CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>SpaceX - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"939184bc-a37b-491c-8e1c-90262f483e34","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"SpaceX","wgTitle":"SpaceX","wgCurRevisionId":69017210,"wgRevisionId":69017210,"wgArticleId":2280469,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Onbereikbare externe link","Wikipedia:Artikel mist tijdsaanduiding sinds maart 2019","SpaceX","Commerciële ruimtevaart"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"SpaceX","wgRelevantArticleId":2280469,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":90000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q193701","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.20"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/1200px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/800px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/640px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="SpaceX - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/SpaceX"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/SpaceX"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-SpaceX rootpage-SpaceX skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Hoofdmenu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/17_maart"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas"><span>Speciale pagina's</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=SpaceX" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=SpaceX" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=SpaceX" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=SpaceX" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-2006_t/m_2010,_vijf_Falcon-1_lanceringen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2006_t/m_2010,_vijf_Falcon-1_lanceringen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>2006 t/m 2010, vijf Falcon-1 lanceringen</span> </div> </a> <ul id="toc-2006_t/m_2010,_vijf_Falcon-1_lanceringen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2010_t/m_2012,_demonstratievluchten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2010_t/m_2012,_demonstratievluchten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>2010 t/m 2012, demonstratievluchten</span> </div> </a> <ul id="toc-2010_t/m_2012,_demonstratievluchten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2013_t/m_2015,_SpaceX_komt_op_stoom" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2013_t/m_2015,_SpaceX_komt_op_stoom"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>2013 t/m 2015, SpaceX komt op stoom</span> </div> </a> <ul id="toc-2013_t/m_2015,_SpaceX_komt_op_stoom-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2016,_vooruitgang_en_rampspoed" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2016,_vooruitgang_en_rampspoed"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>2016, vooruitgang en rampspoed</span> </div> </a> <ul id="toc-2016,_vooruitgang_en_rampspoed-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2017" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2017"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>2017</span> </div> </a> <ul id="toc-2017-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2018" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2018"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>2018</span> </div> </a> <ul id="toc-2018-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2019" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2019"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>2019</span> </div> </a> <ul id="toc-2019-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2020" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2020"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8</span> <span>2020</span> </div> </a> <ul id="toc-2020-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2021" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2021"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9</span> <span>2021</span> </div> </a> <ul id="toc-2021-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2022" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2022"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.10</span> <span>2022</span> </div> </a> <ul id="toc-2022-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2023" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2023"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.11</span> <span>2023</span> </div> </a> <ul id="toc-2023-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2024" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2024"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.12</span> <span>2024</span> </div> </a> <ul id="toc-2024-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Draagraketten_en_ruimteschepen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Draagraketten_en_ruimteschepen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Draagraketten en ruimteschepen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Draagraketten_en_ruimteschepen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Draagraketten en ruimteschepen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Draagraketten_en_ruimteschepen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-In_gebruik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#In_gebruik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>In gebruik</span> </div> </a> <ul id="toc-In_gebruik-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Falcon_9" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Falcon_9"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Falcon 9</span> </div> </a> <ul id="toc-Falcon_9-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Falcon_Heavy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Falcon_Heavy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Falcon Heavy</span> </div> </a> <ul id="toc-Falcon_Heavy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dragon_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dragon_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>Dragon 2</span> </div> </a> <ul id="toc-Dragon_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Buiten_gebruik_gesteld" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Buiten_gebruik_gesteld"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Buiten gebruik gesteld</span> </div> </a> <ul id="toc-Buiten_gebruik_gesteld-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Falcon_1" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Falcon_1"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Falcon 1</span> </div> </a> <ul id="toc-Falcon_1-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dragon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dragon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Dragon</span> </div> </a> <ul id="toc-Dragon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-In_ontwikkeling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#In_ontwikkeling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>In ontwikkeling</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-In_ontwikkeling-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>In ontwikkeling-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-In_ontwikkeling-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Herbruikbaarheid_van_raketten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Herbruikbaarheid_van_raketten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Herbruikbaarheid van raketten</span> </div> </a> <ul id="toc-Herbruikbaarheid_van_raketten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dragon_XL" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dragon_XL"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Dragon XL</span> </div> </a> <ul id="toc-Dragon_XL-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Starship" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Starship"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Starship</span> </div> </a> <ul id="toc-Starship-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Raptor" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Raptor"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1</span> <span>Raptor</span> </div> </a> <ul id="toc-Raptor-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-SpaceX_South_Texas_Launch_Site" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#SpaceX_South_Texas_Launch_Site"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2</span> <span>SpaceX South Texas Launch Site</span> </div> </a> <ul id="toc-SpaceX_South_Texas_Launch_Site-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Starlink-satelliet-internet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Starlink-satelliet-internet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Starlink-satelliet-internet</span> </div> </a> <ul id="toc-Starlink-satelliet-internet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hyperloop" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hyperloop"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Hyperloop</span> </div> </a> <ul id="toc-Hyperloop-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-SpaceX_Starshield" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#SpaceX_Starshield"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>SpaceX Starshield</span> </div> </a> <ul id="toc-SpaceX_Starshield-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Faciliteiten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Faciliteiten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Faciliteiten</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Faciliteiten-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Faciliteiten-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Faciliteiten-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hoofdkwartier" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hoofdkwartier"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Hoofdkwartier</span> </div> </a> <ul id="toc-Hoofdkwartier-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-BFR/Starship-fabriek_in_LA" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#BFR/Starship-fabriek_in_LA"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>BFR/Starship-fabriek in LA</span> </div> </a> <ul id="toc-BFR/Starship-fabriek_in_LA-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-McGregor_Test_Range" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#McGregor_Test_Range"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>McGregor Test Range</span> </div> </a> <ul id="toc-McGregor_Test_Range-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hangars,_lanceer-_en_landingsplaatsen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hangars,_lanceer-_en_landingsplaatsen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Hangars, lanceer- en landingsplaatsen</span> </div> </a> <ul id="toc-Hangars,_lanceer-_en_landingsplaatsen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zee-vloot" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zee-vloot"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Zee-vloot</span> </div> </a> <ul id="toc-Zee-vloot-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Landingsschepen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Landingsschepen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5.1</span> <span>Landingsschepen</span> </div> </a> <ul id="toc-Landingsschepen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Andere_schepen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Andere_schepen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5.2</span> <span>Andere schepen</span> </div> </a> <ul id="toc-Andere_schepen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Satellietenfabriek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Satellietenfabriek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.6</span> <span>Satellietenfabriek</span> </div> </a> <ul id="toc-Satellietenfabriek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lokale_kantoren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lokale_kantoren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.7</span> <span>Lokale kantoren</span> </div> </a> <ul id="toc-Lokale_kantoren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Trivia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Trivia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Trivia</span> </div> </a> <ul id="toc-Trivia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Galerij" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Galerij"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Galerij</span> </div> </a> <ul id="toc-Galerij-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_links" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_links"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Externe links</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_links-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Noten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Noten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Noten</span> </div> </a> <ul id="toc-Noten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Inhoudsopgave" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">SpaceX</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 100 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-100" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">100 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A8%D9%8A%D8%B3_%D8%A5%D9%83%D8%B3" title="سبيس إكس – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سبيس إكس" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%D9%8A%D8%B3_%D8%A5%D9%8A%D9%83%D8%B3" title="سپيس إيكس – Marokkaans Arabisch" lang="ary" hreflang="ary" data-title="سپيس إيكس" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Marokkaans Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A8%D9%8A%D8%B3_%D8%A7%D9%83%D8%B3" title="سبيس اكس – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="سبيس اكس" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%BE%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3" title="ایسپئیس ایکس – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ایسپئیس ایکس" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81_%D0%95%D0%BA%D1%81" title="Спейс Екс – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Спейс Екс" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="स्पेसएक्स – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="स्पेसएक्स" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B8" title="স্পেসএক্স – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="স্পেসএক্স" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%DB%95%DB%8C%D8%B3_%D8%A6%DB%8E%DA%A9%D8%B3" title="سپەیس ئێکس – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="سپەیس ئێکس" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="SpaceX" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3" title="اسپیس‌اکس – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اسپیس‌اکس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="SpaceX" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="SpaceX" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="स्पेसएक्स – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="स्पेसएक्स" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B9%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B9X" title="スペースX – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="スペースX" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="SpaceX" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8A%A4%ED%8E%98%EC%9D%B4%EC%8A%A4X" title="스페이스X – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="스페이스X" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%87%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%8E%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="സ്പേസ് എക്സ് – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സ്പേസ് എക്സ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%81%EA%AF%AD%EA%AF%84%EA%AF%A6%EA%AF%81_%EA%AF%91%EA%AF%A6%EA%AF%9B%EA%AF%81" title="ꯁ꯭ꯄꯦꯁ ꯑꯦꯛꯁ – Meitei" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯁ꯭ꯄꯦꯁ ꯑꯦꯛꯁ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Meitei" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="स्पेसएक्स – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="स्पेसएक्स" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="स्पेसएक्स – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="स्पेसएक्स" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Nyanja" lang="ny" hreflang="ny" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="Nyanja" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%AA%E0%A9%87%E0%A8%B8%E0%A8%90%E0%A8%95%E0%A8%B8" title="ਸਪੇਸਐਕਸ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਪੇਸਐਕਸ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%DB%90%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%DB%90%DA%A9%D8%B3" title="سپېس‌اېکس – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="سپېس‌اېکس" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%B4%E0%B7%9A%E0%B7%83%E0%B7%8A_%E0%B6%91%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A" title="ස්පේස් එක්ස් – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="ස්පේස් එක්ස්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/X-Space" title="X-Space – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="X-Space" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Spacex" title="Spacex – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Spacex" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%8E%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%AA%E0%AF%87%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%8E%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%81" title="எசுபேசுஎக்சு – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="எசுபேசுஎக்சு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%8B%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C" title="สเปซเอ็กซ์ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="สเปซเอ็กซ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B4%D9%84%DB%87%D9%82_%D8%A6%DB%95%D9%83%D9%89%D8%B3" title="بوشلۇق ئەكىس – Oeigoers" lang="ug" hreflang="ug" data-title="بوشلۇق ئەكىس" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Oeigoers" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3" title="اسپیس ایکس – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اسپیس ایکس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="SpaceX" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="SpaceX" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="SpaceX" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="SpaceX" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="SpaceX" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/SpaceX" title="SpaceX – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="SpaceX" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q193701#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/SpaceX" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:SpaceX" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/SpaceX"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/SpaceX"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/SpaceX" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/SpaceX" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&oldid=69017210" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=SpaceX&id=69017210&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSpaceX"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSpaceX"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=SpaceX"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=SpaceX&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=SpaceX&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:SpaceX" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:SpaceX" hreflang="nl"><span>Wikinieuws</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q193701" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">SpaceX </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:SpaceX-Logo.svg" class="mw-file-description" title="Logo"><img alt="Logo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/SpaceX-Logo.svg/220px-SpaceX-Logo.svg.png" decoding="async" width="220" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/SpaceX-Logo.svg/330px-SpaceX-Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/SpaceX-Logo.svg/440px-SpaceX-Logo.svg.png 2x" data-file-width="332" data-file-height="41" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg" class="mw-file-description"><img alt="SpaceX" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/266px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg" decoding="async" width="266" height="399" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/399px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/532px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg 2x" data-file-width="2848" data-file-height="4272" /></a></span> </td></tr> <tr> <th>Eigendom </th> <td colspan="2">Elon Musk (54% aandelen waarde; 78% stemcontrole)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th>Motto of slagzin </th> <td colspan="2">"Revolutionizing access to space" </td></tr> <tr> <th>Oprichting </th> <td colspan="2">2002 </td></tr> <tr> <th>Oprichter(s) </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Elon_Musk" title="Elon Musk">Elon Musk</a> </td></tr> <tr> <th>Sleutelfiguren </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Elon_Musk" title="Elon Musk">Elon Musk</a> <small>(<a href="/wiki/Chief_executive_officer" class="mw-redirect" title="Chief executive officer">CEO</a> en <a href="/wiki/Technisch_directeur" title="Technisch directeur">CTO</a>)</small> <br /><a href="/wiki/Gwynne_Shotwell" title="Gwynne Shotwell">Gwynne Shotwell</a> <small>(<a href="/wiki/President" title="President">President</a> en <a href="/wiki/Chief_operating_officer" class="mw-redirect" title="Chief operating officer">COO</a>)</small><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /><a href="/w/index.php?title=Tom_Mueller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tom Mueller (de pagina bestaat niet)">Tom Mueller</a> <small>(2002-2014 Propulsion Chief Technology Officer, 2014-2020 adviseur)</small><br /><a href="/w/index.php?title=Will_Heltsley&action=edit&redlink=1" class="new" title="Will Heltsley (de pagina bestaat niet)">Will Heltsley</a> <small>(Propulsion Chief Technology Officer)</small><br /><a href="/w/index.php?title=Hans_K%C3%B6nigsmann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hans Königsmann (de pagina bestaat niet)">Hans Königsmann</a> <small>(VP Mission Assurance)</small> </td></tr> <tr> <th>Land </th> <td colspan="2"><span class="mw-image-border noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van de Verenigde Staten"><img alt="Vlag van Verenigde Staten" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span> <a href="/wiki/Verenigde_Staten_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Verenigde Staten (hoofdbetekenis)">Verenigde Staten</a> </td></tr> <tr> <th>Hoofdkantoor </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Hawthorne_(Californi%C3%AB)" title="Hawthorne (Californië)">Hawthorne</a>, <a href="/wiki/Californi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Californië (hoofdbetekenis)">Californië</a> </td></tr> <tr> <th>Werknemers </th> <td colspan="2">> 9.500 in maart 2021<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Dochteronderneming" title="Dochteronderneming">Dochteronderneming</a> </th> <td colspan="2">Lone Star Mineral Development LLC, Dogleg Park LLC </td></tr> <tr> <th>Producten </th> <td colspan="2"><b>Lanceringen per:</b> <br /><a href="/wiki/Falcon_1" title="Falcon 1">Falcon 1</a> - lichtgewichtklasseraket (buiten gebruik)<br /><a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a> - deels herbruikbare heavyliftklasseraket, <br /><a href="/wiki/Falcon_Heavy" title="Falcon Heavy">Falcon Heavy</a> - superheavyliftklasseraket, <br /><a href="/wiki/Starship_(SpaceX)" title="Starship (SpaceX)">Starship</a> - superheavyliftklasseraket (onder ontwikkeling), <br /> <a href="/wiki/SpaceX_Dragon" title="SpaceX Dragon">Dragon</a> - bemande en onbemande ruimteschepen <br /> <b>Overig:</b> <br /> Verschillende raketmotoren, een <a href="/wiki/Ruimtepak" title="Ruimtepak">ruimtepak</a> en verschillende (zeewaardige) landingsplatformen <br /><a href="/wiki/Starlink" title="Starlink">Starlink</a> - satellietinternet </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Economische_sector" title="Economische sector">Sector</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Ruimtevaart" title="Ruimtevaart">Ruimtevaart</a>, <a href="/wiki/Internet" title="Internet">Internet</a> </td></tr> <tr> <th>Website </th> <td colspan="2"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spacex.com/">www.spacex.com</a> </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Economie" title="Portaal:Economie">Economie</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Iridium-4_Mission_(25557986177).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Iridium-4_Mission_%2825557986177%29.jpg/260px-Iridium-4_Mission_%2825557986177%29.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Iridium-4_Mission_%2825557986177%29.jpg/390px-Iridium-4_Mission_%2825557986177%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Iridium-4_Mission_%2825557986177%29.jpg/520px-Iridium-4_Mission_%2825557986177%29.jpg 2x" data-file-width="5760" data-file-height="3840" /></a><figcaption>Het hoofdkwartier van SpaceX in Hawthorne in de schemering met links de eerste gelande Falcon 9-booster van SpaceX terwijl hoog in de lucht de uitlaatgassen van een Falcon 9 door de zon worden verlicht</figcaption></figure> <p><b>SpaceX</b> (officieel <i>Space Exploration Technologies Corp.</i>) is een Amerikaans bedrijf voor ruimtetransport, gevestigd in <a href="/wiki/Hawthorne_(Californi%C3%AB)" title="Hawthorne (Californië)">Hawthorne</a>, <a href="/wiki/Californi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Californië (hoofdbetekenis)">Californië</a>. Het ontwikkelde de <a href="/wiki/Falcon_(raketfamilie)" title="Falcon (raketfamilie)">Falcon-raketten</a>, met het doel deze te gebruiken als herbruikbare lanceerraketten. Het ontwikkelde ook de <a href="/wiki/SpaceX_Dragon" title="SpaceX Dragon">Dragon</a>-ruimtevaartuigen die met Falcon 9-raketten in een baan om de aarde of rond de Maan gebracht kunnen worden om ruimtestations te bevoorraden of er bemanning te brengen en halen. SpaceX ontwerpt, test en produceert de meeste onderdelen zelf, waaronder de <a href="/wiki/Merlin_1" title="Merlin 1">Merlin 1</a>-, <a href="/w/index.php?title=Kestrel_(raketmotor)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kestrel (raketmotor) (de pagina bestaat niet)">Kestrel</a>-, <a href="/w/index.php?title=Draco_(raketmotor)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Draco (raketmotor) (de pagina bestaat niet)">Draco</a>-, de SuperDraco en <a href="/wiki/Raptor_(raketmotor)" title="Raptor (raketmotor)">Raptor</a>-raketmotor. </p><p>SpaceX won in december 2008, net als <a href="/wiki/Orbital_Sciences_Corporation" title="Orbital Sciences Corporation">Orbital Sciences Corporation</a> (nu <a href="/wiki/Northrop_Grumman_Innovation_Systems" title="Northrop Grumman Innovation Systems">Northrop Grumman Innovation Systems</a>), een <i><a href="/wiki/Commercial_Resupply_Services" title="Commercial Resupply Services">Commercial Resupply Services</a></i> (CRS)-contract voor CRS-fase 1. Dat van SpaceX garandeerde minstens 12 missies om goederen naar en van het <a href="/wiki/Internationaal_ruimtestation_ISS" class="mw-redirect" title="Internationaal ruimtestation ISS">Internationaal ruimtestation ISS</a> te verzenden. In september 2014 kwam daar ook een <a href="/wiki/Commercial_Crew" title="Commercial Crew">Commercial Crew</a>-contract van NASA bij, om vanaf 2020 met de <a href="/wiki/Dragon_2" title="Dragon 2">Dragon 2</a> bemanningen naar en van het ISS te vervoeren en ook won SpaceX een tweede CRS-contract. Daarnaast lanceert SpaceX ook satellieten en ruimtesondes. In 2020 won SpaceX een <a href="/wiki/NSSL" class="mw-redirect" title="NSSL">NSSL</a>-contract waarmee het bedrijf gegarandeerd 40 procent van de "high profile"-lanceringen voor Het Pentagon in de wacht sleept. Ook ontwikkelt SpaceX een aantal nieuwe technieken waaronder herbruikbaarheid van raketten, satelliet-internet, en bemande mars- en maan-landers. </p><p>Ook droeg SpaceX bij aan de ontwikkeling van de <a href="/wiki/Hyperloop" title="Hyperloop">Hyperloop</a> en facilliteert SpaceX de ontwikkeling van snellere tunnelboortechnieken door <a href="/wiki/The_Boring_Company" title="The Boring Company">The Boring Company</a>, een ander bedrijf van CEO <a href="/wiki/Elon_Musk" title="Elon Musk">Elon Musk</a>. </p><p>Opvallend aan SpaceX is dat het veel lagere lanceerprijzen in rekening brengt dan de concurrentie en anders dan de concurrentie volledig in Amerika gebouwde raketten en ruimtevaartuigen levert. SpaceX is het grootste en bekendste bedrijf dat tot de <a href="/wiki/NewSpace" title="NewSpace">NewSpace-beweging</a> wordt gerekend. SpaceX is sinds 2017 wereldwijd de grootste aanbieder van lanceringen. De waarde van het bedrijf werd in december 2023 op 180 miljard dollar geraamd.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Falcon_1_Flight_5_rises_over_Omelek_Island.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Falcon_1_Flight_5_rises_over_Omelek_Island.jpg/260px-Falcon_1_Flight_5_rises_over_Omelek_Island.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Falcon_1_Flight_5_rises_over_Omelek_Island.jpg/390px-Falcon_1_Flight_5_rises_over_Omelek_Island.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Falcon_1_Flight_5_rises_over_Omelek_Island.jpg/520px-Falcon_1_Flight_5_rises_over_Omelek_Island.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>De Falcon 1 was de eerste privé gefinancierde draagraket die een baan rond de aarde bereikte</figcaption></figure> <p>SpaceX werd in juni 2002 opgericht door ondernemers Elon Musk en Jim Cantrell. Een jaar eerder, nadat Musk miljoenen had verdiend door de verkoop van zijn aandelen van het door hem mede-opgerichte bedrijf <a href="/wiki/PayPal" title="PayPal">PayPal</a>, waren Musk en Cantrell naar Rusland gevlogen om een afgeschreven intercontinentale ballistische raket te kopen en aan te passen om daarmee een muis naar Mars te sturen. De Russen wilden deze echter niet verkopen voor de prijs die Musk in gedachten had en Musk kocht ze niet. Musk besloot daarop zelf draagraketten te willen ontwikkelen.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Cantrell, die zijn sporen als ruimtevaartondernemer reeds had verdiend, werd vicepresident van SpaceX maar verliet het bedrijf na enkele maanden omdat hij geen vertrouwen in de toekomst van het bedrijf had. In datzelfde jaar werd Gwynne Shotwell aangenomen die sindsdien de dagelijkse leiding over het bedrijf heeft. Musk had tegen maart 2006 $100 miljoen ingebracht van zijn eigen geld.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2006_t/m_2010,_vijf_Falcon-1_lanceringen"><span id="2006_t.2Fm_2010.2C_vijf_Falcon-1_lanceringen"></span>2006 t/m 2010, vijf Falcon-1 lanceringen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: 2006 t/m 2010, vijf Falcon-1 lanceringen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: 2006 t/m 2010, vijf Falcon-1 lanceringen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In eerste instantie werd de <a href="/wiki/Falcon_1" title="Falcon 1">Falcon 1</a>-lichtgewichtraket ontwikkeld. Na drie mislukte lanceringen in 2006, 2007 en 2008 met de slecht werkende Merlin-1A-raketmotor en een bijna-bankroet, lukte het SpaceX in 2008 en 2009 met de toen nieuwe Merlin-1C-raketmotoren twee maal een vracht in een baan om de aarde te brengen met een Falcon 1: een dummy en de Maleisische satelliet RazakSAT. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2010_t/m_2012,_demonstratievluchten"><span id="2010_t.2Fm_2012.2C_demonstratievluchten"></span>2010 t/m 2012, demonstratievluchten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: 2010 t/m 2012, demonstratievluchten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: 2010 t/m 2012, demonstratievluchten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na deze laatste Falcon 1-lancering stopte SpaceX met de Falcon 1 ten behoeve van de <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a> v1.0 ook die gebruikmaakte van 9 Merlin-1C-raketmotoren in de eerste trap. De daadwerkelijke ontwikkeling van deze raket ging samen met de ontwikkeling van de Dragon van start nadat NASA SpaceX in 2006 had geselecteerd voor het <a href="/wiki/Commercial_Resupply_Services#COTS" title="Commercial Resupply Services">Commercial Orbital Transportation Services-programma</a>, het gesubsidieerde ontwikkelingsprogramma voor ruimtevrachtcapsules en draagraketten dat voorafging aan het Commercial Resupply Services-programma. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:COTS-1_Falcon_9_and_Dragon_Liftoff_(2).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/COTS-1_Falcon_9_and_Dragon_Liftoff_%282%29.jpg/260px-COTS-1_Falcon_9_and_Dragon_Liftoff_%282%29.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/COTS-1_Falcon_9_and_Dragon_Liftoff_%282%29.jpg/390px-COTS-1_Falcon_9_and_Dragon_Liftoff_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/COTS-1_Falcon_9_and_Dragon_Liftoff_%282%29.jpg/520px-COTS-1_Falcon_9_and_Dragon_Liftoff_%282%29.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="4000" /></a><figcaption>De eerste lancering van een Dragon, testvlucht COTS-1</figcaption></figure> <p>In december 2010 werd SpaceX het eerste privébedrijf dat met succes een ruimtevaartuig (een Dragon) kon lanceren, in een baan om de aarde brengen en terugbrengen.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In 2011 bracht Elon Musk voor het eerst concrete plannen voor de <a href="/wiki/Falcon_Heavy" title="Falcon Heavy">Falcon Heavy</a>, een superheavyliftklasseraket in de openbaarheid. Volgens de toenmalige plannen moest de raket 53.000 kg aan <a href="/wiki/Nuttige_lading" title="Nuttige lading">nuttige lading</a> in een lage aardbaan kunnen brengen en in 2013 zijn eerste proefvlucht maken. Dit werd echter meermaals uitgesteld en het ontwerp zou nog flink veranderen. De Falcon Heavy zou pas in 2018 debuteren. </p><p>Op 22 mei 2012 werd de eerste Dragon-capsule gelanceerd met als bestemming het ISS. Op 24 mei werd deze capsule aan het ISS gekoppeld door <a href="/wiki/Andr%C3%A9_Kuipers_(ruimtevaarder)" title="André Kuipers (ruimtevaarder)">André Kuipers</a>. Op 31 mei 2012 werd de capsule losgekoppeld van het ISS en kwam de Dragon in de <a href="/wiki/Grote_Oceaan" title="Grote Oceaan">Grote Oceaan</a> neer op de coördinaten: 27N, 123E. Dit was echter een testvlucht, bedoeld om de boordsystemen te testen. Het toestel was vrijwel leeg. Een tweede vlucht (CRS-1, de eerste missionaire Dragon-vlucht) vond plaats op 8 oktober 2012, waarna het toestel op 10 oktober aan het ISS koppelde<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Doordat een van de negen hoofdmotoren tijdens deze vlucht explodeerde kon de secundaire vracht bestaande uit een orbcomm-satelliet echter niet in een bruikbare baan gebracht worden. De anomalie had weinig gevolgen voor SpaceX omdat een nieuwe variant van de Falcon 9 al bijna beschikbaar was. </p><p>Ook begon SpaceX in 2012 met de testvluchten van techniekdemonstratie-raket Grasshopper waarmee ze de beginselen van propulsieve raketlandingen onder de knie kregen. De Grasshopper werd opgevolgd door de F9R-Dev die hoger vloog en met hogere snelheid kon landen. In 2014 explodeerde deze tijdens zijn vijfde testvlucht door een mankement. Maar de meeste testdoelen waren reeds bereikt. Om veiligheidsredenen mogen sinds die raketexplosie geen testlanceringen meer op het testterrein in McGregor worden uitgevoerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2013_t/m_2015,_SpaceX_komt_op_stoom"><span id="2013_t.2Fm_2015.2C_SpaceX_komt_op_stoom"></span>2013 t/m 2015, SpaceX komt op stoom</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: 2013 t/m 2015, SpaceX komt op stoom" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: 2013 t/m 2015, SpaceX komt op stoom"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de jaren 2013 t/m 2015 begon SpaceX de Falcon 9 frequenter te lanceren, ook voor commerciële klanten. Nieuwe ontwikkelingen en technische verbeteringen gingen door. Vanaf januari 2015 poogde SpaceX enkele malen een eerste rakettrap na gebruik rechtstandig te laten landen. Uiteindelijk slaagde men daarin. </p><p>Een krachtiger raketmotor (Merlin-1D) werd ontwikkeld en na vijf Falcon 9 v1.0-lanceringen werd de grotere en krachtiger Falcon 9 v1.1 in september 2013 in gebruik genomen, waarna SpaceX ook voor andere klanten dan NASA ging lanceren. </p><p>In 2014 kende NASA SpaceX een Commercial Crew-contract ter waarde van 2,6 miljard Amerikaanse dollar toe voor de definitieve bouw en testfase van de <a href="/wiki/Dragon_2" title="Dragon 2">Dragon 2</a>, waarmee ze astronauten naar het ISS mogen vliegen. </p><p>In april 2015 was de zesde Dragon-bevoorradingsmissie (SpaceX-CRS-6). Er zijn 20 succesvolle Falcon 9-raketlanceringen geweest.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ook werd de Falcon 9 door het Pentagon gecertificeerd om militaire (geheime) satellieten te mogen lanceren en doorbrak SpaceX daarmee het monopolie van <a href="/wiki/United_Launch_Alliance" title="United Launch Alliance">United Launch Alliance</a> op dit type vluchten. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:SpaceX_CRS-7_launch_failure.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/SpaceX_CRS-7_launch_failure.jpg/260px-SpaceX_CRS-7_launch_failure.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/SpaceX_CRS-7_launch_failure.jpg/390px-SpaceX_CRS-7_launch_failure.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/SpaceX_CRS-7_launch_failure.jpg/520px-SpaceX_CRS-7_launch_failure.jpg 2x" data-file-width="1440" data-file-height="1080" /></a><figcaption>SpaceX-vlucht CRS-7 valt uit elkaar.</figcaption></figure> <p>Op 28 juni 2015 had SpaceX een zware tegenslag doordat de tweede <a href="/wiki/Meertrapsraket" title="Meertrapsraket">rakettrap</a> van de negentiende Falcon 9 die <a href="/wiki/Ongeluk_met_SpaceX-vlucht_CRS-7" title="Ongeluk met SpaceX-vlucht CRS-7">Dragon-missie CRS-7</a> naar het ISS stuurde, uit elkaar viel waarna het resterende deel van de raket met een automatisch zelfvernietigingscommando werd opgeblazen. Hierna werden alle lanceringen lopende het onderzoek naar de oorzaak voorlopig uitgesteld. De oorzaak van de mislukte lancering werd al gauw gevonden in het breken van een slecht gebouwde steunstang, waardoor een kettingreactie in de zuurstoftank van de tweede rakettrap plaatsvond wat het uiteenvallen van de tweede trap tot gevolg had. Alle steunstangen werden voortaan door een andere fabrikant geproduceerd en door SpaceX zelf aan stevigere tests onderworpen. SpaceX maakte zijn "return to flight" op 21 december 2015 met een verbeterde Falcon 9 v1.1 full thrust, en wist in die missie elf communicatiesatellieten in de ruimte te brengen. Ook wist SpaceX voor het eerst de boostertrap te laten landen. </p><p>Eind 2015 heeft NASA ook een eerste bemande vlucht van de Dragon 2 onder het Commercial Crew-contract geboekt. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2016,_vooruitgang_en_rampspoed"><span id="2016.2C_vooruitgang_en_rampspoed"></span>2016, vooruitgang en rampspoed</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: 2016, vooruitgang en rampspoed" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: 2016, vooruitgang en rampspoed"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de eerste helft 2016 leek alles voor SpaceX in een stroomversnelling te komen. Een raketexplosie tijdens de voorbereiding van vlucht Amos 6 zorgde er echter voor dat de lanceringen kwamen stil te liggen en men meer achterstand in het lanceerschema opliep terwijl de achterstand die een jaar eerder na de CRS-7 explosie ontstond nog lang niet was weggewerkt. </p><p>In januari 2016 kreeg SpaceX een subsidie van ruim $61 miljoen toegekend van het Pentagon om een vacuüm-versie van de in ontwikkeling zijnde Raptor-raketmotor te ontwikkelen en een prototype te bouwen. Dit maakt deel uit van een programma om de Amerikaanse ruimtevaart weer onafhankelijk van buitenlandse (Russische) technologie te maken. </p><p>In februari 2016 werd het vernieuwde lanceercomplex LC-39A (eerder gebruikt voor het <a href="/wiki/Apolloprogramma" title="Apolloprogramma">Apolloprogramma</a> en het <a href="/wiki/Spaceshuttleprogramma" title="Spaceshuttleprogramma">Spaceshuttleprogramma</a>) op het <a href="/wiki/Kennedy_Space_Center" title="Kennedy Space Center">Kennedy Space Center</a> operationeel. Hiervandaan moeten de Falcon Heavy- en de bemande Falcon 9-Dragon 2-vluchten in de toekomst gelanceerd worden. Doordat de aanpassingen nog doorgingen kwam dit lanceerplatform pas in februari 2017 volledig gereed. </p><p>In 2016 had SpaceX zich als doel gesteld de bouw van raketten te stroomlijnen en het aantal te bouwen Falcon 9-raketten op te schroeven, waarbij vanaf 2017 wordt ingezet op een jaarlijkse productie van zo'n dertig Falcon 9-raketten. Ook moesten de Dragon 2 en de Falcon Heavy operationeel worden. Als gevolg van de <a href="/wiki/Ongeluk_met_SpaceX-vlucht_Amos-6" title="Ongeluk met SpaceX-vlucht Amos-6">Amos-6-explosie</a> en vertragingen doordat te technologie ingewikkelder dan gedacht bleek te zijn, werden deze doelen naar eind 2017 verschoven. </p><p>In maart 2016 meldde Gwynne Shotwell dat er al iedere drie weken een Falcon 9 werd afgebouwd en dat die frequentie werd opgeschroefd naar iedere twee weken. In 2016 verwachtte ze ook dat er 18 lanceringen zouden plaatsvinden en dat een aantal daarvan vanaf het lanceercomplex <a href="/wiki/Lanceercomplex_39_van_Kennedy_Space_Center" class="mw-redirect" title="Lanceercomplex 39 van Kennedy Space Center">LC-39A</a> zouden zijn. Ook zou in 2017 als gevolg van herbruikbare boosters de prijs per lancering 30% kunnen zakken. Door het Amos-6 debacle kwam het aantal lanceringen echter niet verder dan acht. </p><p>Ook landden er Falcon 9-boosters met wisselend succes. Musk verwachtte in 2016 dat 70% van de boosters met succes zou landen en noemde 2016 het jaar van het experimenteren en leren. Op 15 juni stond de teller op zes lanceringen waarvan driemaal met succes geland en driemaal een mislukte landing in 2016. Eind 2016 had voor het eerst een booster hergebruikt moeten worden. Daarvoor bleek wel een aparte certificatie nodig. </p><p>Op 27 april 2016 maakte SpaceX op sociale media ook het plan bekend om vanaf 2018 een aantal Dragon 2's op Mars te laten landen. Deze Red Dragon-missies moet technieken voor latere al dan niet bemande Mars-missies bewijzen.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dit plan werd in 2017 geschrapt. </p><p>Op 1 september 2016 <a href="/wiki/Ongeluk_met_SpaceX-vlucht_Amos-6" title="Ongeluk met SpaceX-vlucht Amos-6">explodeerde een Falcon 9</a> in aanloop naar de gebruikelijke "static fire test" in voorbereiding op een lancering op Cape Canaverals <a href="/wiki/SLC-40" class="mw-redirect" title="SLC-40">SLC-40</a>. Het lanceerplatform liep grote schade op. Als gevolg van de explosie zijn veel lanceringen waaronder de eerste Falcon Heavy-vlucht en de eerste Crew Drago-testvluchten vertraagd. De oorzaak werd gevonden in een nieuw tank-protocol voor supercryogene helium, waarna SpaceX nog enige tijd nodig had om te experimenteren en zodoende te bewijzen een ander veilig tankprotocol te hebben. De "return to flight" stond gepland voor januari 2017. Gevolg van de explosie was dat SpaceX ook gedurende bijna een jaar door het wegvallen van SLC-40 maar 1 lanceerplatform aan de oostkust van Amerika (waar het merendeel van de lanceringen plaatsvindt) beschikbaar zou hebben (LC-39A) en daardoor minder frequent dan eerder gepland zou kunnen lanceren. </p><p>Op 26 september 2016 bracht Musk de eerste foto's van een Raptor-raketmotor-test naar buiten en de cijfers van welke mate van kracht en effectiviteit de Raptor zou moeten krijgen. Een dag later presenteerde hij zijn plannen voor een kolonie op Mars, inclusief het toenmalige conceptontwerp <a href="/wiki/Interplanetary_Transport_System" class="mw-redirect" title="Interplanetary Transport System">Interplanetary Transport System</a>, op het International Astronautical Congress in Mexico. In een vragenronde na afloop kondigde Musk ook aan dat er nog één nieuwe, definitieve Falcon 9-revisie genaamd Block-5 komt met kleine aanpassingen die langdurig in gebruik moet blijven en veelvuldig hergebruikt zal gaan worden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2017">2017</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: 2017" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: 2017"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Begin 2017 hoopte SpaceX dat jaar de eerste Falcon Heavy, de eerste Falcon 9 block-5 en eerste de Dragon 2 gelanceerd te hebben. Deze doelen werden door vertraging naar 2018 verschoven. Ook hoopt men in de zomer van 2017 het in 2016 zwaar beschadigde lanceerplatform SLC-40 weer in gebruik te hebben. Dit gebeurde enkele maanden later in december. </p><p>Op 14 januari 2017 maakte SpaceX met succes "return to flight", vanaf Vandenberg AFB, zo’n vier maanden na het Amos-6-ongeluk. </p><p>Op 29 januari 2017 werd de finale van de Hyperloop-pod-competitie die door een team van <a href="/wiki/Technische_Universiteit_Delft" title="Technische Universiteit Delft">TU Delft</a> werd gewonnen, gehouden. Musk maakte van de gelegenheid gebruik om naar buiten te brengen dat SpaceX begonnen was met de ontwikkeling van verbeterde tunnelboortechnieken en dat hij denkt dat het boren van tunnels in de toekomst vijf tot tien maal zo snel kan. De tunnelbooractiviteiten waren eind 2016 reeds ondergebracht in een nieuw bedrijf genaamd The Boring Company dat in het fabriekscomplex van SpaceX is gevestigd en als eerste klus een ondergrondse verbinding tussen het SpaceX-hoofdkwartier en het nabijgelegen vliegveld en snelweg aanlegt. </p><p>Op 19 februari 2017 werd voor het eerst een Falcon 9 vanaf LC-39A gelanceerd. De achtste succesvolle boosterlanding werd niet meer als "experimenteel" omschreven. Met LC-39A in werking kon worden aangevangen met de reparaties en upgrades van SLC-40. Pas daarna kan de eerste risicovolle testvlucht van de Falcon Heavy plaatsvinden op LC-39A. </p><p>Op 27 februari 2017 kondigde SpaceX aan in het vierde kwartaal van 2018 twee private ruimtevaarders in een baan achter de Maan langs en terug te brengen (<i>free-return trajectory</i>) met een Falcon Heavy en Dragon 2.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op 30 maart 2017 lanceerde en landde SpaceX voor het eerst een eerder gebruikte booster-trap, wat betekent dat de boostertrappen nu echt herbruikbaar zijn. Op 25 juni 2017 lanceerde SpaceX zijn negende raket van het kalenderjaar, meer dan ze in eerdere jaren lanceerden. Ook bleek men in staat te zijn om wanneer er niets tegen zat ongeveer eens in de twee weken een Falcon 9 vanaf LC-39A te lanceren. De Block 3- en Block 4-uitvoeringen bleken in de loop van 2017 maximaal twee landingen te kunnen verdragen. De opvolger (Block 5, va. 2018) is echter ontworpen om zonder veel onderhoud minimaal tien landingen aan te kunnen, met tussentijds onderhoud zou dat mogelijk vele malen meer worden. </p><p>Op de <a href="/w/index.php?title=ISS_R%26D_Conference&action=edit&redlink=1" class="new" title="ISS R&D Conference (de pagina bestaat niet)">ISS R&D Conference</a> kondigde Musk op 19 juli 2017 een verkleinde versie van de BFR aan. Deze nog steeds zeer krachtige raket moet het ook mogelijk maken om grote commerciële vrachten de ruimte in te lanceren. Met deze raket wil Musk de ontwikkelingskosten kunnen terugverdienen. Verder vertelde hij ook dat de Dragon 2 voorlopig geen <a href="/wiki/Landingsgestel" title="Landingsgestel">landingsgestel</a> zal hebben omdat dit onderdeel niet voldeed aan de kwalificatie-eisen. Crew Dragons zullen dus in zee landen. Hiermee lijken ook de onbemande Red Dragon-missies naar Mars van de baan omdat deze een landingsgestel vereisen.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op 29 september 2017 presenteerde Musk dit geüpdatet ontwerp dat voortaan BFR oftewel <a href="/wiki/Big_Falcon_Rocket" class="mw-redirect" title="Big Falcon Rocket">Big Falcon Rocket</a> heet. Deze raket moet te zijner tijd alle andere SpaceX-raketten en -ruimtevaartuigen vervangen. </p><p>Met de succesvolle landing van Dragon-missie CRS-12 heeft SpaceX op 17 september 2017 het originele Commercial Resupply Services phase 1-contract van 12 ISS bevoorradingsvluchten voltooid. Er zijn overigens in de loop der tijd nog acht extra CRS 1 missies bijgeboekt. Met vlucht CRS-13 op 15 december 2017 werd SLC-40 weer in gebruik genomen. </p><p>Met 18 succesvolle lanceringen heeft SpaceX beter gepresteerd dan andere landen of commerciële lanceerbedrijven. Rusland en China ondernamen beiden meer lanceringen, maar hadden door een aantal mislukte vluchten minder succes. Alle 14 ondernomen boosterlandingen 2017 waren succesvol. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2018">2018</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: 2018" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: 2018"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Begin 2018 stond in het teken van de eerste Falcon Heavy-vlucht. Deze zeer krachtige raket was 27 december 2017 voor het eerst op lanceerplatform LC-39A gezet voor een matingtest. Daarna volgden in januari een aantal tank-oefeningen en een static fire. De lancering vond plaats op 6 februari 2018, zo’n 5 jaar later dan Musk in 2011 voorspelde. Opvallend: de vracht bestond uit Musks eigen <a href="/wiki/Tesla_Roadster" title="Tesla Roadster">Tesla Roadster</a> met een pop in een ruimtepak die in een baan om de zon langs Mars en de Aarde werd gebracht. De landing van de center-core mislukte door een tekort aan ontstekingsvloeistoffen. </p><p>Ook begon 2018 met de mededeling dat Crew-Dragon-vluchten verder waren vertraagd. </p><p>De oudere Falcon 9 Block-3 raketten werden niet langer geland omdat deze na twee vluchten niet meer herbruikbaar zijn en alleen nog ruimte innemen. Ook Block-4-raketten werden later in 2018 op die manier uitgefaseerd. Daarmee werd ruimte gemaakt voor de nieuwe, krachtiger, op veelvuldig hergebruik ontworpen Falcon 9 Block-5 die op 11 mei 2018 met succes zijn debuutvlucht maakte. Een eerste landing op Vandenberg Air Force Base werd uitgevoerd. Een derde <a href="/wiki/Onbemand_vaartuig" title="Onbemand vaartuig">droneschip</a> was in aanbouw, maar de bouw werd halverwege 2018 stilgelegd omdat het aantal verwachte vluchten voor 2019 geen derde landingsschip vereist. Ook verwachtte Musk het landen van een nieuw type neuskegels (Fairing 2.0) op een schip met vangnet onder de knie te krijgen. Dat lukte ondanks uitgebreide training echter nog niet hoewel ze er dichtbij kwamen. Op Satellite Show 2018 sprak Shotwell de verwachting uit dat dit het eerste jaar zou zijn waarin SpaceX op z’n klanten moet wachten voor lanceringen en niet andersom. </p><p>Op 11 januari 2018 werd de Falcon 9-FT door NASA gecertificeerd voor de lanceringen van hun categorie-2 wetenschapsmissies (categorie 2 wordt omschreven <i>medium risk</i>)<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. 22 februari 2018 lanceerde SpaceX twee test-satellieten als secundaire vracht voor hun Starlink-breedbandinternet. Op 6 maart 2018 werd voor de 50e keer een Falcon 9 gelanceerd. Op 29 maart 2018 kreeg SpaceX toestemming van de FCC voor het gebruik van 4.425 Starlink-satellieten<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op 24 mei 2018 ontving SpaceX’ raketmotorontwerper Tom Mueller de <i>Space Pioneer Award</i> van de <i>National Space Society</i> op de <i>International Space Development Conference</i>. </p><p>8 juni 2018 werd de bouw van een SpaceX Operations Center op het Kennedy Space Center aangekondigd. Het zal onderhoud-en-opslag-hangars, een in een toren gevestigde lanceer-controlekamer en een rocket garden bevatten<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Op 21 juni 2018 werd samen met de boeking van de lancering van de militaire satelliet <a href="/wiki/AFSPC" class="mw-redirect" title="AFSPC">AFSPC</a>-52 bekend dat de Falcon Heavy inmiddels <a href="/wiki/National_Security_Space_Launch-programma" title="National Security Space Launch-programma">EELV</a>-gecertificeerd is. </p><p>In juli 2018 bouwden medewerkers van SpaceX en The Boring Company in een noodtempo een onderwatercapsule waarin <a href="/wiki/Tham_Luang_(Chiang_Rai)" title="Tham Luang (Chiang Rai)">de kinderen die in Thailand vast kwamen te zitten in een ondergelopen grot</a> naar buiten gebracht kunnen worden. Een zuurstoftoevoerpijp van een Merlin 1D-raketmotor vormde de basis van deze capsule<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Er werd echter een ander reddingsplan uitgevoerd, alleen al omdat er met het oog op verslechterende weersomstandigheden haast geboden was, en de capsule niet op tijd in Thailand kon zijn. </p><p>Op 17 september 2018 maakte Elon Musk bekend dat Yusaku Maezawa als ruimtetoerist een vlucht om de maan zal maken met de BFR. Maezawa heeft alle stoelen voor deze reis gekocht en wil de rest beschikbaar stellen aan 6 tot 8 artiesten en kunstenaars. Musk gaf ook nieuwe informatie over het BFR-ontwerp. Dit plan vervangt de Falcon Heavy/Dragon-missie voor twee die Maezawa in 2017 boekte. </p><p>In de loop van 2018 haalde SpaceX enkele boekingen voor de Falcon Heavy binnen waardoor deze ook commercieel gezien een succes lijkt te worden. </p><p>In november 2018 werd de Falcon 9 door NASA’s Launch Services Program gecertificeerd als categorie 3-lanceertuig<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Dat houdt in dat de raket zo betrouwbaar wordt geacht dat deze ook de Flagship-missies, de duurste categorie ruimtesondes mag lanceren. </p><p>Ook gaf Musk de BFR een nieuwe naam. Zowel het hele geheel als de losse tweede trap heten Starship. De boostertrap werd Super Heavy gedoopt. Een belangrijke aanpassing in het ontwerp is dat ze van roestvast staal in plaats van koolstofvezel worden gebouwd. </p><p>In 2018 lanceerde SpaceX 21 raketten. Opvallend: een boosterlanding mislukte na de lancering van Dragonvlucht CRS-16 door een defecte hydrauliek-pomp. </p><p>Het jaar eindigde met de bouw van de Starhopper die rond kerst vorm kreeg in Boca Chica. Dat is een driemotorige testraket voor het Starship-ontwikkelingsprogramma om te leren opstijgen en landen met de nieuwe Raptor-motoren. De Starhopper vloog uiteindelijk met maar een motor. Op 10 januari 2019 was de bouw van het exterieur van deze raket reeds voltooid. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2019">2019</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: 2019" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: 2019"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>2019 begon met een matingtest van de Crew Dragon op lanceerplatform LC-39A. </p><p>Verder werd bekend dat SpaceX tien procent van zijn 6000 man tellende personeelsbestand ontsloeg om vooruitstrevend en winstgevend te blijven. Eerder had Gwynne Shotwell al aangegeven dat 2019 een moeilijker jaar zou worden voor SpaceX en de medium-en-heavylift-markt als geheel omdat er wereldwijd in 2017 weinig zware communicatiesatellieten waren besteld. Verder zijn de Falcon 9 , Falcon Heavy en de Crew Dragon zo goed als uitontwikkeld en hoeven er door herbruikbaarheid minder boostertrappen en Dragons te worden gebouwd waardoor er minder personeel voor ontwikkeling en productie nodig is. SpaceX had in de jaren daarvoor veel personeel aangetrokken omdat men verwachtte dat de markt veel sneller zou groeien dan in werkelijkheid gebeurde. </p><p>Op 23 januari raakte de neuskegel van de Starhopper zwaar beschadigd. Deze was voor het afbouwen van de raket af gehaald en naast de onderzijde geplaatst. Een storm blies de neuskegel om. De neuskegel die een puur esthetische functie had werd niet meer vervangen. </p><p>Begin februari werd de eerste Raptor op ware grootte zoals die op aanvankelijk Starship en Super Heavy zal worden gebruikt voor het eerst getest. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Crew_Demo-1_Mission_(46535573034).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Crew_Demo-1_Mission_%2846535573034%29.jpg/260px-Crew_Demo-1_Mission_%2846535573034%29.jpg" decoding="async" width="260" height="390" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Crew_Demo-1_Mission_%2846535573034%29.jpg/390px-Crew_Demo-1_Mission_%2846535573034%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Crew_Demo-1_Mission_%2846535573034%29.jpg/520px-Crew_Demo-1_Mission_%2846535573034%29.jpg 2x" data-file-width="2902" data-file-height="4353" /></a><figcaption>De lancering van de onbemande eerste testvlucht van de Crew Dragon was een van de hoogtepunten van 2019 voor SpaceX</figcaption></figure> <p>Op 2 maart 2019 werd voor het eerst een Crew Dragon gelanceerd. De onbemande testvlucht genaamd <a href="/wiki/SpX-DM1" title="SpX-DM1">SpX-DM1</a> duurde enkele dagen waarbij autonoom bij het ISS werd aan-en-afgekoppeld. De vlucht werd zoveel mogelijk uitgevoerd als een bemande vlucht. </p><p>Op 4 april 2019 werd de Raptor van de Starhopper voor het eerst gestart. De Starhopper die met kabels aan het platform vast zat maakte een sprongetje van enkele centimeters. Na in totaal twee aangelijnde vluchten en twee vrije vluchten van respectievelijk 30 meter en 150 meter hoog was eind augustus 2019 het Starhopperprogramma voltooid. </p><p>In het voorjaar van 2019 werd aangevangen met de bouw van twee Starship-prototypes op ware grootte. Een in Boca Chica Texas (Starship MK-1) en een in Cocoa aan de Space Coast (Starship MK-2). </p><p>Op 12 april lanceerde SpaceX de eerste commerciële Falcon Heavy en wist men alle drie boosters te landen. De centercore ging een aantal dagen later alsnog verloren. Door de hoge golfslag op zee was het te gevaarlijk om de booster op het landingsschip vast te maken. Deze viel om, brak in tweeën en de bovenste helft verdween in zee. Een kleine week na dat debacle ging op 20 april tijdens een test de DM1 Crew Dragon die op Cape Canaveral werd voorbereid voor de <a href="/wiki/Launch_escape_test" title="Launch escape test">in-flight abort test</a> verloren door een explosie. Hierdoor werden alle geplande Crew Dragon-vluchten voor onbepaalde tijd uitgesteld. </p><p>Op 17 mei 2019 klaagde de SpaceX de USAF aan omdat ze het niet eens zijn met de beslissing dat de concurrenten <a href="/wiki/United_Launch_Alliance" title="United Launch Alliance">ULA</a>, <a href="/wiki/Northrop_Grumman_Innovation_Systems" title="Northrop Grumman Innovation Systems">Northrop Grumman</a> en <a href="/wiki/Blue_Origin" title="Blue Origin">Blue Origin</a> subsidies voor de ontwikkeling van hun nieuwe raketten kregen onder de <i>Launch Services Agreements</i> terwijl SpaceX het nakijken had. Volgen SpaceX was het een vooringenomen beslissing ten behoeve van “hofleverancier” ULA (de andere bedrijven ontwikkelen niet alleen hun eigen raket maar zijn ook leveranciers van motoren voor ULA’s toekomstige raket <a href="/wiki/Vulcan_(raket)" title="Vulcan (raket)">Vulcan</a>). Ook klopte een aantal aannames in de besluitvorming volgens SpaceX niet. SpaceX eiste openheid van zaken zodat een onafhankelijke derde partij de besluitvorming kan onderzoeken.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op 24 mei 2019 werd Starlink-1, een serie van 60 prototypes van Starlink-satellieten gelanceerd. Het enige verschil met de definitieve satellieten is dat deze nog niet met elkaar communiceren. Ze worden gebruikt om de besturing te testen en de communicatie met systemen op aarde te testen. </p><p>In augustus 2019 lanceerde SpaceX een smallsat rideshare-programma waarbij klanten satellieten van minder dan 150 kg voor 2,25 miljoen dollar (zeer lage prijs anno 2019) naar een zon-synchrone baan kunnen laten lanceren als secundaire vracht. Het is voor het eerst sinds het stopzetten van de Falcon 1 in 2010 dat SpaceX zich weer op deze markt richt.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daarmee gaat SpaceX de concurrentie aan met bedrijven als <a href="/wiki/Rocket_Lab" title="Rocket Lab">Rocket Lab</a>, <a href="/wiki/Firefly_Aerospace" title="Firefly Aerospace">Firefly Aerospace</a> en <a href="/wiki/Vector_Launch" title="Vector Launch">Vector Launch</a>. Ook rondde SpaceX in augustus het Starhopperprogramma af met een vlucht tot 150 meter hoog die door een landing werd gevolgd. SpaceX toonde hiermee aan de krachten van de nieuwe Raptor-raketmotor te beheersen. </p><p>Op 10 september 2019 zei Gwynne Shotwell op de <i>World Satellite Business Week</i> in <a href="/wiki/Parijs" title="Parijs">Parijs</a> dat SpaceX voor 2020 24 Starlink-lanceringen op de planning heeft staan.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Daarmee zou alleen al het aantal Starlink-vluchten al hoger zijn dan hun huidige lanceerjaarrecord. </p><p>Eind september werd in <a href="/wiki/Boca_Chica_(Texas)" title="Boca Chica (Texas)">Boca Chica</a> Starship Prototype MK1 afgebouwd. Dit werd gevierd met een presentatie over het ontwerp zoals dat toen was en genereerde veel media-aandacht. Al snel bleek dit prototype nog niet lanceerwaardig te zijn. Wel konden de tanks worden getest. Daarbij ontplofte deze echter en wist SpaceX waar de zwakke plekken in het ontwerp zaten. </p><p>In december 2019 werd droneschip <i>Just Read The Instructions</i> na een grote onderhoudsbeurt met upgrades naar Port Canaveral (Florida) verhuisd waardoor er twee droneschepen aan de oostkust zijn gestationeerd. Dit heeft te maken met het geplande aantal Starlink-lanceringen waardoor er in 2020 veel boosterlandingen op zee gepland staan. Gelijktijdig staan weinig lanceringen aan de Amerikaanse westkust gepland en lijkt een droneschip daar voorlopig niet nodig te zijn. </p><p>Er werden in 2019 elf Falcon 9’s en twee Falcon Heavy’s gelanceerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2020">2020</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: 2020" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: 2020"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gwynne Shotwell verwachtte 35 tot 38 lanceringen in 2020 uit te voeren. Het grootste deel daarvan zal het lanceren van Starlink-satellieten betreffen.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Eind 2019 was de satellietproductie opgelopen tot zeven stuks per dag. Ook worden de In-flight abort test en de eerste bemande vluchten van de Crew Dragon, en de ingebruikname van de Cargo Dragon verwacht. Waarschijnlijk zal de eerste generatie Dragon nog een vlucht maken en dan worden uitgefaseerd hoewel NASA onder het CRS-2-contract de mogelijkheid behoudt om een Dragon 1 te vragen als dat technisch beter uitkomt. In februari zei Gwyneth Shotwell dat SpaceX op termijn Starlink op de beurs wil brengen. Elon Musk ontkende dat enkele dagen later weer. </p><p>In februari 2020 nam SpaceX <a href="/w/index.php?title=William_H._Gerstenmaier&action=edit&redlink=1" class="new" title="William H. Gerstenmaier (de pagina bestaat niet)">Bill Gerstenmaier</a> in dienst. Gerstenmaier was tot de zomer van 2019 hoofd bemande ruimtevaart bij NASA en wordt gezien als een autoriteit op dat gebied. Hij werkt in het team van Hans Koenigsmann dat over de kwaliteit en veiligheid van missies gaat.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In 2008 was het Gerstenmaier die SpaceX contracteerde voor NASA’s COTS en CRS-programma waardoor SpaceX, na een aantal moeizame jaren, de ontwikkeling van de Dragon en Falcon 9 die het bedrijf groot maakten kon waarmaken. </p><p>Op 7 maart lanceerde SpaceX zijn laatste Dragon van de eerste generatie. Toen deze een maand later in de grote oceaan landde was het CRS-1-programma definitief afgerond. Waarmee een belangrijke taak voor SpaceX’ westkust-zeevloot wegvalt. Later in 2020 zal SpaceX aan missies onder het CRS2-contract beginnen die met de Cargo Dragon-2 worden uitgevoerd. Die landen voor de Oostkust van Florida. </p><p>Op 27 maart contracteerde NASA SpaceX om vanaf 2024 de <a href="/wiki/Lunar_Gateway" class="mw-redirect" title="Lunar Gateway">Lunar Gateway</a> (een ruimtestation dat in een baan om de maan moet komen als voorpost voor maanlandingen) te bevoorraden. SpaceX zal daarvoor de Dragon XL ontwikkelen. Deze wordt met de Falcon Heavy gelanceerd.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op 30 april 2020 werd SpaceX' Starship-maanlander samen met twee andere ontwerpen in de voorselectie voor de ontwikkeling van maanlanders voor NASA’s Artemisprogramma opgenomen. NASA zal 10 maanden later bepalen welke van de drie ontwerpen worden geselecteerd voor daadwerkelijke bouw. Dat kan er een zijn, maar ook alle drie. </p><p>Op 30 mei 2020 lanceerde SpaceX voor het eerst mensen op Crew Dragon-testvlucht <a href="/wiki/SpX-DM2" title="SpX-DM2">SpX-DM2</a>. Een paar dagen later kreeg SpaceX toestemming van NASA om op latere Commercial Crew vluchten, vanaf <a href="/wiki/USCV-3" class="mw-redirect" title="USCV-3">Crew 2</a> zowel gebruikte Crew Dragon als boostertrappen te mogen hergebruiken. Na de lancering zei Elon Musk tegen zijn medewerkers dat de ontwikkeling van Starship, nu de Crew Dragon in bedrijf is, de hoogste prioriteit krijgt en de ontwikkeling verder opgeschaald wordt.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op 2 augustus keerde de Crew Dragon die inmiddels Endeavour was gedoopt veilig terug op aarde middels een zeelanding in de Golf van Mexico. </p><p>Op 4 augustus wist SpaceX voor het eerst een Starship-prototype met volledig formaat brandstoftanks en een motor een <a href="/wiki/Hoppervlucht" title="Hoppervlucht">hoppervlucht</a> van 150 meter hoog te laten maken. In de maanden daarvoor waren er meerdere prototypes tijdens tests ontploft. </p><p>Op 7 augustus won SpaceX een contract voor fase 2 van het <a href="/wiki/National_Security_Space_Launch-programma" title="National Security Space Launch-programma">National Security Space Launch-programma</a> van de <a href="/wiki/US_Space_Force" class="mw-redirect" title="US Space Force">US Space Force</a>. SpaceX zal 40 procent van de NSSL-lanceringen uitvoeren. De resterende 60 procent is voor concurrent United Launch Alliance. Concurrenten Northrop Grumman en Blue Origin vielen af. </p><p>In oktober werd SpaceX door de Space Force gecontracteerd om vier prototypes voor een satellietnetwerk voor de detectie van ballistische raketten te ontwikkelen en te lanceren. Dit systeem wordt gebaseerd op het Starlink-netwerk.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op 16 november Lanceerde SpaceX zijn eerste reguliere bemande vlucht, <a href="/wiki/USCV-1" class="mw-redirect" title="USCV-1">Crew-1</a> naar het ISS. Op 24 oktober 2020 wist SpaceX voor de honderdste keer een lancering met succes te voltooien. De lijst bevatte op dat moment twee Falcon 1-missies, vijfennegentig Falcon 9-missies en drie Falcon Heavy-missies. Overigens waren er ook drie Falcon 1-missies en twee Falcon 9-missies mislukt. </p><p>Op 30 november 2020 nam Tom Mueller afscheid van SpaceX. Hij was vanaf de oprichting als hoofd-ingenieur voortstuwing bij het bedrijf en ontwierp de raketmotoren voor de Falcon-raketten. Vanaf 2014 was hij als adviseur betrokken bij andere ontwerpprocessen van SpaceX.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op 6 december nam SpaceX ook de Cargo Dragon, de vrachtvariant van de Dragon 2, in gebruik met de lancering van Commercial Resupply Services-missie CRS-21. Een nieuwe mijlpaal in de ontwikkeling van Starship werd op 9 december gehaald met de testvlucht van Starship SN8. De eerste driemotorige vlucht, die 12,5 kilometer hoog ging. Ofschoon de landing door te weinig druk in een brandstoftank mislukte werd het grootste deel van de testdoelen inclusief de <i>bellyflop manoeuvre</i> gehaald. </p><p>SpaceX lanceerde in 2020 een recordaantal van 26 Falcon 9’s. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2021">2021</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: 2021" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: 2021"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 2021 ging de opbouw van <a href="/wiki/Starlink" title="Starlink">Starlink</a> verder en ging de ontwikkeling van <a href="/wiki/Starship_(SpaceX)" title="Starship (SpaceX)">Starship</a> door. In juli was het satellietnetwerk van de eerste generatie voltooid. In september werd begonnen met het lanceren van Starlinksatellieten die ook onderling kunnen communiceren. </p><p>Op 24 januari lanceerde SpaceX een recordaantal van 133 satellieten op een vlucht genaamd <a href="/w/index.php?title=Transporter-1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transporter-1 (de pagina bestaat niet)">Transporter-1</a>. Daaronder waren ook tien prototypes van Starlinksatellieten voor polaire banen met <a href="/wiki/Laser_(licht)" title="Laser (licht)">lasercommunicatie</a>. Het was tevens de eerste toegespitste vlucht onder SpaceX’ eigen <a href="/w/index.php?title=Smallsat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Smallsat (de pagina bestaat niet)">smallsat</a>-programma.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op 2 februari slaagde ook Starship SN9 niet in een landing na een hoge atmosferische vlucht. Een van de motoren startte niet goed op. Die dag werd ook duidelijk dat <a href="/w/index.php?title=Hans_Koenigsmann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hans Koenigsmann (de pagina bestaat niet)">Hans Koenigsmann</a>, die in 2002 de vierde aangenomen werknemer van SpaceX was, zijn pensionering voorbereidt en zijn taken is gaan overdragen aan <a href="/w/index.php?title=Bill_Gerstemaier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bill Gerstemaier (de pagina bestaat niet)">Bill Gerstemaier</a>. Koenigsmann blijft wel parttime adviseur voor SpaceX.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Half februari schoot SpaceX een zeeschildpaddencentrum op <a href="/wiki/South_Padre_Island" title="South Padre Island">South Padre Island</a> nabij de Starshipbasis Boca Chica te hulp met een krachtige <a href="/wiki/Aggregaat_(generator)" title="Aggregaat (generator)">generator</a>. Door een sneeuwstorm was in grote delen van Texas de stroom uitgevallen en dreigden de opgevangen schildpadden het zonder elektriciteit niet te overleven.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op 3 maart landde SpaceX een Starship-prototype na een tien kilometer hoge vlucht. Doordat het landingsgestel faalde correct uit te klappen, landde Starship SN10 op zijn achterkant en liep het een klein brandstoflek op. Als gevolg van deze schade ontplofte het Starship een kleine tien minuten later. </p><p>Op 16 april won SpaceX de aanbesteding voor de bemande maanlander van NASA’s <a href="/wiki/Artemisprogramma" title="Artemisprogramma">Artemisprogramma</a>. Voor 2,89 miljard dollar zal SpaceX de maanlandervariant van Starship ontwikkelen waarmee NASA opnieuw naar de Maan gaat. Op 5 mei lukte het SpaceX bij de vijfde poging om een Starship-prototype (SN15) na de bellyflop-manoeuvre veilig te landen.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In september 2021 lanceerde SpaceX voor het eerst ruimtetoeristen tijdens vlucht <a href="/wiki/Inspiration4" title="Inspiration4">Inspiration4</a>. Op 8 oktober vertegenwoordigde het bedrijf een waarde van honderd miljard dollar. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2022">2022</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: 2022" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: 2022"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Begin februari 2022 verloor SpaceX 40 pas gelanceerde Starlinksatellieten aan de gevolgen van een <a href="/wiki/Magnetische_storm" title="Magnetische storm">magnetische storm</a>. </p><p>Op 14 februari 2022 werd het <a href="/wiki/Polarisprogramma" title="Polarisprogramma">Polarisprogramma</a> bekendgemaakt. dit zal bestaan uit drie door <a href="/wiki/Jared_Isaacman" title="Jared Isaacman">Jared Isaacman</a> betaalde bemande ruimtevluchten waarvan de laatste de eerste bemande vlucht met een Starship zal zijn. </p><p>Nadat <a href="/wiki/Russische_invasie_van_Oekra%C3%AFne_sinds_2022" title="Russische invasie van Oekraïne sinds 2022">Rusland Oekraïne in februari 2022 binnenviel</a> werden veel westerse lanceercontracten met Rusland opgezegd. Aangezien SpaceX als enige westerse lanceerbedrijf de flexibiliteit had om die mediumklasse-lanceringen over te nemen profiteerde het bedrijf daar flink van (voor de uit te faseren raketten Atlas V en Ariane 5 van de concurrentie waren geen nieuwe contracten meer af te sluiten terwijl de opvolgers Ariane 6 en Vulcan nog niet in gebruik waren). Ook kon door versnelde activering van SpaceX’ Starlinknetwerk in Oekraïne het internet daar niet door de Russen worden platgelegd. </p><p>Nadat Elon Musk <a href="/wiki/Twitter" class="mw-redirect" title="Twitter">Twitter</a> overnam droeg hij de dagelijkse leiding over het Starship-programma over aan <a href="/wiki/Operationeel_directeur" title="Operationeel directeur">COO</a> <a href="/wiki/Gwynne_Shotwell" title="Gwynne Shotwell">Gwynne Shotwell</a> en <a href="/wiki/Vicepresident" title="Vicepresident">Vicepresident</a> <a href="/w/index.php?title=Mark_Juncosa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mark Juncosa (de pagina bestaat niet)">Mark Juncosa</a>, zodat hij tijd kon vrijmaken om Twitter te herstructureren.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het tempo van lanceringen nam in 2022 sterk toe. Er werden zestig <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a>’s en een <a href="/wiki/Falcon_Heavy" title="Falcon Heavy">Falcon Heavy</a> gelanceerd. Het merendeel van die lanceringen was voor het <a href="/wiki/Starlink" title="Starlink">Starlinkprogramma</a>. Het <a href="/wiki/Starship_(SpaceX)" title="Starship (SpaceX)">Starship</a>-ontwikkelingsprogramma ging onverminderd door; er werd naar een eerste orbitale testvlucht toegewerkt, maar deze was in 2022 nog niet haalbaar. Ook werd begonnen met de bouw van Starship-faciliteiten op het <a href="/wiki/Kennedy_Space_Center" title="Kennedy Space Center">Kennedy Space Center</a>. Zonder testvluchten was het Starship-programma wel minder in het nieuws. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2023">2023</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: 2023" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: 2023"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voor 2023 werd de verwachting van honderd lanceringen uitgesproken en met een hoog lanceerritme aangevangen. Er zouden uiteindelijk 96 Falcon-raketten en twee Starship-testvluchten worden gelanceerd, waarvan drie bemand. </p><p>Op <a href="/wiki/Starbase" title="Starbase">Starbase</a> werd in de eerste maanden van 2023 naar de eerste testvlucht van <a href="/w/index.php?title=Starship-Super_Heavy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Starship-Super Heavy (de pagina bestaat niet)">Starship-Super Heavy</a> toegewerkt. Die werd op 20 april gelanceerd. De stuwkracht van deze krachtigste raket ooit gebouwd bracht schade dan verwacht toe aan het lanceercomplex. Meerdere motoren vielen uit en enkele minuten in de vlucht verloor men de controle over de raket en besloot men hem op te blazen. Toch werd de test als een succes gezien omdat er veel lessen uit te leren zijn. </p><p>Een tweede lancering van Starship-Super Heavy was op 18 november 2023. De booster bracht het schip probleemloos tot het punt van ontkoppeling, maar ontplofte op de terugweg. Het schip haalde bijna de beoogde eindsnelheid maar ontplofte ook. De test kan ondanks de ontploffingen als een groot succes in het iteratieve ontwikkelingsproces worden beschouwd daar deze veel verder dan de vorige test kwam en alle problemen van de eerste vlucht zich niet voordeden. </p><p>In maart 2023 werd duidelijk dat SpaceX geen verlenging van het huurcontract voor Cape Canaveral SFS-landingszones LZ1 en LZ2 kreeg. Een maand later werd wel lanceercomplex SLC-6 van Vandenberg SFB aan SpaceX verhuurd. Op Cape Canaveral complex SLC-40 verrees een toegangstoren zodat ook daar in de toekomst al dan niet bemande <a href="/wiki/Dragon_2" title="Dragon 2">Dragon 2</a>-ruimtevaartuigen kunnen worden gelanceerd. </p><p>In mei 2023 werd <a href="/w/index.php?title=Kathy_Lueders&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kathy Lueders (de pagina bestaat niet)">Kathy Lueders</a>, tot kort daarvoor hoofd bemande ruimtevaart van NASA, aangetrokken met als taak de dagelijkse leiding over Starbase met als doel Starship geschikt voor bemande ruimtevaart te maken. In 2023 en 2024 vervangt SpaceX het Russische <a href="/wiki/Roskosmos" title="Roskosmos">Roskosmos</a> bij de lanceringen van de <a href="/wiki/Euclid_(ruimtetelescoop)" title="Euclid (ruimtetelescoop)">Euclid-ruimtetelescoop</a> en de <a href="/w/index.php?title=Hera-sonde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hera-sonde (de pagina bestaat niet)">Hera-sonde</a>. Deze twee missies zouden met <a href="/wiki/Sojoez-raket" class="mw-redirect" title="Sojoez-raket">Sojoez-raketten</a> worden gelanceerd vanaf <a href="/wiki/Centre_Spatial_Guyanais" title="Centre Spatial Guyanais">Centre Spatial Guyanais</a> in <a href="/wiki/Frans-Guyana" title="Frans-Guyana">Frans-Guyana</a>, maar vanwege de <a href="/wiki/Russische_invasie_van_Oekra%C3%AFne_sinds_2022" title="Russische invasie van Oekraïne sinds 2022">Russische invasie van Oekraïne sinds 2022</a> met als gevolg dat <a href="/wiki/Roskosmos" title="Roskosmos">Roskosmos</a> zich terugtrok uit Frans-Guyana worden deze raketten niet meer gelanceerd vanaf Centre Spatial Guyanais.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In november 2023 nam SpaceX het bedrijf <a href="/w/index.php?title=Pioneer_Aerospace&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pioneer Aerospace (de pagina bestaat niet)">Pioneer Aerospace</a> over dat is gespecialiseerd in het vervaardigen van <a href="/wiki/Parachute" title="Parachute">parachutes</a> voor ruimtevaartuigen. Pioneer leverde deze reeds stabilisatieparachutes voor SpaceX’ Dragon-capsules. SpaceX verzekerde zich met deze overname van het voortbestaan van deze essentiële leverancier nadat het moederbedrijf van Pioneer failliet ging. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2024">2024</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: 2024" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: 2024"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voor 2024 werd een toename van lanceringen met nog eens vijf procent voorspeld. Het bedrijf verhuisde op 14 februari het inschrijvingsadres van <a href="/wiki/Delaware" title="Delaware">Delaware</a> naar <a href="/wiki/Texas_(staat)" title="Texas (staat)">Texas</a>, waar een groot deel van de bedrijvigheid op meerdere locaties is gevestigd en waar <a href="/wiki/Elon_Musk" title="Elon Musk">Elon Musk</a> woont. Musk had eerder die maand van een rechter in Delaware zijn <a href="/wiki/Bonus" title="Bonus">bonus</a> van <a href="/wiki/Tesla,_Inc." title="Tesla, Inc.">Tesla, Inc.</a> in de vorm van aandelen ter waarde van 56 miljard dollar moeten inleveren na een geschil met een aandeelhouder van dat bedrijf omdat die bonus buitensporig zou zijn. </p><p>Op 16 juli 2024 kondigde hij ook aan het hoofdkwartier van <a href="/wiki/Hawthorne_(Californi%C3%AB)" title="Hawthorne (Californië)">Hawthorne</a> naar <a href="/wiki/Starbase" title="Starbase">Starbase</a> te verplaatsen. Als reden gaf Musk een nieuwe Californische wet die het scholen verbiedt om ouders in te lichten over <a href="/wiki/Genderdysforie" title="Genderdysforie">genderdysforie</a> van hun kind. </p><p>Orbitale testvluchten van Starship kwamen steeds een stap verder. Tijdens vlucht 4 lukte het beide rakettrappen in zee te laten landen. </p><p>Opvallend in 2024 was een aantal problemen met Falcon-raketten binnen slechts enkele maanden. Op 12 juli mislukte voor het eerst sinds 2016 na 325 succesvolle missies op rij een <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a>-missie waarop de Falcon-raketten hangende een onderzoek een paar weken aan de grond werden gehouden. Toen op 28 augustus een Falcon-booster na de landing omviel moest de Falcon 9 wederom enige tijd aan de grond gehouden worden. Een probleem tijdens de terugkeerstoot van een tweede trap van een Falcon 9 legde de raket op 29 september opnieuw aan de grond. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Draagraketten_en_ruimteschepen">Draagraketten en ruimteschepen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Draagraketten en ruimteschepen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Draagraketten en ruimteschepen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="In_gebruik">In gebruik</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: In gebruik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: In gebruik"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Falcon_9">Falcon 9</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Falcon 9" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Falcon 9"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De Falcon 9 is het werkpaard van SpaceX voor medium vrachten. De eerste lancering was in 2010. De Eerste uitvoering was nog sterk gebaseerd op de techniek van de Falcon 1. Naderhand heeft SpaceX de raket een aantal upgrades gegeven, waardoor deze twee maal zo krachtig werd en ze de eerste trap konden leren landen. De laatste Upgrade, de Falcon 9 Block-5 die in mei 2018 actief werd, heeft een veelvuldig herbruikbare eerste trap en is geschikt voor bemande ruimtevluchten. Sinds de ingebruikname van de Block-5 wordt de Falcon 9 nauwelijks meer doorontwikkeld. Op 1 januari 2020 waren er 77 Falcon 9-missies gelanceerd, waarvan één vlucht mislukte. Ook verloor SpaceX een Falcon 9 op de grond tijdens een test. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Falcon_Heavy">Falcon Heavy</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Falcon Heavy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Falcon Heavy"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Falcon_Heavy" title="Falcon Heavy">Falcon Heavy</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Falcon_rocket_family5.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Falcon_rocket_family5.svg/260px-Falcon_rocket_family5.svg.png" decoding="async" width="260" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Falcon_rocket_family5.svg/390px-Falcon_rocket_family5.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Falcon_rocket_family5.svg/520px-Falcon_rocket_family5.svg.png 2x" data-file-width="815" data-file-height="425" /></a><figcaption>SpaceX' Falcon-raketfamilie (v.l.n.r.):<br /> Falcon 1 met fairing<br /> Falcon 9 v1.0 met <a href="/wiki/SpaceX_Dragon" title="SpaceX Dragon">Dragon-ruimteschip</a><br /> Falcon 9 v1.1 R met Dragon spacecraft<br /> Falcon 9 v1.1 R met fairing<br /> Falcon 9 v1.1 met fairing<br /> Falcon 9FT met Dragon <br /> Falcon 9FT met fairing <br /> Falcon 9FT (expendable) met fairing <br /> Falcon 9 Block5 met Dragon <br /> Falcon 9 Block5 met fairing <br />Falcon Heavy (Block 3-4) met fairing</figcaption></figure> <p>Sinds de aankondiging in 2011 tot begin 2018 werkte SpaceX aan de realisatie van de heavyliftraket <a href="/wiki/Falcon_Heavy" title="Falcon Heavy">Falcon Heavy</a>, de krachtigste raket sinds de Saturnus V, die net als de Falcon 9 op de Merlin-1D-raketmotor gebaseerd is. Goed bekeken is de Falcon Heavy een Falcon 9 met drie boostertrappen.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De lanceringen van de Falcon Heavy zullen plaatshebben vanaf <a href="/wiki/Lanceercomplex_39_van_Kennedy_Space_Center" class="mw-redirect" title="Lanceercomplex 39 van Kennedy Space Center">lanceerplatform 39A</a> op het <a href="/wiki/Kennedy_Space_Center" title="Kennedy Space Center">Kennedy Space Center</a>, waar eerder spaceshuttles en Saturnusraketten werden gelanceerd.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De eerste proefvlucht vond plaats op 6 februari 2018 en de eerste commerciële vlucht op 12 april 2019. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dragon_2">Dragon 2</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Dragon 2" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Dragon 2"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Dragon_2" title="Dragon 2">Dragon 2</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>In 2020 nam SpaceX zowel bemande als onbemande opvolger van de Dragon, genaamd <a href="/wiki/Dragon_2" title="Dragon 2">Dragon 2</a> in gebruik. De bemande uitvoering kan per vlucht maximaal vier personen van en naar het <a href="/wiki/ISS_(ruimtestation)" title="ISS (ruimtestation)">ISS</a> kan vervoeren. Net als de <a href="/wiki/SpaceX_Dragon_(eerste_generatie)" title="SpaceX Dragon (eerste generatie)">Dragon 1</a> landt de Dragon 2 aan <a href="/wiki/Parachute" title="Parachute">parachutes</a> in zee. De Crew Dragon zou aanvankelijk met behulp van vier paar (dus acht in totaal) kleine maar krachtige <a href="/w/index.php?title=Super_Draco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Super Draco (de pagina bestaat niet)">Super Draco</a>-raketmotoren op land landen maar dat plan werd in de loop van 2017 losgelaten. In 2015 wonnen SpaceX en Boeing het <a href="/wiki/Commercial_Crew" title="Commercial Crew">Commercial Crew</a>-contract van <a href="/wiki/NASA" class="mw-redirect" title="NASA">NASA</a>. En werden door NASA reeds twee vluchten geboekt. </p><p>De Crew Dragon heeft in het ontwikkelingsproces meerdere namen gehad. De eerste werknaam was Dragon Rider. Bij de perspresentatie in 2014 werd de naam Dragon v2 in gebruik genomen. "v2" deed echter te veel denken aan de <a href="/wiki/V2_(raket)" title="V2 (raket)">V2-ballistische raket</a> uit de Tweede Wereldoorlog. Uiteindelijk gebruikt SpaceX de namen <a href="/wiki/Dragon_2" title="Dragon 2">Dragon 2</a> en Crew Dragon door elkaar waarbij "Crew Dragon" specifiek voor de bemande variant wordt gebruikt. </p><p>In maart 2019 werd een succesvolle onbemande testvlucht van een Crew Dragon naar het ISS uitgevoerd. Op 30 mei 2020 werd een bemande testvlucht gelanceerd. De eerste reguliere bemande vlucht werd in 15 november 2020 gelanceerd. De <a href="/w/index.php?title=Cargo_Dragon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cargo Dragon (de pagina bestaat niet)">Cargo Dragon</a>, een vrachtuitvoering van de Dragon 2 debuteerde met vlucht <a href="/w/index.php?title=CRS-21&action=edit&redlink=1" class="new" title="CRS-21 (de pagina bestaat niet)">CRS-21</a> op 6 december 2020 en wordt gebruikt om het ISS onder het NASA's <a href="/w/index.php?title=CRS-2&action=edit&redlink=1" class="new" title="CRS-2 (de pagina bestaat niet)">CRS-2</a>-contract te bevoorraden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Buiten_gebruik_gesteld">Buiten gebruik gesteld</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Buiten gebruik gesteld" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Buiten gebruik gesteld"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Falcon_1">Falcon 1</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Falcon 1" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Falcon 1"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Falcon_1" title="Falcon 1">Falcon 1</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De Falcon 1 was de eerste draagraket van SpaceX. Deze tweetraps was in staat om lichte vrachten tot 670 kg in een lage baan om de Aarde af te zetten. De eerste drie vluchten in 2006 en 2007 mislukten. De vierde en vijfde vlucht waren succesvol. Daarna werd de Falcon 1 buiten gebruik gesteld ten behoeve van de Falcon 9. De techniek van de Falcon 1 vormde de basis voor die veel grotere raket. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dragon">Dragon</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Dragon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Dragon"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/SpaceX_Dragon_(eerste_generatie)" title="SpaceX Dragon (eerste generatie)">SpaceX Dragon (eerste generatie)</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Het onbemande Dragon-ruimtevaartuig werd voor <a href="/wiki/Commercial_Resupply_Services" title="Commercial Resupply Services">Commercial Resupply Services</a>-missies onder NASA’s CRS1-contract naar het Internationaal ruimtestation ingezet. Het werd ontwikkeld onder het Commercial Orbital Transportation Services-programma van NASA. De Dragon vloog in 2010 voor het eerst, en koppelde in 2012 voor het eerst aan bij het ISS. In april 2020 werd de Dragon na 19 succesvolle missies en een mislukte vlucht buiten gebruik gesteld. De Dragon was het enige type bevoorradingsschip dat in die periode vracht van het ISS terug naar aarde kon transporteren. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="In_ontwikkeling">In ontwikkeling</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: In ontwikkeling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: In ontwikkeling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>SpaceX heeft een aantal raketten, ruimtevaartuigen en gerelateerde projecten in ontwikkeling. SpaceX wijkt af in zijn benadering van voortgang doordat Elon Musk graag proefondervindelijk wil leren. Van bedachte concepten en onderdelen worden dus al snel prototypes gemaakt die in de praktijk getest worden. Dit proefondervindelijk ontwikkelen brengt volgens Musk mogelijke problemen veel sneller aan het oppervlak en bespaart tijd. In de vroege dagen van de ruimtevaart werkte men ook op deze manier. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Herbruikbaarheid_van_raketten">Herbruikbaarheid van raketten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Herbruikbaarheid van raketten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Herbruikbaarheid van raketten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>SpaceX werkte ook met succes aan het op land of op een schip laten landen van de boostertrappen van de Falcon 9 (en Falcon Heavy-raketten). Na experimenten op de eerste twee Falcon 9's om een parachutelanding in zee te bewerkstelligen werd het plan om rechtstandig te landen opgevat. Om het landen van boostertrappen succesvol te kunnen uitvoeren werd eerst de Grasshopper-testraket gebouwd. Deze is zes keer opgestegen en weer geland. Een grotere testraket volgde de Grasshopper op en werd enkele malen getest. </p><p>Vervolgens werd vanaf 2013 bij verschillende missies, stap voor stap het gecontroleerd terug naar de aarde sturen van de eerste trappen geoefend tot men in staat was een zachte rechtstandige landing in zee uit te voeren. Vanaf 2015 werd voor het eerst daadwerkelijk geprobeerd te landen. Voor dit doeleinde werd wegens de beperkte kracht van de Falcon 9 1.1 in eerste instantie op een platform in de oceaan geprobeerd te landen. Dat is een aantal keer mislukt. De ge-upgrade Falcon 9 v1.1FT is echter bij missies naar lage baan om de Aarde in staat naar de van de <a href="/wiki/U.S._Air_Force" class="mw-redirect" title="U.S. Air Force">U.S. Air Force</a> <a href="/wiki/Leasing" class="mw-redirect" title="Leasing">geleasede</a> <a href="/wiki/Cape_Canaveral_Space_Force_Station_Landing_Zones_1_en_2" title="Cape Canaveral Space Force Station Landing Zones 1 en 2">Landing Zone 1</a> (voorheen <a href="/w/index.php?title=Launch_Complex_13&action=edit&redlink=1" class="new" title="Launch Complex 13 (de pagina bestaat niet)">Launch Complex 13</a>) op Cape Canaveral terug te vliegen en daar te landen. Er zijn enkele mislukte pogingen tot landing gedaan en SpaceX leek bij iedere poging een stap dichter bij een succesvolle landing te komen.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op 21 december 2015 slaagde SpaceX er voor het eerst in een Falcon 9-booster te laten landen. Dit gebeurde op <a href="/wiki/Cape_Canaveral_Air_Force_Station_Landing_Zone-1" class="mw-redirect" title="Cape Canaveral Air Force Station Landing Zone-1">Landing Zone 1</a>. Dat deze ontwikkeling toen nog niet af was bleek enkele weken later toen op 17 januari 2016 een landende Falcon 9 door een van de poten (die door onbekende redenen niet goed vastgeklikt was) van het landingsgestel zakte, omviel en explodeerde. Twee dagen later meldde Elon Musk op <a href="/wiki/Twitter" class="mw-redirect" title="Twitter">Twitter</a> dat hij verwachtte dat 70 procent van de landingen in 2016 zal slagen. En in 2018 verwachtte hij een slaagpercentage van 90 procent. Al in 2017 was dit 100 procent. </p><p>Op 8 april 2016 lukte het ook een Falcon 9-booster succesvol op een zeeplatform te laten landen en op 6 mei 2016 herhaalde SpaceX dit ondanks vooraf getemperde verwachtingen met een moeilijk landbare <a href="/wiki/Geostationaire_baan" title="Geostationaire baan">geostationaire</a> missie. Vanaf vlucht <a href="/w/index.php?title=CRS-10&action=edit&redlink=1" class="new" title="CRS-10 (de pagina bestaat niet)">CRS-10</a> in februari 2017 gelden boosterlandingen niet meer als experimenteel maar als routine. SpaceX lanceerde 30 maart 2017 voor missie SES-10 voor het eerst een reeds gebruikte booster. </p><p>Het doel van herbruikbaarheid is de kosten van een lancering te beperken tot brandstof en onderhoud. Wat de prijs van een lancering van nu<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Tijdsaanduiding" title="Wikipedia:Tijdsaanduiding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 28 maart 2019 een preciezere tijdsaanduiding gewenst.">[(sinds) wanneer?]</span></a></sup> ongeveer 60 miljoen dollar naar enkele miljoenen zou terugbrengen. Sinds de achtste landing (missie <a href="/w/index.php?title=CRS-10&action=edit&redlink=1" class="new" title="CRS-10 (de pagina bestaat niet)">CRS-10</a>) wordt niet meer van een "experimentele landing" gesproken, wat erop duidt dat SpaceX boosterlandingen als routine ziet. De boostertrappen van Block 3- en 4-uitvoeringen van de Falcon 9 waren geschikt voor maximaal twee vluchten. De boostertrap van de Block 5 uitvoering die sinds halverwege 2018 in gebruik is zo robuust ontworpen dat deze zeer veelvuldig hergebruikt kan worden. </p><p>Om de kosten nog verder omlaag te brengen houdt het idee van herbruikbaarheid dus ook niet op bij het laten landen van booster-trappen. Ook de "payload fairing", de neuskegel die de vracht beschermt tegen winddruk wil SpaceX herbruikbaar maken. Ook heeft SpaceX op vlucht CRS-11 in 2017 voor het eerst een opgeknapte, reeds gebruikte Dragon gelanceerd. Er was in een eerder stadium ook een plan voor een herbruikbare "upper stage", de uitvoering daarvan leek van de baan tot Musk aankondigde bij de Falcon Heavy-demonstratievlucht een poging tot het bergen van de upperstage te willen doen. Maar dit plan werd meerdere malen geschrapt en weer uit de kast gehaald. Anno 2019 wordt niet meer aan een herbruikbare upperstage van de Falcon-raketten gewerkt. De ontwikkeling van het volledig herbruikbare Starship heeft nu de hoogste prioriteit gekregen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dragon_XL">Dragon XL</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Dragon XL" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Dragon XL"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Dragon XL wordt ontwikkeld om vanaf 2024 de <a href="/wiki/Lunar_Gateway" class="mw-redirect" title="Lunar Gateway">Lunar Gateway</a> te bevoorraden. De Dragon XL kan meer dan vijf <a href="/wiki/Ton_(massa)" title="Ton (massa)">ton</a> aan vracht vervoeren en bevat net als eerdere typen Dragon een <a href="/wiki/Drukcabine" title="Drukcabine">drukcabine</a> en een open achterbak. Afgaand op een illustratie van NASA zal deze niet in staat zijn terug op Aarde te landen, want hij mist de daarvoor gebruikelijke conische vorm. Het NASA-contract voor de ontwikkeling van dit voertuig werd in april 2020 ondertekend. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Starship">Starship</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Starship" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Starship"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Starship_(SpaceX)" title="Starship (SpaceX)">Starship (SpaceX)</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>SpaceX ontwikkelt een systeem om zo'n honderd passagiers naar Mars te kunnen vervoeren. Dit bestaat uit een boosterraket, een bemand ruimteschip en een tank-ruimteschip en stond eerder bekend onder de werktitel "<i>Mars Colonial Transporter</i>". De enorme draagraket voor dit doeleinde stond bekend onder de werknaam <i>BFR</i>. Elon Musk gaf in een interview in 2015 te kennen dat BFR voor "Big Fucking Rocket" staat en dat er in de toekomst nog een officiële naam voor deze zeer grote raket zou komen. Hij presenteerde zijn voorlopige conceptontwerpen op 27 september 2016.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tien dagen eerder werd de naam <i>Interplanetary Transport System</i> door Musk op Twitter bevestigd. </p><p>In juli 2017 kondigde Musk aan met een kleiner ontwerp van het <i>ITS</i> te komen. De afkorting <i>BFR</i> werd in 2017 en 2018 weer gebruikt maar <i>BFR</i> stond toen voor <i>Big Falcon Rocket</i>. Inmiddels is de officiële naam <i>Starship</i> geworden. Het volledig herbruikbare Starship, waarvan de boostertrap <i>Super Heavy</i> heet, wordt ook geschikt voor commerciële lanceringen en moet op den duur de andere raketten en ruimtevaartuigen van SpaceX vervangen. Mogelijk zal het Starship ook voor intercontinentale passagiersvluchten worden ingezet. Een eerste prototype werd in 2019 gebouwd (en bij een test vernietigd). Anno 2020 bouwt SpaceX in Boca Chica in hoog tempo prototypes die regelmatig sneuvelen tijdens tests. Met deze <a href="/wiki/Trial-and-error" title="Trial-and-error">trial-and-error</a>-methode hoopt het bedrijf snel tot een volwassen ruimteschip zonder kinderziektes te komen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Raptor">Raptor</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Raptor" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Raptor"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Raptor_(raketmotor)" title="Raptor (raketmotor)">Raptor (raketmotor)</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>SpaceX werkt voor Starship aan de Raptor-raketmotor. Deze zal anders dan eerdere raketmotoren op vloeibaar <a href="/wiki/Methaan" title="Methaan">methaan</a> en <a href="/wiki/Dizuurstof" title="Dizuurstof">vloeibare zuurstof</a> werken. De techniek achter de Raptor is de zeer effectieve maar technisch ingewikkelde <i>Full-flow Staged Combustion cycle</i> (FFSC) die nog maar twee keer eerder werd gedemonstreerd (Energomash <a href="/w/index.php?title=RD-270&action=edit&redlink=1" class="new" title="RD-270 (de pagina bestaat niet)">RD-270</a> in 1969 en <a href="/wiki/Aerojet_Rocketdyne" title="Aerojet Rocketdyne">Aerojet Rocketdynes</a> <i>Integrated Powerhead</i> in 2006) en nog nooit in een raket is toegepast. </p><p>De <a href="/wiki/Stuwkracht-gewichtsverhouding" title="Stuwkracht-gewichtsverhouding">stuwkracht-gewichtsverhouding</a> van de Raptor moet effectiefste ooit zijn waarmee de Raptor het record van de <a href="/wiki/Merlin_1" title="Merlin 1">Merlin 1</a>D zal overtreffen. Deze raketmotoren zijn bedoeld voor de BFR, de nieuwe generatie draagraketten-en-ruimteschepen die de Falcon-raketten en Dragon-ruimteschepen overbodig moeten maken. </p><p>Op 13 januari 2016 kreeg SpaceX een subsidie van 61.392.710 Amerikaanse dollar van het <a href="/wiki/Pentagon_(Verenigde_Staten)" title="Pentagon (Verenigde Staten)">Pentagon</a> toegewezen om een <a href="/wiki/Prototype" title="Prototype">prototype</a> van de <a href="/wiki/Vacu%C3%BCm" title="Vacuüm">vacuüm</a>-versie van de Raptor te ontwikkelen en bouwen. Dit om Amerika voor de toekomst onafhankelijk van buitenlandse leveranciers te maken voor rakettechnologie.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het eerste complete maar verkleind uitgevoerde prototype van een Raptor is inmiddels gebouwd heeft sinds september 2016 in totaal 1200 seconden aan hotfire-tests op de McGregor-testfacility in Texas ondergaan. De eerder genoemde subsidie van het <a href="/wiki/Department_of_Defense" class="mw-redirect" title="Department of Defense">Department of Defense</a> werd in oktober 2017 uitgebreid met nog een 40,7 miljoen dollar om een Raptor op ware grootte te bouwen. Het beoogde formaat en de bijbehorende kracht van de Raptor is in een aantal maal verkleind omdat het nog veranderende ontwerp van de BFR dat vereiste. In februari 2019 werd de eerste Raptor op volledig formaat getest. Naar verwachting zal de Raptor eind maart de eerste hoppervlucht van de Starhopper voortstuwen. </p><p>De Raptor zou als upperstage-motor als voordeel hebben dat methaan langere tijd stabiel te gebruiken is in de ruimte, omdat het niet bevriest zoals nu<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Tijdsaanduiding" title="Wikipedia:Tijdsaanduiding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 28 maart 2019 een preciezere tijdsaanduiding gewenst.">[(sinds) wanneer?]</span></a></sup> nog gebruikte RP-1-raket<a href="/wiki/Kerosine" title="Kerosine">kerosine</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="SpaceX_South_Texas_Launch_Site">SpaceX South Texas Launch Site</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: SpaceX South Texas Launch Site" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: SpaceX South Texas Launch Site"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/SpaceX_South_Texas_Launch_Site" class="mw-redirect" title="SpaceX South Texas Launch Site">SpaceX South Texas Launch Site</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>SpaceX bouwt in <a href="/wiki/Boca_Chica_(Texas)" title="Boca Chica (Texas)">Boca Chica</a> bij <a href="/wiki/Brownsville_(Texas)" title="Brownsville (Texas)">Brownsville</a> in Texas een eigen lanceerinrichting. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat alle typen SpaceX-raketten hier gelanceerd zouden worden.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> maar de lanceerbasis wordt nu voor <a href="/wiki/Starship_(SpaceX)" title="Starship (SpaceX)">Starship</a> ingericht. Doordat de aangevoerde funderingsgrond bij Boca Chica langzamer stabiliseerde dan eerder werd verwacht was de oorspronkelijk geplande oplevering in 2017 niet mogelijk. SpaceX huurt ook lanceerplaatsen op <a href="/wiki/Cape_Canaveral_Space_Force_Station" title="Cape Canaveral Space Force Station">Cape Canaveral</a> (platform 40 voor de Falcon 9<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en platform 39a voor de <a href="/wiki/Falcon_Heavy" title="Falcon Heavy">Falcon Heavy</a> en bemande <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a>/<a href="/wiki/Dragon_2" title="Dragon 2">Dragon 2</a>-missies) en <a href="/wiki/Vandenberg_Air_Force_Base" class="mw-redirect" title="Vandenberg Air Force Base">Vandenberg Air Force Base</a>.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bij de toekomstige lanceerbasis is al een van NASA gekochte tracking-antenneschotel geplaatst. Door het hoge tempo waarmee SpaceX Falcon-raketten kan lanceren vanuit <a href="/wiki/Florida_(staat)" title="Florida (staat)">Florida</a> is de urgentie voor een Falcon-basis in Texas verdwenen. SpaceX bouwt er daarom nu een lanceerbasis voor Starships In 2018 kwam de bouw van het Lanceercomplex op gang. Ook worden sinds december 2018 de prototypes voor Starship in Boca Chica gebouwd en getest en zal de Starship-werf in Boca Chica ook een van de (minimaal) drie locaties voor de bouw van uiteindelijke Starships zijn. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Starlink-satelliet-internet">Starlink-satelliet-internet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=28" title="Bewerk dit kopje: Starlink-satelliet-internet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=28" title="De broncode bewerken van de sectie: Starlink-satelliet-internet"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Starlink" title="Starlink">Starlink</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>SpaceX ontwikkelt satellieten waarmee overal op Aarde toegang tot het <a href="/wiki/Internet" title="Internet">internet</a> moet zijn. <a href="/wiki/Google" class="mw-redirect" title="Google">Google</a> heeft dit project voor één miljard dollar gefinancierd. Er worden tot 12.000 van deze satellieten (met het formaat van een kleine koelkast) gelanceerd.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hiermee begeeft SpaceX zich voor het eerst op het gebied van satellietbouw. </p><p>In november 2016 heeft SpaceX een aanvraag voor het testen van internetsatellieten ingediend bij de <i><a href="/wiki/Federal_Communications_Commission" title="Federal Communications Commission">Federal Communications Commission</a></i>.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In 2017 werd hiervoor de merknaam Starlink vastgelegd.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 22 februari 2018 werden de eerste twee test-satellieten gelanceerd.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een grotere serie testsatellieten werd in mei 2019 gelanceerd. </p><p>Op 29 maart 2018 verkreeg SpaceX de FCC-vergunning voor de te gebruiken golflengten. De helft van de satellieten zou in 2024 werkzaam moeten zijn. Gebruikers zouden overal op Aarde over internet kunnen beschikken met een antenne zo groot als een pizzadoos. </p><p>Starlink kreeg extra (en positieve) publiciteit toen Elon Musk na de <a href="/wiki/Russische_invasie_van_Oekra%C3%AFne_sinds_2022" title="Russische invasie van Oekraïne sinds 2022">Russische invasie van Oekraïne sinds 2022</a> grote aantallen Starlink-terminals aan Oekraïne ter beschikking stelde, zodat zaken als bankverkeer en internetcommunicatie in Oekraïne konden blijven functioneren. Maar ook Oekraïense troepen prezen Starlink als een baanbrekend stuk satelliettechnologie waarmee ze Russische troepen beter konden targetten met <a href="/wiki/Artillerie" title="Artillerie">artillerie</a> en <a href="/wiki/Onbemand_luchtvaartuig" title="Onbemand luchtvaartuig">drones</a>. Al na enkele maanden werd duidelijk dat SpaceX zich ongemakkelijk voelde bij dit creatieve militaire gebruik door Oekraïne, dat nooit zo bedoeld was. Vervolgens probeerde het bedrijf het <a href="/wiki/United_States_Department_of_Defense" title="United States Department of Defense">Amerikaanse Ministerie van Defensie</a> te laten betalen voor het Oekraïense gebruik van Starlink. Deze -controversiële- gesprekken liepen evenwel op niets uit. Daarop sloot SpaceX in februari 2023 bepaalde Starlink-faciliteiten af voor militair gebruik door Oekraïense drones.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hyperloop">Hyperloop</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=29" title="Bewerk dit kopje: Hyperloop" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=29" title="De broncode bewerken van de sectie: Hyperloop"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Hyperloop" title="Hyperloop">Hyperloop</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p><i>Hyperloop</i> is een concept voor personentransport met zeer hoge snelheden door <a href="/wiki/Vacu%C3%BCm" title="Vacuüm">vacuüm</a> gezogen buizen dat Elon Musk heeft bedacht. Omdat hij aan de bedrijven SpaceX, <a href="/wiki/Tesla,_Inc." title="Tesla, Inc.">Tesla, Inc.</a> en <a href="/wiki/SolarCity" title="SolarCity">SolarCity</a> al zijn tijd besteedde, heeft hij het idee gratis beschikbaar gesteld aan iedereen die het verder wil ontwikkelen. SpaceX bouwde echter wel een hyperloop-testopstelling waar derden in 2018 en 2019 hun hyperloop-pods in mochten testen. Samen met <i><a href="/wiki/The_Boring_Company" title="The Boring Company">The Boring Company</a></i>, een offshoot-bedrijf van SpaceX organiseert SpaceX de Hyperloop Competition waarbij teams van Universiteiten met hun Hyperloop-pods om het beste resultaat (ontwerp-kwalificatie en acceleratie) strijden. De testopstelling was in 2022 weer afgebroken.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="SpaceX_Starshield">SpaceX Starshield</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=30" title="Bewerk dit kopje: SpaceX Starshield" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=30" title="De broncode bewerken van de sectie: SpaceX Starshield"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>SpaceX werkt ook aan militaire satellieten, <i><a href="/w/index.php?title=SpaceX_Starshield&action=edit&redlink=1" class="new" title="SpaceX Starshield (de pagina bestaat niet)">SpaceX Starshield</a></i>: 'terwijl Starlink is ontworpen voor consumenten- en commercieel gebruik, is Starshield bedoeld voor overheidsgebruik', legde SpaceX uit bij de stille lancering in december 2022. Het bedrijf heeft in 2021 een geheim contract ter waarde van 1,8 miljard dollar afgesloten met het <i><a href="/wiki/United_States_Department_of_Defense" title="United States Department of Defense">United States Department of Defense</a></i>, zo bleek uit documenten van <i><a href="/wiki/The_Wall_Street_Journal" title="The Wall Street Journal">The Wall Street Journal</a></i>.<sup id="cite_ref-dm20feb24_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-dm20feb24-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Faciliteiten">Faciliteiten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=31" title="Bewerk dit kopje: Faciliteiten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=31" title="De broncode bewerken van de sectie: Faciliteiten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>SpaceX heeft een aantal faciliteiten verspreid over de Verenigde Staten. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hoofdkwartier">Hoofdkwartier</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=32" title="Bewerk dit kopje: Hoofdkwartier" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=32" title="De broncode bewerken van de sectie: Hoofdkwartier"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het hoofdkwartier is gevestigd in <a href="/wiki/Hawthorne_(Californi%C3%AB)" title="Hawthorne (Californië)">Hawthorne</a>, <a href="/wiki/Californi%C3%AB" title="Californië">Californië</a>, hier worden nieuwe technologieën ontwikkeld, en ook de fabriek waar de Falcon-raketten en Dragon-ruimteschepen worden gebouwd is daar gevestigd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="BFR/Starship-fabriek_in_LA"><span id="BFR.2FStarship-fabriek_in_LA"></span>BFR/Starship-fabriek in LA</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=33" title="Bewerk dit kopje: BFR/Starship-fabriek in LA" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=33" title="De broncode bewerken van de sectie: BFR/Starship-fabriek in LA"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In maart 2018 kreeg SpaceX toestemming om in de haven van <a href="/wiki/Los_Angeles" title="Los Angeles">Los Angeles</a> een sinds 2005 braakliggend terrein van ruim 7,5 <a href="/wiki/Hectare" title="Hectare">hectare</a>, met daarop een aantal leegstaande gebouwen te verbouwen tot een fabriek waar hun nieuwe raket BFR gebouwd zou worden. Naar deze locatie zou worden uitgeweken omdat de BFR te groot zal zijn om over de weg te vervoeren en dus per schip naar de lanceerbases moet worden vervoerd. Op deze locatie zouden ook <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a>-boosters worden onderhouden. </p><p>In het najaar van 2018 waren voorbereidingen in volle gang. Het aangrenzende dok (aanlegplaats 240) was ook een tijd de ligplaats van Drone-schip Just Read the Instruction. Op 16 januari 2019 gaf SpaceX aan de <a href="/wiki/Prototype" title="Prototype">prototypes</a> voor <a href="/wiki/Starship_(SpaceX)" title="Starship (SpaceX)">Starship</a> in Zuid-Texas te zullen bouwen. In maart 2019 zegde SpaceX de huur op en verliet het het terrein. Doordat het Starship-ontwerp sinds november 2018 een <a href="/wiki/Roestvast_staal" title="Roestvast staal">roestvaststalen</a> raket behelst in plaats van het eerdere <a href="/wiki/Koolstofvezel" title="Koolstofvezel">koolstofvezel</a> ontwerp, is het gemakkelijker deze raketten bij de lanceerbases te bouwen. </p><p>In januari 2020 bleek dat SpaceX en het gemeentebestuur van <a href="/wiki/San_Pedro_(Los_Angeles)" title="San Pedro (Los Angeles)">San Pedro</a> opnieuw onderhandelden over hetzelfde terrein, om er alsnog een Starship-werf van te maken. Dit om de productie van Starships te vergroten. Het zou daarmee de derde locatie worden waar Starships worden gebouwd. Op 25 februari 2020 werd het huurcontract met de bijbehorende vergunningen definitief goedgekeurd, om amper een maand later door SpaceX alweer te worden opgezegd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="McGregor_Test_Range">McGregor Test Range</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=34" title="Bewerk dit kopje: McGregor Test Range" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=34" title="De broncode bewerken van de sectie: McGregor Test Range"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Tripod_Test_Stand.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Tripod_Test_Stand.jpg/260px-Tripod_Test_Stand.jpg" decoding="async" width="260" height="311" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Tripod_Test_Stand.jpg/390px-Tripod_Test_Stand.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Tripod_Test_Stand.jpg/520px-Tripod_Test_Stand.jpg 2x" data-file-width="1274" data-file-height="1524" /></a><figcaption>De "Tripod test stand" van het testterrein <a href="/wiki/McGregor_(Texas)" title="McGregor (Texas)">McGregor</a> werd eind 2019 verbouwd tot verticale testinstallatie voor <a href="/wiki/Raptor_(raketmotor)" title="Raptor (raketmotor)">Raptor</a>-motoren. Eerder werden er de negen hoofdmotoren van de <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a> 1.0 en 1.1 boosters getest. De Tripod stamt uit 1997-2000 toen <i>Beal Aerospace</i> hier raketmotoren testte.</figcaption></figure> <p>Raketten en raketmotoren worden getest op de McGregor Test Range, bij <a href="/wiki/McGregor_(Texas)" title="McGregor (Texas)">Mc Gregor</a>, Texas, waar testopstellingen voor zowel losse motoren als complete rakettrappen staan. Ook de Grasshopper- en <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a>R Dev-testvluchten waarmee de techniek en kennis voor raketlandingen werd ontwikkeld werden hier uitgevoerd. De Grasshopper staat sinds zijn laatste vlucht nog steeds op het landingsplatform. </p><p>In juli 2021 werd de bouw van een fabriek voor Raptor 2-motoren op dit terrein aangekondigd. Het ontwerpen en bouwen van prototypes zal in Californië blijven gebeuren, maar de serieproductie zal in McGregor plaatsvinden. Op het terrein was van 1942 tot en met 1995 een bommenfabriek <i>Bluebonnet Ordnance Plant</i> gevestigd. Van 1997 tot en met 2000 had <a href="/w/index.php?title=Beal_Aerospace&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beal Aerospace (de pagina bestaat niet)">Beal Aerospace</a> het terrein in gebruik voor testen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hangars,_lanceer-_en_landingsplaatsen"><span id="Hangars.2C_lanceer-_en_landingsplaatsen"></span>Hangars, lanceer- en landingsplaatsen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=35" title="Bewerk dit kopje: Hangars, lanceer- en landingsplaatsen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=35" title="De broncode bewerken van de sectie: Hangars, lanceer- en landingsplaatsen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>SpaceX leaset <a href="/wiki/Cape_Canaveral_Air_Force_Station_Lanceercomplex_40" class="mw-redirect" title="Cape Canaveral Air Force Station Lanceercomplex 40">lanceercomplex 40</a> van het Cape Canaveral Airforce Station en lanceert daar Falcon 9’s. Ook LC-39A, dat enkele kilometers noordelijker op het Kennedy Space Center ligt, wordt sinds 2014 door SpaceX gehuurd en is aangepast om er al dan niet bemande Falcon 9’s en Falcon Heavy's te lanceren. </p><p>De eerste SpaceX-lancering vanaf LC-39A was in februari 2017. Voor bemande Falcon 9-Dragon 2-vluchten moesten er toen nog enkele aanpassingen worden gedaan. Het voormalige Cape Canaveral-lanceercomplex 13 wordt door SpaceX geleaset en is omgebouwd tot een landingsplaats en omgedoopt tot <i>Landing Zone 1</i> en Landing Zone 2. LZ-1 bestond in 2015 uit één groot landingsplein waarop de 'X' van het SpaceX-logo is geschilderd. Een bouwvergunning voor uitbreiding naar drie landingsplaatsen en een tijdelijke <i>Dragon Processing Facility</i>, zodat er voldoende landingsruimte is voor SpaceX' drukke lanceerschema en Dragons er uitgeladen kunnen worden, is afgegeven.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Er werd in 2017 een tweede landingsplein LZ-2 bijgebouwd voor dubbele Falcon Heavy-landingen. Doordat de Dragon 2 later gereed kwam zijn er op deze lijstje nooit dragons in- en uitgeladen. Wel worden de motoren van de Dragon 2 er getest. Om boosters van de landingsplaatsen of <a href="/wiki/Port_Canaveral" title="Port Canaveral">Port Canaveral</a> naar de hangars te vervoeren, gebruikt SpaceX een gemodificeerd <i>Shuttle Orbiter Transport System</i>. Dat is een voertuig met 76 wielen dat eerder werd gebruikt om ruimteveren van de landingsbaan naar de <a href="/wiki/Orbiter_Processing_Facility" title="Orbiter Processing Facility">shuttle-hangar</a> te brengen. </p><p>Aan de Amerikaanse westkust least SpaceX SLC-4E van de Vandenberg Air Force Base om ladingen in <a href="/wiki/Polaire_satellietbaan" title="Polaire satellietbaan">polar orbit</a> te brengen. Ook heeft het daar een landingsplaats op de locatie waar eerder lanceercomplex SLC-4W was genaamd Landing Zone 4. </p><p>Bij alle SpaceX-lanceerplaatsen staat een <i>Horizontal Integration Facillity</i>-hangar, waar de rakettrappen en ladingen in horizontale positie tot een geheel worden geïntegreerd. Op de CCAFS huurt SpaceX ook de voormalige <i>Solid Rocket Motor Assembly Facility</i> van het <a href="/wiki/Integrate-Transfer-Launch_complex" title="Integrate-Transfer-Launch complex">I-T-L</a>, waar vroeger de SRM's van Titan-raketten werden geïntegreerd. SpaceX gebruikt het als <i>Satellite Processing and Integration Facility</i> alwaar men satellieten, neuskegels en Dragons integreert tot een gedeelte dat op de raket geplaatst kan worden. Ook huurt SpaceX tijdelijk Cape Canaveral <i>Hangar A-O</i> om rakettrappen op te slaan. </p><p>SpaceX huurt sinds 2016 ook een grote hal in Port Canaveral (ligplaats van het landingsschip en niet ver van Landing Zone-1) waar in de toekomst Dragons en rakettrappen opgeslagen en opgeknapt zullen worden. In 2017 werd een vijfjarig huurcontract voor dit voormalig <i>SpaceHab</i> gebouw gesloten dat op 1 april 2017 ingaat<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>In 2021 werd op SpaceX’ terrein aan Roberts Road op het Kennedy Space Center een nieuwe hangar, <i>Hangar X</i>, in gebruik genomen. Hierin worden Falcon-boosters onderhouden en Falcon 9-raketten geïntegreerd die vervolgens in hun geheel naar de hangars bij de lanceerplatforms worden verreden. Hierdoor kan er korter achter elkaar worden gelanceerd omdat de hangars bij de lanceerplatforms per lancering minder lang bezet worden gehouden. Achter Hangar X is sinds begin 2022 een Starship-fabriek in aanbouw. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zee-vloot">Zee-vloot</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=36" title="Bewerk dit kopje: Zee-vloot" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=36" title="De broncode bewerken van de sectie: Zee-vloot"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Landingsschepen">Landingsschepen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=37" title="Bewerk dit kopje: Landingsschepen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=37" title="De broncode bewerken van de sectie: Landingsschepen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>SpaceX maakt gebruik van autonome droneschepen (ASDS'en) met een groot vlak om de eerste trappen van de Falcon 9 en de Falcon Heavy op te landen. De SpaceX-landingsschepen zijn verbouwde <a href="/wiki/Dekschuit" title="Dekschuit">dekschuiten</a>. Elon Musk heeft meermaals benadrukt dat, gezien het feit dat de dekschuiten met eigen motoren zijn uitgerust, de term "barge" (Engels voor 'dekschuit') niet meer op zijn plaats is maar "ship" (schip) het juiste woord is. De twee oudste schepen worden echter wel door duwboten naar en van de havens en landingsplaatsen gebracht. De eigen motoren worden alleen ingezet voor GPS-gestuurde positionering op de landingsplaats. </p><p>SpaceX had van 2015 tot 2021 twee droneschepen in gebruik en had in de eerste helft van 2015 nog een derde tijdelijk prototype in gebruik gehad. Deze is echter buiten werking gesteld. </p><p>Het oudste droneschip heet <i>'Of Course I Still Love You'</i> (officiële naam: Marmac 303). Dit droneschip opereerde van 2016 tot en met het voorjaar van 2021 vanuit de Port Canaveral. In juli 2021 verhuisde dit droneschip op het dek van de <a href="/wiki/Mighty_Servant_1_(schip,_1983)" title="Mighty Servant 1 (schip, 1983)">Mighty Servant 1</a> naar Los Angeles om bij lanceringen vanaf Vandenberg Space Force Base in actie te komen. Het tweede droneschip heet <i>'Just Read the Instructions'</i> (officiële naam: Marmac 304). Dit droneschip was van 2016 tot en met actief aan de westkust bij lanceringen vanaf Vandenberg. Het werd in 2019 geüpgraded en naar Port Canaveral is verhuisd omdat het aantal lanceringen in Florida flink zou toenemen en er voorlopig geen droneschip-landingen aan de westkust op de planning stonden. De schepen zijn vernoemd naar ruimteschepen uit de sciencefictionreeks <i>The Culture</i> van auteur <a href="/wiki/Iain_Banks" title="Iain Banks">Iain Banks</a>. </p><p>Eerder was er een gehuurd platform aan de oostkust (Marmac 300), waarop SpaceX een tijdelijk landingsplatform had geplaatst dat tot juni 2015 actief was als prototype en de eerste twee mislukte experimentele landingen te verstouwen kreeg. Dit eerste landingsschip droeg de naam <i>'Just Read the Instructions'</i>. Na buitengebruikstelling werd de naam op de vervanger van dit schip overgedaan. </p><p>Met de bouw van een derde ASDS met de naam <i>'A Shortfall of Gravitas'</i> (ASoG, officiële naam <i>Marmac 302</i>) was in begin 2018 aangevangen om een hoger lanceertempo en/of dubbele boosterlandingen op zee van de Falcon Heavy vanuit Florida te bewerkstelligen<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Die naam is een variatie op Ian Banks schip <i>Experiencing A Significant Gravitas Shortfall</i>. De bouw werd echter gepauzeerd omdat het schip voorlopig nog overbodig was daar SpaceX verwachtte in 2019 minder GTO-communicatiesatellieten te lanceren omdat er in 2018 minder in productie waren. Op 9 juli 2021 publiceerde Musk beelden van de proefvaart van ASoG.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het bleek significant af te wijken van de andere droneschepen. Het belangrijkste verschil is dat het op eigen kracht kan varen en daarvoor geen (te huren) sleepboot nodig heeft.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Droneschip OCISLY is bij een aantal landingsincidenten beschadigd door brand, harde landingen of explosies. Het landingsdek is echter zo opgebouwd dat beschadigde dekdelen vrij snel te vervangen zijn. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Andere_schepen">Andere schepen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=38" title="Bewerk dit kopje: Andere schepen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=38" title="De broncode bewerken van de sectie: Andere schepen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De schepen aan de <a href="/wiki/Oostkust_van_de_Verenigde_Staten" title="Oostkust van de Verenigde Staten">oostkust van de Verenigde Staten</a> hadden in 2015 <a href="/wiki/Jacksonville_(Florida)" title="Jacksonville (Florida)">Jacksonville</a> als thuishaven. Sinds 2016 hebben deze <a href="/wiki/Port_Canaveral" title="Port Canaveral">Port Canaveral</a>, dat veel dichter bij de lanceerbases op <a href="/wiki/Cape_Canaveral_Space_Force_Station_Lanceercomplex_40" title="Cape Canaveral Space Force Station Lanceercomplex 40">Cape Canaveral</a> en <a href="/wiki/Merritt_Island" title="Merritt Island">Merritt Island</a> ligt, als thuishaven. Daar had SpaceX ook een grote mobiele hijskraan op de kade staan om de core-boosters op land te takelen. Deze kraan werd in 2019 vervangen door een nog grotere mobiele hijskraan die eigendom van de haven is en ook door concurrent <a href="/wiki/Blue_Origin" title="Blue Origin">Blue Origin</a> voor <a href="/wiki/New_Glenn" title="New Glenn">New Glenn</a>-boosters gebruikt zal worden. </p><p>Tot de oostkust-vloot behoren ook de volgschepen <i>GO Quest</i> en <i>GO Searcher</i> die onder meer personeel van en naar het droneschip brengen. “GO” staat voor de rederij <i>Guice Offshore</i> die de schepen aan SpaceX verhuurt. In 2018 werd ondersteuningsschip <i>GO Pursuit</i> aan de vloot in <a href="/wiki/Florida_(staat)" title="Florida (staat)">Florida</a> toegevoegd om neuskegelhelften te vangen. Maar voor die taak werd dit schip nooit ingezet omdat daarvoor grotere en snellere schepen gehuurd werden. Wel heeft <i>Go Pursuit</i> enkele neuskegelhelften uit zee gevist. </p><p>De schepen aan de <a href="/wiki/Westkust_van_de_Verenigde_Staten" title="Westkust van de Verenigde Staten">westkust van de Verenigde Staten</a> hebben als thuishaven de haven van <a href="/wiki/Los_Angeles" title="Los Angeles">Los Angeles</a>. Tot de westkust-vloot behoren de volgschepen <i>NRC Quest</i> en tot begin 2019 de gehuurde boot <i>Mr Steven</i> die laatste is uitgerust met een vangnet op het achterdek waarmee SpaceX neuskegeldelen die aan een parachute afdalen wil vangen. Mr Steven was in februari 2019 van LA naar Florida verhuisd en werd daar in juni 2019 omgedoopt tot <i>GO ms. Tree</i>. De in geldnood verkerende rederij Sea-Tran Marine had het schip verkocht aan Guice Offshore. Een zusterschip genaamd <i>Capt. Elliot</i> werd in augustus 2019 eveneens aan Guice Offshore verkocht en omgedoopt tot <i>GO ms. Chief</i>. Ook dit schip zou bij SpaceX voor het vangen van neuskegelhelften worden ingezet. De neuskegel-vangschepen werden ook uitgerust met een tweede net waarmee ze in staat waren een gemist neuskegeldeel uit het water te vissen. In 2021 had SpaceX nadat het vangen van neuskegels niet al te succesvol was de neuskegels zo aangepast dat ze weinig schade meer van zeewater ondervonden. Go MS Tree en Go MS Chief werden daarop van hun landingsnetten en bijbehorende besturingsapparatuur ontdaan en niet langer door SpaceX gehuurd. Op 6 april 2021 verlieten ze de SpaceX-vloot. Ondertussen werd in maart 2021 tijdelijk de <i>Shelia Bordelon</i>, een groter schip met een hijskraan aan boord gehuurd dat met de taak van het bergen van neuskegels werd uitgerust. Ook de andere, kleinere ondersteuningsschepen van SpaceX kunnen deze taak uitvoeren. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Satellietenfabriek">Satellietenfabriek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=39" title="Bewerk dit kopje: Satellietenfabriek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=39" title="De broncode bewerken van de sectie: Satellietenfabriek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>SpaceX opende in 2015 een satellietenfabriek in <a href="/wiki/Redmond_(Washington)" title="Redmond (Washington)">Redmond</a> nabij <a href="/wiki/Seattle_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Seattle (hoofdbetekenis)">Seattle</a>. In de fabriek worden Starlink-satellieten geproduceerd. Toen de fabriek in gebruik werd genomen, gingen er zestig technici aan het werk. Dit kan op den duur uitgroeien tot vierduizend medewerkers. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lokale_kantoren">Lokale kantoren</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=40" title="Bewerk dit kopje: Lokale kantoren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=40" title="De broncode bewerken van de sectie: Lokale kantoren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>SpaceX heeft vier lokale kantoren verspreid over de Verenigde Staten. Deze dienen vooral om gekwalificeerd personeel te rekruteren. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trivia">Trivia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=41" title="Bewerk dit kopje: Trivia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=41" title="De broncode bewerken van de sectie: Trivia"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>SpaceX gebruikt anders dan andere ruimtevaartbedrijven in zijn raketten en ruimteschepen geen explosieve bouten. De raketten worden met klemmen op de grond vastgehouden. Rakettrappen, ruimteschepen en neuskegelhelften worden met behulp van veersystemen afgestoten. Reden hiervoor is dat Musk ieder onderdeel wil kunnen testen terwijl explosieven slechts eenmalig te gebruiken zijn. De enige explosieven die SpaceX gebruikt zijn voor het zelfvernietigingssysteem van de raketten.</li> <li>Een aantal oud-medewerkers van SpaceX zijn zelf NewSpace-start-ups begonnen. Zo was mede-SpaceX-oprichter <a href="/w/index.php?title=Jim_Cantrell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jim Cantrell (de pagina bestaat niet)">Jim Cantrell</a> van 2016 tot 2019 CEO van <a href="/wiki/Vector_Launch" title="Vector Launch">Vector Launch</a> en later <a href="/w/index.php?title=Phantom_Space&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phantom Space (de pagina bestaat niet)">Phantom Space</a> die zich op de bouw van zeer lichte lanceervoertuigen richten. Propulsion engineer <a href="/w/index.php?title=Tom_Markusic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tom Markusic (de pagina bestaat niet)">Tom Markusic</a> is medeoprichter en voormalig CEO van <a href="/wiki/Firefly_Aerospace" title="Firefly Aerospace">Firefly Aerospace</a>. <a href="/w/index.php?title=Tom_Mueller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tom Mueller (de pagina bestaat niet)">Tom Mueller</a> startte na zijn vertrek bij SpaceX het bedrijf <a href="/w/index.php?title=Impulse_Space&action=edit&redlink=1" class="new" title="Impulse Space (de pagina bestaat niet)">Impulse Space</a>. Ook bij Elon Musks tunnelboorbedrijf <a href="/wiki/The_Boring_Company" title="The Boring Company">The Boring Company</a> werken veel (ex-)SpaceX-medewerkers.</li> <li>Het woord “norminal“ waarmee SpaceX-medewerker en livestream host <a href="/w/index.php?title=John_Insprucker&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Insprucker (de pagina bestaat niet)">John Insprucker</a> de Engelse woorden “normal” en “nominal” samenvoegde is een <a href="/wiki/Internetmeme" title="Internetmeme">meme</a> onder ruimtevaartliefhebbers en bekend SpaceX-jargon geworden.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Galerij">Galerij</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=42" title="Bewerk dit kopje: Galerij" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=42" title="De broncode bewerken van de sectie: Galerij"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:SpaceX_falcon_in_warehouse.jpg" class="mw-file-description" title="Falcon 1-prototype"><img alt="Falcon 1-prototype" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/SpaceX_falcon_in_warehouse.jpg/120px-SpaceX_falcon_in_warehouse.jpg" decoding="async" width="120" height="86" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/SpaceX_falcon_in_warehouse.jpg/180px-SpaceX_falcon_in_warehouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/SpaceX_falcon_in_warehouse.jpg/240px-SpaceX_falcon_in_warehouse.jpg 2x" data-file-width="700" data-file-height="504" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Falcon 1-prototype</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg" class="mw-file-description" title="Huidig hoofdkwartier"><img alt="Huidig hoofdkwartier" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/80px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/120px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg/160px-Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg 2x" data-file-width="2848" data-file-height="4272" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Huidig hoofdkwartier</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:SpaceX_Dragon.jpg" class="mw-file-description" title="De Dragon-capsule"><img alt="De Dragon-capsule" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/SpaceX_Dragon.jpg/80px-SpaceX_Dragon.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/SpaceX_Dragon.jpg/120px-SpaceX_Dragon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/SpaceX_Dragon.jpg/160px-SpaceX_Dragon.jpg 2x" data-file-width="2848" data-file-height="4272" /></a></span></div> <div class="gallerytext">De <a href="/wiki/SpaceX_Dragon" title="SpaceX Dragon">Dragon</a>-capsule</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_links">Externe links</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=43" title="Bewerk dit kopje: Externe links" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=43" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe links"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spacex.com/">Officiële website</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://spacexnow.com/">SpaceX now</a> - een "fan made" website en applicatie met onder andere up-to-date statistieken en vlucht historie van SpaceX.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.spacexfleet.com/">Spacex fleet updates</a>, een website die bewegingen en de geschiedenis van SpaceX zeevloot bijhoudt.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Noten">Noten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&veaction=edit&section=44" title="Bewerk dit kopje: Noten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=SpaceX&action=edit&section=44" title="De broncode bewerken van de sectie: Noten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Fred Lambert</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://electrek.co/2016/11/16/elon-musk-stake-spacex-tesla-shares/">Elon Musk's stake in SpaceX is actually worth more than his Tesla shares</a> (<span class="mw-formatted-date" title="2016-11-17">17 november 2016</span>). Geraadpleegd op March 1, 2017. </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://investing.businessweek.com/research/stocks/private/person.asp?personId=39083380&privcapId=7702894&previousCapId=7702894&previousTitle=Space%20Exploration%20Technologies%20Corp">Gwynne Shotwell: Executive Profile & Biography</a>", <i>Business Week</i>, <span class="mw-formatted-date" title="2011-07-08">8 juli 2011</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2011-07-08">8 juli 2011</span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Michael Sheetz</span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cnbc.com/2021/03/04/spacex-doj-hiring-subpoena-is-definition-of-government-overreach.html">SpaceX denounces Justice Department’s subpoena in hiring practices investigation as 'government overreach'</a>, CNBC, 4 maart 2021</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <span style="font-variant:small-caps;">Michael Sheetz</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Lori Ann LaRocco</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cnbc.com/2023/12/13/spacex-value-climbs-to-180-billion-higher-than-boeing-verizon.html">SpaceX valuation climbs to $180 billion</a>, CNBC, 13 december 2023</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Ashlee Vance</span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bloomberg.com/graphics/2015-elon-musk-spacex/">Elon Musk’s space dream almost killed Tesla</a> Bloomberg, 14 mei 2015</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Wayne, Leslie</span>, "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2006/02/05/business/yourmoney/05rocket.html">A Bold Plan to Go Where Men Have Gone Before</a>", <i><a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a></i>, <span class="mw-formatted-date" title="2006-02-05">5 februari 2006</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2009-10-08">8 oktober 2009</span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Bates, Daniel</span>, "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-1336868/SpaceX-Dragon-privately-funded-spaceship-launched-orbit.html">Mission accomplished! SpaceX Dragon becomes the first privately funded spaceship launched into orbit and guided back to earth</a>", <i>The Daily Mail</i>, <span class="mw-formatted-date" title="2010-12-09">9 december 2010</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2011-07-08">8 juli 2011</span>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telegraaf.nl/buitenland/13057351/__Vrachtschip_bij_ISS__.html">Vrachtschip bij ISS</a> Telegraaf.nl, geraadpleegd op 10 oktober 2012</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20150618094537/http://spacexstats.com/previous.php">https://web.archive.org/web/20150618094537/http://spacexstats.com/previous.php</a> SpaceX Stats - previous launches</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nos.nl/artikel/2101838-elon-musk-wil-in-2018-met-onbemande-capsule-naar-mars.html">Elon Musk wil in 2018 met onbemande capsule naar Mars</a> NOS, 28 april 2016</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170301013629/http://www.spacex.com/news/2017/02/27/spacex-send-privately-crewed-dragon-spacecraft-beyond-moon-next-year">SpaceX to send privately crewed Dragon spacecraft beyond the Moon next year</a> SpaceX.com, 27 februari 2017</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://youtu.be/BqvBhhTtUm4">Elon Musk ISS R&D Conference</a> YouTubekanaal van Stephen C. Smith, 19 juli 2017</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Jeff Foust</span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://spacenews.com/nasa-certifies-falcon-9-for-science-missions/">NASA certifies Falcon 9 for science missions</a> SpaceNews, 16 februari 2018</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://transition.fcc.gov/Daily_Releases/Daily_Business/2018/db0329/DOC-349998A1.pdf">FCC AUTHORIZES SPACEX TO PROVIDE BROADBAND SERVICES VIA SATELLITE CONSTELLATION</a> Federal Comunications Commission, 29 maart 2018 (pdf)</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">James Dean</span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180612141437/https://amp.floridatoday.com/amp/685098002?__twitter_impression=true">SpaceX plans major expansion at KSC with futuristic launch control center</a> Florida Today, 8 juni 2018</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://twitter.com/elonmusk/status/1015657378140704768?s=21">Tweet van Elon Musk</a> Twitter, 7 juli 2018</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://spaceref.com/news/viewpr.html?pid=53349">SpaceX Statement: Falcon 9 Certified by NASA LSP as Category 3 Launch Vehicle</a><sup><a href="/wiki/Wikipedia:Onbereikbare_externe_links" title="Wikipedia:Onbereikbare externe links">[dode link]</a></sup>, SpaceRef, 8 november 2018</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Jeff Foust</span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://spacenews.com/spacex-launches-new-legal-battle-against-u-s-air-force/">SpaceX launches new legal battle against U.S. Air Force</a>, SpaceNews, 22 mei 2019</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Eric Berger</span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://arstechnica.com/science/2019/08/spacex-enters-competition-for-smallsat-launch-contracts-with-a-low-low-price/">SpaceX enters smallsat launch market with a very low price</a>, ARS Technica, 5 augustus 2019</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Caleb Henry</span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://spacenews.com/spacex-plans-24-starlink-launches-next-year/">SpaceX plans 24 Starlink launches next year</a>, SpaceNews, 10 september 2019</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Stephen Clark</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://spaceflightnow.com/2020/01/04/spacex-test-fires-rocket-ahead-of-record-setting-starlink-launch/">SpaceX test-fires rocket ahead of record-setting Starlink launch</a>, Spaceflight Now, 4 januari 2020</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Michael Sheetz</span>,<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cnbc.com/2020/02/11/spacex-hires-former-nasa-official-william-gerstenmaier.html">SpaceX brings on NASA’s former top spaceflight official as it prepares to launch first astronauts</a>, CNBC, 11 februari 2020</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/press-release/nasa-awards-artemis-contract-for-gateway-logistics-services">NASA Awards Artemis Contract for Gateway Logistics Services</a>, NASA, 27 maart 2020</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Michael Sheetz</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cnbc.com/2020/06/07/elon-musk-email-to-spacex-employees-starship-is-the-top-priority.html">Elon Musk tells SpaceX employees that its Starship rocket is the top priority now</a>, CNBC, 7 juni 2020</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Sandra Erwin</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://spacenews.com/spacex-l3harris-win-space-development-agency-contracts-to-build-missile-warning-satellites/">SpaceX, L3Harris win Space Development Agency contracts to build missile-warning satellites</a>, SpaceNews, 5 oktober 2020</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://twitter.com/lrocket/status/1333537793335693312?s=21">Tom Mueller</a>, 30 november 2020</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Michael Sheetz</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cnbc.com/2021/01/24/spacex-launches-rideshare-mission-with-143-spacecraft.html">SpaceX launches a 'rideshare' mission carrying 143 spacecraft, a record for a single launch</a>, CNBC, 24 januari 2021</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Michael Sheetz</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cnbc.com/2021/02/02/spacex-vp-hans-koenigsmann-to-retire-elon-musks-fourth-hire.html">SpaceX VP Hans Koenigsmann, Elon Musk's fourth hire at the space company, plans to retire</a>, CNBC, 2 februari 2021</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://youtu.be/mOGP1xnTQeg">SpaceX, Elon Musk saves thousands of sea turtles</a>, Youtubekaal LabPadre, 17 februari 2021</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Jeff Foust</span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://spacenews.com/starship-survives-test-flight/">Starship survives test flight</a>, SpaceNews, 5 mei 2021</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.teslarati.com/spacex-gwynne-shotwell-to-oversee-starship-program/">SpaceX’s Gwynne Shotwell to oversee Starship program, Starbase facilities</a>, Teslarati, 11 november 2022</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFTingley2022"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Tingley, Brett</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.space.com/spacex-replaces-russia-european-launches">SpaceX replaces Russia on 2 European launches after Ukraine invasion</a>. Space.com (<span class="mw-formatted-date" title="2022-10-20">20 oktober 2022</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230702155346/https://www.space.com/spacex-replaces-russia-european-launches">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2023-07-02">2 juli 2023</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-07-02">2 juli 2023</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170406182002/http://www.spacex.com/falcon-heavy">De Falcon Heavy op de website van SpaceX</a></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spaceflightinsider.com/organizations/space-exploration-technologies/lead-first-flight-falcon-heavy-spacex-continues-conversion-lc-39a/">Spaceflight Insider over de verbouwing van LC39a</a></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150609035645/http://www.spacex.com/news/2013/03/31/reusability-key-making-human-life-multi-planetary">Reusability: The key to making life multi-planetairy</a> SpaceX.com, 10 juni 2015</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.gq.com/story/elon-musk-mars-spacex-tesla-interview">http://www.gq.com/story/elon-musk-mars-spacex-tesla-interview</a> Interview met Elon Musk over o.a. Mars-kolonisatie.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.defense.gov/News/Contracts/Contract-View/Article/642983">http://www.defense.gov/News/Contracts/Contract-View/Article/642983</a> Persbericht van het Pentagon inzake raketmotor ontwikkelingssubsidies.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.space.com/27234-spacex-texas-spaceport-groundbreaking.html">artikel over SpaceX' Brownsville Spaceport</a></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.spacex.com/media-gallery/detail/1662/991">http://www.spacex.com/media-gallery/detail/1662/991</a> SpaceX LC40</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180808001139/https://www.spacex.com/about/capabilities">SpaceX - Capabilities & Services</a></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20150909052105/http://uk.businessinsider.com/spacex-satellite-program-brings-global-internet-access-2015-9">https://web.archive.org/web/20150909052105/http://uk.businessinsider.com/spacex-satellite-program-brings-global-internet-access-2015-9</a> business insider over satelliet internet van Spacex</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://techcrunch.com/2015/01/20/spacex-raises-1-billion-in-new-funding-from-google-and-fidelity/">http://techcrunch.com/2015/01/20/spacex-raises-1-billion-in-new-funding-from-google-and-fidelity/</a> techcrunch over Googles investering in SpaceX internet</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2016/11/17/spacex-just-asked-to-test-its-orbital-internet-service-made-up-of-4400-satellites/">[1]</a></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/2017/09/19/spacex-files-trademark-starlink-satellite-broadband-internet-constellation-elon-musk/680714001/">SpaceX files 'Starlink' trademark for satellite internet constellation, revealing details</a>, Emre Kelly, Florida today, 20 september 2017</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://tweakers.net/nieuws/135209/spacex-lanceert-zaterdag-eerste-twee-internetsatellieten-voor-testdoeleinden.html">https://tweakers.net/nieuws/135209/spacex-lanceert-zaterdag-eerste-twee-internetsatellieten-voor-testdoeleinden.html</a></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://edition.cnn.com/2023/02/09/politics/spacex-ukrainian-troops-satellite-technology/index.html">SpaceX admits blocking Ukrainian troops from using satellite technology</a>, CNN, 9 februari 2023.</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/spacex-curbed-ukraines-use-starlink-internet-drones-company-president-2023-02-09/">SpaceX curbed Ukraine's use of Starlink internet for drones -company president</a>, Reuters, 3 februari 2023.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Andrew J. Hawkins</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theverge.com/2022/11/3/23438755/elon-musk-hyperloop-tunnel-spacex-remove-parking-lot">Elon Musk’s first Hyperloop tunnel in California is gone</a>, The Verge, 3 november 2022</span> </li> <li id="cite_note-dm20feb24-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-dm20feb24_49-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dailymail.co.uk/news/article-13104389/elon-musk-spacex-government-contract-starshield-pentagon.html">Elon Musk's secret $1.8 BILLION contract with the US government: SpaceX is expanding a shadowy satellite program called Starshield used by the Pentagon as controversial X boss cements his role as a major national security partner</a>. <a href="/wiki/Daily_Mail" title="Daily Mail">Daily Mail</a> (<span class="mw-formatted-date" title="2024-02-20">20 februari 2024</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240220163524/https://www.dailymail.co.uk/news/article-13104389/elon-musk-spacex-government-contract-starshield-pentagon.html">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2024-02-20">20 februari 2024</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lookaside.fbsbx.com/file/Draft%20Supplemental%20EA%20SpaceX%20at%20CCAFS%20LC-13%2001-03-2017.pdf?token=AWzKma_rhcG__owDFx0PxEGjSrk-4VrTgtc-LiL1-oF4uY1iKAlGER2iG_LP21CRpdzWhDK3FzMV4ZSmVOn1jP79rsMwf8113ZVc5tQtEK4FucSwBGrpD2JPnoucbLO0VSLNYVfnQ21oQK2ieTTE_J_YfrjzUnsGD0tGG6wFdrh1JA">De bouwplannen voor LZ-1, LZ-2 en LZ-3 (pdf)</a></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Dave Berman</span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/spacex/2017/03/20/spacex-signs-lease-port-canaveral-booster-refurbishing/99402414/">SpaceX signs lease with Port Canaveral for booster refurbishing</a> Florida Today, 20 maart 2017</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://twitter.com/elonmusk/status/963103592881168384">tweet van Elon Musk</a> Twitter, 12 februari 2018</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://twitter.com/elonmusk/status/1413598670331711493?s=21">Tweet van Elon Musk</a>, Twitter, 9 juli 2021</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://twitter.com/elonmusk/status/1413624409848434689?s=21">Tweet van Elon Musk</a>, Twitter, 9 juli 2021</span> </li> </ol></div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:SpaceX#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:SpaceX">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:SpaceX#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:SpaceX">SpaceX</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="SpaceX"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_SpaceX" title="Sjabloon:Navigatie SpaceX"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_SpaceX&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="SpaceX" class="navigatie-titel"><a class="mw-selflink selflink">SpaceX</a></div> <div class="navigatie-afb-groot noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/SpaceX" title="SpaceX"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SpaceX-Logo-Xonly.svg/100px-SpaceX-Logo-Xonly.svg.png" decoding="async" width="100" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SpaceX-Logo-Xonly.svg/150px-SpaceX-Logo-Xonly.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SpaceX-Logo-Xonly.svg/200px-SpaceX-Logo-Xonly.svg.png 2x" data-file-width="108" data-file-height="41" /></a></span></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Raketten:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Falcon_1" title="Falcon 1">Falcon 1</a> · <a href="/wiki/Falcon_9" title="Falcon 9">Falcon 9</a> · <a href="/wiki/Falcon_Heavy" title="Falcon Heavy">Falcon Heavy</a> · <a href="/wiki/Starship_(SpaceX)" title="Starship (SpaceX)">Starship</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Ruimtetuigen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/SpaceX_Dragon" title="SpaceX Dragon">Dragon</a> · <a href="/wiki/Dragon_2" title="Dragon 2">Dragon 2</a> · <a href="/wiki/Starship_(SpaceX)" title="Starship (SpaceX)">Starship</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Raketmotoren:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Merlin_1" title="Merlin 1">Merlin 1</a> · <a href="/wiki/Raptor_(raketmotor)" title="Raptor (raketmotor)">Raptor</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Missies en programma's:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Starlink" title="Starlink">Starlink</a> · <a href="/wiki/Project_dearMoon" title="Project dearMoon">Project dearMoon</a> · <a href="/wiki/Polarisprogramma" title="Polarisprogramma">Polarisprogramma</a> · <a href="/wiki/Commercial_Crew" title="Commercial Crew">Commercial Crew</a> · <a href="/wiki/Hyperloop" title="Hyperloop">Hyperloop</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Lanceerplaatsen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Starbase" title="Starbase">Starbase</a> · <a href="/wiki/Cape_Canaveral_Space_Force_Station_Lanceercomplex_40" title="Cape Canaveral Space Force Station Lanceercomplex 40"> Cape Canaveral SFS SLC-40</a> · <a href="/wiki/Cape_Canaveral_Space_Force_Station_Landing_Zones_1_en_2" title="Cape Canaveral Space Force Station Landing Zones 1 en 2">Cape Canaveral SFS LZ 1 & 2</a> · <a href="/wiki/Kennedy_Space_Center_Lanceercomplex_39" title="Kennedy Space Center Lanceercomplex 39">Kennedy Space Center LC-39A</a> · <a href="/wiki/Vandenberg_Space_Force_Base_Space_Launch_and_Landing_Complex_4" title="Vandenberg Space Force Base Space Launch and Landing Complex 4">Vandenberg SFB SLC-4</a> · <a href="/wiki/Vandenberg_Space_Force_Base_Lanceercomplex_6" title="Vandenberg Space Force Base Lanceercomplex 6">Vandenberg SFB SLC-6</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Mensen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Elon_Musk" title="Elon Musk">Elon Musk</a> · <a href="/wiki/Gwynne_Shotwell" title="Gwynne Shotwell">Gwynne Shotwell</a></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=SpaceX&oldid=69017210">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=SpaceX&oldid=69017210</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:SpaceX" title="Categorie:SpaceX">SpaceX</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Commerci%C3%ABle_ruimtevaart" title="Categorie:Commerciële ruimtevaart">Commerciële ruimtevaart</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Onbereikbare_externe_link" title="Categorie:Wikipedia:Onbereikbare externe link">Wikipedia:Onbereikbare externe link</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_tijdsaanduiding_sinds_maart_2019" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist tijdsaanduiding sinds maart 2019">Wikipedia:Artikel mist tijdsaanduiding sinds maart 2019</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 11 mrt 2025 om 11:27.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=SpaceX&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">SpaceX</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>100 talen</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Onderwerp toevoegen</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-85d55f5b47-82j7w","wgBackendResponseTime":222,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.549","walltime":"0.727","ppvisitednodes":{"value":5441,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":43798,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":15751,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":48579,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 494.726 1 -total"," 72.99% 361.081 1 Sjabloon:Infobox_bedrijf"," 72.33% 357.854 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 64.79% 320.549 12 Sjabloon:Wikidata"," 12.91% 63.870 1 Sjabloon:References"," 4.60% 22.779 1 Sjabloon:Navigatie_SpaceX"," 4.28% 21.158 1 Sjabloon:Navigatie"," 3.01% 14.910 1 Sjabloon:Commonscat"," 2.82% 13.971 3 Sjabloon:Cite_news"," 2.28% 11.287 1 Sjabloon:Zusterproject_box"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.281","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":15963644,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-54c7cf74fd-gnh8f","timestamp":"20250316171037","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"SpaceX","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/SpaceX","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q193701","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q193701","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-07-26T13:50:59Z","dateModified":"2025-03-11T10:27:36Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/86\/Entrance_to_SpaceX_headquarters.jpg","headline":"Amerikaans bedrijf voor ruimtetransport, gevestigd in\u00a0Hawthorne,\u00a0Californi\u00eb"}</script> </body> </html>