CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Willem III der Nederlanden - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"d0dc2649-d529-4060-8705-45e9da746c08","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Willem_III_der_Nederlanden","wgTitle":"Willem III der Nederlanden","wgCurRevisionId":68370833,"wgRevisionId":68370833,"wgArticleId":20949,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Groothertog van Luxemburg","Hertog van Limburg","Koning der Nederlanden","Prins van Oranje","Nederlandse adel in de 19e eeuw","Huis Oranje-Nassau"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Willem_III_der_Nederlanden","wgRelevantArticleId":20949,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[], "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q125649","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE= {"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin" ,"mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f9/Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1747"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg/800px-Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1165"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg/640px-Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="932"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Willem III der Nederlanden - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Willem_III_der_Nederlanden"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_III_der_Nederlanden"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Willem_III_der_Nederlanden rootpage-Willem_III_der_Nederlanden skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/23_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Willem+III+der+Nederlanden" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Willem+III+der+Nederlanden" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Willem+III+der+Nederlanden" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Willem+III+der+Nederlanden" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Jeugd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Jeugd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Jeugd</span> </div> </a> <ul id="toc-Jeugd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prins_van_Oranje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Prins_van_Oranje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Prins van Oranje</span> </div> </a> <ul id="toc-Prins_van_Oranje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eerste_huwelijk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eerste_huwelijk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Eerste huwelijk</span> </div> </a> <ul id="toc-Eerste_huwelijk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Breuk_met_oudste_zoon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Breuk_met_oudste_zoon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Breuk met oudste zoon</span> </div> </a> <ul id="toc-Breuk_met_oudste_zoon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tweede_huwelijk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tweede_huwelijk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Tweede huwelijk</span> </div> </a> <ul id="toc-Tweede_huwelijk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Constitutionele_rol" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Constitutionele_rol"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Constitutionele rol</span> </div> </a> <ul id="toc-Constitutionele_rol-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Waterheld_van_Het_Loo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Waterheld_van_Het_Loo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Waterheld van Het Loo</span> </div> </a> <ul id="toc-Waterheld_van_Het_Loo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Max_Havelaar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Max_Havelaar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span><i>Max Havelaar</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Max_Havelaar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Luxemburgse_kwestie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Luxemburgse_kwestie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Luxemburgse kwestie</span> </div> </a> <ul id="toc-Luxemburgse_kwestie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Onhebbelijkheden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Onhebbelijkheden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Onhebbelijkheden</span> </div> </a> <ul id="toc-Onhebbelijkheden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Laatste_levensjaren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Laatste_levensjaren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Laatste levensjaren</span> </div> </a> <ul id="toc-Laatste_levensjaren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_links" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_links"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Externe links</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_links-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bronvermeldingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bronvermeldingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Bronvermeldingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Bronvermeldingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Willem III der Nederlanden</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 53 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-53" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">53 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Willem_III_van_Nederland" title="Willem III van Nederland – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Willem III van Nederland" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Guill%C3%A9n_III_d%27os_Pa%C3%ADses_Baixos" title="Guillén III d'os Países Baixos – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Guillén III d'os Países Baixos" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%8A%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%84%D8%AB_%D9%85%D9%84%D9%83_%D9%87%D9%88%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="فيليم الثالث ملك هولندا – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فيليم الثالث ملك هولندا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%84%D8%AB_%D9%85%D9%84%D9%83_%D9%87%D9%88%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="فيلم الثالث ملك هولندا – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="فيلم الثالث ملك هولندا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Guillermu_III_de_los_Pa%C3%ADses_Baxos" title="Guillermu III de los Países Baxos – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Guillermu III de los Países Baxos" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BC_III" title="Вілем III – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Вілем III" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BC_III" title="Вилем III – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Вилем III" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Vilim_III,_kralj_Holandije" title="Vilim III, kralj Holandije – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Vilim III, kralj Holandije" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Guillem_III_dels_Pa%C3%AFsos_Baixos" title="Guillem III dels Països Baixos – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Guillem III dels Països Baixos" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Vil%C3%A9m_III._Nizozemsk%C3%BD" title="Vilém III. Nizozemský – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Vilém III. Nizozemský" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Vilhelm_3._af_Nederlandene" title="Vilhelm 3. af Nederlandene – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Vilhelm 3. af Nederlandene" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_III._(Niederlande)" title="Wilhelm III. (Niederlande) – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Wilhelm III. (Niederlande)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%AD%CE%BB%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CE%93%CE%84_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%9A%CE%AC%CF%84%CF%89_%CE%A7%CF%89%CF%81%CF%8E%CE%BD" title="Γουλιέλμος Γ΄ των Κάτω Χωρών – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Γουλιέλμος Γ΄ των Κάτω Χωρών" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/William_III_of_the_Netherlands" title="William III of the Netherlands – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="William III of the Netherlands" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Vilhelmo_la_3-a_(Nederlando)" title="Vilhelmo la 3-a (Nederlando) – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Vilhelmo la 3-a (Nederlando)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Guillermo_III_de_los_Pa%C3%ADses_Bajos" title="Guillermo III de los Países Bajos – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Guillermo III de los Países Bajos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Willem_III" title="Willem III – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Willem III" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gilen_III.a_Herbehereetakoa" title="Gilen III.a Herbehereetakoa – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gilen III.a Herbehereetakoa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%85_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="ویلیم سوم – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ویلیم سوم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Vilhelm_III_(Alankomaat)" title="Vilhelm III (Alankomaat) – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Vilhelm III (Alankomaat)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Guillaume_III_(roi_des_Pays-Bas)" title="Guillaume III (roi des Pays-Bas) – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Guillaume III (roi des Pays-Bas)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Willem_III_fan_de_Nederlannen" title="Willem III fan de Nederlannen – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Willem III fan de Nederlannen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Guillerme_III_dos_Pa%C3%ADses_Baixos" title="Guillerme III dos Países Baixos – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Guillerme III dos Países Baixos" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%99%D7%9C%D7%9D_%D7%94%D7%A9%D7%9C%D7%99%D7%A9%D7%99,_%D7%9E%D7%9C%D7%9A_%D7%94%D7%95%D7%9C%D7%A0%D7%93" title="וילם השלישי, מלך הולנד – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="וילם השלישי, מלך הולנד" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/III._Vilmos_holland_kir%C3%A1ly" title="III. Vilmos holland király – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="III. Vilmos holland király" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B0%D5%A5%D5%AC%D5%B4_III_%D4%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%84%D5%BD%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3%D6%81%D5%AB" title="Վիլհելմ III Լյուքսեմբուրգցի – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վիլհելմ III Լյուքսեմբուրգցի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Willem_III_dari_Belanda" title="Willem III dari Belanda – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Willem III dari Belanda" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Willem_la_3ma_di_Nederlando" title="Willem la 3ma di Nederlando – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Willem la 3ma di Nederlando" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Guglielmo_III_dei_Paesi_Bassi" title="Guglielmo III dei Paesi Bassi – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Guglielmo III dei Paesi Bassi" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%83%AC%E3%83%A03%E4%B8%96_(%E3%82%AA%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%80%E7%8E%8B)" title="ウィレム3世 (オランダ王) – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ウィレム3世 (オランダ王)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Willem_III" title="Willem III – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Willem III" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9B_III_(%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98)" title="ვილემ III (ნიდერლანდები) – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ვილემ III (ნიდერლანდები)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B9%8C%EB%9F%BC_3%EC%84%B8" title="빌럼 3세 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="빌럼 3세" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Gulielmus_III_(rex_Nederlandiae)" title="Gulielmus III (rex Nederlandiae) – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Gulielmus III (rex Nederlandiae)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/W%C3%ABllem_III._vun_Holland" title="Wëllem III. vun Holland – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Wëllem III. vun Holland" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Villems_III" title="Villems III – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Villems III" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Vilhelm_III_av_Nederland" title="Vilhelm III av Nederland – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Vilhelm III av Nederland" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Willem_III_di_Hulanda" title="Willem III di Hulanda – Papiaments" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Willem III di Hulanda" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiaments" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_III_Holenderski" title="Wilhelm III Holenderski – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wilhelm III Holenderski" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Guilherme_III_dos_Pa%C3%ADses_Baixos" title="Guilherme III dos Países Baixos – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Guilherme III dos Países Baixos" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Willem_al_III-lea_al_%C8%9A%C4%83rilor_de_Jos" title="Willem al III-lea al Țărilor de Jos – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Willem al III-lea al Țărilor de Jos" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BC_III" title="Виллем III – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Виллем III" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/William_III_o_the_Netherlands" title="William III o the Netherlands – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="William III o the Netherlands" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Willem_III_od_Nizozemske" title="Willem III od Nizozemske – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Willem III od Nizozemske" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/William_III_of_the_Netherlands" title="William III of the Netherlands – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="William III of the Netherlands" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BC_III_%D0%BE%D0%B4_%D0%A5%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B5" title="Вилем III од Холандије – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Вилем III од Холандије" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Vilhelm_III_av_Nederl%C3%A4nderna" title="Vilhelm III av Nederländerna – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Vilhelm III av Nederländerna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%8D%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%AE%E0%AF%8D_III_(%E0%AE%A8%E0%AF%86%E0%AE%A4%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%B2%E0%AE%BE%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%81)" title="வில்லியம் III (நெதர்லாந்து) – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வில்லியம் III (நெதர்லாந்து)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88_3_%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%98%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B9%8C" title="พระเจ้าวิลเลิมที่ 3 แห่งเนเธอร์แลนด์ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="พระเจ้าวิลเลิมที่ 3 แห่งเนเธอร์แลนด์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/III._Willem" title="III. Willem – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="III. Willem" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BC_III" title="Віллем III – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Віллем III" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Willem_III_c%E1%BB%A7a_H%C3%A0_Lan" title="Willem III của Hà Lan – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Willem III của Hà Lan" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A8%81%E5%BB%89%E4%B8%89%E4%B8%96_(%E5%B0%BC%E5%BE%B7%E5%85%B0)" title="威廉三世 (尼德兰) – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="威廉三世 (尼德兰)" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q125649#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Willem_III_der_Nederlanden" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Willem_III_der_Nederlanden" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Willem_III_der_Nederlanden"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Willem_III_der_Nederlanden"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Willem_III_der_Nederlanden" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Willem_III_der_Nederlanden" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&oldid=68370833" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Willem_III_der_Nederlanden&id=68370833&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWillem_III_der_Nederlanden"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWillem_III_der_Nederlanden"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Willem+III+der+Nederlanden"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Willem_III_der_Nederlanden&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/William_III_of_the_Netherlands" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q125649" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eaeaea; color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Willem III </th></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3">1817–1890 </td></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands,_Nicolaas_Pieneman_(1856).jpg" class="mw-file-description"><img alt="Willem III der Nederlanden" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg/266px-Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg" decoding="async" width="266" height="387" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg/399px-Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg/532px-Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1747" /></a></span> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eaeaea; color:inherit;" colspan="3"><a href="/wiki/Lijst_van_koningen_der_Nederlanden" title="Lijst van koningen der Nederlanden">Koning der Nederlanden</a> </th></tr> <tr> <th>Periode </th> <td colspan="2">1849–1890 </td></tr> <tr> <th>Voorganger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Willem_II_der_Nederlanden" title="Willem II der Nederlanden">Willem II</a> </td></tr> <tr> <th>Opvolger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden">Wilhelmina</a> </td></tr> <tr> <th>Regent </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Emma_van_Waldeck-Pyrmont" title="Emma van Waldeck-Pyrmont">Emma</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eaeaea; color:inherit;" colspan="3"><a href="/wiki/Lijst_van_heersers_van_Luxemburg" title="Lijst van heersers van Luxemburg">Groothertog van Luxemburg</a> </th></tr> <tr> <th>Periode </th> <td colspan="2">1849–1890 </td></tr> <tr> <th>Voorganger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Willem_II_der_Nederlanden" title="Willem II der Nederlanden">Willem II</a> </td></tr> <tr> <th>Opvolger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Adolf_van_Luxemburg" title="Adolf van Luxemburg">Adolf</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eaeaea; color:inherit;" colspan="3"><a href="/wiki/Lijst_van_graven_en_hertogen_van_Limburg" title="Lijst van graven en hertogen van Limburg">Hertog van Limburg</a> </th></tr> <tr> <th>Periode </th> <td colspan="2">1849–1866 (ceremonieel tot 1890) </td></tr> <tr> <th>Voorganger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Willem_II_der_Nederlanden" title="Willem II der Nederlanden">Willem II</a> </td></tr> <tr> <th>Opvolger </th> <td colspan="2">Ceremonieel <a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden">Wilhelmina</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eaeaea; color:inherit;" colspan="3"> </th></tr> <tr> <th>Vader </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Willem_II_der_Nederlanden" title="Willem II der Nederlanden">Willem II</a> </td></tr> <tr> <th>Moeder </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Anna_Paulowna_van_Rusland" title="Anna Paulowna van Rusland">Anna Paulowna</a> </td></tr> <tr> <th>Dynastie </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Huis_Oranje-Nassau" title="Huis Oranje-Nassau">Oranje-Nassau</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eaeaea; color:inherit;" colspan="3"> </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><b>Handtekening</b> <span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Signature_of_William_III_of_the_Netherlands.svg" class="mw-file-description" title="Handtekening"><img alt="Handtekening" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Signature_of_William_III_of_the_Netherlands.svg/100px-Signature_of_William_III_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="100" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Signature_of_William_III_of_the_Netherlands.svg/150px-Signature_of_William_III_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Signature_of_William_III_of_the_Netherlands.svg/200px-Signature_of_William_III_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="140" /></a></span> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Koninklijk_wapen_Nederland_1815.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Koninklijk_wapen_Nederland_1815.svg/150px-Koninklijk_wapen_Nederland_1815.svg.png" decoding="async" width="150" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Koninklijk_wapen_Nederland_1815.svg/225px-Koninklijk_wapen_Nederland_1815.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Koninklijk_wapen_Nederland_1815.svg/300px-Koninklijk_wapen_Nederland_1815.svg.png 2x" data-file-width="767" data-file-height="878" /></a></span><br /><small><a href="/wiki/Wapen_van_Nassau#Wapen_van_de_koning_der_Nederlanden_(1815-1907)" title="Wapen van Nassau">Koninklijk wapen (1815-1907)</a></small> </td></tr> </tbody></table> <div class="infobox noprint" style="display:flex; gap:0.5em; align-items:center; padding:0.5em; width:auto; box-sizing:border-box;"><span class="skin-invert-image" typeof="mw:File"><span><img alt="Stamboom" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Stamboom.svg/20px-Stamboom.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Stamboom.svg/30px-Stamboom.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Stamboom.svg/40px-Stamboom.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="14" /></span></span> <b><a href="/wiki/Stamboom_Willem_van_Oranje-Nassau_(1817-1890)" title="Stamboom Willem van Oranje-Nassau (1817-1890)">Stamboom</a></b></div> <p><b>Willem Alexander Paul Frederik Lodewijk</b> (<a href="/wiki/Brussel_(stad)" title="Brussel (stad)">Brussel</a>, <a href="/wiki/19_februari" title="19 februari">19 februari</a> <a href="/wiki/1817" title="1817">1817</a> – <a href="/wiki/Apeldoorn_(stad)" title="Apeldoorn (stad)">Apeldoorn</a>, <a href="/wiki/23_november" title="23 november">23 november</a> <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>), <a href="/wiki/Prins(es)_van_Oranje-Nassau" title="Prins(es) van Oranje-Nassau">Prins van Oranje-Nassau</a>, was <a href="/wiki/Koninkrijk_der_Nederlanden" title="Koninkrijk der Nederlanden">koning der Nederlanden</a> en <a href="/wiki/Groothertogdom_Luxemburg_(1815-1890)" title="Groothertogdom Luxemburg (1815-1890)">groothertog van Luxemburg</a> van 17 maart 1849 tot zijn dood in 1890. Hij was ook <a href="/wiki/Hertogdom_Limburg_(1839-1866)" title="Hertogdom Limburg (1839-1866)">hertog van Limburg</a> van 1849 tot de opheffing van het hertogdom in 1866. </p><p>Willem was de oudste zoon uit het huwelijk van koning <a href="/wiki/Willem_II_der_Nederlanden" title="Willem II der Nederlanden">Willem II der Nederlanden</a> en koningin <a href="/wiki/Anna_Paulowna_van_Rusland" title="Anna Paulowna van Rusland">Anna Paulowna</a>. Na de troonsafstand van zijn grootvader koning <a href="/wiki/Willem_I_der_Nederlanden" title="Willem I der Nederlanden">Willem I</a> in 1840 werd hij de <a href="/wiki/Prins(es)_van_Oranje" title="Prins(es) van Oranje">prins van Oranje</a>. Na het overlijden van zijn vader volgde hij hem op als koning der <a href="/wiki/Koninkrijk_der_Nederlanden" title="Koninkrijk der Nederlanden">Nederlanden</a>. </p><p>Willem trouwde in 1839 met zijn volle nicht prinses <a href="/wiki/Sophie_van_W%C3%BCrttemberg" title="Sophie van Württemberg">Sophie van Württemberg</a>. Zij kregen drie zonen, die allemaal eerder stierven dan hun vader: <a href="/wiki/Willem_van_Oranje-Nassau_(1840-1879)" title="Willem van Oranje-Nassau (1840-1879)">Willem</a>, <a href="/wiki/Maurits_van_Oranje-Nassau_(1843-1850)" title="Maurits van Oranje-Nassau (1843-1850)">Maurits</a> en <a href="/wiki/Alexander_van_Oranje-Nassau_(1851-1884)" title="Alexander van Oranje-Nassau (1851-1884)">Alexander</a>. Na de dood van zijn vrouw hertrouwde hij in 1879 met de Duitse prinses <a href="/wiki/Emma_zu_Waldeck_und_Pyrmont" class="mw-redirect" title="Emma zu Waldeck und Pyrmont">Emma zu Waldeck und Pyrmont</a>. Zij kregen één dochter, <a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden">Wilhelmina</a>, die hem opvolgde. </p><p>In november 1848, vier maanden voor zijn troonsbestijging, was zeer tegen zijn zin een ingrijpende <a href="/wiki/Grondwetsherziening_van_1848" title="Grondwetsherziening van 1848">grondwetsherziening</a> doorgevoerd, die de macht van de koning aanzienlijk beperkte. Hij weigerde in eerste instantie om onder de nieuwe grondwet koning te worden, maar schikte zich uiteindelijk in zijn lot. Zijn onvermogen om iets aan de nieuwe grondwet te veranderen droeg eraan bij dat Nederland zich onder zijn koningschap ontwikkelde tot een <a href="/wiki/Parlementaire_democratie" title="Parlementaire democratie">parlementaire democratie</a>. Mede vanwege zijn beperkte macht heeft hij niet veel bijgedragen aan de staatkundige inrichting van het koninkrijk. Zoals zijn biograaf <a href="/wiki/Dik_van_der_Meulen" title="Dik van der Meulen">Dik van der Meulen</a> het samenvatte: "Willems voornaamste staatkundige verdienste was de eerste Nederlandse koning te zijn in een land dat door anderen werd bestuurd".<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Jeugd">Jeugd</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Jeugd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Jeugd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Baptism_of_William_III_of_the_Netherlands.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Baptism_of_William_III_of_the_Netherlands.jpg/260px-Baptism_of_William_III_of_the_Netherlands.jpg" decoding="async" width="260" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Baptism_of_William_III_of_the_Netherlands.jpg/390px-Baptism_of_William_III_of_the_Netherlands.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Baptism_of_William_III_of_the_Netherlands.jpg/520px-Baptism_of_William_III_of_the_Netherlands.jpg 2x" data-file-width="1830" data-file-height="1430" /></a><figcaption>Doop van de latere koning Willem III in 1817 in de <a href="/wiki/Augustijnenkerk_(Brussel)" title="Augustijnenkerk (Brussel)">Augustijnenkerk</a> in Brussel, door <a href="/wiki/Mattheus_Ignatius_van_Bree" title="Mattheus Ignatius van Bree">Mattheus Ignatius van Bree</a>, museum <a href="/wiki/Paleis_Het_Loo" title="Paleis Het Loo">Paleis Het Loo</a>.</figcaption></figure> <p>Willem werd geboren in Brussel, als oudste kind van de latere koning Willem II en zijn echtgenote Anna Paulowna, de zuster van de <a href="/wiki/Keizerrijk_Rusland" title="Keizerrijk Rusland">Russische</a> <a href="/wiki/Tsaar" title="Tsaar">tsaren</a> <a href="/wiki/Alexander_I_van_Rusland" title="Alexander I van Rusland">Alexander I</a> en <a href="/wiki/Nicolaas_I_van_Rusland" title="Nicolaas I van Rusland">Nicolaas I</a>. Willem kreeg met zijn beide jongere broers thuis privéonderwijs onder toezicht van gouverneur Thierry Juste de Constant Rebecque de Villars. Deze laatste was beroepsofficier en de opvoeding die hij de prinsen gaf, droeg een duidelijk militair stempel. Op 19 februari 1827 werd Willem door zijn grootvader, koning <a href="/wiki/Willem_I_der_Nederlanden" title="Willem I der Nederlanden">Willem I</a>, benoemd tot kolonel-titulair van de <a href="/wiki/Infanterie" title="Infanterie">infanterie</a>. Tevens ontving hij die dag het <a href="/wiki/Grootkruis" title="Grootkruis">grootkruis</a> van de <a href="/wiki/Orde_van_de_Nederlandse_Leeuw" title="Orde van de Nederlandse Leeuw">Orde van de Nederlandse Leeuw</a>, dit alles om te vieren dat hij tien jaar oud was geworden.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Vanwege zijn jonge leeftijd heeft Willem niet actief deelgenomen aan de strijd tegen de Belgen, die begon in 1830. Wel is hij met zijn vader en broer Alexander enige tijd bij het leger te velde geweest. Zijn militaire opleiding ontving hij onder andere bij de eerste compagnie van het eerste bataljon grenadiers, waarbij hij diende vanaf 1831.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Beide prinsen werden opgeleid tot compagnie- en bataljonscommandant, hoewel het onwaarschijnlijk is dat aan hen dezelfde eisen werden gesteld als aan gewone officieren. </p><p>Met zijn vader reisde Willem december 1833 naar Berlijn en Sint-Petersburg. Rond Nieuwjaar 1834 werd hij door zijn oom tsaar Nicolaas I benoemd tot <a href="/wiki/Erekolonel" title="Erekolonel">erekolonel</a> van het vierde regiment <a href="/wiki/Grenadier" title="Grenadier">grenadiers</a> van de keizerlijke garde. </p><p>In hetzelfde jaar werd hij aan de <a href="/wiki/Universiteit_Leiden" title="Universiteit Leiden">Leidse Hoogeschool</a> ingeschreven als student. Er werden voor hem enkele kamers gehuurd aan het <a href="/wiki/Rapenburg_(gracht)" class="mw-redirect" title="Rapenburg (gracht)">Rapenburg</a>, maar hij overnachtte meestal in Den Haag. Ook in Leiden kreeg Willem les aan huis. <a href="/wiki/Petrus_Hofman_Peerlkamp" title="Petrus Hofman Peerlkamp">Petrus Hofman Peerlkamp</a> gaf hem geschiedenisles, <a href="/wiki/Hendrik_Cock" title="Hendrik Cock">Hendrik Cock</a> verzorgde het onderwijs in <a href="/wiki/Natuurrecht" title="Natuurrecht">natuur-</a>, <a href="/wiki/Staatsrecht" title="Staatsrecht">staats-</a> en <a href="/wiki/Internationaal_recht" title="Internationaal recht">volkenrecht</a> en <a href="/wiki/Hendrik_Willem_Tydeman" title="Hendrik Willem Tydeman">Hendrik Willem Tydeman</a> was verantwoordelijk voor het vak <a href="/wiki/Economie" title="Economie">staatshuishoudkunde</a>. Johan Rudolph Thorbecke, met wie Willem het als koning flink aan de stok zou krijgen, was nogal ontstemd niet te zijn verkozen om onderricht aan de erfprins te geven. 'De erfprins zal zijne studien nu spoedig voleindigd hebben', schreef hij in februari 1836 aan zijn collega hoogleraar C.J. van Assen. 'En nadat deze de akademie verlaten had, gevraagd te worden om een bijles te geven aan den tweeden [prins Alexander], ware mij onaangenaam ja krenkend.'<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op 30 mei 1836, tijdens een onderbreking van zijn studie, danste hij in Londen met de latere Britse koningin <a href="/wiki/Victoria_van_het_Verenigd_Koninkrijk" title="Victoria van het Verenigd Koninkrijk">Victoria</a>. In juni 1836 vroeg <a href="/wiki/Salomon_Dedel" title="Salomon Dedel">Salomon Dedel</a> in naam van koning Willem I, ten behoeve van diens kleinzoon Willem, officieel om haar hand, maar zij wees een huwelijk met Willem af.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In 1837 rondde hij zijn studie af met een aantal mondelinge examens in aanwezigheid van zijn vader, maar zonder een diploma te behalen (dat was voor leden van het koninklijk huis destijds niet gebruikelijk). In september dat jaar begon Willem een reis die hem naar een aantal Duitse vorstendommen bracht, evenals naar Noord-Italië, Wenen, Praag, <a href="/wiki/Boedapest" title="Boedapest">Ofen en Pest</a> en opnieuw naar Berlijn, waar hij het goed kon vinden met prins <a href="/wiki/Wilhelm_I_van_Duitsland" title="Wilhelm I van Duitsland">Wilhelm</a>, die toen nog niet wist dat hij later keizer van Duitsland zou worden.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op zijn 21e verjaardag werd hem zitting verleend in de <a href="/wiki/Raad_van_State_(Nederland)" title="Raad van State (Nederland)">Raad van State</a>, het hoogste adviesorgaan van de <a href="/wiki/Kroon_(regering)" title="Kroon (regering)">Kroon</a>.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Prins_van_Oranje">Prins van Oranje</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Prins van Oranje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Prins van Oranje"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Op 7 oktober 1840 trad zijn grootvader <a href="/wiki/Willem_I_der_Nederlanden" title="Willem I der Nederlanden">Willem I</a> af als koning der Nederlanden, groothertog van Luxemburg en hertog van Limburg. Willems vader nam de titels over en hijzelf werd <a href="/wiki/Prins_van_Oranje" class="mw-redirect" title="Prins van Oranje">prins van Oranje</a> en daarmee de eerste in lijn van troonopvolging in de Nederlanden. Los daarvan werd hij ook de aangewezen opvolger voor Luxemburg en Limburg. Op 28 november dat jaar werd zijn vader ingehuldigd als koning Willem II. Dezelfde dag benoemde die hem tot inspecteur-generaal van het wapen der infanterie en luitenant-generaal.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De functie van inspecteur-generaal leverde Willem eind december 1845 weer in. De precieze reden is onduidelijk, maar wellicht omdat Willem vond dat hij er geen juiste invulling aan kon geven. Het was dan ook alleen een erefunctie. 'Hij [Willem] is zijn eigen grootste vijand', schreef zijn broer <a href="/wiki/Alexander_van_Oranje-Nassau_(1818-1848)" title="Alexander van Oranje-Nassau (1818-1848)">Alexander</a> hun zusje Sophie over de kwestie. <sup id="cite_ref-:0_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>Tegelijkertijd met zijn ontslag werd de functie door zijn vader opgeheven.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Willem en Alexander, die een hechte band hadden, deelden de worsteling met een gebrek aan nuttige bezigheden. Hoewel koning Willem II als kroonprins zelf minister was geweest, hield hij zijn eigen oudste zoon buiten de besluitvorming. In het leger kreeg de kroonprins evenmin serieuze taken. Willem en Alexander, die beiden gepassioneerde jagers waren, wijdden zich vol enthousiasme aan de valkenjacht en de paardenrennen die in de jaren 1840 een bloeitijd doormaakten. Zijn leven lang zou Willem zich meer op zijn gemak voelen als landedelman op Het Loo dan als prins in Den Haag. De dood van Alexander, aan de vooravond van Willems 31ste verjaardag, was een zware klap. Zijn band met zijn overgebleven broer Hendrik was beduidend minder goed.<sup id="cite_ref-:0_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Willem III werd niet gekend in de politieke besluitvorming, maar had er wel degelijk een mening over. Hij gaf als kroonprins aan de nieuwe grondwet van 1848 niet te accepteren. Zijn grief was dat die de koninklijke macht drastisch beperkte. Op 8 oktober dat jaar, drie dagen voordat de <a href="/wiki/Grondwetsherziening_van_1848" title="Grondwetsherziening van 1848">grondwetsvoorziening van Thorbecke</a> van kracht werd, schreef hij aan zijn zus:<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <blockquote style="margin:1em 0; padding:0 32px;"><p>Niet in staat, herhaal ik, dit soort staatsgevaarlijke beginselen in overeenstemming te brengen met mijn geweten en mijn taak, ben ik tot het volgende besluit gekomen: af te zien, onherroepelijk en voor altijd, ten faveure van mijn oudste zoon, van mijn rechten als Prins van Oranje en van mijn rechten op de Kroon.</p></blockquote> <p>Zijn vader trachtte hem van zijn ongelijk te overtuigen, onder meer door hem erop te wijzen dat het koningschap een "goddelijke roeping" is, die hij niet kon weigeren. Willem bleef echter bij zijn standpunt. Hij diende zelfs een verzoek in hem ook te ontslaan als luitenant-generaal van de infanterie. Zijn vader wees ook dit af.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Toen zijn vader op 17 maart 1849 stierf, bevond Willem zich voor een verblijf van drie maanden in <a href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk_van_Groot-Brittanni%C3%AB_en_Ierland" title="Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland">Engeland</a>. Op die dag bevond hij zich in Raby Castle, in het Noord-Engelse graafschap <a href="/wiki/Durham_(graafschap)" title="Durham (graafschap)">Durham</a>. Hij vernam pas van het overlijden van zijn vader, toen die al een dag dood was. Hij liet zich alsnog overreden het koningschap te aanvaarden. Zijn inhuldiging vond plaats op 12 mei 1849. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eerste_huwelijk">Eerste huwelijk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Eerste huwelijk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Eerste huwelijk"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sophia_Frederika_Mathilda_van_W%C3%BCrttemberg_(1818-1877).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Sophia_Frederika_Mathilda_van_W%C3%BCrttemberg_%281818-1877%29.jpg/260px-Sophia_Frederika_Mathilda_van_W%C3%BCrttemberg_%281818-1877%29.jpg" decoding="async" width="260" height="338" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Sophia_Frederika_Mathilda_van_W%C3%BCrttemberg_%281818-1877%29.jpg/390px-Sophia_Frederika_Mathilda_van_W%C3%BCrttemberg_%281818-1877%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Sophia_Frederika_Mathilda_van_W%C3%BCrttemberg_%281818-1877%29.jpg/520px-Sophia_Frederika_Mathilda_van_W%C3%BCrttemberg_%281818-1877%29.jpg 2x" data-file-width="701" data-file-height="912" /></a><figcaption>Willems eerste echtgenote prinses <a href="/wiki/Sophie_van_W%C3%BCrttemberg" title="Sophie van Württemberg">Sophie van Württemberg</a></figcaption></figure> <p>Willem trad op 18 juni (<a href="/wiki/Waterloodag" title="Waterloodag">Waterloodag</a>) 1839 in het huwelijk met zijn volle nicht prinses <a href="/wiki/Sophie_van_W%C3%BCrttemberg" title="Sophie van Württemberg">Sophie van Württemberg</a>, de dochter van koning <a href="/wiki/Willem_I_van_W%C3%BCrttemberg" title="Willem I van Württemberg">Willem I van Württemberg</a> en <a href="/wiki/Catharina_Paulowna_van_Rusland" title="Catharina Paulowna van Rusland">Catharina Paulowna</a>.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op 4 september 1840 werd hun eerste kind geboren, een zoon. Het werd een slecht huwelijk, mede door Willems nauwelijks verholen buitenechtelijke affaires, andere seksuele uitspattingen en grillige karakter. Al in 1842 wilde Sophie gescheiden van haar echtgenoot gaan wonen. In een brief aan haar schoonvader, geschreven in de nazomer of herfst van dat jaar, hield ze hem voor dat ze door haar echtgenoot bedreigd en mishandeld werd. Hij zou haar dwingen tot "schandalige handelingen die de zeden en de waardigheid kwetsen van iedere vrouw". "Mijn situatie is onhoudbaar", vervolgde Sophie. Ze vroeg de koning om haar "een wijkplaats toe te staan. Ik vraag niet om geld. Men heeft me een toevluchtsoord aangeboden waar ik rustig zou kunnen leven (...) Laat u me dan ook mijn kind; tot zijn zevende zal het de zorg van vrouwen nodig hebben."<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het werd haar niet gegund. Ze zou bij haar man blijven wonen en hem nog twee kinderen baren, de eerste keer al in 1843. Deze tweede zoon stierf in 1850. </p><p>Op 25 augustus 1851 beviel Sophie van haar derde kind. Het bracht geen huwelijksgeluk, want ze wilde opnieuw van haar echtgenoot weg. Op 17 september dat jaar gaf Willem de opdracht om daarvoor de mogelijkheden uit te zoeken. Uiteindelijk leidde dit op 25 december 1855 tot het ondertekenen van een schriftelijke overeenkomst waarbij – zonder tussenkomst van een rechter – overgegaan werd tot een <a href="/wiki/Echtscheiding" title="Echtscheiding">scheiding van tafel en bed</a>. Tevens werd de belofte vastgelegd dat als Willem zou aftreden als vorst, overgegaan zou worden tot een formele echtscheiding. Willem kreeg het gezag over hun oudste zoon toegewezen, met de verplichting dat die zijn moeder regelmatig moest bezoeken. De jongste zoon, die op dat moment vier jaar oud was, werd tot zijn negende jaar onder het gezag van zijn moeder geplaatst. Sophie kreeg als woonverblijf <a href="/wiki/Paleis_Huis_ten_Bosch" title="Paleis Huis ten Bosch">Paleis Huis ten Bosch</a> toegewezen. 's Winters zou zij in <a href="/wiki/Paleis_Noordeinde" title="Paleis Noordeinde">Paleis Noordeinde</a> mogen verblijven, waar in die maanden ook Willem woonde, maar beiden zouden van elkaar afgescheiden woonruimte krijgen en het was geen van tweeën toegestaan zonder wederzijdse toestemming de ander op te zoeken. Beiden zouden zich verder onthouden van 'beschuldigingen of toespelingen, waardoor de eer of de waardigheid Hunner Personen kunnen worden gekrenkt'. Bij officiële gelegenheden moesten Willem en Sophie de schijn ophouden en zich als een echtpaar blijven gedragen. De overeenkomst werd door enkele getuigen medeondertekend en voor de buitenwereld verborgen gehouden.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Throne_of_Kings_William_II,_William_III_and_of_Queen_Wilhelmina_of_the_Netherlands_(1842-1849).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Throne_of_Kings_William_II%2C_William_III_and_of_Queen_Wilhelmina_of_the_Netherlands_%281842-1849%29.jpg/260px-Throne_of_Kings_William_II%2C_William_III_and_of_Queen_Wilhelmina_of_the_Netherlands_%281842-1849%29.jpg" decoding="async" width="260" height="424" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Throne_of_Kings_William_II%2C_William_III_and_of_Queen_Wilhelmina_of_the_Netherlands_%281842-1849%29.jpg/390px-Throne_of_Kings_William_II%2C_William_III_and_of_Queen_Wilhelmina_of_the_Netherlands_%281842-1849%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Throne_of_Kings_William_II%2C_William_III_and_of_Queen_Wilhelmina_of_the_Netherlands_%281842-1849%29.jpg/520px-Throne_of_Kings_William_II%2C_William_III_and_of_Queen_Wilhelmina_of_the_Netherlands_%281842-1849%29.jpg 2x" data-file-width="1732" data-file-height="2826" /></a><figcaption>Troon van koning Willem III, vervaardigd door de gebroeders Horrix te Den Haag, 1842-1849. <a href="/wiki/Rijksmuseum_Amsterdam" title="Rijksmuseum Amsterdam">Rijksmuseum Amsterdam</a></figcaption></figure> <p>Uit het huwelijk kwamen drie zoons voort. Geen van hen overleefde zijn vader. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Afbeelding</th> <th>Naam</th> <th>Geboren</th> <th>Overleden </th></tr> <tr> <td align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Kroonprinswillem.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Kroonprinswillem.jpg/100px-Kroonprinswillem.jpg" decoding="async" width="100" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Kroonprinswillem.jpg/150px-Kroonprinswillem.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Kroonprinswillem.jpg/200px-Kroonprinswillem.jpg 2x" data-file-width="350" data-file-height="461" /></a></span></td> <td><a href="/wiki/Willem_van_Oranje-Nassau_(1840-1879)" title="Willem van Oranje-Nassau (1840-1879)">Willem Nicolaas Alexander Frederik Karel Hendrik</a><br /><center>(<i>Wiwill</i>)</center></td> <td><a href="/wiki/4_september" title="4 september">4 september</a> <a href="/wiki/1840" title="1840">1840</a></td> <td><a href="/wiki/11_juni" title="11 juni">11 juni</a> <a href="/wiki/1879" title="1879">1879</a> </td></tr> <tr> <td align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Prince_Maurice,_also_known_as_Maurits.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Prince_Maurice%2C_also_known_as_Maurits.jpg/100px-Prince_Maurice%2C_also_known_as_Maurits.jpg" decoding="async" width="100" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cb/Prince_Maurice%2C_also_known_as_Maurits.jpg 1.5x" data-file-width="108" data-file-height="144" /></a></span></td> <td><a href="/wiki/Maurits_van_Oranje-Nassau_(1843-1850)" title="Maurits van Oranje-Nassau (1843-1850)">Willem Frederik <i>Maurits</i> Alexander Hendrik Karel</a></td> <td><a href="/wiki/15_september" title="15 september">15 september</a> <a href="/wiki/1843" title="1843">1843</a></td> <td><a href="/wiki/4_juni" title="4 juni">4 juni</a> <a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a> </td></tr> <tr> <td align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Alexander_der_Nederlanden_1851_-_1884.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Alexander_der_Nederlanden_1851_-_1884.jpg/100px-Alexander_der_Nederlanden_1851_-_1884.jpg" decoding="async" width="100" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Alexander_der_Nederlanden_1851_-_1884.jpg/150px-Alexander_der_Nederlanden_1851_-_1884.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Alexander_der_Nederlanden_1851_-_1884.jpg/200px-Alexander_der_Nederlanden_1851_-_1884.jpg 2x" data-file-width="286" data-file-height="372" /></a></span></td> <td><a href="/wiki/Alexander_van_Oranje-Nassau_(1851-1884)" title="Alexander van Oranje-Nassau (1851-1884)">Willem <i>Alexander</i> Carel Hendrik Frederik</a></td> <td><a href="/wiki/25_augustus" title="25 augustus">25 augustus</a> <a href="/wiki/1851" title="1851">1851</a></td> <td><a href="/wiki/21_juni" title="21 juni">21 juni</a> <a href="/wiki/1884" title="1884">1884</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Breuk_met_oudste_zoon">Breuk met oudste zoon</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Breuk met oudste zoon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Breuk met oudste zoon"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de <a href="/wiki/1870-1879" title="1870-1879">jaren zeventig</a> kwam het tot een breuk tussen Willem III en zijn oudste zoon, <a href="/wiki/Willem_Nicolaas_Alexander_Frederik_Karel_Hendrik_van_Oranje-Nassau" class="mw-redirect" title="Willem Nicolaas Alexander Frederik Karel Hendrik van Oranje-Nassau">Willem</a>. Deze wilde trouwen met <a href="/wiki/Mathilde_van_Limburg_Stirum" title="Mathilde van Limburg Stirum">Mathilde gravin van Limburg Stirum</a>, maar de koning en koningin weigerden hun toestemming te geven. De ministerraad was in eerste instantie ook tegen, maar legde zich er uiteindelijk bij neer, omdat gevreesd werd dat hij anders helemaal niet zou trouwen. Van zijn enige overgebleven broer <a href="/wiki/Alexander_van_Oranje-Nassau_(1851-1884)" title="Alexander van Oranje-Nassau (1851-1884)">Alexander</a> viel namelijk evenmin een huwelijk te verwachten. Willem III zag liever dat zijn oudste zoon zou trouwen met een buitenlandse prinses, maar gaf aan dat hij misschien toch akkoord zou gaan met een huwelijk met een buitenlandse gravin of hertogin. Hij wilde daarmee voorkomen dat de troon over zou gaan op de kinderen van zijn zuster <a href="/wiki/Sophie_van_Oranje-Nassau" title="Sophie van Oranje-Nassau">Sophie</a>. Een huwelijk met een Nederlandse gravin bleef voor hem evenwel uitgesloten.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kroonprins Willem, inmiddels in de dertig, vertrok definitief naar Parijs om er zich over te geven aan de genoegens die die stad te bieden had en zou tijdens zijn leven alleen nog in 1877 even kort naar Nederland terugkeren om afscheid te nemen van zijn stervende moeder. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tweede_huwelijk">Tweede huwelijk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Tweede huwelijk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Tweede huwelijk"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:King_William_III_and_Queen_Emma.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/King_William_III_and_Queen_Emma.jpg/260px-King_William_III_and_Queen_Emma.jpg" decoding="async" width="260" height="384" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/King_William_III_and_Queen_Emma.jpg/390px-King_William_III_and_Queen_Emma.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/King_William_III_and_Queen_Emma.jpg/520px-King_William_III_and_Queen_Emma.jpg 2x" data-file-width="766" data-file-height="1130" /></a><figcaption>Koning Willem III en <a href="/wiki/Emma_van_Waldeck-Pyrmont" title="Emma van Waldeck-Pyrmont">Emma van Waldeck-Pyrmont</a>. De foto werd als ansichtkaart op de Nederlandse markt gebracht.</figcaption></figure> <p>Na het overlijden van Sophie in 1877 had koning Willem III de mogelijkheid om weer een huwelijk te sluiten. Aanvankelijk koos hij voor een <a href="/wiki/Morganatisch_huwelijk" title="Morganatisch huwelijk">morganatisch huwelijk</a> met zijn geliefde van dat moment, <a href="/wiki/%C3%89milie_Ambre" title="Émilie Ambre">Émilie Ambre</a>, een Parijse operazangeres, die hij al had geïnstalleerd op <a href="/wiki/Welgelegen_(Rijswijk)" title="Welgelegen (Rijswijk)">Huize Welgelegen</a> te Rijswijk, en die hij had voorzien van de titel <i>comtesse d'Ambroise</i>. Het voornemen leidde tot heftige conflicten met het kabinet, en de koning zag uiteindelijk van het huwelijk af.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Uiteindelijk wisten ministers hem te bewegen een vorstelijke echtgenote te zoeken. De eerste die gevraagd werd was de 25-jarige Deense prinses <a href="/wiki/Thyra_van_Denemarken_(1853-1933)" title="Thyra van Denemarken (1853-1933)">Thyra</a>, maar die was al vergeven. Tweede keus was een dochter van de verdreven koning <a href="/wiki/George_V_van_Hannover" title="George V van Hannover">George V van Hannover</a>, maar die weigerde. Vervolgens trachtte hij juli 1878 zijn nicht <a href="/wiki/Elisabeth_van_Saksen-Weimar-Eisenach" title="Elisabeth van Saksen-Weimar-Eisenach">Elisabeth van Saksen-Weimar-Eisenach</a> te huwen, een dochter van zijn zuster, maar ook zij bedankte voor de eer.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daarna reisde Willem op advies van zijn zuster rechtstreeks door naar <a href="/wiki/Bad_Arolsen" title="Bad Arolsen">Bad Arolsen</a>, waar de vorst <a href="/wiki/George_Victor_van_Waldeck-Pyrmont" title="George Victor van Waldeck-Pyrmont">George Victor van Waldeck-Pyrmont</a> meerdere huwbare dochters had. De moeder, prinses <a href="/wiki/Helena_van_Nassau" title="Helena van Nassau">Helena van Nassau</a>, stelde twee van haar dochters voor. Willem ging eerst voor de oudste, prinses <a href="/wiki/Pauline_van_Waldeck-Pyrmont" title="Pauline van Waldeck-Pyrmont">Pauline</a>, maar het klikte meer met de jongste van de twee, <a href="/wiki/Emma_van_Waldeck-Pyrmont" title="Emma van Waldeck-Pyrmont">Emma</a>, die op dat moment nog net geen 20 jaar was, waarna al snel tot een huwelijk besloten werd. Al op 29 september 1878 werd de verloving gevierd. De 61-jarige Willem trouwde op 7 januari 1879 te Arolsen. De festiviteiten ter gelegenheid van het huwelijk werden in Nederland al snel afgebroken wegens het overlijden van 's konings broer prins <a href="/wiki/Hendrik_van_Oranje-Nassau" title="Hendrik van Oranje-Nassau">Hendrik</a> op 13 januari. Deze had bij het huwelijk als getuige op moeten treden, maar moest wegens een aanval van <a href="/wiki/Mazelen" title="Mazelen">mazelen</a> verstek laten gaan. In april dat jaar vond alsnog een feestelijke inhuldiging van het bruidspaar plaats. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:NRC1898.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/NRC1898.jpg/260px-NRC1898.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0e/NRC1898.jpg 1.5x" data-file-width="375" data-file-height="500" /></a><figcaption>Voorpagina van de <i><a href="/wiki/Nieuwe_Rotterdamsche_Courant" title="Nieuwe Rotterdamsche Courant">Nieuwe Rotterdamsche Courant</a></i> ter gelegenheid van de achttiende verjaardag van koningin <a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden">Wilhelmina</a>. Op de foto koning Willem III met zijn dochter.</figcaption></figure> <p>Uit het huwelijk van Willem en Emma zou één kind geboren worden: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Afbeelding</th> <th>Naam</th> <th>Geboren</th> <th>Overleden </th></tr> <tr> <td align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portret_van_Prinses_Wilhelmina,_kennelijk_uit_1885.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Portret_van_Prinses_Wilhelmina%2C_kennelijk_uit_1885.jpg/100px-Portret_van_Prinses_Wilhelmina%2C_kennelijk_uit_1885.jpg" decoding="async" width="100" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Portret_van_Prinses_Wilhelmina%2C_kennelijk_uit_1885.jpg/150px-Portret_van_Prinses_Wilhelmina%2C_kennelijk_uit_1885.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Portret_van_Prinses_Wilhelmina%2C_kennelijk_uit_1885.jpg/200px-Portret_van_Prinses_Wilhelmina%2C_kennelijk_uit_1885.jpg 2x" data-file-width="336" data-file-height="555" /></a></span></td> <td><a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden"><i>Wilhelmina</i> Helena Pauline Maria</a></td> <td><a href="/wiki/31_augustus" title="31 augustus">31 augustus</a> <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a></td> <td><a href="/wiki/28_november" title="28 november">28 november</a> <a href="/wiki/1962" title="1962">1962</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Constitutionele_rol">Constitutionele rol</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Constitutionele rol" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Constitutionele rol"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:KoningwillemIIIomstreeks1865.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/KoningwillemIIIomstreeks1865.jpg/260px-KoningwillemIIIomstreeks1865.jpg" decoding="async" width="260" height="333" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/KoningwillemIIIomstreeks1865.jpg/390px-KoningwillemIIIomstreeks1865.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/11/KoningwillemIIIomstreeks1865.jpg 2x" data-file-width="502" data-file-height="643" /></a><figcaption>Willem III omstreeks 1865</figcaption></figure> <p>De eerste twintig jaar van zijn regering kenmerkten zich door weerstand tegen de <a href="/wiki/Constitutionele_monarchie" title="Constitutionele monarchie">constitutionele monarchie</a>, waarbij de koning zich overigens meestal conformeerde. Een voorbeeld van die eigenzinnige constitutionele rol is de commotie rond de <a href="/wiki/Aprilbeweging" title="Aprilbeweging">Aprilbeweging</a> in 1853. Het zittende kabinet onder de feitelijke leiding van <a href="/wiki/Johan_Rudolph_Thorbecke" title="Johan Rudolph Thorbecke">Thorbecke</a> had een neutraal antwoord voorgesteld. De <a href="/wiki/Scheiding_van_kerk_en_staat" title="Scheiding van kerk en staat">scheiding van kerk en staat</a> betekende immers dat de regering geen zeggenschap zou hebben over de wens van de katholieken om zich in <a href="/wiki/Bisdom" title="Bisdom">bisdommen</a> te organiseren. Toen Willem III in Amsterdam een anti-<a href="/wiki/Katholicisme" title="Katholicisme">rooms-katholieke</a> petitie kreeg aangeboden hield hij een gloedvolle rede, die de hoogopgelopen gemoederen overigens ook onmiddellijk deed bedaren. Omdat de koning niet bereid was terug te komen op zijn weigering om het regeringsstandpunt uit te dragen, trad de ministerraad af. </p><p>In september 1854 waren er na de stijging van de broodprijzen rellen in <a href="/wiki/Schiedam" title="Schiedam">Schiedam</a>, een artilleriepaard overleed daarbij. Willem liet als opperbevelhebber van de krijgsmacht schriftelijk vastleggen dat een oorlogsschip richting Schiedam moest varen dat "bij vernieuwde stoornis" de stad moest bestoken met <a href="/w/index.php?title=Bourbongranaten&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bourbongranaten (de pagina bestaat niet)">bourbongranaten</a>. Minister van Oorlog <a href="/wiki/Hendrik_Forstner_van_Dambenoy" title="Hendrik Forstner van Dambenoy">baron Forstner van Dambenoy</a> achtte het onmogelijk om het bevel uit te voeren. Hij drong er bij Willem op aan om de verordening voor zich te houden. De reactie van het parlement zou volgens hem anders niet te overzien zijn. Uiteindelijk trok Willem zijn bevel in. Alle ministers gaven in een speciale zitting aan zijn handelwijze af te keuren.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In 1856 werd Willem benaderd door zijn hoffunctionaris en vroegere secretaris jonkheer <a href="/wiki/Ludolph_van_Bronkhorst" title="Ludolph van Bronkhorst">Ludolph van Bronkhorst</a> of de koning hem en zijn zwager, de voormalige <a href="/wiki/Resident_(bestuurder)" title="Resident (bestuurder)">resident</a> J.G.A. Gallois, kon helpen om op <a href="/wiki/Java_(eiland)" title="Java (eiland)">Java</a> een suikercontract te verwerven. Willem beval de twee aan bij de minister van Koloniën <a href="/wiki/Pieter_Mijer" title="Pieter Mijer">Pieter Mijer</a> en stelde in een tweede brief voor hen tevens te voorzien van een renteloos krediet. Mijer wilde er eigenlijk niets van weten, maar bezweek onder de aanhoudende druk. Een renteloos krediet verstrekken ging hem echter te ver. Uiteindelijk regelde Mijers opvolger <a href="/wiki/Jan_Jacob_Rochussen" title="Jan Jacob Rochussen">Jan Jacob Rochussen</a> dat het duo niet voor het contract hoefde te betalen. Gallois scheepte zich meteen in voor de Nederlandse kolonie, maar in plaats van suikerriet te gaan verbouwen, verkocht hij bij aankomst de rechten voor 275.000 gulden. Toen de ministeriële inbreng in deze <a href="/wiki/Pangka-affaire" title="Pangka-affaire">Pangka-affaire</a> bij de Tweede Kamer bekend werd, kostte dat Rochussen zijn baan. De rol van de koning werd verborgen gehouden. </p><p>De minister van Oorlog <a href="/wiki/Cornelis_Theodorus_van_Meurs" title="Cornelis Theodorus van Meurs">Van Meurs</a> stelde in 1859 voor om <a href="/wiki/Charles_Nepveu" title="Charles Nepveu">Charles Nepveu</a> te bevorderen tot opperbevelhebber van het Nederlandse leger. Willem dacht daar anders over en benoemde zijn oom <a href="/wiki/Frederik_van_Oranje-Nassau_(1797-1881)" class="mw-redirect" title="Frederik van Oranje-Nassau (1797-1881)">Frederik</a>.<sup id="cite_ref-Frederik_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Frederik-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De koning drong hetzelfde jaar aan op een verhoging van de defensie-uitgaven in verband met een dreigende oorlog tussen <a href="/wiki/Keizerrijk_Oostenrijk" title="Keizerrijk Oostenrijk">Oostenrijk</a> en <a href="/wiki/Koninkrijk_Sardini%C3%AB" title="Koninkrijk Sardinië">Sardinië</a>. De Tweede Kamer ging daarin mee en verhoogde de uitgaven met vier miljoen gulden.<sup id="cite_ref-Frederik_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-Frederik-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Eveneens in 1859 zegde Willem de stad Amsterdam toe dat hij de spoorwegwet niet zou ondertekenen voordat er overeenstemming zou zijn bereikt over de aanleg van een kanaal ten westen van Amsterdam, dat aansluiting zou krijgen op de Noordzee (het latere <a href="/wiki/Noordzeekanaal" title="Noordzeekanaal">Noordzeekanaal</a>). Het wetsvoorstel over het kanaal werd echter door de <a href="/wiki/Tweede_Kamer_der_Staten-Generaal" title="Tweede Kamer der Staten-Generaal">Tweede Kamer</a> aangehouden, terwijl dat over de spoorwegwet wel werd aangenomen. Willem wees er de ministerraad op dat hij niet kon terugkomen van zijn belofte aan Amsterdam en bewerkstelligde, door <a href="/wiki/Eerste_Kamer_der_Staten-Generaal" title="Eerste Kamer der Staten-Generaal">Eerste Kamerleden</a> onder druk te zetten, dat de <a href="/wiki/Senaat_(volksvertegenwoordiging)" title="Senaat (volksvertegenwoordiging)">Senaat</a> de spoorwegwet afwees. De ministers van Financiën, <a href="/wiki/Pieter_Philip_van_Bosse" class="mw-redirect" title="Pieter Philip van Bosse">Van Bosse</a>, en Binnenlandse Zaken, <a href="/wiki/Jacob_George_Hieronymus_van_Tets_van_Goudriaan" title="Jacob George Hieronymus van Tets van Goudriaan">Van Tets van Goudriaan</a>, boden daarop hun ontslag aan.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het leidde tot de vorming van een nieuw kabinet. </p><p>Het was een idee van Willem om in de spoorwegwet op te nemen dat een spoorweg zou worden aangelegd van Amsterdam naar het <a href="/wiki/Nieuwediep_(Den_Helder)" class="mw-redirect" title="Nieuwediep (Den Helder)">Nieuwediep</a>, het latere <a href="/wiki/Den_Helder" title="Den Helder">Den Helder</a>. De wet werd in 1860 een feit, evenals die voor de aanleg van het Noordzeekanaal.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Waterheld_van_Het_Loo">Waterheld van Het Loo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Waterheld van Het Loo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Waterheld van Het Loo"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Willem III oogstte bij het volk veel lof voor de persoonlijke aandacht die hij schonk aan de slachtoffers van de watersnoodrampen van 1855 en 1861. Eind februari 1855 trad de dooi in en kruiend ijs in de grote rivieren veroorzaakte vanaf 4 maart diverse dijkbreuken. Vooral het <a href="/wiki/Land_van_Maas_en_Waal" title="Land van Maas en Waal">Land van Maas en Waal</a> werd hard getroffen, maar ook de <a href="/wiki/Gelderse_Vallei" title="Gelderse Vallei">Gelderse Vallei</a> en het stroomgebied van de <a href="/wiki/IJssel" title="IJssel">IJssel</a> hadden te maken met grote wateroverlast. De mensen schuilden in de bomen en op de daken van hun huizen. Hoeveel doden er gevallen zijn, is nooit bekend geworden. Op 7 maart spoedde de koning zich naar het rampgebied. Tien dagen lang bezocht hij de slachtoffers en sprak hen moed in. Dat hij ook hun armoedige huizen betrad werd alom gewaardeerd. Terug in Den Haag gingen de inwoners de straat op om hem op enthousiaste wijze te verwelkomen. In januari 1861 was het weer raak. Opnieuw kwam het Land van Maas en Waal onder water te staan. Deze keer bleef Willem in eerste instantie in zijn paleis en stelde hij een commissie in die het rampgebied voorzag van kleding, voedsel, koffie en tenten. Op 24 januari bezocht Willem met zijn broer <a href="/wiki/Hendrik_van_Oranje-Nassau" title="Hendrik van Oranje-Nassau">Hendrik</a> de getroffen gebieden. Toen na hun bezoek opnieuw dijken doorbraken, vertrokken Willem en zijn broer op 3 februari opnieuw naar de onder water gelopen streken. De terugweg ging per trein. Op alle tussenliggende stations, Arnhem, Rotterdam en Delft, werden ze met een serenade opgewacht en in Den Haag werden de koninklijke broers door een grote menigte enthousiast onthaald. Naderhand schonk Willem 40.000 gulden aan de slachtoffers, het hoogste bedrag van iedereen. Hij werd de 'Waterheld van Het Loo' genoemd, vrij naar zijn vader die wegens diens militaire successen tegen de troepen van <a href="/wiki/Napoleon_Bonaparte" title="Napoleon Bonaparte">Napoleon Bonaparte</a> bekendstond als de 'Held van Waterloo'.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Max_Havelaar"><i>Max Havelaar</i></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Max Havelaar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Max Havelaar"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 1860 bracht de schrijver <a href="/wiki/Eduard_Douwes_Dekker" title="Eduard Douwes Dekker">Multatuli</a> zijn <a href="/wiki/Max_Havelaar_(boek)" title="Max Havelaar (boek)"><i>Max Havelaar</i></a> uit, een boek dat de Nederlandse wantoestanden in de <a href="/wiki/Nederlands-Indi%C3%AB" title="Nederlands-Indië">Oost-Indische</a> kolonie belicht. Het sloeg in Nederland in als een bom en behoort meer dan honderdvijftig jaar later nog steeds tot de meest vermaarde boeken in de Nederlandse literatuur. Het boek sluit af met een oproep aan de koning: </p> <blockquote style="margin:1em 0; padding:0 32px;"><p>Want aan U draag ik mijn boek op, Willem den derde, Koning, Groothertog, Prins,... meer dan Prins, Groothertog en Koning,... KEIZER van het prachtig rijk van INSULINDE, dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd!... </p><p>Aan U vraag ik met vertrouwen of het uw Keizerlijke wil is: Dat de <i>Havelaars</i> worden bespat door den modder van <i>Slijmeringen</i> en <i>Droogstoppels</i>;- </p><p> En dat daar ginds Uwe meer dan Dertig millioenen onderdanen worden <i>mishandeld</i> en <i>uitgezogen in Uwen naam?...</i></p></blockquote> <p>Multatuli kreeg geen antwoord van de koning, ook niet op een verzoek dat hij nog voor de uitgave van Max Havelaar via de post rechtstreeks aan hem richtte. In de vierde druk voegde Multatuli, schrijvende over Willem, een sneer toe over het uitblijven van een koninklijk antwoord: </p> <blockquote style="margin:1em 0; padding:0 32px;"><p>die zich zeker bezig houdt met belangryker zaken dan Rechtdoen en 't behouden van Insulinde voor Nederland.</p></blockquote> <p>Voor de zekerheid stuurde hij de koning een exemplaar van deze druk op. Opnieuw bleef een reactie uit.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Luxemburgse_kwestie">Luxemburgse kwestie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Luxemburgse kwestie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Luxemburgse kwestie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 1866 viel de <a href="/wiki/Duitse_Bond" title="Duitse Bond">Duitse Bond</a> uiteen en kwam de <a href="/wiki/Noord-Duitse_Bond" title="Noord-Duitse Bond">Noord-Duitse Bond</a> tot stand, waarvan het <a href="/wiki/Luxemburg_(land)" title="Luxemburg (land)">groothertogdom Luxemburg</a> en het <a href="/wiki/Hertogdom_Limburg_(1839-1866)" title="Hertogdom Limburg (1839-1866)">hertogdom Limburg</a> geen deel meer zouden uitmaken. Willem was desgevraagd bereid Luxemburg aan keizer <a href="/wiki/Napoleon_III" title="Napoleon III">Napoleon III van Frankrijk</a> te verkopen, met stilzwijgende instemming van de Pruisische premier <a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Bismarck</a>. Toen deze transactie echter in de openbaarheid kwam, verklaarde Bismarck dat verkoop als reden tot oorlog beschouwd zou worden. Op het <a href="/wiki/Congres_van_Londen_(1867)" title="Congres van Londen (1867)">Congres van Londen</a> van 1867 ter regeling van de <a href="/wiki/Luxemburgse_kwestie" title="Luxemburgse kwestie">Luxemburgse kwestie</a> werd overeengekomen dat Luxemburg <a href="/w/index.php?title=Patrimoniaal_eigendom&action=edit&redlink=1" class="new" title="Patrimoniaal eigendom (de pagina bestaat niet)">patrimoniaal eigendom</a> van het huis (Oranje-)Nassau zou blijven, echter wel als politiek neutraal gebied. De <a href="/wiki/Koninkrijk_Pruisen" title="Koninkrijk Pruisen">Pruisische</a> troepen werden dan ook teruggetrokken uit de vesting en de <a href="/w/index.php?title=Burcht_van_Luxemburg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Burcht van Luxemburg (de pagina bestaat niet)">burcht van Luxemburg</a> werd afgebroken. In 1868 kreeg Luxemburg een nieuwe <a href="/wiki/Grondwet_van_Luxemburg" class="mw-redirect" title="Grondwet van Luxemburg">grondwet</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Onhebbelijkheden">Onhebbelijkheden</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Onhebbelijkheden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Onhebbelijkheden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Koning_Willem_III.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Koning_Willem_III.jpg/260px-Koning_Willem_III.jpg" decoding="async" width="260" height="353" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/Koning_Willem_III.jpg 1.5x" data-file-width="295" data-file-height="400" /></a><figcaption>Willem III in zijn laatste jaren</figcaption></figure> <p>"Ik zet geen voet in dat klooster", zou Willem III in 1885 in het Frans over het <a href="/wiki/Rijksmuseum_Amsterdam" title="Rijksmuseum Amsterdam">Rijksmuseum Amsterdam</a> gezegd hebben, uit woede over het rooms-katholieke karakter van het ontwerp van het gebouw. Hij weigerde de eerste steen te leggen, evenals het verrichten van de officiële opening.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Desondanks werd architect <a href="/wiki/Pierre_Cuypers" title="Pierre Cuypers">Pierre Cuypers</a> juist wegens zijn verdiensten voor de bouw van het museum op 7 juli 1885, een week voor de opening van het museum, door Willem benoemd tot ridder in de <a href="/wiki/Orde_van_de_Nederlandse_Leeuw" title="Orde van de Nederlandse Leeuw">Orde van de Nederlandse Leeuw</a>.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Aan het <a href="/wiki/Meer_van_Gen%C3%A8ve" title="Meer van Genève">Meer van Genève</a>, in <a href="/wiki/Clarens_(Zwitserland)" title="Clarens (Zwitserland)">Clarens</a>, huurde hij in 1875 een villa. De koning werd er bij herhaling op zijn balkon waargenomen in een opengevallen ruiterjas, zonder daaronder kleding te dragen, dit in het zicht van de passagiers op de stoomboten.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hij maakte er tevens een gewoonte van in adamskostuum in het meer te zwemmen, waarbij hij aan wal eveneens door de bootpassagiers naakt gadeslagen kon worden. Toen hij voor dit vergrijp voor de rechtbank gedaagd werd, beriep hij zich op zijn onschendbaarheid als koning. </p><p>Willem III was in zijn latere jaren niet geliefd en werd in een anti-monarchistisch <a href="/wiki/Pamflet" title="Pamflet">schotschrift</a> door <a href="/wiki/Sicco_Ernst_Willem_Roorda_van_Eysinga" class="mw-redirect" title="Sicco Ernst Willem Roorda van Eysinga">S.E.W. Roorda van Eysinga</a> <i><a href="/wiki/Uit_het_leven_van_Koning_Gorilla" title="Uit het leven van Koning Gorilla">Koning Gorilla</a></i> genoemd. Hij was zijn leven lang driftig, egoïstisch en boosaardig, maar door zijn grillige karakter kon hij soms ook onverwacht vriendelijk en royaal uit de hoek komen. </p><p>Voorbeelden van 's konings onhebbelijke natuur zijn goed gedocumenteerd. Zo liet hij lakeien een lucifer afsteken om de koninklijke sigaar aan te steken. Wanneer de lucifer brandde talmde de koning zo lang dat de lakei, om brandblaren te voorkomen, de lucifer moest doven. Dat gaf de koning dan de gelegenheid om de lakei met twee weken inhouding van salaris te straffen. Als de bouillon volgens de koning te zout was, kon het gebeuren dat de chef-kok acht dagen geen toegang tot het paleis kreeg.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De <a href="/w/index.php?title=Hofcommissie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hofcommissie (de pagina bestaat niet)">hofcommissie</a> maakte geregeld bezwaar tegen de onredelijke en kleingeestige straffen die de vorst te pas en te onpas uitdeelde. <a href="/w/index.php?title=George_Villiers,_4th_Earl_of_Clarendon&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Villiers, 4th Earl of Clarendon (de pagina bestaat niet)">Lord Clarendon</a>, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, legde vast dat de koning op een receptie niets anders deed dan "op iedereen die hij sprak vitten en mopperen", maar hij vervolgde met de vaststelling "dat niemand zich daar iets van aantrok". </p><p>De consequenties van de koninklijke woedeaanvallen waren ernstiger. Een jonge officier die een rijtuig waarin de koning <a href="/wiki/Incognito_(persoon)" title="Incognito (persoon)">incognito</a> reed niet groette, werd voor straf <a href="/wiki/Kromsluiten" title="Kromsluiten">kromgesloten</a> en minister van Oorlog <a href="/wiki/August_Willem_Philip_Weitzel" title="August Willem Philip Weitzel">Weitzel</a> merkte in zijn dagboek op: "De prikkelbaarheid van Zijn oploopend karakter en Zijne autocratische neigingen schijnen met de jaren toe te nemen" en: "In het openbaar en vooral ten aanzien van hooger of lager geplaatste Officieren hebben nu en dan ergerlijke toneelen plaats. Die toneelen worden door de pers wel met den mantel der liefde bedekt, maar zijn toch in het leger te zeer bekend om aldaar niet velen te verbitteren en van hem te vervreemden."<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In het voorjaar 1880 bezuinigde Willem op de maaltijden van het hofpersoneel. Het serveren van vis werd verboden en bij het ontbijt werden nog maar twee in plaats van vier beschuiten geserveerd. Het geld voor een middagmaal voor de kameniers schafte hij af, waardoor ze volgens Emma's hofdame <a href="/wiki/Henri%C3%ABtte_van_de_Poll" title="Henriëtte van de Poll">Henriëtte van de Poll</a> geen andere uitweg zagen dan de restjes op te peuzelen van de koninklijke maaltijden.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Laatste_levensjaren">Laatste levensjaren</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Laatste levensjaren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Laatste levensjaren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Willem3_begrafenis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Willem3_begrafenis.jpg/260px-Willem3_begrafenis.jpg" decoding="async" width="260" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Willem3_begrafenis.jpg/390px-Willem3_begrafenis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3f/Willem3_begrafenis.jpg 2x" data-file-width="425" data-file-height="308" /></a><figcaption>De laatste gang van de koning van <a href="/wiki/Paleis_Noordeinde" title="Paleis Noordeinde">Paleis Noordeinde</a> naar <a href="/wiki/Grafkelder_van_Oranje-Nassau" title="Grafkelder van Oranje-Nassau">Delft</a></figcaption></figure> <p>De gezondheid van de koning ging in oktober 1888 sterk achteruit. In februari 1889 was hij niet meer in staat om staatsstukken met een paraaf te ondertekenen en op 3 april werd Willem 'buiten staat' verklaard en nam de <a href="/wiki/Raad_van_State_(Nederland)" title="Raad van State (Nederland)">Raad van State</a> zijn taken over. Willem herstelde en op 3 mei werd het <a href="/wiki/Regent_(bestuurder)" title="Regent (bestuurder)">regentschap</a> teruggedraaid.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In augustus, toen hij in <a href="/wiki/Paleis_Het_Loo" title="Paleis Het Loo">Paleis Het Loo</a> verbleef, verslechterde zijn gezondheidstoestand opnieuw. Volgens de hofarts had hij 'een stille beroerte' gehad. Hij zou het Veluwse paleis niet meer verlaten.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De koning leed aan <a href="/wiki/Suikerziekte" class="mw-redirect" title="Suikerziekte">suikerziekte</a> en een ernstige nierziekte. Vanaf zijn ziekbed hield hij lange onsamenhangende toespraken. Willem verordonneerde dat er altijd iemand van de hofhouding in zijn nabijheid moest blijven, omdat hij bang was dat hij in zijn slaap vermoord zou worden. Op 31 augustus 1890, de tiende verjaardag van zijn dochter, kreeg hij opnieuw een beroerte en op 25 september kreeg zijn dochter hem voor de laatste keer te zien. Op 29 oktober werd Willem opnieuw 'buiten staat' verklaard en nam de Raad van State voor de tweede keer zijn taken waar. Op 20 november nam zijn echtgenote Emma het koninklijk gezag over. Dit regentschap duurde slechts enkele dagen, want op 23 november 1890 overleed de vorst, 73 jaar oud. Het koningschap ging toen over op de tienjarige prinses Wilhelmina, waarvoor Emma op 8 december 1890 "gedurende haren weduwelijken staat" opnieuw tot regentes werd beëdigd. </p><p>Volgens de <i><a href="/wiki/Erneuerte_Nassauische_Erbverein" title="Erneuerte Nassauische Erbverein">Erneuerte Nassauische Erbverein</a></i> zou bij het uitsterven in de mannelijke lijn van de Ottoonse Linie van het <a href="/wiki/Huis_Nassau" title="Huis Nassau">Huis Nassau</a> het groothertogdom Luxemburg worden geërfd door het hoofd van de Walramse Linie van het Huis Nassau.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Door het overlijden van prins Alexander in 1884 was te voorzien dat bij het overlijden van Willem III de Ottoonse Linie van het Huis Nassau in de mannelijke lijn zou uitsterven. Willem III was er in 1884 nog van overtuigd dat er wel een regeling getroffen kon worden zodat zijn dochter Wilhelmina hem ook in Luxemburg zou kunnen opvolgen. Koningin Emma ging er echter van uit dat Luxemburg aan de Walramse Linie van het Huis Nassau zou toevallen, zodat hertog <a href="/wiki/Adolf_van_Luxemburg" title="Adolf van Luxemburg">Adolf van Nassau</a>, haar oom van moederszijde, Willem III in Luxemburg zou opvolgen. De <a href="/wiki/Staatsminister" class="mw-redirect" title="Staatsminister">staatsminister</a> van Luxemburg, <a href="/wiki/F%C3%A9lix_de_Blochausen" title="Félix de Blochausen">Félix baron de Blochausen</a>, trachtte Emma ertoe over te halen zich met de zienswijze van de koning te verenigen, maar tevergeefs. De onderhandelingen tussen Willem III en Adolf van Nassau voor een overeenkomst over de toekomstige afwikkeling van zaken zoals de persoonlijke bezittingen van de koning in Luxemburg leidden tot een op 30 september 1884 gesloten verdrag tussen Willem III en Adolf waarin definitief werd vastgelegd dat na het overlijden van Willem III, als hij geen mannelijke nakomelingen zou hebben, het groothertogdom zou overgaan naar Adolf van Nassau en zijn nakomelingen, overeenkomstig de <i>Erneuerte Nassauische Erbverein</i>. Bij het overlijden van Willem III werd Adolf van Nassau de nieuwe groothertog van Luxemburg.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De uitvaartplechtigheid was een pure mannenaangelegenheid. Emma, Wilhelmina en Willems zuster Sophie waren niet bij de bijzetting aanwezig. De bijzetting in de <a href="/wiki/Grafkelder_van_Oranje-Nassau" title="Grafkelder van Oranje-Nassau">koninklijke grafkelder</a> op 4 december 1890 in Delft was erg ongeorganiseerd; zo stortte een tribune in en waren er te weinig koetsen en parkeerplaatsen, waardoor velen te laat waren in de <a href="/wiki/Nieuwe_Kerk_(Delft)" title="Nieuwe Kerk (Delft)">Nieuwe Kerk</a>. De dragers lieten de lijkkist uit hun handen glijden en bij het binnendragen in de kerk zou de doodskist "als een piano versjouwd" zijn. De rouwdienst werd geleid door hofprediker <a href="/wiki/Cornelis_Eliza_van_Koetsveld" title="Cornelis Eliza van Koetsveld">Cornelis Eliza van Koetsveld</a>. In zijn lijkrede zei hij:<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <blockquote style="margin:1em 0; padding:0 32px;"><p>Wel weten wij het allen, hoe opbruisend en hartstochtelijk het karakter was van den Ontslapene, en hoe hij, in alles oprecht, als mens vaak het zelfbedwang miste, dat hem sierde als Koning. Waartoe zou ik het verzwijgen? Ik heb hem nooit gevleid bij zijn leven en denk het niet te doen na zijnen dood.</p></blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Lijst_van_onderscheidingen_van_Willem_III_der_Nederlanden" title="Lijst van onderscheidingen van Willem III der Nederlanden">Lijst van onderscheidingen van Willem III der Nederlanden</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>L. Aletrino (1959) <i>Drie Koningen van Nederland</i>, Amsterdam: Scheltema & Holtema</li> <li>D. Bos (inleiding) (2002) <i>Willem III. Koning Gorilla</i>, Soesterberg: Aspekt</li> <li>Cees Fasseur (2001) <i>Wilhelmina. De jonge koningin</i>, Amsterdam: Uitgeverij Balans</li> <li><a href="/wiki/Dorine_Hermans" title="Dorine Hermans">Dorine Hermans</a> en <a href="/wiki/Daniela_Hooghiemstra" title="Daniela Hooghiemstra">Daniela Hooghiemstra</a> (2006) '<i>Vertel dit toch aan niemand'. Leven aan het hof</i>, Mouria</li> <li>Dorine Hermans en Daniela Hooghiemstra (2013) <i>Voor de troon wordt men niet ongestraft geboren. Ooggetuigen van de koningen van Nederland 1813-2013</i>, Amsterdam: Bert Bakker</li> <li><a href="/wiki/August_Willem_Philip_Weitzel" title="August Willem Philip Weitzel">A.W.P. Weitzel</a> en Veer, Paul van 't (1968) <i>Maar majesteit! Koning Willem III en zijn tijd</i>, Amsterdam: Raamgracht</li> <li>Dik van der Meulen (2013) <i>Koning Willem III 1817-1890</i>, Meppel: Boom</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_links">Externe links</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Externe links" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe links"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150219141133/http://www.gahetna.nl/actueel/nieuws/2003/koning-gorilla">Nationaal archief: Kwestie Koning Gorilla</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><div style="margin-top:-16px"></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bronvermeldingen">Bronvermeldingen</h2></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;-moz-column-width:30em; -webkit-column-width:30em; column-width:30em; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 628</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 66 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.defensie.nl/onderwerpen/historische-canons/historische-canon-garderegiment-grenadiers-en-jagers/de-traditie-van-het-regiment/de-koninscompagnie#:~:text=In%201831%20diende%20prins%20Willem,opgeleid%20tot%20compagniescommandant%20en%20bataljonscommandant.">De koningscompagnie</a>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2024-11-11">11 november 2024</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/thorbecke/#page=440&accessor=search_in_text&view=imagePane&accessor_href=https%3A%2F%2Fresources.huygens.knaw.nl%2Fretroboeken%2Fthorbecke%2Fsearch_in_text%2Findex_html%3Fpage%3D0%26source%3D1%26id%3Dsearch_in_text&size=605&source=2">Briefwisseling van J.R. Thorbecke, 1830-1872</a>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2024-11-11">11 november 2024</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010070503:mpeg21:a0003">Algemeen Handelsblad, 15 juni 1836</a>. <i>www.delpher.nl</i>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-03-01">1 maart 2023</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 71-72 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 80 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 130 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-:0-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:0_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFWinter-Agterhuis2024"><span style="font-variant:small-caps;">Winter-Agterhuis, Tessa de</span><span style="font-variant:small-caps;"></span>  (<span class="mw-formatted-date" title="2024-04-01">1 april 2024</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aup-online.com/content/journals/10.5117/TvG2024.1.005.WINT">Onze Sasja is niet meer: Het verlies van een veelbelovende prins in het revolutiejaar 1848</a></cite>. <i>Tijdschrift voor Geschiedenis</i> 137 (1): 64–83. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/issn/0040-7518">0040-7518</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.5117/TvG2024.1.005.WINT">10.5117/TvG2024.1.005.WINT</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 167 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 189 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 193 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Catharina was de zuster van de moeder van Willem III, <a href="/wiki/Anna_Paulowna_van_Rusland" title="Anna Paulowna van Rusland">Anna Paulowna</a>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 146 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 323+326-327 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 538 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Weitzel, A.W.P. en Veer, Paul van 't (1968) Maar majesteit! Koning Willem III en zijn tijd, p. 73 e.v.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Fasseur, Cees (2001) Wilhelmina. De jonge koningin, p. 39-40 (e-boek, naar de vijfde druk uit 2001)</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 342-343 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-Frederik-20"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Frederik_20-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Frederik_20-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 362 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III, p. 363-366 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 366-368 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 329-334 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 369 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.trouw.nl/tr/nl/4324/nieuws/article/detail/1147151/2009/05/15/Het-Rijks-was-de-koning-te-rooms.dhtml">"Het Rijks was de koning te rooms"</a> - <i>Trouw</i>, 15 mei 2009</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 581 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Leeuwen, A.F.C. van (2007) Pierre Cuypers. Architect 1827-1921, p. 297</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Weitzel, A.W.P. en Veer, Paul van 't (1968) Maar majesteit! Koning Willem III en zijn tijd, p. 63</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Hermans, Dorine & Hooghiemstra, Daniela (2006) 'Vertel dit toch aan niemand'. Leven aan het hof, p. 64</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">Weitzel, A.W.P. en Veer, Paul van 't (1968) Maar majesteit! Koning Willem III en zijn tijd, p. 73</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">Hermans, Dorine & Hooghiemstra, Daniela (2006) 'Vertel dit toch aan niemand'. Leven aan het hof, p. 56</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 636 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 637 (e-boek)</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF1786"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><cite><i>Des Fürstlichen Gesamthauses Nassau im Jahre 1783 erneuerter Erbverein</i></cite>. M.J. Molitor (1786).</span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFVerburg1989_20-21"><span style="font-variant:small-caps;">Verburg, Marcel E.</span> (1989). <cite><i>Koningin Emma. Regentes van het Koninkrijk</i></cite>. <a href="/wiki/Bosch_%26_Keuning" class="mw-redirect" title="Bosch & Keuning">Bosch & Keuning</a>, Baarn, pp. 20-21. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-246-4720-7" title="Speciaal:Boekbronnen/90-246-4720-7">ISBN 90-246-4720-7</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFFasseur1998_105"><span style="font-variant:small-caps;">Fasseur, Cees</span> (1998). <cite><i>Wilhelmina. De jonge koningin</i></cite>. Uitgeverij Balans, pp. 105. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-5018-505-3" title="Speciaal:Boekbronnen/90-5018-505-3">ISBN 90-5018-505-3</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFMeulen2013_604"><span style="font-variant:small-caps;">Meulen, Dik van der</span> (2013). <cite><i>Koning Willem III 1818–1890</i></cite>. <a href="/wiki/Uitgeverij_Boom" class="mw-redirect" title="Uitgeverij Boom">Uitgeverij Boom</a>, Amsterdam, pp. 604. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-94-6105-184-4" title="Speciaal:Boekbronnen/978-94-6105-184-4">ISBN 978-94-6105-184-4</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text">Meulen, Dik van der (2013) Koning Willem III 1817-1890, p. 644 (e-boek)</span> </li> </ol></div> </div> <table class="toccolours opvolging" style="text-align:center; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; width:100%; clear:both; font-size:90%;"> <tbody><tr> <td class="voorganger" width="30%"><b>Voorganger:</b><br /><a href="/wiki/Willem_II_der_Nederlanden" title="Willem II der Nederlanden">Willem (II)</a> </td> <td class="lijst" width="40%"><b><a href="/wiki/Lijst_van_prinsen_en_prinsessen_van_Oranje" title="Lijst van prinsen en prinsessen van Oranje">Prins van Oranje</a></b> </td> <td class="volgende" width="30%"><b>Opvolger:</b><br /><a href="/wiki/Willem_van_Oranje-Nassau_(1840-1879)" title="Willem van Oranje-Nassau (1840-1879)">Willem</a> </td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Koningen_en_koninginnen_van_Nederland"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_koningen_Nederland" title="Sjabloon:Navigatie koningen Nederland"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_koningen_Nederland&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Koningen_en_koninginnen_van_Nederland" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Monarchie_in_Nederland" title="Monarchie in Nederland">Koningen en koninginnen van Nederland</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b><a href="/wiki/Koninkrijk_Holland" title="Koninkrijk Holland">Koninkrijk Holland</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Lodewijk_Napoleon" title="Lodewijk Napoleon">Lodewijk I Napoleon</a> · <a href="/wiki/Napoleon_Lodewijk_Bonaparte" title="Napoleon Lodewijk Bonaparte">Lodewijk II</a> · <i><a href="/wiki/Hortense_de_Beauharnais" title="Hortense de Beauharnais">Hortense</a></i> (regentes)</td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Koninkrijk_der_Nederlanden" title="Koninkrijk der Nederlanden">Koninkrijk der Nederlanden</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Willem_I_der_Nederlanden" title="Willem I der Nederlanden">Willem I</a> · <a href="/wiki/Willem_II_der_Nederlanden" title="Willem II der Nederlanden">Willem II</a> · <a class="mw-selflink selflink">Willem III</a> · <i><a href="/wiki/Emma_van_Waldeck-Pyrmont" title="Emma van Waldeck-Pyrmont">Emma</a></i> (regentes) · <a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden">Wilhelmina</a> · <a href="/wiki/Juliana_der_Nederlanden" title="Juliana der Nederlanden">Juliana</a> · <a href="/wiki/Beatrix_der_Nederlanden" title="Beatrix der Nederlanden">Beatrix</a> · <a href="/wiki/Willem-Alexander_der_Nederlanden" title="Willem-Alexander der Nederlanden">Willem-Alexander</a></td></tr></tbody></table> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862"> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Groothertogen_van_Luxemburg"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_groothertogen_Luxemburg" title="Sjabloon:Navigatie groothertogen Luxemburg"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_groothertogen_Luxemburg&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Groothertogen_van_Luxemburg" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Lijst_van_heersers_van_Luxemburg" title="Lijst van heersers van Luxemburg">Groothertogen</a> van <a href="/wiki/Luxemburg_(land)" title="Luxemburg (land)">Luxemburg</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67785531"><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b><a href="/wiki/Huis_Oranje-Nassau" title="Huis Oranje-Nassau">Huis Oranje-Nassau</a> (1815-1890):</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Willem_I_der_Nederlanden" title="Willem I der Nederlanden">Willem I</a> · <a href="/wiki/Willem_II_der_Nederlanden" title="Willem II der Nederlanden">Willem II</a> · <a class="mw-selflink selflink">Willem III</a></td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Nassau-Weilburg" title="Nassau-Weilburg">Huis Nassau-Weilburg</a> (1890-heden):</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Adolf_van_Luxemburg" title="Adolf van Luxemburg">Adolf</a> · <a href="/wiki/Willem_IV_van_Luxemburg" title="Willem IV van Luxemburg">Willem IV</a> · <a href="/wiki/Maria_Adelheid_van_Luxemburg" title="Maria Adelheid van Luxemburg">Maria Adelheid</a> · <a href="/wiki/Charlotte_van_Luxemburg" title="Charlotte van Luxemburg">Charlotte</a> · <a href="/wiki/Jan_van_Luxemburg_(1921-2019)" class="mw-redirect" title="Jan van Luxemburg (1921-2019)">Jan</a> · <a href="/wiki/Hendrik_van_Luxemburg" class="mw-redirect" title="Hendrik van Luxemburg">Hendrik</a></td></tr></tbody></table> </div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:William_III_of_the_Netherlands#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:William III of the Netherlands">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:William_III_of_the_Netherlands#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:William III of the Netherlands">Willem III der Nederlanden</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862"><div class="navigatie mw-collapsible mw-collapsed" role="navigation" aria-labelledby="Bibliografische informatie" data-collapsetext="Inklappen" data-expandtext="Uitklappen"><div id="Bibliografische_informatie" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Wikipedia:Bibliografische_informatie" title="Wikipedia:Bibliografische informatie">Bibliografische informatie</a></div><div class="navigatie-inhoud mw-collapsible-content plainlist ta-left"><ul style="column-width:36em"><li><b><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" title="Biblioteca Nacional de España">Biblioteca Nacional de España</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX1589155">XX1589155</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">Bibliothèque nationale de France</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb16077720p">cb16077720p</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb16077720p">(data)</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Biografisch_Portaal" title="Biografisch Portaal">Biografisch Portaal</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biografischportaal.nl/persoon/33434582">33434582</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Digitale_Bibliotheek_voor_de_Nederlandse_Letteren" title="Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren">Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=will097">will097</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">Gemeinsame Normdatei</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/118986295">118986295</a></span></li><li><b><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">International Standard Name Identifier</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni.org/isni/0000000066757576">0000 0000 6675 7576</a></span></li><li><b><a href="/wiki/KulturNav" title="KulturNav">KulturNav</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kulturnav.org/ce84de52-1167-4937-85f4-f9cee96533b0">ce84de52-1167-4937-85f4-f9cee96533b0</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">Library of Congress Control Number</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/names/n84193489">n84193489</a></span></li><li><b><a href="/wiki/National_Archives_and_Records_Administration" title="National Archives and Records Administration">National Archives and Records Administration</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10569005">10569005</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Tsjechi%C3%AB" title="Nationale Bibliotheek van Tsjechië">Nationale Bibliotheek van Tsjechië</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jo20201063199&CON_LNG=ENG">jo20201063199</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Isra%C3%ABl" title="Nationale Bibliotheek van Israël">Nationale Bibliotheek van Israël</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007270090505171">987007270090505171</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Polen" title="Nationale Bibliotheek van Polen">Nationale Bibliotheek van Polen</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/a0000003674582">a0000003674582</a></span></li><li><b><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1006" class="extiw" title="d:Property:P1006">Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p070645345">070645345</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Parlement.com" title="Parlement.com">Parlement.com</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.parlement.com/id/vg09llxqm0r6">vg09llxqm0r6</a></span></li><li><b><a href="/wiki/RKD-Nederlands_Instituut_voor_Kunstgeschiedenis" title="RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis">RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rkd.nl/nl/explore/artists/349541">349541</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Istituto_Centrale_per_il_Catalogo_Unico" title="Istituto Centrale per il Catalogo Unico">Istituto Centrale per il Catalogo Unico</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.sbn.it/opacsbn/opac/iccu/scheda_authority.jsp?bid=MUSV075795">MUSV075795</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">Système universitaire de documentation</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/188929886">188929886</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Museum_of_New_Zealand_Te_Papa_Tongarewa" class="mw-redirect" title="Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa">Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://collections.tepapa.govt.nz/agent/68199">68199</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">Virtual International Authority File</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/286321103">286321103</a></span></li><li><b></b> <b><a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat</a></b> (via VIAF): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/286321103">286321103</a></li></ul></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&oldid=68370833">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&oldid=68370833</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Groothertog_van_Luxemburg" title="Categorie:Groothertog van Luxemburg">Groothertog van Luxemburg</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Hertog_van_Limburg" title="Categorie:Hertog van Limburg">Hertog van Limburg</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Koning_der_Nederlanden" title="Categorie:Koning der Nederlanden">Koning der Nederlanden</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Prins_van_Oranje" title="Categorie:Prins van Oranje">Prins van Oranje</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Nederlandse_adel_in_de_19e_eeuw" title="Categorie:Nederlandse adel in de 19e eeuw">Nederlandse adel in de 19e eeuw</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Huis_Oranje-Nassau" title="Categorie:Huis Oranje-Nassau">Huis Oranje-Nassau</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 12 nov 2024 om 12:38.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-ftkqq","wgBackendResponseTime":144,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.348","walltime":"0.491","ppvisitednodes":{"value":5705,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":47575,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":18038,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":21,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23284,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 334.519 1 -total"," 35.38% 118.343 1 Sjabloon:Appendix"," 34.28% 114.662 2 Sjabloon:Bevat"," 30.31% 101.387 1 Sjabloon:References"," 26.55% 88.829 1 Sjabloon:Infobox_dynastie"," 25.36% 84.823 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 12.31% 41.167 4 Sjabloon:Citeer_boek"," 11.07% 37.029 1 Sjabloon:Navigatie_koningen_Nederland"," 9.98% 33.380 2 Sjabloon:Navigatie"," 8.73% 29.199 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.033","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1225682,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-n6rm6","timestamp":"20241123175851","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Willem III der Nederlanden","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Willem_III_der_Nederlanden","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q125649","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q125649","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-08-29T21:16:36Z","dateModified":"2024-11-12T11:38:54Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f9\/Portrait_of_King_Willem_III_of_the_Netherlands%2C_Nicolaas_Pieneman_%281856%29.jpg","headline":"Koning der Nederlanden en Groothertog van Luxemburg (1817\u20131890)"}</script> </body> </html>