CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Bách Gia Chư Tử – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"c0eb67ac-7220-43ce-ba64-a7bb697d52a9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Bách_Gia_Chư_Tử","wgTitle":"Bách Gia Chư Tử","wgCurRevisionId":70638928,"wgRevisionId":70638928,"wgArticleId":35916,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Bách Gia Chư Tử","Nho giáo","Tư tưởng Trung Quốc","Đạo giáo","Mặc gia"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Bách_Gia_Chư_Tử","wgRelevantArticleId":35916,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true, "wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q864947","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false ,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices", "ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Bách Gia Chư Tử – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Bách_Gia_Chư_Tử rootpage-Bách_Gia_Chư_Tử skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=B%C3%A1ch+Gia+Ch%C6%B0+T%E1%BB%AD" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=B%C3%A1ch+Gia+Ch%C6%B0+T%E1%BB%AD" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=B%C3%A1ch+Gia+Ch%C6%B0+T%E1%BB%AD" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=B%C3%A1ch+Gia+Ch%C6%B0+T%E1%BB%AD" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Tổng_quan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tổng_quan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Tổng quan</span> </div> </a> <ul id="toc-Tổng_quan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_trường_phái_tư_tưởng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_trường_phái_tư_tưởng"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Các trường phái tư tưởng</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Các_trường_phái_tư_tưởng-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Các trường phái tư tưởng</span> </button> <ul id="toc-Các_trường_phái_tư_tưởng-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nho_gia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nho_gia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Nho gia</span> </div> </a> <ul id="toc-Nho_gia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pháp_gia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pháp_gia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Pháp gia</span> </div> </a> <ul id="toc-Pháp_gia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đạo_gia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Đạo_gia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Đạo gia</span> </div> </a> <ul id="toc-Đạo_gia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Âm_Dương_gia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Âm_Dương_gia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Âm Dương gia</span> </div> </a> <ul id="toc-Âm_Dương_gia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mặc_gia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mặc_gia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Mặc gia</span> </div> </a> <ul id="toc-Mặc_gia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Danh_gia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Danh_gia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Danh gia</span> </div> </a> <ul id="toc-Danh_gia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Binh_gia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Binh_gia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Binh gia</span> </div> </a> <ul id="toc-Binh_gia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Bách Gia Chư Tử</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 33 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-33" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">33 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%83%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D8%A9" title="مدارس الفكر المئة – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مدارس الفكر المئة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Seratus_Aliran_Pemikiran" title="Seratus Aliran Pemikiran – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Seratus Aliran Pemikiran" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chu-ch%C3%BA_Pek-ka" title="Chu-chú Pek-ka – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chu-chú Pek-ka" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cent_escoles_de_pensament" title="Cent escoles de pensament – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cent escoles de pensament" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hundert_Schulen" title="Hundert Schulen – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Hundert Schulen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Sada_koolkonda" title="Sada koolkonda – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Sada koolkonda" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BA%CE%B1%CF%84%CF%8C_%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%AD%CF%82_%CF%83%CE%BA%CE%AD%CF%88%CE%B7%CF%82" title="Εκατό σχολές σκέψης – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Εκατό σχολές σκέψης" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hundred_Schools_of_Thought" title="Hundred Schools of Thought – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Hundred Schools of Thought" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cien_escuelas_del_pensamiento" title="Cien escuelas del pensamiento – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Cien escuelas del pensamiento" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Cent_Skoloj_de_Pensaro" title="Cent Skoloj de Pensaro – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Cent Skoloj de Pensaro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cent_%C3%A9coles_de_pens%C3%A9e" title="Cent écoles de pensée – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Cent écoles de pensée" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A0%9C%EC%9E%90%EB%B0%B1%EA%B0%80" title="제자백가 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="제자백가" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8C_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A7%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%8F%E0%A4%81" title="सौ विचारधाराएँ – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सौ विचारधाराएँ" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cento_scuole_di_pensiero" title="Cento scuole di pensiero – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Cento scuole di pensiero" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Sed_Dibistan%C3%AAn_Raman%C3%AA" title="Sed Dibistanên Ramanê – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Sed Dibistanên Ramanê" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Centum_Scholae_Cogitationis" title="Centum Scholae Cogitationis – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Centum Scholae Cogitationis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%83%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A6%D9%87" title="مدارس الفكر المئه – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مدارس الفكر المئه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Honderd_Scholen_van_het_denken" title="Honderd Scholen van het denken – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Honderd Scholen van het denken" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%9B%E0%A4%BF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%83" title="सच्छि विचाः – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="सच्छि विचाः" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%AB%B8%E5%AD%90%E7%99%BE%E5%AE%B6" title="諸子百家 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="諸子百家" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/De_hundre_skoler" title="De hundre skoler – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="De hundre skoler" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cem_escolas_de_pensamento" title="Cem escolas de pensamento – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cem escolas de pensamento" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Cele_100_de_%C8%99coli_de_g%C3%A2ndire" title="Cele 100 de școli de gândire – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Cele 100 de școli de gândire" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%BE_%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB" title="Сто школ – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сто школ" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sto_%C5%A1kola_mi%C5%A1ljenja" title="Sto škola mišljenja – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Sto škola mišljenja" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Sata_koulukuntaa" title="Sata koulukuntaa – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Sata koulukuntaa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hundra_skolorna" title="Hundra skolorna – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hundra skolorna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AF%82%E0%AE%B1%E0%AF%81_%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%A9%E0%AF%88%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AE%B3%E0%AF%8D%E0%AE%B3%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="நூறு சிந்தனைப் பள்ளிகள் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நூறு சிந்தனைப் பள்ளிகள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Y%C3%BCz_D%C3%BC%C5%9F%C3%BCnce_Okulu" title="Yüz Düşünce Okulu – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yüz Düşünce Okulu" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%BE_%D1%88%D0%BA%D1%96%D0%BB" title="Сто шкіл – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Сто шкіл" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%AF%B8%E5%AD%90%E7%99%BE%E5%AE%B6" title="诸子百家 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="诸子百家" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%AB%B8%E5%AD%90%E7%99%BE%E5%AE%B6" title="諸子百家 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="諸子百家" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%AF%B8%E5%AD%90%E7%99%BE%E5%AE%B6" title="诸子百家 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="诸子百家" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q864947#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&oldid=70638928" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&id=70638928&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FB%25C3%25A1ch_Gia_Ch%25C6%25B0_T%25E1%25BB%25AD"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FB%25C3%25A1ch_Gia_Ch%25C6%25B0_T%25E1%25BB%25AD"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=B%C3%A1ch+Gia+Ch%C6%B0+T%E1%BB%AD"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q864947" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><p><b>Bách Gia Chư Tử</b> (諸子百家; <a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m_H%C3%A1n_ng%E1%BB%AF" title="Bính âm Hán ngữ">Bính âm</a>: zhū zǐ bǎi jiā) là những triết lý và tư tưởng ở <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c_(khu_v%E1%BB%B1c)" title="Trung Quốc (khu vực)">Trung Hoa</a> cổ đại nở rộ vào giai đoạn từ thế kỷ thứ 6 đến năm 221 TCN trong thời kỳ <a href="/wiki/Xu%C3%A2n_Thu" title="Xuân Thu">Xuân Thu</a> và <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_Qu%E1%BB%91c" title="Chiến Quốc">Chiến Quốc</a>. </p><p>Đây là thời kỳ hoàng kim của <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Triết học Trung Quốc">triết học Trung Quốc</a> vì rất nhiều hệ thống triết lý và tư tưởng được phát triển và bàn luận một cách tự do.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hiện tượng này được gọi là <b>trăm nhà tranh tiếng</b> (百家爭鳴/百家争鸣 "bách gia tranh minh"; <a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m_H%C3%A1n_ng%E1%BB%AF" title="Bính âm Hán ngữ">Bính âm</a>: <i>bǎijiā zhēngmíng</i>). Nhiều hệ thống triết lý và tư tưởng Trung Quốc ở thời kỳ này đã có ảnh hưởng sâu rộng tới cách sống và ý thức xã hội của người dân các nước <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_%C3%81" title="Đông Á">Đông Á</a> cho đến tận ngày nay. Xã hội trí thức thời kỳ này có đặc trưng ở sự lưu động của những người <a href="/wiki/Tr%C3%AD_th%E1%BB%A9c" title="Trí thức">trí thức</a>, họ thường được nhiều nhà cai trị ở nhiều tiểu quốc mời làm cố vấn về các vấn đề của chính phủ, chiến tranh, và ngoại giao. </p><p>Thời kỳ này kết thúc bởi sự nổi lên của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BA%A7n" title="Nhà Tần">nhà Tần</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%91t_s%C3%A1ch_ch%C3%B4n_nho" title="Đốt sách chôn nho">sự đàn áp các tư tưởng khác biệt</a> sau đó. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tổng_quan"><span id="T.E1.BB.95ng_quan"></span>Tổng quan</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Tổng quan”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tổng quan"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vào những năm cuối thời nhà Chu, từ cuối thời <a href="/wiki/Xu%C3%A2n_Thu" title="Xuân Thu">Xuân Thu</a> tới khi Trung Hoa được <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BA%A7n" title="Nhà Tần">nhà Tần</a> thống nhất, hệ thống tư tưởng ở Trung Hoa bước vào giai đoạn nở rộ nhất. Gương mặt quan trọng nhất trong thời kỳ này chính là <a href="/wiki/Kh%E1%BB%95ng_T%E1%BB%AD" title="Khổng Tử">Khổng Tử</a>, người sáng lập <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a>. Ông đã lập ra một triết lý <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_%C4%91%E1%BB%A9c" title="Đạo đức">đạo đức</a> chặt chẽ không sa đà vào những suy luận <a href="/wiki/Si%C3%AAu_h%C3%ACnh" class="mw-disambig" title="Siêu hình">siêu hình</a>. Mục đích của ông là cải tổ triều đình, nhờ thế có thể chăm sóc dân chúng tốt hơn. </p><p>Một nhà triết học khác là <a href="/wiki/L%C3%A3o_T%E1%BB%AD" title="Lão Tử">Lão Tử</a>, cũng tìm cách cải cách chính quyền, nhưng triết học của ông ít có tính ứng dụng hơn. Ông được cho là người sáng lập <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_gi%C3%A1o" title="Đạo giáo">Đạo giáo</a>, với giáo lý căn bản là tuân theo <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_(tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc)" title="Đạo (triết học)">Đạo</a>. Trong khi Khổng giáo chủ trương tuân theo đạo trời bằng cách phải sống tích cực nhưng có đức, Đạo giáo khuyên không nên can thiệp và phấn đấu. Người thứ hai góp phần phát triển Đạo giáo chính là <a href="/wiki/Trang_T%E1%BB%AD" title="Trang Tử">Trang Tử</a>. Ông cũng dạy một triết lý gần tương tự. Tuy nhiên, cả hai không tin rằng Đạo có thể giải thích được bằng lời, vì vậy sách của họ mâu thuẫn và thường rất khó hiểu. </p><p>Trường phái lớn thứ ba là <a href="/wiki/M%E1%BA%B7c_T%E1%BB%AD" title="Mặc Tử">Mặc Tử</a>, người cũng tìm cách cải cách triều đình để đảm bảo đời sống cho người dân. Tuy nhiên, ông tin rằng nguyên nhân căn bản của mọi tai họa và khốn cùng của con người là do yêu người này mà ghét người kia, và vì vậy ông giảng giải <a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_ki%C3%AAm_%C3%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết kiêm ái (trang không tồn tại)">thuyết kiêm ái</a>: Thông thường, người ta với những người có quan hệ gần gũi ta đối xử với họ khác hơn so với một người hoàn toàn xa lạ. Mặc Tử tin rằng chúng ta phải đối xử với tất cả mọi người như đối với người thân nhất của chúng ta vậy. Nếu tất cả chúng ta đều làm như thế, những thứ như chiến tranh và đói nghèo sẽ biến mất. </p><p>Một trường phái lớn khác là <a href="/wiki/Ph%C3%A1p_gia" title="Pháp gia">Pháp gia</a>. Xuất phát từ một nhánh của Khổng giáo, Pháp gia tin rằng con người vốn bản tính ác và chỉ vị kỷ. Kiểu triều đình tốt nhất và đóng góp nhiều nhất cho phúc lợi nhân dân sẽ là một triều đình kiểm soát chặt chẽ các <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_n%C4%83ng" title="Bản năng">bản năng</a> của con người. Triều đình này sẽ cai trị bằng những pháp luật cứng rắn và chặt chẽ; sự trừng phạt sẽ nghiêm khắc và nhanh chóng. Lòng tin vào việc cai trị bằng pháp luật là lý do tại sao họ được gọi là Pháp gia. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_trường_phái_tư_tưởng"><span id="C.C3.A1c_tr.C6.B0.E1.BB.9Dng_ph.C3.A1i_t.C6.B0_t.C6.B0.E1.BB.9Fng"></span>Các trường phái tư tưởng</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Các trường phái tư tưởng”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các trường phái tư tưởng"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nho_gia">Nho gia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Nho gia”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nho gia"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Confucius_Tang_Dynasty.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Confucius_Tang_Dynasty.jpg/140px-Confucius_Tang_Dynasty.jpg" decoding="async" width="140" height="256" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Confucius_Tang_Dynasty.jpg/210px-Confucius_Tang_Dynasty.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Confucius_Tang_Dynasty.jpg/280px-Confucius_Tang_Dynasty.jpg 2x" data-file-width="350" data-file-height="640" /></a><figcaption>Khổng Tử, người sáng lập Khổng giáo, có ảnh hưởng rất lớn tới hệ tư tưởng của Trung Quốc và Đông Á.</figcaption></figure> <p>Nho gia, <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a> (hay còn gọi là Khổng giáo) là hệ thống tư tưởng có ảnh hưởng lớn nhất tới đời sống <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>. Nó cũng được coi là một Trường phái của các học giả, những bản ghi chép kế thừa của nó nằm trong những <a href="/w/index.php?title=Cu%E1%BB%91n_s%C3%A1ch_kinh_%C4%91i%E1%BB%83n_Kh%E1%BB%95ng_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cuốn sách kinh điển Khổng giáo (trang không tồn tại)">cuốn sách kinh điển Khổng giáo</a>, sau này nó trở thành nền tảng của xã hội truyền thống. <a href="/wiki/Kh%E1%BB%95ng_T%E1%BB%AD" title="Khổng Tử">Khổng Tử</a> (<a href="/wiki/551" title="551">551</a>–<a href="/wiki/479_TCN" title="479 TCN">479 TCN</a>), coi giai đoạn đầu của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Chu" title="Nhà Chu">nhà Chu</a> là một trật tự chính trị - xã hội lý tưởng. Ông tin rằng hệ thống chính phủ muốn có hiệu quả thì "Vua phải ra vua và tôi phải ra tôi". Hơn nữa, ông cho rằng một vị vua phải có đạo đức để có thể cai trị một cách đúng đắn. Đối với Khổng Tử, các chức năng của chính phủ và tầng lớp xã hội là những sự thực của cuộc sống cần phải được duy trì bởi những giá trị đạo đức; vì thế con người lý tưởng của ông là <a href="/wiki/Qu%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Quân tử">quân tử</a> (hay con của vị vua cai trị), nó thường được dịch thành "người quý phái" trong tiếng Anh. </p><p><a href="/wiki/M%E1%BA%A1nh_T%E1%BB%AD" title="Mạnh Tử">Mạnh Tử</a> (371–289 TCN), là người kế thừa tư tưởng của Khổng Tử, có những đóng góp quan trọng vào việc truyền bá chủ nghĩa nhân đạo trong trường phái Nho gia. Ông tin rằng, theo lẽ tự nhiên, bản tính con người là thiện. Ông cho rằng một vị vua không thể cai trị nếu không có sự đồng ý của người dân, và rằng sự trừng phạt dành cho sự cai trị không được lòng dân và bạo ngược chính là để mất "thiên mệnh". </p><p>Tác động của những tư tưởng của Khổng Tử, luật lệ và giải thích một hệ thống các mối quan hệ dựa trên thói quen đạo đức, cùng với Mạnh Tử, sự tổng hợp và sự phát triển tư tưởng ứng dụng của Khổng Tử, đã mang lại cho xã hội Trung Quốc truyền thống một khung sườn toàn diện từ đó xếp đặt hầu như tất cả các mặt của cuộc sống. </p><p>Đã có những phát triển thêm vào tư tưởng Khổng giáo, ở ngay thời điểm đó và trong quá trình hàng nghìn năm sau cả của những người bên trong và bên ngoài Khổng giáo. Những sự giải thích được sửa đổi để thích ứng với xã hội cho phép một số sự mềm dẻo bên trong Khổng giáo, trong khi hệ thống ứng xử khuôn phép nền tảng của nó từ những thời xa xưa vẫn là phần chính trị cơ bản của Khổng giáo. </p><p>Ví dụ, hoàn toàn đối lập với Mạnh Tử là sự giải thích của <a href="/wiki/Tu%C3%A2n_T%E1%BB%AD" title="Tuân Tử">Tuân Tử</a> (kh. 300–237 TCN), một học giả Khổng giáo khác về sau này. Tuân Tử chủ trương rằng con người bẩm sinh là ích kỷ và xấu xa (tính ác); ông cho rằng tính thiện chỉ có được thông qua giáo dục và hành động phù hợp với hoàn cảnh của mỗi người. Ông cũng cho rằng hình thức chính phủ tuyệt vời nhất là dựa trên sự kiểm soát độc đoán, và rằng đạo đức là không liên quan tới việc cai trị một cách hiệu quả. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pháp_gia"><span id="Ph.C3.A1p_gia"></span>Pháp gia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Pháp gia”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Pháp gia"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Ph%C3%A1p_gia" title="Pháp gia">Pháp gia</a></div> <p>Những chủ trương cai trị không dựa trên tình cảm và theo cách độc đoán của Tuân Tử. Ông đã được phát triển thành một học thuyết là hiện thân của Trường phái pháp luật <a href="/wiki/Ph%C3%A1p_gia" title="Pháp gia">Pháp gia</a>. </p><p>Học thuyết này được <a href="/wiki/Th%C6%B0%C6%A1ng_%C6%AF%E1%BB%9Fng" title="Thương Ưởng">Thương Ưởng</a> (ch. <a href="/wiki/338_TCN" title="338 TCN">338 TCN</a>), <a href="/wiki/H%C3%A0n_Phi_T%E1%BB%AD" class="mw-disambig" title="Hàn Phi Tử">Hàn Phi Tử</a> (ch. 233 TCN) và <a href="/wiki/L%C3%BD_T%C6%B0" title="Lý Tư">Lý Tư</a> (ch. 208 TCN) thành lập, họ cho rằng bản tính con người là ích kỷ và không thể sửa đổi được; vì thế, cách duy nhất để giữ trật tự xã hội là áp đặt kỷ luật từ bên trên, và tăng cường pháp luật một cách chặt chẽ. Phái pháp gia đề cao nhà nước trên mọi thứ khác, coi sự thịnh vượng và quyền lực quân sự của nhà nước quan trọng hơn hạnh phúc của người dân. </p><p>Pháp gia đã có ảnh hưởng lớn tới những căn bản triết học cho các hình thức chính phủ đế quốc. Trong thời <a href="/wiki/Nh%C3%A0_H%C3%A1n" title="Nhà Hán">nhà Hán</a>, những yếu tố thiết thực nhất của Khổng giáo và Pháp gia đã được sử dụng để tạo nên một hình thái tổng hợp, mang tới sự sáng tạo một hình thái mới của chính phủ tồn tại mãi tới cuối thế kỷ 19. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Đạo_gia"><span id=".C4.90.E1.BA.A1o_gia"></span>Đạo gia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Đạo gia”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đạo gia"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_gi%C3%A1o" title="Đạo giáo">Đạo giáo</a></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Laozi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Laozi.jpg/200px-Laozi.jpg" decoding="async" width="200" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Laozi.jpg/300px-Laozi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/Laozi.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="575" /></a><figcaption>Lão Tử.</figcaption></figure> <p>Thời nhà Chu là một giai đoạn chứng kiến sự phát triển của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_gi%C3%A1o" title="Đạo giáo">Đạo giáo</a> luồng tư tưởng có ảnh hưởng lớn thứ hai ở Trung Quốc. Những hệ thống của nó thường được cho là của <a href="/wiki/L%C3%A3o_T%E1%BB%AD" title="Lão Tử">Lão Tử</a>, người được cho là ra đời trước Khổng Tử, và <a href="/wiki/Trang_T%E1%BB%AD" title="Trang Tử">Trang Tử</a> (369–286 TCN). Mục đích của Đạo giáo là cá nhân bên trong tự nhiên chứ không phải là cá nhân ở trong xã hội; theo Đạo giáo, mục đích cuộc sống đối với mỗi người là tìm cách điều chỉnh mình và hòa nhập với nhịp điệu của tự nhiên (và thế giới siêu nhiên), để theo đúng (<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_(tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc)" title="Đạo (triết học)">Đạo</a>) của vũ trụ, để sống hài hoà. Nó đối lập về nhiều mặt với chủ nghĩa đạo đức cứng nhắc của Khổng giáo. Đạo giáo đối với nhiều tín đồ là một cách bổ sung vào cuộc sống hàng ngày. Một học giả khi là một vị quan phải theo những lời răn dạy của Khổng giáo, nhưng những lúc thư nhàn hay khi đã về hưu thì có thể tìm kiếm sự hòa hợp với thiên nhiên như một người Đạo giáo ẩn dật. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Âm_Dương_gia"><span id=".C3.82m_D.C6.B0.C6.A1ng_gia"></span>Âm Dương gia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Âm Dương gia”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Âm Dương gia"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/%C3%82m_D%C6%B0%C6%A1ng_gia" title="Âm Dương gia">Âm Dương gia</a></div> <p>Một khuynh hướng tư tưởng khác thời Chiến Quốc là Trường phái <a href="/w/index.php?title=%C3%82m_-_D%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Âm - Dương (trang không tồn tại)">Âm - Dương</a> và <a href="/wiki/Ng%C5%A9_h%C3%A0nh" title="Ngũ hành">Ngũ hành</a>. Là một nhánh được tách ra từ Đạo gia (khoảng 500 năm sau khi Đạo gia hình thành). Những học thuyết đó cố gắng giải thích vũ trụ theo những thuật ngữ của những lực lượng căn bản trong tự nhiên: những tác nhân của âm (tối, lạnh, phụ nữ, phủ định) và dương (ánh sáng, nóng, đàn ông, khẳng định) và Ngũ hành (nước, lửa, gỗ, kim loại, và đất). Khi mới xuất hiện, các học thuyết này được phát triển ở nước Yên và <a href="/wiki/T%E1%BB%81" class="mw-disambig" title="Tề">Tề</a>. Về sau, những học thuyết nhận thức luận này chiếm một phần đáng kể trong cả triết học và đức tin của dân chúng. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mặc_gia"><span id="M.E1.BA.B7c_gia"></span>Mặc gia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Mặc gia”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Mặc gia"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/M%E1%BA%B7c_gia" title="Mặc gia">Mặc gia</a></div> <p><a href="/wiki/M%E1%BA%B7c_gia" title="Mặc gia">Mặc gia</a> được thành lập theo học thuyết của <a href="/wiki/M%E1%BA%B7c_T%E1%BB%AD" title="Mặc Tử">Mặc Tử</a> (470 – kh.391 TCN). Mặc dù trường phái này chỉ tồn tại trước thời <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BA%A7n" title="Nhà Tần">nhà Tần</a>, Mặc học vẫn được coi là một phe đối lập chính với <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Khổng giáo</a> trong giai đoạn Bách gia chư tử. Triết học của nó dựa trên ý tưởng kiêm ái: Mặc Tử tin rằng "tất cả mọi người đều bình đẳng trước thượng đế", và rằng con người phải học theo trời bằng cách thực hiện thuyết kiêm ái (yêu quý mọi người như nhau). Nhận thức luận của ông có thể được coi là những căn bản đầu tiên của <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_kinh_nghi%E1%BB%87m" title="Chủ nghĩa kinh nghiệm">chủ nghĩa kinh nghiệm</a>; ông tin rằng nhận thức của chúng ta phải dựa trên năng lực tri giác – những kinh nghiệm giác quan của chúng ta, như nhìn và nghe – chứ không phải tưởng tượng và logíc nội tại, là những yếu tố tạo nên khả năng trừu tượng của chúng ta. </p><p>Mặc Tử biện hộ cho tính thanh đạm, lên án sự nhấn mạnh của Khổng giáo đối với đạo đức và nhạc, mà ông coi là phung phí. Ông coi chiến tranh là vô ích và ủng hộ hòa bình. Việc hoàn thành các mục tiêu xã hội, theo Mặc tử, là cần phải thống nhất tư tưởng và hành động. Triết lý chính trị của ông ủng hộ một chính thể quân chủ giống với sự cai trị của thần thánh: dân chúng phải luôn luôn vâng lời những người lãnh đạo, và những người lãnh đạo phải luôn theo ý nguyện của trời. Mặc học có thể có những yếu tố của chế độ nhân tài: Mặc Tử cho rằng những nhà cai trị phải chỉ định ra những quan chức theo phẩm hạnh và khả năng chứ không phải vì những mối quan hệ gia đình của họ. Mặc dù lòng tin của dân chúng vào Mặc gia đã giảm sút từ cuối thời Tần, những quan điểm của nó vẫn còn để lại dấu ấn trong tư tưởng <a href="/wiki/Ph%C3%A1p_gia" title="Pháp gia">Pháp gia</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Danh_gia">Danh gia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Danh gia”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Danh gia"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Danh_gia" title="Danh gia">Danh gia</a></div> <p><a href="/wiki/Danh_gia" title="Danh gia">Danh gia</a> là một trường phái phát sinh từ Mặc Gia, với một triết lý được cho rằng tương tự với triết lý của người Hy Lạp cổ đại là những nhà <a href="/wiki/Ng%E1%BB%A5y_bi%E1%BB%87n" title="Ngụy biện">ngụy biện</a> hay <a href="/wiki/Bi%E1%BB%87n_ch%E1%BB%A9ng" title="Biện chứng">biện chứng</a>. Nổi tiếng nhất trong Danh Gia là <a href="/wiki/C%C3%B4ng_T%C3%B4n_Long" title="Công Tôn Long">Công Tôn Long</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Binh_gia">Binh gia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Binh gia”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Binh gia"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Binh_gia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Binh gia (trang không tồn tại)">Binh gia</a> là trường phái của các nhà quân sự: tướng lĩnh và nhà tư tưởng quân sự. Binh gia có các đại diện: <a href="/wiki/T%C3%B4n_V%C5%A9" title="Tôn Vũ">Tôn Vũ</a>, người <a href="/wiki/Ng%C3%B4_(n%C6%B0%E1%BB%9Bc)" title="Ngô (nước)">nước Ngô</a> (còn gọi là Tôn Tử) với tác phẩm <i><a href="/wiki/Binh_ph%C3%A1p_T%C3%B4n_T%E1%BB%AD" title="Binh pháp Tôn Tử">Tôn Tử binh pháp</a></i>; <a href="/wiki/%C4%90i%E1%BB%81n_Nh%C6%B0%C6%A1ng_Th%C6%B0" class="mw-redirect" title="Điền Nhương Thư">Điền Nhương Thư</a>, người nước Tề (còn gọi là Tư Mã Điền Nhương Thư), tác phẩm: <i><a href="/wiki/T%C6%B0_M%C3%A3_ph%C3%A1p" title="Tư Mã pháp">Tư Mã pháp</a></i>; <a href="/wiki/Ng%C3%B4_Kh%E1%BB%9Fi" title="Ngô Khởi">Ngô Khởi</a>, người nước Lỗ, với cuốn <i><a href="/wiki/Binh_ph%C3%A1p_Ng%C3%B4_T%E1%BB%AD" title="Binh pháp Ngô Tử">Ngô Tử binh pháp</a></i>, người đời sau so sánh ông với Tôn Tử, trở thành đại diện cho Binh gia, cho nên có câu "<i>Binh pháp Tôn Ngô</i>"... Những tác phẩm của họ đã gây ảnh hưởng lớn tới các Binh gia đời sau như: <a href="/wiki/T%C3%B4n_T%E1%BA%ABn" title="Tôn Tẫn">Tôn Tẫn</a> (<a href="/wiki/T%E1%BB%81_(n%C6%B0%E1%BB%9Bc)" title="Tề (nước)">nước Tề</a>), <a href="/wiki/B%C3%A0ng_Quy%C3%AAn" title="Bàng Quyên">Bàng Quyên</a> (<a href="/wiki/Ng%E1%BB%A5y_(n%C6%B0%E1%BB%9Bc)" title="Ngụy (nước)">nước Ngụy</a>), <a href="/wiki/%C3%9Ay_Li%C3%AAu" title="Úy Liêu">Uý Liêu</a> (<a href="/wiki/T%E1%BA%A7n_(n%C6%B0%E1%BB%9Bc)" title="Tần (nước)">nước Tần</a>),... </p><p>Trong thời loạn lạc, Pháp gia và Tung Hoành gia có giá trị thực dụng. Nho gia nói "nhân nghĩa", Mặc gia bảo "kiêm ái" thì chưa được công nhận rộng rãi. Còn Đạo gia nói "vô vi" rất siêu thường là một cảnh giới rất cao dùng để tu luyện giống như Phật giáo chỉ là hai môn phái Phật Đạo khác nhau mà thôi. </p><p>Như vậy, các tư tưởng trên nói chung đều có mục đích khiến xã tắc yên ổn, thiên hạ thái bình để quốc gia phát triển phồn vinh. Nhưng cách thức thì khác nhau: Nho gia lấy <i>nhân nghĩa</i> làm gốc giúp con người hướng thiện, Pháp gia dùng hình phạt để răn đe làm người ta sợ hãi mà không dám làm loạn. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">Graham, A.C., <i>Disputers of the Tao: Philosophical Argument in Ancient China</i> (Open Court 1993). <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0812690877" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8126-9087-7</a></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ctext.org/">Classics of the hundred schools</a>, Chinese Text Project (Chinese and English)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091026201514/http://hk.geocities.com/chinpcp/">先秦諸子‧要覽子藉</a> Many fragmentary and newly discovered texts of the hundred schools of thought.(Chinese)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chinaculture.org/gb/en_aboutchina/2003-09/24/content_23009.htm">Hundred Schools of Thought</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060927122311/http://www.chinaculture.org/gb/en_aboutchina/2003-09/24/content_23009.htm">Lưu trữ</a> 2006-09-27 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, ChinaCulture</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chinaknowledge.de/History/Zhou/zhou-literature.html">Zhou dynasty literature, thought, and philosophy</a>, ChinaKnowledge</li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bách_Gia_Chư_Tử&oldid=70638928">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bách_Gia_Chư_Tử&oldid=70638928</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD" title="Thể loại:Bách Gia Chư Tử">Bách Gia Chư Tử</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nho_gi%C3%A1o" title="Thể loại:Nho giáo">Nho giáo</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C6%B0_t%C6%B0%E1%BB%9Fng_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Tư tưởng Trung Quốc">Tư tưởng Trung Quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%E1%BA%A1o_gi%C3%A1o" title="Thể loại:Đạo giáo">Đạo giáo</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%E1%BA%B7c_gia" title="Thể loại:Mặc gia">Mặc gia</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 1 tháng 9 năm 2023, 18:12.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-74cc59cb9d-d4w95","wgBackendResponseTime":166,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.069","walltime":"0.088","ppvisitednodes":{"value":213,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1819,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":5,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":1480,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 50.601 1 -total"," 50.36% 25.485 6 Bản_mẫu:Chính"," 29.68% 15.020 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 18.13% 9.172 1 Bản_mẫu:Webarchive"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.011","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":908958,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-cc877b49b-pmqdl","timestamp":"20241127114755","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"B\u00e1ch Gia Ch\u01b0 T\u1eed","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/B%C3%A1ch_Gia_Ch%C6%B0_T%E1%BB%AD","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q864947","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q864947","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-08T08:08:57Z","dateModified":"2023-09-01T18:12:21Z"}</script> </body> </html>