CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Slag bij Mars-la-Tour - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"bca1cde4-0928-4fc7-90b7-75539eba4b84","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Slag_bij_Mars-la-Tour","wgTitle":"Slag bij Mars-la-Tour","wgCurRevisionId":66308995,"wgRevisionId":66308995,"wgArticleId":536711,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Coördinaten op Wikidata","1870","Geschiedenis van Lotharingen","Veldslag in Frankrijk","Veldslag tijdens de Frans-Duitse Oorlog","Mars-la-Tour"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Slag_bij_Mars-la-Tour","wgRelevantArticleId":536711,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[], "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":6000,"wgCoordinates":{"lat":49.103,"lon":5.8725000000000005},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q699262","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3e/Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="815"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg/800px-Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="543"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg/640px-Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="435"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Slag bij Mars-la-Tour - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Mars-la-Tour"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Mars-la-Tour"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Slag_bij_Mars-la-Tour rootpage-Slag_bij_Mars-la-Tour skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Slag+bij+Mars-la-Tour" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Slag+bij+Mars-la-Tour" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Slag+bij+Mars-la-Tour" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Slag+bij+Mars-la-Tour" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Eerste_treffen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eerste_treffen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Eerste treffen</span> </div> </a> <ul id="toc-Eerste_treffen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Von_Bredows_"Dodenrit"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Von_Bredows_"Dodenrit""> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Von Bredows "Dodenrit"</span> </div> </a> <ul id="toc-Von_Bredows_"Dodenrit"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Resultaten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Resultaten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Resultaten</span> </div> </a> <ul id="toc-Resultaten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Slag bij Mars-la-Tour</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 17 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-17" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">17 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Slag_van_Mars-la-Tour" title="Slag van Mars-la-Tour – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Slag van Mars-la-Tour" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81_%D0%BB%D0%B0_%D0%A2%D1%83%D1%80" title="Битка при Марс ла Тур – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Битка при Марс ла Тур" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schlacht_bei_Mars-la-Tour" title="Schlacht bei Mars-la-Tour – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Schlacht bei Mars-la-Tour" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Mars-la-Tour" title="Battle of Mars-la-Tour – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Battle of Mars-la-Tour" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Batalla_de_Mars-la-Tour" title="Batalla de Mars-la-Tour – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Batalla de Mars-la-Tour" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bataille_de_Mars-la-Tour" title="Bataille de Mars-la-Tour – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bataille de Mars-la-Tour" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pertempuran_Mars-la-Tour" title="Pertempuran Mars-la-Tour – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Pertempuran Mars-la-Tour" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Battaglia_di_Mars-la-Tour" title="Battaglia di Mars-la-Tour – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Battaglia di Mars-la-Tour" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A7%88%EB%A5%B4%EC%8A%A4%EB%9D%BC%ED%88%AC%EB%A5%B4_%EC%A0%84%ED%88%AC%EC%99%80_%EA%B7%B8%EB%9D%BC%EB%B8%94%EB%A1%9C%ED%8A%B8_%EC%A0%84%ED%88%AC" title="마르스라투르 전투와 그라블로트 전투 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="마르스라투르 전투와 그라블로트 전투" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Slaget_ved_Vionville" title="Slaget ved Vionville – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Slaget ved Vionville" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Batalha_de_Mars-la-Tour" title="Batalha de Mars-la-Tour – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Batalha de Mars-la-Tour" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Batalha_de_Mars-la-Tour" title="Batalha de Mars-la-Tour – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Batalha de Mars-la-Tour" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81-%D0%BB%D0%B0-%D0%A2%D1%83%D1%80" title="Битва при Марс-ла-Тур – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Битва при Марс-ла-Тур" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B8_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81-%D0%BB%D0%B0-%D0%A2%D1%83%D1%80" title="Битва при Марс-ла-Тур – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Битва при Марс-ла-Тур" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BA%ADn_Mars-la-Tour" title="Trận Mars-la-Tour – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Trận Mars-la-Tour" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%A6%AC%E6%96%AF%E6%8B%89%E5%9C%96%E7%88%BE%E6%88%B0%E5%BD%B9" title="馬斯拉圖爾戰役 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="馬斯拉圖爾戰役" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Mars-la-Tour_Chi%C3%A0n-t%C3%B2%CD%98" title="Mars-la-Tour Chiàn-tò͘ – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Mars-la-Tour Chiàn-tò͘" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q699262#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Slag_bij_Mars-la-Tour" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:Slag_bij_Mars-la-Tour&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Slag_bij_Mars-la-Tour"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Slag_bij_Mars-la-Tour"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Slag_bij_Mars-la-Tour" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Slag_bij_Mars-la-Tour" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&oldid=66308995" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Slag_bij_Mars-la-Tour&id=66308995&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSlag_bij_Mars-la-Tour"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSlag_bij_Mars-la-Tour"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Slag+bij+Mars-la-Tour"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Battle_of_Mars-la-Tour" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q699262" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="tpl_Coordinaten"><span class="plainlinks" title="Klik op de coördinaten om een plattegrond of satellietfoto te bekijken" style="font-size:87%;"> <span typeof="mw:File"><span title="Coördinaten"><img alt="Coördinaten" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/23px-Internet-web-browser.svg.png" decoding="async" width="23" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/35px-Internet-web-browser.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/46px-Internet-web-browser.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> <a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=49_6_10.8_N_5_52_21_E_type:event_scale:12500&pagename=Slag_bij_Mars-la-Tour">49° 6′ NB, 5° 52′ OL</a></span></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg/260px-Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg" decoding="async" width="260" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg/390px-Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg/520px-Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="815" /></a><figcaption>Slag bij Mars-la-Tour</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Battle_of_Mars-la-Tour_map.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Battle_of_Mars-la-Tour_map.jpg/260px-Battle_of_Mars-la-Tour_map.jpg" decoding="async" width="260" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Battle_of_Mars-la-Tour_map.jpg/390px-Battle_of_Mars-la-Tour_map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Battle_of_Mars-la-Tour_map.jpg/520px-Battle_of_Mars-la-Tour_map.jpg 2x" data-file-width="1170" data-file-height="1203" /></a><figcaption>Kaart met posities van Franse en Duitse troepen op 16 augustus 1870</figcaption></figure> <table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#B0C4DE; color:inherit;" colspan="3"><a href="/wiki/Frans-Duitse_Oorlog" title="Frans-Duitse Oorlog">Frans-Duitse Oorlog</a> </th></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#B0C4DE;" colspan="3">Aanleiding </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"> <p><a href="/wiki/Spaanse_revolutie_van_1868" title="Spaanse revolutie van 1868">Spaanse successie</a> · <a href="/wiki/Emser_Depesche" title="Emser Depesche">Emser Depesche</a> </p> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#B0C4DE;" colspan="3">Veldslagen en belegeringen </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"> <p><a href="/wiki/Slag_bij_Wissembourg" title="Slag bij Wissembourg">Wissembourg</a> · <a href="/wiki/Slag_bij_Spicheren" title="Slag bij Spicheren">Spicheren</a> · <a href="/w/index.php?title=Slag_bij_W%C5%93rth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slag bij Wœrth (de pagina bestaat niet)">Wœrth</a> · <a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Colombey&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slag bij Colombey (de pagina bestaat niet)">Colombey</a> · <a href="/wiki/Beleg_van_Straatsburg" title="Beleg van Straatsburg">Straatsburg</a> · <a class="mw-selflink selflink">Mars-La-Tour</a> · <a href="/wiki/Slag_bij_Gravelotte" title="Slag bij Gravelotte">Gravelotte</a> · <a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Beaumont&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slag bij Beaumont (de pagina bestaat niet)">Beaumont</a> · <a href="/wiki/Slag_bij_Sedan" title="Slag bij Sedan">Sedan</a> · <a href="/w/index.php?title=Beleg_van_Metz_(1870)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beleg van Metz (1870) (de pagina bestaat niet)">Metz</a> · <a href="/wiki/Beleg_van_Montm%C3%A9dy_(1870)" title="Beleg van Montmédy (1870)">Montmédy</a> · <a href="/wiki/Beleg_van_Parijs_(1870-1871)" title="Beleg van Parijs (1870-1871)">Parijs</a> · <a href="/w/index.php?title=Beleg_van_Belfort&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beleg van Belfort (de pagina bestaat niet)">Belfort</a> · <a href="/wiki/Slag_bij_Le_Mans" title="Slag bij Le Mans">Le Mans</a> · <a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Saint-Quentin_(1871)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slag bij Saint-Quentin (1871) (de pagina bestaat niet)">St. Quentin</a> </p> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#B0C4DE;" colspan="3">Vrede </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"> <p><a href="/wiki/Vrede_van_Frankfurt_(1871)" title="Vrede van Frankfurt (1871)">Vrede van Frankfurt</a> </p> </td></tr> </tbody></table> <p>De <b>Slag bij Mars-la-Tour</b> werd op <a href="/wiki/16_augustus" title="16 augustus">16 augustus</a> <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a> uitgevochten als onderdeel van de <a href="/wiki/Frans-Pruisische_Oorlog" class="mw-redirect" title="Frans-Pruisische Oorlog">Frans-Pruisische Oorlog</a>, dicht bij de stad <i><a href="/wiki/Mars-la-Tour" title="Mars-la-Tour">Mars-la-Tour</a></i> in het noordoosten van <a href="/wiki/Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a>. Twee <a href="/wiki/Koninkrijk_Pruisen" title="Koninkrijk Pruisen">Pruisische</a> <a href="/wiki/Legerkorps" title="Legerkorps">korpsen</a> stuitten op het volledige <a href="/wiki/Tweede_Franse_Keizerrijk" title="Tweede Franse Keizerrijk">Franse</a> Rijnleger, en wisten dit terug te dringen naar de forten van <a href="/wiki/Metz_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Metz (hoofdbetekenis)">Metz</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eerste_treffen">Eerste treffen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Eerste treffen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Eerste treffen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Op 4 augustus 1870 waren Duitse troepen de Franse grens overgestoken. De <a href="/wiki/Slag_bij_Wissembourg" title="Slag bij Wissembourg">Slag bij Wissembourg</a> was het eerste treffen dat in een Duitse overwinning resulteerde. Medio augustus trokken zo'n 130.000 Franse soldaten terug naar <a href="/wiki/Verdun_(Meuse)" title="Verdun (Meuse)">Verdun</a>, nadat ze aan het front verschillende nederlagen hadden geleden. Vier dagen na hun terugtocht vanuit Metz, op 16 augustus, troffen 30.000 man van het vooruitgeschoven 3e Korps (van het 2e Leger) onder generaal <a href="/wiki/Constantin_von_Alvensleben" title="Constantin von Alvensleben">Constantin von Alvensleben</a> het veel grotere Franse leger bij <a href="/wiki/Vionville" title="Vionville">Vionville</a>, ten oosten van Mars-la-Tour. Ondanks een overmacht van meer dan vier tegen één, wist het 3e Korps de Fransen op de vlucht te jagen en Vionville in te nemen, waarmee verdere vluchtpogingen in westelijke richting de pas werd afgesneden. Toen een terugtocht eenmaal onmogelijk was gemaakt, hadden de Franse troepen in de forten rond Metz geen andere keuze dan een veldslag te leveren, waarbij het laatste grote <a href="/wiki/Cavalerie" title="Cavalerie">cavaleriegevecht</a> in West-Europa plaats zou vinden. Het 3e Korps leed zware verliezen door onophoudelijke cavalerie<a href="/wiki/Charge_(oorlog)" title="Charge (oorlog)">charges</a>. Het verloor meer dan de helft van de getalsterkte, tegenover een gelijk aantal van 16.000 Franse verliezen. De Fransen hadden echter nog steeds een overweldigende meerderheid. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Von_Bredows_"Dodenrit""><span id="Von_Bredows_.22Dodenrit.22"></span>Von Bredows "Dodenrit"</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Von Bredows "Dodenrit"" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Von Bredows "Dodenrit""><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Elke keer dat hij zijn troepen bewoog als reactie op een Franse aanval, werd generaal Von Alvensleven beschoten door Franse <a href="/wiki/Artillerie" title="Artillerie">artillerie</a>. Daarnaast was hij bang voor een Franse cavalerie-aanval op zijn wankele linkerflank. Von Alvensleben stuurde een bericht naar de bevelhebber van de 12e Cavaleriebrigade, <a href="/wiki/Generaal-Majoor" class="mw-redirect" title="Generaal-Majoor">Generaal-Majoor</a> <a href="/w/index.php?title=Adalbert_von_Bredow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adalbert von Bredow (de pagina bestaat niet)">Adalbert von Bredow</a> met het bevel om de Franse artillerie onder <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Certain_Canrobert" class="mw-redirect" title="François Certain Canrobert">generaal Canrobert</a> het zwijgen op te leggen en een Franse cavaleriecharge te snel af te zijn met eigen aanval. </p><p>Von Bredow nam het bevel in ontvangst met de opmerking dat de aanval "zou kosten wat die kostte". Hij nam de tijd om zijn brigade te organiseren, welke bestond uit de 7e <a href="/wiki/Kurassier" title="Kurassier">Kurassiers</a>, de 19e <a href="/wiki/Dragonder" title="Dragonder">Dragonders</a> en de 16e <a href="/wiki/Uhlanen" class="mw-redirect" title="Uhlanen">Uhlanen</a>. In wat later bekend zou worden als "Von Bredows dodenrit", reden de cavaleristen om 12 uur 's middags weg van de Pruisische linies. Von Bredow gebruikte het terrein en kruitdampen om zijn bewegingen voor Franse waarnemers tot het laatste moment verborgen te houden. Ongeveer 1000 meter voor de Franse linies kwam de Pruisische cavalerie plotseling in het zicht en brak door de Franse artillerieposities. Canroberts soldaten stoven in paniek alle kanten op. De Franse cavalerie probeerde een tegenaanval op de flank en achterhoede van von Bredow op touw te zetten, maar ze werden verspreid door de vluchtende <a href="/wiki/Infanterie" title="Infanterie">infanterie</a>, die blijkbaar vriend en vijand niet meer uit elkaar konden houden en iedere cavalerist die ze in het zicht kregen zonder aanzien des persoons neermaaiden. </p><p>Nadat de Franse artillerie op deze manier tot zwijgen was gebracht en de Franse cavalerie geneutraliseerd, wist Von Bredows brigade zich van de vijand los te maken en terug te trekken. De brigade had ongeveer de helft van haar sterkte verloren. Onder de gewonden van de 12e Brigade was ook <a href="/w/index.php?title=Herbert_von_Bismarck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Herbert von Bismarck (de pagina bestaat niet)">Herbert von Bismarck</a>, de zoon van de Pruisische kanselier <a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Otto von Bismarck</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Resultaten">Resultaten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Resultaten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Resultaten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Op 16 augustus 1870 hadden de Fransen de belangrijkste Pruisische verdediging weg kunnen vagen en kunnen ontsnappen. Twee Pruisische korpsen vielen de Franse voorhoede aan, in de veronderstelling dat dit de achterhoede was van het terugtrekkende Franse Maasleger. Ondanks deze verkeerde inschatting, wisten de twee Pruisische korpsen het gehele Franse leger de hele dag tegen te houden. 4:1 in de minderheid, won het buitengewone zelfvertrouwen en de koppigheid van de Pruisen het van de besluiteloosheid van de Franse bevelhebber <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Achille_Bazaine" title="François Achille Bazaine">Bazaine</a>. Bazaine had <a href="/wiki/Verdun_(Meuse)" title="Verdun (Meuse)">Verdun</a> niet gehaald. De Pruisen wisten Bazaine kort daarop in de stad in te sluiten, waarna de <a href="/w/index.php?title=Belegering_van_Metz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Belegering van Metz (de pagina bestaat niet)">belegering van Metz</a> begon. </p><p>Von Bredows dodenrit had een belangrijk effect op de oorlogvoering. Het succes van de cavalerieaanval schiep het beeld dat cavalerie nog steeds van doorslaggevend belang was in een veldslag, terwijl de functie van cavalerist eigenlijk al achterhaald was. De komende 47 jaar zou de cavalerie een belangrijk onderdeel van Europese strijdkrachten blijven vormen. </p><p>Op de <a href="/wiki/Oorlogsherdenkingsmunt_voor_de_veldtochten_van_1870_en_1871" title="Oorlogsherdenkingsmunt voor de veldtochten van 1870 en 1871">Oorlogsherdenkingsmunt voor de veldtochten van 1870 en 1871</a> werd na 1895 door de Duitse veteranen een speciale herinneringsgesp ter herinnering aan dit gevecht gedragen. </p> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://petitsamisdelacommune.chez-alice.fr">http://petitsamisdelacommune.chez-alice.fr</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.vonsteinmetz.supanet.com/subpages/vnb/mars-la-tour.html">http://www.vonsteinmetz.supanet.com/subpages/vnb/mars-la-tour.html</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.omaha-beach.org/Travel/1870/1870-71.html">http://www.omaha-beach.org/Travel/1870/1870-71.html</a></li> <li><i>Compton's Home Library:</i> Battles of the World cd-rom</li></ul> </div> <p class="mw-empty-elt"> </p>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&oldid=66308995">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&oldid=66308995</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:1870" title="Categorie:1870">1870</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Geschiedenis_van_Lotharingen" title="Categorie:Geschiedenis van Lotharingen">Geschiedenis van Lotharingen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Veldslag_in_Frankrijk" title="Categorie:Veldslag in Frankrijk">Veldslag in Frankrijk</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Veldslag_tijdens_de_Frans-Duitse_Oorlog" title="Categorie:Veldslag tijdens de Frans-Duitse Oorlog">Veldslag tijdens de Frans-Duitse Oorlog</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Mars-la-Tour" title="Categorie:Mars-la-Tour">Mars-la-Tour</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Co%C3%B6rdinaten_op_Wikidata" title="Categorie:Wikipedia:Coördinaten op Wikidata">Wikipedia:Coördinaten op Wikidata</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 14 nov 2023 om 19:29.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Slag_bij_Mars-la-Tour&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-5zrpf","wgBackendResponseTime":129,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.063","walltime":"0.339","ppvisitednodes":{"value":507,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":5105,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2144,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 72.047 1 -total"," 65.44% 47.148 1 Sjabloon:Coor_title_dms"," 55.13% 39.720 1 Sjabloon:Coördinaten2"," 18.97% 13.670 1 Sjabloon:Appendix"," 15.33% 11.042 1 Sjabloon:Zijbalk_Frans-Duitse_Oorlog"," 8.68% 6.257 1 Sjabloon:Zijbalk_generiek"," 2.42% 1.743 1 Sjabloon:MapsServer"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.004","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":625161,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64476968cd-89hll","timestamp":"20241102124512","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Slag bij Mars-la-Tour","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Slag_bij_Mars-la-Tour","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q699262","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q699262","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-06-12T14:26:50Z","dateModified":"2023-11-14T18:29:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3e\/Johann_Emil_H%C3%BCnten_Heinrich_XVII_Prinz_Reu%C3%9F_bei_Mars-la-Tour_1870.jpg"}</script> </body> </html>