CINXE.COM

Unione Sovietica - Wikipedia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="it" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Unione Sovietica - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )itwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","gennaio","febbraio","marzo","aprile","maggio","giugno","luglio","agosto","settembre","ottobre","novembre","dicembre"],"wgRequestId":"1d530fc4-13e6-45c0-8495-e9a5f1a0dd89","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Unione_Sovietica","wgTitle":"Unione Sovietica","wgCurRevisionId":143570351,"wgRevisionId":143570351,"wgArticleId":4366,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pagine che utilizzano l'estensione Phonos","Template Webarchive - collegamenti all'Internet Archive","Pagine con collegamenti non funzionanti","Pagine che utilizzano collegamenti magici ISBN","Senza fonti - unità militari","Senza fonti - stati scomparsi","Senza fonti - febbraio 2017","Informazioni senza fonte","Voci con campo Ref vuoto nel template unità militare","P3365 letta da Wikidata","P4223 letta da Wikidata","P6404 letta da Wikidata","P1417 letta da Wikidata", "P648 letta da Wikidata","P3847 letta da Wikidata","P5905 letta da Wikidata","Voci con codice VIAF","Voci con codice ISNI","Voci con codice LCCN","Voci con codice GND","Voci con codice BNF","Voci con codice J9U","Voci con codice NDL","Voci non biografiche con codici di controllo di autorità","Unione Sovietica"],"wgPageViewLanguage":"it","wgPageContentLanguage":"it","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Unione_Sovietica","wgRelevantArticleId":4366,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"it","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"it"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000, "wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q15180","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.phonos.styles":"ready","ext.phonos.icons":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready", "ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.phonos.init","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.MainPageWikiList","ext.gadget.stru-commonsupload","ext.gadget.HiddenCat","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.TitoloErrato","ext.gadget.NewSection","ext.gadget.RichiediRevisioneBozza","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.phonos.icons%2Cstyles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=it&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/1200px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/800px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/640px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Unione Sovietica - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//it.m.wikipedia.org/wiki/Unione_Sovietica"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifica" href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (it)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//it.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Unione_Sovietica"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom di Wikipedia" href="/w/index.php?title=Speciale:UltimeModifiche&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Unione_Sovietica rootpage-Unione_Sovietica skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vai al contenuto</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principale" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principale" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principale</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principale</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazione </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principale" title="Visita la pagina principale [z]" accesskey="z"><span>Pagina principale</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:UltimeModifiche" title="Elenco delle ultime modifiche del sito [r]" accesskey="r"><span>Ultime modifiche</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PaginaCasuale" title="Mostra una pagina a caso [x]" accesskey="x"><span>Una voce a caso</span></a></li><li id="n-nearby-pages-title" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NelleVicinanze"><span>Nelle vicinanze</span></a></li><li id="n-vetrina" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Vetrina"><span>Vetrina</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Aiuto" title="Pagine di aiuto"><span>Aiuto</span></a></li><li id="n-Sportello-informazioni" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Sportello_informazioni"><span>Sportello informazioni</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PagineSpeciali"><span>Pagine speciali</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Comunità" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Comunità" > <div class="vector-menu-heading"> Comunità </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portale:Comunit%C3%A0" title="Descrizione del progetto, cosa puoi fare, dove trovare le cose"><span>Portale Comunità</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bar"><span>Bar</span></a></li><li id="n-wikipediano" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipediano"><span>Il Wikipediano</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Contatti"><span>Contatti</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principale" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L&#039;enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-it.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:Ricerca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Strumenti personali"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifica la dimensione, la larghezza e il colore del testo" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspetto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspetto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it" class=""><span>Fai una donazione</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=Unione+Sovietica" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio" class=""><span>registrati</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=Unione+Sovietica" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>entra</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Altre opzioni" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti personali" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti personali</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utente" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it"><span>Fai una donazione</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=Unione+Sovietica" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>registrati</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=Unione+Sovietica" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>entra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per utenti anonimi <a href="/wiki/Aiuto:Benvenuto" aria-label="Ulteriori informazioni sulla contribuzione"><span>ulteriori informazioni</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieiContributi" title="Un elenco delle modifiche fatte da questo indirizzo IP [y]" accesskey="y"><span>contributi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieDiscussioni" title="Discussioni sulle modifiche fatte da questo indirizzo IP [n]" accesskey="n"><span>discussioni</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Indice" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Indice</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">nascondi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inizio</div> </a> </li> <li id="toc-Storia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Storia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Storia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Storia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Storia</span> </button> <ul id="toc-Storia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-La_rivoluzione_di_febbraio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_rivoluzione_di_febbraio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>La rivoluzione di febbraio</span> </div> </a> <ul id="toc-La_rivoluzione_di_febbraio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_rivoluzione_d&#039;ottobre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_rivoluzione_d&#039;ottobre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>La rivoluzione d'ottobre</span> </div> </a> <ul id="toc-La_rivoluzione_d&#039;ottobre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dalla_fondazione_alla_morte_di_Stalin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dalla_fondazione_alla_morte_di_Stalin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Dalla fondazione alla morte di Stalin</span> </div> </a> <ul id="toc-Dalla_fondazione_alla_morte_di_Stalin-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-La_seconda_guerra_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_seconda_guerra_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.1</span> <span>La seconda guerra mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-La_seconda_guerra_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Il_dopoguerra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Il_dopoguerra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.2</span> <span>Il dopoguerra</span> </div> </a> <ul id="toc-Il_dopoguerra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_guerra_di_Corea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_guerra_di_Corea"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.3</span> <span>La guerra di Corea</span> </div> </a> <ul id="toc-La_guerra_di_Corea-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Da_Chruščёv_a_Brežnev" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Da_Chruščёv_a_Brežnev"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Da Chruščёv a Brežnev</span> </div> </a> <ul id="toc-Da_Chruščёv_a_Brežnev-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Perestrojka_e_glasnost&#039;" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Perestrojka_e_glasnost&#039;"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span><i>Perestrojka</i> e <i>glasnost'</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Perestrojka_e_glasnost&#039;-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dissoluzione" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dissoluzione"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Dissoluzione</span> </div> </a> <ul id="toc-Dissoluzione-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Politica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Politica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Politica</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Politica-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Politica</span> </button> <ul id="toc-Politica-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Politica_interna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Politica_interna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Politica interna</span> </div> </a> <ul id="toc-Politica_interna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Politica_estera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Politica_estera"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Politica estera</span> </div> </a> <ul id="toc-Politica_estera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Leader_storici_dell&#039;Unione_Sovietica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Leader_storici_dell&#039;Unione_Sovietica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Leader storici dell'Unione Sovietica</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Leader_storici_dell&#039;Unione_Sovietica-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Leader storici dell'Unione Sovietica</span> </button> <ul id="toc-Leader_storici_dell&#039;Unione_Sovietica-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Segretari_generali_del_PCUS_(leader_del_partito_e_dirigenti_de_facto_del_governo_bolscevico)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Segretari_generali_del_PCUS_(leader_del_partito_e_dirigenti_de_facto_del_governo_bolscevico)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Segretari generali del PCUS (leader del partito e dirigenti de facto del governo bolscevico)</span> </div> </a> <ul id="toc-Segretari_generali_del_PCUS_(leader_del_partito_e_dirigenti_de_facto_del_governo_bolscevico)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Presidenti_del_Presidium_del_Soviet_Supremo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Presidenti_del_Presidium_del_Soviet_Supremo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Presidenti del Presidium del Soviet Supremo</span> </div> </a> <ul id="toc-Presidenti_del_Presidium_del_Soviet_Supremo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Presidenti_del_Consiglio_dei_commissari_del_popolo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Presidenti_del_Consiglio_dei_commissari_del_popolo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Presidenti del Consiglio dei commissari del popolo</span> </div> </a> <ul id="toc-Presidenti_del_Consiglio_dei_commissari_del_popolo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Presidenti_del_Consiglio_dei_ministri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Presidenti_del_Consiglio_dei_ministri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Presidenti del Consiglio dei ministri</span> </div> </a> <ul id="toc-Presidenti_del_Consiglio_dei_ministri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Repubbliche" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Repubbliche"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Repubbliche</span> </div> </a> <ul id="toc-Repubbliche-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Geografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Geografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Economia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Economia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Economia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Economia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Economia</span> </button> <ul id="toc-Economia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Caratteristiche_generali" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Caratteristiche_generali"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Caratteristiche generali</span> </div> </a> <ul id="toc-Caratteristiche_generali-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-La_contabilità_nazionale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_contabilità_nazionale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.1</span> <span>La contabilità nazionale</span> </div> </a> <ul id="toc-La_contabilità_nazionale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Commercio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Commercio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Commercio</span> </div> </a> <ul id="toc-Commercio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Esportazioni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Esportazioni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2.1</span> <span>Esportazioni</span> </div> </a> <ul id="toc-Esportazioni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Importazioni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Importazioni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2.2</span> <span>Importazioni</span> </div> </a> <ul id="toc-Importazioni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Debito_estero" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Debito_estero"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Debito estero</span> </div> </a> <ul id="toc-Debito_estero-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Energia_elettrica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Energia_elettrica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>Energia elettrica</span> </div> </a> <ul id="toc-Energia_elettrica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Settore_primario" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Settore_primario"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.5</span> <span>Settore primario</span> </div> </a> <ul id="toc-Settore_primario-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Valuta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Valuta"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.6</span> <span>Valuta</span> </div> </a> <ul id="toc-Valuta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Salute" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Salute"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Salute</span> </div> </a> <ul id="toc-Salute-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Demografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Urbanistica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Urbanistica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Urbanistica</span> </div> </a> <ul id="toc-Urbanistica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forze_armate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Forze_armate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Forze armate</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Forze_armate-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Forze armate</span> </button> <ul id="toc-Forze_armate-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Meccanizzazione" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Meccanizzazione"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Meccanizzazione</span> </div> </a> <ul id="toc-Meccanizzazione-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tempo_di_guerra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tempo_di_guerra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Tempo di guerra</span> </div> </a> <ul id="toc-Tempo_di_guerra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Carri_armati_e_mezzi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Carri_armati_e_mezzi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Carri armati e mezzi</span> </div> </a> <ul id="toc-Carri_armati_e_mezzi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Armamento_dopo_la_seconda_guerra_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Armamento_dopo_la_seconda_guerra_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.4</span> <span>Armamento dopo la seconda guerra mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-Armamento_dopo_la_seconda_guerra_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Religione" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Religione"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Religione</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Religione-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Religione</span> </button> <ul id="toc-Religione-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Legislazione_su_matrimonio,_aborto,_eutanasia_e_omosessualità" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Legislazione_su_matrimonio,_aborto,_eutanasia_e_omosessualità"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Legislazione su matrimonio, aborto, eutanasia e omosessualità</span> </div> </a> <ul id="toc-Legislazione_su_matrimonio,_aborto,_eutanasia_e_omosessualità-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Cultura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Cultura</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Cultura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Cultura</span> </button> <ul id="toc-Cultura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Arte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1</span> <span>Arte</span> </div> </a> <ul id="toc-Arte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Media" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Media"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2</span> <span>Media</span> </div> </a> <ul id="toc-Media-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Videogiochi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Videogiochi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.1</span> <span>Videogiochi</span> </div> </a> <ul id="toc-Videogiochi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stampa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Stampa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.2</span> <span>Stampa</span> </div> </a> <ul id="toc-Stampa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Musica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Musica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3</span> <span>Musica</span> </div> </a> <ul id="toc-Musica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Scienza_e_tecnologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Scienza_e_tecnologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4</span> <span>Scienza e tecnologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Scienza_e_tecnologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Festività" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Festività"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.5</span> <span>Festività</span> </div> </a> <ul id="toc-Festività-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_moda_nell&#039;Unione_Sovietica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_moda_nell&#039;Unione_Sovietica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.6</span> <span>La moda nell'Unione Sovietica</span> </div> </a> <ul id="toc-La_moda_nell&#039;Unione_Sovietica-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-L&#039;epoca_di_Stalin_(1930-1953)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#L&#039;epoca_di_Stalin_(1930-1953)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.6.1</span> <span>L'epoca di Stalin (1930-1953)</span> </div> </a> <ul id="toc-L&#039;epoca_di_Stalin_(1930-1953)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Note" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Note"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Note</span> </div> </a> <ul id="toc-Note-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voci_correlate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voci_correlate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Voci correlate</span> </div> </a> <ul id="toc-Voci_correlate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altri_progetti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_progetti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Altri progetti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_progetti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Collegamenti_esterni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Collegamenti_esterni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>Collegamenti esterni</span> </div> </a> <ul id="toc-Collegamenti_esterni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Indice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Unione Sovietica</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vai a una voce in un&#039;altra lingua. Disponibile in 215 lingue" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-215" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">215 lingue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%82%D3%99_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%82%D3%99_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D2%9B%D3%99%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D0%B8%D0%B4%D0%B3%D1%8B%D0%BB%D0%B0" title="Асоветтә Социалисттә Республикақәа Реидгыла - abcaso" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Асоветтә Социалисттә Республикақәа Реидгыла" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abcaso" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Uni_Soviet" title="Uni Soviet - accinese" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Uni Soviet" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="accinese" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sowjetunie" title="Sowjetunie - afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Sowjetunie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sowjetunion" title="Sowjetunion - tedesco svizzero" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Sowjetunion" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="tedesco svizzero" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B6%E1%89%AA%E1%8B%AC%E1%89%B5_%E1%88%95%E1%89%A5%E1%88%A8%E1%89%B5" title="ሶቪዬት ሕብረት - amarico" lang="am" hreflang="am" data-title="ሶቪዬት ሕብረት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amarico" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Uni%C3%B3n_de_Republicas_Socialistas_Sovieticas" title="Unión de Republicas Socialistas Sovieticas - aragonese" lang="an" hreflang="an" data-title="Unión de Republicas Socialistas Sovieticas" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonese" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Sofiet_Gesamnung" title="Sofiet Gesamnung - inglese antico" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Sofiet Gesamnung" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="inglese antico" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D9%8A%D8%AA%D9%8A" title="الاتحاد السوفيتي - arabo" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الاتحاد السوفيتي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabo" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A5%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%88%DA%A4%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%8A" title="لإتحاد السوڤياتي - arabo marocchino" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لإتحاد السوڤياتي" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabo marocchino" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D9%88%DA%A4%D9%8A%D8%AA%D9%89" title="اتحاد سوڤيتى - arabo egiziano" lang="arz" hreflang="arz" data-title="اتحاد سوڤيتى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabo egiziano" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9B%27%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%98" title="ছ&#039;ভিয়েট সংঘ - assamese" lang="as" hreflang="as" data-title="ছ&#039;ভিয়েট সংঘ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamese" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Xuni%C3%B3n_Sovi%C3%A9tica" title="Xunión Soviética - asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Xunión Soviética" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%8F%D0%B1_%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D1%8A%D1%83%D0%BB_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B0%D1%8F%D0%BB%D1%8A%D1%83%D0%BB_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Советияб Союзалъул Социялизмаялъул Республикаби - avaro" lang="av" hreflang="av" data-title="Советияб Союзалъул Социялизмаялъул Республикаби" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avaro" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/TSSS" title="TSSS - kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="TSSS" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/SSR%C4%B0" title="SSRİ - azerbaigiano" lang="az" hreflang="az" data-title="SSRİ" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaigiano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="شوروی - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="شوروی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D1%8B" title="Совет Социалистик Республикалар Союзы - baschiro" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Совет Социалистик Республикалар Союзы" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baschiro" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Uni_Soviet" title="Uni Soviet - balinese" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Uni Soviet" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinese" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Sowjetunion" title="Sowjetunion - bavarese" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Sowjetunion" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarese" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Tar%C4%ABbu_S%C4%81jonga" title="Tarību Sājonga - samogitico" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Tarību Sājonga" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitico" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%8E%D0%B7_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%85_%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік - bielorusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%8E%D0%B7_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%85_%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8A%D1%8E%D0%B7_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%8A%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D1%81%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%80%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Съюз на съветските социалистически републики - bulgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Съюз на съветските социалистически републики" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A4_%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A8" title="सोवियत यूनियन - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="सोवियत यूनियन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8B%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%A4_%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8" title="সোভিয়েত ইউনিয়ন - bengalese" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সোভিয়েত ইউনিয়ন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalese" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BD%B4%E0%BD%A0%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%A3%E0%BD%BA%E0%BD%93%E0%BC%8B" title="སུའུ་ལེན་ - tibetano" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སུའུ་ལེན་" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetano" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8B%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%A4_%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8" title="সোভিয়েত ইউনিয়ন - bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="সোভিয়েত ইউনিয়ন" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Unaniezh_ar_Republiko%C3%B9_Sokialour_Soviedel" title="Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel - bretone" lang="br" hreflang="br" data-title="Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretone" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Sovjetski_Savez" title="Sovjetski Savez - bosniaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Sovjetski Savez" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D2%AF%D0%B1%D0%BB%D1%8D%D0%BB%D1%82%D1%8D_%D1%85%D0%BE%D0%BB%D0%B1%D0%BE%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%81" title="Зүблэлтэ холбоото улас - Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Зүблэлтэ холбоото улас" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Uni%C3%B3_de_Rep%C3%BAbliques_Socialistes_Sovi%C3%A8tiques" title="Unió de Repúbliques Socialistes Soviètiques - catalano" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Unió de Repúbliques Socialistes Soviètiques" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalano" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/S%C5%AD-li%C3%A8ng" title="Sŭ-lièng - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Sŭ-lièng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7" title="Советийн Социалистийн Республикийн Союз - ceceno" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Советийн Социалистийн Республикийн Союз" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ceceno" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Unyong_Sobyet" title="Unyong Sobyet - cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Unyong Sobyet" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%DB%95%DA%A9%DB%8E%D8%AA%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%DB%86%DA%A4%DB%8C%DB%95%D8%AA" title="یەکێتیی سۆڤیەت - curdo centrale" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="یەکێتیی سۆڤیەت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo centrale" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/%C5%9Euralar_Sotsialistik_Cumhuriyetleri_Birligi" title="Şuralar Sotsialistik Cumhuriyetleri Birligi - turco crimeo" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Şuralar Sotsialistik Cumhuriyetleri Birligi" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="turco crimeo" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Sov%C4%9Btsk%C3%BD_svaz" title="Sovětský svaz - ceco" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Sovětský svaz" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ceco" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8A%D0%B2%D1%A3%D1%82%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%8A_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%8A_%D0%94%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%97%D0%B8_%D0%A1%D1%8A%D0%B2%D1%AB%EA%99%81%D1%8A" title="Съвѣтьскъ Социалистичьскъ Димократїи Съвѫꙁъ - slavo ecclesiastico" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Съвѣтьскъ Социалистичьскъ Димократїи Съвѫꙁъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="slavo ecclesiastico" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD_%D0%9F%C4%95%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%88%C4%95%D0%B2%C4%95" title="Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ - ciuvascio" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ciuvascio" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Undeb_Sofietaidd" title="Yr Undeb Sofietaidd - gallese" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Undeb Sofietaidd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallese" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="voce consigliata"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sovjetunionen" title="Sovjetunionen - danese" lang="da" hreflang="da" data-title="Sovjetunionen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danese" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sowjetunion" title="Sowjetunion - tedesco" lang="de" hreflang="de" data-title="Sowjetunion" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Yewiya_Sovyetan" title="Yewiya Sovyetan - Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Yewiya Sovyetan" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Sowjetski_zw%C4%9Bzk" title="Sowjetski zwězk - basso sorabo" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Sowjetski zwězk" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="basso sorabo" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Koisaan_Soviet" title="Koisaan Soviet - dusun centrale" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Koisaan Soviet" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="dusun centrale" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%90%DE%AF%DE%88%DE%A8%DE%87%DE%AC%DE%93%DE%B0_%DE%87%DE%A8%DE%87%DE%B0%DE%8C%DE%A8%DE%80%DE%A7%DE%8B%DE%AA" title="ސޯވިއެޓް އިއްތިހާދު - divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ސޯވިއެޓް އިއްތިހާދު" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%88%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7_%CE%A3%CE%BF%CE%B2%CE%B9%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%A3%CE%BF%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CF%8E%CE%BD" title="Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών - greco" lang="el" hreflang="el" data-title="Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greco" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Soviet_Union" title="Soviet Union - inglese" lang="en" hreflang="en" data-title="Soviet Union" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglese" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Sovetunio" title="Sovetunio - esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Sovetunio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Uni%C3%B3n_Sovi%C3%A9tica" title="Unión Soviética - spagnolo" lang="es" hreflang="es" data-title="Unión Soviética" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/N%C3%B5ukogude_Liit" title="Nõukogude Liit - estone" lang="et" hreflang="et" data-title="Nõukogude Liit" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estone" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Sobietar_Errepublika_Sozialisten_Batasuna" title="Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna - basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Uni%C3%B3n_Sovi%C3%A9tica" title="Unión Soviética - estremegno" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Unión Soviética" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremegno" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی - persiano" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اتحاد جماهیر شوروی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiano" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Neuvostoliitto" title="Neuvostoliitto - finlandese" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Neuvostoliitto" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/N%C3%B5vvokogoliit" title="Nõvvokogoliit - võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Nõvvokogoliit" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Sovjetsamveldi%C3%B0" title="Sovjetsamveldið - faroese" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Sovjetsamveldið" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroese" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Union_des_r%C3%A9publiques_socialistes_sovi%C3%A9tiques" title="Union des républiques socialistes soviétiques - francese" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Union des républiques socialistes soviétiques" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francese" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Sowjetunioon" title="Sowjetunioon - frisone settentrionale" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Sowjetunioon" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisone settentrionale" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Union_Sovietiche" title="Union Sovietiche - friulano" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Union Sovietiche" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulano" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Sovjet-Uny" title="Sovjet-Uny - frisone occidentale" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Sovjet-Uny" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisone occidentale" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_tAontas_S%C3%B3iv%C3%A9adach" title="An tAontas Sóivéadach - irlandese" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An tAontas Sóivéadach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E8%98%87%E8%81%AF" title="蘇聯 - gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="蘇聯" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Inyon_di_s%C3%A9_r%C3%A9piblik_sosyalis_sovy%C3%A9tik" title="Inyon di sé répiblik sosyalis sovyétik - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Inyon di sé répiblik sosyalis sovyétik" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_t-Aonadh_Sobhiatach" title="An t-Aonadh Sobhiatach - gaelico scozzese" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An t-Aonadh Sobhiatach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaelico scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Uni%C3%B3n_Sovi%C3%A9tica" title="Unión Soviética - galiziano" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Unión Soviética" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziano" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A4%D8%B1%D9%88%D9%8A" title="شؤروي - gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="شؤروي" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="gilaki" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Joaty_Sovi%C3%A9tiko" title="Joaty Soviétiko - guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Joaty Soviétiko" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B2%F0%90%8C%B2%F0%90%8C%B2%F0%90%8C%B8" title="𐌲𐌲𐌲𐌸 - gotico" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌲𐌲𐌲𐌸" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gotico" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B8%E0%AB%8B%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AB%87%E0%AA%A4_%E0%AA%AF%E0%AB%81%E0%AA%A8%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AA%A8" title="સોવિયેત યુનિયન - gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="સોવિયેત યુનિયન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Unnaneys_ny_Pobblaghtyn_Soveidjagh_Soshiallagh" title="Unnaneys ny Pobblaghtyn Soveidjagh Soshiallagh - mannese" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Unnaneys ny Pobblaghtyn Soveidjagh Soshiallagh" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Tarayyar_Sobiyet" title="Tarayyar Sobiyet - hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Tarayyar Sobiyet" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/S%C3%BB-li%C3%A8n" title="Sû-lièn - hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sû-lièn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%A8%D7%99%D7%AA_%D7%94%D7%9E%D7%95%D7%A2%D7%A6%D7%95%D7%AA" title="ברית המועצות - ebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="ברית המועצות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%98" title="सोवियत संघ - hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सोवियत संघ" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Soviet_Union" title="Soviet Union - hindi figiano" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Soviet Union" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi figiano" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Sovjetski_Savez" title="Sovjetski Savez - croato" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Sovjetski Savez" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croato" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Sowjetski_zwjazk" title="Sowjetski zwjazk - alto sorabo" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Sowjetski zwjazk" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="alto sorabo" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Inyon_Repiblik_Sosyalis_Sovyetik" title="Inyon Repiblik Sosyalis Sovyetik - creolo haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Inyon Repiblik Sosyalis Sovyetik" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="creolo haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szovjetuni%C3%B3" title="Szovjetunió - ungherese" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szovjetunió" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ungherese" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%84%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն - armeno" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeno" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" title="Խորհրդային Միութիւն - Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Խորհրդային Միութիւն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Union_Sovietic" title="Union Sovietic - interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Union Sovietic" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Uni_Soviet" title="Uni Soviet - indonesiano" lang="id" hreflang="id" data-title="Uni Soviet" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Soviet-Union" title="Soviet-Union - interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Soviet-Union" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Suviatam_Nunaa" title="Suviatam Nunaa - inupiak" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Suviatam Nunaa" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiak" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Kappon_ti_Sobiet" title="Kappon ti Sobiet - ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Kappon ti Sobiet" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7" title="Советий Социализма Республикай Союз - ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Советий Социализма Республикай Союз" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Soviet-Uniono" title="Soviet-Uniono - ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Soviet-Uniono" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sov%C3%A9tr%C3%ADkin" title="Sovétríkin - islandese" lang="is" hreflang="is" data-title="Sovétríkin" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandese" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%BD%E3%83%93%E3%82%A8%E3%83%88%E9%80%A3%E9%82%A6" title="ソビエト連邦 - giapponese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ソビエト連邦" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="giapponese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Suoviet_Yuunian" title="Suoviet Yuunian - creolo giamaicano" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Suoviet Yuunian" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="creolo giamaicano" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/sofygu%27e" title="sofygu&#039;e - lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="sofygu&#039;e" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Uni_Sovy%C3%A8t" title="Uni Sovyèt - giavanese" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Uni Sovyèt" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="giavanese" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%AD%E1%83%9D%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A8%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%98" title="საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი - georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tadukli_n_Tegdudiwin_Tinemlayin_Tisuvyitiyin" title="Tadukli n Tegdudiwin Tinemlayin Tisuvyitiyin - cabilo" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tadukli n Tegdudiwin Tinemlayin Tisuvyitiyin" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="cabilo" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D1%8D_%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB_%D0%97%D1%8D%D0%B3%D1%83%D1%8D%D1%82%D1%85%D1%8D%D1%80" title="Республикэ Совет Социал Зэгуэтхэр - cabardino" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Республикэ Совет Социал Зэгуэтхэр" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="cabardino" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Muna%CC%B1pyia%CC%B1_Soviyet" title="Muna̱pyia̱ Soviyet - tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Muna̱pyia̱ Soviyet" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы - kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9F%E1%9E%A0%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9E%BC%E1%9E%9C%E1%9F%80%E1%9E%8F" title="សហភាពសូវៀត - khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="សហភាពសូវៀត" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B3%8A%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%AF%E0%B3%86%E0%B2%9F%E0%B3%8D_%E0%B2%92%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B3%82%E0%B2%9F" title="ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ - kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%86%8C%EB%A0%A8" title="소련 - coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="소련" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%8B_%D0%91%D0%B8%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%88%D0%B8%D1%83" title="Совет Социалист Республикаланы Бирлешиу - karachay-Balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Совет Социалист Республикаланы Бирлешиу" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karachay-Balkar" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%A4%D9%88%D9%90%D8%AA_%D8%A7%D9%90%D8%AA%D9%90%D9%81%D8%A7%D9%82" title="صؤوِت اِتِفاق - kashmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="صؤوِت اِتِفاق" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kashmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Yek%C3%AEtiya_Komar%C3%AAn_Sovyet_%C3%AAn_Sosyal%C3%AEst" title="Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst - curdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="curdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D3%A7%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D3%A7%D0%B9_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D3%A7%D0%B9_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%BB%D3%A7%D0%BD_%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7" title="Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз - komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/URSS" title="URSS - cornico" lang="kw" hreflang="kw" data-title="URSS" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornico" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%91%D0%B8%D1%80%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8" title="Кеңештер Бирлиги - kirghiso" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Кеңештер Бирлиги" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghiso" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Unio_Rerum_Publicarum_Sovieticarum_Socialisticarum" title="Unio Rerum Publicarum Sovieticarum Socialisticarum - latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Unio Rerum Publicarum Sovieticarum Socialisticarum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Union_Sovyetika" title="Union Sovyetika - giudeo-spagnolo" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Union Sovyetika" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="giudeo-spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Sowjetunioun" title="Sowjetunioun - lussemburghese" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Sowjetunioun" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lussemburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%BD_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%B9%D1%80%D0%B8%D0%BD_%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D3%80" title="Советрин Социализмдин Республикайрин ГалкӀ - lesgo" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Советрин Социализмдин Республикайрин ГалкӀ" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lesgo" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Uni_de_Republicas_Sosialiste_Soviet" title="Uni de Republicas Sosialiste Soviet - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Uni de Republicas Sosialiste Soviet" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie - limburghese" lang="li" hreflang="li" data-title="Sovjet-Unie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Union_Sovietica" title="Union Sovietica - ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Union Sovietica" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Union_Sovietica" title="Union Sovietica - ladino" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Union Sovietica" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Union_di_Republegh_Socialista_Sovietegh" title="Union di Republegh Socialista Sovietegh - lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Union di Republegh Socialista Sovietegh" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E0%BA%AB%E0%BA%B0%E0%BA%9E%E0%BA%B2%E0%BA%9A%E0%BB%82%E0%BA%8A%E0%BA%A7%E0%BA%BD%E0%BA%94" title="ສະຫະພາບໂຊວຽດ - lao" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ສະຫະພາບໂຊວຽດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="lao" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Soviet%C5%B3_S%C4%85junga" title="Sovietų Sąjunga - lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Sovietų Sąjunga" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Padomju_Savien%C4%ABba" title="Padomju Savienība - lettone" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Padomju Savienība" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="lettone" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%98" title="सोभियत सङ्घ - maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="सोभियत सङ्घ" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%8C_%D0%A1%D0%BE%D1%82%D0%BA%D1%81" title="Советонь Соткс - moksha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Советонь Соткс" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Firaisan%27_ny_Repoblika_S%C3%B4sialista_S%C3%B4vietika" title="Firaisan&#039; ny Repoblika Sôsialista Sôvietika - malgascio" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Firaisan&#039; ny Repoblika Sôsialista Sôvietika" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgascio" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA-%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%BA_%D0%A3%D1%88%D0%B5%D0%BC" title="Совет Социализм Республик-влак Ушем - Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Совет Социализм Республик-влак Ушем" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Hononga_Howete" title="Hononga Howete - maori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Hononga Howete" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Uni_Soviet" title="Uni Soviet - menangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Uni Soviet" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="menangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%A1%D0%BE%D1%98%D1%83%D0%B7" title="Советски Сојуз - macedone" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Советски Сојуз" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedone" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8B%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D_%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%BB" title="സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ - malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D3%A9%D0%B2%D0%BB%D3%A9%D0%BB%D1%82_%D0%A5%D0%BE%D0%BB%D0%B1%D0%BE%D0%BE%D1%82_%D0%A3%D0%BB%D1%81" title="Зөвлөлт Холбоот Улс - mongolo" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Зөвлөлт Холбоот Улс" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolo" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%8F%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%98" title="सोव्हिएत संघ - marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="सोव्हिएत संघ" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kesatuan_Soviet" title="Kesatuan Soviet - malese" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kesatuan Soviet" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malese" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Unjoni_Sovjetika" title="Unjoni Sovjetika - maltese" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Unjoni Sovjetika" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltese" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Ounion_Sobi%C3%A9tica" title="Ounion Sobiética - mirandese" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Ounion Sobiética" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandese" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%97%E1%80%AE%E1%80%9A%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%8A%E1%80%BA%E1%80%91%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%AF_%E1%80%9E%E1%80%99%E1%80%B9%E1%80%99%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ - birmano" lang="my" hreflang="my" data-title="ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmano" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="شوروی - mazandarani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="شوروی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Aunione_Sovieteca" title="Aunione Sovieteca - napoletano" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Aunione Sovieteca" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napoletano" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Sowjetunion" title="Sowjetunion - basso tedesco" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Sowjetunion" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="basso tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Sovjetuny" title="Sovjetuny - basso tedesco olandese" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Sovjetuny" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="basso tedesco olandese" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%98" title="सोभियत सङ्घ - nepalese" lang="ne" hreflang="ne" data-title="सोभियत सङ्घ" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalese" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie - olandese" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Sovjet-Unie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="olandese" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sovjetunionen" title="Sovjetunionen - norvegese nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Sovjetunionen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegese nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sovjetunionen" title="Sovjetunionen - norvegese bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sovjetunionen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegese bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Unnion_Sovi%C3%A9tique" title="Unnion Soviétique - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Unnion Soviétique" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Union_de_las_Republicas_Socialistas_Sovieticas" title="Union de las Republicas Socialistas Sovieticas - occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Union de las Republicas Socialistas Sovieticas" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Nevvostoliitto" title="Nevvostoliitto - Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Nevvostoliitto" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BD_%D0%A6%C3%A6%D0%B4%D0%B8%D1%81" title="Советон Цæдис - ossetico" lang="os" hreflang="os" data-title="Советон Цæдис" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossetico" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A9%8B%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%85%E0%A8%A4_%E0%A8%AF%E0%A9%82%E0%A8%A8%E0%A9%80%E0%A8%85%E0%A8%A8" title="ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ - punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Union_Sovietiko" title="Union Sovietiko - papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Union Sovietiko" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/URSS" title="URSS - piccardo" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="URSS" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="piccardo" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Soviet_Union" title="Soviet Union - tedesco della Pennsylvania" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Soviet Union" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="tedesco della Pennsylvania" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich - polacco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polacco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Union_Sovi%C3%A9tica" title="Union Soviética - piemontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Union Soviética" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%DB%8C%D8%AA_%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سویت یونین - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سویت یونین" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%8A_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF" title="شوروي اتحاد - pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="شوروي اتحاد" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Uni%C3%A3o_Sovi%C3%A9tica" title="União Soviética - portoghese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="União Soviética" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portoghese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Susyalista_Suwit_Ripuwlikakunap_Hu%C3%B1un" title="Susyalista Suwit Ripuwlikakunap Huñun - quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Susyalista Suwit Ripuwlikakunap Huñun" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Uniun_sovietica" title="Uniun sovietica - romancio" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Uniun sovietica" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romancio" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Uniunea_Republicilor_Sovietice_Socialiste" title="Uniunea Republicilor Sovietice Socialiste - rumeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Uniunea Republicilor Sovietice Socialiste" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7_%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA" title="Союз Советских Социалистических Республик - russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Союз Советских Социалистических Республик" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7_%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%82%D1%81%D0%BA%D1%8B%D1%85_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D1%96%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA" title="Союз Совітскых Соціалістічных Републик - ruteno" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Союз Совітскых Соціалістічных Републик" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruteno" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8D%D0%B1%D0%B8%D1%8D%D1%81%D0%BA%D1%8D%D0%B9_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%8B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%A1%D0%BE%D0%B9%D1%83%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0" title="Сэбиэскэй Социалистыы Республикалар Сойуустара - sacha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Сэбиэскэй Социалистыы Республикалар Сойуустара" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sacha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A5%E1%B1%9A%E1%B1%B5%E1%B1%B7%E1%B1%A4%E1%B1%AD%E1%B1%AE%E1%B1%B4_%E1%B1%A5%E1%B1%9F%E1%B1%B6%E1%B1%9B%E1%B1%9F" title="ᱥᱚᱵᱷᱤᱭᱮᱴ ᱥᱟᱶᱛᱟ - santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱥᱚᱵᱷᱤᱭᱮᱴ ᱥᱟᱶᱛᱟ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Unione_Sovietica" title="Unione Sovietica - sardo" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Unione Sovietica" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardo" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Unioni_Suvi%C3%A8tica" title="Unioni Suviètica - siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Unioni Suviètica" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Soviet_Union" title="Soviet Union - scozzese" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Soviet Union" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%88%D9%8A%D8%AA_%D9%8A%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%86" title="سوويت يونين - sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="سوويت يونين" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Sovjetlihttu" title="Sovjetlihttu - sami del nord" lang="se" hreflang="se" data-title="Sovjetlihttu" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="sami del nord" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sovjetski_Savez" title="Sovjetski Savez - serbo-croato" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Sovjetski Savez" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croato" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%82%81%E1%80%B0%E1%80%99%E1%80%BA%E1%82%88%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%BA_%E1%80%9E%E1%80%B0%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%82%87%E1%80%9D%E1%80%AE%E1%82%87%E1%80%9A%E1%82%85%E1%80%90%E1%80%BA%E1%82%89" title="မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် သူဝ်ႇဝီႇယႅတ်ႉ - shan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် သူဝ်ႇဝီႇယႅတ်ႉ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="shan" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%9D%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B6%A7%E0%B7%8A_%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="සෝවියට් සංගමය - singalese" lang="si" hreflang="si" data-title="සෝවියට් සංගමය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="singalese" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Soviet_Union" title="Soviet Union - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Soviet Union" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Sovietsky_zv%C3%A4z" title="Sovietsky zväz - slovacco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sovietsky zväz" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovacco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%AA_%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سوویت یونین - Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="سوویت یونین" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Sovjetska_zveza" title="Sovjetska zveza - sloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Sovjetska zveza" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Sovjetlitto" title="Sovjetlitto - sami di Inari" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Sovjetlitto" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="sami di Inari" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Midowga_Sofiyet" title="Midowga Sofiyet - somalo" lang="so" hreflang="so" data-title="Midowga Sofiyet" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalo" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bashkimi_Sovjetik" title="Bashkimi Sovjetik - albanese" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bashkimi Sovjetik" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanese" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D1%98%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B7" title="Совјетски Савез - serbo" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Совјетски Савез" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbo" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Sowjetunion" title="Sowjetunion - saterfriesisch" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Sowjetunion" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterfriesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Uni_Sovi%C3%A9t" title="Uni Soviét - sundanese" lang="su" hreflang="su" data-title="Uni Soviét" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanese" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Sovjetunionen" title="Sovjetunionen - svedese" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Sovjetunionen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="svedese" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Umoja_wa_Kisovyeti" title="Umoja wa Kisovyeti - swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Umoja wa Kisovyeti" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Sojusz_Socjalistycznych_Sowjeckich_Republik" title="Sojusz Socjalistycznych Sowjeckich Republik - slesiano" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Sojusz Socjalistycznych Sowjeckich Republik" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="slesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%8B%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%A4%E0%AF%8D_%E0%AE%92%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="சோவியத் ஒன்றியம் - tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சோவியத் ஒன்றியம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%8B%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%9F%E0%B1%8D_%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="సోవియట్ యూనియన్ - telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="సోవియట్ యూనియన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D1%82%D0%B8%D2%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B8_%D0%A8%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B2%D3%A3" title="Иттиҳоди Шуравӣ - tagico" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Иттиҳоди Шуравӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tagico" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%AB%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B9%82%E0%B8%8B%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%95" title="สหภาพโซเวียต - thailandese" lang="th" hreflang="th" data-title="สหภาพโซเวียต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandese" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Unyong_Sobyetiko" title="Unyong Sobyetiko - tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Unyong Sobyetiko" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Sovet_Sosialist_Respublikon_Ibemon" title="Sovet Sosialist Respublikon Ibemon - taliscio" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Sovet Sosialist Respublikon Ibemon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="taliscio" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Sovyetler_Birli%C4%9Fi" title="Sovyetler Birliği - turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Sovyetler Birliği" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B5" title="Совет Социалистик Республикалар Берлеге - tataro" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Совет Социалистик Республикалар Берлеге" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tataro" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%A1%D0%A0%D0%AD" title="ССРЭ - tuvinian" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="ССРЭ" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuvinian" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BE%D1%81%D0%BB%D1%8D%D0%BD_%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D0%B7%D1%8B" title="Советской Социалистической Республикаослэн Союззы - udmurt" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Советской Социалистической Республикаослэн Союззы" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurt" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%DB%8B%DB%90%D8%AA_%D8%B3%D9%88%D8%AA%D8%B3%D9%89%D9%8A%D8%A7%D9%84%D9%89%D8%B3%D8%AA%D9%89%D9%83_%D8%AC%DB%87%D9%85%DA%BE%DB%87%D8%B1%D9%89%D9%8A%DB%95%D8%AA%D9%84%DB%95%D8%B1_%D8%A6%D9%89%D8%AA%D8%AA%D9%89%D9%BE%D8%A7%D9%82%D9%89" title="سوۋېت سوتسىيالىستىك جۇمھۇرىيەتلەر ئىتتىپاقى - uiguro" lang="ug" hreflang="ug" data-title="سوۋېت سوتسىيالىستىك جۇمھۇرىيەتلەر ئىتتىپاقى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uiguro" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D1%96%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D1%85_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Союз Радянських Соціалістичних Республік - ucraino" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Союз Радянських Соціалістичних Республік" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraino" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF" title="سوویت اتحاد - urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سوویت اتحاد" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Sovet_Sotsialistik_Respublikalari_Ittifoqi" title="Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi - uzbeco" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeco" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Union_Sovi%C3%A8tega" title="Union Soviètega - veneto" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Union Soviètega" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="veneto" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Nevondkundali%C5%BEiden_Socialisti%C5%BEiden_Tazovaldkundoiden_%C3%9Chti%C5%A1tuz" title="Nevondkundaližiden Socialistižiden Tazovaldkundoiden Ühtištuz - vepso" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Nevondkundaližiden Socialistižiden Tazovaldkundoiden Ühtištuz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="vepso" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Li%C3%AAn_X%C3%B4" title="Liên Xô - vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Liên Xô" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie - fiammingo occidentale" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Sovjet-Unie" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="fiammingo occidentale" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Sovy%C3%A4tabalatam" title="Sovyätabalatam - volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Sovyätabalatam" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/U.R.S.S." title="U.R.S.S. - vallone" lang="wa" hreflang="wa" data-title="U.R.S.S." data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="vallone" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Unyon_Sovyetika" title="Unyon Sovyetika - waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Unyon Sovyetika" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Soviet_Yi_Benno" title="Soviet Yi Benno - wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Soviet Yi Benno" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%8B%8F%E8%81%94" title="苏联 - wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="苏联" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Isoviet_Union" title="Isoviet Union - xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Isoviet Union" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%AE%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%A8_%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%A8_%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%AE%E1%83%A3" title="სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკეფიშ რსხუ - mengrelio" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკეფიშ რსხუ" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mengrelio" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%90%D7%95%D7%95%D7%A2%D7%98%D7%9F_%D7%A4%D7%90%D7%A8%D7%91%D7%90%D7%A0%D7%93" title="סאוועטן פארבאנד - yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="סאוועטן פארבאנד" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cs%E1%BB%8D%CC%80kan_S%C3%B3f%C3%AC%E1%BA%B9%CC%80t%C3%AC" title="Ìsọ̀kan Sófìẹ̀tì - yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìsọ̀kan Sófìẹ̀tì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Suhlienz" title="Suhlienz - zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Suhlienz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8B%8F%E8%81%94" title="苏联 - cinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="苏联" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="cinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%98%87%E8%81%AF" title="蘇聯 - cinese classico" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="蘇聯" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="cinese classico" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/So%CD%98-li%C3%A2n" title="So͘-liân - min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="So͘-liân" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%98%87%E8%81%AF" title="蘇聯 - cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="蘇聯" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q15180#sitelinks-wikipedia" title="Modifica collegamenti interlinguistici" class="wbc-editpage">Modifica collegamenti</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Unione_Sovietica" title="Vedi la voce [c]" accesskey="c"><span>Voce</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussione:Unione_Sovietica" rel="discussion" title="Vedi le discussioni relative a questa pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussione</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia versione linguistica" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">italiano</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visite"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Unione_Sovietica"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=history" title="Versioni precedenti di questa pagina [h]" accesskey="h"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Strumenti</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Altre opzioni" > <div class="vector-menu-heading"> Azioni </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Unione_Sovietica"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=history"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PuntanoQui/Unione_Sovietica" title="Elenco di tutte le pagine che sono collegate a questa [j]" accesskey="j"><span>Puntano qui</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ModificheCorrelate/Unione_Sovietica" rel="nofollow" title="Elenco delle ultime modifiche alle pagine collegate a questa [k]" accesskey="k"><span>Modifiche correlate</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;oldid=143570351" title="Collegamento permanente a questa versione di questa pagina"><span>Link permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=info" title="Ulteriori informazioni su questa pagina"><span>Informazioni pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Cita&amp;page=Unione_Sovietica&amp;id=143570351&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informazioni su come citare questa pagina"><span>Cita questa voce</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FUnione_Sovietica"><span>Ottieni URL breve</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FUnione_Sovietica"><span>Scarica codice QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Unione+Sovietica"><span>Crea un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&amp;page=Unione_Sovietica&amp;action=show-download-screen"><span>Scarica come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;printable=yes" title="Versione stampabile di questa pagina [p]" accesskey="p"><span>Versione stampabile</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In altri progetti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%8E%D0%B7_%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Unione_Sovietica" hreflang="it"><span>Wikiquote</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://it.wikivoyage.org/wiki/Unione_Sovietica" hreflang="it"><span>Wikivoyage</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q15180" title="Collegamento all&#039;elemento connesso dell&#039;archivio dati [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspetto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">nascondi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Da Wikipedia, l&#039;enciclopedia libera.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="it" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r133964453">.mw-parser-output .avviso .mbox-text-div>div,.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div>div{font-size:90%}.mw-parser-output .avviso .mbox-image{flex-basis:52px;flex-grow:0;flex-shrink:0}.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div .hide-when-compact{display:block}</style><div style="" class="ambox metadata plainlinks avviso avviso-contenuto"> <div class="avviso-immagine mbox-image noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Question_book-4.svg" class="mw-file-description" title="Niente fonti!"><img alt="Niente fonti!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/45px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="45" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/68px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/90px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div> <div class="avviso-testo mbox-text"> <div class="mbox-text-div"><b>Questa voce o sezione &#32;sugli argomenti unità militari e stati scomparsi <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">non cita le fonti necessarie</a> o quelle presenti sono insufficienti</b>. <div class="hide-when-compact"><b>Commento</b>: <i>Alcune sezioni non presentano fonti sufficienti, altre nemmeno una.</i> <div class="noprint"><hr />Puoi <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit">migliorare questa voce</a> aggiungendo citazioni da <a href="/wiki/Wikipedia:Fonti_attendibili" title="Wikipedia:Fonti attendibili">fonti attendibili</a> secondo le <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">linee guida sull'uso delle fonti</a>. Segui i suggerimenti dei progetti di riferimento <a href="/wiki/Progetto:Guerra" title="Progetto:Guerra">1</a>, <a href="/wiki/Progetto:Geografia" title="Progetto:Geografia">2</a>.</div> </div> </div> </div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r143074810">.mw-parser-output .sinottico{background-color:#f8f9fa;border:1px solid #c8ccd1;border-spacing:0;clear:right;float:right;font-size:95%;line-height:1.4em;margin:0 0 1em 1.5em;width:280px}.mw-parser-output .sinottico caption{font-weight:bold}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>th:not(:only-child),.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th:not(:only-child){background-color:#f3f3f3;border-right:1px solid #e5e5e8;text-align:left;vertical-align:top}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr:not(:last-child)>td,.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr:not(:last-child)>th,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th{border-bottom:1px solid #e0e0e0}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>th:not(:only-child),.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th:not(:only-child){padding:.25em .4em}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td{vertical-align:middle}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td>hr:only-child{margin:0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sinottico ul{margin:0 0 0 1em;padding:0}.mw-parser-output .sinottico_annidata{border-spacing:0;margin:0 -.4em;width:calc(100% + calc(.4em*2))}.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child{margin-bottom:-.2em}.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child>tbody>tr:last-child>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child>tbody>tr:last-child>th{border-bottom:none}.mw-parser-output .sinottico_divisione+.sinottico_divisione>th,.mw-parser-output .sinottico_testata+.sinottico_divisione>th{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .sinottico_divisione th{background-color:#eeeeee;padding:.15em .4em;text-align:center}.mw-parser-output .sinottico_piede{text-align:center;font-size:90%;background:#EFEFEF}.mw-parser-output .sinottico_piede2{background-color:white;font-size:xx-small;padding-bottom:0;text-align:right}.mw-parser-output .sinottico_sottotitolo{font-size:80%}.mw-parser-output .sinottico_testata th{background-color:#dedede;font-size:116%;padding:.2em .4em;text-align:center}.mw-parser-output .sinottico_testo_centrale{text-align:center}</style><table class="infobox sinottico" summary="Tabella sinottica che riassume le principali caratteristiche di uno Stato non più esistente"><tbody><tr class="sinottico_testata"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Unione Sovietica</th></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2"><div style="display:grid; grid-auto-flow:column; gap:.2em .4em; margin:0 auto; max-width:255px; align-items:center; justify-content:space-evenly;"> <div style="grid-area:1;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Soviet_Union.svg" class="mw-file-description" title="Unione Sovietica – Bandiera"><img alt="Unione Sovietica – Bandiera" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/125px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="125" height="63" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/188px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/250px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></div> <div style="grid-area:2;"><small> (<a href="/wiki/Bandiera_dell%27Unione_Sovietica" title="Bandiera dell&#39;Unione Sovietica">dettagli</a>)</small></div> <div style="grid-area:1;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_(1956%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description" title="Unione Sovietica - Stemma"><img alt="Unione Sovietica - Stemma" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg/80px-Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="80" height="82" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg/120px-Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg/160px-Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="587" data-file-height="605" /></a></span></div> <div style="grid-area:2;"><small> (<a href="/wiki/Emblema_dell%27Unione_Sovietica" title="Emblema dell&#39;Unione Sovietica">dettagli</a>)</small></div> </div> </td></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2"><b><a href="/wiki/Motto" title="Motto">Motto</a>:</b> <br />(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="russo">RU</abbr></span>) Пролетарии всех стран, соединяйтесь!<br />(<i>Proletarii vsech stran, soedinjajtes'!</i>)<br />(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="italiano">IT</abbr></span>) <a href="/wiki/Proletari_di_tutti_i_paesi,_unitevi!" title="Proletari di tutti i paesi, unitevi!">Proletari di tutti i paesi, unitevi!</a> </td></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/File:Union_of_Soviet_Socialist_Republics_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description" title="Unione Sovietica - Localizzazione"><img alt="Unione Sovietica - Localizzazione" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Union_of_Soviet_Socialist_Republics_%28orthographic_projection%29.svg/260px-Union_of_Soviet_Socialist_Republics_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="260" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Union_of_Soviet_Socialist_Republics_%28orthographic_projection%29.svg/390px-Union_of_Soviet_Socialist_Republics_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Union_of_Soviet_Socialist_Republics_%28orthographic_projection%29.svg/520px-Union_of_Soviet_Socialist_Republics_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a><figcaption>Unione Sovietica - Localizzazione</figcaption></figure> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Dati amministrativi</th></tr><tr><th>Nome completo</th><td>Unione delle Repubbliche Socialiste Sovietiche </td></tr><tr><th>Nome ufficiale</th><td>(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="russo">RU</abbr></span>) Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик<br /><a href="/wiki/Traslitterazione" title="Traslitterazione">traslitt.</a>: <i>Sojúz Sovétskich Socialistíčeskich Respúblik</i><br /><small><a href="/wiki/Nomi_ufficiali_dell%27Unione_Sovietica" title="Nomi ufficiali dell&#39;Unione Sovietica">nome ufficiale in altre lingue</a></small> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Lingua_ufficiale" title="Lingua ufficiale">Lingue ufficiali</a></th><td>nessuna (<i>de iure</i>) <br /> <a href="/wiki/Lingua_russa" title="Lingua russa">russo</a> (<i>de facto</i>) </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Lingua_(linguistica)" title="Lingua (linguistica)">Lingue parlate</a></th><td><a href="/wiki/Lingua_armena" title="Lingua armena">armeno</a>, <a href="/wiki/Lingua_azera" title="Lingua azera">azero</a>, <a href="/wiki/Lingua_bielorussa" title="Lingua bielorussa">bielorusso</a>, <a href="/wiki/Lingua_estone" title="Lingua estone">estone</a>, <a href="/wiki/Lingua_georgiana" title="Lingua georgiana">georgiano</a>, <a href="/wiki/Lingua_kazaka" title="Lingua kazaka">kazako</a>, <a href="/wiki/Lingua_kirghisa" title="Lingua kirghisa">kirghiso</a>, <a href="/wiki/Lingua_lettone" title="Lingua lettone">lettone</a>, <a href="/wiki/Lingua_lituana" title="Lingua lituana">lituano</a>, <a href="/wiki/Lingua_moldava" title="Lingua moldava">moldavo</a>, <a href="/wiki/Lingua_rumena" class="mw-redirect" title="Lingua rumena">rumeno</a>, <a href="/wiki/Lingua_russa" title="Lingua russa">russo</a>, <a href="/wiki/Lingua_tagica" title="Lingua tagica">tagico</a>, <a href="/wiki/Lingua_turkmena" title="Lingua turkmena">turkmeno</a>, <a href="/wiki/Lingua_ucraina" title="Lingua ucraina">ucraino</a>, <a href="/wiki/Lingua_uzbeca" title="Lingua uzbeca">uzbeco</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Inno_nazionale" title="Inno nazionale">Inno</a></th><td><i><a href="/wiki/L%27Internazionale" title="L&#39;Internazionale">L'Internazionale</a></i> (1922-1944)<br /><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="87" data-mwtitle="Internationale_orchestral_arrangement.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d1/Internationale_orchestral_arrangement.ogg/Internationale_orchestral_arrangement.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/Internationale_orchestral_arrangement.ogg" type="audio/ogg; codecs=&quot;vorbis&quot;" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=de&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="de" label="Deutsch ‪(de)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=en-gb&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en-GB" label="British English ‪(en-gb)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=en&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=fr&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fr" label="français ‪(fr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=hr&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hr" label="hrvatski ‪(hr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=id&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="id" label="Bahasa Indonesia ‪(id)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=ja&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ja" label="日本語 ‪(ja)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=ml&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ml" label="മലയാളം ‪(ml)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=mwl&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="mwl" label="Mirandés ‪(mwl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=my&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="my" label="မြန်မာဘာသာ ‪(my)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=pt-br&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt-BR" label="português do Brasil ‪(pt-br)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=pt&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português ‪(pt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=ru&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ru" label="русский ‪(ru)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=sh&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sh" label="srpskohrvatski / српскохрватски ‪(sh)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=sv&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sv" label="svenska ‪(sv)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=th&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="th" label="ไทย ‪(th)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=tl&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tl" label="Tagalog ‪(tl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=vi&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="vi" label="Tiếng Việt ‪(vi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=zh-cn&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans-CN" label="中文(中国大陆) ‪(zh-cn)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=zh-hans&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans" label="中文(简体) ‪(zh-hans)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=zh-hant&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant" label="中文(繁體) ‪(zh-hant)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=zh-sg&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans-SG" label="中文(新加坡) ‪(zh-sg)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AInternationale_orchestral_arrangement.ogg&amp;lang=zh&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh" label="中文 ‪(zh)‬" data-dir="ltr" /></audio></span></span><br /><i><a href="/wiki/Inno_dell%27Unione_Sovietica" title="Inno dell&#39;Unione Sovietica">Inno dell'Unione Sovietica</a></i> (1944-1991)<br /><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_1" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="204" data-mwtitle="Soviet_Union_national_anthem_(instrumental),_1977.oga" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b0/Soviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga/Soviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b0/Soviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga" type="audio/ogg; codecs=&quot;vorbis&quot;" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=be-tarask&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="be-tarask" label="беларуская (тарашкевіца) ‪(be-tarask)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=be&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="be" label="беларуская ‪(be)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=en-ca&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en-CA" label="Canadian English ‪(en-ca)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=en-gb&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en-GB" label="British English ‪(en-gb)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=en&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=es&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=hu&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hu" label="magyar ‪(hu)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=kk-cn&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="kk-Arab-CN" label="قازاقشا (جۇنگو) ‪(kk-cn)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=kk-tr&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="kk-Latn-TR" label="qazaqşa (Türkïya) ‪(kk-tr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=ko&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ko" label="한국어 ‪(ko)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=ms&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ms" label="Bahasa Melayu ‪(ms)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=pt&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português ‪(pt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=ru&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ru" label="русский ‪(ru)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=simple&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="Simple English ‪(simple)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=sl&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sl" label="slovenščina ‪(sl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=th&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="th" label="ไทย ‪(th)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=tl&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tl" label="Tagalog ‪(tl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=tr&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tr" label="Türkçe ‪(tr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=uk&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="uk" label="українська ‪(uk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=vi&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="vi" label="Tiếng Việt ‪(vi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=zh-cn&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans-CN" label="中文(中国大陆) ‪(zh-cn)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=zh-hans&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans" label="中文(简体) ‪(zh-hans)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=zh-hant&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant" label="中文(繁體) ‪(zh-hant)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=zh-my&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans-MY" label="中文(马来西亚) ‪(zh-my)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=zh-sg&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans-SG" label="中文(新加坡) ‪(zh-sg)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3ASoviet_Union_national_anthem_%28instrumental%29%2C_1977.oga&amp;lang=zh&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh" label="中文 ‪(zh)‬" data-dir="ltr" /></audio></span></span> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Capitale_(citt%C3%A0)" title="Capitale (città)">Capitale</a></th><td><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Coat_of_Arms_of_Moscow_(Soviet).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Coat_of_Arms_of_Moscow_%28Soviet%29.svg/20px-Coat_of_Arms_of_Moscow_%28Soviet%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Coat_of_Arms_of_Moscow_%28Soviet%29.svg/30px-Coat_of_Arms_of_Moscow_%28Soviet%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Coat_of_Arms_of_Moscow_%28Soviet%29.svg/40px-Coat_of_Arms_of_Moscow_%28Soviet%29.svg.png 2x" data-file-width="1545" data-file-height="1710" /></a></span> <a href="/wiki/Mosca_(Russia)" title="Mosca (Russia)">Mosca</a> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Politica</th></tr><tr><th><a href="/wiki/Forma_di_Stato" title="Forma di Stato">Forma di Stato</a></th><td><a href="/wiki/Stato_socialista" title="Stato socialista">Stato socialista</a> <a href="/wiki/Monopartitismo" title="Monopartitismo">a partito unico</a> con sistema a <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">soviet</a> (1922-1990)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><br /><a href="/wiki/Stato_sociale" title="Stato sociale">Stato socialdemocratico</a> <a href="/wiki/Stato_di_diritto" title="Stato di diritto">di diritto</a> (1990-1991)<sup id="cite_ref-Zakon1360-I_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zakon1360-I-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Forma_di_governo" title="Forma di governo">Forma di governo</a></th><td><a href="/wiki/Repubblica_direttoriale" title="Repubblica direttoriale">Repubblica direttoriale</a> <a href="/wiki/Repubblica_federale" class="mw-redirect" title="Repubblica federale">federale</a> <a href="/wiki/Democrazia_dei_soviet" title="Democrazia dei soviet">sovietica</a> <a href="/wiki/Monopartitismo" title="Monopartitismo">a partito unico</a> (1922-1990)<br /><a href="/wiki/Repubblica_semipresidenziale" title="Repubblica semipresidenziale">Repubblica semipresidenziale</a> <a href="/wiki/Repubblica_federale" class="mw-redirect" title="Repubblica federale">federale</a><sup id="cite_ref-Zakon1360-I_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-Zakon1360-I-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>(1990-1991) </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Capo_di_Stato" title="Capo di Stato">Capo di Stato</a></th><td><a href="/wiki/Capi_di_Stato_dell%27Unione_Sovietica" title="Capi di Stato dell&#39;Unione Sovietica">Presidente del <i>Presidium</i> del Soviet Supremo dell'URSS</a> (1922-1989),<br /><a href="/wiki/Presidente_del_Soviet_Supremo_dell%27URSS" class="mw-redirect" title="Presidente del Soviet Supremo dell&#39;URSS">Presidente del Soviet Supremo dell'URSS</a> (1989-1990),<br /><a href="/wiki/Presidente_dell%27Unione_Sovietica" class="mw-redirect" title="Presidente dell&#39;Unione Sovietica">Presidente dell'Unione Sovietica</a> (1990-1991) </td></tr><tr><th>Capo di Governo</th><td><a href="/wiki/Capi_del_Governo_dell%27Unione_Sovietica" title="Capi del Governo dell&#39;Unione Sovietica">Presidente del Consiglio dei ministri</a> <small>(<i><a href="/wiki/De_iure" title="De iure">de iure</a></i>)</small><br /><a href="/wiki/Segretario_generale_del_PCUS" title="Segretario generale del PCUS">Segretario generale del PCUS</a> <small>(<i><a href="/wiki/De_facto" title="De facto">de facto</a></i>)</small><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr><tr><th>Organi deliberativi</th><td><a href="/wiki/Congresso_dei_Soviet_dell%27URSS" class="mw-redirect" title="Congresso dei Soviet dell&#39;URSS">Congresso dei Soviet</a> (1922-1936)<br /><a href="/wiki/Soviet_Supremo_dell%27URSS" class="mw-redirect" title="Soviet Supremo dell&#39;URSS">Soviet Supremo</a> (1936-1989)<br /><a href="/wiki/Congresso_dei_deputati_del_popolo_dell%27URSS" class="mw-redirect" title="Congresso dei deputati del popolo dell&#39;URSS">Congresso dei deputati del popolo</a> (1989-1991) </td></tr><tr><th>Nascita</th><td>30 dicembre 1922 con <a href="/wiki/Lenin" title="Lenin">Lenin</a> </td></tr><tr><th>Causa</th><td><a href="/wiki/Guerra_civile_russa" title="Guerra civile russa">Guerra civile russa</a>, <a href="/wiki/Trattato_sulla_creazione_dell%27URSS" title="Trattato sulla creazione dell&#39;URSS">trattato sulla creazione dell'URSS</a> </td></tr><tr><th>Fine</th><td>26 dicembre 1991 con <a href="/wiki/Michail_Gorba%C4%8D%C3%ABv" title="Michail Gorbačëv">Michail Gorbačëv</a> </td></tr><tr><th>Causa</th><td><a href="/wiki/Putsch_di_agosto" title="Putsch di agosto">Putsch di agosto</a>, <a href="/wiki/Accordo_di_Belave%C5%BEa" title="Accordo di Belaveža">accordo di Belaveža</a>, proclamazioni d'indipendenza di alcune repubbliche, dichiarazione sulla cessazione dell'esistenza dell'URSS<sup id="cite_ref-Deklaracija_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Deklaracija-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Territorio e popolazione</th></tr><tr><th>Bacino geografico</th><td><a href="/wiki/Europa_orientale" title="Europa orientale">Europa orientale</a> e <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asia</a> </td></tr><tr><th>Territorio originale</th><td><a href="/wiki/Russia_europea" title="Russia europea">Russia europea</a> e <a href="/wiki/Asia_settentrionale" title="Asia settentrionale">asiatica</a> </td></tr><tr><th>Massima estensione</th><td><span class="nowrap"><span data-sort-value="7013224020000000000♠"></span>22<span style="margin-left:.25em;">402</span><span style="margin-left:.25em;">000</span>&#160;km²</span> nel 1991 </td></tr><tr><th>Popolazione</th><td>294&#160;147&#160;579 abitanti nel 1991 </td></tr><tr><th>Suddivisione</th><td><a href="/wiki/Repubbliche_dell%27Unione_Sovietica" title="Repubbliche dell&#39;Unione Sovietica">15 repubbliche socialiste sovietiche</a> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Economia</th></tr><tr><th><a href="/wiki/Valuta" title="Valuta">Valuta</a></th><td><a href="/wiki/Rublo_sovietico" title="Rublo sovietico">rublo sovietico</a> </td></tr><tr><th>Risorse</th><td><a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a>, <a href="/wiki/Petrolio" title="Petrolio">petrolio</a> </td></tr><tr><th>Produzioni</th><td><a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a>, <a href="/wiki/Triticum" title="Triticum">grano</a>, <a href="/wiki/Acciaio" title="Acciaio">acciaio</a>, <a href="/wiki/Industria_metalmeccanica" title="Industria metalmeccanica">industria pesante</a> </td></tr><tr><th>Commerci con</th><td><a href="/wiki/Consiglio_di_mutua_assistenza_economica" title="Consiglio di mutua assistenza economica">COMECON</a> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Varie</th></tr><tr><th><a href="/wiki/Dominio_di_primo_livello" title="Dominio di primo livello">TLD</a></th><td><a href="/wiki/.su" title=".su">.su</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Prefissi_telefonici_internazionali" title="Prefissi telefonici internazionali">Prefisso tel.</a></th><td>+7 </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Sigle_automobilistiche_internazionali" title="Sigle automobilistiche internazionali">Sigla autom.</a></th><td>SU </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Religione e società</th></tr><tr><th>Religioni preminenti</th><td><a href="/wiki/Cristianesimo_ortodosso" class="mw-redirect" title="Cristianesimo ortodosso">cristianesimo ortodosso</a> </td></tr><tr><th>Religione di Stato</th><td><a href="/wiki/Ateismo_marxista-leninista" title="Ateismo marxista-leninista">Ateismo scientifico</a> (<i>de facto</i>)<br /><a href="/wiki/Stato_laico" class="mw-redirect" title="Stato laico">Stato laico</a> (<i>de jure</i>)<sup id="cite_ref-Cost36124_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cost36124-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr><tr><th>Religioni minoritarie</th><td><a href="/wiki/Islam_sunnita" class="mw-redirect" title="Islam sunnita">islam sunnita</a>, <a href="/wiki/Islam_sciita" class="mw-redirect" title="Islam sciita">islam sciita</a>, <a href="/wiki/Luteranesimo" title="Luteranesimo">cristianesimo luterano</a>, <a href="/wiki/Cristianesimo_cattolico" class="mw-redirect" title="Cristianesimo cattolico">cristianesimo cattolico</a>, <a href="/wiki/Ebraismo" title="Ebraismo">ebraismo</a> </td></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/File:LocationSovietUnion.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/LocationSovietUnion.png/260px-LocationSovietUnion.png" decoding="async" width="260" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/LocationSovietUnion.png/390px-LocationSovietUnion.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/LocationSovietUnion.png/520px-LocationSovietUnion.png 2x" data-file-width="650" data-file-height="313" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Evoluzione storica</th></tr><tr><th><a href="/wiki/Successione_di_Stati" title="Successione di Stati">Preceduto da</a></th><td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_(1918%E2%80%931925).svg" class="mw-file-description" title="bandiera"><img alt="bandiera" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/20px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/30px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/40px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a></span>&#160;<a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">RSFS Russa</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg" class="mw-file-description" title="RSFS Transcaucasica (bandiera)"><img alt="RSFS Transcaucasica (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/20px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/30px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/40px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Transcaucasica" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Transcaucasica">RSFS Transcaucasica</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_(1919%E2%80%931927).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931927%29.svg/20px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931927%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931927%29.svg/30px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931927%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931927%29.svg/40px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931927%29.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="150" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Bielorussa" title="Repubblica Socialista Sovietica Bielorussa">RSS Bielorussa</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_(1919%E2%80%931929).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931929%29.svg/20px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931929%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931929%29.svg/30px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931929%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931929%29.svg/40px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281919%E2%80%931929%29.svg.png 2x" data-file-width="1920" data-file-height="960" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Ucraina" title="Repubblica Socialista Sovietica Ucraina">RSS Ucraina</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Khiva_1920-1923.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Flag_of_Khiva_1920-1923.svg/20px-Flag_of_Khiva_1920-1923.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Flag_of_Khiva_1920-1923.svg/30px-Flag_of_Khiva_1920-1923.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Flag_of_Khiva_1920-1923.svg/40px-Flag_of_Khiva_1920-1923.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Sovietica_Popolare_Corasmia" title="Repubblica Sovietica Popolare Corasmia">RSP Corasmia</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Bukharan_People%27s_Soviet_Republic.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Flag_of_the_Bukharan_People%27s_Soviet_Republic.svg/20px-Flag_of_the_Bukharan_People%27s_Soviet_Republic.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Flag_of_the_Bukharan_People%27s_Soviet_Republic.svg/30px-Flag_of_the_Bukharan_People%27s_Soviet_Republic.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Flag_of_the_Bukharan_People%27s_Soviet_Republic.svg/40px-Flag_of_the_Bukharan_People%27s_Soviet_Republic.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Sovietica_Popolare_di_Bukhara" title="Repubblica Sovietica Popolare di Bukhara">RSP Bukhara</a><br /><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Estonia.svg" class="mw-file-description" title="Estonia (bandiera)"><img alt="Estonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/20px-Flag_of_Estonia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/30px-Flag_of_Estonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/40px-Flag_of_Estonia.svg.png 2x" data-file-width="990" data-file-height="630" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_di_Estonia_(1918-1940)" title="Repubblica di Estonia (1918-1940)">Estonia</a><br /><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Latvia.svg" class="mw-file-description" title="Lettonia (bandiera)"><img alt="Lettonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/20px-Flag_of_Latvia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/30px-Flag_of_Latvia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/40px-Flag_of_Latvia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_di_Lettonia_(1919-1940)" title="Repubblica di Lettonia (1919-1940)">Lettonia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Lithuania_(1918%E2%80%931940).svg" class="mw-file-description" title="Lituania (bandiera)"><img alt="Lituania (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Lithuania_%281918%E2%80%931940%29.svg/20px-Flag_of_Lithuania_%281918%E2%80%931940%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Lithuania_%281918%E2%80%931940%29.svg/30px-Flag_of_Lithuania_%281918%E2%80%931940%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Lithuania_%281918%E2%80%931940%29.svg/40px-Flag_of_Lithuania_%281918%E2%80%931940%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_di_Lituania_(1918-1940)" title="Repubblica di Lituania (1918-1940)">Lituania</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Germany_(1935%E2%80%931945).svg" class="mw-file-description" title="Germania (bandiera)"><img alt="Germania (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Germania_nazista" title="Germania nazista">Germania</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Poland_(1928%E2%80%931980).svg" class="mw-file-description" title="Polonia (bandiera)"><img alt="Polonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg/20px-Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg/30px-Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg/40px-Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="800" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Seconda_Repubblica_di_Polonia" title="Seconda Repubblica di Polonia">Polonia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Romania.svg" class="mw-file-description" title="Romania (bandiera)"><img alt="Romania (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/20px-Flag_of_Romania.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/30px-Flag_of_Romania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/40px-Flag_of_Romania.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Regno_di_Romania" title="Regno di Romania">Romania</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Successione_di_Stati" title="Successione di Stati">Succeduto da</a></th><td><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="Armenia (bandiera)"><img alt="Armenia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/20px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/30px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/40px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Azerbaigian (bandiera)"><img alt="Azerbaigian (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/20px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/30px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/40px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Azerbaigian" title="Azerbaigian">Azerbaigian</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Belarus_(1918,_1991%E2%80%931995).svg" class="mw-file-description" title="Bielorussia (bandiera)"><img alt="Bielorussia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Flag_of_Belarus_%281918%2C_1991%E2%80%931995%29.svg/20px-Flag_of_Belarus_%281918%2C_1991%E2%80%931995%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Flag_of_Belarus_%281918%2C_1991%E2%80%931995%29.svg/30px-Flag_of_Belarus_%281918%2C_1991%E2%80%931995%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Flag_of_Belarus_%281918%2C_1991%E2%80%931995%29.svg/40px-Flag_of_Belarus_%281918%2C_1991%E2%80%931995%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="256" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Bielorussia" title="Bielorussia">Bielorussia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Estonia.svg" class="mw-file-description" title="Estonia (bandiera)"><img alt="Estonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/20px-Flag_of_Estonia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/30px-Flag_of_Estonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/40px-Flag_of_Estonia.svg.png 2x" data-file-width="990" data-file-height="630" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Georgia_(1990%E2%80%932004).svg" class="mw-file-description" title="Georgia (bandiera)"><img alt="Georgia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg/20px-Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg/30px-Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg/40px-Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Georgia" title="Georgia">Georgia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991);_Flag_of_Kazakhstan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description" title="Kazakistan (bandiera)"><img alt="Kazakistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/20px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/30px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/40px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan">Kazakistan</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991);_Flag_of_Kyrgyzstan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/20px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/30px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/40px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Kirghizistan" title="Kirghizistan">Kirghizistan</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Latvia.svg" class="mw-file-description" title="Lettonia (bandiera)"><img alt="Lettonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/20px-Flag_of_Latvia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/30px-Flag_of_Latvia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/40px-Flag_of_Latvia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Lettonia" title="Lettonia">Lettonia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Lithuania.svg" class="mw-file-description" title="Lituania (bandiera)"><img alt="Lituania (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/20px-Flag_of_Lithuania.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/30px-Flag_of_Lithuania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/40px-Flag_of_Lithuania.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Lituania" title="Lituania">Lituania</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Moldova.svg" class="mw-file-description" title="Moldavia (bandiera)"><img alt="Moldavia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/20px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/30px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/40px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Moldavia" title="Moldavia">Moldavia</a><br /><b><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Russia_(1991%E2%80%931993).svg" class="mw-file-description" title="Russia (bandiera)"><img alt="Russia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Russia_%281991%E2%80%931993%29.svg/20px-Flag_of_Russia_%281991%E2%80%931993%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Russia_%281991%E2%80%931993%29.svg/30px-Flag_of_Russia_%281991%E2%80%931993%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Russia_%281991%E2%80%931993%29.svg/40px-Flag_of_Russia_%281991%E2%80%931993%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a></b><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991);_Flag_of_Tajikistan_(1991%E2%80%931992)_(reverse).svg" class="mw-file-description" title="bandiera"><img alt="bandiera" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg/20px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg/30px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg/40px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;<a href="/wiki/Tagikistan" title="Tagikistan">Tagikistan</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991);_Flag_of_Turkmenistan_(1991%E2%80%931992)_(reverse).svg" class="mw-file-description" title="bandiera"><img alt="bandiera" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg/20px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg/30px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg/40px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29_%28reverse%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Ukraine_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Ukraine_%281991%E2%80%931992%29.svg/20px-Flag_of_Ukraine_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Ukraine_%281991%E2%80%931992%29.svg/30px-Flag_of_Ukraine_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Ukraine_%281991%E2%80%931992%29.svg/40px-Flag_of_Ukraine_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="800" /></a></span>&#160;<a href="/wiki/Ucraina" title="Ucraina">Ucraina</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Uzbekistan.svg" class="mw-file-description" title="Uzbekistan (bandiera)"><img alt="Uzbekistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/20px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/30px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/40px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Stati_del_mondo" title="Stati del mondo">Ora parte di</a></th><td><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="Armenia (bandiera)"><img alt="Armenia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/20px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/30px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/40px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Azerbaigian (bandiera)"><img alt="Azerbaigian (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/20px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/30px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/40px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Azerbaigian" title="Azerbaigian">Azerbaigian</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Belarus.svg" class="mw-file-description" title="Bielorussia (bandiera)"><img alt="Bielorussia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/20px-Flag_of_Belarus.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/30px-Flag_of_Belarus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/40px-Flag_of_Belarus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Bielorussia" title="Bielorussia">Bielorussia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Estonia.svg" class="mw-file-description" title="Estonia (bandiera)"><img alt="Estonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/20px-Flag_of_Estonia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/30px-Flag_of_Estonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/40px-Flag_of_Estonia.svg.png 2x" data-file-width="990" data-file-height="630" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Georgia.svg" class="mw-file-description" title="Georgia (bandiera)"><img alt="Georgia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/20px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/30px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/40px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Georgia" title="Georgia">Georgia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Kazakhstan.svg" class="mw-file-description" title="Kazakistan (bandiera)"><img alt="Kazakistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/20px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/30px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/40px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan">Kazakistan</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Kyrgyzstan.svg" class="mw-file-description" title="Kirghizistan (bandiera)"><img alt="Kirghizistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/20px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/30px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/40px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Kirghizistan" title="Kirghizistan">Kirghizistan</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Moldova.svg" class="mw-file-description" title="Moldavia (bandiera)"><img alt="Moldavia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/20px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/30px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/40px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Moldavia" title="Moldavia">Moldavia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Latvia.svg" class="mw-file-description" title="Lettonia (bandiera)"><img alt="Lettonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/20px-Flag_of_Latvia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/30px-Flag_of_Latvia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/40px-Flag_of_Latvia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Lettonia" title="Lettonia">Lettonia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Lithuania.svg" class="mw-file-description" title="Lituania (bandiera)"><img alt="Lituania (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/20px-Flag_of_Lithuania.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/30px-Flag_of_Lithuania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/40px-Flag_of_Lithuania.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Lituania" title="Lituania">Lituania</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Russia (bandiera)"><img alt="Russia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/20px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/30px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/40px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Tajikistan.svg" class="mw-file-description" title="Tagikistan (bandiera)"><img alt="Tagikistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/20px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/30px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/40px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="560" data-file-height="280" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Tagikistan" title="Tagikistan">Tagikistan</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Turkmenistan.svg" class="mw-file-description" title="Turkmenistan (bandiera)"><img alt="Turkmenistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/20px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/30px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/40px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description" title="Ucraina (bandiera)"><img alt="Ucraina (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/20px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/30px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/40px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Ucraina" title="Ucraina">Ucraina</a><br /><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Uzbekistan.svg" class="mw-file-description" title="Uzbekistan (bandiera)"><img alt="Uzbekistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/20px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/30px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/40px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a> </td></tr><tr><td class="sinottico_piede2 noprint nomobile metadata" colspan="2"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15180" class="extiw" title="d:Q15180"><span title="Modifica i dati della voce Unione Sovietica su Wikidata">Modifica dati su Wikidata</span></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Template:Stato_storico/man" title="Template:Stato storico/man"><span title="Manuale del template Stato storico">Manuale</span></a></td></tr></tbody></table> <p>L&#39;<b>Unione delle Repubbliche Socialiste Sovietiche</b> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_russa" title="Lingua russa">russo</a> <span dir="ltr" lang="ru">Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик, СССР</span><span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Cirillico" title="Aiuto:Cirillico">?</a></sup></span>, <i>Sojúz Sovétskich Socialistíčeskich Respúblik, SSSR</i>; <span class="noprint"><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-1" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{&quot;_&quot;:&quot;mw.Phonos.PhonosButton&quot;,&quot;href&quot;:&quot;\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/7\/78\/Ru-CCCP.ogg\/Ru-CCCP.ogg.mp3&quot;,&quot;rel&quot;:[&quot;nofollow&quot;],&quot;framed&quot;:false,&quot;icon&quot;:&quot;volumeUp&quot;,&quot;label&quot;:{&quot;html&quot;:&quot;ascolta&quot;},&quot;data&quot;:{&quot;ipa&quot;:&quot;&quot;,&quot;text&quot;:&quot;&quot;,&quot;lang&quot;:&quot;it&quot;,&quot;wikibase&quot;:&quot;&quot;,&quot;file&quot;:&quot;Ru-CCCP.ogg&quot;},&quot;classes&quot;:[&quot;noexcerpt&quot;,&quot;ext-phonos-PhonosButton&quot;]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/78/Ru-CCCP.ogg/Ru-CCCP.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Riproduci audio" title="Riproduci audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">ascolta</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/File:Ru-CCCP.ogg" title="File:Ru-CCCP.ogg">ⓘ</a></sup></span></span> <a href="/wiki/Aiuto:IPA" title="Aiuto:IPA"><span title="Questa è una trascrizione IPA della pronuncia. Vedere l&#39;alfabeto fonetico internazionale." class="IPA">[sʌˈjus sʌˈvʲetskʲɪx səʦɪəlʲɪ'stʲitɕɪskʲɪx rʲɪˈspublʲɪk]</span></a>), <a href="/wiki/Acronimo" title="Acronimo">acronimo</a> <b>URSS</b> e in forma abbreviata <b>Unione Sovietica</b> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_russa" title="Lingua russa">russo</a> <span dir="ltr" lang="ru">Сове́тский Сою́з</span><span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Cirillico" title="Aiuto:Cirillico">?</a></sup></span>, <i>Sovétskij Sojúz</i>, <a href="/wiki/Aiuto:IPA" title="Aiuto:IPA"><span title="Questa è una trascrizione IPA della pronuncia. Vedere l&#39;alfabeto fonetico internazionale." class="IPA">[sʌˈvʲetskʲɪj sʌˈjus]</span></a>), fu uno <a href="/wiki/Stato_federale" title="Stato federale">Stato federale</a> che si estendeva tra <a href="/wiki/Europa_orientale" title="Europa orientale">Europa orientale</a> e <a href="/wiki/Asia_settentrionale" title="Asia settentrionale">Asia settentrionale</a>, sorto il 30 dicembre 1922 sulle ceneri dell'<a href="/wiki/Impero_russo" title="Impero russo">Impero russo</a>. Era composta da 15 repubbliche <a href="/wiki/Stato_socialista" title="Stato socialista">socialiste</a>, la più grande delle quali era la <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">Russia</a>, a sua volta suddivisa in repubbliche autonome federate. </p><p>La distanza tra i suoi due punti estremi orientale e occidentale era superiore ai 9.983 chilometri (più di 90 gradi di longitudine); il suo punto più occidentale era l'<a href="/wiki/Oblast%27_di_Kaliningrad" title="Oblast&#39; di Kaliningrad">oblast' di Kaliningrad</a>, al confine con la <a href="/wiki/Polonia" title="Polonia">Polonia</a>, e quello più orientale il <a href="/wiki/Capo_De%C5%BEn%C3%ABv" title="Capo Dežnëv">capo Dežnëv</a> sullo <a href="/wiki/Stretto_di_Bering" title="Stretto di Bering">stretto di Bering</a>, che lo divide dal <a href="/wiki/America_settentrionale" title="America settentrionale">continente nordamericano</a> distante circa 80 chilometri. In particolare, una sua isola nello stretto, la <a href="/wiki/Grande_Diomede" title="Grande Diomede">Grande Diomede</a>, dista solo <span class="nowrap"><span data-sort-value="7003300000000000000♠"></span>3&#160;km</span> dalla <a href="/wiki/Piccola_Diomede" title="Piccola Diomede">Piccola Diomede</a>, appartenente agli Stati Uniti: si tratta della distanza minore tra le due superpotenze militari dell'epoca. </p><p>Era il Paese più esteso del mondo con 22&#160;402&#160;000 km² di superficie, pari a un sesto delle <a href="/wiki/Continente" title="Continente">terre emerse</a>, nonché il Paese più esteso d'Asia e d'Europa, per ciascuna delle parti di competenza continentale.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Dopo la vittoria conseguita contro le <a href="/wiki/Potenze_dell%27Asse" title="Potenze dell&#39;Asse">potenze dell'Asse</a> nella <a href="/wiki/Seconda_guerra_mondiale" title="Seconda guerra mondiale">seconda guerra mondiale</a> divenne una <a href="/wiki/Superpotenza" title="Superpotenza">superpotenza</a> economica e militare, riuscendo ad imporre il suo sistema politico e sociale anche fuori dei confini nazionali, soprattutto in <a href="/wiki/Europa_orientale" title="Europa orientale">Europa orientale</a>. Il suo scontro con il <a href="/wiki/Blocco_occidentale" title="Blocco occidentale">blocco occidentale</a> guidato dagli <a href="/wiki/Stati_Uniti_d%27America" title="Stati Uniti d&#39;America">Stati Uniti</a>, l'altra superpotenza emersa all'epoca, portò alla <a href="/wiki/Guerra_fredda" title="Guerra fredda">guerra fredda</a>, conclusa formalmente con la <a href="/wiki/Dissoluzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Dissoluzione dell&#39;Unione Sovietica">dissoluzione dell'Unione Sovietica</a>. La <a href="/wiki/Russia" title="Russia">Federazione Russa</a> è subentrata all'URSS alla fine degli <a href="/wiki/Anni_1990" title="Anni 1990">anni novanta</a> nel <a href="/wiki/Consiglio_di_sicurezza_delle_Nazioni_Unite" title="Consiglio di sicurezza delle Nazioni Unite">Consiglio di sicurezza delle Nazioni Unite</a> e come Russia ha aderito per un certo periodo al <a href="/wiki/G8" title="G8">G8</a>, e ha raccolto gran parte dell'eredità militare e geopolitica sovietica. </p><p>La lista delle repubbliche costituenti la federazione subì nel corso del tempo numerose variazioni. Negli anni precedenti il suo scioglimento ne facevano parte quindici <a href="/wiki/Repubbliche_dell%27Unione_Sovietica" title="Repubbliche dell&#39;Unione Sovietica">repubbliche</a>. La più grande per superficie, economia e popolazione e la più importante sul piano politico era la <a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a>. Anche il territorio dell'Unione Sovietica subì vari mutamenti e nel periodo più recente corrispondeva approssimativamente a quello del tardo <a href="/wiki/Impero_russo" title="Impero russo">Impero russo</a>, senza tuttavia <a href="/wiki/Alaska" title="Alaska">Alaska</a>, <a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a> e <a href="/wiki/Polonia" title="Polonia">Polonia</a>. </p><p>L'organizzazione politica del Paese prevedeva un <a href="/wiki/Monopartitismo" title="Monopartitismo">regime monopartitico</a>, retto dal <a href="/wiki/Partito_Comunista_dell%27Unione_Sovietica" title="Partito Comunista dell&#39;Unione Sovietica">Partito Comunista dell'Unione Sovietica</a>, che dirigeva gli apparati dei <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">Soviet</a>, assemblee di livello sia regionale che nazionale che rappresentavano la classe operaia nei corridoi del potere statale. Il partito era a sua volta guidato da un Segretario Generale, che corrispondeva nel principale dirigente in termini di politica estera ed interna. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Storia">Storia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifica la sezione Storia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edit section&#039;s source code: Storia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Order_of_Red_Banner_of_Labor.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Order_of_Red_Banner_of_Labor.svg/220px-Order_of_Red_Banner_of_Labor.svg.png" decoding="async" width="220" height="257" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Order_of_Red_Banner_of_Labor.svg/330px-Order_of_Red_Banner_of_Labor.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Order_of_Red_Banner_of_Labor.svg/440px-Order_of_Red_Banner_of_Labor.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="350" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ordine_della_Bandiera_rossa_del_lavoro" title="Ordine della Bandiera rossa del lavoro">Ordine della Bandiera rossa del lavoro</a></figcaption></figure> <p>La Russia fu uno dei pochi <a href="/wiki/Paesi_europei" class="mw-redirect" title="Paesi europei">Paesi europei</a> a non aver vissuto, nel corso del <a href="/wiki/XIX_secolo" title="XIX secolo">XIX secolo</a>, una trasformazione in senso democratico e liberale delle proprie strutture economiche, sociali e politiche. Le tensioni tra le esigenze di cambiamento espresse da una parte della popolazione e un modello politico statico, basato su una <a href="/wiki/Autocrazia" title="Autocrazia">monarchia autocratica</a>, furono all'origine di tre <a href="/wiki/Rivoluzione" title="Rivoluzione">rivoluzioni</a>. La <a href="/wiki/Rivoluzione_del_1905" class="mw-redirect" title="Rivoluzione del 1905">prima</a>, senza esito, ebbe luogo nel 1905, successiva alla sconfitta nella <a href="/wiki/Guerra_russo-giapponese" title="Guerra russo-giapponese">guerra contro il Giappone</a>. La <a href="/wiki/Rivoluzione_di_febbraio" title="Rivoluzione di febbraio">seconda</a> e la <a href="/wiki/Rivoluzione_del_1917" class="mw-redirect" title="Rivoluzione del 1917">terza</a> avvennero invece nel 1917, rispettivamente a marzo (febbraio secondo il <a href="/wiki/Calendario_giuliano" title="Calendario giuliano">calendario giuliano</a>, seguito dalla <a href="/wiki/Chiesa_ortodossa_russa" title="Chiesa ortodossa russa">Chiesa ortodossa russa</a> ed a quei tempi in vigore in <a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a>) e novembre (ottobre), innescate da gravi problemi politico-sociali, da un diffuso malcontento nei confronti della monarchia e dalla tremenda crisi sofferta dall'<a href="/wiki/Impero_russo" title="Impero russo">Impero russo</a> durante la <a href="/wiki/Prima_guerra_mondiale" title="Prima guerra mondiale">prima guerra mondiale</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_rivoluzione_di_febbraio">La rivoluzione di febbraio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifica la sezione La rivoluzione di febbraio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edit section&#039;s source code: La rivoluzione di febbraio"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130657691">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .vedi-anche{font-size:95%}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r139142988">.mw-parser-output .hatnote-content{align-items:center;display:flex}.mw-parser-output .hatnote-icon{flex-shrink:0}.mw-parser-output .hatnote-icon img{display:flex}.mw-parser-output .hatnote-text{font-style:italic}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote{border:1px solid #CCC;display:flex;margin:.5em 0;padding:.2em .5em}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote-text{padding-left:.5em}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon{padding-right:8px}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon img{height:auto;width:16px}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new{color:#d73333}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new:visited{color:#a55858}</style> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Rivoluzione_di_febbraio" title="Rivoluzione di febbraio">Rivoluzione di febbraio</a></b>.</span></div> </div> <p>Il 23 febbraio (8 marzo del calendario gregoriano) 1917 un'insurrezione, in gran parte spontanea, degli operai e della guarnigione di <a href="/wiki/Pietrogrado" class="mw-redirect" title="Pietrogrado">Pietrogrado</a> portò all'occupazione della città e al rovesciamento della <a href="/wiki/Dinastia_Romanov" class="mw-redirect" title="Dinastia Romanov">dinastia Romanov</a>, ratificata con l'abdicazione dello zar Nicola II a favore del fratello <a href="/wiki/Michail_Aleksandrovi%C4%8D_Romanov" title="Michail Aleksandrovič Romanov">Michele</a> e la rinuncia al trono, il 3 marzo, da parte di quest'ultimo. Il 27 febbraio era stato intanto formato il <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">Soviet</a> di Pietrogrado, primo di un gran numero di assemblee che sarebbero di lì a poco sorte in tutta la Russia. Nell'organismo ottennero una posizione dominante i <a href="/wiki/Menscevismo" title="Menscevismo">menscevichi</a> e i <a href="/wiki/Socialrivoluzionari" class="mw-redirect" title="Socialrivoluzionari">socialrivoluzionari</a>, che consegnarono il potere nelle mani della borghesia e del <a href="/wiki/Governo_provvisorio_russo" title="Governo provvisorio russo">Governo provvisorio</a>, costituitosi a marzo con la presidenza del principe <a href="/wiki/Georgij_Evgen%27evi%C4%8D_L%27vov" title="Georgij Evgen&#39;evič L&#39;vov">L'vov</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Con il ritorno di <a href="/wiki/Lenin" title="Lenin">Lenin</a> dall'esilio in Svizzera e la pubblicazione delle sue <a href="/wiki/Tesi_di_aprile" title="Tesi di aprile">Tesi di aprile</a>, approvate dalla <a href="/wiki/VII_Conferenza_del_Partito_Operaio_Socialdemocratico_Russo_(bolscevico)" title="VII Conferenza del Partito Operaio Socialdemocratico Russo (bolscevico)">VII Conferenza del Partito bolscevico</a>, acquisì sempre più consenso presso le masse l'obiettivo della trasformazione della rivoluzione borghese in una rivoluzione socialista.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Intanto si creò forte tensione fra il Governo e il Soviet a proposito della prosecuzione della partecipazione alla guerra, e si arrivò alla formazione di un gabinetto di coalizione con la partecipazione di menscevichi e socialrivoluzionari insieme ai ministri borghesi.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_rivoluzione_d'ottobre"><span id="La_rivoluzione_d.27ottobre"></span>La rivoluzione d'ottobre</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifica la sezione La rivoluzione d&#039;ottobre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edit section&#039;s source code: La rivoluzione d&#039;ottobre"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Rivoluzione_d%27ottobre" title="Rivoluzione d&#39;ottobre">Rivoluzione d'ottobre</a></b>.</span></div> </div> <p>A luglio una <a href="/wiki/Giornate_di_luglio" class="mw-redirect" title="Giornate di luglio">manifestazione di operai e soldati</a> di cui presero la testa i bolscevichi dopo un inizio spontaneo fu respinta dalle forze governative,<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ma anche il secondo gabinetto cadde e fu sostituito da un nuovo governo di coalizione guidato dal socialrivoluzionario <a href="/wiki/Aleksandr_F%C3%ABdorovi%C4%8D_Kerenskij" title="Aleksandr Fëdorovič Kerenskij">Aleksandr Kerenskij</a>. Le forze conservatrici ritennero giunto il momento di sopprimere i soviet e ad agosto organizzarono un <a href="/wiki/Colpo_di_Stato" title="Colpo di Stato">colpo di Stato</a> guidato dal generale <a href="/wiki/Lavr_Georgievi%C4%8D_Kornilov" title="Lavr Georgievič Kornilov">Lavr Kornilov</a>, fermato da un sollevamento di massa degli operai e dei soldati su iniziativa dei bolscevichi. Questi ultimi acquisirono sempre maggiore popolarità e la maggioranza in numerosi soviet (di quello di Pietroburgo divenne presidente <a href="/wiki/Lev_Trockij" title="Lev Trockij">Trockij</a>), mentre anche le posizioni dei soldati e dei contadini si radicalizzavano.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Il 7 novembre (25 ottobre del calendario giuliano) fu concretizzata l'insurrezione precedentemente deliberata dal <a href="/wiki/Comitato_Centrale_del_PCUS" title="Comitato Centrale del PCUS">Comitato centrale del Partito bolscevico</a>: soldati, operai (le "<a href="/wiki/Guardie_Rosse_(Russia)" title="Guardie Rosse (Russia)">Guardie Rosse</a>"), marinai della <a href="/wiki/Flotta_del_Baltico" title="Flotta del Baltico">Flotta del Baltico</a> occuparono in breve i punti chiave della città e l'indomani venne preso il <a href="/wiki/Palazzo_d%27Inverno" title="Palazzo d&#39;Inverno">Palazzo d'Inverno</a>, sede del governo.<sup id="cite_ref-bof6364_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-bof6364-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La sera stessa il potere venne consegnato al <a href="/wiki/Congresso_panrusso_dei_Soviet" title="Congresso panrusso dei Soviet">Congresso panrusso dei Soviet</a>, che formò un nuovo governo, il <a href="/wiki/Consiglio_dei_commissari_del_popolo_della_RSFS_Russa" title="Consiglio dei commissari del popolo della RSFS Russa">Consiglio dei commissari del popolo</a>, guidato da Lenin.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La Rivoluzione si estese subito dopo a gran parte dei territori dell'ex Impero russo, di cui i bolscevichi presero il controllo in alcuni casi in modo pacifico, in altri dopo accesi scontri con gli oppositori.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Sempre nel 1918 nacque l'<a href="/wiki/Armata_Rossa" title="Armata Rossa">Armata Rossa</a>, che sostituì il vecchio e disgregato <a href="/wiki/Esercito" title="Esercito">esercito</a>. La reazione delle forze escluse dal potere e delle potenze straniere non si fece attendere. Nella primavera del 1918 gli inglesi occuparono i porti di <a href="/wiki/Murmansk" title="Murmansk">Murmansk</a> ed <a href="/wiki/Arcangelo_(Russia)" title="Arcangelo (Russia)">Arcangelo</a>, mentre i giapponesi si impadronirono del porto di <a href="/wiki/Vladivostok" title="Vladivostok">Vladivostok</a>. In seguito intervennero anche i francesi e gli statunitensi. In Ucraina, Finlandia, Estonia, Lettonia e Lituania si instaurarono regimi <a href="/wiki/Nazionalismo" title="Nazionalismo">nazionalistici</a> con l'aiuto tedesco, mentre in Russia nacquero diciotto governi opposti a quello sovietico. Nell'estate del 1918 vennero arrestati anarchici e scioperanti, e vennero fucilate alcune migliaia di oppositori politici.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La <a href="/wiki/Guerra_civile_russa" title="Guerra civile russa">guerra civile</a> vide l'Armata Rossa, guidata da Trockij, combattere in particolare contro gli eserciti dell'<a href="/wiki/Armata_Bianca" title="Armata Bianca">Armata Bianca</a>, guidati dall'<a href="/wiki/Ammiraglio" title="Ammiraglio">ammiraglio</a> <a href="/wiki/Aleksandr_Vasil%27evi%C4%8D_Kol%C4%8Dak" title="Aleksandr Vasil&#39;evič Kolčak">Kolčak</a> in <a href="/wiki/Siberia" title="Siberia">Siberia</a> e del <a href="/wiki/Generale" title="Generale">generale</a> <a href="/wiki/Anton_Ivanovi%C4%8D_Denikin" title="Anton Ivanovič Denikin">Denikin</a> nella <a href="/w/index.php?title=Russia_meridionale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Russia meridionale (la pagina non esiste)">Russia meridionale</a>. Al conflitto parteciparono anche gli eserciti dell'<a href="/wiki/Armata_Verde" title="Armata Verde">Armata Verde</a>, che durante il conflitto si alleò sia con l'Armata Rossa sia con l'Armata Bianca e a volte le combatté entrambe; e quelli dell'<a href="/wiki/Machnov%C5%A1%C4%8Dina" class="mw-redirect" title="Machnovščina">Armata Nera</a>. </p><p>Sin dal 1919 l'Armata Rossa ottenne diverse vittorie conquistando alla fine del 1920 la <a href="/wiki/Crimea" title="Crimea">Crimea</a> e, nel 1921, l'area del <a href="/wiki/Caucaso" title="Caucaso">Caucaso</a>. La guerra civile durò comunque fino al 1923, quando si concluse con la sconfitta degli ultimi eserciti contadini. L'Armata Rossa dovette però desistere in Estonia, Lettonia e Lituania, dove si formarono i tre Stati indipendenti, che sarebbero poi stati annessi all'Unione Sovietica in occasione della <a href="/wiki/Seconda_guerra_mondiale" title="Seconda guerra mondiale">seconda guerra mondiale</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dalla_fondazione_alla_morte_di_Stalin">Dalla fondazione alla morte di Stalin</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifica la sezione Dalla fondazione alla morte di Stalin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edit section&#039;s source code: Dalla fondazione alla morte di Stalin"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1922-1953)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1922-1953)">Storia dell'Unione Sovietica (1922-1953)</a></b>.</span></div> </div> <p>La guerra finì con la vittoria dell'Armata Rossa e la fondazione dell'Unione Sovietica, il primo <a href="/wiki/Stato_socialista" title="Stato socialista">Stato socialista</a> del mondo, il 30 dicembre 1922, sotto la guida di <a href="/wiki/Lenin" title="Lenin">Lenin</a>. L'Unione Sovietica succedette all'Impero russo, ma la sua estensione fu inferiore a causa dell'indipendenza ottenuta dalla Polonia, Finlandia e dei <a href="/wiki/Paesi_baltici" title="Paesi baltici">Paesi baltici</a> e sancita dal <a href="/wiki/Trattato_di_Versailles" title="Trattato di Versailles">trattato di Versailles</a>. Nel 1924 il <a href="/wiki/Regno_d%27Italia_(1861-1946)" title="Regno d&#39;Italia (1861-1946)">Regno d'Italia</a> riconobbe ufficialmente l'Unione Sovietica. </p><p>Dopo la morte di Lenin (avvenuta il 21 gennaio 1924), ci fu una lotta per la conquista del potere all'interno della <i><a href="/wiki/Leadership" title="Leadership">leadership</a></i> del <a href="/wiki/Partito_politico" title="Partito politico">partito</a> tra chi sosteneva che per sopravvivere la rivoluzione avrebbe dovuto estendersi ai Paesi a <a href="/wiki/Capitalismo" title="Capitalismo">capitalismo</a> avanzato (soprattutto l'allora <a href="/wiki/Repubblica_di_Weimar" title="Repubblica di Weimar">Repubblica di Weimar</a>), consentendo così l'intervento armato della classe operaia di quei Paesi al fianco di quella russa per schiacciare i contadini, concepiti come intrinsecamente controrivoluzionari – così la pensava per esempio Trockij<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> – e chi teorizzava la necessità, scaturita dal fallimento dei moti del 1919 in Germania e <a href="/wiki/Regno_d%27Ungheria_(1920-1946)" title="Regno d&#39;Ungheria (1920-1946)">Ungheria</a> (ma dai primi ritenuta incoerente con il principio marxista dell'<a href="/wiki/Internazionalismo" title="Internazionalismo">internazionalismo</a>), del "<a href="/wiki/Socialismo_in_un_solo_paese" class="mw-redirect" title="Socialismo in un solo paese">socialismo in un solo Paese</a>". Il segretario del partito Iosif Vissarionovič Džugašvili, meglio noto come <a href="/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin">Iosif Stalin</a>, fautore del "socialismo in un solo Paese", emerse come nuovo capo contrapponendosi a Lev Trockij. Al fianco di Stalin e contro Trockij si schierò tutta la vecchia guardia bolscevica, con in testa <a href="/wiki/Nikolaj_Ivanovi%C4%8D_Bucharin" title="Nikolaj Ivanovič Bucharin">Nikolaj Ivanovič Bucharin</a> ed, in un primo momento, <a href="/wiki/Grigorij_Evseevi%C4%8D_Zinov%27ev" title="Grigorij Evseevič Zinov&#39;ev">Grigorij Evseevič Zinov'ev</a>, in seguito entrambi processati e fucilati come elementi controrivoluzionari. La compattezza del partito nel respingere le tesi di Trockij portò a una sua rapida emarginazione e al suo allontanamento dal partito, culminato nell'<a href="/wiki/Esilio" title="Esilio">esilio</a> iniziato nel 1929. </p><p>Stalin avviò un <a href="/wiki/Industrializzazione_dell%27Unione_Sovietica" title="Industrializzazione dell&#39;Unione Sovietica">programma di rapida industrializzazione</a> e di riforme agricole, sviluppando rapidamente l'<a href="/wiki/Economia" title="Economia">economia</a> <a href="/wiki/Socialismo" title="Socialismo">socialista</a>, grazie ai successi della pianificazione. Per fare ciò ampliò la portata della <a href="/wiki/Polizia_segreta" title="Polizia segreta">polizia segreta</a> di Stato (prima <a href="/wiki/NKVD" class="mw-redirect" title="NKVD">NKVD</a>, poi <a href="/wiki/Direzione_Politica_di_Stato" class="mw-redirect" title="Direzione Politica di Stato">GPU</a> ed infine <a href="/wiki/KGB" title="KGB">KGB</a>) e fece sì che durante il suo governo un numero imprecisato di persone che non appoggiavano la sua politica, da alcuni autori stimato in alcune centinaia di migliaia di deportati,<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> da altri in decine di milioni<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> o addirittura fino a centodieci milioni di morti,<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> venissero condannate alla pena capitale o incarcerate nei <i><a href="/wiki/Gulag" title="Gulag">gulag</a></i>. Particolarmente famoso è il periodo 1936-1939, conosciuto come periodo delle "<a href="/wiki/Grandi_purghe" title="Grandi purghe">grandi purghe</a>". </p><p>Tra il 1936 ed il 1939 durante la <a href="/wiki/Guerra_civile_spagnola" title="Guerra civile spagnola">guerra civile spagnola</a> l'Unione Sovietica fu l'unico paese a fornire aiuto militare ai combattenti della <a href="/wiki/Seconda_repubblica_spagnola" class="mw-redirect" title="Seconda repubblica spagnola">Repubblica spagnola</a>, in contrasto con la formale neutralità delle nazioni occidentali, e guidandone l'azione politica anche contro le altre forze antifranchiste, ma dissidenti dalla linea della <a href="/wiki/Internazionale_Comunista" title="Internazionale Comunista">Internazionale Comunista</a>. </p><p>A metà agosto del 1939 la <a href="/wiki/Germania_nazista" title="Germania nazista">Germania nazista</a> di Hitler propose all'Unione Sovietica un <a href="/wiki/Patto_di_non_aggressione" title="Patto di non aggressione">patto di non aggressione</a>, preceduto da un accordo commerciale fra i due Paesi (quest'ultimo fu firmato a <a href="/wiki/Berlino" title="Berlino">Berlino</a> il 20 agosto 1939).<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Il 23 agosto veniva firmato a <a href="/wiki/Mosca_(Russia)" title="Mosca (Russia)">Mosca</a> il patto di non aggressione fra Unione Sovietica e Germania nazista, che divenne famoso con il nome di <a href="/wiki/Patto_Molotov-Ribbentrop" title="Patto Molotov-Ribbentrop">patto Molotov-Ribbentrop</a>. Il protocollo ufficiale prevedeva l'impegno, di ciascun Paese firmatario, a non attaccare l'altro. Inoltre, se una delle due parti fosse stata oggetto di aggressione da parte di una terza potenza, l'altro firmatario non avrebbe fornito all'aggressore alcun aiuto.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Tuttavia il patto comprendeva anche un "protocollo segreto" che definiva fra le parti le rispettive <a href="/wiki/Sfera_d%27influenza" class="mw-redirect" title="Sfera d&#39;influenza">sfere d'influenza</a> nell'<a href="/wiki/Europa_orientale" title="Europa orientale">Europa orientale</a>. Esso dava quindi mano libera all'Unione Sovietica per sottoporre a controllo le <a href="/wiki/Repubbliche_baltiche" class="mw-redirect" title="Repubbliche baltiche">Repubbliche baltiche</a> di Estonia, Lettonia, Lituania e della Finlandia, stabilendo il confine delle rispettive aree di influenza nella frontiera settentrionale della Lituania. </p><p>Per quanto riguardava la <a href="/wiki/Seconda_Repubblica_di_Polonia" title="Seconda Repubblica di Polonia">Polonia</a> il confine fra le due sfere d'influenza dei firmatari del patto venivano stabilite nei corsi dei <a href="/wiki/Fiumi" class="mw-redirect" title="Fiumi">fiumi</a> <a href="/wiki/Narew_(fiume)" title="Narew (fiume)">Narew</a>, <a href="/wiki/Vistola" title="Vistola">Vistola</a> e <a href="/wiki/San_(fiume)" title="San (fiume)">San</a>, mentre l'Unione Sovietica dichiarava il proprio interesse sulla <a href="/wiki/Bessarabia" title="Bessarabia">Bessarabia</a> (passata alla <a href="/wiki/Regno_di_Romania" title="Regno di Romania">Romania</a> nel 1917) e riceveva dalla Germania nazista una dichiarazione di "non interesse" a quel territorio.<sup id="cite_ref-shire587_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-shire587-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Subito dopo l'Unione Sovietica comunicava a <a href="/wiki/Terza_Repubblica_(Francia)" title="Terza Repubblica (Francia)">Francia</a> e <a href="/wiki/Regno_Unito" title="Regno Unito">Gran Bretagna</a> di considerare ormai inutili i colloqui a lungo portati avanti fra le tre potenze, per giungere a un accordo contro la Germania nazista.<sup id="cite_ref-shire587_28-1" class="reference"><a href="#cite_note-shire587-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Fu il patto Molotov-Ribbentrop a dar mano libera ad Hitler per procedere all'<a href="/wiki/Campagna_di_Polonia" title="Campagna di Polonia">invasione della Polonia</a>, essendosi questi così garantito il non intervento dell'Unione Sovietica e avendo scongiurato il pericolo di dover combattere su due fronti (essendo allora Il Terzo Reich sprovvisto delle risorse economiche e militari necessarie ad un eventuale guerra su più fronti), nel caso d'intervento di Francia e Gran Bretagna a fianco della Polonia, quando questa fosse stata attaccata dalla <a href="/wiki/Germania_nazista" title="Germania nazista">Germania</a>, il che avvenne già il 1º settembre di quell'anno senza una dichiarazione di guerra. </p><p>Il 17 settembre l'esercito sovietico <a href="/wiki/Invasione_sovietica_della_Polonia" title="Invasione sovietica della Polonia">invadeva a sua volta la Polonia</a> da est e due giorni dopo si fermava all'incontro a <a href="/wiki/Brest-Litovsk" class="mw-redirect" title="Brest-Litovsk">Brest-Litovsk</a> con quello tedesco. Germania nazista ed Unione Sovietica si dedicarono quindi il 28 settembre a definire nei dettagli la spartizione dell'Europa orientale secondo i criteri generali stabiliti dal <a href="/wiki/Patto_Molotov-Ribbentrop" title="Patto Molotov-Ribbentrop">patto Molotov-Ribbentrop</a>: il confine fra le parti nel <a href="/wiki/Territorio" title="Territorio">territorio</a> polacco venne confermato e l'Unione Sovietica ebbe mano libera per occupare Lituania, Lettonia ed Estonia. Nel giugno 1940 l'Unione Sovietica invase e annetté <a href="/wiki/Bessarabia" title="Bessarabia">Bessarabia</a> e <a href="/wiki/Bucovina" title="Bucovina">Bucovina</a> settentrionale, sottraendole alla <a href="/wiki/Regno_di_Romania" title="Regno di Romania">Romania</a>. Per questi atti l'Unione Sovietica fu espulsa dalla <a href="/wiki/Societ%C3%A0_delle_Nazioni" title="Società delle Nazioni">Società delle Nazioni</a>. </p><p>Il 13 aprile 1941 l'Unione Sovietica strinse con l'allora <a href="/wiki/Impero_giapponese" title="Impero giapponese">Impero giapponese</a> un <a href="/wiki/Patto_nippo-sovietico_di_non_aggressione" title="Patto nippo-sovietico di non aggressione">patto quinquennale di "non aggressione"</a> tra i due Paesi che fu firmato a <a href="/wiki/Mosca_(Russia)" title="Mosca (Russia)">Mosca</a> dall'allora ministro degli affari esteri giapponese <a href="/wiki/Y%C5%8Dsuke_Matsuoka" title="Yōsuke Matsuoka">Yōsuke Matsuoka</a> e da quello sovietico <a href="/wiki/Vja%C4%8Deslav_Michajlovi%C4%8D_Molotov" title="Vjačeslav Michajlovič Molotov">Molotov</a>.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_seconda_guerra_mondiale">La seconda guerra mondiale</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifica la sezione La seconda guerra mondiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=5" title="Edit section&#039;s source code: La seconda guerra mondiale"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Unione_Sovietica_nella_seconda_guerra_mondiale" title="Unione Sovietica nella seconda guerra mondiale">Unione Sovietica nella seconda guerra mondiale</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:T34_tanks.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/T34_tanks.jpg/220px-T34_tanks.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/T34_tanks.jpg/330px-T34_tanks.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/T34_tanks.jpg/440px-T34_tanks.jpg 2x" data-file-width="1815" data-file-height="1214" /></a><figcaption>Gli equipaggi dei carri armati sovietici <a href="/wiki/T-34" title="T-34">T-34</a> si preparano per l'<a href="/wiki/Operazione_Urano" title="Operazione Urano">operazione Urano</a> durante la <a href="/wiki/Battaglia_di_Stalingrado" title="Battaglia di Stalingrado">battaglia di Stalingrado</a></figcaption></figure> <p>Aggredita dalle truppe di Hitler con l'<a href="/wiki/Operazione_Barbarossa" title="Operazione Barbarossa">operazione Barbarossa</a>, iniziata il 22 giugno 1941, l'Unione Sovietica vide la porzione occidentale del territorio rapidamente occupata dal nemico, che vi commise eccidi e devastazioni. Grazie anche al trasferimento a oriente delle <a href="/wiki/Industria_bellica" title="Industria bellica">industrie belliche</a>, reso possibile dal periodo di pace guadagnato con il patto di non aggressione con la Germania nazista, ed ai massicci aiuti in armi ed altro equipaggiamento ricevuti da Stati Uniti e Regno Unito,<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> l'Unione Sovietica riuscì a bloccare l'invasione e, a partire dalle vittoriose battaglie <a href="/wiki/Battaglia_di_Stalingrado" title="Battaglia di Stalingrado">di Stalingrado</a> e <a href="/wiki/Battaglia_di_Mosca" title="Battaglia di Mosca">di Mosca</a>, a respingere le truppe dell'<a href="/wiki/Potenze_dell%27Asse" title="Potenze dell&#39;Asse">Asse</a>. L'avanzata dell'Armata Rossa si concluse a Berlino nel maggio 1945. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Raising_a_flag_over_the_Reichstag_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Raising_a_flag_over_the_Reichstag_2.jpg/220px-Raising_a_flag_over_the_Reichstag_2.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Raising_a_flag_over_the_Reichstag_2.jpg/330px-Raising_a_flag_over_the_Reichstag_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Raising_a_flag_over_the_Reichstag_2.jpg/440px-Raising_a_flag_over_the_Reichstag_2.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="598" /></a><figcaption>La <a href="/wiki/Bandiera_dell%27Unione_Sovietica" title="Bandiera dell&#39;Unione Sovietica">bandiera dell'Unione Sovietica</a> issata in cima al <i><a href="/wiki/Palazzo_del_Reichstag" title="Palazzo del Reichstag">Reichstag</a></i> al termine della <a href="/wiki/Battaglia_di_Berlino" title="Battaglia di Berlino">battaglia di Berlino</a></figcaption></figure> <p>Tra il 4 e l'11 febbraio del 1945 nel <a href="/wiki/Palazzo_imperiale_di_Livadia" class="mw-redirect" title="Palazzo imperiale di Livadia">palazzo imperiale di Livadia</a> si tenne la <a href="/wiki/Conferenza_di_Jalta" title="Conferenza di Jalta">conferenza di Yalta</a>, il più famoso degli incontri fra Stalin, <a href="/wiki/Winston_Churchill" title="Winston Churchill">Churchill</a> e <a href="/wiki/Franklin_Delano_Roosevelt" title="Franklin Delano Roosevelt">Roosevelt</a>, nei quali fu deciso quale sarebbe stato l'assetto politico internazionale al termine della seconda guerra mondiale. In particolare a Yalta furono poste le basi per la divisione dell'<a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> e del mondo in zone di influenza. In seguito agli accordi di Yalta l'Unione Sovietica dichiarò guerra all'<a href="/wiki/Impero_giapponese" title="Impero giapponese">Impero giapponese</a> l'8 agosto 1945 (nonostante fosse ancora in vigore con l'Impero giapponese il patto di non aggressione del 1941) e il giorno successivo lanciò un milione di <a href="/wiki/Soldati" class="mw-redirect" title="Soldati">soldati</a> veterani del <a href="/wiki/Fronte_orientale_(1941-1945)" title="Fronte orientale (1941-1945)">fronte orientale</a> contro la <a href="/wiki/Manciuria" title="Manciuria">Manciuria</a>, dove erano di stanza circa 700&#160;000 giapponesi.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Entro una settimana la regione, la Corea settentrionale e <a href="/wiki/Sachalin" title="Sachalin">Sachalin</a> furono occupate; nelle <a href="/wiki/Isole_Curili" title="Isole Curili">Curili</a> invece la resistenza nipponica fu più aspra, ma il 23 agosto furono parimenti conquistate.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La vittoria riportata sulle truppe della Germania nazista, dell'Italia fascista e dei loro alleati ebbe però un elevatissimo costo in vite umane e distruzioni materiali: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554517">.mw-parser-output .chiarimento{background:#ffeaea;color:#444444}.mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#EE0700}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .chiarimento{background:rgba(179,36,36,0.21);color:inherit}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#b32424}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .chiarimento{background:rgba(179,36,36,0.21);color:inherit}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#b32424}}</style><span class="chiarimento" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">25 568 000 di vittime, di cui 8 668 000 soldati e 16 900 000 civili, nonché la distruzione di 1 700 città, 70 000 villaggi e 32 000 imprese industriali.</span><sup class="noprint chiarimento-apice" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">&#91;<i><a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">senza&#160;fonte</a></i>&#93;</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Il_dopoguerra">Il dopoguerra</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifica la sezione Il dopoguerra" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=6" title="Edit section&#039;s source code: Il dopoguerra"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sotto Stalin l'Unione Sovietica uscì dalla seconda guerra mondiale (chiamata nell'URSS "<a href="/wiki/Grande_guerra_patriottica" class="mw-redirect" title="Grande guerra patriottica">grande guerra patriottica</a>") come una delle principali potenze mondiali, con un territorio che inglobava gli Stati baltici e una porzione significativa della Polonia ante-guerra, unitamente a una sostanziale sfera d'influenza nell'<a href="/wiki/Europa_orientale" title="Europa orientale">Europa orientale</a> (vedi <a href="/wiki/Impero_sovietico" title="Impero sovietico">Impero sovietico</a>). Il confronto politico tra l'Unione Sovietica e gli Stati Uniti persistette per molti anni e viene denominato con il termine di <a href="/wiki/Guerra_fredda" title="Guerra fredda">guerra fredda</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_guerra_di_Corea">La guerra di Corea</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifica la sezione La guerra di Corea" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=7" title="Edit section&#039;s source code: La guerra di Corea"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Durante la <a href="/wiki/Guerra_di_Corea" title="Guerra di Corea">guerra di Corea</a> l'Unione Sovietica supportò la Corea del Nord insieme alla Cina di <a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao Zedong</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Da_Chruščёv_a_Brežnev"><span id="Da_Chru.C5.A1.C4.8D.D1.91v_a_Bre.C5.BEnev"></span>Da Chruščёv a Brežnev</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifica la sezione Da Chruščёv a Brežnev" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=8" title="Edit section&#039;s source code: Da Chruščёv a Brežnev"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1953-1985)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1953-1985)">Storia dell'Unione Sovietica (1953-1985)</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:John_Kennedy,_Nikita_Khrushchev_1961.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/John_Kennedy%2C_Nikita_Khrushchev_1961.jpg/220px-John_Kennedy%2C_Nikita_Khrushchev_1961.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/John_Kennedy%2C_Nikita_Khrushchev_1961.jpg/330px-John_Kennedy%2C_Nikita_Khrushchev_1961.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/John_Kennedy%2C_Nikita_Khrushchev_1961.jpg/440px-John_Kennedy%2C_Nikita_Khrushchev_1961.jpg 2x" data-file-width="2894" data-file-height="2315" /></a><figcaption><a href="/wiki/Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABv" class="mw-redirect" title="Chruščëv">Chruščëv</a> e <a href="/wiki/John_F._Kennedy" class="mw-redirect" title="John F. Kennedy">John F. Kennedy</a>, a <a href="/wiki/Vienna" title="Vienna">Vienna</a>, nel giugno 1961</figcaption></figure> <p>Dopo la morte di Stalin si scatenò una nuova lotta per il potere che vide <a href="/wiki/Nikita_Sergeevi%C4%8D_Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABv" title="Nikita Sergeevič Chruščëv">Nikita Chruščёv</a> come vincitore. Sotto la sua guida l'Unione Sovietica fu protagonista dell'appoggio al processo di liberazione delle nazioni africane e asiatiche dalla dominazione coloniale europea e statunitense, intervenendo ad esempio, nel 1956, a difesa dell'Egitto di <a href="/wiki/Nasser" class="mw-redirect" title="Nasser">Nasser</a>, minacciato di aggressione militare da parte di Francia e Regno Unito per la sua decisione di nazionalizzare la <a href="/wiki/Compagnia_del_Canale_di_Suez" title="Compagnia del Canale di Suez">Compagnia del Canale di Suez</a> (con la conseguente <a href="/wiki/Crisi_di_Suez" title="Crisi di Suez">crisi di Suez</a>). </p><p>Uno dei momenti peggiori nelle relazioni tra Stati Uniti ed Unione Sovietica fu la <a href="/wiki/Crisi_dei_missili_di_Cuba" title="Crisi dei missili di Cuba">crisi dei missili di Cuba</a>, quando Chruščёv, dopo avere saputo della presenza di missili balistici nucleari statunitensi sul suolo di Italia e Turchia, iniziò a installare missili nucleari a medio raggio in difesa dell'isola di Cuba, che aveva proclamato il carattere socialista della rivoluzione vittoriosa nel 1959 ed era stata attaccata nell'aprile 1961, con lo <a href="/wiki/Sbarco_nella_baia_dei_Porci" class="mw-redirect" title="Sbarco nella baia dei Porci">sbarco nella baia dei Porci</a> delle forze contro-rivoluzionarie provenienti dal territorio statunitense su mandato dell'amministrazione statunitense. L'elevata tensione raggiunta tra le due potenze, che per giorni tenne il mondo sull'orlo della <a href="/wiki/Guerra_atomica" class="mw-redirect" title="Guerra atomica">guerra atomica</a>, si risolse in un accordo comprendente lo smantellamento delle postazioni missilistiche sovietiche in territorio cubano. Come contropartita l'Unione Sovietica ottenne l'impegno statunitense a non aggredire mai la Repubblica di Cuba e lo smantellamento dei missili statunitensi <a href="/wiki/PGM-19_Jupiter" title="PGM-19 Jupiter">Jupiter</a> dispiegati dal 1960 nelle dieci basi italiane delle <a href="/wiki/Murge" title="Murge">Murge</a>, tra <a href="/wiki/Basilicata" title="Basilicata">Basilicata</a> e <a href="/wiki/Puglia" title="Puglia">Puglia</a>, e nelle cinque basi in Turchia<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>33<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>35<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La parte dell'accordo concernente i missili statunitensi non venne all'epoca resa nota al pubblico. </p><p>Chruščёv, che per tutto il suo periodo al potere oscillò tra i poli opposti di una radicale "<a href="/wiki/Destalinizzazione" title="Destalinizzazione">destalinizzazione</a>" (conosciuta come <a href="/wiki/Distensione_(politica)" title="Distensione (politica)">distensione</a>) e di una difesa del vecchio ordine (come nel caso dell'invasione dell'<a href="/wiki/Repubblica_Popolare_d%27Ungheria" title="Repubblica Popolare d&#39;Ungheria">Ungheria</a> durante la <a href="/wiki/Rivoluzione_ungherese_del_1956" title="Rivoluzione ungherese del 1956">rivoluzione del 1956</a>), fu rimosso nel 1964 da un <i><a href="/wiki/Blitz" title="Blitz">blitz</a></i> interno al partito, guidato da <a href="/wiki/Leonid_Il%27i%C4%8D_Bre%C5%BEnev" title="Leonid Il&#39;ič Brežnev">Leonid Brežnev</a>, che prese il potere e governò fino alla morte nel 1982. Questo evento inaugurò quella che sarebbe stata conosciuta negli anni seguenti come il periodo della "<a href="/wiki/Stagnazione_Brezhneviana" class="mw-redirect" title="Stagnazione Brezhneviana">stagnazione</a>". </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Perestrojka_e_glasnost'"><span id="Perestrojka_e_glasnost.27"></span><i>Perestrojka</i> e <i>glasnost&#39;</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifica la sezione Perestrojka e glasnost&#039;" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=9" title="Edit section&#039;s source code: Perestrojka e glasnost&#039;"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1985-1991)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1985-1991)">Storia dell'Unione Sovietica (1985-1991)</a></b>,&#32;<b><a href="/wiki/Perestrojka" title="Perestrojka">Perestrojka</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Glasnost%27" title="Glasnost&#39;">Glasnost'</a></b>.</span></div> </div> <p>Dopo la prematura scomparsa di <a href="/wiki/Jurij_Vladimirovi%C4%8D_Andropov" title="Jurij Vladimirovič Andropov">Jurij Vladimirovič Andropov</a> e il breve interregno di <a href="/wiki/Konstantin_Ustinovi%C4%8D_%C4%8Cernenko" title="Konstantin Ustinovič Černenko">Konstantin Ustinovič Černenko</a> – esponente della vecchia guardia del partito ed ex braccio destro di Breznev – negli anni ottanta il nuovo presidente <a href="/wiki/Michail_Gorba%C4%8D%C3%ABv" title="Michail Gorbačëv">Michail Gorbačëv</a> riformò drasticamente il sistema politico sovietico con il suo programma detto <i><a href="/wiki/Glasnost%27" title="Glasnost&#39;">glasnost'</a></i>. </p><p>Il complesso delle sue riforme politiche ed economiche, conosciuto con il nome di <i><a href="/wiki/Perestrojka" title="Perestrojka">perestrojka</a></i> ("ristrutturazione"), portò a forti alterazioni in direzione dell'autogestione della pianificazione centralizzata, causando il rapido collasso dell'economia e pesanti disfunzioni nelle filiere produttive.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> In politica estera la nuova direzione sovietica negoziò con gli Stati Uniti una riduzione degli armamenti, in un'ottica di riavvicinamento che avrebbe di lì a poco significato la fine del socialismo reale. </p><p>Sostenuta da Gorbačëv, la promozione nel 1985 di <a href="/wiki/Aleksandr_Nikolaevi%C4%8D_Jakovlev" title="Aleksandr Nikolaevič Jakovlev">Aleksandr Nikolaevič Jakovlev</a> a capo del dipartimento per la propaganda del Comitato centrale, e l'anno successivo a segretario della propaganda, segna un profondo cambiamento nel rapporto tra partito e mass media sovietici, i quali vengono esortati alla critica serrata contro il PCUS.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>37<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>L'amministrazione Gorbačëv, con la cosiddetta "<a href="/wiki/Dottrina_Sinatra" title="Dottrina Sinatra">dottrina Sinatra</a>", si propose d'instaurare un nuovo atteggiamento di "non ingerenza" verso gli altri Paesi socialisti dell'<a href="/wiki/Europa_orientale" title="Europa orientale">Europa orientale</a>.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>38<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Di fatto questa situazione permise una quasi immediata transizione politica che, tra la fine del <a href="/wiki/1989" title="1989">1989</a> e la prima metà del 1990, avrebbe portato al disfacimento del blocco orientale e alla transizione degli Stati che ne avevano fatto parte all'economia di mercato. </p><p>I <a href="/wiki/Paesi_baltici" title="Paesi baltici">Paesi baltici</a> (Estonia, Lettonia e Lituania), invasi da Stalin prima dello scoppio della seconda guerra mondiale ed annessi con la forza nel dopoguerra all'Unione Sovietica, videro prevalere al loro interno un forte senso di nazionalismo, che li avrebbe portati a richiedere e ottenere l'indipendenza, prima ancora che la stessa Unione Sovietica si sfaldasse.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La <a href="/wiki/Germania_Est" class="mw-redirect" title="Germania Est">Germania Est</a>, dopo la caduta del <a href="/wiki/Muro_di_Berlino" title="Muro di Berlino">Muro di Berlino</a>, si staccò dall'influenza sovietica e, sulla spinta della direzione di Gorbačëv che aveva sostituito, con i buoni uffici di Mosca, <a href="/wiki/Erich_Honecker" title="Erich Honecker">Erich Honecker</a> e la vecchia direzione della <a href="/wiki/Partito_Socialista_Unificato_di_Germania" title="Partito Socialista Unificato di Germania">SED</a>, nel 1990 venne unita alla Repubblica Federale Tedesca (<a href="/wiki/Germania_Ovest" title="Germania Ovest">Germania Ovest</a>). </p><p>Il 28 giugno 1991 venne dichiarato sciolto il <a href="/wiki/Consiglio_di_mutua_assistenza_economica" title="Consiglio di mutua assistenza economica">Consiglio di mutua assistenza economica</a> e il 1º luglio il <a href="/wiki/Patto_di_Varsavia" title="Patto di Varsavia">Patto di Varsavia</a>; questi due eventi sancirono quantomeno simbolicamente la fine dell'influenza della Russia sovietica nell'Europa orientale e preclusero agli eventi del mese successivo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dissoluzione">Dissoluzione</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifica la sezione Dissoluzione" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=10" title="Edit section&#039;s source code: Dissoluzione"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Putsch_di_agosto" title="Putsch di agosto">Putsch di agosto</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Dissoluzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Dissoluzione dell&#39;Unione Sovietica">Dissoluzione dell'Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Mikhail_Gorbachev_1987.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Mikhail_Gorbachev_1987.jpg/220px-Mikhail_Gorbachev_1987.jpg" decoding="async" width="220" height="223" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Mikhail_Gorbachev_1987.jpg/330px-Mikhail_Gorbachev_1987.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Mikhail_Gorbachev_1987.jpg/440px-Mikhail_Gorbachev_1987.jpg 2x" data-file-width="1169" data-file-height="1187" /></a><figcaption>L'ultimo presidente sovietico <a href="/wiki/Michail_Gorba%C4%8D%C3%ABv" title="Michail Gorbačëv">Michail Gorbačëv</a></figcaption></figure> <p>Nell'agosto 1991 (fra il 19 e il 21) l'Unione Sovietica si dissolse dopo un fallito <a href="/wiki/Tentato_colpo_di_Stato_in_Unione_Sovietica" class="mw-redirect" title="Tentato colpo di Stato in Unione Sovietica">colpo di Stato</a>, tentato da alcuni elementi dei vertici militari e dello Stato (<a href="/wiki/Gennadij_Ivanovi%C4%8D_Janaev" title="Gennadij Ivanovič Janaev">Janaev</a>, <a href="/wiki/Dmitrij_Timofeevi%C4%8D_Jazov" title="Dmitrij Timofeevič Jazov">Jazov</a> ed altri), che osteggiavano la direzione verso cui Gorbačëv stava guidando la nazione e il nuovo patto federativo delle repubbliche sovietiche che doveva essere siglato dopo poche settimane. </p><p>Settori politici liberisti e filo-<a href="/wiki/Civilt%C3%A0_occidentale" title="Civiltà occidentale">occidentali</a> guidati da <a href="/wiki/Boris_El%27cin" class="mw-redirect" title="Boris El&#39;cin">Boris El'cin</a> usarono il colpo di Stato come pretesto per mettere in un angolo Gorbačëv, bandendo il Partito Comunista e dividendo l'Unione Sovietica. L'8 dicembre 1991 i presidenti di Russia, Ucraina e Bielorussia firmarono a <a href="/wiki/Foresta_di_Bia%C5%82owie%C5%BCa" title="Foresta di Białowieża">Belaveža</a> l'<a href="/wiki/Accordo_di_Belave%C5%BEa" title="Accordo di Belaveža">accordo</a> che sanciva la <a href="/wiki/Dissoluzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Dissoluzione dell&#39;Unione Sovietica">dissoluzione dello Stato sovietico</a>. </p><p>In seguito l'Unione Sovietica venne sciolta formalmente dal <a href="/wiki/Soviet_delle_Repubbliche" title="Soviet delle Repubbliche">Soviet delle Repubbliche</a> del <a href="/wiki/Soviet_Supremo" class="mw-redirect" title="Soviet Supremo">Soviet Supremo</a> il 26 dicembre 1991.<sup id="cite_ref-Deklaracija_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Deklaracija-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>40<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Il giorno prima Gorbačëv aveva rassegnato le proprie dimissioni da presidente dell'Unione Sovietica. Il 1º gennaio 1992 la <a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a> ufficializzò l'indipendenza dall'URSS, decretandone la fine vera e propria.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>L'11 marzo 1990 la <a href="/wiki/Lituania" title="Lituania">Lituania</a> aveva dichiarato la propria indipendenza. La seguirono, nel corso del 1991, prima le Repubbliche baltiche e poi le altre Repubbliche sovietiche: </p> <ul><li>9 aprile - <a href="/wiki/Georgia" title="Georgia">Georgia</a></li> <li>20 agosto - <a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li>21 agosto - <a href="/wiki/Lettonia" title="Lettonia">Lettonia</a></li> <li>24 agosto - <a href="/wiki/Ucraina" title="Ucraina">Ucraina</a></li> <li>25 agosto - <a href="/wiki/Bielorussia" title="Bielorussia">Bielorussia</a></li> <li>27 agosto - <a href="/wiki/Moldavia" title="Moldavia">Moldavia</a></li> <li>30 agosto - <a href="/wiki/Azerbaigian" title="Azerbaigian">Azerbaigian</a></li> <li>31 agosto - <a href="/wiki/Kirghizistan" title="Kirghizistan">Kirghizistan</a></li> <li>1º settembre - <a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></li> <li>9 settembre - <a href="/wiki/Tagikistan" title="Tagikistan">Tagikistan</a></li> <li>21 settembre - <a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li>18 ottobre - <a href="/wiki/Azerbaigian" title="Azerbaigian">Azerbaigian</a></li> <li>27 ottobre - <a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a></li> <li>12 dicembre - <a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a></li> <li>16 dicembre - <a href="/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan">Kazakistan</a></li></ul> <p>L'eredità politica e militare dell'Unione Sovietica fu raccolta dalla Federazione Russa, tanto da subentrarle già nel 1991 nelle <a href="/wiki/Nazioni_Unite" class="mw-redirect" title="Nazioni Unite">Nazioni Unite</a> e nel suo <a href="/wiki/Consiglio_di_sicurezza_delle_Nazioni_Unite" title="Consiglio di sicurezza delle Nazioni Unite">Consiglio di sicurezza</a> come <a href="/wiki/Consiglio_di_sicurezza_delle_Nazioni_Unite#Membri_permanenti" title="Consiglio di sicurezza delle Nazioni Unite">membro permanente</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Politica">Politica</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifica la sezione Politica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=11" title="Edit section&#039;s source code: Politica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Organisation_politique_de_l%27URSS.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Organisation_politique_de_l%27URSS.png/220px-Organisation_politique_de_l%27URSS.png" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Organisation_politique_de_l%27URSS.png/330px-Organisation_politique_de_l%27URSS.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Organisation_politique_de_l%27URSS.png/440px-Organisation_politique_de_l%27URSS.png 2x" data-file-width="2528" data-file-height="1781" /></a><figcaption>Organizzazione politica e istituzionale dell'URSS, secondo la <a href="/wiki/Costituzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Costituzione dell&#39;Unione Sovietica">Costituzione del 1936</a> e del 1977.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Politica_interna">Politica interna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifica la sezione Politica interna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=12" title="Edit section&#039;s source code: Politica interna"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Organi_costituzionali_dell%27Unione_Sovietica" title="Organi costituzionali dell&#39;Unione Sovietica">Organi costituzionali dell'Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <p>Tutto il potere formalmente era detenuto dal popolo, che lo esercitava tramite i <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">Soviet</a>, assemblee popolari che rappresentavano il proletariato nel governo centrale.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Essi potevano delegare secondo criteri di differenziazione del lavoro e delle funzioni, ma venivano rifiutati i principi della <a href="/wiki/Separazione_dei_poteri" title="Separazione dei poteri">separazione dei poteri</a> e del <a href="/wiki/Multipartitismo" title="Multipartitismo">multipartitismo</a>, esistenti nelle <a href="/wiki/Democrazia_liberale" title="Democrazia liberale">democrazie liberali</a>.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>44<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> I Soviet, da quelli centrali ai singoli Soviet territoriali, costituivano il sistema unitario degli organi del potere statale,<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e la loro azione era diretta dal <a href="/wiki/Partito_Comunista_dell%27Unione_Sovietica" title="Partito Comunista dell&#39;Unione Sovietica">Partito Comunista</a> attraverso le proprie apposite sezioni organizzate presso i Soviet di tutti i livelli.<sup id="cite_ref-gim48_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-gim48-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>46<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Tra il 1922 e il 1938 al vertice del sistema dei Soviet era collocato il <a href="/wiki/Congresso_dei_Soviet_dell%27Unione_Sovietica" title="Congresso dei Soviet dell&#39;Unione Sovietica">Congresso dei Soviet dell'URSS</a>, le cui funzioni, nei periodi fra una sessione e l'altra, erano esercitate dal <a href="/wiki/Comitato_esecutivo_centrale_dell%27URSS" class="mw-redirect" title="Comitato esecutivo centrale dell&#39;URSS">Comitato esecutivo centrale</a> (CEC) e dal suo Presidium.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>47<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Dopo l'approvazione della nuova <a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1936" title="Costituzione sovietica del 1936">Costituzione del 1936</a>, venne istituito il <a href="/wiki/Soviet_Supremo_dell%27Unione_Sovietica" title="Soviet Supremo dell&#39;Unione Sovietica">Soviet Supremo dell'URSS</a>. Suddiviso in due camere, una delle quali finalizzata alla tutela di tutte le nazionalità del Paese,<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>48<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> eleggeva al proprio interno il <a href="/wiki/Presidium_del_Soviet_Supremo_dell%27URSS" class="mw-redirect" title="Presidium del Soviet Supremo dell&#39;URSS">Presidium del Soviet Supremo</a>.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Nel 1988, in fase di <a href="/wiki/Perestrojka" title="Perestrojka">perestrojka</a>, vennero istituiti come organi rappresentativi il <a href="/wiki/Congresso_dei_deputati_del_popolo_dell%27Unione_Sovietica" title="Congresso dei deputati del popolo dell&#39;Unione Sovietica">Congresso dei deputati del popolo dell'URSS</a> e quelli delle Repubbliche federate, che eleggevano al proprio interno il Soviet Supremo dell'URSS e delle singole Repubbliche. Nel marzo 1990 venne inoltre creata la figura del <a href="/wiki/Presidente_dell%27Unione_Sovietica" class="mw-redirect" title="Presidente dell&#39;Unione Sovietica">Presidente dell'Unione Sovietica</a>.<sup id="cite_ref-Orl456_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-Orl456-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Le funzioni esecutive e amministrative erano delegate al Governo: fino al 1946 esso era organizzato nel <a href="/wiki/Consiglio_dei_commissari_del_popolo_dell%27Unione_Sovietica" title="Consiglio dei commissari del popolo dell&#39;Unione Sovietica">Consiglio dei commissari del popolo</a> (Sovnarkom) dell'URSS,<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> a cui facevano capo i <a href="/wiki/Consiglio_dei_commissari_del_popolo_dell%27Unione_Sovietica" title="Consiglio dei commissari del popolo dell&#39;Unione Sovietica">Commissariati del popolo</a> (Narkomat).<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>52<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Successivamente, con legge costituzionale approvata dal Soviet Supremo dell'URSS, sia a livello centrale che repubblicano il Consiglio dei commissari del popolo venne riorganizzato in <a href="/wiki/Consiglio_dei_ministri_dell%27Unione_Sovietica" title="Consiglio dei ministri dell&#39;Unione Sovietica">Consiglio dei ministri</a> (Sovmin) e i Commissariati in Ministeri.<sup id="cite_ref-leg46_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-leg46-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>53<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Con la <a href="/wiki/Dissoluzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Dissoluzione dell&#39;Unione Sovietica">dissoluzione dell'Unione Sovietica</a> gli organismi centrali cessarono la propria attività, mentre quelli di livello repubblicano furono successivamente soppressi o riorganizzati al livello dei <a href="/wiki/Stati_post-sovietici" title="Stati post-sovietici">nuovi Stati indipendenti</a>.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>54<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Politica_estera">Politica estera</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifica la sezione Politica estera" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=13" title="Edit section&#039;s source code: Politica estera"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Crisi_dei_missili_di_Cuba" title="Crisi dei missili di Cuba">Crisi dei missili di Cuba</a></b>,&#32;<b><a href="/wiki/Guerra_in_Afghanistan_(1979-1989)" title="Guerra in Afghanistan (1979-1989)">Guerra in Afghanistan (1979-1989)</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Relazioni_bilaterali_tra_Santa_Sede_e_Unione_Sovietica" title="Relazioni bilaterali tra Santa Sede e Unione Sovietica">Relazioni bilaterali tra Santa Sede e Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <p>L'Unione Sovietica mantenne la politica espansionista ereditata dal regime zarista: nel 1939 dopo la firma del <a href="/wiki/Patto_Molotov-Ribbentrop" title="Patto Molotov-Ribbentrop">patto Molotov-Ribbentrop</a> ci fu l'attacco alla Polonia e alla Finlandia. L'anno successivo, l'annessione di <a href="/wiki/Occupazione_dei_paesi_baltici" class="mw-redirect" title="Occupazione dei paesi baltici">Estonia, Lettonia e Lituania</a> e della regione rumena della <a href="/wiki/Bessarabia" title="Bessarabia">Bessarabia</a>, Moldavia. </p><p>Finita la seconda guerra mondiale, l'URSS elaborò e prese la guida del <a href="/wiki/Patto_di_Varsavia" title="Patto di Varsavia">Patto di Varsavia</a> in cui riunì i nuovi Stati socialisti dell'Europa orientale, creati dopo la conclusione del conflitto (ad esclusione della <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federale_di_Jugoslavia" title="Repubblica Socialista Federale di Jugoslavia">Jugoslavia</a>). Le relazioni fra <a href="/wiki/Cina" title="Cina">Repubblica Popolare Cinese</a> e l'<a href="/wiki/Repubblica_Popolare_Socialista_d%27Albania" title="Repubblica Popolare Socialista d&#39;Albania">Albania Comunista</a> di <a href="/wiki/Enver_Hoxha" title="Enver Hoxha">Enver Hoxha</a>, peggiorarono dopo la morte di Stalin (5 marzo 1953), con la nuova linea politica di <a href="/wiki/Nikita_Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABv" class="mw-redirect" title="Nikita Chruščëv">Nikita Chruščëv</a>,ossia della modifica del sistema economico e il processo di de-stalinizzazione attuata dal nuovo leader sovietico. La Cina e l'Albania rimasero ancorate ai <a href="/wiki/Antirevisionismo" title="Antirevisionismo">valori staliniani</a>. </p><p>L'Albania uscì dal <a href="/wiki/Patto_di_Varsavia" title="Patto di Varsavia">patto di Varsavia</a> e attuò una propaganda anti-sovietica mentre la Cina continuò le relazioni non in maniera eccellente, con periodi di crisi, come nel 1969 con gli scontri russo-cinesi lungo il confine dell'<a href="/wiki/Ussuri" title="Ussuri">Ussuri</a>. Dopo la <a href="/wiki/Rivoluzione_Cubana" class="mw-redirect" title="Rivoluzione Cubana">Rivoluzione Cubana</a> del 1959, iniziarono ottimi rapporti fra Cuba e l'URSS, che divenne il nuovo partner economico dell'isola dopo l'embargo statunitense, alleanza che rimase anche dopo la <a href="/wiki/Crisi_dei_missili_di_Cuba" title="Crisi dei missili di Cuba">crisi dei missili di Cuba</a>, che vide il peggioramento delle relazioni fra USA e URSS, che stavano proprio in quel periodo migliorando grazie all'amministrazione fra il presidente statunitense John F. Kennedy e Nikita Chruščëv. Dopo la crisi dei missili di Cuba venne stabilita la <a href="/wiki/Linea_rossa" title="Linea rossa">Linea Rossa</a>, una linea telefonica tra il <a href="/wiki/Cremlino_di_Mosca" class="mw-redirect" title="Cremlino di Mosca">Cremlino</a> e la <a href="/wiki/Casa_Bianca" title="Casa Bianca">Casa Bianca</a>. L'ultimo conflitto che l'URSS combatté fu quello in <a href="/wiki/Guerra_in_Afghanistan_(1979-1989)" title="Guerra in Afghanistan (1979-1989)">Afghanistan nel 1979</a>, dove intervenne militarmente al fine di favorire la nomina di <a href="/wiki/Babrak_Karmal" title="Babrak Karmal">Babrak Karmal</a> quale presidente della <a href="/wiki/Repubblica_dell%27Afghanistan" title="Repubblica dell&#39;Afghanistan">Repubblica dell'Afghanistan</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Leader_storici_dell'Unione_Sovietica"><span id="Leader_storici_dell.27Unione_Sovietica"></span>Leader storici dell'Unione Sovietica</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifica la sezione Leader storici dell&#039;Unione Sovietica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=14" title="Edit section&#039;s source code: Leader storici dell&#039;Unione Sovietica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Segretario_generale_del_PCUS" title="Segretario generale del PCUS">Segretario generale del PCUS</a></b>,&#32;<b><a href="/wiki/Capi_di_Stato_dell%27Unione_Sovietica" title="Capi di Stato dell&#39;Unione Sovietica">Capi di Stato dell'Unione Sovietica</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Capi_del_Governo_dell%27Unione_Sovietica" title="Capi del Governo dell&#39;Unione Sovietica">Capi del Governo dell'Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Segretari_generali_del_PCUS_(leader_del_partito_e_dirigenti_de_facto_del_governo_bolscevico)"><span id="Segretari_generali_del_PCUS_.28leader_del_partito_e_dirigenti_de_facto_del_governo_bolscevico.29"></span>Segretari generali del PCUS (leader del partito e dirigenti de facto del governo bolscevico)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifica la sezione Segretari generali del PCUS (leader del partito e dirigenti de facto del governo bolscevico)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=15" title="Edit section&#039;s source code: Segretari generali del PCUS (leader del partito e dirigenti de facto del governo bolscevico)"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li><a href="/wiki/Lenin" title="Lenin">Vladimir Lenin</a> (1922-1924)</li> <li><a href="/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin">Iosif Stalin</a> (1924-1953)</li> <li><a href="/wiki/Georgij_Maksimilianovi%C4%8D_Malenkov" title="Georgij Maksimilianovič Malenkov">Georgij Malenkov</a> (7-14 marzo 1953)</li> <li><a href="/wiki/Nikita_Sergeevi%C4%8D_Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABv" title="Nikita Sergeevič Chruščëv">Nikita Chruščëv</a> (1953-1964)</li> <li><a href="/wiki/Leonid_Il%27i%C4%8D_Bre%C5%BEnev" title="Leonid Il&#39;ič Brežnev">Leonid Brežnev</a> (1964-1982)</li> <li><a href="/wiki/Jurij_Vladimirovi%C4%8D_Andropov" title="Jurij Vladimirovič Andropov">Jurij Vladimirovič Andropov</a> (1982-1984)</li> <li><a href="/wiki/Konstantin_Ustinovi%C4%8D_%C4%8Cernenko" title="Konstantin Ustinovič Černenko">Konstantin Černenko</a> (1984-1985)</li> <li><a href="/wiki/Michail_Gorba%C4%8D%C3%ABv" title="Michail Gorbačëv">Michail Gorbačëv</a> (1985-1991)</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Presidenti_del_Presidium_del_Soviet_Supremo">Presidenti del Presidium del Soviet Supremo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifica la sezione Presidenti del Presidium del Soviet Supremo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=16" title="Edit section&#039;s source code: Presidenti del Presidium del Soviet Supremo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La carica, che comportava funzioni di Capo dello Stato, fu soppressa nel 1989, sostituita da quella di Presidente del Soviet Supremo. Nel 1990 fu infine istituito il ruolo di Presidente dell'Unione Sovietica. </p> <ol><li><a href="/wiki/Michail_Ivanovi%C4%8D_Kalinin" title="Michail Ivanovič Kalinin">Mikhail Kalinin</a> (1938-18 marzo 1946)</li> <li><a href="/wiki/Nikolaj_Michajlovi%C4%8D_%C5%A0vernik" title="Nikolaj Michajlovič Švernik">Nikolaj Svernik</a> (1946-6 marzo 1953)</li> <li><a href="/wiki/Kliment_Efremovi%C4%8D_Voro%C5%A1ilov" title="Kliment Efremovič Vorošilov">Kliment Vorošilov</a> (1953-1960)</li> <li><a href="/wiki/Leonid_Il%27i%C4%8D_Bre%C5%BEnev" title="Leonid Il&#39;ič Brežnev">Leonid Brežnev</a> (1960-1964)</li> <li><a href="/wiki/Anastas_Ivanovi%C4%8D_Mikojan" title="Anastas Ivanovič Mikojan">Anastas Mikojan</a> (1964-1965)</li> <li><a href="/wiki/Nikolaj_Viktorovi%C4%8D_Podgornyj" title="Nikolaj Viktorovič Podgornyj">Nikolaj Podgornyj</a> (1965-1977)</li> <li><a href="/wiki/Leonid_Il%27i%C4%8D_Bre%C5%BEnev" title="Leonid Il&#39;ič Brežnev">Leonid Brežnev</a> (1977-1982)</li> <li><a href="/wiki/Vasilij_Vasil%27evi%C4%8D_Kuznecov" title="Vasilij Vasil&#39;evič Kuznecov">Vasilij Kuznecov</a> (1982-1983)</li> <li><a href="/wiki/Jurij_Vladimirovi%C4%8D_Andropov" title="Jurij Vladimirovič Andropov">Jurij Vladimirovič Andropov</a> (1983-9 febbraio 1984)</li> <li><a href="/wiki/Vasilij_Vasil%27evi%C4%8D_Kuznecov" title="Vasilij Vasil&#39;evič Kuznecov">Vasilij Kuznecov</a> (1984)</li> <li><a href="/wiki/Konstantin_Ustinovi%C4%8D_%C4%8Cernenko" title="Konstantin Ustinovič Černenko">Konstantin Černenko</a> (1984-1985)</li> <li><a href="/wiki/Andrej_Andreevi%C4%8D_Gromyko" title="Andrej Andreevič Gromyko">Andrej Gromyko</a> (1985-1988)</li> <li><a href="/wiki/Michail_Gorba%C4%8D%C3%ABv" title="Michail Gorbačëv">Michail Gorbačëv</a> (1988-1989; poi Presidente del Soviet Supremo e Presidente dell'URSS)</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Presidenti_del_Consiglio_dei_commissari_del_popolo">Presidenti del Consiglio dei commissari del popolo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifica la sezione Presidenti del Consiglio dei commissari del popolo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=17" title="Edit section&#039;s source code: Presidenti del Consiglio dei commissari del popolo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li><a href="/wiki/Lenin" title="Lenin">Lenin</a> (30 dicembre 1922-21 gennaio 1924)</li> <li><a href="/wiki/Aleksej_Ivanovi%C4%8D_Rykov" title="Aleksej Ivanovič Rykov">Aleksej Rykov</a> (1924-1930)</li> <li><a href="/wiki/Vja%C4%8Deslav_Michajlovi%C4%8D_Molotov" title="Vjačeslav Michajlovič Molotov">Vjačeslav Molotov</a> (1930-6 maggio 1941)</li> <li><a href="/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin">Stalin</a> (1941-1946)</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Presidenti_del_Consiglio_dei_ministri">Presidenti del Consiglio dei ministri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifica la sezione Presidenti del Consiglio dei ministri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=18" title="Edit section&#039;s source code: Presidenti del Consiglio dei ministri"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li><a href="/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin">Stalin</a> (1946-1953)</li> <li><a href="/wiki/Georgij_Maksimilianovi%C4%8D_Malenkov" title="Georgij Maksimilianovič Malenkov">Georgij Malenkov</a> (6 marzo 1953-8 febbraio 1955)</li> <li><a href="/wiki/Nikolaj_Aleksandrovi%C4%8D_Bulganin" title="Nikolaj Aleksandrovič Bulganin">Nikolaj Bulganin</a> (1955-1958)</li> <li><a href="/wiki/Nikita_Sergeevi%C4%8D_Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABv" title="Nikita Sergeevič Chruščëv">Nikita Chruščëv</a> (1958-1964)</li> <li><a href="/wiki/Aleksej_Nikolaevi%C4%8D_Kosygin" title="Aleksej Nikolaevič Kosygin">Aleksej Kosygin</a> (1964-1980)</li> <li><a href="/wiki/Nikolaj_Aleksandrovi%C4%8D_Tichonov" title="Nikolaj Aleksandrovič Tichonov">Nikolaj Tichonov</a> (1980-1985)</li> <li><a href="/wiki/Nikolaj_Ivanovi%C4%8D_Ry%C5%BEkov" title="Nikolaj Ivanovič Ryžkov">Nikolaj Ryžkov</a> (1985-1991)</li> <li><a href="/wiki/Valentin_Sergeevi%C4%8D_Pavlov" title="Valentin Sergeevič Pavlov">Valentin Pavlov</a> (14 gennaio-22 agosto 1991)</li> <li><a href="/wiki/Ivan_Stepanovi%C4%8D_Silaev" title="Ivan Stepanovič Silaev">Ivan Silaev</a> (6 settembre-26 dicembre 1991)</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Repubbliche">Repubbliche</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifica la sezione Repubbliche" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=19" title="Edit section&#039;s source code: Repubbliche"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Repubbliche_dell%27Unione_Sovietica" title="Repubbliche dell&#39;Unione Sovietica">Repubbliche dell'Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png/440px-USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png" decoding="async" width="440" height="301" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png/660px-USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png/880px-USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png 2x" data-file-width="1356" data-file-height="928" /></a><figcaption>Mappa delle repubbliche sovietiche</figcaption></figure> <div class="colonne_strette"> <ol><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Armena" title="Repubblica Socialista Sovietica Armena">RSS Armena</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Azera" title="Repubblica Socialista Sovietica Azera">RSS Azera</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_(1951%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Bielorussa" title="Repubblica Socialista Sovietica Bielorussa">RSS Bielorussa</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Estone" title="Repubblica Socialista Sovietica Estone">RSS Estone</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_(1951%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Georgiana" title="Repubblica Socialista Sovietica Georgiana">RSS Georgiana</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991);_Flag_of_Kazakhstan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/75px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/100px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Kazaka" title="Repubblica Socialista Sovietica Kazaka">RSS Kazaka</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991);_Flag_of_Kyrgyzstan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/75px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/100px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Kirghisa" title="Repubblica Socialista Sovietica Kirghisa">RSS Kirghisa</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Lettone" title="Repubblica Socialista Sovietica Lettone">RSS Lettone</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931988).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/50px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/75px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/100px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Lituana" title="Repubblica Socialista Sovietica Lituana">RSS Lituana</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Moldava" title="Repubblica Socialista Sovietica Moldava">RSS Moldava</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_(1954%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">RSFS Russa</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991),_Flag_of_Tajikistan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/75px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/100px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Tagika" title="Repubblica Socialista Sovietica Tagika">RSS Tagika</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_(1973%E2%80%931991);_Flag_of_Turkmenistan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/75px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/100px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Turkmena" title="Repubblica Socialista Sovietica Turkmena">RSS Turkmena</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_(1949%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Ucraina" title="Repubblica Socialista Sovietica Ucraina">RSS Ucraina</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Uzbeka" title="Repubblica Socialista Sovietica Uzbeka">RSS Uzbeka</a></li></ol> </div> <p>Nei decenni finali della sua esistenza l'Unione Sovietica era costituita da quindici Repubbliche Socialiste Sovietiche (RSS). La tabella contiene l'evoluzione delle repubbliche sovietiche, gli Stati attuali e l'anno della loro adesione a organismi sovranazionali. </p> <table class="wikitable" style="font-size:90%;width:700px;margin:auto;clear:both;text-align:center;"> <tbody><tr style="background:#D0D0D0"> <th colspan="4"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Soviet_Union.svg" class="mw-file-description" title="Unione Sovietica (bandiera)"><img alt="Unione Sovietica (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/20px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/30px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/40px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> Repubblica dell'Unione Sovietica</th> <th>Stato attuale</th> <th><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_CIS.svg" class="mw-file-description" title="Comunità degli Stati Indipendenti (bandiera)"><img alt="Comunità degli Stati Indipendenti (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/20px-Flag_of_the_CIS.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/30px-Flag_of_the_CIS.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/40px-Flag_of_the_CIS.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Comunit%C3%A0_degli_Stati_Indipendenti" title="Comunità degli Stati Indipendenti">CSI</a></th> <th><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_NATO.svg" class="mw-file-description" title="NATO (bandiera)"><img alt="NATO (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/20px-Flag_of_NATO.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/30px-Flag_of_NATO.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/40px-Flag_of_NATO.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span> <a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a></th> <th><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Europe.svg" class="mw-file-description" title="Europa (bandiera)"><img alt="Europa (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/20px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/30px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/40px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a></span> <a href="/wiki/Unione_europea" title="Unione europea">EU</a></th> <th><a href="/wiki/Comunit%C3%A0_economica_eurasiatica" title="Comunità economica eurasiatica">EURASEC</a></th> <th><a href="/wiki/GUAM_Organizzazione_per_la_democrazia_e_lo_sviluppo_economico" title="GUAM Organizzazione per la democrazia e lo sviluppo economico">GUAM</a></th> <th><a href="/wiki/Organizzazione_per_la_Cooperazione_di_Shanghai" title="Organizzazione per la Cooperazione di Shanghai">OSC</a> </th></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_(1918%E2%80%931925).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/50px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/75px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/100px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">RSFS Russa</a></td> <td><small>1922-1956</small> </td> <td rowspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_(1954%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">RSFS Russa</a> </td> <td rowspan="2"><small>1956-1991</small> </td> <td rowspan="2"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Russia (bandiera)"><img alt="Russia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/50px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/75px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/100px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a> </td> <td rowspan="2"><small>1991</small> </td> <td rowspan="2">– </td> <td rowspan="2">– </td> <td rowspan="2"><small>2002</small> </td> <td rowspan="2">– </td> <td rowspan="2"><small>1996</small> </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Karelo-Finnish_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931956).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_the_Karelo-Finnish_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931956%29.svg/50px-Flag_of_the_Karelo-Finnish_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931956%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_the_Karelo-Finnish_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931956%29.svg/75px-Flag_of_the_Karelo-Finnish_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931956%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_the_Karelo-Finnish_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931956%29.svg/100px-Flag_of_the_Karelo-Finnish_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931956%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Carelo-Finlandese" title="Repubblica Socialista Sovietica Carelo-Finlandese">RSS Carelo-Finlandese</a></td> <td><small>1940-1956</small> </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_(1951%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Bielorussa" title="Repubblica Socialista Sovietica Bielorussa">RSS Bielorussa</a></td> <td><small>1922-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Belarus.svg" class="mw-file-description" title="Bielorussia (bandiera)"><img alt="Bielorussia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/50px-Flag_of_Belarus.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/75px-Flag_of_Belarus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/100px-Flag_of_Belarus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Bielorussia" title="Bielorussia">Bielorussia</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>2002</small></td> <td>–</td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Estone" title="Repubblica Socialista Sovietica Estone">RSS Estone</a></td> <td><small>1940-1941<br />1944-1991<br />per occupazione</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Estonia.svg" class="mw-file-description" title="Estonia (bandiera)"><img alt="Estonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/50px-Flag_of_Estonia.svg.png" decoding="async" width="50" height="32" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/75px-Flag_of_Estonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/100px-Flag_of_Estonia.svg.png 2x" data-file-width="990" data-file-height="630" /></a></span><br /><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></td> <td>–</td> <td><small>2004</small></td> <td><small>2004</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Lettone" title="Repubblica Socialista Sovietica Lettone">RSS Lettone</a></td> <td><small>1940-1941<br />1944-1991<br />per occupazione</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Latvia.svg" class="mw-file-description" title="Lettonia (bandiera)"><img alt="Lettonia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/50px-Flag_of_Latvia.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/75px-Flag_of_Latvia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/100px-Flag_of_Latvia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Lettonia" title="Lettonia">Lettonia</a></td> <td>–</td> <td><small>2004</small></td> <td><small>2004</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931988).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/50px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/75px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/100px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Lituana" title="Repubblica Socialista Sovietica Lituana">RSS Lituana</a></td> <td><small>1940-1941<br />1944-1991<br />per occupazione</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Lithuania.svg" class="mw-file-description" title="Lituania (bandiera)"><img alt="Lituania (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/50px-Flag_of_Lithuania.svg.png" decoding="async" width="50" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/75px-Flag_of_Lithuania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/100px-Flag_of_Lithuania.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Lituania" title="Lituania">Lituania</a></td> <td>–</td> <td><small>2004</small></td> <td><small>2004</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Moldava" title="Repubblica Socialista Sovietica Moldava">RSS Moldava</a></td> <td><small>1940-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Moldova.svg" class="mw-file-description" title="Moldavia (bandiera)"><img alt="Moldavia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/50px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/75px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/100px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a></span><br /><a href="/wiki/Moldavia" title="Moldavia">Moldavia</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>Oss.</small></td> <td><small>1997</small></td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_(1949%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Ucraina" title="Repubblica Socialista Sovietica Ucraina">RSS Ucraina</a></td> <td><small>1922-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description" title="Ucraina (bandiera)"><img alt="Ucraina (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/50px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/75px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/100px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span><br /><a href="/wiki/Ucraina" title="Ucraina">Ucraina</a></td> <td><small>1991-2018</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>Oss.</small></td> <td><small>1997</small></td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td rowspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/50px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/75px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/100px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Transcaucasica" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Transcaucasica">RSFS Transcaucasica</a><br /><small>1922-1936</small> </td> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Armena" title="Repubblica Socialista Sovietica Armena">RSS Armena</a></td> <td><small>1936-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="Armenia (bandiera)"><img alt="Armenia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/50px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/75px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/100px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>Oss.</small></td> <td>–</td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Azera" title="Repubblica Socialista Sovietica Azera">RSS Azera</a></td> <td><small>1936-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Azerbaigian (bandiera)"><img alt="Azerbaigian (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/50px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/75px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/100px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Azerbaigian" title="Azerbaigian">Azerbaigian</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>1997</small></td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_(1951%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/75px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/100px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Georgiana" title="Repubblica Socialista Sovietica Georgiana">RSS Georgiana</a></td> <td><small>1936-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Georgia.svg" class="mw-file-description" title="Georgia (bandiera)"><img alt="Georgia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/50px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/75px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/100px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Georgia" title="Georgia">Georgia</a></td> <td><small>1993-2008</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>1997</small></td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991);_Flag_of_Kazakhstan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/75px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/100px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Kazaka" title="Repubblica Socialista Sovietica Kazaka">RSS Kazaka</a></td> <td><small>1936-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Kazakhstan.svg" class="mw-file-description" title="Kazakistan (bandiera)"><img alt="Kazakistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/50px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/75px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/100px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span><br /><a href="/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan">Kazakistan</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>2002</small></td> <td>–</td> <td><small>1996</small> </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991);_Flag_of_Kyrgyzstan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/75px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/100px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Kirghisa" title="Repubblica Socialista Sovietica Kirghisa">RSS Kirghiza</a></td> <td><small>1936-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Kyrgyzstan.svg" class="mw-file-description" title="Kirghizistan (bandiera)"><img alt="Kirghizistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/50px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="50" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/75px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/100px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Kirghizistan" title="Kirghizistan">Kirghizistan</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>2002</small></td> <td>–</td> <td><small>1996</small> </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991),_Flag_of_Tajikistan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/75px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/100px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Tagika" title="Repubblica Socialista Sovietica Tagika">RSS Tagika</a></td> <td><small>1929-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Tajikistan.svg" class="mw-file-description" title="Tagikistan (bandiera)"><img alt="Tagikistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/50px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/75px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/100px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="560" data-file-height="280" /></a></span><br /><a href="/wiki/Tagikistan" title="Tagikistan">Tagikistan</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>2002</small></td> <td>–</td> <td><small>1996</small> </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_(1973%E2%80%931991);_Flag_of_Turkmenistan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/75px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/100px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Turkmena" title="Repubblica Socialista Sovietica Turkmena">RSS Turkmena</a></td> <td><small>1925-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Turkmenistan.svg" class="mw-file-description" title="Turkmenistan (bandiera)"><img alt="Turkmenistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/50px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/75px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/100px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td>–</td> <td>–</td> <td>– </td></tr> <tr style="background:#E0E0E0"> <td colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/50px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/75px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/100px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><br /><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Uzbeka" title="Repubblica Socialista Sovietica Uzbeka">RSS Uzbeka</a></td> <td><small>1925-1991</small></td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Uzbekistan.svg" class="mw-file-description" title="Uzbekistan (bandiera)"><img alt="Uzbekistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/50px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/75px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/100px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span><br /><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></td> <td><small>1991</small></td> <td>–</td> <td>–</td> <td>–</td> <td><small>1999-2005</small></td> <td><small>2001</small> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografia">Geografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifica la sezione Geografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=20" title="Edit section&#039;s source code: Geografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Map_Asia_1937_-_Touring_Club_Italiano_CART-TRC-13.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Map_Asia_1937_-_Touring_Club_Italiano_CART-TRC-13.jpg/220px-Map_Asia_1937_-_Touring_Club_Italiano_CART-TRC-13.jpg" decoding="async" width="220" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Map_Asia_1937_-_Touring_Club_Italiano_CART-TRC-13.jpg/330px-Map_Asia_1937_-_Touring_Club_Italiano_CART-TRC-13.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Map_Asia_1937_-_Touring_Club_Italiano_CART-TRC-13.jpg/440px-Map_Asia_1937_-_Touring_Club_Italiano_CART-TRC-13.jpg 2x" data-file-width="8495" data-file-height="7103" /></a><figcaption>Continente asiatico nel 1937</figcaption></figure> <p>L'Unione Sovietica copriva un'area totale di <span class="nowrap"><span data-sort-value="7013224022000000000♠"></span>22<span style="margin-left:.25em;">402</span><span style="margin-left:.25em;">200</span>&#160;<a href="/wiki/Chilometro_quadrato" title="Chilometro quadrato">km²</a></span> (in totale circa un sesto delle terre emerse del pianeta) e si estendeva su undici fusi orari. Rispetto alla sua estensione originaria del 1917, durante e in seguito alla <a href="/wiki/Seconda_guerra_mondiale" title="Seconda guerra mondiale">seconda guerra mondiale</a> si espanse con l'<a href="/wiki/Occupazione_sovietica_dei_paesi_baltici_(1940)" class="mw-redirect" title="Occupazione sovietica dei paesi baltici (1940)">occupazione forzata dei Paesi baltici</a> nel 1940, più l'annessione della <a href="/wiki/Carelia" title="Carelia">Carelia</a> (precedentemente appartenente alla Finlandia), di un quarto della <a href="/wiki/Prussia_Orientale" title="Prussia Orientale">Prussia orientale</a> (precedentemente appartenente alla Germania), della metà orientale della Polonia (annessa nel 1940 grazie al patto Molotov-Ribbentrop), della <a href="/wiki/Moldavia" title="Moldavia">Bessarabia</a> (precedentemente appartenente alla Romania), e dell'estremità orientale della <a href="/wiki/Cecoslovacchia" title="Cecoslovacchia">Cecoslovacchia</a> (<a href="/wiki/Transcarpazia" class="mw-redirect" title="Transcarpazia">Rutenia subcarpatica</a>). Il territorio sovietico si estendeva per <span class="nowrap"><span data-sort-value="7012557100000000000♠"></span>5<span style="margin-left:.25em;">571</span><span style="margin-left:.25em;">000</span>&#160;km²</span> in Europa e <span class="nowrap"><span data-sort-value="7013168310000000000♠"></span>16<span style="margin-left:.25em;">831</span><span style="margin-left:.25em;">000</span>&#160;km²</span> in <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asia</a>. Nel periodo più recente confinava con 12 stati, di cui sei stati europei: <a href="/wiki/Norvegia" title="Norvegia">Norvegia</a>, <a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a>, <a href="/wiki/Repubblica_Popolare_di_Polonia" title="Repubblica Popolare di Polonia">Polonia</a>, <a href="/wiki/Cecoslovacchia" title="Cecoslovacchia">Cecoslovacchia</a>, <a href="/wiki/Repubblica_Popolare_d%27Ungheria" title="Repubblica Popolare d&#39;Ungheria">Ungheria</a> e <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_di_Romania" title="Repubblica Socialista di Romania">Romania</a>; e sei stati asiatici: <a href="/wiki/Turchia" title="Turchia">Turchia</a>, <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a>, <a href="/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan">Afghanistan</a>, <a href="/wiki/Cina" title="Cina">Cina</a>, <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolia</a> e <a href="/wiki/Corea_del_Nord" title="Corea del Nord">Corea del Nord</a>. Il suo confine più ampio era quello con la Cina, più di <span class="nowrap"><span data-sort-value="7006590000000000000♠"></span>5<span style="margin-left:.25em;">900</span>&#160;<a href="/wiki/Chilometro" title="Chilometro">km</a></span>, mentre quello più piccolo era con la Corea del Nord, appena <span class="nowrap"><span data-sort-value="7004221000000000000♠"></span>22,1&#160;km</span>. In Europa il suo confine più ampio era quello con la Finlandia, <span class="nowrap"><span data-sort-value="7006134000000000000♠"></span>1<span style="margin-left:.25em;">340</span>&#160;km</span>, mentre il più piccolo era con la Cecoslovacchia, <span class="nowrap"><span data-sort-value="7004970000000000000♠"></span>97&#160;km</span>. I mari su cui si affacciava il paese erano molti: il <a href="/wiki/Mar_Nero" title="Mar Nero">Mar Nero</a>, il <a href="/wiki/Mar_d%27Azov" title="Mar d&#39;Azov">Mar d'Azov</a>, il <a href="/wiki/Mar_Caspio" title="Mar Caspio">Mar Caspio</a>, Il <a href="/wiki/Mar_Baltico" title="Mar Baltico">Mar Baltico</a>, Il <a href="/wiki/Mar_Bianco" title="Mar Bianco">Mar Bianco</a>, Il <a href="/wiki/Mar_Glaciale_Artico" title="Mar Glaciale Artico">Mar Glaciale Artico</a> (<a href="/wiki/Mare_di_Barents" title="Mare di Barents">Mare di Barents</a>, <a href="/wiki/Mare_di_Kara" title="Mare di Kara">Mare di Kara</a>, <a href="/wiki/Mare_di_Laptev" title="Mare di Laptev">Mare di Laptev</a>, <a href="/wiki/Mare_della_Siberia_orientale" class="mw-redirect" title="Mare della Siberia orientale">Mare della Siberia Orientale</a>, <a href="/wiki/Mare_dei_Ciukci" title="Mare dei Ciukci">Mare dei Čukči</a>) e l'<a href="/wiki/Oceano_Pacifico" title="Oceano Pacifico">Oceano Pacifico</a> (<a href="/wiki/Mare_di_Ochotsk" title="Mare di Ochotsk">Mare di Okhotsk</a>, <a href="/wiki/Mare_di_Bering" title="Mare di Bering">Mare di Bering</a>, <a href="/wiki/Mar_del_Giappone" title="Mar del Giappone">Mar del Giappone</a>). L'Unione Sovietica possedeva tutta l'<a href="/wiki/Asia_centrale" title="Asia centrale">Asia Centrale</a>, una buona porzione della regione baltica (circa <span class="nowrap"><span data-sort-value="7008650000000000000♠"></span>650&#160;km²</span>), l'intero Caucaso e l'intera <a href="/wiki/Siberia" title="Siberia">Siberia</a>. </p><p>L'Unione Sovietica era composta da quindici repubbliche e a fine anni ottanta contava oltre 290 milioni di abitanti, di cui 221 milioni d'abitanti vivevano in Europa e i restanti 69 milioni vivevano in Asia. Era un mosaico di popoli di oltre cento diverse nazionalità differenti tra loro per origine, storia, cultura, tradizioni e caratteristiche fisiche. Fra i tanti gruppi etnici appartenenti all'etnia dei bianchi e dei mongolidi predominava quello degli <a href="/wiki/Slavi" title="Slavi">slavi</a>, che raggruppava più del 75% della popolazione. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Economia">Economia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifica la sezione Economia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=21" title="Edit section&#039;s source code: Economia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Economia_dell%27Unione_Sovietica" title="Economia dell&#39;Unione Sovietica">Economia dell'Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:1_soviet_ruble_-_obverse_(L.Tolstoy).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/1_soviet_ruble_-_obverse_%28L.Tolstoy%29.jpg/220px-1_soviet_ruble_-_obverse_%28L.Tolstoy%29.jpg" decoding="async" width="220" height="216" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/1_soviet_ruble_-_obverse_%28L.Tolstoy%29.jpg/330px-1_soviet_ruble_-_obverse_%28L.Tolstoy%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/1_soviet_ruble_-_obverse_%28L.Tolstoy%29.jpg 2x" data-file-width="391" data-file-height="384" /></a><figcaption>Un <a href="/wiki/Rublo_sovietico" title="Rublo sovietico">rublo sovietico</a></figcaption></figure> <p>L'Unione Sovietica fu la prima nazione a basare la sua economia sui principi del socialismo in cui lo Stato possedeva la maggior parte dei <a href="/wiki/Mezzi_di_produzione" title="Mezzi di produzione">mezzi di produzione</a> e l'agricoltura era <a href="/wiki/Collettivizzazione_in_Unione_Sovietica" title="Collettivizzazione in Unione Sovietica">collettivizzata</a>. </p><p>Dai primi articoli della costituzione del 1936 si ha un'idea precisa di come funzionava il sistema economico in Unione Sovietica: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r143194400">.mw-parser-output .itwiki-template-citazione{margin-bottom:.5em;font-size:95%;padding-left:2.4em;padding-right:1.2em}.mw-parser-output .itwiki-template-citazione-doppia{display:flex;gap:1.2em}.mw-parser-output .itwiki-template-citazione-doppia>div{width:0;flex:1 1 0}.mw-parser-output .itwiki-template-citazione-footer{padding:0 1.2em 0 0;margin:-0.8em 0 0 0;font-size:smaller}</style><div class="itwiki-template-citazione"> <div class="itwiki-template-citazione-singola"> <p>«<b>ARTICOLO 4 -</b> La base economica dell'Unione Sovietica è costituita dal comunismo allo stadio primario e dalla proprietà socialista degli strumenti e mezzi di produzione, affermatisi in seguito alla liquidazione del sistema capitalista, all'abolizione della proprietà privata dei mezzi di produzione e scambio e all'eliminazione dello sfruttamento dell'uomo da parte dell'uomo. </p><p><b>ARTICOLO 5 -</b> La proprietà socialista nell'Unione Sovietica ha la forma di proprietà di Stato oppure la forma di proprietà cooperativa. </p><p><b>ARTICOLO 6 -</b> La terra, il sottosuolo, le acque, i boschi, le officine, le fabbriche, le miniere, le cave, i trasporti ferroviari, acquei e aerei, le banche, i mezzi di comunicazione, le grandi aziende agricole organizzate dallo Stato e così pure le aziende comunali e la parte fondamentale del patrimonio edilizio nelle città e nei centri industriali sono proprietà dello Stato sovietico. </p><p><b>ARTICOLO 7 -</b> Le aziende sociali dei <i><a href="/wiki/Kolchoz" title="Kolchoz">kolchoz</a></i> e delle organizzazioni cooperative, con le loro scorte vive e morte, la produzione fornita dai colcos e dalle organizzazioni cooperative, come pure i loro immobili sociali, sono proprietà socialista, dei <i>kolchoz</i> e delle organizzazioni cooperative. In conformità con lo statuto dell'artel agricolo, ogni famiglia appartenente a un <i>kolchoz</i>, oltre al provento fondamentale dell'economia collettiva del <i>kolchoz</i>, ha in godimento personale un piccolo appezzamento di terreno attinente alla casa e ha in proprietà personale l'impresa ausiliaria impiantata su tale appezzamento, la casa d'abitazione, bestiame produttivo, animali da cortile e l'attrezzamento agricolo minuto. </p><p><b>ARTICOLO 8 -</b> La terra occupata dai <i>kolchoz</i> viene loro attribuita in godimento gratuito e per una durata illimitata, cioè in perpetuo. </p><p><b>ARTICOLO 9 -</b> Accanto al sistema socialista dell'economia, che è la forma economica dominante nell'Unione Sovietica, è ammessa dalla legge la piccola azienda privata dei contadini non associati e degli artigiani, fondata sul lavoro personale, escludente lo sfruttamento del lavoro altrui. </p><p><b>ARTICOLO 10 -</b> Il diritto di proprietà personale dei cittadini sui proventi del loro lavoro e sui loro risparmi, sulla casa di abitazione e sull'impresa domestica ausiliaria, sugli oggetti dell'economia domestica e di uso quotidiano, sugli oggetti di consumo e di comodo personale, come pure il diritto di eredità della proprietà personale dei cittadini – sono tutelati dalla legge. </p><p><b>ARTICOLO 11 -</b> La vita economica dell'Unione Sovietica viene determinata e diretta da un piano statale dell'economia nazionale, allo scopo di aumentare la ricchezza sociale, di elevare costantemente il livello di vita materiale e culturale dei lavoratori, di consolidare l'indipendenza dell'Unione Sovietica e di rafforzare la sua capacità di difesa.» </p> </div><p class="itwiki-template-citazione-footer">(Dalla <a href="/wiki/Costituzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Costituzione dell&#39;Unione Sovietica">Costituzione dell'Unione Sovietica</a>)</p></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Caratteristiche_generali">Caratteristiche generali</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifica la sezione Caratteristiche generali" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=22" title="Edit section&#039;s source code: Caratteristiche generali"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Prodotto nazionale lordo nel 1989: 2&#160;659,5 miliardi di $, pro capite <span class="nowrap"><span data-sort-value="7003921100000000000♠"></span>9<span style="margin-left:.25em;">211</span>&#160;$</span>; tasso di crescita reale 1,4% (stima 1989 basata su statistiche sovietiche; stima soggetta a maggior incertezza per riduzione di contenuti nei rapporti statistici sovietici)<sup id="cite_ref-en.m.wikisource.org_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-en.m.wikisource.org-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140554517"><span class="chiarimento" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">Il tasso di inflazione, sui prezzi al consumo, si aggirava intorno al 6% con una disoccupazione ufficialmente nulla.</span><sup class="noprint chiarimento-apice" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">&#91;<i><a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">senza&#160;fonte</a></i>&#93;</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_contabilità_nazionale"><span id="La_contabilit.C3.A0_nazionale"></span>La contabilità nazionale</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifica la sezione La contabilità nazionale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=23" title="Edit section&#039;s source code: La contabilità nazionale"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Prodotto_materiale_netto" title="Prodotto materiale netto">Prodotto materiale netto</a></b>.</span></div> </div> <p>A partire dagli anni '20-'30 si sviluppò in Unione Sovietica un metodo di calcolo del valore dell'economia alternativo al <a href="/wiki/Prodotto_interno_lordo" title="Prodotto interno lordo">PIL</a>: il <a href="/wiki/Prodotto_materiale_netto" title="Prodotto materiale netto">Prodotto materiale netto</a> (o <i>Net Material Product</i>, abbreviato in NMP). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Commercio">Commercio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Modifica la sezione Commercio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=24" title="Edit section&#039;s source code: Commercio"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'URSS faceva parte del <a href="/wiki/Consiglio_di_mutua_assistenza_economica" title="Consiglio di mutua assistenza economica">COMECON</a>, l'organizzazione commerciale dei paesi socialisti. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Esportazioni">Esportazioni</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=25" title="Modifica la sezione Esportazioni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=25" title="Edit section&#039;s source code: Esportazioni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le esportazioni costituivano un flusso di denaro pari a 110,7 miliardi di dollari nel 1988, costituite principalmente da greggio e prodotti petroliferi, gas naturale, metalli, legno, prodotti agricoli e manufatti. I principali partner erano: l'Europa orientale con il 49% delle esportazioni, la comunità europea con il 14% delle esportazioni e Cuba con il 5%. Partner minoritari ma rilevanti erano USA e Afghanistan.<sup id="cite_ref-en.m.wikisource.org_55-1" class="reference"><a href="#cite_note-en.m.wikisource.org-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Importazioni">Importazioni</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=26" title="Modifica la sezione Importazioni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=26" title="Edit section&#039;s source code: Importazioni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le importazioni costituivano nel 1988 un flusso di merci pari a 107,3 miliardi di dollari, composte principalmente da derrate agricole, macchinari, prodotti in acciaio e beni di consumo. I principali partner erano: l'Europa orientale che costituiva il 54% delle importazioni e la comunità europea con l'11%, partner minoritari ma degni di nota erano Cuba, Cina e USA.<sup id="cite_ref-en.m.wikisource.org_55-2" class="reference"><a href="#cite_note-en.m.wikisource.org-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Debito_estero">Debito estero</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=27" title="Modifica la sezione Debito estero" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=27" title="Edit section&#039;s source code: Debito estero"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Un debito estero di 27,3 miliardi di dollari nel 1988. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Energia_elettrica">Energia elettrica</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=28" title="Modifica la sezione Energia elettrica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=28" title="Edit section&#039;s source code: Energia elettrica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Potenza installata 355 milioni di <a href="/wiki/Watt" title="Watt">kW</a>, 1&#160;790&#160;000 milioni di <a href="/wiki/Wattora" title="Wattora">kWh</a> prodotti, 6&#160;150 kWh pro capite (1989).<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Settore_primario">Settore primario</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=29" title="Modifica la sezione Settore primario" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=29" title="Edit section&#039;s source code: Settore primario"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rappresenta circa il 20% del PIL e della forza lavoro, basato principalmente su produzione agricole in grandi campi collettivi, secondo produttore mondiale di cereali e primo produttore di legname. La pesca catturava 11,2 milioni di pescato nel 1987.<sup id="cite_ref-en.m.wikisource.org_55-3" class="reference"><a href="#cite_note-en.m.wikisource.org-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Valuta">Valuta</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=30" title="Modifica la sezione Valuta" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=30" title="Edit section&#039;s source code: Valuta"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La valuta era il <a href="/wiki/Rublo_sovietico" title="Rublo sovietico">rublo sovietico</a>, il quale era diviso in 100 copechi; il tasso di cambio ufficiale oscillava tra 0,6 e 0,84 rubli per dollaro statunitense, il cambio tra rublo e dollaro per i turisti occidentali in visita e per i turisti sovietici in vacanza all'estero era stato fissato il primo novembre 1989 a 6,26 rubli per dollaro.<sup id="cite_ref-en.m.wikisource.org_55-4" class="reference"><a href="#cite_note-en.m.wikisource.org-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Salute">Salute</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=31" title="Modifica la sezione Salute" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=31" title="Edit section&#039;s source code: Salute"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il Narkomzdrav, il Commissariato del Popolo per la Salute, è stato istituito nel 1918. Sotto la guida di Nikolai Semashko, un medico di formazione, il Narkomzdrav sviluppa un sistema sanitario unificato a livello nazionale - il primo al mondo. Gratuito e universale, questo sistema si basa su un'organizzazione a più livelli dell'assistenza sanitaria, secondo la gravità delle malattie, chiamata sistema Semashko.<sup id="cite_ref-:0_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Particolare attenzione è rivolta alla prevenzione delle malattie infettive. Già nel 1922 fu creata un'organizzazione di sorveglianza sanitaria ed epidemiologica - la Sanepid - con squadre di intervento che operavano in tutto il paese, dai villaggi alle imprese. Insieme alla vaccinazione di massa, questa sorveglianza ha permesso all'URSS di eliminare malattie come la tubercolosi e la malaria. L'aspettativa di vita, che non superava i 31 anni alla fine del XIX secolo in Russia, ha raggiunto i 69 anni all'inizio degli anni '60, quando i sovietici hanno raggiunto i paesi occidentali.<sup id="cite_ref-:0_57-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Demografia">Demografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=32" title="Modifica la sezione Demografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=32" title="Edit section&#039;s source code: Demografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Demografia_dell%27Unione_Sovietica" title="Demografia dell&#39;Unione Sovietica">Demografia dell'Unione Sovietica</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Censimento_dell%27Unione_Sovietica_del_1970" title="Censimento dell&#39;Unione Sovietica del 1970">Censimento dell'Unione Sovietica del 1970</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Population_of_former_USSR.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Population_of_former_USSR.PNG/220px-Population_of_former_USSR.PNG" decoding="async" width="220" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Population_of_former_USSR.PNG/330px-Population_of_former_USSR.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Population_of_former_USSR.PNG/440px-Population_of_former_USSR.PNG 2x" data-file-width="1707" data-file-height="1004" /></a><figcaption>Popolazione dell'Unione Sovietica (in rosso) e degli <a href="/wiki/Stati_post-sovietici" title="Stati post-sovietici">Stati post-sovietici</a> (in blu) dal 1961 al 2009</figcaption></figure> <p>L'Unione Sovietica fu una delle nazioni più diversificate del mondo dal punto di vista etnico, con oltre cento distinte <a href="/wiki/Etnia" title="Etnia">etnie</a> nazionali che vivevano all'interno dei suoi confini. La popolazione totale venne stimata a 293 milioni nel 1991. Secondo una stima del 1990, la maggioranza degli abitanti erano etnicamente <a href="/wiki/Russi" title="Russi">Russi</a> (50,78%), seguiti dagli <a href="/wiki/Ucraini" title="Ucraini">Ucraini</a> (15,45%) e dagli <a href="/wiki/Uzbechi" class="mw-redirect" title="Uzbechi">Uzbechi</a> (5,84%).<sup id="cite_ref-cia_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-cia-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>58<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> L'Unione Sovietica era talmente estesa che anche dopo che tutte le sue repubbliche ottennero l'indipendenza la Russia rimase la più grande nazione per superficie ed è ancora abbastanza differenziata dal punto di vista etnico, comprendendo ad esempio minoranze di <a href="/wiki/Tatari" title="Tatari">tatari</a>, <a href="/wiki/Udmurti" title="Udmurti">udmurti</a> e molte altre etnie non russe.<sup id="cite_ref-sakwa_soviet_pols_in_perspec_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-sakwa_soviet_pols_in_perspec-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>59<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Repubblica</th> <th>Popolazione della Repubblica 1979</th> <th>1989</th> <th>% pop. urbana 1979</th> <th>Titolari di nazionalità (1989)</th> <th><a href="/wiki/Russi" title="Russi">Russi</a> (1989) </th></tr> <tr> <td>Unione Sovietica</td> <td>262&#160;436&#160;000</td> <td>286&#160;717&#160;000</td> <td>67</td> <td>-</td> <td>51,4 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">RSFS Russa</a></td> <td>137&#160;551&#160;000</td> <td>147&#160;386&#160;000</td> <td>74</td> <td>81,3</td> <td>81,3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Ucraina" title="Repubblica Socialista Sovietica Ucraina">RSS Ucraina</a></td> <td>49&#160;755&#160;000</td> <td>51&#160;704&#160;000</td> <td>68</td> <td>72,7</td> <td>22,1 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Bielorussa" title="Repubblica Socialista Sovietica Bielorussa">RSS Bielorussa</a></td> <td>9&#160;560&#160;000</td> <td>10&#160;200&#160;000</td> <td>67</td> <td>77,9</td> <td>13,2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Moldava" title="Repubblica Socialista Sovietica Moldava">RSS Moldava</a></td> <td>3&#160;947&#160;000</td> <td>4&#160;341&#160;000</td> <td>47</td> <td>64,5</td> <td>13,0 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Azera" title="Repubblica Socialista Sovietica Azera">RSS Azera</a></td> <td>6&#160;028&#160;000</td> <td>7&#160;029&#160;000</td> <td>54</td> <td>82,7</td> <td>5,6 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Georgiana" title="Repubblica Socialista Sovietica Georgiana">RSS Georgiana</a></td> <td>5&#160;015&#160;000</td> <td>5&#160;449&#160;000</td> <td>57</td> <td>70,1</td> <td>6,3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Armena" title="Repubblica Socialista Sovietica Armena">RSS Armena</a></td> <td>3&#160;031&#160;000</td> <td>3&#160;283&#160;000</td> <td>68</td> <td>93,3</td> <td>1,6 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Uzbeka" title="Repubblica Socialista Sovietica Uzbeka">RSS Uzbeka</a></td> <td>15&#160;391&#160;000</td> <td>19&#160;906&#160;000</td> <td>42</td> <td>71,4</td> <td>8,3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Kazaka" title="Repubblica Socialista Sovietica Kazaka">RSS Kazaka</a></td> <td>14&#160;685&#160;000</td> <td>16&#160;538&#160;000</td> <td>57</td> <td>39,7</td> <td>37,8 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Tagika" title="Repubblica Socialista Sovietica Tagika">RSS Tagika</a></td> <td>3&#160;801&#160;000</td> <td>5&#160;112&#160;000</td> <td>33</td> <td>62,3</td> <td>7,6 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Kirghisa" title="Repubblica Socialista Sovietica Kirghisa">RSS Kirghiza</a></td> <td>3&#160;529&#160;000</td> <td>4&#160;291&#160;000</td> <td>38</td> <td>52,4</td> <td>21,5 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Turkmena" title="Repubblica Socialista Sovietica Turkmena">RSS Turkmena</a></td> <td>2&#160;759&#160;000</td> <td>3&#160;534&#160;000</td> <td>45</td> <td>72,0</td> <td>9,5 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Lituana" title="Repubblica Socialista Sovietica Lituana">RSS Lituana</a></td> <td>3&#160;398&#160;000</td> <td>3&#160;690&#160;000</td> <td>68</td> <td>79,6</td> <td>9,4 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Lettone" title="Repubblica Socialista Sovietica Lettone">RSS Lettone</a></td> <td>2&#160;521&#160;000</td> <td>2&#160;681&#160;000</td> <td>72</td> <td>52,0</td> <td>34,0 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Estone" title="Repubblica Socialista Sovietica Estone">RSS Estone</a></td> <td>1&#160;466&#160;000</td> <td>1&#160;573&#160;000</td> <td>72</td> <td>61,5</td> <td>30,3 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Urbanistica">Urbanistica</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=33" title="Modifica la sezione Urbanistica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=33" title="Edit section&#039;s source code: Urbanistica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Dacia_(abitazione)" title="Dacia (abitazione)">Dacia (abitazione)</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABvka" title="Chruščëvka">Chruščëvka</a></b>.</span></div> </div> <p>Con una popolazione in rapido aumento di decennio in decennio e una popolazione ridotta in condizioni precarie, specie nel secondo dopoguerra con la <a href="/wiki/Russia_europea" title="Russia europea">Russia europea</a> devastata, si rese necessario la creazione di milioni di unità abitative in tutto il paese. Nelle grandi città nacquero quartieri fatti di <a href="/wiki/Condominio" title="Condominio">condomini</a> alti anche oltre i venti piani, mentre nelle città più piccole e nei villaggi si predilesse il modello di piccole <a href="/wiki/Villetta_a_schiera" class="mw-redirect" title="Villetta a schiera">villette</a> a schiera, costituite da una casa in mattoni a vista con tetto spiovente su tutti i lati e grandi meno di 100 mq, circondate da un piccolo spazio verde largo qualche metro su tutti i lati della casa e dotate solitamente di un piccolo orticello sul davanti, accanto all'entrata. </p><p>Fenomeno di costume particolare fu costituito dalle <a href="/wiki/Dacia_(abitazione)" title="Dacia (abitazione)"><i>dacie</i></a>, le case di campagna dedicate alle famiglie per le vacanze estive.<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Vigevano particolari regole di costruzione per esse e, quindi, presentavano attici, mansarde e verande sovradimensionate per ovviare a tali limiti. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerycaption">Abitazioni sovietiche</li> <li class="gallerybox" style="width: 210px"> <div class="thumb" style="width: 205px; height: 205px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Tipica_piccola_casa_(dacia)_di_epoca_sovietica_a_Tichoreck,_in_Russia_-_Typical_small_soviet_house_(dacha)_in_Tichoreck,_Russia.png" class="mw-file-description" title="Tipica piccola casa cittadina di epoca sovietica a Tichoreck."><img alt="Tipica piccola casa cittadina di epoca sovietica a Tichoreck." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Tipica_piccola_casa_%28dacia%29_di_epoca_sovietica_a_Tichoreck%2C_in_Russia_-_Typical_small_soviet_house_%28dacha%29_in_Tichoreck%2C_Russia.png/175px-Tipica_piccola_casa_%28dacia%29_di_epoca_sovietica_a_Tichoreck%2C_in_Russia_-_Typical_small_soviet_house_%28dacha%29_in_Tichoreck%2C_Russia.png" decoding="async" width="175" height="81" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Tipica_piccola_casa_%28dacia%29_di_epoca_sovietica_a_Tichoreck%2C_in_Russia_-_Typical_small_soviet_house_%28dacha%29_in_Tichoreck%2C_Russia.png/263px-Tipica_piccola_casa_%28dacia%29_di_epoca_sovietica_a_Tichoreck%2C_in_Russia_-_Typical_small_soviet_house_%28dacha%29_in_Tichoreck%2C_Russia.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Tipica_piccola_casa_%28dacia%29_di_epoca_sovietica_a_Tichoreck%2C_in_Russia_-_Typical_small_soviet_house_%28dacha%29_in_Tichoreck%2C_Russia.png/350px-Tipica_piccola_casa_%28dacia%29_di_epoca_sovietica_a_Tichoreck%2C_in_Russia_-_Typical_small_soviet_house_%28dacha%29_in_Tichoreck%2C_Russia.png 2x" data-file-width="2891" data-file-height="1330" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tipica piccola casa cittadina di epoca sovietica a <a href="/wiki/Tichoreck" title="Tichoreck">Tichoreck</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 210px"> <div class="thumb" style="width: 205px; height: 205px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:RIAN_archive_487609_Boleslav_Telichan%27s_family_at_summer_house.jpg" class="mw-file-description" title="Tipica famiglia sovietica in una casa estiva con degli amici vicino a Leningrado, luglio 1981."><img alt="Tipica famiglia sovietica in una casa estiva con degli amici vicino a Leningrado, luglio 1981." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/RIAN_archive_487609_Boleslav_Telichan%27s_family_at_summer_house.jpg/175px-RIAN_archive_487609_Boleslav_Telichan%27s_family_at_summer_house.jpg" decoding="async" width="175" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/RIAN_archive_487609_Boleslav_Telichan%27s_family_at_summer_house.jpg/263px-RIAN_archive_487609_Boleslav_Telichan%27s_family_at_summer_house.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/RIAN_archive_487609_Boleslav_Telichan%27s_family_at_summer_house.jpg/350px-RIAN_archive_487609_Boleslav_Telichan%27s_family_at_summer_house.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1009" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tipica famiglia sovietica in una casa estiva con degli amici vicino a <a href="/wiki/Leningrado" class="mw-redirect" title="Leningrado">Leningrado</a>, luglio 1981.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 210px"> <div class="thumb" style="width: 205px; height: 205px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Dacha_in_Resheti_(4116129180).jpg" class="mw-file-description" title="Tipica dacia di epoca sovietica, a Resheti."><img alt="Tipica dacia di epoca sovietica, a Resheti." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Dacha_in_Resheti_%284116129180%29.jpg/175px-Dacha_in_Resheti_%284116129180%29.jpg" decoding="async" width="175" height="131" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Dacha_in_Resheti_%284116129180%29.jpg/263px-Dacha_in_Resheti_%284116129180%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Dacha_in_Resheti_%284116129180%29.jpg/350px-Dacha_in_Resheti_%284116129180%29.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="900" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tipica <a href="/wiki/Dacia_(abitazione)" title="Dacia (abitazione)">dacia</a> di epoca sovietica, a Resheti.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Forze_armate">Forze armate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=34" title="Modifica la sezione Forze armate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=34" title="Edit section&#039;s source code: Forze armate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Armata_Rossa" title="Armata Rossa">Armata Rossa</a></b>.</span></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r143074810"><table class="infobox sinottico" summary="Tabella sinottica che riassume i principali dati del soggetto"><tbody><tr class="sinottico_testata"><th colspan="2" style="background: #7dbc67; color:black;">Рабоче-крестьянская Красная армия<br /><i>Raboče-krest'janskaja Krasnaja armija</i><br /><small>Armata Rossa degli Operai e dei Contadini</small></th></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/File:Red_Army_flag_(Fictitious).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/260px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/390px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/520px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a><figcaption></figcaption></figure>Bandiera non ufficiale dell'Armata Rossa (vedi sezione Organizzazione con link) </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background: #7dbc67; color:black;">Descrizione generale</th></tr><tr><th>Attiva</th><td>15 gennaio <a href="/wiki/1918" title="1918">1918</a><br /> - 25 febbraio <a href="/wiki/1946" title="1946">1946</a> </td></tr><tr><th>Nazione</th><td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_(1918%E2%80%931925).svg" class="mw-file-description" title="bandiera"><img alt="bandiera" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/20px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/30px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg/40px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281918%E2%80%931925%29.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a></span>&#160;<a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">RSFS Russa</a><br /> <p><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Soviet_Union_(1936_%E2%80%93_1955).svg" class="mw-file-description" title="Unione Sovietica (bandiera)"><img alt="Unione Sovietica (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/20px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/30px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/40px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span>&#160;</span><a class="mw-selflink selflink">Unione Sovietica</a> </p> </td></tr><tr><th>Servizio</th><td><a href="/wiki/Forza_armata" title="Forza armata">Forza armata</a> </td></tr><tr><th>Tipo</th><td><a href="/wiki/Esercito" title="Esercito">Esercito</a> </td></tr><tr><th>Dimensione</th><td>30&#160;000&#160;000 <small>(<a href="/wiki/Seconda_guerra_mondiale" title="Seconda guerra mondiale">seconda guerra mondiale</a> e circa 2&#160;800&#160;000 truppe attive nella guerra fredda)</small> </td></tr><tr><th>Stato Maggiore</th><td><a href="/wiki/Mosca_(Russia)" title="Mosca (Russia)">Mosca</a> </td></tr><tr><th>Battaglie/guerre</th><td><a href="/wiki/Operazione_Faustschlag" title="Operazione Faustschlag">Prima guerra mondiale</a><br /><a href="/wiki/Guerra_civile_russa" title="Guerra civile russa">Guerra civile russa</a><br /><a href="/wiki/Guerra_sovietico-polacca" title="Guerra sovietico-polacca">Guerra sovietico-polacca</a><br /><a href="/wiki/Guerra_civile_spagnola" title="Guerra civile spagnola">Guerra civile spagnola</a><br /><a href="/wiki/Guerra_di_confine_sovietico-giapponese" class="mw-redirect" title="Guerra di confine sovietico-giapponese">Guerra di confine sovietico-giapponese</a><br /><a href="/wiki/Guerra_d%27inverno" title="Guerra d&#39;inverno">Guerra d'inverno</a><br /><a href="/wiki/Invasione_sovietica_della_Polonia" title="Invasione sovietica della Polonia">Invasione sovietica della Polonia</a><br /><a href="/wiki/Seconda_guerra_mondiale" title="Seconda guerra mondiale">Seconda guerra mondiale</a><br /><a href="/wiki/Guerra_in_Afghanistan_(1979-1989)" title="Guerra in Afghanistan (1979-1989)">Guerra in Afghanistan (1979-1989)</a> </td></tr><tr><th>Anniversari</th><td><a href="/wiki/23_febbraio" title="23 febbraio">23 febbraio</a><sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>61<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background: #7dbc67; color:black;">Comandanti</th></tr><tr><th>Degni di nota</th><td><a href="/wiki/Lev_Trockij" title="Lev Trockij">Lev Trockij</a><br /> <a href="/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin">Iosif Stalin</a> <br /> <a href="/wiki/Michail_Nikolaevi%C4%8D_Tucha%C4%8Devskij" title="Michail Nikolaevič Tuchačevskij">Michail Tuchačevskij</a><br /><a href="/wiki/Sem%C3%ABn_Michajlovi%C4%8D_Bud%C3%ABnnyj" title="Semën Michajlovič Budënnyj">Semën Budënnyj</a><br /><a href="/wiki/Boris_Michajlovi%C4%8D_%C5%A0apo%C5%A1nikov" title="Boris Michajlovič Šapošnikov">Boris Šapošnikov</a><br /><a href="/wiki/Sem%C3%ABn_Konstjantynovy%C4%8D_Tymo%C5%A1enko" class="mw-redirect" title="Semën Konstjantynovyč Tymošenko">Semën Timošenko</a><br /><a href="/wiki/Georgij_Konstantinovi%C4%8D_%C5%BDukov" title="Georgij Konstantinovič Žukov">Georgij Žukov</a><br /><a href="/wiki/Aleksandr_Vasilevskij" class="mw-redirect" title="Aleksandr Vasilevskij">Aleksandr Vasilevskij</a><br /><a href="/wiki/Konstantin_Konstantinovi%C4%8D_Rokossovskij" title="Konstantin Konstantinovič Rokossovskij">Konstantin Rokossovskij</a><br /><a href="/wiki/Ivan_Konev" class="mw-redirect" title="Ivan Konev">Ivan Konev</a><br /><a href="/wiki/Nikolaj_Vatutin" class="mw-redirect" title="Nikolaj Vatutin">Nikolaj Vatutin</a><br /><a href="/wiki/Vasilij_Danilovi%C4%8D_Sokolovskij" title="Vasilij Danilovič Sokolovskij">Vasilij Sokolovskij</a><br /><a href="/wiki/Rodion_Malinovskij" class="mw-redirect" title="Rodion Malinovskij">Rodion Malinovskij</a><br /><a href="/wiki/Andrej_Antonovi%C4%8D_Gre%C4%8Dko" title="Andrej Antonovič Grečko">Andrej Grečko</a><br /><a href="/wiki/Ivan_Ignat%27evi%C4%8D_Jakubovskij" title="Ivan Ignat&#39;evič Jakubovskij">Ivan Jakubovskij</a><br /><a href="/wiki/Viktor_Kulikov" class="mw-redirect" title="Viktor Kulikov">Viktor Kulikov</a><br /><a href="/wiki/Dmitrij_F%C3%ABdorovi%C4%8D_Ustinov" title="Dmitrij Fëdorovič Ustinov">Dmitrij Ustinov</a><br /><a href="/wiki/Dmitrij_Timofeevi%C4%8D_Jazov" title="Dmitrij Timofeevič Jazov">Dmitrij Jazov</a> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background: #7dbc67; color:black;">Simboli</th></tr><tr><th>Spilla da cappello</th><td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Red_army_conscript_hat_insignia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Red_army_conscript_hat_insignia.jpg/100px-Red_army_conscript_hat_insignia.jpg" decoding="async" width="100" height="69" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Red_army_conscript_hat_insignia.jpg/150px-Red_army_conscript_hat_insignia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Red_army_conscript_hat_insignia.jpg/200px-Red_army_conscript_hat_insignia.jpg 2x" data-file-width="360" data-file-height="250" /></a></span> </td></tr><tr><th>Bandiera non ufficiale dell'Armata Rossa</th><td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Red_Army_flag_(Fictitious).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/100px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/150px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/200px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a></span> </td></tr><tr><td colspan="2" class="sinottico_piede" style="background: #7dbc67; color:black;"><a href="/wiki/Categoria:Unit%C3%A0_militari" title="Categoria:Unità militari"><span style="background: #7dbc67; color:black;">Voci su unità militari presenti su Wikipedia</span></a> </td></tr></tbody></table> <p>L&#39;<b>Armata Rossa degli Operai e dei Contadini</b> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_russa" title="Lingua russa">russo</a> <span dir="ltr" lang="ru">Рабоче-крестьянская Красная армия</span><span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Cirillico" title="Aiuto:Cirillico">?</a></sup></span>, <i>Raboče-krest'janskaja Krasnaja armija</i> in sigla <i>RKKA</i>), più comunemente <b>Armata Rossa</b>, fu il nome dato alle <a href="/wiki/Forze_armate" class="mw-redirect" title="Forze armate">forze armate</a> russe dopo la disintegrazione delle <a href="/wiki/Esercito_imperiale_russo" title="Esercito imperiale russo">forze zariste</a> nel 1917. L'aggettivo “rossa” fa riferimento al colore tradizionale del movimento <a href="/wiki/Socialismo" title="Socialismo">socialista</a> e <a href="/wiki/Comunismo" title="Comunismo">comunista</a>. L'Armata Rossa fu istituita su decreto del <a href="/wiki/Consiglio_dei_commissari_del_popolo_della_RSFS_Russa" title="Consiglio dei commissari del popolo della RSFS Russa">Consiglio dei commissari del popolo della RSFS Russa</a> nel 1918 e divenne l'esercito dell'URSS al momento della fondazione dello Stato stesso, nel 1922. <a href="/wiki/Lev_Trockij" title="Lev Trockij">Lev Trockij</a>, commissario del popolo per la guerra dal 1918 al 1924, ne è considerato il fondatore. </p><p>L'Armata Rossa, guidata direttamente da <a href="/wiki/Stalin" class="mw-redirect" title="Stalin">Stalin</a> con la collaborazione di vari generali, svolse una funzione decisiva durante la <a href="/wiki/Seconda_guerra_mondiale" title="Seconda guerra mondiale">seconda guerra mondiale</a> sconfiggendo in quattro anni di violente e sanguinose battaglie la grande maggioranza delle forze della <a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">Wehrmacht</a> della <a href="/wiki/Germania_nazista" title="Germania nazista">Germania nazista</a> e concludendo vittoriosamente il conflitto con la conquista di <a href="/wiki/Battaglia_di_Berlino" title="Battaglia di Berlino">Berlino</a> e <a href="/wiki/Offensiva_di_Vienna" title="Offensiva di Vienna">Vienna</a>.<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">&#91;</span>62<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Nel suo periodo di massima espansione d'organico, nel 1943, l'Armata Rossa contava 10,5 milioni di effettivi tra ufficiali, sottufficiali e soldati ed era equipaggiata con migliaia di carri armati e cannoni moderni; le perdite per raggiungere la vittoria furono elevatissime: 11,2 milioni di soldati morti per cause di guerra nel periodo 1941–1945.<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Dopo la vittoria sulla Germania, nel 1946 la denominazione <i>Armata Rossa</i> venne, almeno ufficialmente, modificata in <b>Armata Sovietica</b> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_russa" title="Lingua russa">russo</a> <span dir="ltr" lang="ru">Советская Армия</span><span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Cirillico" title="Aiuto:Cirillico">?</a></sup></span>, <i>Sovetskaja Armija</i>, in sigla <i>SA</i>).<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>64<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Red_Army_flag_(Fictitious).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/220px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/330px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg/440px-Red_Army_flag_%28Fictitious%29.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a><figcaption>Bandiera non ufficiale dell'Armata Rossa, dal momento che le forze terrestri sovietiche non hanno mai avuto una bandiera ufficiale.<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>65<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></figcaption></figure> <p>All'inizio della sua esistenza, l'Armata Rossa funzionava come una formazione volontaria, senza gradi o insegne. Le elezioni democratiche selezionavano gli ufficiali. Tuttavia, un decreto del 29 maggio 1918 impose il servizio militare obbligatorio per gli uomini di età dai 18 ai 40 anni.<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Per la manutenzione dell'arruolamento di massa, i bolscevichi formarono commissariati militari regionali (<i>voeennyj komissarjat</i>, abbr. <i>Voeenkomat</i>), che a partire dal 2006 esistono ancora in Russia, in questa funzione e sotto questo nome. I commissariati militari, tuttavia, non devono essere confusi con l'istituzione dei <a href="/wiki/Commissario_politico" title="Commissario politico">commissari politici</a> militari. </p><p>A metà degli anni '20 venne introdotto il principio territoriale di Composizione dell'Armata Rossa. In ogni regione vennero chiamati uomini validi per un periodo limitato di servizio attivo in unità territoriali, che costituiva la forza circa la metà dell'esercito, ogni anno, per cinque anni.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Il primo periodo di convocazione era di tre mesi, con un mese all'anno successivo. Un quadro normale forniva un nucleo stabile. Nel 1925 questo sistema fornì 46 delle 77 divisioni di fanteria e una delle undici divisioni di cavalleria. Il resto era costituito da ufficiali regolari e personale arruolato servente in termini biennali. Il sistema territoriale venne finalmente abolito, con tutte le formazioni rimanenti convertite in altri quadri di divisioni, nel 1937-1938.<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">&#91;</span>68<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Meccanizzazione">Meccanizzazione</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=35" title="Modifica la sezione Meccanizzazione" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=35" title="Edit section&#039;s source code: Meccanizzazione"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Impressionato dalla campagna tedesca del 1940 contro la Francia, il <a href="/wiki/Ministri_della_difesa_dell%27Unione_Sovietica" title="Ministri della difesa dell&#39;Unione Sovietica">Commissariato del Popolo della Difesa sovietico</a> (Ministero della Difesa, sigla russa NKO) ordinò la creazione di nove divisioni meccanizzate, il 6 luglio 1940. Tra febbraio e marzo 1941, il NKO ne ordinò altre venti da creare. Tutte queste formazioni erano più grandi di quelle teorizzate da Tuchačevskij. Anche se 29 divisioni meccanizzate dell'Armata Rossa avevano una forza autorizzata di non meno di 29&#160;899 carri armati nel 1941, dimostrarono di essere una tigre di carta.<sup id="cite_ref-House,_1984,_p._96_69-0" class="reference"><a href="#cite_note-House,_1984,_p._96-69"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> C'erano in realtà solo 17&#160;000 carri armati disponibili al momento, che significava che molte delle nuove divisioni meccanizzate erano gravemente sotto forza. Anche la pressione esercitata sulle fabbriche e sui pianificatori militari per mostrare numeri di produzione portò a una situazione in cui la maggior parte dei veicoli blindati erano modelli obsoleti, in modo critico privi di parti di ricambio ed attrezzature di supporto, e quasi tre quarti erano in ritardo per le manutenzioni.<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Entro il 22 giugno 1941 c'erano solo 1&#160;475 dei moderni carri armati T-34 e serie KV a disposizione dell'Armata Rossa, e questi erano troppo dispersi lungo il fronte per fornire una massa sufficiente anche per il successo locale.<sup id="cite_ref-House,_1984,_p._96_69-1" class="reference"><a href="#cite_note-House,_1984,_p._96-69"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Per illustrare ciò, il <a href="/w/index.php?title=III_Corpo_Meccanizzato_(Unione_Sovietica)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="III Corpo Meccanizzato (Unione Sovietica) (la pagina non esiste)">III Corpo Meccanizzato</a> in Lituania era formato da un totale di 460 carri armati; 109 di questi erano i più recenti KV-1 e T-34. Questo corpo risulterebbe essere uno dei pochi fortunati con un numero considerevole di nuovi carri armati. Tuttavia, la <a href="/w/index.php?title=4%C2%AA_Armata_(Unione_Sovietica)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="4ª Armata (Unione Sovietica) (la pagina non esiste)">4ª Armata</a> era composta da 520 carri armati, tutti erano obsoleti T-26, in opposizione alla forza autorizzata di 1&#160;031 recenti carri armati medi.<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>71<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Questo problema era universale per tutta l'Armata Rossa, e avrebbe giocato un ruolo cruciale nelle sconfitte iniziali dell'Armata Rossa nel 1941 per mano delle forze armate tedesche.<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">&#91;</span>72<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tempo_di_guerra">Tempo di guerra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=36" title="Modifica la sezione Tempo di guerra" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=36" title="Edit section&#039;s source code: Tempo di guerra"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Seelow_War_Memorial.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Seelow_War_Memorial.JPG/220px-Seelow_War_Memorial.JPG" decoding="async" width="220" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Seelow_War_Memorial.JPG/330px-Seelow_War_Memorial.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Seelow_War_Memorial.JPG/440px-Seelow_War_Memorial.JPG 2x" data-file-width="2000" data-file-height="3008" /></a><figcaption>Monumento celebrativo nelle alture di <a href="/wiki/Seelow" title="Seelow">Seelow</a> dedicato ai soldati dell'Armata Rossa vincitori nella <a href="/wiki/Battaglia_di_Berlino" title="Battaglia di Berlino">battaglia di Berlino</a>.</figcaption></figure> <p>L'esperienza della guerra indusse cambiamenti al modo in cui le forze di prima linea erano organizzate. Dopo sei mesi di combattimento contro i tedeschi, la <a href="/wiki/Stavka" title="Stavka">Stavka</a> abolì temporaneamente i Corpi di Fucilieri che era intermedio tra l'armata e la <a href="/wiki/Divisione_(unit%C3%A0_militare)" title="Divisione (unità militare)">divisione</a> perché, mentre era utile in teoria, nello stato dell'Armata Rossa nel 1941, si dimostrarono inefficaci nella pratica.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Dopo l'importante vittoria nella <a href="/wiki/Battaglia_di_Mosca" title="Battaglia di Mosca">battaglia di Mosca</a> nel gennaio 1942, l'alto comando iniziò a reintrodurre i corpi di fucilieri nelle sue formazioni più esperte. Il numero totale di corpi di fucilieri iniziò dai 62 del 22 giugno 1941, scese a sei il 1º gennaio 1942, ma poi aumentò a 34 entro il febbraio 1943, e a 161 nel Capodanno 1944. La forza reale delle divisioni di fanteria in prima linea, con un effettivo di 11&#160;000 uomini nel luglio 1941, raggiungeva circa il 50% della consistenza organica delle vecchie divisioni del 1941, distrutte i primi giorni dell'invasione tedesca.<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">&#91;</span>74<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Le divisioni erano spesso logorate dalle operazioni continue; dopo operazioni particolarmente difficili, come durante i <a href="/wiki/Combattimenti_nella_citt%C3%A0_di_Stalingrado" title="Combattimenti nella città di Stalingrado">combattimenti nella città di Stalingrado</a>, potevano ridursi a poche centinaia di soldati. </p><p>Allo scoppio della guerra, l'Armata Rossa schierò corpi meccanizzati e divisioni corazzate il cui sviluppo è stato descritto in precedenza. L'attacco iniziale delle <a href="/wiki/Panzer-Division" title="Panzer-Division">Panzer-Division</a> tedesche sorprese questi reparti ancora in parte in fase di riequipaggiamento e organizzazione, e nel corso del 1941 quasi tutte, salvo due nel <a href="/w/index.php?title=Distretto_Militare_del_Transbaikal&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Distretto Militare del Transbaikal (la pagina non esiste)">Distretto Militare del Transbaikal</a>, furono praticamente distrutte. I resti vennero sciolti.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">&#91;</span>75<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> L'alto comando sovietico decise per il momento, soprattutto per l'inesperienza degli stati maggiori e le carenze di equipaggiamento dopo le enormi perdite iniziali, di costituire solo piccole brigate carri da impiegare in supporto delle unità di fanteria. Queste formazioni combatterono bene durante la <a href="/wiki/Battaglia_di_Mosca" title="Battaglia di Mosca">battaglia di Mosca</a>. </p><p>Fu tra la primavera del 1942 e l'inizio del 1943, che l'Armata Rossa messe in campo di nuovo formazioni mobili più grandi paragonabili alle Panzer-Division; i "Corpi carri" (<i>Tankovyj Korpus</i>), equipaggiati con un numero variabile di carri tra 146 e 180, e i "Corpi meccanizzati" (<i>Mekanjsjrovannyj Korpus</i>), equipaggiati da 175 a 224 carri.<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">&#91;</span>76<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Queste nuovi reparti motomeccanizzati, guidati da comandanti sempre più esperti e aggressivi, si dimostrarono con il tempo efficaci, mobili e in grado di affrontare con successo le famose divisioni corazzate tedesche. I corpi carri e i corpi meccanizzati nel corso della guerra elaborarono una serie di tattiche per contrastare le forze nemiche e per effettuare avanzate a grande distanza; ogni corpo generalmente impiegava una brigata di punta nel ruolo di "distaccamento avanzato" che penetrava, spesso isolato, alla massima profondità possibile aggirando eventuali punti di resistenza, per disorganizzare le retrovie nemiche e costituire un nucleo di aggregazione dietro il fronte tedesco che sarebbe stato rinforzato in un secondo momento.<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">&#91;</span>77<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Nella primavera 1943, dopo alcuni tentativi non soddisfacenti nel 1942, vennero finalmente create anche le "Armate carri" (<i>Tankovyj Armija</i>) formate in genere da due "Corpi carri" e un "Corpo meccanizzato"; equipaggiate con un numero di carri variabile tra 500 e 1&#160;000, le armate carri erano dotate di grande potenza d'urto per sfruttare in profondità gli sfondamenti e respingere i contrattacchi nemici. Nel corso della seconda guerra mondiale il "Direttorato centrale delle forze meccanizzate" dell'Armata Rossa, guidato dal maresciallo <a href="/w/index.php?title=Jakov_Nikolaevi%C4%8D_Fedorenko&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jakov Nikolaevič Fedorenko (la pagina non esiste)">Jakov Nikolaevič Fedorenko</a>, costituì sei "Armate carri", 24 "Corpi carri", ognuno con tre brigate corazzate e una motorizzata, e 14 "Corpi meccanizzati", ognuno con tre brigate meccanizzate e una brigata corazzata.<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">&#91;</span>78<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> I famosi comandanti della sei "Armate carri" furono i generali <a href="/wiki/Michail_Efimovi%C4%8D_Katukov" title="Michail Efimovič Katukov">Michail Efimovič Katukov</a>, <a href="/wiki/Sem%C3%ABn_Il%27i%C4%8D_Bogdanov" title="Semën Il&#39;ič Bogdanov">Semën Il'ič Bogdanov</a>, <a href="/wiki/Pavel_Sem%C3%ABnovi%C4%8D_Rybalko" title="Pavel Semënovič Rybalko">Pavel Semënovič Rybalko</a>, <a href="/wiki/Dmitrij_Danilovi%C4%8D_Lelju%C5%A1enko" title="Dmitrij Danilovič Leljušenko">Dmitrij Danilovič Leljušenko</a>, <a href="/wiki/Pavel_Alekseevi%C4%8D_Rotmistrov" title="Pavel Alekseevič Rotmistrov">Pavel Alekseevič Rotmistrov</a>, <a href="/wiki/Andrej_Grigor%27evi%C4%8D_Krav%C4%8Denko" title="Andrej Grigor&#39;evič Kravčenko">Andrej Grigor'evič Kravčenko</a>. </p><p>Integrati nelle forze mobili erano anche i "corpi di cavalleria" che, nella seconda parte della guerra, vennero spesso integrati, insieme ad alcuni corpi carri, nei cosiddetti "gruppi di cavalleria meccanizzata" che venivano impiegati con buoni risultati nelle regioni più impervie o disagevoli, dove la cavalleria poteva costituire un utile complemento delle forze motorizzate.<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Red_army_pistols_and_automatic_weapons.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Red_army_pistols_and_automatic_weapons.JPG/220px-Red_army_pistols_and_automatic_weapons.JPG" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Red_army_pistols_and_automatic_weapons.JPG/330px-Red_army_pistols_and_automatic_weapons.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Red_army_pistols_and_automatic_weapons.JPG/440px-Red_army_pistols_and_automatic_weapons.JPG 2x" data-file-width="2736" data-file-height="3648" /></a><figcaption>Alcune armi portatili dell'Armata Rossa</figcaption></figure> <p>L'Unione Sovietica ampliò la propria industria bellica indigena come parte del <a href="/wiki/Industrializzazione_dell%27Unione_Sovietica" title="Industrializzazione dell&#39;Unione Sovietica">programma di industrializzazione di Stalin</a> negli anni '20 e '30.<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140554517"><span class="chiarimento" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili."></span><sup class="noprint chiarimento-apice" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">&#91;<i><a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">senza&#160;fonte</a></i>&#93;</sup> All'inizio l'Armata Rossa era equipaggiata con i fucili <a href="/wiki/Mosin-Nagant" title="Mosin-Nagant">Mosin-Nagant</a> e le pistole <a href="/wiki/Tokarev_TT-33" title="Tokarev TT-33">Tokarev TT-33</a>. Le armi pesanti erano la mitragliatrice <a href="/wiki/PM_M1910" title="PM M1910">PM M1910</a> "Maxim" e vari mortai. Durante le prime fasi e l'inizio della seconda guerra mondiale si era tentato di produrre un <a href="/wiki/Fucile_semiautomatico" title="Fucile semiautomatico">fucile semiautomatico</a> che sostituisse i <a href="/wiki/Mosin-Nagant" title="Mosin-Nagant">Mosin-Nagant</a> <a href="/wiki/Fucile_a_otturatore_girevole-scorrevole" title="Fucile a otturatore girevole-scorrevole">a otturatore girevole-scorrevole</a>, l'<a href="/wiki/SVT-38" class="mw-redirect" title="SVT-38">SVT-38</a> e il suo successore, l'<a href="/wiki/SVT-40" title="SVT-40">SVT-40</a>; ma l'inizio dell'<a href="/wiki/Operazione_Barbarossa" title="Operazione Barbarossa">Operazione Barbarossa</a> fece interrompere la produzione per tornare al Mosin-Nagant. Vennero prodotti vari mitra lungo il conflitto; il più diffuso era il <a href="/wiki/PP%C5%A0-41" title="PPŠ-41">PPŠ-41</a>, che sostituiva il <a href="/wiki/PPD_(mitra)" title="PPD (mitra)">PPD-40</a>. Le mitragliatrici più usate furono la <a href="/wiki/Degtjar%C3%ABv_(mitragliatrice_leggera)" title="Degtjarëv (mitragliatrice leggera)">DP-28</a>, seguita dalla <a href="/wiki/SG-43_Goryunov" title="SG-43 Goryunov">SG-43 Goryunov</a>, la <a href="/wiki/D%C5%A0K" title="DŠK">DŠK</a> e l'<a href="/wiki/RPD" title="RPD">RPD</a>. Vi era bisogno di armi anticarro, quindi vennero costruiti i <a href="/wiki/Fucile_anticarro" title="Fucile anticarro">fucili anticarro</a> <a href="/wiki/PTRD-41" title="PTRD-41">PTRD-41</a> e <a href="/wiki/PTRS-41" title="PTRS-41">PTRS-41</a>. Finito il conflitto, l'equipaggiamento standard divenne l'<a href="/wiki/AK-47" title="AK-47">AK-47</a>, usato nelle sue infinite varianti, come il fucile da tiratore scelto: l'<a href="/wiki/SVD_Dragunov" title="SVD Dragunov">SVD Dragunov</a> e la <a href="/wiki/RPK_(mitragliatrice)" title="RPK (mitragliatrice)">mitragliatrice RPK</a>. A seguito vennero tutte le sue derivazioni. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Carri_armati_e_mezzi">Carri armati e mezzi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=37" title="Modifica la sezione Carri armati e mezzi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=37" title="Edit section&#039;s source code: Carri armati e mezzi"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>All'inizio della guerra civile l'Armata Rossa aveva in dotazione alcuni carri ippotrainati, ma subito si tentò di produrne di moderni, basandosi principalmente sui modelli francesi. Nacque così il <a href="/wiki/T-18" title="T-18">T-18</a>. A lui seguirono il carro leggero <a href="/wiki/T-26" title="T-26">T-26</a>, impiegato nella guerra civile spagnola, dove sortiva lo stesso effetto che avrebbe fatto il Tiger nella guerra successiva. Vi erano la Tankette <a href="/wiki/T-27" title="T-27">T-27</a> e il <a href="/wiki/T-28_(carro_armato)" title="T-28 (carro armato)">carro armato medio T-28</a>. C'erano poi i <a href="/wiki/BT_(carro_armato)" title="BT (carro armato)">carri leggeri BT</a>, le autoblindo <a href="/wiki/BA-10" title="BA-10">BA-10</a> e <a href="/wiki/BA-20" title="BA-20">BA-20</a> e insieme a loro il colosso multitorretta <a href="/wiki/T-35" title="T-35">T-35</a>. Fu durante il secondo conflitto mondiale che l'Unione Sovietica divenne leader mondiale dei carri armati, grazie al carro medio <a href="/wiki/T-34" title="T-34">T-34</a>, il carro pesante <a href="/wiki/Kliment_Voro%C5%A1ilov_(carro_armato)" title="Kliment Vorošilov (carro armato)">KV</a> e i carri leggeri <a href="/wiki/T-60" title="T-60">T-60</a> e <a href="/wiki/T-70" title="T-70">T-70</a>. I cacciacarri erano i <a href="/wiki/SU-85" title="SU-85">SU-85</a> e il <a href="/wiki/SU-100" title="SU-100">SU-100</a>. Insieme a loro vi erano i semoventi <a href="/wiki/SU-76" title="SU-76">SU-76</a>, <a href="/wiki/SU-122" title="SU-122">SU-122</a> e <a href="/wiki/SU-152" title="SU-152">SU-152</a>. Fu verso la fine della guerra che vennero sviluppati il carro medio <a href="/wiki/T-34/85" title="T-34/85">T-34/85</a> e il carro pesante <a href="/wiki/IS_(carro_armato)" title="IS (carro armato)">IS-2</a>, ideati per combattere i Panther e Tiger tedeschi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Armamento_dopo_la_seconda_guerra_mondiale">Armamento dopo la seconda guerra mondiale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=38" title="Modifica la sezione Armamento dopo la seconda guerra mondiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=38" title="Edit section&#039;s source code: Armamento dopo la seconda guerra mondiale"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Sovetskaja_Armija" title="Sovetskaja Armija">Sovetskaja Armija</a></b>.</span></div> </div> <p>Alla fine della <a href="/wiki/Seconda_guerra_mondiale" title="Seconda guerra mondiale">seconda guerra mondiale</a>, nel febbraio 1946 la denominazione venne cambiata in <a href="/wiki/Sovetskaja_Armija" title="Sovetskaja Armija">Sovetskaja Armija</a>. L'esperienza maturata nella <a href="/wiki/Fronte_orientale_(1941-1945)" title="Fronte orientale (1941-1945)">guerra patriottica</a> aveva dato ai sovietici grande fiducia nelle forze corazzate e nell'immediato dopoguerra vennero messi in produzione gli ottimi carri <a href="/wiki/T-54/55" title="T-54/55">T-54/55</a>, che durarono per tutta la metà finale degli anni quaranta e gli anni cinquanta. Fu sostituito dal <a href="/wiki/T-62" title="T-62">T-62</a>, a sua volta rimpiazzato dal <a href="/wiki/T-64" title="T-64">T-64</a>, dal <a href="/wiki/T-72" title="T-72">T-72</a> e dal <a href="/wiki/T-80" title="T-80">T-80</a>. Nel <a href="/wiki/1957" title="1957">1957</a> l'<a href="/wiki/Arma_(forze_armate)" title="Arma (forze armate)">Arma</a> della <a href="/wiki/Fanteria" title="Fanteria">fanteria</a> venne sciolta e trasformata in <a href="/wiki/Fanteria_motorizzata" title="Fanteria motorizzata">fanteria motorizzata</a> e le <a href="/wiki/Guerra_corazzata" title="Guerra corazzata">forze corazzate</a> costituita da <a href="/wiki/Fanteria_meccanizzata" title="Fanteria meccanizzata">truppe meccanizzate</a> e <a href="/wiki/Truppe_corazzate" class="mw-redirect" title="Truppe corazzate">corazzate</a>, con il corpo della fanteria meccanizzata che divenne il fulcro dell'<a href="/wiki/Armata_Sovietica" class="mw-redirect" title="Armata Sovietica">Armata Sovietica</a>. Per quanto riguarda i mezzi da trasporto truppe e i veicoli da combattimento della fanteria, durante la seconda guerra l'Unione Sovietica non aveva gli autocarri sufficienti per spostare le sue enormi truppe. Le vennero quindi forniti dagli Stati Uniti. Nel dopoguerra si cercò già dall'inizio di produrre mezzi da trasporto dal quale si potesse anche combattere senza scendere a terra. Vennero allora create le serie <a href="/wiki/BRDM-1" title="BRDM-1">BRMD</a>, <a href="/wiki/BTR-40" title="BTR-40">BTR</a> e <a href="/wiki/BMP-1" title="BMP-1">BMP</a>, tutte famiglie di mezzi da trasporto truppe, anche se potevano essere impiegati in molti altri ruoli. Dopo il 1956, il premier <a href="/wiki/Nikita_Sergeevi%C4%8D_Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABv" title="Nikita Sergeevič Chruščëv">Nikita Chruščёv</a> ha ridotto le forze di terra per costruire le <a href="/wiki/Forze_Missilistiche_Strategiche" class="mw-redirect" title="Forze Missilistiche Strategiche">forze missilistiche strategiche</a>, enfatizzando le capacità nucleari delle forze armate e nel 1957, il <a href="/wiki/Maresciallo_dell%27Unione_Sovietica" title="Maresciallo dell&#39;Unione Sovietica">maresciallo</a> <a href="/wiki/Georgij_Konstantinovi%C4%8D_%C5%BDukov" title="Georgij Konstantinovič Žukov">Žukov</a> perse il suo posto al <a href="/wiki/Politburo" class="mw-redirect" title="Politburo">Politburo</a>, per essersi opposto a queste riduzioni nelle forze terrestri.<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">&#91;</span>80<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Religione">Religione</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=39" title="Modifica la sezione Religione" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=39" title="Edit section&#039;s source code: Religione"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Religione_in_Unione_Sovietica" title="Religione in Unione Sovietica">Religione in Unione Sovietica</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Repressione_della_Chiesa_ortodossa_in_Unione_Sovietica" title="Repressione della Chiesa ortodossa in Unione Sovietica">Repressione della Chiesa ortodossa in Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r143194400"><div class="itwiki-template-citazione"> <div class="itwiki-template-citazione-singola"> <p>«Allo scopo di assicurare ai cittadini la libertà di coscienza, la Chiesa nell'U.R.S.S. è separata dallo Stato e la scuola dalla Chiesa. La libertà di praticare i culti religiosi e la libertà di propaganda antireligiosa sono riconosciute a tutti i cittadini.» </p> </div><p class="itwiki-template-citazione-footer">(<a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1936" title="Costituzione sovietica del 1936">Costituzione sovietica del 1936</a>, Articolo 134)</p></div> <p>La <a href="/wiki/Separazione_tra_Stato_e_Chiesa" title="Separazione tra Stato e Chiesa">separazione tra Stato e Chiesa</a> venne decisa nel territorio dell'Unione Sovietica il 23 gennaio 1918 dai <i>soviet</i>, poco dopo la fine della rivoluzione russa.<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-art13_82-0" class="reference"><a href="#cite_note-art13-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Lo Stato divenne <a href="/wiki/Laicit%C3%A0" title="Laicità">laico</a> e ufficiosamente <a href="/wiki/Ateismo" title="Ateismo">ateo</a>, sostenendo l'<a href="/wiki/Ateismo_di_Stato" title="Ateismo di Stato">ateismo di Stato</a> di <a href="/wiki/Ateismo_marxista-leninista" title="Ateismo marxista-leninista">tipo marxista-leninista</a>,<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">&#91;</span>83<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> anche se ciò non venne mai sancito esplicitamente nelle Costituzioni, che si limitavano a nominare la religione solo affermando la divisione netta tra Chiesa e Stato e la libertà di culto e coscienza;<sup id="cite_ref-art13_82-1" class="reference"><a href="#cite_note-art13-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> l'ateismo di Stato venne attuato in forma di politica governativa anticlericale e antireligiosa, dal punto di vista pratico e culturale, tramite leggi ordinarie e propaganda.<sup id="cite_ref-codice_84-0" class="reference"><a href="#cite_note-codice-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">&#91;</span>85<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-church_86-0" class="reference"><a href="#cite_note-church-86"><span class="cite-bracket">&#91;</span>86<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">&#91;</span>87<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p> La religiosità venne ridotta a semplice scelta privata, secondo l'ideologia di Lenin e del <a href="/wiki/Marxismo" title="Marxismo">marxismo</a>, da considerare tollerabile, ma da scoraggiare al di fuori della sfera personale:<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">&#91;</span>89<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r143194400"></p><div class="itwiki-template-citazione"> <div class="itwiki-template-citazione-singola"> <p>«La religione dev'essere dichiarata un affare privato.» </p> </div><p class="itwiki-template-citazione-footer">(<a href="/wiki/Vladimir_Lenin" class="mw-redirect" title="Vladimir Lenin">Vladimir Lenin</a><sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>)</p></div> <p>Lenin riteneva che la religione fosse strumento di oppressione e che i militanti comunisti dovessero essere atei.<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">&#91;</span>91<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La <a href="/wiki/Chiesa_ortodossa_russa" title="Chiesa ortodossa russa">Chiesa ortodossa russa</a> fu costretta a rinunciare a tutti i privilegi, come l'esenzione dalle tasse e dal servizio militare per i sacerdoti e i monaci; e per un certo periodo venne anche perseguitata.<sup id="cite_ref-church_86-1" class="reference"><a href="#cite_note-church-86"><span class="cite-bracket">&#91;</span>86<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Con la <a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1918" title="Costituzione sovietica del 1918">Costituzione sovietica del 1918</a>, emanata per la <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa</a> e poi estesa alle altre repubbliche federate, venne permesso di svolgere formalmente "propaganda religiosa e non-religiosa",<sup id="cite_ref-art13_82-2" class="reference"><a href="#cite_note-art13-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> anche se svolgere attiva propaganda di religione o di idee ritenute "superstizioni" in luogo o edificio pubblico (come la propaganda religiosa nelle scuole, l'esposizione di immagini religiose nei luoghi di lavoro e le processioni) poteva essere sanzionato con multe, reclusione o lavori forzati fino a un anno.<sup id="cite_ref-codice_84-1" class="reference"><a href="#cite_note-codice-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Di contrasto chi ostacolava lo svolgimento di riti religiosi autorizzati poteva anche essere punito con sei mesi di lavori forzati.<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">&#91;</span>92<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Queste pene, come quelle per altri reati che prevedevano un periodo breve, non venivano scontate tramite <a href="/wiki/Deportazione" title="Deportazione">deportazione</a> in <a href="/wiki/Gulag" title="Gulag">gulag</a>, <a href="/wiki/Campo_di_lavoro_forzato" title="Campo di lavoro forzato">campo di lavoro forzato</a> o colonie, o con la detenzione in <a href="/wiki/Carcere" class="mw-redirect" title="Carcere">carcere</a>; il condannato poteva avere la <a href="/wiki/Libert%C3%A0_condizionale" class="mw-redirect" title="Libertà condizionale">libertà condizionale</a>; altrimenti restava al suo posto di lavoro, venendo talvolta trasferito ad altro ente, con stipendio o salario ridotto sensibilmente e in alternativa doveva svolgere lavori aggiuntivi senza essere pagato (cosiddetto lavoro forzato "senza scorta").<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">&#91;</span>93<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Coloro i quali non svolgevano lavori socialmente utili (non solo ecclesiastici, ma anche ex agenti zaristi, privati, ad eccezione di artigiani e contadini dei <i>kolchoz</i>)<sup id="cite_ref-articolo_94-0" class="reference"><a href="#cite_note-articolo-94"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> venivano esclusi dal voto e non pagati,<sup id="cite_ref-articolo_94-1" class="reference"><a href="#cite_note-articolo-94"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> restrizione poi eliminata nel 1936.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">&#91;</span>95<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Quindi questi ultimi, una volta esaurite le risorse di cui erano dotati, dovettero svolgere un altro lavoro per sostentarsi, secondo il principio "chi non lavora non mangia".<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">&#91;</span>96<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Venne introdotto il <a href="/wiki/Matrimonio_civile" class="mw-redirect" title="Matrimonio civile">matrimonio civile</a> e negata validità legale a quello religioso,<sup id="cite_ref-dicembre_97-0" class="reference"><a href="#cite_note-dicembre-97"><span class="cite-bracket">&#91;</span>97<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> vennero distrutte alcune chiese che occupavano suolo pubblico,<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">&#91;</span>98<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> altre vennero convertite in uffici e musei pubblici<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">&#91;</span>99<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e vennero inoltre abolite tutte le feste religiose come ad esempio il <a href="/wiki/Natale" title="Natale">Natale</a> o lo <a href="/wiki/Yom_Kippur" title="Yom Kippur">Yom Kippur</a> ebraico.<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">&#91;</span>100<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Christ_saviour_explosion.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Christ_saviour_explosion.jpg/220px-Christ_saviour_explosion.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Christ_saviour_explosion.jpg/330px-Christ_saviour_explosion.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Christ_saviour_explosion.jpg/440px-Christ_saviour_explosion.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="610" /></a><figcaption>Demolizione della <a href="/wiki/Cattedrale_di_Cristo_Salvatore_(Mosca)" title="Cattedrale di Cristo Salvatore (Mosca)">Cattedrale di Cristo Salvatore</a> a <a href="/wiki/Mosca_(Russia)" title="Mosca (Russia)">Mosca</a>, nel <a href="/wiki/1931" title="1931">1931</a>.</figcaption></figure> <p>Con <a href="/wiki/Stalin" class="mw-redirect" title="Stalin">Stalin</a> il processo antireligioso dello Stato fu completato: la <a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1924" title="Costituzione sovietica del 1924">Costituzione sovietica del 1924</a> non conteneva esplicitamente norme sulla religione, in quanto era stata votata come integrazione per sancire la nascita dell'unione federale delle repubbliche come Unione Sovietica,<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">&#91;</span>101<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> mentre per quanto riguarda i diritti e doveri dei cittadini restò in vigore la relativa parte della Costituzione del 1918. Infine solo in alcune località remote venne concesso di svolgere cerimonie religiose. Secondo fonti ortodosse nel 1917 erano attive circa 80&#160;000 chiese,<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">&#91;</span>102<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> mentre è stato calcolato che erano circa 20&#160;000 nel 1954 e 10&#160;000 nel 1965.<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">&#91;</span>103<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La <a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1936" title="Costituzione sovietica del 1936">Costituzione sovietica del 1936</a> sancì la libertà di culto privato e di praticare la religione, ma autorizzò esplicitamente solo la propaganda antireligiosa, ribadendo nuovamente la netta divisione tra Chiesa e Stato.<sup id="cite_ref-Cost36124_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-Cost36124-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Restarono valide le normative penali del 1922 contro le "superstizioni religiose" diffuse in pubblico.<sup id="cite_ref-codice_84-2" class="reference"><a href="#cite_note-codice-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Nel 1927 venne approvato l'<a href="/wiki/Articolo_58_del_Codice_penale_della_Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Articolo 58 del Codice penale della Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">articolo 58</a> del codice penale che sanciva, tra l'altro, che svolgere propaganda religiosa in tempo di guerra o crisi, se considerato fatto con lo scopo preciso di abbattere il regime comunista o danneggiare direttamente o indirettamente lo Stato, poteva essere punito anche con la <a href="/wiki/Pena_di_morte" title="Pena di morte">pena di morte</a>.<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">&#91;</span>104<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Durante la seconda guerra mondiale, nel 1943, Stalin diede una tregua alla campagna antireligiosa e chiese al patriarca <a href="/wiki/Sergio_I_di_Mosca" class="mw-redirect" title="Sergio I di Mosca">Sergio I di Mosca</a> (in seguito a un incontro avvenuto tra i due) di supportare moralmente i soldati al fronte contro i <a href="/wiki/Nazismo" class="mw-redirect" title="Nazismo">nazisti</a>. Nello stesso periodo Sergio I rientrò a Mosca e morì nel 1944. Stalin concesse poi alla <a href="/wiki/Chiesa_ortodossa" title="Chiesa ortodossa">Chiesa ortodossa</a> la possibilità di celebrare funzioni religiose, ma solo all'interno delle chiese autorizzate e nel privato.<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">&#91;</span>105<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Con <a href="/wiki/Nikita_Sergeevi%C4%8D_Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABv" title="Nikita Sergeevič Chruščëv">Nikita Chruščёv</a> ripresero le misure più restrittive verso la Chiesa e si riprese anche la propaganda attiva dell'ateismo di Stato dopo la tregua iniziata nel 1943 e durata sino al <a href="/wiki/1954" title="1954">1954</a>.<sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite-bracket">&#91;</span>106<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Soltanto negli anni ottanta, dopo la continuazione della politica antireligiosa dei governi di <a href="/wiki/Bre%C5%BEnev" class="mw-redirect" title="Brežnev">Brežnev</a>, <a href="/wiki/Jurij_Vladimirovi%C4%8D_Andropov" title="Jurij Vladimirovič Andropov">Andropov</a> e <a href="/wiki/Konstantin_Ustinovi%C4%8D_%C4%8Cernenko" title="Konstantin Ustinovič Černenko">Černenko</a>,<sup id="cite_ref-107" class="reference"><a href="#cite_note-107"><span class="cite-bracket">&#91;</span>107<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> vi fu una nuova tregua nella lotta attiva contro la religione, a partire dall'ascesa al potere di Michail Gorbačëv.<sup id="cite_ref-108" class="reference"><a href="#cite_note-108"><span class="cite-bracket">&#91;</span>108<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La situazione di tolleranza pratica perdurò fino al 1990, quando Gorbačëv permise la libera propaganda religiosa e instaurò la <a href="/wiki/Libert%C3%A0_di_culto" class="mw-redirect" title="Libertà di culto">libertà di culto</a> in via ufficiale, al posto dell'ateismo di Stato.<sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109"><span class="cite-bracket">&#91;</span>109<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Il governo sovietico istituì inoltre l'Istituto per l'ateismo scientifico di <a href="/wiki/Leningrado" class="mw-redirect" title="Leningrado">Leningrado</a>, che durò fino allo scioglimento dell'Unione Sovietica nel 1991.<sup id="cite_ref-110" class="reference"><a href="#cite_note-110"><span class="cite-bracket">&#91;</span>110<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Dal 1922 al 1947 esistette in URSS un'organizzazione atea ed antireligiosa sotto l'influenza ideologica, culturale e politica del PCUS, la cosiddetta <a href="/wiki/Lega_degli_atei_militanti" title="Lega degli atei militanti">Lega degli atei militanti</a>. </p><p>Tutti gli Stati del <a href="/wiki/Blocco_orientale" title="Blocco orientale">blocco orientale</a> e in generale tutti i paesi comunisti seguiranno questa linea politica sull'ateismo di Stato nella pratica e con una forte laicità costituzionale ma che permetteva il culto entro certi limiti, tranne la <a href="/wiki/Repubblica_Democratica_Tedesca" title="Repubblica Democratica Tedesca">Repubblica Democratica Tedesca</a> (dove non c'era una politica ufficiale antireligiosa, ma solo una decisa difesa della laicità), e l'<a href="/wiki/Repubblica_Popolare_Socialista_d%27Albania" title="Repubblica Popolare Socialista d&#39;Albania">Albania</a> di <a href="/wiki/Enver_Hoxha" title="Enver Hoxha">Enver Hoxha</a>, che invece inserì l'ateismo di Stato nella propria Costituzione, vietando anche il culto privato. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Legislazione_su_matrimonio,_aborto,_eutanasia_e_omosessualità"><span id="Legislazione_su_matrimonio.2C_aborto.2C_eutanasia_e_omosessualit.C3.A0"></span>Legislazione su matrimonio, aborto, eutanasia e omosessualità</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=40" title="Modifica la sezione Legislazione su matrimonio, aborto, eutanasia e omosessualità" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=40" title="Edit section&#039;s source code: Legislazione su matrimonio, aborto, eutanasia e omosessualità"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nell'Unione Sovietica vennero introdotti il <a href="/wiki/Divorzio" title="Divorzio">divorzio</a> (1º dicembre 1917)<sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111"><span class="cite-bracket">&#91;</span>111<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e l'<a href="/wiki/Aborto" title="Aborto">aborto</a> nel 1920 (reso molto più difficile da Stalin nel 1935, poi reintrodotto nel 1955)<sup id="cite_ref-112" class="reference"><a href="#cite_note-112"><span class="cite-bracket">&#91;</span>112<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e negata la validità del matrimonio religioso (dicembre 1917).<sup id="cite_ref-dicembre_97-1" class="reference"><a href="#cite_note-dicembre-97"><span class="cite-bracket">&#91;</span>97<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> In relazione alle pene sostanzialmente basse, rispetto ai reati politici, per il reato di <a href="/wiki/Omicidio_volontario" class="mw-redirect" title="Omicidio volontario">omicidio volontario</a>, l'<a href="/wiki/Omicidio_del_consenziente" title="Omicidio del consenziente">omicidio del consenziente</a> effettuato «per compassione» era depenalizzato e non punibile, legalizzando nei fatti l'<a href="/wiki/Eutanasia" title="Eutanasia">eutanasia</a> e il <a href="/wiki/Suicidio_assistito" title="Suicidio assistito">suicidio assistito</a>.<sup id="cite_ref-113" class="reference"><a href="#cite_note-113"><span class="cite-bracket">&#91;</span>113<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> L'<a href="/wiki/Omosessualit%C3%A0" title="Omosessualità">omosessualità</a>, decriminalizzata da <a href="/wiki/Lenin" title="Lenin">Lenin</a> subito dopo la rivoluzione, <a href="/wiki/Persecuzione_dell%27omosessualit%C3%A0_nell%27Unione_Sovietica" class="mw-redirect" title="Persecuzione dell&#39;omosessualità nell&#39;Unione Sovietica">tornò illegale</a> a partire dal 1934. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cultura">Cultura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=41" title="Modifica la sezione Cultura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=41" title="Edit section&#039;s source code: Cultura"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Cinema_russo" title="Cinema russo">Cinema russo</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Grande_enciclopedia_sovietica" title="Grande enciclopedia sovietica">Grande enciclopedia sovietica</a></b>.</span></div> </div> <p>La cultura in Unione Sovietica fu influenzata in modo significativo dalle varie fasi politiche che il Paese attraversò nei circa settant'anni della propria esistenza. Durante il decennio che seguì la rivoluzione d'ottobre prevalse un clima di libertà espressiva in campo artistico e culturale e l'esplicito incoraggiamento da parte di Lenin all'accesso alla cultura da parte delle masse operaie e contadine che fino ad allora ne erano state escluse. </p><p>Il governo in questi primi anni permise o incoraggiò la nascita di varie correnti artistiche sia sperimentali sia di stampo più tradizionale, all'interno delle quali emersero personaggi di spicco quali <a href="/wiki/Maksim_Gor%27kij" title="Maksim Gor&#39;kij">Maksim Gor'kij</a> o <a href="/wiki/Vladimir_Majakovskij" class="mw-redirect" title="Vladimir Majakovskij">Vladimir Majakovskij</a>. Anche il cinema beneficiò dell'appoggio statale in quanto veniva considerato un mezzo di comunicazione in grado di influenzare profondamente la società, al tempo ancora in larga parte <a href="/wiki/Analfabetismo" title="Analfabetismo">analfabeta</a>. Molti dei capolavori del regista <a href="/wiki/Sergej_Michajlovi%C4%8D_%C4%96jzen%C5%A1tejn" title="Sergej Michajlovič Ėjzenštejn">Sergej Ėjzenštejn</a> risalgono a questo periodo. </p><p>Più tardi, durante il periodo di Stalin, la cultura sovietica fu caratterizzata da una maggiore uniformità imposta dall'alto e il <a href="/wiki/Classicismo_socialista" title="Classicismo socialista">classicismo socialista</a> divenne l'elemento stilistico dominante in vari campi artistici ed espressivi. Molti intellettuali dissidenti furono uccisi o incarcerati.<sup id="cite_ref-114" class="reference"><a href="#cite_note-114"><span class="cite-bracket">&#91;</span>114<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Tra i progetti culturali più ambiziosi nati in quei decenni va ricordata la <i><a href="/wiki/Grande_enciclopedia_sovietica" title="Grande enciclopedia sovietica">Grande enciclopedia sovietica</a></i>, la cui prima edizione fu completata tra il 1926 e il 1947. </p><p>Con l'avvento alla guida del Paese di <a href="/wiki/Nikita_Sergeevi%C4%8D_Chru%C5%A1%C4%8D%C3%ABv" title="Nikita Sergeevič Chruščëv">Khrushov</a> nei tardi <a href="/wiki/Anni_1950" title="Anni 1950">anni cinquanta</a> la censura fu allentata e progressivamente il conformismo perse terreno lasciando emergere una certa pluralità di correnti artistiche e letterarie e autori che, come ad esempio <a href="/wiki/Yury_Trifonov" class="mw-redirect" title="Yury Trifonov">Yury Trifonov</a>, erano concentrati più sulla vita quotidiana che sull'edificazione del socialismo. Un fenomeno tipico dell'Unione Sovietica di quegli anni fu lo sviluppo di una letteratura dissidente che si esprimeva tramite riviste clandestine conosciute come <i><a href="/wiki/Samizdat" title="Samizdat">samizdat</a></i>. In campo architettonico nell'era Khrushoviana si passò dal precedente stile sovraccarico di decorazioni alla realizzazione di edifici più sobri e funzionali. Nella seconda metà degli anni ottanta la politica della <i>perestroika</i> e la <i>glasnost</i> portarono infine a una significativa espansione della <a href="/wiki/Libert%C3%A0_di_espressione" class="mw-redirect" title="Libertà di espressione">libertà di espressione</a> anche sulla stampa e sugli altri <a href="/wiki/Mezzi_di_comunicazione_di_massa" class="mw-redirect" title="Mezzi di comunicazione di massa">mezzi di comunicazione di massa</a>.<sup id="cite_ref-115" class="reference"><a href="#cite_note-115"><span class="cite-bracket">&#91;</span>115<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arte">Arte</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=42" title="Modifica la sezione Arte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=42" title="Edit section&#039;s source code: Arte"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Arte_sovietica" title="Arte sovietica">Arte sovietica</a></b>.</span></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Media">Media</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=43" title="Modifica la sezione Media" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=43" title="Edit section&#039;s source code: Media"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Videogiochi">Videogiochi</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=44" title="Modifica la sezione Videogiochi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=44" title="Edit section&#039;s source code: Videogiochi"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Cabinati_arcade_in_Unione_Sovietica" title="Cabinati arcade in Unione Sovietica">Cabinati arcade in Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Stampa">Stampa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=45" title="Modifica la sezione Stampa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=45" title="Edit section&#039;s source code: Stampa"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il principale quotidiano sovietico fu <i><a href="/wiki/Pravda" title="Pravda">Pravda</a></i>. </p><p>Nel 1956, grazie a un accordo tra gli Stati Uniti e l'URSS nell'ambito del '<a href="/wiki/Disgelo_(politica)" title="Disgelo (politica)">disgelo</a>', furono redatte due riviste mensili da pubblicare in entrambi i paesi come scambio culturale reciproco: <i><a href="/wiki/Soviet_Life" class="mw-redirect" title="Soviet Life">Soviet Life</a></i> negli USA, <i><a href="/w/index.php?title=Amerika_(rivista)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Amerika (rivista) (la pagina non esiste)">Amerika</a></i> nell'URSS. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Musica">Musica</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=46" title="Modifica la sezione Musica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=46" title="Edit section&#039;s source code: Musica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Durante la Seconda Guerra Mondiale furono prodotte varie canzoni popolari, di cui la più famosa è <i><a href="/wiki/Katju%C5%A1a_(brano_musicale)" title="Katjuša (brano musicale)">Katjuša</a></i>. </p><p>All'inizio degli anni '60 si affermarono una nuova generazione di artisti musicali, tra cui <a href="/wiki/Lidia_Klement" title="Lidia Klement">Lidia Klement</a>, <a href="/wiki/%C4%96duard_Chil%27" title="Ėduard Chil&#39;">Ėduard Chil'</a> ed altri. </p><p>A partire dal 1971 fu introdotto un <a href="/wiki/Festival_musicale" title="Festival musicale">festival musicale</a> nazionale, <i><a href="/wiki/Pesnja_goda" title="Pesnja goda">Pesnja goda</a></i> (in italiano <i>Canzone dell'anno</i>, registrato ogni anno a dicembre e solitamente trasmesso a <a href="/wiki/Capodanno" title="Capodanno">Capodanno</a>), il quale col tempo evolvette molto, passando dal classicismo musicale della prima metà degli anni '70, fino al <a href="/wiki/Musica_pop" title="Musica pop">pop</a> e al <a href="/wiki/Rock" title="Rock">rock</a> degli anni '80. Tale festival è trasmesso ancora oggi, anche se ulteriormente espanso. Ne fecero parte praticamente tutti gli artisti musicali più famosi del paese, tra cui <a href="/wiki/Sofija_Rotaru" title="Sofija Rotaru">Sofija Rotaru</a>, <a href="/wiki/Valentina_Tolkunova" title="Valentina Tolkunova">Valentina Tolkunova</a>, <a href="/wiki/Alla_Puga%C4%8D%C3%ABva" title="Alla Pugačëva">Alla Pugačëva</a>, <a href="/wiki/Irina_Ponarovskaja" title="Irina Ponarovskaja">Irina Ponarovskaja</a>, <a href="/wiki/Ljudmila_Sen%C4%8Dina" title="Ljudmila Senčina">Ljudmila Senčina</a> ed altri ancora. </p><p>Esisteva un'etichetta discografica principale di Stato, <i><a href="/wiki/Melodija" title="Melodija">Melodija</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Scienza_e_tecnologia">Scienza e tecnologia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=47" title="Modifica la sezione Scienza e tecnologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=47" title="Edit section&#039;s source code: Scienza e tecnologia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Scienza_e_tecnologia_in_Unione_Sovietica" title="Scienza e tecnologia in Unione Sovietica">Scienza e tecnologia in Unione Sovietica</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Informatica_in_Unione_Sovietica" title="Informatica in Unione Sovietica">Informatica in Unione Sovietica</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Sputnik_asm.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Sputnik_asm.jpg/220px-Sputnik_asm.jpg" decoding="async" width="220" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Sputnik_asm.jpg/330px-Sputnik_asm.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Sputnik_asm.jpg/440px-Sputnik_asm.jpg 2x" data-file-width="1094" data-file-height="896" /></a><figcaption>Il primo satellite artificiale sovietico, lo <a href="/wiki/Sputnik_1" title="Sputnik 1">Sputnik 1</a></figcaption></figure> <p>L'Unione Sovietica possedeva un ben organizzato sistema educativo. Molti furono gli scienziati formatisi negli istituti universitari statali e sedici cittadini sovietici furono nel corso degli anni <a href="/wiki/Vincitori_del_premio_Nobel_per_paese#URSS" class="mw-redirect" title="Vincitori del premio Nobel per paese">insigniti del premio Nobel</a>. </p><p>Nel 1957 l'Unione Sovietica realizzò e mise in orbita il primo <a href="/wiki/Satellite_artificiale" title="Satellite artificiale">satellite artificiale</a> nella storia dell'umanità: lo <a href="/wiki/Sputnik_1" title="Sputnik 1">Sputnik 1</a>. Nel <a href="/wiki/1961" title="1961">1961</a> il sovietico <a href="/wiki/Jurij_Gagarin" title="Jurij Gagarin">Jurij Gagarin</a> fu il primo uomo nello spazio, mentre nel 1963 <a href="/wiki/Valentina_Tere%C5%A1kova" title="Valentina Tereškova">Valentina Tereškova</a> (sempre sovietica) fu la prima donna nello spazio. L'Unione Sovietica vantava anche un moderno esercito, anche se spesso carente di fondi. Le unità antiaeree e corazzate probabilmente erano tecnologicamente superiori a quelle statunitensi nella seconda metà della guerra fredda. Negli anni ottanta l'Unione Sovietica mise in orbita la prima vera e propria stazione spaziale a lunga durata: la <a href="/wiki/Mir_(stazione_spaziale)" title="Mir (stazione spaziale)">MIR</a>, che in russo significa sia "mondo", sia "pace". La MIR era stata progettata per durare massimo cinque anni, ma nonostante i carenti fondi e le mille difficoltà la MIR rimase in orbita per quindici anni. Gli ICBM sovietici (come quelli russi oggi) erano i più potenti e potevano coprire distanze maggiori di qualsiasi altro missile. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Soviet_electronics_in_the_1980s.JPEG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Soviet_electronics_in_the_1980s.JPEG/220px-Soviet_electronics_in_the_1980s.JPEG" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Soviet_electronics_in_the_1980s.JPEG/330px-Soviet_electronics_in_the_1980s.JPEG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Soviet_electronics_in_the_1980s.JPEG/440px-Soviet_electronics_in_the_1980s.JPEG 2x" data-file-width="2810" data-file-height="1890" /></a><figcaption>Computer sovietici nel 1985.</figcaption></figure> <p>Nel campo delle <a href="/wiki/Tecnologia_dell%27architettura" title="Tecnologia dell&#39;architettura">tecnologie edilizie</a> e dell'<a href="/wiki/Ingegneria_civile" title="Ingegneria civile">ingegneria civile</a> il Paese ebbe per alcuni decenni un ruolo di primo piano; ad esempio l'<a href="/wiki/Edificio_principale_dell%27Universit%C3%A0_statale_di_Mosca" title="Edificio principale dell&#39;Università statale di Mosca">edificio principale dell'Università statale di Mosca</a>, inaugurato nel 1953, fu per molto tempo il <a href="/wiki/Grattacielo" title="Grattacielo">grattacielo</a> più alto al di fuori dell'area di <a href="/wiki/New_York" title="New York">New York</a><sup id="cite_ref-empo_116-0" class="reference"><a href="#cite_note-empo-116"><span class="cite-bracket">&#91;</span>116<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e mantenne il primato di <a href="/wiki/Grattacieli_pi%C3%B9_alti_d%27Europa" title="Grattacieli più alti d&#39;Europa">edificio più alto d'Europa</a> fino al 1991, anno in cui fu completata la <a href="/wiki/Messeturm" title="Messeturm">Messeturm</a> di <a href="/wiki/Francoforte_sul_Meno" title="Francoforte sul Meno">Francoforte</a>. </p><p>L'Unione Sovietica fu a lungo all'avanguardia anche nello sfruttamento civile dell'<a href="/wiki/Energia_nucleare" title="Energia nucleare">energia nucleare</a> e varò nel 1957 la prima nave di superficie a propulsione atomica, il <a href="/wiki/Lenin_(rompighiaccio_atomico)" title="Lenin (rompighiaccio atomico)">rompighiaccio Lenin</a>. Come in altri campi della scienza e della tecnologia anche in quello nucleare il declino economico dell'Unione Sovietica provocò ritardi e malfunzionamenti che culminarono, almeno a livello mediatico, nel <a href="/wiki/Disastro_di_%C4%8Cernobyl%27" title="Disastro di Černobyl&#39;">disastro di Černobyl'</a> del 1986. </p><p>Grande rilevanza ebbe anche l'<a href="/wiki/Informatica_in_Unione_Sovietica" title="Informatica in Unione Sovietica">informatica sovietica</a>, fortemente sviluppata sia a livello scientifico-spaziale che per uso civile e domestico, che a livello mediatico giunse al successo internazionale con l'ideazione del videogioco <a href="/wiki/Tetris" title="Tetris">Tetris</a> nel 1984. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Festività"><span id="Festivit.C3.A0"></span>Festività</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=48" title="Modifica la sezione Festività" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=48" title="Edit section&#039;s source code: Festività"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable"> <tbody><tr style="background:#EFEFEF"> <th>Data</th> <th>Nome italiano</th> <th>Nome locale</th> <th>Note </th></tr> <tr> <td>1º gennaio </td> <td><a href="/wiki/Capodanno" title="Capodanno">Capodanno</a> </td> <td>Новый Год </td> <td> </td></tr> <tr valign="top"> <td>23 febbraio </td> <td>Giorno dell'esercito sovietico </td> <td>День Советской Армии и Военно-Морского Флота </td> <td>Inizio della rivoluzione di febbraio 1917 (secondo il calendario giuliano)<br />Costituzione dell'Armata Rossa nel 1918 </td></tr> <tr> <td>8 marzo </td> <td><a href="/wiki/Giornata_internazionale_della_donna" title="Giornata internazionale della donna">Giornata internazionale della donna</a> </td> <td>Международный Женский День </td> <td>Marcia delle donne di Pietrogrado che sancì l'inizio della rivoluzione di febbraio (secondo il calendario gregoriano) </td></tr> <tr> <td>12 aprile </td> <td><a href="/wiki/Giornata_della_Cosmonautica" title="Giornata della Cosmonautica">Giorno del primo volo nello spazio</a> </td> <td>День Космонавтики </td> <td>Giorno in cui Jurij Gagarin fece il primo volo nello spazio </td></tr> <tr> <td>1º maggio </td> <td><a href="/wiki/Festa_dei_lavoratori" title="Festa dei lavoratori">Festa del lavoro</a> </td> <td>Первое Мая - День Солидарности Трудящихся </td> <td> </td></tr> <tr> <td>9 maggio </td> <td><a href="/wiki/Giornata_della_vittoria_(Paesi_dell%27Europa_orientale)" title="Giornata della vittoria (Paesi dell&#39;Europa orientale)">Giorno della vittoria</a> </td> <td>День Победы </td> <td>Capitolazione della Germania Nazista nel 1945 </td></tr> <tr> <td>7 ottobre </td> <td><a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1977" title="Costituzione sovietica del 1977">Giorno della Costituzione dell'URSS</a> </td> <td>День Конституции СССР </td> <td>Proclamazione della nuova Costituzione sovietica nel 1977 </td></tr> <tr> <td>7 e 8 novembre </td> <td><a href="/wiki/Anniversario_della_rivoluzione_d%27ottobre" title="Anniversario della rivoluzione d&#39;ottobre">Anniversario della rivoluzione d'ottobre</a> </td> <td>Седьмое Ноября </td> <td>La rivoluzione d'ottobre del 1917 (novembre per il calendario gregoriano)<br />Viene attualmente chiamata День Примирения ("giorno della riconciliazione") </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_moda_nell'Unione_Sovietica"><span id="La_moda_nell.27Unione_Sovietica"></span>La moda nell'Unione Sovietica</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=49" title="Modifica la sezione La moda nell&#039;Unione Sovietica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=49" title="Edit section&#039;s source code: La moda nell&#039;Unione Sovietica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sin dalla Rivoluzione d'Ottobre del 1917, il rapporto dell'Unione Sovietica con il concetto di moda fu molto altalenante. Secondo l'ideologia del regime la moda era infatti vista come una pratica intrinsecamente capitalista, e per questo motivo da dover osteggiare a livello politico ed economico. La moda infatti, se intesa in senso occidentale, era uno dei mezzi utilizzati per dichiarare agli altri il proprio status sociale, ed enfatizzava quindi le differenze di classe.<sup id="cite_ref-117" class="reference"><a href="#cite_note-117"><span class="cite-bracket">&#91;</span>117<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Ciononostante, anche il regime sovietico decise di utilizzare la moda come uno dei molti canali di indottrinamento: già a partire dagli anni '20 del XX secolo, ad esempio, alcune riviste russe iniziarono a parlare di un nuovo tipo di moda femminile, riservato alla nascente classe delle donne-operaie. Per loro, il Partito aveva pensato a delle nuove linee di abbigliamento, molto più pratiche ed utili al lavoro rispetto a quelle pubblicizzate negli stati capitalisti. Sempre in questo periodo, lo Stato commissionò numerosi progetti per lo sviluppo di un nuovo tipo di "<i>abbigliamento tipico sovietico</i>", che oltre a richiamare l'abbigliamento tradizionale russo doveva mescolarsi con le nuove forme squadrate dell'ideologia costruttivista.<sup id="cite_ref-118" class="reference"><a href="#cite_note-118"><span class="cite-bracket">&#91;</span>118<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Molti stilisti russi iniziarono quindi a disegnare degli abiti ispirandosi alla semplicità delle forme geometriche, spesso derivate dal cubismo, che si contraddistinsero per la loro alta funzionalità e la possibilità di essere riprodotti facilmente su scala industriale. Tuttavia, anche a causa della cronica mancanza di tessuti di buona qualità, la classe operaia sovietica non fu mai molto attratta da queste nuove linee d'abbigliamento e continuò, per tutto il decennio degli anni '20, ad indossare quasi esclusivamente abiti tradizionali.<sup id="cite_ref-119" class="reference"><a href="#cite_note-119"><span class="cite-bracket">&#91;</span>119<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="L'epoca_di_Stalin_(1930-1953)"><span id="L.27epoca_di_Stalin_.281930-1953.29"></span>L'epoca di Stalin (1930-1953)</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=50" title="Modifica la sezione L&#039;epoca di Stalin (1930-1953)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=50" title="Edit section&#039;s source code: L&#039;epoca di Stalin (1930-1953)"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Durante l'era staliniana, il sentimento di avversione alla moda lentamente si dissipò. Gli stessi giornali che un decennio prima osteggiavano le pratiche modaiole ora sostenevano che la bellezza e l'abbigliamento sono una parte fondamentale della vita delle donne sovietiche. Si iniziarono nuovamente a vedere delle insegne pubblicitarie per le strade, e le riviste scrivevano delle nuove case di moda che si aprivano sul territorio sovietico.<sup id="cite_ref-120" class="reference"><a href="#cite_note-120"><span class="cite-bracket">&#91;</span>120<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Alcune case di moda organizzavano ciclicamente delle gite nelle campagne, al fine di mostrare alle contadine le nuove collezioni pensate per loro. Questo nuovo interesse verso la moda era sospinta, tra le altre cose, dall'affermazione di Stalin secondo cui: "La vita in Unione sovietica è diventata migliore e più allegra".<sup id="cite_ref-121" class="reference"><a href="#cite_note-121"><span class="cite-bracket">&#91;</span>121<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Nelle affissioni della propaganda divennero sempre più persistenti immagini di donne in aperta campagna e di uomini in abiti da lavoro, con cui si tentava di dimostrare che l'asserzione capitalista - secondo cui il socialismo genera povertà diffusa - era una menzogna. Per questo motivo, mostrare abiti alla moda era il segnale di una cultura ed una qualità della vita uguale (o addirittura superiore) a quella dei paesi capitalisti. Dall'altro lato la retorica socialista imponeva ad esempio ai lavoratori, che annualmente venivano premiati dal Partito, di indossare durante la cerimonia gli stessi abiti che indossavano quotidianamente durante le ore di lavoro. </p><p>Tuttavia, la moda sovietica era più sulla carta che nei grandi magazzini: l'industria era difatti incapace di realizzare abiti alla moda in quantità significative, e quelli che venivano prodotti non potevano essere venduti ad un prezzo accettabile per il cittadino medio. Durante la seconda guerra mondiale la produzione raggiunse il proprio minimo storico, e numerosi cittadini tornarono a commissionare a dei privati i propri abiti, piuttosto che attendere per mesi quelli forniti dal Governo centrale.<sup id="cite_ref-122" class="reference"><a href="#cite_note-122"><span class="cite-bracket">&#91;</span>122<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Note">Note</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=51" title="Modifica la sezione Note" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=51" title="Edit section&#039;s source code: Note"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1"><b>^</b></a> <span class="reference-text">La comune espressione "<a href="/wiki/Stato_comunista" title="Stato comunista">stato comunista</a>" viene generalmente ritenuta inesatta e le viene preferita, per qualificare URSS e satelliti, quella di "stato socialista"</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Secondo il politico e rivoluzionario <a href="/wiki/Lev_Trockij" title="Lev Trockij">Lev Trockij</a>, l'URSS, dalla morte di <a href="/wiki/Vladimir_Lenin" class="mw-redirect" title="Vladimir Lenin">Vladimir Lenin</a> e la conquista del potere da parte di <a href="/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin">Iosif Stalin</a> nel 1924, era uno <a href="/wiki/Stato_operaio_degenerato" title="Stato operaio degenerato">stato operaio degenerato</a> burocratizzato</span> </li> <li id="cite_note-Zakon1360-I-3"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Zakon1360-I_3-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Zakon1360-I_3-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="russo">RU</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171010070843/http://constitution.garant.ru/history/ussr-rsfsr/1977/zakony/185465/"><span style="font-style:italic;">Закон СССР от 14 марта 1990 г. N 1360-I "Об учреждении поста Президента СССР и внесении изменений и дополнений в Конституцию (Основной Закон) СССР" (утратил силу)</span></a>, su <span style="font-style:italic;">constitution.garant.ru</span>. <small>URL consultato il 5 dicembre 2020</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//constitution.garant.ru/history/ussr-rsfsr/1977/zakony/185465/">url originale</abbr> il 10 ottobre 2017)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Durante la presidenza di <a href="/wiki/Michail_Gorba%C4%8D%C3%ABv" title="Michail Gorbačëv">Michail Gorbačëv</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Dopo la morte di <a href="/wiki/Lenin" title="Lenin">Lenin</a> nel 1924, il vero potere nell'Unione Sovietica era detenuto dal <a href="/wiki/Politburo_del_Comitato_centrale_del_PCUS" title="Politburo del Comitato centrale del PCUS">Politburo</a>, all'interno del quale la posizione chiave era quella di <a href="/wiki/Segretario_generale_del_PCUS" title="Segretario generale del PCUS">segretario generale</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Deklaracija-6"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Deklaracija_6-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Deklaracija_6-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFДекларация_от_26.12.1991_№_142-Н" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="russo">RU</abbr></span>) <a class="external text" href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D0%92%D0%A1_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%D0%BE%D1%82_26.12.1991_%E2%84%96_142-%D0%9D"><span style="font-style:italic;">Декларация Совета Республик ВС СССР от 26.12.1991 № 142-Н</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Викитека</span>. <small>URL consultato il 28 dicembre 2021</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Cost36124-7"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Cost36124_7-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Cost36124_7-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_del_1936">Costituzione dell'URSS del 1936</a>,&#160;art. 124</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Oblast%27_di_Kaliningrad" title="Oblast&#39; di Kaliningrad">Oblast' di Kaliningrad</a></span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Successore legale dell'Unione Sovietica.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Tutti e tre i primati sono detenuti, dopo il 1991, dalla <a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a> che è subentrata all'Unione Sovietica in tutti i rapporti pubblici, diplomatici, internazionali e sportivi.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBoffa">Boffa</a>,&#160;pp. 48-52</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBoffa">Boffa</a>,&#160;pp. 54-55</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFOrlov_et_al.">Orlov et al.</a>,&#160;p. 333</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBoffa">Boffa</a>,&#160;p. 56</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBoffa">Boffa</a>,&#160;p. 59</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBoffa">Boffa</a>,&#160;pp. 58-60</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-bof6364-17"><a href="#cite_ref-bof6364_17-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBoffa">Boffa</a>,&#160;pp. 62-64</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFReed">Reed</a>,&#160;p. 145</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFOrlov_et_al.">Orlov et al.</a>,&#160;pp. 336-337</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBoffa">Boffa</a>,&#160;pp. 68-72</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Sergej Melgunov, <span style="font-style:italic;">Il Terrore Rosso 1918-1923</span>, Jaca Book, 2010.</cite></span> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22"><b>^</b></a> <span class="reference-text">N. Bucharin, <i>Sulla teoria della rivoluzione permanente</i>, in AA.VV. <i>La "rivoluzione permanente" e il socialismo in un paese solo</i> Editori Riuniti, Roma, 1970.</span> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23"><b>^</b></a> <span class="reference-text">J. Ellenstein, <i>Histoire de l'URSS</i>, Parigi, Editions Sociales 1973, t. II, p. 170 e segg. e 224 e segg.</span> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24"><b>^</b></a> <span class="reference-text">A. Glucksmann, <i>La cuoca e il mangia-uomini: sui rapporti tra Stato, marxismo e campi di concentramento</i>, Milano, L'erba voglio, 1977</span> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25"><b>^</b></a> <span class="reference-text">M. Voslensky, <i>La nomenklatura. La classe dominante in Unione Sovietica</i>, Longanesi, Milano, 1980</span> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26"><b>^</b></a> <span class="reference-text">William L. Shirer, <i>Storia del Terzo Reich</i>, Torino, Einaudi, 1963, p. 573</span> </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27"><b>^</b></a> <span class="reference-text">William L. Shirer, <i>Storia del Terzo Reich</i>, Torino, Einaudi, 1963, p. 586.</span> </li> <li id="cite_note-shire587-28"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-shire587_28-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-shire587_28-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text">William L. Shirer, <i>Storia del Terzo Reich</i>, Torino, Einaudi, 1963, p. 587.</span> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29"><b>^</b></a> <span class="reference-text">William L. Shirer, <i>Storia del Terzo Reich</i>, Torino, Einaudi, 1963, p. 948.</span> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30"><b>^</b></a> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a href="/wiki/Winston_Churchill" title="Winston Churchill">Winston Churchill</a>, <i>The second World War</i>, London, Cassel &amp; Company Ltd, 1964: vol. 6 (<i>War comes to America</i>), pp. 84-89; <i>ibidem</i>, vol. 8 (<i>Victory in Africa</i>), pp. 312-313; <i>ibidem</i>, vol. 12 (<i>Triumph and Tragedy</i>), pp. 191-192.</span> </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Martin Gilbert, <span style="font-style:italic;">La grande storia della seconda guerra mondiale</span>, 1989, p.&#160;818, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-88-04-51434-3" title="Speciale:RicercaISBN/978-88-04-51434-3">978-88-04-51434-3</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> AA.VV., <span style="font-style:italic;">La seconda guerra mondiale</span>, II, Verona, Mondadori, 2010, p.&#160;292.</cite></span> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Alessandro Marescotti, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.peacelink.it/storia/a/47149.html"><span style="font-style:italic;">Le basi dei missili nucleari Jupiter in Puglia e Basilicata</span></a>, su <span style="font-style:italic;">peacelink.it</span>, 22 dicembre 2019. <small>URL consultato il 18 marzo 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://serenoregis.org/wp-content/uploads/2017/11/Missili-e-testate-nucleari-in-Italia.pdf"><span style="font-style:italic;">Dall'altopiano delle Murge alla Pianura Padana</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), su <span style="font-style:italic;">serenoregis.org</span>, Centro Studi Sereno Regis, 22 novembre 2017, p.&#160;1. <small>URL consultato il 18 marzo 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://basilicatatopsecret.altervista.org"><span style="font-style:italic;">Basi missilistiche</span></a>, su <span style="font-style:italic;">basilicatatopsecret.altervista.org</span>. <small>URL consultato il 18 marzo 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Ezio Mauro, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1989/05/31/economia-sovietica-in-pezzi.html"><span style="font-style:italic;"><span></span>'L'economia sovietica è in pezzi'<span></span></span></a>, su <span style="font-style:italic;">ricerca.repubblica.it</span>, La Repubblica, 31 maggio 1989. <small>URL consultato il 21 dicembre 2018</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181222082355/https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1989/05/31/economia-sovietica-in-pezzi.html">archiviato</a> il 22 dicembre 2018)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Mike Davidow, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.it/books/about/Perestroika.html?id=Y2lpAAAAMAAJ"><span style="font-style:italic;">Perestroika: Its Rise and Fall</span></a>, su <span style="font-style:italic;">books.google.it</span>, International Publishers, 1993. <small>URL consultato il 3 gennaio 2019</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190104021714/https://books.google.it/books/about/Perestroika.html?id=Y2lpAAAAMAAJ">archiviato</a> il 4 gennaio 2019)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1989/09/08/mosca-adotta-la-dottrina-frank-sinatra.html"><span style="font-style:italic;">Mosca adotta la dottrina 'Frank Sinatra'<span></span></span></a>, su <span style="font-style:italic;">ricerca.repubblica.it</span>, La Repubblica, 8 settembre 1989. <small>URL consultato il 21 dicembre 2018</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181222082425/https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1989/09/08/mosca-adotta-la-dottrina-frank-sinatra.html">archiviato</a> il 22 dicembre 2018)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation news" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Philip Taubman, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/1988/11/28/world/gorbachev-says-ethnic-unrest-could-destroy-restructuring-effort.html"><span style="font-style:italic;">Gorbachev Says Ethnic Unrest Could Destroy Restructuring Effort</span></a>, in <span style="font-style:italic;">The New York Times</span>, 28 novembre 1988. <small>URL consultato il 21 dicembre 2018</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130516185712/http://www.nytimes.com/1988/11/28/world/gorbachev-says-ethnic-unrest-could-destroy-restructuring-effort.html">archiviato</a> il 16 maggio 2013)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Zbigniew Brzezinski e Paige Sullivan, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.it/books?id=Vt5OLD3vp4UC&amp;pg=PR5&amp;lpg=PR5&amp;dq=26+december+1991+ussr&amp;source=bl&amp;ots=hxNfBDGN_P&amp;sig=fAZWN5NzjiNnn8gO7SRV0x_YtrA&amp;hl=it&amp;sa=X&amp;ved=2ahUKEwir8Yuj7o3dAhWtx4UKHYzZCzMQ6AEwGXoECAYQAQ#v=onepage&amp;q=26%20december%201991%20ussr&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Russia and the Commonwealth of Independent States: Documents, Data, and Analysis</span></a>, M.E. Sharpe, 1997, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-1-56324-637-1" title="Speciale:RicercaISBN/978-1-56324-637-1">978-1-56324-637-1</a>. <small>URL consultato il 28 agosto 2018</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180827210059/https://books.google.it/books?id=Vt5OLD3vp4UC&amp;pg=PR5&amp;lpg=PR5&amp;dq=26+december+1991+ussr&amp;source=bl&amp;ots=hxNfBDGN_P&amp;sig=fAZWN5NzjiNnn8gO7SRV0x_YtrA&amp;hl=it&amp;sa=X&amp;ved=2ahUKEwir8Yuj7o3dAhWtx4UKHYzZCzMQ6AEwGXoECAYQAQ#v=onepage&amp;q=26%20december%201991%20ussr&amp;f=false">archiviato</a> il 27 agosto 2018)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.accademiageograficamondiale.com/russia/articoli/notiziedaaccademici.pdf"><span style="font-style:italic;">La Russia e l'ex Unione Sovietica</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), su <span style="font-style:italic;">accademiageograficamondiale.com</span>. <small>URL consultato il 27 agosto 2018</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190712053515/http://www.accademiageograficamondiale.com/russia/articoli/notiziedaaccademici.pdf">archiviato</a> il 12 luglio 2019)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dizionaripiu.zanichelli.it/storiadigitale/p/percorso/344/5318/storia-della-russia-russia"><span style="font-style:italic;">Russia</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Dizionari Più - Storiadigitale</span>, Zanichelli. <small>URL consultato il 27 agosto 2018</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180827174053/http://dizionaripiu.zanichelli.it/storiadigitale/p/percorso/344/5318/storia-della-russia-russia">archiviato</a> il 27 agosto 2018)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1977">Costituzione dell'URSS 1977</a>,&#160;art. 2</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFMeissner">Meissner</a>,&#160;pp. 205-206</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1977">Costituzione dell'URSS 1977</a>,&#160;art. 89</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-gim48-46"><a href="#cite_ref-gim48_46-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGimpel&#39;son">Gimpel'son</a>,&#160;p. 48</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1924">Costituzione dell'URSS 1924</a>,&#160;artt. 8 e 29</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1936">Costituzione dell'URSS 1936</a>,&#160;artt. 30-33</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1936">Costituzione dell'URSS 1936</a>,&#160;art. 48</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-Orl456-50"><a href="#cite_ref-Orl456_50-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFOrlov_et_al.">Orlov et al.</a>,&#160;p. 456</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1924">Costituzione dell'URSS 1924</a>,&#160;art. 37</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1924">Costituzione dell'URSS 1924</a>,&#160;art. 49</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-leg46-53"><a href="#cite_ref-leg46_53-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFLegge_dell&#39;URSS_del_15_marzo_1946">Legge dell'URSS del 15 marzo 1946</a></cite>.</span> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFOrlov_et_al.">Orlov et al.</a>,&#160;pp. 470-471</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-en.m.wikisource.org-55"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-en.m.wikisource.org_55-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-en.m.wikisource.org_55-1">b</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-en.m.wikisource.org_55-2">c</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-en.m.wikisource.org_55-3">d</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-en.m.wikisource.org_55-4">e</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) United States Central Intelligence Agency, <a class="external text" href="https://en.wikisource.org/wiki/The_World_Factbook_(1990)/Soviet_Union"><span style="font-style:italic;">The World Factbook (1990) - Soviet Union</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Wikisource</span>. <small>URL consultato il 12 febbraio 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFНародное_хозяйство_СССР_в_1990_г.">Народное хозяйство СССР в 1990 г.</a>,&#160;p. 395</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-:0-57"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-:0_57-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-:0_57-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Estelle Levresse, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mondediplo.com/2020/06/05covid-russia"><span style="font-style:italic;">Russian hospitals may not cope</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Le Monde diplomatique</span>, 1º giugno 2020. <small>URL consultato il 14 agosto 2020</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-cia-58"><a href="#cite_ref-cia_58-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a href="/wiki/CIA" title="CIA">Central Intelligence Agency</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101004135453/http://www.theodora.com/wfb1991/soviet_union/soviet_union_people.html"><span style="font-style:italic;">Soviet Union – People</span></a>, in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/The_World_Factbook" class="mw-redirect" title="The World Factbook">The World Factbook</a></span>, 1991. <small>URL consultato il 25 ottobre 2010</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.theodora.com/wfb1991/soviet_union/soviet_union_people.html">url originale</abbr> il 4 ottobre 2010)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-sakwa_soviet_pols_in_perspec-59"><a href="#cite_ref-sakwa_soviet_pols_in_perspec_59-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Richard Sakwa, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sovietpoliticsin0000sakw"><span style="font-style:italic;">Soviet Politics in Perspective</span></a>, Londra, Routledge, 1998, pp.&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sovietpoliticsin0000sakw/page/242">242</a>-250, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0-415-07153-4" title="Speciale:RicercaISBN/0-415-07153-4">0-415-07153-4</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Raymond J. Struyk e Karen Angelici, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080/02673039608720854"><span style="font-style:italic;">The Russian Dacha phenomenon</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Housing Studies</span>, vol.&#160;11, n.&#160;2, 1º aprile 1996, pp.&#160;233–250, <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1080%2F02673039608720854">10.1080/02673039608720854</a>, <a href="/wiki/ISSN" title="ISSN">ISSN</a>&#160;0267-3037<span class="noprint plainlinks">&#160;(<span title="Ricerca su WorldCat"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0267-3037&amp;lang=it">WC</a></span>&#160;· <span title="Ricerca sul Catalogo Italiano dei Periodici"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://acnpsearch.unibo.it/search?issn=0267-3037">ACNP</a></span>)</span>. <small>URL consultato il 26 ottobre 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Secondo il calendario gregoriano.</span> </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFpp._415-424">Glantz e House 2010</a></cite>.</span> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGlantz_e_House_2010">Glantz e House 2010</a>,&#160;pp. 430 e 451</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64"><b>^</b></a> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iisg.nl/~abb/rep/B-8.tab2.php">Archives in Russia: B-8</a>, <i>ArcheoBiblioBase</i>.</span> </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="russo">RU</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100909220954/http://www.vexillographia.ru/russia/mistif.htm"><span style="font-style:italic;">флажные мистификации</span> &#91;<span style="font-style:italic;">The flag Hoax</span>&#93;</a>, su <span style="font-style:italic;">vexillographia.ru</span>, <a href="/wiki/Russia" title="Russia">RU</a>, Vexillographia. <small>URL consultato l'11 settembre 2010</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.vexillographia.ru/russia/mistif.htm">url originale</abbr> il 9 settembre 2010)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Scott, 1979, p. 5.</span> </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Scott, 1979, p. 12.</span> </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGlantz_2005">Glantz 2005</a>,&#160;p. 717 nota 5</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-House,_1984,_p._96-69"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-House,_1984,_p._96_69-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-House,_1984,_p._96_69-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text">House, 1984, p. 96.</span> </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Zaloga, 1984, p. 126.</span> </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Glantz, p. 35.</span> </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGlantz_1998">Glantz 1998</a>,&#160;p. 117</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGlantz_2005">Glantz 2005</a>,&#160;p. 179</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGlantz_2005">Glantz 2005</a>,&#160;p. 189</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGlantz_2005">Glantz 2005</a>,&#160;pp. 217-30</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76"><b>^</b></a> <span class="reference-text">D. Glantz/J. House, <i>To the gates of Stalingrad</i>, pp. 34-35.</span> </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGlantz_e_House_2010">Glantz e House 2010</a>,&#160;p. 273</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78"><b>^</b></a> <span class="reference-text">S. J. Zaloga-L. S. Ness, <i>Red Army Handbook</i>, pp. 85-89.</span> </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGlantz_e_House_2010">Glantz e House 2010</a>,&#160;p. 272</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> <a href="/wiki/Viktor_Suvorov" title="Viktor Suvorov">Viktor Suvorov</a>, <span style="font-style:italic;">Inside the Soviet Army</span>, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0-241-10889-6" title="Speciale:RicercaISBN/0-241-10889-6">0-241-10889-6</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.it/books?id=tz8Q_tWgkqEC&amp;pg=PA75&amp;lpg=PA75&amp;dq=23+gennaio+1918+urss&amp;source=bl&amp;ots=5ZJ1i8hrSm&amp;sig=kxWAZdAplS4p2a_qqDV6jwgV4kg&amp;hl=it&amp;sa=X&amp;ei=eycLU7HHG82M0wW3-4HIBQ&amp;ved=0CEUQ6AEwAw#v=onepage&amp;q=23%20gennaio%201918%20urss&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">URSS: dibattito nella comunità cristiana: Quattordici documenti dei cristiani sovietici</span></a>, su <span style="font-style:italic;">books.google.it</span>. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140303201716/http://books.google.it/books?id=tz8Q_tWgkqEC&amp;pg=PA75&amp;lpg=PA75&amp;dq=23+gennaio+1918+urss&amp;source=bl&amp;ots=5ZJ1i8hrSm&amp;sig=kxWAZdAplS4p2a_qqDV6jwgV4kg&amp;hl=it&amp;sa=X&amp;ei=eycLU7HHG82M0wW3-4HIBQ&amp;ved=0CEUQ6AEwAw#v=onepage&amp;q=23%20gennaio%201918%20urss&amp;f=false">archiviato</a> il 3 marzo 2014)</small>.</cite>: «È noto che il 23 gennaio 1918 venne promulgato il decreto del Governo Sovietico [...] che riconosce il fatto dell'esistenza autonoma della Chiesa ortodossa nel nostro Paese».</span> </li> <li id="cite_note-art13-82"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-art13_82-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-art13_82-1">b</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-art13_82-2">c</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_della_RSFS_Russa_1918">Costituzione della RSFS Russa 1918</a>,&#160;art. 13</cite>;<cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1936">Costituzione dell'URSS 1936</a>,&#160;art. 124</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> David Kowalewski, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/discover/10.2307/128810?uid=3738296&amp;uid=2&amp;uid=4&amp;sid=21103447880561"><span style="font-style:italic;">Protest for Religious Rights in the USSR: Characteristics and Consequences</span></a>, su <span style="font-style:italic;">jstor.org</span>. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-codice-84"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-codice_84-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-codice_84-1">b</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-codice_84-2">c</a></i></sup></span> <span class="reference-text">art. 119-124, Codice penale russo del 1922, riportato <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unive.it/media/allegato/dep/n5-6correzioni/Documenti/19_Magnanini-a.pdf">qui</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140304083034/http://www.unive.it/media/allegato/dep/n5-6correzioni/Documenti/19_Magnanini-a.pdf">Archiviato</a> il 4 marzo 2014 in <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.</span> </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.loc.gov/exhibits/archives/anti.html"><span style="font-style:italic;">Anti-religious Campaigns</span></a>, su <span style="font-style:italic;">loc.gov</span>, Library of Congress. <small>URL consultato il 3 maggio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111119022448/http://www.loc.gov/exhibits/archives/anti.html">archiviato</a> il 19 novembre 2011)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-church-86"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-church_86-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-church_86-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Library of Congress (a cura di), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/russia/38.html"><span style="font-style:italic;">The Russian Orthodox Church</span></a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140554517"><span class="chiarimento" title="A volte può capitare che un link presente su Wikipedia non sia più raggiungibile. Se possibile ritrova il link e inserisci il collegamento corretto, comunque non rimuovere il collegamento e inserisci il template &#123;&#123;Collegamento interrotto&#125;&#125;"></span><sup class="noprint chiarimento-apice" title="A volte può capitare che un link presente su Wikipedia non sia più raggiungibile. Se possibile ritrova il link e inserisci il collegamento corretto, comunque non rimuovere il collegamento e inserisci il template &#123;&#123;Collegamento interrotto&#125;&#125;">&#91;<i><a href="/wiki/Aiuto:Collegamenti_interrotti" title="Aiuto:Collegamenti interrotti">collegamento interrotto</a></i>&#93;</sup>, su <span style="font-style:italic;">Country Studies</span>. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Sabrina Petra Ramet, (Ed) (1993). <i>Religious Policy in the Soviet Union</i>. Cambridge University Press. p. 4.</span> </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88"><b>^</b></a> <span class="reference-text">John Anderson (1994). <i>Religion, State and Politics in the Soviet Union and Successor States</i>. Cambridge, England: Cambridge University Press. p. 3. <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0521467845" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-521-46784-5</a>.</span> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Vladimir Lenin, <span style="font-style:italic;">L'atteggiamento del partito operaio verso la religione</span>, in <span style="font-style:italic;">Proletari [Il proletario]</span>, n.&#160;45, 26 (13) maggio 1909.</cite> Riportato in: <cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Lenin, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140228012905/http://www.marxismo.net/marxismo-e-religione/latteggiamento-del-partito-operaio-verso-la-religione"><span style="font-style:italic;">Opere complete</span></a>, vol.&#160;15, 4ª&#160;ed., Editori Riuniti, pp.&#160;371-381 <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.marxismo.net/marxismo-e-religione/latteggiamento-del-partito-operaio-verso-la-religione">url originale</abbr> il 28 febbraio 2014)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> AA. VV., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150323195622/http://www.aseq.it/la-religione-nellu-r-s-s.html"><span style="font-style:italic;">Nota introduttiva</span></a>, in Alessandro Bausani (a cura di), <span style="font-style:italic;">La religione nell'URSS</span>, 1ª&#160;ed., Milano, Feltrinelli <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.aseq.it/la-religione-nellu-r-s-s.html">url originale</abbr> il 23 marzo 2015)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Dimitrj Pospielovskij, A history of Soviet atheism in theory and practice, and the believer, St. Martin's Press, 1987-, <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0312381328" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0312381328</a>., pp. 10-11</span> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Articolo 125 C.P.</span> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Articolo 35 del Codice penale della RSFSR del 1922</span> </li> <li id="cite_note-articolo-94"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-articolo_94-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-articolo_94-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_della_RSFSR_1918">Costituzione della RSFSR 1918</a>,&#160;art. 64</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1936">Costituzione dell'URSS 1936</a>,&#160;art. 135</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_della_RSFSR_1918">Costituzione della RSFSR 1918</a>,&#160;art. 18</cite>; <cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1936">Costituzione dell'URSS 1936</a>,&#160;art. 12</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-dicembre-97"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-dicembre_97-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-dicembre_97-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text">Decreti del 18 (31) dicembre 1917 e del 23 gennaio 1918: «Viene riconosciuto soltanto il matrimonio contratto presso gli organi dello stato civile. Il rito religioso del matrimonio, come pure gli altri atti religiosi, non hanno valore giuridico», citato in: <a href="/wiki/Giovanni_Codevilla" title="Giovanni Codevilla">Giovanni Codevilla</a>, <i>Dalla rivoluzione bolscevica alla Federazione Russa: traduzione e commento dei primi atti normativi e dei testi costituzionali</i>, ed. Franco Angeli, 1996, pag. 262.</span> </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.minube.it/posto-preferito/cattedrale-di-cristo-salvatore-a151411"><span style="font-style:italic;">La cattedrale di Cristo Salvatore</span></a>, su <span style="font-style:italic;">minube.it</span>. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140309123221/http://www.minube.it/posto-preferito/cattedrale-di-cristo-salvatore-a151411">archiviato</a> il 9 marzo 2014)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Paweł Malecha, <span style="font-style:italic;">Edifici di culto nella legislazione canonica: studio sulle chiese-edifici</span>, 2002, p.&#160;61.</cite></span> </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Marco Messeri, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://necropolisgulag.altervista.org/crimini2.htm"><span style="font-style:italic;">I crimini del comunismo</span></a>, su <span style="font-style:italic;">necropolisgulag.altervista.org</span>. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161029130739/http://necropolisgulag.altervista.org/crimini2.htm">archiviato</a> il 29 ottobre 2016)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Cfr. il testo della Costituzione.</span> </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131110013228/http://www.orthodoxworld.ru/it/istoria/8/index.htm"><span style="font-style:italic;">Storia della chiesa ortodossa russa</span></a>, su <span style="font-style:italic;">orthodoxworld.ru</span>. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.orthodoxworld.ru/it/istoria/8/index.htm">url originale</abbr> il 10 novembre 2013)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Bohdan Nahaylo e Victor Swoboda, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sovietdisunion00bohd"><span style="font-style:italic;">Soviet Disunion: A History of the Nationalities Problem in the USSR</span></a>, London, Hamish Hamilton, 1990, p.&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sovietdisunion00bohd/page/n163">144</a>, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0-02-922401-2" title="Speciale:RicercaISBN/0-02-922401-2">0-02-922401-2</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Articolo_58_del_Codice_penale_della_Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Articolo 58 del Codice penale della Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">Articolo 58 del Codice penale della Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa</a>, comma 58-10.<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r143194400"><div class="itwiki-template-citazione"> <div class="itwiki-template-citazione-singola"> <p>«Propaganda controrivoluzionaria o agitazione (ovvero propaganda o agitazione con incitamento a sovvertire, minare, indebolire lo stato o a compiere le attività controrivoluzionarie indicate negli altri articoli o distribuzione o preparazione di scritti che contengono tali incitamenti): almeno 6 mesi di prigione. In caso di guerra, stato d'emergenza o con sfruttamento di pregiudizi religiosi o nazionalisti: fino alla pena di morte con confisca dei beni.» </p> </div></div></span> </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.instoria.it/home/stalin_chiesa.htm"><span style="font-style:italic;">Stalin e la Chiesa ortodossa durante la seconda guerra mondiale</span></a>, su <span style="font-style:italic;">instoria.it</span>. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131123014434/http://www.instoria.it/home/stalin_chiesa.htm">archiviato</a> il 23 novembre 2013)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation news" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2003/04/17/ma-alessio-ii-denuncia-la-chiesa-di.html"><span style="font-style:italic;">Ma Alessio II denuncia la Chiesa di Roma</span></a>, in <span style="font-style:italic;">la Repubblica</span>, 17 aprile 2003. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140302023251/http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2003/04/17/ma-alessio-ii-denuncia-la-chiesa-di.html">archiviato</a> il 2 marzo 2014)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation news" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1999/09/20/gli-ortodossi-che-sfidarono-stalin-urss.html"><span style="font-style:italic;">Gli ortodossi che sfidarono Stalin e l'URSS</span></a>, in <span style="font-style:italic;">la Repubblica</span>, 20 settembre 1999. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140302020539/http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1999/09/20/gli-ortodossi-che-sfidarono-stalin-urss.html">archiviato</a> il 2 marzo 2014)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation news" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1988/04/30/gorbaciov-si-allea-con-la-chiesa.html"><span style="font-style:italic;">Gorbaciov si allea con la Chiesa</span></a>, in <span style="font-style:italic;">la Repubblica</span>, 30 aprile 1988. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140302022928/http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1988/04/30/gorbaciov-si-allea-con-la-chiesa.html">archiviato</a> il 2 marzo 2014)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation news" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1988/04/27/con-gorbaciov-un-era-di-liberta-per.html"><span style="font-style:italic;">Con Gorbaciov un'era di libertà per i fedeli russi</span></a>, in <span style="font-style:italic;">la Repubblica</span>, 27 aprile 1988. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131111200934/http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1988/04/27/con-gorbaciov-un-era-di-liberta-per.html">archiviato</a> l'11 novembre 2013)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) James Thrower, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.it/books?id=BGJtDwJ7aPwC&amp;pg=PA147&amp;lpg=PA147&amp;dq=institute+for+scientific+atheism&amp;source=bl&amp;ots=eRnt1h2bLl&amp;sig=zRvsLyBg6z1ozGop1czHi92d0uE&amp;hl=it&amp;sa=X&amp;ei=uG8LU87zCIa00QWSzYDQAw&amp;ved=0CGgQ6AEwBQ#v=onepage&amp;q=institute%20for%20scientific%20atheism&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Marxist-Leninist "scientific Atheism" and the Study of Religion and Atheism in the USSR</span></a>, su <span style="font-style:italic;">books.google.it</span>. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150324111233/http://books.google.it/books?id=BGJtDwJ7aPwC&amp;pg=PA147&amp;lpg=PA147&amp;dq=institute+for+scientific+atheism&amp;source=bl&amp;ots=eRnt1h2bLl&amp;sig=zRvsLyBg6z1ozGop1czHi92d0uE&amp;hl=it&amp;sa=X&amp;ei=uG8LU87zCIa00QWSzYDQAw&amp;ved=0CGgQ6AEwBQ#v=onepage&amp;q=institute%20for%20scientific%20atheism&amp;f=false">archiviato</a> il 24 marzo 2015)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140301065444/http://www.storicamente.org/07_dossier/famiglia/famiglia_costituzione_italiana_link10.htm"><span style="font-style:italic;">Il divorzio in URSS</span></a>, su <span style="font-style:italic;">storicamente.org</span>. <small>URL consultato il 3 maggio 2014</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.storicamente.org/07_dossier/famiglia/famiglia_costituzione_italiana_link10.htm">url originale</abbr> il 1º marzo 2014)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation news" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1987/09/26/aborto-piaga-russa-in-urss-crolla-un.html"><span style="font-style:italic;">"Aborto, piaga russa", in URSS crolla un tabù</span></a>, in <span style="font-style:italic;">la Repubblica</span>, 26 settembre 1987. <small>URL consultato il 24 febbraio 2014</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140302021132/http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1987/09/26/aborto-piaga-russa-in-urss-crolla-un.html">archiviato</a> il 2 marzo 2014)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Art. 143, C. P.</span> </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Donald Rayfield, <span style="font-style:italic;">Stalin and His Hangmen: An Authoritative Portrait of a Tyrant and Those Who Served Him</span>, <a href="/wiki/Viking_Press" title="Viking Press">Viking Press</a>, 2004, pp.&#160;317-320, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-375-75771-6" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-375-75771-6">978-0-375-75771-6</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115"><b>^</b></a> <span class="reference-text">"Gorbachev, Mikhail." Encyclopædia Britannica. 2007. Encyclopædia Britannica Online, <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.britannica.com/eb/article-9037405">[1]</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071218133116/http://www.britannica.com/eb/article-9037405">Archiviato</a> il 18 dicembre 2007 in <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.</span> </li> <li id="cite_note-empo-116"><a href="#cite_ref-empo_116-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><i>Moscow State University</i>, scheda su <cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.emporis.com/building/moscowstateuniversity-moscow-russia"><span style="font-style:italic;">www.emporis.com</span></a>, su <span style="font-style:italic;">emporis.com</span>. <small>URL consultato il 16 luglio 2012</small> <small>(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121022175300/http://www.emporis.com/building/moscowstateuniversity-moscow-russia">archiviato</a> il 22 ottobre 2012)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Djurdja Barlett, <span style="font-style:italic;">FashionEast</span>, MITPress, p.&#160;13.</cite></span> </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> <span style="font-style:italic;">FashionEast</span>, MITPress, p.&#160;13.</cite></span> </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> D. Barlett, <span style="font-style:italic;">FashionEast</span>, MITPress, p.&#160;26.</cite></span> </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> L. Attwood, <span style="font-style:italic;">Creating the New Soviet Woman</span>, p.&#160;164.</cite></span> </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> L. Attwood, <span style="font-style:italic;">New Soviet Woman</span>, p.&#160;132.</cite></span> </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Barlett, <span style="font-style:italic;">FaschionEast</span>, MITPress, p.&#160;218.</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=52" title="Modifica la sezione Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=52" title="Edit section&#039;s source code: Bibliografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Lingua russa</dt></dl> <ul><li><cite id="CITEREFНародное_хозяйство_СССР_в_1990_г." class="citation libro" style="font-style:normal"> Госкомстат СССР, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210406105255/http://istmat.info/files/uploads/433/narodnoe_hozyaystvo_sssr_v_1990_g.pdf"><span style="font-style:italic;">Народное хозяйство СССР в 1990 г.</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), Mosca, Издателство "Финансы и статистика", 1991. <small>URL consultato il 18 febbraio 2022</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//istmat.info/files/uploads/433/narodnoe_hozyaystvo_sssr_v_1990_g.pdf">url originale</abbr> il 6 aprile 2021)</small>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFGimpel&#39;son" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="russo">RU</abbr></span>) E. G. Gimpel'son, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170302030748/http://www.endic.ru/enc_sovet/Sovet-deputatov-trudjaschihsja-83257.html"><span style="font-style:italic;">Sovety deputatov trudjaščichsja</span></a>, in A. M. Prochorov (a cura di), <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Grande_enciclopedia_sovietica" title="Grande enciclopedia sovietica">Bol'šaja Sovetskaja Ėnciklopedija</a></span>, vol. 24, 3ª&#160;ed., Mosca, Sovetskaja Ėnciklopedija, 1976, pp.&#160;47-48. <small>URL consultato il 1º marzo 2017</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.endic.ru/enc_sovet/Sovet-deputatov-trudjaschihsja-83257.html">url originale</abbr> il 2 marzo 2017)</small>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFLegge_dell&#39;URSS_del_15_marzo_1946" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="russo">RU</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170222053737/http://russia.bestpravo.com/ussr/data04/tex16360.htm"><span style="font-style:italic;">Zakon SSSR ot 15.03.1946 o preobrazovanii Sovnarkomov v Sovminy</span></a>. <small>URL consultato il 20 febbraio 2017</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//russia.bestpravo.com/ussr/data04/tex16360.htm">url originale</abbr> il 22 febbraio 2017)</small>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFOrlov_et_al." class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="russo">RU</abbr></span>) <a href="/wiki/Aleksandr_Sergeevi%C4%8D_Orlov" title="Aleksandr Sergeevič Orlov">A. S. Orlov</a>, V. A. Georgiev, N. G. Georgieva, T. A. Sivochina, <span style="font-style:italic;">Istorija Rossii: učebnik</span>, 4ª edizione, Mosca, Prospekt, 2014, pp.&#160;528, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-5-392-11554-9" title="Speciale:RicercaISBN/978-5-392-11554-9">978-5-392-11554-9</a>.</cite></li></ul> <dl><dt>Lingua italiana</dt></dl> <ul><li><cite id="CITEREFSabbatucci_e_Vidotto,_2019" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a href="/wiki/Giovanni_Sabbatucci" title="Giovanni Sabbatucci">Giovanni Sabbatucci</a> e <a href="/wiki/Vittorio_Vidotto" title="Vittorio Vidotto">Vittorio Vidotto</a>, <span style="font-style:italic;">Il mondo contemporaneo</span>, Roma, Laterza, 2019, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-88-593-0042-7" title="Speciale:RicercaISBN/978-88-593-0042-7">978-88-593-0042-7</a>, <a href="/wiki/Servizio_bibliotecario_nazionale" title="Servizio bibliotecario nazionale">SBN</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://opac.sbn.it/bid/CFI0202749">CFI0202749</a>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFBiscaretti,_Crespi" class="citation libro" style="font-style:normal"> Paolo Biscaretti di Ruffia e Gabriele Crespi Reghizzi, <span style="font-style:italic;">La Costituzione sovietica del 1977</span>, Milano, <a href="/wiki/Giuffr%C3%A8_editore" class="mw-redirect" title="Giuffrè editore">Giuffrè</a>, 1990.</cite></li> <li><cite id="CITEREFBoffa" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a href="/wiki/Giuseppe_Boffa" title="Giuseppe Boffa">Giuseppe Boffa</a>, <span style="font-style:italic;">Storia dell'Unione Sovietica 1917-1927</span>, vol.&#160;1, <a href="/wiki/L%27Unit%C3%A0" title="L&#39;Unità">L'Unità</a>, 1990 <abbr title="Data di edizione originale">[1976]</abbr>, p.&#160;350.</cite></li> <li><cite id="CITEREFCostituzione_della_RSFSR_1918" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dircost.unito.it/cs/pdf/19240131_urssCostituzione_ita.pdf"><span style="font-style:italic;">Legge fondamentale (Costituzione) della Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa (1918)</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), in <span style="font-style:italic;"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBiscaretti,_Crespi">Biscaretti, Crespi</a>,&#160;cit.</cite></span>, pp.&#160;398 ss. <small>URL consultato il 20 febbraio 2017</small>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1924" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dircost.unito.it/cs/pdf/19240131_urssCostituzione_ita.pdf"><span style="font-style:italic;">Legge fondamentale (Costituzione) dell'Unione delle Repubbliche Socialiste Sovietiche (1924)</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), in <span style="font-style:italic;"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBiscaretti,_Crespi">Biscaretti, Crespi</a>,&#160;cit.</cite></span>, pp.&#160;441 ss. <small>URL consultato il 20 febbraio 2017</small>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1936" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dircost.unito.it/cs/pdf/19361205_urssCostituzione_ita.pdf"><span style="font-style:italic;">Costituzione (Legge fondamentale) dell'Unione delle Repubbliche Socialiste Sovietiche (1936)</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), in <span style="font-style:italic;"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBiscaretti,_Crespi">Biscaretti, Crespi</a>,&#160;cit.</cite></span>, pp.&#160;460 ss. <small>URL consultato il 20 febbraio 2017</small>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFCostituzione_dell&#39;URSS_1977" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dircost.unito.it/cs/pdf/19771007_urssCostituzione_ita.pdf"><span style="font-style:italic;">Costituzione (Legge fondamentale) dell'Unione delle Repubbliche Socialiste Sovietiche (1977)</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), in <span style="font-style:italic;"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFBiscaretti,_Crespi">Biscaretti, Crespi</a>,&#160;cit.</cite></span>, pp.&#160;508 ss. <small>URL consultato il 20 febbraio 2017</small>.</cite></li> <li><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Ettore Cinnella, <span style="font-style:italic;">Il compromesso storiografico: il <a href="/wiki/Partito_Comunista_Italiano" title="Partito Comunista Italiano">PCI</a> e il giudizio storico sull'URSS</span>, in <span style="font-style:italic;">Nuova rivista storica</span>, XCVIII, n.&#160;1, Roma, Società editrice Dante Alighieri, 2014.</cite></li> <li><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Andrea Graziosi, <span style="font-style:italic;">Cos'è l'Urss?&#160;: interpretazioni, storiografie, mitologie</span>, in <span style="font-style:italic;">Storica: rivista quadrimestrale</span>, XIII, n.&#160;37, Roma, Viella, 2007.</cite></li> <li><cite id="CITEREFMeissner" class="citation libro" style="font-style:normal"> Boris Meissner, <span style="font-style:italic;">La democrazia e sovietica e la dittatura bolscevica del partito</span>, in <a href="/w/index.php?title=Richard_L%C3%B6wenthal&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Richard Löwenthal (la pagina non esiste)">Richard Löwenthal</a> (a cura di), <span style="font-style:italic;">La democrazia nella società che cambia</span>, <a href="/wiki/Jaca_Book" title="Jaca Book">Jaca Book</a>, 1969 <abbr title="Data di edizione originale">[1963]</abbr>, pp.&#160;197-228.</cite></li> <li><cite id="CITEREFReed" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a href="/wiki/John_Reed" title="John Reed">John Reed</a>, <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/I_dieci_giorni_che_sconvolsero_il_mondo" title="I dieci giorni che sconvolsero il mondo">I dieci giorni che sconvolsero il mondo</a></span>, traduzione di Barbara Gambaccini, Marina di Massa, Edizioni Clandestine, 2011, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-88-6596-307-4" title="Speciale:RicercaISBN/978-88-6596-307-4">978-88-6596-307-4</a>.</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voci_correlate">Voci correlate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=53" title="Modifica la sezione Voci correlate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=53" title="Edit section&#039;s source code: Voci correlate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="colonne"> <ul><li><a href="/wiki/Antisovietismo" title="Antisovietismo">Antisovietismo</a></li> <li><a href="/wiki/Armata_Rossa" title="Armata Rossa">Armata Rossa</a></li> <li><a href="/wiki/Bolscevismo" title="Bolscevismo">Bolscevismo</a></li> <li><a href="/wiki/Capitalismo_di_stato" class="mw-redirect" title="Capitalismo di stato">Capitalismo di stato</a></li> <li><a href="/wiki/Comunismo" title="Comunismo">Comunismo</a></li> <li><a href="/wiki/Costituzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Costituzione dell&#39;Unione Sovietica">Costituzione dell'Unione Sovietica</a></li> <li><a href="/wiki/Dissoluzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Dissoluzione dell&#39;Unione Sovietica">Dissoluzione dell'Unione Sovietica</a></li> <li><a href="/wiki/Forze_armate_sovietiche" title="Forze armate sovietiche">Forze armate sovietiche</a></li> <li><a href="/wiki/Guerra_civile_russa" title="Guerra civile russa">Guerra civile russa</a></li> <li><a href="/wiki/Occupazione_sovietica_delle_repubbliche_baltiche" class="mw-redirect" title="Occupazione sovietica delle repubbliche baltiche">Occupazione sovietica delle repubbliche baltiche</a></li> <li><a href="/wiki/Organi_costituzionali_dell%27Unione_Sovietica" title="Organi costituzionali dell&#39;Unione Sovietica">Organi costituzionali dell'Unione Sovietica</a></li> <li><a href="/wiki/Partito_Comunista_dell%27Unione_Sovietica" title="Partito Comunista dell&#39;Unione Sovietica">Partito Comunista dell'Unione Sovietica</a></li> <li><a href="/wiki/Patto_di_Varsavia" title="Patto di Varsavia">Patto di Varsavia</a></li> <li><a href="/wiki/Rivoluzione_russa" title="Rivoluzione russa">Rivoluzione russa</a></li> <li><a href="/wiki/Rivoluzione_d%27ottobre" title="Rivoluzione d&#39;ottobre">Rivoluzione d'ottobre</a></li> <li><a href="/wiki/Repubbliche_dell%27Unione_Sovietica" title="Repubbliche dell&#39;Unione Sovietica">Repubbliche dell'Unione Sovietica</a></li> <li><a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1922-1953)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1922-1953)">Storia dell'Unione Sovietica (1922-1953)</a></li> <li><a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1953-1985)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1953-1985)">Storia dell'Unione Sovietica (1953-1985)</a></li> <li><a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1985-1991)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1985-1991)">Storia dell'Unione Sovietica (1985-1991)</a></li> <li><a href="/wiki/Soviet_Supremo_dell%27Unione_Sovietica" title="Soviet Supremo dell&#39;Unione Sovietica">Soviet Supremo dell'Unione Sovietica</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altri_progetti">Altri progetti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=54" title="Modifica la sezione Altri progetti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=54" title="Edit section&#039;s source code: Altri progetti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="interProject" class="toccolours" style="display: none; clear: both; margin-top: 2em"><p id="sisterProjects" style="background-color: #efefef; color: black; font-weight: bold; margin: 0"><span>Altri progetti</span></p><ul title="Collegamenti verso gli altri progetti Wikimedia"> <li class="" title=""><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Unione_Sovietica" class="extiw" title="q:Unione Sovietica">Wikiquote</a></li> <li class="" title=""><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/URSS" class="extiw" title="wikt:URSS">Wikizionario</a></li> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="commons:Category:Soviet Union"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Soviet_Union?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span></li> <li class="" title=""><a href="https://it.wikivoyage.org/wiki/Unione_Sovietica" class="extiw" title="voy:Unione Sovietica">Wikivoyage</a></li></ul></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" title="Collabora a Wikiquote"><img alt="Collabora a Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/18px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/27px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/36px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> <a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" class="extiw" title="q:">Wikiquote</a> contiene citazioni sull'<b><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Unione_Sovietica" class="extiw" title="q:Unione Sovietica">Unione Sovietica</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" title="Collabora a Wikizionario"><img alt="Collabora a Wikizionario" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/18px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/27px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/36px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> <a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Wikizionario</a> contiene il lemma di dizionario «<b><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/URSS" class="extiw" title="wikt:URSS">URSS</a></b>»</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikimedia Commons"><img alt="Collabora a Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/27px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/36px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span> contiene immagini o altri file sull'<b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Soviet_Union?uselang=it">Unione Sovietica</a></span></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wikivoyage.org/wiki/" title="Collabora a Wikivoyage"><img alt="Collabora a Wikivoyage" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/18px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/27px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/36px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> <a href="https://it.wikivoyage.org/wiki/" class="extiw" title="voy:">Wikivoyage</a> contiene informazioni turistiche sull'<b><a href="https://it.wikivoyage.org/wiki/Unione_Sovietica" class="extiw" title="voy:Unione Sovietica">Unione Sovietica</a></b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Collegamenti_esterni">Collegamenti esterni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;veaction=edit&amp;section=55" title="Modifica la sezione Collegamenti esterni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;section=55" title="Edit section&#039;s source code: Collegamenti esterni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><cite id="CITEREFTreccani.it" class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/urss"><span style="font-style:italic;">URSS</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Treccani.it – Enciclopedie on line</span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell&#39;Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15180#P3365" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFEnciclopedia_Italiana" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a href="/wiki/Delio_Cantimori" title="Delio Cantimori">Delio Cantimori</a>, Anna Maria Ratti, Giorgio Pullè, <a href="/wiki/Luigi_Chatrian" title="Luigi Chatrian">Luigi Chatrian</a>, Pino Fortini e <a href="/wiki/Giulio_Costanzi" title="Giulio Costanzi">Giulio Costanzi</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/u-r-s-s_(Enciclopedia-Italiana)/"><span style="font-style:italic;">U. R. S. S</span></a>, in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Enciclopedia Italiana</a></span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell&#39;Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>, 1937.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15180#P4223" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFDizionario_di_storia" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/urss_(Dizionario-di-Storia)/"><span style="font-style:italic;">URSS</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Dizionario di storia</span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell&#39;Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>, 2010.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15180#P6404" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFBritannica.com" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a href="/wiki/Robert_Conquest" title="Robert Conquest">Robert Conquest</a>, <a href="/wiki/Richard_Pipes" title="Richard Pipes">Richard Pipes</a> e Martin McCauley, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Soviet-Union"><span style="font-style:italic;">Soviet Union</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Britannica" title="Enciclopedia Britannica">Enciclopedia Britannica</a></span>, Encyclopædia Britannica, Inc.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15180#P1417" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFOpen_Library" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/works/OL67208A"><span style="font-style:italic;">Opere di Unione Sovietica</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Internet_Archive#Open_Library" title="Internet Archive">Open Library</a></span>, <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15180#P648" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFOpen_Library" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/subjects/place:soviet_union"><span style="font-style:italic;">Opere riguardanti Unione Sovietica</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Open_Library" class="mw-redirect" title="Open Library">Open Library</a></span>, <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15180#P3847" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://comicvine.gamespot.com/wd/4020-57398/"><span style="font-style:italic;">Unione Sovietica</span></a>, su <span style="font-style:italic;">comicvine.gamespot.com</span>, <a href="/wiki/GameSpot" title="GameSpot">GameSpot</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15180#P5905" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141815314">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid #aaa;clear:both;margin:auto;padding:2px;width:100%}.mw-parser-output .navbox th{padding-left:1em;padding-right:1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:#ccf;font-size:90%;width:100%;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_navbar{float:left;margin:0;padding:0 10px 0 0;text-align:left;width:6em}.mw-parser-output .navbox_title{font-size:110%}.mw-parser-output .navbox_abovebelow{background:#ddf;font-size:90%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbox_group{background:#ddf;font-size:90%;padding:0 10px;white-space:nowrap}.mw-parser-output .navbox_list{font-size:90%;width:100%}.mw-parser-output .navbox_list a{white-space:nowrap}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_odd{background:#fdfdfd;color:var(--color-base,black)}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_even{background:#f7f7f7;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox a.mw-selflink{color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_center{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .navbox_image{padding-left:7px;vertical-align:middle;width:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox .mw-collapsible-toggle{font-weight:normal;text-align:right;width:7em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox_image img{max-width:none!important}.mw-parser-output .subnavbox{margin:-3px;width:100%}.mw-parser-output .subnavbox_group{background:#e6e6ff;padding:0 10px}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}</style><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Unione_Sovietica"><tbody><tr><th colspan="3"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Unione_Sovietica" title="Template:Unione Sovietica"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/w/index.php?title=Discussioni_template:Unione_Sovietica&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discussioni template:Unione Sovietica (la pagina non esiste)"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Unione_Sovietica&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><a class="mw-selflink selflink">Unione Sovietica</a></span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Documenti</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd" style="font-size:95%;"><a href="/wiki/Trattato_sulla_creazione_dell%27URSS" title="Trattato sulla creazione dell&#39;URSS">Trattato sulla creazione dell'URSS</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Dichiarazione_sulla_creazione_dell%27URSS" title="Dichiarazione sulla creazione dell&#39;URSS">Dichiarazione sulla creazione dell'URSS</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Costituzione_dell%27Unione_Sovietica" title="Costituzione dell&#39;Unione Sovietica">Costituzione</a> (<a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1918" title="Costituzione sovietica del 1918">1918</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1924" title="Costituzione sovietica del 1924">1924</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1936" title="Costituzione sovietica del 1936">1936</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Costituzione_sovietica_del_1977" title="Costituzione sovietica del 1977">1977</a>)</td><td rowspan="9" class="navbox_image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_(1956%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg/100px-Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="103" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg/150px-Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg/200px-Coat_of_arms_of_the_Soviet_Union_%281956%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="587" data-file-height="605" /></a></span></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Simboli</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even" style="font-size:95%;"><a href="/wiki/Bandiera_dell%27Unione_Sovietica" title="Bandiera dell&#39;Unione Sovietica">Bandiera</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Emblema_dell%27Unione_Sovietica" title="Emblema dell&#39;Unione Sovietica">Emblema</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Inno_dell%27Unione_Sovietica" title="Inno dell&#39;Unione Sovietica">Inno</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Repubbliche_dell%27Unione_Sovietica" title="Repubbliche dell&#39;Unione Sovietica">Repubbliche</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd" style="font-size:95%;"><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_(1954%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description" title="RSFS Russa (bandiera)"><img alt="RSFS Russa (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/20px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/30px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg/40px-Flag_of_the_Russian_Soviet_Federative_Socialist_Republic_%281954%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federativa_Sovietica_Russa" title="Repubblica Socialista Federativa Sovietica Russa">RSFS Russa</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_(1949%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description" title="RSS Ucraina (bandiera)"><img alt="RSS Ucraina (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/20px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/30px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/40px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Ucraina" title="Repubblica Socialista Sovietica Ucraina">RSS Ucraina</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_(1951%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description" title="RSS Bielorussa (bandiera)"><img alt="RSS Bielorussa (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/20px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/30px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg/40px-Flag_of_the_Byelorussian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Bielorussa" title="Repubblica Socialista Sovietica Bielorussa">RSS Bielorussa</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931988).svg" class="mw-file-description" title="RSS Lituana (bandiera)"><img alt="RSS Lituana (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/20px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/30px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg/40px-Flag_of_the_Lithuanian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931988%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Lituana" title="Repubblica Socialista Sovietica Lituana">RSS Lituana</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description" title="RSS Estone (bandiera)"><img alt="RSS Estone (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/20px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/30px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/40px-Flag_of_the_Estonian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Estone" title="Repubblica Socialista Sovietica Estone">RSS Estone</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description" title="RSS Lettone (bandiera)"><img alt="RSS Lettone (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/20px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/30px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg/40px-Flag_of_the_Latvian_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Lettone" title="Repubblica Socialista Sovietica Lettone">RSS Lettone</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991);_Flag_of_Kazakhstan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description" title="RSS Kazaka (bandiera)"><img alt="RSS Kazaka (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/20px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/30px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/40px-Flag_of_the_Kazakh_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kazakhstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Kazaka" title="Repubblica Socialista Sovietica Kazaka">RSS Kazaka</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description" title="RSS Uzbeka (bandiera)"><img alt="RSS Uzbeka (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/20px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/30px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/40px-Flag_of_the_Uzbek_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Uzbeka" title="Repubblica Socialista Sovietica Uzbeka">RSS Uzbeka</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991);_Flag_of_Kyrgyzstan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description" title="RSS Kirghisa (bandiera)"><img alt="RSS Kirghisa (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/20px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/30px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg/40px-Flag_of_the_Kirghiz_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Kyrgyzstan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Kirghisa" title="Repubblica Socialista Sovietica Kirghisa">RSS Kirghisa</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description" title="RSS Armena (bandiera)"><img alt="RSS Armena (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/20px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/30px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/40px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Armena" title="Repubblica Socialista Sovietica Armena">RSS Armena</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_(1951%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description" title="RSS Georgiana (bandiera)"><img alt="RSS Georgiana (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/20px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/30px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg/40px-Flag_of_the_Georgian_Soviet_Socialist_Republic_%281951%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Georgiana" title="Repubblica Socialista Sovietica Georgiana">RSS Georgiana</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931991).svg" class="mw-file-description" title="RSS Azera (bandiera)"><img alt="RSS Azera (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/20px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/30px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg/40px-Flag_of_the_Azerbaijan_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Azera" title="Repubblica Socialista Sovietica Azera">RSS Azera</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_(1953%E2%80%931991),_Flag_of_Tajikistan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description" title="RSS Tagika (bandiera)"><img alt="RSS Tagika (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/20px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/30px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/40px-Flag_of_the_Tajik_Soviet_Socialist_Republic_%281953%E2%80%931991%29%2C_Flag_of_Tajikistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Tagika" title="Repubblica Socialista Sovietica Tagika">RSS Tagika</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_(1973%E2%80%931991);_Flag_of_Turkmenistan_(1991%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description" title="RSS Turkmena (bandiera)"><img alt="RSS Turkmena (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/20px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/30px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg/40px-Flag_of_the_Turkmen_Soviet_Socialist_Republic_%281973%E2%80%931991%29%3B_Flag_of_Turkmenistan_%281991%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Turkmena" title="Repubblica Socialista Sovietica Turkmena">RSS Turkmena</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_(1952%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description" title="RSS Moldava (bandiera)"><img alt="RSS Moldava (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/20px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/30px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/40px-Flag_of_the_Moldavian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Sovietica_Moldava" title="Repubblica Socialista Sovietica Moldava">RSS Moldava</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Organizzazione</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even" style="font-size:95%;"><a href="/wiki/Partito_Comunista_dell%27Unione_Sovietica" title="Partito Comunista dell&#39;Unione Sovietica">Partito Comunista</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Leader_dell%27Unione_Sovietica" title="Leader dell&#39;Unione Sovietica">Leader</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Capi_di_Stato_dell%27Unione_Sovietica" title="Capi di Stato dell&#39;Unione Sovietica">Capi di Stato</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Congresso_dei_Soviet_dell%27Unione_Sovietica" title="Congresso dei Soviet dell&#39;Unione Sovietica">Congresso dei Soviet</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Comitato_esecutivo_centrale_dell%27Unione_Sovietica" title="Comitato esecutivo centrale dell&#39;Unione Sovietica">Comitato esecutivo centrale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Consiglio_dei_commissari_del_popolo_dell%27Unione_Sovietica" title="Consiglio dei commissari del popolo dell&#39;Unione Sovietica">Consiglio dei commissari del popolo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Soviet_Supremo_dell%27Unione_Sovietica" title="Soviet Supremo dell&#39;Unione Sovietica">Soviet Supremo</a> (<a href="/wiki/Soviet_dell%27Unione" title="Soviet dell&#39;Unione">Soviet dell'Unione</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Soviet_delle_Nazionalit%C3%A0" title="Soviet delle Nazionalità">Soviet delle Nazionalità</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Soviet_delle_Repubbliche" title="Soviet delle Repubbliche">Soviet delle Repubbliche</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Consiglio_dei_ministri_dell%27Unione_Sovietica" title="Consiglio dei ministri dell&#39;Unione Sovietica">Consiglio dei ministri</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Elezioni_in_Unione_Sovietica" title="Elezioni in Unione Sovietica">Elezioni</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Economia_dell%27Unione_Sovietica" title="Economia dell&#39;Unione Sovietica">Economia</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd" style="font-size:95%;"><a href="/wiki/Storia_economica_dell%27Unione_Sovietica" title="Storia economica dell&#39;Unione Sovietica">Storia economica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Rublo_sovietico" title="Rublo sovietico">Rublo sovietico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Banca_statale_dell%27URSS" title="Banca statale dell&#39;URSS">Banca statale dell'URSS</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Pianificazione_dell%27economia_nazionale_sovietica" title="Pianificazione dell&#39;economia nazionale sovietica">Pianificazione dell'economia nazionale sovietica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Piano_quinquennale" title="Piano quinquennale">Piano quinquennale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Collettivizzazione_in_Unione_Sovietica" title="Collettivizzazione in Unione Sovietica">Collettivizzazione</a> (<a href="/wiki/Kolchoz" title="Kolchoz">Kolchoz</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sovchoz" title="Sovchoz">Sovchoz</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Beni_di_consumo_in_Unione_Sovietica" title="Beni di consumo in Unione Sovietica">Beni di consumo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Seconda_economia_dell%27Unione_Sovietica" title="Seconda economia dell&#39;Unione Sovietica">Seconda economia</a><b>&#160;·</b> Riforme economiche (<a href="/wiki/Riforma_economica_sovietica_del_1965" title="Riforma economica sovietica del 1965">1965</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Riforma_economica_sovietica_del_1973" title="Riforma economica sovietica del 1973">1973</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Riforme_economiche_sovietiche_del_1985-1991" title="Riforme economiche sovietiche del 1985-1991">1985-1991</a>)</td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Storia</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even" style="font-size:95%;"><a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1922-1953)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1922-1953)">1922-1953</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1953-1985)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1953-1985)">1953-1985</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1985-1991)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1985-1991)">1985-1991</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Cultura</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd" style="font-size:95%;"><a href="/wiki/Letteratura_sovietica" class="mw-redirect" title="Letteratura sovietica">Letteratura</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Arte_sovietica" title="Arte sovietica">Arte</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Musica_in_Unione_Sovietica" title="Musica in Unione Sovietica">Musica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cinema_sovietico" class="mw-redirect" title="Cinema sovietico">Cinema</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Scienza_e_tecnologia_in_Unione_Sovietica" title="Scienza e tecnologia in Unione Sovietica">Scienze e tecnologie</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even" style="font-size:95%;"><a href="/wiki/Accademia_delle_scienze_dell%27URSS" title="Accademia delle scienze dell&#39;URSS">Accademia delle scienze dell'URSS</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Programma_spaziale_sovietico" title="Programma spaziale sovietico">Programma spaziale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Programma_atomico_sovietico" title="Programma atomico sovietico">Programma atomico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Accademia_sovietica_delle_scienze_mediche" title="Accademia sovietica delle scienze mediche">Accademia sovietica delle scienze mediche</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Informatica_in_Unione_Sovietica" title="Informatica in Unione Sovietica">Informatica</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Altro</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd" style="font-size:95%;"><a href="/wiki/Diritto_in_Unione_Sovietica" title="Diritto in Unione Sovietica">Diritto</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Propaganda_in_Unione_Sovietica" title="Propaganda in Unione Sovietica">Propaganda</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Anniversario_della_rivoluzione_d%27ottobre" title="Anniversario della rivoluzione d&#39;ottobre">Festa nazionale</a></td></tr><tr><th colspan="3" class="navbox_abovebelow"><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Soviet_Union" class="extiw" title="commons:Category:Soviet Union">Commons</a></b></th></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141815314"><table class="navbox mw-collapsible autocollapse noprint metadata" id="navbox-Comunità_degli_Stati_Indipendenti"><tbody><tr><th colspan="3"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Comunit%C3%A0_degli_Stati_Indipendenti" title="Template:Comunità degli Stati Indipendenti"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/wiki/Discussioni_template:Comunit%C3%A0_degli_Stati_Indipendenti" title="Discussioni template:Comunità degli Stati Indipendenti"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Comunit%C3%A0_degli_Stati_Indipendenti&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><a href="/wiki/Comunit%C3%A0_degli_Stati_Indipendenti" title="Comunità degli Stati Indipendenti">Comunità degli Stati Indipendenti</a> (CSI)</span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Stati membri</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="Armenia (bandiera)"><img alt="Armenia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/20px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/30px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/40px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Azerbaigian (bandiera)"><img alt="Azerbaigian (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/20px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/30px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/40px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Azerbaigian" title="Azerbaigian">Azerbaigian</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Belarus.svg" class="mw-file-description" title="Bielorussia (bandiera)"><img alt="Bielorussia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/20px-Flag_of_Belarus.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/30px-Flag_of_Belarus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/40px-Flag_of_Belarus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Bielorussia" title="Bielorussia">Bielorussia</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Kazakhstan.svg" class="mw-file-description" title="Kazakistan (bandiera)"><img alt="Kazakistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/20px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/30px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/40px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan">Kazakistan</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Kyrgyzstan.svg" class="mw-file-description" title="Kirghizistan (bandiera)"><img alt="Kirghizistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/20px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/30px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/40px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Kirghizistan" title="Kirghizistan">Kirghizistan</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Moldova.svg" class="mw-file-description" title="Moldavia (bandiera)"><img alt="Moldavia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/20px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/30px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/40px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Moldavia" title="Moldavia">Moldavia</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Russia (bandiera)"><img alt="Russia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/20px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/30px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/40px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Russia" title="Russia">Russia</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Tajikistan.svg" class="mw-file-description" title="Tagikistan (bandiera)"><img alt="Tagikistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/20px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/30px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/40px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="560" data-file-height="280" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Tagikistan" title="Tagikistan">Tagikistan</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Uzbekistan.svg" class="mw-file-description" title="Uzbekistan (bandiera)"><img alt="Uzbekistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/20px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/30px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/40px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></td><td rowspan="5" class="navbox_image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_the_CIS.svg" class="mw-file-description" title="Logo CSI"><img alt="Logo CSI" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/100px-Flag_of_the_CIS.svg.png" decoding="async" width="100" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/150px-Flag_of_the_CIS.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/200px-Flag_of_the_CIS.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Stati associati</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Turkmenistan.svg" class="mw-file-description" title="Turkmenistan (bandiera)"><img alt="Turkmenistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/20px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/30px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/40px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a> (dal 2005)</td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Stati osservatori</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Afghanistan_(2013%E2%80%932021).svg" class="mw-file-description" title="Afghanistan (bandiera)"><img alt="Afghanistan (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Afghanistan_%282013%E2%80%932021%29.svg/20px-Flag_of_Afghanistan_%282013%E2%80%932021%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Afghanistan_%282013%E2%80%932021%29.svg/30px-Flag_of_Afghanistan_%282013%E2%80%932021%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Afghanistan_%282013%E2%80%932021%29.svg/40px-Flag_of_Afghanistan_%282013%E2%80%932021%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan">Afghanistan</a><b>&#160;·</b> <span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Mongolia.svg" class="mw-file-description" title="Mongolia (bandiera)"><img alt="Mongolia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/20px-Flag_of_Mongolia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/30px-Flag_of_Mongolia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/40px-Flag_of_Mongolia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolia</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Stati non più membri</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Georgia.svg" class="mw-file-description" title="Georgia (bandiera)"><img alt="Georgia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/20px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/30px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/40px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Georgia" title="Georgia">Georgia</a> (dal 2009)</td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Stati non più associati</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description" title="Ucraina (bandiera)"><img alt="Ucraina (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/20px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/30px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/40px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span>&#160;</span><a href="/wiki/Ucraina" title="Ucraina">Ucraina</a> (dal 2018)</td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141815314"><table class="navbox mw-collapsible autocollapse noprint metadata" id="navbox-Europa_orientale_comunista"><tbody><tr><th colspan="2"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Europa_orientale_comunista" title="Template:Europa orientale comunista"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/w/index.php?title=Discussioni_template:Europa_orientale_comunista&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discussioni template:Europa orientale comunista (la pagina non esiste)"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Europa_orientale_comunista&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><a href="/wiki/Europa_orientale" title="Europa orientale">Europa orientale</a> <a href="/wiki/Comunismo" title="Comunismo">comunista</a></span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Paesi</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Repubblica_Popolare_Socialista_d%27Albania" title="Repubblica Popolare Socialista d&#39;Albania">Albania</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Repubblica_Popolare_di_Bulgaria" title="Repubblica Popolare di Bulgaria">Bulgaria</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Cecoslovacca" title="Repubblica Socialista Cecoslovacca">Cecoslovacchia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Repubblica_Democratica_Tedesca" title="Repubblica Democratica Tedesca">Germania Est</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_Federale_di_Jugoslavia" title="Repubblica Socialista Federale di Jugoslavia">Jugoslavia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Repubblica_Popolare_di_Polonia" title="Repubblica Popolare di Polonia">Polonia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Repubblica_Socialista_di_Romania" title="Repubblica Socialista di Romania">Romania</a><b>&#160;·</b> <a class="mw-selflink selflink">Unione Sovietica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Repubblica_Popolare_d%27Ungheria" title="Repubblica Popolare d&#39;Ungheria">Ungheria</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Voci<br />correlate</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Blocco_orientale" title="Blocco orientale">Blocco orientale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Patto_di_Varsavia" title="Patto di Varsavia">Patto di Varsavia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Consiglio_di_mutua_assistenza_economica" title="Consiglio di mutua assistenza economica">Comecon</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1922-1953)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1922-1953)">Storia dell'Unione Sovietica (1922-1953)</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1953-1985)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1953-1985)">Storia dell'Unione Sovietica (1953-1985)</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Storia_dell%27Unione_Sovietica_(1985-1991)" title="Storia dell&#39;Unione Sovietica (1985-1991)">Storia dell'Unione Sovietica (1985-1991)</a></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141815314"><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Prima_guerra_mondiale"><tbody><tr><th colspan="2" style="background:#C3B091;"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Prima_guerra_mondiale" title="Template:Prima guerra mondiale"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/w/index.php?title=Discussioni_template:Prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discussioni template:Prima guerra mondiale (la pagina non esiste)"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Prima_guerra_mondiale&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><a href="/wiki/Prima_guerra_mondiale" title="Prima guerra mondiale">Prima guerra mondiale</a></span></th></tr><tr><th colspan="2" class="navbox_abovebelow" style="background:#C3B091;"><b><a href="/wiki/Teatro_europeo_della_prima_guerra_mondiale" title="Teatro europeo della prima guerra mondiale">Teatro europeo</a>:</b> <a href="/wiki/Campagna_dei_Balcani_(1914-1918)" title="Campagna dei Balcani (1914-1918)">Balcani</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Fronte_occidentale_(1914-1918)" title="Fronte occidentale (1914-1918)">Fronte occidentale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Fronte_orientale_(1914-1918)" title="Fronte orientale (1914-1918)">Fronte orientale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Fronte_italiano_(1915-1918)" title="Fronte italiano (1915-1918)">Fronte italiano</a> <br /> <b><a href="/wiki/Teatro_mediorientale_della_prima_guerra_mondiale" title="Teatro mediorientale della prima guerra mondiale">Teatro mediorientale</a>:</b> <a href="/wiki/Campagna_del_Caucaso" title="Campagna del Caucaso">Caucaso</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_della_Mesopotamia" title="Campagna della Mesopotamia">Mesopotamia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_del_Sinai_e_della_Palestina" title="Campagna del Sinai e della Palestina">Sinai e Palestina</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_di_Gallipoli" title="Campagna di Gallipoli">Gallipoli</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_di_Persia" title="Campagna di Persia">Persia</a><br /> <b><a href="/wiki/Teatro_africano_della_prima_guerra_mondiale" title="Teatro africano della prima guerra mondiale">Teatro africano</a>:</b> <a href="/wiki/Campagna_dell%27Africa_Tedesca_del_Sud-Ovest" title="Campagna dell&#39;Africa Tedesca del Sud-Ovest">Africa sudoccidentale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_dell%27Africa_occidentale_(1914-1916)" title="Campagna dell&#39;Africa occidentale (1914-1916)">Africa occidentale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_dell%27Africa_Orientale_Tedesca" title="Campagna dell&#39;Africa Orientale Tedesca">Africa orientale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_del_Nordafrica_(1915-1916)" title="Campagna del Nordafrica (1915-1916)">Nordafrica</a><br /> <b><a href="/wiki/Operazioni_navali_nella_prima_guerra_mondiale" title="Operazioni navali nella prima guerra mondiale">Operazioni navali</a></b>: <a href="/wiki/Battaglia_dell%27Atlantico_(1914-1918)" title="Battaglia dell&#39;Atlantico (1914-1918)">Atlantico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_del_mar_Mediterraneo_(1914-1918)" title="Battaglia del mar Mediterraneo (1914-1918)">Mediterraneo</a> e <a href="/wiki/Operazioni_navali_nel_mare_Adriatico_(1914-1918)" title="Operazioni navali nel mare Adriatico (1914-1918)">Adriatico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Teatro_del_mar_Baltico_della_prima_guerra_mondiale" title="Teatro del mar Baltico della prima guerra mondiale">Baltico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Teatro_del_mar_Nero_della_prima_guerra_mondiale" title="Teatro del mar Nero della prima guerra mondiale">mar Nero</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Teatro_del_mare_del_Nord_della_prima_guerra_mondiale" title="Teatro del mare del Nord della prima guerra mondiale">mare del Nord</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Teatro_dell%27Asia_e_del_Pacifico_della_prima_guerra_mondiale" title="Teatro dell&#39;Asia e del Pacifico della prima guerra mondiale">Asia e Pacifico</a></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group" style="background:#C3B091;">Nazioni coinvolte</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><table class="subnavbox"><tbody><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;"><a href="/wiki/Alleati_della_prima_guerra_mondiale" title="Alleati della prima guerra mondiale">Alleati</a></th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Russia_nella_prima_guerra_mondiale" title="Russia nella prima guerra mondiale">Russia</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Francia_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Francia nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Francia</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Impero_britannico_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Impero britannico nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Impero britannico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Italia_nella_prima_guerra_mondiale" title="Italia nella prima guerra mondiale">Italia</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Romania_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Romania nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Romania</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Stati_Uniti_d%27America_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Stati Uniti d&#39;America nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Stati Uniti d'America</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Serbia_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Serbia nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Serbia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cina_nella_prima_guerra_mondiale" title="Cina nella prima guerra mondiale">Cina</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Giappone_nella_prima_guerra_mondiale" title="Giappone nella prima guerra mondiale">Giappone</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Belgio_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Belgio nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Belgio</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Montenegro_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Montenegro nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Montenegro</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Grecia_nella_prima_guerra_mondiale" title="Grecia nella prima guerra mondiale">Grecia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Prima_Repubblica_di_Armenia" title="Prima Repubblica di Armenia">Armenia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Brasile_nella_prima_guerra_mondiale" title="Brasile nella prima guerra mondiale">Brasile</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;"><a href="/wiki/Imperi_centrali" title="Imperi centrali">Imperi centrali</a></th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/w/index.php?title=Germania_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Germania nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Germania</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Austria-Ungheria_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Austria-Ungheria nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Austria-Ungheria</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Impero_ottomano_nella_prima_guerra_mondiale" title="Impero ottomano nella prima guerra mondiale">Impero ottomano</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Bulgaria_nella_prima_guerra_mondiale" title="Bulgaria nella prima guerra mondiale">Bulgaria</a></td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group" style="background:#C3B091;"><a href="/wiki/Cronologia_della_prima_guerra_mondiale" title="Cronologia della prima guerra mondiale">Cronologia</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><table class="subnavbox"><tbody><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">Eventi pre-conflitto</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Corsa_anglo-tedesca_agli_armamenti_navali" title="Corsa anglo-tedesca agli armamenti navali">Corsa anglo-tedesca agli armamenti navali</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Rivoluzione_russa_del_1905" title="Rivoluzione russa del 1905">Rivoluzione russa del 1905</a> <small>(1905)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Crisi_di_Tangeri" title="Crisi di Tangeri">Crisi di Tangeri</a> <small>(1905)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Crisi_bosniaca" title="Crisi bosniaca">Crisi bosniaca</a> <small>(1908-1909)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Crisi_di_Agadir" title="Crisi di Agadir">Crisi di Agadir</a> <small>(1911)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Guerra_italo-turca" title="Guerra italo-turca">Guerra italo-turca</a> <small>(1911-1912)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Prima_guerra_balcanica" title="Prima guerra balcanica">Prima guerra balcanica</a> <small>(1912-1913)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Seconda_guerra_balcanica" title="Seconda guerra balcanica">Seconda guerra balcanica</a> <small>(1913)</small></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">Preludio</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Cause_della_prima_guerra_mondiale" title="Cause della prima guerra mondiale">Cause</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Attentato_di_Sarajevo" title="Attentato di Sarajevo">Attentato di Sarajevo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Crisi_di_luglio" title="Crisi di luglio">Crisi di luglio</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Crisi_di_luglio#L&#39;ultimatum_austriaco_alla_Serbia_(23_luglio)" title="Crisi di luglio">Ultimatum austriaco alla Serbia</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">1914</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Invasione_tedesca_del_Belgio_(1914)" title="Invasione tedesca del Belgio (1914)">Invasione tedesca del Belgio</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Occupazione_del_Lussemburgo_nella_prima_guerra_mondiale" title="Occupazione del Lussemburgo nella prima guerra mondiale">Invasione tedesca del Lussemburgo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_delle_Frontiere" title="Battaglia delle Frontiere">Battaglia delle Frontiere</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_del_Cer" title="Battaglia del Cer">Battaglia del Cer</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Prima_battaglia_della_Marna" title="Prima battaglia della Marna">Prima battaglia della Marna</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Invasione_russa_della_Prussia_Orientale" title="Invasione russa della Prussia Orientale">Invasione russa della Prussia Orientale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Tannenberg_(1914)" title="Battaglia di Tannenberg (1914)">Battaglia di Tannenberg</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Galizia" title="Battaglia di Galizia">Battaglia di Galizia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Prima_battaglia_dei_laghi_Masuri" title="Prima battaglia dei laghi Masuri">Battaglia dei laghi Masuri</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Kolubara" title="Battaglia di Kolubara">Battaglia di Kolubara</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Sar%C4%B1kam%C4%B1%C5%9F" title="Battaglia di Sarıkamış">Battaglia di Sarıkamış</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Corsa_al_mare" title="Corsa al mare">Corsa al mare</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Prima_battaglia_di_Ypres" title="Prima battaglia di Ypres">Prima battaglia di Ypres</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">1915</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Seconda_battaglia_di_Ypres" title="Seconda battaglia di Ypres">Seconda battaglia di Ypres</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_di_Gallipoli" title="Campagna di Gallipoli">Battaglia di Gallipoli</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Categoria:Battaglie_dell%27Isonzo" title="Categoria:Battaglie dell&#39;Isonzo">Battaglie dell'Isonzo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Grande_ritirata_(Russia)" title="Grande ritirata (Russia)">Grande ritirata</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_di_Serbia" title="Campagna di Serbia">Campagna di Serbia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_di_Albania" title="Campagna di Albania">Campagna di Albania</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Assedio_di_Kut" title="Assedio di Kut">Assedio di Kut</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">1916</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Offensiva_di_Erzurum" title="Offensiva di Erzurum">Offensiva di Erzurum</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Verdun" title="Battaglia di Verdun">Battaglia di Verdun</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Offensiva_del_lago_Nara%C4%8D" title="Offensiva del lago Narač">Offensiva del lago Narač</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_degli_Altipiani" title="Battaglia degli Altipiani">Battaglia degli Altipiani</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_dello_Jutland" title="Battaglia dello Jutland">Battaglia dello Jutland</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_della_Somme" title="Battaglia della Somme">Battaglia della Somme</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Offensiva_Brusilov" title="Offensiva Brusilov">Offensiva Brusilov</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sesta_battaglia_dell%27Isonzo" title="Sesta battaglia dell&#39;Isonzo">Battaglia di Gorizia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_di_Romania" title="Campagna di Romania">Campagna di Romania</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">1917</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Presa_di_Baghdad_(1917)" title="Presa di Baghdad (1917)">Presa di Baghdad</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Arras_(1917)" title="Battaglia di Arras (1917)">Battaglia di Arras</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_del_monte_Ortigara" title="Battaglia del monte Ortigara">Battaglia del monte Ortigara</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Offensiva_Kerenskij" title="Offensiva Kerenskij">Offensiva Kerenskij</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Passchendaele" title="Battaglia di Passchendaele">Battaglia di Passchendaele</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Caporetto" title="Battaglia di Caporetto">Battaglia di Caporetto</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Cambrai" title="Battaglia di Cambrai">Battaglia di Cambrai</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Armistizio_di_Erzincan" title="Armistizio di Erzincan">Armistizio di Erzincan</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">1918</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Trattato_di_Brest-Litovsk" title="Trattato di Brest-Litovsk">Trattato di Brest-Litovsk</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Offensiva_di_primavera" title="Offensiva di primavera">Offensiva di primavera</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_del_solstizio" title="Battaglia del solstizio">Battaglia del solstizio</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Offensiva_dei_cento_giorni" title="Offensiva dei cento giorni">Offensiva dei cento giorni</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Offensiva_della_Mosa-Argonne" title="Offensiva della Mosa-Argonne">Offensiva della Mosa-Argonne</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Megiddo_(1918)" title="Battaglia di Megiddo (1918)">Battaglia di Megiddo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Armistizio_di_Salonicco" title="Armistizio di Salonicco">Armistizio con la Bulgaria</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Battaglia_di_Vittorio_Veneto" title="Battaglia di Vittorio Veneto">Battaglia di Vittorio Veneto</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Armistizio_di_Villa_Giusti" title="Armistizio di Villa Giusti">Armistizio con l'Austria-Ungheria</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Armistizio_di_Compi%C3%A8gne" title="Armistizio di Compiègne">Armistizio con la Germania</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Armistizio_di_Mudros" title="Armistizio di Mudros">Armistizio con l'Impero ottomano</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">Conflitti contemporanei</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Rivoluzione_messicana" title="Rivoluzione messicana">Rivoluzione messicana</a> <small>(1910-1920)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Rivoluzione_cinese_(1911)" title="Rivoluzione cinese (1911)">Rivoluzione cinese</a> <small>(1911-1912)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ribellione_Maritz" title="Ribellione Maritz">Ribellione Maritz</a> <small>(1914-1915)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Campagna_tedesca_in_Angola" title="Campagna tedesca in Angola">Campagna tedesca in Angola</a> <small>(1914-1915)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cospirazione_indo-tedesca" title="Cospirazione indo-tedesca">Cospirazione indo-tedesca</a> <small>(1914-1919)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Guerra_di_protezione_nazionale" title="Guerra di protezione nazionale">Guerra di protezione nazionale</a> <small>(1915-1916)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Rivolta_di_Pasqua" title="Rivolta di Pasqua">Rivolta di Pasqua</a> <small>(1916)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Rivoluzione_russa" title="Rivoluzione russa">Rivoluzione russa</a> <small>(1917)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Guerra_civile_russa" title="Guerra civile russa">Guerra civile russa</a> <small>(1917-1923)</small><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Guerra_civile_finlandese" title="Guerra civile finlandese">Guerra civile finlandese</a> <small>(1918)</small></td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group" style="background:#C3B091;">Aspetti</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><table class="subnavbox"><tbody><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">Guerra e tecnologia</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Categoria:Battaglie_della_prima_guerra_mondiale" title="Categoria:Battaglie della prima guerra mondiale">Battaglie</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Operazioni_navali_nella_prima_guerra_mondiale" title="Operazioni navali nella prima guerra mondiale">Guerra navale</a> (<a href="/wiki/Convogli_della_prima_guerra_mondiale" title="Convogli della prima guerra mondiale">convogli</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Aviazione_nella_prima_guerra_mondiale" title="Aviazione nella prima guerra mondiale">Guerra aerea</a> (<a href="/w/index.php?title=Bombardamenti_strategici_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bombardamenti strategici nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">bombardamenti strategici</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Crittografia_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Crittografia nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Crittografia</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Animali_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Animali nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Animali</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Prima_guerra_mondiale#I_gas_tossici_e_le_nuove_armi" title="Prima guerra mondiale">Guerra chimica</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Ferrovie_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ferrovie nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Ferrovie</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Evoluzione_tecnologica_nella_prima_guerra_mondiale" title="Evoluzione tecnologica nella prima guerra mondiale">Evoluzione tecnologica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Guerra_di_trincea" title="Guerra di trincea">Guerra di trincea</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Guerra_totale" title="Guerra totale">Guerra totale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tregua_di_Natale" title="Tregua di Natale">Tregua di Natale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Guerra_Bianca" title="Guerra Bianca">Guerra Bianca</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Guerra_di_mina" class="mw-redirect" title="Guerra di mina">Guerra di mina</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">Innovazioni belliche</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Aeromobile_militare" title="Aeromobile militare">Aeromobile militare</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Carro_armato" title="Carro armato">Carro armato</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Lanciafiamme" title="Lanciafiamme">Lanciafiamme</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mitragliatrice" title="Mitragliatrice">Mitragliatrice</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mitra_(arma)" title="Mitra (arma)">Mitra</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mortaio_(arma)" title="Mortaio (arma)">Mortaio</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Semovente_d%27artiglieria" title="Semovente d&#39;artiglieria">Semovente d'artiglieria</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sommergibile" title="Sommergibile">Sommergibile</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;">Impatto sociale/<br />crimini</th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Conteggio_delle_vittime_della_prima_guerra_mondiale" title="Conteggio delle vittime della prima guerra mondiale">Perdite</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Influenza_spagnola" title="Influenza spagnola">Influenza spagnola</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Crimini_di_guerra_tedeschi_nella_prima_guerra_mondiale" title="Crimini di guerra tedeschi nella prima guerra mondiale">Crimini di guerra tedeschi</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Stupro_del_Belgio" title="Stupro del Belgio">Stupro del Belgio</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Affondamento_del_Lusitania" title="Affondamento del Lusitania">Affondamento del Lusitania</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Genocidio_armeno" title="Genocidio armeno">Genocidio degli armeni</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Genocidio_assiro" title="Genocidio assiro">Genocidio assiro</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Genocidio_dei_greci_del_Ponto" title="Genocidio dei greci del Ponto">Genocidio dei greci del Ponto</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Occupazione_russa_della_Galizia" title="Occupazione russa della Galizia">Occupazione russa della Galizia</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Ruolo_femminile_nella_prima_guerra_mondiale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ruolo femminile nella prima guerra mondiale (la pagina non esiste)">Ruolo femminile</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Prima_guerra_mondiale_nella_cultura_di_massa&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Prima guerra mondiale nella cultura di massa (la pagina non esiste)">Cultura di massa</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Prima_guerra_mondiale_nella_letteratura&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Prima guerra mondiale nella letteratura (la pagina non esiste)">Letteratura</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Memoriali_della_prima_guerra_mondiale" title="Memoriali della prima guerra mondiale">Memoriali</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Prigionieri_di_guerra_tedeschi_negli_Stati_Uniti_d%27America" title="Prigionieri di guerra tedeschi negli Stati Uniti d&#39;America">Prigionieri di guerra tedeschi negli Stati Uniti d'America</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cronologia_del_periodo_rivoluzionario_durante_la_Grande_Guerra" title="Cronologia del periodo rivoluzionario durante la Grande Guerra">Cronologia del periodo rivoluzionario durante la Grande Guerra</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;"><a href="/wiki/Template:Trattati_della_prima_guerra_mondiale" title="Template:Trattati della prima guerra mondiale">Accordi/<br />trattati</a></th><td colspan="1" style="width:auto;"><a href="/wiki/Patto_di_Londra" title="Patto di Londra">Trattato di Londra</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Spartizione_dell%27Impero_ottomano" title="Spartizione dell&#39;Impero ottomano">Spartizione dell'Impero ottomano</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Accordo_Sykes-Picot" title="Accordo Sykes-Picot">Accordo Sykes-Picot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Accordi_di_San_Giovanni_di_Moriana" title="Accordi di San Giovanni di Moriana">Accordi di San Giovanni di Moriana</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Accordi_franco-armeni" title="Accordi franco-armeni">Accordi franco-armeni</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Protocollo_di_Damasco" title="Protocollo di Damasco">Protocollo di Damasco</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Conferenza_di_pace_di_Parigi_(1919)" title="Conferenza di pace di Parigi (1919)">Conferenza di Parigi</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Brest-Litovsk" title="Trattato di Brest-Litovsk">Trattato di Brest-Litovsk</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Losanna_(1923)" title="Trattato di Losanna (1923)">Trattato di Losanna</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Neuilly" title="Trattato di Neuilly">Trattato di Neuilly</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Saint-Germain-en-Laye_(1919)" title="Trattato di Saint-Germain-en-Laye (1919)">Trattato di St. Germain</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_S%C3%A8vres" title="Trattato di Sèvres">Trattato di Sèvres</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_del_Trianon" title="Trattato del Trianon">Trattato del Trianon</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Versailles" title="Trattato di Versailles">Trattato di Versailles</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Rapallo_(1920)" title="Trattato di Rapallo (1920)">Trattato di Rapallo (1920)</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Rapallo_(1922)" title="Trattato di Rapallo (1922)">Trattato di Rapallo (1922)</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Batumi" title="Trattato di Batumi">Trattato di Batumi</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trattato_di_Kars" title="Trattato di Kars">Trattato di Kars</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group" style="background:#C3B091;width:11em;"><a href="/wiki/Conseguenze_della_prima_guerra_mondiale" title="Conseguenze della prima guerra mondiale">Conseguenze</a></th><td colspan="1" style="width:auto;">"<a href="/wiki/Quattordici_punti" title="Quattordici punti">Quattordici punti</a>"<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Societ%C3%A0_delle_Nazioni" title="Società delle Nazioni">Società delle Nazioni</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Dolchsto%C3%9Flegende" title="Dolchstoßlegende">Dolchstoßlegende</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vittoria_mutilata" title="Vittoria mutilata">Vittoria mutilata</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Piano_Dawes" title="Piano Dawes">Piano Dawes</a><b>&#160;·</b> <a class="mw-selflink selflink">Nascita dell'Urss</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cronologia_dell%27Europa_orientale_dopo_la_Grande_Guerra" title="Cronologia dell&#39;Europa orientale dopo la Grande Guerra">Cronologia dell'Europa orientale dopo la Grande Guerra</a></td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th colspan="2" class="navbox_abovebelow" style="background:#C3B091;"><div style="float:left;">&#160;«&#160;<a href="/wiki/Guerra_franco-prussiana" title="Guerra franco-prussiana">Guerra franco-prussiana</a></div><div style="float:right;"><a href="/wiki/Seconda_guerra_mondiale" title="Seconda guerra mondiale">Seconda guerra mondiale</a>&#160;»&#160;</div> <a href="/wiki/Categoria:Prima_guerra_mondiale" title="Categoria:Prima guerra mondiale">Categoria</a></th></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554510">.mw-parser-output .CdA{border:1px solid #aaa;width:100%;margin:auto;font-size:90%;padding:2px}.mw-parser-output .CdA th{background-color:#f2f2f2;font-weight:bold;width:20%}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}</style><table class="CdA"><tbody><tr><th><a href="/wiki/Aiuto:Controllo_di_autorit%C3%A0" title="Aiuto:Controllo di autorità">Controllo di autorità</a></th><td><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/134262032">134262032</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni.org/isni/0000000123751518">0000 0001 2375 1518</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/names/n80126312">n80126312</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4077548-3">4077548-3</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Francia" title="Biblioteca nazionale di Francia">BNF</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="francese">FR</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11865668d">cb11865668d</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11865668d">(data)</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Israele" title="Biblioteca nazionale di Israele">J9U</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="ebraico">HE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007559777305171">987007559777305171</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_della_Dieta_nazionale_del_Giappone" title="Biblioteca della Dieta nazionale del Giappone">NDL</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="giapponese">JA</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00743732">00743732</a></span></td></tr></tbody></table> <div class="noprint" style="width:100%; padding: 3px 0; display: flex; flex-wrap: wrap; row-gap: 4px; column-gap: 8px; box-sizing: border-box;"><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140555418">.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{width:100%;line-height:25px;border:1px solid #CCF;background-color:#F0EEFF;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#FAFAFA}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}</style><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Hammer_and_sickle_radius_border.png" class="mw-file-description" title="Comunismo"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Hammer_and_sickle_radius_border.png/25px-Hammer_and_sickle_radius_border.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Hammer_and_sickle_radius_border.png/38px-Hammer_and_sickle_radius_border.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Hammer_and_sickle_radius_border.png/50px-Hammer_and_sickle_radius_border.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Comunismo" title="Portale:Comunismo">Portale Comunismo</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418"><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Pickelhaube_and_Brodie.svg" class="mw-file-description" title="Grande Guerra"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Pickelhaube_and_Brodie.svg/25px-Pickelhaube_and_Brodie.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Pickelhaube_and_Brodie.svg/38px-Pickelhaube_and_Brodie.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Pickelhaube_and_Brodie.svg/50px-Pickelhaube_and_Brodie.svg.png 2x" data-file-width="842" data-file-height="569" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Grande_Guerra" title="Portale:Grande Guerra">Portale Grande Guerra</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418"><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Cold_War_Map_1980.svg" class="mw-file-description" title="Guerra fredda"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Cold_War_Map_1980.svg/25px-Cold_War_Map_1980.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Cold_War_Map_1980.svg/38px-Cold_War_Map_1980.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Cold_War_Map_1980.svg/50px-Cold_War_Map_1980.svg.png 2x" data-file-width="940" data-file-height="477" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Guerra_fredda" title="Portale:Guerra fredda">Portale Guerra fredda</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418"><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag-map_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Russia"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Flag-map_of_Russia.svg/25px-Flag-map_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="25" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Flag-map_of_Russia.svg/38px-Flag-map_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Flag-map_of_Russia.svg/50px-Flag-map_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="1039" data-file-height="604" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Russia" title="Portale:Russia">Portale Russia</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418"><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Heinkel_He_111_during_the_Battle_of_Britain_2.jpg" class="mw-file-description" title="Seconda guerra mondiale"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Heinkel_He_111_during_the_Battle_of_Britain_2.jpg/25px-Heinkel_He_111_during_the_Battle_of_Britain_2.jpg" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Heinkel_He_111_during_the_Battle_of_Britain_2.jpg/38px-Heinkel_He_111_during_the_Battle_of_Britain_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Heinkel_He_111_during_the_Battle_of_Britain_2.jpg/50px-Heinkel_He_111_during_the_Battle_of_Britain_2.jpg 2x" data-file-width="320" data-file-height="320" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Seconda_guerra_mondiale" title="Portale:Seconda guerra mondiale">Portale Seconda guerra mondiale</a></b></div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐b766959bd‐2zdbs Cached time: 20250217044112 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 1.825 seconds Real time usage: 2.466 seconds Preprocessor visited node count: 24062/1000000 Post‐expand include size: 349456/2097152 bytes Template argument size: 34835/2097152 bytes Highest expansion depth: 15/100 Expensive parser function count: 11/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 128476/5000000 bytes Lua time usage: 0.785/10.000 seconds Lua memory usage: 12108130/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 37/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1804.185 1 -total 23.34% 421.039 1 Template:Collegamenti_esterni 19.01% 342.898 2 Template:Infobox 18.33% 330.688 1 Template:Stato_storico 16.03% 289.259 75 Template:Bandiera 12.15% 219.161 4 Template:Navbox 9.95% 179.589 22 Template:Vedi_anche 7.89% 142.327 1 Template:Unione_Sovietica 4.85% 87.519 25 Template:Cita_web 3.73% 67.314 1 Template:Portale --> <!-- Saved in parser cache with key itwiki:pcache:4366:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250217044112 and revision id 143570351. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Estratto da "<a dir="ltr" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;oldid=143570351">https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;oldid=143570351</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categoria:Categorie" title="Categoria:Categorie">Categoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Unione_Sovietica" title="Categoria:Unione Sovietica">Unione Sovietica</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorie nascoste: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Pagine_che_utilizzano_l%27estensione_Phonos" title="Categoria:Pagine che utilizzano l&#039;estensione Phonos">Pagine che utilizzano l'estensione Phonos</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Template_Webarchive_-_collegamenti_all%27Internet_Archive" title="Categoria:Template Webarchive - collegamenti all&#039;Internet Archive">Template Webarchive - collegamenti all'Internet Archive</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Pagine_con_collegamenti_non_funzionanti" title="Categoria:Pagine con collegamenti non funzionanti">Pagine con collegamenti non funzionanti</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Pagine_che_utilizzano_collegamenti_magici_ISBN" title="Categoria:Pagine che utilizzano collegamenti magici ISBN">Pagine che utilizzano collegamenti magici ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Senza_fonti_-_unit%C3%A0_militari" title="Categoria:Senza fonti - unità militari">Senza fonti - unità militari</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Senza_fonti_-_stati_scomparsi" title="Categoria:Senza fonti - stati scomparsi">Senza fonti - stati scomparsi</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Senza_fonti_-_febbraio_2017" title="Categoria:Senza fonti - febbraio 2017">Senza fonti - febbraio 2017</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Informazioni_senza_fonte" title="Categoria:Informazioni senza fonte">Informazioni senza fonte</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_campo_Ref_vuoto_nel_template_unit%C3%A0_militare" title="Categoria:Voci con campo Ref vuoto nel template unità militare">Voci con campo Ref vuoto nel template unità militare</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3365_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3365 letta da Wikidata">P3365 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P4223_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P4223 letta da Wikidata">P4223 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P6404_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P6404 letta da Wikidata">P6404 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P1417_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P1417 letta da Wikidata">P1417 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P648_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P648 letta da Wikidata">P648 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3847_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3847 letta da Wikidata">P3847 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P5905_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P5905 letta da Wikidata">P5905 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_VIAF" title="Categoria:Voci con codice VIAF">Voci con codice VIAF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_ISNI" title="Categoria:Voci con codice ISNI">Voci con codice ISNI</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_LCCN" title="Categoria:Voci con codice LCCN">Voci con codice LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_GND" title="Categoria:Voci con codice GND">Voci con codice GND</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_BNF" title="Categoria:Voci con codice BNF">Voci con codice BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_J9U" title="Categoria:Voci con codice J9U">Voci con codice J9U</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_NDL" title="Categoria:Voci con codice NDL">Voci con codice NDL</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_non_biografiche_con_codici_di_controllo_di_autorit%C3%A0" title="Categoria:Voci non biografiche con codici di controllo di autorità">Voci non biografiche con codici di controllo di autorità</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Questa pagina è stata modificata per l'ultima volta il&#160;13 feb 2025 alle 13:24.</li> <li id="footer-info-copyright">Il testo è disponibile secondo la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo</a>; possono applicarsi condizioni ulteriori. Vedi le <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/it">condizioni d'uso</a> per i dettagli.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Informativa sulla privacy</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Sala_stampa/Wikipedia">Informazioni su Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avvertenze_generali">Avvertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Codice di condotta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Sviluppatori</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/it.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazione sui cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//it.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Unione_Sovietica&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versione mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Unione Sovietica</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>215 lingue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aggiungi argomento</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-6w59l","wgBackendResponseTime":194,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.825","walltime":"2.466","ppvisitednodes":{"value":24062,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":349456,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":34835,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":128476,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":37,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1804.185 1 -total"," 23.34% 421.039 1 Template:Collegamenti_esterni"," 19.01% 342.898 2 Template:Infobox"," 18.33% 330.688 1 Template:Stato_storico"," 16.03% 289.259 75 Template:Bandiera"," 12.15% 219.161 4 Template:Navbox"," 9.95% 179.589 22 Template:Vedi_anche"," 7.89% 142.327 1 Template:Unione_Sovietica"," 4.85% 87.519 25 Template:Cita_web"," 3.73% 67.314 1 Template:Portale"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.785","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":12108130,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-2zdbs","timestamp":"20250217044112","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Unione Sovietica","url":"https:\/\/it.wikipedia.org\/wiki\/Unione_Sovietica","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q15180","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q15180","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-02-25T12:52:41Z","dateModified":"2025-02-13T12:24:09Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/a9\/Flag_of_the_Soviet_Union.svg","headline":"stato federale formato dall'unione di repubbliche socialiste sovietiche (1922-1991)"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10