CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Angst - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"4c18755a-fb67-486a-999a-0b7d269c0bd3","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Angst","wgTitle":"Angst","wgCurRevisionId":68048357,"wgRevisionId":68048357,"wgArticleId":114495,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken","Gemoedstoestand"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Angst","wgRelevantArticleId":114495,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags" :0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q44619","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options": "loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e4/Yakunchikova_Fear.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1736"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e4/Yakunchikova_Fear.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1157"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="926"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Angst - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Angst"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Angst&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Angst"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Angst rootpage-Angst skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/28_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Angst&returntoquery=section%3D4%26veaction%3Dedit" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Angst&returntoquery=section%3D4%26veaction%3Dedit" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Angst&returntoquery=section%3D4%26veaction%3Dedit" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Angst&returntoquery=section%3D4%26veaction%3Dedit" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Algemeen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Algemeen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Algemeen</span> </div> </a> <ul id="toc-Algemeen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symptomen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Symptomen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Symptomen</span> </div> </a> <ul id="toc-Symptomen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Medicamenten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Medicamenten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Medicamenten</span> </div> </a> <ul id="toc-Medicamenten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Angst_en_hersenen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Angst_en_hersenen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Angst en hersenen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Angst_en_hersenen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Angst en hersenen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Angst_en_hersenen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vreesconditionering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vreesconditionering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Vreesconditionering</span> </div> </a> <ul id="toc-Vreesconditionering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wat_gebeurt_er_in_de_hersenen?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wat_gebeurt_er_in_de_hersenen?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Wat gebeurt er in de hersenen?</span> </div> </a> <ul id="toc-Wat_gebeurt_er_in_de_hersenen?-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Neuronale_circuits" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Neuronale_circuits"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Neuronale circuits</span> </div> </a> <ul id="toc-Neuronale_circuits-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Receptoren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Receptoren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Receptoren</span> </div> </a> <ul id="toc-Receptoren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vormen_van_angst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vormen_van_angst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Vormen van angst</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Vormen_van_angst-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Vormen van angst-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Vormen_van_angst-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gericht_of_niet-gericht" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gericht_of_niet-gericht"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Gericht of niet-gericht</span> </div> </a> <ul id="toc-Gericht_of_niet-gericht-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Paniek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Paniek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Paniek</span> </div> </a> <ul id="toc-Paniek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Obsessieve-compulsieve_stoornis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Obsessieve-compulsieve_stoornis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Obsessieve-compulsieve stoornis</span> </div> </a> <ul id="toc-Obsessieve-compulsieve_stoornis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fobie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fobie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Fobie</span> </div> </a> <ul id="toc-Fobie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sociale_angst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sociale_angst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Sociale angst</span> </div> </a> <ul id="toc-Sociale_angst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Schrikken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Schrikken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.6</span> <span>Schrikken</span> </div> </a> <ul id="toc-Schrikken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chronische_angst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chronische_angst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.7</span> <span>Chronische angst</span> </div> </a> <ul id="toc-Chronische_angst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Angst_in_groepen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Angst_in_groepen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.8</span> <span>Angst in groepen</span> </div> </a> <ul id="toc-Angst_in_groepen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Toestand_of_karaktertrek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Toestand_of_karaktertrek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.9</span> <span>Toestand of karaktertrek</span> </div> </a> <ul id="toc-Toestand_of_karaktertrek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Oorzaken_van_angst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Oorzaken_van_angst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Oorzaken van angst</span> </div> </a> <ul id="toc-Oorzaken_van_angst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Normale_angst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Normale_angst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Normale angst</span> </div> </a> <ul id="toc-Normale_angst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Angst_en_vrees" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Angst_en_vrees"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Angst en vrees</span> </div> </a> <ul id="toc-Angst_en_vrees-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Angst</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 108 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-108" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">108 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Vrees" title="Vrees – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Vrees" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Medrana" title="Medrana – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Medrana" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D9%81" title="خوف – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="خوف" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D9%81" title="خوف – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="خوف" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mieu" title="Mieu – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mieu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Axsara%C3%B1a" title="Axsaraña – Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Axsaraña" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Qorxu" title="Qorxu – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Qorxu" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Baim%C4%97" title="Baimė – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Baimė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Takot" title="Takot – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Takot" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%85" title="Страх – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Страх" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%85" title="Страх – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Страх" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%85" title="Страх – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Страх" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BF" title="ভীতি – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভীতি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BE%90%E0%BE%B2%E0%BD%82%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BC%8D" title="སྐྲག་པ། – Tibetaans" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སྐྲག་པ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetaans" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Aon_(from)" title="Aon (from) – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Aon (from)" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Strah" title="Strah – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Strah" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Por" title="Por – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Por" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Kahadlok" title="Kahadlok – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Kahadlok" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%B3" title="ترس – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ترس" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Strach" title="Strach – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Strach" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B8%D0%BA" title="Шик – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Шик" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ofn" title="Ofn – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ofn" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Frygt" title="Frygt – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Frygt" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Furcht" title="Furcht – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Furcht" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%8C%CE%B2%CE%BF%CF%82" title="Φόβος – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Φόβος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fear" title="Fear – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Fear" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Timo" title="Timo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Timo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Miedo" title="Miedo – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Miedo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Hirm" title="Hirm – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Hirm" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Beldur" title="Beldur – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Beldur" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%B3" title="ترس – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ترس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Pelko" title="Pelko – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Pelko" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Peur" title="Peur – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Peur" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Eangst" title="Eangst – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Eangst" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Eagla" title="Eagla – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Eagla" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E8%91%97%E5%9A%87" title="著嚇 – Ganyu" lang="gan" hreflang="gan" data-title="著嚇" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Ganyu" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A8_(%C3%A9mosyon)" title="Pè (émosyon) – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Pè (émosyon)" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Medo" title="Medo – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Medo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Py%27amir%C4%A9" title="Py'amirĩ – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Py'amirĩ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AC%E0%AB%80%E0%AA%95" title="બીક – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="બીક" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Tsoro" title="Tsoro – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Tsoro" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%97%D7%93" title="פחד – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="פחד" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A4%B0" title="डर – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="डर" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Strah" title="Strah – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Strah" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Lap%C3%A8_(gen_p%C3%A8)" title="Lapè (gen pè) – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Lapè (gen pè)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/F%C3%A9lelem" title="Félelem – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Félelem" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%AD" title="Վախ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վախ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ketakutan" title="Ketakutan – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Ketakutan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%85%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BC" title="Кхерам – Ingoesjetisch" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Кхерам" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Ingoesjetisch" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Pavoro" title="Pavoro – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Pavoro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%93tti" title="Ótti – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Ótti" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Paura" title="Paura – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Paura" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%81%90%E6%80%96" title="恐怖 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="恐怖" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Fried" title="Fried – Jamaicaans Creools" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Fried" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaicaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%80%D2%9B%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D1%88" title="Қорқыныш – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қорқыныш" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AD%E0%B2%AF" title="ಭಯ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಭಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%B5%ED%8F%AC" title="공포 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="공포" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Tirs" title="Tirs – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Tirs" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%BA%D1%83%D0%BD%D1%83%D1%87" title="Коркунуч – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Коркунуч" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Timor" title="Timor – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Timor" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Baim%C4%97" title="Baimė – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Baimė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bailes" title="Bailes – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Bailes" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tahotra" title="Tahotra – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tahotra" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B2" title="Страв – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Страв" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഭയം – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഭയം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="भीती – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="भीती" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Ketakutan" title="Ketakutan – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Ketakutan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Bi%C5%BCa%27" title="Biża' – Maltees" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Biża'" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltees" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Miedo" title="Miedo – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Miedo" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%B8" title="အကြောက်တရား – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="အကြောက်တရား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%87%D9%85" title="سهم – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="سهم" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="ग्याना – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="ग्याना" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Frykt" title="Frykt – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Frykt" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Paur" title="Paur – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Paur" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A1%E0%A8%B0" title="ਡਰ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਡਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Strach" title="Strach – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Strach" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Medo" title="Medo – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Medo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Manchakuy" title="Manchakuy – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Manchakuy" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Fric%C4%83" title="Frică – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Frică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Fric%C3%A2" title="Fricâ – Aroemeens" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Fricâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Aroemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%85" title="Страх – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Страх" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%B5%E1%B1%9A%E1%B1%9B%E1%B1%9A%E1%B1%A8" title="ᱵᱚᱛᱚᱨ – Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱵᱚᱛᱚᱨ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Scantu" title="Scantu – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Scantu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Strah" title="Strah – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Strah" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Fear" title="Fear – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Fear" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Strach" title="Strach – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Strach" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Strah" title="Strah – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Strah" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Kutya" title="Kutya – Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Kutya" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Cabsi" title="Cabsi – Somalisch" lang="so" hreflang="so" data-title="Cabsi" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalisch" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Frika" title="Frika – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Frika" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%85" title="Страх – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Страх" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/R%C3%A4dsla" title="Rädsla – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Rädsla" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Hofu" title="Hofu – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Hofu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%AF%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="பயம் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பயம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="భయం – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="భయం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A7" title="ความกลัว – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="ความกลัว" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Takot" title="Takot – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Takot" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Korku" title="Korku – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Korku" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Ku_chava" title="Ku chava – Tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Ku chava" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="Tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%DB%8B%DB%95%DA%BE%D9%89%D9%85%DB%95" title="ۋەھىمە – Oeigoers" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ۋەھىمە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Oeigoers" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%85" title="Страх – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Страх" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D9%81" title="خوف – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="خوف" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Vahima" title="Vahima – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Vahima" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/S%E1%BB%A3" title="Sợ – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sợ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%81%90%E6%83%A7" title="恐惧 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="恐惧" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%A8%D7%A2%D7%A7" title="שרעק – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שרעק" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%81%90%E6%83%A7" title="恐惧 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="恐惧" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%A9%9A" title="驚 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="驚" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q44619#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Angst" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Angst" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Angst"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Angst"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Angst" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Angst" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&oldid=68048357" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Angst&id=68048357&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DAngst%26section%3D4%26veaction%3Dedit"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DAngst%26section%3D4%26veaction%3Dedit"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Angst"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Angst&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Angst&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Fear" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://nl.wikiquote.org/wiki/Angst" hreflang="nl"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q44619" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Yakunchikova_Fear.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Yakunchikova_Fear.jpg/240px-Yakunchikova_Fear.jpg" decoding="async" width="240" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Yakunchikova_Fear.jpg/360px-Yakunchikova_Fear.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Yakunchikova_Fear.jpg/480px-Yakunchikova_Fear.jpg 2x" data-file-width="484" data-file-height="700" /></a><figcaption><i>Angst</i> (1895), <a href="/w/index.php?title=Maria_Yakunchikova&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maria Yakunchikova (de pagina bestaat niet)">Maria Yakunchikova</a></figcaption></figure> <p><b>Angst</b> is een <a href="/wiki/Emotie" title="Emotie">emotie</a> veroorzaakt door een waargenomen of vermeende <a href="/wiki/Bedreiging_(risico)" title="Bedreiging (risico)">bedreiging</a> en leidt tot vermijding of ontwijking van de oorzaak. Angst wordt beschouwd als een basaal overlevingsmechanisme, als reactie op een specifieke <a href="/wiki/Stimulus" title="Stimulus">prikkel</a>, zoals <a href="/wiki/Pijn" title="Pijn">pijn</a> of dreiging van <a href="/w/index.php?title=Gevaar_(risico)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gevaar (risico) (de pagina bestaat niet)">gevaar</a>. Dit laatste kan, bij een confrontatie met die prikkel of juist een ontwijking daarvan, een <a href="/wiki/Vecht-of-vluchtreactie" title="Vecht-of-vluchtreactie">vecht-of-vluchtreactie</a> tot gevolg hebben. Bij extreme angst kan <a href="/wiki/Verstarring" class="mw-redirect" title="Verstarring">verstarring</a> en <a href="/wiki/Desori%C3%ABntatie" title="Desoriëntatie">desoriëntatie</a> optreden. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Algemeen">Algemeen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Algemeen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Algemeen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Angst is een <a href="/wiki/Fysiologie" title="Fysiologie">fysiologische</a> toestand die gekenmerkt is door lichamelijke, <a href="/wiki/Cognitief_proces" title="Cognitief proces">cognitieve</a>, emotionele en gedragscomponenten.<sup id="cite_ref-S_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-S-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Angst kent verschillende gradaties. Voorbeelden van mildere vormen zijn ongemak, onrust en bezorgdheid. Voorbeelden van meer extreme vormen zijn <a href="/wiki/Paniek" title="Paniek">paniek</a>,<sup id="cite_ref-R_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-R-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> de <a href="/wiki/Paniekstoornis" title="Paniekstoornis">paniekstoornis</a> en de <a href="/wiki/Gegeneraliseerde_angststoornis" title="Gegeneraliseerde angststoornis">gegeneraliseerde angststoornis</a>. </p><p>Angst is onaangenaam, en heeft ook een belangrijke functie: angst en vrees helpen dieren en mensen om gevaarlijke situaties te herkennen en is cruciaal om te overleven. De mechanismen in de <a href="/wiki/Hersenen" title="Hersenen">hersenen</a> die angst reguleren zijn <a href="/wiki/Evolutie_(biologie)" title="Evolutie (biologie)">evolutionair</a> oud en verstoring van deze mechanismen ligt ten grondslag aan allerlei <a href="/wiki/Angststoornis" title="Angststoornis">angststoornissen</a> zoals <a href="/wiki/Posttraumatische_stressstoornis" class="mw-redirect" title="Posttraumatische stressstoornis">posttraumatische stressstoornis</a> en paniekstoornis.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Symptomen">Symptomen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Symptomen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Symptomen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hevige angst gaat vaak gepaard met lichamelijke verschijnselen als een verhoogde hartslag en <a href="/wiki/Bloeddruk" title="Bloeddruk">bloeddruk</a>, hartkloppingen, duizeligheid, droge mond, pijn in de borst, <a href="/wiki/Misselijkheid" title="Misselijkheid">misselijkheid</a>, kortademigheid en hoofdpijn. Ook kan er sprake zijn van een bleke gelaatskleur, zweten, een verhoogde productie van <a href="/wiki/Adrenaline" title="Adrenaline">adrenaline</a> in het bloed en stoornissen in de <a href="/wiki/Spijsvertering" title="Spijsvertering">spijsvertering</a>. Psychologisch gezien gaat angst gepaard met een vaag gevoel van dreiging of gevaar. Soms kan angst een symptoom zijn van <a href="/wiki/Stress" title="Stress">stress</a>. De lichamelijke symptomen van angst worden wel gezien als een manier waarop het lichaam zich voorbereidt op bedreiging van buitenaf. Angst kan ook gepaard gaan met <a href="/wiki/Depressiviteit" class="mw-redirect" title="Depressiviteit">depressiviteit</a>.<sup id="cite_ref-Jeronimus2013_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jeronimus2013-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Angst kan ook blijken uit <a href="/wiki/Gelaatsexpressie" title="Gelaatsexpressie">gelaatsexpressies</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Medicamenten">Medicamenten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Medicamenten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Medicamenten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Anxiolytica" class="mw-redirect" title="Anxiolytica">Anxiolytica</a> zijn <a href="/wiki/Psychofarmaca" class="mw-redirect" title="Psychofarmaca">psychofarmaca</a> die angst tegengaan. Met name <a href="/wiki/Benzodiazepinen" class="mw-redirect" title="Benzodiazepinen">benzodiazepinen</a> (<a href="/wiki/Diazepam" title="Diazepam">diazepam</a>, <a href="/wiki/Alprazolam" title="Alprazolam">alprozalam</a> etc.) worden vaak gebruikt om symptomen van angst te bestrijden. Deze stoffen binden zich met de GABA<sub>A</sub>-receptoren van de inhiberende neurotransmitter <a href="/wiki/Gamma-aminoboterzuur" title="Gamma-aminoboterzuur">GABA</a>. Ook <a href="/wiki/Ethanol" title="Ethanol">alcohol</a> blijkt in lage doseringen via hetzelfde type receptoren een anxiolytische werking te hebben. </p><p><a href="/wiki/Antidepressiva" title="Antidepressiva">Antidepressiva</a>, en dan met name de zogenaamde <a href="/wiki/SSRI" class="mw-redirect" title="SSRI">SSRIs</a> (<a href="/wiki/Paroxetine" title="Paroxetine">paroxetine</a>, <a href="/wiki/Citalopram" title="Citalopram">citalopram</a> etc.) worden veelvuldig ingezet ter behandeling van verschillende soorten angst- en paniekstoornissen. Een recente ontwikkeling op het gebied van de medicinale behandeling van angst is de ontdekking dat sommige <a href="/wiki/Anti-epileptica" title="Anti-epileptica">anti-epileptica</a> ook een angst-verminderende werking hebben; bijvoorbeeld <a href="/wiki/Gabapentine" title="Gabapentine">gabapentine</a> en <a href="/wiki/Pregabaline" title="Pregabaline">pregabaline</a>. Deze anti-epileptica lijken op de lichaamseigen stof GABA. In tegenstelling tot de meeste anxiolytica beïnvloedt <a href="/w/index.php?title=Buspiron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buspiron (de pagina bestaat niet)">buspiron</a> niet het GABA-systeem, maar gaat een interactie aan met de 5-HT<sub>1A</sub> <a href="/wiki/Serotoninereceptoren" class="mw-redirect" title="Serotoninereceptoren">serotoninereceptoren</a>.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Angst_en_hersenen">Angst en hersenen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Angst en hersenen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Angst en hersenen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vreesconditionering">Vreesconditionering</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Vreesconditionering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Vreesconditionering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het ontwikkelen van en de vermindering van angst zijn leerprocessen. Bij het onderzoek naar de mechanismen in de hersenen die een rol spelen bij angst, wordt vaak gebruikgemaakt van <a href="/wiki/Vreesconditionering" title="Vreesconditionering">vreesconditionering</a>. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een onschuldige prikkel, de voorwaardelijke prikkel en een onplezierige, angstopwekkende prikkel, de onvoorwaardelijke prikkel. Een typische vreesconditioneringsprocedure: een proefdier wordt blootgesteld aan een onschuldige <a href="/wiki/Stimulus" title="Stimulus">prikkel</a> als een geluid, kort daarop gevolgd door een onplezierige prikkel zoals een stroomstootje. Deze procedure wordt een aantal malen herhaald. In de hersenen van het dier vinden aanpassingen plaats waardoor het dier het onschuldige geluid koppelt aan de vervelende stroomstoot: het dier is geconditioneerd. Het gevolg is dat als het dier slechts het onschuldige geluid hoort, het dier het angstige gedrag gaat vertonen alsof het een stroomstoot had gekregen. </p><p>De vreesconditionering kan worden doorbroken door de associatie van het onschuldige geluid met de onplezierige stroomstoot te doorbreken. Het proefdier wordt een aantal malen blootgesteld aan alleen het geluid. Het bemerkt dat het niet meer gepaard gaat met de stroomstoot en zodoende leert het dat het geluid onschuldig is en het zal geen angstreacties meer vertonen.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De associatie is echter niet volledig uit het geheugen gewist. Als het proefdier in een gevaarlijke positie wordt geplaatst en kort daarna het geluid hoort, dan is de vreesconditionering weer tot stand gebracht. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wat_gebeurt_er_in_de_hersenen?"><span id="Wat_gebeurt_er_in_de_hersenen.3F"></span>Wat gebeurt er in de hersenen?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Wat gebeurt er in de hersenen?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Wat gebeurt er in de hersenen?"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Neuronale_circuits">Neuronale circuits</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Neuronale circuits" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Neuronale circuits"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vele gebieden in de <a href="/wiki/Hersenen" title="Hersenen">hersenen</a> zijn betrokken bij angst, onder meer de <a href="/wiki/Amygdala" title="Amygdala">amygdala</a>, de <a href="/w/index.php?title=Mediale_prefrontale_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mediale prefrontale cortex (de pagina bestaat niet)">mediale prefrontale cortex</a> en de <a href="/wiki/Hippocampus_(hersenen)" title="Hippocampus (hersenen)">hippocampus</a>. Met name de <a href="/wiki/Amygdala" title="Amygdala">amygdala</a> speelt een centrale rol: de amygdala werkt als een schildwacht. Alle binnenkomende prikkels worden eerst door de amygdala beoordeeld, op de vraag of deze prikkel gevaarlijk zou kunnen zijn. Zo ja, dan zet de amygdala, via de <a href="/w/index.php?title=Substantia_grisea_centalis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Substantia grisea centalis (de pagina bestaat niet)">substantia grisea centalis</a> het lichaam in de vecht/vluchttoestand.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bij contra cognitieve psychotherapie, waar angst vooral als een foutieve gedachte wordt gezien, geldt dat de angstprikkel al werkzaam is voordat in de <a href="/wiki/Hersenschors" title="Hersenschors">hersenschors</a> ook maar bekend is wat de angstprikkel precies behelsde. </p><p>De amygdala bestaat uit twee delen: de pars basolateralis amygdalae die informatie ontvangt over de voorwaardelijke en onvoorwaardelijke prikkel; en de nucleus centralis amygdalae die informatie krijgt die eerder door de pars basolateralis amygdalae is verwerkt. </p> <ol><li>Bij het aanleren van angst komt informatie van zowel de voorwaardelijke als de onvoorwaardelijke prikkel samen in bepaalde angst<a href="/wiki/Neuron" class="mw-redirect" title="Neuron">neuronen</a> in de pars basolateralis amygdalae. Dit leidt tot versterking van het geconditioneerde invoersignaal en activatie van neuronen in de nucleus centralis amygdalae. Vanuit de nucleus centralis amygdalae lopen <a href="/wiki/Zenuw" title="Zenuw">zenuwen</a> naar de <a href="/wiki/Hypothalamus" title="Hypothalamus">hypothalamus</a> en de <a href="/wiki/Hersenstam" title="Hersenstam">hersenstam</a> en ontstaat de angst met de bijbehorende gedrags- en lichamelijke veranderingen als angstgevoelens, snellere hartslag, snellere ademhaling, afname van bloedtoevoer naar de cortex en naar spijsvertering en het scherper maken van de zintuigen.<sup id="cite_ref-h_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-h-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-l_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-l-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Bij het afleren van angst is er sprake van input vanuit de <a href="/w/index.php?title=Cortex_praefrontalis_medialis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cortex praefrontalis medialis (de pagina bestaat niet)">cortex praefrontalis medialis</a>, die neuronen in de <a href="/w/index.php?title=Nucleus_intercalatus_amygdalae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nucleus intercalatus amygdalae (de pagina bestaat niet)">nucleus intercalatus amygdalae</a> activeren. Dit kan rechtstreeks, of via uitdovingsneuronen in de pars basolateralis amygdalae. Gevolg is remming van de activiteit van angstneuronen in de nucleus centralis amygdalae; de angst verdwijnt.<sup id="cite_ref-h_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-h-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-l_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-l-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Van belang hierbij is, dat de angst niet traumatisch van aard is geweest. Bij traumatische angst wordt de <a href="/w/index.php?title=Cortex_praefrontalis_medialis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cortex praefrontalis medialis (de pagina bestaat niet)">cortex praefrontalis medialis</a> weinig doorbloed en heeft nauwelijks invloed.</li> <li>Bij opnieuw ontstaan van de angst, is onder andere de <a href="/wiki/Hippocampus_(hersenen)" title="Hippocampus (hersenen)">hippocampus</a> actief. Deze heeft de oude, pijnlijke informatie bewaard en combineert dit met de actuele situatie en activeert remmende <a href="/wiki/Interneuron" title="Interneuron">interneuronen</a> in de pars basolateralis amygdalae. De activiteit van de uitdovingsneuronen neemt hierdoor af en de angstreactie is hernieuwd.<sup id="cite_ref-h_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-h-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-l_9-2" class="reference"><a href="#cite_note-l-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ol> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Receptoren">Receptoren</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Receptoren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Receptoren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Neurotransmitter" class="mw-redirect" title="Neurotransmitter">Neurotransmitters</a> zijn stofjes die in de hersenen boodschappen kunnen overbrengen door aan te grijpen op een <a href="/wiki/Receptor_(biochemie)" title="Receptor (biochemie)">receptor</a>. Een drietal neurotransmittersystemen, te weten die voor <a href="/wiki/Gamma-aminoboterzuur" title="Gamma-aminoboterzuur">gamma-aminoboterzuur</a> (GABA), <a href="/wiki/Serotonine" title="Serotonine">serotonine</a> (5-HT) en <a href="/wiki/Glutamaat" class="mw-redirect" title="Glutamaat">glutamaat</a> (Glu), spelen een belangrijke rol bij de regulatie van angst.<sup id="cite_ref-g_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-g-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Deze systemen zijn complex: ze hebben een direct effect, ze beïnvloeden elkaar en ook nog andere neurotransmittersystemen. </p><p><a href="/wiki/Benzodiazepine" title="Benzodiazepine">Benzodiazepines</a>, de meest gebruikte angstdempende middelen, versterken de werking van het van nature aanwezige GABA, doordat zij aangrijpen op de GABA-A-receptor. GABA-A-receptoren komen zeer veel voor in de hersenen, onder andere in de amygdala. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat activatie van de GABA-B-receptor eveneens een angstdempend effect geeft.<sup id="cite_ref-c_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-c-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />De 5-HT-1A receptor, een bepaalde serotoninereceptor, speelt ook een rol bij het verminderen van angst,zoals blijkt uit interactie van het middel <a href="/w/index.php?title=Buspiron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buspiron (de pagina bestaat niet)">buspiron</a> met deze receptor.<sup id="cite_ref-g_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-g-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />Dierproeven tonen aan dat groep II metabotrope glutamaat receptor <a href="/wiki/Agonist_(biochemie)" title="Agonist (biochemie)">agonisten</a> en groep I metabotrope glutamaatreceptor <a href="/wiki/Antagonist_(medicijnen)" class="mw-redirect" title="Antagonist (medicijnen)">antagonisten</a> een angstdempend effect hebben. Er wordt gewerkt aan geneesmiddelen die werken via deze glutamaatreceptoren.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vormen_van_angst">Vormen van angst</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Vormen van angst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Vormen van angst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er bestaan diverse vormen van angst, waarbij sommige vormen aan elkaar zijn gerelateerd of in combinatie voorkomen. Andere vormen, zoals fobieën en paniekstoornissen, lijken min of meer op zichzelf te staan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gericht_of_niet-gericht">Gericht of niet-gericht</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Gericht of niet-gericht" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Gericht of niet-gericht"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vrees is angst voor korte tijd gericht op een bepaald object of situatie. Als de oorzaak, bijvoorbeeld een onweersbui voorbij is, is de vrees ook verdwenen. Angst kan ook ongericht zijn. In dat geval is er sprake van vrijzwevende of vrij flotterende angst (Duits: <i>freischwebende</i>/<i>frei flottierende Angst</i>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Paniek">Paniek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Paniek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Paniek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Paniek" title="Paniek">Paniek</a> is een plotselinge hevige schrik of angst die gepaard gaat met zweten, het stokken van de ademhaling, een onregelmatige hartslag, duizeligheid en gevoel van onwerkelijkheid. Een <a href="/wiki/Paniekstoornis" title="Paniekstoornis">paniekstoornis</a> is het regelmatig terugkeren van paniekaanvallen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Obsessieve-compulsieve_stoornis">Obsessieve-compulsieve stoornis</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Obsessieve-compulsieve stoornis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Obsessieve-compulsieve stoornis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bij een <a href="/wiki/Obsessieve-compulsieve_stoornis" title="Obsessieve-compulsieve stoornis">obsessieve-compulsieve stoornis</a> staan obsessies (gedachten die ons niet willen verlaten) en dwanggedrag (het gevoel bepaalde handelingen steeds te moeten herhalen) centraal. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fobie">Fobie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Fobie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Fobie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een specifieke en vaak hevige vorm van vrees is <a href="/wiki/Fobie" title="Fobie">fobie</a> (Grieks φόβος, vrees). Hierbij is vrees gericht op specifieke objecten zoals bepaalde dieren als <a href="/wiki/Spinnen_(dieren)" title="Spinnen (dieren)">spinnen</a> of situaties, zoals kleine ruimtes, grote hoogtes of ruimtes, optreden in het openbaar, sociale contacten, etc. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sociale_angst">Sociale angst</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Sociale angst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Sociale angst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een <a href="/wiki/Sociale_fobie" class="mw-redirect" title="Sociale fobie">sociale fobie</a> heeft betrekking op sociale contacten. Ook <a href="/wiki/Faalangst" title="Faalangst">faalangst</a>, de angst om in de ogen van anderen te kort te schieten, is een vorm van sociale angst. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Schrikken">Schrikken</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Schrikken" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Schrikken"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Schrikken is een reflexmatige lichamelijke reactie op onverwachte en intense prikkels, zoals een hard geluid. Een toestand van <a href="/w/index.php?title=Angstigheid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Angstigheid (de pagina bestaat niet)">angstigheid</a> kan de <a href="/wiki/Schrikreactie" class="mw-redirect" title="Schrikreactie">schrikreactie</a> verhevigen, zie <a href="/wiki/Versterkte_schrikreactie" class="mw-redirect" title="Versterkte schrikreactie">versterkte schrikreactie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chronische_angst">Chronische angst</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Chronische angst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Chronische angst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Chronische hevige angst kan leiden tot een ernstige verstoring van het normale gedrag, een <a href="/wiki/Gegeneraliseerde_angststoornis" title="Gegeneraliseerde angststoornis">gegeneraliseerde angststoornis</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Angst_in_groepen">Angst in groepen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Angst in groepen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Angst in groepen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Paniek en angst komen niet alleen bij individuen voor, maar treden soms ook op in groepen. Denk aan situaties als: brand in een bioscoop of een motorstoring in een passagiersvliegtuig. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Toestand_of_karaktertrek">Toestand of karaktertrek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Toestand of karaktertrek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Toestand of karaktertrek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de meeste vormen zoals hierboven omschreven kan angst worden opgevat als een toestand, de toestandsangst (Engels: <i>state anxiety</i>), of als een karaktertrek, de angstdispositie (<i>trait anxiety</i>). Angst als karaktertrek duidt op stabiele verschillen tussen individuen in hun reactie op of anticipatie van bedreigende situaties of prikkels.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De <a href="/wiki/Persoonlijkheidstrek" title="Persoonlijkheidstrek">persoonlijkheidstrek</a> <a href="/wiki/Neuroticisme" title="Neuroticisme">neuroticisme</a> predisponeert tot ontwikkeling van angststoornissen<sup id="cite_ref-Ormel2013_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ormel2013-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-NeuroticismMA_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-NeuroticismMA-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en kan ook tijdelijk verhoogd zijn ten gevolge van angstsymptomen.<sup id="cite_ref-Jeronimus2013_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Jeronimus2013-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oorzaken_van_angst">Oorzaken van angst</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Oorzaken van angst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Oorzaken van angst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Angst kan allerlei oorzaken hebben: </p> <ul><li>biologische fysieke kwetsbaarheid</li></ul> <dl><dd>Zo'n 20% van de mensen hebben een gevoeliger zenuwstelsel dat extremer reageert op prikkels uit de omgeving. Dit wordt soms gezien als angst als karaktertrek: sommige mensen zijn van nature angstiger / voorzichtiger dan andere mensen. Verder zijn er aanwijzingen dat bij obsessieve-compulsieve stoornissen of paniekstoornisen genetische componenten een rol kunnen spelen.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></dd></dl> <ul><li>ontstaan door een ingrijpende gebeurtenis, trauma</li></ul> <dl><dd>Bijvoorbeeld een geboortetrauma: extreme niveaus van stresshormonen bij pasgeborenen die effect hebben in het verdere leven van het individu. Of het meemaken van een voedseltekort: de gevolgen voor de gezondheid en angstniveaus blijken langdurig te zijn. Maar ook geweldsdelicten en bedreigingen die men meemaakt of anderen ziet meemaken.</dd></dl> <ul><li>aangeleerde angst</li></ul> <dl><dd>Dierproeven hebben aangetoond dat een neutrale prikkel door associatie met een schadelijke prikkel op den duur ook angst kan opwekken. Hetzelfde principe blijkt ook voor mensen op te gaan. Aangeleerde angstreacties kunnen in sommige gevallen ook weer worden afgeleerd. Een veel gebruikte therapeutische techniek om angst en fobieën te verminderen is <a href="/wiki/Systematische_desensitisatie" title="Systematische desensitisatie">systematische desensitisatie</a>.</dd></dl> <ul><li>angst, cultuur en <a href="/wiki/Pers_(media)" title="Pers (media)">media</a></li></ul> <dl><dd>De inhoud van angst is cultureel en historisch bepaald aldus <a href="/wiki/Frank_Furedi" title="Frank Furedi">Frank Furedi</a>: Godvrezendheid in de Middeleeuwen, de angst voor terroristische aanslagen of politieke bewegingen zoals die van het anarchisme en socialisme in de negentiende eeuw, angst voor werkloosheid in de jaren 1930, de atoombom na 1945, terrorisme na <a href="/wiki/Aanslagen_op_11_september_2001" title="Aanslagen op 11 september 2001">aanslagen op 11 september 2001</a>. Angst bij kinderen kan ook ontstaan door de invloed van televisie en gewelddadige films. Dit kan betrekking hebben op allerlei zaken, zoals wilde dieren, natuurrampen en gewelddadige personen. Ook objecten of voorstellingen uit <a href="/wiki/Griezelfilms" class="mw-redirect" title="Griezelfilms">griezelfilms</a>, die op zich beschouwd een culturele uiting of neerslag vormen van menselijke angsten of angstobjecten, kunnen een bron van angst en <a href="/wiki/Slapeloosheid" title="Slapeloosheid">slapeloosheid</a> zijn voor daarvoor gevoelige kinderen.</dd></dl> <ul><li>strijd tegen ervaringen</li></ul> <dl><dd>Mensen hebben allerlei belevingen zoals gewaarwordingen, gedachten, gevoelens en herinneringen. Vaak beoordelen mensen deze als negatief en gaan ze zich er tegen verzetten of deze proberen te controleren. Dit is <a href="/wiki/Experi%C3%ABnti%C3%ABle_vermijding" title="Experiëntiële vermijding">experiëntiële vermijding</a>. Het is aangetoond dat experiëntiële vermijding leidt tot een versterking van problemen. Normale angst kan hierdoor bijvoorbeeld problematisch worden. Een vrij nieuwe gedragstherapeutische stroming is grotendeels gericht op het werken rond deze experiëntiële vermijding, de <i><a href="/wiki/Acceptance_and_commitment_therapy" title="Acceptance and commitment therapy">acceptance and commitment therapy</a></i> (ACT)<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Normale_angst">Normale angst</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Normale angst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Normale angst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een gevoel van angst hoeft niet altijd pathologisch te zijn, net als gevoelens als boosheid en neerslachtigheid kan het een teken zijn van een normale aanpassing van het organisme aan gevaarlijke, moeilijke of extreme omgevingscondities. Voorbeelden zijn soldaten aan het front, luchtaanvallen en calamiteiten. Angst prepareert daarbij het organisme op mogelijk gevaar en het ondernemen van bepaalde acties, zoals vluchten voor gevaar. Hevige angst kan in combinatie met de daarbij optredende verhoogde fysiologische <i><a href="/wiki/Arousal" title="Arousal">arousal</a></i> gepaard gaan met een blikvernauwing, waarbij alleen de saillante prikkels uit de omgeving worden verwerkt en details niet meer worden waargenomen. Angst treedt ook vaak op in minder extreme omstandigheden zoals <a href="/wiki/Spreken_in_het_openbaar" title="Spreken in het openbaar">spreken in het openbaar</a>, het doen van een examen (<a href="/wiki/Examenvrees" title="Examenvrees">examenvrees</a>) en het leveren van een sportprestatie. Deze vormen van angst hebben vaak een anticiperend karakter. Beweerd wordt dat een milde vorm van angst zelfs de prestatie kan verbeteren. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Angst_en_vrees">Angst en vrees</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Angst en vrees" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Angst en vrees"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Soms wordt er een onderscheid gemaakt tussen angst en vrees, waarbij het dan bij angst zou gaan om meer onbestemde gevoelens van onbehagen en bij vrees voor een meer concreet gevaar. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67645038">.mw-parser-output .link-portaal{float:right;clear:right;padding:0.5em;margin:0.5em 0 0.5em 1em;font-size:85%;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}@media screen and (max-width:600px){.mw-parser-output .link-portaal{float:none;margin:0.5em 0 0.5em 0}}</style><div class="link-portaal noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span> <a href="/wiki/Portaal:Psychologie" title="Portaal:Psychologie">Portaal Psychologie</a></div> <ul><li><a href="/wiki/Paniekaanval" title="Paniekaanval">Paniekaanval</a></li> <li><a href="/wiki/Angst_(sport)" title="Angst (sport)">Angst (sport)</a></li> <li><a href="/wiki/Verlamming_(seksualiteit)" title="Verlamming (seksualiteit)">Verlamming (seksualiteit)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Angst&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Angst&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Corey Robin, <i>Fear. The History of a Political Idea</i>, 2004. <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0195157028" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0195157028</a></li> <li>Joanna Bourcke, <i>Fear. A Cultural History</i>, 2006. <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1844081567" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1844081567</a></li> <li>Bram Vervliet, <i>Waarom we bang zijn. De oorsprong en toekomst van angst</i>, 2022. <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9463832432" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9463832432</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-S-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-S_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Seligman, M.E.P.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Walker, E.F.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Rosenhan, D.L.</span> (2001): <i>Abnormal Psychology</i>, W.W. Norton & Company</span> </li> <li id="cite_note-R-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-R_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Rosen, J.B.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Schulkin, J.</span> (1998): <i>From normal fear to pathological anxiety</i> in <i>Psychological Review</i>, Volume 105, p. 325-350</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Davis, M.</span> (1992): 'The Role of the Amygdala in Fear and Anxiety' in <i>Annual Review of Neuroscience</i>, Volume 15, p. 353-75</span> </li> <li id="cite_note-Jeronimus2013-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Jeronimus2013_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Jeronimus2013_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Jeronimus, B.F.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Ormel, J.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Aleman, A.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Penninx, B.W.J.H.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Riese, H.</span> (2013): 'Negative and positive life events are associated with small but lasting change in neuroticism' in <i>Psychological Medicine</i>, Volume 43, Issue 11, p. 2403–15</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Deckert, J.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Zwanzger, P.</span> (2007): 'Angsterkrankungen' in <i>Nervenarzt</i>, Volume 7, p. 349-360</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Ivan_Pavlov" title="Ivan Pavlov">Pavlov, I.P.</a></span> (1927): <i>Conditioned Reflexes. An Investigation of the Physiological Activity of the Cerebral Cortex</i>, Oxford University Press</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Jaak_Panksepp" title="Jaak Panksepp">Panksepp, J.</a></span> (1998): <i>Affective Neuroscience</i>, Oxford University Press, p. 196</span> </li> <li id="cite_note-h-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-h_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-h_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-h_8-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Herry, C.</span> <i>et al.</i> (2008): 'Switching on and off fear by distinct neuronal circuits' in <i>Nature</i>, Volume 454, p.600-6</span> </li> <li id="cite_note-l-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-l_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-l_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-l_9-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Likhtik, E.</span> <i>et al.</i> (2008): 'Amygdala intercalated neurons are required for expression of fear extinction' in <i>Nature</i>, Volume 454, p. 642-5</span> </li> <li id="cite_note-g-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-g_10-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-g_10-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Gorman, J.M.</span> (2003): 'New molecular targets for antianxiety interventions' in <i>The Journal of Clinical Psychiatry</i>, Volume 64, Supplement 3, p. 28-35</span> </li> <li id="cite_note-c-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-c_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Cryan, J.F.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Kaupmann, K.</span> (2005): 'Don't worry 'B' happy!: a role for GABA(B) receptors in anxiety and depression' in <i>Trends in Pharmacological Sciences</i>, Volume 26, Issue 1, p. 36-43</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Swanson, C.J.</span> <i>et al.</i> (2005): 'Metabotropic glutamate receptors as novel targets for anxiety and stress disorders' in <i>Nature Reviews Drug Discovery</i>, Volume 4, p. 131-44</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Spielberger, C.D.</span> (1980): <i>Test Anxiety Inventory. Preliminary professional manual</i>, Consulting Psychologists Press</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Spielberger, C.D.</span> (1983): <i>Manual for the State-Trait Anxiety Inventory (STAI)</i>, Consulting Psychologists Press</span> </li> <li id="cite_note-Ormel2013-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ormel2013_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Ormel, J.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Jeronimus, B.F.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Kotov, M.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Riese, H.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Bos, E.H.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Hankin, B.</span> (2013): 'Neuroticism and common mental disorders: Meaning and utility of a complex relationship' in <i>Clinical Psychology Review</i>, Volume 33, Issue 5, p. 686–697</span> </li> <li id="cite_note-NeuroticismMA-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NeuroticismMA_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Jeronimus, B.F.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Kotov, M.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Riese, H.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Ormel, J.</span> (2016): 'Neuroticism's prospective association with mental disorders halves after adjustment for baseline symptoms and psychiatric history, but the adjusted association hardly decays with time: a meta-analysis on 59 longitudinal/prospective studies with 443 313 participants' in <i>Psychological Medicine</i></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=David_Collier&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Collier (de pagina bestaat niet)">Collier, D.A.</a></span> (2002): 'FISH: flexible joints and panic: Are anxiety disorders really expressions of instability in the human genomen?' in <i>British Journal of Psychiatry</i>, Volume 181, p. 457-459</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Jacqueline_A-Tjak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacqueline A-Tjak (de pagina bestaat niet)">A-Tjak, J.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Francis_De_Groot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Francis De Groot (de pagina bestaat niet)">Groot, F. De</a></span> (2008): <i>Acceptance & Commitment Therapy. Een praktische inleiding voor hulpverleners</i>, Bohn Stafleu van Loghum</span> </li> </ol></div></div> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Fear#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Fear">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Fear#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Fear">Fear</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Gemoedstoestanden"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_gemoedstoestanden" title="Sjabloon:Navigatie gemoedstoestanden"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_gemoedstoestanden&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Gemoedstoestanden" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Gemoedstoestand" title="Gemoedstoestand">Gemoedstoestanden</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style="width:100%;"><tbody><tr><td class="links" style="width:20em;"><b>Basisemoties:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Vreugde" title="Vreugde">vreugde</a> · <a href="/wiki/Verdriet" title="Verdriet">verdriet</a> · <a href="/wiki/Woede" title="Woede">woede</a> · <a class="mw-selflink selflink">angst</a> · <a href="/wiki/Walging" title="Walging">walging</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Emoties, gevoelens en humeuren:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Aanbidding" title="Aanbidding">adoratie</a> · <a href="/wiki/Affectie" title="Affectie">affectie</a> · <a href="/wiki/Afgunst_(emotie)" title="Afgunst (emotie)">afgunst</a> · <a href="/w/index.php?title=Agitatie_(medisch)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agitatie (medisch) (de pagina bestaat niet)">agitatie</a> · <a href="/wiki/Agressie" title="Agressie">agressie</a> · <a class="mw-selflink selflink">angst</a> · <a href="/wiki/Apathie" title="Apathie">apathie</a> · <a href="/wiki/Begeerte" title="Begeerte">begeerte</a> · <a href="/w/index.php?title=Bewondering&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bewondering (de pagina bestaat niet)">bewondering</a> · <a href="/wiki/Bezorgdheid" title="Bezorgdheid">bezorgdheid</a> · <a href="/wiki/Defaitisme" title="Defaitisme">defaitisme</a> · <a href="/wiki/Depressie_(klinisch)" title="Depressie (klinisch)">depressie</a> · <a href="/wiki/Eenzaamheid" title="Eenzaamheid">eenzaamheid</a> · <a href="/wiki/Empathie" title="Empathie">empathie</a> · <a href="/wiki/Enthousiasme" title="Enthousiasme">enthousiasme</a> · <a href="/wiki/Euforie" title="Euforie">euforie</a> · <a href="/wiki/Extase_(toestand)" title="Extase (toestand)">extase</a> · <a href="/wiki/Frustratie" title="Frustratie">frustratie</a> · <a href="/wiki/Geluk_(emotie)" title="Geluk (emotie)">geluk</a> · <a href="/wiki/Genot" title="Genot">genot</a> · <a href="/wiki/Haat" title="Haat">haat</a> · <a href="/wiki/Heimwee" title="Heimwee">heimwee</a> · <a href="/wiki/Hoop" title="Hoop">hoop</a> · <a href="/wiki/Hypochondrie" title="Hypochondrie">hypochondrie</a> · <a href="/wiki/Hysterie" title="Hysterie">hysterie</a> · <a href="/w/index.php?title=Irritatie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irritatie (de pagina bestaat niet)">irritatie</a> · <a href="/wiki/Jaloezie_(gevoel)" title="Jaloezie (gevoel)">jaloezie</a> · <a href="/wiki/Leedvermaak_(humor)" title="Leedvermaak (humor)">leedvermaak</a> · <a href="/wiki/Liefde" title="Liefde">liefde</a> · <a href="/wiki/Lijden" title="Lijden">lijden</a> · <a href="/wiki/Medelijden" title="Medelijden">medelijden</a> · <a href="/wiki/Melancholie" title="Melancholie">melancholie</a> · <a href="/w/index.php?title=Misprijzen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Misprijzen (de pagina bestaat niet)">misprijzen</a> · <a href="/wiki/Nieuwsgierigheid" title="Nieuwsgierigheid">nieuwsgierigheid</a> · <a href="/wiki/Nostalgie" title="Nostalgie">nostalgie</a> · <a href="/w/index.php?title=Ongerustheid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ongerustheid (de pagina bestaat niet)">ongerustheid</a> · <a href="/wiki/Onzekerheid" title="Onzekerheid">onzekerheid</a> · <a href="/wiki/Optimisme" title="Optimisme">optimisme</a> · <a href="/wiki/Overspannenheid" title="Overspannenheid">overspannenheid</a> · <a href="/wiki/Paniek" title="Paniek">paniek</a> · <a href="/wiki/Passie_(emotie)" title="Passie (emotie)">passie</a> · <a href="/wiki/Preutsheid" title="Preutsheid">preutsheid</a> · <a href="/wiki/Razernij" title="Razernij">razernij</a> · <i><a href="/wiki/Saudade" title="Saudade">saudade</a></i> · <a href="/wiki/Schaamte" title="Schaamte">schaamte</a> · <a href="/wiki/Schuldgevoel" title="Schuldgevoel">schuldgevoel</a> · <a href="/wiki/Sehnsucht_(emotie)" title="Sehnsucht (emotie)">sehnsucht</a> · <a href="/wiki/Spijt" title="Spijt">spijt</a> · <a href="/wiki/Stress" title="Stress">stress</a> · <a href="/wiki/Sympathie" title="Sympathie">sympathie</a> · <a href="/w/index.php?title=Tederheid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tederheid (de pagina bestaat niet)">tederheid</a> · <a href="/wiki/Teleurstelling" title="Teleurstelling">teleurstelling</a> · <a href="/wiki/Tevredenheid" title="Tevredenheid">tevredenheid</a> · <a href="/wiki/Toxische_positiviteit" title="Toxische positiviteit">toxische positiviteit</a> · <a href="/wiki/Transfobie" title="Transfobie">transfobie</a> · <a href="/wiki/Trots" title="Trots">trots</a> · <a href="/wiki/Verbazing" title="Verbazing">verbazing</a> · <a href="/wiki/Verdriet" title="Verdriet">verdriet</a> · <a href="/wiki/Verlegenheid" title="Verlegenheid">verlegenheid</a> · <a href="/wiki/Vernedering" title="Vernedering">vernedering</a> · <a href="/wiki/Verrassing" class="mw-redirect" title="Verrassing">verrassing</a> · <a href="/wiki/Extase_(toestand)" title="Extase (toestand)">verrukking</a> · <a href="/wiki/Verveling" title="Verveling">verveling</a> · <a href="/wiki/Vervreemding" title="Vervreemding">vervreemding</a> · <a href="/w/index.php?title=Vijandigheid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vijandigheid (de pagina bestaat niet)">vijandigheid</a> · <a href="/wiki/Vreugde" title="Vreugde">vreugde</a> · <a href="/w/index.php?title=Vrolijkheid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vrolijkheid (de pagina bestaat niet)">vrolijkheid</a> · <a href="/wiki/Walging" title="Walging">walging</a> · <a href="/wiki/Wanderlust_(begrip)" title="Wanderlust (begrip)"><i>wanderlust</i></a> · <a href="/wiki/Hoop" title="Hoop">wanhoop</a> · <a href="/wiki/Woede" title="Woede">woede</a> · <a href="/wiki/Wrok" title="Wrok">wrok</a> · <a href="/wiki/Nervositeit" title="Nervositeit">zenuwachtigheid</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Wereldbeeld:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Existentialisme" title="Existentialisme">existentialisme</a> · <a href="/wiki/Fatalisme" title="Fatalisme">fatalisme</a> · <a href="/wiki/Manipulatie" title="Manipulatie">manipulatie</a> · <a href="/wiki/Metafysica" title="Metafysica">metafysica</a> · <a href="/wiki/Nihilisme_(filosofie)" title="Nihilisme (filosofie)">nihilisme</a> · <a href="/wiki/Optimisme" title="Optimisme">optimisme</a> · <a href="/wiki/Pessimisme" title="Pessimisme">pessimisme</a> · <a href="/wiki/Sociale_rechtvaardigheid" title="Sociale rechtvaardigheid">sociale rechtvaardigheid</a> · <a href="/wiki/Vertrouwen" title="Vertrouwen">vertrouwen</a> · <a href="/w/index.php?title=Wantrouwen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wantrouwen (de pagina bestaat niet)">wantrouwen</a> · <a href="/wiki/Weltschmerz" title="Weltschmerz">weltschmerz</a></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Angst&oldid=68048357">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Angst&oldid=68048357</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Gemoedstoestand" title="Categorie:Gemoedstoestand">Gemoedstoestand</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_ISBN_magische_links_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken">Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 31 aug 2024 om 12:29.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Angst&section=4&veaction=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-74cc59cb9d-lk75v","wgBackendResponseTime":413,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.156","walltime":"0.201","ppvisitednodes":{"value":1424,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":17015,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":7118,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":13919,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 115.901 1 -total"," 32.82% 38.044 1 Sjabloon:Appendix"," 32.08% 37.181 1 Sjabloon:Commonscat"," 30.81% 35.714 1 Sjabloon:References"," 28.22% 32.711 1 Sjabloon:Zusterproject_box"," 26.24% 30.408 1 Sjabloon:Navigatie_gemoedstoestanden"," 24.49% 28.380 1 Sjabloon:Navigatie"," 10.63% 12.315 1 Sjabloon:Navigatie/Tabel"," 8.46% 9.803 1 Sjabloon:Link_portaal"," 7.13% 8.266 2 Sjabloon:First_non_empty"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.007","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":638327,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-74cc59cb9d-lk75v","timestamp":"20241128104428","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Angst","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Angst","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q44619","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q44619","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-12-19T13:54:14Z","dateModified":"2024-08-31T11:29:46Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/e4\/Yakunchikova_Fear.jpg","headline":"onaangenaam gevoel dat iets bedreigt of dreigt te gebeuren"}</script> </body> </html>