CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Matta İncili - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"db7d0bd4-f175-41a8-bc35-a860b5097f61","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Matta_İncili","wgTitle":"Matta İncili","wgCurRevisionId":33940071,"wgRevisionId":33940071,"wgArticleId":172610,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarşiv şablonu wayback bağlantıları","BIBSYS tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NLG tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NSK tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri", "WorldCat-LCCN tanımlayıcısı içeren Vikipedi maddeleri","Matta İncili"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Matta_İncili","wgRelevantArticleId":172610,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":33940071,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false, "wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q392302","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"}; RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/P46.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1694"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/P46.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1130"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="904"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Matta İncili - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/Matta_%C4%B0ncili"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Matta_%C4%B0ncili"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Matta_İncili rootpage-Matta_İncili skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ana menü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z"><span>Anasayfa</span></a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda"><span>Hakkımızda</span></a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at"><span>İçindekiler</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x"><span>Rastgele madde</span></a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik"><span>Seçkin içerik</span></a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler"><span>Yakınımdakiler</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1"><span>Deneme tahtası</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler"><span>Köy çeşmesi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r"><span>Son değişiklikler</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle"><span>Dosya yükle</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir"><span>Topluluk portali</span></a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org"><span>Wikimedia dükkânı</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için"><span>Yardım</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüm</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr" class=""><span>Bağış yapın</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Matta+%C4%B0ncili" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class=""><span>Hesap oluştur</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Matta+%C4%B0ncili" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class=""><span>Oturum aç</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Kişisel araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr"><span>Bağış yapın</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Matta+%C4%B0ncili" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesap oluştur</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Matta+%C4%B0ncili" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Oturum aç</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin"><span>daha fazla bilgi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y"><span>Katkılar</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n"><span>Mesaj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Yazar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Yazar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Yazar</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Yazar-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Yazar alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Yazar-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kutsal_Kitap'ın_tanıklığı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kutsal_Kitap'ın_tanıklığı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Kutsal Kitap'ın tanıklığı</span> </div> </a> <ul id="toc-Kutsal_Kitap'ın_tanıklığı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tarihin_tanıklığı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarihin_tanıklığı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Tarihin tanıklığı</span> </div> </a> <ul id="toc-Tarihin_tanıklığı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tarih_ve_Yer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarih_ve_Yer"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Tarih ve Yer</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tarih_ve_Yer-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Tarih ve Yer alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Tarih_ve_Yer-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kutsal_Kitap'ın_tanıklığı_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kutsal_Kitap'ın_tanıklığı_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Kutsal Kitap'ın tanıklığı</span> </div> </a> <ul id="toc-Kutsal_Kitap'ın_tanıklığı_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tarihin_tanıklığı_ve_dinbilimcilerin_görüşü" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarihin_tanıklığı_ve_dinbilimcilerin_görüşü"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Tarihin tanıklığı ve dinbilimcilerin görüşü</span> </div> </a> <ul id="toc-Tarihin_tanıklığı_ve_dinbilimcilerin_görüşü-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kanon_Dizileri_ve_El_Yazmaları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanon_Dizileri_ve_El_Yazmaları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Kanon Dizileri ve El Yazmaları</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kanon_Dizileri_ve_El_Yazmaları-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Kanon Dizileri ve El Yazmaları alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Kanon_Dizileri_ve_El_Yazmaları-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kanon_Dizileri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanon_Dizileri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Kanon Dizileri</span> </div> </a> <ul id="toc-Kanon_Dizileri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Papirüs_El_Yazmaları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Papirüs_El_Yazmaları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Papirüs El Yazmaları</span> </div> </a> <ul id="toc-Papirüs_El_Yazmaları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vellum_ve_Deri_El_Yazmaları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vellum_ve_Deri_El_Yazmaları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Vellum ve Deri El Yazmaları</span> </div> </a> <ul id="toc-Vellum_ve_Deri_El_Yazmaları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bölümleme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bölümleme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Bölümleme</span> </div> </a> <ul id="toc-Bölümleme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İçerik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#İçerik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>İçerik</span> </div> </a> <ul id="toc-İçerik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Kaynakça</span> </div> </a> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dış_bağlantılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dış_bağlantılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Dış bağlantılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Dış_bağlantılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Matta İncili</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 123 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-123" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">123 dil</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Evangelie_volgens_Matteus" title="Evangelie volgens Matteus - Afrikaanca" lang="af" hreflang="af" data-title="Evangelie volgens Matteus" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaanca" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9B%E1%89%B4%E1%8B%8E%E1%88%B5_%E1%8B%88%E1%8A%95%E1%8C%8C%E1%88%8D" title="የማቴዎስ ወንጌል - Amharca" lang="am" hreflang="am" data-title="የማቴዎስ ወንጌል" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amharca" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Godspell_Mattheus" title="Godspell Mattheus - Eski İngilizce" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Godspell Mattheus" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Eski İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D9%86%D8%AC%D9%8A%D9%84_%D9%85%D8%AA%D9%89" title="إنجيل متى - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إنجيل متى" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9F%DC%AA%DC%98%DC%99%DC%98%DC%AC%DC%90_%DC%95%DC%A1%DC%AC%DC%9D" title="ܟܪܘܙܘܬܐ ܕܡܬܝ - Aramice" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܟܪܘܙܘܬܐ ܕܡܬܝ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramice" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%8A%D9%84_%D9%85%D8%AA%D9%89" title="انجيل متى - Mısır Arapçası" lang="arz" hreflang="arz" data-title="انجيل متى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Mısır Arapçası" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Evanxeliu_de_Mat%C3%A9u" title="Evanxeliu de Matéu - Asturyasça" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Evanxeliu de Matéu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturyasça" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Matfey_%C4%B0ncili" title="Matfey İncili - Azerbaycan dili" lang="az" hreflang="az" data-title="Matfey İncili" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaycan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="متی اینجیلی - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="متی اینجیلی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Evangelium_noch_Matth%C3%A4us" title="Evangelium noch Matthäus - Bavyera dili" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Evangelium noch Matthäus" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavyera dili" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Buku_Mateus" title="Buku Mateus - Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Buku Mateus" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BB%D0%B5_%D0%9C%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%B5%D1%8F_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B5_%D0%94%D0%B0%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%86%D0%B5" title="Паводле Матфея Святое Дабравесце - Belarusça" lang="be" hreflang="be" data-title="Паводле Матфея Святое Дабравесце" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusça" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BB%D0%B5_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BB%D0%B5_%D0%9C%D0%B0%D1%86%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%8F" title="Эвангельле паводле Мацьвея - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Эвангельле паводле Мацьвея" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D0%BE%D1%82_%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B9" title="Евангелие от Матей - Bulgarca" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Евангелие от Матей" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarca" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%81_%E0%A6%AE%E0%A6%A5%E0%A6%BF_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%96%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="সাধু মথি লিখিত সুসমাচার - Bengalce" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সাধু মথি লিখিত সুসমাচার" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalce" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BC%84%E0%BC%85%E0%BC%8D%E0%BC%8D_%E0%BD%98%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%90%E0%BD%B1%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BE%B2%E0%BD%B2%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BD%A0%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A0%E0%BD%95%E0%BE%B2%E0%BD%B2%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BD%9F%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BD%9E%E0%BD%B4%E0%BD%82%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BD%BC%E0%BC%8D%E0%BC%8D" title="༄༅།། མད་ཐཱ་བྲིས་པའི་འཕྲིན་བཟང་བཞུགས་སོ།། - Tibetçe" lang="bo" hreflang="bo" data-title="༄༅།། མད་ཐཱ་བྲིས་པའི་འཕྲིན་བཟང་བཞུགས་སོ།།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetçe" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Aviel_Mazhev" title="Aviel Mazhev - Bretonca" lang="br" hreflang="br" data-title="Aviel Mazhev" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretonca" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Mateju" title="Evanđelje po Mateju - Boşnakça" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Evanđelje po Mateju" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Boşnakça" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Evangeli_segons_Mateu" title="Evangeli segons Mateu - Katalanca" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Evangeli segons Mateu" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanca" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/M%C4%81-t%C3%A1i_H%C3%B3k_%C4%ACng" title="Mā-tái Hók Ĭng - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Mā-tái Hók Ĭng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Mateo" title="Ebanghelyo ni Mateo - Sebuano dili" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Ebanghelyo ni Mateo" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Sebuano dili" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%8C%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D9%85%DB%95%D8%AA%D8%A7" title="ئینجیلی مەتا - Orta Kürtçe" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئینجیلی مەتا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Orta Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Evangelium_podle_Matou%C5%A1e" title="Evangelium podle Matouše - Çekçe" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Evangelium podle Matouše" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Çekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Ewanieli%C3%B4_wedle_swi%C3%A3t%C3%A9g%C3%B2_Mate%C3%B9sza" title="Ewanieliô wedle swiãtégò Mateùsza - Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Ewanieliô wedle swiãtégò Mateùsza" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Efengyl_yn_%C3%B4l_Mathew" title="Yr Efengyl yn ôl Mathew - Galce" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Efengyl yn ôl Mathew" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Galce" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Matth%C3%A6usevangeliet" title="Matthæusevangeliet - Danca" lang="da" hreflang="da" data-title="Matthæusevangeliet" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danca" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Evangelium_nach_Matth%C3%A4us" title="Evangelium nach Matthäus - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Evangelium nach Matthäus" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Evangeliom_sw%C4%9Btego_Matthejusa" title="Evangeliom swětego Matthejusa - Aşağı Sorbça" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Evangeliom swětego Matthejusa" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Aşağı Sorbça" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CE%9C%CE%B1%CF%84%CE%B8%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%BD_%CE%95%CF%85%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%BD" title="Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον - Yunanca" lang="el" hreflang="el" data-title="Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunanca" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_Matthew" title="Gospel of Matthew - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="Gospel of Matthew" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Evangelio_la%C5%AD_Mateo" title="Evangelio laŭ Mateo - Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Evangelio laŭ Mateo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Evangelio_de_Mateo" title="Evangelio de Mateo - İspanyolca" lang="es" hreflang="es" data-title="Evangelio de Mateo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="İspanyolca" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Matteuse_evangeelium" title="Matteuse evangeelium - Estonca" lang="et" hreflang="et" data-title="Matteuse evangeelium" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonca" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mateoren_ebanjelioa" title="Mateoren ebanjelioa - Baskça" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mateoren ebanjelioa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskça" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%AA%DB%8C" title="انجیل متی - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="انجیل متی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Evankeliumi_Matteuksen_mukaan" title="Evankeliumi Matteuksen mukaan - Fince" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Evankeliumi Matteuksen mukaan" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fince" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ai_Tukutuku-vinaka_sa_vola_ko_Maciu" title="Ai Tukutuku-vinaka sa vola ko Maciu - Fiji dili" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ai Tukutuku-vinaka sa vola ko Maciu" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Fiji dili" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89vangile_selon_Matthieu" title="Évangile selon Matthieu - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Évangile selon Matthieu" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Vanzeli_di_Matieu" title="Vanzeli di Matieu - Friuli dili" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Vanzeli di Matieu" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friuli dili" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Evangeelje_fan_Matt%C3%A9us" title="Evangeelje fan Mattéus - Batı Frizcesi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Evangeelje fan Mattéus" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Batı Frizcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Soisc%C3%A9al_Mhatha" title="Soiscéal Mhatha - İrlandaca" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Soiscéal Mhatha" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="İrlandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Soisgeul_Mhata" title="Soisgeul Mhata - İskoç Gaelcesi" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Soisgeul Mhata" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="İskoç Gaelcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Evanxeo_de_Mateu" title="Evanxeo de Mateu - Galiçyaca" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Evanxeo de Mateu" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galiçyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%BE_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%82_%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%9C%E0%A5%82_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%82_%E0%A4%B6%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="मातेवा पर्माणें जेजू क्रिसताचें शुभवर्तमान - Goa Konkanicesi" lang="gom" hreflang="gom" data-title="मातेवा पर्माणें जेजू क्रिसताचें शुभवर्तमान" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goa Konkanicesi" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%85%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B2%F0%90%8C%B2%F0%90%8C%B4%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%BE%F0%90%8D%89_%F0%90%8C%B8%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B7_%F0%90%8C%BC%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%84%F0%90%8C%B8%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BF_%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%83%F0%90%8D%84%F0%90%8D%89%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B4%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%B8" title="𐌰𐌹𐍅𐌰𐌲𐌲𐌴𐌻𐌾𐍉 𐌸𐌰𐌹𐍂𐌷 𐌼𐌰𐍄𐌸𐌹𐌰𐌿 𐌰𐌽𐌰𐍃𐍄𐍉𐌳𐌴𐌹𐌸 - Gotça" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌰𐌹𐍅𐌰𐌲𐌲𐌴𐌻𐌾𐍉 𐌸𐌰𐌹𐍂𐌷 𐌼𐌰𐍄𐌸𐌹𐌰𐌿 𐌰𐌽𐌰𐍃𐍄𐍉𐌳𐌴𐌹𐌸" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gotça" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Matiyu" title="Matiyu - Hausa dili" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Matiyu" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa dili" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/M%C3%A2-thai-fuk-y%C3%AEm" title="Mâ-thai-fuk-yîm - Hakka Çincesi" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Mâ-thai-fuk-yîm" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%91%D7%A9%D7%95%D7%A8%D7%94_%D7%A2%D7%9C-%D7%A4%D7%99_%D7%9E%D7%AA%D7%99" title="הבשורה על-פי מתי - İbranice" lang="he" hreflang="he" data-title="הבשורה על-פי מתי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="İbranice" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="मत्ती का सुसमाचार - Hintçe" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मत्ती का सुसमाचार" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hintçe" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Mateju" title="Evanđelje po Mateju - Hırvatça" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Evanđelje po Mateju" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hırvatça" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Ewangelij_po_Mateju" title="Ewangelij po Mateju - Yukarı Sorbça" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Ewangelij po Mateju" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Yukarı Sorbça" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Matye" title="Matye - Haiti Kreyolu" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Matye" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haiti Kreyolu" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1t%C3%A9_evang%C3%A9liuma" title="Máté evangéliuma - Macarca" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Máté evangéliuma" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Macarca" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%84%D5%A1%D5%BF%D5%A9%D5%A5%D5%B8%D5%BD%D5%AB" title="Ավետարան ըստ Մատթեոսի - Ermenice" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ավետարան ըստ Մատթեոսի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Ermenice" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Evangelio_secundo_Mattheo" title="Evangelio secundo Mattheo - İnterlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Evangelio secundo Mattheo" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="İnterlingua" class="interlanguage-link-target"><span>İnterlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Injil_Matthew" title="Injil Matthew - Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Injil Matthew" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Injil_Matius" title="Injil Matius - Endonezce" lang="id" hreflang="id" data-title="Injil Matius" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Endonezce" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Vangelo_secondo_Matteo" title="Vangelo secondo Matteo - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Vangelo secondo Matteo" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9E%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%81%AB%E3%82%88%E3%82%8B%E7%A6%8F%E9%9F%B3%E6%9B%B8" title="マタイによる福音書 - Japonca" lang="ja" hreflang="ja" data-title="マタイによる福音書" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japonca" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Injil_Matius" title="Injil Matius - Cava dili" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Injil Matius" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Cava dili" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90" title="მათეს სახარება - Gürcüce" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მათეს სახარება" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gürcüce" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Евангелия - Kazakça" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Евангелия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakça" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A7%88%ED%83%9C%EC%98%A4%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="마태오의 복음서 - Korece" lang="ko" hreflang="ko" data-title="마태오의 복음서" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korece" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Evangelium_secundum_Matthaeum" title="Evangelium secundum Matthaeum - Latince" lang="la" hreflang="la" data-title="Evangelium secundum Matthaeum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latince" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/L%27Evangel_del_Matee" title="L'Evangel del Matee - Lombardça" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="L'Evangel del Matee" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardça" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Sango_Malamu_ya_Mati%C3%A9" title="Sango Malamu ya Matié - Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Sango Malamu ya Matié" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Evangelija_pagal_Mat%C4%85" title="Evangelija pagal Matą - Litvanca" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Evangelija pagal Matą" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litvanca" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Mateja_eva%C5%86%C4%A3%C4%93lijs" title="Mateja evaņģēlijs - Letonca" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Mateja evaņģēlijs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Letonca" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Filazantsara_araka_an%27_i_Matio" title="Filazantsara araka an' i Matio - Malgaşça" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Filazantsara araka an' i Matio" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malgaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B4_%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%98" title="Евангелие според Матеј - Makedonca" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Евангелие според Матеј" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Makedonca" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF_%E0%B4%8E%E0%B4%B4%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B6%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%82" title="മത്തായി എഴുതിയ സുവിശേഷം - Malayalam dili" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മത്തായി എഴുതിയ സുവിശേഷം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam dili" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Матай - Moğolca" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Матай" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Moğolca" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Injil_Matius" title="Injil Matius - Malayca" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Injil Matius" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malayca" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BF%E1%80%B2%E1%80%81%E1%80%9B%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%9D%E1%80%84%E1%80%BA" title="ရှင်မဿဲခရစ်ဝင် - Birman dili" lang="my" hreflang="my" data-title="ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birman dili" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Matth%C3%A4usevangelium" title="Matthäusevangelium - Aşağı Almanca" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Matthäusevangelium" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Aşağı Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ng mw-list-item"><a href="https://ng.wikipedia.org/wiki/Mateus" title="Mateus - Ndonga" lang="ng" hreflang="ng" data-title="Mateus" data-language-autonym="Oshiwambo" data-language-local-name="Ndonga" class="interlanguage-link-target"><span>Oshiwambo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Evangelie_volgens_Matte%C3%BCs" title="Evangelie volgens Matteüs - Felemenkçe" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Evangelie volgens Matteüs" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Felemenkçe" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Evangeliet_etter_Matteus" title="Evangeliet etter Matteus - Norveççe Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Evangeliet etter Matteus" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norveççe Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Evangeliet_etter_Matteus" title="Evangeliet etter Matteus - Norveççe Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Evangeliet etter Matteus" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norveççe Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/L%27_s%C3%A2int_%C3%A9v%C3%A0ngile_si%C3%A9v%C3%A0nt_s%C3%A2int_Makyu" title="L' sâint évàngile siévànt sâint Makyu - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="L' sâint évàngile siévànt sâint Makyu" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Evang%C3%A8li_segon_Mat%C3%A8u" title="Evangèli segon Matèu - Oksitan dili" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Evangèli segon Matèu" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Oksitan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%B5%D0%B9%D1%8B_%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8" title="Матфейы Евангели - Osetçe" lang="os" hreflang="os" data-title="Матфейы Евангели" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Osetçe" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Mateo" title="Mateo - Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Mateo" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/%C3%89vangile_eslon_Matiu" title="Évangile eslon Matiu - Picard Dili" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Évangile eslon Matiu" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza - Lehçe" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ewangelia Mateusza" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Lehçe" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="متی دی انجیل - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="متی دی انجیل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Evangelho_segundo_Mateus" title="Evangelho segundo Mateus - Portekizce" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Evangelho segundo Mateus" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portekizce" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Mathiyup_qillqasqan" title="Mathiyup qillqasqan - Keçuva dili" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Mathiyup qillqasqan" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Keçuva dili" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Evanghelia_dup%C4%83_Matei" title="Evanghelia după Matei - Rumence" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Evanghelia după Matei" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumence" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D0%BE%D1%82_%D0%9C%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%B5%D1%8F" title="Евангелие от Матфея - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Евангелие от Матфея" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Igitabo_cya_Matayo" title="Igitabo cya Matayo - Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Igitabo cya Matayo" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Vancelu_di_Matteu" title="Vancelu di Matteu - Sicilyaca" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Vancelu di Matteu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sicilyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Mateju" title="Evanđelje po Mateju - Sırp-Hırvat Dili" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Evanđelje po Mateju" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Sırp-Hırvat Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%94%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E0%B6%B0%E0%B7%80%E0%B7%96_%E0%B6%B8%E0%B6%AD%E0%B7%99%E0%B7%80%E0%B7%8A_%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%9C%E0%B7%9A_%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%82%E0%B6%A0%E0%B7%92%E0%B6%BA" title="ශුද්ධවූ මතෙව් තුමාගේ සුභාරංචිය - Sinhali dili" lang="si" hreflang="si" data-title="ශුද්ධවූ මතෙව් තුමාගේ සුභාරංචිය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Sinhali dili" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_Matthew" title="Gospel of Matthew - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Gospel of Matthew" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Evanjelium_pod%C4%BEa_Mat%C3%BA%C5%A1a" title="Evanjelium podľa Matúša - Slovakça" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Evanjelium podľa Matúša" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovakça" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="متی دی انجیل - Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="متی دی انجیل" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Evangelij_po_Mateju" title="Evangelij po Mateju - Slovence" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Evangelij po Mateju" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovence" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/O_le_Evagelia_a_Mataio" title="O le Evagelia a Mataio - Samoa dili" lang="sm" hreflang="sm" data-title="O le Evagelia a Mataio" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Samoa dili" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Vhangeri_ra_Mateo" title="Vhangeri ra Mateo - Şona dili" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Vhangeri ra Mateo" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Şona dili" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ungjilli_i_Mateut" title="Ungjilli i Mateut - Arnavutça" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ungjilli i Mateut" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Arnavutça" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%92%D0%B5%D1%99%D0%B5_%D0%BF%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%98%D1%83" title="Јеванђеље по Матеју - Sırpça" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јеванђеље по Матеју" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Sırpça" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Matteusevangeliet" title="Matteusevangeliet - İsveççe" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Matteusevangeliet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="İsveççe" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Injili_ya_Mathayo" title="Injili ya Mathayo - Svahili dili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Injili ya Mathayo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Svahili dili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%87%E0%AE%AF%E0%AF%81_%E0%AE%A8%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%86%E0%AE%AF%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BF" title="மத்தேயு நற்செய்தி - Tamilce" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மத்தேயு நற்செய்தி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamilce" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%8D%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%A7" title="พระวรสารนักบุญมัทธิว - Tayca" lang="th" hreflang="th" data-title="พระวรสารนักบุญมัทธิว" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tayca" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Mateo" title="Ebanghelyo ni Mateo - Tagalogca" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ebanghelyo ni Mateo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalogca" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Mateo" title="Mateo - Tvi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Mateo" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="Tvi" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/Metta_bayan_qilghan_xush_xewer" title="Metta bayan qilghan xush xewer - Uygurca" lang="ug" hreflang="ug" data-title="Metta bayan qilghan xush xewer" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Uygurca" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%84%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%94_%D0%B2%D1%96%D0%B4_%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B2%D1%96%D1%8F" title="Євангеліє від Матвія - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Євангеліє від Матвія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%DB%8C_%DA%A9%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="متی کی انجیل - Urduca" lang="ur" hreflang="ur" data-title="متی کی انجیل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urduca" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ve mw-list-item"><a href="https://ve.wikipedia.org/wiki/Mateo" title="Mateo - Venda dili" lang="ve" hreflang="ve" data-title="Mateo" data-language-autonym="Tshivenda" data-language-local-name="Venda dili" class="interlanguage-link-target"><span>Tshivenda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%BAc_%C3%82m_M%C3%A1tth%C3%AAu" title="Phúc Âm Mátthêu - Vietnamca" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Phúc Âm Mátthêu" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamca" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Evandj%C3%AEle_sint_Mat%C3%AE" title="Evandjîle sint Matî - Valonca" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Evandjîle sint Matî" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Valonca" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Mateo" title="Ebanghelyo ni Mateo - Varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Ebanghelyo ni Mateo" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%A9%AC%E5%A4%AA%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="马太福音 - Wu Çincesi" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="马太福音" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Mateyu" title="Mateyu - Zosa dili" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Mateyu" data-language-autonym="İsiXhosa" data-language-local-name="Zosa dili" class="interlanguage-link-target"><span>İsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ch%C3%ACnrere_M%C3%A1tt%C3%A9%C3%B9" title="Ìhìnrere Máttéù - Yorubaca" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìhìnrere Máttéù" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yorubaca" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Matthe%C3%BCs" title="Mattheüs - Zelandaca" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Mattheüs" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zelandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%A6%AC%E5%A4%AA%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="馬太福音 - Çince" lang="zh" hreflang="zh" data-title="馬太福音" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Çince" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1-th%C3%A0i_Hok-im" title="Má-thài Hok-im - Min Nan Çincesi" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Má-thài Hok-im" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%A6%AC%E5%A4%AA%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="馬太福音 - Kantonca" lang="yue" hreflang="yue" data-title="馬太福音" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonca" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Mathewu" title="Mathewu - Zuluca" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Mathewu" data-language-autonym="İsiZulu" data-language-local-name="Zuluca" class="interlanguage-link-target"><span>İsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q392302#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Matta_%C4%B0ncili" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c"><span>Madde</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Matta_%C4%B0ncili" rel="discussion" title="İçerik ile ilgili tartışma [t]" accesskey="t"><span>Tartışma</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Türkçe</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Matta_%C4%B0ncili"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Matta_%C4%B0ncili"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=history"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/Matta_%C4%B0ncili" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j"><span>Sayfaya bağlantılar</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/Matta_%C4%B0ncili" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k"><span>İlgili değişiklikler</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar" title="Tüm özel sayfaların listesi [q]" accesskey="q"><span>Özel sayfalar</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&oldid=33940071" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı"><span>Kalıcı bağlantı</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi"><span>Sayfa bilgisi</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=Matta_%C4%B0ncili&id=33940071&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi"><span>Bu sayfayı kaynak göster</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMatta_%25C4%25B0ncili"><span>Kısaltılmış URL'yi al</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMatta_%25C4%25B0ncili"><span>Karekodu indir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=Matta+%C4%B0ncili"><span>Bir kitap oluştur</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=Matta_%C4%B0ncili&action=show-download-screen"><span>PDF olarak indir</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p"><span>Basılmaya uygun görünüm</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Gospel_of_Matthew" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-sources mw-list-item"><a href="https://wikisource.org/wiki/Gospel_of_Matthew" hreflang="en"><span>Çokdilli Vikikaynak</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikisource mw-list-item"><a href="https://tr.wikisource.org/wiki/Yeni_Ahit/Matta" hreflang="tr"><span>Vikikaynak</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q392302" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g"><span>Vikiveri ögesi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><table class="toccolours" style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; font-size: 90%; width: 210px;"> <tbody><tr> <th style="background: #ccf; text-align: center; font-size: 110%;"><a href="/wiki/Yeni_Ahit" title="Yeni Ahit">Yeni Ahit</a> </th></tr> <tr> <td><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:P46.jpg" class="mw-file-description" title="2. Korintliler, MS 175-225"><img alt="2. Korintliler, MS 175-225" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/P46.jpg/170px-P46.jpg" decoding="async" width="170" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/P46.jpg/255px-P46.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/P46.jpg/340px-P46.jpg 2x" data-file-width="580" data-file-height="819" /></a><figcaption>2. Korintliler, MS 175-225</figcaption></figure> </td></tr> <tr> <td style="background: #ccf; font-size: 100%; text-align: center;"><b><a href="/wiki/%C4%B0ncil" title="İncil">İnciller</a></b> </td></tr> <tr> <td style="font-size: 90%; text-align: center;"><a class="mw-selflink selflink">Matta</a> - <a href="/wiki/Markos_%C4%B0ncili" title="Markos İncili">Markos</a> - <a href="/wiki/Luka_%C4%B0ncili" title="Luka İncili">Luka</a> - <a href="/wiki/Yuhanna_%C4%B0ncili" title="Yuhanna İncili">Yuhanna</a> </td></tr> <tr> <td style="background: #ccf; font-size: 100%; text-align: center;"><b>İlk Hristiyanların tarihi</b> </td></tr> <tr> <td style="font-size: 90%; text-align: center;"><a href="/wiki/El%C3%A7ilerin_%C4%B0%C5%9Fleri" title="Elçilerin İşleri">Elçilerin İşleri</a> </td></tr> <tr> <td style="background: #ccf; font-size: 100%; text-align: center;"><b><a href="/wiki/Pavlus%27un_mektuplar%C4%B1" title="Pavlus'un mektupları">Pavlus'un mektupları</a> </b> </td></tr> <tr> <td style="font-size: 90%; text-align: center;"> <p><a href="/wiki/Romal%C4%B1lara_Mektup" title="Romalılara Mektup">Romalılar</a> · <a href="/wiki/1._Korintliler" title="1. Korintliler">1. Korintliler</a> <br /> <a href="/wiki/2._Korintliler" title="2. Korintliler">2. Korintliler</a> · <a href="/wiki/Galatyal%C4%B1lara_Mektup" title="Galatyalılara Mektup">Galatyalılar</a> <br /> <a href="/wiki/Efeslilere_Mektup" title="Efeslilere Mektup">Efesliler</a> · <a href="/wiki/Filipililere_Mektup" title="Filipililere Mektup">Filipililer</a> <br /> <a href="/wiki/Koloselilere_Mektup" title="Koloselilere Mektup">Koloseliler</a> · <a href="/wiki/1._Selanikliler" title="1. Selanikliler">1. Selanikliler</a> <br /> <a href="/wiki/2._Selanikliler" title="2. Selanikliler">2. Selanikliler</a> · <a href="/wiki/1._Timoteos" title="1. Timoteos">1. Timoteos</a><br /> <a href="/wiki/2._Timoteos" title="2. Timoteos">2. Timoteos</a> · <a href="/wiki/Titus%27a_Mektup" title="Titus'a Mektup">Titus</a> <br /> <a href="/wiki/Filimon%27a_Mektup" title="Filimon'a Mektup">Filimon</a> · <a href="/wiki/%C4%B0branilere_Mektup" title="İbranilere Mektup">İbraniler</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="background: #ccf; font-size: 100%; text-align: center;"><b><a href="/wiki/Katolik_mektuplar" title="Katolik mektuplar">Genel (katolik) mektuplar</a> </b> </td></tr> <tr> <td style="font-size: 90%; text-align: center;"> <p><a href="/wiki/Yakup%27un_Mektubu" title="Yakup'un Mektubu">Yakup</a> · <a href="/wiki/1._Petrus" title="1. Petrus">1. Petrus</a> <br /> <a href="/wiki/2._Petrus" title="2. Petrus">2. Petrus</a> · <a href="/wiki/1._Yuhanna" title="1. Yuhanna">1. Yuhanna</a> <br /> <a href="/wiki/2._Yuhanna" title="2. Yuhanna">2. Yuhanna</a> · <a href="/wiki/3._Yuhanna" title="3. Yuhanna">3. Yuhanna</a><br /> <a href="/wiki/Yahuda%27n%C4%B1n_Mektubu" title="Yahuda'nın Mektubu">Yahuda</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="background: #ccf; font-size: 100%; text-align: center;"><b><a href="/wiki/Apokalipse" title="Apokalipse">Kıyamet</a></b> </td></tr> <tr> <td style="font-size: 90%; text-align: center;"><a href="/wiki/Vahiy_kitab%C4%B1" class="mw-redirect" title="Vahiy kitabı">Vahiy</a> <hr /> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar"><span style="word-spacing:0">Bu kutu: </span><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Yeni_Ahit" title="Şablon:Yeni Ahit"><span title="Bu şablonu görüntüle">görüntüle</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Yeni_Ahit" title="Şablon tartışma:Yeni Ahit"><span title="Bu şablonu tartış">tartış</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Yeni_Ahit&action=edit"><span title="Bu şablonu değiştir">değiştir</span></a></li></ul></div> </td></tr> </tbody></table> <p><br /> <b>Matta İncili</b> (<a href="/wiki/Yunanca" title="Yunanca">Yunanca</a>: τὸ εὐαγγέλιον κατὰ Ματθαῖον, to euangelion kata Matthaion; euaggélion = iyi haber), Kutsal Kitap'ın dizisine ait olan kanonik (= Kutsal Kitap'ın dizisine ait) bir kitaptır. Yunanca Kutsal Yazıların ya da Yeni Ahdin ilk kitabıdır. Bu incilin Matta adlı bir adam tarafından yazıldığı genellikle kabul edilir. </p><p>Matta İncili'nde Tanrı'nın krallığı ve Mesih aracılığıyla mümkün olan kurtuluş hakkındaki sevinçli haber anlatılır.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bu kitap başta Yahudileri düşünerek yazıldı. İbranice Kutsal Yazılardan diğer üç kanonik incilden daha fazla (40 defa) alıntı yapılmıştır. </p><p>• Kitap, İsa'nın M.Ö. 2. yılındaki doğumundan M.S. 33'te göğe çıkmadan hemen önce öğrencileriyle buluşmasına dek geçen olayları anlatır. </p><p>• Matta'nın İncili'nde anlatılanların %42'si diğer üç incilde bulunmaz. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yazar">Yazar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Yazar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yazar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Papyrus_BnF_Suppl._gr._1120_ii_3_(Gregory-Aland_papyrus_P4)_-_Gospel_of_Matthew%27s_title,_euangelion_kata_Maththaion.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Papyrus_BnF_Suppl._gr._1120_ii_3_%28Gregory-Aland_papyrus_P4%29_-_Gospel_of_Matthew%27s_title%2C_euangelion_kata_Maththaion.jpg/400px-Papyrus_BnF_Suppl._gr._1120_ii_3_%28Gregory-Aland_papyrus_P4%29_-_Gospel_of_Matthew%27s_title%2C_euangelion_kata_Maththaion.jpg" decoding="async" width="400" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Papyrus_BnF_Suppl._gr._1120_ii_3_%28Gregory-Aland_papyrus_P4%29_-_Gospel_of_Matthew%27s_title%2C_euangelion_kata_Maththaion.jpg/600px-Papyrus_BnF_Suppl._gr._1120_ii_3_%28Gregory-Aland_papyrus_P4%29_-_Gospel_of_Matthew%27s_title%2C_euangelion_kata_Maththaion.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/Papyrus_BnF_Suppl._gr._1120_ii_3_%28Gregory-Aland_papyrus_P4%29_-_Gospel_of_Matthew%27s_title%2C_euangelion_kata_Maththaion.jpg 2x" data-file-width="756" data-file-height="215" /></a><figcaption>Matta İncilinin ön tarafı „euangelion kata Maththaion“ (2. ya da 3. yüzyıl)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kutsal_Kitap'ın_tanıklığı"><span id="Kutsal_Kitap.27.C4.B1n_tan.C4.B1kl.C4.B1.C4.9F.C4.B1"></span>Kutsal Kitap'ın tanıklığı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: Kutsal Kitap'ın tanıklığı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kutsal Kitap'ın tanıklığı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Yazarın adı <a href="/wiki/%C4%B0branice" title="İbranice">İbranice</a> “Mattitya” isminin kısaltılmış halidir ve muhtemelen “Yehova’nın [Tanrı'nın] Hediyesi” anlamına gelir. Matta'nın diğer bir adı da Levi'ydi ve Alfeos'un oğluydu. Matta İsa'nın seçtiği 12 elçiden (Yunanca: <i>άποστόλουϛ</i> [apostolous] = gönderilen) biriydi (Luka 6:13-16). Böylece kaleme aldığı olayların görgü tanığı idi. </p><p>İsa Filistin'i dolaşırken insanlara 'iyi haber'i duyurdu ve Matta da bu işe katıldı. İsa onu “takipçim ol” diyerek çağırdığı zaman Matta vakit kaybetmeden hemen olumlu bir karşılık verdi (<a href="/w/index.php?title=Matta%27n%C4%B1n_b%C3%B6l%C3%BCmleri_ve_konular%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matta'nın bölümleri ve konuları (sayfa mevcut değil)">Matta'nın bölümleri ve konuları</a>Matta 9. Bölüm 9. Kısmı; Markos 2:14; Luka 5:27-32). </p><p><a href="/wiki/Matta" class="mw-disambig" title="Matta">Matta</a> İsa'nın öğrencisi olmadan önce Romalılar için çalışan bir vergi memuruydu. Vergi toplayan bir memur olmak Yahudilerin nefret ettiği bir işti. Çünkü onlara özgür bir halk olmadıklarını fakat Roma İmparatorluğu'nun boyunduruğu altında olduklarını hatırlatıyordu. Matta bir vergi tahsildarı olduğu için para, rakam ya da bir şeyin değeri söz konusu olduğunda net bilgiler verir (Matta 17:27; 26:15; 27:3). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tarihin_tanıklığı"><span id="Tarihin_tan.C4.B1kl.C4.B1.C4.9F.C4.B1"></span>Tarihin tanıklığı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: Tarihin tanıklığı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tarihin tanıklığı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bu İncil kaydında Matta yazar olarak belirtilmez. Fakat ilk kilise tarihçileri Matta'nın bu incilin yazarı olduğunda fikir birliği içindedirler. </p><p>M.S. 2. yüzyılın başlarında yaşamış olan piskopos <a href="/wiki/Hierapolisli_Papias" title="Hierapolisli Papias">Hierapolisli Papias</a> (M.S. 60-163) ilk olarak bu incilin Matta tarafından yazıldığını kabul eder. O şöyle yazdı: „Matta [Efendinin] sözleri İbranicede derledi ve herkes yapabildiği kadar onları çevirdi.“<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bir başvuru kitabı şunu açıklar: “İustinos, Diognetos’a Mektup’un yazarı, … Hegesippos, İrenaeus, Tatianos, Athenagoras, Theophilos, Clemens, Tertullianus ve Origenes Matta’dan alıntı yapmışlardır. Sadece alıntılar değil bunların yapılma tarzı, ayrıca kayda rahatlıkla, herkesçe kabul edilen bir otorite olarak başvurulması ve kayıtla ilgili hiçbir kuşku belirtisi bulunmaması, elimizdeki kitapta ciddi bir değişiklik yapılmadığını gösterir.”<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Matta'nın incilini ilk olarak o dönemin İbranicesiyle yazıp daha sonra Yunancaya tercüme ettiğine dair daha çok kanıtlar vardır: </p><p><a href="/wiki/Eusebios" title="Eusebios">Eusebios</a> (M.S. 260/264-339/340), <a href="/wiki/Origenes" title="Origenes">Origenes</a>’in (M.S. 185-253/254) inciller hakkında söylediği şu sözleri alıntılar: “İlk İncili . . . . Matta kaleme aldı. . . . . Bu İncili Yahudilikten gelen imanlılar için İbranice olarak yazdı.”<sup id="cite_ref-Eusebios_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Eusebios-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>İlk kilise tarihçilerinden biri olan <a href="/wiki/Hieronymus" title="Hieronymus">Hieronymus</a> (M.S. 347-420) şöyle der: “Vergi tahsildarıyken elçi seçilen, diğer adı da Levi olan Matta, Mesih hakkındaki İncili ilk olarak İbrani dili ve yazı karakteriyle, iman etmiş sünnetliler için Yahudiye’de kaleme almıştır”.<sup id="cite_ref-Hieronymus_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hieronymus-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bundan başka Hieronymus Matta İncili'nin İbranice metninin 4./5. yüzyıla kadar Sezariye şehrinde din bilgini Pamfilos'un koleksiyonunda bulunduğunu belirtir.<sup id="cite_ref-Hieronymus_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Hieronymus-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tarih_ve_Yer">Tarih ve Yer</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: Tarih ve Yer" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tarih ve Yer"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kutsal_Kitap'ın_tanıklığı_2"><span id="Kutsal_Kitap.27.C4.B1n_tan.C4.B1kl.C4.B1.C4.9F.C4.B1_2"></span>Kutsal Kitap'ın tanıklığı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: Kutsal Kitap'ın tanıklığı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kutsal Kitap'ın tanıklığı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Matta Filistin'de yaşadı ve kaydını orada yazdı.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ne zaman yazdığı kesin olarak bilinmemekle birlikte onun incilinin M.S. 70 yılından önce tamamlandığı akla yakındır. Çünkü Matta, İsa'nın Yeruşalim şehrinin yıkılışı hakkında bildirdiği peygamberliği kaleme aldı fakat gerçekleşmesini anlatmadı. (Matta 5:35; 23:37, 38; 24:1, 2, 15, 16). </p><p>Bazı yorumcular Matta İncili'nin Yeruşalim'in yıkılışından sonra yazıldığını ispatlamak için Matta 22:7 ve 27:25'e değinirler.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Fakat birinci ayet (22:7) İsa'nın bir örneklemesidir ve orada olmuş bir olaydan bahsedilmez. İkinci ayetin (27:25) Yeruşalim'in yıkılışıyla hiç ilgisi yoktur, burada İsa'nın ölümü söz konusudur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tarihin_tanıklığı_ve_dinbilimcilerin_görüşü"><span id="Tarihin_tan.C4.B1kl.C4.B1.C4.9F.C4.B1_ve_dinbilimcilerin_g.C3.B6r.C3.BC.C5.9F.C3.BC"></span>Tarihin tanıklığı ve dinbilimcilerin görüşü</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: Tarihin tanıklığı ve dinbilimcilerin görüşü" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tarihin tanıklığı ve dinbilimcilerin görüşü"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>M.S. onuncu yüzyıl sonrasına ait olan bazı el yazmalarının sonunda bulunan notlarda tarih olarak M.S. 41 yılı verilmektedir. Bu notlara göre Matta'nın raporu İsa'nın göğe gittiğinden 8 yıl sonra yazıldı.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Matta İncili'nin tamamlanışını saptamak için kimlerin ne zaman bu incilden alıntıladığını tespit etmek yardımcı olacaktır. Matta'nın İncili'ni alıntıladığı en erken yazılardan birisi 16 bölümle yazılan <i>Didakhe</i> (on iki elçinin öğretisi) adlı kitaptır. Tarihçilere göre aşağı yukarı M.S. 100 yılında ya da biraz önce kaleme alındı fakat yazarı bilinmiyor. Başka eski yazarlar (İgnatius, Polikarp, Barnabas Mektubu, 1. Klemens Mektubu) Matta İncili'ni onayladılar. Matta, M.S. 100 yılın civarında Roma, İzmir ve Mısır gibi birbirlerinden uzak olan yerlerde okundu. </p><p>Elçi Petrus birinci mektubunda büyük ihtimalle İsa'nın Matta'da kayıtlı olan sözlerini (1. Pet 2:12 – Mat 5:16; 1. Pet 3:14 – Mat 5:10) alıntılamıştır. Öyleyse Matta, raporunu Petrus'un ölümünden önce (M.S. 65-67) yazmış olmalıdır. </p><p><b>İki Kaynak Teorisi</b> </p><p>Din bilginlerinin ekseriyeti ilk önce Markos'un İncilinin yazılmış olması gerektiğini söylerler. Bunun nedeni, Markos İncili'nin içeriğinin Matta ve Luka'nın anlattıklarına benzer olmasıdır.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Matta ve Luka, incillerini oluşturmak için Markos kitabının yanı sıra başka bir kaynak kullandığını varsayıyorlar. "Q" adlı başka bir kaynak belgeye atıfta bulunmaktadırlar (bu isim, Almanca “kaynak” anlamına gelen "Quelle" sözcüğünden gelir).<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bu görüşü eleştiren din bilgini A. F. J. Klijn'e göre bu yaygın varsayım “İncil yazarlarını masal derleyicileri konumuna düşürdü.” </p><p>İki Kaynak Teorisi 2. ve 3. yüzyılda yaşamış olan tarihçilerin ifadelerini gözden kaçırmaktadır. Eski kilise Matta İncili'nin ilk incil olduğunu belirtir. Lyonlu İrenaeus (M.S. 180) Matta'nın "Petrus ve Pavlus'un Roma'da iyi haberi duyurdukları zaman" raporunu yazdığına işaret ediyor.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Buna göre Matta eserini M.S. 65'ten önce yazdı. </p><p>Çoğunluğun görüşünü takip etmeyen bilginler eski yazarların tanık ifadelerinin hesaba katılması gerektiğini ileri sürerler.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Lyonlu İrenaeus'un tarihlendirilmesi doğru ise Markos İncili Matta için bir kaynak değildi. Aralarındaki benzerlik Markos İncilini muhtemelen Matta İncili'ne dayandırdığından dolayıdır. Augustinus'un (M.S. 354-430) tahmin ettiği gibi Markos Matta İncili'nin kısaltılmış bir şeklini yazmak istedi.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ayrıca görgü tanığı Matta'nın kendi İncili olayları yaşamayan Markos'un raporuna dayandırdığını düşünmek mantıklı değildir. </p><p>İki Kaynak Teorisi çok tartışılır. Çünkü bu 'Q' belgesi bugün ortada yoktur ve aslında bunun bir zamanlar var olduğunu da hiç kimse kanıtlayamaz. Ayrıca Kilise Babaları da bu belgeden hiç söz etmediler. Bir Kutsal Kitap sözlüğünün söylediğine göre Markos İncili'nin ilk önce yazıldığı ve Matta ve Luka için kaynak görevi gördüğü kuramını destekleyen “kesin olarak savunulabilecek bir kanıt” yok.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Markos'un bildirdiği her şeyin Matta ve Luka İncillerinde de yer aldığı doğru değildir. Markos'un İsa'nın hizmetiyle ilgili kaydında, Matta ve Luka'da bulunmayan 180'den fazla pasaj ve ilginç ayrıntılar bulunur. </p><p><b>İncillerin yazılışının sırası</b> </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr style="background:beige"> <td>1. Origenes ve Eusebios'a göre ilk olarak Matta İncili yazıldı. <p>Eusebios (M.S. 260/264-339/340), Origenes'in (M.S. 185-253/254) inciller hakkında söylediği şu sözleri alıntılar: “İlk incili . . . . Matta kaleme aldı. . . . . Bu incili Yahudilikten gelen imanlılar için İbranice olarak yazdı.“<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>2. Büyük ihtimalle Luka daha sonra İncilini yazdı. </p><p>Elçilerin İşleri 24:27-27:1'de bulunan rapor bunu destekler. M.S. 58'de Porcius Festus Antonius Feliks'in Romalı vali olarak yerini aldığı düşünülür. A New Standard Bible Dictionary şunu yazar: „58 yılı onun [Festus'un] göreve başlaması söz konusudur.“ Bu yıl Encyclopædia Britannica'da da desteklenir: „İki kanıtın karşılaştırması, Feliks'in geri çağrılması ve Festus'un gelişinin 58 yılına düştüğü tahminine yol açar. Aziz Pavlus 56'da tutuklandıysa, Festus'un gelişinden sonra 58'da Sezarda temyiz ettiyse, gelecek yılın ilk yarısında Roma'ya geldiyse ve orada 2 yıl hapishanede kaldıysa, Elçilerin İşlerinde anlatılan zaman 61 yılının başlangıcında sona ermiş olmalı.“ (Elçilerin İşleri 27:1-28:1, 11-16, 30)<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bundan anlaşılıyor ki Elçilerin İşleri kitabı M.S. 61'de yazıldı. Elçiler İşleri kitabının yazarı önce Luka İncili'nı yazdı (Luka 1:1; Elçilerin İşleri 1:1). Bu incilin yazılış tarihi M.S. 61'den önce olmalıydı. Luka 58 yılında Pavlus'la birlikte Roma'ya seyahat ettiği için ancak daha önce İsa'nın hayatının görgü şahitleriyle konuşabilmiştir (Luka 1:1-4). Bunun için Luka İncili'ni Pavlus'un iki yıl süren (M.S. 56-58) Sezariye'deki tutukluluğu esnasında yazdı. </p><p>3. Yazılış tarihine göre Markos İncili büyük olasılıkla üçüncüsüydü. </p><p>Eski tarihçilere göre (Romalı Klemens, Sezariyeli Eusebios, Hieronymus) Markos İncili Roma'da yazıldı. Pavlus'un Roma'daki ilk tutukluluğu sırasında (M.S. yaklaşık 60-61) Markos onun yanındaydı (Filimon 1, 24). Sonra M.S. 62 ile 64 arası bir dönemde Petrus'la birlikte Babil'de bulundu (1. Petrus 5:13). Pavlus muhtemelen MS 65'te yine Roma'da hapisteydi. Oradan Timoteos'a yazdığı bir mektupta Markos'u da yanında getirmesini istedi, “çünkü hizmetiyle bana çok yararı dokunuyor” dedi (2. Timoteus 1:8; 4:11). Markos'un o zaman ikinci kez Roma'ya gittiği tahmin edilir. İncilini oradayken yazdı. </p> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanon_Dizileri_ve_El_Yazmaları"><span id="Kanon_Dizileri_ve_El_Yazmalar.C4.B1"></span>Kanon Dizileri ve El Yazmaları</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: Kanon Dizileri ve El Yazmaları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kanon Dizileri ve El Yazmaları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kartaca Konsili'nden önce hazırlanmış dördüncü yüzyıla ait listelerden birçoğu Yunanca Kutsal Metinlerin günümüzde kabul edilen dizisiyle tamamen uyuşur. </p><p>El yazmalarına gelince yazarlar ilk önce papirüs kullandılar. Papirüs, aynı adı taşıyan bir su bitkisinden yapılır. Yazıcılar yaklaşık M.S. 4. yüzyıldan itibaren el yazmalarında papirüs yerine genellikle dana, kuzu ya da keçi derisinden yapılan ve daha dayanıklı bir malzeme olan vellum (bir parşömen türü) kullanılmaya başladılar. Bu vellumlardan günümüze dek ulaşan bazıları çok önemli Kutsal Kitap el yazmalarını içerir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kanon_Dizileri">Kanon Dizileri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: Kanon Dizileri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kanon Dizileri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Matta İncili Kutsal Kitap'ın erken kanon dizilerinde geçer: </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Papyrus_1_-_recto.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Papyrus_1_-_recto.jpg/220px-Papyrus_1_-_recto.jpg" decoding="async" width="220" height="259" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Papyrus_1_-_recto.jpg/330px-Papyrus_1_-_recto.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Papyrus_1_-_recto.jpg/440px-Papyrus_1_-_recto.jpg 2x" data-file-width="1836" data-file-height="2160" /></a><figcaption>Papirüs fragmanı, 1896/97'de Oxyrhynchus'ta bulundu, ön taraf: Matta 1:1-9, 12</figcaption></figure> <table class="wikitable"> <caption><big>Kanon Dizileri</big> </caption> <tbody><tr> <th> </th> <th>İsim </th> <th>Yıl (M.S.) </th></tr> <tr> <td>1 </td> <td><a href="/wiki/Muratori_Fragman%C4%B1" class="mw-redirect" title="Muratori Fragmanı">Muratori Fragmanı</a> (İtalya) </td> <td>170 </td></tr> <tr> <td>2 </td> <td>İrenaeus (Anadolu) </td> <td>180 </td></tr> <tr> <td>3 </td> <td>İskenderiyeli Clemens </td> <td>190 </td></tr> <tr> <td>4 </td> <td>Tertullianus (Kuzey Afrika) </td> <td>207 </td></tr> <tr> <td>5 </td> <td>Origenes (İskenderiye) </td> <td>230 </td></tr> <tr> <td>6 </td> <td>Eusebios (Filistin) </td> <td>320 </td></tr> <tr> <td>7 </td> <td>Kudüslü Kyrillos </td> <td>348 </td></tr> <tr> <td>8 </td> <td>Cheltenham-Listesi (Kuzey Afrika) </td> <td>365 </td></tr> <tr> <td>9 </td> <td>Athanasios (İskenderiye) </td> <td>367 </td></tr> <tr> <td>10 </td> <td>Epiphanios (Filistin) </td> <td>368 </td></tr> <tr> <td>11 </td> <td>Nazianzoslu Gregorios (Anadolu) </td> <td>370 </td></tr> <tr> <td>12 </td> <td>Amphilokhios (Anadolu) </td> <td>370 </td></tr> <tr> <td>13 </td> <td>Philaster (İtalya) </td> <td>383 </td></tr> <tr> <td>14 </td> <td>Hieronymus (İtalya) </td> <td>394 </td></tr> <tr> <td>15 </td> <td>Augustinus (Kuzey Afrika) </td> <td>397 </td></tr> <tr> <td>16 </td> <td>Kartaca Konsili (Kuzey Afrika) </td> <td>397 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Papirüs_El_Yazmaları"><span id="Papir.C3.BCs_El_Yazmalar.C4.B1"></span>Papirüs El Yazmaları</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Papirüs El Yazmaları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Papirüs El Yazmaları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Matta İncil'inin bazı ayetleri eski Yunanca papirüs el yazmalarında bulunur. </p> <table class="wikitable"> <caption>Papirüs El Yazmaları </caption> <tbody><tr> <th>Simge </th> <th>İsim </th> <th>Tarih (M.S.) </th> <th>Bulundukları Yer </th> <th>İçerik </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_1" title="Papirüs 1"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{1}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{1}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/e4948bb21939e1315a1c643bf7274a537370e814" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:2.979ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{1}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 2 </td> <td>3. yüzyıl </td> <td>Philadelphia (ABD) </td> <td>Matta 1:1-9, 12, 14-20 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_19" title="Papirüs 19"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{19}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>19</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{19}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/bf19868060dd60b352a8b44bfac41ab719069635" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{19}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 1170 </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 10:32-40; 10:41 - 11:5 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_21" title="Papirüs 21"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{21}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>21</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{21}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c57eb094c95b9f95dca3fc2025c24a9ae9bf86f5" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{21}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 1227 </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Allentown (ABD) </td> <td>Matta 12:24-26; 12:32-33 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_25" title="Papirüs 25"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{25}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>25</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{25}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6d592e236d40fe6f832de3adc4ef1f15135a8566" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{25}}"></span></b></a> </td> <td> </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Berlin (Almanya) </td> <td>Matta 18:32-34; 19:1-3, 5-7, 9, 10 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_35" title="Papirüs 35"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{35}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>35</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{35}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a000ca5ed47c92ff8acf298a8e32bbcee3916051" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{35}}"></span></b></a> </td> <td> </td> <td>5. yüzyıl </td> <td>Floransa (İtalya) </td> <td>Matta 25:12-15; 25:20-23 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_37" class="mw-redirect" title="Papirüs 37"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{37}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>37</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{37}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c7d1d6ba226a8b0138274cd4d8988868f2bc37a6" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{37}}"></span></b></a> </td> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_Michigan_1570" title="Papirüs Michigan 1570">Michigan 1570</a> </td> <td>3./4. yüzyıl </td> <td>Ann Arbor (ABD) </td> <td>Matta 26:19-52 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_45" title="Papirüs 45"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>45</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/03d954d2450e91a17d583c0c4847eb23ce7385a4" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45}}"></span></b></a> </td> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_Chester_Beatty_I" class="mw-redirect" title="Papirüs Chester Beatty I">Chester Beatty I</a> </td> <td>3. yüzyıl </td> <td>Dublin (İrlanda), Viyana (Avusturya) </td> <td>Matta 20:24-32; 21:13-19 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_53" title="Papirüs 53"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{53}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>53</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{53}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/86e54716461813214141ff043fccfd376882c1cd" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{53}}"></span></b></a> </td> <td> </td> <td>3. yüzyıl </td> <td>Ann Arbor (ABD) </td> <td>Matta 26:29-40 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_62" title="Papirüs 62"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{62}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>62</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{62}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/60d64f5c7d07b603a6d473181045a8cac3373fbd" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{62}}"></span></b></a> </td> <td> </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Oslo (Norveç) </td> <td>Matta 11:25-30 </td></tr> <tr> <td><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{64}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>64</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{64}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/36667cbcc018bfc20982f2cfe7b710e15717af9d" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{64}}"></span></b> = <b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{67}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>67</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{67}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/bf40495994133981bf3e8d44bd546e0f75433133" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{67}}"></span></b> </td> <td> </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere), Barcelona (İspanya) </td> <td>Matta 3:9, 15; 5:20-22, 25-28; 26:7, 8, 10, 14, 15, 22, 23, 31-33 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_70" title="Papirüs 70"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{70}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>70</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{70}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1e51f143a26c3a499e4042cdf667a70be0db82b9" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{70}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 2384, <br />- </td> <td>3. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere), Floransa (İtalya) </td> <td>Matta 11:26, 27; 12:4, 5<br />Matta 2:13-16; 2:22 – 3:1; 24:3-6, 12-15 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_71" title="Papirüs 71"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{71}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>71</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{71}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/87f43ce296dda1410e58316957f0109b6a251584" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{71}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 2385 </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 19:10, 11, 17, 18 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_73" title="Papirüs 73"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{73}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>73</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{73}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d3bc303c8b1944347dc1f2e0e2b24a1215088645" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{73}}"></span></b></a> </td> <td>Pap. Bodmer L </td> <td>7. yüzyıl </td> <td>Cologny (İsviçre) </td> <td>Matta 25:43; 26:2, 3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_77" title="Papirüs 77"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{77}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>77</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{77}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/351e755c84c0cf87477295ddd89d39c91a4a88fa" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{77}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 2683 ve 4405 </td> <td>2. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 23:30-39 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Papir%C3%BCs_83" title="Papirüs 83"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{83}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>83</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{83}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/59cd401850087a5c2f7c71cd30cad213b27fcf66" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{83}}"></span></b></a> </td> <td> </td> <td>6. yüzyıl </td> <td>Leuven (Belçika) </td> <td>Matta 20:23-25, 30, 31; 23:39 – 24:1, 6 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Papir%C3%BCs_86&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papirüs 86 (sayfa mevcut değil)"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{86}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>86</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{86}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/e4b61931436570d9064fd4812de5455e61275e69" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{86}}"></span></b></a> </td> <td> </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Kolonya (Almanya) </td> <td>Matta 5:13-16, 22-25 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Papir%C3%BCs_96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papirüs 96 (sayfa mevcut değil)"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{96}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>96</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{96}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/306a516ca777c2e896ff2394ed0c3fb8b96a56b9" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.8ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{96}}"></span></b></a> </td> <td> </td> <td>6. yüzyıl </td> <td>Viyana (Avusturya) </td> <td>Matta 3:10-12 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Papir%C3%BCs_101&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papirüs 101 (sayfa mevcut değil)"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{101}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>101</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{101}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/0accc8529be724eab1f205409ea8115a5185d830" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:4.622ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{101}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 4401 </td> <td>3. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 3:10-12, 16 – 4:3 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Papir%C3%BCs_102&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papirüs 102 (sayfa mevcut değil)"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{102}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>102</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{102}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/79f95f154e9929160ae7488cc97b6e35ae10f6d1" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:4.622ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{102}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 4402 </td> <td>3. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 4:11, 12, 22, 23 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Papir%C3%BCs_103&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papirüs 103 (sayfa mevcut değil)"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{103}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>103</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{103}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/333fa4304082002e644646616e9c3c7eac652110" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:4.622ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{103}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 4403 </td> <td>2. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 13:55, 56 – 14:3-5 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Papir%C3%BCs_104&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papirüs 104 (sayfa mevcut değil)"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{104}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>104</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{104}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/0cd98fafd939311867ae0432c8944194d38cb9cc" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:4.622ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{104}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 4404 </td> <td>2. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 21:34-37, 43-45? </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Papir%C3%BCs_105&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papirüs 105 (sayfa mevcut değil)"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{105}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>105</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{105}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/dbd1a8df066ab2a5540d51aff8b9845cbdf04015" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:4.622ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{105}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 4406 </td> <td>5. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 27:62-64; 28:2-5 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Papir%C3%BCs_110&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papirüs 110 (sayfa mevcut değil)"><b><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{110}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="fraktur">P</mi> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>110</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{110}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/54d4276fff9331d52913417acc89b0120aba7a67" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:4.622ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{110}}"></span></b></a> </td> <td>P. Oxy. 4494 </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Oxford (İngiltere) </td> <td>Matta 10:13-15, 25-27 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vellum_ve_Deri_El_Yazmaları"><span id="Vellum_ve_Deri_El_Yazmalar.C4.B1"></span>Vellum ve Deri El Yazmaları</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: Vellum ve Deri El Yazmaları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Vellum ve Deri El Yazmaları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Matta İncili'nin tümü de bazı meşhur Vellum ve deri el yazmalarında bulunur. </p> <table class="wikitable"> <caption>Vellum ve Deri El Yazmaları </caption> <tbody><tr> <th> </th> <th>Simge </th> <th>İsim </th> <th>Tarih (M.S.) </th> <th>Dil </th> <th>Bulundukları Yer </th></tr> <tr> <td>1 </td> <td>א </td> <td>Kodeks Sinaiticus </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Yunanca </td> <td>Londra (İngiltere) </td></tr> <tr> <td>2 </td> <td>A </td> <td>Kodeks Alexandrinus </td> <td>5. yüzyıl </td> <td>Yunanca </td> <td>Londra (İngiltere) </td></tr> <tr> <td>3 </td> <td>B </td> <td>Kodeks Vatikanus 1209 </td> <td>4. yüzyıl </td> <td>Yunanca </td> <td>Vatikan Kütüphanesi </td></tr> <tr> <td>4 </td> <td>C </td> <td>Kodeks Ephraemi Syri rescriptus </td> <td>5. yüzyıl </td> <td>Yunanca </td> <td>Paris (Fransa) </td></tr> <tr> <td>5 </td> <td>D<sup>ea</sup> </td> <td>Kodeks Bezae Cantabrigiensis </td> <td>5. yüzyıl </td> <td>Yunanca / Latince </td> <td>Cambridge (İngiltere) </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Codex_Sinaiticus_Matthew_8,28-9,23.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Codex_Sinaiticus_Matthew_8%2C28-9%2C23.JPG/220px-Codex_Sinaiticus_Matthew_8%2C28-9%2C23.JPG" decoding="async" width="220" height="236" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Codex_Sinaiticus_Matthew_8%2C28-9%2C23.JPG/330px-Codex_Sinaiticus_Matthew_8%2C28-9%2C23.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Codex_Sinaiticus_Matthew_8%2C28-9%2C23.JPG/440px-Codex_Sinaiticus_Matthew_8%2C28-9%2C23.JPG 2x" data-file-width="577" data-file-height="620" /></a><figcaption>Kodeks Sinaiticus: Matta 8:28-9:23</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bölümleme"><span id="B.C3.B6l.C3.BCmleme"></span>Bölümleme</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Bölümleme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Bölümleme"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kutsal Kitap'ın bölümlere ve ayetlere bölünmesi orijinal yazarlara geri dönmez, fakat yüzyıllar sonra yararlılık nedenleriyle tanıtıldı. Masoretler, İbranice Kutsal Yazıları ayetlere ayırdı. Daha sonra 13. yüzyılda bölümler eklendi. 1553'te, Robert Estienne'in Fransızca Kutsal Kitap'ı nihayet mevcut bölüm ve ayet bölümüyle birlikte ilk tam Kutsal Kitap olarak basıldı. Ayrıca bu bölümler, <a href="/w/index.php?title=Matta%27n%C4%B1n_b%C3%B6l%C3%BCmleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matta'nın bölümleri (sayfa mevcut değil)">Matta'nın bölümleri</a>'dir. </p> <ul><li>Bölüm 1: İsa'nın soy kütüğü (1-17). Doğumu (18-25).</li> <li>Bölüm 2: Astrologlar (1-12). Mısır'a kaçış (13-15). Herodes çocukları öldürüyor (16-18). Nasıra'ya dönüş (19-23).</li> <li>Bölüm 3: Yahya va'zediyor (1-12). İsa'nın vaftizi (13-17).</li> <li>Bölüm 4: İblis İsa'yı ayartıyor (1-11). İsa Celile'de duyuru işine başlıyor (12-17). İlk öğrencileri (18-22). İsa Tanrı'nın sözünü öğretip hastaları iyileştiriyor (23-25).</li> <li>Bölüm 5: Dağdaki Vaaz (1-48): İsa Dağdaki Vaazına başlıyor (1, 2). Mutluluğun 9 anahtarı (3-12). Tuz ve ışık (13-16). „Yerine getirmeye geldim.“ (17-20). Öfke (21-26). Zina (27-30). Boşanma (31, 32). Yemin etmek (33-37). Öç almak (38-42). Düşman sevgisi (43-48).</li> <li>Bölüm 6: Dağdaki Vaaz (1-34): Doğruluğu sergilememek (1-4). Dua etmek (5-15). Oruç (16-18). Yerdeki ve gökteki hazineler (19-24). Kaygı çekmemek (25-34).</li> <li>Bölüm 7: Dağdaki Vaaz (1-27): “Başkasını yargılamayı bırakın“ (1-6). Dilemek, aramak, kapıyı çalmak (7-11). Altın Kural (12). Dar kapı (13, 14). „Onları meyvelerinden tanıyacaksınız“ (15-23). Kaya üstündeki ev, kum üstündeki ev (24-27). İnsanlar İsa'nın öğretme tarzına hayran kalmıştı (28, 29).</li> <li>Bölüm 8: Bir cüzamlı iyileştiriliyor (1-4). Bir yüzbaşının imanı (5-13). İsa Kefernahum'da çokları iyileştiriyor (14-17). İsa'nın arkasından gelmenin anlamı (18-22). İsa rüzgârı yatıştırıyor (23-27). İsa kötü ruhları domuzlara gönderiyor (28-34).</li> <li>Bölüm 9: İsa felçli bir adamı iyileştiriyor (1-8). Matta İsa'ya katılıyor (9-13). Oruç (14-17). Kanaması olan bir kadın iyileştiriliyor; Yairus'un kızı diriltiliyor (18-26). İsa kör ve dilsizleri iyileştiriyor (27-34). Bereketli hasat, fakat az işçi (35-38).</li> <li>Bölüm 10: On iki elçi (1-4). Duyuru işi için yönergeler (5-15). İsa, öğrencilerine zulüm ilan ediyor (16-25). İnsanlardan değil, Tanrı'dan korkmak (26-31). Ailedeki zorluklar (32-39). İsa'nın öğrencilerini kabul etmek (40-42).</li> <li>Bölüm 11: İsa'nın Yahya hakkındaki sözleri (1-15). Memnun edilemez bir nesil (16-24). İsa, alçakgönüllüleri bereketlediği için babasına hamdediyor (25-27). İsa'nın boyunduruğu kuvvet veriyor (28-30).</li> <li>Bölüm 12: İsa Sebt gününün efendisidir (1-8). İsa eli körelmiş bir adamı iyileştiriyor (9-14). Tanrı'nın hoşnut olduğu kulu (15-21). Kötü ruhlar Tanrı'nın ruhu ile çıkarıldı (22-30). Affedilemez günah (31, 32). Bir ağaç meyvesinden tanınır (33-37). Yunus'un alameti (38-42). Kötü bir ruh dönerse (43-45). İsa'nın annesi ve kardeşleri (46-50).</li> <li>Bölüm 13: Krallık hakkındaki örneklemeler (1-52): Ekinci (1-9). İsa'nın örneklemelerle öğretmesinin sebebi (10-17). Ekinci örneklemesinin anlamı (18-23). Buğday ve delice (24-30). Hardal tanesi ve maya (31-33). İsa'nın örneklemelerle öğretmesi önceden bildirildi (34, 35). Buğday ve delice örneklemesinin anlamı (36-43). Saklı hazine ve değerli inci (44-46). Ağ (47-50). Yeni ve eski hazineler (51, 52). İsa kendi memleketinde kabul edilmiyor (53-58).</li> <li>Bölüm 14: Yahya'nın başı bir tepside (1-12). 5.000 kişi için yemek (13-21). İsa suda yürüyor (22-33). İsa Genesaret'te hastalar iyileştiriyor (34-36).</li> <li>Bölüm 15: Gelenekler şüpheli görülüyor (1-9). Yürekten gelen şey insanı kirletiyor (10-20). Fenikeli bir kadının kuvvetli imanı (21-28). İsa çok insan iyileştiriyor (29-31). 4.000 kişi yediriliyor (32-39).</li> <li>Bölüm 16: Bir alamet isteniliyor (1-4). Ferisi ve Sadukilerin mayası (5-12). Krallığın anahtarları (13-20). İsa ölümünü önceden bildiriyor (21-23). İsa'nın bir öğrencisinin kabul etmesi gereken şey (24-28).</li> <li>Bölüm 17: İsa'nın görünümü değişiyor (1-13). İman dağları ortadan kaldırıyor (14-21). İsa tekrar ölümü hakkında konuşuyor (22, 23). Mabet vergisi ve balık (24-27).</li> <li>Bölüm 18: Krallıkta en büyük olan (1-6). Başkaları günaha sokmak (7-11). Kaybolan koyun (12-14). Bir kardeşi kazanmak (15-20). Bağışlayıcı kral (21-35).</li> <li>Bölüm 19: Evlilik ve boşanma (1-9). Bekârlık (10-12). İsa ellerini çocukların üstüne koyuyor (13-15). Zengin bir adamın sorusu (16-24). Tanrı'nın krallığı için her şey bırakmak (25-30).</li> <li>Bölüm 20: Bağda çalışanlar için aynı ücret (1-16). İsa tekrar ölümü hakkında konuşuyor (17-19). Krallıkta en iyi yerler ve İsa'nın gelişinin sebebi (20-28). İki kör iyileştiriliyor (29-34).</li> <li>Bölüm 21: İsa Yeruşalim'e giriyor (1-11). İsa satıcıları mabetten kovuyor (12-17). İncir ağacı lânetlendi (18-22). „Bunları hangi yetkiyle yapıyorsun?“ (23-27). İki çocuk örneklemesi (28-32). Zorba bağcılar (33-46).</li> <li>Bölüm 22: Düğün örneklemesi (1-14). Tanrı ve Sezar (15-22). Dirilme hakkında bir soru (23-33). En büyük iki emirler (34-40). Mesih Davud'un oğlu mudur? (41-46).</li> <li>Bölüm 23: Ferisiler ve yazıcılar gibi olmamak (1-12). İkiyüzlü olan din liderleri mahkûm ediliyor (13-36). İsa Yeruşalim hakkında yas tutuyor (37-39).</li> <li>Bölüm 24: Son günlerin alametleri (1-51): Savaşlar, kıtlıklar, depremler (7). İyi bir haber duyuruluyor (14). Büyük sıkıntı (21, 22). İnsanoğlunun alameti (30). İncir ağacı (32-34). Nuh'un zamanı olduğu gibi (37-39). Uyanık kalmak (42-44). Sadık köle, kötü köle (45-51).</li> <li>Bölüm 25: Son günlerin alametleri (1-46): On kız örneklemesi (1-13). Talantlar örneklemesi (14-30). Koyun ve keçiler örneklemesi (31-46).</li> <li>Bölüm 26: Kâhinler İsa'nın öldürülmesini planlıyorlar (1-5). Hoş kokulu yağ İsa'ya dökülüyor (6-13). Son Fısıh bayramı ve ihanet (14-25). Birinci Akşam Yemeği (26-30). İsa Petrus'un onu inkâr edeceğini söylüyor (31-35). İsa Getsemani bahçesinde dua ediyor (36-46). İsa tutuklanıyor (47-56). İsa Sanhedrin'in önünde (57-68). Petrus İsa'yı inkâr ediyor (69-75).</li> <li>Bölüm 27: İsa Pilatus'a gönderiliyor (1, 2). Yahuda kendini asılarak intihar ediyor (3-10). İsa Pilatus'un önünde (11-26). İsa ile alay ediyorlar (27-31). İsa direğe çivileniyor (32-44). İsa ölüyor (45-56). Gömmesi (57-61). Mezar güvenlik altına alınıyor (62-66).</li> <li>Bölüm 28: İsa'nın dirilişi (1-10). Askerlere rüşvet yediriliyor (11-15). „İnsanları öğrencim olarak yetiştirin.“ (16-20).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İçerik"><span id=".C4.B0.C3.A7erik"></span>İçerik</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: İçerik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İçerik"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Matta, mantıklı bir şekilde İsa'nın soyağacıyla başlar, çünkü İbrahim ve Davut'un mirasçısı olarak yasal hakkını kanıtlamak ister (1:1-17). Bu, Yahudi okuyucunun dikkatini çekiyor. Ardından, Meryem'in mucizevi şekilde hamile kaldığını, Beytlehem'deki doğumu, astrologların ziyareti, Beytlehem'de iki yaş ve altındaki tüm erkek çocukların öldürülmesi, Yusuf ve Meryem'in küçük İsa ile Mısır'a kaçması hakkındaki raporu takip eder. Sonra dönüp Nasıra'da yerleşiyorlar (1:18-2:23). Matta, İsa'nın önceden bildirilen Mesih olduğunu kanıtlamak için peygamberliklerin gerçekleşmesine dikkat çekmeye dikkat ediyor (Matta 1:23—İşaya 7:14; Matta 2:1-6—Mika 5:2; Matta 2:13-18—Hoşea 11:1 ve Yeremya 31:15). </p><p>Matta şimdi raporunda neredeyse 30 yıl atlıyor. Vaftizci Yahya Yahudiye çölünde şöyle vaaz verir: "Tövbe edin, çünkü göklerin krallığı yaklaşıyor." (3:2). Ürdün'de pişmanlık duyan Yahudileri vaftiz eder ve Ferisiler ile Sadukileri Tanrı'nın yaklaşmakta olan cezası konusunda uyarır. İsa Celile'den gelir ve vaftiz edilir. Hemen Tanrı'nın Ruhu onun üzerine iner ve gökten gelen bir ses şöyle der: "Bu, sevgili oğlum, ondan memnunum" (3:17). Kırk günlük bir oruçtan sonra İblis Şeytan onu üç kez ayartmaya çalışır. Üç kez Tanrı'nın Sözünden alıntı yaparak Şeytan'ı reddeder ve sonunda şöyle der: “Çekil git, Şeytan! Çünkü, ‘Tanrın Yehova’ya tapınacak ve yalnız O’na ibadet edeceksin’ diye yazılmıştır.” (4:10 - Kanunun Tekrarı 10:20). </p><p>"Tövbe edin, çünkü göklerin krallığı yaklaşıyor." Bu sözler İsa tarafından Celile'de duyurulmaktadır. Dört balıkçıdan “insan avcıları” olmak için ağlarını bırakıp onu takip etmelerini ister. Onlarla birlikte “İsa bütün Celile’yi dolaşıp, onların havralarında Tanrı’nın sözünü öğretiyor, krallığın iyi haberini duyuruyor ve halk arasında her türlü hastalık ve illeti iyileştiriyordu.” (4:19, 23). </p><p>Gittikçe daha fazla insan İsa'nın peşinden gitti ve böylece o bir dağa çıktı, oturdu ve öğrencilerine öğretmeye başladı. Bu etkileyici konuşmasının başında mutluluklarla ilgili dokuz nokta sıralar: Ruhi ihtiyacının farkında olanları, yaslıları, yumuşak başlıları, doğruluğa aç ve susamış olanları, merhametlileri, temiz yüreklileri, barışçı kişileri, doğruluk yolunda zulüm görenleri, kınama ve yalanlara maruz kalanları mutlu sayar. Öğrencilerini "yerin tuzu" ve "dünyanın ışığı" olarak tanımlıyor ve doğruluğun ne olduğunu açıklıyor. Kuralcı Yazıcılar ve Ferisilerden çok farklı olmaları gerektiğini söyler. "Göklerdeki Babanız kusursuz olduğu gibi siz de kusursuz olun” der (5:12-14, 48). </p><p>İsa ikiyüzlü hediyelere ve dualara karşı uyarır ve öğrencilerine dua etmeyi öğretir. Babasının adının kutsallaştırılması, krallığının gelişi ve günlük geçim kaynakları için dua etsinler (6:1-13). Vaaz boyunca İsa krallığı ön plana çıkarır. Takipçilerini maddi zenginlik konusunda endişelenmemeleri veya sadece bunun için çalışmaları konusunda uyarır, çünkü gökteki Baba gerçek ihtiyaçlarını bilir (6:24-34). </p><p>İsa, insanlar arası ilişkiler konusunda şu tavsiyede bulunuyor: "O halde, insanların size nasıl davranmasını istiyorsanız, siz de onlara öyle davranın." (7:12). Çok azı, Tanrı'nın iradesini yapanlar yaşam yolunu bulacaklardır. Kanunsuzluk yapanlar meyveleri ile tanınacak ve reddedilecektir. İsa'nın sözlerini dinleyen kalabalık "onun öğretme tarzına hayret ediyor" çünkü "onlara Tanrı’nın sözünü kendi yazıcıları gibi değil, yetki sahibi biri gibi öğretiyordu.” (7:24-29). </p><p>İsa, cüzamlıları, felçli olanları ve başka hastaları iyileştirerek birçok mucize yaratır. Fırtınayı yatıştırmasından da görülebileceği gibi, rüzgâr ve dalgalar üzerinde bile gücü vardır (8:23-27); ayrıca ölümden bir kız diriltiyor (9:23-25). İsa kalabalığa büyük bir şefkat duyuyor, çünkü onların dövüldüğünü ve "çobanı olmayan koyunlar gibi" itildiklerini görüyor (9:36). </p><p>İsa on iki elçiyi seçer ve onlara bir görev verir. Onlara işin nasıl yapılacağına dair özel talimatlar verir ve insanlarla konuşmaları gereken ana konusunu vurgular: Tanrı'nın krallığı (10:7). "Bedavaya aldınız, bedavaya verin" diyor (10:8). Görevlendirildikleri şehirlerde öğretmek ve vaaz vermek için yola çıktılar. İsa, Vaftizci Yahya'yı kendisinden önce gönderilen haberci, vadedilen "İlya" olarak tanıtıyor (Malaki 4:5, 6), ancak "bu nesil" ne Yahya'yı ne de İnsanoğlu olan onu kabul eder (11:14, 16). Ferisiler, Sebt sorusuyla bağlantılı olarak İsa'da bir hata bulmaya çalışıyorlar, ancak İsa onların suçlamalarını çürütüyor ve ikiyüzlülüğünü şiddetle kınar (12:34). </p><p>İsa'nın insanlara verdiği öğretim onları ferahlatır. Ekinci benzetmesini açıkladıktan sonra (13:1-9), onlara daha fazla benzetme anlatır: tarladaki buğday ve delice (13:24-30), hardal tohumu (13:31, 32), maya (13:33), saklı hazine (13:44), çok değerli inci (13:45) ve balıkları toplayan bir ağ (13:47-50); hepsinde "Göklerin Krallığı" ile ilgili bir şey anlatılıyor. </p><p>İsa, Vaftizci Yahya'nın başının kesilmesinden derinden etkilenmiştir (14:3-11). Mucizevi bir şekilde 5.000'den fazla insanı besliyor (14:15-21); denizde yürüyor (14:25); gelenek uğruna Tanrı'nın buyruğunu çiğneyen Ferisilerin eleştirisini reddeder (15:3-9); "topal, sakat, kör, dilsiz ve daha pek çok kişiyi" iyileştiriyor (15:30). </p><p>Sonra İsa ölümünden ve dirilişinden bahsetmeye başladı (16:21). İsa ve öğrencileri Kefernahum'dayken Petrus, "Kardeşimi kaç kez affetmeliyim?" diye soruyor. İsa, "Size yedi kereye kadar değil, yetmiş yedi kereye kadar söylüyorum" diye cevap veriyor (18:21). Bağışlamanın önemini vurgulamak için köle benzetmesini anlatır. Bir efendi bir kölenin 60 milyon dinarlık borcunu bağışladı. Fakat bu köle daha sonra bir köle arkadaşını sadece 100 dinarlık bir borç nedeniyle hapse attırdı. Bunun üzerine acımasız köle de hapishane gardiyanlarına teslim edildi. İsa şu sonuca varıyor: "Her biriniz kardeşinizi gönülden affetmezseniz, gökteki Babam da size aynı şekilde davranacaktır" (18:23-35). </p><p>Yazıcılar ve Ferisiler, İsa'nın hizmetine kızdıkları için boşanma davasıyla ilgili olarak onu tuzağa düşürmek istiyorlar ama başarısız oluyorlar. İsa, boşanmanın Kutsal Kitap'taki tek nedeninin fuhuş olduğunu gösteriyor (19:3-9). İşçilerin ve dinarının örneğini verdikten sonra İsa, tekrar ölümü ve dirilişi hakkında konuşuyor (20:17-19). Diyor ki: "İnsanoğlu da başkalarından hizmet kabul etmeye değil, kendisi hizmet etmeye ve birçokları için canını fidye olarak vermeye geldi." (20:28). </p><p>İsa'nın yeryüzündeki hayatının son haftasında bir eşeğe binerek bir kral gibi Yeruşalim'e giriyor (21:4, 5). Sonra mabedi satıcılardan temizliyor. Düşmanlarının nefreti, onlara şöyle dediğinde artar: "Vergi tahsildarları ve fahişeler, sizden önce Tanrı'nın krallığına girecekler" (21:31). Ferisilerin vergilerle ilgili sorularını akıllıca yanıtlar: "Sezar’a ait olanı Sezar’a, fakat Tanrı’ya ait olanı Tanrı’ya ödeyin." (22:21). Yine Ferisiler ona kanunla ilgili bir soruyla geliyorlar ve İsa onlara en büyük emrin her şeyden önce Tanrı'yı sevmek ve ikincisinin komşunu kendin gibi sevmek olduğunu açıkladı (22:37-39). İsa tapınaktaki kalabalığa konuştuğunda, yazıcıları ve Ferisileri yine en katı şekilde kınadı. Beyaz badanalı mezarlara benziyorlar, dıştan güzel ama içi tamamen çürümüş ve kötü. Sonuç olarak, İsa Yeruşalim hakkında şu hükmü bildiriyor: "Eviniz size ıssız bırakılmıştır" (23:38). Tapınaktan ayrıldığında, onun yıkılacağını söylüyor. Zeytin Dağı'nda öğrencileri, tekrar gelişinin ve dünyanın sonunun işareti konusunda onu sorgular. Yanıt olarak, İsa bir savaş zamanına işaret ediyor - 'ulusa karşı ulus ve krallığa karşı krallık' - gıda kıtlığı, depremler, artan kanunsuzluk, dünya çapında 'krallığın bu iyi haberinin' vaaz edilmesini önceden bildiriyor (24:3, 7, 14). </p><p>İsa, Yahudilerin Fısıh bayramını kutlamasından sonra sadık elçileriyle Rabbin Akşam Yemeği adlandırılan kutlamayı yürürlüğe koydu (26:20-30). Sonra, İsa'nın içinde dua ettiği Getsemani bahçesine gidiyorlar. Yahuda oraya silahlı bir kalabalıkla gelir ve ikiyüzlü bir öpücükle İsa'ya ihanet eder (26:48-50). İsa başkâhine getirilir ve yüksek kâhinler ve tüm Sanhedrin, İsa aleyhine tanıklık edecek sahte tanıklar arar (26:57-61). İsa'nın önceden bildirdiği gibi, Petrus İsa'nın bir takipçisi olarak tanındığında onu inkâr eder (26:69-75). Yahuda ihanetinden dolayı pişmanlık duyar ve aldığı parayı tapınağa atar; oradan kendini asmak için uzaklaşır (27:3-5). </p><p>Sabahleyin İsa, Roma valisi Pilatus'un huzuruna çıkarılır. Kâhinlerin kışkırttığı kalabalık “Direğe gerilsin!” bağırdılar (27:22). Pilatus İsa'yı askerlere teslim ediyor, sonra kendisini Golgota'ya götürürler ve onu iki soyguncu arasında direğe geriyorlar. Başına "Yahudilerin Kralı İsa Budur" yazılı bir yafta asarlar (27:37, 38). Saatler süren ızdıraptan sonra İsa nihayet öğleden sonra saat üç civarında ölür ve ardından Arimatea'lı Yusuf'a ait olan yeni mezara yerleştirilir (27:57-60). </p><p>Haftanın ilk gününün erken saatlerinde Mecdelli Meryem ve “diğer Meryem” mezara gelir ve bir melek İsa'nın dirilişini ilan ediyor (28:1-5). Biraz sonra İsa kendisi onlara görünür. Fakat düşmanlar, mezarlıkta nöbet tutan askerlere "Öğrencileri gece biz uyurken gelip onu çaldılar" demek için rüşvet vererek dirilişini örtmeye çalışırlar (28:13). Celile'de diriltilmiş olan İsa öğrencilerine şu talimatı veriyor: "Siz gidin bütün milletlerden insanları öğrencim olarak yetiştirin; onları Babanın, Oğlun ve kutsal ruhun adıyla vaftiz edin. Size emrettiğim her şeye uymalarını onlara öğretin. Ben bu ortamın sonuna kadar, her zaman sizin yanınızda olacağım.” (28:19, 20). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça"><span id="Kaynak.C3.A7a"></span>Kaynakça</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="metadata plainlinks mbox-small" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.75em;border-bottom:1px solid #aaa;text-align:center;"><div style="clear:both;"><a href="/wiki/Vikipedi:Karde%C5%9F_projeler" title="Vikipedi:Kardeş projeler">Vikipedi'nin kardeş projelerinden</a><br /><b>Matta İncili</b><br />hakkında daha fazla bilgi edinin </div> </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://tr.wikisource.org/wiki/Yeni_Ahit/Matta" title="Vikikaynak'ta ara"><img alt="Vikikaynak'ta ara" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/36px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/48px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a></span> </td> <td><a href="https://tr.wikisource.org/wiki/Yeni_Ahit/Matta" class="extiw" title="s:Yeni Ahit/Matta">Vikikaynak</a>'ta belgeler </td></tr> </tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><strong><a href="#cite_ref-1">^</a></strong> <span class="reference-text">Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words</span> </li> <li id="cite_note-2"><strong><a href="#cite_ref-2">^</a></strong> <span class="reference-text">The Ante-Nicene Fathers, Coxe, Cilt 1, s. 151-155</span> </li> <li id="cite_note-3"><strong><a href="#cite_ref-3">^</a></strong> <span class="reference-text">Udo Schnelle: Einleitung in das Neue Testament, Göttingen 2013, S. 288</span> </li> <li id="cite_note-4"><strong><a href="#cite_ref-4">^</a></strong> <span class="reference-text">McClintock and Strong’s Cyclopedia, 1981 baskısı, Cilt V, sayfa 895</span> </li> <li id="cite_note-Eusebios-5"><strong><a href="#cite_ref-Eusebios_5-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Eusebios: The Ecclesiastical History [Kilise Tarihi], VI, XXV, 3-6</span> </li> <li id="cite_note-Hieronymus-6"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-Hieronymus_6-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Hieronymus_6-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Hieronymus: De viris inlustribus [Ünlü Adamlar Üzerine], III. Bölüm</span> </li> <li id="cite_note-7"><strong><a href="#cite_ref-7">^</a></strong> <span class="reference-text">Gerhard Maier: Matthäus Kapitel 1–14. Witten 2015, S. 24 f.</span> </li> <li id="cite_note-8"><strong><a href="#cite_ref-8">^</a></strong> <span class="reference-text">Matthias Konradt: Das Evangelium nach Matthäus. Göttingen 2015, S. 23</span> </li> <li id="cite_note-9"><strong><a href="#cite_ref-9">^</a></strong> <span class="reference-text">Watch Tower Bible and Tract Society: Insight on the Sciptures, 2018, Cilt 1, s. 352</span> </li> <li id="cite_note-10"><strong><a href="#cite_ref-10">^</a></strong> <span class="reference-text">Peter Fiedler: Das Matthäusevangelium, Stuttgart 2006, S. 19</span> </li> <li id="cite_note-11"><strong><a href="#cite_ref-11">^</a></strong> <span class="reference-text">Ulrich Luz: Das Evangelium nach Matthäus (Mt 1–7), Neukirchen-Vluyn, 4. Auflage 1997, S. 28</span> </li> <li id="cite_note-12"><strong><a href="#cite_ref-12">^</a></strong> <span class="reference-text">Gerhard Maier: Matthäus Kapitel 1–14. Witten 2015, S. 18 f.</span> </li> <li id="cite_note-13"><strong><a href="#cite_ref-13">^</a></strong> <span class="reference-text">Gerhard Maier: Matthäus Bölüm 1–14. Witten 2015, s. 18</span> </li> <li id="cite_note-14"><strong><a href="#cite_ref-14">^</a></strong> <span class="reference-text">Gerhard Maier: Matthäus Kapitel 1–14. Witten 2015, S. 20 f.</span> </li> <li id="cite_note-15"><strong><a href="#cite_ref-15">^</a></strong> <span class="reference-text">The Anchor Bible Dictionary</span> </li> <li id="cite_note-16"><strong><a href="#cite_ref-16">^</a></strong> <span class="reference-text">Eusebius: The Ecclesiastical History [Kilise Tarihi], VI, XXV, 3-6</span> </li> <li id="cite_note-17"><strong><a href="#cite_ref-17">^</a></strong> <span class="reference-text">Encyclopædia Britannica (baskı 1959), Cilt 3, s. 528</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dış_bağlantılar"><span id="D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar"></span>Dış bağlantılar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Dış bağlantılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dış bağlantılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Türkçe ve diğer başlıca dillerde tam metin <a href="/wiki/Kitab%C4%B1_Mukaddes" class="mw-redirect" title="Kitabı Mukaddes">Kitabı Mukaddes</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.bibleserver.com/index.php">[1]</a>28 Kasım 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061128164505/http://www.bibleserver.com/index.php">arşivlendi</a>.</li></ul> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q392302&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q392302&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q392302" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Bibsys" title="Bibsys">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90053353">90053353</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Fransa_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Fransa Millî Kütüphanesi">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12008322h">cb12008322h</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12008322h">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%C3%BCmle%C5%9Fik_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Tümleşik Otorite Dosyası">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4038001-4">4038001-4</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1" title="Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/names/n79056834">n79056834</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%87ek_Cumhuriyeti_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=unn2006374700&CON_LNG=ENG">unn2006374700</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Yunanistan_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Yunanistan Millî Kütüphanesi">NLG</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.nlg.gr/resource/authority/record45559">45559</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Mill%C3%AE_ve_%C3%9Cniversite_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_(Zagreb)" title="Millî ve Üniversite Kütüphanesi (Zagreb)">NSK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000395698&local_base=nsk10">000395698</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%9Cniversiteleraras%C4%B1_Belgeleme_Sistemi" title="Üniversitelerarası Belgeleme Sistemi">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/028199642">028199642</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"> <a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat</a> (LCCN): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/lccn-n79-056834">n79-056834</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Matta_İncili&oldid=33940071">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Matta_İncili&oldid=33940071</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Matta_%C4%B0ncili" title="Kategori:Matta İncili">Matta İncili</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_wayback_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları">Webarşiv şablonu wayback bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:BIBSYS_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:BIBSYS tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">BIBSYS tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:BNF_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:GND_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NKC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLG_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLG tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLG tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NSK_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NSK tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NSK tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:SUDOC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:WorldCat-LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_i%C3%A7eren_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:WorldCat-LCCN tanımlayıcısı içeren Vikipedi maddeleri">WorldCat-LCCN tanımlayıcısı içeren Vikipedi maddeleri</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 12.52, 4 Ekim 2024 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz.<br />Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Matta_%C4%B0ncili&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-85xcp","wgBackendResponseTime":173,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.173","walltime":"0.332","ppvisitednodes":{"value":617,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":12034,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":171,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8851,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 185.831 1 -total"," 45.22% 84.041 1 Şablon:Otorite_kontrolü"," 30.08% 55.897 1 Şablon:Yeni_Ahit"," 27.18% 50.509 1 Şablon:Dolçub"," 11.96% 22.225 1 Şablon:Kaynakça"," 3.84% 7.133 1 Şablon:Webarşiv"," 3.49% 6.484 1 Şablon:Vikiler"," 1.38% 2.569 1 Şablon:Ana_diğer"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.060","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1253828,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-565d46677b-nwlgn","timestamp":"20241128132943","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Matta \u0130ncili","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/Matta_%C4%B0ncili","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q392302","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q392302","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-11-30T01:36:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/5c\/P46.jpg","headline":"Yeni Ahit'in ilk b\u00f6l\u00fcm\u00fc"}</script> </body> </html>