CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Reisverhaal - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"880adac5-39e7-4afe-90da-db93cde76d5e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Reisverhaal","wgTitle":"Reisverhaal","wgCurRevisionId":62590680,"wgRevisionId":62590680,"wgArticleId":71765,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Literair genre","Narratologie"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Reisverhaal","wgRelevantArticleId":71765,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{ "pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1164267","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading", "ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Reisverhaal - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Reisverhaal"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Reisverhaal"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Reisverhaal rootpage-Reisverhaal skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/28_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Reisverhaal" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Reisverhaal" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Reisverhaal" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Reisverhaal" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Fictie_en_non-fictie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Fictie_en_non-fictie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Fictie en non-fictie</span> </div> </a> <ul id="toc-Fictie_en_non-fictie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Herkomst_en_thema's" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Herkomst_en_thema's"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Herkomst en thema's</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Herkomst_en_thema's-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Herkomst en thema's-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Herkomst_en_thema's-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Het_Verre_Oosten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_Verre_Oosten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Het Verre Oosten</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_Verre_Oosten-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-India" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#India"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>India</span> </div> </a> <ul id="toc-India-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Japan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Japan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Japan</span> </div> </a> <ul id="toc-Japan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-De_klassieke_Oudheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_klassieke_Oudheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>De klassieke Oudheid</span> </div> </a> <ul id="toc-De_klassieke_Oudheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Middeleeuwen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Middeleeuwen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>De Middeleeuwen</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Middeleeuwen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Allegorie_en_didactiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Allegorie_en_didactiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Allegorie en didactiek</span> </div> </a> <ul id="toc-Allegorie_en_didactiek-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Uitloop" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Uitloop"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1.1</span> <span>Uitloop</span> </div> </a> <ul id="toc-Uitloop-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Realistischer_reizen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Realistischer_reizen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Realistischer reizen</span> </div> </a> <ul id="toc-Realistischer_reizen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Uitloop_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Uitloop_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2.1</span> <span>Uitloop</span> </div> </a> <ul id="toc-Uitloop_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Verkenning_en_kolonialisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Verkenning_en_kolonialisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Verkenning en kolonialisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Verkenning_en_kolonialisme-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Realisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Realisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.1</span> <span>Realisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Realisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_nieuwe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_nieuwe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.2</span> <span>Het nieuwe</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_nieuwe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reisverhalen:_herkomst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Reisverhalen:_herkomst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.3</span> <span>Reisverhalen: herkomst</span> </div> </a> <ul id="toc-Reisverhalen:_herkomst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reisverhalen:_aard" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Reisverhalen:_aard"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.4</span> <span>Reisverhalen: aard</span> </div> </a> <ul id="toc-Reisverhalen:_aard-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Uitgaven_van_historische_reisverhalen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uitgaven_van_historische_reisverhalen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Uitgaven van historische reisverhalen</span> </div> </a> <ul id="toc-Uitgaven_van_historische_reisverhalen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Moderne_reisliteratuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Moderne_reisliteratuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Moderne reisliteratuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Moderne_reisliteratuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-De_reis_als_structurerend_element" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#De_reis_als_structurerend_element"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>De reis als structurerend element</span> </div> </a> <ul id="toc-De_reis_als_structurerend_element-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Auteurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Auteurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Auteurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Auteurs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Reisverhaal</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 27 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-27" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">27 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/S%C9%99yah%C9%99tnam%C9%99" title="Səyahətnamə – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Səyahətnamə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="سیاحتنامه – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="سیاحتنامه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%8A%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81" title="Пътепис – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Пътепис" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Putopis" title="Putopis – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Putopis" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Cestopis" title="Cestopis – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Cestopis" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Reisebericht" title="Reisebericht – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Reisebericht" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Travel_book" title="Travel book – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Travel book" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Voja%C4%9Dlibro" title="Vojaĝlibro – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Vojaĝlibro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Libro_de_viaje" title="Libro de viaje – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Libro de viaje" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Bidaldi_liburu" title="Bidaldi liburu – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Bidaldi liburu" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Matkakertomus" title="Matkakertomus – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Matkakertomus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9cit_de_voyage" title="Récit de voyage – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Récit de voyage" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Reisferhaal" title="Reisferhaal – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Reisferhaal" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Putopis" title="Putopis – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Putopis" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ուղեգրություն – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ուղեգրություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98" title="მოგზაურობანი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მოგზაურობანი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Reiseskildring" title="Reiseskildring – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Reiseskildring" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Reiseskildring" title="Reiseskildring – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Reiseskildring" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%82%D0%B5%D1%88%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%B5_(%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0)" title="Путешествие (литература) – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Путешествие (литература)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Putopis" title="Putopis – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Putopis" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Cestopis" title="Cestopis – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Cestopis" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Potopis" title="Potopis – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Potopis" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81" title="Путопис – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Путопис" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Reseskildring" title="Reseskildring – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Reseskildring" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Seyahatn%C3%A2me" title="Seyahatnâme – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Seyahatnâme" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Sayohatnoma" title="Sayohatnoma – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Sayohatnoma" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%81%8A%E8%A8%98" title="遊記 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="遊記" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1164267#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Reisverhaal" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Reisverhaal" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Reisverhaal"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Reisverhaal"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Reisverhaal" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Reisverhaal" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&oldid=62590680" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Reisverhaal&id=62590680&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FReisverhaal"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FReisverhaal"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Reisverhaal"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Reisverhaal&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Travelogues" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1164267" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><p>Een <b>reisverhaal</b> in engere zin is een realistisch gepresenteerd <a href="/wiki/Reisverslag" title="Reisverslag">reisverslag</a>, waaraan algemeen een zekere literaire waarde wordt toegekend. Anders dan een reisverslag is het geen rapportage aan een belanghebbende, maar is het bedoeld voor een breder publiek. </p><p>Niettemin is voor de vroegste reisbeschrijvingen vaak moeilijk een onderscheid te maken tussen reisverslag en reisverhaal: historische reconstructie kan problematisch zijn, waardoor niet steeds het waarheidsgehalte of het bestaan van een opdrachtgever te achterhalen zijn. Daarbij komt dat deze oudste werken inmiddels hun rapportagekarakter goeddeels hebben verloren. Wel kunnen zij vaak nog als onmisbaar geschiedkundig onderzoeksobject dienen, maar voor de algemene lezer zijn zij evenzeer van belang als (literair) verhaal. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fictie_en_non-fictie">Fictie en non-fictie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Fictie en non-fictie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Fictie en non-fictie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het waarheidsgehalte van een reisverhaal kan in het geding zijn doordat niet langer te achterhalen valt of de schrijver een <i>goed waarnemer</i> was. </p><p>Het reisverhaal kan ook op geheel andere gronden in twijfel worden getrokken. Er bestaat een grote categorie reisverhalen die niet of nauwelijks op waarheid berusten doordat de auteur ze (grotendeels) heeft verzonnen, de zogeheten <i>imaginaire reisverhalen</i>. Enkele zeer bekende voorbeelden van imaginaire reisverhalen zijn <i><a href="/wiki/Robinson_Crusoe" title="Robinson Crusoe">Robinson Crusoe</a></i> van <a href="/wiki/Daniel_Defoe" title="Daniel Defoe">Daniel Defoe</a>, <i><a href="/wiki/Gullivers_reizen" title="Gullivers reizen">Gullivers reizen</a></i> van <a href="/wiki/Jonathan_Swift" title="Jonathan Swift">Jonathan Swift</a> en <i><a href="/wiki/Reize_door_het_Aapenland" title="Reize door het Aapenland">Reize door het Aapenland</a></i> van <a href="/wiki/Gerrit_Paape" title="Gerrit Paape">Gerrit Paape</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Een verhaalgenre dat zeer nauw aan verwant is aan het imaginaire reisverhaal is de <a href="/wiki/Robinsonade_(literatuur)" title="Robinsonade (literatuur)">robinsonade</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Vooral voor de tijdgenoten van de schrijver was het waarheidsgehalte in het verleden nauwelijks te controleren: de middelen tot reizen en tot communiceren ontbraken daartoe. </p><p>Dit fictieve karakter vormt bij oudere reisverhalen voorwerp van onderzoek. Het leidt er weliswaar toe dat zij niet zonder meer als <i>historische</i> bron kunnen worden gebruikt, maar aan hun <i>literaire</i> kwaliteit doet het niets af; de fictionaliteit kan het literaire belang zelfs vergroten. Zo is <a href="/wiki/Daniel_Defoe" title="Daniel Defoe">Daniel Defoe</a> zeer bewonderd om de illusie van realiteit die hij aan zijn (geheel verzonnen) werken wist te verlenen, en zijn de technieken die de auteur daarbij toepaste, intensief bestudeerd. </p><p>Een andere vraag die zich voordoet, is die naar de <i>doelstelling</i>: draait het verhaal om die reis, of wordt de reis slechts als toevallige achtergrond gebruikt? Als dit laatste zeer sterk het geval is, heeft het weinig zin nog van een reisverhaal te spreken; maar vaak is het niet een kwestie van voorgrond of achtergrond: vele gradaties zijn mogelijk, en het element "reis"kan diverse functies vervullen in het verhaal. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Herkomst_en_thema's"><span id="Herkomst_en_thema.27s"></span>Herkomst en thema's</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Herkomst en thema's" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Herkomst en thema's"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Het_Verre_Oosten">Het Verre Oosten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Het Verre Oosten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Het Verre Oosten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er bestaat een uitgebreide Chinese reisliteratuur. Die heeft vaak het karakter van een <a href="/wiki/Reisverslag" title="Reisverslag">reisverslag</a>, zie aldaar. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="India">India</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: India" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: India"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Indiase reisliteratuur is schaarser dan de Chinese. Wel is een biografie bekend van de Kasjmirse prins Goenawarman, die rond 400 als boeddhistisch zendeling naar de Indonesische Archipel kwam, om na 424 door te reizen naar China. Zijn levensbeschrijving ontstond een eeuw na zijn overlijden. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Japan">Japan</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Japan" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Japan"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de Japanse literatuur bestaan reisverhalen van een hoog literair gehalte. </p> <ul><li>In 804 ging <i>Kūkai</i> (774—835) scheep om zich in China in het boeddhisme te bekwamen; in 806 keerde hij terug naar Japan. Kūkai was een zeer veelzijdig man, bekwaam in de wetenschappen maar ook met literaire gaven. Zijn reisverhaal (<i>Sjorai Moluroku</i>) is een zeer persoonlijk verslag van zijn belevenissen, en van de ontmoetingen en gesprekken met de abt die zijn leermeester werd.</li> <li>Ruim een eeuw later werd het "Tosa-dagboek" (<i>Tosa Nikki</i>) geschreven (begin 10e eeuw, in de Heian-periode). Dit gaat over een reis binnen Japan, en verhaalt van de reis van een gouverneur. Het is een revolutionair werk omdat Ki no Tsurayuki als ik-verteller een vrouwelijk personage kiest. Zij vergezelt het gezantschap van de gouverneur, die van Tosa naar de hoofdstad teruggaat. Het is deels een verhaal van ontmoeting en afscheid, deels wordt het verhaal ook, zoals in de Japanse verhaalliteratuur verre van ongebruikelijk is, onderbroken door andere teksten: gedichten die men voor elkaar reciteert, een lied dat de matrozen zingen. De handeling van het reizen is tegelijkertijd prominenter aanwezig dan in het werk van Kūkai.</li> <li>Rond 1370 verscheen een romantisch werk over de keizers Gotoba en Godaigo, die geen van beide tegen de militairen waren opgewassen, allebei werden verbannen. Hoewel in deze <i>Masukagami</i> reizen worden beschreven, is het toch eerder een roman van politiek en verbanning.</li> <li>Het beroemdste Japanse reisverhaal, van de hand van de <i><a href="/wiki/Haiku_(dichtvorm)" title="Haiku (dichtvorm)">haiku</a></i>-dichter <a href="/wiki/Matsuo_Basho" title="Matsuo Basho">Matsuo Basho</a>, is <i>De smalle weg naar het verre noorden</i> (<i>Oku no Hosomitsji</i>, "De smalle weg naar Oku"). Het ontstond in de tweede helft van de 17e eeuw, en is het verhaal van een reis die de auteur werkelijk gemaakt had. De bezochte plaatsen worden beschreven; plaatsen vallen tegen of juist mee, er is een "lachende" en een "droevige" lagune, een berg weerspiegelt in het water, een groepje prostituees wil zich aansluiten maar wordt beleefd afgewezen. Toch heeft de rustige prozavertelling, onderbroken door eigen of andermans gedichten, weinig dramatiek. Niet de gebeurtenissen staan op de voorgrond, maar de sfeer van het landschap en de stemmingen van de schrijver. Er is een steeds voelbare wisselwerking tussen reis, bezochte plaatsen en persoonlijke beleving.</li> <li>In 1685 verscheen <i>Ihara Saikaku'</i>s "Verhalen uit de provincies" (<i>Saikaku Sjokoku-banasji</i>). Dit is eerder een verhalenbundel dan een reisverhaal, al is het wel op Ihara's reizen gebaseerd. Vanaf zijn jeugd had hij gewesten bezocht, en de meest belangwekkende verhalen die hem ter ore waren gekomen, bracht hij nu bijeen. De verschillende locaties dienen slechts als achtergrond voor de vaak anekdotische verhalen.</li> <li>Het in afleveringen gepubliceerde "Een voetreis" (<i>Hizakurige</i>, vanaf 1802) is een fictief werk. De auteur, <i>Djippensja Ikku</i>, had onmiddellijk succes met dit verslag van twee voetreizigers en hun grappige avonturen. Ook hier zijn het vooral die avonturen en de grappige invallen van de auteur, niet zozeer de reis zelf, die het verhaal dragen.</li></ul> <dl><dd><dl><dd>Men arriveert in een herberg, verneemt dat de dames in het aanpalend vertrek heksen zijn, en besluit die te raadplegen teneinde in contact te komen met verschijningen van gene zijde. En ja, de overleden echtgenote van een der reizigers verschijnt, maar de ontmoeting is allesbehalve hartelijk: zij overlaadt hem met verwijten om het zware leven, in zijn gezelschap geleid, en beveelt hem de heks vooral veel geld te geven. Nu moet zij namelijk terug naar de hel. Aldus geschiedt; men doet zich tegoed aan <a href="/wiki/Sake" title="Sake">sake</a>, waarbij de snel intredende dronkenschap van de twee heren contrasteert met de onverzettelijke nuchterheid der heksen, en na vele grappen, "te saai om hier te herhalen", valt de nacht en beginnen de verwikkelingen pas.</dd></dl></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_klassieke_Oudheid">De klassieke Oudheid</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: De klassieke Oudheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: De klassieke Oudheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Homeros" class="mw-redirect" title="Homeros">Homeros</a>' <i>Odusseia</i> ("Odyssee") is het epische, gefingeerde verhaal in dichtvorm van Odysseus' omzwervingen; nadat hij had geholpen de heilige stad Troje te verwoesten, kostte het hem en zijn manschappen nog tien jaar om zijn thuishaven te bereiken. De <i>Odyssee</i> dateert uit de 8e eeuw voor onze jaartelling, en is in het Grieks geschreven.</li> <li>Rond 400 voor onze jaartelling maakte <a href="/wiki/Xenophon" title="Xenophon">Xenophon</a> van Athene een militaire expeditie naar het binnenland van Azië mee, waarvan hij uiteindelijk de leiding op zich nam. Zijn <i><a href="/wiki/Anabasis_(Xenophon)" title="Anabasis (Xenophon)">Anábasis</a></i>, ook in het Grieks, maar in proza, is het verslag van de heen- en terugtocht. De wederwaardigheden van de tochten worden uitgebreid beschreven, maar het boek is toch geen <a href="/wiki/Reisverslag" title="Reisverslag">reisverslag</a> in de vorm van een rapport; eerder is het Xenophons gedenkschrift.</li> <li>Het Latijnse prozawerk <i><a href="/wiki/Commentarii_de_bello_Gallico" title="Commentarii de bello Gallico">Commentarii dé bello Gallico</a></i> van <a href="/wiki/Julius_Caesar" title="Julius Caesar">Julius Caesar</a> heeft weer meer het karakter van een reisverslag, al is Caesars persoonlijke stijl erin herkenbaar. <i>Dé bello Gallico</i> werd in opdracht van de Romeinse Senaat geschreven, en rapporteert over de oorlogen die Caesar van circa 58 tot 50 voor onze jaartelling tegen de Galliërs voerde.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Middeleeuwen">De Middeleeuwen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: De Middeleeuwen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: De Middeleeuwen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Allegorie_en_didactiek">Allegorie en didactiek</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Allegorie en didactiek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Allegorie en didactiek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de middeleeuwse literatuur, waarin de christelijke benadering van het leven en van het beschrevene domineert, spelen <a href="/wiki/Allegorie_(letterkunde)" title="Allegorie (letterkunde)">allegorie</a> en didactiek een grote rol in de letterkunde, die vaak bedoeld is om de lezer te stichten, te bekeren of te instrueren. Voor dit doel kon de reis als symbool worden gebruikt. De betreffende teksten zijn vaak niet erg streekgebonden wat hun lezerspubliek betrof: natiestaten bestonden nog niet of nauwelijks, en de taalbarrière werd overwonnen door hetzij gebruik van het Latijn, hetzij (vrije) vertaling en bewerking. </p> <ul><li>In het toneeldicht <i><a href="/wiki/Elckerlijc" title="Elckerlijc">Den Spyeghel der Salicheyt van Elckerlijk</a></i> gaat het om een louter symbolische reis: de naam van de hoofdpersoon alleen al (<i>Elckerlijck</i> betekent "iedereen") geeft aan dat van realisme hier geen sprake is, en de reis staat voor de overgang van het ondermaanse naar het hiernamaals.</li> <li>Het gedicht <i><a href="/wiki/Brandaan_van_Clonfert" title="Brandaan van Clonfert">Van Sinte Brandane</a></i> gebruikt wel de reis als thematisch element. De Ierse abt Brendan of Brandaan leest een boek over wonderen, gooit het vervuld van scepsis in het vuur, maar krijgt bezoek van een engel die hem opdraagt op reis te gaan om "die waerheit" te vinden. Brandaan gaat scheep met een groep monniken, lijdt ontberingen, ziet fabeldieren en leeuwen, een kristallen paleis en onzijdige engelen. Brandaan leert zijn les.</li></ul> <dl><dd><dl><dd>Overigens komt in dit verhaal een belangrijke karaktertrek naar voren van vele reisbeschrijvingen uit de Middeleeuwen: men had betrekkelijk weinig kennis van de omringende wereld, en het valt de moderne lezer op dat hetgeen door de reiziger op zijn weg wordt aangetroffen, een bonte mengeling is van feit en onmogelijkheid. Voor de middeleeuwse lezer of toehoorder was er geen duidelijk verschil: een wonder was iets om je over te verwonderen, niet iets onbestaanbaars.</dd></dl></dd></dl> <ul><li>Allerlei zoektochten zijn door schrijvers gebruikt om hun verhaal te structureren, zoals de <a href="/wiki/Queeste_(zoektocht)" title="Queeste (zoektocht)">queeste</a> naar de <a href="/wiki/Heilige_Graal" class="mw-redirect" title="Heilige Graal">Heilige Graal</a> in de middeleeuwse Brits-Keltische romances. Van een echte reis is hier geen sprake; het gaat om het <i>zoeken</i>. Ook de Grieks-Latijnse romances kunnen reizen beschrijven, zoals de veldtochten van Alexander de Grote, maar die reizen staan geheel op de achtergrond, deels doordat het beschrevene de schrijver niet bekend was: hij bewerkte een oud origineel.</li> <li>Iets vergelijkbaars zien we in <i>Van den Lande van Oversee</i> van Jacob van Maerlant: in tegenstelling tot wat de titel suggereert, ontbreekt iedere lokale kleur. Het rijmwerk is een oproep om het Heilig Land te bevrijden.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Uitloop">Uitloop</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Uitloop" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Uitloop"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aan het einde van de Middeleeuwen maakt de allegorie allengs plaats voor groter realisme, maar haar rol is dan zeker niet uitgespeeld. Nog in <i>The Pilgrim's Progress</i> (1678) van <a href="/wiki/John_Bunyan" title="John Bunyan">John Bunyan</a> is het de lezer duidelijk dat het niet om een werkelijke tocht gaat, maar om de reis naar de spirituele redding, met smalle paden en gevaren op de weg. </p><p>De reis kan ook een zoektocht naar persoonlijke ontwikkeling zijn: een voorbeeld is <i>Siddharta</i> (1922) van <a href="/wiki/Hermann_Hesse" title="Hermann Hesse">Hermann Hesse</a>, waarin het doel van de reis tevens de persoonlijke bevrijding inhoudt. Hier is eerder sprake van <a href="/wiki/Bildungsroman" title="Bildungsroman">vormingsromans</a> dan van een reisverhaal. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Archive-ugent-be-993DE5C8-A393-11E2-8D26-BB7DB44EB760_DS-24_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Archive-ugent-be-993DE5C8-A393-11E2-8D26-BB7DB44EB760_DS-24_%28cropped%29.jpg/260px-Archive-ugent-be-993DE5C8-A393-11E2-8D26-BB7DB44EB760_DS-24_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="260" height="325" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Archive-ugent-be-993DE5C8-A393-11E2-8D26-BB7DB44EB760_DS-24_%28cropped%29.jpg/390px-Archive-ugent-be-993DE5C8-A393-11E2-8D26-BB7DB44EB760_DS-24_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Archive-ugent-be-993DE5C8-A393-11E2-8D26-BB7DB44EB760_DS-24_%28cropped%29.jpg/520px-Archive-ugent-be-993DE5C8-A393-11E2-8D26-BB7DB44EB760_DS-24_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="1827" data-file-height="2286" /></a><figcaption>Fragment uit het middeleeuwse manuscript van het reisverhaal "<a href="/wiki/Heilige_Pelgrimage_en_de_Reis_van_Jeruzalem" title="Heilige Pelgrimage en de Reis van Jeruzalem">Heilige Pelgrimage en de Reis van Jeruzalem</a>". Kopie naar het origineel van Jan van Berchem, gemaakt in de 19de eeuw.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Realistischer_reizen">Realistischer reizen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Realistischer reizen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Realistischer reizen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Kruistochten" class="mw-redirect" title="Kruistochten">Kruistochten</a> openden de middeleeuwers de ogen voor de hen omringende wereld; bij de nieuwe informatie die tot hen kwam, waren ook reisverhalen als die over <a href="/wiki/Richard_Leeuwenhart" class="mw-redirect" title="Richard Leeuwenhart">Richard Leeuwenhart</a>. Er bleek een wereld buiten Europa te bestaan, en de kennis van die wereld werd allengs feitelijker. Niet alleen werd er veel over de kruistochten geschreven, ook bedevaarten waren interessante onderwerpen van de reisverhalen. </p><p>Toch valt het begin van de realistische reisverhalen veel vroeger in de Middeleeuwen te plaatsen. Zo spande Koning <a href="/wiki/Alfred_de_Grote" title="Alfred de Grote">Alfred</a> van Wessex (Engeland, 849—899) zich in voor de herleving van de kennis in zijn land, en vertaalde daartoe zelf een aantal boeken. In een boek van de Spaanse priester Orosius laste hij verslagen in van de reis die de Noor Ohthere maakte naar het <a href="/wiki/Noordpoolgebied" title="Noordpoolgebied">noordpoolgebied</a> en de <a href="/wiki/Witte_Zee" title="Witte Zee">Witte Zee</a>, en van de tocht van de reiziger Wulfstan naar de <a href="/wiki/Oostzee" title="Oostzee">Oostzee</a>. (Deze reiziger was een ander dan de bekende <i>bisschop</i> Wulfstan.) Het ging hier dus om reizen van beperkte lengte: men bleef binnen Europa. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Uitloop_2">Uitloop</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Uitloop" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Uitloop"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Met toenemende kennis nam het realisme toe, en reeds in de late Middeleeuwen zien we een overgang naar de verhalen over ontdekkingsreizen en tochten naar onbekend gebied. Het bekendst is uiteraard <a href="/wiki/Marco_Polo" title="Marco Polo">Marco Polo</a> (1254—1324), wiens beschrijving van reizen tot aan <a href="/wiki/Chinees_keizerrijk" class="mw-redirect" title="Chinees keizerrijk">China</a> eeuwenlang als leidraad hebben gediend voor de kennis van Azië. Zijn werk, <i><a href="/w/index.php?title=Il_milione&action=edit&redlink=1" class="new" title="Il milione (de pagina bestaat niet)">Il milione</a></i> ("De miljoen"), is niet door hemzelf geschreven maar na 1295 gedicteerd aan Rustichello of Rusticiano, een schrijver van romances. Er is wel aangenomen dat Marco Polo niet verder is gekomen dan <a href="/wiki/Groot-Iran" title="Groot-Iran">Perzië</a>. Het meerderheidsstandpunt is tegenwoordig echter dat <i>Il milione</i> een getrouw verslag is van wat hij zag en hoorde; dat dit niet altijd strookte met de werkelijkheid, kwam doordat hij een aantal gegevens uit de tweede hand vernam. </p><p>De bekende laat-middeleeuwse reisverhalen zijn niet beperkt tot die van Europeanen. In de veertiende eeuw maakte de uit <a href="/wiki/Tanger" title="Tanger">Tanger</a> afkomstige <a href="/wiki/Ibn_Battuta" title="Ibn Battuta">Ibn Battuta</a> reizen naar alle islamitische landen (<a href="/wiki/Klein-Azi%C3%AB" class="mw-redirect" title="Klein-Azië">Klein-Azië</a>, <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika</a>, de <a href="/wiki/Maldiven" class="mw-redirect" title="Maldiven">Maldiven</a> en <a href="/wiki/India" title="India">India</a>). Ook zijn reisverhaal, de <i>Rihla(h)</i> ("Reizen"), werd gedicteerd. Ibn Juzzay, die het in 1353 optekende, maakte het onopgesmukte proza sierlijk en voegde er bovendien poëziefragmenten aan toe. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Verkenning_en_kolonialisme">Verkenning en kolonialisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Verkenning en kolonialisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Verkenning en kolonialisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na de <a href="/wiki/Middeleeuwen" title="Middeleeuwen">Middeleeuwen</a> doen zich nieuwe ontwikkelingen voor, enerzijds in de maatschappelijke en algemeen-literaire context, anderzijds, en als afspiegeling daarvan, op het meer specifieke terrein van de reisverhalen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Realisme">Realisme</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Realisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Realisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De tijd van de grote ontdekkings- en verkenningsreizen treedt in, de nieuwsgierigheid van de West-Europese mens naar de wereld die tot dusver buiten zijn blikveld lag, alsook het loutere besef dat er zo'n wereld <i>bestaat</i>, doet de honger naar nieuws, naar verslagen, verhalen en naar nieuwe belevenissen toenemen. Allengs komt ook de <a href="/wiki/Journalistiek" title="Journalistiek">journalistiek</a> op. In de literatuur doet het <a href="/wiki/Realisme_(filosofie)" title="Realisme (filosofie)">Realisme</a> zijn intrede (de term zelf is van later datum): de opvatting dat de literatuur weliswaar geen werkelijkheid hoeft te bieden, maar dan toch een <i>illusie</i> van werkelijkheid. De literatuur, althans segmenten van die literatuur, moeten die werkelijkheid natuurgetrouw <i>imiteren</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Het_nieuwe">Het nieuwe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Het nieuwe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Het nieuwe"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tegelijkertijd is veel van die werkelijkheid nog nieuw. Dat blijkt uit de namen die aan nieuwe gebieden worden gegeven: de "Nieuwe Wereld" heet nu eens "Nieuw Spanje", dan weer "Nieuw Frankrijk" of "Nieuw Engeland". Veel van dat nieuwe is verbazingwekkend, ongelooflijk of simpelweg nog onbekend: een wereld van wonderen, waarbij nog allerminst zeker is wat men zal aantreffen, wat mogelijk zal blijken en wat er in de onbekende werelden allemaal niet bestaat. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Reisverhalen:_herkomst">Reisverhalen: herkomst</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Reisverhalen: herkomst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Reisverhalen: herkomst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Doordat aanvankelijk vooral <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a>, <a href="/wiki/Spanje" title="Spanje">Spanje</a> en <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a> domineerden bij het ontdekken van nieuwe werelden, zijn het eerst ook die landen die reisverhalen leveren. De reis om de wereld van <a href="/wiki/Ferdinand_Magellaan" title="Ferdinand Magellaan">Ferdinand Magellaan</a> werd meegemaakt door de Italiaan <a href="/wiki/Pigafetta" class="mw-redirect" title="Pigafetta">Pigafetta</a>, die een verslag van zijn zeevaarten maakte; maar een verslag dat van tijd tot tijd fantastisch genoeg is om als reis<i>verhaal</i> te worden beschouwd. Vele reisverhalen van Spanjaarden over <a href="/wiki/Peru" title="Peru">Peru</a> brachten de <a href="/wiki/Mesties" title="Mesties">mesties</a> <a href="/wiki/Garcilaso_de_la_Vega_(Inca)" title="Garcilaso de la Vega (Inca)">Garcilaso de la Vega</a> er zelfs toe een geschiedenis van de <a href="/wiki/Inca%27s" title="Inca's">Inca's</a> te schrijven, die men als een soort omgekeerde reisbeschrijving zou kunnen beschouwen: hij schreef zijn werk om, als insider, de vele misvattingen te kunnen corrigeren die hij in de Spaanse verslagen had aangetroffen. </p><p>In de achttiende eeuw is de dominantie over de zeeën goeddeels door de <a href="/wiki/Koninkrijk_Groot-Brittanni%C3%AB" title="Koninkrijk Groot-Brittannië">Engelsen</a> en de <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Fransen</a> overgenomen, en komen ook de reisverhalen die de meeste aandacht verdienen, bij die volkeren vandaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Reisverhalen:_aard">Reisverhalen: aard</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Reisverhalen: aard" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Reisverhalen: aard"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Deze reisverhalen vallen, zeer grofweg, te groeperen volgens een driedeling: </p> <ul><li><b>Verhalende reisverslagen</b>, bedoeld als verslaglegging van een reis, voor een vrij breed publiek, en in verhalende vorm geschreven. Het waarheidsgehalte is deels afhankelijk van het waarnemingsvermogen van de reiziger; het wordt ook beïnvloed door zijn kritisch vermogen, door de vraag of hij alles wat hij op reis van anderen verneemt, voor zoete koek slikt.</li> <li><b>Reisfictie</b>, bedoeld als realistisch verhaal, met een reis tot onderwerp, terwijl het de lezer duidelijk is dat de reis niet werkelijk heeft plaatsgevonden. Zo zal het de meeste lezers van <a href="/wiki/Daniel_Defoe" title="Daniel Defoe">Daniel Defoes</a> <i><a href="/wiki/Robinson_Crusoe" title="Robinson Crusoe">Robinson Crusoe</a></i> duidelijk zijn geweest dat het verhaal, ondanks de werkelijkheidsillusie, fictief was.</li> <li><b>Reisleugens</b>, bedoeld om door te gaan voor verslaglegging, maar in werkelijkheid verzonnen, naverteld, <a href="/wiki/Compilatie_(publicatie)" title="Compilatie (publicatie)">gecompileerd</a> of eenvoudig overgeschreven van andere bronnen. <ul><li>Hieraan kunnen wensvervullingen bij schrijver en lezer ten grondslag liggen. Zo zijn er verhalen over een rivierstelsel dwars door Noord-Amerika, waardoor men vanuit de <a href="/wiki/Atlantische_Oceaan" title="Atlantische Oceaan">Atlantische Oceaan</a> de <a href="/wiki/Stille_Zuidzee" class="mw-redirect" title="Stille Zuidzee">Stille Zuidzee</a> zou kunnen bereiken. Een zo'n verslag geeft zelfs een landkaart, die door indianen zou zijn getekend.</li> <li>Ook de zucht naar het fantastische of sensationele kan een motief zijn. Zo zijn er verhalen over reuzen op <a href="/wiki/Vuurland" title="Vuurland">Vuurland</a>, die grif geloofd werden. De ontdekkingsreizigers reikten slechts te paard gezeten tot aan het hoofd van deze enorme wezens, en het hielp weinig dat een kritische Europeaan zich spottend afvroeg waar de zeevaarders dan opeens deze paarden vandaan hadden gehaald.</li> <li>De schrijver kan gemotiveerd zijn door eigenbelang: door het beschreven gebiedsdeel bijvoorbeeld groter voor te stellen dan het was, hoopte hij van de koloniserende vorst een grotere gebiedsaanspraak te verkrijgen dan hem anders ten deel was gevallen.</li></ul></li></ul> <p>In de praktijk lopen deze categorieën sterk dooreen, en is soms waarheid moeilijk van verdichtsel te onderscheiden. Dit was voor de lezende tijdgenoot al moeilijk, maar de discussie over het waarheidsgehalte van sommige werken heeft ook onder wetenschappers tot in de twintigste eeuw voortgeduurd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uitgaven_van_historische_reisverhalen">Uitgaven van historische reisverhalen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Uitgaven van historische reisverhalen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Uitgaven van historische reisverhalen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Historische reisverhalen blijven een populair genre. In het Nederlandse taalgebied legt de <a href="/wiki/Linschoten-Vereeniging" title="Linschoten-Vereeniging">Linschoten-Vereeniging</a> zich met de reeks Werken uitgegeven door de Linschoten-Vereeniging zich toe op het uitgeven van historische reisverhalen in hun oorspronkelijke vorm, zonder hertaling naar modern Nederlands. Dit maakt van de Werken niet enkel een interessante historische bron - ook dankzij de inleiding die het verhaal in zijn historische context plaatst - maar ook voor taalwetenschappers vormen de teksten uniek werkmateriaal om evoluties in onze taal te bestuderen. De <a href="/wiki/Hakluyt_Society" title="Hakluyt Society">Hakluyt Society</a> werkt op eenzelfde manier in de Angelsaksische wereld. Daarnaast zijn er talloze uitgaven van historische reisverhalen in een moderne hertaling; voor <a href="/wiki/Uitgeverij" title="Uitgeverij">uitgeverijen</a> zoals de <a href="/wiki/Walburg_Pers" title="Walburg Pers">Walburg Pers</a>, Verloren, Terra Incognita, <a href="/wiki/Uitgeverij_Atlas" class="mw-redirect" title="Uitgeverij Atlas">Atlas</a> (Nederlands) of de Editions Chandeigne (Frans) vormen ze een belangrijk onderdeel van hun fonds. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Moderne_reisliteratuur">Moderne reisliteratuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Moderne reisliteratuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Moderne reisliteratuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Reisverhalen vertonen in de twintigste en eenentwintigste eeuw een veelheid van vormen. Enerzijds is er het vrij zakelijk geschreven verslag, dat echter tegelijkertijd een verhalend karakter heeft. Zeer uiteenlopende voorbeelden zijn <i>Kampvuren langs de Evenaar</i>, een reisverhaal over wederwaardigheden in Afrika van Dr <a href="/wiki/Paul_Julien" title="Paul Julien">Paul Julien</a>, dat in de twintigste eeuw zeer bekend was; maar ook <a href="/w/index.php?title=John_Hillaby&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Hillaby (de pagina bestaat niet)">John Hillaby</a>'s <i>Journey through Britain</i>, het verhaal van de (bekende) tocht van het uiterste zuiden naar het extreme noorden van het eiland, maar ditmaal te voet afgelegd. </p><p>Anderzijds kan het literaire element een dominante rol spelen. Vorm en structuur van het verhaal treden op de voorgrond, de verteller krijgt de meeste aandacht met zijn of haar stemmingen, indrukken, observaties en belevenissen tijdens de reis. </p><p>In al deze gevallen kan voor een veelheid van structuren worden gekozen, van het dagboekachtige tot het beeldend-verhalende. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="De_reis_als_structurerend_element">De reis als structurerend element</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: De reis als structurerend element" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: De reis als structurerend element"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het motief van de reis is in talloze literaire werken overdrachtelijk gebruikt, en vormt zelfs een van de meest voorkomende verhaalstructuren. Reisverhalen zijn deze werken echter niet: de reis is erin een structurerend element of motief. In talloze verhalen is de reis niet meer dan een achtergrondgegeven: er komen reizen in voor, maar zij gaan niet <i>over</i> reizen, en zijn dus geen echte reisverhalen. </p><p>Zo is een vroege roman als <i>The Unfortunate Traveller</i> (1594) van <a href="/wiki/Thomas_Nashe" title="Thomas Nashe">Thomas Nashe</a> geen reisverhaal, ondanks de titel: het is veeleer een schelmen- of avonturenroman, in de vorm van een reis gegoten om het avontuur nog extra cachet te geven voor de thuisgebleven lezer. </p><p>En de reis kan als raamwerk worden gebruikt voor een <a href="/wiki/Raamvertelling" title="Raamvertelling">raamvertelling</a>: een bekend voorbeeld zijn de <i>Canterbury Tales</i> (eind 14e eeuw) van <a href="/wiki/Geoffrey_Chaucer" title="Geoffrey Chaucer">Geoffrey Chaucer</a>. Daarbij is de reis vanuit het oogpunt van plot een vrij toevallige bijkomstigheid, terwijl de aandacht van de lezer in werkelijkheid op de afzonderlijke verhalen wordt gevestigd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Auteurs">Auteurs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Auteurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Auteurs"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Enkele auteurs die (vaak naast ander werk) reisverhalen geschreven hebben, zijn: </p> <dl><dt>A</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Bertus_Aafjes" title="Bertus Aafjes">Bertus Aafjes</a></li> <li><a href="/wiki/Willibald_Alexis" title="Willibald Alexis">Willibald Alexis</a></li> <li><a href="/wiki/Hans_Christian_Andersen" title="Hans Christian Andersen">Hans Christian Andersen</a></li></ul> <dl><dt>B</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Gertrude_Bell" title="Gertrude Bell">Gertrude Bell</a></li> <li><a href="/wiki/Hilaire_Belloc" title="Hilaire Belloc">Hilaire Belloc</a></li> <li><a href="/wiki/Lina_B%C3%B6gli" title="Lina Bögli">Lina Bögli</a></li> <li><a href="/wiki/Ludwig_B%C3%B6rne" class="mw-redirect" title="Ludwig Börne">Ludwig Börne</a></li> <li><a href="/wiki/James_Boswell" title="James Boswell">James Boswell</a></li> <li><a href="/wiki/Louis-Antoine_de_Bougainville" class="mw-redirect" title="Louis-Antoine de Bougainville">Louis-Antoine de Bougainville</a></li> <li><a href="/wiki/Pierre_Bouguer" title="Pierre Bouguer">Pierre Bouguer</a></li> <li><a href="/wiki/Pieter_van_den_Broecke" title="Pieter van den Broecke">Pieter van den Broecke</a></li> <li><a href="/wiki/Cornelis_de_Bruijn" title="Cornelis de Bruijn">Cornelis de Bruijn</a></li> <li><a href="/wiki/Bill_Bryson" title="Bill Bryson">Bill Bryson</a></li> <li><a href="/wiki/Boudewijn_B%C3%BCch" title="Boudewijn Büch">Boudewijn Büch</a></li></ul> <dl><dt>C</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Adelbert_von_Chamisso" title="Adelbert von Chamisso">Adelbert von Chamisso</a></li> <li><a href="/wiki/Bruce_Chatwin" title="Bruce Chatwin">Bruce Chatwin</a></li> <li><a href="/wiki/Charles-Marie_de_La_Condamine" class="mw-redirect" title="Charles-Marie de La Condamine">Charles-Marie de La Condamine</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Conrad" title="Joseph Conrad">Joseph Conrad</a></li> <li><a href="/wiki/James_Cook" title="James Cook">James Cook</a></li> <li><a href="/wiki/Astolphe_de_Custine" title="Astolphe de Custine">Astolphe de Custine</a></li></ul> <dl><dt>D</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/William_Dampier" title="William Dampier">William Dampier</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a></li> <li><a href="/wiki/Josie_Dew" title="Josie Dew">Josie Dew</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Dickens" title="Charles Dickens">Charles Dickens</a></li> <li><a href="/wiki/Adriaan_van_Dis" title="Adriaan van Dis">Adriaan van Dis</a></li> <li><a href="/wiki/Gerald_Durrell" title="Gerald Durrell">Gerald Durrell</a></li> <li><a href="/wiki/Lawrence_Durrell" title="Lawrence Durrell">Lawrence Durrell</a></li></ul> <dl><dt>F</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Wilhelm_Filchner" title="Wilhelm Filchner">Wilhelm Filchner</a></li> <li><a href="/wiki/Patrick_Leigh_Fermor" title="Patrick Leigh Fermor">Patrick Leigh Fermor</a></li> <li><a href="/wiki/Theodor_Fontane" title="Theodor Fontane">Theodor Fontane</a></li> <li><a href="/wiki/Johann_Georg_Adam_Forster" title="Johann Georg Adam Forster">Johann Georg Adam Forster</a></li></ul> <dl><dt>G</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Ren%C3%A9_Gardi" title="René Gardi">René Gardi</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9ophile_Gautier" title="Théophile Gautier">Théophile Gautier</a></li> <li><a href="/wiki/Andr%C3%A9_Gide" title="André Gide">André Gide</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Arthur_de_Gobineau" class="mw-redirect" title="Joseph Arthur de Gobineau">Joseph Arthur de Gobineau</a></li> <li><a href="/wiki/Johann_Wolfgang_Goethe" class="mw-redirect" title="Johann Wolfgang Goethe">Johann Wolfgang Goethe</a></li> <li><a href="/wiki/Franz_Grillparzer" title="Franz Grillparzer">Franz Grillparzer</a></li></ul> <dl><dt>H</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Heinrich_Harrer" title="Heinrich Harrer">Heinrich Harrer</a></li> <li><a href="/wiki/Sven_Hedin" title="Sven Hedin">Sven Hedin</a></li> <li><a href="/wiki/Heinrich_Heine" title="Heinrich Heine">Heinrich Heine</a></li></ul> <dl><dt>J</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Samuel_Johnson_(schrijver)" title="Samuel Johnson (schrijver)">Samuel Johnson</a></li> <li><a href="/wiki/Lieve_Joris" title="Lieve Joris">Lieve Joris</a></li></ul> <dl><dt>K</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Ryszard_Kapuscinski" class="mw-redirect" title="Ryszard Kapuscinski">Ryszard Kapuscinski</a></li> <li><a href="/wiki/Alma_Karlin" title="Alma Karlin">Alma Karlin</a></li> <li><a href="/wiki/Michiel_van_Kempen" title="Michiel van Kempen">Michiel van Kempen</a></li> <li><a href="/wiki/Karl_Maria_Kertbeny" title="Karl Maria Kertbeny">Karl Maria Kertbeny</a></li> <li><a href="/wiki/Wolfgang_Koeppen" title="Wolfgang Koeppen">Wolfgang Koeppen</a></li> <li><a href="/wiki/Christian_Kracht" title="Christian Kracht">Christian Kracht</a></li></ul> <dl><dt>L</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Alphonse_de_Lamartine" title="Alphonse de Lamartine">Alphonse de Lamartine</a></li> <li><a href="/wiki/D.H._Lawrence" title="D.H. Lawrence">D.H. Lawrence</a></li> <li><a href="/wiki/Albert_Londres" title="Albert Londres">Albert Londres</a></li> <li><a href="/wiki/Pierre_Loti" title="Pierre Loti">Pierre Loti</a></li></ul> <dl><dt>M</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/John_Mandeville" class="mw-redirect" title="John Mandeville">John Mandeville</a></li> <li><a href="/wiki/Karl_May" title="Karl May">Karl May</a></li> <li><a href="/wiki/Peter_Mayle" title="Peter Mayle">Peter Mayle</a></li> <li><a href="/wiki/Fanny_Mendelssohn" class="mw-redirect" title="Fanny Mendelssohn">Fanny Mendelssohn</a></li> <li><a href="/wiki/Henri_Michaux" title="Henri Michaux">Henri Michaux</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Frans_Michel" title="Jan Frans Michel">Jan Frans Michel</a></li> <li><a href="/wiki/Helmuth_Karl_Bernhard_von_Moltke" title="Helmuth Karl Bernhard von Moltke">Helmuth Karl Bernhard von Moltke</a></li> <li><a href="/wiki/John_Lothrop_Motley" title="John Lothrop Motley">John Lothrop Motley</a></li></ul> <dl><dt>N</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/V.S._Naipaul" title="V.S. Naipaul">V.S. Naipaul</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9rard_de_Nerval" title="Gérard de Nerval">Gérard de Nerval</a></li> <li><a href="/wiki/Cees_Nooteboom" title="Cees Nooteboom">Cees Nooteboom</a></li></ul> <dl><dt>O</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Redmond_O%27Hanlon" title="Redmond O'Hanlon">Redmond O'Hanlon</a></li></ul> <dl><dt>P</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Michael_Palin" title="Michael Palin">Michael Palin</a></li> <li><a href="/wiki/Pausanias_(schrijver)" title="Pausanias (schrijver)">Pausanias</a></li> <li><a href="/wiki/Michel_Peissel" title="Michel Peissel">Michel Peissel</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Pla" class="mw-redirect" title="Joseph Pla">Joseph Pla</a></li> <li><a href="/wiki/Marco_Polo" title="Marco Polo">Marco Polo</a></li> <li><a href="/wiki/Elisabeth_Maria_Post" title="Elisabeth Maria Post">Elisabeth Maria Post</a></li> <li><a href="/wiki/Willy_Puchner" title="Willy Puchner">Willy Puchner</a></li> <li><a href="/wiki/Ida_Pfeiffer" title="Ida Pfeiffer">Ida Pfeiffer</a></li> <li><a href="/wiki/Frederic_Prokosch" title="Frederic Prokosch">Frederic Prokosch</a></li> <li><a href="/wiki/Hermann_von_P%C3%BCckler-Muskau" title="Hermann von Pückler-Muskau">Hermann von Pückler-Muskau</a></li></ul> <dl><dt>S</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Sanmao" title="Sanmao">Sanmao</a></li> <li><a href="/wiki/Johanna_Schopenhauer" title="Johanna Schopenhauer">Johanna Schopenhauer</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_August_Schultes" class="mw-redirect" title="Joseph August Schultes">Joseph August Schultes</a></li> <li><a href="/wiki/Annemarie_Schwarzenbach" title="Annemarie Schwarzenbach">Annemarie Schwarzenbach</a></li> <li><a href="/wiki/J._Slauerhoff" title="J. Slauerhoff">J. Slauerhoff</a></li> <li><a href="/wiki/Joshua_Slocum" title="Joshua Slocum">Joshua Slocum</a></li> <li><a href="/wiki/Tobias_Smollett" title="Tobias Smollett">Tobias Smollett</a></li> <li><a href="/wiki/John_Steinbeck" title="John Steinbeck">John Steinbeck</a></li> <li><a href="/wiki/Robert_Louis_Stevenson" title="Robert Louis Stevenson">Robert Louis Stevenson</a></li></ul> <dl><dt>T</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Paul_Theroux" title="Paul Theroux">Paul Theroux</a></li> <li><a href="/wiki/Mark_Twain" title="Mark Twain">Mark Twain</a></li></ul> <dl><dt>U</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Antonio_de_Ulloa" title="Antonio de Ulloa">Antonio de Ulloa</a></li></ul> <dl><dt>V</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/George_Vancouver" title="George Vancouver">George Vancouver</a></li> <li><a href="/wiki/Carolijn_Visser" title="Carolijn Visser">Carolijn Visser</a></li></ul> <dl><dt>W</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Rebecca_West" title="Rebecca West">Rebecca West</a></li> <li><a href="/wiki/Pieter_van_Woensel_(arts)" title="Pieter van Woensel (arts)">Pieter van Woensel</a></li> <li><a href="/wiki/Mary_Wollstonecraft" title="Mary Wollstonecraft">Mary Wollstonecraft</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Reisverhaal&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Reisgids" title="Reisgids">Reisgids</a></li> <li><a href="/wiki/Reisverslag" title="Reisverslag">Reisverslag</a></li> <li><a href="/wiki/Reisfantasie" title="Reisfantasie">Reisfantasie</a></li> <li>Op de overzichtspagina <a href="/wiki/Reisbeschrijving" title="Reisbeschrijving">Reisbeschrijving</a> worden de verschillen tussen reisgids, reisverslag, reisverhaal en reisfantasie beknopt besproken.</li></ul> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Travel_literature" class="extiw" title="commons:Travel literature">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Travel_literature" class="extiw" title="commons:Travel literature">Travel literature</a></b></i> op <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a>.</div> </div> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20090310023339/http://www.helenparkhurst.nl/verlichting/wiki/index.php/Episch-Didactische_literatuur%3A_Imaginaire_reisverhalen_/_Satire">https://web.archive.org/web/20090310023339/http://www.helenparkhurst.nl/verlichting/wiki/index.php/Episch-Didactische_literatuur%3A_Imaginaire_reisverhalen_/_Satire</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Dautzenberg. J. <i>Literatuur, geschiedenis en leesdossier</i>. Den Bosch: Malmberg, pp. 104.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lib.ugent.be/viewer/archive.ugent.be:993DE5C8-A393-11E2-8D26-BB7DB44EB760#?c=&m=&s=&cv=65&xywh=-287,-215,6779,3785">Heylighe pelgremage ende reyse van Jherusalem</a>. <i>lib.ugent.be</i>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-09-01">1 september 2020</span>. </span></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie mw-collapsible mw-collapsed" role="navigation" aria-labelledby="Epiek_&_narratologie" data-expandtext="Uitklappen" data-collapsetext="Inklappen"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_epiek" title="Sjabloon:Navigatie epiek"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_epiek&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Epiek_&_narratologie" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Epiek" title="Epiek">Epiek</a> & <a href="/wiki/Narratologie" title="Narratologie">narratologie</a></div> <div class="navigatie-inhoud mw-collapsible-content"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style="width:100%;"><tbody><tr><td class="links" style="width:16em;"><b><a href="/wiki/Literair_genre" title="Literair genre">Genres</a> epiek & <a href="/wiki/Tekstsoort" title="Tekstsoort">tekstsoort</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Anekdote" title="Anekdote">anekdote</a> · <a href="/wiki/Ballade" title="Ballade">ballade</a> · <a href="/wiki/Broodjeaapverhaal" title="Broodjeaapverhaal">broodjeaapverhaal</a> · <a href="/wiki/Epos" title="Epos">epos</a> · <a href="/wiki/Fabel" title="Fabel">fabel</a> · <a href="/wiki/Gedicht" title="Gedicht">gedicht</a> · <a href="/wiki/Genre" title="Genre">genre</a> · <a href="/wiki/Inleiding" title="Inleiding">inleiding</a> · <a href="/wiki/Kort_verhaal" title="Kort verhaal">kort verhaal</a> · <a href="/wiki/Legende_(volksverhaal)" title="Legende (volksverhaal)">legende</a> · <a href="/wiki/Literair_genre" title="Literair genre">literair genre</a> · <a href="/wiki/Mythe" title="Mythe">mythe</a> · <a href="/wiki/Novelle_(proza)" title="Novelle (proza)">novelle</a> · <a href="/wiki/Orale_traditie" title="Orale traditie">orale traditie</a> · <a href="/wiki/Parabel" title="Parabel">parabel</a> · <a href="/wiki/Raamvertelling" title="Raamvertelling">raamvertelling</a> · <a class="mw-selflink selflink">reisverhaal</a> · <a href="/wiki/Roman_(literatuur)" title="Roman (literatuur)">roman</a> · <a href="/wiki/Saga_(literatuur)" title="Saga (literatuur)">saga</a> · <a href="/wiki/Sage_(volksverhaal)" title="Sage (volksverhaal)">sage</a> · <a href="/wiki/Sprookje" title="Sprookje">sprookje</a> · <a href="/wiki/Sterk_verhaal" title="Sterk verhaal">sterk verhaal</a> · <a href="/wiki/Tekstsoort" title="Tekstsoort">tekstsoort</a> · <a href="/wiki/Thriller_(genre)" title="Thriller (genre)">thriller</a> · <a href="/wiki/Verhaal_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Verhaal (hoofdbetekenis)">verhaal</a> · <a href="/wiki/Vignet_(verhaal)" title="Vignet (verhaal)">vignet</a> · <a href="/wiki/Volksballade" title="Volksballade">volksballade</a> · <a href="/wiki/Volksverhaal" title="Volksverhaal">volksverhaal</a></td></tr><tr><td class="links"><b><span class="nowrap">Verloop & <a href="/wiki/Verhaallijn" title="Verhaallijn">verhaallijn</a>:</span></b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Catharsis_(literatuur)" title="Catharsis (literatuur)">catharsis</a> · <a href="/wiki/Cliffhanger_(plot)" title="Cliffhanger (plot)">cliffhanger</a> · <a href="/wiki/Climax_(stijlfiguur)" title="Climax (stijlfiguur)">climax</a> · <a href="/wiki/Deus_ex_machina_(verhaallijn)" title="Deus ex machina (verhaallijn)">deus ex machina</a> · <a href="/wiki/Drie-actstructuur" title="Drie-actstructuur">drie-actstructuur</a> · <a href="/wiki/Epiloog" title="Epiloog">epiloog</a> · <a href="/wiki/Expositie_(narratologie)" title="Expositie (narratologie)">expositie</a> · <a href="/wiki/Fabel" title="Fabel">fabel</a> · <a href="/wiki/Gebeurtenis_(letterkunde)" title="Gebeurtenis (letterkunde)">gebeurtenis</a> · <a href="/wiki/Handeling_(letterkunde)" title="Handeling (letterkunde)">handeling</a> · <a href="/wiki/Plot" title="Plot">plot</a> · <a href="/wiki/Plotpoint" title="Plotpoint">plotpoint</a> · <a href="/wiki/Proloog_(vorm)" title="Proloog (vorm)">proloog</a> · <a href="/wiki/Rode_draad" title="Rode draad">rode draad</a> · <a href="/wiki/Sc%C3%A8ne" title="Scène">scène</a> · <a href="/wiki/Setup" title="Setup">setup</a> · <a href="/wiki/Openingssc%C3%A8ne_en_startplotsc%C3%A8ne" title="Openingsscène en startplotscène">startplotscène</a> · <a href="/wiki/Synopsis" title="Synopsis">synopsis</a> · <a href="/wiki/Tekstverband" title="Tekstverband">tekstverband</a> · <a href="/wiki/Verhaallijn" title="Verhaallijn">verhaallijn</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Begin & einde:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Ab_ovo" title="Ab ovo">ab ovo</a> · <a href="/wiki/In_medias_res" title="In medias res">in medias res</a> · <a href="/wiki/Incipit" title="Incipit">incipit</a> · <a href="/wiki/Openingssc%C3%A8ne_en_startplotsc%C3%A8ne" title="Openingsscène en startplotscène">openingsscène</a> · <a href="/wiki/Openingszin" title="Openingszin">openingszin</a> · <a href="/wiki/Terminus_(verhaal)" title="Terminus (verhaal)">terminus</a></td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Personage" title="Personage">Personage</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Aangever" title="Aangever">aangever</a> · <a href="/wiki/Alter_ego" title="Alter ego">alter ego</a> · <a href="/wiki/Alteriteit" title="Alteriteit">alteriteit</a> · <a href="/wiki/Antagonist_(narratologie)" title="Antagonist (narratologie)">antagonist</a> · <a href="/wiki/Antiheld" title="Antiheld">antiheld</a> · <a href="/wiki/Bijfiguur" title="Bijfiguur">bijfiguur</a> · <a href="/wiki/Bijrol" title="Bijrol">bijrol</a> · <a href="/wiki/Schurk" title="Schurk">booswicht</a> · <a href="/wiki/Byroniaanse_held" title="Byroniaanse held">byroniaanse held</a> · <a href="/wiki/Deuteragonist" title="Deuteragonist">deuteragonist</a> · <a href="/wiki/Flat_character_en_round_character" title="Flat character en round character">flat character</a> · <a href="/wiki/Held" title="Held">held</a> · <a href="/wiki/Protagonist" title="Protagonist">hoofdpersoon</a> · <a href="/wiki/Hoofdrol" title="Hoofdrol">hoofdrol</a> · <a href="/wiki/Personage" title="Personage">personage · karakter</a> · <a href="/wiki/Protagonist" title="Protagonist">protagonist</a> · <a href="/wiki/Flat_character_en_round_character" title="Flat character en round character">round character</a> · <a href="/wiki/Schurk" title="Schurk">schurk</a> · <a href="/wiki/Tritagonist" title="Tritagonist">tritagonist</a> · <a href="/wiki/Typetje" title="Typetje">typetje</a> · <a href="/wiki/Uitverkoren_volk" title="Uitverkoren volk">uitverkorene</a> · <a href="/wiki/Underdog_(competitie)" title="Underdog (competitie)">underdog</a></td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Spanning_(verhaal)" title="Spanning (verhaal)">Spanning</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Cliffhanger_(plot)" title="Cliffhanger (plot)">cliffhanger</a> · <a href="/wiki/Spanning_(verhaal)" title="Spanning (verhaal)">spanning</a></td></tr><tr><td class="links"><b><span class="nowrap"><a href="/wiki/Vertelperspectief" title="Vertelperspectief">Vertelperspectief & -instantie</a>:</span></b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Vertelperspectief#Afwisselende_perspectieven" title="Vertelperspectief">afwisselend perspectief</a> · <a href="/wiki/Auctori%C3%ABle_verteller" title="Auctoriële verteller">auctoriële verteller</a> · <a href="/wiki/Focalisatie" title="Focalisatie">focalisatie</a> · <a href="/wiki/Gedramatiseerde_verteller" title="Gedramatiseerde verteller">gedramatiseerd</a> · <a href="/wiki/Vertelperspectief#Vertelinstantie" title="Vertelperspectief">homodiëgetisch</a> · <a href="/wiki/Vertelperspectief#Vertelinstantie" title="Vertelperspectief">heterodiëgetisch</a> · <a href="/wiki/Vertelperspectief#Ik-perspectief" title="Vertelperspectief">ik-perspectief</a> · <a href="/wiki/Onbetrouwbare_verteller" title="Onbetrouwbare verteller">onbetrouwbare verteller</a> · <a href="/wiki/Personele_verteller" title="Personele verteller">personele verteller</a> · <a href="/wiki/Rhema" title="Rhema">rhema</a> · <a href="/wiki/Voice-over_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Voice-over (hoofdbetekenis)">voice-over</a></td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Motief_(literatuur)" title="Motief (literatuur)">Motief</a> & <a href="/wiki/Thema_(literatuur)" title="Thema (literatuur)">thema</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Motief_(literatuur)" title="Motief (literatuur)">abstract en concreet motief</a> · <a href="/wiki/Isotopie_(taalkunde)" title="Isotopie (taalkunde)">isotopie</a> · <a href="/wiki/Leidmotief" title="Leidmotief">leidmotief</a> · <a href="/wiki/Motto" title="Motto">motto</a> · <a href="/wiki/Thema_(literatuur)" title="Thema (literatuur)">thema</a> · <a href="/wiki/Topos_(literatuur)" title="Topos (literatuur)">topos</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Tijd & ruimte:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Dystopie" title="Dystopie">dystopie</a> · <a href="/wiki/Eenheidsconventie" title="Eenheidsconventie">eenheidsconventie</a> · <a href="/wiki/Fictief_universum" title="Fictief universum">fictief universum</a> · <a href="/wiki/Flashback_(techniek)" title="Flashback (techniek)">flashback</a> · <a href="/wiki/Flashforward" title="Flashforward">flashforward</a> · <a href="/wiki/Mise_en_abyme" title="Mise en abyme">mise en abyme</a> · <a href="/wiki/Opschuivende_tijdlijn" title="Opschuivende tijdlijn">opschuivende tijdlijn</a> · <a href="/wiki/Parallel_universum" title="Parallel universum">parallel universum</a> · <a href="/wiki/Praesens_historicum" title="Praesens historicum">praesens historicum</a> · <a href="/wiki/Tijdverruiming" title="Tijdverruiming">tijdverruiming</a> · <a href="/wiki/Verteltijd" title="Verteltijd">verteltijd</a> · <a href="/wiki/Vertelde_tijd" title="Vertelde tijd">vertelde tijd</a></td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Stijl_(taalkunde)" title="Stijl (taalkunde)">Stijl</a> & <a href="/wiki/Verteltechniek" title="Verteltechniek">verteltechniek</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Directe_rede" title="Directe rede">directe rede</a> · <a href="/wiki/Dramatische_ironie" title="Dramatische ironie">dramatische ironie</a> · <a href="/wiki/Indirecte_rede" title="Indirecte rede">indirecte rede</a> · <a href="/wiki/Red_herring" title="Red herring">red herring</a> · <a href="/wiki/Shooting_the_messenger" title="Shooting the messenger">shooting the messenger</a> · <a href="/wiki/Register_(taalkunde)" title="Register (taalkunde)">register</a> · <a href="/wiki/Stijl_(taalkunde)" title="Stijl (taalkunde)">stijl</a> · <a href="/wiki/Stijlfiguur" title="Stijlfiguur">stijlfiguur</a> · <a href="/wiki/Stream_of_consciousness" title="Stream of consciousness">stream of consciousness</a> · <a href="/wiki/Suspension_of_disbelief" title="Suspension of disbelief">suspension of disbelief</a> · <a href="/wiki/Show,_don%27t_tell" title="Show, don't tell">show, don't tell</a> · <a href="/wiki/Verteltechniek" title="Verteltechniek">verteltechniek</a> · <a href="/wiki/Vrije_indirecte_rede" title="Vrije indirecte rede">vrije indirecte rede</a></td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Scenario" title="Scenario">Scenario</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Premisse_(scenarioterm)" title="Premisse (scenarioterm)">premisse</a> → <a href="/wiki/Synopsis" title="Synopsis">synopsis</a> → <a href="/wiki/Treatment" title="Treatment">treatment</a> → <a href="/wiki/Scenario_(film_en_televisie)" title="Scenario (film en televisie)">scenario</a> → <a href="/wiki/Shooting_script" title="Shooting script">filmdraaiboek</a> → <a href="/wiki/Storyboard_(filmtechniek)" title="Storyboard (filmtechniek)">storyboard</a></td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Stijlperiode" title="Stijlperiode">Stijlperiode</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Middeleeuwen" title="Middeleeuwen">middeleeuwen</a> · <a href="/wiki/Renaissance_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Renaissance (hoofdbetekenis)">renaissance</a> · <a href="/wiki/Mani%C3%ABrisme" title="Maniërisme">maniërisme</a> · <a href="/wiki/Barok_(stijlperiode)" title="Barok (stijlperiode)">barok</a> · <a href="/wiki/Verlichting_(stroming)" title="Verlichting (stroming)">verlichting</a> · <a href="/wiki/Sentimentalisme" title="Sentimentalisme">sentimentalisme</a> · <a href="/wiki/Preromantiek" title="Preromantiek">preromantiek</a> · <a href="/wiki/Romantiek_(stroming)" title="Romantiek (stroming)">romantiek</a> · <a href="/wiki/Realisme_(literatuur)" title="Realisme (literatuur)">realisme</a> · <a href="/wiki/Impressionisme" title="Impressionisme">impressionisme</a> · <a href="/wiki/Naturalisme_(literatuur)" title="Naturalisme (literatuur)">naturalisme</a> · <a href="/wiki/Neoromantiek" title="Neoromantiek">neoromantiek</a> · <a href="/wiki/Symbolisme" title="Symbolisme">symbolisme</a> · <a href="/wiki/Expressionisme" title="Expressionisme">expressionisme</a> · <a href="/wiki/Constructivisme_(kunst)" title="Constructivisme (kunst)">constructivisme</a> · <a href="/wiki/Dada%C3%AFsme" title="Dadaïsme">dadaïsme</a> · <a href="/wiki/Surrealisme" title="Surrealisme">surrealisme</a> · <a href="/wiki/Nieuwe_zakelijkheid" title="Nieuwe zakelijkheid">nieuwe zakelijkheid</a> · <a href="/wiki/Magisch_realisme" title="Magisch realisme">magisch realisme</a> · <a href="/wiki/Existentialisme" title="Existentialisme">existentialisme</a> · <a href="/wiki/Vijftigers" title="Vijftigers">vijftigers</a> · <a href="/wiki/Modernisme" title="Modernisme">modernisme</a> · <a href="/wiki/Postmoderne_literatuur" title="Postmoderne literatuur">postmodernisme</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Studie:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Communicatiemodel" title="Communicatiemodel">communicatiemodel</a> · <a href="/wiki/Driehoek_van_Petersen" title="Driehoek van Petersen">driehoek van Petersen</a> · <a href="/wiki/Literaire_kritiek" title="Literaire kritiek">literaire kritiek</a> · <a href="/wiki/Narratologie" title="Narratologie">narratologie</a> · <a href="/wiki/Topische_vragen" title="Topische vragen">topische vragen</a> · <a href="/wiki/Verhaalanalyse" title="Verhaalanalyse">verhaalanalyse</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Lijsten:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Literair_begrip" title="Literair begrip">Literair begrip</a> · <a href="/wiki/Literatuur_van_A_tot_Z" title="Literatuur van A tot Z">Literatuur van A tot Z</a></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reisverhaal&oldid=62590680">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reisverhaal&oldid=62590680</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Literair_genre" title="Categorie:Literair genre">Literair genre</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Narratologie" title="Categorie:Narratologie">Narratologie</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 10 aug 2022 om 21:20.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Reisverhaal&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-847495b4dd-tl5fh","wgBackendResponseTime":157,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.115","walltime":"0.164","ppvisitednodes":{"value":1020,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":28135,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":15665,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3781,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 64.939 1 -total"," 51.53% 33.465 1 Sjabloon:Navigatie_epiek"," 45.15% 29.317 1 Sjabloon:Navigatie_uitklapbaar"," 39.04% 25.350 1 Sjabloon:Appendix"," 36.00% 23.379 1 Sjabloon:References"," 19.52% 12.674 1 Sjabloon:Navigatie/Tabel"," 11.90% 7.729 1 Sjabloon:Citeer_web"," 9.25% 6.006 1 Sjabloon:Commons"," 4.77% 3.095 1 Sjabloon:Bewerklinks"," 2.87% 1.864 1 Sjabloon:Zusterproject_box"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.003","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":623497,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-559c9fd9f4-7q94n","timestamp":"20241126123904","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Reisverhaal","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Reisverhaal","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1164267","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1164267","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-13T10:39:25Z","dateModified":"2022-08-10T20:20:47Z"}</script> </body> </html>