CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available" lang="oc" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Veire la font de Sègle III apC — Wikipèdia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ocwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":true,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"oc normal","wgMonthNames":["","genièr","febrièr","març","abril","mai","junh","julhet","agost","setembre","octobre","novembre","decembre"],"wgRequestId":"88cb44b2-9204-4e6e-81a5-fdcb91335ac2","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Sègle_III_apC","wgTitle":"Sègle III apC","wgCurRevisionId":2424064,"wgRevisionId":0,"wgArticleId":176855,"wgIsArticle":false,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"edit","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[],"wgPageViewLanguage":"oc","wgPageContentLanguage":"oc","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Sègle_III_apC","wgRelevantArticleId":176855,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"oc", "pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"oc"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles": "ready","skins.vector.icons":"ready","ext.charinsert.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.edit.collapsibleFooter","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.charinsert","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=oc&modules=ext.charinsert.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=oc&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=oc&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Veire la font de Sègle III apC — Wikipèdia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//oc.m.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8gle_III_apC"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modificar" href="/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipèdia (oc)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//oc.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://oc.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8gle_III_apC"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.oc"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipèdia" href="/w/index.php?title=Especial:Darri%C3%A8rs_cambiaments&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Sègle_III_apC rootpage-Sègle_III_apC skin-vector-2022 action-edit"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vejatz lo contengut</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Lloc"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menut principal/Menut principau" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menut principal/Menut principau</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menut principal/Menut principau</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">Escondre</button> </div> <div id="p-Navigacion" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Navigacion" > <div class="vector-menu-heading"> Navigacion </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Acuèlh" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Acu%C3%A8lh"><span>Acuèlh</span></a></li><li id="n-La-tavèrna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:La_tav%C3%A8rna"><span>La tavèrna</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Acu%C3%A8lh"><span>Portals tematics</span></a></li><li id="n-alphindex" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Totas_las_paginas"><span>Indèx alfabetic</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Pagina_a_l%27azard" title="Afichar una pagina a l'azard [x]" accesskey="x"><span>Una pagina a l'azard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Contact-url"><span>contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuir" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuir" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuir </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:Somari" title="L'endrech per s'assabentar."><span>Ajuda</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Acu%C3%A8lh" title="A prepaus del projècte, çò que podètz far, ont trobar d'informacions"><span>Comunautat</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Darri%C3%A8rs_cambiaments" title="Lista dels darrièrs cambiaments sul wiki [r]" accesskey="r"><span>Darrièrs cambiaments</span></a></li><li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Acu%C3%A8lh_dels_nov%C3%A8ls_venguts"><span>Acuèlh dels novèls venguts</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Acu%C3%A8lh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipèdia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-oc.svg" style="width: 7.5em; height: 1.1875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'enciclopèdia liura" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-oc.svg" width="120" height="14" style="width: 7.5em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Rec%C3%A8rca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cercar dins Wikipèdia [C]" accesskey="C"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Recercar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Recercar sus Wikipèdia" aria-label="Recercar sus Wikipèdia" autocapitalize="sentences" title="Cercar dins Wikipèdia [C]" accesskey="C" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Recèrca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Recercar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Aisinas personalas"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparença"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aparença" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aparença</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_oc.wikipedia.org&uselang=oc" class=""><span>Far un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_un_compte&returnto=S%C3%A8gle+III+apC&returntoquery=action%3Dedit%26undo%3D2241441%26undoafter%3D2241440" title="Vos es conselhat de crear un compte e de vos connectar ; pasmens, es pas obligatòri" class=""><span>Crear un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Nom_d%27utilizaire&returnto=S%C3%A8gle+III+apC&returntoquery=action%3Dedit%26undo%3D2241441%26undoafter%3D2241440" title="Sètz convidat(ada) a vos identificar, mas es pas obligatòri. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connectar</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Més opcions" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aisinas personalas" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aisinas personalas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú d'usuari" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_oc.wikipedia.org&uselang=oc"><span>Far un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_un_compte&returnto=S%C3%A8gle+III+apC&returntoquery=action%3Dedit%26undo%3D2241441%26undoafter%3D2241440" title="Vos es conselhat de crear un compte e de vos connectar ; pasmens, es pas obligatòri"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Nom_d%27utilizaire&returnto=S%C3%A8gle+III+apC&returntoquery=action%3Dedit%26undo%3D2241441%26undoafter%3D2241440" title="Sètz convidat(ada) a vos identificar, mas es pas obligatòri. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connectar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pàgines per a editors no registrats <a href="/wiki/Ajuda:Introducci%C3%B3" aria-label="Vegeu més informació sobre l'edició"><span>més informació</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mas_contribucions" title="Una llista de les modificacions fetes des d'aquesta adreça IP [y]" accesskey="y"><span>Contribucions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mas_discussions" title="La pagina de discussion per aquesta adreça IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Lloc"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Veire la font de Sègle III apC</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aquest article només existeix en aquesta llengua. Afegiu l'article per a altres llengües" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apondre una lenga</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacis de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/S%C3%A8gle_III_apC" title="Veire l’article [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Discutir:S%C3%A8gle_III_apC&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Discussion a prepaus d'aquesta pagina (la pagina existís pas) [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Canvia la variant de llengua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">occitan</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Afichatges"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/S%C3%A8gle_III_apC"><span>Legir</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&veaction=edit" title="Modificar aquela pagina [v]" accesskey="v"><span>Modificar</span></a></li><li id="ca-edit" class="selected collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&action=edit" title="Modificar lo còdi font d'aquela pagina"><span>Modificar lo còdi</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&action=history" title="Los autors e versions precedentas d'aquesta pagina. [h]" accesskey="h"><span>Veire l'istoric</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Eines de la pàgina"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Bóstia d'aisinas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Bóstia d'aisinas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aisinas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">Escondre</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Mai d'opcions" > <div class="vector-menu-heading"> Accions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/S%C3%A8gle_III_apC"><span>Legir</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&veaction=edit" title="Modificar aquela pagina [v]" accesskey="v"><span>Modificar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="selected collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&action=edit" title="Modificar lo còdi font d'aquela pagina [e]" accesskey="e"><span>Modificar lo còdi</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&action=history"><span>Veire l'istoric</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generau </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Paginas_ligadas/S%C3%A8gle_III_apC" title="Lista de las paginas ligadas a aquesta. [j]" accesskey="j"><span>Paginas connèxas</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Seguit_dels_ligams/S%C3%A8gle_III_apC" rel="nofollow" title="Lista dels darrièrs cambiaments de las paginas ligadas a aquesta [k]" accesskey="k"><span>Seguit dels ligams</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=oc" title="Mandar un imatge o fichièr mèdia sul servidor [u]" accesskey="u"><span>Importar un fichièr</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Paginas_especialas" title="Lista de totas las paginas especialas [q]" accesskey="q"><span>Paginas especialas</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&action=info" title="Mai d’informacion sus aquesta pagina"><span>Informacion sus la pagina</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Foc.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DS%25C3%25A8gle_III_apC%26action%3Dedit%26undo%3D2241441%26undoafter%3D2241440"><span>Obténer una URL acorchida</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Foc.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DS%25C3%25A8gle_III_apC%26action%3Dedit%26undo%3D2241441%26undoafter%3D2241440"><span>Telecargar lo còdi QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dins d'autres projèctes </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8101" title="Ligam cap a l’element de referencial de las donadas connectadas [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Eines de la pàgina"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparença"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aparença</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">Escondre</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle">← <a href="/wiki/S%C3%A8gle_III_apC" title="Sègle III apC">Sègle III apC</a></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-undo-success"><p>Aquesta modificacion va èsser desfaita. Confirmatz los cambiaments (visibles en bas d'aquesta pagina), puèi salvatz se sètz d’acòrdi. Mercés de motivar l’anullacion dins la bóstia de resumit. </p></div><p>Sètz pas autorizat(ada) a modificar aquesta pagina, per la rason seguenta : </p> <div class="permissions-errors"><div class="mw-permissionerror-globalblocking-blockedtext-range"><b>Votre adresse IP fait partie d’une plage qui a été <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Global_blocks" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Global blocks">bloquée sur tous les wikis de la Fondation Wikimédia</a>.</b> <p>Le blocage a été effectué par <a href="/wiki/Utilizaire:Jon_Kolbert" title="Utilizaire:Jon Kolbert">‪Jon Kolbert‬</a>. Le motif invoqué est <i><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/NOP" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/NOP">Open proxy/Webhost</a>: See the <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/WM:OP/H" class="extiw" title="m:WM:OP/H">help page</a> if you are affected </i>. </p> <ul><li>Début du blocage : 27 agost de 2023 a 15.12</li> <li>Expiration du blocage : 27 agost de 2028 a 15.12</li></ul> <p>Votre adresse IP actuelle est 8.222.208.146. La plage bloquée est 8.222.128.0/17. </p><p>Incloeu els detalls de dalt en totes les consultes que feu. Si penseu que heu estat blocat per error, trobareu més informació i instruccions al reglament global <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/No_open_proxies" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/No open proxies">No proxys oberts</a>. </p> Altrament, per a discutir sobre el blocatge, <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Global" class="extiw" title="m:Steward requests/Global">publiqueu una sol·licitud de revisió a Meta-Wiki</a>. Vous pouvez également envoyer un courriel à la file des <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Stewards" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Stewards">coordinateurs</a> <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/VRT" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/VRT">VRT</a> à <kbd>stewards@wikimedia.org</kbd>, en incluant tous les détails ci-dessus.</div></div><hr /> <p>Podètz veire e copiar lo contengut d'aquesta pagina. </p><textarea readonly="" accesskey="," id="wpTextbox1" cols="80" rows="25" style="" class="mw-editfont-monospace" lang="oc" dir="ltr" name="wpTextbox1">{{Dialècte Provençau}} <center> [[sègle I abC|../..]] | [[sègle I apC]] | [[sègle II apC]] | '''[[sègle III apC]]''' | [[sègle IV apC]] | [[sègle V apC]] | [[sègle VI|../..]] </center> == Istòria == '''195-202''' : après lo sostèn part a l'armada de [[Pescennius Niger]], [[Septimi Sever]] comencèt una guèrra novèla entre Romans e Parts. Lei premiers prenguèron pauc a pauc l'avantatge e ocupèron [[Nisibe]] ([[195]]) e [[Ctesifont]] ([[197]]). La patz foguèt restablida en [[202]] amb un acòrdi favorable ai Romans. Dins aquò, lei Parts demorèron una poissança importanta dins la region. <br/> '''208''' : [[batalha dau Bauç Roge]] e revirada d'una campanha militara chinesa menada per lo [[generau]] [[Cao Cao]] còntra lei senhors dau sud de l'Empèri que se consideravan ''[[de facto]]'' coma independents. Dins lei fachs, lo [[Fluvi Jaune]] venguèt la frontiera entre un nòrd dirigit per [[Cao Cao]] e un sud dirigits per lei senhors Wu e Shu (→ [[220]]). <br/> '''211''' : dins l'[[Empèri Roman]], [[mòrt]] de l'emperaire [[Septimi Sever]] que foguèt remplaçat per sei fius [[Caracalla]] e [[Geta]]. Pasmens, lo premier capitèt rapidament d'assassinar lo segond. Lo rèine de [[Septimi Sever]] veguèt un renfòrçament de l'aspècte monarquic de l'Empèri. <br/> '''212''' : edicte de [[Caracalla]] qu'estendiguèt l'estatut de ciutadan roman a totei leis òmes liures de l'[[Empèri Roman]]. <br/> '''216''' : començament d'una guèrra novèla entre Romans e Parts a prepaus d'[[Armenia]]. De negociacions rapidas permetèron de restablir la patz amb un maridatge entre [[Caracalla]] e una filha dau rèi [[Artaban V]]. Pasmens, durant la ceremònia, l'emperaire roman ordonèt a sei soudats de chaplar lei Parts. [[Artaban V|Artaban]] capitèt de s'escapar e la guèrra reprenguèt. <br/> '''217-218''' : assassinat de [[Caracalla]] a l'iniciativa dau prefècte [[Macrin]] que se proclamèt emperaire. Pasmens, per estabilizar son poder, negocièt un tractat de patz fòrça favorable ai Parts. Vengut impopular, foguèt tuat per sei soudats. [[Elagàbal]] venguèt emperaire sota la direccion de sa maire e de sa grand (→ [[222]]). <br/> [[Fichièr:China - Tres Reiaumes (vèrs 250).png|thumb|right|Reiaumes chinés dau [[Periòde dei Tres Reiaumes]].]] {{veire|Periòde dei Tres Reiaumes}} '''220''' : en [[Republica Populara de China|China]], mòrt dau generau [[Cao Cao]] que foguèt remplaçat per son fiu [[Cao Pi]] coma cap vertadier de l'Empèri. Aqueu darrier reversèt l'emperaire [[Han Xiandi]] e se proclamèt emperaire. Aquò marquèt la fin de la [[dinastia Han]] e lo començament dau [[Periòde dei Tres Reiaumes]]. D'efiech, China foguèt devesida entre lei reiaumes de [[Reiaume de Wei|Wei]] au nòrd (format per [[Cao Pi]]), de [[Reiaume de Shu|Shu]] au sud-oèst (fondat per [[Liu Bei]]) e de [[Reiaume de Wu|Wu]] au sud-èst (fondat per [[Sun Quan]]). <br/> '''222''' : assassinat de l'emperaire roman [[Elagàbal]] per sa [[garda pretoriana|garda personala]]. Foguèt remplaçat per [[Sever Alexandre]] que menèt una politica prudenta de redreiçament economic. <br/> '''222''' : dins lo [[reiaume de Wei]], mòrt de [[Liu Bei]] que foguèt remplaçat per son fiu [[Liu Shan]]. Incapable de dirigir son estat, ne laissèt la direccion a de ministres relativament eficaç e competents coma [[Zhuge Liang]]. <br/> {{veire|Empèri Sassanida}} '''224-226''' : revòuta dau Sassanida [[Ardashir Ier|Ardashir I{{èr}}]] còntra lei [[Empèri Part|Parts]]. Lo rèi [[Artaban V]] assaièt de reprimir l'insureccion mai foguèt tuat a la [[batalha d'Hormizdaghan]]. Aquò permetèt ai [[Empèri Sassanida|Sassanida]] de conquistar pauc a pauc tot lo territòri part e de fondar l'[[Empèri Sassanida]]. <br/> '''226''' : mòrt de [[Cao Pi]] que foguèt remplaçat per son fiu [[Cao Rui]] coma [[reiaume de Wei|rèi de Wei]] (→ [[228]]). <br/> '''228-234''' : en [[China]], tiera d'ofensivas dei fòrças de [[Reiaume de Shu|Shu]] còntra aquelei de [[Reiaume de Wei|Wei]]. S'acabèron per la desfacha dei fòrças dau premier e la mòrt de [[Zhuge Liang]] a la [[batalha dei plans de Wuzhan]]. Lo ministre foguèt remplaçat per [[Jiang Wan]]. <br/> [[Fichièr:Empèri Roman - Formacion.png|thumb|right|Carta de l'Empèri Roman au començament de la crisi.]] {{veire|Crisi dau sègle III}} '''235''' : assaiant de negociar la fin d'un conflicte amb leis [[Alamans]], l'emperaire [[Sever Alexandre]] foguèt assassinat per sei tropas e remplaçat per [[Maximin I|Maximin]]. Aquò marquèt lo començament d'un [[Crsi dau sègle III|lòng periòde d'instabilitat politic]] dins l'[[Empèri Roman]] que veguèt 21 emperaires legitims e plusors desenaus usurpators se batre per contraròtlar l'Estat fins a l'aveniment de [[Dioclecian]] (→ [[284]]). <br/> '''235-236''' : temptativa d'invasions germanicas lòng dei frontieras de [[Ren]] e de [[Danubi]]. <br/> '''238''' : dins l'[[Empèri Roman]], assassinat de l'emperaire [[Maximin I|Maximin]]. Après un periòde caotic, foguèt remplaçat per [[Gordian III]] (→ [[244]]). <br/> '''239''' : en [[Reiaume de Wei|Wei]], mòrt dau rèi [[Cao Rui]]. Foguèt remplaçat per un enfant de 8 ans, [[Cao Fang]], plaçat sota la regéncia dau generau [[Sima Yi]] e dau ministre [[Cao Shuang]]. Lo segond capitèt rapidament de marginalizar lo premier (→ [[249]]). <br/> '''241''' : decès d'[[Ardashir Ier|Ardashir I{{èr}}]], fondator de l'[[Empèri Sassanida]]. Foguèt remplaçat per son fiu [[Shapur Ier|Shapur I{{èr}}]]. <br/> '''244''' : mòrt, dins de circonstàncias desconegudas, de l'emperaire roman [[Gordian III]]. Foguèt remplaçat per [[Felip l'Arabi]] (→ [[248]]). <br/> '''245''' : dins lo reiaume chinés de [[Reiaume de Shu|Shu]], mòrt dau ministre [[Jiang Wan]] que dirigissiá leis afaires dau país. Foguèt remplaçat per [[Fei Yi]]. <br/> '''248''' : acòrdi entre lei [[Gòts]], lei [[Vandals]] e lei [[Sarmats]] per menar d'incursions regularas còntra lei províncias frontalieras romanas (→ [[251]] e [[271]]). <br/> '''248-249''' : après d'aumentacions importantas deis [[impòst]]s, l'emperaire roman [[Felip l'Arabi]] deguèt faciar una tiera de revòutas e plusors generaus se proclamèron emperaire. Foguèt tuat durant una batalha còntra lei tropas dau generau [[Deci]] que lo remplacèt coma emperaire (→ [[251]]). <br/> '''249''' : en [[Reiaume de Wei|Wei]], còp d'Estat dau generau [[Sima Yi]] que capitèt d'eliminar [[Cao Shuang]] e una partida dau clan Cao. Laissèt nominalament lo poder au rèi [[Cao Fang]] mai venguèt lo cap vertadier dau reiaume. <br/> '''v. 250''' : en [[Mesoamerica]], fin dau periòde protoclassic maia. Acabament dau procès de declin ò d'abandon de plusors sites majors dau periòde preclassic coma [[Cerros]], [[El Mirador]] ò [[Komchén]]. En revènge, [[Tikal]] contunièt de se renfòrçar per venir la ciutat-estat pus poderosa de la region. Pasmens, son primat foguèt rapidament contestat per d'autrei vilas coma [[Calakmul]], [[Uaxactun]], [[Caracol]] e [[Naranjo]]. Aqueu cambiament marca lo començament dau periòde classic de la [[civilizacion maia]]. <br/> '''251''' : en [[Reiaume de Wei|Wei]], mòrt dau generau [[Sima Yi]] que foguèt remplaçat per sei fius [[Sima Shi]] e [[Sima Zhao]] coma caps vertadiers dau reiaume (→ [[255]] e [[257]]). <br/> '''251-253''' : mòrt de l'emperaire roman [[Deci]] durant un combat còntra una incursion dei [[Gòts]]. Sa succession foguèt malaisada amb la mòrt rapida de plusors emperaires ([[Trebonian Gal]], [[Hostilian]], [[Volusian]], [[Emilian]]). La situacion s'estabilizèt en [[253]] amb l'usurpacion dau poder capitada per lo generau [[Valerian]]. Aqueu darrier reorganizèt la defensa de l'Empèri que venguèt l'element centrau de sa politica. Per aquò, partejèt lo poder amb son fiu [[Gallien]] (→ [[260]]). <br/> '''252-264''' : en [[Reiaume de Wu|Wu]], mòrt dau rèi [[Sun Quan]]. Sa disparicion entraïnèt un periòde de trèbols intèrnes que durèron fins au coronament de [[Sun Hao]]. Pasmens, lo reiaume retrobèt jamai sa poissança e lo poder passèt entre lei mans de l'[[aristocracia]] auta. <br/> '''253''' : assassinat de [[Fei Wi]] qu'èra ''[[de facto]]'' lo cap dau [[reiaume de Shu]]. Foguèt remplaçat per lo generau [[Jiang Wei]]. Pasmens, aqueu darrier èra a combatre lòng dei frontieras e son alunchament permetèt a l'eunuc [[Huang Hao]], fòrça corromput, d'estendre son influéncia. <br/> '''255''' : en [[Reiaume de Wei|Wei]], revirada d'una [[Rebellion de Guanqiu Jian e Wen Qin|revòuta còntra la regéncia]] dirigida per lo clan Sima. <br/> '''255-256''' : en [[Republica Populara de China|China]], importanta desfacha de [[Reiaume de Shu|Shu]] còntra [[Reiaume de Wei|Wei]]. Roïnèt lo reiaume e permetèt pas au generau [[Jiang Wei]] de mantenir de tropas importantas lòng dei frontieras (→ [[263]]). <br/> '''257''' : en [[Reiaume de Wei|Wei]], revirada d'una novèla revòuta [[Rebellion de Zhuge Dan|còntra la regéncia]] dirigida per lo clan Sima. Accelerèt lo declin de la dinastia Wei que perdiguèt totei sei poders au profiech de sei regents (→ [[260]]). <br/> '''260''' : [[batalha d'Edessa (260)|batalha d'Edessa]] entre Romans e Sassanidas. S'acabèt per una victòria dei Sassanidas de [[Shapur Ier|Shapur I{{èr}}]] que capturèron l'emperaire [[Valerian]] e de miliers de presoniers. Pasmens, mau capitèron d'esplechar aqueu succès car lei generaus romans dei províncias orientalas capitèron de defendre la frontiera ganhat un combat decisiu en [[261]]. En revènge, aquela disparicion sobda de l'autoritat suprèma entraïnèt lo partiment de l'Empèri Roman entre tres « empèris » dirigits per [[Postumus]] a l'oèst, [[Gallien]] au centre e [[Odenat]] a l'èst. <br/> '''260''' en [[Reiaume de Wei|Wei]], revirada d'un còp d'Estat menat per l'emperaire fantòche [[Cao Mao]] per restaurar son poder. Arrestat per [[Sima Zhao]], foguèt executat e remplaçat per [[Cao Huan]] (→ [[266]]). <br/> '''263''' : en [[Republica Populara de China|China]], invasion e annexion de [[reiaume de Shu|Shu]] per [[Reiaume de Wei|Wei]]. L'an seguent, lei generaus [[Zhong Hui]] e [[Jiang Wei]] organizèron una insureccion militara per restaurar l'independéncia dau reiaume e reversar lo clan Sima mai foguèron tuats per lei sieunas tropas. <br/> '''265''' : en [[Reiaume de Wei|Wei]], mòrt dau generau [[Sima Zhao]] que foguèt remplaçat per [[Sima Yan]]. <br/> '''266''' : en [[Reiaume de Wei|Wei]], destitucion dau darrier emperaire Cao per lo generau [[Sima Yan]]. Aqueu darrier fondèt la [[dinastia dei Jin occidentaus]]. <br/> '''267''' : assassinat dau generau roman [[Odenat]]. Sa femna, [[Zenobia]], prenguèt lo contraròtle de seis armadas e comencèt la conquista d'un estat pròpri en [[Orient]] (→ [[273]]). <br/> '''268''' : assassinat de l'emperaire [[Gallien]]. Durant son rèine, foguèt incapable de sometre lei rebèls [[Postumus]] e [[Odenat]] mai capitèt de reorganizar l'armada romana, especialament la [[cavalariá]], per li donar mai de soplesa. Foguèt remplaçat per [[Claudi II lo Gotic]] (→ [[270]]). <br/> '''269''' : assassinat dau generau [[Postumus]], cap d'un « [[Empèri dei Gàllias]] » format de regions occidentalas de l'Empèri Roman, per sei soudats. Foguèt remplaçat per [[Tetricus]] (→ [[274]]). <br/> '''270''' : dins l'[[Empèri Roman]], mòrt de l'emperaire [[Claudi II lo Gotic]] tuat per una epidemia. Foguèt remplaçat per lo generau [[Aurelian (emperaire roman)|Aurelian]]. <br/> [[File:Carte empire Romain 271.svg|thumb|right|Division de l'[[Empèri Roman]] en [[271]].]] '''271''' : importanta victòria de l'emperaire roman [[Aurelian (emperaire roman)|Aurelian]] còntra lei [[Gòts]] e lei [[Vandals]] que deguèron arrestar seis incursions e liurar de cavaliers per lei tropas auxiliaras romanas (→ [[248]]). En cambi, lei Vandals recebèron lo drech de s'installar dins certanei regions de l'Empèri. <br/> '''271''' : revirada d'una ataca de [[Reiaume de Wu|Wu]] còntra lei [[Dinastia dei Jin occidentaus|Jin]] (→ [[280]]). <br/> '''272''' : mòrt de [[Shapur Ier|Shapur I{{èr}}]] que foguèt remplaçat per son fiu [[Hormidz Ièr|Hormidz I{{èr}}]]. <br/> '''273''' : desfacha de [[Zenobia]] e presa de [[Palmira]] per lei fòrças d'[[Aurelian (emperaire roman)|Aurelian]]. Aquò marquèt la restauracion de l'unitat dei províncias orientalas de l'[[Empèri Roman]]. <br/> '''274''' : abdicacion de [[Tetricus]]. Aquò marquèt la reintegracion de [[Gàllia]] dins l'[[Empèri Roman]] après la secession dau [[generau]] [[Postumus]] (→ [[260]]). <br/> '''275''' : abandon de la província de [[Dàcia]] per lei Romans en causa de la pression dei pòbles barbars locaus e de l'agotament dei minas d'[[aur]] de la region. <br/> '''275''' : assassinat de l'emperaire [[Aurelian (emperaire roman)|Aurelian]]. Après plusors rèines brèus, foguèt remplaçat per [[Probus]]. <br/> '''276-279''' : temptativas d'invasions de [[Gàllia]] per lei [[Francs]] e leis [[Alamans]]. Pasmens, lei legions romanas capitèron de resistir. <br/> '''280-281''' : conquista de [[Reiaume de Wu|Wu]] per lei tropas dau reiaume [[Dinastia dei Jin occidentaus|Jin]]. Aquò marquèt la reunificacion dau país e la fin dau [[Periòde dei Tres Reiaumes]]. <br/> '''282''' : assassinat de l'emepraire roman [[Probus]] per un grop de soudats. Sa mòrt marquèt lo començament d'una guèrra civila marcada per de rèines brèus e de temptativas nombrosas d'usurpacion dau poder (→ [[284]]). <br/> '''283''' : pilhatge de [[Ctesifont]], capitala de la [[Pèrsia]] [[Empèri Sassanida|Sassanida]], per lei legions romanas d'Orient. <br/> '''284''' : dins l'[[Empèri Roman]], presa dau poder per [[Dioclecian]] (→ [[285]]). <br/> '''285-286''' : per estabilizar l'[[Empèri Roman]] e melhorar sa defensa, [[Dioclecian]] creèt un sistèma novèu amb dos emperaires e dos coemperaires ([[Tetrarquia]]). Aquò permetèt de restaurar la [[patz]] dins lei províncias e d'arrestar lei guèrras civilas de succession fins au començament dau sègle seguent. Prefigura la division definitiva de l'Empèri decidida pus tard per [[Constantin I lo Grand|Constantin]]. <br/> '''290''' : en [[Republica Populara de China|China]], mòrt de l'emperaire [[Sima Yan]] que foguèt remplaçat per son fiu [[Jin Huidi]]. Handicapat mentau, foguèt plaçat sota lo contraròtle d'una regéncia formada per de princes imperiaus e per sa maire (→ [[291]]). <br/> {{veire|Guèrra deis Uech Princes}} '''291-301''' : premiera partida de la [[Guèrra deis Uech Princes]] en [[Republica Populara de China|China]] entre divèrsei princes dau clan Sima, la maire de l'emperaire [[Jin Huidi]], lo coregent [[Yang Jun]] e divèrsei ministres. Durant aqueu periòde, lei conflictes demorèron pasmens limitats a la cort imperiala. Minèron pauc a pauc lo poder mai lo país gardèt una estabilitat aparenta (→ [[301]]). <br/> '''296-297''' : ensemble de reformas importantas dins l'[[Empèri Roman]] amb la creacion de províncias novèlas, l'aumentacion deis efectius militars (fins a {{formatnum:390000}} òmes) e lo renfòrçament dei frontieras e dei [[fortificacion]]s ([[limes]], generalizacion dei [[barri]]s...). <br/> '''297-298''' : [[patz de Nisibis]] entre Romans e Sassanidas. Batuts, lei Sassanidas deguèron abandonar cinc províncias a l'èst de Tigre e renonciar a seis ambicions en [[Armenia]]. Lei dos camps fixèron la durada dau tractat a 40 ans (→ [[337]]). == Sciéncias e tecnicas == [[Fichièr:Bakhshali numerals 1.png|thumb|right|Representacion dei cifras utilizadas dins lo [[manuscrit de Bakhshali]].]] '''v. 200''' : dins la [[Peninsula Indiana]], redaccion dau [[manuscrit de Bakhshali]] que contèn lo premier simbòl unicament dedicat a la representacion dau [[zèro]]. <br/> '''v. 200''' : dins l'estèpa, invencion de la destillacion per congelacion. <br/> '''v. 200''' : en [[Republica Populara de China|China]], invencion de la bariòta. <br/> '''v. 200''' : en [[Republica Populara de China|China]], construccion de joncas amb de compartiments estancs. <br/> '''v. 250''' : en [[Mesoamerica]], construccion de culturas amainatjadas per lei [[Civilizacion maia|Maias]]. <br/> '''v. 250''' : introduccion deis [[equacion]]s algebricas per [[Diofant]]. <br/> '''263''' : en China, publicacion per lo [[matematicas|matematician]] [[Lui Hui]] d'un important comentari sus ''[[Lei Nòu Capítols sus l'art matematic]]'' e d'un tractat, publicat en annèx, dich ''[[Haidao Suajing]]''. Aqueu trabalh presenta una estimacion de π (~ 3,1416), lo [[Eliminacion de Gauss-Jourdain|metòde d'eliminacion de Gauss]] e lo [[principi de Cavalieri]] per trobar lo [[volum]] d'un [[cilindre]]. == Decès == <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Ardachir Ièr|Ardachir I{{èr}}]], rèi [[Empèri Sassanida|sassanida]]. * [[Artaban V]], rèi [[Empèri Part|part]]. * [[Aurelian (emperaire roman)|Aurelian]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Caracalla]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Dioclecian]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Geta]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Han Xiandi]], emperaire [[Republica Populara de China|chinés]]. * [[Lui Hui]], matematician chinés. * [[Maximin I|Maximin]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Macrin]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Probus]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Septimi Sever]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Sever Alexandre]], emperaire [[Empèri Roman|roman]]. * [[Shapur Ier|Shapur I{{èr}}]], rèi [[Empèri Sassanida|sassanida]]. * [[Zenobia]], rèina de [[Palmira]]. </div> == Liames intèrnes == * [[Crisi dau sègle III]]. * [[Empèri Roman]]. * [[Periòde dei Tres Reiaumes]]. == Bibliografia == == Nòtas e referéncias == <references/> </textarea><div class="templatesUsed"><div class="mw-templatesUsedExplanation"><p>Modèls utilizats sus aquesta pagina : </p></div><ul> <li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Article_detalhat" title="Modèl:Article detalhat">Modèl:Article detalhat</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Article_detalhat&action=edit" title="Modèl:Article detalhat">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Dial%C3%A8cte_Proven%C3%A7au" title="Modèl:Dialècte Provençau">Modèl:Dialècte Provençau</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Dial%C3%A8cte_Proven%C3%A7au&action=edit" title="Modèl:Dialècte Provençau">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Exp" title="Modèl:Exp">Modèl:Exp</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Exp&action=edit" title="Modèl:Exp">veire la font</a>) (semiprotegit)</li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Ic%C3%B2na_de_t%C3%ADtol" title="Modèl:Icòna de títol">Modèl:Icòna de títol</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Ic%C3%B2na_de_t%C3%ADtol&action=edit" title="Modèl:Icòna de títol">veire la font</a>) (semiprotegit)</li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Multiparam%C3%A8tres-Ligam" title="Modèl:Multiparamètres-Ligam">Modèl:Multiparamètres-Ligam</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Multiparam%C3%A8tres-Ligam&action=edit" title="Modèl:Multiparamètres-Ligam">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Veire" class="mw-redirect" title="Modèl:Veire">Modèl:Veire</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Veire&action=edit" class="mw-redirect" title="Modèl:Veire">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:%C3%88r" title="Modèl:Èr">Modèl:Èr</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:%C3%88r&action=edit" title="Modèl:Èr">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Multiparam%C3%A8tres" title="Mòdul:Multiparamètres">Mòdul:Multiparamètres</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Multiparam%C3%A8tres&action=edit" title="Mòdul:Multiparamètres">modificar</a>) </li></ul></div><p id="mw-returnto">Tornar a la pagina <a href="/wiki/S%C3%A8gle_III_apC" title="Sègle III apC">Sègle III apC</a>.</p> <noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Recuperada de « <a dir="ltr" href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Sègle_III_apC">https://oc.wikipedia.org/wiki/Sègle_III_apC</a> »</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks catlinks-allhidden" data-mw="interface"></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politica de confidencialitat</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Avertiments_generals">Avertiments</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Còdi de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desvolopaires</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/oc.wikipedia.org">Estatisticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaracion suls cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//oc.m.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C3%A8gle_III_apC&action=edit&undo=2241441&undoafter=2241440&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Afichatge mobil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.canary-84779d6bf6-nb2j4","wgBackendResponseTime":286,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.004","walltime":"0.005","ppvisitednodes":{"value":17,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":767,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.canary-84779d6bf6-nb2j4","timestamp":"20241124230702","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> </body> </html>