CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Rycerstwo – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"79e20cda-e4d5-459a-bb07-935ab714422c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Rycerstwo","wgTitle":"Rycerstwo","wgCurRevisionId":73900458,"wgRevisionId":73900458,"wgArticleId":5313,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Rycerstwo"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Rycerstwo","wgRelevantArticleId":5313,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}}, "wgStableRevisionId":73900458,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q837268","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready", "ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP", "ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1640"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg/800px-Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1094"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg/640px-Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="875"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Rycerstwo – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Rycerstwo"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rycerstwo"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Rycerstwo rootpage-Rycerstwo skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Rycerstwo" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Rycerstwo" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Rycerstwo" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Rycerstwo" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Rys_historyczny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rys_historyczny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Rys historyczny</span> </div> </a> <ul id="toc-Rys_historyczny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Status_społeczno-prawny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Status_społeczno-prawny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Status społeczno-prawny</span> </div> </a> <ul id="toc-Status_społeczno-prawny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pasowanie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pasowanie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Pasowanie</span> </div> </a> <ul id="toc-Pasowanie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Taktyka_walki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Taktyka_walki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Taktyka walki</span> </div> </a> <ul id="toc-Taktyka_walki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Etymologia_nazwy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Etymologia_nazwy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Etymologia nazwy</span> </div> </a> <ul id="toc-Etymologia_nazwy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Patron" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Patron"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Patron</span> </div> </a> <ul id="toc-Patron-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Współczesny_obraz_rycerza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Współczesny_obraz_rycerza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Współczesny obraz rycerza</span> </div> </a> <ul id="toc-Współczesny_obraz_rycerza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Rycerstwo</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 8 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-8" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">8 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Ritterschaft" title="Ritterschaft – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Ritterschaft" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Ridderskab" title="Ridderskab – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Ridderskab" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ritterschaft" title="Ritterschaft – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Ritterschaft" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/R%C3%BC%C3%BCtelkond" title="Rüütelkond – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Rüütelkond" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Ridderskap" title="Ridderskap – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Ridderskap" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B5" title="Шевалье – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Шевалье" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Rytier_(stredovek)" title="Rytier (stredovek) – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Rytier (stredovek)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Rit%C3%B5rsahvt" title="Ritõrsahvt – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ritõrsahvt" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q837268#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Rycerstwo" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Rycerstwo" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Rycerstwo"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Rycerstwo"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Rycerstwo" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Rycerstwo" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&oldid=73900458" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Rycerstwo&id=73900458&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRycerstwo"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRycerstwo"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Rycerstwo"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Rycerstwo&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Chevalerie" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q837268" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Pomoc:Przekierowanie" title="Przekierowanie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/30px-Redirect_arrow_without_text.svg.png" decoding="async" width="30" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/45px-Redirect_arrow_without_text.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/60px-Redirect_arrow_without_text.svg.png 2x" data-file-width="47" data-file-height="20" /></a></span><span>Na tę stronę wskazuje <a href="/wiki/Pomoc:Przekierowanie" title="Pomoc:Przekierowanie">przekierowanie</a> z „<b>Rycerz</b>”. Zobacz też: <a href="/wiki/Rycerz_(film)" title="Rycerz (film)">film pod tym tytułem</a>.</span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg/220px-Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg" decoding="async" width="220" height="301" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg/330px-Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg/440px-Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg 2x" data-file-width="981" data-file-height="1341" /></a><figcaption>Rycerz na XIV w. <a href="/wiki/Iluminacja_ksi%C4%85%C5%BCki" title="Iluminacja książki">miniaturze</a></figcaption></figure> <p><b>Rycerstwo</b> – <a href="/wiki/Stan_(zbiorowo%C5%9B%C4%87_spo%C5%82eczna)" title="Stan (zbiorowość społeczna)">stan społeczny</a> złożony z <a href="/wiki/Jazda" class="mw-redirect" title="Jazda">konnych</a> <a href="/wiki/Wojownik" title="Wojownik">wojowników</a> istniejący w <a href="/wiki/Feudalizm" title="Feudalizm">feudalnej</a> <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a> w okresie <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze#Pełne_średniowiecze" title="Średniowiecze">pełnego</a> i <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze#Późne_średniowiecze" title="Średniowiecze">późnego średniowiecza</a>. W zamian za nadania ziemskie rycerstwo przyjmowało na siebie obowiązek służby pod rozkazami <a href="/wiki/Senior_(feudalizm)" title="Senior (feudalizm)">seniora</a>, wytworzyło również swoisty styl życia, ceremoniał i etykę<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>. </p><p>W późnym średniowieczu rycerstwo przekształciło się w <a href="/wiki/Szlachta" title="Szlachta">szlachtę</a>, a sam tytuł rycerski w większości państw europejskich przeistoczył się w jeden z niższych <a href="/wiki/Tytu%C5%82y_szlacheckie" title="Tytuły szlacheckie">tytułów szlacheckich</a>, np. we <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a> jako – <i>chevalier</i>, w <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a> i <a href="/wiki/Austro-W%C4%99gry" title="Austro-Węgry">Monarchii Austro-Węgierskiej</a> – <i>ritter</i>, w <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielkiej Brytanii</a> – <i>knight</i>. W <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a> z uwagi na zasadę równości szlacheckiej rycerstwem tytułowano ogół szlachty, stosując też określenia <a href="/wiki/Kawaler_(tytu%C5%82_szlachecki)" title="Kawaler (tytuł szlachecki)">kawaler</a> lub formę <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łacińską</a> – <i>equitus</i>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rys_historyczny">Rys historyczny</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Rys historyczny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rys historyczny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Knight-Death-and-the-Devil.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Knight-Death-and-the-Devil.jpg/220px-Knight-Death-and-the-Devil.jpg" decoding="async" width="220" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Knight-Death-and-the-Devil.jpg/330px-Knight-Death-and-the-Devil.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Knight-Death-and-the-Devil.jpg/440px-Knight-Death-and-the-Devil.jpg 2x" data-file-width="4453" data-file-height="5847" /></a><figcaption>Rycerz na <a href="/wiki/Rycina" title="Rycina">rycinie</a> <a href="/wiki/Albrecht_D%C3%BCrer" title="Albrecht Dürer">Albrechta Dürera</a></figcaption></figure> <p>Początki rycerstwa sięgają czasów wczesnego średniowiecza. Był to stan o ściśle określonych prawach i obowiązkach. Pierwotnie rycerzem mógł być nazwany każdy konny wojownik, lecz od około XI wieku nazwę tę mógł nosić tylko wojownik <a href="/wiki/Pasowanie_na_rycerza" title="Pasowanie na rycerza">pasowany na rycerza</a><sup id="cite_ref-gutenberg_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-gutenberg-2">[2]</a></sup>. </p><p>Rycerstwo jako wyodrębniona grupa społeczna pojawiło się w końcu X wieku w północnej i wschodniej <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a>, w XI wieku – w <a href="/wiki/Italia" class="mw-redirect" title="Italia">Italii</a>, <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a>, chrześcijańskich państwach <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Iberyjski" title="Półwysep Iberyjski">Półwyspu Iberyjskiego</a> i w <a href="/wiki/Anglia" title="Anglia">Anglii</a>, później w krajach Europy Środkowej (w tym w <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a> od XII wieku)<sup id="cite_ref-autonazwa1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-3">[3]</a></sup>. </p><p>Wpływ na powstanie tej grupy miały przemiany społeczno-polityczne na terenie dawnego <a href="/wiki/Imperium_Karoli%C5%84skie" title="Imperium Karolińskie">imperium Karolingów</a>. Wiązały się one z kryzysem władzy centralnej i kształtowaniem się stosunków zależności <a href="/wiki/Feudalizm" title="Feudalizm">feudalnej</a>. Równocześnie nastąpił wzrost znaczenia <a href="/wiki/Ci%C4%99%C5%BCka_jazda" title="Ciężka jazda">ciężkiej konnicy</a> w prowadzeniu wojen, powodujące zapotrzebowanie na konnych wojowników<sup id="cite_ref-autonazwa1_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-3">[3]</a></sup>. Początkowo o przynależności do stanu rycerskiego nie decydowało pochodzenie, lecz status materialny pozwalający na zakup kosztownego uzbrojenia i koni, jak również umiejętność walki konno. W skład rycerstwa wchodzili na początku <a href="/wiki/Wasal" title="Wasal">wasale</a> różnych szczebli, zobowiązani do służby wojskowej na rzecz pana feudalnego, a także obciążeni obowiązkiem świadczenia takiej służby niektórzy członkowie grup ludności poddanej<sup id="cite_ref-autonazwa1_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-3">[3]</a></sup>. Rycerstwo w tym okresie było warstwą mającą charakter otwarty. Mogli do niej łatwo przeniknąć przedstawiciele bogatszych rodzin <a href="/wiki/Mieszczanie" class="mw-redirect" title="Mieszczanie">mieszczańskich</a> i <a href="/wiki/Ch%C5%82opstwo" class="mw-redirect" title="Chłopstwo">chłopskich</a>. </p><p>Od X do XII wieku następowało formowanie się rycerstwa jako osobnej grupy społecznej. Między XII a XIII wiekiem rycerstwo przeobraziło się w stan zamknięty przed napływem ludzi z pozostałych grup społecznych cenzusem szlachetnego urodzenia<sup id="cite_ref-autonazwa1_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-3">[3]</a></sup>. Rycerze, którzy dysponowali kosztowną bronią żelazną oraz umieli się nią posługiwać, stanowili największą siłę militarną spośród wszystkich grup społecznych i trzon europejskich armii. Czasy największego znaczenia rycerstwa przypadły na epokę <a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">krucjat</a> (od końca XI do XIII wieku). </p><p>Kształtowaniu się tożsamości rycerstwa i jego odrębności jako warstwy społecznej sprzyjał rozwój swoistej obyczajowości, etyki i kultury rycerskiej. W tym okresie ustalił się specjalny rytuał pasowania na rycerza (mający charakter rytu inicjacyjnego i obrzędu religijnego). Atrybutami rycerza stały się <a href="/wiki/Miecz" title="Miecz">miecz</a> z pasem i <a href="/wiki/Ostrogi" class="mw-redirect" title="Ostrogi">ostrogi</a>. Wzorcem była postać dzielnego wojownika, walczącego dla sławy, hojnego, bezwarunkowo wiernego podjętym zobowiązaniom. Z czasem, pod wpływem <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościoła katolickiego</a>, zakres obowiązków rycerza został poszerzony o zapewnianie obrony i opieki kobietom, duchownym, pielgrzymom, sierotom i najuboższym, poszanowanie dla świątyń chrześcijańskich, walkę w obronie wiary<sup id="cite_ref-autonazwa1_3-4" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-3">[3]</a></sup>. </p><p>Charakterystycznym elementem kultury rycerstwa stało się również powstanie znaków i zawołań bitewnych – <a href="/wiki/Herb" title="Herb">herbów</a> i dewiz rodów, które od XIII w. stały się dziedziczne. </p><p>Oprócz wzorca rycerza-wojownika, kształtował się też wzorzec życia rycerza dworskiego, który obejmował: służbę wobec pana i wybranej damy. Ideały wzorca rycerskiego opiewały ówczesne dzieła literackie, takie jak: cykle powieści epickich (<a href="/wiki/Chansons_de_geste" title="Chansons de geste">chansons de geste</a>) i romanse rycerskie, które opisywały czyny rycerstwa w czasach historycznych (np. cykl karoliński z <i><a href="/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_o_Rolandzie" title="Pieśń o Rolandzie">Pieśnią o Rolandzie</a></i>) lub legendarnych (cykl arturiański, <i><a href="/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_o_Nibelungach" title="Pieśń o Nibelungach">Pieśń o Nibelungach</a></i>), albo wydarzenia z bliższej przeszłości (m.in. <i><a href="/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_o_Cydzie" class="mw-redirect" title="Pieśń o Cydzie">Pieśń o Cydzie</a></i>). Odrębne miejsce zajmowała liryka prowansalskich <a href="/wiki/Trubadurzy" title="Trubadurzy">trubadurów</a> i północnofrancuskich <a href="/wiki/Truwer" class="mw-redirect" title="Truwer">truwerów</a> (XII–XIII w.) oraz niemieckich <a href="/wiki/Minnesinger" class="mw-redirect" title="Minnesinger">minnesingerów</a><sup id="cite_ref-autonazwa1_3-5" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-3">[3]</a></sup>. </p><p>Formą typową dla kultury rycerstwa były <a href="/wiki/Turniej_rycerski" title="Turniej rycerski">turnieje</a>, które pojawiły się około XII wieku i stały się jedną z najwyżej cenionych rozrywek rycerstwa, aż do XVI wieku<sup id="cite_ref-autonazwa1_3-6" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-3">[3]</a></sup>. </p><p>Specyficzną formą organizacji rycerstwa, były <a href="/wiki/Zakon_rycerski" title="Zakon rycerski">zakony rycerskie</a>, powstałe w epoce krucjat, stanowiące próbę połączenia ideału rycerza i mnicha. </p><p>Zmierzch rycerstwa, jako grupy społecznej, przypadł na schyłek średniowiecza (przełom XIV i XV wiek). Był wynikiem wielu czynników. Jedną z przyczyn była zmiana sposobu prowadzenia wojen. Rosła rola <a href="/wiki/Wojska_zaci%C4%99%C5%BCne" class="mw-redirect" title="Wojska zaciężne">wojsk zaciężnych</a>, a zwłaszcza <a href="/wiki/Piechota" title="Piechota">piechoty</a> i <a href="/wiki/Artyleria" title="Artyleria">artylerii</a>. Rycerze ponosili klęski w starciach ze zdyscyplinowaną piechotą uzbrojoną w łuki, a później w broń palną podczas <a href="/wiki/Wojna_stuletnia" title="Wojna stuletnia">wojny stuletniej</a> i <a href="/wiki/Wojny_husyckie" title="Wojny husyckie">wojen husyckich</a>. </p><p>Rozwój techniki militarnej, zwiększający koszt uzbrojenia, rujnował finanse części rycerstwa, a część skłoniło do poświęcania większej uwagi dochodom z posiadłości ziemskich, dając początek procesowi przekształcania się tej warstwy w osiadłą <a href="/wiki/Szlachta" title="Szlachta">szlachtę</a>. </p><p>Próby odnowy ducha rycerstwa w XIV i XV wieku wyraziły się gloryfikacją jego ideałów w kulturze dworskiej, nawiązywaniem do jego tradycji w ceremoniale dworskim, wskrzeszaniem dawnych wątków literackich<sup id="cite_ref-autonazwa1_3-7" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-3">[3]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Status_społeczno-prawny"><span id="Status_spo.C5.82eczno-prawny"></span>Status społeczno-prawny</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Status społeczno-prawny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Status społeczno-prawny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zawisza_Czarny_z_Garbowa.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Zawisza_Czarny_z_Garbowa.JPG/220px-Zawisza_Czarny_z_Garbowa.JPG" decoding="async" width="220" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Zawisza_Czarny_z_Garbowa.JPG/330px-Zawisza_Czarny_z_Garbowa.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Zawisza_Czarny_z_Garbowa.JPG/440px-Zawisza_Czarny_z_Garbowa.JPG 2x" data-file-width="1166" data-file-height="1335" /></a><figcaption><a href="/wiki/Zawisza_Czarny_z_Garbowa" title="Zawisza Czarny z Garbowa">Zawisza Czarny</a> – najsłynniejszy polski rycerz (fragment obrazu <i>Bitwa pod Grunwaldem</i> <a href="/wiki/Jan_Matejko" title="Jan Matejko">Jana Matejki</a>)</figcaption></figure> <p>Rycerze mieli specjalny status społeczny i byli przedstawicielami uprzywilejowanej warstwy feudalnej. Ich postępowanie opierało się na specjalnym <a href="/wiki/Etos_rycerski" title="Etos rycerski">etosie</a> z uwzględnieniem <a href="/wiki/Kodeks_rycerski" title="Kodeks rycerski">kodeksu rycerskiego</a>. Rycerze nie byli warstwą jednolitą, o ich statusie decydował majątek oraz pochodzenie<sup id="cite_ref-Kusiak-s230_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kusiak-s230-4">[4]</a></sup>. </p><p>W Polsce od pocz. XI w.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup> funkcjonowały dwie grupy możnowładców – <i>nobiles, magnates, proceres</i> oraz zwykli rycerze – <i>milites</i>. Poza Śląskiem i Pomorzem nie wykształciła się hierarchia lenna – ziemia nadawana drużynnikom na prawie rycerskim przez władcę była dobrem dziedzicznym (aloidalnym)<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>, a obowiązek stawienia się do obrony na każde wezwanie władcy spoczywał na każdym właścicielu ziemi na prawie rycerskim, a nie na konkretnym rycerzu. </p><p>Rola rycerstwa-szlachty rosła wskutek nadawanie przez władców (głównie w XIII w.) immunitetów, zarówno sądowych (dawały one <a href="/wiki/Feuda%C5%82owie" class="mw-redirect" title="Feudałowie">feudałom</a> prawa sądownicze nad podległą ludnością), jak i ekonomicznych (zwalniały dobra rycerskie z danin na rzecz panującego księcia). Wkrótce (po <a href="/wiki/Przywilej_z_Cieni" title="Przywilej z Cieni">przywileju w Cieni</a> z 1228 i <a href="/wiki/Przywilej_lutomyski" title="Przywilej lutomyski">przywileju w Lutomyślu</a> z 1291) korzystanie z immunitetów stało się równoznaczne z posiadaniem ziemi na prawie rycerskim<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. Równolegle wykształciło się prawo rycerskie – <i>ius militarae</i>. Jego elementem był m.in. przywilej nieodpowiedniości (<a href="/wiki/Prawo_nieodpowiednie" title="Prawo nieodpowiednie">prawo nieodpowiednie</a>) – <i>ius non responsivum</i>, które polegało na odpowiadaniu w sprawach karnych tylko bezpośrednio – in curia przed księciem. Po <a href="/wiki/Przywilej_budzi%C5%84ski" title="Przywilej budziński">przywileju budzińskim</a> z 1355 doszło do tego prawo rycerza do otrzymania wynagradzania strat przez władcę po wyprawie zagranicznej, po <a href="/wiki/Przywilej_koszycki" title="Przywilej koszycki">przywileju koszyckim</a> z 1374 prawo do bycia wykupionym z niewoli po takiej wyprawie. W wyniku tego drugiego ukształtowała się również wolność podatkowa stanu rycerskiego. Odtąd na zwołanie podatku poza ustaloną normą 2 groszy z <a href="/wiki/%C5%81an_(miara_powierzchni)" title="Łan (miara powierzchni)">łana</a> chłopskiego szlachta musiała sama wyrazić zgodę. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pasowanie">Pasowanie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Pasowanie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pasowanie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>By mogło nastąpić pasowanie kandydat na rycerza musiał od 15. roku życia służyć jako <a href="/wiki/Giermek" title="Giermek">giermek</a> u boku pasowanego rycerza i zaprawiać się do wojennego rzemiosła. Po złożeniu dowodów męstwa oraz uzyskania odpowiedniego wykształcenia (władania bronią, jazdy konnej, obyczajów, śpiewu i poezji), <a href="/wiki/Pasowanie_na_rycerza" title="Pasowanie na rycerza">pasowano</a> giermka na rycerza<sup id="cite_ref-gutenberg_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-gutenberg-2">[2]</a></sup>. Do aktu pasowania na rycerza wojownik przygotowywał się przez <a href="/wiki/Sakrament_pokuty_i_pojednania" title="Sakrament pokuty i pojednania">spowiedź</a>, a cała ceremonia odbywała się w trakcie <a href="/wiki/Msza" title="Msza">mszy świętej</a>, po której wojownik składał przysięgę wierności Kościołowi, przestrzegania czci niewieściej, bronienia wdów i sierot<sup id="cite_ref-gutenberg_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-gutenberg-2">[2]</a></sup>. Następnie z rąk panującego otrzymywał pas rycerski i złote ostrogi. Z aktem pasowania na rycerza wiązało się nadanie ziemskie, dzięki czemu obdarowany dobrami rycerskimi (<a href="/wiki/Beneficjum" title="Beneficjum">beneficjum</a>), popadał w zależność lenną od nadawcy, stając się jego <a href="/wiki/Wasal" title="Wasal">wasalem</a><sup id="cite_ref-gutenberg_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-gutenberg-2">[2]</a></sup>. Panujący pasował młodych rycerzy zwykle po ukończeniu przez nich 21. roku życia, chociaż w razie wyjątkowych zasług, stać to się mogło wcześniej<sup id="cite_ref-gutenberg_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-gutenberg-2">[2]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Taktyka_walki">Taktyka walki</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Taktyka walki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Taktyka walki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Battle_of_Auray_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Battle_of_Auray_2.jpg/220px-Battle_of_Auray_2.jpg" decoding="async" width="220" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Battle_of_Auray_2.jpg/330px-Battle_of_Auray_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Battle_of_Auray_2.jpg/440px-Battle_of_Auray_2.jpg 2x" data-file-width="1496" data-file-height="1322" /></a><figcaption>Ciężkozbrojne rycerstwo w trakcie <a href="/wiki/Bitwa_o_Auray" title="Bitwa o Auray">bitwy o Auray</a></figcaption></figure> <p>Rycerstwo średniowieczne walczyło konno, najczęściej jako <a href="/wiki/Ci%C4%99%C5%BCka_jazda" title="Ciężka jazda">ciężka kawaleria</a>. W razie potrzeby rycerze mogli też walczyć jako kawaleria lekka, a nawet piechota. Broń zaczepną stanowił <a href="/wiki/Miecz" title="Miecz">miecz</a>, <a href="/wiki/W%C5%82%C3%B3cznia" title="Włócznia">włócznia</a> (<a href="/wiki/Kopia_(bro%C5%84)" title="Kopia (broń)">kopia</a>), <a href="/wiki/Top%C3%B3r" title="Topór">topór</a> oraz <a href="/wiki/Sztylet" title="Sztylet">sztylet</a> zwany <a href="/wiki/Mizerykordia" title="Mizerykordia">mizerykordią</a><sup id="cite_ref-gutenberg_2-5" class="reference"><a href="#cite_note-gutenberg-2">[2]</a></sup>. Broń ochronną stanowiła tarcza, hełm i zbroja. </p><p>Mobilizację rycerzy przeprowadzano przez rozesłanie wici, informujących o terminie i miejscu zbiórki. Na wezwania swojego pana rycerz przybywał wraz z pocztem liczącym kilku jeźdźców (giermków i pachołków) – była to najniższa jednostka organizacyjna w wojsku. Jednostką wyższą obejmującą rycerstwo określonego terytorium, stanowiła <a href="/wiki/Chor%C4%85giew_(wojsko)" title="Chorągiew (wojsko)">chorągiew</a>. Połączone chorągwie stanowiły większy oddział – <a href="/wiki/Hufiec_(wojsko)" title="Hufiec (wojsko)">hufiec</a><sup id="cite_ref-Tomasz_Jasiński_1988_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tomasz_Jasiński_1988-8">[8]</a></sup>. </p><p>W czasie bitwy rycerze ustawiali się najczęściej pojedynczo w rozciągniętym szeregu, a za nimi stali ich giermkowie i pachołkowie. Jeżeli obie strony decydowały się stoczyć bitwę w tym samym szyku, to starcie przeradzało się w serię pojedynków stojącego naprzeciw siebie rycerstwa, w którym uczestniczyli także wodzowie. Zdarzało się też, że stosowano szyk kolumnowy, który pozwalał na manewrowanie wojskiem w czasie bitwy. Dzielono wtedy armię na kilka hufców, które ustawiano w jednej lub kilku liniach, nierzadko wydzielano też hufiec odwodowy, w którym znajdował się często dowódca<sup id="cite_ref-Tomasz_Jasiński_1988_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-Tomasz_Jasiński_1988-8">[8]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etymologia_nazwy">Etymologia nazwy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Etymologia nazwy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Etymologia nazwy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Polskie słowo „rycerz” pochodzi od <a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niem.</a> <i>Ritter,</i> które oznacza jeźdźca, pochodzącego z kolei od łacińskiego <i>ride-</i>jazda<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup>, co potwierdza utożsamienie rycerza z jeźdźcem na koniu bojowym. W językach romańskich również zachował się ślad jeździeckich skojarzeń z rycerzem. <a href="/wiki/J%C4%99zyk_francuski" title="Język francuski">Francuskie</a> <i>chevalier</i>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_hiszpa%C5%84ski" title="Język hiszpański">hiszp.</a> <i>caballero</i>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_portugalski" title="Język portugalski">port.</a> <i>cavaleiro</i> pochodzą od późnego łac. <i>caballus</i>, co znaczy „jeździec”<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup>. Jednocześnie istniało <a href="/wiki/J%C4%99zyk_staropolski" title="Język staropolski">staropolskie</a> określenie na rycerza – <b>raciądz</b>, od <a href="/wiki/J%C4%99zyk_pras%C5%82owia%C5%84ski" title="Język prasłowiański">psł.</a> <i>*ratęgъ</i> (od <i>*ratъ</i> = walka, jak w imieniu <a href="/wiki/Racibor_(imi%C4%99)" title="Racibor (imię)">Racibor</a>), które przeszło w <a href="/wiki/Nazwa_w%C5%82asna" title="Nazwa własna">nazwę osobową</a>, stąd <a href="/wiki/Toponim" title="Toponim">nazwy miejscowe</a>: <a href="/wiki/Raci%C4%85%C5%BC" title="Raciąż">Raciąż</a>, <a href="/wiki/Raci%C4%85%C5%BCek" title="Raciążek">Raciążek</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Patron">Patron</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Patron" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Patron"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Patron_(chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo)" title="Patron (chrześcijaństwo)">Patronem</a> rycerzy był <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Jerzy" class="mw-redirect" title="Święty Jerzy">święty Jerzy</a>, dziś opiekun <a href="/wiki/Harcerstwo" title="Harcerstwo">harcerzy</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Współczesny_obraz_rycerza"><span id="Wsp.C3.B3.C5.82czesny_obraz_rycerza"></span>Współczesny obraz rycerza</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Współczesny obraz rycerza" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współczesny obraz rycerza"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Knight-in-Shining-Armour.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Knight-in-Shining-Armour.jpg/220px-Knight-in-Shining-Armour.jpg" decoding="async" width="220" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Knight-in-Shining-Armour.jpg/330px-Knight-in-Shining-Armour.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Knight-in-Shining-Armour.jpg/440px-Knight-in-Shining-Armour.jpg 2x" data-file-width="2110" data-file-height="2637" /></a><figcaption><a href="/wiki/Rekonstrukcja_historyczna" title="Rekonstrukcja historyczna">Rekonstruktor historyczny</a> wcielający się w postać rycerza</figcaption></figure> <p>W świadomości współczesnej obraz rycerza jawi się jako wizerunek szlachetnego <a href="/wiki/Zbroja" title="Zbroja">opancerzonego</a> wojownika walczącego konno za pomocą różnorakiej <a href="/wiki/Bro%C5%84_bia%C5%82a" title="Broń biała">broni białej</a> w obronie słabych i uciśnionych. Został on ukształtowany przez średniowieczną sztukę, m.in. francuskie pieśni rycerskie zwane <i><a href="/wiki/Chansons_de_geste" title="Chansons de geste">chansons de geste</a></i> oraz legendy (<a href="/wiki/Kr%C3%B3l_Artur" title="Król Artur">Król Artur</a> i <a href="/wiki/Rycerze_Okr%C4%85g%C5%82ego_Sto%C5%82u" title="Rycerze Okrągłego Stołu">Rycerze Okrągłego Stołu</a>), a także przez wyidealizowaną rolę rycerstwa podczas <a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">wypraw krzyżowych</a>, kiedy przedstawiani byli jako nieskazitelni wojownicy w błyszczących zbrojach szerzący <a href="/wiki/S%C5%82owo_Bo%C5%BCe" title="Słowo Boże">Słowo Boże</a>. </p><p>W dzisiejszych czasach <a href="/wiki/Rekonstrukcja_historyczna" title="Rekonstrukcja historyczna">rekonstrukcją</a> obyczajów i strojów rycerskich zajmują się m.in. <a href="/wiki/Bractwo_rycerskie" title="Bractwo rycerskie">bractwa rycerskie</a>. </p><p>Istnieje również International Medieval Combat Federation zajmująca się organizacją m.in. mistrzostw świata w walkach rycerskich (np. w 2015 w <a href="/wiki/Malbork" title="Malbork">Malborku</a>). W Polsce działają Polskie Stowarzyszenie Walk Rycerskich i Polska Liga Walk Rycerskich. HMBIA (Historical Medieval Battles International Association) organizuje mistrzostwa <i>Battle of the Nations</i>. </p><p>Autentyczne techniki walki bronią białą, także rycerskie, starają się odtworzyć grupy praktykujące Dawne Europejskie Sztuki Walki (ang. HEMA). W Polsce działa m.in. Stowarzyszenie na rzecz Dawnych Europejskich Sztuk Walki ARMA-PL<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup> i Polska Federacja Dawnych Europejskich Sztuk Walki „FEDER”. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Knights?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Rycerstwo</em></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w Wikiźródłach <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Rycerz_(Przerwa-Tetmajer)" class="extiw" title="s:Rycerz (Przerwa-Tetmajer)"><b>wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera „Rycerz”</b></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/rycerstwo" class="extiw" title="wikt:rycerstwo"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>rycerstwo</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Etos_rycerski" title="Etos rycerski">Etos rycerski</a></li> <li><a href="/wiki/Kawaler_(tytu%C5%82_szlachecki)" title="Kawaler (tytuł szlachecki)">Kawaler (tytuł szlachecki)</a></li> <li><a href="/wiki/Hereditary_Knights" title="Hereditary Knights">Hereditary Knights</a></li> <li><a href="/wiki/Kawaler_Z%C5%82otej_Ostrogi" title="Kawaler Złotej Ostrogi">Kawaler Złotej Ostrogi</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%84_w_%C5%9Bredniowieczu" title="Koń w średniowieczu">koń w średniowieczu</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">krucjaty</a></li> <li><a href="/wiki/Paladyn" title="Paladyn">Paladyn</a></li> <li><a href="/wiki/Samuraj" title="Samuraj">Samuraj</a></li> <li><a href="/wiki/Spahisi_(Turcja)" title="Spahisi (Turcja)">Spahisi</a></li> <li><a href="/wiki/Turniej_rycerski" title="Turniej rycerski">turniej rycerski</a></li> <li><a href="/wiki/Osiem_cn%C3%B3t_rycerskich" title="Osiem cnót rycerskich">osiem cnót rycerskich</a></li> <li><a href="/wiki/Tytu%C5%82y_szlacheckie" title="Tytuły szlacheckie">tytuły szlacheckie</a></li> <li><a href="/wiki/Zakon_rycerski" title="Zakon rycerski">zakon rycerski</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Encyklopedia popularna PWN, Warszawa, 2011. s. 887.</span> </li> <li id="cite_note-gutenberg-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-gutenberg_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gutenberg_2-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gutenberg_2-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gutenberg_2-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gutenberg_2-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gutenberg_2-5">f</a></sup></span> <span class="reference-text">Wielka Ilustrowana Encyklopedja Powszechna, wyd. Gutenberg, Kraków, tom XV. s. 143.</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa1-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_3-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_3-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_3-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_3-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_3-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_3-6">g</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_3-7">h</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3970344"><i>rycerstwo</i></a>, [w:] <i><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a></i> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a><span class="accessdate"> [dostęp 2019-07-19]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=rycerstwo&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B3970344" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Kusiak-s230-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kusiak-s230_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Franciszek Kusiak: <i>Rycerze średniowiecznej Europy łacińskiej</i>. Warszawa: PIW, 2002, s. 230. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306028902" title="Specjalna:Książki/8306028902">ISBN <span class="isbn">83-06-02890-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rycerze+%C5%9Bredniowiecznej+Europy+%C5%82aci%C5%84skiej&rft.aulast=Kusiak&rft.aufirst=Franciszek&rft.pub=PIW&rft.place=Warszawa&rft.pages=230&rft.isbn=83-06-02890-2"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Juliusz</span><span class="cite-name-initials" title="Juliusz" style="display:none">J.</span> </span><span class="cite-lastname">Bardach</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Juliusz</span><span class="cite-name-initials" title="Juliusz">J.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Bogusław</span><span class="cite-name-initials" title="Bogusław" style="display:none">B.</span> </span><span class="cite-lastname">Leśnodorski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Bogusław</span><span class="cite-name-initials" title="Bogusław">B.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Michał</span><span class="cite-name-initials" title="Michał" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Pietrzak</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Michał</span><span class="cite-name-initials" title="Michał">M.</span></span>, <i>Historia ustroju i prawa polskiego, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002, s. 36–39</i><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Juliusz&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+ustroju+i+prawa+polskiego%2C+Wydawnictwo+Prawnicze+LexisNexis%2C+Warszawa+2002%2C+s.+36%E2%80%9339&rft.aulast=Bardach" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Ryszard</span><span class="cite-name-initials" title="Ryszard" style="display:none">R.</span> </span><span class="cite-lastname">Łaszewski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Ryszard</span><span class="cite-name-initials" title="Ryszard">R.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Stanisław</span><span class="cite-name-initials" title="Stanisław" style="display:none">S.</span> </span><span class="cite-lastname">Salmonowicz</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Stanisław</span><span class="cite-name-initials" title="Stanisław">S.</span></span>, <i>Historia Ustroju Polski, Wydawnictwo „Dom Organizatora”, Toruń 2001, s. 19</i><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Ryszard&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+Ustroju+Polski%2C+Wydawnictwo+%E2%80%9EDom+Organizatora%E2%80%9D%2C+Toru%C5%84+2001%2C+s.+19&rft.aulast=%C5%81aszewski" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Wacław</span><span class="cite-name-initials" title="Wacław" style="display:none">W.</span> </span><span class="cite-lastname">Uruszczak</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Wacław</span><span class="cite-name-initials" title="Wacław">W.</span></span>, <i>Historia Państwa i Prawa Polskiego, a Wolters Kluwer Business, Warszawa 2015, s. 47–49</i><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Wac%C5%82aw&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+Pa%C5%84stwa+i+Prawa+Polskiego%2C+a+Wolters+Kluwer+Business%2C+Warszawa+2015%2C+s.+47%E2%80%9349&rft.aulast=Uruszczak" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Tomasz_Jasiński_1988-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Tomasz_Jasiński_1988_8-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Tomasz_Jasiński_1988_8-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Tomasz Jasiński: <i>Przerwany hejnał</i>, wyd. KAW, 1988. s. 33.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Kruczkiewicz B. Słownik łacińsko-polski, Książnica Atlas, Warszawa 1925.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Anna Brzezińska, <i>Poczet rycerzy</i>, [w:] <a href="/wiki/Polityka_(tygodnik)" title="Polityka (tygodnik)">Polityka</a>, wydanie specjalne 4/2010, <a href="/wiki/Pomocnik_historyczny" class="mw-redirect" title="Pomocnik historyczny">Pomocnik historyczny</a>: <i>1410 Grunwald</i>, s. 27.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Rospond_(j%C4%99zykoznawca)" title="Stanisław Rospond (językoznawca)">Stanisław Rospond</a>, <i>Słownik etymologiczny miast i gmin PRL</i>, Wrocław 1984, s. 318.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thearma.pl/o-arma-pl/"><i>O ARMA-PL</i></a> [online], thearma.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2017-05-07]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=O+ARMA-PL&rft_id=http%3A%2F%2Fthearma.pl%2Fo-arma-pl%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rycerstwo&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Contamine P. – <i>Wojna w średniowieczu</i>, Bellona, Gdańsk – Warszawa 2004</li> <li>Baker A. – <i>Rycerstwo średniowiecznej Europy</i>, Świat Książki, Warszawa 2004</li> <li>Barber R. – <i>Rycerze i rycerskość</i>, Bellona, Warszawa 2000</li> <li>Brzustowicz B. – <i>Turniej rycerski w królestwie polskim w późnym Średniowieczu i Renesansie na tle europejskim</i>, DiG, Warszawa 2004</li> <li>Flori J. – <i>Rycerstwo średniowiecznej Francji</i>, Volumen, Warszawa 1999</li> <li>Huizinga J. – <i>Jesień średniowiecza</i>, PIW, Warszawa 1967</li> <li>Iwańczak W. – <i>Tropem rycerskiej przygody</i>, PWN, Warszawa 1985</li> <li>Kusiak F. – <i><a href="/wiki/Rycerze_%C5%9Bredniowiecznej_Europy_%C5%82aci%C5%84skiej" title="Rycerze średniowiecznej Europy łacińskiej">Rycerze średniowiecznej Europy łacińskiej</a></i>, PIW, Warszawa 2002</li> <li>Le Goff, J. (red.) – <i>Człowiek średniowiecza</i>, Warszawa 2000</li> <li>Nadolski A. – <i>Broń i strój rycerstwa polskiego</i>, Ossolineum, Wrocław 1979</li> <li>Ossowska M. – <i>Ethos rycerski i jego odmiany</i>, PWN, Warszawa 1973</li> <li>Pastoureau M. – <i>Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu</i>, PIW, Warszawa 1983</li> <li><a href="/wiki/Franciszek_Piekosi%C5%84ski" title="Franciszek Piekosiński">Franciszek Piekosiński</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archive.org/details/rycerstwopolski02piekgoog"><i>Rycerstwo polskie wieków średnich</i>, 1901</a></li> <li>Piwowarczyk D. – <i>Obyczaj rycerski w Polsce późnośredniowiecznej (XIV-XV w.)</i>, Wydawnictwo DiG, 2000</li> <li>Skurzyński P. – <i>Rycerze polscy</i>, Świat Książki</li> <li>Wrzesiński Sz. -<i>Tajemnice Rycerzy. Życie codzienne śląskich feudałów</i>, Replika, Zakrzewo-Poznań 2008</li> <li><a href="/wiki/Leszek_Stanis%C5%82aw_Zakrzewski" title="Leszek Stanisław Zakrzewski">Zakrzewski L.S.</a> – <i>Ethos rycerski w dawnej i współczesnej wojnie</i>, Trio, Warszawa 2004</li> <li>Żukowski R. – <i>Rycerstwo polskie X-XV w.</i>, Volumen, Warszawa 1999</li> <li>Żygulski Z. (Jun.) – <i>Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu</i>, PWN, Warszawa 1982.</li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Wojsko_polskie_w_%C5%9Bredniowieczu" title="Szablon:Wojsko polskie w średniowieczu"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Wojsko_polskie_w_%C5%9Bredniowieczu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Wojsko polskie w średniowieczu (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Wojsko_polskie_w_%C5%9Bredniowieczu&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Wojsko_polskie_w_%C5%9Bredniowieczu" title="Wojsko polskie w średniowieczu">Wojsko polskie w średniowieczu</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Okresy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Wojsko_polskie_w_okresie_wczesnofeudalnym" title="Wojsko polskie w okresie wczesnofeudalnym">wojsko do 1138</a></li> <li><a href="/wiki/Wojsko_polskie_w_okresie_rozbicia_dzielnicowego" title="Wojsko polskie w okresie rozbicia dzielnicowego">wojsko w latach 1138–1320</a></li> <li><a href="/wiki/Wojsko_polskie_w_okresie_monarchii_stanowej" title="Wojsko polskie w okresie monarchii stanowej">wojsko w latach 1320–1454</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Rodzaje wojsk</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kopijnicy" title="Kopijnicy">kopijnicy</a></li> <li><a href="/wiki/Kusznik" title="Kusznik">kusznicy</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ucznik_(%C5%BCo%C5%82nierz)" title="Łucznik (żołnierz)">łucznicy</a></li> <li><a href="/wiki/Pancerni_(okres_wczesnofeudalny)" title="Pancerni (okres wczesnofeudalny)">pancerni</a></li> <li><a href="/wiki/Paw%C4%99%C5%BCnicy" title="Pawężnicy">pawężnicy</a></li> <li><a href="/wiki/Tarczownik" title="Tarczownik">tarczownicy</a></li> <li><a href="/wiki/Racowie" title="Racowie">racowie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Formacje wojskowe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Chor%C4%85giew_(wojsko)" title="Chorągiew (wojsko)">chorągiew</a></li> <li><a href="/wiki/Dru%C5%BCyna_ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ca" title="Drużyna książęca">drużyna książęca</a></li> <li><a href="/wiki/Hufiec_(wojsko)" title="Hufiec (wojsko)">hufiec</a></li> <li><a href="/wiki/Kopia_(rycerstwo)" title="Kopia (rycerstwo)">kopia</a></li> <li><a href="/wiki/Obrona_potoczna" title="Obrona potoczna">obrona potoczna</a></li> <li><a href="/wiki/Poczet_rycerski" title="Poczet rycerski">poczet rycerski</a></li> <li><a href="/wiki/Pospolite_ruszenie" title="Pospolite ruszenie">pospolite ruszenie</a></li> <li><a href="/wiki/Proporzec_(wojsko)" title="Proporzec (wojsko)">proporzec</a></li> <li><a href="/wiki/Rota_(wojsko)" title="Rota (wojsko)">rota</a></li> <li><a href="/wiki/Wojsko_zaci%C4%99%C5%BCne" title="Wojsko zaciężne">wojsko zaciężne</a></li> <li><a href="/wiki/Zagon_wojska" title="Zagon wojska">zagon</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Wojskowi</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Chor%C4%85%C5%BCy" title="Chorąży">chorąży</a></li> <li><a href="/wiki/Giermek" title="Giermek">giermek</a></li> <li><a href="/wiki/Hetman" title="Hetman">hetman</a></li> <li><a href="/wiki/Kaper" title="Kaper">kaper</a></li> <li><a href="/wiki/Kasztelan" title="Kasztelan">kasztelan</a></li> <li><a href="/wiki/Komes" title="Komes">komes</a></li> <li><a href="/wiki/Obo%C5%BAny" title="Oboźny">oboźny</a></li> <li><a href="/wiki/Palatyn_(tytu%C5%82)" title="Palatyn (tytuł)">palatyn</a></li> <li><a href="/wiki/Propornik" title="Propornik">propornik</a></li> <li><a href="/wiki/Rotmistrz" title="Rotmistrz">rotmistrz</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">rycerz</a></li> <li><a href="/wiki/Starosta" title="Starosta">starosta</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82odycy" title="Włodycy">włodyka</a></li> <li><a href="/wiki/Wojewoda" title="Wojewoda">wojewoda</a></li> <li><a href="/wiki/Wojski" title="Wojski">wojski</a></li> <li><a href="/wiki/Zago%C5%84czyk" title="Zagończyk">zagończyk</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Najważniejsze bitwy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Bogucicami" title="Bitwa pod Bogucicami">Bogucice</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Cedyni%C4%85" title="Bitwa pod Cedynią">Cedynia</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Chmielnikiem" title="Bitwa pod Chmielnikiem">Chmielnik</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Chojnicami" title="Bitwa pod Chojnicami">Chojnice</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Grotnikami" title="Bitwa pod Grotnikami">Grotniki</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Grunwaldem" title="Bitwa pod Grunwaldem">Grunwald</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Koronowem" title="Bitwa pod Koronowem">Koronowo</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Legnic%C4%85" title="Bitwa pod Legnicą">Legnica</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Mosony" title="Bitwa pod Mosony">Masony</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_nad_Mozgaw%C4%85" title="Bitwa nad Mozgawą">Mozgawa</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Nak%C5%82em_(1109)" title="Bitwa pod Nakłem (1109)">Nakło</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_P%C5%82owcami" title="Bitwa pod Płowcami">Płowce</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_na_Psim_Polu" title="Bitwa na Psim Polu">Psie Pole</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Siewierzem" title="Bitwa pod Siewierzem">Siewierz</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Ska%C5%82%C4%85_(1228)" title="Bitwa pod Skałą (1228)">Skałka</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Uj%C5%9Bciem_(1227)" title="Bitwa pod Ujściem (1227)">Ujście</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Warn%C4%85" title="Bitwa pod Warną">Warna</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_nad_Worskl%C4%85" title="Bitwa nad Worsklą">Worskla</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Zawichostem" title="Bitwa pod Zawichostem">Zawichost</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">Najważniejsze oblężenia</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Brze%C5%9Bcia_Kujawskiego" title="Oblężenie Brześcia Kujawskiego">Brześć Kujawski</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Budziszyna_(1029)" title="Oblężenie Budziszyna (1029)">Budziszyn</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Gda%C5%84ska_(1308)" title="Oblężenie Gdańska (1308)">Gdańsk</a></li> <li><a href="/wiki/Obrona_G%C5%82ogowa" title="Obrona Głogowa">Głogów</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Kalisza" title="Oblężenie Kalisza">Kalisz</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Krakowa_(1345)" title="Oblężenie Krakowa (1345)">Kraków</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Lubusza" title="Oblężenie Lubusza">Lubusz</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Malborka_(1410)" title="Oblężenie Malborka (1410)">Malbork</a></li> <li><a href="/wiki/Obrona_Niemczy" title="Obrona Niemczy">Niemcza</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Poznania_(1331)" title="Oblężenie Poznania (1331)">Poznań</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_Sandomierza" title="Oblężenie Sandomierza">Sandomierz</a></li> <li><a href="/wiki/Obl%C4%99%C5%BCenie_%C5%BBor_(1345)" title="Oblężenie Żor (1345)">Żory</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Stan_(zbiorowo%C5%9B%C4%87_spo%C5%82eczna)" title="Stan (zbiorowość społeczna)">stan</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4547352-3">4547352-3</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3970344.html">3970344</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rycerstwo&oldid=73900458">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rycerstwo&oldid=73900458</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Rycerstwo" title="Kategoria:Rycerstwo">Rycerstwo</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 2 cze 2024, 07:04.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Rycerstwo&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-59bbd5969d-bclpr","wgBackendResponseTime":153,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.332","walltime":"0.447","ppvisitednodes":{"value":2280,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":32519,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1838,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":22277,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 365.057 1 -total"," 34.26% 125.062 1 Szablon:Wojsko_polskie_w_średniowieczu"," 33.37% 121.810 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 23.34% 85.218 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 10.21% 37.267 4 Szablon:Cytuj"," 8.58% 31.313 1 Szablon:Przekierowanie"," 8.11% 29.602 1 Szablon:Encyklopedia_PWN"," 7.77% 28.371 1 Szablon:Dmbox"," 6.04% 22.061 4 Szablon:Ikona"," 4.64% 16.946 1 Szablon:Cytuj_książkę"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.190","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3027776,"limit":52428800},"limitreport-logs":"parent:title = \"Szablon:Przekierowanie\"\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-565d46677b-j9296","timestamp":"20241128121925","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Rycerstwo","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Rycerstwo","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q837268","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q837268","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-03T00:54:48Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/21\/Miniatura_dei_Carmina_regia_02.jpg"}</script> </body> </html>