">辜鴻銘</a>、<a href="/wiki/%E7%AB%A0%E5%A4%AA%E7%82%8E" title="章太炎">章太炎</a>、<a href="/wiki/%E9%99%B3%E5%AF%85%E6%81%AA" class="mw-redirect" title="陳寅恪">陳寅恪</a>、<a href="/wiki/%E5%91%82%E6%80%9D%E5%8B%89" title="呂思勉">呂思勉</a>、<a href="/wiki/%E9%AD%8F%E6%BA%90_(%E6%B8%85%E6%9C%9D)" class="mw-redirect" title="魏源 (清朝)">魏源</a>、<a href="/wiki/%E9%8C%A2%E7%A9%86" title="錢穆">錢穆</a>、<a href="/wiki/%E9%AD%AF%E8%BF%85" class="mw-redirect" title="魯迅">魯迅</a>等人,號稱“<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E5%AD%B8" title="國學">國學</a>”(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%96%87%E5%AD%B8" class="mw-redirect" title="中國文學">中國文學</a>,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國史">史學</a>和<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%93%B2%E5%AD%B8" class="mw-redirect" title="中國哲學">哲學</a>)。梁啟超曾領導“史學革命”反對中國的傳統史學,要求把“帝王之史學”改為“為國民寫史”。嚴複曾翻譯西方名著《<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%BC%94%E8%AB%96" title="天演論">天演論</a>》以介紹<a href="/wiki/%E9%81%94%E7%88%BE%E6%96%87" class="mw-redirect" title="達爾文">達爾文</a>的<a href="/wiki/%E9%80%B2%E5%8C%96%E8%AB%96" class="mw-redirect" title="進化論">進化論</a>,並且分析出中國由於不能衝破長期統治中國的儒家思想而遠遠落後於世界。王國維和辜鴻銘是著名文學家,曾游歐洲各國,後來結合自己的文化和西方思想寫成好幾部名著。章太炎是著名的反清鬥士,他的思想隨著中國的變革而逆轉,成為著名的革命者和文學家。陳寅恪,呂思勉和錢穆皆是著名史學家,為“史學革命”做出卓越的貢獻。魏源曾著《<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E5%9C%8B%E5%9C%96%E5%BF%97" class="mw-redirect" title="海國圖志">海國圖志</a>》以要求改革。魯迅是中國現代文學的創始者,曾為章太炎學生,著《<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E8%8A%B1%E5%A4%95%E6%8B%BE" title="朝花夕拾">朝花夕拾</a>》和《<a href="/wiki/%E7%8B%82%E4%BA%BA%E6%97%A5%E8%A8%98" class="mw-redirect" title="狂人日記">狂人日記</a>》。這一時期,國外的各種新思想、新文化也開始慢慢傳入中國,為後來1919年的<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%9B%9B%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="五四運動">五四運動</a>爆發、1921年<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%85%B1%E7%94%A2%E9%BB%A8" class="mw-redirect" title="中國共產黨">中國共產黨</a>的成立做鋪墊。一部分<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E9%99%B8" class="mw-redirect" title="中國大陸">中國大陸</a>的歷史學家將<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%9B%9B%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="五四運動">五四運動</a>譽為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%8E%B0%E4%BB%A3%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中国现代史">中國現代史</a>的開端。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="北洋政府時期"><span id=".E5.8C.97.E6.B4.8B.E6.94.BF.E5.BA.9C.E6.99.82.E6.9C.9F"></span>北洋政府時期</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=56" title="编辑章节:北洋政府時期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Flag_of_China_(1912%E2%80%931928).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_China_%281912%E2%80%931928%29.svg/220px-Flag_of_China_%281912%E2%80%931928%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_China_%281912%E2%80%931928%29.svg/330px-Flag_of_China_%281912%E2%80%931928%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_China_%281912%E2%80%931928%29.svg/440px-Flag_of_China_%281912%E2%80%931928%29.svg.png 2x" data-file-width="960" data-file-height="600" /></a><figcaption>中華民國國旗(<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%89%B2%E6%97%97_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="五色旗 (中華民國)">五色旗</a>),<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%B4%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="北洋政府">北洋政府</a>在1912年至1928年使用</figcaption></figure> <p>1912年4月1日<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E4%B8%AD%E5%B1%B1" title="孫中山">孫中山</a>在南京辭去擔任3個月的臨時大總統職位,由<a href="/wiki/%E8%A2%81%E4%B8%96%E5%87%B1" class="mw-redirect" title="袁世凱">袁世凱</a>接任,並定都於北京,故又稱北京政府。 </p><p>袁世凱上台後不久,逼迫國會選他為大總統,之後就解散<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%88%9D%E5%B9%B4%E5%9C%8B%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="中華民國初年國會">國會</a>和終止<a href="/wiki/%E8%87%A8%E6%99%82%E7%B4%84%E6%B3%95" class="mw-redirect" title="臨時約法">臨時約法</a>,另頒布新約法,以擴大其職權一步步籌備帝制。为反对袁氏独裁,<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E6%B0%91%E5%85%9A" class="mw-redirect" title="国民党">国民党</a>于1913年发动<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="二次革命">二次革命</a>,但在北洋军的攻击下很快失败,众多国民党员流亡海外。1913年7月又將<a href="/wiki/%E8%94%A1%E9%8D%94" class="mw-redirect" title="蔡鍔">蔡鍔</a>召入北京控制,且在一番裝模作樣後使<a href="/wiki/%E9%A6%AE%E5%9C%8B%E7%92%8B" title="馮國璋">馮國璋</a>和大眾誤以為袁世凱並無稱帝之心。但1916年袁世凱宣稱恢復帝制,建立<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E5%B8%9D%E5%9C%8B" title="中華帝國">中華帝國</a>。为维护共和云南<a href="/wiki/%E8%94%A1%E9%94%B7" title="蔡锷">蔡锷</a>起兵讨袁,是为<a href="/wiki/%E6%8A%A4%E5%9B%BD%E8%BF%90%E5%8A%A8" class="mw-redirect" title="护国运动">护国运动</a>,全国多地响应,宣布脱离北京政府独立,且因局势变化,列强亦不支持袁,同年3月,<a href="/wiki/%E8%A2%81%E4%B8%96%E5%87%AF" title="袁世凯">袁世凯</a>被迫宣布取消帝制,6月在绝望中死去,<a href="/wiki/%E6%8A%A4%E5%9B%BD%E6%88%98%E4%BA%89" class="mw-redirect" title="护国战争">护国战争</a>结束。袁世凱死後<a href="/wiki/%E9%BB%8E%E5%85%83%E6%B4%AA" title="黎元洪">黎元洪</a>繼任總統之位,<a href="/wiki/%E6%AE%B5%E7%A5%BA%E7%91%9E" title="段祺瑞">段祺瑞</a>則成為國務總理,但兩人卻因為意見不一而交惡,不久段祺瑞擅自向<a href="/wiki/%E5%BE%B7%E6%84%8F%E5%BF%97%E5%B8%9D%E5%9C%8B" title="德意志帝國">德國</a>宣戰,黎元洪將段祺瑞撤職,但段祺瑞卻率軍討黎,黎元洪不得不向<a href="/wiki/%E5%BC%B5%E5%8B%B3" title="張勳">張勳</a>求助,1917年6月7日張勳卻率五千名辮子軍攻入北京並扶植溥儀為帝,黎元洪又向段祺瑞求助,段祺瑞便用12天討平<a href="/wiki/%E5%BC%A0%E5%8B%8B%E5%A4%8D%E8%BE%9F" class="mw-redirect" title="张勋复辟">復辟</a>,黎元洪也辭職。中華民國進入<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%B4%8B%E8%BB%8D%E9%96%A5" class="mw-redirect" title="北洋軍閥">北洋軍閥</a>各派系(<a href="/wiki/%E7%9A%96%E7%B3%BB" title="皖系">皖系</a>、<a href="/wiki/%E7%9B%B4%E7%B3%BB" class="mw-redirect" title="直系">直系</a>和<a href="/wiki/%E5%A5%89%E7%B3%BB" class="mw-redirect" title="奉系">奉系</a>等)控制中央政府時期,地方政府則由各個軍閥派系割據。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="第一次世界大戰"><span id=".E7.AC.AC.E4.B8.80.E6.AC.A1.E4.B8.96.E7.95.8C.E5.A4.A7.E6.88.B0"></span>第一次世界大戰</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=57" title="编辑章节:第一次世界大戰"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70089473/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:292px;max-width:292px"><div class="trow"><div class="theader"><a href="/wiki/%E5%8D%94%E7%B4%84%E5%9C%8B" title="協約國">援助協約國</a><br />(<small><a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%A4%A7%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="第一次世界大戰">第一次世界大戰</a>的一環</small>)</div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:146px;max-width:146px"><div class="thumbimage" style="height:105px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Chinese_Labour_Corps.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Chinese_Labour_Corps.jpg/144px-Chinese_Labour_Corps.jpg" decoding="async" width="144" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Chinese_Labour_Corps.jpg/216px-Chinese_Labour_Corps.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Chinese_Labour_Corps.jpg/288px-Chinese_Labour_Corps.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="586" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center"><a href="/wiki/%E6%BB%A8%E6%B5%B7%E5%B8%83%E6%B4%9B%E6%B6%85" title="滨海布洛涅">滨海布洛涅</a>, 1917年8月12日,中国劳工在英军军官的监督下将一袋袋的燕麦装车</div></div><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage" style="height:105px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:H09620.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/H09620.jpg/140px-H09620.jpg" decoding="async" width="140" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/H09620.jpg/210px-H09620.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/H09620.jpg/280px-H09620.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="339" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">中国劳工在英军<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%AE%B6%E5%9D%A6%E5%85%8B%E5%9C%98" title="皇家坦克團">皇家坦克团</a>的中央车间进行维修工作。</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:197px;max-width:197px"><div class="thumbimage" style="height:114px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Battle_of_Tsingtao_Japanese_Landing.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Battle_of_Tsingtao_Japanese_Landing.jpg/195px-Battle_of_Tsingtao_Japanese_Landing.jpg" decoding="async" width="195" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Battle_of_Tsingtao_Japanese_Landing.jpg/293px-Battle_of_Tsingtao_Japanese_Landing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Battle_of_Tsingtao_Japanese_Landing.jpg/390px-Battle_of_Tsingtao_Japanese_Landing.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="234" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">日軍在青島登陸</div></div><div class="tsingle" style="width:91px;max-width:91px"><div class="thumbimage" style="height:114px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Chinese_Members_of_Paris_Peace_Conference,_1919.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Chinese_Members_of_Paris_Peace_Conference%2C_1919.jpg/89px-Chinese_Members_of_Paris_Peace_Conference%2C_1919.jpg" decoding="async" width="89" height="115" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Chinese_Members_of_Paris_Peace_Conference%2C_1919.jpg/134px-Chinese_Members_of_Paris_Peace_Conference%2C_1919.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Chinese_Members_of_Paris_Peace_Conference%2C_1919.jpg/178px-Chinese_Members_of_Paris_Peace_Conference%2C_1919.jpg 2x" data-file-width="388" data-file-height="500" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">出席<a href="/wiki/%E5%B7%B4%E9%BB%8E%E5%92%8C%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="巴黎和會">巴黎和會</a>的中華民國代表,<a href="/wiki/%E9%99%B8%E5%BE%B5%E7%A5%A5" title="陸徵祥">陸徵祥</a>(中)、<a href="/wiki/%E9%A1%A7%E7%B6%AD%E9%88%9E" class="mw-redirect" title="顧維鈞">顧維鈞</a>(右上)、<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E6%AD%A3%E5%BB%B7" title="王正廷">王正廷</a>(左上)、<a href="/wiki/%E6%96%BD%E8%82%87%E5%9F%BA" title="施肇基">施肇基</a>(右下)、 <a href="/wiki/%E9%AD%8F%E5%AE%B8%E7%BB%84" title="魏宸组">魏宸組</a>(左下)</div></div></div></div></div> <p>1917年8月14日,<a href="/wiki/%E6%AE%B5%E7%A5%BA%E7%91%9E" title="段祺瑞">段祺瑞</a>領導的<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%B4%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="北洋政府">北洋政府</a>和<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%B0%91%E5%9B%BD%E7%AC%AC%E4%B8%80%E5%B1%8A%E5%9B%BD%E4%BC%9A" title="中华民国第一届国会">中華民國第一屆國會</a>經過長時間的辯論,最終通過了《<a href="/wiki/%E5%B0%8D%E5%BE%B7%E5%AE%A3%E6%88%B0%E6%A1%88" title="對德宣戰案">對德宣戰案</a>》,<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%B4%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="北洋政府">中華民國</a>宣布对<a href="/wiki/%E5%BE%B7%E6%84%8F%E5%BF%97%E5%B8%9D%E5%9C%8B" title="德意志帝國">德意志帝國</a>、<a href="/wiki/%E5%A5%A5%E5%8C%88%E5%B8%9D%E5%9B%BD" title="奥匈帝国">奥匈帝國</a>宣战,废除中德、中奥条约,收回<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%B4%A5%E5%B8%82" title="天津市">天津</a>,<a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%8F%A3" title="汉口">汉口</a>德奥<a href="/wiki/%E7%A7%9F%E7%95%8C" title="租界">租界</a>,並援助<a href="/wiki/%E5%8D%8F%E7%BA%A6%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="协约国">協约國</a><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> 。同年9月22日,<a href="/wiki/%E5%B9%BF%E5%B7%9E%E5%9B%BD%E4%BC%9A%E9%9D%9E%E5%B8%B8%E4%BC%9A%E8%AE%AE" title="广州国会非常会议">廣州國會非常會議</a>承认对德宣战案<sup id="cite_ref-徐國a_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-徐國a-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>為援助協約國,中華民國特派<a href="/wiki/%E4%B8%80%E6%88%B0%E8%8F%AF%E5%B7%A5" class="mw-redirect" title="一戰華工">一戰華工</a>,經由<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%A4%A7%E6%88%B0%E4%B8%AD%E7%9A%84%E9%A6%99%E6%B8%AF" title="第一次世界大戰中的香港">第一次世界大戰中的香港</a>轉送到西歐,總共有14萬名華工參與,其中約有5千人在前往歐洲途中遭遇德國潛艇襲擊或在歐洲犧牲<sup id="cite_ref-徐國_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-徐國-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。同時,在戰爭期間,俄國從中國招募了超過16萬名勞工,據報有7千人在前線死於德軍手下<sup id="cite_ref-李_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-李-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Beijing_students_protesting_the_Treaty_of_Versailles_(May_4,_1919).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Beijing_students_protesting_the_Treaty_of_Versailles_%28May_4%2C_1919%29.jpg/220px-Beijing_students_protesting_the_Treaty_of_Versailles_%28May_4%2C_1919%29.jpg" decoding="async" width="220" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Beijing_students_protesting_the_Treaty_of_Versailles_%28May_4%2C_1919%29.jpg/330px-Beijing_students_protesting_the_Treaty_of_Versailles_%28May_4%2C_1919%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Beijing_students_protesting_the_Treaty_of_Versailles_%28May_4%2C_1919%29.jpg/440px-Beijing_students_protesting_the_Treaty_of_Versailles_%28May_4%2C_1919%29.jpg 2x" data-file-width="485" data-file-height="336" /></a><figcaption>1919年5月4日(<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%9B%9B%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="五四運動">五四運動</a>),北京學生遊行反對一戰<a href="/wiki/%E5%87%A1%E7%88%BE%E8%B3%BD%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="凡爾賽條約">凡爾賽條約</a>對中國<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9D%B1%E5%95%8F%E9%A1%8C" title="山東問題">山東問題</a>的處置</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Burn_Japanese_goods,_Tsinghua_School,_1919.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Burn_Japanese_goods%2C_Tsinghua_School%2C_1919.jpg/220px-Burn_Japanese_goods%2C_Tsinghua_School%2C_1919.jpg" decoding="async" width="220" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Burn_Japanese_goods%2C_Tsinghua_School%2C_1919.jpg/330px-Burn_Japanese_goods%2C_Tsinghua_School%2C_1919.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Burn_Japanese_goods%2C_Tsinghua_School%2C_1919.jpg/440px-Burn_Japanese_goods%2C_Tsinghua_School%2C_1919.jpg 2x" data-file-width="655" data-file-height="379" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%9B%9B%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="五四運動">五四運動</a>時期抵制日貨</figcaption></figure> <p>在第一次世界大戰期間,列強在中華民國的勢力均勢瓦解,日本利用列強無暇他顧之際,欲使中華民國淪為其後院,以鞏固其在東亞地區的利益。1914年9月,日本宣戰德國,封鎖了德國<a href="/wiki/%E7%A7%9F%E5%80%9F%E5%9C%B0" title="租借地">租借地</a>境內的<a href="/wiki/%E9%9D%92%E5%B3%B6" class="mw-redirect" title="青島">青島</a>,並計畫從背後進攻德國軍事要塞,需要通過中華民國領土,並答應將來將胶州湾歸還給中華民國<sup id="cite_ref-陳a_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-陳a-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。當時的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E7%B8%BD%E7%B5%B1" title="中華民國大總統">中華民國大總統</a><a href="/wiki/%E8%A2%81%E4%B8%96%E5%87%B1" class="mw-redirect" title="袁世凱">袁世凱</a>宣布中立,並禁止兩軍在中國領土上交戰,但在日本的威脅下,承認山東東部為交戰區。日本派出2.7萬名士兵<sup id="cite_ref-菊_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-菊-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,在<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9D%B1%E5%8D%8A%E5%B3%B6" class="mw-redirect" title="山東半島">山東半島</a>北岸登陸,但未集中兵力攻打<a href="/wiki/%E8%83%B6%E5%B7%9E%E6%B9%BE" title="胶州湾">胶州湾</a>的軍事要塞,反而佔領了<a href="/wiki/%E6%BD%8D%E5%8E%BF" title="潍县">濰縣</a>,並西進佔領了<a href="/wiki/%E8%86%A0%E6%BF%9F%E9%90%B5%E8%B7%AF" title="膠濟鐵路">山東鐵路</a>全線,然後<a href="/wiki/%E9%9D%92%E5%B3%B6%E6%88%B0%E5%BD%B9" title="青島戰役">佔領青島</a>。即使德國投降後,日軍仍駐紮在鐵路沿線。這時,中華民國處於孤立無援的狀況,英國、俄國都默許了日本的入侵,即使美國同情中華民國,也不願與日本對立。 </p><p>在戰後的<a href="/wiki/%E5%B7%B4%E9%BB%8E%E5%92%8C%E6%9C%83" class="mw-redirect" title="巴黎和會">巴黎和會</a>上,列強決定將膠州灣及德國在山東原先享有的一切權益完全轉讓給日本,北洋政府代表團努力爭取無效。隨後爆發了<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%9B%9B%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="五四運動">五四運動</a>,抗議巴黎和會上有關<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9D%B1%E5%95%8F%E9%A1%8C" title="山東問題">山東問題</a>的決議,最後北洋政府代表團6月28日拒絕在《<a href="/wiki/%E5%87%A1%E7%88%BE%E8%B3%BD%E6%A2%9D%E7%B4%84" class="mw-redirect" title="凡爾賽條約">凡爾賽條約</a>》上簽字<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。直到1921-1922年的<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E7%9B%9B%E9%A0%93%E6%9C%83%E8%AD%B0" class="mw-redirect" title="華盛頓會議">華盛頓會議</a>後,日本才將膠州灣地區和膠濟鐵路全部移交給中華民國,並從山東撤出所有軍隊,中日雙方才解決山東問題<sup id="cite_ref-費_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-費-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="外蒙古獨立"><span id=".E5.A4.96.E8.92.99.E5.8F.A4.E7.8D.A8.E7.AB.8B"></span>外蒙古獨立</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=58" title="编辑章节:外蒙古獨立"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1921年<a href="/wiki/%E8%BE%BE%E6%9C%A8%E4%B8%81%C2%B7%E8%8B%8F%E8%B5%AB%E5%B7%B4%E6%89%98%E5%B0%94" title="达木丁·苏赫巴托尔">達木丁·蘇赫巴托爾</a>在<a href="/wiki/%E8%8B%8F%E8%81%94%E7%BA%A2%E5%86%9B" title="苏联红军">苏联红军</a>的帮助下建立“人民革命政权”,1924年<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E4%BA%BA%E6%B0%91%E9%9D%A9%E5%91%BD%E9%BB%A8" class="mw-redirect" title="蒙古人民革命黨">蒙古人民革命黨</a>宣布废除<a href="/wiki/%E5%90%9B%E4%B8%BB%E7%AB%8B%E6%86%B2%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="君主立憲制">君主立憲制</a>,成立<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="蒙古人民共和国">蒙古人民共和国</a>,定都<a href="/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%B0%E5%B7%B4%E6%89%98" title="乌兰巴托">庫倫</a>,改城名为<a href="/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%B0%E5%B7%B4%E6%89%98" title="乌兰巴托">乌兰巴托</a>。1937年,在<a href="/wiki/%E9%9C%8D%E5%B0%94%E6%B4%9B%C2%B7%E4%B9%94%E5%B7%B4%E5%B1%B1" title="霍尔洛·乔巴山">霍尔洛·乔巴山</a>的领导下,外蒙古开展了大清洗,<a href="/wiki/%E5%85%9A%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="党和国家">党和国家</a>、政府、<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%86%9B" title="蒙古人民军">軍隊</a>、<a href="/wiki/%E6%AF%94%E4%B8%98" title="比丘">僧侣</a>当中有两到三万人被杀,占当时外蒙古人口的百分之二到百分之三。1946年<a href="/wiki/%E5%A4%96%E8%92%99%E5%8F%A4%E7%8D%A8%E7%AB%8B" class="mw-redirect" title="外蒙古獨立">外蒙古獨立</a>。1952年中華民國政府在聯合國大會提出「<a href="/wiki/%E6%8E%A7%E8%98%87%E6%A1%88" class="mw-redirect" title="控蘇案">控蘇案</a>」並得到通過意圖阻撓蒙古人民共和國加入聯合國;1961年,蒙古人民共和国成为<a href="/wiki/%E8%81%94%E5%90%88%E5%9B%BD%E4%BC%9A%E5%91%98%E5%9B%BD" class="mw-redirect" title="联合国会员国">联合国会员国</a>。<a href="/wiki/%E8%8B%8F%E8%81%94%E8%A7%A3%E4%BD%93" title="苏联解体">苏联解体</a>以後,蒙古国于1992年2月12日<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E5%AE%B6%E5%A4%A7%E5%91%BC%E6%8B%89%E7%88%BE" title="國家大呼拉爾">大呼拉尔</a>放弃社会主义制度,推行<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E5%85%9A%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="多党制">多党制</a>和<a href="/wiki/%E6%80%BB%E7%BB%9F%E5%88%B6" title="总统制">总统制</a><a href="/wiki/%E6%94%BF%E6%B2%BB%E4%BD%93%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="政治体制">政治体制</a>,实行<a href="/wiki/%E8%AE%AE%E4%BC%9A%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="议会制">议会制</a>。新宪法当日生效,国名改称为“<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%9B%BD" title="蒙古国">蒙古国</a>”。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="國民政府時期"><span id=".E5.9C.8B.E6.B0.91.E6.94.BF.E5.BA.9C.E6.99.82.E6.9C.9F"></span>國民政府時期</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=59" title="编辑章节:國民政府時期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/220px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/330px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/440px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%97%97" title="中華民國國旗">中華民國國旗</a>(青天白日滿地紅旗),國民政府於1924年開始使用</figcaption></figure> <p>孫中山之後多次發起<a href="/wiki/%E8%AD%B7%E6%B3%95%E9%81%8B%E5%8B%95" title="護法運動">護法運動</a>與<a href="/wiki/%E8%AD%B7%E5%9C%8B%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="護國運動">護國運動</a>,組建<a href="/wiki/%E5%BB%A3%E5%B7%9E%E8%BB%8D%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="廣州軍政府">廣州軍政府</a>,試圖聯合南方軍閥推翻北京中央政府未果,開始轉向聯俄,改組<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%B0%91%E9%BB%A8" title="中國國民黨">中國國民黨</a>,1924年5月,孫文在<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%85%B1%E7%94%A2%E9%BB%A8" class="mw-redirect" title="中國共產黨">中國共產黨</a>和蘇聯的幫助下,于廣州黃埔創辦<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E9%99%B8%E8%BB%8D%E8%BB%8D%E5%AE%98%E5%AD%B8%E6%A0%A1" title="中華民國陸軍軍官學校">陸軍軍官學校</a>並任命<a href="/wiki/%E8%94%A3%E4%B8%AD%E6%AD%A3" title="蔣中正">蔣中正</a>為校長,接納中國共產黨(<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%9C%8B%E9%9A%9B" class="mw-redirect" title="第三國際">第三國際</a>中國支部)黨員以個人身份加入中國國民黨,實現<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E5%9C%8B%E5%85%B1%E5%90%88%E4%BD%9C" title="第一次國共合作">第一次國共合作</a>。 </p><p>1925年3月12日,<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E4%B8%AD%E5%B1%B1" title="孫中山">孫中山</a>病逝於<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E5%85%86%E5%9C%B0%E6%96%B9" title="京兆地方">北京</a>,次年,1926年6月,<a href="/wiki/%E8%94%A3%E4%B8%AD%E6%AD%A3" title="蔣中正">蔣中正</a>率領<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E6%B0%91%E9%9D%A9%E5%91%BD%E8%BB%8D" title="國民革命軍">國民革命軍</a>從<a href="/wiki/%E5%BB%A3%E6%9D%B1%E7%9C%81_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="廣東省 (中華民國)">廣東</a>發起<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BC%90%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="北伐戰爭">北伐戰爭</a>,到1928年進佔京津,大體上統一中國。在北伐軍進佔長江流域時,中國國民黨不能容忍中國共產黨激進的工人運動,1927年,國民革命軍總司令蔣中正和國民黨領袖<a href="/wiki/%E6%B1%AA%E7%B2%BE%E8%A1%9B" class="mw-redirect" title="汪精衛">汪精衛</a>,先後在<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%B8%82_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="上海市 (中華民國)">上海</a>和<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%8F%A3%E5%B8%82_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" class="mw-redirect" title="漢口市 (中華民國)">漢口</a>發動<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E6%B0%91%E5%85%9A%E6%B8%85%E5%85%9A" title="中国国民党清党">清黨</a>,清除國民黨黨內的<a href="/wiki/%E5%85%B1%E7%94%A2%E9%BB%A8" class="mw-redirect" title="共產黨">共產黨</a>及<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E6%B0%91%E5%85%9A%E5%B7%A6%E6%B4%BE" title="国民党左派">國民黨左派</a>勢力。自1927年国共合作破裂后开始了<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E5%9B%BD%E5%85%B1%E5%86%85%E6%88%98" title="第一次国共内战">第一次国共内战</a>,期间共產黨發動數次起義均告失敗,於是轉入江西井岡山等山區,實行工農武裝割據,並於江西<a href="/wiki/%E7%91%9E%E9%87%91%E5%B8%82" title="瑞金市">瑞金</a>建立<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E8%98%87%E7%B6%AD%E5%9F%83%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="中華蘇維埃共和國">中華蘇維埃共和國</a>。1930年到1934年南京國民政府先後五次圍剿中央蘇區,紅軍撐過前四次圍剿,但是在<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%B0%91%E9%BB%A8%E7%AC%AC%E4%BA%94%E6%AC%A1%E5%89%BF%E5%85%B1%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="中國國民黨第五次剿共戰爭">中國國民黨第五次剿共戰爭</a>失敗後,從江西蘇區敗退到<a href="/wiki/%E9%99%9D%E8%A5%BF%E7%9C%81_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="陝西省 (中華民國)">陕西省</a><a href="/wiki/%E9%99%95%E5%8C%97" title="陕北">北部</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%85%B1%E9%BB%A8%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中共黨史">中共黨史</a>稱二萬五千里<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%BE%81" class="mw-redirect" title="長征">長征</a>)1935年中華蘇維埃共和國更名為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E8%8B%8F%E7%BB%B4%E5%9F%83%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="中华苏维埃共和国">中華蘇維埃人民共和國</a>;1936年又更名為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E8%8B%8F%E7%BB%B4%E5%9F%83%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="中华苏维埃共和国">中華蘇維埃民主共和國</a>,1936年12月12日<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%AE%89%E4%BA%8B%E8%AE%8A" class="mw-redirect" title="西安事變">西安事變</a>之後,中國共產黨和中國國民黨開展<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E5%9B%BD%E5%85%B1%E5%90%88%E4%BD%9C" title="第二次国共合作">第二次國共合作</a>,並放棄反對國民政府,將<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E8%98%87%E7%B6%AD%E5%9F%83%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="中華蘇維埃共和國">中華蘇維埃共和國</a>中央政府西北辦事處改組為<a href="/wiki/%E9%99%9D%E7%94%98%E5%AF%A7%E9%82%8A%E5%8D%80" class="mw-redirect" title="陝甘寧邊區">陝甘寧邊區</a>政府。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="第二次世界大戰"><span id=".E7.AC.AC.E4.BA.8C.E6.AC.A1.E4.B8.96.E7.95.8C.E5.A4.A7.E6.88.B0"></span>第二次世界大戰</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=60" title="编辑章节:第二次世界大戰"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70089473/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:292px;max-width:292px"><div class="trow"><div class="theader"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%8A%97%E6%97%A5%E6%88%98%E4%BA%89" title="中国抗日战争">中國抗日战争</a><br />(<small><a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%A4%A7%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="第二次世界大戰">第二次世界大戰</a>的一環</small>)</div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:131px;max-width:131px"><div class="thumbimage" style="height:101px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:%E8%BD%9F%E7%82%B8%E9%87%8D%E6%85%B6.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/%E8%BD%9F%E7%82%B8%E9%87%8D%E6%85%B6.jpg/129px-%E8%BD%9F%E7%82%B8%E9%87%8D%E6%85%B6.jpg" decoding="async" width="129" height="102" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/%E8%BD%9F%E7%82%B8%E9%87%8D%E6%85%B6.jpg/194px-%E8%BD%9F%E7%82%B8%E9%87%8D%E6%85%B6.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/%E8%BD%9F%E7%82%B8%E9%87%8D%E6%85%B6.jpg/258px-%E8%BD%9F%E7%82%B8%E9%87%8D%E6%85%B6.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="355" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">1940年,日轟炸機對重庆地區<a href="/wiki/%E9%87%8D%E5%BA%86%E5%A4%A7%E8%BD%B0%E7%82%B8" title="重庆大轰炸">大轰炸</a></div></div><div class="tsingle" style="width:157px;max-width:157px"><div class="thumbimage" style="height:101px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Taierzhuang.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Taierzhuang.jpg/155px-Taierzhuang.jpg" decoding="async" width="155" height="102" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Taierzhuang.jpg/233px-Taierzhuang.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Taierzhuang.jpg/310px-Taierzhuang.jpg 2x" data-file-width="1063" data-file-height="699" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center"><a href="/wiki/%E5%8F%B0%E5%85%92%E8%8E%8A%E6%9C%83%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="台兒莊會戰">台兒莊會戰</a>,中國士兵與日軍進行巷戰。</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:181px;max-width:181px"><div class="thumbimage" style="height:142px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Japanese_Special_Naval_Landing_Forces_in_Battle_of_Shanghai_1937.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Japanese_Special_Naval_Landing_Forces_in_Battle_of_Shanghai_1937.jpg/179px-Japanese_Special_Naval_Landing_Forces_in_Battle_of_Shanghai_1937.jpg" decoding="async" width="179" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Japanese_Special_Naval_Landing_Forces_in_Battle_of_Shanghai_1937.jpg/269px-Japanese_Special_Naval_Landing_Forces_in_Battle_of_Shanghai_1937.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Japanese_Special_Naval_Landing_Forces_in_Battle_of_Shanghai_1937.jpg/358px-Japanese_Special_Naval_Landing_Forces_in_Battle_of_Shanghai_1937.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="955" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">上海戰役,日軍特別海軍登陸部隊配載着防毒面具。</div></div><div class="tsingle" style="width:107px;max-width:107px"><div class="thumbimage" style="height:142px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Jiangjieshi-declare.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Jiangjieshi-declare.jpg/105px-Jiangjieshi-declare.jpg" decoding="async" width="105" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Jiangjieshi-declare.jpg/158px-Jiangjieshi-declare.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Jiangjieshi-declare.jpg/210px-Jiangjieshi-declare.jpg 2x" data-file-width="460" data-file-height="626" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">1937年7月17日,<a href="/wiki/%E4%B8%83%E4%B8%83%E4%BA%8B%E5%8F%98" title="七七事变">七七事变</a>十日後,时任中华民国实际最高领导人<a href="/wiki/%E8%92%8B%E4%B8%AD%E6%AD%A3" class="mw-redirect" title="蒋中正">蒋中正</a>发表<a href="https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%B0%8D%E7%9B%A7%E6%BA%9D%E6%A9%8B%E4%BA%8B%E4%BB%B6%E4%B9%8B%E5%9A%B4%E6%AD%A3%E8%81%B2%E6%98%8E" class="extiw" title="s:對盧溝橋事件之嚴正聲明">庐山声明</a></div></div></div></div></div> <p>1931年9月18日,日本發動<a href="/wiki/%E4%B9%9D%E4%B8%80%E5%85%AB%E4%BA%8B%E8%AE%8A" title="九一八事變">九一八事變</a>,出兵佔領<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E4%B8%89%E7%9C%81" class="mw-redirect" title="東三省">東三省</a>,<a href="/wiki/%E6%BB%BF%E6%B4%B2%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="滿洲國">滿洲國</a>于次年成立,日本扶植溥儀成立的第一個<a href="/wiki/%E5%82%80%E5%84%A1%E6%94%BF%E6%AC%8A" title="傀儡政權">傀儡政權</a>。1936年12月12日,<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%AE%89%E4%BA%8B%E8%AE%8A" class="mw-redirect" title="西安事變">西安事變</a>後國共結束十年內戰,<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E5%9B%BD%E5%85%B1%E5%90%88%E4%BD%9C" title="第二次国共合作">第二次国共合作</a>初步形成。1937年7月7日,日本發動<a href="/wiki/%E7%9B%A7%E6%BA%9D%E6%A9%8B%E4%BA%8B%E8%AE%8A" class="mw-redirect" title="盧溝橋事變">盧溝橋事變</a>,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%8A%97%E6%97%A5%E6%88%B0%E7%88%AD" class="mw-redirect" title="中國抗日戰爭">中國抗日戰爭</a>全面爆發。12月13日<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="南京市 (中華民國)">南京</a>淪陷,日军在南京进行<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%A4%A7%E5%B1%A0%E6%AE%BA" title="南京大屠殺">大屠殺</a>,超过30万人被杀害。之前國民政府已從南京遷至<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%8F%A3%E5%B8%82_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" class="mw-redirect" title="漢口市 (中華民國)">漢口</a>,後來遷至<a href="/wiki/%E9%87%8D%E6%85%B6%E5%B8%82_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="重慶市 (中華民國)">重慶</a>。而在1940年至1945年間:在日本支那派遣軍扶持下,以<a href="/wiki/%E6%B1%AA%E7%B2%BE%E8%A1%9B" class="mw-redirect" title="汪精衛">汪精衛</a>、<a href="/wiki/%E5%91%A8%E4%BD%9B%E6%B5%B7" title="周佛海">周佛海</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%A3%AB%E7%BE%A4" class="mw-redirect" title="李士群">李士群</a>等為主要成員,在南京建立所謂的“中華民國國民政府”,即“<a href="/wiki/%E6%B1%AA%E7%B2%BE%E8%A1%9B%E6%94%BF%E6%AC%8A" class="mw-redirect" title="汪精衛政權">汪精衛政權</a>(<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%86%9B" title="日本军">日本軍</a>扶植的<a href="/wiki/%E5%82%80%E5%84%A1%E6%94%BF%E6%AC%8A" title="傀儡政權">傀儡政權</a>)”,對淪陷區實行賣國日偽統治。不過,當時已經遷都重慶(戰時首都)的中華民國國民政府,即<a href="/wiki/%E9%87%8D%E6%85%B6%E5%9C%8B%E6%B0%91%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="重慶國民政府">重慶國民政府</a>,自始至終並不承認“汪偽政權”。 </p><p>抗戰期間,蔣中正統帥國民革命軍與日軍22次大會戰,國民革命軍陸軍死亡、失蹤321萬人,海軍幾乎全滅<span id="noteTag-cite_ref-sup"><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>註 2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></span>。1945年,<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%A4%A7%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="第二次世界大戰">第二次世界大戰</a>結束後,中國從日本手裡接管台灣及澎湖列島以及其他一些領土,廢除百年不平等條約,而且得以成為<a href="/wiki/%E8%81%94%E5%90%88%E5%9B%BD" title="联合国">联合国</a><a href="/wiki/%E8%81%94%E5%90%88%E5%9B%BD%E5%AE%89%E5%85%A8%E7%90%86%E4%BA%8B%E4%BC%9A" title="联合国安全理事会">安全理事會</a>5個<a href="/wiki/%E8%81%94%E5%90%88%E5%9B%BD%E5%AE%89%E5%85%A8%E7%90%86%E4%BA%8B%E4%BC%9A%E5%B8%B8%E4%BB%BB%E7%90%86%E4%BA%8B%E5%9B%BD" title="联合国安全理事会常任理事国">常任理事國</a>之一,號稱“世界五強”之一。然而,中國仍然在1946年與蘇聯簽訂的條約中承認蘇聯控制下的<a href="/wiki/%E5%A4%96%E8%92%99%E5%8F%A4%E7%8B%AC%E7%AB%8B" title="外蒙古独立">外蒙古的獨立</a><span id="noteTag-cite_ref-sup"><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>註 3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></span>。 </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv/220px-seek%3D172.166-Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="165" data-durationhint="174" data-mwtitle="Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/File:Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f0/Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv/Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f0/Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv" type="video/ogg; codecs=&quot;theora, vorbis&quot;" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f0/Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv/Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-transcodekey="360p.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f0/Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv/Nationals_Government_went_back_to_Nanjing.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="192" data-height="144" /></video></span><figcaption>抗戰勝利後國民政府還都南京的新聞記錄影片</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="第二次国共内战"><span id=".E7.AC.AC.E4.BA.8C.E6.AC.A1.E5.9B.BD.E5.85.B1.E5.86.85.E6.88.98"></span>第二次国共内战</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=61" title="编辑章节:第二次国共内战"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>自從抗戰結束,國民黨政府與在抗戰期間實力大增的中共在勢力劃分、物資接收等方面發生衝突,雙方雖經<a href="/wiki/%E9%87%8D%E6%85%B6%E8%AB%87%E5%88%A4" title="重慶談判">重慶談判</a>簽署<a href="/wiki/%E9%9B%99%E5%8D%81%E5%8D%94%E5%AE%9A" title="雙十協定">雙十協定</a>,並共同參與<a href="/wiki/%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%8D%94%E5%95%86%E6%9C%83%E8%AD%B0" class="mw-redirect" title="政治協商會議">政治協商會議</a>,但仍在1946年6月升級為全面的<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E5%9C%8B%E5%85%B1%E5%85%A7%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="第二次國共內戰">國共內戰</a>。與此同時,國民政府亦在準備制憲與行憲。1946年11月在<a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="南京市 (中華民國)">南京</a>召開<a href="/wiki/%E5%88%B6%E6%86%B2%E5%9C%8B%E6%B0%91%E5%A4%A7%E6%9C%83" title="制憲國民大會">制憲國民大會</a>,並於1947年元旦正式施行<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%86%B2%E6%B3%95" title="中華民國憲法">中華民國憲法</a>。1948年第一屆國民大會召開,國民政府改組為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="中華民國政府">中華民國政府</a>,蔣中正當選為行憲後的第一任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%B5%B1" title="中華民國總統">中華民國總統</a>。但在內戰的戰場上經過<a href="/wiki/%E8%BE%BD%E6%B2%88%E6%88%98%E5%BD%B9" title="辽沈战役">遼沈戰役</a>、<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%B4%A5%E6%88%98%E5%BD%B9" title="平津战役">平津戰役</a>、<a href="/wiki/%E6%B7%AE%E6%B5%B7%E6%88%B0%E5%BD%B9" class="mw-redirect" title="淮海戰役">淮海戰役</a>,國軍兵力大大消耗,<a href="/wiki/%E8%A7%A3%E6%94%BE%E5%8D%80" class="mw-redirect" title="解放區">解放區</a>逐漸擴大。1949年4月,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%BA%BA%E6%B0%91%E8%A7%A3%E6%94%BE%E8%BB%8D" class="mw-redirect" title="中國人民解放軍">解放軍</a>发动<a href="/wiki/%E6%B8%A1%E6%B1%9F%E6%88%98%E5%BD%B9" title="渡江战役">渡江战役</a>,佔領<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E9%A6%96%E9%83%BD" title="中華民國首都">首都</a><a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="南京市 (中華民國)">南京</a><a href="/wiki/%E5%8D%97%E4%BA%AC%E6%80%BB%E7%BB%9F%E5%BA%9C" title="南京总统府">總統府</a>。10月1日,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%94%BF%E5%BA%9C%E4%B8%BB%E5%B8%AD" class="mw-redirect" title="中華人民共和國中央人民政府主席">中華人民共和國中央人民政府主席</a><a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%BE%A4%E6%9D%B1" class="mw-redirect" title="毛澤東">毛澤東</a>在<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="北京">北京</a>宣佈<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%94%BF%E5%BA%9C_(1949%E2%80%931954)" class="mw-redirect" title="中华人民共和国中央人民政府 (1949–1954)">中華人民共和國中央人民政府</a>成立。<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="中華民國中央政府">中華民國中央政府</a>和<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%B0%91%E9%BB%A8%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E9%BB%A8%E9%83%A8" class="mw-redirect" title="中國國民黨中央黨部">中國國民黨中央黨部</a>旋即于12月10日遷往<a href="/wiki/%E8%87%BA%E5%8C%97%E5%B8%82_(%E7%9C%81%E8%BD%84%E5%B8%82)" title="臺北市 (省轄市)">臺北</a>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="政府遷台"><span id=".E6.94.BF.E5.BA.9C.E9.81.B7.E5.8F.B0"></span>政府遷台</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=62" title="编辑章节:政府遷台"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E6%88%B0%E5%BE%8C%E6%99%82%E6%9C%9F" title="臺灣戰後時期">臺灣戰後時期</a></div> <p><a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E5%9C%8B%E5%85%B1%E5%85%A7%E6%88%B0" class="mw-redirect" title="第二次國共內戰">國共內戰</a>後,中華民國政府<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C%E9%81%B7%E5%8F%B0" title="中華民國政府遷台">退守臺灣</a>,以<a href="/wiki/%E8%87%BA%E5%8C%97%E5%B8%82" title="臺北市">臺北</a>為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E9%A6%96%E9%83%BD" title="中華民國首都">首都</a>。在韓戰中美軍介入亞太局勢後,退守臺灣的中華民國的政經局勢逐漸穩定下來,形成今日以<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E5%9C%B0%E5%8D%80" title="臺灣地區">臺澎金馬</a>為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%96%86%E5%9F%9F" title="中華民國疆域">實控領土</a>的格局。 </p><p>動員戡亂時期,中國國民黨在臺灣長期維持一黨獨大的統治,為避免共產黨的威脅,因此凍結憲法中所賦予的政治權力,但仍實施地方公職人員選舉,此舉為養成民眾的民主素養。1975年<a href="/wiki/%E8%94%A3%E4%B8%AD%E6%AD%A3" title="蔣中正">蔣中正</a>去世後,由<a href="/wiki/%E8%94%A3%E7%B6%93%E5%9C%8B" title="蔣經國">蔣經國</a>接掌政權。隨著產業從農業發展到輕重工業、國民教育普及,於1970年代進入經濟起飛時代並開始脫離農業社會進入現代工商業社會,蔣經國總統所推動的<a href="/wiki/%E5%8D%81%E5%A4%A7%E5%BB%BA%E8%A8%AD" title="十大建設">十大建設</a>至今仍被視為促進臺灣經濟起飛的基本工程。1950,1960年代,台灣主要發展輕工業,在這階段初期甚至某些農產品是都外貿的主力;1970年代左右,開始發展重工業跟化工業等較高等級的工業產品;1980年代左右,臺灣開始發展高科技的電子領域。隨著經濟與知識方面的快速成長造就一整代的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E7%94%A2%E9%9A%8E%E7%B4%9A" title="中產階級">中產階級</a>,導致1980年代中後期,臺灣的<a href="/wiki/%E5%A8%81%E6%AC%8A%E4%B8%BB%E7%BE%A9" class="mw-redirect" title="威權主義">威權</a>社會控制體系開始鬆動。 </p><p>1986年9月28日,政府遷臺後第一個反對黨<a href="/wiki/%E6%B0%91%E4%B8%BB%E9%80%B2%E6%AD%A5%E9%BB%A8" title="民主進步黨">民主進步黨</a>成立。1987年7月14日,國民黨政府正式宣告<a href="/wiki/%E8%A7%A3%E5%9A%B4" class="mw-redirect" title="解嚴">解嚴</a>,終止黨禁、報禁,解除長達39年政府對中華民國在政治上的嚴密控制,這無疑已經宣告中華民國政治轉型的開始,不久蔣經國去世,<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E7%99%BB%E8%BC%9D" title="李登輝">李登輝</a>接任總統,臺灣進入更進一步的<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E6%B0%91%E4%B8%BB%E5%8C%96" title="臺灣民主化">民主轉型</a>時代。1991年4月30日,中華民國政府宣佈廢止<a href="/wiki/%E5%8B%95%E5%93%A1%E6%88%A1%E4%BA%82%E6%99%82%E6%9C%9F%E8%87%A8%E6%99%82%E6%A2%9D%E6%AC%BE" title="動員戡亂時期臨時條款">動員戡亂時期臨時條款</a>,使得<a href="/wiki/%E8%87%BA%E6%BE%8E%E9%87%91%E9%A6%AC" class="mw-redirect" title="臺澎金馬">臺澎金馬</a>單方面解除對大陸的積極軍事對峙(即正式以成文方式宣告放棄<a href="/wiki/%E5%8F%8D%E6%94%BB%E5%A4%A7%E9%99%B8" title="反攻大陸">反攻大陸</a>政策)。之後,憲法多次增修後,1996年舉行<a href="/wiki/1996%E5%B9%B4%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%B5%B1%E9%81%B8%E8%88%89" title="1996年中華民國總統選舉">第一次總統公民直選</a>,由中國國民黨籍的原總統<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E7%99%BB%E8%BC%9D" title="李登輝">李登輝</a>當選連任;2000年,中華民國<a href="/wiki/2000%E5%B9%B4%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%B5%B1%E9%81%B8%E8%88%89" title="2000年中華民國總統選舉">第二次總統民選</a>,由在野黨民主進步黨所推舉的<a href="/wiki/%E9%99%B3%E6%B0%B4%E6%89%81" title="陳水扁">陳水扁</a>當選,此次總統選舉亦實現中華民國第一次的<a href="/wiki/%E6%94%BF%E9%BB%A8%E8%BC%AA%E6%9B%BF" title="政黨輪替">政黨輪替</a>。2005年,末代<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E6%B0%91%E5%A4%A7%E6%9C%83" title="國民大會">國民大會</a>召開,憲法第七次增修。2008年,提出「<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E7%B5%B1%E3%80%81%E4%B8%8D%E7%8D%A8%E3%80%81%E4%B8%8D%E6%AD%A6" title="不統、不獨、不武">不統、不獨、不武</a>」的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%B0%91%E9%BB%A8" title="中國國民黨">中國國民黨</a>所推舉的<a href="/wiki/%E9%A6%AC%E8%8B%B1%E4%B9%9D" title="馬英九">馬英九</a><a href="/wiki/2008%E5%B9%B4%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%B5%B1%E9%81%B8%E8%88%89" title="2008年中華民國總統選舉">當選總統</a>,二次政黨輪替,兩岸關係緩和,對外關係亦大幅改善。2016年,民主進步黨籍的<a href="/wiki/%E8%94%A1%E8%8B%B1%E6%96%87" title="蔡英文">蔡英文</a><a href="/wiki/2016%E5%B9%B4%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%B5%B1%E9%81%B8%E8%88%89" title="2016年中華民國總統選舉">當選總統</a>,三次政黨輪替並於2020年連任;2024年,民主進步黨籍的<a href="/wiki/%E8%B3%B4%E6%B8%85%E5%BE%B7" title="賴清德">賴清德</a><a href="/wiki/2024%E5%B9%B4%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%B5%B1%E9%81%B8%E8%88%89" title="2024年中華民國總統選舉">當選總統</a>,實現臺灣民主化以來第一次的三連續執政任期。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="中華人民共和國"><span id=".E4.B8.AD.E8.8F.AF.E4.BA.BA.E6.B0.91.E5.85.B1.E5.92.8C.E5.9C.8B"></span>中華人民共和國</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=63" title="编辑章节:中華人民共和國"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">主条目:<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中華人民共和國歷史">中華人民共和國歷史</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:PLA_Enters_Peking.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/PLA_Enters_Peking.jpg/220px-PLA_Enters_Peking.jpg" decoding="async" width="220" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/PLA_Enters_Peking.jpg/330px-PLA_Enters_Peking.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/PLA_Enters_Peking.jpg/440px-PLA_Enters_Peking.jpg 2x" data-file-width="780" data-file-height="613" /></a><figcaption>1949年1月31日,<a href="/wiki/%E8%A7%A3%E6%94%BE%E8%BB%8D" class="mw-redirect" title="解放軍">解放軍</a>進入<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%B9%B3" class="mw-redirect" title="北平">北平</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="毛泽东时期"><span id=".E6.AF.9B.E6.B3.BD.E4.B8.9C.E6.97.B6.E6.9C.9F"></span>毛泽东时期</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=64" title="编辑章节:毛泽东时期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="建政初期稳定社会并进行一化三改"><span id=".E5.BB.BA.E6.94.BF.E5.88.9D.E6.9C.9F.E7.A8.B3.E5.AE.9A.E7.A4.BE.E4.BC.9A.E5.B9.B6.E8.BF.9B.E8.A1.8C.E4.B8.80.E5.8C.96.E4.B8.89.E6.94.B9"></span>建政初期稳定社会并进行<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E4%B8%AA%E4%BA%94%E5%B9%B4%E8%AE%A1%E5%88%92_(%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD)" title="第一个五年计划 (中华人民共和国)">一化</a><a href="/wiki/%E7%94%9F%E4%BA%A7%E8%B5%84%E6%96%99%E6%89%80%E6%9C%89%E5%88%B6%E7%9A%84%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E4%B9%89%E6%94%B9%E9%80%A0" title="生产资料所有制的社会主义改造">三改</a></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=65" title="编辑章节:建政初期稳定社会并进行一化三改"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/220px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/330px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/440px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a><figcaption>中華人民共和國國旗(<a href="/wiki/%E4%BA%94%E6%98%9F%E7%B4%85%E6%97%97" class="mw-redirect" title="五星紅旗">五星紅旗</a>),於1949年開始使用</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:%E9%96%8B%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E5%85%B8%E6%AF%9B%E6%BE%A4%E6%9D%B1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/%E9%96%8B%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E5%85%B8%E6%AF%9B%E6%BE%A4%E6%9D%B1.jpg/200px-%E9%96%8B%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E5%85%B8%E6%AF%9B%E6%BE%A4%E6%9D%B1.jpg" decoding="async" width="200" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/%E9%96%8B%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E5%85%B8%E6%AF%9B%E6%BE%A4%E6%9D%B1.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="405" /></a><figcaption>中国共产党領導人<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%BE%A4%E6%9D%B1" class="mw-redirect" title="毛澤東">毛澤東</a>在北京<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AE%89%E9%96%80" class="mw-redirect" title="天安門">天安門</a>城樓上宣佈<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="中華人民共和國">中華人民共和國</a>成立</figcaption></figure> <p>1949年10月1日,<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%B8%82" title="北京市">北京</a><a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AE%89%E9%96%80%E5%BB%A3%E5%A0%B4" class="mw-redirect" title="天安門廣場">天安門廣場</a>举行<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%94%BF%E5%BA%9C%E6%88%90%E7%AB%8B%E5%85%B8%E7%A6%AE" title="中華人民共和國中央人民政府成立典禮">开国大典</a>,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中国共产党中央委员会主席">中国共产党主席</a><a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%B3%BD%E4%B8%9C" title="毛泽东">毛泽东</a>在天安门城楼上宣告<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%94%BF%E5%BA%9C_(1949%E5%B9%B4%EF%BC%8D1954%E5%B9%B4)" class="mw-redirect" title="中华人民共和国中央人民政府 (1949年-1954年)">中華人民共和國中央人民政府</a>成立,標誌著中华人民共和国正式成立,后來的每年10月1日亦成为中华人民共和国的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E5%BA%86%E8%8A%82" title="中华人民共和国国庆节">国庆节</a><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="中华人民共和国">中華人民共和國</a>建立之初,中國經歷長期的動亂與戰爭,經濟水平落後,<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%9C%93%E5%88%B8" title="金圓券">貨幣貶值</a>,交通運輸不暢。建國後,一個全面模仿<a href="/wiki/%E8%8B%8F%E8%81%94" title="苏联">蘇聯</a>工業化模式的共產主義社會便迅速建立起來。在1950年代早期,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="中華人民共和國政府">中華人民共和國政府</a>進行大規模的城市工商業社會主義改造和農村土地集體化改革,成功抑止<a href="/wiki/%E9%80%9A%E8%B2%A8%E8%86%A8%E8%84%B9" class="mw-redirect" title="通貨膨脹">通貨膨脹</a>、重振經濟,並重建被戰火嚴重破壞的工業體系。<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%85%B1%E7%94%A2%E9%BB%A8" class="mw-redirect" title="中國共產黨">中國共產黨</a>對當時中國人民的日常生活的方方面面都有很大影響,基層組織深入到中下階層的<a href="/wiki/%E5%B7%A5%E4%BA%BA" title="工人">勞工</a>和婦女等群眾中。 </p><p>1950年代开始的<a href="/wiki/%E5%9C%9F%E5%9C%B0%E6%94%B9%E9%9D%A9%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="土地改革运动">土地改革运动</a>将<a href="/wiki/%E5%9C%9F%E5%9C%B0%E4%B8%BB" title="土地主">地主</a>的土地没收,从政治和经济上彻底消灭了中国自<a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝">秦</a><a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%9C%9D" title="汉朝">汉</a>以来作为地方政治精英的<a href="/wiki/%E7%B4%B3%E5%A3%AB%E9%9A%8E%E7%B4%9A" title="紳士階級">乡绅阶层</a>,改变了两千多年来“皇权不下县”的局面,国家政权的动员力从此深入村镇基层。这次土地改革是中国共产党在<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E5%9B%BD%E5%85%B1%E5%86%85%E6%88%98" title="第二次国共内战">第二次国共内战</a>时期对老解放区土地改革的继续,基本完成了全国范围内的土改,至1953年,除<a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%96%86" class="mw-redirect" title="新疆">新疆</a>、<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E8%97%8F" class="mw-redirect" title="西藏">西藏</a>、<a href="/wiki/%E9%9D%92%E6%B5%B7" class="mw-redirect" title="青海">青海</a>、<a href="/wiki/%E5%B7%9D%E9%82%8A" title="川邊">川边</a>等少数民族地区,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E9%99%86" title="中国大陆">中国大陆</a>大部分地区的土地改革基本完成,3亿多无地或少地的<a href="/wiki/%E5%86%9C%E6%B0%91" class="mw-redirect" title="农民">农民</a>无偿分得约7亿<a href="/wiki/%E4%BA%A9" class="mw-redirect" title="亩">亩</a><a href="/wiki/%E5%9C%9F%E5%9C%B0" class="mw-disambig" title="土地">土地</a>及<a href="/wiki/%E7%94%9F%E4%BA%A7%E8%B5%84%E6%96%99" title="生产资料">生产资料</a>,并每年免除<a href="/wiki/%E5%9C%B0%E7%A7%9F" title="地租">地租</a>3000万吨<a href="/wiki/%E7%B2%AE%E9%A3%9F" title="粮食">粮食</a>。但是从1953年开始,中共开始实行土地集体所有制,强制实施农产品<a href="/wiki/%E7%B5%B1%E8%B3%BC%E7%B5%B1%E9%8A%B7" class="mw-redirect" title="統購統銷">统购统销</a>政策和<a href="/wiki/%E5%86%9C%E4%B8%9A%E5%90%88%E4%BD%9C%E5%8C%96%E8%BF%90%E5%8A%A8" class="mw-redirect" title="农业合作化运动">农业合作化运动</a>,再次剥夺了农民的土地。学者估计土地改革造成100万-470万人死亡,导致农村精英阶层的消亡。受害者中很多是掌握知识和了解经济规律,以地租为生的地主。与此同时,<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%8F%8D%E4%BA%94%E5%8F%8D%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="三反五反运动">三反五反运动</a>展开,造成了诸多冤假错案。 </p><p>中華人民共和國成立初期,支持中華民國的部隊到處與解放军和新建的地方政权對抗。中华人民共和国政府在1950年3月开展全国性的“<a href="/wiki/%E5%85%A8%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E5%89%BF%E5%8C%AA" title="全国大剿匪">剿匪行动</a>”,动员超过了一百五十万的军队。随着“剿匪行动”的开展,数年之后,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="中華民國政府">中华民国政府</a>在<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E9%99%86" title="中国大陆">大陆地区</a>的残余武装被消灭殆尽。1950年6月25日,<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E6%B0%91%E4%B8%BB%E4%B8%BB%E4%B9%89%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="朝鲜民主主义人民共和国">朝鲜</a>发動<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E6%88%98%E4%BA%89" title="朝鲜战争">朝鲜战争</a>。战争初期<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%86%9B" title="朝鲜人民军">朝鲜人民军</a>势如破竹,幾乎占领整个<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E5%8D%8A%E5%B2%9B" title="朝鲜半岛">朝鲜半岛</a>,但是<a href="/wiki/%E8%81%94%E5%90%88%E5%9B%BD%E5%86%9B" title="联合国军">联合国军</a>在<a href="/wiki/%E4%BB%81%E5%B7%9D%E7%99%BB%E9%99%86" title="仁川登陆">仁川登陆</a>后,战争形势逆转,联合国军逼近<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%EF%BC%8D%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E8%BE%B9%E7%95%8C" class="mw-redirect" title="中国-朝鲜边界">朝中边境线</a>。当时的中国领导人认为朝鲜若被联合国军占领,将威胁新成立的中华人民共和国的国家安全,因此决定以<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%BF%97%E6%84%BF%E5%86%9B" title="中国人民志愿军">中国人民志愿军</a>的名义入朝作战。在经过五次大规模战役后,双方进入胶着状态。1953年7月27日双方签署<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E5%81%9C%E6%88%98%E5%8D%8F%E5%AE%9A" title="朝鲜停战协定">停战协定</a>。<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="中華人民共和國">中華人民共和國</a>政府在1950年的<a href="/wiki/%E6%98%8C%E9%83%BD%E6%88%98%E5%BD%B9" title="昌都战役">昌都戰役</a>消滅藏軍主力後,1951年同<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E8%97%8F" class="mw-redirect" title="西藏">西藏</a>政府達成《<a href="/wiki/%E5%8D%81%E4%B8%83%E6%9D%A1%E5%8D%8F%E8%AE%AE" class="mw-redirect" title="十七条协议">關於和平解放西藏辦法的協議</a>》,對西藏取得控制權。至此,除<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3" title="臺灣">台灣</a>、<a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF" title="香港">香港</a>、<a href="/wiki/%E6%BE%B3%E9%96%80" title="澳門">澳門</a>、少數沿海島嶼及其他與鄰國有主權爭議的領土以外,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E7%96%86%E5%9F%9F" class="mw-redirect" title="中华人民共和国疆域">中國大陆領土</a>已全部被中華人民共和國政府控制。1953年的<a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%B1%B1%E5%B2%9B%E6%88%98%E5%BD%B9_(1953%E5%B9%B4)" title="东山岛战役 (1953年)">東山島戰役</a>后,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E8%BB%8D" title="中華民國國軍">国军</a>未再组织成建制的反击。至1955年,解放军发起<a href="/wiki/%E4%B8%80%E6%B1%9F%E5%B1%B1%E5%B2%9B%E6%88%98%E5%BD%B9" title="一江山岛战役">一江山岛战役</a>,相继攻占浙东沿海还被国军控制的全部岛屿。至此,中国大陆沿海只剩下<a href="/wiki/%E7%A6%8F%E5%BB%BA%E7%9C%81_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B)" title="福建省 (中華民國)">福建</a>沿海的<a href="/wiki/%E9%87%91%E9%97%A8" class="mw-redirect" title="金门">金门</a>和<a href="/wiki/%E9%A9%AC%E7%A5%96" class="mw-redirect" title="马祖">马祖</a>还被国军控制<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>33<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>1953年至1956年,中國政府对<a href="/wiki/%E7%94%9F%E4%BA%A7%E8%B5%84%E6%96%99" title="生产资料">生产资料</a>所有制进行的<a href="/wiki/%E7%94%9F%E4%BA%A7%E8%B5%84%E6%96%99%E6%89%80%E6%9C%89%E5%88%B6%E7%9A%84%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E4%B9%89%E6%94%B9%E9%80%A0" title="生产资料所有制的社会主义改造">社会主义改造</a>。包括“<a href="/wiki/%E5%86%9C%E4%B8%9A" title="农业">农业</a>社会主义改造、<a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%B7%A5%E4%B8%9A" title="手工业">手工业</a>社会主义改造、<a href="/wiki/%E8%B5%84%E6%9C%AC%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="资本主义">资本主义</a><a href="/wiki/%E5%B7%A5%E5%95%86%E4%B8%9A" title="工商业">工商业</a>社会主义改造”,又合称为「<a href="/wiki/%E7%94%9F%E4%BA%A7%E8%B5%84%E6%96%99%E6%89%80%E6%9C%89%E5%88%B6%E7%9A%84%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E4%B9%89%E6%94%B9%E9%80%A0" title="生产资料所有制的社会主义改造">三大改造</a>」,其目的是改变<a href="/wiki/%E7%94%9F%E4%BA%A7%E5%85%B3%E7%B3%BB" title="生产关系">生产关系</a>的性质。1956年底三大改造基本完成,中国政府认为中国已进入<a href="/wiki/%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E4%B9%89%E5%88%9D%E7%BA%A7%E9%98%B6%E6%AE%B5" title="社会主义初级阶段">社会主义初级阶段</a>,<a href="/wiki/%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E4%B9%89%E5%88%B6%E5%BA%A6" class="mw-redirect" title="社会主义制度">社会主义制度</a>(经济方面)在中国基本建立。1953年到1957年中国实施發展國民經濟的<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E4%B8%AA%E4%BA%94%E5%B9%B4%E8%AE%A1%E5%88%92_(%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" class="mw-redirect" title="第一个五年计划 (中国)">第一个五年計劃</a>。培養了大量的技術專家,產業工人,提高了國民收入,並且通過蘇聯和東歐技術的引進提高了解放軍的現代化水平。1954年9月20日,第一部《<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%AE%AA%E6%B3%95_(1954%E5%B9%B4)" title="中华人民共和国宪法 (1954年)">中华人民共和国宪法</a>》(即<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%9B%9B%E5%AE%AA%E6%B3%95" class="mw-redirect" title="五四宪法">五四宪法</a>)在<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%B8%80%E5%B1%8A%E5%85%A8%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E6%B0%91%E4%BB%A3%E8%A1%A8%E5%A4%A7%E4%BC%9A%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E4%BC%9A%E8%AE%AE" class="mw-redirect" title="第一届全国人民代表大会第一次会议">第一届全国人民代表大会第一次会议</a>上通过,共4章106条。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="大量政治化運動"><span id=".E5.A4.A7.E9.87.8F.E6.94.BF.E6.B2.BB.E5.8C.96.E9.81.8B.E5.8B.95"></span>大量政治化運動</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=66" title="编辑章节:大量政治化運動"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>与此同时,各类政治运动逐渐展开。1955年7月1日,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A" title="中国共产党中央委员会">中共中央</a>發出《關于展開鬥爭肅清暗藏的反革命分子的指示》,在中國大陆各省、市、自治區、人民解放軍和中央一級黨的、政府和群眾團體的機關開始<a href="/wiki/%E8%82%85%E6%B8%85%E6%9A%97%E8%97%8F%E7%9A%84%E5%8F%8D%E9%9D%A9%E5%91%BD%E5%88%86%E5%AD%90%E9%81%8B%E5%8B%95" title="肅清暗藏的反革命分子運動">肅清一切暗藏的反革命分子</a><sup id="cite_ref-朱正2013_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-朱正2013-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。8月25日,中共中央發出《關于徹底肅清暗藏的反革命分子的指示》<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>35<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,毛澤東將各團體中鎮壓的比例定為百分之五<sup id="cite_ref-朱正2013_37-1" class="reference"><a href="#cite_note-朱正2013-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。1957年,<a href="/wiki/%E5%8F%8D%E5%8F%B3%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="反右运动">反右运动</a>展开,上百万知识分子和民主党派人士等遭到批斗和迫害,中国大陆的民主制度遭到严重破坏<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。1958年,<a href="/wiki/%E5%BE%AA%E5%8C%96%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="循化事件">循化事件</a>爆发导致数百人死亡;1959年,爆发<a href="/wiki/1959%E5%B9%B4%E8%97%8F%E5%8C%BA%E9%AA%9A%E4%B9%B1" title="1959年藏区骚乱">藏区骚乱</a>,造成约8万7千人死亡,<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E5%8D%81%E5%9B%9B%E4%B8%96%E8%BE%BE%E8%B5%96%E5%96%87%E5%98%9B" title="第十四世达赖喇嘛">第十四世达赖喇嘛</a>流亡海外<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>37<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。中國於1950年代末基本消滅<a href="/wiki/%E8%A1%80%E5%90%B8%E8%9F%B2" class="mw-redirect" title="血吸蟲">血吸蟲</a>病,但是近年又有死灰復燃趨勢<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>38<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。1957-58年,中国贵州爆发的“<a href="/wiki/%E4%BA%9A%E6%B4%B2%E6%B5%81%E6%84%9F" title="亚洲流感">亚洲流感</a>”造成全球100万-400万人死亡;该病毒变异后,于1968-69年导致“<a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF%E6%B5%81%E6%84%9F" class="mw-redirect" title="香港流感">香港流感</a>”爆发,再度造成全球100万-400万人死亡<sup id="cite_ref-:02_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-:02-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>1958年,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中国共产党中央委员会主席">中國共產黨中央委員會主席</a><a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%B3%BD%E4%B8%9C" title="毛泽东">毛澤東</a>發動「<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%B7%83%E8%BF%9B" title="大跃进">大躍進</a>」運動與“<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%AC%E7%A4%BE" title="人民公社">人民公社化</a>”運動,客觀上脫離實際並造成各地<a href="/wiki/%E6%B5%AE%E8%AA%87%E9%A2%A8" class="mw-redirect" title="浮誇風">浮誇風</a>「<a href="/wiki/%E6%94%BE%E5%8D%AB%E6%98%9F" title="放卫星">放衛星</a>」等謊報數據的情況盛行。自1959年到1961年,大跃进、人民公社运动以及制度性问题造成了<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%B9%B4%E5%9B%B0%E9%9A%BE%E6%97%B6%E6%9C%9F" title="三年困难时期">三年大饥荒</a>内数千万人的死亡,毛澤東因此「<a href="/wiki/%E4%B8%83%E5%8D%83%E4%BA%BA%E5%A4%A7%E4%BC%9A" title="七千人大会">退居二線</a>」,但留任中共中央主席和<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%86%9B%E4%BA%8B%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中国共产党中央军事委员会主席">中共中央軍委主席</a>,名義上改以<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中华人民共和国主席">國家主席</a><a href="/wiki/%E5%8A%89%E5%B0%91%E5%A5%87" class="mw-redirect" title="劉少奇">劉少奇</a>為首的一批中央領導人著手恢復經濟發展。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:China_10th_Anniversary_Parade_in_Beijing_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/China_10th_Anniversary_Parade_in_Beijing_01.jpg/220px-China_10th_Anniversary_Parade_in_Beijing_01.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/China_10th_Anniversary_Parade_in_Beijing_01.jpg/330px-China_10th_Anniversary_Parade_in_Beijing_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/China_10th_Anniversary_Parade_in_Beijing_01.jpg/440px-China_10th_Anniversary_Parade_in_Beijing_01.jpg 2x" data-file-width="760" data-file-height="530" /></a><figcaption>解放軍在<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%85%B6%E7%AF%80" class="mw-redirect" title="中華人民共和國國慶節">中華人民共和國國慶</a>十周年閱兵式</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="發動文化大革命"><span id=".E7.99.BC.E5.8B.95.E6.96.87.E5.8C.96.E5.A4.A7.E9.9D.A9.E5.91.BD"></span>發動文化大革命</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=67" title="编辑章节:發動文化大革命"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Political_slogan_by_Red_Guards_on_the_campus_of_Fudan_University_1976.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Political_slogan_by_Red_Guards_on_the_campus_of_Fudan_University_1976.jpg/250px-Political_slogan_by_Red_Guards_on_the_campus_of_Fudan_University_1976.jpg" decoding="async" width="250" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/85/Political_slogan_by_Red_Guards_on_the_campus_of_Fudan_University_1976.jpg 1.5x" data-file-width="323" data-file-height="203" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%96%87%E5%8C%96%E5%A4%A7%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="文化大革命">无产阶级文化大革命</a></figcaption></figure> <p>1966年,<a href="/wiki/%E6%96%87%E5%8C%96%E5%A4%A7%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="文化大革命">文化大革命</a>爆發,<a href="/wiki/%E5%88%98%E5%B0%91%E5%A5%87" title="刘少奇">劉少奇</a>、<a href="/wiki/%E9%84%A7%E5%B0%8F%E5%B9%B3" class="mw-redirect" title="鄧小平">鄧小平</a>等人被打倒,<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%B3%BD%E4%B8%9C" title="毛泽东">毛澤東</a>掌握大權,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%85%B1%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%89%AF%E4%B8%BB%E5%B8%AD" class="mw-redirect" title="中共中央副主席">中共中央副主席</a><a href="/wiki/%E6%9E%97%E5%BD%AA" title="林彪">林彪</a>一度成為被指定的接班人,但其後與主張修憲「<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%BB%E5%B8%AD%E5%AD%98%E5%BA%9F%E4%B9%8B%E4%BA%89" title="中华人民共和国主席存废之争">廢除國家主席</a>」的毛澤東發生衝突。在<a href="/wiki/%E4%B9%9D%E4%B8%80%E4%B8%89%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="九一三事件">林彪陰謀敗露</a>後,<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E4%BA%BA%E5%B9%AB" class="mw-redirect" title="四人幫">四人幫</a>成為新的重要政治勢力,中華人民共和國政治進一步混亂,故毛澤東重新起用鄧小平出任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E5%8A%A1%E9%99%A2%E5%89%AF%E6%80%BB%E7%90%86#第四届国务院" title="中华人民共和国国务院副总理">第一副總理</a>,重掌<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E5%8B%99%E9%99%A2" class="mw-redirect" title="中華人民共和國國務院">國務院</a>以起相互牽制作用。 </p><p><a href="/wiki/%E6%96%87%E5%8C%96%E5%A4%A7%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="文化大革命">文革</a>期间,人口的<a href="/wiki/%E9%9D%9E%E6%AD%A3%E5%B8%B8%E6%AD%BB%E4%BA%A1" title="非正常死亡">非正常死亡</a>方式主要包括:<a href="/wiki/%E5%B1%A0%E6%9D%80" title="屠杀">大屠杀</a>(包括官方<a href="/wiki/%E6%AD%BB%E5%88%91" title="死刑">处决</a>)、<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E6%96%97" title="武斗">武斗</a>、<a href="/wiki/%E7%A7%81%E5%88%91" title="私刑">私刑</a>、<a href="/wiki/%E8%87%AA%E6%9D%80" class="mw-redirect" title="自杀">自杀</a>、<a href="/wiki/%E6%89%B9%E9%AC%A5" title="批鬥">批斗</a>,等等;根据目前的资料,各方统计的非正常死亡人口达数十万至2000万不等。<sup id="cite_ref-:32_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-:32-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>40<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-:24_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-:24-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-:46_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-:46-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-:31_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-:31-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-:222_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-:222-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>44<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>1975年8月,<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97%E7%9C%81" title="河南省">河南</a><a href="/wiki/%E9%A9%BB%E9%A9%AC%E5%BA%97%E5%B8%82" title="驻马店市">驻马店</a>爆发了二十世纪世界最重大技术灾难“<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%8D%97%E2%80%9C75%C2%B78%E2%80%9D%E6%B0%B4%E5%BA%93%E6%BA%83%E5%9D%9D" title="河南“75·8”水库溃坝">河南“75·8”水库溃坝</a>”,造成29个县市被淹,24万人死亡<sup id="cite_ref-:62_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-:62-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-:82_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-:82-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>46<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>1976年,<a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%81%A9%E4%BE%86" class="mw-redirect" title="周恩來">周恩來</a>、<a href="/wiki/%E6%9C%B1%E5%BE%B7" title="朱德">朱德</a>、<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%BE%A4%E6%9D%B1" class="mw-redirect" title="毛澤東">毛澤東</a>先後去世;其後四人幫在<a href="/wiki/%E7%B2%89%E7%A2%8E%E5%9B%9B%E4%BA%BA%E5%B8%AE" title="粉碎四人帮">懷仁堂事變</a>中被逮捕,國務院總理<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%9C%8B%E9%8B%92" class="mw-redirect" title="華國鋒">華國鋒</a>接替毛澤東的領導地位,出任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中国共产党中央委员会主席">中國共產黨中央委員會主席</a>,成為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E6%9C%80%E9%AB%98%E9%A0%98%E5%B0%8E%E4%BA%BA" title="中華人民共和國最高領導人">最高領導人</a>。儘管華國鋒停止文革中的<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E6%96%97" title="武斗">文攻武鬥</a>等混亂局勢,但提出「<a href="/wiki/%E5%85%A9%E5%80%8B%E5%87%A1%E6%98%AF" class="mw-redirect" title="兩個凡是">兩個凡是</a>」的路線,在國家實質上仍然沒有完全脫離<a href="/wiki/%E6%96%87%E5%8C%96%E5%A4%A7%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="文化大革命">文化大革命</a>階段的困頓狀態。 </p><p><a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%B3%BD%E4%B8%9C" title="毛泽东">毛泽东</a>在其任内有许多人遭到政治迫害及大清洗,尤其在他晚年,由于严重的政策错误,给中国精神文化领域造成巨大的损失。毛泽东时代历经了建政初期1950-1953年的三大运动“<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%B2%9C%E6%88%98%E4%BA%89" title="朝鲜战争">抗美援朝</a>、<a href="/wiki/%E5%9C%9F%E5%9C%B0%E6%94%B9%E9%9D%A9%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="土地改革运动">土地改革运动</a>、<a href="/wiki/%E9%95%87%E5%8E%8B%E5%8F%8D%E9%9D%A9%E5%91%BD%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="镇压反革命运动">镇压反革命运动</a>”、1951-1952年的<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%8F%8D%E4%BA%94%E5%8F%8D%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="三反五反运动">三反五反运动</a>、1957年的<a href="/wiki/%E5%8F%8D%E5%8F%B3%E8%BF%90%E5%8A%A8" title="反右运动">反右运动</a>、1958年-1962年的<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%B7%83%E8%BF%9B" title="大跃进">大跃进</a>、1966-1976年的<a href="/wiki/%E6%96%87%E5%8C%96%E5%A4%A7%E9%9D%A9%E5%91%BD" title="文化大革命">文化大革命</a>,据各方估计造成4000万-8000万人的死亡<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>47<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,亦有数千万人遭到批斗和迫害。其中,文化大革命因给国家和人民带来巨大的灾难而被严厉批评和谴责,中国传统文化及道德沦亡,法制和宪政被严重破坏,文革还影响了<a href="/wiki/%E6%9F%AC%E5%9F%94%E5%AF%A8" title="柬埔寨">柬埔寨</a>的<a href="/wiki/%E7%BA%A2%E8%89%B2%E9%AB%98%E6%A3%89%E5%A4%A7%E5%B1%A0%E6%9D%80" title="红色高棉大屠杀">红色高棉大屠杀</a><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>48<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="改革开放时期"><span id=".E6.94.B9.E9.9D.A9.E5.BC.80.E6.94.BE.E6.97.B6.E6.9C.9F"></span>改革开放时期</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=68" title="编辑章节:改革开放时期"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:2011_%E6%B7%B1%E5%9C%B3_%E8%8E%B2%E8%8A%B1%E5%B1%B1%E9%A1%B6%EF%BC%8D%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3%E5%A4%B4%E5%83%8F_-_panoramio.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/2011_%E6%B7%B1%E5%9C%B3_%E8%8E%B2%E8%8A%B1%E5%B1%B1%E9%A1%B6%EF%BC%8D%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3%E5%A4%B4%E5%83%8F_-_panoramio.jpg/210px-2011_%E6%B7%B1%E5%9C%B3_%E8%8E%B2%E8%8A%B1%E5%B1%B1%E9%A1%B6%EF%BC%8D%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3%E5%A4%B4%E5%83%8F_-_panoramio.jpg" decoding="async" width="210" height="315" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/2011_%E6%B7%B1%E5%9C%B3_%E8%8E%B2%E8%8A%B1%E5%B1%B1%E9%A1%B6%EF%BC%8D%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3%E5%A4%B4%E5%83%8F_-_panoramio.jpg/315px-2011_%E6%B7%B1%E5%9C%B3_%E8%8E%B2%E8%8A%B1%E5%B1%B1%E9%A1%B6%EF%BC%8D%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3%E5%A4%B4%E5%83%8F_-_panoramio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/2011_%E6%B7%B1%E5%9C%B3_%E8%8E%B2%E8%8A%B1%E5%B1%B1%E9%A1%B6%EF%BC%8D%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3%E5%A4%B4%E5%83%8F_-_panoramio.jpg/420px-2011_%E6%B7%B1%E5%9C%B3_%E8%8E%B2%E8%8A%B1%E5%B1%B1%E9%A1%B6%EF%BC%8D%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3%E5%A4%B4%E5%83%8F_-_panoramio.jpg 2x" data-file-width="3744" data-file-height="5616" /></a><figcaption>被称为“改革开放总设计师”的<a href="/wiki/%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3" title="邓小平">邓小平</a>是<a href="/wiki/%E6%8B%A8%E4%B9%B1%E5%8F%8D%E6%AD%A3" title="拨乱反正">拨乱反正</a>、改革开放中的核心人物(图为位于<a href="/wiki/%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E7%89%B9%E5%8C%BA" title="经济特区">经济特区</a><a href="/wiki/%E6%B7%B1%E5%9C%B3" class="mw-redirect" title="深圳">深圳</a>的<a href="/wiki/%E8%8E%B2%E8%8A%B1%E5%B1%B1_(%E6%B7%B1%E5%9C%B3)" title="莲花山 (深圳)">莲花山</a>顶的邓小平像)。</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="鄧小平撥亂翻正"><span id=".E9.84.A7.E5.B0.8F.E5.B9.B3.E6.92.A5.E4.BA.82.E7.BF.BB.E6.AD.A3"></span>鄧小平撥亂翻正</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=69" title="编辑章节:鄧小平撥亂翻正"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1978年,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E7%AC%AC%E5%8D%81%E4%B8%80%E5%B1%8A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E7%AC%AC%E4%B8%89%E6%AC%A1%E5%85%A8%E4%BD%93%E4%BC%9A%E8%AE%AE" title="中国共产党第十一届中央委员会第三次全体会议">中共十一屆三中全會</a>召開,重新上台的<a href="/wiki/%E9%84%A7%E5%B0%8F%E5%B9%B3" class="mw-redirect" title="鄧小平">鄧小平</a>執掌政權,<a href="/wiki/%E6%94%B9%E9%9D%A9%E5%BC%80%E6%94%BE" title="改革开放">改革開放</a>時代正式到來。改革开放率先以<a href="/wiki/%E5%AE%B6%E5%BA%AD%E8%81%94%E4%BA%A7%E6%89%BF%E5%8C%85%E8%B4%A3%E4%BB%BB%E5%88%B6" title="家庭联产承包责任制">家庭联产承包责任制</a>的确立为标志从农村开始,随后扩展到城市,设立<a href="/wiki/%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E7%89%B9%E5%8C%BA" title="经济特区">经济特区</a>,并随后开放了一批城市,其后首次出现<a href="/wiki/%E8%82%A1%E7%A5%A8" title="股票">股票</a>。1984年,大陸的經濟開始重新步入正軌,国民经济开始增长。 </p><p>但是,1980年代后期,由於出現<a href="/wiki/%E9%80%9A%E8%B4%A7%E8%86%A8%E8%83%80" title="通货膨胀">通貨膨脹</a>與<a href="/wiki/%E5%AE%98%E5%80%92" title="官倒">官倒</a>等問題,民間出现不满情绪。1989年,原中共中央總書記<a href="/wiki/%E8%83%A1%E8%80%80%E9%82%A6" title="胡耀邦">胡耀邦</a>的<a href="/wiki/%E8%83%A1%E8%80%80%E9%82%A6%E4%B9%8B%E6%AD%BB" title="胡耀邦之死">去世</a>成為導火索,終致爆發<a href="/wiki/%E5%85%AD%E5%9B%9B%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="六四事件">六四天安门事件</a>。事件中,學生和其他人活動數月,要求政治改革。最終以解放军于6月4日<a href="/wiki/%E5%85%AD%E5%9B%9B%E6%B8%85%E5%9C%BA" title="六四清场">暴力清场</a>而告终<sup id="cite_ref-Ref_f_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ref_f-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Ref_g_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ref_g-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,此事件造成多人伤亡。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="冷戰末期風暴局勢"><span id=".E5.86.B7.E6.88.B0.E6.9C.AB.E6.9C.9F.E9.A2.A8.E6.9A.B4.E5.B1.80.E5.8B.A2"></span>冷戰末期風暴局勢</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=70" title="编辑章节:冷戰末期風暴局勢"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>其後以<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%BE%A4%E6%B0%91" class="mw-redirect" title="江澤民">江澤民</a>出任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%85%B1%E7%94%A2%E9%BB%A8%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%93%A1%E6%9C%83%E7%B8%BD%E6%9B%B8%E8%A8%98" class="mw-redirect" title="中國共產黨中央委員會總書記">中國共產黨中央委員會總書記</a>,以其為<a href="/wiki/%E9%A2%86%E5%AF%BC%E6%A0%B8%E5%BF%83" title="领导核心">核心</a>的<a href="/w/index.php?title=%E6%B1%9F%E6%9D%8E%E6%9C%B1%E4%BD%93%E5%88%B6&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="江李朱体制(页面不存在)">中共第三代中央領導</a>接掌政權,改革開放的步伐一度有所停滯,直到1992年<a href="/wiki/%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3%E5%8D%97%E5%B7%A1" title="邓小平南巡">鄧小平南巡</a>之後才得以繼續進行。1997年,中華人民共和國政府從<a href="/wiki/%E8%8B%B1%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="英國">英國</a>接收對<a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF" title="香港">香港</a>的主權,其後1999年從<a href="/wiki/%E8%91%A1%E8%90%84%E7%89%99" title="葡萄牙">葡萄牙</a>接收<a href="/wiki/%E6%BE%B3%E9%96%80" title="澳門">澳門</a>。 </p><p>江泽民时期,中国经历了1997年<a href="/wiki/%E4%BA%9E%E6%B4%B2%E9%87%91%E8%9E%8D%E5%8D%B1%E6%A9%9F" class="mw-redirect" title="亞洲金融危機">亚洲金融危机</a>,以及百年不遇的<a href="/wiki/1998%E5%B9%B4%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%B4%E7%81%BE" title="1998年中国水灾">1998年洪灾</a>、造成数千人死亡。<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>52<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-:61_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-:61-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>53<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>2002年<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%85%B1%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%A4%A7" class="mw-redirect" title="中共十六大">中共十六大</a>後,以<a href="/wiki/%E8%83%A1%E9%8C%A6%E6%BF%A4" class="mw-redirect" title="胡錦濤">胡錦濤</a>為總書記的<a href="/wiki/%E8%83%A1%E6%B8%A9%E4%BD%93%E5%88%B6" title="胡温体制">第四代中共中央領導集體</a>上台。中共逐漸放棄「韜光養晦」的外交方針,在外交舞臺上動作頻繁,並強化國際地位,並于2008年末派出護航艦隊進入亞丁灣附近海域,以維護中國在該地區的海上利益。此時中國經濟改革已經有顯著效果,人均生活水平大幅提高,<a href="/wiki/%E5%A4%96%E5%8C%AF%E5%84%B2%E5%82%99" class="mw-redirect" title="外匯儲備">外匯儲備</a>世界第一,被譽為「世界工廠」,成為世界上最有發展潛力的國家之一。 </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Wen_Jiabao.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Wen_Jiabao.jpg/180px-Wen_Jiabao.jpg" decoding="async" width="180" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Wen_Jiabao.jpg/270px-Wen_Jiabao.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Wen_Jiabao.jpg/360px-Wen_Jiabao.jpg 2x" data-file-width="759" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E6%B8%A9%E5%AE%B6%E5%AE%9D" title="温家宝">温家宝</a>出席<a href="/wiki/%E8%BE%BE%E6%B2%83%E6%96%AF" title="达沃斯">达沃斯</a><a href="/wiki/%E4%B8%96%E7%95%8C%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E8%AE%BA%E5%9D%9B" class="mw-redirect" title="世界经济论坛">世界经济论坛</a>(2007年)</figcaption></figure> <p>雖然经历了<a href="/wiki/%E4%B8%A5%E9%87%8D%E6%80%A5%E6%80%A7%E5%91%BC%E5%90%B8%E9%81%93%E7%BB%BC%E5%90%88%E5%BE%81%E5%86%A0%E7%8A%B6%E7%97%85%E6%AF%92" class="mw-redirect" title="严重急性呼吸道综合征冠状病毒">SARS病毒</a>帶來的衝擊,2003年中国經濟成長還是達到近幾年來最高的9.1%。2002年底,<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%B0%B4%E5%8C%97%E8%B0%83%E5%B7%A5%E7%A8%8B" title="南水北调工程">南水北调工程</a>开始建设。但是經濟發展依然面對深層的問題,包括東西部發展不平衡、貧富差距拉大等問題。<a href="/wiki/%E8%83%A1%E6%B8%A9%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="胡温政府">胡温政府</a>提出幾項措施,包括繼續實施<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E9%83%A8%E5%A4%A7%E9%96%8B%E7%99%BC" class="mw-redirect" title="西部大開發">西部大開發</a>、<a href="/wiki/%E6%8C%AF%E8%88%88%E6%9D%B1%E5%8C%97%E8%80%81%E5%B7%A5%E6%A5%AD%E5%9F%BA%E5%9C%B0" class="mw-redirect" title="振興東北老工業基地">振興東北老工業基地</a>,以及關注<a href="/wiki/%E5%BC%B1%E5%8B%A2%E7%BE%A4%E9%AB%94" class="mw-redirect" title="弱勢群體">弱勢群體</a>。加入<a href="/wiki/%E4%B8%96%E7%95%8C%E8%B2%BF%E6%98%93%E7%B5%84%E7%B9%94" class="mw-redirect" title="世界貿易組織">世界貿易組織</a>後的中國繼續開放其市場,雖然還是受到沒有完全履行入世承諾的指責。不過,多種外國產品的關稅已經下降了很多。2003年末,中國大陸與香港及澳門簽署《<a href="/wiki/%E5%85%A7%E5%9C%B0%E8%88%87%E6%B8%AF%E6%BE%B3%E9%97%9C%E6%96%BC%E5%BB%BA%E7%AB%8B%E6%9B%B4%E7%B7%8A%E5%AF%86%E7%B6%93%E8%B2%BF%E9%97%9C%E4%BF%82%E7%9A%84%E5%AE%89%E6%8E%92" title="內地與港澳關於建立更緊密經貿關係的安排">內地與港澳關於建立更緊密經貿關係的安排</a>》,保證三地的產品能夠以零關稅進入中國大陸市場。 </p><p>2003年10月15日,中国首次发射载人航天器<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E8%88%9F%E4%BA%94%E5%8F%B7" title="神舟五号">神舟五号</a>飞船,载送航天员<a href="/wiki/%E6%9D%A8%E5%88%A9%E4%BC%9F" title="杨利伟">杨利伟</a>进入太空,使中国成为继<a href="/wiki/%E4%BF%84%E7%BD%97%E6%96%AF" title="俄罗斯">俄罗斯</a>、<a href="/wiki/%E7%BE%8E%E5%9B%BD" title="美国">美国</a>之后,第三个有能力独自将人送上太空的国家。在随后几年中,中国陆续发射多艘载人航天飞船,将数位宇航员送人太空。2004年,<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%96%97%E4%BA%8C%E5%8F%B7" class="mw-redirect" title="北斗二号">北斗二号</a>项目启动,2011-12年开始提供导航服务。2010年,<a href="/wiki/%E8%9B%9F%E9%BE%99%E5%8F%B7%E6%BD%9C%E6%B0%B4%E5%99%A8" title="蛟龙号潜水器">蛟龙号潜水器</a>启用。2011年,<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AE%AB%E4%B8%80%E5%8F%B7" title="天宫一号">天宫一号</a>的成功发射是<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A9%BA%E9%97%B4%E7%AB%99" class="mw-redirect" title="中国空间站">中国空间站</a>建设的第一步。2012年3月,深圳<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E4%BA%9A%E6%B9%BE%E6%A0%B8%E5%8F%8D%E5%BA%94%E5%A0%86%E4%B8%AD%E5%BE%AE%E5%AD%90%E5%AE%9E%E9%AA%8C" title="大亚湾核反应堆中微子实验">大亚湾核反应堆中微子实验</a>的重大成果获得国际关注。2012年10月,<a href="/wiki/%E8%8E%AB%E8%A8%80" title="莫言">莫言</a>成为获得<a href="/wiki/%E8%AF%BA%E8%B4%9D%E5%B0%94%E6%96%87%E5%AD%A6%E5%A5%96" title="诺贝尔文学奖">诺贝尔文学奖</a>的首位中国籍作家。 </p><p>与此同时,2008年8月8日,<a href="/wiki/2008%E5%B9%B4%E5%A4%8F%E5%AD%A3%E5%A5%A5%E6%9E%97%E5%8C%B9%E5%85%8B%E8%BF%90%E5%8A%A8%E4%BC%9A" title="2008年夏季奥林匹克运动会">第29届奥林匹克运动会</a>在<a href="/wiki/%E5%8C%97%E4%BA%AC" class="mw-redirect" title="北京">北京</a>开幕,东道主中国以51枚金牌位居金牌榜首位。借助北京奥运会,中国展示了经济发展的成绩、自信以及史无前例的开放心态,大规模的基础建设也极大改观了北京这座城市的面貌,政府与公众在奥运会这个舞台上取得了高度的统一,公众也表现出对政府少有的包容和支持。<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>54<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>2010年5月1日至10月31日,中国2010年<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD2010%E5%B9%B4%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%8D%9A%E8%A7%88%E4%BC%9A" class="mw-redirect" title="中国2010年上海世界博览会">上海世界博览会</a>在上海举行,是中国首次举办的综合性世界博览会,也是首次由发展中国家主办综合性世博会,共有256个国家和地区及国际组织参展。 </p><p>2007年以来,中国境内的恐怖主义事件明显增多。<a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%96%86%E7%BB%B4%E5%90%BE%E5%B0%94%E8%87%AA%E6%B2%BB%E5%8C%BA" title="新疆维吾尔自治区">新疆维吾尔自治区</a>发生多次恐怖性质的袭警、爆炸案件,包括2008年的<a href="/wiki/2008%E5%B9%B4%E5%96%80%E4%BB%80%E8%A2%AD%E5%87%BB%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="2008年喀什袭击事件">喀什袭击事件</a>、<a href="/wiki/2008%E5%B9%B4%E5%BA%93%E8%BD%A6%E7%88%86%E7%82%B8%E6%A1%88" title="2008年库车爆炸案">库车爆炸案</a>和2011年的<a href="/wiki/%E5%92%8C%E7%94%B07%C2%B718%E4%B8%A5%E9%87%8D%E6%9A%B4%E5%8A%9B%E6%81%90%E6%80%96%E4%BA%8B%E4%BB%B6" class="mw-redirect" title="和田7·18严重暴力恐怖事件">和田7·18严重暴力恐怖事件</a>、<a href="/wiki/2011%E5%B9%B4%E5%96%80%E4%BB%80%E6%9A%B4%E5%8A%9B%E6%81%90%E6%80%96%E8%A2%AD%E5%87%BB%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="2011年喀什暴力恐怖袭击事件">喀什暴力恐怖袭击事件</a>。此外,也发生针对民航班机的恐怖事件,如<a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%96%B9%E8%88%AA%E7%A9%BA6901%E5%8F%B7%E7%8F%AD%E6%9C%BA%E4%B8%89%C2%B7%E4%B8%83%E7%88%86%E7%82%B8%E6%9C%AA%E9%81%82%E6%A1%88" class="mw-redirect" title="南方航空6901号班机三·七爆炸未遂案">南航班机三·七爆炸未遂案</a>(2008年)和<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%B4%A5%E8%88%AA%E7%A9%BA7554%E5%8F%B7%E7%8F%AD%E6%9C%BA%E5%8A%AB%E6%9C%BA%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="天津航空7554号班机劫机事件">天津航空7554号班机劫机事件</a>(2012年)。大多恐怖事件发生在中国大型活动(如2008年北京奥运会)举办前期,在国内外造成巨大反响,如2008年<a href="/wiki/%E6%98%86%E6%98%8E%E5%85%AC%E4%BA%A4%E8%BD%A6%E7%88%86%E7%82%B8%E6%A1%88" title="昆明公交车爆炸案">昆明公交车爆炸案</a>和在新疆发生的数起事件。2012年,<a href="/wiki/%E7%8E%8B%E7%AB%8B%E5%86%9B%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="王立军事件">王立军事件</a>、<a href="/wiki/%E8%96%84%E7%86%99%E6%9D%A5%E4%BA%8B%E4%BB%B6" title="薄熙来事件">薄熙来事件</a>爆发,受到广泛关注。 </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Sichuan_earthquake_building_collasped..JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Sichuan_earthquake_building_collasped..JPG/220px-Sichuan_earthquake_building_collasped..JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Sichuan_earthquake_building_collasped..JPG/330px-Sichuan_earthquake_building_collasped..JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Sichuan_earthquake_building_collasped..JPG/440px-Sichuan_earthquake_building_collasped..JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>四川<a href="/wiki/%E6%B1%B6%E5%B7%9D%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87" title="汶川大地震">汶川大地震</a>(2008年5月12日)</figcaption></figure> <p>2008年5月12日,<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%B7%9D%E7%9C%81" title="四川省">四川省</a>发生<a href="/wiki/%E6%B1%B6%E5%B7%9D%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87" title="汶川大地震">汶川大地震</a>,共造成69,227人死亡,374643人受伤,17923人失踪。是中华人民共和国成立以来破坏力最大的<a href="/wiki/%E5%9C%B0%E9%9C%87" title="地震">地震</a><sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,也是<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%B1%B1%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87" title="唐山大地震">唐山大地震</a>后伤亡最惨重的一次<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。地震造成<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%B7%9D" class="mw-redirect" title="四川">四川</a>、<a href="/wiki/%E7%94%98%E8%82%85" class="mw-redirect" title="甘肅">甘肃</a>、<a href="/wiki/%E9%99%9D%E8%A5%BF" class="mw-redirect" title="陝西">陕西</a>等省的灾区直接经济损失共8451亿元<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%B9%A3" class="mw-redirect" title="人民幣">人民币</a>,灾区的卫生、住房、校舍、通讯、交通、治安、地貌、水利、生态、少数民族文化等方面受到严重破坏。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="习近平时代统一领导"><span id=".E4.B9.A0.E8.BF.91.E5.B9.B3.E6.97.B6.E4.BB.A3.E7.BB.9F.E4.B8.80.E9.A2.86.E5.AF.BC"></span>习近平时代统一领导</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=71" title="编辑章节:习近平时代统一领导"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Xi_jinping_and_Li_keqiang.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Xi_jinping_and_Li_keqiang.jpg/300px-Xi_jinping_and_Li_keqiang.jpg" decoding="async" width="300" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Xi_jinping_and_Li_keqiang.jpg/450px-Xi_jinping_and_Li_keqiang.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Xi_jinping_and_Li_keqiang.jpg/600px-Xi_jinping_and_Li_keqiang.jpg 2x" data-file-width="634" data-file-height="336" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3" title="习近平">习近平</a>(左)和<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%85%8B%E5%BC%BA" title="李克强">李克强</a>(右)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:2017_9th_BRICS_Summit_Leaders_Group_Photo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/2017_9th_BRICS_Summit_Leaders_Group_Photo.jpg/220px-2017_9th_BRICS_Summit_Leaders_Group_Photo.jpg" decoding="async" width="220" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/2017_9th_BRICS_Summit_Leaders_Group_Photo.jpg/330px-2017_9th_BRICS_Summit_Leaders_Group_Photo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/2017_9th_BRICS_Summit_Leaders_Group_Photo.jpg/440px-2017_9th_BRICS_Summit_Leaders_Group_Photo.jpg 2x" data-file-width="1880" data-file-height="1160" /></a><figcaption>习近平参加<a href="/wiki/2017%E5%B9%B4%E9%87%91%E7%A0%96%E5%9B%BD%E5%AE%B6%E5%B3%B0%E4%BC%9A" title="2017年金砖国家峰会">2017年金砖国家峰会</a>时领导人集体照片</figcaption></figure> <p>2012年<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%85%B1%E5%8D%81%E5%85%AB%E5%A4%A7" class="mw-redirect" title="中共十八大">中共十八大</a>后,<a href="/wiki/%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3" title="习近平">习近平</a>出任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E6%80%BB%E4%B9%A6%E8%AE%B0" title="中国共产党中央委员会总书记">中共中央总书记</a>,<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%85%8B%E5%BC%BA" title="李克强">李克强</a>担任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E5%8A%A1%E9%99%A2%E6%80%BB%E7%90%86" title="中华人民共和国国务院总理">国务院总理</a>,标志着中共第五代领导集体上台,早期被称为“<a href="/wiki/%E4%B9%A0%E6%9D%8E%E4%BD%93%E5%88%B6" title="习李体制">习李体制</a>”。新领导集体把民族复兴作为目标,阐述「<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A4%A2" title="中國夢">中国梦</a>」积极打击腐败,要求官员落实<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%85%AB%E9%A1%B9%E8%A7%84%E5%AE%9A" title="中央八项规定">中央八项规定</a>,进行政府部门改组,深化经济转型与改革。新政在中国大陆社会引起了巨大反响。 </p><p>2013年9月和10月,中国政府分别提出建设“<a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%B8%A6%E4%B8%80%E8%B7%AF" title="一带一路">一带一路</a>”即“新丝绸之路经济带”和“21世纪海上丝绸之路”的合作倡议。中国政府指出,“一带一路”倡议坚持共商、共建、共享的原则,努力实现沿线区域基础设施更加完善,更加安全高效,以形成更高水平的陆海空交流网络。同时使投资贸易的便利化水平更有效的提升,建立高品质、高标准的自由贸易区域网。以使沿线各国经济联系更加紧密,政治互信更加的深入,人文交流更加的广泛。<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Signing_Ceremony_Phase_One_Trade_Deal_Between_the_U.S._%26_China_(49391434906).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Signing_Ceremony_Phase_One_Trade_Deal_Between_the_U.S._%26_China_%2849391434906%29.jpg/250px-Signing_Ceremony_Phase_One_Trade_Deal_Between_the_U.S._%26_China_%2849391434906%29.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Signing_Ceremony_Phase_One_Trade_Deal_Between_the_U.S._%26_China_%2849391434906%29.jpg/375px-Signing_Ceremony_Phase_One_Trade_Deal_Between_the_U.S._%26_China_%2849391434906%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Signing_Ceremony_Phase_One_Trade_Deal_Between_the_U.S._%26_China_%2849391434906%29.jpg/500px-Signing_Ceremony_Phase_One_Trade_Deal_Between_the_U.S._%26_China_%2849391434906%29.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="2000" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E5%8B%99%E9%99%A2%E5%89%AF%E7%B8%BD%E7%90%86" class="mw-redirect" title="中國國務院副總理">中国国务院副总理</a><a href="/wiki/%E5%88%98%E9%B9%A4" title="刘鹤">刘鹤</a>(左)與<a href="/wiki/%E7%BE%8E%E5%9B%BD%E6%80%BB%E7%BB%9F" title="美国总统">美国总统</a><a href="/wiki/%E5%94%90%E7%BA%B3%E5%BE%B7%C2%B7%E7%89%B9%E6%9C%97%E6%99%AE" class="mw-redirect" title="唐纳德·特朗普">唐纳德·特朗普</a>(右)在2020年1月签署第一阶段协议</figcaption></figure> <p>2014年11月10日至11日,<a href="/wiki/2014%E4%B8%AD%E5%9B%BDAPEC%E5%B3%B0%E4%BC%9A" class="mw-redirect" title="2014中国APEC峰会">第26届亚太经合组织</a>领导人年度会议于在北京市怀柔区雁栖湖举行。该次峰会通过《亚太经合组织第二十二次领导人非正式会议宣言》(《北京纲领(宣言)》)<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>58<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,提出并通过致力于旨在打击跨国腐败的《北京反腐败宣言》<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">&#91;</span>59<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,中国开始显露其全球影响力。<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>2015年,“<a href="/wiki/%E4%B9%A0%E9%A9%AC%E4%BC%9A" class="mw-redirect" title="习马会">习马会</a>”在<a href="/wiki/%E6%96%B0%E5%8A%A0%E5%9D%A1" title="新加坡">新加坡</a>举行,是海峡两岸(即中国大陆与台湾)自1949年<a href="/wiki/%E5%85%A9%E5%B2%B8%E5%88%86%E6%B2%BB" class="mw-redirect" title="兩岸分治">政治分立</a>以来,双方最高领导人的首次会晤。2018年起,新一轮的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E7%BE%8E%E8%B4%B8%E6%98%93%E6%88%98" title="中美贸易战">中美贸易战</a>开打。2020年5月起,中国和印度爆发<a href="/wiki/2020%E5%B9%B4%E4%B8%AD%E5%8D%B0%E8%BE%B9%E5%A2%83%E5%86%B2%E7%AA%81" class="mw-redirect" title="2020年中印边境冲突">边境冲突</a>,造成人员伤亡。 </p><p><a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF" title="香港">香港</a>主權移交中国后,部分香港人不满意<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="中华人民共和国中央人民政府">中央政府</a>对<a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF%E9%81%B8%E8%88%89%E5%88%B6%E5%BA%A6" title="香港選舉制度">香港选举制度</a>的干涉,要求“真”普选,即有“<a href="/wiki/%E5%85%AC%E6%B0%91%E6%8F%90%E5%90%8D" title="公民提名">公民提名</a>”的选举。2014发起<a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF%E4%BD%94%E4%B8%AD" class="mw-redirect" title="香港佔中">佔领中环</a>运动(雨傘革命)要求<a href="/wiki/%E5%85%A8%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E6%B0%91%E4%BB%A3%E8%A1%A8%E5%A4%A7%E4%BC%9A" title="全国人民代表大会">全国人民代表大会</a>撤回决议。佔領行動於2014年12月15日結束,歷時79日。2019年,香港爆发了全球瞩目的“<a href="/wiki/%E5%8F%8D%E5%B0%8D%E9%80%83%E7%8A%AF%E6%A2%9D%E4%BE%8B%E4%BF%AE%E8%A8%82%E8%8D%89%E6%A1%88%E9%81%8B%E5%8B%95" title="反對逃犯條例修訂草案運動">反对逃犯条例修订草案运动</a>”,简称“<a href="/wiki/%E5%8F%8D%E9%80%81%E4%B8%AD" class="mw-redirect" title="反送中">反送中</a>”,香港警察與示威者雙方的暴力行动使得香港的安全与法治遭到严重破坏,旅游业接近崩溃,香港地区经济严重受挫。<sup id="cite_ref-:2_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>61<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>2018年,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A" title="中国共产党中央委员会">中国共产党中央委员会</a>提议<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E5%8D%81%E4%B8%89%E5%B1%8A%E5%85%A8%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E6%B0%91%E4%BB%A3%E8%A1%A8%E5%A4%A7%E4%BC%9A" title="第十三届全国人民代表大会">第十三届全国人民代表大会</a>修改<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%AE%AA%E6%B3%95%E4%BF%AE%E6%AD%A3%E6%A1%88_(2018%E5%B9%B4)" title="中华人民共和国宪法修正案 (2018年)">宪法</a>删除<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中华人民共和国主席">国家主席</a>连任<a href="/wiki/%E5%BA%9F%E9%99%A4%E5%B9%B2%E9%83%A8%E9%A2%86%E5%AF%BC%E8%81%8C%E5%8A%A1%E7%BB%88%E8%BA%AB%E5%88%B6" title="废除干部领导职务终身制">不得超过两届</a>的限制。<sup id="cite_ref-终身领导人_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-终身领导人-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>62<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>习近平的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E6%80%BB%E4%B9%A6%E8%AE%B0" title="中国共产党中央委员会总书记">中共中央总书记</a>和<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%86%9B%E4%BA%8B%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中国共产党中央军事委员会主席">中央军委主席</a>两个掌握实权的职务本身已经没有<a href="/wiki/%E4%BB%BB%E6%9C%9F%E5%88%B6" title="任期制">任期限制</a>,废除国家主席连任限制,意味他可以成为继<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中国共产党中央委员会主席">中国共产党中央委员会主席</a><a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%B3%BD%E4%B8%9C" title="毛泽东">毛泽东</a>之后的终身领导人。<sup id="cite_ref-終身領袖_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-終身領袖-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>64<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>有學者和傳媒認為習近平的做法有如仿效<a href="/wiki/%E8%A2%81%E4%B8%96%E5%87%B1" class="mw-redirect" title="袁世凱">袁世凱</a>「<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E5%B8%9D%E5%9C%8B" title="中華帝國">稱帝</a>」<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">&#91;</span>65<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>自<a href="/wiki/%E9%82%93%E5%B0%8F%E5%B9%B3" title="邓小平">邓小平</a>时代开始实行的“<a href="/wiki/%E5%BA%9F%E9%99%A4%E5%B9%B2%E9%83%A8%E9%A2%86%E5%AF%BC%E8%81%8C%E5%8A%A1%E7%BB%88%E8%BA%AB%E5%88%B6" title="废除干部领导职务终身制">废除干部领导职务终身制</a>”被习近平打破。同时“袁世凯”、“<a href="/wiki/%E5%A4%8D%E8%BE%9F" class="mw-redirect" title="复辟">复辟</a>”等词汇被<a href="/wiki/%E4%BA%92%E8%81%94%E7%BD%91%E5%AE%A1%E6%9F%A5" title="互联网审查">网络封杀</a><sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>2020年<a href="/wiki/2019%E5%86%A0%E7%8A%B6%E7%97%85%E6%AF%92%E7%97%85%E7%96%AB%E6%83%85" title="2019冠状病毒病疫情">冠狀病毒病疫情</a>发生后,身为<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E6%80%BB%E4%B9%A6%E8%AE%B0" title="中国共产党中央委员会总书记">中共中央总书记</a>的<a href="/wiki/%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3" title="习近平">习近平</a>一直强调自己亲自指挥防疫工作,并在2020年2月3日《<a href="/wiki/%E6%B1%82%E6%98%AF" title="求是">求是</a>》发表的“在中央政治局常委会会议研究应对新型冠状病毒肺炎疫情工作时的讲话”表明:早在1月7日已经在<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%B1%80%E5%B8%B8%E5%8A%A1%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A" title="中国共产党中央政治局常务委员会">中央政治局常委会</a>上提出防疫要求<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>68<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。随着中国政府成功控制疫情,中国经济增长2.3%<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,优于预期<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,中国不仅成为全球唯一实现经济正增长的主要经济体,GDP总量也实现了百万亿的历史性突破<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">&#91;</span>71<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">&#91;</span>72<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>2022年杀伤力弱但传染性强的<a href="/wiki/%E5%9A%B4%E9%87%8D%E6%80%A5%E6%80%A7%E5%91%BC%E5%90%B8%E9%81%93%E7%97%87%E5%80%99%E7%BE%A4%E5%86%A0%E7%8B%80%E7%97%85%E6%AF%922%E5%9E%8B" class="mw-redirect" title="嚴重急性呼吸道症候群冠狀病毒2型">Omicron病毒株</a>广泛蔓延,批评者认为,中共中央总书记<a href="/wiki/%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3" title="习近平">习近平</a>主导的僵化“<a href="/wiki/%E6%B8%85%E9%9B%B6%E6%94%BF%E7%AD%96" title="清零政策">清零政策</a>”与地方政府的科学精准防疫策略产生了冲突,防疫不再以科学为依据,而主要出于政治导向,是“政治防疫”<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">&#91;</span>74<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">&#91;</span>75<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">&#91;</span>76<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。持续实行动态清零政策使中国经济真正处于衰退状态,习近平面临经济下行和清零政治需要这个无解的难题<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">&#91;</span>77<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">&#91;</span>78<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。2022年5月,中国国务院总理<a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%85%8B%E5%BC%BA" title="李克强">李克强</a>在“全国稳住经济大盘电视电话会议”上称,中国经济在某些方面和一定程度上,甚至比2020年疫情严重冲击时还大<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>外界認為<a href="/wiki/%E7%BF%92%E8%BF%91%E5%B9%B3" class="mw-redirect" title="習近平">習近平</a>強推清零政策造成<a href="/wiki/%E6%B2%89%E6%B2%A1%E6%88%90%E6%9C%AC" title="沉没成本">沉沒成本</a>已經太高<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">&#91;</span>80<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,故2022年<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E5%8D%81%E6%AC%A1%E5%85%A8%E5%9B%BD%E4%BB%A3%E8%A1%A8%E5%A4%A7%E4%BC%9A" title="中国共产党第二十次全国代表大会">中共二十大</a>以前必須堅持清零是保住他順利<a href="/wiki/%E5%BA%9F%E9%99%A4%E5%B9%B2%E9%83%A8%E9%A2%86%E5%AF%BC%E8%81%8C%E5%8A%A1%E7%BB%88%E8%BA%AB%E5%88%B6" title="废除干部领导职务终身制">打破限制</a>再次連任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%85%B1%E4%BA%A7%E5%85%9A%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E6%80%BB%E4%B9%A6%E8%AE%B0" title="中国共产党中央委员会总书记">中共中央總書記</a><sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。有人認為二十大後會結束動態清零。<a href="/wiki/%E9%AB%98%E7%9B%9B%E9%9B%86%E5%9C%98" class="mw-redirect" title="高盛集團">高盛集團</a>的研究報告指出,習近平的防疫政策在中共二十大後仍會持續,至少到2023年<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E5%8D%81%E5%9B%9B%E5%B1%8A%E5%85%A8%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E6%B0%91%E4%BB%A3%E8%A1%A8%E5%A4%A7%E4%BC%9A" title="第十四届全国人民代表大会">第十四屆全國人大</a>召開,完成<a href="/wiki/%E5%85%9A%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%AE%B6%E9%A2%86%E5%AF%BC%E4%BA%BA" title="党和国家领导人">領導班子</a>交接後才有轉變的可能<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">&#91;</span>83<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。10月11日,<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%97%A5%E6%8A%A5" title="人民日报">人民日报</a>在第二版刊登署名仲音的评论员文章,强调“动态清零”可持续而且必须坚持。<a href="/wiki/%E7%BE%8E%E5%9C%8B%E4%B9%8B%E9%9F%B3" class="mw-redirect" title="美國之音">美國之音</a>認為這標志著中共20大结束后中国的防疫政策可能适度放松的幻想彻底破灭。<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>2022年10月中共二十大召開時,習近平在二十大報告中提出堅持<a href="/wiki/%E6%B8%85%E9%9B%B6%E6%94%BF%E7%AD%96" title="清零政策">動態清零</a>不動搖<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>85<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。在之后的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%85%B1%E4%BA%8C%E5%8D%81%E5%B1%8A%E4%B8%80%E4%B8%AD%E5%85%A8%E4%BC%9A" class="mw-redirect" title="中共二十届一中全会">中共二十届一中全会</a>上,习近平再次连任中共中央总书记和中央军委主席。 </p><p>2022年11月底,多地爆发<a href="/wiki/%E7%99%BD%E7%B4%99%E9%81%8B%E5%8B%95" title="白紙運動">反对动态清零政策的抗议活动</a>,为1989年以来中国大陆规模最大的抗议运动。<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">&#91;</span>86<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>87<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>12月7日,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E5%8A%A1%E9%99%A2" title="中华人民共和国国务院">中国国务院</a>发布疫情防控“新十条”,中国大陆事实上放弃动态清零政策。<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>12月26日,中国国家卫健委宣布将“新冠肺炎”改称为“新冠感染”。<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">&#91;</span>89<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>2023年3月10日,習近平在<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E5%8D%81%E5%9B%9B%E5%B1%8A%E5%85%A8%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E6%B0%91%E4%BB%A3%E8%A1%A8%E5%A4%A7%E4%BC%9A" title="第十四届全国人民代表大会">十四屆全國人大一次會議</a>上以全票第三次當選為<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E4%B8%BB%E5%B8%AD" class="mw-redirect" title="中華人民共和國主席">中華人民共和國主席</a><sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,是<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中華人民共和國歷史">中華人民共和國歷史</a>上第一位任期超過十年的國家主席,任期超越包括<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%BE%A4%E6%9D%B1" class="mw-redirect" title="毛澤東">毛澤東</a>在內的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E5%AE%B6%E5%85%83%E9%A6%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中华人民共和国国家元首列表">歷任國家主席</a><span id="noteTag-cite_ref-sup"><sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">&#91;</span>註 4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></span>。外界认为领导人终身制已经复辟,习近平很有可能终身执政<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">&#91;</span>91<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">&#91;</span>92<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-s468_97-0" class="reference"><a href="#cite_note-s468-97"><span class="cite-bracket">&#91;</span>93<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>。 </p><p>在此同時,中國大陸地區也面臨巨大的挑戰,主要表現在<a href="/wiki/%E5%85%A8%E7%90%83%E9%87%91%E8%9E%8D%E5%8D%B1%E6%A9%9F" class="mw-redirect" title="全球金融危機">全球金融危機</a>、單一依賴外貿出口的經濟發展模式、<a href="/wiki/%E6%B1%A1%E6%9F%93" title="污染">環境污染</a>、<a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%84%B6%E7%81%BE%E5%AE%B3" title="自然灾害">自然灾害</a>、日趨加劇的社會<a href="/wiki/%E8%B2%A7%E5%AF%8C%E5%B7%AE%E8%B7%9D" title="貧富差距">貧富差距</a>、<a href="/wiki/%E6%94%BF%E6%B2%BB%E8%85%90%E6%95%97" title="政治腐敗">腐敗</a>、部分少數民族因為歷史恩怨史的分裂活動、部分地方政府粗暴行政帶來的民眾不滿,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E6%9D%83" title="中华人民共和国人权">相关人权问题</a>,以及未來人口結構的<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%8F%A3%E8%80%81%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="人口老化">老齡化</a>和整體人口基礎龐大之間的矛盾。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="兩岸關係(1949年至今)"><span id=".E5.85.A9.E5.B2.B8.E9.97.9C.E4.BF.82.EF.BC.881949.E5.B9.B4.E8.87.B3.E4.BB.8A.EF.BC.89"></span>兩岸關係(1949年至今)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=72" title="编辑章节:兩岸關係(1949年至今)"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r85100532"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">参见:<a href="/wiki/%E6%B5%B7%E5%B3%BD%E5%85%A9%E5%B2%B8%E9%97%9C%E4%BF%82" title="海峽兩岸關係">海峽兩岸關係</a></div> <p>1949年<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="中華民國政府">中華民國政府</a>由於<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E5%9B%BD%E5%85%B1%E5%86%85%E6%88%98" title="第二次国共内战">第二次国共内战</a>退守臺灣之後,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="中华人民共和国政府">中华人民共和国政府</a>及<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="中華民國政府">中華民國政府</a>皆宣稱自己是唯一的合法<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="中國政府">中國政府</a>並相互否定對方。自1971年<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B" title="中華民國">中華民國</a>的<a href="/wiki/%E8%81%AF%E5%90%88%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="聯合國">聯合國</a>席位由<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="中华人民共和国">中华人民共和国</a>取代後,絕大多數國際社會認為中華人民共和國是代表中國之政權;另一方面,絕大多數國際社會不承認中華民國是<a href="/wiki/%E4%B8%BB%E6%AC%8A%E5%9C%8B%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="主權國家">主權國家</a>,僅保持非官方關係,但仍有12個國家承認中華民國政府是代表中國之政府。 </p><p>臺海<a href="/wiki/%E5%85%A9%E5%B2%B8" class="mw-redirect" title="兩岸">兩岸</a>官方於1980年代開始有互動關係,並在往後數年進行一系列政治、文化上的交流。2000年,中華民國實現首次和平的<a href="/wiki/%E6%94%BF%E9%BB%A8%E8%BC%AA%E6%9B%BF" title="政黨輪替">政黨輪替</a>,新上任的總統<a href="/wiki/%E9%99%B3%E6%B0%B4%E6%89%81%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="陳水扁政府">陳水扁政府</a>在臺海兩岸的議題上,偏向<a href="/wiki/%E4%B8%80%E9%82%8A%E4%B8%80%E5%9C%8B" title="一邊一國">一邊一國</a>的態度。2008年,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%B0%91%E9%BB%A8" title="中國國民黨">中國國民黨</a>的<a href="/wiki/%E9%A6%AC%E8%8B%B1%E4%B9%9D" title="馬英九">馬英九</a>當選中華民國總統,第二次和平的政黨輪替,以<a href="/wiki/%E4%B8%80%E4%B8%AD%E5%90%84%E8%A1%A8" title="一中各表">一中各表</a>的<a href="/wiki/%E4%B9%9D%E4%BA%8C%E5%85%B1%E8%AD%98" title="九二共識">九二共識</a>和大陸加深交流,並以「不統、不獨、不武」作為兩岸關係的原則。近年來臺灣人對於「中國」的認同感急遽降低,據2020年7月<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E7%AB%8B%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%A4%A7%E5%AD%B8#校級研究中心" title="國立政治大學">國立政治大學選舉研究中心</a>的調查,僅有2.4%的人認為自己是<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%BA%BA" title="中國人">中國人</a>,有67%的人認為自己是<a href="/wiki/%E5%8F%B0%E7%81%A3%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="台灣人">台灣人</a>,認為自己既是台灣人也是中國人則有27.5%。<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>近來中華人民共和國政府面對中華民國主權相關議題,態度轉趨強硬,稱臺灣是<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E9%A2%86%E5%9C%9F%E5%8F%98%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="中华人民共和国领土变化">中華人民共和國領土</a>的一部分,作為其<a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%80%8B%E4%B8%AD%E5%9C%8B_(%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B)" class="mw-redirect" title="一個中國 (中華人民共和國)">一個中國</a>的定義,並以“<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%B5%B1%E4%B8%80" class="mw-redirect" title="中國統一">和平統一</a>”為主軸,“<a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%9C%8B%E5%85%A9%E5%88%B6" class="mw-redirect" title="一國兩制">一國兩制</a>”作為處理臺海兩岸議題的框架,意欲將<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E5%9C%B0%E5%8D%80" title="臺灣地區">臺灣地區</a>歸中華人民共和國統治;中華民國政府方面,<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%B0%91%E9%BB%A8" title="中國國民黨">中國國民黨</a>及其他<a href="/wiki/%E6%B3%9B%E8%97%8D" title="泛藍">泛藍陣營</a>堅持<a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%80%8B%E4%B8%AD%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="一個中國">一個中國</a>及<a href="/wiki/%E4%B9%9D%E4%BA%8C%E5%85%B1%E8%AD%98" title="九二共識">九二共識</a><span id="noteTag-cite_ref-sup"><sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">&#91;</span>註 5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></span>;<a href="/wiki/%E6%B0%91%E4%B8%BB%E9%80%B2%E6%AD%A5%E9%BB%A8" title="民主進步黨">民主進步黨</a>以及<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E5%9C%98%E7%B5%90%E8%81%AF%E7%9B%9F" class="mw-redirect" title="臺灣團結聯盟">臺灣團結聯盟</a>強調<a href="/wiki/%E5%8F%B0%E7%81%A3%E6%9C%AC%E5%9C%9F%E5%8C%96%E9%81%8B%E5%8B%95" title="台灣本土化運動">臺灣本土意識</a>,否定有九二共識的存在。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="參見"><span id=".E5.8F.83.E8.A6.8B"></span>參見</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=73" title="编辑章节:參見"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table> <tbody><tr> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="中国历史年表">中國歷史年表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%9C%9D%E4%BB%A3#中国朝代歌诀" title="中国朝代">朝代歌</a><sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">&#91;<a href="/wiki/Wikipedia:%E6%A0%BC%E5%BC%8F%E6%89%8B%E5%86%8C/%E9%93%BE%E6%8E%A5#章節" title="Wikipedia:格式手册/链接"><span title="自2024-05-21">錨點失效</span></a>&#93;</sup></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E4%BA%8B%E4%BB%B6%E5%88%97%E8%A1%A8" class="mw-redirect" title="中国历史事件列表">中国历史事件列表</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%AF%B8%E4%BE%AF%E4%BC%9A%E7%9B%9F" title="诸侯会盟">诸侯会盟</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%90%9B%E4%B8%BB%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国君主列表">中国君主列表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%85%AC%E4%B8%BB%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國公主列表">中國公主列表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%9A%87%E5%90%8E%E5%8F%8A%E5%A6%83%E5%AC%AA%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國皇后及妃嬪列表">中国皇后及妃嫔列表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%AE%B0%E7%9B%B8%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國宰相列表">中國宰相列表</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="中华人民共和国历史年表">中华人民共和国历史年表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%99%82%E6%9C%9F%E5%90%9B%E4%B8%BB%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中華民國時期君主列表">中華民國時期君主列表</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B1%89%E5%AD%A6" title="汉学">汉学</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%96%87%E5%8C%96" title="中华文化">中華文明</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%96%87%E6%98%8E%E4%BA%94%E5%8D%83%E5%B9%B4%E8%AF%B4" title="中华文明五千年说">中华文明五千年说</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8A%8D%E6%A9%8B%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%8F%B2" title="劍橋中國史">劍橋中國史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%A4%E4%BB%A3%E9%A2%98%E6%9D%90%E7%94%B5%E8%A7%86%E5%89%A7%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国古代题材电视剧列表">中国古代题材电视剧列表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%B5%B1" class="mw-disambig" title="中國總統">中國總統</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%90%86" class="mw-redirect" title="中國總理">中國總理</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%A4%8F%E6%96%87%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="華夏文化">華夏文化</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%8B" title="天下">天下</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="中国行政区划">中国行政区划</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8C%97%E6%96%B9%E4%B8%8E%E5%8D%97%E6%96%B9" class="mw-redirect" title="中国北方与南方">中国北方与南方</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%9C%9D%E4%BB%A3" title="中国朝代">中国朝代</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%8F%E5%95%86%E5%91%A8%E6%96%AD%E4%BB%A3%E5%B7%A5%E7%A8%8B" title="夏商周断代工程">夏商周斷代工程</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%A6%96%E9%83%BD" title="中国首都">中國古都</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%88%98%E4%BA%89%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国战争列表">中国战争列表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E6%97%97" title="中国国旗">中国国旗</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E5%BE%BD" title="中國國徽">中國國徽</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E6%AD%8C" class="mw-redirect" title="中國國歌">中國國歌</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%86%B2%E6%B3%95" class="mw-redirect" title="中國憲法">中國憲法</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%9A%87%E5%B8%9D" title="中国皇帝">中国皇帝</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%90%9B%E4%B8%BB%E4%B8%96%E7%B3%BB%E5%9C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國君主世系圖列表">中國君主世系圖列表</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%90%9B%E7%8E%8B%E8%AB%B8%E5%AD%90%E5%A5%B3%E5%88%97%E8%A1%A8" class="mw-redirect" title="中國君王諸子女列表">中國君王諸子女列表</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2%E4%B9%8B%E6%9C%80&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="中國歷史之最(页面不存在)">中國歷史之最</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> <dl><dt>其他特定主題中國史</dt></dl> <table> <tbody><tr> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%8F%B2" title="中國政治史">中國政治史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%94%BF%E5%85%9A%E5%8F%B2" title="中国政党史">中国政党史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%BF%91%E4%BB%A3%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國近代史">中國近代史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%B0%8D%E5%A4%96%E9%97%9C%E4%BF%82%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國對外關係史">中國對外關係史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%AD%B7%E7%85%A7%E5%8F%B2" title="中國護照史">中國護照史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%AE%97%E6%97%8F%E5%8F%B2" title="中國宗族史">中國宗族史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%96%86%E5%9F%9F%E5%8F%B2" title="中国疆域史">中国疆域史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9F%8E%E5%B8%82%E5%8F%B2" title="中國城市史">中國城市史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%A9%9B%E7%AB%99%E5%8F%B2" title="中國驛站史">中國驛站史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%83%B5%E6%94%BF%E5%8F%B2" title="中國郵政史">中國郵政史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B3%95%E5%88%B6%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國法制史">中國法制史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%86%9B%E4%BA%8B%E5%8F%B2" title="中国军事史">中国军事史</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%8F%B2" title="中国经济史">中国经济史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%9F%E5%9C%B0%E5%85%BC%E4%BD%B5%E5%8F%B2" title="中國土地兼併史">中國土地兼併史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%AF%81%E5%88%B8%E5%8F%B2" title="中国证券史">中国证券史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%80%9A%E5%95%86%E5%8F%B2" title="中国通商史">中国通商史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%B9%BD%E6%A5%AD%E5%8F%B2" title="中國鹽業史">中國鹽業史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B0%B4%E5%88%A9%E5%8F%B2" title="中國水利史">中國水利史</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A7%91%E5%AD%A6%E6%8A%80%E6%9C%AF%E7%AE%80%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中国科学技术简史">中國科技史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%A6%E5%8F%B2" title="中国天文学史">中国天文学史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%86%AB%E5%AD%B8%E5%8F%B2" title="中國醫學史">中國醫學史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%B2" title="中国化学史">中国化学史</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%96%87%E5%8C%96%E5%8F%B2" title="中國文化史">中國文化史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%95%99%E8%82%B2%E5%8F%B2" title="中国教育史">中国教育史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%97%8F%E6%9B%B8%E5%8F%B2" title="中國藏書史">中國藏書史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%B2%E5%AD%A6%E5%8F%B2" title="中国史学史">中国史学史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%B0%E9%97%BB%E5%8F%B2" title="中国新闻史">中国新闻史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%87%E5%AD%A6%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中国文学史">中国文学史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B9%A6%E6%B3%95%E5%8F%B2" title="中国书法史">中国书法史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BE%8E%E6%9C%AF%E5%8F%B2" title="中国美术史">中國藝術史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%AB%94%E8%82%B2%E5%8F%B2" title="中國體育史">中國體育史</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%85%88%E5%96%84%E4%BA%8B%E6%A5%AD%E5%8F%B2" title="中國慈善事業史">中國慈善事業史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E5%8F%A3%E5%8F%B2" title="中国人口史">中国人口史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%B9%9E%E4%B8%90%E5%8F%B2" title="中國乞丐史">中國乞丐史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B5%81%E5%AF%87%E5%8F%B2" title="中國流寇史">中國流寇史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%90%8C%E6%80%A7%E6%88%80%E5%8F%B2" title="中國同性戀史">中國同性戀史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A9%A6%E5%A5%B3%E7%94%9F%E6%B4%BB%E5%8F%B2" title="中國婦女生活史">中國婦女生活史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A8%BC%E5%A6%93%E5%8F%B2" title="中國娼妓史">中國娼妓史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%94%9F%E6%AE%89%E5%8F%B2" title="中國生殉史">中國生殉史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%9B%9C%E5%A2%93%E5%8F%B2" title="中國盜墓史">中國盜墓史</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%92%B0%E5%A2%83%E5%8F%B2" title="中國環境史">中國環境史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%8D%92%E6%94%BF%E5%8F%B2" title="中國荒政史">中国荒政史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9C%B0%E9%9C%87%E5%88%97%E8%A1%A8" class="mw-redirect" title="中国地震列表">中国地震史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%97%B1%E7%81%BD%E5%8F%B2" title="中國旱災史">中國旱災史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B0%B4%E7%81%BD%E5%8F%B2" title="中國水災史">中國水災史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%9D%97%E7%81%BD%E5%8F%B2" title="中國蝗災史">中國蝗災史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%98%9F%E7%96%AB%E5%8F%B2" title="中國瘟疫史">中國瘟疫史</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%80%9D%E6%83%B3%E5%8F%B2" title="中国思想史">中国思想史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%93%B2%E5%AD%A6%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中国哲学史">中国哲学史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%80%BB%E8%BE%91%E5%8F%B2" title="中国逻辑史">中国逻辑史</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="注释"><span id=".E6.B3.A8.E9.87.8A"></span>注释</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=74" title="编辑章节:注释"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="references-NoteFoot"><ol class="references"> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b></span> <span class="reference-text">全中国目前被稱為“<a href="/wiki/%E5%86%9C%E6%B0%91%E5%B7%A5" class="mw-redirect" title="农民工">農民工</a>”的產業工人高達兩億以上</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b></span> <span class="reference-text">在抗日戰爭中,中華民國國民革命軍兵力最高時達500萬人。</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b></span> <span class="reference-text">1951年,退守<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E7%9C%81" title="臺灣省">臺灣省</a>的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%B0%91%E5%9B%BD%E6%94%BF%E5%BA%9C" class="mw-redirect" title="中华民国政府">中华民国政府</a>以蘇聯未履約為由,不承認該條約及依據該條約而獨立的<a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="蒙古人民共和國">蒙古人民共和國</a>的獨立地位;但是,外蒙古獨立早已既成事實。</span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-94">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E6%AF%9B%E6%B3%BD%E4%B8%9C" title="毛泽东">毛泽东</a>的<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E5%AE%B6%E5%85%83%E9%A6%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中华人民共和国国家元首列表">国家元首</a>任期包括在1949年至1954年间担任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%94%BF%E5%BA%9C_(1949%E5%B9%B4%E2%80%941954%E5%B9%B4)" title="中华人民共和国中央人民政府 (1949年—1954年)">中央人民政府主席</a>及1954年至1959年间担任<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%BB%E5%B8%AD" title="中华人民共和国主席">中华人民共和国主席</a>,两个任期合共十年。</span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-99">^</a></b></span> <span class="reference-text">中國國民黨雖然抱持九二共識,但是其“<a href="/wiki/%E4%B8%80%E4%B8%AD%E5%90%84%E8%A1%A8" title="一中各表">一個中國、各自表述</a>”之意含,和中國共產黨所抱持的觀點有所不同</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="参考文献"><span id=".E5.8F.82.E8.80.83.E6.96.87.E7.8C.AE"></span>参考文献</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=75" title="编辑章节:参考文献"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="引用"><span id=".E5.BC.95.E7.94.A8"></span>引用</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=76" title="编辑章节:引用"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 33em; -webkit-column-width: 33em; column-width: 33em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Centre, UNESCO World Heritage. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://whc.unesco.org/en/list/1592/">Archaeological Ruins of Liangzhu City</a>. UNESCO World Heritage Centre. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2019-08-07</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190716215525/http://whc.unesco.org/en/list/1592/">存档</a>于2019-07-16) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到英语网页">(英语)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=Archaeological+Ruins+of+Liangzhu+City&amp;rft.aufirst=UNESCO+World+Heritage&amp;rft.aulast=Centre&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=UNESCO+World+Heritage+Centre&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwhc.unesco.org%2Fen%2Flist%2F1592%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b></span> <span class="reference-text">“蓝田人”年代的古地磁学研究 《古脊椎动物学报》 1978年04期</span> </li> <li id="cite_note-弁-4"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-弁_4-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E9%8C%A2%E7%A9%86" title="錢穆">錢穆</a>校訂,<a href="/wiki/%E5%AD%AB%E5%9C%8B%E6%A3%9F_(%E6%95%99%E6%8E%88)" title="孫國棟 (教授)">孫國棟</a>、蘇慶彬、胡詠超 編著. 錢穆〈弁言〉. 《中國歷史》. <a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF" title="香港">香港</a>: 人人書局. 1980.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E9%8C%A2%E7%A9%86%E3%80%88%E5%BC%81%E8%A8%80%E3%80%89&amp;rft.btitle=%E3%80%8A%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2%E3%80%8B&amp;rft.date=1980&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.place=%E9%A6%99%E6%B8%AF&amp;rft.pub=%E4%BA%BA%E4%BA%BA%E6%9B%B8%E5%B1%80&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110703001442/http://www.jxmuseum.cn/jxkg/zdfx_wn.htm">1995年度中国十大考古新发现之——万年仙人洞和吊桶环遗址</a>. 江西考古. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2011-05-16</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jxmuseum.cn/jxkg/zdfx_wn.htm">原始内容</a>存档于2011-07-03).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=1995%E5%B9%B4%E5%BA%A6%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8D%81%E5%A4%A7%E8%80%83%E5%8F%A4%E6%96%B0%E5%8F%91%E7%8E%B0%E4%B9%8B%E2%80%94%E2%80%94%E4%B8%87%E5%B9%B4%E4%BB%99%E4%BA%BA%E6%B4%9E%E5%92%8C%E5%90%8A%E6%A1%B6%E7%8E%AF%E9%81%97%E5%9D%80&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E6%B1%9F%E8%A5%BF%E8%80%83%E5%8F%A4&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jxmuseum.cn%2Fjxkg%2Fzdfx_wn.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304132851/http://www.jx.xinhuanet.com/ztdj/2007-07/02/content_10453856.htm">江西万年县大源乡仙人洞和吊桶环遗址</a>. 新华网江西频道. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2011-05-16</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jx.xinhuanet.com/ztdj/2007-07/02/content_10453856.htm">原始内容</a>存档于2016-03-04).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E6%B1%9F%E8%A5%BF%E4%B8%87%E5%B9%B4%E5%8E%BF%E5%A4%A7%E6%BA%90%E4%B9%A1%E4%BB%99%E4%BA%BA%E6%B4%9E%E5%92%8C%E5%90%8A%E6%A1%B6%E7%8E%AF%E9%81%97%E5%9D%80&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%BD%91%E6%B1%9F%E8%A5%BF%E9%A2%91%E9%81%93&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jx.xinhuanet.com%2Fztdj%2F2007-07%2F02%2Fcontent_10453856.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">彭适凡, 周广明. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cqvip.com/qk/97029x/200403/10649555.html">江西万年仙人洞与吊桶环遗址——旧石器时代向新石器时代过渡模式的个案研究</a>. 农业考古. 2004, (3): 29–39 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2011-05-16</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201105084219/http://www.cqvip.com/qk/97029x/200403/10649555.html">存档</a>于2020-11-05).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%B1%9F%E8%A5%BF%E4%B8%87%E5%B9%B4%E4%BB%99%E4%BA%BA%E6%B4%9E%E4%B8%8E%E5%90%8A%E6%A1%B6%E7%8E%AF%E9%81%97%E5%9D%80%E2%80%94%E2%80%94%E6%97%A7%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%97%B6%E4%BB%A3%E5%90%91%E6%96%B0%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%97%B6%E4%BB%A3%E8%BF%87%E6%B8%A1%E6%A8%A1%E5%BC%8F%E7%9A%84%E4%B8%AA%E6%A1%88%E7%A0%94%E7%A9%B6&amp;rft.au=%E5%BD%AD%E9%80%82%E5%87%A1%2C+%E5%91%A8%E5%B9%BF%E6%98%8E&amp;rft.date=2004&amp;rft.genre=article&amp;rft.issue=3&amp;rft.jtitle=%E5%86%9C%E4%B8%9A%E8%80%83%E5%8F%A4&amp;rft.pages=29-39&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cqvip.com%2Fqk%2F97029x%2F200403%2F10649555.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">张文绪,袁家荣. 湖南道县玉蟾岩古栽培稻的初步研究. 作物学报. 1998, <b>4</b> (416).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%B9%96%E5%8D%97%E9%81%93%E5%8E%BF%E7%8E%89%E8%9F%BE%E5%B2%A9%E5%8F%A4%E6%A0%BD%E5%9F%B9%E7%A8%BB%E7%9A%84%E5%88%9D%E6%AD%A5%E7%A0%94%E7%A9%B6&amp;rft.au=%E5%BC%A0%E6%96%87%E7%BB%AA%EF%BC%8C%E8%A2%81%E5%AE%B6%E8%8D%A3&amp;rft.date=1998&amp;rft.genre=article&amp;rft.issue=416&amp;rft.jtitle=%E4%BD%9C%E7%89%A9%E5%AD%A6%E6%8A%A5&amp;rft.volume=4&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Michael Loewe; Edward L. Shaughnessy. <a href="/wiki/%E5%89%91%E6%A1%A5%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="剑桥中国史">The Cambridge History of Ancient China: From the Origins of Civilization to 221 B.C.</a> &#91;《剑桥中国古代史—自文明之始至公元前221年》&#93;. <a href="/wiki/%E5%8A%8D%E6%A9%8B%E5%A4%A7%E5%AD%B8%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE" title="劍橋大學出版社">劍橋大學出版社</a>. 1999-03-13. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-0521470308" title="Special:网络书源/978-0521470308"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-0521470308</a> <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到英语网页">(英语)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=Edward+L.+Shaughnessy&amp;rft.au=Michael+Loewe&amp;rft.btitle=The+Cambridge+History+of+Ancient+China%3A+From+the+Origins+of+Civilization+to+221+B.C.&amp;rft.date=1999-03-13&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-0521470308&amp;rft.pub=%E5%8A%8D%E6%A9%8B%E5%A4%A7%E5%AD%B8%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-西周引言-10"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-西周引言_10-0">^</a></b></span> <span class="reference-text">(2007年):《西周史與西周文明》〈引言〉,第1頁。</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b></span> <span class="reference-text">《史记·卷十五·六国年表第三》:「秦既得意,燒天下《詩》、《書》,諸侯史記尤甚,為其有所刺譏也……獨有《秦記》,又不載日月,其文略不具。然戰國之權變亦有可頗采者。……余於是因《秦記》,踵《春秋》之後,起周元王,表六國時事,訖二世,凡二百七十年,著諸所聞興壞之端。」</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200808131414/http://www.china.com.cn/culture/txt/2007-07/30/content_8599134.htm">381年前北京王恭厂大爆炸之谜 僵尸都"裸体<span style="padding-right:0.2em;">"</span></a>. 中国网. 2007-07-30 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2014-02-17</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.china.com.cn/culture/txt/2007-07/30/content_8599134.htm">原始内容</a>存档于2020-08-08) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=381%E5%B9%B4%E5%89%8D%E5%8C%97%E4%BA%AC%E7%8E%8B%E6%81%AD%E5%8E%82%E5%A4%A7%E7%88%86%E7%82%B8%E4%B9%8B%E8%B0%9C+%E5%83%B5%E5%B0%B8%E9%83%BD%22%E8%A3%B8%E4%BD%93%22&amp;rft.date=2007-07-30&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.china.com.cn%2Fculture%2Ftxt%2F2007-07%2F30%2Fcontent_8599134.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">侯杨方. 《盛世启示录》. 中国方正出版社. 2011: 292-295. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/9787802167964" title="Special:网络书源/9787802167964"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;9787802167964</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E4%BE%AF%E6%9D%A8%E6%96%B9&amp;rft.btitle=%E3%80%8A%E7%9B%9B%E4%B8%96%E5%90%AF%E7%A4%BA%E5%BD%95%E3%80%8B&amp;rft.date=2011&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=9787802167964&amp;rft.pages=292-295&amp;rft.pub=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%B9%E6%AD%A3%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">中共南京市委. 党史工作办公室; 中共南京市委宣传部. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.tw/books?id=dHR6AAAAIAAJ">南京百年风云, 1840-1949</a>. 南京出版社. 1997: 70 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-08-18</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-7-80614-356-8" title="Special:网络书源/978-7-80614-356-8"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-7-80614-356-8</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210901065833/https://books.google.com.tw/books?id=dHR6AAAAIAAJ">存档</a>于2021-09-01) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E4%B8%AD%E5%85%B1%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82%E5%A7%94%E5%AE%A3%E4%BC%A0%E9%83%A8&amp;rft.au=%E4%B8%AD%E5%85%B1%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82%E5%A7%94.+%E5%85%9A%E5%8F%B2%E5%B7%A5%E4%BD%9C%E5%8A%9E%E5%85%AC%E5%AE%A4&amp;rft.btitle=%E5%8D%97%E4%BA%AC%E7%99%BE%E5%B9%B4%E9%A3%8E%E4%BA%91%2C+1840-1949&amp;rft.date=1997&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-7-80614-356-8&amp;rft.pages=70&amp;rft.pub=%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com.tw%2Fbooks%3Fid%3DdHR6AAAAIAAJ&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.tw/books?id=fUFEAAAAMAAJ">茹芝山房吟草</a>. 广西少数民族古籍丛书. 广西人民出版社. 1993: 319 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-08-18</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-7-219-02581-9" title="Special:网络书源/978-7-219-02581-9"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-7-219-02581-9</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210901065837/https://books.google.com.tw/books?id=fUFEAAAAMAAJ">存档</a>于2021-09-01) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E8%8C%B9%E8%8A%9D%E5%B1%B1%E6%88%BF%E5%90%9F%E8%8D%89&amp;rft.date=1993&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-7-219-02581-9&amp;rft.pages=319&amp;rft.pub=%E5%B9%BF%E8%A5%BF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft.series=%E5%B9%BF%E8%A5%BF%E5%B0%91%E6%95%B0%E6%B0%91%E6%97%8F%E5%8F%A4%E7%B1%8D%E4%B8%9B%E4%B9%A6&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com.tw%2Fbooks%3Fid%3DfUFEAAAAMAAJ&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.tw/books?id=wGt6AAAAIAAJ">中国人的历史误读</a>. "公民世纪"书系. 中国社会出版社. 2005: 226 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-08-18</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-7-5087-0716-7" title="Special:网络书源/978-7-5087-0716-7"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-7-5087-0716-7</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210901065843/https://books.google.com.tw/books?id=wGt6AAAAIAAJ">存档</a>于2021-09-01) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E7%9A%84%E5%8E%86%E5%8F%B2%E8%AF%AF%E8%AF%BB&amp;rft.date=2005&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-7-5087-0716-7&amp;rft.pages=226&amp;rft.pub=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft.series=%22%E5%85%AC%E6%B0%91%E4%B8%96%E7%BA%AA%22%E4%B9%A6%E7%B3%BB&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com.tw%2Fbooks%3Fid%3DwGt6AAAAIAAJ&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.tw/books?id=HpZCAAAAYAAJ">中国历史大事编年</a>. 中国历史大事编年. 北京出版社. 1987: 576 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-08-18</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-7-200-00180-8" title="Special:网络书源/978-7-200-00180-8"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-7-200-00180-8</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210901071127/https://books.google.com.tw/books?id=HpZCAAAAYAAJ">存档</a>于2021-09-01) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%A4%A7%E4%BA%8B%E7%BC%96%E5%B9%B4&amp;rft.date=1987&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-7-200-00180-8&amp;rft.pages=576&amp;rft.pub=%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft.series=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%A4%A7%E4%BA%8B%E7%BC%96%E5%B9%B4&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com.tw%2Fbooks%3Fid%3DHpZCAAAAYAAJ&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment"><code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#124;issue=</code>被忽略 (<a href="/wiki/Help:%E5%BC%95%E6%96%87%E6%A0%BC%E5%BC%8F1%E9%94%99%E8%AF%AF#parameter_discarded" title="Help:引文格式1错误">帮助</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">中共南京市委. 党史工作办公室; 中共南京市委宣传部. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.tw/books?id=dHR6AAAAIAAJ">南京百年风云, 1840-1949</a>. 南京出版社. 1997: 70-71 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-08-18</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-7-80614-356-8" title="Special:网络书源/978-7-80614-356-8"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-7-80614-356-8</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210901065833/https://books.google.com.tw/books?id=dHR6AAAAIAAJ">存档</a>于2021-09-01) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E4%B8%AD%E5%85%B1%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82%E5%A7%94%E5%AE%A3%E4%BC%A0%E9%83%A8&amp;rft.au=%E4%B8%AD%E5%85%B1%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%B8%82%E5%A7%94.+%E5%85%9A%E5%8F%B2%E5%B7%A5%E4%BD%9C%E5%8A%9E%E5%85%AC%E5%AE%A4&amp;rft.btitle=%E5%8D%97%E4%BA%AC%E7%99%BE%E5%B9%B4%E9%A3%8E%E4%BA%91%2C+1840-1949&amp;rft.date=1997&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-7-80614-356-8&amp;rft.pages=70-71&amp;rft.pub=%E5%8D%97%E4%BA%AC%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com.tw%2Fbooks%3Fid%3DdHR6AAAAIAAJ&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">肖吟新. 清代国旗的故事. 世纪. 2002: 63 <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E8%82%96%E5%90%9F%E6%96%B0&amp;rft.btitle=%E6%B8%85%E4%BB%A3%E5%9B%BD%E6%97%97%E7%9A%84%E6%95%85%E4%BA%8B&amp;rft.date=2002&amp;rft.genre=book&amp;rft.pages=63&amp;rft.pub=%E4%B8%96%E7%BA%AA&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://m.163.com/war/article/A9J2T4CA00011MTO.html?spss=adap_pc">中英水兵斗殴事件逼出中国历史上第一面国旗</a>. 网易军事. 2014-10-27 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2023-11-08</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20231108163846/https://m.163.com/war/article/A9J2T4CA00011MTO.html?spss=adap_pc">存档</a>于2023-11-08).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E8%8B%B1%E6%B0%B4%E5%85%B5%E6%96%97%E6%AE%B4%E4%BA%8B%E4%BB%B6%E9%80%BC%E5%87%BA%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E4%B8%8A%E7%AC%AC%E4%B8%80%E9%9D%A2%E5%9B%BD%E6%97%97&amp;rft.date=2014-10-27&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=%E7%BD%91%E6%98%93%E5%86%9B%E4%BA%8B&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fm.163.com%2Fwar%2Farticle%2FA9J2T4CA00011MTO.html%3Fspss%3Dadap_pc&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-White1895-21"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-White1895_21-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Trumbull White. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210809025310/https://books.google.com/books?id=2c0NAAAAIAAJ&amp;pg=PA583"><span></span><i>The War in the East: Japan, China, and Corea. A Complete History of the War</i><span></span></a>. P. W. Ziegler &amp; Company. 1895年: 583頁 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-03-31</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=2c0NAAAAIAAJ&amp;pg=PA583">原始内容</a>存档于2021-08-09).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=Trumbull+White&amp;rft.btitle=The+War+in+the+East%3A+Japan%2C+China%2C+and+Corea.+A+Complete+History+of+the+War&amp;rft.date=1895&amp;rft.genre=book&amp;rft.pages=583%E9%A0%81&amp;rft.pub=P.+W.+Ziegler+%26+Company&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D2c0NAAAAIAAJ%26pg%3DPA583&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">張大仁. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://news.cnyes.com/news/id/1074350">被遺忘的清末饑荒丁戊奇荒:饑民把石子磨成粉充饑 | Anue鉅亨 - 時事</a>. Anue鉅亨. 2014-05-29 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-06-28</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200630005350/https://news.cnyes.com/news/id/1074350">存档</a>于2020-06-30) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(臺灣)网页">(中文(臺灣))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E8%A2%AB%E9%81%BA%E5%BF%98%E7%9A%84%E6%B8%85%E6%9C%AB%E9%A5%91%E8%8D%92%E4%B8%81%E6%88%8A%E5%A5%87%E8%8D%92%EF%BC%9A%E9%A5%91%E6%B0%91%E6%8A%8A%E7%9F%B3%E5%AD%90%E7%A3%A8%E6%88%90%E7%B2%89%E5%85%85%E9%A5%91+%7C+Anue%E9%89%85%E4%BA%A8+-+%E6%99%82%E4%BA%8B&amp;rft.au=%E5%BC%B5%E5%A4%A7%E4%BB%81&amp;rft.date=2014-05-29&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Anue%E9%89%85%E4%BA%A8&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fnews.cnyes.com%2Fnews%2Fid%2F1074350&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.people.com.cn/GB/historic/0930/3210.html">1887年9月30日 黄河决口</a>. 人民日报. 2011-09-30 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-06-28</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200609061844/http://www.people.com.cn/GB/historic/0930/3210.html">存档</a>于2020-06-09).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=1887%E5%B9%B49%E6%9C%8830%E6%97%A5+%E9%BB%84%E6%B2%B3%E5%86%B3%E5%8F%A3&amp;rft.date=2011-09-30&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%97%A5%E6%8A%A5&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.people.com.cn%2FGB%2Fhistoric%2F0930%2F3210.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.loc.gov/law/help/digitized-books/world-war-i-declarations/ww1-gazettes/China-declaration-of-war-1-OCR-SPLIT.pdf">政府公布8月14日第567號</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. 中華民國國務院. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-01-29</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210129134649/https://www.loc.gov/law/help/digitized-books/world-war-i-declarations/ww1-gazettes/China-declaration-of-war-1-OCR-SPLIT.pdf">存档</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>于2021-01-29).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%94%BF%E5%BA%9C%E5%85%AC%E5%B8%838%E6%9C%8814%E6%97%A5%E7%AC%AC567%E8%99%9F&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E5%8B%99%E9%99%A2&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.loc.gov%2Flaw%2Fhelp%2Fdigitized-books%2Fworld-war-i-declarations%2Fww1-gazettes%2FChina-declaration-of-war-1-OCR-SPLIT.pdf&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-徐國a-25"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-徐國a_25-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">徐國琦. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170924140620/http://wen.org.cn/modules/article/view.article.php/4095/c0">〈第一次世界大戰在中國歷史上的地位及影響〉</a>. 人文與社會. 2014-05-29 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2017-09-15</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://wen.org.cn/modules/article/view.article.php/4095/c0">原始内容</a>存档于2017-09-24) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E5%BE%90%E5%9C%8B%E7%90%A6&amp;rft.btitle=%E3%80%88%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%A4%A7%E6%88%B0%E5%9C%A8%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2%E4%B8%8A%E7%9A%84%E5%9C%B0%E4%BD%8D%E5%8F%8A%E5%BD%B1%E9%9F%BF%E3%80%89&amp;rft.date=2014-05-29&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E4%BA%BA%E6%96%87%E8%88%87%E7%A4%BE%E6%9C%83&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwen.org.cn%2Fmodules%2Farticle%2Fview.article.php%2F4095%2Fc0&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-徐國-26"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-徐國_26-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">徐國琦. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cuhk.edu.hk/ics/21c/media/articles/c090-200411083.pdf">〈第一次世界大戰對中國歷史進程的影響〉</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. 《二十一世紀》. 2005, <b>90</b>: 40–49 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2015-06-28</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170924141448/http://www.cuhk.edu.hk/ics/21c/media/articles/c090-200411083.pdf">存档</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>于2017-09-24) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(繁體)网页">(中文(繁體))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E3%80%88%E7%AC%AC%E4%B8%80%E6%AC%A1%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%A4%A7%E6%88%B0%E5%B0%8D%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2%E9%80%B2%E7%A8%8B%E7%9A%84%E5%BD%B1%E9%9F%BF%E3%80%89&amp;rft.au=%E5%BE%90%E5%9C%8B%E7%90%A6&amp;rft.date=2005&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=%E3%80%8A%E4%BA%8C%E5%8D%81%E4%B8%80%E4%B8%96%E7%B4%80%E3%80%8B&amp;rft.pages=40-49&amp;rft.volume=90&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cuhk.edu.hk%2Fics%2F21c%2Fmedia%2Farticles%2Fc090-200411083.pdf&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-李-27"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-李_27-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">李永昌. 《旅俄華工與十月革命》. 鄭州: 河北教育出版社. 1988. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/754340088X" title="Special:网络书源/754340088X"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;754340088X</a> <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E6%9D%8E%E6%B0%B8%E6%98%8C&amp;rft.btitle=%E3%80%8A%E6%97%85%E4%BF%84%E8%8F%AF%E5%B7%A5%E8%88%87%E5%8D%81%E6%9C%88%E9%9D%A9%E5%91%BD%E3%80%8B&amp;rft.date=1988&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=754340088X&amp;rft.place=%E9%84%AD%E5%B7%9E&amp;rft.pub=%E6%B2%B3%E5%8C%97%E6%95%99%E8%82%B2%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-陳a-28"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-陳a_28-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">陳三井. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://taiwanebook.ncl.edu.tw/en/book/NCL-003913035/reader">《中國躍向世界舞台:從參加歐戰到出席巴黎和會》</a>. 台北: 秀威資訊科技股份有限公司. 2009 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2017-09-26</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/9862212632" title="Special:网络书源/9862212632"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;9862212632</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170926235830/http://taiwanebook.ncl.edu.tw/en/book/NCL-003913035/reader">存档</a>于2017-09-26) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(繁體)网页">(中文(繁體))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E9%99%B3%E4%B8%89%E4%BA%95&amp;rft.btitle=%E3%80%8A%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%BA%8D%E5%90%91%E4%B8%96%E7%95%8C%E8%88%9E%E5%8F%B0%EF%BC%9A%E5%BE%9E%E5%8F%83%E5%8A%A0%E6%AD%90%E6%88%B0%E5%88%B0%E5%87%BA%E5%B8%AD%E5%B7%B4%E9%BB%8E%E5%92%8C%E6%9C%83%E3%80%8B&amp;rft.date=2009&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=9862212632&amp;rft.place=%E5%8F%B0%E5%8C%97&amp;rft.pub=%E7%A7%80%E5%A8%81%E8%B3%87%E8%A8%8A%E7%A7%91%E6%8A%80%E8%82%A1%E4%BB%BD%E6%9C%89%E9%99%90%E5%85%AC%E5%8F%B8&amp;rft_id=http%3A%2F%2Ftaiwanebook.ncl.edu.tw%2Fen%2Fbook%2FNCL-003913035%2Freader&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-菊-29"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-菊_29-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E8%8F%8A%E6%B1%A0%E7%A7%80%E6%98%8E" title="菊池秀明">菊池秀明</a>. 《末代王朝與近代中國》. 馬曉娟譯. 桂林: 廣西師範大學出版社. 2014. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/9787549535217" title="Special:网络书源/9787549535217"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;9787549535217</a> <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E8%8F%8A%E6%B1%A0%E7%A7%80%E6%98%8E&amp;rft.btitle=%E3%80%8A%E6%9C%AB%E4%BB%A3%E7%8E%8B%E6%9C%9D%E8%88%87%E8%BF%91%E4%BB%A3%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E3%80%8B&amp;rft.date=2014&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=9787549535217&amp;rft.place=%E6%A1%82%E6%9E%97&amp;rft.pub=%E5%BB%A3%E8%A5%BF%E5%B8%AB%E7%AF%84%E5%A4%A7%E5%AD%B8%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">傅力著. 不可不知的日本史. 武汉:华中科技大学出版社.&#160;: 177. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-7-5680-3932-1" title="Special:网络书源/978-7-5680-3932-1"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-7-5680-3932-1</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E5%82%85%E5%8A%9B%E8%91%97&amp;rft.btitle=%E4%B8%8D%E5%8F%AF%E4%B8%8D%E7%9F%A5%E7%9A%84%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%8F%B2&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-7-5680-3932-1&amp;rft.pages=177&amp;rft.pub=%E6%AD%A6%E6%B1%89%EF%BC%9A%E5%8D%8E%E4%B8%AD%E7%A7%91%E6%8A%80%E5%A4%A7%E5%AD%A6%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-費-31"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-費_31-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E8%B2%BB%E6%AD%A3%E6%B8%85" title="費正清">費正清</a> (编). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.quanxue.cn/ls_minguo/JianXiaoMingGuoIndex.html">《劍橋中華民國史.第二部》</a>. 章建剛等譯. 上海: 上海古籍出版社. 1992 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2017-10-03</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/7208015589" title="Special:网络书源/7208015589"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;7208015589</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180126194039/http://www.quanxue.cn/ls_minguo/JianXiaoMingGuoIndex.html">存档</a>于2018-01-26) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E8%B2%BB%E6%AD%A3%E6%B8%85&amp;rft.btitle=%E3%80%8A%E5%8A%8D%E6%A9%8B%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%8F%B2%EF%BC%8E%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E9%83%A8%E3%80%8B&amp;rft.date=1992&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=7208015589&amp;rft.place=%E4%B8%8A%E6%B5%B7&amp;rft.pub=%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%8F%A4%E7%B1%8D%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.quanxue.cn%2Fls_minguo%2FJianXiaoMingGuoIndex.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-34">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.xinhuanet.com/politics/2012-10/01/c_113261178.htm">10月1日:毛泽东宣告中华人民共和国中央人民政府成立</a>. 新华网 (北京). 2012-10-01 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2014-01-07</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121031163726/http://news.xinhuanet.com/politics/2012-10/01/c_113261178.htm">存档</a>于2012-10-31) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=10%E6%9C%881%E6%97%A5%3A%E6%AF%9B%E6%B3%BD%E4%B8%9C%E5%AE%A3%E5%91%8A%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%94%BF%E5%BA%9C%E6%88%90%E7%AB%8B&amp;rft.date=2012-10-01&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fnews.xinhuanet.com%2Fpolitics%2F2012-10%2F01%2Fc_113261178.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-35">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cpc.people.com.cn/GB/64162/64165/70486/70487/index.html">党史上的今天</a>. 北京: 人民网. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2014-01-07</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140107095651/http://cpc.people.com.cn/GB/64162/64165/70486/70487/index.html">存档</a>于2014-01-07) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E5%85%9A%E5%8F%B2%E4%B8%8A%E7%9A%84%E4%BB%8A%E5%A4%A9&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.place=%E5%8C%97%E4%BA%AC&amp;rft.pub=%E4%BA%BA%E6%B0%91%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fcpc.people.com.cn%2FGB%2F64162%2F64165%2F70486%2F70487%2Findex.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-36">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">刘胜勇. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140107074005/http://www.zsbwg.com/xsyd/kxyj_info.asp?id=277">浙江沿海岛屿解放的背景及其历史地位</a>. 舟山博物馆. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2014-01-07</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zsbwg.com/xsyd/kxyj_info.asp?id=277">原始内容</a>存档于2014-01-07) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E5%88%98%E8%83%9C%E5%8B%87&amp;rft.btitle=%E6%B5%99%E6%B1%9F%E6%B2%BF%E6%B5%B7%E5%B2%9B%E5%B1%BF%E8%A7%A3%E6%94%BE%E7%9A%84%E8%83%8C%E6%99%AF%E5%8F%8A%E5%85%B6%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%9C%B0%E4%BD%8D&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E8%88%9F%E5%B1%B1%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A6%86&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.zsbwg.com%2Fxsyd%2Fkxyj_info.asp%3Fid%3D277&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-朱正2013-37"><span class="mw-cite-backlink">^ <a href="#cite_ref-朱正2013_37-0"><sup><b>34.0</b></sup></a> <a href="#cite_ref-朱正2013_37-1"><sup><b>34.1</b></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">朱正. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=gvRJAgAAQBAJ&amp;pg=PA59">反右派鬥爭全史(上冊)</a>. 獨立作家. 2013-12-01 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-09-07</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-986-326-195-7" title="Special:网络书源/978-986-326-195-7"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-986-326-195-7</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150321145840/http://books.google.com/books?id=gvRJAgAAQBAJ&amp;pg=PA59">存档</a>于2015-03-21).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E6%9C%B1%E6%AD%A3&amp;rft.btitle=%E5%8F%8D%E5%8F%B3%E6%B4%BE%E9%AC%A5%E7%88%AD%E5%85%A8%E5%8F%B2%EF%BC%88%E4%B8%8A%E5%86%8A%EF%BC%89&amp;rft.date=2013-12-01&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-986-326-195-7&amp;rft.pub=%E7%8D%A8%E7%AB%8B%E4%BD%9C%E5%AE%B6&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DgvRJAgAAQBAJ%26pg%3DPA59&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-38">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cpc.people.com.cn/GB/64184/64186/66661/4493066.html">《中共中央關于徹底肅清暗藏的反革命分子的指示》</a>. 建国以来重要文献选编第七册. 人民網. 1955-08-25 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-09-07</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141030013211/http://cpc.people.com.cn/GB/64184/64186/66661/4493066.html">存档</a>于2014-10-30).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E3%80%8A%E4%B8%AD%E5%85%B1%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E9%97%9C%E4%BA%8E%E5%BE%B9%E5%BA%95%E8%82%85%E6%B8%85%E6%9A%97%E8%97%8F%E7%9A%84%E5%8F%8D%E9%9D%A9%E5%91%BD%E5%88%86%E5%AD%90%E7%9A%84%E6%8C%87%E7%A4%BA%E3%80%8B&amp;rft.date=1955-08-25&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E5%BB%BA%E5%9B%BD%E4%BB%A5%E6%9D%A5%E9%87%8D%E8%A6%81%E6%96%87%E7%8C%AE%E9%80%89%E7%BC%96%E7%AC%AC%E4%B8%83%E5%86%8C&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fcpc.people.com.cn%2FGB%2F64184%2F64186%2F66661%2F4493066.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-39">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.ifeng.com/history/gundong/detail_2011_06/19/7107367_0.shtml">⑧反右扩大化实在是太离谱了</a>. 凤凰网. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-01-21</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200215212819/http://news.ifeng.com/history/gundong/detail_2011_06/19/7107367_0.shtml">存档</a>于2020-02-15).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E2%91%A7%E5%8F%8D%E5%8F%B3%E6%89%A9%E5%A4%A7%E5%8C%96%E5%AE%9E%E5%9C%A8%E6%98%AF%E5%A4%AA%E7%A6%BB%E8%B0%B1%E4%BA%86&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E5%87%A4%E5%87%B0%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fnews.ifeng.com%2Fhistory%2Fgundong%2Fdetail_2011_06%2F19%2F7107367_0.shtml&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-40">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Bradsher, Henry S. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/20039413">Tibet Struggles to Survive</a>. Foreign Affairs. 1969, <b>47</b> (4): 750–762 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-09-07</span>&#93;</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0015-7120"><span title="国际标准连续出版物号">ISSN&#160;0015-7120</span></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F20039413"><span title="數位物件識別號">doi:10.2307/20039413</span></a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200510094921/https://www.jstor.org/stable/20039413">存档</a>于2020-05-10).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=Tibet+Struggles+to+Survive&amp;rft.aufirst=Henry+S.&amp;rft.aulast=Bradsher&amp;rft.date=1969&amp;rft.genre=article&amp;rft.issn=0015-7120&amp;rft.issue=4&amp;rft.jtitle=Foreign+Affairs&amp;rft.pages=750-762&amp;rft.volume=47&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F20039413&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F20039413&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-41">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.163.com/special/x/xuexic040607.html">血吸虫病凶猛“回潮”是天灾还是人祸?</a>. 网易新闻中心. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2014-12-19</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181003224650/http://news.163.com/special/x/xuexic040607.html">存档</a>于2018-10-03) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E8%A1%80%E5%90%B8%E8%99%AB%E7%97%85%E5%87%B6%E7%8C%9B%E2%80%9C%E5%9B%9E%E6%BD%AE%E2%80%9D%E6%98%AF%E5%A4%A9%E7%81%BE%E8%BF%98%E6%98%AF%E4%BA%BA%E7%A5%B8%3F&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E7%BD%91%E6%98%93%E6%96%B0%E9%97%BB%E4%B8%AD%E5%BF%83&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fnews.163.com%2Fspecial%2Fx%2Fxuexic040607.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:02-42"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:02_42-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.who.int/influenza/preparedness/pandemic/GIP_PandemicInfluenzaRiskManagementInterimGuidance_Jun2013.pdf?ua=1">Pandemic Influenza Risk Management WHO Interim Guidance</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. 世界卫生组织(WHO). 2013. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201127013510/http://www.who.int/influenza/preparedness/pandemic/GIP_PandemicInfluenzaRiskManagementInterimGuidance_Jun2013.pdf?ua=1">存档</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>于2020-11-27) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到英语网页">(英语)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=Pandemic+Influenza+Risk+Management+WHO+Interim+Guidance&amp;rft.date=2013&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%8D%AB%E7%94%9F%E7%BB%84%E7%BB%87%EF%BC%88WHO%EF%BC%89&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.who.int%2Finfluenza%2Fpreparedness%2Fpandemic%2FGIP_PandemicInfluenzaRiskManagementInterimGuidance_Jun2013.pdf%3Fua%3D1&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:32-43"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:32_43-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://history.people.com.cn/GB/205396/13852546.html"><span style="padding-left:0.2em;">"</span>四人帮"被粉碎后的怪事:"文革"之风仍在继续吹</a>. 人民网. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2019-11-29</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200622104204/http://history.people.com.cn/GB/205396/13852546.html">存档</a>于2020-06-22).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%22%E5%9B%9B%E4%BA%BA%E5%B8%AE%22%E8%A2%AB%E7%B2%89%E7%A2%8E%E5%90%8E%E7%9A%84%E6%80%AA%E4%BA%8B%EF%BC%9A%22%E6%96%87%E9%9D%A9%22%E4%B9%8B%E9%A3%8E%E4%BB%8D%E5%9C%A8%E7%BB%A7%E7%BB%AD%E5%90%B9&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E4%BA%BA%E6%B0%91%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fhistory.people.com.cn%2FGB%2F205396%2F13852546.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:24-44"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:24_44-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">嵇伟. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/zhongwen/simp/china/2014/11/141110_culture_revolution">文革,中国仍然没有结束的一场革命?</a>. BBC News 中文. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2019-10-24</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190614002032/https://www.bbc.com/zhongwen/simp/china/2014/11/141110_culture_revolution">存档</a>于2019-06-14) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%96%87%E9%9D%A9%EF%BC%8C%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BB%8D%E7%84%B6%E6%B2%A1%E6%9C%89%E7%BB%93%E6%9D%9F%E7%9A%84%E4%B8%80%E5%9C%BA%E9%9D%A9%E5%91%BD%EF%BC%9F&amp;rft.au=%E5%B5%87%E4%BC%9F&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=BBC+News+%E4%B8%AD%E6%96%87&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fzhongwen%2Fsimp%2Fchina%2F2014%2F11%2F141110_culture_revolution&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:46-45"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:46_45-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chinainperspective.com/ArtShow.aspx?AID=12445">宋永毅: 文革中“非正常死亡”了多少人?</a>. 纵览中国. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2019-12-30</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200207124644/http://www.chinainperspective.com/ArtShow.aspx?AID=12445">存档</a>于2020-02-07).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E5%AE%8B%E6%B0%B8%E6%AF%85%3A+%E6%96%87%E9%9D%A9%E4%B8%AD%E2%80%9C%E9%9D%9E%E6%AD%A3%E5%B8%B8%E6%AD%BB%E4%BA%A1%E2%80%9D%E4%BA%86%E5%A4%9A%E5%B0%91%E4%BA%BA%EF%BC%9F&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E7%BA%B5%E8%A7%88%E4%B8%AD%E5%9B%BD&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.chinainperspective.com%2FArtShow.aspx%3FAID%3D12445&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:31-46"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:31_46-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Pye, Lucian W. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211219092920/https://www.jstor.org/stable/653530">Reassessing the Cultural Revolution</a>. The China Quarterly. 1986, (108): 597–612 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-07-13</span>&#93;</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0305-7410"><span title="国际标准连续出版物号">ISSN&#160;0305-7410</span></a>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/653530">原始内容</a>存档于2021-12-19).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=Reassessing+the+Cultural+Revolution&amp;rft.aufirst=Lucian+W.&amp;rft.aulast=Pye&amp;rft.date=1986&amp;rft.genre=article&amp;rft.issn=0305-7410&amp;rft.issue=108&amp;rft.jtitle=The+China+Quarterly&amp;rft.pages=597-612&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F653530&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:222-47"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:222_47-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfa.org/mandarin/zhuanlan/xinlingzhilyu/lishihuiyinbi/mind-10012018112328.html">中华人民共和国69年:纪念非正常逝去的生命</a>. Radio Free Asia. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2019-11-19</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191117003056/https://www.rfa.org/mandarin/zhuanlan/xinlingzhilyu/lishihuiyinbi/mind-10012018112328.html">存档</a>于2019-11-17) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(中国大陆)网页">(中文(中国大陆))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD69%E5%B9%B4%EF%BC%9A%E7%BA%AA%E5%BF%B5%E9%9D%9E%E6%AD%A3%E5%B8%B8%E9%80%9D%E5%8E%BB%E7%9A%84%E7%94%9F%E5%91%BD&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Radio+Free+Asia&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rfa.org%2Fmandarin%2Fzhuanlan%2Fxinlingzhilyu%2Flishihuiyinbi%2Fmind-10012018112328.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:62-48"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:62_48-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200506134746/http://paper.people.com.cn/zgnyb/html/2012-08/20/content_1099870.htm">1975年那个黑色八月(上)(史海钩沉)</a>. 人民网. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-03-23</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://paper.people.com.cn/zgnyb/html/2012-08/20/content_1099870.htm">原始内容</a>存档于2020-05-06).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=1975%E5%B9%B4%E9%82%A3%E4%B8%AA%E9%BB%91%E8%89%B2%E5%85%AB%E6%9C%88%EF%BC%88%E4%B8%8A%EF%BC%89%EF%BC%88%E5%8F%B2%E6%B5%B7%E9%92%A9%E6%B2%89%EF%BC%89&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E4%BA%BA%E6%B0%91%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fpaper.people.com.cn%2Fzgnyb%2Fhtml%2F2012-08%2F20%2Fcontent_1099870.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:82-49"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:82_49-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://phtv.ifeng.com/program/shnjd/detail_2012_09/03/17307554_0.shtml">75·8板桥水库溃坝 20世纪最大人类技术灾难</a>. 凤凰网. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-03-23</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200625141909/http://phtv.ifeng.com/program/shnjd/detail_2012_09/03/17307554_0.shtml">存档</a>于2020-06-25).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=75%C2%B78%E6%9D%BF%E6%A1%A5%E6%B0%B4%E5%BA%93%E6%BA%83%E5%9D%9D+20%E4%B8%96%E7%BA%AA%E6%9C%80%E5%A4%A7%E4%BA%BA%E7%B1%BB%E6%8A%80%E6%9C%AF%E7%81%BE%E9%9A%BE&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E5%87%A4%E5%87%B0%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fphtv.ifeng.com%2Fprogram%2Fshnjd%2Fdetail_2012_09%2F03%2F17307554_0.shtml&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-50">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news">Strauss, Valerie; Southerl, Daniel. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1994/07/17/how-many-died-new-evidence-suggests-far-higher-numbers-for-the-victims-of-mao-zedongs-era/01044df5-03dd-49f4-a453-a033c5287bce/">HOW MANY DIED? NEW EVIDENCE SUGGESTS FAR HIGHER NUMBERS FOR THE VICTIMS OF MAO ZEDONG'S ERA</a>. Washington Post. 1994-07-17 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-07-20</span>&#93;</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0190-8286"><span title="国际标准连续出版物号">ISSN&#160;0190-8286</span></a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191128044739/https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1994/07/17/how-many-died-new-evidence-suggests-far-higher-numbers-for-the-victims-of-mao-zedongs-era/01044df5-03dd-49f4-a453-a033c5287bce/">存档</a>于2019-11-28) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到美国英语网页">(美国英语)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=HOW+MANY+DIED%3F+NEW+EVIDENCE+SUGGESTS+FAR+HIGHER+NUMBERS+FOR+THE+VICTIMS+OF+MAO+ZEDONG%27S+ERA&amp;rft.au=Southerl%2C+Daniel&amp;rft.aufirst=Valerie&amp;rft.aulast=Strauss&amp;rft.date=1994-07-17&amp;rft.genre=article&amp;rft.issn=0190-8286&amp;rft.jtitle=Washington+Post&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.washingtonpost.com%2Farchive%2Fpolitics%2F1994%2F07%2F17%2Fhow-many-died-new-evidence-suggests-far-higher-numbers-for-the-victims-of-mao-zedongs-era%2F01044df5-03dd-49f4-a453-a033c5287bce%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-51">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200627212910/http://www.yhcqw.com/13/2114.html">波尔布特:并不遥远的教训</a>. 炎黄春秋. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-01-21</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.yhcqw.com/13/2114.html">原始内容</a>存档于2020-06-27).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E6%B3%A2%E5%B0%94%E5%B8%83%E7%89%B9%EF%BC%9A%E5%B9%B6%E4%B8%8D%E9%81%A5%E8%BF%9C%E7%9A%84%E6%95%99%E8%AE%AD&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E7%82%8E%E9%BB%84%E6%98%A5%E7%A7%8B&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.yhcqw.com%2F13%2F2114.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-52">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Dan Levin. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://cn.nytimes.com/china/20150331/c31history/">中国何时坦然面对自身历史污点?</a>. 纽约时报中文网. 2015-03-31 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-01-21</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191007214719/https://cn.nytimes.com/china/20150331/c31history/">存档</a>于2019-10-07) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BD%95%E6%97%B6%E5%9D%A6%E7%84%B6%E9%9D%A2%E5%AF%B9%E8%87%AA%E8%BA%AB%E5%8E%86%E5%8F%B2%E6%B1%A1%E7%82%B9%EF%BC%9F&amp;rft.au=Dan+Levin&amp;rft.date=2015-03-31&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E7%BA%BD%E7%BA%A6%E6%97%B6%E6%8A%A5%E4%B8%AD%E6%96%87%E7%BD%91&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fcn.nytimes.com%2Fchina%2F20150331%2Fc31history%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-Ref_f-53"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-Ref_f_53-0">^</a></b></span> <span class="reference-text">Youngs, R. <i>The European Union and the Promotion of Democracy.</i> Oxford University Press, 2002. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/9780199249794" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-19-924979-4</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Ref_g-54"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-Ref_g_54-0">^</a></b></span> <span class="reference-text">Carroll, J. M. <i>A Concise History of Hong Kong.</i> Rowman &amp; Littlefield, 2007. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/9780742534223" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-7425-3422-3</a>.</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-55">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.weather.com.cn/zt/kpzt/65137.shtml">98年长江特大洪水</a>. www.weather.com.cn. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2019-10-27</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190320175048/http://www.weather.com.cn/zt/kpzt/65137.shtml">存档</a>于2019-03-20).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=98%E5%B9%B4%E9%95%BF%E6%B1%9F%E7%89%B9%E5%A4%A7%E6%B4%AA%E6%B0%B4&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=www.weather.com.cn&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.weather.com.cn%2Fzt%2Fkpzt%2F65137.shtml&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:61-56"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:61_56-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.ifeng.com/opinion/specials/bale/">改革开放30年灾难录:拒绝遗忘</a>. 凤凰网. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-06-13</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200615121728/http://news.ifeng.com/opinion/specials/bale/">存档</a>于2020-06-15).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E6%94%B9%E9%9D%A9%E5%BC%80%E6%94%BE30%E5%B9%B4%E7%81%BE%E9%9A%BE%E5%BD%95%EF%BC%9A%E6%8B%92%E7%BB%9D%E9%81%97%E5%BF%98&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E5%87%A4%E5%87%B0%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fnews.ifeng.com%2Fopinion%2Fspecials%2Fbale%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-57">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cn.nytimes.com/sports/20120803/cc03wangqiang/zh-hant/">奧運留給中國什麼?</a>. 紐約時報中文網. 2012-08-04 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2018-06-11</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180612144013/https://cn.nytimes.com/sports/20120803/cc03wangqiang/zh-hant/">存档</a>于2018-06-12) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文网页">(中文)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E5%A5%A7%E9%81%8B%E7%95%99%E7%B5%A6%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%BB%80%E9%BA%BC%EF%BC%9F&amp;rft.date=2012-08-04&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=%E7%B4%90%E7%B4%84%E6%99%82%E5%A0%B1%E4%B8%AD%E6%96%87%E7%B6%B2&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fcn.nytimes.com%2Fsports%2F20120803%2Fcc03wangqiang%2Fzh-hant%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-58">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080520193434/http://www.gz.xinhuanet.com/xwpd/2008-05/16/content_13281282.htm">溫家寶:汶川地震是建國以來最大地震</a>. <a href="/wiki/%E6%96%B0%E8%8F%AF%E7%B6%B2" class="mw-redirect" title="新華網">新華網</a>. 2008-05-16 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2008-05-23</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://gz.xinhuanet.com/xwpd/2008-05/16/content_13281282.htm">原始内容</a>存档于2008-05-20) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(繁體)网页">(中文(繁體))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%BA%AB%E5%AE%B6%E5%AF%B6%EF%BC%9A%E6%B1%B6%E5%B7%9D%E5%9C%B0%E9%9C%87%E6%98%AF%E5%BB%BA%E5%9C%8B%E4%BB%A5%E4%BE%86%E6%9C%80%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87&amp;rft.date=2008-05-16&amp;rft.genre=article&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fgz.xinhuanet.com%2Fxwpd%2F2008-05%2F16%2Fcontent_13281282.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-59">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081204053725/http://www.cnwnc.com/content/2008-05/17/content_2052372.htm">汶川地震破壞性波及面超唐山</a>. <a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF%E5%95%86%E5%A0%B1" title="香港商報">香港商報</a>. 2008-05-17 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2010-05-22</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cnwnc.com/content/2008-05/17/content_2052372.htm">原始内容</a>存档于2008-12-04) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(繁體)网页">(中文(繁體))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%B1%B6%E5%B7%9D%E5%9C%B0%E9%9C%87%E7%A0%B4%E5%A3%9E%E6%80%A7%E6%B3%A2%E5%8F%8A%E9%9D%A2%E8%B6%85%E5%94%90%E5%B1%B1&amp;rft.date=2008-05-17&amp;rft.genre=article&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cnwnc.com%2Fcontent%2F2008-05%2F17%2Fcontent_2052372.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-60">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Chohan, Usman. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201008070920/https://papers.ssrn.com/abstract=2997650">What Is One Belt One Road? A Surplus Recycling Mechanism Approach</a> (ID 2997650). Rochester, NY. 2017-06-13 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-08-19</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://papers.ssrn.com/abstract=2997650">原始内容</a>存档于2020-10-08) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到英语网页">(英语)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=What+Is+One+Belt+One+Road%3F+A+Surplus+Recycling+Mechanism+Approach&amp;rft.aufirst=Usman&amp;rft.aulast=Chohan&amp;rft.date=2017-06-13&amp;rft.genre=article&amp;rft.issue=ID+2997650&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fpapers.ssrn.com%2Fabstract%3D2997650&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-61">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150923172609/http://www.apec-china.org.cn/1/2014/11/12/21%402504.htm">《北京纲领:构建融合、创新、互联的亚太——亚太经合组织第二十二次领导人非正式会议宣言》</a>. APEC2014官方网站. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2014-11-09</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.apec-china.org.cn/1/2014/11/12/21@2504.htm">原始内容</a>存档于2015-09-23).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E3%80%8A%E5%8C%97%E4%BA%AC%E7%BA%B2%E9%A2%86%EF%BC%9A%E6%9E%84%E5%BB%BA%E8%9E%8D%E5%90%88%E3%80%81%E5%88%9B%E6%96%B0%E3%80%81%E4%BA%92%E8%81%94%E7%9A%84%E4%BA%9A%E5%A4%AA%E2%80%94%E2%80%94%E4%BA%9A%E5%A4%AA%E7%BB%8F%E5%90%88%E7%BB%84%E7%BB%87%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E5%8D%81%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E9%A2%86%E5%AF%BC%E4%BA%BA%E9%9D%9E%E6%AD%A3%E5%BC%8F%E4%BC%9A%E8%AE%AE%E5%AE%A3%E8%A8%80%E3%80%8B&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=APEC2014%E5%AE%98%E6%96%B9%E7%BD%91%E7%AB%99&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.apec-china.org.cn%2F1%2F2014%2F11%2F12%2F21%402504.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-62">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.xinhuanet.com/yzyd/legal/20141109/c_1113173608.htm">《北京反腐败宣言(全文)》</a>. <a href="/wiki/%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%BD%91" title="新华网">新华网</a>. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2014-11-09</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150101190956/http://news.xinhuanet.com/yzyd/legal/20141109/c_1113173608.htm">存档</a>于2015-01-01).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E3%80%8A%E5%8C%97%E4%BA%AC%E5%8F%8D%E8%85%90%E8%B4%A5%E5%AE%A3%E8%A8%80%28%E5%85%A8%E6%96%87%29%E3%80%8B&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fnews.xinhuanet.com%2Fyzyd%2Flegal%2F20141109%2Fc_1113173608.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-63">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://finance.ifeng.com/a/20150812/13903300_0.shtml">真实版中国影响力上演</a>. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-08-19</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200526222836/http://finance.ifeng.com/a/20150812/13903300_0.shtml">存档</a>于2020-05-26).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E7%9C%9F%E5%AE%9E%E7%89%88%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%BD%B1%E5%93%8D%E5%8A%9B%E4%B8%8A%E6%BC%94&amp;rft.genre=unknown&amp;rft_id=http%3A%2F%2Ffinance.ifeng.com%2Fa%2F20150812%2F13903300_0.shtml&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:2-64"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-:2_64-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bbc.com/zhongwen/trad/extra/Fy2CQzQkHZ/hong-kong-protests-100-days-on">香港反送中100天: 如何從遊行變成暴力衝突?</a>. BBC News 中文. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2019-10-26</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190917141947/https://www.bbc.com/zhongwen/trad/extra/Fy2CQzQkHZ/hong-kong-protests-100-days-on">存档</a>于2019-09-17).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E9%A6%99%E6%B8%AF%E5%8F%8D%E9%80%81%E4%B8%AD100%E5%A4%A9%EF%BC%9A+%E5%A6%82%E4%BD%95%E5%BE%9E%E9%81%8A%E8%A1%8C%E8%AE%8A%E6%88%90%E6%9A%B4%E5%8A%9B%E8%A1%9D%E7%AA%81%EF%BC%9F&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=BBC+News+%E4%B8%AD%E6%96%87&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbbc.com%2Fzhongwen%2Ftrad%2Fextra%2FFy2CQzQkHZ%2Fhong-kong-protests-100-days-on&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-终身领导人-65"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-终身领导人_65-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Shi Yinglun. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.xinhuanet.com/english/2018-02/25/c_136998770.htm">CPC proposes change on Chinese president's term in Constitution</a>. <a href="/wiki/%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%A4%BE" title="新华社">新华社</a>. 2018-02-25 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2018-03-10</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180310011237/http://www.xinhuanet.com/english/2018-02/25/c_136998770.htm">存档</a>于2018-03-10).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=Shi+Yinglun&amp;rft.btitle=CPC+proposes+change+on+Chinese+president%27s+term+in+Constitution&amp;rft.date=2018-02-25&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%A4%BE&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.xinhuanet.com%2Fenglish%2F2018-02%2F25%2Fc_136998770.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-66">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-43188209">突发:中共中央委员会提议将主席“连任不得超过两届”从宪法删除</a>. BBC中文網. 2018-02-25 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2018-02-25</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180225091553/http://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-43188209">存档</a>于2018-02-25).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E7%AA%81%E5%8F%91%EF%BC%9A%E4%B8%AD%E5%85%B1%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E5%A7%94%E5%91%98%E4%BC%9A%E6%8F%90%E8%AE%AE%E5%B0%86%E4%B8%BB%E5%B8%AD%E2%80%9C%E8%BF%9E%E4%BB%BB%E4%B8%8D%E5%BE%97%E8%B6%85%E8%BF%87%E4%B8%A4%E5%B1%8A%E2%80%9D%E4%BB%8E%E5%AE%AA%E6%B3%95%E5%88%A0%E9%99%A4&amp;rft.date=2018-02-25&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=BBC%E4%B8%AD%E6%96%87%E7%B6%B2&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fzhongwen%2Fsimp%2Fchinese-news-43188209&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-終身領袖-67"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-終身領袖_67-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chinatimes.com/realtimenews/20180225001956-260409">新華社:中共擬取消國家主席、副主席兩任任期限制</a>. 中時電子報. 2018-02-25 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2018-02-25</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180225205710/http://www.chinatimes.com/realtimenews/20180225001956-260409">存档</a>于2018-02-25). <q>儘管按照常規,中共中央總書記,以及中央軍委主席職位的一般任期最長也是10年,但事實上並無任期限制。路透指出,這可望為習近平無限期留任舖路。</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%96%B0%E8%8F%AF%E7%A4%BE%EF%BC%9A%E4%B8%AD%E5%85%B1%E6%93%AC%E5%8F%96%E6%B6%88%E5%9C%8B%E5%AE%B6%E4%B8%BB%E5%B8%AD%E3%80%81%E5%89%AF%E4%B8%BB%E5%B8%AD%E5%85%A9%E4%BB%BB%E4%BB%BB%E6%9C%9F%E9%99%90%E5%88%B6&amp;rft.date=2018-02-25&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=%E4%B8%AD%E6%99%82%E9%9B%BB%E5%AD%90%E5%A0%B1&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.chinatimes.com%2Frealtimenews%2F20180225001956-260409&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-68">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200617084231/https://tw.appledaily.com/new/realtime/20180226/1304147/">習近平稱帝? 學者:中國人不會再忍受一個袁世凱</a>. 蘋果日報. 2018-02-26 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-02-23</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://tw.appledaily.com/new/realtime/20180226/1304147/">原始内容</a>存档于2020-06-17).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E7%BF%92%E8%BF%91%E5%B9%B3%E7%A8%B1%E5%B8%9D%EF%BC%9F%E3%80%80%E5%AD%B8%E8%80%85%EF%BC%9A%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%BA%BA%E4%B8%8D%E6%9C%83%E5%86%8D%E5%BF%8D%E5%8F%97%E4%B8%80%E5%80%8B%E8%A2%81%E4%B8%96%E5%87%B1&amp;rft.date=2018-02-26&amp;rft.genre=article&amp;rft_id=https%3A%2F%2Ftw.appledaily.com%2Fnew%2Frealtime%2F20180226%2F1304147%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-69">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfa.org/mandarin/yataibaodao/meiti/gf2-03012018093653.html">禁谈任期限制 网管封杀“敏感词”</a>. Radio Free Asia. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2018-07-01</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180701111713/https://www.rfa.org/mandarin/yataibaodao/meiti/gf2-03012018093653.html">存档</a>于2018-07-01) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(中国大陆)网页">(中文(中国大陆))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E7%A6%81%E8%B0%88%E4%BB%BB%E6%9C%9F%E9%99%90%E5%88%B6+%E7%BD%91%E7%AE%A1%E5%B0%81%E6%9D%80%E2%80%9C%E6%95%8F%E6%84%9F%E8%AF%8D%E2%80%9D&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Radio+Free+Asia&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rfa.org%2Fmandarin%2Fyataibaodao%2Fmeiti%2Fgf2-03012018093653.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-70">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.xinhuanet.com/politics/leaders/2020-02/15/c_1125578886.htm">习近平:在中央政治局常委会会议研究应对新型冠状病毒肺炎疫情工作时的讲话</a>. 新华网. 2020-02-15 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-02-15</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200311011812/http://www.xinhuanet.com/politics/leaders/2020-02/15/c_1125578886.htm">存档</a>于2020-03-11) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(中国大陆)网页">(中文(中国大陆))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3%EF%BC%9A%E5%9C%A8%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%B1%80%E5%B8%B8%E5%A7%94%E4%BC%9A%E4%BC%9A%E8%AE%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6%E5%BA%94%E5%AF%B9%E6%96%B0%E5%9E%8B%E5%86%A0%E7%8A%B6%E7%97%85%E6%AF%92%E8%82%BA%E7%82%8E%E7%96%AB%E6%83%85%E5%B7%A5%E4%BD%9C%E6%97%B6%E7%9A%84%E8%AE%B2%E8%AF%9D&amp;rft.date=2020-02-15&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%BD%91&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.xinhuanet.com%2Fpolitics%2Fleaders%2F2020-02%2F15%2Fc_1125578886.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-71">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">习近平. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.qstheory.cn/dukan/qs/2020-02/15/c_1125572832.htm">在中央政治局常委会会议研究应对新型冠状病毒肺炎疫情工作时的讲话</a>. 求是. 2020-02-15, (4) <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-02-23</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200217043421/http://www.qstheory.cn/dukan/qs/2020-02/15/c_1125572832.htm">存档</a>于2020-02-17).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E5%9C%A8%E4%B8%AD%E5%A4%AE%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%B1%80%E5%B8%B8%E5%A7%94%E4%BC%9A%E4%BC%9A%E8%AE%AE%E7%A0%94%E7%A9%B6%E5%BA%94%E5%AF%B9%E6%96%B0%E5%9E%8B%E5%86%A0%E7%8A%B6%E7%97%85%E6%AF%92%E8%82%BA%E7%82%8E%E7%96%AB%E6%83%85%E5%B7%A5%E4%BD%9C%E6%97%B6%E7%9A%84%E8%AE%B2%E8%AF%9D&amp;rft.au=%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3&amp;rft.date=2020-02-15&amp;rft.genre=article&amp;rft.issue=4&amp;rft.jtitle=%E6%B1%82%E6%98%AF&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.qstheory.cn%2Fdukan%2Fqs%2F2020-02%2F15%2Fc_1125572832.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-72">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Bradsher2021年1月18日, Keith. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://cn.nytimes.com/business/20210118/china-economy-gdp/">中国经济逆势复苏,2020年GDP增长2.3%</a>. 纽约时报中文网. 2021-01-18 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-05-24</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210611205136/https://cn.nytimes.com/business/20210118/china-economy-gdp/">存档</a>于2021-06-11) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E9%80%86%E5%8A%BF%E5%A4%8D%E8%8B%8F%EF%BC%8C2020%E5%B9%B4GDP%E5%A2%9E%E9%95%BF2.3%25&amp;rft.aufirst=Keith&amp;rft.aulast=Bradsher2021%E5%B9%B41%E6%9C%8818%E6%97%A5&amp;rft.date=2021-01-18&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E7%BA%BD%E7%BA%A6%E6%97%B6%E6%8A%A5%E4%B8%AD%E6%96%87%E7%BD%91&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fcn.nytimes.com%2Fbusiness%2F20210118%2Fchina-economy-gdp%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-73">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Welle (www.dw.com), Deutsche. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dw.com/zh/%E4%B8%AD%E5%9B%BD2020%E5%B9%B4%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%A2%9E%E9%95%BF23%E4%BC%98%E4%BA%8E%E9%A2%84%E6%9C%9F/a-56258582">中国2020年经济增长2.3%优于预期 | DW | 18.01.2021</a>. DW.COM. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-05-24</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210530063620/https://www.dw.com/zh/%E4%B8%AD%E5%9B%BD2020%E5%B9%B4%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%A2%9E%E9%95%BF23%E4%BC%98%E4%BA%8E%E9%A2%84%E6%9C%9F/a-56258582">存档</a>于2021-05-30) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(中国大陆)网页">(中文(中国大陆))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD2020%E5%B9%B4%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%A2%9E%E9%95%BF2.3%25%E4%BC%98%E4%BA%8E%E9%A2%84%E6%9C%9F+%7C+DW+%7C+18.01.2021&amp;rft.aufirst=Deutsche&amp;rft.aulast=Welle+%28www.dw.com%29&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=DW.COM&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.dw.com%2Fzh%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD2020%25E5%25B9%25B4%25E7%25BB%258F%25E6%25B5%258E%25E5%25A2%259E%25E9%2595%25BF23%25E4%25BC%2598%25E4%25BA%258E%25E9%25A2%2584%25E6%259C%259F%2Fa-56258582&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-74">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.xinhuanet.com/fortune/2021-01/20/c_1127001904.htm">2020年GDP初步核算结果出炉-新华网</a>. www.xinhuanet.com. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-05-24</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210530063624/http://www.xinhuanet.com/fortune/2021-01/20/c_1127001904.htm">存档</a>于2021-05-30).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=2020%E5%B9%B4GDP%E5%88%9D%E6%AD%A5%E6%A0%B8%E7%AE%97%E7%BB%93%E6%9E%9C%E5%87%BA%E7%82%89-%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%BD%91&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=www.xinhuanet.com&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.xinhuanet.com%2Ffortune%2F2021-01%2F20%2Fc_1127001904.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-75">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.yicai.com/news/100917510.html">2020年中国GDP超百万亿,三大原因成就“全球唯一正增长”</a>. www.yicai.com. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-05-24</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210530063638/https://www.yicai.com/news/100917510.html">存档</a>于2021-05-30).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=2020%E5%B9%B4%E4%B8%AD%E5%9B%BDGDP%E8%B6%85%E7%99%BE%E4%B8%87%E4%BA%BF%EF%BC%8C%E4%B8%89%E5%A4%A7%E5%8E%9F%E5%9B%A0%E6%88%90%E5%B0%B1%E2%80%9C%E5%85%A8%E7%90%83%E5%94%AF%E4%B8%80%E6%AD%A3%E5%A2%9E%E9%95%BF%E2%80%9D&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=www.yicai.com&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.yicai.com%2Fnews%2F100917510.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-76">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/zhongwen/simp/business-55702760">中国去年GDP增速2.3%,“经济几乎已经正常化”</a>. BBC News 中文. 2021-01-18 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2021-05-24</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210530072436/https://www.bbc.com/zhongwen/simp/business-55702760">存档</a>于2021-05-30) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%BB%E5%B9%B4GDP%E5%A2%9E%E9%80%9F2.3%25%EF%BC%8C%E2%80%9C%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%87%A0%E4%B9%8E%E5%B7%B2%E7%BB%8F%E6%AD%A3%E5%B8%B8%E5%8C%96%E2%80%9D&amp;rft.date=2021-01-18&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=BBC+News+%E4%B8%AD%E6%96%87&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fzhongwen%2Fsimp%2Fbusiness-55702760&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-77">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220422132740/https://www.dw.com/zh/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9D%9A%E6%8C%81%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6-%E7%BD%91%E6%B0%91%E6%8A%B1%E6%80%A8%E8%B6%8A%E6%B8%85%E8%B6%8A%E4%B8%8D%E7%81%B5/a-61340003">中国坚持动态清零 网民抱怨:越清越不灵</a>. 德国之声. 2022-04-02 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-04-02</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dw.com/zh/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9D%9A%E6%8C%81%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6-%E7%BD%91%E6%B0%91%E6%8A%B1%E6%80%A8%E8%B6%8A%E6%B8%85%E8%B6%8A%E4%B8%8D%E7%81%B5/a-61340003">原始内容</a>存档于2022-04-22).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9D%9A%E6%8C%81%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6+%E7%BD%91%E6%B0%91%E6%8A%B1%E6%80%A8%EF%BC%9A%E8%B6%8A%E6%B8%85%E8%B6%8A%E4%B8%8D%E7%81%B5&amp;rft.date=2022-04-02&amp;rft.genre=article&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.dw.com%2Fzh%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%25E5%259D%259A%25E6%258C%2581%25E5%258A%25A8%25E6%2580%2581%25E6%25B8%2585%25E9%259B%25B6-%25E7%25BD%2591%25E6%25B0%2591%25E6%258A%25B1%25E6%2580%25A8%25E8%25B6%258A%25E6%25B8%2585%25E8%25B6%258A%25E4%25B8%258D%25E7%2581%25B5%2Fa-61340003&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-78">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220426023635/https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-60951944">新冠疫情:奥密克戎重击上海深圳,中国坚持清零的经济成本有多高</a>. BBC News 中文. 2022-04-01 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-04-02</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-60951944">原始内容</a>存档于2022-04-26).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%96%B0%E5%86%A0%E7%96%AB%E6%83%85%EF%BC%9A%E5%A5%A5%E5%AF%86%E5%85%8B%E6%88%8E%E9%87%8D%E5%87%BB%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E6%B7%B1%E5%9C%B3%EF%BC%8C%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9D%9A%E6%8C%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E7%9A%84%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E6%88%90%E6%9C%AC%E6%9C%89%E5%A4%9A%E9%AB%98&amp;rft.date=2022-04-01&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=BBC+News+%E4%B8%AD%E6%96%87&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fzhongwen%2Fsimp%2Fchinese-news-60951944&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-79">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220422145825/https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%93%E6%A0%8F%E6%A3%80%E7%B4%A2/%E5%85%AC%E6%B0%91%E8%AE%BA%E5%9D%9B/20220401-%E9%99%88%E7%A0%B4%E7%A9%BA-%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E7%AA%81%E7%84%B6%E5%B0%81%E5%9F%8E%EF%BC%8C%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E6%94%BF%E7%AD%96%E6%98%AF%E5%90%A6%E8%BF%98%E7%81%B5%E9%AA%8C">陈破空:上海突然封城,习近平动态清零政策是否还灵验?</a>. RFI - 法国国际广播电台. 2022-04-01 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-04-02</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%93%E6%A0%8F%E6%A3%80%E7%B4%A2/%E5%85%AC%E6%B0%91%E8%AE%BA%E5%9D%9B/20220401-%E9%99%88%E7%A0%B4%E7%A9%BA-%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E7%AA%81%E7%84%B6%E5%B0%81%E5%9F%8E%EF%BC%8C%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E6%94%BF%E7%AD%96%E6%98%AF%E5%90%A6%E8%BF%98%E7%81%B5%E9%AA%8C">原始内容</a>存档于2022-04-22).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E9%99%88%E7%A0%B4%E7%A9%BA%EF%BC%9A%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E7%AA%81%E7%84%B6%E5%B0%81%E5%9F%8E%EF%BC%8C%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E6%94%BF%E7%AD%96%E6%98%AF%E5%90%A6%E8%BF%98%E7%81%B5%E9%AA%8C%EF%BC%9F&amp;rft.date=2022-04-01&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=RFI+-+%E6%B3%95%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E9%99%85%E5%B9%BF%E6%92%AD%E7%94%B5%E5%8F%B0&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rfi.fr%2Fcn%2F%25E4%25B8%2593%25E6%25A0%258F%25E6%25A3%2580%25E7%25B4%25A2%2F%25E5%2585%25AC%25E6%25B0%2591%25E8%25AE%25BA%25E5%259D%259B%2F20220401-%25E9%2599%2588%25E7%25A0%25B4%25E7%25A9%25BA-%25E4%25B8%258A%25E6%25B5%25B7%25E7%25AA%2581%25E7%2584%25B6%25E5%25B0%2581%25E5%259F%258E%25EF%25BC%258C%25E4%25B9%25A0%25E8%25BF%2591%25E5%25B9%25B3%25E5%258A%25A8%25E6%2580%2581%25E6%25B8%2585%25E9%259B%25B6%25E6%2594%25BF%25E7%25AD%2596%25E6%2598%25AF%25E5%2590%25A6%25E8%25BF%2598%25E7%2581%25B5%25E9%25AA%258C&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-80">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news">许波. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220422234641/https://www.voachinese.com/a/voaweishi-2022330-voaio-what-does-the-lockdown-of-shanghai-mean/6508172.html/">时事大家谈:精准防疫难撼动态清零,上海封城意味着什么?</a>. 美国之音. 2022-03-31 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-04-02</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.voachinese.com/a/voaweishi-2022330-voaio-what-does-the-lockdown-of-shanghai-mean/6508172.html">原始内容</a>存档于2022-04-22).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%97%B6%E4%BA%8B%E5%A4%A7%E5%AE%B6%E8%B0%88%EF%BC%9A%E7%B2%BE%E5%87%86%E9%98%B2%E7%96%AB%E9%9A%BE%E6%92%BC%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%EF%BC%8C%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%B0%81%E5%9F%8E%E6%84%8F%E5%91%B3%E7%9D%80%E4%BB%80%E4%B9%88%EF%BC%9F&amp;rft.au=%E8%AE%B8%E6%B3%A2&amp;rft.date=2022-03-31&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=%E7%BE%8E%E5%9B%BD%E4%B9%8B%E9%9F%B3&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.voachinese.com%2Fa%2Fvoaweishi-2022330-voaio-what-does-the-lockdown-of-shanghai-mean%2F6508172.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-81">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news">小山. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220405164830/https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20220403-%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E7%96%AB%E6%83%85%E5%86%B2%E5%87%BB%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%BC%95%E6%93%8E-%E5%88%86%E6%9E%90%E7%A7%B0%E4%B9%A0%E8%BE%97-%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%B8%AE">上海疫情冲击中国经济引擎 分析称习辗“上海帮”</a>. RFI - 法国国际广播电台. 2022-04-03 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-04-03</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20220403-%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E7%96%AB%E6%83%85%E5%86%B2%E5%87%BB%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%BC%95%E6%93%8E-%E5%88%86%E6%9E%90%E7%A7%B0%E4%B9%A0%E8%BE%97-%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%B8%AE">原始内容</a>存档于2022-04-05) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(中国大陆)网页">(中文(中国大陆))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E7%96%AB%E6%83%85%E5%86%B2%E5%87%BB%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%BC%95%E6%93%8E+%E5%88%86%E6%9E%90%E7%A7%B0%E4%B9%A0%E8%BE%97%E2%80%9C%E4%B8%8A%E6%B5%B7%E5%B8%AE%E2%80%9D&amp;rft.au=%E5%B0%8F%E5%B1%B1&amp;rft.date=2022-04-03&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=RFI+-+%E6%B3%95%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E9%99%85%E5%B9%BF%E6%92%AD%E7%94%B5%E5%8F%B0&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rfi.fr%2Fcn%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%2F20220403-%25E4%25B8%258A%25E6%25B5%25B7%25E7%2596%25AB%25E6%2583%2585%25E5%2586%25B2%25E5%2587%25BB%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%25E7%25BB%258F%25E6%25B5%258E%25E5%25BC%2595%25E6%2593%258E-%25E5%2588%2586%25E6%259E%2590%25E7%25A7%25B0%25E4%25B9%25A0%25E8%25BE%2597-%25E4%25B8%258A%25E6%25B5%25B7%25E5%25B8%25AE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-82">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://udn.com/news/story/7333/6340966">李克強罕見開穩經濟會議</a>. 聯合新聞網. 2022-05-26 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-05-26</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220627181339/https://udn.com/news/story/7333/6340966">存档</a>于2022-06-27).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%9D%8E%E5%85%8B%E5%BC%B7%E7%BD%95%E8%A6%8B%E9%96%8B%E7%A9%A9%E7%B6%93%E6%BF%9F%E6%9C%83%E8%AD%B0&amp;rft.date=2022-05-26&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E8%81%AF%E5%90%88%E6%96%B0%E8%81%9E%E7%B6%B2&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fudn.com%2Fnews%2Fstory%2F7333%2F6340966&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-83">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/zhongwen/trad/chinese-news-62089752">中國新冠病毒「清零」政策對習近平造成危險</a>. BBC. 2022-07-09 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-10-21</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221103161123/https://www.bbc.com/zhongwen/trad/chinese-news-62089752">存档</a>于2022-11-03).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%96%B0%E5%86%A0%E7%97%85%E6%AF%92%E3%80%8C%E6%B8%85%E9%9B%B6%E3%80%8D%E6%94%BF%E7%AD%96%E5%B0%8D%E7%BF%92%E8%BF%91%E5%B9%B3%E9%80%A0%E6%88%90%E5%8D%B1%E9%9A%AA&amp;rft.date=2022-07-09&amp;rft.genre=unknown&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fzhongwen%2Ftrad%2Fchinese-news-62089752&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-84">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfi.fr/tw/%E4%B8%AD%E5%9C%8B/20220904-%E7%BF%92%E8%BF%91%E5%B9%B3%E5%A0%85%E6%8C%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E8%A2%AB%E7%96%91%E5%8F%AA%E7%82%BA%E4%BF%9D%E6%AC%8A%E4%BF%9D%E4%BD%8D">習近平堅持清零被疑只為保權保位</a>. 法國國際廣播電台. 2022-09-04 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-09-04</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220930001444/https://www.rfi.fr/tw/%E4%B8%AD%E5%9C%8B/20220904-%E7%BF%92%E8%BF%91%E5%B9%B3%E5%A0%85%E6%8C%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E8%A2%AB%E7%96%91%E5%8F%AA%E7%82%BA%E4%BF%9D%E6%AC%8A%E4%BF%9D%E4%BD%8D">存档</a>于2022-09-30).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E7%BF%92%E8%BF%91%E5%B9%B3%E5%A0%85%E6%8C%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E8%A2%AB%E7%96%91%E5%8F%AA%E7%82%BA%E4%BF%9D%E6%AC%8A%E4%BF%9D%E4%BD%8D&amp;rft.date=2022-09-04&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E6%B3%95%E5%9C%8B%E5%9C%8B%E9%9A%9B%E5%BB%A3%E6%92%AD%E9%9B%BB%E5%8F%B0&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rfi.fr%2Ftw%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259C%258B%2F20220904-%25E7%25BF%2592%25E8%25BF%2591%25E5%25B9%25B3%25E5%25A0%2585%25E6%258C%2581%25E6%25B8%2585%25E9%259B%25B6%25E8%25A2%25AB%25E7%2596%2591%25E5%258F%25AA%25E7%2582%25BA%25E4%25BF%259D%25E6%25AC%258A%25E4%25BF%259D%25E4%25BD%258D&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-85">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://theinitium.com/article/20220905-opinion-china-zero-covid-policy-suffering/">巨大的荒謬 :二十大前的「清零」,一場全面社會管控的提前演練?</a>. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-10-21</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221004004601/https://theinitium.com/article/20220905-opinion-china-zero-covid-policy-suffering/">存档</a>于2022-10-04).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.btitle=%E5%B7%A8%E5%A4%A7%E7%9A%84%E8%8D%92%E8%AC%AC+%EF%BC%9A%E4%BA%8C%E5%8D%81%E5%A4%A7%E5%89%8D%E7%9A%84%E3%80%8C%E6%B8%85%E9%9B%B6%E3%80%8D%EF%BC%8C%E4%B8%80%E5%A0%B4%E5%85%A8%E9%9D%A2%E7%A4%BE%E6%9C%83%E7%AE%A1%E6%8E%A7%E7%9A%84%E6%8F%90%E5%89%8D%E6%BC%94%E7%B7%B4%EF%BC%9F&amp;rft.genre=unknown&amp;rft_id=https%3A%2F%2Ftheinitium.com%2Farticle%2F20220905-opinion-china-zero-covid-policy-suffering%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-86">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20220914-%E9%AB%98%E7%9B%9B%E6%8C%87%E5%8D%B3%E4%BD%BF%E4%B8%AD%E5%85%B120%E5%A4%A7%E5%90%8E-%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E4%BB%8D%E5%B0%86%E5%9D%9A%E6%8C%81">高盛指即使中共20大后 动态清零仍将坚持</a>. 法国国际广播电台. 2022-09-14 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-09-14</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220921194112/https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20220914-%E9%AB%98%E7%9B%9B%E6%8C%87%E5%8D%B3%E4%BD%BF%E4%B8%AD%E5%85%B120%E5%A4%A7%E5%90%8E-%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E4%BB%8D%E5%B0%86%E5%9D%9A%E6%8C%81">存档</a>于2022-09-21).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E9%AB%98%E7%9B%9B%E6%8C%87%E5%8D%B3%E4%BD%BF%E4%B8%AD%E5%85%B120%E5%A4%A7%E5%90%8E+%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E4%BB%8D%E5%B0%86%E5%9D%9A%E6%8C%81&amp;rft.date=2022-09-14&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E6%B3%95%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E9%99%85%E5%B9%BF%E6%92%AD%E7%94%B5%E5%8F%B0&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rfi.fr%2Fcn%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%2F20220914-%25E9%25AB%2598%25E7%259B%259B%25E6%258C%2587%25E5%258D%25B3%25E4%25BD%25BF%25E4%25B8%25AD%25E5%2585%25B120%25E5%25A4%25A7%25E5%2590%258E-%25E5%258A%25A8%25E6%2580%2581%25E6%25B8%2585%25E9%259B%25B6%25E4%25BB%258D%25E5%25B0%2586%25E5%259D%259A%25E6%258C%2581&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-87">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.voachinese.com/amp/china-must-stick-with-covid-zero-policy-people-s-daily-says-101122/6785266.html">中共党媒明示坚持清零不动摇,20大后放宽防疫已成幻想</a>. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-10-21</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221103155521/https://www.voachinese.com/amp/china-must-stick-with-covid-zero-policy-people-s-daily-says-101122/6785266.html">存档</a>于2022-11-03).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%85%B1%E5%85%9A%E5%AA%92%E6%98%8E%E7%A4%BA%E5%9D%9A%E6%8C%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E4%B8%8D%E5%8A%A8%E6%91%87%EF%BC%8C20%E5%A4%A7%E5%90%8E%E6%94%BE%E5%AE%BD%E9%98%B2%E7%96%AB%E5%B7%B2%E6%88%90%E5%B9%BB%E6%83%B3&amp;rft.genre=article&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.voachinese.com%2Famp%2Fchina-must-stick-with-covid-zero-policy-people-s-daily-says-101122%2F6785266.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-88">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-63274958">中共二十大开幕:习近平称“坚持动态清零不动摇” 提出“中国式现代化”</a>. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-10-16</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221016141101/https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-63274958">存档</a>于2022-10-16).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%85%B1%E4%BA%8C%E5%8D%81%E5%A4%A7%E5%BC%80%E5%B9%95%EF%BC%9A%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3%E7%A7%B0%E2%80%9C%E5%9D%9A%E6%8C%81%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E4%B8%8D%E5%8A%A8%E6%91%87%E2%80%9D+%E6%8F%90%E5%87%BA%E2%80%9C%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%BC%8F%E7%8E%B0%E4%BB%A3%E5%8C%96%E2%80%9D&amp;rft.genre=article&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fzhongwen%2Fsimp%2Fchinese-news-63274958&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-89">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20221127-%E7%99%BD%E7%BA%B8%E9%9D%A9%E5%91%BD-%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%90%84%E5%9C%B0%E6%8E%80%E5%8F%8D%E6%94%BF%E6%9D%83%E6%B5%AA%E6%BD%AE-%E7%99%BD%E7%BA%B8-%E8%94%9A%E6%88%90%E6%8A%97%E8%AE%AE%E8%B1%A1%E5%BE%81"><span style="padding-left:0.2em;">"</span>白纸革命":中国各地掀起抗议浪潮 "白纸"蔚成抗议象征</a>. RFI - 法国国际广播电台. 2022-11-27 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-12-27</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221227062430/https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20221127-%E7%99%BD%E7%BA%B8%E9%9D%A9%E5%91%BD-%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%90%84%E5%9C%B0%E6%8E%80%E5%8F%8D%E6%94%BF%E6%9D%83%E6%B5%AA%E6%BD%AE-%E7%99%BD%E7%BA%B8-%E8%94%9A%E6%88%90%E6%8A%97%E8%AE%AE%E8%B1%A1%E5%BE%81">存档</a>于2022-12-27) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%22%E7%99%BD%E7%BA%B8%E9%9D%A9%E5%91%BD%22%EF%BC%9A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%90%84%E5%9C%B0%E6%8E%80%E8%B5%B7%E6%8A%97%E8%AE%AE%E6%B5%AA%E6%BD%AE+%22%E7%99%BD%E7%BA%B8%22%E8%94%9A%E6%88%90%E6%8A%97%E8%AE%AE%E8%B1%A1%E5%BE%81&amp;rft.date=2022-11-27&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=RFI+-+%E6%B3%95%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E9%99%85%E5%B9%BF%E6%92%AD%E7%94%B5%E5%8F%B0&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rfi.fr%2Fcn%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%2F20221127-%25E7%2599%25BD%25E7%25BA%25B8%25E9%259D%25A9%25E5%2591%25BD-%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%25E5%2590%2584%25E5%259C%25B0%25E6%258E%2580%25E5%258F%258D%25E6%2594%25BF%25E6%259D%2583%25E6%25B5%25AA%25E6%25BD%25AE-%25E7%2599%25BD%25E7%25BA%25B8-%25E8%2594%259A%25E6%2588%2590%25E6%258A%2597%25E8%25AE%25AE%25E8%25B1%25A1%25E5%25BE%2581&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-90">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Welle (www.dw.com), Deutsche. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dw.com/zh/%E9%95%BF%E5%B9%B3%E8%A7%82%E5%AF%9F%E7%99%BD%E7%BA%B8%E8%BF%90%E5%8A%A8%E4%B8%AD%E6%9C%89%E6%B2%A1%E6%9C%89%E5%A2%83%E5%A4%96%E5%8A%BF%E5%8A%9B/a-63938453">长平观察:白纸运动中有没有境外势力? | DW | 30.11.2022</a>. DW.COM. <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-12-27</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230202014332/https://www.dw.com/zh/%E9%95%BF%E5%B9%B3%E8%A7%82%E5%AF%9F%E7%99%BD%E7%BA%B8%E8%BF%90%E5%8A%A8%E4%B8%AD%E6%9C%89%E6%B2%A1%E6%9C%89%E5%A2%83%E5%A4%96%E5%8A%BF%E5%8A%9B/a-63938453">存档</a>于2023-02-02) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(中国大陆)网页">(中文(中国大陆))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E9%95%BF%E5%B9%B3%E8%A7%82%E5%AF%9F%EF%BC%9A%E7%99%BD%E7%BA%B8%E8%BF%90%E5%8A%A8%E4%B8%AD%E6%9C%89%E6%B2%A1%E6%9C%89%E5%A2%83%E5%A4%96%E5%8A%BF%E5%8A%9B%EF%BC%9F+%7C+DW+%7C+30.11.2022&amp;rft.aufirst=Deutsche&amp;rft.aulast=Welle+%28www.dw.com%29&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=DW.COM&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.dw.com%2Fzh%2F%25E9%2595%25BF%25E5%25B9%25B3%25E8%25A7%2582%25E5%25AF%259F%25E7%2599%25BD%25E7%25BA%25B8%25E8%25BF%2590%25E5%258A%25A8%25E4%25B8%25AD%25E6%259C%2589%25E6%25B2%25A1%25E6%259C%2589%25E5%25A2%2583%25E5%25A4%2596%25E5%258A%25BF%25E5%258A%259B%2Fa-63938453&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-91">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-63970279">从“动态清零”到“与病毒共存” 看“新十条”实施一周后的中国</a>. BBC News 中文. 2022-12-14 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-12-27</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230116100808/https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-63970279">存档</a>于2023-01-16) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%BB%8E%E2%80%9C%E5%8A%A8%E6%80%81%E6%B8%85%E9%9B%B6%E2%80%9D%E5%88%B0%E2%80%9C%E4%B8%8E%E7%97%85%E6%AF%92%E5%85%B1%E5%AD%98%E2%80%9D+%E7%9C%8B%E2%80%9C%E6%96%B0%E5%8D%81%E6%9D%A1%E2%80%9D%E5%AE%9E%E6%96%BD%E4%B8%80%E5%91%A8%E5%90%8E%E7%9A%84%E4%B8%AD%E5%9B%BD&amp;rft.date=2022-12-14&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=BBC+News+%E4%B8%AD%E6%96%87&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fzhongwen%2Fsimp%2Fchinese-news-63970279&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-92">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20221226-%E4%B8%AD%E5%9B%BD-%E6%96%B0%E5%86%A0-%E8%82%BA%E7%82%8E-%E9%99%8D%E4%B8%BA-%E7%97%85%E6%AF%92%E6%84%9F%E6%9F%93-1%E6%9C%888%E5%8F%B7%E8%B5%B7%E5%8F%96%E6%B6%88%E5%85%A5%E5%A2%83%E9%9A%94%E7%A6%BB">中国: 新冠"肺炎"降为"病毒感染” 1月8号起取消入境隔离</a>. RFI - 法国国际广播电台. 2022-12-26 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2022-12-27</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230102153033/https://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20221226-%E4%B8%AD%E5%9B%BD-%E6%96%B0%E5%86%A0-%E8%82%BA%E7%82%8E-%E9%99%8D%E4%B8%BA-%E7%97%85%E6%AF%92%E6%84%9F%E6%9F%93-1%E6%9C%888%E5%8F%B7%E8%B5%B7%E5%8F%96%E6%B6%88%E5%85%A5%E5%A2%83%E9%9A%94%E7%A6%BB">存档</a>于2023-01-02) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(简体)网页">(中文(简体))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%3A+%E6%96%B0%E5%86%A0%22%E8%82%BA%E7%82%8E%22%E9%99%8D%E4%B8%BA%22%E7%97%85%E6%AF%92%E6%84%9F%E6%9F%93%E2%80%9D+1%E6%9C%888%E5%8F%B7%E8%B5%B7%E5%8F%96%E6%B6%88%E5%85%A5%E5%A2%83%E9%9A%94%E7%A6%BB&amp;rft.date=2022-12-26&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=RFI+-+%E6%B3%95%E5%9B%BD%E5%9B%BD%E9%99%85%E5%B9%BF%E6%92%AD%E7%94%B5%E5%8F%B0&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rfi.fr%2Fcn%2F%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD%2F20221226-%25E4%25B8%25AD%25E5%259B%25BD-%25E6%2596%25B0%25E5%2586%25A0-%25E8%2582%25BA%25E7%2582%258E-%25E9%2599%258D%25E4%25B8%25BA-%25E7%2597%2585%25E6%25AF%2592%25E6%2584%259F%25E6%259F%2593-1%25E6%259C%25888%25E5%258F%25B7%25E8%25B5%25B7%25E5%258F%2596%25E6%25B6%2588%25E5%2585%25A5%25E5%25A2%2583%25E9%259A%2594%25E7%25A6%25BB&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-93">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.news.cn/politics/2023lh/2023-03/10/c_1129424375.htm">新华社快讯:习近平在国家主席选举中获得全票</a>. 新华社. 2023-03-10 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2023-03-10</span>&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230311172519/http://www.news.cn/politics/2023lh/2023-03/10/c_1129424375.htm">存档</a>于2023-03-11).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%A4%BE%E5%BF%AB%E8%AE%AF%EF%BC%9A%E4%B9%A0%E8%BF%91%E5%B9%B3%E5%9C%A8%E5%9B%BD%E5%AE%B6%E4%B8%BB%E5%B8%AD%E9%80%89%E4%B8%BE%E4%B8%AD%E8%8E%B7%E5%BE%97%E5%85%A8%E7%A5%A8&amp;rft.date=2023-03-10&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=%E6%96%B0%E5%8D%8E%E7%A4%BE&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.news.cn%2Fpolitics%2F2023lh%2F2023-03%2F10%2Fc_1129424375.htm&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-95">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">林楓. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.voacantonese.com/a/voaweishi-20210427-voaio-will-the-ccp-repeat-the-successor-crisis/5869072.html">習近平長期執政下 中共是否會重蹈接班人危機?</a>. 美國之音. 2021年4月28日 <span class="reference-accessdate"> &#91;2021年4月29日&#93;</span>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210501030547/https://www.voacantonese.com/a/voaweishi-20210427-voaio-will-the-ccp-repeat-the-successor-crisis/5869072.html">存档</a>于2021年5月1日) <span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="连接到中文(繁體)网页">(中文(繁體))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E7%BF%92%E8%BF%91%E5%B9%B3%E9%95%B7%E6%9C%9F%E5%9F%B7%E6%94%BF%E4%B8%8B+%E4%B8%AD%E5%85%B1%E6%98%AF%E5%90%A6%E6%9C%83%E9%87%8D%E8%B9%88%E6%8E%A5%E7%8F%AD%E4%BA%BA%E5%8D%B1%E6%A9%9F%EF%BC%9F&amp;rft.au=%E6%9E%97%E6%A5%93&amp;rft.date=2021-04-28&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E7%BE%8E%E5%9C%8B%E4%B9%8B%E9%9F%B3&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.voacantonese.com%2Fa%2Fvoaweishi-20210427-voaio-will-the-ccp-repeat-the-successor-crisis%2F5869072.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-96"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-96">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210724032822/https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-50423205?ocid=socialflow_twitter">中国图谋取代美国霸权或重蹈勃列日涅夫的覆辙</a>. BBC NEWS. 2019-11-14 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2020-01-04</span>&#93;</span>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-50423205?ocid=socialflow_twitter">原始内容</a>存档于2021-07-24).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9B%BE%E8%B0%8B%E5%8F%96%E4%BB%A3%E7%BE%8E%E5%9B%BD%E9%9C%B8%E6%9D%83%E6%88%96%E9%87%8D%E8%B9%88%E5%8B%83%E5%88%97%E6%97%A5%E6%B6%85%E5%A4%AB%E7%9A%84%E8%A6%86%E8%BE%99&amp;rft.date=2019-11-14&amp;rft.genre=article&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fzhongwen%2Fsimp%2Fchinese-news-50423205%3Focid%3Dsocialflow_twitter&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-s468-97"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-s468_97-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Tsang, Steve; Cheung, Olivia. The Political Thought of Xi Jinping. Oxford University Press. 2024. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-0-19-768936-3" title="Special:网络书源/978-0-19-768936-3"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-0-19-768936-3</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=Cheung%2C+Olivia&amp;rft.aufirst=Steve&amp;rft.aulast=Tsang&amp;rft.btitle=The+Political+Thought+of+Xi+Jinping&amp;rft.date=2024&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-0-19-768936-3&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-98">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cna.com.tw/news/firstnews/202007030346.aspx">政大民調:台灣人認同感67% 創歷年新高</a> (<a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/20201206084820/https://www.cna.com.tw/news/firstnews/202007030346.aspx">页面存档备份</a>,存于<a href="/wiki/%E4%BA%92%E8%81%94%E7%BD%91%E6%A1%A3%E6%A1%88%E9%A6%86" title="互联网档案馆">互联网档案馆</a>),中央社記者林克倫台北3日電,2020-07-04</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="来源"><span id=".E6.9D.A5.E6.BA.90"></span>来源</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=77" title="编辑章节:来源"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r80540462">.mw-parser-output .refbegin{font-size:90%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul{margin-left:0}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li{margin-left:0;padding-left:3.2em;text-indent:-3.2em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents ul,.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents ul li{list-style:none}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li{padding-left:1.6em;text-indent:-1.6em}}.mw-parser-output .refbegin-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .refbegin-columns ul{margin-top:0}.mw-parser-output .refbegin-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .refbegin-100{font-size:100%}</style><div class="refbegin" style=""> <ol><li><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E6%A8%8A%E6%A0%91%E5%BF%97" title="樊树志">樊樹志</a> 主編 (编). 國史概要. 香港: 三聯書店(香港)有限公司. 2006年. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/978-962-04-2565-3" title="Special:网络书源/978-962-04-2565-3"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;978-962-04-2565-3</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E6%A8%8A%E6%A8%B9%E5%BF%97+%E4%B8%BB%E7%B7%A8&amp;rft.btitle=%E5%9C%8B%E5%8F%B2%E6%A6%82%E8%A6%81&amp;rft.date=2006&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-962-04-2565-3&amp;rft.place=%E9%A6%99%E6%B8%AF&amp;rft.pub=%E4%B8%89%E8%81%AF%E6%9B%B8%E5%BA%97%EF%BC%88%E9%A6%99%E6%B8%AF%EF%BC%89%E6%9C%89%E9%99%90%E5%85%AC%E5%8F%B8&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E7%99%BD%E5%AF%BF%E5%BD%9D" title="白寿彝">白壽彝</a> 主編 (编). 中國通史綱要. 上海: 人民出版社. 1993年. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/7-208-00136-7" title="Special:网络书源/7-208-00136-7"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;7-208-00136-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E7%99%BD%E5%A3%BD%E5%BD%9D+%E4%B8%BB%E7%B7%A8&amp;rft.btitle=%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%80%9A%E5%8F%B2%E7%B6%B1%E8%A6%81&amp;rft.date=1993&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=7-208-00136-7&amp;rft.place=%E4%B8%8A%E6%B5%B7&amp;rft.pub=%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E5%91%A8%E8%B0%B7%E5%9F%8E" title="周谷城">周穀城</a>. 中國通史. 上海: 人民出版社. 1995年. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/7-208-00330-0" title="Special:网络书源/7-208-00330-0"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;7-208-00330-0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E5%91%A8%E7%A9%80%E5%9F%8E&amp;rft.btitle=%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%80%9A%E5%8F%B2&amp;rft.date=1995&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=7-208-00330-0&amp;rft.place=%E4%B8%8A%E6%B5%B7&amp;rft.pub=%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E6%9D%8E%E6%95%96" title="李敖">李敖</a>. 獨白下的傳統. 香港: 三聯書店(香港)有限公司. 2000年. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/962-04-1891-3" title="Special:网络书源/962-04-1891-3"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;962-04-1891-3</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E6%9D%8E%E6%95%96&amp;rft.btitle=%E7%8D%A8%E7%99%BD%E4%B8%8B%E7%9A%84%E5%82%B3%E7%B5%B1&amp;rft.date=2000&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=962-04-1891-3&amp;rft.place=%E9%A6%99%E6%B8%AF&amp;rft.pub=%E4%B8%89%E8%81%AF%E6%9B%B8%E5%BA%97%EF%BC%88%E9%A6%99%E6%B8%AF%EF%BC%89%E6%9C%89%E9%99%90%E5%85%AC%E5%8F%B8&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E8%8C%83%E6%96%87%E7%80%BE" class="mw-redirect" title="范文瀾">范文瀾</a>. 中國近代史. 北京: 人民出版社. 1962年. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/9787010020297" title="Special:网络书源/9787010020297"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;9787010020297</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E8%8C%83%E6%96%87%E7%80%BE&amp;rft.btitle=%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%BF%91%E4%BB%A3%E5%8F%B2&amp;rft.date=1962&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=9787010020297&amp;rft.place=%E5%8C%97%E4%BA%AC&amp;rft.pub=%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/%E5%BE%90%E4%B8%AD%E7%B4%84" title="徐中約">徐中約</a>. 中國近代史(上冊). 香港: 中文大學出版社. 2001. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/962-201-987-0" title="Special:网络书源/962-201-987-0"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;962-201-987-0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.au=%E5%BE%90%E4%B8%AD%E7%B4%84&amp;rft.btitle=%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%BF%91%E4%BB%A3%E5%8F%B2%EF%BC%88%E4%B8%8A%E5%86%8A%EF%BC%89&amp;rft.date=2001&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=962-201-987-0&amp;rft.place=%E9%A6%99%E6%B8%AF&amp;rft.pub=%E4%B8%AD%E6%96%87%E5%A4%A7%E5%AD%B8%E5%87%BA%E7%89%88%E7%A4%BE&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></li> <li><cite class="citation book">Korotayev A. (<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%BE%B7%E7%83%88%C2%B7%E7%A7%91%E7%BD%97%E5%A1%94%E8%80%B6%E5%A4%AB" title="安德烈·科罗塔耶夫">安德烈·科羅塔耶夫</a>), Malkov A., Khaltourina D. Chapter 2: Historical Population Dynamics in China. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://urss.ru/cgi-bin/db.pl?lang=en&amp;blang=en&amp;page=Book&amp;list=14&amp;id=37484">Introduction to Social Macrodynamics: Secular Cycles and Millennial Trends.</a>. Moscow: URSS. 2006 <span class="reference-accessdate"> &#91;<span class="nowrap">2006-06-21</span>&#93;</span>. <a href="/wiki/Special:%E7%BD%91%E7%BB%9C%E4%B9%A6%E6%BA%90/5-484-00559-0" title="Special:网络书源/5-484-00559-0"><span title="国际标准书号">ISBN</span>&#160;5-484-00559-0</a>. (原始内容<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110511154856/http://urss.ru/cgi-bin/db.pl?lang=en&amp;blang=en&amp;page=Book&amp;list=14&amp;id=37484">存档</a>于2011-05-11).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fzh.wikipedia.org%3A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;rft.atitle=Chapter+2%3A+Historical+Population+Dynamics+in+China&amp;rft.btitle=Introduction+to+Social+Macrodynamics%3A+Secular+Cycles+and+Millennial+Trends.&amp;rft.date=2006&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.isbn=5-484-00559-0&amp;rft.place=Moscow%3A+URSS&amp;rft_id=http%3A%2F%2Furss.ru%2Fcgi-bin%2Fdb.pl%3Flang%3Den%26blang%3Den%26page%3DBook%26list%3D14%26id%3D37484&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></li></ol> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="相關著作"><span id=".E7.9B.B8.E9.97.9C.E8.91.97.E4.BD.9C"></span>相關著作</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=78" title="编辑章节:相關著作"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>《<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E5%8D%81%E5%9B%9B%E5%8F%B2" title="二十四史">二十四史</a>》(正史)</li> <li>《<a href="/w/index.php?title=%E5%9C%8B%E5%8F%B2%E8%A6%81%E7%BE%A9&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="國史要義(页面不存在)">國史要義</a>》<a href="/wiki/%E6%9F%B3%E8%A9%92%E5%BE%B5" class="mw-redirect" title="柳詒徵">柳詒徵</a></li> <li>《<a href="/wiki/%E5%9C%8B%E5%8F%B2%E5%A4%A7%E7%B6%B1" title="國史大綱">國史大綱</a>》<a href="/wiki/%E9%8C%A2%E7%A9%86" title="錢穆">錢穆</a></li> <li>《<a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%94%E5%8D%83%E5%B9%B4%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="中華五千年史(页面不存在)">中華五千年史</a>》<a href="/wiki/%E5%BC%B5%E5%85%B6%E6%98%80" title="張其昀">張其昀</a></li> <li>《<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%BA%BA%E5%8F%B2%E7%B6%B1" title="中國人史綱">中國人史綱</a>》<a href="/wiki/%E6%9F%8F%E6%A5%8A" title="柏楊">柏楊</a></li> <li>《<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="中國大歷史">中國大歷史</a>》<a href="/wiki/%E9%BB%84%E4%BB%81%E5%AE%87" title="黄仁宇">黄仁宇</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="外部連結"><span id=".E5.A4.96.E9.83.A8.E9.80.A3.E7.B5.90"></span>外部連結</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;section=79" title="编辑章节:外部連結"><span>编辑</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r82655521">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox" style="font-size:small;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r82655520">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/%E7%BB%B4%E5%9F%BA%E5%85%B1%E4%BA%AB%E8%B5%84%E6%BA%90" title="维基共享资源">维基共享资源</a>中相关的多媒体资源:<b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/History_of_China?uselang=zh">中國歷史</a></b></div></div> </div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="/wiki/%E7%BB%B4%E5%9F%BA%E5%85%B1%E4%BA%AB%E8%B5%84%E6%BA%90" title="维基共享资源">维基共享资源</a>上的相關多媒體資源:<a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Local_history_of_China" class="extiw" title="commons:Category:Local history of China">中国公有领域地方志原文扫描</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Wikimedia-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Wikimedia-logo.svg/15px-Wikimedia-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Wikimedia-logo.svg/23px-Wikimedia-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Wikimedia-logo.svg/30px-Wikimedia-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1024" /></a></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_Chinese_History" class="extiw" title="commons:Atlas of Chinese History">維基媒體的中國歷史地圖集</a> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Gnome-globe.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/15px-Gnome-globe.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/23px-Gnome-globe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/30px-Gnome-globe.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span><span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="英語">(英文)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.xinhuanet.com/ziliao/2003-08/05/content_1010632.htm">中國歷史概述</a>(<a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/20160315020608/http://news.xinhuanet.com/ziliao/2003-08/05/content_1010632.htm">页面存档备份</a>,存于<a href="/wiki/%E4%BA%92%E8%81%94%E7%BD%91%E6%A1%A3%E6%A1%88%E9%A6%86" title="互联网档案馆">互联网档案馆</a>)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chinawikipedia.com/chinesehistorytimeline.html">中國歷史時間表</a>(<a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/20201110070812/http://www.chinawikipedia.com/chinesehistorytimeline.html">页面存档备份</a>,存于<a href="/wiki/%E4%BA%92%E8%81%94%E7%BD%91%E6%A1%A3%E6%A1%88%E9%A6%86" title="互联网档案馆">互联网档案馆</a>)<span style="font-family: sans-serif; cursor: default; color:var(--color-subtle, #54595d); font-size: 0.8em; bottom: 0.1em; font-weight: bold;" title="英語">(英文)</span></li> <li>欧立德:〈<a rel="nofollow" class="external text" href="https://scholar.harvard.edu/files/elliott/files/ou_li_de_chuan_tong_zhong_guo_shi_yi_ge_di_guo_ma__0.pdf">传统中国是一个帝国吗?</a>(<a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/20200921045534/https://scholar.harvard.edu/files/elliott/files/ou_li_de_chuan_tong_zhong_guo_shi_yi_ge_di_guo_ma__0.pdf">页面存档备份</a>,存于<a href="/wiki/%E4%BA%92%E8%81%94%E7%BD%91%E6%A1%A3%E6%A1%88%E9%A6%86" title="互联网档案馆">互联网档案馆</a>)〉.</li> <li>许倬云:〈<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nssd.org/articles/article_read.aspx?id=662397191">东周到秦汉:国家形态的发展</a>(<a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/20201206084847/http://www.nssd.org/articles/article_read.aspx?id=662397191">页面存档备份</a>,存于<a href="/wiki/%E4%BA%92%E8%81%94%E7%BD%91%E6%A1%A3%E6%A1%88%E9%A6%86" title="互联网档案馆">互联网档案馆</a>)〉.</li> <li>王明珂:〈<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nssd.org/articles/article_read.aspx?id=665574423">重建中国史观-从中原到边疆:对典范中国史的反思</a>(<a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/20201206084851/http://www.nssd.org/articles/article_read.aspx?id=665574423">页面存档备份</a>,存于<a href="/wiki/%E4%BA%92%E8%81%94%E7%BD%91%E6%A1%A3%E6%A1%88%E9%A6%86" title="互联网档案馆">互联网档案馆</a>)〉.</li></ul> <div style="clear: both; height: 1em"></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84265675"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r84261037">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{text-align:center;padding-left:1em;padding-right:1em}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf;position:relative}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em;width:auto;padding-left:0.2em;position:absolute;left:1em}.mw-parser-output .navbox .mw-collapsible-toggle{margin-left:0.5em;position:absolute;right:1em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="亚洲各国家和地區歷史" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="collapsible-title navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84265675"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84244141"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/Template:%E4%BA%9A%E6%B4%B2%E9%A2%98%E7%9B%AE" title="Template:亚洲题目"><abbr title="查看该模板">查</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/Template_talk:%E4%BA%9A%E6%B4%B2%E9%A2%98%E7%9B%AE" title="Template talk:亚洲题目"><abbr title="讨论该模板">论</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/Special:%E7%BC%96%E8%BE%91%E9%A1%B5%E9%9D%A2/Template:%E4%BA%9A%E6%B4%B2%E9%A2%98%E7%9B%AE" title="Special:编辑页面/Template:亚洲题目"><abbr title="编辑该模板">编</abbr></a></li></ul></div><div id="亚洲各国家和地區歷史" style="font-size:110%;margin:0 5em"><a href="/wiki/%E4%BA%9A%E6%B4%B2" title="亚洲">亚洲</a>各国家和地區歷史</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E8%81%AF%E5%90%88%E5%9C%8B%E6%9C%83%E5%93%A1%E5%9C%8B%E5%88%97%E8%A1%A8" title="聯合國會員國列表">聯合國會員國</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%AF%8C%E6%B1%97%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="阿富汗歷史">阿富汗</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BA%9E%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9E%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="亞美尼亞歷史">亞美尼亞</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BA%9E%E5%A1%9E%E6%8B%9C%E7%84%B6%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="亞塞拜然歷史">亞塞拜然</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B7%B4%E6%9E%97%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="巴林历史">巴林</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AD%9F%E5%8A%A0%E6%8B%89%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="孟加拉国历史">孟加拉國</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8D%E4%B8%B9%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="不丹历史">不丹</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B1%B6%E8%90%8A%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="汶萊歷史">汶萊</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9F%AC%E5%9F%94%E5%AF%A8%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="柬埔寨历史">柬埔寨</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="中华人民共和国历史">中华人民共和国</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A1%9E%E6%B5%A6%E8%B7%AF%E6%96%AF%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="塞浦路斯历史">賽普勒斯</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9F%83%E5%8F%8A%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="埃及歷史">埃及</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%96%AC%E6%B2%BB%E4%BA%9E%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="喬治亞歷史">格鲁吉亚</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%B0%E5%BA%A6%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="印度歷史">印度</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%B0%E5%BA%A6%E5%B0%BC%E8%A5%BF%E4%BA%9A%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="印度尼西亚历史">印度尼西亞</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E6%9C%97%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="伊朗歷史">伊朗</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E6%8B%89%E5%85%8B%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="伊拉克历史">伊拉克</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BB%A5%E8%89%B2%E5%88%97%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="以色列历史">以色列</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="日本歷史">日本</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%B4%84%E6%97%A6%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="約旦歷史">約旦</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%93%88%E8%90%A8%E5%85%8B%E6%96%AF%E5%9D%A6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="哈萨克斯坦历史">哈萨克斯坦</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%AE%AE%E6%B0%91%E4%B8%BB%E4%B8%BB%E7%BE%A9%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="朝鮮民主主義人民共和國歷史">朝鲜</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%9F%93%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="韓國歷史">韩国</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%A7%91%E5%A8%81%E7%89%B9%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="科威特歷史">科威特</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%90%89%E5%B0%94%E5%90%89%E6%96%AF%E6%96%AF%E5%9D%A6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="吉尔吉斯斯坦历史">吉尔吉斯斯坦</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%80%81%E6%8C%9D%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="老挝历史">寮國</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%BB%8E%E5%B7%B4%E5%AB%A9%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="黎巴嫩历史">黎巴嫩</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A6%AC%E4%BE%86%E8%A5%BF%E4%BA%9E%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="馬來西亞歷史">马来西亚</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A6%AC%E7%88%BE%E5%9C%B0%E5%A4%AB%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="馬爾地夫歷史">馬爾地夫</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="蒙古国历史">蒙古</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%B7%AC%E7%94%B8%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="緬甸歷史">缅甸</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%BC%E6%B3%8A%E5%B0%94%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="尼泊尔历史">尼泊爾</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E6%9B%BC%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="阿曼歷史">阿曼</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B7%B4%E5%9F%BA%E6%96%AF%E5%9D%A6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="巴基斯坦历史">巴基斯坦</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%8F%B2%E5%BE%8B%E8%B3%93%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="菲律賓歷史">菲律賓</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%A1%E5%A1%94%E5%B0%94%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="卡塔尔历史">卡塔尔</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BF%84%E7%BD%97%E6%96%AF%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="俄罗斯历史">俄羅斯</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B2%99%E7%89%B9%E9%98%BF%E6%8B%89%E4%BC%AF%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="沙特阿拉伯历史">沙烏地阿拉伯</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%96%B0%E5%8A%A0%E5%9D%A1%E6%AD%B7%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="新加坡歷史">新加坡</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%96%AF%E9%87%8C%E8%98%AD%E5%8D%A1%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="斯里蘭卡歷史">斯里蘭卡</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8F%99%E5%88%A9%E4%BA%9A%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="叙利亚历史">敘利亞</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A1%94%E5%90%89%E5%85%8B%E6%96%AF%E5%9D%A6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="塔吉克斯坦历史">塔吉克斯坦</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B3%B0%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="泰国历史">泰國</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%B8%9D%E6%B1%B6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="东帝汶历史">東帝汶</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9C%9F%E8%80%B3%E5%85%B6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="土耳其历史">土耳其</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9C%9F%E5%BA%93%E6%9B%BC%E6%96%AF%E5%9D%A6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="土库曼斯坦历史">土库曼斯坦</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E6%8B%89%E4%BC%AF%E8%81%94%E5%90%88%E9%85%8B%E9%95%BF%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="阿拉伯联合酋长国历史">阿联酋</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%B9%E5%88%AB%E5%85%8B%E6%96%AF%E5%9D%A6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="乌兹别克斯坦历史">乌兹别克斯坦</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%8D%97%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="越南歷史">越南</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B9%9F%E9%97%A8%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="也门历史">葉門</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E4%BA%9A%E6%B4%B2" title="亚洲"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/100px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/150px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/200px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E8%81%AF%E5%90%88%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E6%9C%83%E8%A7%80%E5%AF%9F%E5%93%A1%E5%88%97%E8%A1%A8" title="聯合國大會觀察員列表">聯合國观察员</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%B7%B4%E5%8B%92%E6%96%AF%E5%9D%A6%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="巴勒斯坦历史">巴勒斯坦</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%9C%89%E9%99%90%E6%89%BF%E8%AE%A4%E5%9B%BD%E5%AE%B6%E5%88%97%E8%A1%A8" class="mw-redirect" title="有限承认国家列表">未受国际普遍承认国家</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%B8%83%E5%93%88%E8%8C%B2%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="阿布哈茲歷史">阿布哈茲</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="中華民國歷史">中華民國</a><small>(<a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="臺灣歷史">臺灣</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%A1%9E%E6%B5%A6%E8%B7%AF%E6%96%AF%E5%8E%86%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="北塞浦路斯历史">北賽普勒斯</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%8D%97%E5%A5%A5%E5%A1%9E%E6%A2%AF%E6%AD%B7%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="南奥塞梯歷史(页面不存在)">南奥塞梯</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E5%B1%9E%E5%9C%B0" title="属地">属地</a>和其他特殊政區</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E4%BA%9E%E5%85%8B%E7%BE%85%E6%8F%90%E5%88%A9%E8%88%87%E5%BE%B7%E5%87%B1%E5%88%A9%E4%BA%9E%E6%AD%B7%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="亞克羅提利與德凱利亞歷史(页面不存在)">阿克罗蒂里和泽凯利亚</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E8%8B%B1%E5%B1%AC%E5%8D%B0%E5%BA%A6%E6%B4%8B%E9%A0%98%E5%9C%B0%E6%AD%B7%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="英屬印度洋領地歷史(页面不存在)">英属印度洋领地</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%9C%A3%E8%AF%9E%E5%B2%9B%E6%AD%B7%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="圣诞岛歷史(页面不存在)">圣诞岛</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E7%A7%91%E7%A7%91%E6%96%AF%EF%BC%88%E5%9F%BA%E6%9E%97%EF%BC%89%E7%BE%A4%E5%B3%B6%E6%AD%B7%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="科科斯(基林)群島歷史(页面不存在)">科科斯(基林)群岛</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="香港歷史">香港</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%BE%B3%E9%96%80%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="澳門歷史">澳门</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84265675"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84261037"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="中国主题" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="collapsible-title navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84265675"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r84244141"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/Template:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%BB%E9%A2%98" title="Template:中国主题"><abbr title="查看该模板">查</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/Template_talk:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%BB%E9%A2%98" title="Template talk:中国主题"><abbr title="讨论该模板">论</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/Special:%E7%BC%96%E8%BE%91%E9%A1%B5%E9%9D%A2/Template:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%BB%E9%A2%98" title="Special:编辑页面/Template:中国主题"><abbr title="编辑该模板">编</abbr></a></li></ul></div><div id="中国主题" style="font-size:110%;margin:0 5em"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="中國">中国</a>主题</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a class="mw-selflink selflink">历史</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="中国历史年表">年表</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%B2%E5%89%8D%E6%96%87%E5%8C%96" title="中国史前文化">石器時代</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%97%A7%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%96%87%E5%8C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国旧石器文化列表">舊石器時代</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%96%87%E5%8C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国中石器文化列表">中石器時代</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%B0%E7%9F%B3%E5%99%A8%E6%96%87%E5%8C%96%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国新石器文化列表">新石器時代</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="明朝歷史">明朝歷史</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="清朝历史">清朝历史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%BF%91%E4%BB%A3%E5%8F%B2" title="中国近代史">中国近代史</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%B0%91%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中华民国历史">中华民国历史</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E9%99%B8%E6%99%82%E6%9C%9F%E6%AD%B7%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="中華民國大陸時期歷史年表">大陆时期</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%88%B0%E5%BE%8C%E8%87%BA%E7%81%A3%E6%AD%B7%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="戰後臺灣歷史年表">台湾时期</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="中华人民共和国历史">中华人民共和国历史</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="中华人民共和国历史年表">年表</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%9C%9D%E4%BB%A3" title="中国朝代">历代政权</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%A4%8F%E6%9C%9D" title="夏朝">夏朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%95%86%E6%9C%9D" title="商朝">商朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D" title="周朝">周朝</a> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%91%A8" title="西周">西周</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%91%A8" title="东周">东周</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D" title="秦朝">秦朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%9C%9D" title="汉朝">汉朝</a> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%B1%89" title="西汉">西汉</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%9C%9D" title="新朝">新朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B1%89" title="东汉">东汉</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD" title="三国">三国</a> <ul><li><a href="/wiki/%E5%AD%AB%E5%90%B3" title="孫吳">孫吳</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%9C%80%E6%B1%89" title="蜀汉">蜀汉</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9B%B9%E9%AD%8F" title="曹魏">曹魏</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E6%99%8B%E6%9C%9D" title="晋朝">晋朝</a> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%99%8B" title="西晋">西晋</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%99%8B" title="东晋">东晋</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9C%8B" class="mw-redirect" title="十六國">十六國</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D" title="南北朝">南北朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%9A%8B%E6%9C%9D" title="隋朝">隋朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D" title="唐朝">唐朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8D%81%E5%9B%BD" title="五代十国">五代十国</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%9C%9D" title="宋朝">宋朝</a> <ul><li><a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%AE%8B" title="北宋">北宋</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%AE%8B" title="南宋">南宋</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%BC%E6%9C%9D" class="mw-redirect" title="遼朝">遼朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%8F" title="西夏">西夏</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%87%91%E6%9C%9D" title="金朝">金朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D" title="元朝">元朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D" title="明朝">明朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D" title="清朝">清朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B" title="中華民國">中華民國</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E9%99%B8%E6%99%82%E6%9C%9F" title="中華民國大陸時期">大陸時期</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E8%87%BA%E7%81%A3" title="中華民國臺灣">臺灣時期</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="中华人民共和国">中华人民共和国</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2%E5%9C%B0%E7%90%86%E5%AD%A6" title="中国历史地理学">疆域</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%96%86%E5%9F%9F%E5%8F%B2" title="中国疆域史">主要疆域</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8E%9F" title="中原">中原</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A1%9E%E5%8C%97" title="塞北">塞北</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B2%AD%E5%8D%97" title="岭南">岭南</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%9F%9F" title="西域">西域</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E4%B8%9C_(%E5%8F%A4%E4%BB%A3)" title="山东 (古代)">山东</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%B0%E7%90%86%E5%A4%A7%E5%8D%80" title="中國地理大區">传统大区</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%9C%E5%8C%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="中国东北地区">東北</a> · <a href="/wiki/%E5%8D%8E%E5%8C%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="华北地区">華北</a> · <a href="/wiki/%E5%8D%8E%E4%B8%9C%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="华东地区">華東</a> · <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%AD%E5%8D%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="中国中南地区">中南</a>(<a href="/wiki/%E5%8D%8E%E4%B8%AD%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="华中地区">华中</a> · <a href="/wiki/%E5%8D%8E%E5%8D%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="华南地区">华南</a>) · <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%A5%BF%E5%8D%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="中国西南地区">西南</a> · <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%A5%BF%E5%8C%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" title="中国西北地区">西北</a>)</li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%96%86%E5%9F%9F" title="中華民國疆域">中華民國疆域</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E7%96%86%E5%9F%9F" class="mw-redirect" title="中华人民共和国疆域">中华人民共和国疆域</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%BE%B9%E7%95%8C%E7%BA%BF" class="mw-redirect" title="中国边界线">边界线</a> · <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B5%B7%E5%B2%B8%E7%BA%BF" title="中国海岸线">海岸线</a> · <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%A2%86%E6%B5%B7%E5%9F%BA%E7%82%B9" title="中国领海基点">领海基点</a> · <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E9%A2%86%E5%9C%9F%E5%8F%98%E5%8C%96" class="mw-redirect" title="中华人民共和国领土变化">领土变化</a>)</li> <li><a href="/wiki/%E5%85%A9%E5%B2%B8%E4%B8%89%E5%9C%B0" title="兩岸三地">兩岸三地</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E9%99%86" title="中国大陆">中国大陆</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A6%99%E6%B8%AF" title="香港">香港</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%BE%B3%E9%96%80" title="澳門">澳門</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%87%BA%E7%81%A3" title="臺灣">台湾</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E8%97%8F%E5%8D%97%E5%9C%B0%E5%8C%BA" class="mw-redirect" title="藏南地区">藏南地区</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B8%A4%E6%B5%B7" title="渤海">渤海</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%B5%B7" title="黄海">黄海</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B5%B7" title="东海">东海</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%B5%B7" title="南海">南海</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="中国行政区划">行政区划</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%85%88%E7%A7%A6%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="先秦行政区划">先秦</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B9%9D%E5%B7%9E_(%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="九州 (中国)">九州</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%81%E4%BA%8C%E5%B7%9E" title="十二州">十二州</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E7%A7%A6%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="秦朝行政区划">秦朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%BC%A2%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8D%80%E5%8A%83" title="漢朝行政區劃">汉朝</a> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%B1%89%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="西汉行政区划">西汉</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%96%B0%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8D%80%E5%8A%83" title="新朝行政區劃">新朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%B1%89%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="东汉行政区划">东汉</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="三国行政区划">三国</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%99%8B%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="西晋行政区划">西晋</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E6%99%8B%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="东晋行政区划">东晋</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%81%E5%85%AD%E5%9C%8B%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8D%80%E5%8A%83" title="十六國行政區劃">十六国</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8D%80%E5%8A%83" title="南北朝行政區劃">南北朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%9A%8B%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8D%80%E5%8A%83" class="mw-redirect" title="隋朝行政區劃">隋朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="唐朝行政区划">唐朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8D%81%E5%9C%8B%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8D%80%E5%8A%83" title="五代十國行政區劃">五代十国</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" class="mw-redirect" title="宋朝行政区划">宋朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%BE%BD%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="辽朝行政区划">遼朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%87%91%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="金朝行政区划">金朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="元朝行政区划">元朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8D%80%E5%8A%83" title="明朝行政區劃">明朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="清朝行政区划">清朝</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E5%A4%A7%E9%99%B8%E6%99%82%E6%9C%9F%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8D%80%E5%8A%83%E6%B2%BF%E9%9D%A9" title="中華民國大陸時期行政區劃沿革">中华民国</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E8%A1%8C%E6%94%BF%E5%8C%BA%E5%88%92" title="中华人民共和国行政区划">中华人民共和国</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9C%B0%E7%90%86" title="中国地理">地理</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%94%E5%80%99" title="中国气候">中国气候</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%86%B0%E5%B7%9D" title="中国冰川">中国冰川</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%B1%B1%E8%84%89%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国山脉列表">中国山脉</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%B9%B3%E5%8E%9F" title="中国平原">中国平原</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%AB%98%E5%8E%9F" title="中國高原">中國高原</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B8%98%E9%99%B5" title="中国丘陵">中国丘陵</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%B8%B9%E9%9C%9E" title="中國丹霞">中國丹霞</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9C%8B%E5%B3%B6%E5%B6%BC%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中華人民共和國島嶼列表">中国岛屿</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8D%8A%E5%B2%9B%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国半岛列表">中国半岛</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B5%B7%E6%B9%BE" title="中国海湾">中国海湾</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B2%B3%E6%B5%81%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國河流列表">中国河流</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B9%96%E6%B3%8A%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国湖泊列表">中国湖泊</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B7%A1%E6%B0%B4%E6%B9%96%E6%B3%8A%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国淡水湖泊列表">淡水湖泊</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%92%B8%E6%B0%B4%E6%B9%96%E6%B3%8A%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国咸水湖泊列表">咸水湖泊</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%81%AB%E5%B1%B1%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国火山列表">火山</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%87%AA%E7%84%B6%E8%B5%84%E6%BA%90" title="中国自然资源">自然资源</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%9F%BF%E4%BA%A7%E8%B5%84%E6%BA%90" title="中国矿产资源">矿产</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%A3%AE%E6%9E%97%E8%B5%84%E6%BA%90" title="中国森林资源">森林</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%B4%E8%B5%84%E6%BA%90" title="中国水资源">水资源</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%87%AA%E7%84%B6%E7%81%BE%E5%AE%B3" title="中国自然灾害">自然灾害</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%9D%97%E7%81%BD%E5%8F%B2" title="中國蝗災史">蝗灾</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B0%B4%E7%81%BD%E5%8F%B2" title="中國水災史">水灾</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%9C%B0%E9%9C%87%E5%88%97%E8%A1%A8" class="mw-redirect" title="中国地震列表">地震</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%97%B1%E7%81%BD%E5%8F%B2" title="中國旱災史">旱灾</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%98%9F%E7%96%AB%E5%8F%B2" title="中國瘟疫史">瘟疫</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%92%B0%E5%A2%83%E5%8F%B2" title="中國環境史">環境</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%94%BF%E6%B2%BB%E5%8F%B2" title="中國政治史">政治</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%94%BF%E5%85%9A%E5%8F%B2" title="中国政党史">政党</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%90%8F%E6%B2%BB%E5%8F%B2" title="中國吏治史">官吏</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A7%91%E4%B8%BE%E5%88%B6%E5%BA%A6" title="中国科举制度">科举</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B3%95%E5%BE%8B%E5%8F%B2" title="中国法律史">法制</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E4%BB%A3%E5%AE%AA%E6%B3%95" title="中国历代宪法">宪法</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B2%BB%E8%B4%AA%E5%8F%B2" title="中国治贪史">治贪</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%85%B7%E5%88%91%E5%8F%B2" title="中國酷刑史">酷刑</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%B0%8D%E5%A4%96%E9%97%9C%E4%BF%82%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中國對外關係史">对外关系</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%86%9B%E4%BA%8B%E5%8F%B2" title="中国军事史">军事</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8F%A4%E4%BB%A3%E5%86%9B%E4%BA%8B%E5%8F%B2" title="中国古代军事史">古代</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%88%98%E4%BA%89%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国战争列表">战争</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%B4%E5%86%9B%E5%8F%B2" title="中国水军史">水軍</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A9%BA%E5%86%9B%E5%8F%B2" title="中国空军史">空軍</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%BB%8D%E8%B2%BB%E5%8F%B2" title="中國軍費史">军费</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%8F%B2" title="中国经济史">经济</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%86%9C%E4%B8%9A%E5%8F%B2" title="中国农业史">农业</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B0%B4%E5%88%A9%E5%8F%B2" title="中國水利史">水利</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%9B%BB%E5%8A%9B%E5%8F%B2" title="中國電力史">電力</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%80%9A%E5%95%86%E5%8F%B2" title="中国通商史">外贸</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%B4%A7%E5%B8%81%E5%8F%B2" title="中国货币史">货币</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%B2%A1%E6%94%BF%E5%8F%B2" title="中國財政史">财政</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%AF%81%E5%88%B8%E5%8F%B2" title="中国证券史">证券</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%85%B8%E7%95%B6%E5%8F%B2" title="中國典當史">典当业</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%B0%E9%97%BB%E5%8F%B2" title="中国新闻史">报刊业</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%A4%E9%80%9A%E5%8F%B2" title="中国交通史">交通</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%A9%9B%E7%AB%99%E5%8F%B2" title="中國驛站史">驿站</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%BC%A2%E6%9C%9D%E7%B6%93%E6%BF%9F" title="漢朝經濟">漢朝經濟</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%94%90%E6%9C%9D%E7%B6%93%E6%BF%9F" title="唐朝經濟">唐朝經濟</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%9C%9D%E7%BB%8F%E6%B5%8E" title="清朝经济">清朝经济</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%B0%91%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E9%99%86%E6%97%B6%E6%9C%9F%E7%BB%8F%E6%B5%8E" title="中华民国大陆时期经济">中华民国经济</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E7%BB%8F%E6%B5%8E" title="中华人民共和国经济">中华人民共和国经济</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A7%91%E5%AD%A6%E6%8A%80%E6%9C%AF%E5%8F%B2" title="中国科学技术史">科技</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%A6%E5%8F%B2" title="中国天文学史">天文</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%80%BB%E8%BE%91%E5%8F%B2" title="中国逻辑史">逻辑</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%AE%97%E5%AD%B8" title="中國算學">数学</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%BB%BA%E7%AD%91" class="mw-redirect" title="中国建筑">建筑</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%A1%A5%E6%A2%81" title="中国桥梁">桥梁</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%9C%92%E6%9E%97" title="中國園林">園林</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%AE%8B%E6%9C%9D%E7%A7%91%E6%8A%80" title="宋朝科技">宋朝科技</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9C%9D%E7%A7%91%E6%8A%80" title="明朝科技">明朝科技</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E6%B0%91%E5%9C%8B%E7%A7%91%E6%8A%80" title="中華民國科技">中華民國科技</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E7%A7%91%E6%8A%80" title="中华人民共和国科技">中华人民共和国科技</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%96%87%E5%8C%96%E5%8F%B2" title="中國文化史">文化</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B" title="中國">中华文明</a> <ul><li><a href="/wiki/%E9%BB%84%E6%B2%B3%E6%96%87%E6%98%8E" title="黄河文明">黄河文明</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%BF%E6%B1%9F%E6%96%87%E6%98%8E" title="长江文明">长江文明</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%96%87%E5%8C%96" title="中华文化">中华文化</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A5%9E%E8%AF%9D" title="中国神话">神话</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A5%9E%E8%AF%9D%E4%BA%BA%E7%89%A9%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国神话人物列表">人物</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A6%96%E6%80%AA%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國妖怪列表">妖怪</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BC%A0%E8%AF%B4%E7%94%9F%E7%89%A9" title="中国传说生物">神兽</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BC%A0%E8%AF%B4%E6%97%B6%E4%BB%A3" title="中国传说时代">传说</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B1%89%E6%96%87%E5%8C%96" title="汉文化">汉文化</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%AF%AD%E8%A8%80" title="中国语言">中国语言</a> <ul><li><a href="/wiki/%E6%BC%A2%E8%AA%9E%E5%9C%88" title="漢語圈">漢語圈</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%AD%97%E6%96%87%E5%8C%96%E5%9C%88" title="漢字文化圈">漢字文化圈</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%AD%97%E8%A9%9E" title="漢字詞">漢字詞</a></li> <li><span class="ilh-all" data-orig-title="漢字文化影響史" data-lang-code="en" data-lang-name="英语" data-foreign-title="Adoption of Chinese literary culture"><span class="ilh-page"><a href="/w/index.php?title=%E6%BC%A2%E5%AD%97%E6%96%87%E5%8C%96%E5%BD%B1%E9%9F%BF%E5%8F%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="漢字文化影響史(页面不存在)">漢字文化影響史</a></span><span class="noprint ilh-comment"><span class="ilh-paren">(</span><span class="ilh-lang">英语</span><span class="ilh-colon">:</span><span class="ilh-link"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Adoption_of_Chinese_literary_culture" class="extiw" title="en:Adoption of Chinese literary culture"><span lang="en" dir="auto">Adoption of Chinese literary culture</span></a></span><span class="ilh-paren">)</span></span></span></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%96%87%E5%AD%A6" title="中国文学">中国文学</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%B9%A6%E6%B3%95" title="中国书法">中国书法</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="中国哲学">中国哲学</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%88%8F%E6%9B%B2" class="mw-redirect" title="中国戏曲">中国戏曲</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%9F%B3%E4%B9%90" title="中国音乐">中国音乐</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%AD%A6%E6%9C%AF" title="中国武术">中国武术</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%82%B3%E7%B5%B1%E9%81%8A%E6%88%B2%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國傳統遊戲列表">游戏</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%BE%8E%E6%9C%AF%E5%8F%B2" title="中国美术史">美术</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B2%B9%E7%95%AB" title="中國油畫">中國油畫</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%94%BB" title="中国画">中国画</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%AE%97%E6%95%99%E5%8F%B2" title="中国宗教史">宗教</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%91%E9%97%B4%E4%BF%A1%E4%BB%B0" title="中国民间信仰">信仰</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%80%9D%E6%83%B3%E5%8F%B2" title="中国思想史">思想</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%95%99%E8%82%B2%E5%8F%B2" title="中国教育史">教育</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%A7%91%E5%AD%A6%E5%8F%B2" class="mw-redirect" title="中国科学史">科学</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%95%B8%E5%AD%B8%E5%8F%B2" title="中國數學史">数学</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%A6%E5%8F%B2" title="中国天文学史">天文学</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%B2" title="中国化学史">化学</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%99%BC%E6%98%8E" title="中國發明">发明</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BC%A0%E7%BB%9F%E5%8E%86%E6%B3%95" title="中国传统历法">历法</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%9C%8D%E9%A5%B0%E5%8F%B2" title="中国服饰史">服饰</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E8%88%9E" title="中國舞">中國舞</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%8F%9C" title="中国菜">中国菜</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD%E9%A3%9F%E5%93%81%E5%AE%89%E5%85%A8" title="中华人民共和国食品安全">中国大陆食品安全</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%A4%A7%E9%99%86%E9%A3%9F%E5%93%81%E5%AE%89%E5%85%A8%E4%BA%8B%E4%BB%B6%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国大陆食品安全事件列表">食品安全问题列表</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%8C%B6%E6%96%87%E5%8C%96" title="中国茶文化">茶文化</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E9%85%92%E6%96%87%E5%8C%96" title="中國酒文化">酒文化</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8C%BB%E5%AD%A6" title="中医学">中医</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8D%AF" title="中药">中药</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%AF%E6%95%B0" title="术数">术数</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%91%E4%BF%97" title="中国民俗">民俗</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%AE%AF%E8%91%AC%E5%8F%B2" title="中國殯葬史">殡葬</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%94%9F%E6%AE%89%E5%8F%B2" title="中國生殉史">生殉</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%9B%9C%E5%A2%93%E5%8F%B2" title="中國盜墓史">盗墓</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E5%8F%A3%E5%8F%B2" title="中国人口史">人口</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%AE%97%E6%97%8F%E5%8F%B2" title="中國宗族史">宗族</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E4%BA%BA" class="mw-redirect" title="中国人">中国人</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%A4%B7" title="四夷">四夷</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%9C%E5%A4%B7" title="东夷">东夷</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%88%8E" title="西戎">西戎</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%97%E8%A0%BB" title="南蠻">南蠻</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8C%97%E7%8B%84" title="北狄">北狄</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%8D%8E%E6%B0%91%E6%97%8F" title="中华民族">中华民族</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%B0%91%E6%97%8F%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="中国民族主义">中国民族主义</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B0%91%E6%97%8F%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國民族列表">中國民族列表</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E8%8F%AF%E4%BA%BA%E7%A7%BB%E6%B0%91%E5%8F%B2" title="華人移民史">移民</a> <ul><li><a href="/wiki/%E5%8D%8E%E4%BA%BA" title="华人">华人</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%90%9B%E4%B8%BB%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中国君主列表">君主</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E7%9A%87%E5%B8%9D" title="中国皇帝">皇帝</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%85%AC%E4%B8%BB%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國公主列表">公主</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%AE%B0%E7%9B%B8%E5%88%97%E8%A1%A8" title="中國宰相列表">宰相</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E7%B8%BD%E7%90%86" class="mw-redirect" title="中國總理">总理</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A9%A6%E5%A5%B3" class="mw-redirect" title="中國婦女">妇女</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%A8%BC%E5%A6%93%E5%8F%B2" title="中國娼妓史">娼妓</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E5%90%8C%E6%80%A7%E6%88%80%E5%8F%B2" title="中國同性戀史">同性恋</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B5%81%E5%AF%87%E5%8F%B2" title="中國流寇史">流寇</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E6%B5%81%E6%B0%91%E5%8F%B2" title="中國流民史">流民</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9C%8B%E4%B9%9E%E4%B8%90%E5%8F%B2" title="中國乞丐史">乞丐</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:China_dragon.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/32px-China_dragon.svg.png" decoding="async" width="32" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/48px-China_dragon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/China_dragon.svg/64px-China_dragon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Portal:%E4%B8%AD%E5%9B%BD" title="Portal:中国">中国主题</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐868759585b‐5n4x4 Cached time: 20250214122306 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.656 seconds Real time usage: 2.146 seconds Preprocessor visited node count: 11587/1000000 Post‐expand include size: 384765/2097152 bytes Template argument size: 16130/2097152 bytes Highest expansion depth: 23/100 Expensive parser function count: 18/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 235146/5000000 bytes Lua time usage: 0.608/10.000 seconds Lua memory usage: 6863823/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1174.610 1 -total 36.66% 430.562 1 Template:Reflist 17.82% 209.302 44 Template:Cite_web 9.53% 111.900 1 Template:Multiple_issues 7.34% 86.218 24 Template:Cite_book 6.34% 74.425 3 Template:Ambox 5.89% 69.153 20 Template:Cite_news 5.57% 65.480 1 Template:Refimprove 5.56% 65.353 7 Template:Navbox 5.54% 65.126 1 Template:Other_uses --> <!-- Saved in parser cache with key zhwiki:pcache:182:|#|:idhash:canonical!zh and timestamp 20250214122306 and revision id 86098896. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">检索自“<a dir="ltr" href="https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=中国历史&amp;oldid=86098896">https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=中国历史&amp;oldid=86098896</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Special:%E9%A1%B5%E9%9D%A2%E5%88%86%E7%B1%BB" title="Special:页面分类">分类</a>:​<ul><li><a href="/wiki/Category:%E4%BA%9E%E6%B4%B2%E5%90%84%E5%9C%8B%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="Category:亞洲各國歷史">亞洲各國歷史</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="Category:中国历史">中国历史</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%96%87%E6%98%8E" title="Category:文明">文明</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">隐藏分类:​<ul><li><a href="/wiki/Category:CS1%E8%8B%B1%E8%AF%AD%E6%9D%A5%E6%BA%90_(en)" title="Category:CS1英语来源 (en)">CS1英语来源 (en)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%BC%95%E6%96%87%E6%A0%BC%E5%BC%8F1%E9%94%99%E8%AF%AF%EF%BC%9A%E5%B7%B2%E7%9F%A5%E5%8F%82%E6%95%B0%E8%A2%AB%E5%BF%BD%E7%95%A5" title="Category:引文格式1错误:已知参数被忽略">引文格式1错误:已知参数被忽略</a></li><li><a href="/wiki/Category:CS1%E7%BE%8E%E5%9B%BD%E8%8B%B1%E8%AF%AD%E6%9D%A5%E6%BA%90_(en-us)" title="Category:CS1美国英语来源 (en-us)">CS1美国英语来源 (en-us)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E4%BD%BF%E7%94%A8ISBN%E9%AD%94%E6%9C%AF%E9%93%BE%E6%8E%A5%E7%9A%84%E9%A1%B5%E9%9D%A2" title="Category:使用ISBN魔术链接的页面">使用ISBN魔术链接的页面</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%87%AA2024%E5%B9%B46%E6%9C%88%E9%9C%80%E8%A1%A5%E5%85%85%E6%9D%A5%E6%BA%90%E7%9A%84%E6%9D%A1%E7%9B%AE" title="Category:自2024年6月需补充来源的条目">自2024年6月需补充来源的条目</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%8B%92%E7%BB%9D%E5%BD%93%E9%80%89%E9%A6%96%E9%A1%B5%E6%96%B0%E6%9D%A1%E7%9B%AE%E6%8E%A8%E8%8D%90%E6%A0%8F%E7%9B%AE%E7%9A%84%E6%9D%A1%E7%9B%AE" title="Category:拒绝当选首页新条目推荐栏目的条目">拒绝当选首页新条目推荐栏目的条目</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%87%AA2024%E5%B9%B48%E6%9C%88%E4%B8%AD%E7%AB%8B%E6%80%A7%E6%9C%89%E4%BA%89%E8%AE%AE%E7%9A%84%E4%BD%9C%E5%93%81" title="Category:自2024年8月中立性有争议的作品">自2024年8月中立性有争议的作品</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%90%AB%E6%9C%89%E5%A4%9A%E4%B8%AA%E9%97%AE%E9%A2%98%E7%9A%84%E6%9D%A1%E7%9B%AE" title="Category:含有多个问题的条目">含有多个问题的条目</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E4%BD%BF%E7%94%A8%E5%A4%9A%E4%B8%AA%E5%9B%BE%E5%83%8F%E4%B8%94%E8%87%AA%E5%8A%A8%E7%BC%A9%E6%94%BE%E7%9A%84%E9%A1%B5%E9%9D%A2" title="Category:使用多个图像且自动缩放的页面">使用多个图像且自动缩放的页面</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%A2%9D%E7%9B%AE%E4%B8%AD%E5%AD%98%E5%9C%A8%E9%8C%AF%E8%AA%A4%E9%8C%A8%E9%BB%9E" title="Category:條目中存在錯誤錨點">條目中存在錯誤錨點</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%BB%B4%E5%9F%BA%E5%85%B1%E4%BA%AB%E8%B5%84%E6%BA%90%E5%88%86%E7%B1%BB%E9%93%BE%E6%8E%A5%E7%94%B1%E6%9C%AC%E5%9C%B0%E5%AE%9A%E4%B9%89" title="Category:维基共享资源分类链接由本地定义">维基共享资源分类链接由本地定义</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 本页面最后修订于2025年2月14日 (星期五) 12:18。</li> <li id="footer-info-copyright">本站的全部文字在<a href="/wiki/Wikipedia:CC_BY-SA_4.0%E5%8D%8F%E8%AE%AE%E6%96%87%E6%9C%AC" title="Wikipedia:CC BY-SA 4.0协议文本">知识共享 署名-相同方式共享 4.0协议</a>之条款下提供,附加条款亦可能应用。(请参阅<a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">使用条款</a>)<br /> Wikipedia&#174;和维基百科标志是<a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/zh">维基媒体基金会</a>的注册商标;维基&#8482;是维基媒体基金会的商标。<br /> 维基媒体基金会是按美国国內稅收法501(c)(3)登记的<a class="external text" href="https://donate.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Tax_deductibility">非营利慈善机构</a>。<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">隐私政策</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%85%B3%E4%BA%8E">关于维基百科</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%85%8D%E8%B4%A3%E5%A3%B0%E6%98%8E">免责声明</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">行为准则</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">开发者</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/zh.wikipedia.org">统计</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie声明</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//zh.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">手机版视图</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>搜索</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="搜索维基百科"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Special:搜索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">搜索</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="目录" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="开关目录" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">开关目录</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">中国历史</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>96种语言</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>添加话题</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-mqjfl","wgBackendResponseTime":179,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.656","walltime":"2.146","ppvisitednodes":{"value":11587,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":384765,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":16130,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":18,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":235146,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1174.610 1 -total"," 36.66% 430.562 1 Template:Reflist"," 17.82% 209.302 44 Template:Cite_web"," 9.53% 111.900 1 Template:Multiple_issues"," 7.34% 86.218 24 Template:Cite_book"," 6.34% 74.425 3 Template:Ambox"," 5.89% 69.153 20 Template:Cite_news"," 5.57% 65.480 1 Template:Refimprove"," 5.56% 65.353 7 Template:Navbox"," 5.54% 65.126 1 Template:Other_uses"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.608","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6863823,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-868759585b-5n4x4","timestamp":"20250214122306","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u4e2d\u56fd\u5386\u53f2","url":"https:\/\/zh.wikipedia.org\/wiki\/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%8E%86%E5%8F%B2","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q82972","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q82972","author":{"@type":"Organization","name":"\u7ef4\u57fa\u5a92\u4f53\u9879\u76ee\u8d21\u732e\u8005"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-11-27T00:58:50Z","dateModified":"2025-02-14T12:18:57Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/ea\/China_satellite.png","headline":"\u5730\u57df\u5c08\u9580\u53f2"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10