CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Գենետիկական ծրագրավորում - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"54eca94a-8eea-4c3c-9408-2ea7ade87040","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Գենետիկական_ծրագրավորում","wgTitle":"Գենետիկական ծրագրավորում","wgCurRevisionId":9767339,"wgRevisionId":9767339,"wgArticleId":948632,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)","CS1 սպաս․ այլ","Webarchive template other archives","Webarchive template wayback links","Էվոլյուցիոն ալգորիթմներ","Օպտիմիզացման ալգորիթմներ"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage": "hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Գենետիկական_ծրագրավորում","wgRelevantArticleId":948632,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q629498","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile", "model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt", "ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Գենետիկական ծրագրավորում - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Գենետիկական_ծրագրավորում rootpage-Գենետիկական_ծրագրավորում skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Պատմություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Պատմություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Պատմություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հիմնարար_աշխատանք_ԳՊ-ում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Հիմնարար_աշխատանք_ԳՊ-ում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Հիմնարար աշխատանք ԳՊ-ում</span> </div> </a> <ul id="toc-Հիմնարար_աշխատանք_ԳՊ-ում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մեթոդներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Մեթոդներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Մեթոդներ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Մեթոդներ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Մեթոդներ subsection</span> </button> <ul id="toc-Մեթոդներ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ընտրություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ընտրություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Ընտրություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Ընտրություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Crossover" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Crossover"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Crossover</span> </div> </a> <ul id="toc-Crossover-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մուտացիա" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Մուտացիա"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Մուտացիա</span> </div> </a> <ul id="toc-Մուտացիա-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ծրագրեր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծրագրեր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Ծրագրեր</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծրագրեր-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մետա-գենետիկական_ծրագրավորում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Մետա-գենետիկական_ծրագրավորում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Մետա-գենետիկական ծրագրավորում</span> </div> </a> <ul id="toc-Մետա-գենետիկական_ծրագրավորում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Գրականություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արտաքին_հղումներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Արտաքին_հղումներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Արտաքին հղումներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Արտաքին_հղումներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Գենետիկական ծրագրավորում</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 20 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-20" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">20 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%85%D8%AC%D8%A9_%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AB%D9%8A%D8%A9" title="برمجة وراثية – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="برمجة وراثية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Programaci%C3%B3_gen%C3%A8tica" title="Programació genètica – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Programació genètica" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Genetick%C3%A9_programov%C3%A1n%C3%AD" title="Genetické programování – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Genetické programování" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Genetic_programming" title="Genetic programming – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Genetic programming" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Programaci%C3%B3n_gen%C3%A9tica" title="Programación genética – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Programación genética" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="برنامه‌نویسی ژنتیک – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="برنامه‌نویسی ژنتیک" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Geneettinen_ohjelmointi" title="Geneettinen ohjelmointi – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Geneettinen ohjelmointi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_g%C3%A9n%C3%A9tique" title="Programmation génétique – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Programmation génétique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Programmazione_genetica" title="Programmazione genetica – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Programmazione genetica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%81%BA%E4%BC%9D%E7%9A%84%E3%83%97%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%83%A9%E3%83%9F%E3%83%B3%E3%82%B0" title="遺伝的プログラミング – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="遺伝的プログラミング" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9C%A0%EC%A0%84_%ED%94%84%EB%A1%9C%EA%B7%B8%EB%9E%98%EB%B0%8D" title="유전 프로그래밍 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="유전 프로그래밍" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Programowanie_genetyczne" title="Programowanie genetyczne – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Programowanie genetyczne" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Programa%C3%A7%C3%A3o_gen%C3%A9tica" title="Programação genética – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Programação genética" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Генетическое программирование – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Генетическое программирование" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Genetsko_programiranje" title="Genetsko programiranje – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Genetsko programiranje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Genetisk_programmering" title="Genetisk programmering – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Genetisk programmering" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Genetik_programlama" title="Genetik programlama – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Genetik programlama" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%83%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F" title="Генетичне програмування – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Генетичне програмування" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BA%ADp_tr%C3%ACnh_di_truy%E1%BB%81n" title="Lập trình di truyền – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lập trình di truyền" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%81%97%E4%BC%A0%E7%BC%96%E7%A8%8B" title="遗传编程 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="遗传编程" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q629498#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին (դեռ գրված չէ) [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&oldid=9767339" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&id=9767339&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25B3%25D5%25A5%25D5%25B6%25D5%25A5%25D5%25BF%25D5%25AB%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%25AE%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25A3%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25BE%25D5%25B8%25D6%2580%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B4"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25B3%25D5%25A5%25D5%25B6%25D5%25A5%25D5%25BF%25D5%25AB%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%25AE%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25A3%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25BE%25D5%25B8%25D6%2580%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B4"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q629498" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><p>Արհեստական բանականության մեջ <b>գենետիկական ծրագրավորումը</b> (<a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Անգլերեն">անգլ.</a>՝ <span lang="en">genetic programming</span>) ծրագրերի ավտոմատ ստեղծումը կամ փոփոխումն է՝ գենետիկական <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A9%D5%B4" title="Ալգորիթմ">ալգորիթմների</a> օգնությամբ։ Այս մեթոդաբանության շնորհիվ ծրագրերը «աճում են», որոնք ավելի և ավելի լավ են (ըստ <a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%B4" title="Քրոմոսոմ">քրոմոսոմ</a> խնդրի համար հատուկ գործառույթով) լուծում հաշվողական խնդիր:Այն, ըստ էության, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հեուրիստական (դեռ գրված չէ)">հեուրիստական</a> որոնման տեխնիկա է, որը հաճախ նկարագրվում է որպես «բլուր բարձրանալ», այսինքն բոլոր ծրագրերի տարածության մեջ օպտիմալ կամ գոնե հարմար ծրագրի որոնում։ </p><p>Գործողությունները հետևյալն են. </p><p>Քրոսովերի գործողությունը ներառում է ընտրված զույգերի (ծնողների) պատահական մասերի փոխանակում ՝ նոր և տարբեր <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" title="Սերունդ">սերունդներ</a> արտադրելու համար, որոնք ծրագրերի նոր սերնդի մաս են դառնում։ Փոփոխությունը ենթադրում է ծրագրի որոշ պատահական մասի փոխարինում ծրագրի որոշ այլ պատահական մասի հետ։ - Վերարտադրության համար չընտրված որոշ ծրագրեր ընդօրինակվում են ներկայիս սերնդից նոր սերնդի համար։ Այնուհետև ընտրությունը և այլ գործողություններ հետադարձաբար կիրառվում են նոր սերնդի ծրագրերի վրա։ Սովորաբար, յուրաքանչյուր նոր սերնդի ծրագրեր միջին հաշվով ավելի հարմար են, քան նախորդ սերնդի ծրագրերը, իսկ սերնդի լավագույն ծրագիրը հաճախ ավելի լավն է, քան նախորդ սերունդների լավագույն ծրագրերը։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Պատմություն"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Պատմություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Պատմություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Պատմություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ծրագրերը զարգացնելու առաջարկի առաջին գրառումը, հավանաբար, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Alan_Turing" class="extiw" title="en:Alan Turing">Alan Turing</a>- ի գրառումն էր 1950 թ-ին<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Կար մի բացթողում 25 տարի առաջ մինչև <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/John_Holland_(engineer)" class="extiw" title="en:John Holland (engineer)">Ջոն Հոլլանդի</a> «Ադապտացիան բնական և արհեստական համակարգերում » հրապարակումը նախանշեց գիտության տեսական և էմպիրիկ հիմքերը։ 1981 թ.-ին <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_S._Forrest" class="extiw" title="en:Richard S. Forrest">Ռիչարդ Ֆորսիթը</a> ցույց տվեց փոքր ծրագրերի հաջող զարգացումը, որոնք ներկայացված են որպես ծառեր ՝ կատարելու հանցագործությունների տեսարանների ապացույցների դասակարգումը՝ Միացյալ Թագավորության Ներքին գործերի գրասենյակի համար։ </p><p>Չնայած զարգացող ծրագրերի գաղափարը (սկզբում համակարգչային լեզվով Lisp ) առկա էր Ջոն Հոլլանդի ուսանողների մեջ, դա այդպես չէր մինչ այն ժամանակ, երբ Փիթսբուրգում կազմակերպվեց գենետիկական ալգորիթմների առաջին գիտաժողովը, որի ընթացքում Michael Cramer- ը  հրապարակեց զարգացած ծրագրերի երկու հատուկ մշակված լեզուներ։ 1988-ին Կոզան ( Հոլլանդի ասպիրանտ) արտոնագրեց իր գիտնականի գյուտը ծրագրի զարգացման համար։ Դրան հաջորդեց <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B0%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AB%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF" class="mw-redirect" title="Արհեստական ինտելեկտ">«Արհեստական ինտելեկտի</a> միջազգային IJCAI-89» հրապարակումը միջազգային համատեղ համաժողովում<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/John_Koza" class="extiw" title="en:John Koza">Կոզան</a> հետևեց դրան «Գենետիկ ծրագրավորում» (GP)-ի 205 հրապարակումներով։ Այնուամենայնիվ, դա Կոզայի 4 գրքերի շարքն է ՝ 1992 թվականից  սկսած ուղեկցող տեսանյութերով,  որոնք իսկապես ստեղծեցին GP- ն։ Դրանից հետո տեղի ունեցավ գենետիկական ծրագրավորման մատենագրության հետ հրատարակությունների քանակի ահռելի ընդլայնում ՝ գերազանցելով 10,000 գրառում։  2010 թվականին Կոզան  թվարկեց 77 արդյունք, որտեղ գենետիկական ծրագրավորումը մարդկային մրցակցություն էր<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>1996 թ.-ին Կոզան սկսեց գենետիկական ծրագրավորման ամենամյա գիտաժողովը  , որին հաջորդեց 1998-ին ՝ EuroGP ամենամյա կոնֆերանսը,  և առաջին գիրքը  `Koza- ի խմբագրած GP շարքից։ 1998 թվականին լույս տեսավ նաև առաջին GP դասագիրքը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Հիմնարար_աշխատանք_ԳՊ-ում"><span id=".D5.80.D5.AB.D5.B4.D5.B6.D5.A1.D6.80.D5.A1.D6.80_.D5.A1.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D6.84_.D4.B3.D5.8A-.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Հիմնարար աշխատանք ԳՊ-ում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Հիմնարար աշխատանք ԳՊ-ում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Հիմնարար աշխատանք ԳՊ-ում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Վաղ աշխատանքները, որոնք հիմք են հանդիսանում ներկայիս գենետիկական ծրագրավորման հետազոտության թեմաների և կիրառությունների համար, բազմազան են և ներառում են <a href="/wiki/%D4%BE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Ծրագրային ապահովում">ծրագրային ապահովման</a> սինթեզ և նորոգում, կանխատեսման մոդելավորում, տվյալների <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հանքարդյունաբերություն (դեռ գրված չէ)">հանքարդյունաբերություն</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>,  ֆինանսական մոդելավորում<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>,<a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A1%D6%83%D5%B8%D6%82%D5%AF_%D5%BF%D5%BE%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փափուկ տվիչներ (դեռ գրված չէ)"> փափուկ տվիչներ</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, ձևավորում<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> և <a rel="nofollow" class="external text" href="https://hy.delachieve.com/%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%AB-%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4-%D5%B0%D5%AB%D5%B4%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6/">պատկերի վերամշակում</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։  Որոշ ոլորտներում կիրառումները, ինչպիսիք են <a href="/wiki/%D4%B4%D5%AB%D5%A6%D5%A1%D5%B5%D5%B6" title="Դիզայն">դիզայնը</a>, հաճախ օգտագործում են միջանկյալ ներկայացուցչություններում,  ինչպիսին է <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D6%80%D5%A5%D5%A4_%D4%B3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆրեդ Գրուու (դեռ գրված չէ)">Ֆրեդ Գրուուի</a> բջջային կոդավորումը։  Արդյունաբերական կլանումը նշանակալի է մի քանի ոլորտներում, ներառյալ <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ֆինանսներ">ֆինանսները</a>, <a href="/wiki/%D5%94%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քիմիական արտադրություն">քիմիական արդյունաբերությունը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կենսաֆորմատիկան (դեռ գրված չէ)">կենսաֆորմատիկան</a>  և <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D5%B2%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5_%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պողպատե արդյունաբերություն (դեռ գրված չէ)">պողպատե արդյունաբերությունը</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Մեթոդներ"><span id=".D5.84.D5.A5.D5.A9.D5.B8.D5.A4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Մեթոդներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Մեթոդներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Մեթոդներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ընտրություն"><span id=".D4.B8.D5.B6.D5.BF.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Ընտրություն</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Ընտրություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Ընտրություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ընտրությունն այն գործընթացն է, որի միջոցով որոշակի ծրագրեր ընտրվում են ներկայիս սերնդից, որոնք որպես սերունդ ծառայելու են հաջորդ սերնդի համար։ ծրագիրները ընտրվում են այն հավանականքւթյամբ, որ ավելի լավ իրենց ներկայացնող ծրագրերը ավելի մեծ հավանականություն ունեն ընտրվելու<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ GP- ում ամենատարածված ընտրության մեթոդը մրցաշարի ընտրությունն է , չնայած կան այլ մեթոդներ, ինչպիսիք են ֆիթնես համաչափ ընտրությունը , լեքսեքսազի ընտրությունը<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>,  և այլն, որոնք ցույց են տվել, որ ավելի լավ են լուծում GP- ի շատ խնդիրների համար։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Crossover">Crossover</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Crossover" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Crossover"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Վերոհիշյալ նկարագրության ընտրության փուլում ընտրված անհատների նկատմամբ կիրառվում են տարբեր գենետիկ օպերատորներ` նոր ծրագրեր ստեղծելու համար։ Այս օպերատորների կիրառման որոշումը կատարում է բնակչության բազմազանությունը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Մուտացիա"><span id=".D5.84.D5.B8.D6.82.D5.BF.D5.A1.D6.81.D5.AB.D5.A1"></span>Մուտացիա</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Մուտացիա" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Մուտացիա"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Վերցնենք նախորդ սերունդից մեկ կամ մի քանի <a href="/wiki/%D4%B2%D5%AB%D5%A9" title="Բիթ">բիթեր</a> `նոր ծրագիր կամ սերունդ ստեղծելու համար<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծրագրեր"><span id=".D4.BE.D6.80.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.A5.D6.80"></span>Ծրագրեր</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Ծրագրեր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Ծրագրեր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>GP- ն հաջողությամբ օգտագործվել է որպես ավտոմատ ծրագրավորման գործիք, մեքենայական ուսուցման գործիք և ավտոմատ խնդիրների լուծման շարժիչ:GP- ն հատկապես օգտակար է այն տիրույթներում, որտեղ լուծման ճշգրիտ ձևը նախապես հայտնի չէ կամ մոտավոր լուծումը ընդունելի է (հնարավոր է, որ ճշգրիտ լուծում գտնելը շատ դժվար է)։ GP- ի որոշ դիմումներից են կորի տեղավորումը, տվյալների մոդելավորումը, խորհրդանշական հետընթացը , հնարավորությունների ընտրությունը , դասակարգումը և այլն։ Ռ. Կոզան նշում է 76 դեպքերի մասին, երբ գենետիկ ծրագրավորումը կարողացել է ունենալ այնպիսի արդյունքներ, որոնք մրցակցային են մարդու արտադրած արդյունքների հետ (կոչվում է Մարդ -մրցակցային արդյունքներ)։ 2004 թվականից ի վեր Գենետիկական և էվոլյուցիոն հաշվարկների ամենամյա գիտաժողովը (GECCO) անցկացնում է Human Competitive Awards մրցույթը,  որտեղ դրամական պարգևները տրվում են մարդկային մրցակցային արդյունքներին, որոնք արտադրվում են գենետիկական և էվոլյուցիոն հաշվարկների ցանկացած ձևով։ GP- ն տարիների ընթացքում այս մրցույթում շահել է բազմաթիվ մրցանակներ<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Մետա-գենետիկական_ծրագրավորում"><span id=".D5.84.D5.A5.D5.BF.D5.A1-.D5.A3.D5.A5.D5.B6.D5.A5.D5.BF.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.AE.D6.80.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.A1.D5.BE.D5.B8.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Մետա-գենետիկական ծրագրավորում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Մետա-գենետիկական ծրագրավորում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Մետա-գենետիկական ծրագրավորում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Մետա-գենետիկական ծրագրավորումն ինքնին <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%B8%D5%A4" title="Գենետիկական կոդ">գենետիկ</a> ծրագրավորման համակարգի զարգացման մետա-ուսուցման մեթոդն է։ Այն ենթադրում է, որ <a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%B4" title="Քրոմոսոմ">քրոմոսոմները</a>, խաչաձևությունը և <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D6%82%D5%BF%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Մուտացիա">մուտացիան</a> ինքնին զարգացել են, հետևաբար, ինչպես իրենց իրական կյանքի գործընկերները պետք է թույլատրվեն փոխվել ինքնուրույն, այլ ոչ թե որոշվել ծրագրավորողի կողմից<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Այս գաղափարի քննադատողները հաճախ ասում են, որ այս մոտեցումը չափազանց լայն է։ Այնուամենայնիվ, հնարավոր է սահմանափակել <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Ֆիտնես">ֆիթնեսի</a> չափանիշը արդյունքների ընդհանուր դասի վրա և, այդպիսով, ձեռք բերել զարգացած <a href="/wiki/%D4%B2%D5%AA%D5%AB%D5%B7%D5%AF" title="Բժիշկ">բժիշկ</a>, որն առավել արդյունավետ արդյունք կտա ենթա դասերի համար։ Սա կարող է լինել մետա-զարգացած GP- ի ձև `մարդկային քայլելու ալգորիթմների ձևավորման համար, որն այնուհետև կօգտագործվի մարդու վազքի, թռչկոտելու և այլ բաներ զարգացնելու համար<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականություն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Գրականություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Գրականություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pdfs.semanticscholar.org">Արդյունաբերությունը Գենետիկ Ալգորիթմներում</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://swap.stanford.edu/20210114110753/http://pdfs.semanticscholar.org/">Արխիվացված</a> 2021-01-14 <a href="/w/index.php?title=Stanford_University_Libraries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stanford University Libraries (դեռ գրված չէ)">Stanford Web Archive</a> </p><p><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.springer.com/gp/book/9781402075810?cm_mmc=sgw-_-ps-_-book-_-1-4020-7581-2">Գենետիկ ծրագրավորման թեորեմը և կիրառությունը</a> </p><p><a rel="nofollow" class="external text" href="http://delta.cs.cinvestav.mx/~ccoello/EMOO/thesis-langdon.pdf.gz">Գենետիկական ծրագրավորում և տվյալների կառուցվածքներ</a> </p><p><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www0.cs.ucl.ac.uk/staff/W.Langdon/ftp/papers/poli08_fieldguide.pdf">Գենետիկական ծրագրավորման դաշտային ուղեցույց</a> </p><p><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books/about/Genetic_Programming.html?id=Bhtxo60BV0EC&redir_esc=y">Գենետիկական Ծրագրավորում</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cogprints.org/499/1/turing.html">«COMPUTING MACHINERY AND INTELLIGENCE»</a>. <i>cogprints.org</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=cogprints.org&rft.atitle=COMPUTING+MACHINERY+AND+INTELLIGENCE&rft_id=http%3A%2F%2Fcogprints.org%2F499%2F1%2Fturing.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFKoza1989" class="citation journal cs1">Koza, John R. (1989). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dl.acm.org/citation.cfm?id=1623755.1623877">«Hierarchical Genetic Algorithms Operating on Populations of Computer Programs»</a>. <i>Proceedings of the 11th International Joint Conference on Artificial Intelligence - Volume 1</i>. IJCAI'89. San Francisco, CA, USA: Morgan Kaufmann Publishers Inc.: 768–774.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proceedings+of+the+11th+International+Joint+Conference+on+Artificial+Intelligence+-+Volume+1&rft.atitle=Hierarchical+Genetic+Algorithms+Operating+on+Populations+of+Computer+Programs&rft.pages=768-774&rft.date=1989&rft.aulast=Koza&rft.aufirst=John+R.&rft_id=http%3A%2F%2Fdl.acm.org%2Fcitation.cfm%3Fid%3D1623755.1623877&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFPress" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Press, The MIT. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mitpress.mit.edu/books/genetic-programming">«Genetic Programming»</a>. <i>The MIT Press</i> (անգլերեն)<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+MIT+Press&rft.atitle=Genetic+Programming&rft.aulast=Press&rft.aufirst=The+MIT&rft_id=https%3A%2F%2Fmitpress.mit.edu%2Fbooks%2Fgenetic-programming&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFFreitas2002" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Freitas, Alex A. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.springer.com/gp/book/9783540433316"><i>Data Mining and Knowledge Discovery with Evolutionary Algorithms</i></a>. Natural Computing Series (անգլերեն). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9783540433316" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9783540433316"><bdi>9783540433316</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Data+Mining+and+Knowledge+Discovery+with+Evolutionary+Algorithms&rft.place=Berlin+Heidelberg&rft.series=Natural+Computing+Series&rft.pub=Springer-Verlag&rft.date=2002&rft.isbn=9783540433316&rft.aulast=Freitas&rft.aufirst=Alex+A.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.springer.com%2Fgp%2Fbook%2F9783540433316&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFTsangLiButler1998" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Tsang, Edward P. K.; Li, Jin; Butler, James M. (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/%28SICI%291097-024X%28199808%2928%3A10%3C1033%3A%3AAID-SPE198%3E3.0.CO%3B2-1">«EDDIE beats the bookies»</a>. <i>Software: Practice and Experience</i> (անգլերեն). <b>28</b> (10): 1033–1043. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2F%28SICI%291097-024X%28199808%2928%3A103.0.CO%3B2-1">10.1002/(SICI)1097-024X(199808)28:103.0.CO;2-1</a>. <a href="/wiki/ISSN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISSN (identifier)">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/issn/1097-024X">1097-024X</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Software%3A+Practice+and+Experience&rft.atitle=EDDIE+beats+the+bookies&rft.volume=28&rft.issue=10&rft.pages=1033-1043&rft.date=1998&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F%28SICI%291097-024X%28199808%2928%3A103.0.CO%3B2-1&rft.issn=1097-024X&rft.aulast=Tsang&rft.aufirst=Edward+P.+K.&rft.au=Li%2C+Jin&rft.au=Butler%2C+James+M.&rft_id=https%3A%2F%2Fonlinelibrary.wiley.com%2Fdoi%2Fabs%2F10.1002%2F%2528SICI%25291097-024X%2528199808%252928%253A10%253C1033%253A%253AAID-SPE198%253E3.0.CO%253B2-1&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFKordon2010" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Kordon, Arthur (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.springer.com/gp/book/9783540699101"><i>Applying Computational Intelligence: How to Create Value</i></a> (անգլերեն). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9783540699101" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9783540699101"><bdi>9783540699101</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Applying+Computational+Intelligence%3A+How+to+Create+Value&rft.place=Berlin+Heidelberg&rft.pub=Springer-Verlag&rft.date=2010&rft.isbn=9783540699101&rft.aulast=Kordon&rft.aufirst=Arthur&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.springer.com%2Fgp%2Fbook%2F9783540699101&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dblp.uni-trier.de/">«dblp: computer science bibliography»</a>. <i>dblp.uni-trier.de</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=dblp.uni-trier.de&rft.atitle=dblp%3A+computer+science+bibliography&rft_id=https%3A%2F%2Fdblp.uni-trier.de%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://gpbib.cs.ucl.ac.uk/gp-html/lam_doh_gecco2004.html">«Discovery of Human-Competitive Image Texture Feature Extraction Programs Using Genetic Programming»</a>. <i>gpbib.cs.ucl.ac.uk</i> (անգլերեն)<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=gpbib.cs.ucl.ac.uk&rft.atitle=Discovery+of+Human-Competitive+Image+Texture+Feature+Extraction+Programs+Using+Genetic+Programming&rft_id=http%3A%2F%2Fgpbib.cs.ucl.ac.uk%2Fgp-html%2Flam_doh_gecco2004.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://gpbib.cs.ucl.ac.uk/gp-html/Kovacic_2009_MMP2.html">«Genetic Programming and Jominy Test Modeling»</a>. <i>gpbib.cs.ucl.ac.uk</i> (անգլերեն)<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=gpbib.cs.ucl.ac.uk&rft.atitle=Genetic+Programming+and+Jominy+Test+Modeling&rft_id=http%3A%2F%2Fgpbib.cs.ucl.ac.uk%2Fgp-html%2FKovacic_2009_MMP2.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFProgramming" class="citation web cs1">Programming, A. Field Guide to Genetic. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gp-field-guide.org.uk/">«A Field Guide to Genetic Programming»</a><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+Field+Guide+to+Genetic+Programming&rft.aulast=Programming&rft.aufirst=A.+Field+Guide+to+Genetic&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gp-field-guide.org.uk%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFSpector2012" class="citation journal cs1">Spector, Lee (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://doi.acm.org/10.1145/2330784.2330846">«Assessment of Problem Modality by Differential Performance of Lexicase Selection in Genetic Programming: A Preliminary Report»</a>. <i>Proceedings of the 14th Annual Conference Companion on Genetic and Evolutionary Computation</i>. GECCO '12. New York, NY, USA: ACM: 401–408. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1145%2F2330784.2330846">10.1145/2330784.2330846</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9781450311786" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9781450311786"><bdi>9781450311786</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proceedings+of+the+14th+Annual+Conference+Companion+on+Genetic+and+Evolutionary+Computation&rft.atitle=Assessment+of+Problem+Modality+by+Differential+Performance+of+Lexicase+Selection+in+Genetic+Programming%3A+A+Preliminary+Report&rft.pages=401-408&rft.date=2012&rft_id=info%3Adoi%2F10.1145%2F2330784.2330846&rft.isbn=9781450311786&rft.aulast=Spector&rft.aufirst=Lee&rft_id=http%3A%2F%2Fdoi.acm.org%2F10.1145%2F2330784.2330846&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/763154890"><i>Cartesian genetic programming</i></a>. Miller, Julian (Julian F.). New York: Springer. 2011. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9783642173103" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9783642173103"><bdi>9783642173103</bdi></a>. <a href="/w/index.php?title=OCLC_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="OCLC (identifier) (դեռ գրված չէ)">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/763154890">763154890</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cartesian+genetic+programming&rft.place=New+York&rft.pub=Springer&rft.date=2011&rft_id=info%3Aoclcnum%2F763154890&rft.isbn=9783642173103&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.worldcat.org%2Foclc%2F763154890&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Cite_book" title="Կաղապար:Cite book">cite book</a>}}</code>: CS1 սպաս․ այլ (<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%BD%E2%80%A4_%D5%A1%D5%B5%D5%AC" title="Կատեգորիա:CS1 սպաս․ այլ">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.human-competitive.org/awards">«Human-Competitive Awards 2004 – Present | Human Competitive»</a>. <i>www.human-competitive.org</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.human-competitive.org&rft.atitle=Human-Competitive+Awards+2004+%E2%80%93+Present+%7C+Human+Competitive&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.human-competitive.org%2Fawards&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.semanticscholar.org/">«Semantic Scholar - An academic search engine for scientific articles»</a>. <i>www.semanticscholar.org</i> (անգլերեն)<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.semanticscholar.org&rft.atitle=Semantic+Scholar+-+An+academic+search+engine+for+scientific+articles&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.semanticscholar.org%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFJrKinnearAngeline1994" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Jr, Kenneth L. Kinnear; Kinnear, Kenneth E.; Angeline, Peter J. (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=eu2JplnQdBkC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false"><i>Advances in Genetic Programming</i></a> (անգլերեն). MIT Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9780262111881" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9780262111881"><bdi>9780262111881</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Advances+in+Genetic+Programming&rft.pub=MIT+Press&rft.date=1994&rft.isbn=9780262111881&rft.aulast=Jr&rft.aufirst=Kenneth+L.+Kinnear&rft.au=Kinnear%2C+Kenneth+E.&rft.au=Angeline%2C+Peter+J.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.am%2Fbooks%3Fid%3Deu2JplnQdBkC%26printsec%3Dfrontcover%26source%3Dgbs_ge_summary_r%26cad%3D0%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFSpectorRobinson" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Spector, Lee; Robinson, Alan (2002 թ․ մարտի 1). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1023/A:1014538503543">«Genetic Programming and Autoconstructive Evolution with the Push Programming Language»</a>. <i>Genetic Programming and Evolvable Machines</i> (անգլերեն). <b>3</b> (1): 7–40. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1023%2FA%3A1014538503543">10.1023/A:1014538503543</a>. <a href="/wiki/ISSN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISSN (identifier)">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/issn/1573-7632">1573-7632</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Genetic+Programming+and+Evolvable+Machines&rft.atitle=Genetic+Programming+and+Autoconstructive+Evolution+with+the+Push+Programming+Language&rft.volume=3&rft.issue=1&rft.pages=7-40&rft_id=info%3Adoi%2F10.1023%2FA%3A1014538503543&rft.issn=1573-7632&rft.aulast=Spector&rft.aufirst=Lee&rft.au=Robinson%2C+Alan&rft_id=https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.1023%2FA%3A1014538503543&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFKinnearLangdonSpectorAngeline1994" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Kinnear, Kenneth E.; Langdon, William B.; Spector, Lee; Angeline, Peter J.; O'Reilly, Una-May (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books/about/Advances_in_Genetic_Programming.html?id=5Qwbal3AY6oC&redir_esc=y"><i>Advances in Genetic Programming</i></a> (անգլերեն). MIT Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9780262194235" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9780262194235"><bdi>9780262194235</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Advances+in+Genetic+Programming&rft.pub=MIT+Press&rft.date=1994&rft.isbn=9780262194235&rft.aulast=Kinnear&rft.aufirst=Kenneth+E.&rft.au=Langdon%2C+William+B.&rft.au=Spector%2C+Lee&rft.au=Angeline%2C+Peter+J.&rft.au=O%27Reilly%2C+Una-May&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.am%2Fbooks%2Fabout%2FAdvances_in_Genetic_Programming.html%3Fid%3D5Qwbal3AY6oC%26redir_esc%3Dy&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://gpbib.cs.ucl.ac.uk/">«The Genetic Programming Bibliography»</a>. <i>gpbib.cs.ucl.ac.uk</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=gpbib.cs.ucl.ac.uk&rft.atitle=The+Genetic+Programming+Bibliography&rft_id=http%3A%2F%2Fgpbib.cs.ucl.ac.uk%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արտաքին_հղումներ"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.BF.D5.A1.D6.84.D5.AB.D5.B6_.D5.B0.D5.B2.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Արտաքին հղումներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=11" title="Խմբագրել բաժինը. Արտաքին հղումներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Արտաքին հղումներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070813222058/http://uk.geocities.com/markcsinclair/abstracts.html#pro00a/">Aymen S Saket & Mark C Sinclair</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.springer.com/computer/ai/journal/10710"><i>Genetic Programming and Evolvable Machines</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cs.bham.ac.uk/~wbl/biblio/README.html">GP bibliography</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.etsimo.uniovi.es/ftp/pub/EC/FAQ/www/">The Hitch-Hiker's Guide to Evolutionary Computation</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100406011514/http://www.etsimo.uniovi.es/ftp/pub/EC/FAQ/www/">Արխիվացված</a> 2010-04-06 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cswww.essex.ac.uk/staff/poli/gp-field-guide/index.html">A Field Guide to Genetic Programming</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110616201232/http://cswww.essex.ac.uk/staff/poli/gp-field-guide/index.html">Արխիվացված</a> 2011-06-16 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geneticprogramming.com/">Genetic Programming, a community maintained resource</a></li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գենետիկական_ծրագրավորում&oldid=9767339">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գենետիկական_ծրագրավորում&oldid=9767339</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%BE%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%AB%D5%B8%D5%B6_%D5%A1%D5%AC%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A9%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կատեգորիա:Էվոլյուցիոն ալգորիթմներ (դեռ գրված չէ)">Էվոլյուցիոն ալգորիթմներ</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D5%BA%D5%BF%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D5%A6%D5%A1%D6%81%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%AC%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A9%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կատեգորիա:Օպտիմիզացման ալգորիթմներ (դեռ գրված չէ)">Օպտիմիզացման ալգորիթմներ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en)" title="Կատեգորիա:CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)">CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%BD%E2%80%A4_%D5%A1%D5%B5%D5%AC" title="Կատեգորիա:CS1 սպաս․ այլ">CS1 սպաս․ այլ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Webarchive_template_other_archives" title="Կատեգորիա:Webarchive template other archives">Webarchive template other archives</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Webarchive_template_wayback_links" title="Կատեգորիա:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 6 Ապրիլի 2024-ի ժամը 16:06-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-r45sf","wgBackendResponseTime":160,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.255","walltime":"0.289","ppvisitednodes":{"value":923,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":39056,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":250,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":57106,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 253.069 1 -total"," 84.44% 213.682 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 44.05% 111.478 9 Կաղապար:Cite_web"," 12.05% 30.505 4 Կաղապար:Cite_journal"," 11.22% 28.392 5 Կաղապար:Cite_book"," 9.64% 24.400 3 Կաղապար:Webarchive"," 1.57% 3.977 1 Կաղապար:Lang-en"," 0.94% 2.370 1 Կաղապար:Main_other"," 0.62% 1.569 1 Կաղապար:Lang"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.145","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4318234,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-85fc59d95f-hg7kh","timestamp":"20241114075830","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0533\u0565\u0576\u0565\u057f\u056b\u056f\u0561\u056f\u0561\u0576 \u056e\u0580\u0561\u0563\u0580\u0561\u057e\u0578\u0580\u0578\u0582\u0574","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q629498","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q629498","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2019-10-20T19:53:00Z","dateModified":"2024-04-06T16:06:34Z"}</script> </body> </html>