CINXE.COM
Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa — Science Learning Hub
<!doctype html> <html lang=en class=t-bannered> <head> <meta charset=utf-8> <meta http-equiv=X-UA-Compatible content="IE=Edge,chrome=1"> <meta name=viewport content="width=device-width, initial-scale=1.0"> <meta name=csrf_shiv src="/csrf_meta_tags"/> <link rel=apple-touch-icon sizes=57x57 href="/assets/apple-touch-icon-57x57-692c370d919a827b209bc7c74e176dcdc1a2fbdfb02033e5642a43d9f77a0004.png"> <link rel=apple-touch-icon sizes=60x60 href="/assets/apple-touch-icon-60x60-bdc19f3ad09af8cd2b527e31a18ac07b00b8e34e7ea0253f55a3c9b753beaac6.png"> <link rel=apple-touch-icon sizes=72x72 href="/assets/apple-touch-icon-72x72-fbfb6f34ba5f3db717e0dff1f0792ba9a29b41b823496335ba72c36f75a20d52.png"> <link rel=apple-touch-icon sizes=76x76 href="/assets/apple-touch-icon-76x76-a84dedfe376f45091f1df1ebe75397e0338b4885827767d6bf457b2a457e4799.png"> <link rel=apple-touch-icon sizes=114x114 href="/assets/apple-touch-icon-114x114-cdf3c76423a8f97ad5f372c7f1339051a99a313e359c490b99c31a549e47b3cf.png"> <link rel=apple-touch-icon sizes=120x120 href="/assets/apple-touch-icon-120x120-4d8994b8c14d365735b9f5b0c8392a289d6a05cb7f47b91fce322dcc208ec96d.png"> <link rel=apple-touch-icon sizes=144x144 href="/assets/apple-touch-icon-144x144-02e55f2422e9d0ef14856ed1febc08f9f525f652c88ad281441eae8383b6a04a.png"> <link rel=apple-touch-icon sizes=152x152 href="/assets/apple-touch-icon-152x152-a909828adfb7dcc7d2b52b5c36d3b8cc9a67007ea9ee77f601f43ea10294dd56.png"> <link rel=apple-touch-icon sizes=180x180 href="/assets/apple-touch-icon-180x180-f71879a50655845a55a841b603299454344cf914edd4cd0684ece586cd9a6f6e.png"> <link rel=icon type="image/png" href="/assets/favicon-32x32-b68447b242c34e3321a496c02d4b1be01ca991a1f18a0d2f5ddd94d3554a824b.png" sizes=32x32> <link rel=icon type="image/png" href="/assets/android-chrome-192x192-1aa188b393a3c1c8cc728992752632c82909577821d109433658686ae4367b99.png" sizes=192x192> <link rel=icon type="image/png" href="/assets/favicon-96x96-4b0e158044a374ff6a6d255a97173a72171595ca1863ee400598f4eba07970da.png" sizes=96x96> <link rel=icon type="image/png" href="/assets/favicon-16x16-9afa3089eb4169be712ebd26c0a5be7e2f672bf8e4c04f0f252870cdac08157c.png" sizes=16x16> <link rel="icon/ico" type="image/png" href="/assets/favicon-16x16-9afa3089eb4169be712ebd26c0a5be7e2f672bf8e4c04f0f252870cdac08157c.png" sizes=16x16> <link rel=manifest href="/assets/manifest-8e8cd57785c864fdb2b72c4b19aed0d18e330ff02ca8cd0e3df19b5e54298a0d.json"> <link rel=mask-icon href="/assets/safari-pinned-tab-8044366349c841f73c7dd3af0341267097ac5d7a7c1bf04053c577b8b5a1e58b.svg" color="#5bbad5"> <link rel="shortcut icon" href="/assets/favicon-8407d72a8a86c348cade3e1446b2bc7e815d9c1c7ff697df5fd838c42cf769f4.ico"> <meta name=apple-mobile-web-app-title content="Science Learning Hub"> <meta name=application-name content="Science Learning Hub"> <meta name=msapplication-TileColor content="#ffffff"> <meta name=msapplication-TileImage content="/assets/mstile-144x144-95022b9bc875f7660391e351ab0d675ec298657dd605140f15018e61e3dcf055.png"> <meta name=msapplication-config content="/assets/browserconfig-a24111a9244dccdb72ce8a03499d5e74bc96a835f1ff66f2c8dd71096c28fc92.xml"> <meta name=theme-color content="#ffffff"> <script> !function(h,a,u,n,t){h.GoogleAnalyticsObject=u;h[u]||(h[u]=function(){ (h[u].q=h[u].q||[]).push(arguments)});h[u].l=+new Date;n=a.createElement('script'); t=a.scripts[0];n.src='//www.google-analytics.com/analytics.js'; t.parentNode.insertBefore(n,t)}(window,document,'ga'); ga('create', 'UA-3147217-3', 'www.sciencelearn.org.nz'); var cookie_search = document.cookie.match('(^|;)\\s*_user_id\\s*=\\s*([^;]+)'); user_id = cookie_search ? cookie_search.pop() : ''; if ((user_id && user_id !== 'guest')) { ga('set', '&uid', user_id); } ga('send', 'pageview'); </script> <script>(function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start': new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0], j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src= 'https://www.googletagmanager.com/gtm.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f); })(window,document,'script','dataLayer','GTM-W6H4X9J');</script> <script>window.dataLayer = window.dataLayer || [];</script> <link href="https://www.sciencelearn.org.nz/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa" rel=canonical /> <title>Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa — Science Learning Hub</title> <meta name=keywords content="Birds, Mātauranga Māori, Science, Education, New Zealand"/> <meta name=description content="E whai ana Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa ki te whakamanawa i te kaitiakitanga mā roto i ngā kohakoha pūtaiao kirirarau ki te whakapiki i te mātauranga me te whakamōhiotanga o ngā momo manu ahakoa māori, rāwaho rānei."/> <meta name=apple-mobile-web-app-capable content=yes /> <meta name=mobile-web-app-capable content=yes /> <meta name="fb:app_id" content=646310352114735 /> <meta name=referrer content=always /> <meta name=globalsign-domain-verification content=-Q7umwx2mj164XwLa0PsoUaWe2HBhta50GjggsT98f /> <meta name=google-site-verification content=aFiUThkRSmE3c1g-i4T5UYB7QuUdxGlA_1B22iVe20Y /> <meta property="og:image" content="https://static.sciencelearn.org.nz/images/images/000/005/475/original/MWGBS_ART_01__37_marae_Community.png?1718312120"/> <meta property="og:title" content="Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa"/> <meta property="og:description" content="E whai ana Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa ki te whakamanawa i te kaitiakitanga mā roto i ngā kohakoha pūtaiao kirirarau ki te whakapiki i te mātauranga me te whakamōhiotanga o ngā momo manu ahakoa māori, rāwaho rānei."/> <meta property="og:type" content=article /> <meta property="og:site_name" content="Science Learning Hub"/> <meta property="og:url" content="https://www.sciencelearn.org.nz/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa"/> <meta name="twitter:card" content=summary_large_image /> <meta name="twitter:image" content="https://static.sciencelearn.org.nz/images/images/000/005/475/original/MWGBS_ART_01__37_marae_Community.png?1718312120"/> <meta name="twitter:title" content="Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa"/> <meta name="twitter:description" content="E whai ana Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa ki te whakamanawa i te kaitiakitanga mā roto i ngā kohakoha pūtaiao kirirarau ki te whakapiki i te mātauranga me te whakamōhiotanga o ngā momo manu ahakoa māori, rāwaho rānei."/> <meta name="twitter:site" content="@nzsciencelearn"/> <meta name="twitter:creator" content="@nzsciencelearn"/> <meta name="twitter:url" content="https://www.sciencelearn.org.nz/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa"/> <link rel=tags href="/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa/explore"/> <link rel=articles href="/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa/related"/> <!--[if lt IE 9]><script src="//html5shim.googlecode.com/svn/trunk/html5.js" type="text/javascript"></script><![endif]--> <link rel=stylesheet href="/assets/application-9ddd830d0385a72ad2ba25bb0850ccdc6529e664bb6b3d1a884293943a878ec6.css" media=all /> </head> <body id=top data-search-icon="/assets/articles-card-faux-1430f768a57f13d53b1bc4367d28bad55be93a65f0038c5129fd2789ed0461db.jpg"> <noscript><iframe src="https://www.googletagmanager.com/ns.html?id=GTM-W6H4X9J" height=0 width=0 style="display:none;visibility:hidden"></iframe></noscript> <div class=c-flash-messages> </div> <div data-explore-overlay class=explore></div> <div data-collections-container data-collections-path="/collections.json" data-collect-path="/collections/collect.json" data-resource-list-path="/collection_resources/list.json" style="display: none;"></div> <div class=header__master> <div class=wrapper> <header class=header> <div class=header__logo> <a href="/"></a> </div> <div id=default-header> <div class=header__nav> <nav> <ul> <li> <a href="/topics" rel=tooltip title="Popular themes used to plan science teaching" data-placement=bottom>Topics</a> </li> <li> <a href="/concepts" rel=tooltip title="Important science ideas" data-placement=bottom>Concepts</a> </li> <li> <a href="/citizen_science" rel=tooltip title="Citizen science projects with curriculum links" data-placement=bottom>Citizen science</a> </li> <li> <a id=pld_top-menu_button href="/teacher_pld" rel=tooltip title="Webinars, planning ideas and education research" data-placement=bottom>Teacher PLD</a> </li> <li> <a href="/glossary" rel=tooltip title="Science terms and definitions" data-placement=bottom>Glossary</a> </li> </ul> </nav> </div> <div class=header__right> <div class=header__right--login> <a rel=tooltip title="Register, sign in, and manage your favourites and collections" data-login data-placement=bottom data-user-login-path="/users/sign_in" data-user-profile-path="/users/profile"> Sign in </a> </div> <div class=header__right--notification rel=tooltip title="View notifications and updates about the Science Learning Hub" data-placement=bottom> </div> <div data-header-search class=header__right--search rel=tooltip title="Search our resources" data-placement=bottom></div> <div class=header__right--hamburger> <span></span> <span></span> <span></span> </div> </div> </div> </header> </div> </div> <div class=header__master--mobile__nav> <nav> <ul> <li><a href="/topics" title="">Topics</a></li> <li><a href="/concepts" title="">Concepts</a></li> <li><a href="/citizen_science" title="">Citizen science</a></li> <li><a href="/teacher_pld" title="">Teacher PLD</a></li> <li><a href="/glossary" title="">Glossary</a></li> <li><a class=mobile-button id=mobile_sign_in rel=tooltip title="Register, sign in, and manage your favourites and collections" data-login data-placement=bottom data-user-profile-path="/users/profile" data-user-login-path="/users/sign_in"> Sign in </a></li> </ul> </nav> </div> <div class=notifications style="display:none"> <div class=notifications__top> <h4>NOTIFICATIONS</h4> <div class=notifications__top--close></div> </div> <div data-messages-list-path="/messages"> </div> </div> <div id=search-header class=wrapper style="display: none;"> <div id=sitewide__banner--search class=search> <form id=nav-search-autocomplete> <input type=text id=nav-search-input placeholder="Type and hit enter to reach the advanced search" data-algolia-app-id=EC1TN8DJZC data-algolia-api-key=f356aeebff06f5ea86dad9546479b99a data-algolia-index=production_live_ /> <input type=submit value=Search /> </form> </div> </div> <div class="wrapper color__bg--primary banner__lines" style="background-size:cover;background-position:center center; background-image:url(//static.sciencelearn.org.nz/images/images/000/005/468/banner/MWGBS_ART_07_Te_Tatauranga_o_ng%C4%81_Manu_M%C4%81ra_%E2%80%93_exploring_data__CartoonCharacterParticipating.png?1717549156)"> <div class=wrapper__inner> <div class=banner> <div class=banner__subheading>Article</div> <h1> <span>Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa</span> <a class="banner__star o-favoritable" data-favoritable data-favoritable-type=article data-favoritable-id=3352 rel=tooltip title="Select to favourite and view in your profile (sign in required)" data-unselected-title="Select to favourite and view in your profile (sign in required)" data-selected-title="Select to un-favourite" data-placement=bottom></a> </h1> </div> <div data-content-tabs=true class=c-content-tab__tabs> <div id=resource data-resource-open class="c-content-tab__tabs--tab resource-tab single-resource" rel=tooltip data-placement=bottom title="View the resource">Resource</div> <div id=glossary data-glossary-open class="c-content-tab__tabs--tab glossary-tab hide" rel=tooltip data-placement=bottom title="View glossary terms used in this article">Glossary</div> <div id=related-topics-concepts data-related-open data-related-path="/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa/explore" class="false c-content-tab__tabs--tab related-tab hide" rel=tooltip data-placement=bottom title="Explore related topics and concepts">Related topics & concepts</div> </div> </div> </div> <div class="c-content-tab__container resource-container"> <div class="wrapper transliteration__button"> <div class=wrapper__inner> <a href="/resources/3344-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa-resources-for-kura" class=""> View in English </a> </div> </div> <div data-add-to-collection data-element-id=panel-collection data-use-resource> <div class=wrapper__teacher--panel> <div class=teachers> <div class=teachers__add--btn id=panel-collection--add-btn>Add to collection</div> <div class=teachers__add--list id=panel-collection--list> <li class=teachers__add--list__new id=panel-collection--new-btn>+ Create new collection</li> </div> <div class=teachers__active data-resource-list data-resource-list-path="/collection_resources/list"> </div> </div> </div> </div> <div class="wrapper static__spacing" data-adminable=true data-id=3352 data-model=Article data-impression-id=14823 data-impressionable-id=3352 data-impressionable-type=Article id=article-3352> <div data-article-page=true class=wrapper__inner> <div class=wrapper> <div class="wrapper__inner wrapper__inner--relative"> <div class="article article__redesign"> <div class=c-rich-content><p>E whai ana Te Tatauranga o ngā Manu Māra o <span class=hubs-no-glossarize>Aotearoa</span> ki te whakamanawa i te ka<span class=hubs-no-glossarize>itiakitanga</span> mā <span class=hubs-no-glossarize>roto</span> i ngā kohakoha pūtaiao kirirarau ki te whakapiki i te <span class=hubs-no-glossarize>mātauranga</span> me te whakamōhiotanga o ngā momo manu ahakoa māori, rāwaho rānei.</p> <p>Kei te mōhio koe ki ngā ingoa o ngā manu e kite ana koe i tō mara, i te papa <span class=hubs-no-glossarize>kura</span> rānei? Me pehea e mōhiotia ai koe? He aha ngā āhuatanga ka taea e koe te mātai hei kohikohi i ngā mōhiohio e hiahiatia ana koe? Whakamahia ōu āhuatanga - he aha ngā mea e kite ana, e rongo ana koe?</p> <div class=hubs-embed-wrapper data-mce-draggable=true> <div class=hubs-embed data-embed-type=Image data-embed-id=5475 data-embed-path="/images/5475/embed"> <div id=image-5475 class=o-embed-block data-embedded=true data-id=5475 data-model=Image> <div class=o-embed-block__image><a href="../../../images/5475-nga-whanau-nga-hapu-me-nga-iwi"> <img src="//static.sciencelearn.org.nz/images/images/000/005/475/embed/MWGBS_ART_01__37_marae_Community.png?1718312120" alt="Graphic of a marae, person with a clipboard and tūī"> </a></div> <div class=o-caption> <span class="o-media-tag o-icon-rights o-media-tag__rights"> Rights: Manaaki Whenua – Landcare Research </span> <a class="o-button pull-right more-info-button" title="Select for more details on this image and copyright information.<br/>Rights: Manaaki Whenua – Landcare Research" href="../../../images/5475-nga-whanau-nga-hapu-me-nga-iwi" rel=tooltip> </a> <p class=o-caption__title>Ngā whānau, ngā hapū me ngā iwi</p> <div class=o-caption__description> <div class=c-rich-content> <p>E ngākau nui ana ō tātou hapori ki te oranga o tō tātou pūnaha rauropi e ora ai ngā momo kararehe katoa. He mea nui ō tātou manu ki te kanorau koiora ahurei o <span class=hubs-no-glossarize>Aotearoa</span> me te whakapūmautanga o te whakatairitenga kaiao.</p> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <h2>Ngā hononga ki ngā mea ora, kāore e oreore rānei</h2> <p>Ki tā te <span class=hubs-no-glossarize>iwi</span> Māori titiro he hononga ngātahi tō ngā mea katoa ahakoa ora, kāore rānei e oreore. Ka whakaahuatia ēnei hononga i <span class=hubs-no-glossarize>rot</span>o i te <span class=hubs-no-glossarize>whakapapa</span>, ā, ka whakamahia ngā tūmomo ara hei taki i te <span class=hubs-no-glossarize>pūrāka</span>u o te putanga mai o te tangata, te <span class=hubs-no-glossarize>whenua</span>, ngā tipu me ngā kararehe ki te whaiao, ki <span class=hubs-no-glossarize>te ao mārama</span>. </p> <p>Ko te tangata, ko ngā tipu, me ngā kararehe, katoa, he uri whakaheke nā <span class=hubs-no-glossarize>Ranginui </span>e tū nei, nā <span class=hubs-no-glossarize>Papatūanuku</span> e takoto nei, me ā rātou <span class=hubs-no-glossarize>tamariki</span>, nā reira, ko te <span class=hubs-no-glossarize>tikanga</span> o tērā kua tuituia tātou te tangata ki tēnei mea te kanorau koiora. He mea nui kia whai whakaaro ki ngā ariā o te <span class=hubs-no-glossarize>mauri</span>, te <span class=hubs-no-glossarize>mana</span>, te tapu me te <span class=hubs-no-glossarize>wairua</span> i te hononga i waenga i te tangata me te ao tūroa. </p> <p>Ā <span class=hubs-no-glossarize>tangata whenua</span> nei he tūranga ā tātou hei <span class=hubs-no-glossarize>kaitiaki</span> ki te tiaki i te <span class=hubs-no-glossarize>mauri</span>, te <span class=hubs-no-glossarize>wāhi tapu</span> me ngā t<span class=hubs-no-glossarize>aonga</span> māori i ō tātou wāhi ake. Kei <span class=hubs-no-glossarize>roto</span> i te <span class=hubs-no-glossarize>kaitiakitang</span>a ko te <span class=hubs-no-glossarize>man</span>a tiaki, ko te <span class=hubs-no-glossarize>man</span>a r<span class=hubs-no-glossarize>āhui</span> o te <span class=hubs-no-glossarize>whenua</span>, me te Māori me tōna ake pūnaha whakahaere rawa hei tokotoko i te tangata me ngā rawa t<span class=hubs-no-glossarize>aiao</span> mō te ānamata e tū mai nei. E whakaahuatia te hononga i waenga i te hauora o te pūnaha rauropi me te oranga o te tangata e te <span class=hubs-no-glossarize>whakatauk</span>ī e whai ake nei: </p> <blockquote> <p>Ko ahau te <span class=hubs-no-glossarize>taiao</span>, ko te <span class=hubs-no-glossarize>taiao</span>, ko ahau.</p> </blockquote> <div class=hubs-embed-wrapper data-mce-draggable=true> <div class=hubs-embed data-embed-type=Image data-embed-id=5477 data-embed-path="/images/5477/embed"> <div id=image-5477 class=o-embed-block data-embedded=true data-id=5477 data-model=Image> <div class=o-embed-block__image><a href="../../../images/5477-whakapapa"> <img src="//static.sciencelearn.org.nz/images/images/000/005/477/embed/ART_01_M%C4%81ramatanga_M%C4%81ori_Bilingual_Raakau_ART_05_Pu%CC%84naha_whakaro%CC%84pu%CC%84__whakapapa.jpg?1718333344" alt="Illustration by Isobel Te Aho-White from article Te Tapa Ingoa. "> </a></div> <div class=o-caption> <span class="o-media-tag o-icon-rights o-media-tag__rights"> Rights: Nō te Karauna te manatārua nā Isobel Te Aho-White te pikitia, i tētahi ātikara <a href="../../resources/3036-te-tapa-ingoa">Te Tapa Ingoa</a>. </span> <a class="o-button pull-right more-info-button" title="Select for more details on this image and copyright information.<br/>Rights: Nō te Karauna te manatārua nā Isobel Te Aho-White te pikitia, i tētahi ātikara Te Tapa Ingoa." href="../../../images/5477-whakapapa" rel=tooltip> </a> <p class=o-caption__title>Whakapapa</p> <div class=o-caption__description> <div class=c-rich-content> <p>Ki tā te iwi Māori, he whanaunga ngā momo katoa nā te <span class=hubs-no-glossarize>whakapapa</span>, te whanaungatanga rānei. I ngā orokoranga Māori, ka hono katoa ngā mea i te ao ki a <span class=hubs-no-glossarize>Ranginu</span>i rāua ko <span class=hubs-no-glossarize>Papatūānuku</span>. Nā tēnei pou tarāwaho, ka herea tātou katoa nā te <span class=hubs-no-glossarize>whakapapa</span>.</p> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <h2>Ko te mātairangi me te rāhui </h2> <p>He kōkiri pūtaiao kirirarau Te Tatauranga o ngā <span class=hubs-no-glossarize>Manu</span> Māra o <span class=hubs-no-glossarize>Aotearoa</span> ā-tau e whakatakoto i ngā ara mā te <span class=hubs-no-glossarize>ākonga</span> ki te whai wāhi atu ki te ngohe mātakitaki manu ngāwari e honohono i a rātou ki te ao tūroa kia hua mai ai hoki hei <span class=hubs-no-glossarize>kaipūtaiao</span> kirirarau. E taea ai te mahi hei ngohe akomanga, hei ngohe kāinga hoki/rānei. </p> <p>Ko ngā whāinga matua o tēnei rangahau ko: </p> <ul> <li>Te aroturuki i ngā taupori manu mā te taki huringa i <span class=hubs-no-glossarize>rot</span>o i te wā me te whakarato i te raraunga puiaki mō ngā kaupapa atawhai. </li> <li>E honohono ana ki te <span class=hubs-no-glossarize>iwi</span> whānui mā te whakatairanga i te mōhiotanga mō ngā momo manu ā-rohe me ō rātou tūranga kaiao, me te whakatītina i te hononga i waenga i te tangata me te ao tūroa. </li> <li>Te kohikohi raraunga mō te rangahau ā-pūtaiao i ngā tū ia taupori manu me te hauora o te nōhanga. </li> </ul> <h2>Ngā rauemi ki te tautoko i Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa</h2> <p>Kua oti i a mātou te whakawhanake i te huinga o ngā rauemi mā ngā <span class=hubs-no-glossarize>kaiako</span> me ngā <span class=hubs-no-glossarize>tauira</span> hei ruku mā rātou i te akoranga, te māramatanga me te whai whakaaro anō ki te ao manu i tō tātou <span class=hubs-no-glossarize>taiao</span>. I hangaia ai ēnei rauemi whakamōhio hei whakaawe, hei whakamārama, hei whakawhānui i te akoranga mō ā tātou <span class=hubs-no-glossarize>tamariki</span>. </p> <div class=hubs-embed-wrapper data-mce-draggable=true> <div class=hubs-embed data-embed-type=ImageMap data-embed-id=135 data-embed-path="/image_maps/135/embed"> <div id=imagemap-135 class=o-embed-block data-embedded=true data-id=135 data-model=ImageMap> <div class="o-embed-block__image js-imagemap"> <img src="//static.sciencelearn.org.nz/image_maps/images/000/000/135/original/MWGBS_ITV_01_BG_plate_TE-REO.png?1718316695&1720047972448" alt="Ko Te Ariki te kaitaki i tēnei mahere ata pāhekoheko, ka kōrero ia ki ōna aropā me te whakatakoto i te mānuka ki mua i tō rātou aroaro ki te ako, ki te atawhai, me te tiaki i ō tātou manu."> </div> <div class=o-caption> <a class="o-button pull-right more-info-button" title="Anei te mōhiohio ake o tēnei māhere ata pāhekoheko, te whakatakoto reo me ngā manatārua.<br/>Rights: Manaaki Whenua – Landcare Research and The University of Waikato Te Whare Wānanga o Waikato " href="../../../image_maps/135-te-tatauranga-manu-mara-o-aotearoa-tuhuratanga-amio" rel=tooltip> </a> <p class=o-caption__title>Te Tatauranga Manu Māra o Aotearoa – tūhuratanga amio</p> <div class=o-caption__description> <div class=c-rich-content> <p>He kohikohi tēnei pāhekoheko i ngā tū momo rauemi ako, whakaako hoki he mea hoahoa hei whakahihiri, hei whakahihiko, hei poipoi anō hoki i ngā wheako ako tino whaikiko nei – me te aronui tonu ki te ao manu ā-rohe e pātata ana ki a koe, otirā, te whai wāhi atu hoki ki Te Tatauranga Manu Māra o <span class=hubs-no-glossarize>Aotearoa</span>.</p> <p>Tīpako i <a href="../../../image_maps/135-te-tatauranga-manu-mara-o-aotearoa-tuhuratanga-amio#more">konei</a> ki te tirotiro i te katoa o te kape tuhi, ngā hononga ki ngā rauemi whakaako me te mōhiohio manatārua</p> <p><a class=hubs-embedded-button href="../../../image_maps/134-the-new-zealand-garden-bird-survey-inquiry-cycle">Tirohia ki te reo Ingarihi</a></p> <p> </p> <h2> </h2> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="c-hubs-block c-hubs-block--standout" data-mce-draggable=true> <h2 class=hubs-block-title>Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa</h2> <div class=hubs-block-content> <p>He wāhanga tēnei tuhinga o tētahi huinga rauemi mā ngā <span class=hubs-no-glossarize>kaiak</span>o me ngā <span class=hubs-no-glossarize>tauir</span>a hei ruku māna ko te <span class=hubs-no-glossarize>akoranga</span>, ko te māramatanga me te whai whakaaro anō ki te ao manu i tō tātou <span class=hubs-no-glossarize>taiao</span>. Anei anō ētahi atu o te huinga rauemi:</p> <ul> <li><a href="../../../resources/3356-manu-onamata-inamata-anamata">Manu – onamata, inamata, ānamata</a></li> <li><a href="../../../resources/3358-nga-urutaunga-me-te-tautohunga-manu">Ngā urutaunga me te tautohunga manu</a></li> <li><a href="../../../resources/3357-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-te-tuhura-raraunga">Te Tatauranga o ngā Manu Māra – he tūhura raraunga</a></li> <li><a href="../../../resources/3359-nga-tohe-tu-ma-o-tatou-manu">Ngā tohe tū mā ō tātou manu</a></li> <li> <a href="../../../resources/3349-yvonne-taura">Yvonne Taura</a> – k<span class=hubs-no-glossarize>airangaha</span>u Māori</li> <li> <a href="../../../resources/3350-milly-grant-mackie">Milly Grant-Mackie</a> – k<span class=hubs-no-glossarize>airangaha</span>u Māori </li> </ul> </div> </div> <div class="c-hubs-block c-hubs-block--idea" data-mce-draggable=true> <h2 class=hubs-block-title>Ngā ihirangi e whai pānga ana</h2> <div class=hubs-block-content> <p>Ka whakarato te tuhinga PLD <a href="../../../resources/3243-new-zealand-garden-bird-survey-a-context-for-learning">Garden Bird Survey – a context for learning</a> i te kōrero mō te rangahau me ngā hononga ki ngā momo rauemi.</p> <p>Me ako mō te papānga o te <a href="../../../resources/75-decline-of-birds-and-pollination">decline of bird populations</a> i <span class=hubs-no-glossarize>Aotearoa</span> ki te tukanga ruinga hae me te ruinga o ngā kākano.</p> <p>Hono atu ki ngā <span class=hubs-no-glossarize>ākonga</span> o te kaupapa <a href="../../../resources/2696-bringing-back-the-birdsong">Kids Restore the Kepler project</a> i a rātou e whakapau kaha ana ki te whakatutuki i tō rātou kaupapa: kia whakahokia te kōkī ki te Ara Kepler.</p> <p>Me ako he pēhea te whakakāwaitanga o ngā manu hei <a href="../../../resources/1166-endemic-native-or-introduced-birds">endemic, native or introduced</a>.</p> </div> </div> <div class="c-hubs-block c-hubs-block--greybox" data-mce-draggable=true> <h2 class=hubs-block-title>Ngā hononga whai hua</h2> <div class=hubs-block-content> <p>Haere ki <a href="https://gardenbirdsurvey.nz/">New Zealand Garden Bird Survey website</a> mō ētahi atu rauemi.</p> <p>Haere ki te paetukutuku o te Environment Foundation mō ētahi mōhiohio e <span class=hubs-no-glossarize>pā</span> ana ki te <a href="https://www.environmentguide.org.nz/issues/biodiversity/maori-and-biodiversity/">Māori and biodiversity</a>.</p> </div> </div> <div class="c-hubs-block c-hubs-block--example" data-mce-draggable=true> <h2 class=hubs-block-title>He Whakamihi</h2> <div class=hubs-block-content> <p>Ko tēnei rauemi i waihangatia i te mahi tahi i a Manaaki W<span class=hubs-no-glossarize>henu</span>a me Te Tatauranga M<span class=hubs-no-glossarize>an</span>u Māra o <span class=hubs-no-glossarize>Aotearoa</span>. </p> </div> </div> <div class=hubs-embed-wrapper data-mce-draggable=true> <div class=hubs-embed data-embed-type=Image data-embed-id=5478 data-embed-path="/images/5478/embed"> <div id=image-5478 class=o-embed-block data-embedded=true data-id=5478 data-model=Image> <div class=o-embed-block__image><a href="../../../images/5478-manaaki-whenua-me-te-tatauranga-manu-mara-o-aotearoa"> <img src="//static.sciencelearn.org.nz/images/images/000/005/478/embed/MWGBS_Logos_TeReoMaori.png?1718337168" alt="Logos of Manaaki Whenua me Te Tatauranga Manu Māra o Aotearoa"> </a></div> <div class=o-caption> <span class="o-media-tag o-icon-rights o-media-tag__rights"> Rights: Manaaki Whenua – Landcare Research </span> <a class="o-button pull-right more-info-button" title="Select for more details on this image and copyright information.<br/>Rights: Manaaki Whenua – Landcare Research" href="../../../images/5478-manaaki-whenua-me-te-tatauranga-manu-mara-o-aotearoa" rel=tooltip> </a> <p class=o-caption__title>Manaaki Whenua me Te Tatauranga Manu Māra o Aotearoa</p> <div class=o-caption__description> <div class=c-rich-content> <p>He whare rangahau Karauna a <a href="https://www.landcareresearch.co.nz/">Manaaki <span class=hubs-no-glossarize>Whenua</span></a>. Ko tāna tino kaupapa ko te whakahau i te auahatanga i <span class=hubs-no-glossarize>roto</span> i te whakahaere i te kanorau koiora me ngā rawa <span class=hubs-no-glossarize>whenua</span>. Ko tētehi kaupapa ā-motu, ko <a href="https://gardenbirdsurvey.nz/">Te Tatauranga o ngā <span class=hubs-no-glossarize>Manu</span> Māra o <span class=hubs-no-glossarize>Aotearoa</span></a>. Ko ngā raraunga e kohia ana mai i ngā <span class=hubs-no-glossarize>kairangahau</span> kirirarau hei awhina i ngā <span class=hubs-no-glossarize>kairangaha</span>u me ngā kaiwhakamahi ki te <span class=hubs-no-glossarize>marama</span> me pehea te oranga, te noho a ngā manu i ngā wero <span class=hubs-no-glossarize>taiao</span>.</p> </div> </div> </div> </div> </div> </div></div> <ol id=footnote></ol> <div class=c-article__social> <script src="https://apis.google.com/js/platform.js" async defer></script> <g:sharetoclassroom url="https://www.sciencelearn.org.nz/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa" size=32 title="Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa" body="E whai ana Te Tatauranga o ngā Manu Māra o Aotearoa ki te whakamanawa i te kaitiakitanga mā roto i ngā kohakoha pūtaiao kirirarau ki te whakapiki i te mātauranga me te whakamōhiotanga o ngā momo manu ahakoa māori, rāwaho rānei."></g:sharetoclassroom> <div class=social-buttons> <div id=fb-root></div><script src=https://connect.facebook.net/en_US/all.js type='text/javascript'></script><script>FB.init({ appId: 'https://www.facebook.com/plugins/like.php?href=https%3A%2F%2Fwww.sciencelearn.org.nz%2F&width=60&layout=button&action=like&size=small&share=false&height=65&appId', status: true, cookie: true, xfbml: true });</script><div data-send=true data-layout=button_count data-width=450 data-action=like data-font=arial data-colorscheme=light data-show-faces=false data-href="/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa" data-share=false class=fb-like></div> <script src=https://platform.twitter.com/widgets.js type='text/javascript'></script><a data-via=tweetbutton data-text="" data-count=vertical data-lang=en data-related="" class=twitter-share-button href="http://twitter.com/share">Tweet</a> <a count-layout=horizontal class=pin-it-button href="http://pinterest.com/pin/create/button/?description=Pin+Me%21"><img border=0 title="Pin It" src="http://assets.pinterest.com/images/PinExt.png"/></a><script src=https://assets.pinterest.com/js/pinit.js type='text/javascript'></script> </div> </div> <span class=publication-timestamp><span class="o-media-tag o-icon-published">Published 17 June 2024, Updated 5 August 2024</span></span> <a class=publication-reference_guide href="/about/help#referencing"><span class=o-media-tag>Referencing Hub articles</span></a> </div> </div> </div> </div> </div> <ol id=footnote></ol> <div data-articles-path="/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa/related"></div> </div> <div class="c-content-tab__container maramatanga-maori-container"> <div class="wrapper static__spacing" data-adminable=true data-id=3352 data-model=Article data-impression-id=14823 data-impressionable-id=3352 data-impressionable-type=Article id=article-3352> <div data-article-page=true class=wrapper__inner> <div class=wrapper> <div class="wrapper__inner wrapper__inner--relative"> <div class="article article__redesign"> <div class=c-rich-content></div> <ol id=footnote></ol> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="c-content-tab__container glossary-container"><div class="wrapper color__bg--octonary"> <div class=wrapper__inner> <div class=c-glossary__controls> <a href="/glossary"> Go to full glossary </a> <div data-collect-selected data-add-to-collection data-element-id=glossary-term-multi data-collectable-type=GlossaryItem data-collect-id=multi class="c-glossary__controls--collect hidden"> <div class=glossary-collection--btn id=glossary-term-multi--add-btn rel=tooltip title="Add to collection" data-placement=bottom> <i></i> <span>Add 0 items to collection</span> </div> <div class="teachers__add--list glossary-collection--list" id=glossary-term-multi--list> <li class=teachers__add--list__new id=glossary-term-multi--new-btn>+ Create new collection</li> </div> </div> <div class="c-glossary__controls--download hidden" data-download-selected data-selected-ids='[]' data-download-glossary-path="/glossary/download"> <i></i> <span>Download 0 items</span> </div> <div class=c-glossary__controls--download data-download-all> <i></i> Download all </div> </div> <div class="glossary-container-cards c-glossary__cards"> </div> </div> </div></div> <div class="c-content-tab__container related-topics-concepts-container"></div> <div data-admin-tab=true data-path="/admin_tab" style="display:none;"> </div> <div class="wrapper color__bg--primary"> <div class=wrapper__inner> <div class=footer__sub> <div class=footer__sub--item> <div class="footer__sub--item__content footer__sub--item__social"> <ul> <li><a href="https://twitter.com/NZScienceLearn" class=footer__sub--item__social--tw>Twitter</a></li> <li><a href="https://nz.pinterest.com/nzsciencelearn/" title="" class=footer__sub--item__social--pn>Pinterest</a></li> <li><a href="https://www.facebook.com/nzsciencelearn" title="" class=footer__sub--item__social--fb>Facebook</a></li> <li><a href="https://www.instagram.com/sciencelearninghubnz/" title="" class=footer__sub--item__social--in>Instagram</a></li> </ul> </div> </div> <div class=footer__sub--item> <div class="footer__sub--item__content footer__sub--item__contact"> <h5><a href="mailto:enquiries@sciencelearn.org.nz">Email Us</a></h5> </div> </div> <div class=footer__sub--item> <div class="footer__sub--item__content footer__sub--item__form"> <form id=js-newsletter-subscribe method=POST action="/newsletter/subscribe"> <input type=email id=js-subscribe-email name=email_address required placeholder="Your email address"/> <input type=submit value="Subscribe to our newsletter"/> </form> <p>See our newsletters <a href="/news?news_type=newsletter" title="View news">here</a>.</p> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="wrapper color__bg--nonary"> <div class=wrapper__inner> <footer class=footer> <div class=footer__sitemap> <ul> <li><a href="/events" id=events_footer-menu_button title="">News and Events</a></li><li><a href="/pages/about" title="">About</a></li><li><a href="/about/contact-us" title="Contact us">Contact us</a></li><li><a href="/about/privacy" title=Privacy>Privacy</a></li><li><a href="/about/copyright" title=Copyright>Copyright</a></li><li><a href="/about/help" title=Help>Help</a></li> </ul> </div> <div class=footer__logos> <div class="footer__logos--logo footer__logos--logo__science"> <a href="/" title="Science Learning Hubs"> </a> </div><div class="footer__logos--logo footer__logos--logo__curious"> <a href="//www.mbie.govt.nz/science-and-technology/science-and-innovation/funding-information-and-opportunities/investment-funds/curious-minds/a-nation-of-curious-minds-he-whenua-hihiri-i-te-mahara" title="Curious Minds New Zealand" target=_blank> <span>Curious Minds is a Government initiative jointly led by the Ministry of Business, Innovation and Employment, the Ministry of Education and the Office of the Prime Minister’s Chief Science Advisor.</span> </a> </div><div class="footer__logos--logo footer__logos--logo__gov"> <a href="//www.govt.nz/" title="New Zealand Government" target=_blank> </a> </div> </div> <div class=footer__small> <small>Science Learning Hub – Pokapū Akoranga Pūtaiao © 2007-2025 The University of Waikato Te Whare Wānanga o Waikato</small> </div> </footer> </div> </div> <div id=short-survey class=c-modal style="display: none;" data-frequency=50 data-survey-id=KO9lsf data-yes-to-seen=Yes> <div class=c-modal__body> <button id=close-short-survey class=c-modal__close><i class="fa fa-times-circle-o" aria-hidden=true></i></button> <h2>Would you like to take a short survey?</h2> <p>This survey will open in a new tab and you can fill it out after your visit to the site.</p> <button id=take-short-survey class=short-survey-reply>Yes</button> <button id=decline-short-survey class=short-survey-reply>No</button> </div> <div class=c-modal__overlay></div> </div> <script src="https://browser.sentry-cdn.com/7.0.0/bundle.tracing.min.js" integrity="sha384-+zViWRWnRAkk9/+V2CRRVm1tuQEGGqye3jiEC8SDdjaOyzmv86+kvpl6NnRy9QIF" crossorigin=anonymous></script> <script> const production = true; const ignoreSnippets = [ 'model-viewer', 'widgets.js', 'pinit.js', 'sfops.ru', 'e.Tooltipster.reposition', 'inspectlet.js', /^(The image).*(failed to load\.)$/ ]; Sentry.init({ dsn: "https://9ba2c3ed182645a58dce5e30d6752e32@o923914.ingest.sentry.io/5980070", environment: production ? 'production' : 'staging', integrations: [new Sentry.BrowserTracing()], // Ignore errors is checked first, ignore here if error is specific enough // This does NOT check the stack, only the exception type/value (or message if type/value is missing ignoreErrors: [ 'privateSpecialRepair is not defined', 'The images never seemed to finish loading.', "Cannot read properties of null (reading 'definition')", // glossary, doesn't seem to cause issues? "null is not an object (evaluating 'a.definition')", // glossary, doesn't seem to cause issues? "Unexpected token '<'", // pinterest + twitter errors "Can't find variable: _", // _.throttle '__show__deepen is not defined', // UCBrowser issue 'model-viewer', // errors without stack trace, try ignore here 'pinit.js', // errors without stack trace, try ignore here 'widgets.js' // errors without stack trace, try ignore here ], // This is the last step, try filter earlier if possible beforeSend(event, hint) { // Yeti crawler, causes many errors if (window.navigator.userAgent.indexOf('Yeti') !== -1) return null; let message = hint?.originalException?.stack || hint?.originalException?.message; // stack matches an ignore snippet, don't log to error if (message && ignoreSnippets.some(s => message.includes(s))) { return null; } return event; }, // Set to 1.0 to capture 100%, 0.1 to capture 10% (etc) // We recommend adjusting this value in production tracesSampleRate: production ? 0.0001 : 1.0 }); </script> <script src="//ajax.googleapis.com/ajax/libs/jquery/1.12.4/jquery.min.js" force=true></script> <script> //<![CDATA[ window.jQuery || document.write(unescape('%3Cscript src="/assets/jquery-58800d70d79a8c5ae574e497e750d1d3832fffe4cfc9ab262b810a3734f0d454.js" force="true">%3C/script>')) //]]> </script> <script src="/assets/dependencies-18b336d25fe2ce4cb7f9c545c9fec082fb31be8f36fa2a12c0940db26675e93d.js"></script> <script src="/assets/application-2273db69733b8591aed2cbc139f212d493be7c777e92918b912ce83d14ada1c8.js"></script> <script src="/assets/teacher-c796ddc5a920e2e212f2ba336afd2e542614c1a02937ede73fd2b8f9f65f1bc0.js"></script> <script type=module src="https://unpkg.com/@google/model-viewer/dist/model-viewer.min.js"></script> <script type="text/javascript" id=inspectletjs> window.__insp = window.__insp || []; __insp.push(['wid', 724473674]); (function() { function ldinsp(){if(typeof window.__inspld != "undefined") return; window.__inspld = 1; var insp = document.createElement('script'); insp.type = 'text/javascript'; insp.async = true; insp.id = "inspsync"; insp.src = ('https:' == document.location.protocol ? 'https' : 'http') + '://cdn.inspectlet.com/inspectlet.js'; var x = document.getElementsByTagName('script')[0]; x.parentNode.insertBefore(insp, x); }; setTimeout(ldinsp, 500); document.readyState != "complete" ? (window.attachEvent ? window.attachEvent('onload', ldinsp) : window.addEventListener('load', ldinsp, false)) : ldinsp(); })(); </script> <script type="text/javascript"> window.onUsersnapCXLoad = function(api) { api.init(); } var script = document.createElement('script'); script.defer = 1; script.src = 'https://widget.usersnap.com/global/load/ff11ec43-3ebc-41fc-a53e-5524a2ba68d9?onload=onUsersnapCXLoad'; document.getElementsByTagName('head')[0].appendChild(script); </script> <script type="application/ld+json"> { "@context": "http://schema.org", "@type": "WebSite", "url": "https://www.sciencelearn.org.nz/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa", "potentialAction": { "@type": "SearchAction", "target": "https://www.sciencelearn.org.nz/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa/search?term={search_term_string}", "query-input": "required name=search_term_string" } } { "@context": "http://schema.org", "@type": "Organization", "url": "https://www.sciencelearn.org.nz/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa", "logo": "https://www.sciencelearn.org.nz/resources/3352-te-tatauranga-o-nga-manu-mara-o-aotearoa/assets/logo-small-db05a57dc80a6893a2936d33d4f6f5f1b95adf4e0e2b6af5097a497d45c54b00.svg" } </script> </body> </html>