CINXE.COM

Нефть — Википедия

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="ru" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Нефть — Википедия</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ruwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","январь","февраль","март","апрель","май","июнь","июль","август","сентябрь","октябрь","ноябрь","декабрь"],"wgRequestId":"41dc2b04-bad5-4fe8-8fc9-93f438aa80ce","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Нефть","wgTitle":"Нефть","wgCurRevisionId":143067448,"wgRevisionId":143067448,"wgArticleId":7487,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction": "view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Страницы, использующие расширение JsonConfig","Википедия:Cite web (заменить webcitation-архив: deadlink yes)","Статьи с ссылкой на БСЭ, без указания издания","Википедия:Cite web (не указан язык)","Википедия:Cite web (заменить webcitation-архив: deadlink no)","Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN","Википедия:Статьи без источников (тип: смесь)","Википедия:Нет источников с января 2024","Википедия:Статьи с утверждениями без источников более 14 дней","Википедия:Страницы с модулем Hatnote с красной ссылкой","Википедия:Статьи, требующие конкретизации", "Википедия:Статьи с шаблонами недостатков по алфавиту","Википедия:Статьи к переработке с мая 2013 года","Википедия:Статьи к переработке","Википедия:Статьи, достоверность которых требует проверки","Википедия:Статьи, достоверность которых требует проверки без пояснений в шаблоне","Википедия:Статьи с утверждениями, не найденными в указанном источнике","Википедия:Статьи с незавершёнными разделами","Википедия:Статьи с незавершёнными разделами без указанной даты","Википедия:Статьи с утверждениями без значимости","Статьи со ссылками на Викисловарь" ,"Статьи со ссылками на Викисклад","Статьи со ссылками на портал","Википедия:Статьи с нерабочими ссылками","Википедия:Статьи без ссылок на источники с октября 2024 года","Каустобиолиты","Топливо","Нефть","Нефтепродукты","Хемогенные, биохемогенные и органогенные породы"],"wgPageViewLanguage":"ru","wgPageContentLanguage":"ru","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Нефть","wgRelevantArticleId":7487,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":143067448,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor" :{"pageLanguageCode":"ru","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ru"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":false,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q22656","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.styles.legacy":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.collapserefs","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.logo","ext.gadget.edittop","ext.gadget.navboxDefaultGadgets","ext.gadget.wikibugs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents", "ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=ext.gadget.common-site&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=noscript&amp;only=styles&amp;skin=vector"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Petroleum_sample.jpg/1200px-Petroleum_sample.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Petroleum_sample.jpg/800px-Petroleum_sample.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Petroleum_sample.jpg/640px-Petroleum_sample.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Нефть — Википедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Править" href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедия (ru)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ru.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ru"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Википедия — Atom-лента" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Нефть rootpage-Нефть skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Нефть</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Материал из Википедии — свободной энциклопедии</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Перейти к навигации</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Перейти к поиску</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ru" dir="ltr"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable noprint dabhide">У этого термина существуют и другие значения, см. <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C_(%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F)" class="mw-disambig" title="Нефть (значения)">Нефть (значения)</a>.</div> <table class="infobox infobox-24d7d0af0efda9fa" style="" data-name="Каустобиолит"><tbody><tr><th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-above" style="">Нефть</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style=""> <span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Petroleum_sample.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Petroleum_sample.jpg/274px-Petroleum_sample.jpg" decoding="async" width="274" height="274" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Petroleum_sample.jpg/411px-Petroleum_sample.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Petroleum_sample.jpg/548px-Petroleum_sample.jpg 2x" data-file-width="2444" data-file-height="2443" /></a></span> </td></tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Основной состав</th> <td class="plainlist"> смесь <a href="/wiki/%D0%A3%D0%B3%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Углеводороды">углеводородов</a> в различных пропорциях</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B3%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Агрегатное состояние">Агрегатное состояние</a></th> <td class="plainlist"> жидкость</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist"><a href="/wiki/%D0%A6%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Цвет">Цвет</a></th> <td class="plainlist"> различный<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Нефтьрус_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Нефтьрус-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Цвет черты&#32;(пятна)</th> <td class="plainlist"> различный</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist"><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%8B" title="Прозрачность среды">Прозрачность</a></th> <td class="plainlist"> различная</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Плотность">Плотность</a></th> <td class="plainlist"> 0,65-1,05 г/см³</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist"><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%B2%D1%81%D0%BF%D1%8B%D1%88%D0%BA%D0%B8" title="Температура вспышки">Температура вспышки</a></th> <td class="plainlist"> от +35 до +121<sup id="cite_ref-БСЭ_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-БСЭ-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> °C</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Мировой запас</th> <td class="plainlist"> около 1208<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (2007 г.) или 1199,71 (2011)<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> млрд <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%80%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C" class="mw-redirect" title="Нефтяной баррель">баррелей</a></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Потребление</th> <td class="plainlist"> около 85,6 (2007 г.)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, 87,36 (2011 г.)<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> млн баррелей в день =&gt; около 32 млрд баррелей в год</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Плотность">Плотность</a></th> <td class="plainlist"> 0,65-1,05 г/см³</td> </tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below" style=";"><span data-wikidata-claim-id="q22656$6BEBD617-CF55-49BA-82B7-E2A62428C664" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P373"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Petroleum" title="commons:Category:Petroleum"><img alt="Логотип Викисклада" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span>&#160;<a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Petroleum" class="extiw" title="commons:Category:Petroleum">Медиафайлы на Викискладе</a></span></span></td></tr> </tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:The_first_oil_district_in_Los_Angeles,_Toluca_Street,_ca.1895-1901_(CHS-3686).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/The_first_oil_district_in_Los_Angeles%2C_Toluca_Street%2C_ca.1895-1901_%28CHS-3686%29.jpg/250px-The_first_oil_district_in_Los_Angeles%2C_Toluca_Street%2C_ca.1895-1901_%28CHS-3686%29.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/The_first_oil_district_in_Los_Angeles%2C_Toluca_Street%2C_ca.1895-1901_%28CHS-3686%29.jpg/375px-The_first_oil_district_in_Los_Angeles%2C_Toluca_Street%2C_ca.1895-1901_%28CHS-3686%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/The_first_oil_district_in_Los_Angeles%2C_Toluca_Street%2C_ca.1895-1901_%28CHS-3686%29.jpg/500px-The_first_oil_district_in_Los_Angeles%2C_Toluca_Street%2C_ca.1895-1901_%28CHS-3686%29.jpg 2x" data-file-width="4624" data-file-height="3472" /></a><figcaption>Добыча нефти в США, 1896</figcaption></figure> <p><b>Нефть</b> (из <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Турецкий язык">тур.</a> <span lang="tr" style="font-style:italic;">neft</span>, от <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Персидский язык">перс.</a> <span lang="fa" dir="rtl" style="font-size: 110%;font-style: normal; line-height: 1em;">نفت</span>&#8206;, <i>naft</i><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>)&#160;— природная маслянистая горючая <a href="/wiki/%D0%96%D0%B8%D0%B4%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Жидкость">жидкость</a> со специфическим <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%85" title="Запах">запахом</a>, состоящая в основном из сложной смеси <a href="/wiki/%D0%A3%D0%B3%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" class="mw-redirect" title="Углеводород">углеводородов</a> различной молекулярной массы и некоторых других химических соединений&#160;— также нефть всегда содержит в качестве примеси небольшое количество воды и неорганических веществ, наиболее нежелательны из них соединения <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Сера">серы</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%8B" title="Галогены">галогенов</a> и <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B9" title="Ванадий">ванадия</a>. Является <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Ископаемое топливо">ископаемым топливом</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (<a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D1%8B" title="Каустобиолиты">каустобиолитом</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). На протяжении <a href="/wiki/XX_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XX век">XX&#160;века</a> и в <a href="/wiki/XXI_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XXI век">XXI&#160;веке</a> нефть является одним из важнейших <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B7%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D1%8B%D0%B5" title="Полезные ископаемые">полезных ископаемых</a>. </p><p><a href="/wiki/%D0%A6%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Цвет">Цвет</a> нефти обычно чисто-чёрный<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141254988">.mw-parser-output .ts-fix-template{font-style:normal;font-weight:normal;white-space:nowrap}.mw-parser-output .ts-fix-error{font-size:inherit}@media screen{.mw-parser-output .ts-fix-text{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);box-decoration-break:clone;margin:0 -0.1em;padding:0 0.1em;transition:background 0.1s}.mw-parser-output .ts-fix-text:hover{background:#fee7e6}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ts-fix-text:hover{background:#4f1312}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ts-fix-text:hover{background:#4f1312}}@media screen and (hover:hover){.mw-parser-output .ts-fix-comment,.mw-parser-output .ts-fix-commented>a:not(:hover){border-bottom:1px dotted;text-decoration:none}}</style><sup class="ts-fix-template noprint">&#91;<i><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Ссылки на источники"><span title="нет источника (16 января 2024)">источник&#32;не указан 398 дней</span></a></i>&#93;</sup>. Иногда варьирует в буро-коричневых <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BD_(%D1%86%D0%B2%D0%B5%D1%82)" title="Тон (цвет)">тонах</a> (от грязно-жёлтого до тёмно-коричневого, почти чёрного), изредка встречается нефть, окрашенная в светлый жёлто-зелёный цвет, и даже бесцветная, а также насыщенно-зелёная нефть<sup id="cite_ref-neft_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-neft-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Имеет специфический запах, также варьирующий от лёгкого приятного до тяжёлого и очень неприятного. Цвет и запах нефти в значительной степени обусловлены присутствием компонентов, содержащих <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%BE%D1%82" title="Азот">азот</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Сера">серу</a> и <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Кислород">кислород</a> и концентрируются в смазочном масле и нефтяном остатке. Большинство углеводородов нефти (кроме <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%BE%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Ароматические соединения">ароматических</a>) в чистом виде лишено запаха и цвета<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>По химическому <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7_%D1%81%D1%8B%D1%80%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Анализ сырой нефти">составу</a> и происхождению нефть близка к природным горючим газам и <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B7%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%82" title="Озокерит">озокериту</a>. Эти ископаемые объединяют под общим названием <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D1%8B&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Петролиты (страница отсутствует)">петролиты</a>. Петролиты относят к ещё более обширной группе так называемых <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D1%8B" title="Каустобиолиты">каустобиолитов</a>&#160;— горючих ископаемых субстанций биогенного происхождения, которые включают также другие <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Ископаемое топливо">ископаемые топлива</a> (<a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D1%84" title="Торф">торф</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Бурый уголь">бурый</a> и <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Каменный уголь">каменный уголь</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%82" title="Антрацит">антрацит</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%8E%D1%87%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%86" title="Горючий сланец">сланцы</a>). </p><p>Подавляющая часть месторождений нефти приурочена к <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Осадочные горные породы">осадочным породам</a><sup id="cite_ref-БСЭ_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-БСЭ-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Нефть обнаруживается вместе с газообразными углеводородами на глубинах от десятков метров до 5—6&#160;км. Однако на глубинах свыше 4,5—5&#160;км преобладают газовые и <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%B0%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B6%D1%8C" title="Газоконденсатная залежь">газоконденсатные залежи</a> с незначительным количеством лёгких фракций. Максимальное число залежей нефти располагается на глубине 1—3&#160;км. На малых глубинах и при естественных выходах на земную поверхность нефть преобразуется в густую <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B0_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C)" title="Мальта (нефть)">мальту</a>, полутвёрдый <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82" title="Асфальт">а</a><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82" title="Асфальт">сфальт</a> и другие образования&#160;— например, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Битуминозные пески">битуминозные пески</a> и <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC" title="Битум">битумы</a>. </p><p>В мире потребляется приблизительно 100&#160;млн баррелей (15&#160;900&#160;000&#160;000 литров) нефти в сутки<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="ru" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Содержание</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Термины"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Термины</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#История"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">История</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Происхождение"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Происхождение</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Геология_нефти"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Геология нефти</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Свойства"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Свойства</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Физические_свойства"><span class="tocnumber">5.1</span> <span class="toctext">Физические свойства</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Химический_состав"><span class="tocnumber">5.2</span> <span class="toctext">Химический состав</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#Нефть_как_составляющая_залежей_углеводородов"><span class="tocnumber">5.3</span> <span class="toctext">Нефть как составляющая залежей углеводородов</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Классификация"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Классификация</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-10"><a href="#Сорта_товарной_нефти"><span class="tocnumber">6.1</span> <span class="toctext">Сорта товарной нефти</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#Нефтедобыча"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Нефтедобыча</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-12"><a href="#Нефтяная_промышленность_в_России"><span class="tocnumber">7.1</span> <span class="toctext">Нефтяная промышленность в России</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-13"><a href="#Рынок_нефти"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Рынок нефти</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-14"><a href="#Переработка_нефти"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Переработка нефти</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-15"><a href="#Применение"><span class="tocnumber">10</span> <span class="toctext">Применение</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-16"><a href="#Исследования"><span class="tocnumber">11</span> <span class="toctext">Исследования</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-17"><a href="#Запасы"><span class="tocnumber">12</span> <span class="toctext">Запасы</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-18"><a href="#Нефть_и_экономика"><span class="tocnumber">13</span> <span class="toctext">Нефть и экономика</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-19"><a href="#Альтернативы_обычной_нефти"><span class="tocnumber">13.1</span> <span class="toctext">Альтернативы обычной нефти</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-20"><a href="#Цены_на_нефть"><span class="tocnumber">14</span> <span class="toctext">Цены на нефть</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-21"><a href="#См._также"><span class="tocnumber">15</span> <span class="toctext">См. также</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-22"><a href="#Примечания"><span class="tocnumber">16</span> <span class="toctext">Примечания</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-23"><a href="#Литература"><span class="tocnumber">17</span> <span class="toctext">Литература</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-24"><a href="#Ссылки"><span class="tocnumber">18</span> <span class="toctext">Ссылки</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Термины"><span id=".D0.A2.D0.B5.D1.80.D0.BC.D0.B8.D0.BD.D1.8B"></span>Термины</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Редактировать раздел «Термины»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=1" title="Редактировать код раздела «Термины»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:USGS_world_oil_endowment.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/USGS_world_oil_endowment.png/350px-USGS_world_oil_endowment.png" decoding="async" width="350" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/USGS_world_oil_endowment.png/525px-USGS_world_oil_endowment.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/USGS_world_oil_endowment.png/700px-USGS_world_oil_endowment.png 2x" data-file-width="1047" data-file-height="551" /></a><figcaption>Основные запасы нефти</figcaption></figure> <p>Слово <i>petroleum</i>, обозначающее нефть в <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Английский язык">английском</a> и некоторых других языках, образовано сложением двух слов: <a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D1%80%D0%B5%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Древнегреческий язык">др.-греч.</a> <span lang="grc"><span style="font-family: palatino linotype, new athena unicode, athena, gentium, code2000, serif; font-size: 105%;">πέτρα</span></span>&#160;— камень и <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Латинский язык">лат.</a>&#160;<span lang="la" style="font-style:italic;">oleum</span>&#160;— <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%BE" title="Масло">масло</a>, то есть буквально «каменное масло». </p><p>Во времена химика и минералога <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B8%D0%BD,_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Севергин, Василий Михайлович">В.&#160;М.&#160;Севергина</a> (1765—1826) в России нефть называли «горное масло»<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, затем&#160;— «каменное масло»<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Русское слово «нефть», вероятнее всего, было заимствовано из <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Турецкий язык">тур.</a> <span lang="tr" style="font-style:italic;">neft</span> «нефть», куда оно попало из <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Персидский язык">перс.</a> <span lang="fa" dir="rtl" style="font-size: 110%;font-style: normal; line-height: 1em;">نفت</span>&#8206; (naft) «нефть». Существует альтернативная семитская версия<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>В немецком языке нефть&#160;— <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Немецкий язык">нем.</a>&#160;<span lang="de" style="font-style:italic;">Erdöl</span>, что буквально означает «земляное масло», <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Венгерский язык">венг.</a> <span lang="hu" style="font-style:italic;">kőolaj</span>&#160;— «каменное масло», <a href="/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Японский язык">яп.</a> <span lang="ja" style="font-size: 110%; font-style: normal;">石油</span> (сэкию)&#160;— «каменное масло», <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Финский язык">фин.</a> <span lang="fi" style="font-style:italic;">vuoriöljy</span>&#160;— «горное масло». </p><p>Под понятием «нефть» объединяются самые различные по составу и свойствам жидкие горючие продукты, добываемые из недр в качестве полезного ископаемого<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="История"><span id=".D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.8F"></span>История</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Редактировать раздел «История»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=2" title="Редактировать код раздела «История»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r142002967">.mw-parser-output .ts-main a{font-weight:bold}.mw-parser-output .ts-main a.new,.mw-parser-output .ts-main a.extiw,.mw-parser-output .ts-main a.external{font-weight:normal}</style>Основная статья: <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="История использования нефти (страница отсутствует)">История использования нефти</a></div> <p>Нефть известна человечеству с древнейших времён, что иллюстрируется следующими данными: </p> <table class="wikitable sortable collapsible"> <caption>Первое установленное использование нефти по регионам мира </caption> <tbody><tr> <th>Дата</th> <th>Регион мира</th> <th>Как использовалась</th> <th>Доказательство использования </th></tr> <tr> <td>XXVI&#160;в. до&#160;н.&#160;э.</td> <td><a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Индская цивилизация">Цивилизация долины Инда</a></td> <td>Использовалась в качестве вяжущего материала в строительстве.</td> <td>В развалинах древнеиндийского города Мохенджо-Даро был обнаружен огромный бассейн, построенный 5 тысяч лет назад, дно и стены которого были покрыты слоем асфальта (продуктом окисления нефти)<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </td></tr> <tr> <td>XXIII&#160;в. до&#160;н.&#160;э.</td> <td>Берега <a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%84%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Евфрат">Евфрата</a></td> <td>Нефть и её образования использовались в качестве вяжущего материала в строительстве. Именно их&#160;— асфальт и битум<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;— применяли при строительстве стен Вавилона<sup id="cite_ref-_7c740b47ad1869f0_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-_7c740b47ad1869f0-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</td> <td>Подтверждено раскопками, установившими существование нефтяных промыслов<sup id="cite_ref-neft_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-neft-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </td></tr> <tr> <td>VI&#160;век до&#160;н.&#160;э.</td> <td><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%BD" title="Вавилон">Вавилон</a></td> <td>Вавилонский <a href="/wiki/%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%8C" title="Царь">царь</a> <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D1%83%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%80_II" title="Навуходоносор II">Навуходоносор II</a> топил нефтью гигантскую <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%87%D1%8C" title="Печь">печь</a>, и в ней, согласно <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия">библейским</a> сказаниям, описанным в <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%82%D1%85%D0%B8%D0%B9_%D0%97%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Ветхий Завет">Ветхом Завете</a>, попытался сжечь <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B8_%D0%BE%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%B2_%D0%BF%D0%B5%D1%89%D0%B8_%D0%BE%D0%B3%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9" title="Три отрока в пещи огненной">трёх еврейских юношей</a>, что ему не удалось.</td> <td>По свидетельству <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%82" title="Геродот">Геродота</a>, нефть широко использовалась при создании стен и башен Вавилона. Он же описывает древний способ добычи нефти из «известного колодца», расположенного недалеко от Ардерикки&#160;— селения у Евфрата, где располагалось имение персидского царя <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B9_I" title="Дарий I">Дария</a>. </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/IV_%D0%B2._%D0%B4%D0%BE_%D0%BD._%D1%8D." class="mw-redirect" title="IV в. до н. э.">IV&#160;в. до&#160;н.&#160;э.</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%95%D0%B3%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D1%82" title="Древний Египет">Древний Египет</a></td> <td>Использовалась для бальзамирования умерших<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/III_%D0%B2%D0%B5%D0%BA_%D0%B4%D0%BE_%D0%BD._%D1%8D." title="III век до н. э.">III&#160;век до н. э.</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%93%D1%80%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Древняя Греция">Древняя Греция</a></td> <td>В качестве зажигательной смеси, топлива.</td> <td>Упоминания об использовании нефти есть у <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D1%83%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%85" title="Плутарх">Плутарха</a> и <a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B4" title="Диоскорид">Диоскорида</a><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Использовалась как топливо морского маяка греческой колонии <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B8%D1%81_(%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4)" title="Танаис (город)">Танаиса</a> (найдены <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Амфора">амфоры</a> с остатками нефти). </td></tr></tbody></table><p> В средние века интерес к нефти основывался на её способности гореть. Сохранились сведения о «горючей воде&#160;— густе», привезённой из <a href="/wiki/%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Ухта">Ухты</a> в <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Москва">Москву</a> при <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81_%D0%93%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%BE%D0%B2" title="Борис Годунов">Борисе Годунове</a>.</p><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C.jpg/220px-%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C.jpg" decoding="async" width="220" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C.jpg/330px-%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C.jpg/440px-%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C.jpg 2x" data-file-width="2984" data-file-height="3876" /></a><figcaption>Выход нефти с <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D1%83%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Попутный нефтяной газ">попутным газом</a> из старой геологоразведывательной скважины рядом с жилым домом в городе <a href="/wiki/%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Ухта">Ухта</a>, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B8" title="Республика Коми">Республика Коми</a> Чибьюское нефтяное месторождение. Сентябрь 2022.</figcaption></figure><p> До&#160;XVIII&#160;века нефть преимущественно использовалась в натуральном, то есть не переработанном и неочищенном виде. Отдельные сведения о <a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D1%8F%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Дистилляция">дистилляции</a> нефти начинаются с X&#160;века н.&#160;э., однако широкого применения продукты дистилляции не находили<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. В 1733&#160;году российский военный врач Иоганн Лерхе, посетив <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83" title="Баку">бакинские</a> нефтепромыслы, записал наблюдения о перегонке нефти: </p><blockquote><p>Нефть не скоро начинает гореть, она тёмно-бурого цвета, и когда её перегоняют, то делается светло-жёлтою. Белая нефть несколько мутна, но по перегонке так светла делается, как спирт, и сия загорается весьма скоро.</p></blockquote> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C%D0%A7%D1%83%D1%82%D1%8C.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C%D0%A7%D1%83%D1%82%D1%8C.jpg/220px-%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C%D0%A7%D1%83%D1%82%D1%8C.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C%D0%A7%D1%83%D1%82%D1%8C.jpg/330px-%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C%D0%A7%D1%83%D1%82%D1%8C.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C%D0%A7%D1%83%D1%82%D1%8C.jpg/440px-%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C%D0%A7%D1%83%D1%82%D1%8C.jpg 2x" data-file-width="1095" data-file-height="801" /></a><figcaption>Природный выход нефти на берегу реки <a href="/wiki/%D0%A7%D1%83%D1%82%D1%8C" title="Чуть">Чуть</a> (<a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B6%D0%BD%D0%B5%D1%87%D1%83%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Нижнечутинское нефтяное месторождение">Нижнечутинское нефтяное месторождение</a>), недалеко от впадения в реку <a href="/wiki/%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B0_(%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BA_%D0%98%D0%B6%D0%BC%D1%8B)" title="Ухта (приток Ижмы)">Ухта</a>, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B8" title="Республика Коми">Республика Коми</a></figcaption></figure> <p>В <a href="/wiki/1746_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1746 год">1746&#160;году</a> рудознатец Ф.&#160;С.&#160;Прядунов поставил нефтеперегонный завод на реке <a href="/wiki/%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Ухта">Ухте</a> на естественном источнике нефти. Однако удалённость от цивилизации затруднила работу завода, который не смог обеспечить прибыльность и четверть века спустя был заброшен<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. В 1823&#160;году крепостные крестьяне <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%94%D1%83%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%BD%D1%8B" title="Братья Дубинины">братья Дубинины</a> построили нефтеперегонный куб на Северном Кавказе, в городе <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%BE%D0%BA" title="Моздок">Моздок</a>. Это предприятие проработало более 20 лет, поставляя несколько сот пудов продуктов перегонки нефти в год для аптечных и осветительных целей<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. В 1857 <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2,_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Кокорев, Василий Александрович">Василий Кокорев</a> в <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%8B" title="Сураханы">Сураханах</a> близ Баку построил нефтеперегонный завод начальной мощностью 100&#160;тыс. пудов керосина в год<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. С этого момента начинается бурное развитие керосинового промысла, потянувшее за собой нефтедобычу. К концу XIX&#160;века в России производили уже около 100&#160;млн пудов керосина в год. </p><p>Преимущественное использование переработанной нефти началось только во 2-й половине XIX&#160;века, чему способствовал возникший в это время новый способ добычи нефти с помощью буровых скважин вместо колодцев. Первая в мире добыча нефти из буровой скважины состоялась в <a href="/wiki/1846_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1846 год">1846&#160;году</a> на <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%B8-%D0%AD%D0%B9%D0%B1%D0%B0%D1%82_(%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Биби-Эйбат (месторождение)">Биби-Эйбатском месторождении</a> вблизи Баку<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Происхождение"><span id=".D0.9F.D1.80.D0.BE.D0.B8.D1.81.D1.85.D0.BE.D0.B6.D0.B4.D0.B5.D0.BD.D0.B8.D0.B5"></span>Происхождение</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Редактировать раздел «Происхождение»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=3" title="Редактировать код раздела «Происхождение»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox infobox-56b43cf0328691cd" style="" data-name="Нефтеобразование"><tbody><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style=""> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Colour_of_crude_oils.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Colour_of_crude_oils.jpg/300px-Colour_of_crude_oils.jpg" decoding="async" width="300" height="95" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Colour_of_crude_oils.jpg/450px-Colour_of_crude_oils.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Colour_of_crude_oils.jpg/600px-Colour_of_crude_oils.jpg 2x" data-file-width="1587" data-file-height="500" /></a></span> </td></tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header" style=""><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Нефтеобразование">Нефтеобразование</a></th> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header" style=""><small><i>Происхождение нефти:</i></small></th> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header" style=""><a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Абиогенное происхождение нефти">Абиогенное происхождение нефти</a></th> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header" style=""><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Биогенное происхождение нефти">Биогенное происхождение нефти</a></th> </tr> </tbody></table> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Нефтеобразование">Нефтеобразование</a></div> <p><b>Нефтеобразование</b>&#160;— стадийный, длительный процесс образования нефти из <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD" title="Кероген">органического вещества</a> осадочных пород (остатков древних живых организмов), согласно доминирующей биогенной (органической) теории происхождения нефти. Данный процесс занимает десятки и сотни миллионов лет<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>В XX&#160;веке определённую популярность имела гипотеза <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Абиогенное происхождение нефти">абиогенного происхождения нефти</a> из неорганического вещества на больших глубинах в условиях колоссальных давлений и высоких температур, однако подавляющее большинство доказательств свидетельствует в пользу биогенной теории<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Абиогенные гипотезы не позволяли делать эффективных прогнозов для открытия новых месторождений<sup id="cite_ref-glasby2006_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-glasby2006-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>33<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Геология_нефти"><span id=".D0.93.D0.B5.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.B3.D0.B8.D1.8F_.D0.BD.D0.B5.D1.84.D1.82.D0.B8"></span>Геология нефти</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Редактировать раздел «Геология нефти»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=4" title="Редактировать код раздела «Геология нефти»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" class="mw-redirect" title="Геология нефти">Геология нефти</a></div> <p>Заключающие нефть породы обладают сравнительно высокой <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Пористость">пористостью</a> и достаточной для её извлечения проницаемостью. Породы, допускающие свободное перемещение и накопление в них жидкостей и газов, называются коллекторами. Пористость коллекторов зависит от степени отсортированности зёрен, их формы и укладки, а также и от наличия цемента. Проницаемость определяется размером пор и их сообщаемостью<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>35<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Главнейшими коллекторами нефти являются пески, песчаники, конгломераты, <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82" title="Доломит">доломиты</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BD%D1%8F%D0%BA" title="Известняк">известняки</a> и другие хорошо проницаемые <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B" class="mw-redirect" title="Горные породы">горные породы</a>, заключённые среди таких слабопроницаемых пород, как <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%8B" class="mw-redirect" title="Глины">глины</a> или <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BF%D1%81" title="Гипс">гипсы</a>. При благоприятных условиях коллекторами могут быть трещиноватые метаморфические и изверженные породы, находящиеся в соседстве с осадочными нефтеносными породами. </p><p>Со 2-й половины XIX&#160;в. геологи полагали, что нефтяные залежи приурочиваются почти исключительно к <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Антиклиналь">антиклинальным</a> складкам, но в 1911 И.&#160;М.&#160;Губкиным был открыт в Майкопском районе новый тип залежи, приуроченной к аллювиальным пескам и получившей название «рукавообразной». Спустя более 10 лет подобные залежи были обнаружены в США. Дальнейшее развитие разведочных работ в СССР и США завершилось открытием залежей, связанных с соляными куполами, приподнимающими, а иногда и протыкающими осадочные толщи. Изучение нефтяных месторождений показало, что образование нефтяных залежей обусловлено различными структурными формами изгибов пластов, стратиграфическими соотношениями свит и литологическими особенностями пород. Предложено несколько классификаций месторождений и залежей нефти как в России, так и за рубежом. Нефтяные месторождения различаются друг от друга по типу структурных форм и условиям их образования. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Свойства"><span id=".D0.A1.D0.B2.D0.BE.D0.B9.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.B0"></span>Свойства</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Редактировать раздел «Свойства»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=5" title="Редактировать код раздела «Свойства»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Физические_свойства"><span id=".D0.A4.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D1.87.D0.B5.D1.81.D0.BA.D0.B8.D0.B5_.D1.81.D0.B2.D0.BE.D0.B9.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.B0"></span>Физические свойства</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Редактировать раздел «Физические свойства»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=6" title="Редактировать код раздела «Физические свойства»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Нефть&#160;— жидкость от светло-коричневого (почти бесцветная) до тёмно-бурого (почти чёрного) цвета (хотя бывают образцы даже изумрудно-зелёной нефти). Цвет обусловлен содержанием веществ: в зелёной обычно много серы; в коричневой и чёрной&#160;— асфальтенов, смол; жёлтая, оранжевая и прозрачная содержат легкие фракции попутных нефтяных газов и газоконденсата, которые выкипают при температуре ниже 100 градусов по Цельсию. Нефть и некоторые её фракции обладают оптическим эффектом флуоресценции: меняют цвет при появлении ультрафиолетового излучения, например солнечного света. Явление связывают с присутствием многоядерных ароматических углеводородов в составе нефти. Редчайшая «синяя» нефть встречается на некоторых месторождениях неподалёку от Баку<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141254988"><sup class="ts-fix-template noprint">&#91;<i><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Ссылки на источники"><span title="нет источника (16 января 2024)">источник&#32;не указан 398 дней</span></a></i>&#93;</sup>. </p><p>Средняя <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Молекулярная масса">молекулярная масса</a> 220—400 г/моль (редко 450—470). <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Плотность">Плотность</a> 0,65—1,05 (обычно 0,82—0,95) г/см³; нефть, плотность которой ниже 0,83, называется <b>лёгкой</b>, 0,831—0,860&#160;— <b>средней</b>, выше 0,860&#160;— <b>тяжёлой</b>. </p><p>Плотность нефти, как и других углеводородов, сильно зависит от температуры и давления<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Она содержит большое число разных органических веществ и поэтому характеризуется не температурой кипения, а температурой начала кипения жидких углеводородов (обычно &gt;28 °C, реже ≥100 °C в случае тяжёлой не́фти) и фракционным составом&#160;— выходом отдельных фракций, перегоняющихся сначала при атмосферном давлении, а затем под вакуумом в определённых температурных пределах, как правило до 450—500 °C (выкипает ~ 80&#160;% объёма пробы), реже 560—580 °C (90—95&#160;%). <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Температура плавления">Температура кристаллизации</a> от −60 до +30 °C; зависит преимущественно от содержания в нефти <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%BD" title="Парафин">парафина</a> (чем его больше, тем температура кристаллизации выше) и лёгких фракций (чем их больше, тем эта температура ниже). <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%B7%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Вязкость">Вязкость</a> изменяется в широких пределах (от 1,98 до 265,90 мм²/с для различной нефти, добываемой в <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия">России</a>), определяется фракционным составом нефти и её температурой (чем она выше и больше количество лёгких фракций, тем ниже вязкость), а также содержанием смолисто-<a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8B" title="Асфальтены">асфальтеновых</a> веществ (чем их больше, тем вязкость выше). Удельная <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D1%91%D0%BC%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Теплоёмкость">теплоёмкость</a> 1,7—2,1 кДж/(кг∙К); удельная теплота сгорания (низшая) 43,7—46,2 МДж/кг; диэлектрическая проницаемость 2,0—2,5; <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" class="mw-redirect" title="Электрическая проводимость">электрическая проводимость</a> [удельная] от 2∙10<sup>−10</sup> до 0,3∙10<sup>−18</sup> Ом<sup>−1</sup>∙см<sup>−1</sup>. </p><p>Нефть&#160;— легковоспламеняющаяся жидкость; <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%B2%D1%81%D0%BF%D1%8B%D1%88%D0%BA%D0%B8" title="Температура вспышки">температура вспышки</a> от −35 до +121 °C<sup id="cite_ref-БСЭ_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-БСЭ-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-брэ_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-брэ-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>37<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (зависит от фракционного состава и содержания в ней растворённых газов). Нефть растворима в органических растворителях, в обычных условиях нерастворима в воде, но может образовывать с ней стойкие <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BC%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Эмульсия">эмульсии</a>. В технологии для отделения от нефти воды и растворённой в ней соли проводят <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B5%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B6%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" class="mw-redirect" title="Обезвоживание">обезвоживание</a> и <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Обессоливание">обессоливание</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Химический_состав"><span id=".D0.A5.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D1.87.D0.B5.D1.81.D0.BA.D0.B8.D0.B9_.D1.81.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.B2"></span>Химический состав</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Редактировать раздел «Химический состав»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=7" title="Редактировать код раздела «Химический состав»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>С точки зрения <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B8%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Коллоидная химия">коллоидной химии</a> нефть представляет собой многокомпонентную <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B8%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%8B" title="Коллоидные системы">коллоидную систему</a>, то есть жидкость, в которой взвешены <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%86%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D1%8B" title="Мицеллы">мицеллы</a>&#160;— полутвёрдые сгустки высокомолекулярных смол, асфальтенов и <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D1%8B" title="Карбены">карбенов</a><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>38<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, не растворимых в жидких углеводородах при обычных температурах&#160;— а также зачастую углистые (состоящие из карбенов и <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%B8%D0%B4%D1%8B&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Карбоиды (страница отсутствует)">карбоидов</a>) и минеральные частицы и вода<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>В состав нефти входит около тысячи веществ, из которых большая часть&#160;— жидкие углеводороды (более 500 веществ, обычно составляющих 80—90&#160;% массы нефти) и органические соединения, включающие в себя другие элементы (4—5&#160;%), в основном серу (около 250 веществ), азот (более 30 веществ) и кислород (около 85 веществ), а также металлоорганические соединения (главным образом ванадиевые и никелевые), растворённые углеводородные газы (C<sub>1</sub>-C<sub>4</sub>, от десятых долей до 4&#160;%), вода (от следов до 10&#160;%), минеральные соли (главным образом хлориды, 0,1—4000 мг/л и более), растворы солей органических кислот и механические примеси<sup id="cite_ref-neft_12-2" class="reference"><a href="#cite_note-neft-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>В основном в нефти представлены парафиновые (обычно 30—35, реже 40—50&#160;% по объёму) и нафтеновые (25—75&#160;%) соединения. В меньшей степени&#160;— соединения ароматического ряда (10—20, реже 35&#160;%) и смешанного, или гибридного строения (например, парафино-нафтеновые, нафтено-ароматические). </p><p>Наряду с углеводородами в состав нефти входят вещества, содержащие примесные атомы. Серосодержащие&#160;— <i><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Сероводород">H<sub>2</sub>S</a></i>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%BF%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%8B" class="mw-redirect" title="Меркаптаны">меркаптаны</a>, моно- и дисульфиды, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%BD" title="Тиофен">тиофены</a> и <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BE%D1%84%D0%B0%D0%BD" title="Тиофан">тиофаны</a>, а также полициклические и&#160;т.&#160;п. (70—90&#160;% концентрируется в остаточных продуктах&#160;— <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%82" title="Мазут">мазуте</a> и <a href="/wiki/%D0%93%D1%83%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BD" title="Гудрон">гудроне</a>); азотсодержащие&#160;— преимущественно гомологи <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D0%BD" title="Пиридин">пиридина</a>, <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Хинолин">хинолина</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BB" title="Индол">индола</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BB" title="Карбазол">карбазола</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B8%D1%80%D1%80%D0%BE%D0%BB" title="Пиррол">пиррола</a>, а также порфирины (большей частью концентрируется в тяжёлых фракциях и остатках); кислородсодержащие&#160;— <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8B" class="mw-redirect" title="Нафтены">нафтеновые</a> кислоты, <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D1%8B" title="Фенолы">фенолы</a>, смолисто-асфальтеновые и др. вещества (сосредоточены обычно в высококипящих фракциях). Элементный состав (%): 82-87&#160;C; 11-14,5 Н; 0,01-6 S (редко до 8); 0,001-1,8 N; 0,005—0,35 O (редко до 1,2) и др. Всего в нефти обнаружено более 50 элементов. Так, наряду с упомянутыми, в нефти присутствуют <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B9" title="Ванадий">V</a>(10<sup>−5</sup>&#160;— 10<sup>−2</sup>&#160;%), <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Никель">Ni</a>(10<sup>−4</sup>−10<sup>−3</sup>&#160;%), <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Хлор">Cl</a> (от следов до 2⋅10<sup>−2</sup>&#160;%) и&#160;т.&#160;д. Содержание указанных соединений и примесей в сырье разных месторождений колеблется в широких пределах, поэтому говорить о среднем химическом составе нефти можно только условно. </p> <table class="standard"> <caption>Таблица 1. Элементный состав нефти различных месторождений (в&#160;%) </caption> <tbody><tr> <th>Месторождение</th> <th>Плотность, г/см³</th> <th>С</th> <th>Н</th> <th>S</th> <th>N</th> <th>O</th> <th>Зола </th></tr> <tr> <td>Ухтинское (РФ)</td> <td>0,897</td> <td>85,30</td> <td>12,46</td> <td>0,88</td> <td>0,14</td> <td>-</td> <td>0,01 </td></tr> <tr> <td>Грозненское (РФ)</td> <td>0,850</td> <td>85,95</td> <td>13,00</td> <td>0,14</td> <td>0,07</td> <td>0,74</td> <td>0,10 </td></tr> <tr> <td>Сураханское (<a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Азербайджан">Азербайджан</a>)</td> <td>0,793</td> <td>85,34</td> <td>14,14</td> <td>0,03</td> <td>-</td> <td>0,49</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>Калифорнийское (<a href="/wiki/%D0%A1%D0%A8%D0%90" class="mw-redirect" title="США">США</a>)</td> <td>0,912</td> <td>84,00</td> <td>12,70</td> <td>0,40</td> <td>1,70</td> <td>1,20</td> <td>- </td></tr></tbody></table> <p>По способности растворяться в органических жидкостях, в том числе в: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%83%D0%B3%D0%BB%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Сероуглерод">сероуглероде</a>;</li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC" title="Хлороформ">хлороформе</a>;</li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%80%D1%82" class="mw-redirect" title="Спирт">спирто</a><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%BE%D0%BB" title="Бензол">бензольной</a> смеси.</li></ul> <p>нефть, как и: </p> <ul><li>другие петролиты</li> <li>вещества, извлекаемые этими растворителями из <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D1%84" title="Торф">торфа</a>,</li> <li>вещества, извлекаемые этими растворителями из ископаемых углей</li></ul> <p>учёными<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141254988"><sup class="ts-fix-template">&#91;<i><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B9%D1%82%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B2%D1%8B%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9" title="Википедия:Избегайте неопределённых выражений">какими?</a></i>&#93;</sup> принято относить к группе битумов. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Нефть_как_составляющая_залежей_углеводородов"><span id=".D0.9D.D0.B5.D1.84.D1.82.D1.8C_.D0.BA.D0.B0.D0.BA_.D1.81.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.B2.D0.BB.D1.8F.D1.8E.D1.89.D0.B0.D1.8F_.D0.B7.D0.B0.D0.BB.D0.B5.D0.B6.D0.B5.D0.B9_.D1.83.D0.B3.D0.BB.D0.B5.D0.B2.D0.BE.D0.B4.D0.BE.D1.80.D0.BE.D0.B4.D0.BE.D0.B2"></span>Нефть как составляющая залежей углеводородов</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Редактировать раздел «Нефть как составляющая залежей углеводородов»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=8" title="Редактировать код раздела «Нефть как составляющая залежей углеводородов»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B6%D1%8C_%D1%83%D0%B3%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2" title="Залежь углеводородов">Залежь углеводородов</a></div> <p>Часто нефтяная залежь занимает лишь часть коллектора, и поэтому, в зависимости от характера пористости и степени цементации породы (гетерогенности залежи), обнаруживается различная степень насыщенности нефтью отдельных её участков в пределах самой залежи. Иногда этой причиной обусловливается наличие непродуктивных участков залежи. Обычно нефть в залежи сопровождается водой, которая ограничивает залежь вниз по падению слоёв либо по всей её подошве. Кроме того, в каждой залежи нефти вместе с ней находится т.&#160;н. плёночная, или остаточная вода, обволакивающая частицы пород (песков) и стенки пор. В случае выклинивания пород коллектора или обрезания его сбросами, сдвигами и&#160;т.&#160;п. дизъюнктивными нарушениями залежь может либо целиком, либо частично ограничиваться слабопроницаемыми породами. В верхних частях нефтяной залежи иногда сосредоточивается газ (т.&#160;н. «газовая шапка»). <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%B1%D0%B8%D1%82" title="Дебит">Дебит</a> скважин, помимо физических свойств коллектора, его мощности и насыщения, определяется давлением растворённого в нефти газа и краевых вод. При добыче нефти скважинами не удаётся целиком извлечь всю нефть из залежи, значительное количество её остаётся в недрах земной коры (см. <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BE%D1%82%D0%B4%D0%B0%D1%87%D0%B0" title="Нефтеотдача">Нефтеотдача</a> и <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0" title="Нефтедобыча">Нефтедобыча</a>). Для более полного извлечения нефти применяются специальные приёмы, из которых большое значение имеет метод заводнения (законтурного, внутриконтурного, очагового). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Классификация"><span id=".D0.9A.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.81.D0.B8.D1.84.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.86.D0.B8.D1.8F"></span>Классификация</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Редактировать раздел «Классификация»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=9" title="Редактировать код раздела «Классификация»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" class="mw-redirect" title="Классификация нефти">Классификация нефти</a></div> <p>Класс углеводородов, по которому нефти даётся наименование, должны присутствовать в количестве более 50&#160;%. Если присутствуют углеводороды также и других классов и один из классов составляет не менее 25&#160;%, выделяют смешанные типы нефти: метано-нафтеновые, нафтено-метановые, ароматическо-нафтеновые, нафтено-ароматические, ароматическо-метановые и метано-ароматические; в них первого компонента содержится более 25&#160;%, второго&#160;— более 50&#160;%. </p> <table class="standard"> <caption>Таблица 2. Содержание основных классов углеводородов в различной нефти (во фракциях, выкипающих до 300 °С в&#160;% на всю нефть) </caption> <tbody><tr> <th>Месторождение</th> <th>Плотность, г/см³</th> <th>Парафины</th> <th>Нафтены</th> <th>Ароматические </th></tr> <tr> <td>Пермское (РФ)</td> <td>0,941</td> <td>8,1</td> <td>6,7</td> <td>15,3 </td></tr> <tr> <td>Грозненское (РФ)</td> <td>0,844</td> <td>22,2</td> <td>10,5</td> <td>5,5 </td></tr> <tr> <td>Сураханское (Азербайджан)</td> <td>0,848</td> <td>13,2</td> <td>21,3</td> <td>5,2 </td></tr> <tr> <td>Калифорнийское (США)</td> <td>0,897</td> <td>9,8</td> <td>14,9</td> <td>5,1 </td></tr> <tr> <td>Техасское (США)</td> <td>0,845</td> <td>26,4</td> <td>9,7</td> <td>6,4 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Сорта_товарной_нефти"><span id=".D0.A1.D0.BE.D1.80.D1.82.D0.B0_.D1.82.D0.BE.D0.B2.D0.B0.D1.80.D0.BD.D0.BE.D0.B9_.D0.BD.D0.B5.D1.84.D1.82.D0.B8"></span>Сорта товарной нефти</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Редактировать раздел «Сорта товарной нефти»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=10" title="Редактировать код раздела «Сорта товарной нефти»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0_%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Сорта товарной нефти">Сорта товарной нефти</a></div> <p>Введение сортности необходимо в связи с разностью состава нефти (содержания серы, различного содержания групп алканов, наличия примесей) в зависимости от месторождения. Стандартом для цен служит нефть сортов <a href="/wiki/WTI" class="mw-redirect" title="WTI">WTI</a> и <a href="/wiki/Light_Sweet" class="mw-redirect" title="Light Sweet">Light Sweet</a> (для западного полушария и вообще ориентиром для других сортов нефти), а также <a href="/wiki/Brent" title="Brent">Brent</a> (для рынков Европы и стран ОПЕК). </p><p>Чтобы упростить экспорт, были придуманы некие стандартные сорта нефти, связанные либо с основным месторождением, либо с группой месторождений. Для России это тяжёлая <a href="/wiki/Urals" title="Urals">Urals</a> и лёгкая нефть <a href="/wiki/Siberian_Light" title="Siberian Light">Siberian Light</a>, в Азербайджане <a href="/w/index.php?title=Azeri_Light&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Azeri Light (страница отсутствует)">Azeri Light</a>. В Великобритании&#160;— <a href="/wiki/Brent" title="Brent">Brent</a>, в Норвегии&#160;— <a href="/w/index.php?title=Statfjord&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Statfjord (страница отсутствует)">Statfjord</a>, в Ираке&#160;— <a href="/w/index.php?title=Kirkuk&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kirkuk (страница отсутствует)">Kirkuk</a>, в США&#160;— <a href="/wiki/Light_Sweet" class="mw-redirect" title="Light Sweet">Light Sweet</a> и <a href="/wiki/WTI" class="mw-redirect" title="WTI">WTI</a>. Часто бывает, что страна производит два сорта нефти&#160;— лёгкую и тяжёлую. Например в Иране это <a href="/w/index.php?title=Iran_Light&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Iran Light (страница отсутствует)">Iran Light</a> и <a href="/wiki/Iran_Heavy" title="Iran Heavy">Iran Heavy</a><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>40<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Нефтедобыча"><span id=".D0.9D.D0.B5.D1.84.D1.82.D0.B5.D0.B4.D0.BE.D0.B1.D1.8B.D1.87.D0.B0"></span>Нефтедобыча</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Редактировать раздел «Нефтедобыча»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=11" title="Редактировать код раздела «Нефтедобыча»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r137874932">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid #36c;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%}html body.mediawiki.skin-minerva .mw-parser-output .ambox{border-width:0 0 0 4px}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid var(--border-color-error,#b32424);background-color:var(--background-color-error-subtle,#fee7e6)}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid var(--border-color-error,#b32424)}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid var(--color-warning,#edab00)}.mw-parser-output .ambox-good{border-left:10px solid #66cc44}.mw-parser-output .ambox-discussion{border-left:10px solid #339966}.mw-parser-output .ambox-merge{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}.mw-parser-output .ambox .mbox-textsmall-div{font-size:90%}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(max-width:1366px){.mw-parser-output .ambox{margin-left:6%;margin-right:6%}}@media(max-width:719px){.mw-parser-output .ambox{margin-left:0;margin-right:0}}</style><table class="mbox-Переработать plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Nuvola_apps_important_recycle.svg/45px-Nuvola_apps_important_recycle.svg.png" decoding="async" width="45" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Nuvola_apps_important_recycle.svg/68px-Nuvola_apps_important_recycle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Nuvola_apps_important_recycle.svg/90px-Nuvola_apps_important_recycle.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="500" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-div">Этот раздел <b>нуждается в переработке</b>. <span style="color: #bf3c2c;"><b>Пожалуйста, уточните проблему в разделе с помощью <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82:%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D1%8B/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D1%81%D0%BE%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%B4%D0%BB%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B9" title="Проект:Технические работы/Список сообщений для статей">более узкого шаблона</a>.</b></span></div><div class="mbox-textsmall-div hide-when-compact"><span class="hide-when-compact"> Пожалуйста, улучшите статью в соответствии с <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B0_%D0%B8_%D1%83%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" class="mw-redirect" title="Википедия:Правила и указания">правилами написания статей</a>.</span> <span class="mbox-date"><i>(<span class="date">24 мая 2013</span>)</i></span></div></td></tr></tbody></table> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0" title="Нефтедобыча">Нефтедобыча</a></div> <p>По способам подъёма современные методы добычи нефти делятся на<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>: </p> <ul><li>фонтан (выход флюида осуществляется за счёт пластового давления);</li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BB%D0%B8%D1%84%D1%82_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0)" title="Газлифт (нефтедобыча)">газлифт</a>;</li> <li><a href="/wiki/%D0%AD%D0%A6%D0%9D" title="ЭЦН">установка электроцентробежного насоса (УЭЦН)</a>;</li> <li>ЭВН установка электровинтового насоса (УЭВН);</li> <li>ШГН (штанговые насосы), часто с приводом от наземного <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BA-%D0%BA%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0" title="Станок-качалка">станка-качалки</a>;</li> <li>другие.</li></ul> <p>Первый центробежный насос для добычи нефти был разработан в 1916 российским изобретателем <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%83%D1%82%D1%8E%D0%BD%D0%BE%D0%B2,_%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%B8%D1%81" title="Арутюнов, Армаис">Армаисом Арутюновым</a>. В 1923&#160;году Арутюнов эмигрировал в США, и в 1928&#160;году основал фирму Bart Manufacturing Company, которая в 1930 была переименована в «REDA Pump» (аббревиатура от Russian Electrical Dynamo of Arutunoff), которая многие годы была лидером рынка погружных насосов для нефтедобычи. В СССР большой вклад в развитие электрических погружных насосов для добычи нефти внесло Особое конструкторское бюро по конструированию, исследованию и внедрению глубинных бесштанговых насосов (ОКБ БН) созданном в 1950&#160;г. Основателем ОКБ БН был Богданов Александр Антонович. </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r137874932"><table class="plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Emblem-important.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Emblem-important.svg/40px-Emblem-important.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Emblem-important.svg/60px-Emblem-important.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Emblem-important.svg/80px-Emblem-important.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-div"><b>Достоверность</b> этого раздела <b>поставлена под сомнение</b>.</div><div class="mbox-textsmall-div hide-when-compact"><span class="hide-when-compact"> Необходимо проверить точность <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8" title="Википедия:Источники информации">фактов</a> и <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8" class="mw-redirect" title="Википедия:Достоверность информации">достоверность</a> сведений, изложенных в этом разделе.</span></div></td></tr></tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Top_Oil_Producing_Countries.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Top_Oil_Producing_Countries.png/300px-Top_Oil_Producing_Countries.png" decoding="async" width="300" height="326" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Top_Oil_Producing_Countries.png/450px-Top_Oil_Producing_Countries.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Top_Oil_Producing_Countries.png/600px-Top_Oil_Producing_Countries.png 2x" data-file-width="681" data-file-height="741" /></a><figcaption>Добыча в нефтедобывающих странах 1973—2016<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141254988"><sup class="ts-fix-template noprint">&#91;<i><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8F%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Википедия:Проверяемость"><span title="утверждение не найдено в указанном источнике">нет в источнике</span></a></i>&#93;</sup><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></figcaption></figure> <p>До середины <a href="/wiki/1970-%D0%B5" class="mw-redirect" title="1970-е">1970-х</a> мировая добыча нефти удваивалась примерно каждое десятилетие, потом темпы её роста замедлились. В <a href="/wiki/1938" class="mw-redirect" title="1938">1938</a> она составляла около 280&#160;млн т, в 1950 около 550&#160;млн т, в 1960 свыше 1&#160;млрд т, а в 1970 свыше 2&#160;млрд т. В 1973&#160;году мировая добыча нефти превысила 2,8&#160;млрд т. Мировая добыча нефти в 2005&#160;году составила около 3,6&#160;млрд т. </p><p>Мировая добыча нефти в 2006&#160;г. составляла около 3,8&#160;млрд т в год<sup id="cite_ref-autogenerated2_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated2-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, или 30&#160;млрд баррелей в год. </p> <table class="standard"> <caption>Крупнейшие мировые нефтедобытчики (По данным Международного энергетического агентства) </caption> <tbody><tr> <td rowspan="2" align="center" style="background:#efefef;"><b>Страна</b> </td> <td colspan="2" align="center" style="background:#efefef;"><b>2008</b> </td> <td colspan="2" align="center" style="background:#efefef;"><b>2006</b><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>44<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td> <td colspan="2" align="center" style="background:#efefef;"><b>2003</b> </td></tr> <tr style="background:#E9E9E9;" align="center"> <td><b>Добыча, млн т.</b></td> <td><b>Доля мирового рынка (%)</b></td> <td><b>Добыча, млн т.</b></td> <td><b>Доля мирового рынка (%)</b></td> <td><b>Добыча, млн т.</b></td> <td><b>Доля мирового рынка (%)</b> </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Саудовская Аравия">Саудовская Аравия</a></td> <td>505 <sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>9,2</td> <td>477</td> <td>12,1</td> <td>470</td> <td>12,7 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия">Россия</a></td> <td>480<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>46<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>9,1</td> <td>507</td> <td>12,9</td> <td>419</td> <td>11,3 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Соединённые Штаты Америки">США</a></td> <td>294<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>47<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>5,6</td> <td>310</td> <td>7,9</td> <td>348</td> <td>9,4 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a></td> <td>252<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>48<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>4,8</td> <td>216</td> <td>5,5</td> <td>194</td> <td>5,2 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Китай">Китай</a></td> <td>189<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>3,5</td> <td>184</td> <td>4,7</td> <td>165</td> <td>4,4 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Мексика">Мексика</a></td> <td>167,94<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>3,2</td> <td>183</td> <td>4,6</td> <td>189</td> <td>5,1 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канада</a></td> <td>173,4<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>3,3</td> <td>151</td> <td>3,8</td> <td>138</td> <td>3,7 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%8D%D0%BB%D0%B0" title="Венесуэла">Венесуэла</a></td> <td>180<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>52<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>3,4</td> <td>151</td> <td>3,8</td> <td>149</td> <td>4 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан">Казахстан</a></td> <td>70<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>53<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td> <td>1,3</td> <td>64,9</td> <td>1,7</td> <td>51,3</td> <td>1,2 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left">остальные страны:</td> <td></td> <td></td> <td>1692,1</td> <td>43</td> <td>1589,7</td> <td>43 </td></tr> <tr align="center"> <td align="left">Мировая добыча нефти, всего:</td> <td></td> <td>100</td> <td>3936</td> <td>100</td> <td>3710</td> <td>100 </td></tr></tbody></table> <p>Нефтедобывающими странами также являются: <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9B%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%B8" title="Экономика Ливии">Ливия</a>, <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%B8" title="Экономика Норвегии">Норвегия</a>. </p> <table class="wikitable"> <caption>Добыча нефти на <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%BD%D0%B5%D0%B9%D1%88%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0" class="mw-redirect" title="Крупнейшие нефтяные месторождения мира">крупнейших месторождениях мира</a> (ТОР-20) </caption> <tbody><tr> <td>номер </td> <td>государства </td> <td>месторождение </td> <td>добыча в 2006&#160;г. <br /> (млн т) </td> <td>добыча в 2008&#160;г. <br /> (млн т) </td> <td>нефтегазоносный бассейн </td> <td>оператор </td></tr> <tr> <td>1 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Саудовская Аравия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/22px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/33px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/44px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Саудовская Аравия"><span class="wrap">Саудовская Аравия</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C-%D0%93%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80" class="mw-redirect" title="Аль-Гавар">Аль-Гавар</a> </td> <td>250 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/Saudi_Aramco" title="Saudi Aramco">Saudi Aramco</a> </td></tr> <tr> <td>2 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Венесуэла"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_Venezuela_%28state%29.svg/22px-Flag_of_Venezuela_%28state%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_Venezuela_%28state%29.svg/33px-Flag_of_Venezuela_%28state%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_Venezuela_%28state%29.svg/44px-Flag_of_Venezuela_%28state%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%8D%D0%BB%D0%B0" title="Венесуэла"><span class="wrap">Венесуэла</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%80_(%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Боливар (месторождение)">Шельф Боливар</a> </td> <td>100 </td> <td>120 </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B9%D0%B1%D0%BE" title="Нефтегазоносный бассейн Маракайбо">Маракайбо</a> </td> <td><a href="/wiki/PDVSA" title="PDVSA">Petróleos de Venezuela</a> </td></tr> <tr> <td>3 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Мексика"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/22px-Flag_of_Mexico.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/33px-Flag_of_Mexico.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/44px-Flag_of_Mexico.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="560" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Мексика"><span class="wrap">Мексика</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BB" title="Кантарел">Кантарел</a> </td> <td>86,7 </td> <td>??? </td> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Нефтегазоносный бассейн Мексиканского залива (страница отсутствует)">Мексиканский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/Pemex" title="Pemex">Pemex</a> </td></tr> <tr> <td>4 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Кувейт"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Flag_of_Kuwait.svg/22px-Flag_of_Kuwait.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Flag_of_Kuwait.svg/33px-Flag_of_Kuwait.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Flag_of_Kuwait.svg/44px-Flag_of_Kuwait.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%82" title="Кувейт"><span class="wrap">Кувейт</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%BE%D0%B9_%D0%91%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Большой Бурган">Большой Бурган</a> </td> <td>80 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=Kuwait_Oil_Company&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kuwait Oil Company (страница отсутствует)">Kuwait Oil Company</a> </td></tr> <tr> <td>5 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Саудовская Аравия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/22px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/33px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/44px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Саудовская Аравия"><span class="wrap">Саудовская Аравия</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%84%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D0%A5%D0%B0%D1%84%D0%B4%D0%B6%D0%B8" class="mw-redirect" title="Сафания-Хафджи">Сафания-Хафджи</a> </td> <td>75 </td> <td>70 </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/Saudi_Aramco" title="Saudi Aramco">Saudi Aramco</a> </td></tr> <tr> <td>6 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Ирак"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/22px-Flag_of_Iraq.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/33px-Flag_of_Iraq.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/44px-Flag_of_Iraq.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Ирак"><span class="wrap">Ирак</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0" title="Румайла">Румайла</a> </td> <td>65 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/British_Petroleum" class="mw-redirect" title="British Petroleum">BP</a> (48&#160;%), <a href="/wiki/CNPC" class="mw-redirect" title="CNPC">CNPC</a> (46&#160;%), <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D0%BE_%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C%D1%8E&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Государственная организация по торговле нефтью (страница отсутствует)">Государственная организация по торговле нефтью</a> (6&#160;%) </td></tr> <tr> <td>7 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Китай"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Китай"><span class="wrap">Китай</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BD_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Дацин (нефтяное месторождение)">Дацин</a> </td> <td>43,41 </td> <td>??? </td> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%A1%D1%83%D0%BD%D0%BB%D1%8F%D0%BE&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Нефтегазоносный бассейн Сунляо (страница отсутствует)">Сунляо</a> </td> <td><a href="/wiki/CNPC" class="mw-redirect" title="CNPC">CNPC</a> </td></tr> <tr> <td>8 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Ангола"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/22px-Flag_of_Angola.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/33px-Flag_of_Angola.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/44px-Flag_of_Angola.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B0" title="Ангола"><span class="wrap">Ангола</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B7%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0_(%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Кизомба (месторождение)">Комплекс Кизомба</a> </td> <td>??? </td> <td>38,5 </td> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B7%D0%B0-%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%83%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Кванза-Камерунский нефтегазоносный бассейн">Атлантическая побережье</a> </td> <td><a href="/wiki/ExxonMobil" title="ExxonMobil">ExxonMobil</a> (40&#160;%), <a href="/wiki/British_Petroleum" class="mw-redirect" title="British Petroleum">BP</a> (27&#160;%), <a href="/wiki/Agip" title="Agip">Agip</a> (20&#160;%), <a href="/wiki/Equinor" title="Equinor">Equinor</a> (13&#160;%) </td></tr> <tr> <td>9 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Иран"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/22px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/33px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/44px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран"><span class="wrap">Иран</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B2%D0%B0%D0%B7_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Ахваз (нефтяное месторождение)">Ахваз</a> </td> <td>35 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Национальная иранская нефтяная компания">Национальная иранская нефтяная компания</a> </td></tr> <tr> <td>10 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Азербайджан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Азербайджан"><span class="wrap">Азербайджан</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B8-%D0%A7%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%B3-%D0%93%D1%8E%D0%BD%D0%B5%D1%88%D0%BB%D0%B8" class="mw-redirect" title="Азери-Чираг-Гюнешли">Азери-Чираг-Гюнешли</a> </td> <td>23,6 </td> <td>34 </td> <td><a href="/wiki/%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D0%BE-%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Южно-Каспийский нефтегазоносный бассейн">Южный Каспий</a> </td> <td><a href="/wiki/British_Petroleum" class="mw-redirect" title="British Petroleum">BP</a> (36&#160;%), <a href="/wiki/%D0%93%D0%9D%D0%9A%D0%90%D0%A0" class="mw-redirect" title="ГНКАР">ГНКАР</a> (12&#160;%), <a href="/wiki/Chevron" title="Chevron">Chevron</a> (11&#160;%), <a href="/w/index.php?title=International_Petroleum_Exploration_Teikoku_Oil&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="International Petroleum Exploration Teikoku Oil (страница отсутствует)">International Petroleum Exploration Teikoku Oil</a> (11&#160;%), <a href="/wiki/Equinor" title="Equinor">Equinor</a> (8&#160;%), <a href="/wiki/ExxonMobil" title="ExxonMobil">ExxonMobil</a> (8&#160;%), <a href="/w/index.php?title=T%C3%BCrkiye_Petrolleri_Anonim_Ortakl%C4%B1%C4%9F%C4%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (страница отсутствует)">Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı</a> (7&#160;%), <a href="/wiki/Itochu" title="Itochu">Itochu</a> (4&#160;%), <a href="/wiki/ONGC" class="mw-redirect" title="ONGC">ONGC</a> (3&#160;%) </td></tr> <tr> <td>11 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Россия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия"><span class="wrap">Россия</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%82%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Самотлорское нефтяное месторождение">Самотлор</a> </td> <td>30,75 </td> <td>27,9 (2009&#160;г.) </td> <td><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%BE-%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Западно-Сибирская нефтегазоносная провинция">Западная Сибирь</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Роснефть">Роснефть</a> </td></tr> <tr> <td>12 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Россия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия"><span class="wrap">Россия</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Приобское нефтяное месторождение">Приобское</a> </td> <td>27,6 </td> <td>40,4 </td> <td><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%BE-%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Западно-Сибирская нефтегазоносная провинция">Западная Сибирь</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Роснефть">Роснефть</a> (81&#160;%), <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Газпром нефть">Газпром нефть</a> (18&#160;%), <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Русснефть">Русснефть</a> (1&#160;%) </td></tr> <tr> <td>13 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="ОАЭ"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_United_Arab_Emirates.svg/22px-Flag_of_the_United_Arab_Emirates.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_United_Arab_Emirates.svg/33px-Flag_of_the_United_Arab_Emirates.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_United_Arab_Emirates.svg/44px-Flag_of_the_United_Arab_Emirates.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%AD%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Объединённые Арабские Эмираты"><span class="wrap">ОАЭ</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%AD%D0%B7-%D0%97%D0%B0%D0%BA%D1%83%D0%BC" class="mw-redirect" title="Эз-Закум">Эз-Закум</a> </td> <td>27,5 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/Abu_Dhabi_National_Oil_Company" title="Abu Dhabi National Oil Company">Abu Dhabi National Oil Company</a> (70&#160;%), <a href="/wiki/ExxonMobil" title="ExxonMobil">ExxonMobil</a> (21&#160;%), <a href="/w/index.php?title=Japan_Oil_Development&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Japan Oil Development (страница отсутствует)">Japan Oil Development</a> (9&#160;%) </td></tr> <tr> <td>14 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Саудовская Аравия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/22px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/33px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/44px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Саудовская Аравия"><span class="wrap">Саудовская Аравия</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B9%D0%B1%D0%B0_(%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Шайба (месторождение)">Шайба</a> </td> <td>27,5 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/Saudi_Aramco" title="Saudi Aramco">Saudi Aramco</a> </td></tr> <tr> <td>15 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Китай"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Китай"><span class="wrap">Китай</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A8%D1%8D%D0%BD%D0%BB%D0%B8" title="Шэнли">Шэнли</a> </td> <td>27,49 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BE-%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Северо-Китайский нефтегазоносный бассейн">Бохайвань</a> </td> <td><a href="/wiki/China_National_Offshore_Oil_Corporation" title="China National Offshore Oil Corporation">China National Offshore Oil Corporation</a> </td></tr> <tr> <td>16 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Иран"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/22px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/33px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/44px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран"><span class="wrap">Иран</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%BD_(%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Марун (месторождение)">Марун</a> </td> <td>26 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Национальная иранская нефтяная компания">Национальная иранская нефтяная компания</a> </td></tr> <tr> <td>17 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Казахстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан"><span class="wrap">Казахстан</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D0%B7_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" class="mw-redirect" title="Тенгиз (нефтяное месторождение)">Тенгиз</a> </td> <td>13,32 </td> <td>25 </td> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%9D%D0%93%D0%9F" title="Прикаспийская НГП">Прикаспийская НГП</a> </td> <td><a href="/wiki/Chevron" title="Chevron">Chevron</a> (50&#160;%), <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Казмунайгаз">Казмунайгаз</a> (20&#160;%), <a href="/wiki/ExxonMobil" title="ExxonMobil">ExxonMobil</a> (25&#160;%), <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B9%D0%BB" title="Лукойл">Лукойл</a> (5&#160;%) </td></tr> <tr> <td>18 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Саудовская Аравия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/22px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/33px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/44px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Саудовская Аравия"><span class="wrap">Саудовская Аравия</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%97%D1%83%D0%BB%D1%83%D1%84" title="Зулуф">Зулуф</a> </td> <td>25 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/Saudi_Aramco" title="Saudi Aramco">Saudi Aramco</a> </td></tr> <tr> <td>19 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Иран"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/22px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/33px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/44px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран"><span class="wrap">Иран</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%87%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD_(%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Гечсаран (месторождение)">Гечсаран</a> </td> <td>24 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0" title="Нефтегазоносный бассейн Персидского залива">Персидский залив</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Национальная иранская нефтяная компания">Национальная иранская нефтяная компания</a> </td></tr> <tr> <td>20 </td> <td><span class="nowrap" data-sort-value="Алжир"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noresize" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Algeria.svg/22px-Flag_of_Algeria.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Algeria.svg/33px-Flag_of_Algeria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Algeria.svg/44px-Flag_of_Algeria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></span>&#160;<a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%80" title="Алжир"><span class="wrap">Алжир</span></a></span> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8-%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%83%D0%B4_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" class="mw-redirect" title="Хасси-Мессауд (нефтяное месторождение)">Хасси-Мессауд</a> </td> <td>22 </td> <td>??? </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE-%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Сахаро-Средиземноморский нефтегазоносный бассейн">Алжирская Сахара</a> </td> <td><a href="/wiki/Sonatrach" title="Sonatrach">Sonatrach</a> </td></tr></tbody></table> <p><i>См. также</i>: <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8_%D0%B2_1980-%D1%85_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%85" title="Перепроизводство нефти в 1980-х годах">Перепроизводство нефти в 1980-х годах</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Нефтяная_промышленность_в_России"><span id=".D0.9D.D0.B5.D1.84.D1.82.D1.8F.D0.BD.D0.B0.D1.8F_.D0.BF.D1.80.D0.BE.D0.BC.D1.8B.D1.88.D0.BB.D0.B5.D0.BD.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.82.D1.8C_.D0.B2_.D0.A0.D0.BE.D1.81.D1.81.D0.B8.D0.B8"></span>Нефтяная промышленность в России</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Редактировать раздел «Нефтяная промышленность в России»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=12" title="Редактировать код раздела «Нефтяная промышленность в России»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC%D1%8B%D1%88%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8" title="Нефтяная промышленность России">Нефтяная промышленность России</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%92%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/ru/thumb/5/56/%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%92%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82.png/180px-%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%92%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82.png" decoding="async" width="180" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/ru/thumb/5/56/%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%92%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82.png/270px-%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%92%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/ru/thumb/5/56/%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%92%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82.png/360px-%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%92%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82.png 2x" data-file-width="412" data-file-height="555" /></a><figcaption>Добыча энергоносителей в России</figcaption></figure> <p>Одно из первых упоминаний о нефти в <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия">России</a> относится к <a href="/wiki/XV_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XV век">XV&#160;веку</a>, когда нефть была найдена в <a href="/wiki/%D0%A3%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Ухта">Ухте</a>. В <a href="/wiki/1684_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1684 год">1684&#160;году</a> <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%BA%D1%83%D1%82%D1%81%D0%BA" title="Иркутск">иркутский</a> письменный голова Леонтий Кислянский обнаружил нефть в районе <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%BA%D1%83%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3" class="mw-redirect" title="Иркутский острог">Иркутского острога</a>. О другой находке нефти в России было сообщено <a href="/wiki/2_%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F" title="2 января">2 января</a> <a href="/wiki/1703_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1703 год">1703&#160;года</a> в русской газете «Ведомости». Добыча нефти началась с <a href="/wiki/1745_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1745 год">1745&#160;года</a>. Однако в течение XVIII&#160;века разработка нефтяных месторождений являлась убыточной из-за крайне узкого практического применения продукта. С развитием промышленности, спрос увеличился. Основным нефтяным районом России стал Кавказ. </p><p>Первый завод по очистке нефти был построен в России в 1745&#160;году, в период правления <a href="/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" title="Елизавета Петровна">Елизаветы Петровны</a>, на Ухтинском нефтяном промысле. В <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82-%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3" title="Санкт-Петербург">Санкт-Петербурге</a> и в <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Москва">Москве</a> тогда пользовались свечами, а в малых городах&#160;— лучинами. Но уже тогда во многих церквях горели неугасаемые лампады. В них наливалось горное масло, которое было не чем иным, как смесью очищенной нефти с растительным маслом. Купец Набатов был единственным поставщиком очищенной нефти для соборов и монастырей. В конце XVIII столетия была изобретена лампа. С появлением ламп возрос спрос на керосин. </p><p><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Первая мировая война">Войны</a> и <a href="/wiki/%D0%92%D0%9E%D0%A1%D0%A0" class="mw-redirect" title="ВОСР">революционные события</a> в России ввергли нефтедобычу в кризис. Только в 1920-е годы стало возможным говорить о восстановлении отрасли. </p><p>Добыча нефти в СССР быстро росла вплоть до начала 80-х, затем рост замедлился. В 1988&#160;году добыча нефти в СССР и в России достигла исторического максимума, а затем начала падать. </p><p>После <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0" title="Распад СССР">распада Советского Союза</a> государственные предприятия были <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F_(%D1%84%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8B)" title="Акция (финансы)">акционированы</a>, и значительная их часть <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8" title="Приватизация в России">перешла в частные руки</a>. Добыча нефти продолжала падать вплоть до середины 90-х годов, после чего вновь стала расти. </p><p>Нефть является главной статьёй российского <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82" title="Экспорт">экспорта</a>, составляя, по данным за 2009&#160;год, 33&#160;% экспорта в денежном выражении (вместе с нефтепродуктами&#160;— 49&#160;%). Кроме того, от уровня цен на нефть и нефтепродукты существенно зависят цены на третий основной компонент экспорта&#160;— <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Природный газ">природный газ</a>. Правительство России планирует увеличение добычи нефти к 2030&#160;году до 530&#160;млн т в год<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>54<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>По данным Министерства природных ресурсов и экологии РФ, стоимость суммарных запасов нефти в России составляет около 40 триллионов рублей. Объём нефтяных запасов в натуральном выражении&#160;— более 9 миллиардов тонн. При этом в статистику Минприроды попали только запасы на уже лицензированных к добыче участках месторождений, «по которым имеются утверждённый в установленном порядке технический проект и иная проектная документация на выполнение работ». Общий объём разведанных запасов намного больше<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>В 2011&#160;году добыча нефти в РФ составила около 511&#160;млн тонн, что на 1,23&#160;% выше, чем в 2010<sup id="cite_ref-rus2011_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-rus2011-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Экспорт нефти сократился на 2,4&#160;% по данным Росстата<sup id="cite_ref-rus2011_56-1" class="reference"><a href="#cite_note-rus2011-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, или на 6,4&#160;% по данным ФТС<sup id="cite_ref-rbc_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-rbc-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, но доходы от экспорта выросли со 129 до 172&#160;млрд долларов<sup id="cite_ref-rbc_57-1" class="reference"><a href="#cite_note-rbc-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Рынок_нефти"><span id=".D0.A0.D1.8B.D0.BD.D0.BE.D0.BA_.D0.BD.D0.B5.D1.84.D1.82.D0.B8"></span>Рынок нефти</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Редактировать раздел «Рынок нефти»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=13" title="Редактировать код раздела «Рынок нефти»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>В 2017&#160;году сырая нефть была наиболее торгуемым товаром на мировом рынке, объём операций оценивается в 792&#160;млрд долл. США<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>58<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Крупнейшими экспортёрами сырой нефти были: </p> <ul><li>Саудовская Аравия (110&#160;млрд долл. США);</li> <li>Россия (96,6&#160;млрд долл. США);</li> <li>Ирак (57,5&#160;млрд долл. США);</li> <li>Канада (54,1&#160;млрд долл. США);</li> <li>Объединённые Арабские Эмираты (39,9&#160;млрд долл. США);</li> <li>Иран (38,5&#160;млрд долл. США);</li> <li>Нигерия (35,6&#160;млрд долл. США);</li> <li>Кувейт (31,3&#160;млрд долл. США);</li> <li>Норвегия (28,1&#160;млрд долл. США);</li> <li>Ангола (26,8&#160;млрд долл. США).</li></ul> <p>Крупнейшими импортёрами сырой нефти были: </p> <ul><li>Китай (144&#160;млрд долл. США);</li> <li>США (129&#160;млрд долл. США);</li> <li>Индия (74,7&#160;млрд долл. США);</li> <li>Япония (57,7&#160;млрд долл. США);</li> <li>Южная Корея (56&#160;млрд долл. США);</li> <li>Нидерланды (36,4&#160;млрд долл. США);</li> <li>Германия (30,1&#160;млрд долл. США);</li> <li>Италия (24,8&#160;млрд долл. США);</li> <li>Испания (23,2&#160;млрд долл. США);</li> <li>Франция (20,6&#160;млрд долл. США).</li></ul> <p>Сырая нефть являлась в 2017&#160;году главным экспортным товаром для таких стран как <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канада</a>, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия">Россия</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Саудовская Аравия">Саудовская Аравия</a>, <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%AD%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Объединённые Арабские Эмираты">Объединённые Арабские Эмираты</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Норвегия">Норвегия</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Ирак">Ирак</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Нигерия">Нигерия</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%82" title="Кувейт">Кувейт</a> и <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан">Казахстан</a>. Сырая нефть была главной статьёй импорта для таких стран как <a href="/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония">Япония</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B" title="Нидерланды">Нидерланды</a>, <a href="/wiki/%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%8F" class="mw-redirect" title="Южная Корея">Южная Корея</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Индия">Индия</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Испания">Испания</a>, <a href="/wiki/%D0%AE%D0%90%D0%A0" class="mw-redirect" title="ЮАР">ЮАР</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Португалия">Португалия</a>, <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Финляндия">Финляндия</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Греция">Греция</a> и <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" class="mw-redirect" title="Белоруссия">Белоруссия</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Переработка_нефти"><span id=".D0.9F.D0.B5.D1.80.D0.B5.D1.80.D0.B0.D0.B1.D0.BE.D1.82.D0.BA.D0.B0_.D0.BD.D0.B5.D1.84.D1.82.D0.B8"></span>Переработка нефти</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Редактировать раздел «Переработка нефти»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=14" title="Редактировать код раздела «Переработка нефти»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Переработка нефти">Переработка нефти</a></div> <p>Чтобы получить топливо или масло, годное для использования, сырую нефть&#160;перерабатывают различными способами в несколько этапов. </p><p>Первичные процессы переработки не предполагают химических изменений нефти и представляют собой её физическое разделение на <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Фракционный состав нефти">фракции</a>. Сначала промышленная нефть проходит первичный технологический процесс очистки добытой нефти от нефтяного газа, воды и механических примесей&#160;— этот процесс называется первичной <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Сепарация">сепарацией</a> нефти<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>59<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Целью вторичных процессов является увеличение количества производимых моторных топлив, они связаны с химической модификацией молекул углеводородов, входящих в состав нефти, как правило, с их преобразованием в более удобные для окисления формы. </p><p>По своим направлениям, все вторичные процессы можно разделить на три вида: </p> <ul><li>Углубляющие: <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Каталитический крекинг">каталитический крекинг</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Термический крекинг">термический крекинг</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%81%D0%B1%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Висбрекинг">висбрекинг</a>, замедленное <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Коксование">коксование</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Гидрокрекинг">гидрокрекинг</a>, производство битумов и&#160;т.&#160;д.;</li> <li>Облагораживающие: <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B3" class="mw-redirect" title="Риформинг">риформинг</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BE%D1%87%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BA%D0%B0" title="Гидроочистка">гидроочистка</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D0%B7%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Изомеризация">изомеризация</a> и&#160;т.&#160;д.;</li> <li>Прочие: процессы по производству масел, <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D1%82-%D0%91%D1%83%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D1%8D%D1%84%D0%B8%D1%80" title="Трет-Бутилметиловый эфир">МТБЭ</a>, алкилирования, производство ароматических углеводородов и&#160;т.&#160;д.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Применение"><span id=".D0.9F.D1.80.D0.B8.D0.BC.D0.B5.D0.BD.D0.B5.D0.BD.D0.B8.D0.B5"></span>Применение</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Редактировать раздел «Применение»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=15" title="Редактировать код раздела «Применение»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:GasStationHiroshima.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/GasStationHiroshima.jpg/220px-GasStationHiroshima.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/GasStationHiroshima.jpg/330px-GasStationHiroshima.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/GasStationHiroshima.jpg/440px-GasStationHiroshima.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Автозаправочная станция</figcaption></figure> <p>Непосредственно сырая нефть практически не применяется (сырая нефть наряду с <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B7%D0%B8%D0%BD" title="Нерозин">нерозином</a> применяется для пескозащиты&#160;— закрепления <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B0%D0%BD" title="Бархан">барханных</a> песков от выдувания ветром при строительстве <a href="/wiki/%D0%9B%D0%AD%D0%9F" class="mw-redirect" title="ЛЭП">ЛЭП</a> и трубопроводов). Для получения из неё технически ценных <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%82%D1%8B" title="Нефтепродукты">продуктов</a>, главным образом моторных топлив (<a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%BD" title="Бензин">бензин</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B8%D0%BD" title="Керосин">керосин</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Дизельное топливо">дизельное топливо</a>, реактивное топливо), топлива для газовых турбин и котельных установок, смазочных и специальных масел, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%BD" title="Парафин">парафина</a>, битумов для дорожного строительства и гидроизоляции, синтетических жирных кислот, сажи для резиновой промышленности, кокса для электродов, растворителей, сырья для химической промышленности, её подвергают <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%B0" class="mw-redirect" title="Нефтепереработка">переработке</a>. </p><p><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D1%83%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Попутный нефтяной газ">Попутные нефтяные газы</a>, газы нефтепереработки, ряд фракций нефти, ароматические углеводороды, жидкие и твёрдые парафины, получаемые из нефти используются как сырьё для нефтехимического синтеза полимерных материалов и пластических масс, синтетических волокон, синтетического каучука, синтетических моющих средств, спиртов, альдегидов, кетонов, кормовых белков и других ценных материалов. </p><p>Нефть занимает ведущее место в мировом топливно-энергетическом балансе: доля её в общем потреблении энергоресурсов составляла 33,6&#160;% в 2010<sup id="cite_ref-autogenerated1_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. В перспективе эта доля будет уменьшаться<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>61<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> вследствие возрастания применения атомной и иных видов энергии, а также увеличения стоимости и <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%BA_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Пик нефти">уменьшения</a> добычи. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Tanker_offshore_terminal.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Tanker_offshore_terminal.jpg/220px-Tanker_offshore_terminal.jpg" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Tanker_offshore_terminal.jpg/330px-Tanker_offshore_terminal.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Tanker_offshore_terminal.jpg/440px-Tanker_offshore_terminal.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="1960" /></a><figcaption>Загрузка нефти в <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Танкер">танкер</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Portugal_pipeline.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Portugal_pipeline.jpg/220px-Portugal_pipeline.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Portugal_pipeline.jpg/330px-Portugal_pipeline.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Portugal_pipeline.jpg/440px-Portugal_pipeline.jpg 2x" data-file-width="1668" data-file-height="1098" /></a><figcaption>Нефтепровод в Португалии</figcaption></figure> <p>В связи с быстрым развитием в мире химической и нефтехимической промышленности, потребность в нефти увеличивается не только с целью повышения выработки топлив и масел, но и как источника ценного сырья для производства синтетических <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%83%D1%87%D1%83%D0%BA" class="mw-redirect" title="Каучук">каучуков</a> и волокон, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%81%D1%8B" class="mw-redirect" title="Пластмассы">пластмасс</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%BE-%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B2%D0%B5%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Поверхностно-активные вещества">ПАВ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BC%D0%BE%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Синтетические моющие средства (страница отсутствует)">моющих средств</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B" class="mw-redirect mw-disambig" title="Пластификаторы">пластификаторов</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D0%B0" title="Присадка">присадок</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B8" title="Красители">красителей</a>, и др. (более 8&#160;% от объёма мировой добычи)<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">&#91;</span>62<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Среди получаемых из нефти исходных веществ для этих производств наибольшее применение нашли: парафиновые углеводороды&#160;— <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Метан">метан</a>, <a href="/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Этан">этан</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BD" title="Пропан">пропан</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%82%D0%B0%D0%BD_(%D0%B2%D0%B5%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" title="Бутан (вещество)">бутаны</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Пентан">пентаны</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Гексан">гексаны</a>, а также высокомолекулярные (10—20 атомов углерода в молекуле); нафтеновые; ароматические углеводороды&#160;— <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%BE%D0%BB" title="Бензол">бензол</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D0%BE%D0%BB" title="Толуол">толуол</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%BB" class="mw-redirect" title="Ксилол">ксилолы</a>, <a href="/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%BE%D0%BB" title="Этилбензол">этилбензол</a>; олефиновые и диолефиновые&#160;— <a href="/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD" title="Этилен">этилен</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD" title="Пропилен">пропилен</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%82%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B5%D0%BD" title="Бутадиен">бутадиен</a>; <a href="/wiki/%D0%90%D1%86%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD" title="Ацетилен">ацетилен</a>. Нефть уникальна именно комбинацией качеств: высокая плотность энергии (на тридцать процентов выше, чем у самых качественных углей), нефть легко <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82" title="Трубопроводный транспорт">транспортировать</a> (по сравнению с газом или углём, например), наконец, из нефти легко получить массу вышеупомянутых продуктов. </p><p>Истощение ресурсов нефти, рост цен на неё и др. причины вызвали интенсивный поиск заменителей жидких топлив. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Потребление нефти по отраслям<sup id="cite_ref-iea16_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-iea16-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></th> <th>Транспорт</th> <th>Промышленность</th> <th>Прочие энергетические нужды</th> <th>Неэнергетическое использование </th></tr> <tr> <td>1973&#160;год</td> <td>45,4&#160;%</td> <td>19,9&#160;%</td> <td>23,1&#160;%</td> <td>11,6&#160;% </td></tr> <tr> <td>2014&#160;год</td> <td>64,5&#160;%</td> <td>8,0&#160;%</td> <td>11,3&#160;%</td> <td>16,2&#160;% </td></tr> <tr> <td>2016&#160;год<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>64<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td> <td>57,2&#160;% </td> <td>26,4&#160;% </td> <td>5,3&#160;% </td> <td>11,1&#160;% </td></tr></tbody></table> <p>Как сообщает американский историк <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD,_%D0%94%D1%8D%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB_%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%84" title="Бурстин, Дэниел Джозеф">Д. Бурстин</a>, в XIX&#160;веке в США нефть продавали в качестве универсального <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="mw-redirect" title="Лекарство">лекарства</a><sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>65<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Исследования"><span id=".D0.98.D1.81.D1.81.D0.BB.D0.B5.D0.B4.D0.BE.D0.B2.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D1.8F"></span>Исследования</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Редактировать раздел «Исследования»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=16" title="Редактировать код раздела «Исследования»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B5%D0%B2,_%D0%94%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Менделеев, Дмитрий Иванович">Д.&#160;И.&#160;Менделеев</a> впервые обратил внимание на то, что нефть является важнейшим источником химического сырья, а не только топливом; он посвятил ряд работ происхождению и рациональной переработке нефти. Ему принадлежит известное высказывание о попытках топить паровые котлы нефтью вместо угля: «Можно топить и ассигнациями» (1885)<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Большое значение имели работы <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2,_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Марковников, Владимир Васильевич">В.&#160;В.&#160;Марковникова</a> (<a href="/wiki/1880-%D0%B5" class="mw-redirect" title="1880-е">1880-е</a> годы), посвящённые изучению состава нефти; им был открыт в нефти новый класс углеводородов, названный им <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8B" class="mw-redirect" title="Нафтены">нафтенами</a>, и изучено строение многих углеводородов. Л.&#160;Г.&#160;Гурвич на основании своих исследований разработал физико-химическую основу очистки нефти и нефтепродуктов и значительно усовершенствовал методы её переработки. Продолжая работы Марковникова, <a href="/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%94%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Зелинский, Николай Дмитриевич">Н.&#160;Д.&#160;Зелинский</a> разработал в 1918&#160;году каталитический способ получения <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%BD" title="Бензин">бензина</a> из тяжёлых остатков нефти. Многие годы в области химии нефти работал <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%BC%D1%91%D1%82%D0%BA%D0%B8%D0%BD,_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B9_%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%91%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Намёткин, Сергей Семёнович">С.&#160;С.&#160;Намёткин</a>; им разработаны методы определения содержания в нефти углеводородов разных классов (определение группового состава) и указаны способы повышения выхода нефтепродуктов. <a href="/wiki/%D0%A8%D1%83%D1%85%D0%BE%D0%B2,_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Шухов, Владимир Григорьевич">В.&#160;Г.&#160;Шухов</a> изобрёл первую в мире промышленную установку термического <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Крекинг">крекинга</a> нефти (1891), был автором проекта и главным инженером строительства <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4" class="mw-redirect" title="Первый российский нефтепровод">первого российского нефтепровода</a> (1878), заложил основы конструирования <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4" title="Нефтепровод">нефтепроводов</a>, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80_%D0%A8%D1%83%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Резервуар Шухова">нефтехранилищ</a> и оборудования нефтепереработки. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Запасы"><span id=".D0.97.D0.B0.D0.BF.D0.B0.D1.81.D1.8B"></span>Запасы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Редактировать раздел «Запасы»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=17" title="Редактировать код раздела «Запасы»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Oil_platform_in_the_North_SeaPros.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Oil_platform_in_the_North_SeaPros.jpg/220px-Oil_platform_in_the_North_SeaPros.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Oil_platform_in_the_North_SeaPros.jpg/330px-Oil_platform_in_the_North_SeaPros.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Oil_platform_in_the_North_SeaPros.jpg/440px-Oil_platform_in_the_North_SeaPros.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1704" /></a><figcaption>Нефтяная платформа в Северном море</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Запасы нефти">Запасы нефти</a></div> <p>Нефть относится к <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%B1%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D1%8F%D0%B5%D0%BC%D1%8B%D0%B5_%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%80%D1%81%D1%8B" class="mw-redirect" title="Невозобновляемые ресурсы">невозобновляемым ресурсам</a>. Разведанные запасы нефти составляют (на <a href="/wiki/2004" class="mw-redirect" title="2004">2004</a>) 210&#160;млрд т (1200 млрд <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C_(%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9)" title="Баррель (американский нефтяной)">баррелей</a>), неразведанные&#160;— оцениваются в 52—260&#160;млрд т (300—1500&#160;млрд баррелей). Мировые разведанные запасы нефти оценивались к началу <a href="/wiki/1973_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1973 год">1973&#160;года</a> в 100&#160;млрд т (570&#160;млрд баррелей). Начиная с 1984&#160;г., годовой объём мировой нефтедобычи превышает объём разведываемых запасов нефти<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Мировая добыча нефти в 2006&#160;г. составляла около 3,8&#160;млрд т в год<sup id="cite_ref-autogenerated2_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated2-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, или 30&#160;млрд баррелей в год. Таким образом, при нынешних темпах потребления, разведанной нефти хватит примерно на 40 лет, неразведанной&#160;— ещё на 10—50 лет. </p><p>Несмотря на существование таких прогнозов, правительство России в 2009&#160;году планировало увеличение добычи нефти к <a href="/wiki/2030_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="2030 год">2030&#160;году</a> до 530&#160;млн т в год (в рамках Энергетической стратегии России на период до 2030&#160;года)<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">&#91;</span>68<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130529225631/http://minenergo.gov.ru/aboutminen/energostrategy/">Энергетическая стратегия России на период до 2030 года</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 мая 2012.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://minenergo.gov.ru/aboutminen/energostrategy/">оригинала</a> 29 мая 2013 года.</span>. </p> <table class="wikitable"> <caption><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Мировые запасы нефти">Страны с крупнейшими запасами нефти</a> (млрд баррелей) (по данным BP Statistical review of world energy 2016<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) </caption> <tbody><tr> <th>Страна </th> <th>Запасы<sup>1</sup> </th> <th>% от мировых запасов </th> <th>Добыча² </th> <th>Ресурсообеспеченность (лет)³ </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%8D%D0%BB%D0%B0" title="Венесуэла">Венесуэла</a><sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td> <td align="right">300,9 </td> <td align="right">17,7 </td> <td align="right">2626 </td> <td align="right">314 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Саудовская Аравия">Саудовская Аравия</a> </td> <td align="right">266,6 </td> <td align="right">15,7 </td> <td align="right">12&#160;014 </td> <td align="right">61 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канада</a> </td> <td align="right">172,2 </td> <td align="right">10,1 </td> <td align="right">4385 </td> <td align="right">108 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a> </td> <td align="right">157,8 </td> <td align="right">9,3 </td> <td align="right">3920 </td> <td align="right">110 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Ирак">Ирак</a> </td> <td align="right">143,1 </td> <td align="right">8,4 </td> <td align="right">4031 </td> <td align="right">97 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия">Россия</a> </td> <td align="right">102,4 </td> <td align="right">6,0 </td> <td align="right">10&#160;980 </td> <td align="right">26 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%82" title="Кувейт">Кувейт</a> </td> <td align="right">101,5 </td> <td align="right">6,0 </td> <td align="right">3096 </td> <td align="right">90 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9E%D0%90%D0%AD" class="mw-redirect" title="ОАЭ">ОАЭ</a> </td> <td align="right">97,8 </td> <td align="right">5,8 </td> <td align="right">3902 </td> <td align="right">69 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%A8%D0%90" class="mw-redirect" title="США">США</a> </td> <td align="right">55,3 </td> <td align="right">3,2 </td> <td align="right">12&#160;704 </td> <td align="right">12 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Ливия">Ливия</a> </td> <td align="right">48,4 </td> <td align="right">2,8 </td> <td align="right">432 </td> <td align="right">307 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Нигерия">Нигерия</a> </td> <td align="right">37,1 </td> <td align="right">2,2 </td> <td align="right">2352 </td> <td align="right">43 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан">Казахстан</a> </td> <td align="right">30,0 </td> <td align="right">1,8 </td> <td align="right">1669 </td> <td align="right">49 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Катар">Катар</a> </td> <td align="right">25,7 </td> <td align="right">1,5 </td> <td align="right">1898 </td> <td align="right">37 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Китай">Китай</a> </td> <td align="right">18,5 </td> <td align="right">1,1 </td> <td align="right">4309 </td> <td align="right">12 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Бразилия">Бразилия</a> </td> <td align="right">13,0 </td> <td align="right">0,8 </td> <td align="right">2527 </td> <td align="right">14 </td></tr> <tr> <td>Члены <a href="/wiki/%D0%9E%D0%9F%D0%95%D0%9A" class="mw-redirect" title="ОПЕК">ОПЕК</a> </td> <td align="right">1211,6 </td> <td align="right">71,4 </td> <td align="right">38&#160;226 </td> <td align="right">87 </td></tr> <tr> <td>Весь мир </td> <td align="right">1697,6 </td> <td align="right">100,0 </td> <td align="right">91&#160;670 </td> <td align="right">51 </td></tr></tbody></table> <p><small>Примечания: </small></p><small></small><dl><small><dd>1. Оценочные запасы в миллиардах (10<sup>9</sup>) баррелей</dd> <dd>2. Добыча в тысячах (10³) баррелей в день</dd> </small><dd><small>3. Ресурсообеспеченность рассчитывается как запасы/добыча</small></dd></dl> <p>По состоянию на 1 января 2012&#160;года, согласно официально обнародованной информации (до этого данные по запасам нефти и газа были засекречены), извлекаемые запасы нефти в Российской Федерации по категориям A/B/C1 составляют 17,8&#160;млрд тонн<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>71<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> или 129,9&#160;млрд баррелей (из расчёта, что 1 тонна экспортной смеси Urals составляет 7,3 барреля). Расчётное время на которое хватит этих запасов при текущей добыче (чуть больше 10&#160;млн баррелей или 1,4&#160;млн тонн в день) составляет 35 лет. </p><p>Также имеются большие запасы нефти (3400&#160;млрд баррелей) в <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8" class="mw-redirect" title="Нефтяные пески">нефтяных песках</a> <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канады</a> и <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%8D%D0%BB%D0%B0" title="Венесуэла">Венесуэлы</a>. Этой нефти при нынешних темпах потребления хватит на 110 лет. В настоящее время компании ещё не могут производить много нефти из нефтяных песков, но ими ведутся разработки в этом направлении. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Нефть_и_экономика"><span id=".D0.9D.D0.B5.D1.84.D1.82.D1.8C_.D0.B8_.D1.8D.D0.BA.D0.BE.D0.BD.D0.BE.D0.BC.D0.B8.D0.BA.D0.B0"></span>Нефть и экономика</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Редактировать раздел «Нефть и экономика»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=18" title="Редактировать код раздела «Нефть и экономика»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r137874932"><table class="mbox-Дополнить plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/40px-Wiki_letter_w.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/60px-Wiki_letter_w.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/80px-Wiki_letter_w.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="44" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-div">Этот раздел <b>нужно дополнить</b>.</div><div class="mbox-textsmall-div hide-when-compact"><span class="hide-when-compact"> Пожалуйста, <a class="external text" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit">улучшите</a> и дополните его.</span></div></td></tr></tbody></table> <p>Нефть занимает ведущее место в мировом топливно-энергетическом хозяйстве. Её доля в общем потреблении энергоресурсов непрерывно росла: 3&#160;% в 1900, 5&#160;% перед <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Первая мировая война">1-й мировой войной</a> (1914—1918), 17,5&#160;% накануне <a href="/wiki/%D0%92%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Вторая мировая война">2-й мировой войны</a> (1939—1945), 24&#160;% в 1950, 41,5&#160;% в 1972<sup id="cite_ref-autogenerated1_60-1" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, 46,2&#160;% в 1973&#160;году и 48&#160;% в 2004&#160;году<sup id="cite_ref-iea16_63-1" class="reference"><a href="#cite_note-iea16-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, но впоследствии стала уменьшаться, составив 33,6&#160;% в 2010<sup id="cite_ref-autogenerated1_60-2" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> и 31,3&#160;% в 2014&#160;году<sup id="cite_ref-iea16_63-2" class="reference"><a href="#cite_note-iea16-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Затем снова наметился рост и в 2016&#160;году доля нефти составила 33,3&#160;%<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">&#91;</span>72<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Альтернативы_обычной_нефти"><span id=".D0.90.D0.BB.D1.8C.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.BD.D0.B0.D1.82.D0.B8.D0.B2.D1.8B_.D0.BE.D0.B1.D1.8B.D1.87.D0.BD.D0.BE.D0.B9_.D0.BD.D0.B5.D1.84.D1.82.D0.B8"></span>Альтернативы обычной нефти</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Редактировать раздел «Альтернативы обычной нефти»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=19" title="Редактировать код раздела «Альтернативы обычной нефти»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Резкий рост цен в 2003—2008&#160;годах, а также ограниченность запасов <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Конвенциональная нефть (страница отсутствует)">конвенциональной</a> нефти делают актуальными развитие технологий с уменьшенным потреблением нефтепродуктов, а также развитие альтернативных <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Электростанция">генерирующих мощностей</a> не использующих продукты нефтепереработки. </p><p><b> Битуминозные (нефтяные) пески </b> </p> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Битуминозные пески">Битуминозные пески</a></div> <p>Запасы нефти в <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Битуминозные пески">битуминозных песках</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Альберта">Альберты</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канада</a> и в <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA%D0%BE" title="Ориноко">Ориноко</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%8D%D0%BB%D0%B0" title="Венесуэла">Венесуэла</a> составляют соответственно 1,7 и 2,0&#160;трлн баррелей<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, в то время как мировые запасы традиционной нефти на начало 2006&#160;года оценивались в 1.1&#160;трлн баррелей<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">&#91;</span>74<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Добыча нефти из битуминозных песков Альберты составила 1,126 Мб/д (млн баррелей в день) в 2006. Планируется увеличить её до 3 Мб/д в 2020 и 5 Мб/д в 2030. Добыча нефти из битуминозных песков Ориноко составляет 0,5 Мб/д, а в 2010&#160;году планируется нарастить её до 1 Мб/д<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">&#91;</span>75<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Вся мировая добыча нефти составляет около 84 Мб/д. Таким образом, хотя запасы битуминозных песков огромны, добыча нефти из них в обозримом будущем (согласно нынешним прогнозам) будет удовлетворять всего несколько процентов от мировых потребностей нефти. Проблема в том, что известные ныне технологии добычи нефти из битуминозных песков требуют большого количества пресной воды и суммарных энергозатрат, составляющих (по некоторым оценкам) около 2/3 энергетического потенциала добытой таким образом нефти<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">&#91;</span>76<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">&#91;</span>77<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (см. <a href="/wiki/EROEI" title="EROEI">EROEI</a>&#160;— Energy Return on Energy Investment&#160;— «энергетическая отдача от затраченной энергии»). Другие исследователи оценивают энергозатраты как всего 1/5 энергетического потенциала добытой нефти<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">&#91;</span>78<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p><b> Нефть из горючих сланцев </b> </p><p><a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%8E%D1%87%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" class="mw-redirect" title="Горючие сланцы">Горючие сланцы</a>, общие запасы которых в мире составляют порядка 650&#160;трлн т., содержат 2,8-3,3&#160;трлн баррелей извлекаемой нефти<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-andrews_80-0" class="reference"><a href="#cite_note-andrews-80"><span class="cite-bracket">&#91;</span>80<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-unconventional_81-0" class="reference"><a href="#cite_note-unconventional-81"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Согласно исследованию компании <a href="/wiki/RAND_(%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F)" title="RAND (корпорация)">RAND</a>, производство нефти из сланцев в США станет прибыльным при цене 70-95 долларов за баррель<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Этот порог пройден в 2007&#160;году. Так, австралийский проект по производству нефти из сланцев был закрыт в 2004&#160;году благодаря усилиям <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%BF%D0%B8%D1%81" title="Гринпис">Гринписа</a><sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">&#91;</span>83<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Но в 2011&#160;году прошло сообщение о том, что в Стэнфордском университете разработана экологичная технология реторинга сланцевых пород и добычи электричества без образования углекислого газа посредством создания температуры ниже критической<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141254988"><sup class="ts-fix-template">&#91;<i><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%97%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_%D1%84%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0" title="Википедия:Значимость факта">значимость факта?</a></i>&#93;</sup>. </p><p><b> Топливо из угля </b> </p> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/CTL_(%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%82%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" class="mw-redirect" title="CTL (химическая технология)">CTL (химическая технология)</a></div> <p><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%BD" class="mw-redirect" title="Синтетический бензин">Синтетический бензин</a> и дизельное топливо из <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Ископаемый уголь">угля</a> (см. <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%B7_%D0%A4%D0%B8%D1%88%D0%B5%D1%80%D0%B0_%E2%80%94_%D0%A2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D1%88%D0%B0" class="mw-redirect" title="Синтез Фишера — Тропша">Синтез Фишера — Тропша</a>) производила нацистская <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германия</a> во время Второй мировой войны. В <a href="/wiki/%D0%AE%D0%90%D0%A0" class="mw-redirect" title="ЮАР">ЮАР</a> компания <a href="/wiki/Sasol_Limited" title="Sasol Limited">Sasol Limited</a> производит <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Синтетическое топливо">синтетическое топливо</a> из угля с <a href="/wiki/1955_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1955 год">1955&#160;года</a>. В начале 2006&#160;года в США рассматривались проекты строительства 9 заводов по непрямому сжижению угля суммарной мощностью 90—250&#160;тыс. баррелей в день. Китай планирует инвестировать 15&#160;млрд долларов до 2010—2015&#160;гг. в строительство заводов по производству синтетического топлива из угля. Национальная Комиссия Развития и Реформ (NDRC) заявила, что суммарная мощность заводов по сжижению угля достигнет 16&#160;млн тонн синтетического топлива в год, что составляет около 0,4&#160;млн баррелей в день. Как и в случае нефти из сланцев, серьёзной проблемой получения топлива из угля является загрязнение окружающей среды, хотя и в меньших масштабах. </p> <dl><dt>Газовые автомобили</dt></dl> <p>Газовые автомобили используют <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Газовый двигатель">двигатель</a>, работающий на <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Метан">метане</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BD" title="Пропан">пропане</a> или <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%82%D0%B0%D0%BD_(%D0%B2%D0%B5%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" title="Бутан (вещество)">бутане</a>. По данным компании Дельта Авто, занимающейся переоборудованием автомобилей на газовое топливо, в России продажи газа автотранспорту растут на 20&#160;% в год, а в <a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%8E%D0%B7" class="mw-redirect" title="Евросоюз">Евросоюзе</a> планируется к <a href="/wiki/2020_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="2020 год">2020&#160;году</a> перевести на газовое топливо 10&#160;% автомобилей. Лидером в этой области является <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Аргентина">Аргентина</a>, которая перевела 1,4&#160;млн автомобилей на газовое топливо. Газовое топливо дешевле бензина, экологически чище и увеличивает срок службы автомобиля. Однако запасы природного газа тоже ограничены, и, по прогнозам, с 2020&#160;года добыча природного газа начнёт падать<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">&#91;</span>85<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <dl><dt>Биотопливо</dt></dl> <p>Лидером в использовании <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Биотопливо">биотоплива</a> является <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Бразилия">Бразилия</a>, обеспечивающая 40&#160;% своих потребностей в топливе за счёт спирта<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">&#91;</span>86<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, благодаря высоким урожаям <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Сахарный тростник">сахарного тростника</a> и низкой стоимости рабочей силы. Биотопливо формально не приводит к выбросам парникового газа: в атмосферу возвращается углекислый газ (CO<sub>2</sub>), изъятый из неё в ходе <a href="/wiki/%D0%A4%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%81%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%B7" title="Фотосинтез">фотосинтеза</a>. </p><p>Однако резкий рост производства биотоплива требует больших территорий для посева растений. Эти территории или расчищаются путём сжигания лесов (что приводит к огромным выбросам углекислого газа в атмосферу), или появляются за счёт фуражных и пищевых культур (что приводит к росту цен на продовольствие)<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">&#91;</span>87<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Кроме того, выращивание сельскохозяйственных культур требует больших затрат энергии. Для многих культур <a href="/wiki/EROEI" title="EROEI">EROEI</a> (отношение полученной к потраченной энергии) лишь немного превышает единицу или даже ниже её. Так, у кукурузы EROEI составляет всего 1,5. Вопреки распространённому мнению, это верно не для всех культур: так, у сахарного тростника коэффициент EROEI составляет 8, у пальмового масла 9<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>В марте 2007&#160;года японские учёные предложили производить биотопливо из морских водорослей<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">&#91;</span>89<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>По мнению некоторых учёных, массовое использование двигателей на этаноле (не путать с биодизелем) увеличит концентрацию <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B7%D0%BE%D0%BD" title="Озон">озона</a> в атмосфере, что может привести к росту числа респираторных заболеваний и астмы<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <dl><dt>Гибридные автомобили</dt></dl> <p><b><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B8" class="mw-redirect" title="Электромобили">Электромобили</a></b>. <a href="/wiki/%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D1%8C" title="Израиль">Израиль</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Дания">Дания</a> и <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Португалия">Португалия</a> уже подписали с компаниями <a href="/wiki/Renault" title="Renault">Renault</a> и <a href="/wiki/Nissan" title="Nissan">Nissan</a> соглашения о создании сети заправок для электромобилей<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">&#91;</span>91<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Продажа электромобилей начнётся в <a href="/wiki/2011_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="2011 год">2011&#160;году</a>. Недостатками электромобилей являются: высокая цена, необходимость часто заряжать аккумуляторы и проблема утилизации аккумуляторов, а достоинством&#160;— то, что они не загрязняют воздух в городах (хотя для выработки электроэнергии, возможно, приходится загрязнять атмосферу). </p><p>Близки к электромобилям и автомобили с водородным двигателем. <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород">Водород</a> получают из воды <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B7" title="Электролиз">электролизом</a>, таким образом, водородные баллоны&#160;— фактически способ сохранять электроэнергию. Кроме того, водородные двигатели, как и электромобили, не загрязняют атмосферу, выделяя туда лишь воду. Недостатком водородных двигателей является необходимость огромного топливного бака, потому что водород&#160;— очень лёгкий газ. Проблему хранения и транспортировки водорода помогает решить его способность растворяться в некоторых металлах (<a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2_%D0%B8_%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2" title="Гидриды металлов и интерметаллидов">Гидриды металлов</a>). В палладии, на один объём металла <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B9" title="Палладий">Pd</a>, растворяется до 850 объёмов H<sub>2</sub>. На сегодняшний день не существует энергетически эффективного способа получения водорода. </p><p>Однако вторым современным способом получения водорода является преобразование из природного газа. Данный способ используется в домашних водород-генерирующих установках Honda для водородомобиля этой же компании. Промышленная <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Паровая конверсия">паровая конверсия</a> метана в водород осуществляется с применением <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Катализатор">катализаторов</a> и затратами подводимой тепловой энергии в размере 206 кДж/моль <span class="citation"><i>Агафонов А. И., Агафонов Р. А., Мурашкина Т. И.</i>&#32;Обоснование энергоэффективности термохимических, каталитических и энергетических процессов паровой каталитической конверсии природного газа в водород&#160;// Труды Международного симпозиума «Надёжность и качество».&#160;— 2011.</span> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Цены_на_нефть"><span id=".D0.A6.D0.B5.D0.BD.D1.8B_.D0.BD.D0.B0_.D0.BD.D0.B5.D1.84.D1.82.D1.8C"></span>Цены на нефть</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Редактировать раздел «Цены на нефть»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=20" title="Редактировать код раздела «Цены на нефть»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Crude_Oil_Price_in_Japan.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Crude_Oil_Price_in_Japan.png/350px-Crude_Oil_Price_in_Japan.png" decoding="async" width="350" height="241" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Crude_Oil_Price_in_Japan.png/525px-Crude_Oil_Price_in_Japan.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9e/Crude_Oil_Price_in_Japan.png 2x" data-file-width="526" data-file-height="362" /></a><figcaption>Динамика цен на нефть (1980—2019)</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable ts-main"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r142002967">Основная статья: <a href="/wiki/%D0%A6%D0%B5%D0%BD%D1%8B_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Цены на нефть">Цены на нефть</a></div> <p><a href="/wiki/%D0%A6%D0%B5%D0%BD%D0%B0" title="Цена">Цены</a> на нефть, как и на любой другой товар, определяются соотношением <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81" title="Спрос">спроса</a> и <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_(%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Предложение (экономика)">предложения</a>. Если предложение падает, цены растут до тех пор, пока спрос не сравняется с предложением. </p><p>Особенность нефти, однако, в том, что в <i>краткосрочной перспективе</i> спрос <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B0" title="Эластичность спроса">малоэластичен</a><sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">&#91;</span>92<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>: рост цен мало влияет на спрос. Поэтому <i>даже небольшое падение предложения нефти приводит к резкому росту цен</i>. </p><p>В <i>среднесрочной</i> (5—10 лет) и <i>долгосрочной</i> (десятилетия) перспективе спрос, однако, непрерывно увеличивается за счёт увеличения количества автомобилей и тому подобной техники. Однако, точное обоснование этой точки зрения не известно. К тому же, относительно недавно в число крупнейших мировых потребителей нефти вошли <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Китай">Китай</a> и <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Индия">Индия</a>. </p><p>В <a href="/wiki/XX_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XX век">XX&#160;веке</a> рост спроса на нефть уравновешивался разведкой новых месторождений, позволявшим увеличить и добычу нефти. Однако многие считают, что в <a href="/wiki/XXI_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XXI век">XXI&#160;веке</a> нефтяные месторождения исчерпают себя, и диспропорция между спросом на нефть и её предложением приведёт к резкому росту цен&#160;— наступит <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%81" class="mw-redirect" title="Нефтяной кризис">нефтяной кризис</a>. </p><p>Кроме того, от уровня цен на нефть и нефтепродукты существенно зависят цены и на <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Природный газ">природный газ</a>. </p><p>Цены на нефть также являются одним из <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BB%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Политическое лидерство">политических</a> инструментов <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Мировая экономика">международной экономики</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="См._также"><span id=".D0.A1.D0.BC._.D1.82.D0.B0.D0.BA.D0.B6.D0.B5"></span>См. также</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Редактировать раздел «См. также»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=21" title="Редактировать код раздела «См. также»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="columns" style=";column-width: 30em;"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" class="mw-redirect" title="Классификация нефти">Классификация нефти</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B0_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C)" title="Мальта (нефть)">Мальта (нефть)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%8D%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8B_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Микроэлементы нефти">Микроэлементы нефти</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Мировые запасы нефти">Мировые запасы нефти</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%81_1973_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Нефтяной кризис 1973 года">Нефтяной кризис 1973&#160;года</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%BA_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Пик нефти">Пик нефти</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Плотность нефти">Плотность нефти</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%BD%D0%B5%D0%B9%D1%88%D0%B8%D1%85_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0" title="Список крупнейших нефтяных месторождений мира">Список крупнейших нефтяных месторождений мира</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD_%D0%BF%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Список стран по добыче нефти">Список стран по добыче нефти</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B4_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B8" title="Третичный метод нефтедобычи">Третичный метод нефтедобычи</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Фракционный состав нефти">Фракционный состав нефти</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%81" title="Энергетический кризис">Энергетический кризис</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Примечания"><span id=".D0.9F.D1.80.D0.B8.D0.BC.D0.B5.D1.87.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D1.8F"></span>Примечания</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Редактировать раздел «Примечания»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=22" title="Редактировать код раздела «Примечания»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130119010257/http://www.mirnefti.ru/index.php?id=1">Основные факты о нефти</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Роснефть">Роснефть</a>.&#32;Дата обращения: 28 апреля 2013.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mirnefti.ru/index.php?id=1">оригинала</a> 19 января 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-Нефтьрус-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Нефтьрус_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrRaOptG?url=http://www.neftrus.com/component/content/section/21.html">Всё о добыче нефти и газа</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 28 апреля 2013.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.neftrus.com/component/content/section/21.html">оригинала</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-БСЭ-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-БСЭ_3-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-БСЭ_3-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-БСЭ_3-2"><sup><i><b>3</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><i>Нефть</i> — статья из <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Большая советская энциклопедия">Большой советской энциклопедии</a>.&#160;</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121022130011/http://www.mirnefti.ru/index.php?id=3">Расклад сил на мировом рынке нефти (Роснефть)</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 мая 2013.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mirnefti.ru/index.php?id=3">оригинала</a> 22 октября 2012 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrRcWKrJ?url=http://world-economics.org/794-petroleum-reserves-and-resources.html">Petroleum: Reserves and Resources</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 мая 2013.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://world-economics.org/794-petroleum-reserves-and-resources.html">оригинала</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.opec.org/opec_web/en/data_graphs/330.htm">OPEC Share of World Crude Oil Reserves</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<a href="/wiki/OPEC" class="mw-redirect" title="OPEC">OPEC</a>.&#32;Дата обращения: 19 января 2013.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrRdCBnd?url=http://www.opec.org/opec_web/en/data_graphs/330.htm">Архивировано</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">BP, Statistical Review of World Energy 2010</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.indexmundi.com/energy.aspx">World Crude Oil Consumption by Year</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 мая 2013.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrRe2UZS?url=http://www.indexmundi.com/energy.aspx">Архивировано</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141305934">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a::after,.mw-parser-output .id-lock-limited a::after,.mw-parser-output .id-lock-registration a::after,.mw-parser-output .id-lock-subscription a::after,.mw-parser-output .cs1-ws-icon a::after{content:"";width:1.1em;height:1.1em;display:inline-block;vertical-align:middle;background-position:center;background-repeat:no-repeat;background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a::after,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#085;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-free a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-limited a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-registration a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-subscription a::after{filter:invert(1)hue-rotate(180deg)}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-free a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-limited a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-registration a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-subscription a::after{filter:invert(1)hue-rotate(180deg)}}</style><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Фасмер М.</i>&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://etymolog.ruslang.ru/vasmer.php?id=70&amp;vol=3">Этимологический словарь русского языка</a>.&#160;— Прогресс.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>, 1964–1973.&#160;— Т.&#160;3.&#160;— С.&#160;70.&#32;<small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130921054532/http://etymolog.ruslang.ru/vasmer.php?id=70&amp;vol=3">Архивировано</a> 21&#160;сентября 2013&#160;года.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Dr. Irene Novaczek.</i>&#32;<span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.elements.nb.ca/theme/fuels/irene/novaczek.htm">Canada's Fossil Fuel Dependency</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Elements.&#32;Дата обращения: 18 января 2007.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GqJFzxt0?url=http://www.elements.nb.ca/theme/fuels/irene/novaczek.htm">Архивировано</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Потонье Г.</i>&#32;Происхождение каменного угля и других каустобиолитов.&#160;— Л.-М., 1934.</span></span> </li> <li id="cite_note-neft-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-neft_12-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-neft_12-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-neft_12-2"><sup><i><b>3</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131004231915/http://energetyka.com.ua/slovarterminov/376-neft">Нефть</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<i>ЭнергоРесурс</i>.&#32;Дата обращения: 22 июля 2013.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://energetyka.com.ua/slovarterminov/376-neft">оригинала</a> 4 октября 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121107015335/http://www.mirnefti.ru/index.php?id=63">Мир нефти. Глоссарий.</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>&#32;Дата обращения: 22 июля 2013.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mirnefti.ru/index.php?id=63">оригинала</a> 7 ноября 2012 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131005002806/http://elemental.kz/elementnyj-sostav/cvet-i-zapax-nefti.html">Цвет и запах нефти</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 июля 2013.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://elemental.kz/elementnyj-sostav/cvet-i-zapax-nefti.html">оригинала</a> 5 октября 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Баженова О.К.</i>&#32;Образование нефти на небольших глубинах.&#160;— Геология нефти и газа.&#160;— 1990.&#160;— С.&#160;2—5.</span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nangs.org/news/world/skolyko-nefti-mir-ispolyzoval-i-skolyko-ostalosy">Сколько нефти мир использовал и сколько осталось</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>&#32;(21 августа 2019).</span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Севергин&#160;В.&#160;М.</i> Продолжение записок путешествия по западным провинциям Российского государства … СПб. ИАН, 1804. С. 35-36.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Севергин&#160;В.&#160;М.</i> Каменное масло (Горные породы, Шкапъ No 50) // Краткая опись минеральному кабинету имп. Академии наук.&#160;— Б.м., 1821.&#160;— C. 14с.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Фасмер М.</i>&#32;Этимологический словарь русского языка.&#160;— Прогресс.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>, 1964–1973.&#160;— Т.&#160;3.&#160;— С.&#160;70.</span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Юркевич&#160;И.&#160;А.</i> Некоторые вопросы происхождения нефти и оценки перспектив нефтеносности недр // Среда и процессы нефтеобразования. М.: Наука, 1964. С. 7.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Коршак Алексей Анатольевич.</i>&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://cyberleninka.ru/article/n/asfalt-kak-drevneyshiy-gidroizolyatsionnyy-material">Асфальт как древнейший гидроизоляционный материал</a>&#160;// Территория Нефтегаз.&#160;— 2011.&#160;— <span class="nowrap">№ 3</span>.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210906125434/https://cyberleninka.ru/article/n/asfalt-kak-drevneyshiy-gidroizolyatsionnyy-material">Архивировано</a> 6&#160;сентября 2021&#160;года.</span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000158/st006.shtml">Вавилон легендарный и Вавилон исторический</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 июля 2013.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130830110329/http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000158/st006.shtml">Архивировано</a> 30 августа 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-_7c740b47ad1869f0-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-_7c740b47ad1869f0_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFЕргин2011">Ергин, 2011</a>, с.&#160;30.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Власов В.В.</i>&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://cyberleninka.ru/article/n/petra-1">Петра</a>&#160;// Наука из первых рук.&#160;— 2006.&#160;— <span class="nowrap">№ 3 (9)</span>.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210906125434/https://cyberleninka.ru/article/n/petra-1">Архивировано</a> 6&#160;сентября 2021&#160;года.</span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Зульфия Сергеева.</i>&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.ru/books?id=iWAVEAAAQBAJ&amp;pg=PA10">Углеводородная цивилизация между прошлым и будущим: нефть и развитие в XX-XXI вв.</a>.&#160;— 2021.&#160;— С.&#160;10.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/5040241844" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5040241844</a>.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9785040241842" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9785040241842</a>.&#32;<small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210906125434/https://books.google.ru/books?id=iWAVEAAAQBAJ&amp;pg=PA10">Архивировано</a> 6&#160;сентября 2021&#160;года.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sultanov.azeriland.com/oil/oil_book.html">Эпоха зарождения нефтяной промышленности Азербайджана</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150924111545/http://www.sultanov.azeriland.com/oil/oil_book.html">Архивная копия</a> от 24 сентября 2015 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>: «..здесь из земли выходит удивительное количество масла, за которым приезжают из отдалённых рубежей Персии; оно служит во всей стране для освещения их домов.» Дж. Дюкет, XVI&#160;век.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140814052330/http://www.tekhnospas.ru/art/statii/firstfab/">Первый нефтеперегонный завод</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 30 марта 2014.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tekhnospas.ru/art/statii/firstfab/">оригинала</a> 14 августа 2014 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">«Техника&#160;— молодёжи» 1940-05, стр. 44-45</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.my-baku.ru/suraxany/">Азербайджанская нефть</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 15 апреля 2015.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150415230221/http://my-baku.ru/suraxany/">Архивировано</a> 15 апреля 2015 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">Мир-Бабаев&#160;М.&#160;Ф. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://oil-industry.net/pdf/2018/08/110-111MirBabaev.pdf">О первой в мире нефтяной скважине</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220120132410/https://oil-industry.net/pdf/2018/08/110-111MirBabaev.pdf">Архивная копия</a> от 20 января 2022 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.&#160;— «Нефтяное хозяйство», 2018, №&#160;8, с.110-111.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://booksite.elsevier.com/9780120885305/casestudies/01-Ch26-P088530web.pdf">The Origin of Petroleum in the Marine Environment</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150301075643/http://booksite.elsevier.com/9780120885305/casestudies/01-Ch26-P088530web.pdf">Архивная копия</a> от 1 марта 2015 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, chapter 26 of «Introduction to Marine Biogeochemistry», <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9780120885305" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-12-088530-5</a>: «Given appropriate environmental conditions, diagenesis and catagenesis can convert the sedimentary organic matter to petroleum over time scales of tens of millions of years. … Since the processes leading to the formation of large petroleum deposits occurred tens and even hundreds of millions of years ago, understanding them is truly a paleoceanographic endeavor»</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:338107/FULLTEXT01.pdf">Development of oil formation theories and their importance for peak oil</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141225034157/http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:338107/FULLTEXT01.pdf">Архивная копия</a> от 25 декабря 2014 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> // Marine and Petroleum Geology Volume 27, Issue 9, October 2010, Pages 1995—2004 <a href="//doi.org/10.1016/j.marpetgeo.2010.06.005" class="extiw" title="doi:10.1016/j.marpetgeo.2010.06.005">doi:10.1016/j.marpetgeo.2010.06.005</a>&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">(англ.)</small> <i>«Although scientific evidence and supporting observations can be found for both models, the amount of evidence for a biogenic origin is overwhelming in comparison to that for the abiotic theory…. Needless to say, the drilling done in line with the biogenic theory of oil formation has resulted in a vast amount of oil that has been of benefit to mankind since the beginning of the oil era. This has been verified by geochemical and geological studiesthat are accepted by a broad majority of researchers and experts within the scientific establishment and the petroleum industry.»</i></span> </li> <li id="cite_note-glasby2006-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-glasby2006_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Glasby, Geoffrey P.</i>&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://static.scribd.com/docs/j79lhbgbjbqrb.pdf">Abiogenic origin of hydrocarbons: an historical overview</a>&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">(англ.)</small>&#160;// Resource Geology&#160;: journal.&#160;— 2006.&#160;— <span class="nowrap">Vol. 56</span>, <span class="nowrap">no. 1</span>.&#160;— <span class="nowrap">P. 83—96</span>.&#160;— <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B9%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80" class="mw-redirect" title="Международный стандартный серийный номер">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/search?fq=x0:jrnl&amp;q=n2:1344-1698">1344-1698</a>.&#160;— <a href="/wiki/Doi" class="mw-redirect" title="Doi">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1111%2Fj.1751-3928.2006.tb00271.x">10.1111/j.1751-3928.2006.tb00271.x</a>.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://wayback.archive-it.org/all/20080226224750/http://static.scribd.com/docs/j79lhbgbjbqrb.pdf">Архивировано</a> 26&#160;февраля 2008&#160;года.</span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Guerriero V., etal.</i>&#32;A permeability model for naturally fractured carbonate reservoirs&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">(англ.)</small>&#160;// <span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Marine and Petroleum Geology"><a href="/w/index.php?title=Marine_and_Petroleum_Geology&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Marine and Petroleum Geology (страница отсутствует)">Marine and Petroleum Geology</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Marine_and_Petroleum_Geology" class="extiw" title="en:Marine and Petroleum Geology"><span title="Marine and Petroleum Geology — версия статьи «Marine and Petroleum Geology» на английском языке">[англ.]</span></a></sup>&#160;: journal.&#160;— 2012.&#160;— <span class="nowrap">Vol. 40</span>.&#160;— <span class="nowrap">P. 115—134</span>.&#160;— <a href="/wiki/Doi" class="mw-redirect" title="Doi">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.marpetgeo.2012.11.002">10.1016/j.marpetgeo.2012.11.002</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Guerriero V., etal.</i>&#32;Improved statistical multi-scale analysis of fractures in carbonate reservoir analogues&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">(англ.)</small>&#160;// <span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Tectonophysics (journal)"><a href="/w/index.php?title=Tectonophysics_(journal)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tectonophysics (journal) (страница отсутствует)">Tectonophysics</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tectonophysics_(journal)" class="extiw" title="en:Tectonophysics (journal)"><span title="Tectonophysics (journal) — версия статьи «Tectonophysics (journal)» на английском языке">[англ.]</span></a></sup>&#160;: journal.&#160;— 2011.&#160;— <span class="nowrap">Vol. 504</span>, <span class="nowrap">no. 1</span>.&#160;— <span class="nowrap">P. 14—24</span>.&#160;— <a href="/wiki/Doi" class="mw-redirect" title="Doi">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.tecto.2011.01.003">10.1016/j.tecto.2011.01.003</a>.&#160;— <span class="noprint"><a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2011Tectp.504...14G">2011Tectp.504...14G</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121203215647/http://www.rkresurs.ru/index.php/gost/39-oil/76-8610-2004">ГОСТ Р 8.610-2004 Плотность нефти. Таблицы пересчёта</a></span> </li> <li id="cite_note-брэ-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-брэ_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFБРЭ"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/geology/text/4010811">Нефть</a>&#160;: [<span title="архивировано из первоисточника"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221201155354/https://bigenc.ru/geology/text/4010811">арх.</a> 1 декабря 2022</span>]&#160;/ Н. П. Фадеева, Ю. К. Бурлин&#160;//&#32;<a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Большая российская энциклопедия">Большая российская энциклопедия</a>&#160;: <span class="nowrap">[в 35 т.]</span>&#160;/ гл. ред. <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B2,_%D0%AE%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_(%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA)" class="mw-redirect" title="Осипов, Юрий Сергеевич (математик)">Ю. С. Осипов</a></span>.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>&#160;: Большая российская энциклопедия, 2004—2017.</span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://postnauka.ru/specials/synthetic-oil">Архивированная копия</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 30 августа 2016.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160919055458/https://postnauka.ru/specials/synthetic-oil">Архивировано</a> 19 сентября 2016 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tehnoinfa.ru/plastichnostnefteproduktov/56.html">Коллоидная химия нефти и нефтепродуктов</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 30 августа 2016.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161014124243/http://www.tehnoinfa.ru/plastichnostnefteproduktov/56.html">Архивировано</a> 14 октября 2016 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130329231333/http://www.ngfr.ru/discussion.html?006">Сорта нефти. Биржевая торговля нефтью.</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>&#32;Дата обращения: 2 мая 2008.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ngfr.ru/discussion.html?006">оригинала</a> 29 марта 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text">Никишенко&#160;С.&#160;Л.&#160;— <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kpet.profiedu.ru/file/download?id=533">Нефтегазопромысловое оборудование</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210906125436/https://kpet.profiedu.ru/file/download?id=533">Архивная копия</a> от 6 сентября 2021 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eia.doe.gov/emeu/aer/pdf/pages/sec11_10.pdf">Total Energy — Data — U.S. Energy Information Administration (EIA)</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 2 сентября 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrS1ePXA?url=http://www.eia.gov/totalenergy/data/annual/index.cfm">Архивировано</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-autogenerated2-43"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-autogenerated2_43-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-autogenerated2_43-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.forbes.com/2006/10/06/energy-oil-ethanol-biz-energy_cx_pm_1009overview_energy06.html">It's The Consumption, Stupid</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;forbes.com&#32;(10 сентября 2006).&#32;Дата обращения: 20 ноября 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617XGWuX6?url=http://www.forbes.com/2006/10/06/energy-oil-ethanol-biz-energy_cx_pm_1009overview_energy06.html">Архивировано</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2007/key_stats_2007.pdf">Key World Energy Statistics 2007 (by International Energy Agency)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181003055709/http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2007/key_stats_2007.pdf">Архивная копия</a> от 3 октября 2018 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (проверено 07.03.2008)</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Александр Гудков.</i>&#32;<span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kommersant.ru/doc-rss.aspx?docsid=1102353">Саудовская Аравия превзошла ОПЕК</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Коммерсантъ № 4 (4059)&#32;(20 апреля 2011).&#32;Дата обращения: 14 августа 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617XMridi?url=http://www.kommersant.ru/Doc-rss/1102353">Архивировано</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rian.ru/economy/20090212/161915719.html">Добыча нефти в России к 2013 году снизится до 450 млн тонн — Минэнерго</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<a href="/wiki/%D0%A0%D0%98%D0%90_%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8" title="РИА Новости">РИА Новости</a>&#32;(12 февраля 2009).&#32;Дата обращения: 14 августа 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617XPCbTK?url=http://ria.ru/economy/20090212/161915719.html">Архивировано</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.neftegazexpert.ru/neftegazline/neftegaztext52709.html">НЕФТЕГАЗЭКСПЕРТ — Новости нефтегазовой отрасли / Добыча нефти в США в 2008 г. снизится на 130 тыс. барр./день, однако в 2009 г. увеличится на 320 тыс. барр./день</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 12 февраля 2009.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110528174256/http://www.neftegazexpert.ru/neftegazline/neftegaztext52709.html">Архивировано</a> 28 мая 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rian.ru/economy/20080206/98513022.html">Добыча нефти в Иране достигла рекордного уровня за последние 30 лет</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<a href="/wiki/%D0%A0%D0%98%D0%90_%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8" title="РИА Новости">РИА Новости</a>&#32;(6 февраля 2008).&#32;Дата обращения: 14 августа 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617am7rMM?url=http://ria.ru/economy/20080206/98513022.html">Архивировано</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bfm.ru/news/2008/12/28/dobycha-nefti-v-kitae-za-god-sostavit-okolo-189-mln-tonn.html">Добыча нефти в Китае за год составит около 189 млн тонн — Портал бизнес — новостей BFM.ru</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 12 февраля 2009.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121120161956/http://www.bfm.ru/news/2008/12/28/dobycha-nefti-v-kitae-za-god-sostavit-okolo-189-mln-tonn.html">Архивировано</a> 20 ноября 2012 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rian.ru/economy/20090122/159823538.html">Добыча нефти в Мексике в 2008 году сократилась более чем на 9&#160;%</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<a href="/wiki/%D0%A0%D0%98%D0%90_%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8" title="РИА Новости">РИА Новости</a>&#32;(22 января 2009).&#32;Дата обращения: 14 августа 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617as2kDS?url=http://ria.ru/economy/20090122/159823538.html">Архивировано</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rosinvest.com/news/265534/">В 2007 году Канада намерена увеличить добычу нефти на 9&#160;%</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091213091007/http://www.rosinvest.com/news/265534/">Архивная копия</a> от 13 декабря 2009 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>&#160;» БизнесНовости RosInvest.Com</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rian.ru/crisis_news/20090131/160610154.html">Добыча нефти в Венесуэле сократится из-за долгов госхолдинга PDVSA</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<a href="/wiki/%D0%A0%D0%98%D0%90_%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8" title="РИА Новости">РИА Новости</a>&#32;(31 января 2009).&#32;Дата обращения: 14 августа 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617awkh5d?url=http://ria.ru/crisis_news/20090131/160610154.html">Архивировано</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://portnews.ru/news/38746/">Казахстан в 2008 году планирует увеличить добычу нефти до 70 миллионов тонн</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091130113014/http://portnews.ru/news/38746/">Архивная копия</a> от 30 ноября 2009 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> — PortNews</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rosbalt.ru/business/2009/08/26/666725.html">Добыча нефти в РФ к 2030&#160;году вырастет до 530—535&#160;млн тонн</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130224062847/http://www.rosbalt.ru/business/2009/08/26/666725.html">Архивная копия</a> от 24 февраля 2013 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> / Росбалт, 2009-08-26</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rbc.ru/economics/14/03/2019/5c8931029a7947b028b8886c">55 триллионов в запасе: как власти оценили все природные ресурсы России</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;РБК.&#32;Дата обращения: 18 марта 2019.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190314075344/https://www.rbc.ru/economics/14/03/2019/5c8931029a7947b028b8886c">Архивировано</a> 14 марта 2019 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-rus2011-56"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-rus2011_56-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-rus2011_56-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120422165841/http://www.ng.ru/economics/news/2012/02/20/1329749235.html">В 2011 году сократился экспорт нефти из России</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 20 февраля 2012.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ng.ru/economics/news/2012/02/20/1329749235.html">оригинала</a> 22 апреля 2012 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-rbc-57"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-rbc_57-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-rbc_57-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130601042747/http://top.rbc.ru/economics/06/02/2012/636449.shtml">Доходы РФ от экспорта нефти и газа выросли в 2011 г. на треть</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>&#32;(6 февраля 2012).&#32;Дата обращения: 20 февраля 2012.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://top.rbc.ru/economics/06/02/2012/636449.shtml">оригинала</a> 1 июня 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://oec.world/ru/profile/hs92/2709/">Экспорт и импорт нефти по справочнику Observatory of Economic Complexity</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 30 августа 2019.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190814144006/https://oec.world/ru/profile/hs92/2709/">Архивировано</a> 14 августа 2019 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://oilloot.ru/82-transportirovka-i-khranenie-gaza-nefti-i-nefteproduktov/192-promyslovyj-sbor-i-podgotovka-nefti-gaza-i-vody">Промысловый сбор и подготовка нефти, газа и воды</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 5 ноября 2019.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191105180302/http://oilloot.ru/82-transportirovka-i-khranenie-gaza-nefti-i-nefteproduktov/192-promyslovyj-sbor-i-podgotovka-nefti-gaza-i-vody">Архивировано</a> 5 ноября 2019 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-autogenerated1-60"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-autogenerated1_60-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-autogenerated1_60-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-autogenerated1_60-2"><sup><i><b>3</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html">Statistical Review of World Energy</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 18 октября 2016.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161023222904/http://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html">Архивировано</a> 23 октября 2016 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/energy-outlook-2035/energy-outlook-to-2035.html">BP Energy Outlook to 2035</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 18 октября 2016.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161017120911/http://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/energy-outlook-2035/energy-outlook-to-2035.html">Архивировано</a> 17 октября 2016 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="ru"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://barrel.black/chto-delayut-iz-nefti.html">Что делают из нефти – Еда, Шампуни, Ткани…</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на русском языке">(рус.)</span></span>&#32;<i>barrel.black</i>.&#32;Дата обращения: 4 августа 2020.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210628183057/https://barrel.black/chto-delayut-iz-nefti.html">Архивировано</a> 28 июня 2021 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-iea16-63"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-iea16_63-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-iea16_63-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-iea16_63-2"><sup><i><b>3</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="en"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/KeyWorld2016.pdf">KEY WORLD ENERGY STATISTICS</a></span>&#160;<span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">(англ.)</span>.&#32;<i>iea.org</i>.&#32;<a href="/wiki/IEA" class="mw-redirect" title="IEA">IEA</a>&#32;(2016).&#32;Дата обращения: 28 января 2017.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171013133434/http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/KeyWorld2016.pdf">Архивировано</a> 13 октября 2017 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://prognostica.info/news/show/11">Потребление нефти в мире по странам, по годам, на душу населения</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<i>prognostica.info</i>.&#32;Дата обращения: 4 августа 2020.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200813155826/https://prognostica.info/news/show/11">Архивировано</a> 13 августа 2020 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Бурстин Д.</i>&#32;Американцы: Демократический опыт.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: Изд. группа «Прогресс»&#160;— «Литера», 1993.&#160;— С.&#160;54—55.&#160;— 832&#160;с.</span></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text">Менделеев Д.&#160;И.&#160;Сочинения: В 25 т.&#160;— Т. 10: Нефть. Л.-М., 1949. С. 463.</span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://expert.ru/expert/2012/16/malo-ne-pokazhetsya/">Интервью с &#91;&#91;Медоуз, Деннис|Деннисом Медоузом&#93;&#93;</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 29 апреля 2012.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrRwoqV8?url=http://expert.ru/expert/2012/16/malo-ne-pokazhetsya/">Архивировано</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rosbalt.ru/business/2009/08/26/666725.html">Добыча нефти в РФ к 2030 году вырастет до 530—535 млн тонн</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 мая 2012.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrRydpMN?url=http://www.rosbalt.ru/business/2009/08/26/666725.html">Архивировано</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161202103642/http://www.bp.com/content/dam/bp/excel/energy-economics/statistical-review-2016/bp-statistical-review-of-world-energy-2016-workbook.xlsx">BP Statistical Review of World Energy 2016</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 28 сентября 2016.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bp.com/content/dam/bp/excel/energy-economics/statistical-review-2016/bp-statistical-review-of-world-energy-2016-workbook.xlsx">оригинала</a> 2 декабря 2016 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ria.ru/economy/20110216/334693414.html">Венесуэла занимает первое место в мире по запасам нефти</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140306173958/http://ria.ru/economy/20110216/334693414.html">Архивная копия</a> от 6 марта 2014 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> / РИА Новости, 2011-02-16</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vedomosti.ru/companies/news/14167541/minprirody-pereschitaet-zapasy">"Минприроды впервые официально раскрыло запасы нефти и газа в России. Но для их оценки уже готовится новая классификация: данные оказались почти на 50% выше оценки BP"</a>. Vedomosti.ru. 15 июля 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141228224742/http://www.vedomosti.ru/companies/news/14167541/minprirody-pereschitaet-zapasy">Архивировано</a> 28 декабря 2014<span class="reference-accessdate">. Дата обращения: 12 января 2015</span>. <q>Запасы нефти в России, по данным на 1 января 2012 г., составляют 17,8 млрд т по категории ABC1 (извлекаемые), по С2 — 10,9 млрд т</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B+%D0%B2%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B2%D1%8B%D0%B5+%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE+%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%BB%D0%BE+%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B+%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8+%D0%B8+%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%B0+%D0%B2+%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8.+%D0%9D%D0%BE+%D0%B4%D0%BB%D1%8F+%D0%B8%D1%85+%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%B8+%D1%83%D0%B6%D0%B5+%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%82%D1%81%D1%8F+%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F+%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%3A+%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5+%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%8C+%D0%BF%D0%BE%D1%87%D1%82%D0%B8+%D0%BD%D0%B0+50%25+%D0%B2%D1%8B%D1%88%D0%B5+%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%B8+BP&amp;rft.date=2013-07-15&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.vedomosti.ru%2Fcompanies%2Fnews%2F14167541%2Fminprirody-pereschitaet-zapasy&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fru.wikipedia.org%3A%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="ru"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rbc.ru/economics/13/06/2017/593ffe2b9a79470e5d5cde6b">Пять трендов мирового рынка энергетики по версии BP</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на русском языке">(рус.)</span></span>.&#32;<i>РБК</i>.&#32;Дата обращения: 4 августа 2020.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200930160613/https://www.rbc.ru/economics/13/06/2017/593ffe2b9a79470e5d5cde6b">Архивировано</a> 30 сентября 2020 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617bWYiZG?url=http://www.worldenergy.org/documents/ser2004.pdf">2004. SURVEY OF ENERGY RESOURCES</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;World Energy Council.&#32;Дата обращения: 16 ноября 2010.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldenergy.org/documents/ser2004.pdf">оригинала</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617bXek5o?url=http://www.eia.gov/pub/international/iea2005/table81.xls">World Crude Oil and Natural Gas Reserves, January 1, 2006</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Energy Information Administration.&#32;Дата обращения: 16 ноября 2010.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eia.doe.gov/pub/international/iea2005/table81.xls">оригинала</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617bY5Sjl?url=http://www.energybulletin.net/node/7331">Turning tar sands into oil</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Post Carbon Institute.&#32;Дата обращения: 17 ноября 2010.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.energybulletin.net/node/7331">оригинала</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081217025401/http://www.abelard.org/briefings/energy-economics.asp">Energy economics and fossil fuels—how long do we have? A briefing document</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;abelard.org.&#32;Дата обращения: 17 ноября 2010.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abelard.org/briefings/energy-economics.asp">оригинала</a> 17 декабря 2008 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://resourceinsights.blogspot.com/2004/10/tar-baby-oil-sands-and-peak-oil.html">Thermodynamics and Money</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Питер Хьюбер, Forbes.com, 31 октября 2005.&#32;Дата обращения: 17 ноября 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/617bZ3VVG?url=http://resourceinsights.blogspot.com/2004/10/tar-baby-oil-sands-and-peak-oil.html">Архивировано</a> 22 августа 2011 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theoildrum.com/node/3839">The Oil Drum: Net Energy | Unconventional Oil: Tar Sands and Shale Oil&#160;— EROI on the Web, Part 3 of 6</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 27 декабря 2008.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080709001039/http://www.theoildrum.com/node/3839">Архивировано</a> 9 июля 2008 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eia.doe.gov/oiaf/archive/aeo06/pdf/0383(2006).pdf">Annual Energy Outlook 2006</a>&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small>.&#160;— <a href="/wiki/Energy_Information_Administration" class="mw-redirect" title="Energy Information Administration">Energy Information Administration</a>, 2006.&#160;— February.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200422153616/https://www.eia.gov/oiaf/archive/aeo06/pdf/0383(2006).pdf">Архивировано</a> 22&#160;апреля 2020&#160;года.</span></span> </li> <li id="cite_note-andrews-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-andrews_80-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Andrews, Anthony.</i>&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fas.org/sgp/crs/misc/RL33359.pdf">Oil Shale: History, Incentives, and Policy</a>&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small>.&#160;— Congressional Research Service, 2006.&#160;— 13 April.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191212111028/https://fas.org/sgp/crs/misc/RL33359.pdf">Архивировано</a> 12&#160;декабря 2019&#160;года.</span></span> </li> <li id="cite_note-unconventional-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-unconventional_81-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fossil.energy.gov/programs/reserves/npr/NSURM_Documentation.pdf">NPR's National Strategic Unconventional Resource Model</a>&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">(англ.)</small>&#160;: journal.&#160;— <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D1%8D%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%A1%D0%A8%D0%90" title="Министерство энергетики США">United States Department of Energy</a>, 2006.&#160;— April.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190815180410/https://www.energy.gov/fe/services/petroleum-reserves">Архивировано</a> 15&#160;августа 2019&#160;года.</span></span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.netl.doe.gov/energy-analyses/pubs/Oil%20Shale%20Development%20in%20the%20United%20States%20-%20RAND%20August%20200.pdf">Oil Shale Development in the United States: Prospects and Policy Issues</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 3 декабря 2013.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060927084055/http://www.netl.doe.gov/energy-analyses/pubs/Oil%20Shale%20Development%20in%20the%20United%20States%20-%20RAND%20August%20200.pdf">Архивировано</a> 27 сентября 2006 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100908075120/http://www.greenpeace.org/australia/news-and-events/media/releases/climate-change/climate-changing-shale-oil-ind">Climate-changing shale oil industry stopped</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;<i>Greenpeace Australia Pacific</i>.&#32;Дата обращения: 28 июня 2007.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.greenpeace.org/australia/news-and-events/media/releases/climate-change/climate-changing-shale-oil-ind">оригинала</a> 8 сентября 2010 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140408173521/http://rnd.cnews.ru/news/top/index_science.shtml?2011/10/07/458976">Переворот в энергетике: тепло и электричество из сланцев без CO<sub>2</sub></a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 29 июля 2018.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rnd.cnews.ru/news/top/index_science.shtml?2011/10/07/458976">оригинала</a> 8 апреля 2014 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text">R.W. Bentley, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.oilcrisis.com/bentley/depletionOverview.pdf">Global oil &amp; gas depletion: an overview</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080527233844/http://www.oilcrisis.com/bentley/depletionOverview.pdf">Архивная копия</a> от 27 мая 2008 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Energy Policy 30 (2002) 189—205</span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cbio.ru/modules/news/article.php?storyid=2689">Коммерческая биотехнология | Спирт вместо бензина: бразильский эксперимент</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080204123241/http://www.cbio.ru/modules/news/article.php?storyid=2689">Архивная копия</a> от 4 февраля 2008 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, CBIO.ru 19.03.2007</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Алексей Гиляров.</i>&#32;<span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://scepsis.ru/library/id_2103.html">От биотоплива пока больше вреда, чем пользы</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 мая 2010.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130516002802/http://scepsis.net/library/id_2103.html">Архивировано</a> 16 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrWjDHqZ?url=http://www.worldwatch.org/system/files/EBF008_1.pdf">См. PDF</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 мая 2010.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldwatch.org/system/files/EBF008_1.pdf">оригинала</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140306173832/http://www.hizone.info/?di=200703251">Морские водоросли в качестве биологического топлива</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 22 мая 2010.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hizone.info/?di=200703251">оригинала</a> 6 марта 2014 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://auto.mail.ru/article/21542-ispolzovanie_etanola_v_kachestve_topliva_privedet_k_astme/">Использование этанола в качестве топлива приведёт к астме</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>&#32;(20 апреля 2007).&#32;Дата обращения: 24 ноября 2015.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6GrWmaWjV?url=http://auto.mail.ru/article.html?id=21542">Архивировано</a> 24 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mignews.com/news/technology/world/110708_42931_19353.html">MIGnews Реактивные Новости | Наука и Технологии | Португалия строит сеть подзарядок для электромобилей</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 13 июля 2008.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081005204423/http://www.mignews.com/news/technology/world/110708_42931_19353.html">Архивировано</a> 5 октября 2008 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://15961.pbworks.com/f/Cooper.2003.OPECReview.PriceElasticityofDemandforCrudeOil.pdf">Price elasticity of demand for crude oil: estimates…</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151123205519/http://15961.pbworks.com/f/Cooper.2003.OPECReview.PriceElasticityofDemandforCrudeOil.pdf">Архивная копия</a> от 23 ноября 2015 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, 2003 «All estimated short-run elasticities suggest that oil demand is highly price-inelastic in the short run».</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Литература"><span id=".D0.9B.D0.B8.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0"></span>Литература</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Редактировать раздел «Литература»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=23" title="Редактировать код раздела «Литература»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="columns reflist not-references" style=";column-count:2; column-width: 30em;"> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>А.&#160;Г.&#160;Ахатов, А.&#160;А.&#160;Ильинский.</i>&#32;Ресурсы нефти и газа России на рубеже веков (экономические и эколого-экономические аспекты).&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B0_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" title="Недра (издательство)">«Недра»</a>, 1998.&#160;— 432&#160;с.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/5247038053" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-247-03805-3</a>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Донна Либ, Стивен Либ.</i>&#32;Фактор нефти: как защитить себя и получить прибыль в период грядущего энергетического кризиса&#32;&#61;&#32;The Oil Factor: How Oil Controls the Economy and Your Financial Future.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: «Вильямс», 2006.&#160;— С.&#160;320.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/0446533173" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-446-53317-3</a>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343" id="CITEREFЕргин2011"><i><a href="/wiki/%D0%94%D1%8D%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB_%D0%95%D1%80%D0%B3%D0%B8%D0%BD" class="mw-redirect" title="Дэниел Ергин">Дэниел Ергин</a>.</i>&#32;Добыча: Всемирная история борьбы за нефть, деньги и власть&#32;&#61;&#32;The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%9F%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%88%D0%B5%D1%80_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" class="mw-redirect" title="Альпина Паблишер (издательство)">«Альпина Паблишер»</a>, 2011.&#160;— 960&#160;с.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9785961412529" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-5-9614-1252-9</a>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Майкл Экономидес, Рональд Олини.</i>&#32;Цвет нефти. Крупнейший мировой бизнес: история, деньги&#32;&#61;&#32;The Color of Oil. The History, the Money and the Politics of the World`s Biggest Business.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: «Олимп-Бизнес», 2004.&#160;— 256&#160;с.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/590102866X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-901028-66-X</a>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343">Русская нефть, о которой мы так мало знаем&#32;&#47;&#32;Сост. <a href="/wiki/%D0%98%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%B8%D0%BD,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Иголкин, Александр Алексеевич">А. Иголкин</a>, Ю. Горжалцан.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: «Олимп-Бизнес», 2003.&#160;— 188&#160;с.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/5901028538" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-901028-53-8</a>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>У.&#160;Л.&#160;Леффлер.</i>&#32;Переработка нефти&#32;&#61;&#32;Petroleum Refining.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: «Олимп-Бизнес», 2011.&#160;— 224&#160;с.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9785969301580" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-5-9693-0158-0</a>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Норман Дж. Хайн.</i>&#32;Геология, разведка, бурение и добыча нефти&#32;&#61;&#32;Nontechnical Guide to Petroleum Geology, Exploration, Drilling and Production.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: «Олимп-Бизнес», 2010.&#160;— 752&#160;с.&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9785969301351" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-5-9693-0135-1</a>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343" id="CITEREFЭрих1966"><i>Эрих В.Н.</i>&#32;Химия нефти и газа.&#160;— <abbr title="Ленинград">Л.</abbr>: Химия, 1966.&#160;— 280&#160;с.&#160;— <span class="nowrap">15&#160;000 экз.</span></span></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ссылки"><span id=".D0.A1.D1.81.D1.8B.D0.BB.D0.BA.D0.B8"></span>Ссылки</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Редактировать раздел «Ссылки»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;section=24" title="Редактировать код раздела «Ссылки»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r137903846">.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты{clear:right;float:right;width:19em;box-sizing:border-box;margin:0 0 .5em 1em;padding:.4em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);font-size:90%}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-header{margin-bottom:.2em;padding:.2em .6em;font-size:110%}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-item{display:flex;padding:.2em .6em}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-image{min-width:24px;display:inline-block;margin-right:.4em;flex:none;vertical-align:top;text-align:center}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-image img{vertical-align:middle}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-label{align-self:center}@media(max-width:719px){.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты{clear:none;float:none;width:auto;margin-left:0;margin-right:0}}</style><div class="ts-Родственные_проекты ruwikiWikimediaNavigation metadata plainlinks plainlist noprint" role="navigation" aria-labelledby="В_родственных_проектах"><div class="ts-Родственные_проекты-header" id="В_родственных_проектах"><b>В родственных проектах</b></div><ul><li class="ts-Родственные_проекты-item"><span class="ts-Родственные_проекты-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Notification-icon-Wiktionary-logo.svg/24px-Notification-icon-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Notification-icon-Wiktionary-logo.svg/36px-Notification-icon-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Notification-icon-Wiktionary-logo.svg/48px-Notification-icon-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></span><span class="ts-Родственные_проекты-label wiktionary-ref"><a href="https://ru.wiktionary.org/wiki/%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" class="extiw" title="wikt:нефть">Значения в&#160;Викисловаре</a></span></li><li class="ts-Родственные_проекты-item"><span class="ts-Родственные_проекты-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></span><span class="ts-Родственные_проекты-label commons-ref"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Petroleum" class="extiw" title="commons:Category:Petroleum">Медиафайлы на&#160;Викискладе</a></span></li></ul><hr /><ul><li class="ts-Родственные_проекты-item"><span class="ts-Родственные_проекты-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C_%D0%B8_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Портал:Нефть и газ"><img alt="П:" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Oil%26gas_portal_logo.PNG/23px-Oil%26gas_portal_logo.PNG" decoding="async" width="23" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Oil%26gas_portal_logo.PNG/35px-Oil%26gas_portal_logo.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Oil%26gas_portal_logo.PNG/47px-Oil%26gas_portal_logo.PNG 2x" data-file-width="782" data-file-height="806" /></a></span></span><span class="ts-Родственные_проекты-label portal-box"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C_%D0%B8_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Портал:Нефть и газ">Портал «Нефть и газ»</a></span></li></ul></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.trubagaz.ru/ratings/dobycha-nefti-v-mire-v-2011-godu/">Добыча нефти в мире в 2011&#160;году: рейтинг по странам</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120430035604/http://www.trubagaz.ru/ratings/dobycha-nefti-v-mire-v-2011-godu/">Архивная копия</a> от 30 апреля 2012 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140408173732/http://neftegaz.tv/film-neft/">Фильм о добыче нефти</a>, Александр Дерягин, 2012 (16+)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kipnotes.com/Oil.htm">История нефти</a>&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">(англ.)</small>&#160;<small class="ref-info">(недоступная ссылка)</small> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20060317191036/http://www.kipnotes.com/Oil.htm">копия</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ria-stk.ru/mi/adetail.php?ID=45523">Рождение нефтяной отрасли в России</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111012112723/http://ria-stk.ru/mi/adetail.php?ID=45523">Архивная копия</a> от 12 октября 2011 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, «Мир измерений», 01.11.2010</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.neftrossii.ru/content/neftyanye-perekrestki-1917-goda">Нефтяные перекрёстки 1917&#160;года. Российская нефтяная промышленность в период февральской и октябрьской революций 1917&#160;года</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140429190250/http://www.neftrossii.ru/content/neftyanye-perekrestki-1917-goda">Архивная копия</a> от 29 апреля 2014 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r137874932"><table class="mbox-Нет_ссылок plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/48px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="48" height="37" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/72px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/96px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-div">В статье <b>не хватает <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Ссылки на источники">ссылок на источники</a></b> (см. <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D0%BE%D0%B8%D1%81%D0%BA_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2" title="Википедия:Поиск источников">рекомендации по поиску</a>).</div><div class="mbox-textsmall-div hide-when-compact"><span class="hide-when-compact"> Информация должна быть <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8F%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Википедия:Проверяемость">проверяема</a>, иначе она может быть удалена. Вы можете <a class="external text" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit">отредактировать</a> статью, добавив ссылки на <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Авторитетные источники">авторитетные источники</a> в виде <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Сноски">сносок</a>.</span> <span class="mbox-date"><i>(<span class="date">20 октября 2024</span>)</i></span></div></td></tr></tbody></table> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Ссылки_на_внешние_ресурсы" data-name="External links" style="padding-top:1px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2" style="display:none"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:External_links" title="Перейти к шаблону «External links»"><img alt="Перейти к шаблону «External links»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Ссылки_на_внешние_ресурсы" style="font-size:114%;margin:0 5em">Ссылки на внешние ресурсы</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div style="padding: 0 35px 0 0; width: 100%;"><div class="skin-invert-image" style="float: left;"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%92%D0%BD%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8" title="Перейти к шаблону «Внешние ссылки»"><img alt="Перейти к шаблону «Внешние ссылки»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span>&#160;<span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q22656#identifiers" title="Перейти к элементу Викиданных"><img alt="Перейти к элементу Викиданных" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/14px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/21px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/28px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div>&#160;&#160;Словари и энциклопедии</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&amp;url_prefix=https://denstoredanske.lex.dk/&amp;id=råolie">Большая датская</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zgbk.com/ecph/words?SiteID=1&amp;ID=455694">Большая китайская</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zgbk.com/ecph/words?SiteID=1&amp;ID=64804">Большая китайская</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/petroleum">Большая норвежская</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/4010811">Большая российская (старая версия)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vue.gov.ua/Нафта">Большая украинская</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%8E%D1%87%D0%B8%D0%B5_%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B" class="extiw" title="s:ЭСБЕ/Горючие материалы">Брокгауза и Ефрона</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C,_%D0%B2_%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8" class="extiw" title="s:ЭСБЕ/Нефть, в геологии">Брокгауза и Ефрона</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C,_%D0%B2_%D1%82%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B5" class="extiw" title="s:ЭСБЕ/Нефть, в технике">Брокгауза и Ефрона</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%92%D0%AD/%D0%92%D0%A2/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" class="extiw" title="s:ВЭ/ВТ/Нефть">Военная Сытина</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://encykorea.aks.ac.kr/Contents/Item/E0028475">Корейской культуры</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.krugosvet.ru/enc/nauka_i_tehnika/tehnologiya_i_promyshlennost/NEFT_I_GAZ.html">Кругосвет</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/pétrole/78896">Ларусса</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" class="extiw" title="s:МЭСБЕ/Нефть">Малый Брокгауза и Ефрона</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%AD%D0%A1/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" class="extiw" title="s:НЭС/Нефть">Новый</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%A0%D0%A1%D0%9A%D0%94/Naphtha" class="extiw" title="s:РСКД/Naphtha">Реальный словарь классических древностей</a></li> <li><a href="https://en.wikisource.org/wiki/The_American_Cyclop%C3%A6dia_(1879)/Petroleum_Products" class="extiw" title="wikisource:The American Cyclopædia (1879)/Petroleum Products">American Cycl. (1879)</a></li> <li><a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Petroleum" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Petroleum">Britannica (11-th)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/petroleum">Britannica (онлайн)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/petrolio">Treccani</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/014049">Швейцарский исторический</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r113287755">.mw-parser-output .ts-navbox-plaintitle{font-size:100%!important;margin:0 6em!important}</style></div><table class="nowraplinks authoritycontrol collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0;text-align: left;"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2"><div id="В_библиографических_каталогах" class="ts-navbox-plaintitle" style="font-size:114%;margin:0 5em">В&#160;библиографических каталогах</div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%98%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8" title="Национальная библиотека Испании">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX524464">XX524464</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%B8" title="Национальная библиотека Франции">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11975899m">11975899m</a></li> <li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4015179-7">4015179-7</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D1%8F" title="Национальная библиотека Израиля">J9U</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007538724805171">987007538724805171</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80_%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B8_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Контрольный номер Библиотеки Конгресса">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85100361">sh85100361</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F)" title="Национальная парламентская библиотека (Япония)">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00570596">00570596</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%A7%D0%B5%D1%88%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Национальная библиотека Чешской Республики">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&amp;local_base=aut&amp;ccl_term=ica=ph116059&amp;CON_LNG=ENG">ph116059</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Каустобиолиты_(горючие_полезные_ископаемые)" data-name="Каустобиолиты"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%9A%D0%B0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D1%8B" title="Перейти к шаблону «Каустобиолиты»"><img alt="Перейти к шаблону «Каустобиолиты»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Каустобиолиты_(горючие_полезные_ископаемые)" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D1%8B" title="Каустобиолиты">Каустобиолиты</a> (горючие полезные ископаемые)</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Угольный ряд</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D1%84" title="Торф">Торф</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Бурый уголь">Бурый уголь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Каменный уголь">Каменный уголь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%82" title="Антрацит">Антрацит</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%8E%D1%87%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%86" title="Горючий сланец">Горючие сланцы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA_(%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" title="Доманик (геология)">Доманик</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Нефтяной и нафтоидный ряд</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Нефть</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Природный газ">Природный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%B0%D1%82" title="Газовый конденсат">Газовый конденсат</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82#Природный_асфальт" title="Асфальт">Асфальт</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B0_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C)" title="Мальта (нефть)">Мальта</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B7%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%82" title="Озокерит">Озокерит</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD" title="Кероген">Кероген</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Сапропель">Сапропель</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%82%D1%8B" class="mw-redirect" title="Сапропелиты">Сапропелиты</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Основные_виды_органического_топлива" data-name="Органическое топливо"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%9E%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Перейти к шаблону «Органическое топливо»"><img alt="Перейти к шаблону «Органическое топливо»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Основные_виды_органического_топлива" style="font-size:114%;margin:0 5em">Основные виды <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B2%D0%B5%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="mw-redirect" title="Органическое вещество">органического</a> <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Топливо">топлива</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Ископаемое</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Нефть&#160;<br />&#160;и нефтепродукты&#160;</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Нефть</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%82" title="Мазут">Мазут</a> (<a href="/wiki/%D0%9C-40_(%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE)" class="mw-redirect" title="М-40 (топливо)">М-40</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Пиронафт">Пиронафт</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D1%83%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BD" title="Гудрон">Гудрон</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%8D%D1%84%D0%B8%D1%80" title="Петролейный эфир">Петролейный эфир</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%B0%D1%82" title="Газовый конденсат">Газовый конденсат</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Дизельное топливо">Дизельное топливо</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B9%D0%BB%D1%8C" title="Газойль">Газойль</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%BD" title="Лигроин">Лигроин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B8%D0%BD" title="Керосин">Керосин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%BD" title="Бензин">Бензин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Газолин">Газолин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Сланцевая нефть">Сланцевая нефть</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%BE" title="Сланцевое масло">Сланцевое масло</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Битуминозные пески">Битуминозные пески</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D1%8B" class="mw-redirect" title="Природные газы">Природные газы</a>&#160;</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Природный газ">Природный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Компримированный природный газ">Компримированный природный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B6%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Сжиженный природный газ">Сжиженный природный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B6%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%83%D0%B3%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D1%8B" title="Сжиженные углеводородные газы">Сжиженные углеводородные газы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D1%83%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Попутный нефтяной газ">Попутный нефтяной газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2" title="Метан угольных пластов">Угольный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D0%B3%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Газовые гидраты">Газовые гидраты</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Сланцевый газ">Сланцевый газ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Ископаемый уголь">Угли</a> и <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%8E%D1%87%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%86" title="Горючий сланец">сланец</a>&#160;</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Бурый уголь">Бурый уголь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Каменный уголь">Каменный уголь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%82" title="Антрацит">Антрацит</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%8E%D1%87%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%86" title="Горючий сланец">Горючий сланец</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%82" title="Сапропелит">Сапропелит</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BA%D1%81" title="Каменноугольный кокс">Каменноугольный кокс</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Торф&#160;</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D1%84" title="Торф">Торф</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D1%84%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BA%D1%81" title="Торфяной кокс">Торфяной кокс</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Возобновляемое <br />и биологическое</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Валежник">Валежник</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Дрова">Дрова</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B7%D1%8F%D0%BA" title="Кизяк">Кизяк</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B7" title="Навоз">Навоз</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%81%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Древесный уголь">Древесный уголь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BB" title="Этанол">Этанол</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Биодизель">Биодизель</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%8D%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BB" title="Биоэтанол">Биоэтанол</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BB-1" title="Бутанол-1">Бутанол-1</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BB" title="Метанол">Метанол</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Свалочный газ">Свалочный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Болотный газ">Болотный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Биогаз">Биогаз</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Биоводород">Биоводород</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Искусственное</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Доменный газ">Доменный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Светильный газ">Светильный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Коксовый газ">Коксовый газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D1%82-%D0%91%D1%83%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D1%8D%D1%84%D0%B8%D1%80" title="Трет-Бутилметиловый эфир"><i>трет</i>-Бутилметиловый эфир</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%B7-%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Синтез-газ">Синтез-газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Синтетическое топливо">Синтетическое топливо</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" class="mw-redirect" title="Генераторный газ">Генераторный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород">Водород</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Водоугольное топливо">Водоугольное топливо</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BA%D1%81" title="Пековый кокс">Пековый кокс</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Нефтегазовый_комплекс" data-name="Нефтегазовая промышленность"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC%D1%8B%D1%88%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Перейти к шаблону «Нефтегазовая промышленность»"><img alt="Перейти к шаблону «Нефтегазовая промышленность»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Нефтегазовый_комплекс" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81" title="Нефтегазовый комплекс">Нефтегазовый комплекс</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%84%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Геофизика">Геофизическая разведка</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%BE" title="Нефтепромысловое дело">Нефтепромысловое дело</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Моделирование пласта-коллектора (страница отсутствует)">Моделирование пласта-коллектора</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8_%D0%B8_%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%B0" title="Геология нефти и газа">Геология нефти и газа</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Сейсмология">Сейсмология</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%84%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Петрофизика">Петрофизика</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Методы <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0" title="Нефтедобыча">добычи нефти</a> и газа</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Бурение">Бурение</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%81%D0%BA%D1%80%D1%8B%D1%82%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Вскрытие нефтяного пласта (страница отсутствует)">Вскрытие нефтяного пласта</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%B6" title="Каротаж">Каротаж</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%BE%D1%82%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Пробоотборник">Пробоотборник</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Механизированная добыча (страница отсутствует)">Механизированная (насосно-компрессорная) добыча</a> <ul><li><small><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%BE%D1%81" title="Погружной насос">Погружной насос</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BB%D0%B8%D1%84%D1%82_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B0)" title="Газлифт (нефтедобыча)">Газлифт</a></small></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D1%82_%D1%81%D0%BA%D0%B2%D0%B0%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D1%8B&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Подземный ремонт скважины (страница отсутствует)">Подземный ремонт скважины</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE-%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%B5" title="Плазменно-импульсное воздействие">Плазменно-импульсное воздействие</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B4_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B8" title="Третичный метод нефтедобычи">Третичный метод нефтедобычи</a> <ul><li><small><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D0%B2_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Нагнетание пара в пласт (страница отсутствует)">Нагнетание пара в пласт</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Закачка химических реагентов (страница отсутствует)">Закачка химических реагентов</a></small></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Типы <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B0" title="Буровая установка">буровых установок</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D1%8B%D1%88%D0%BA%D0%B0" title="Буровая вышка">Буровая вышка</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BA-%D0%BA%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0" title="Станок-качалка">Станок-качалка</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0" title="Нефтяная платформа">Нефтяная платформа</a> <ul><li><small><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0" title="Стационарная нефтяная платформа">Стационарная нефтяная платформа</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0,_%D1%81%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE_%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BB%D1%91%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE_%D0%B4%D0%BD%D1%83&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Морская нефтяная платформа, свободно закреплённая ко дну (страница отсутствует)">Морская нефтяная платформа, свободно закреплённая ко дну</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0" title="Полупогружная нефтяная буровая платформа">Полупогружная нефтяная буровая платформа</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0_%D1%81_%D0%B2%D1%8B%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%BC%D0%B8_%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Мобильная морская платформа с выдвижными опорами (страница отсутствует)">Мобильная морская платформа с выдвижными опорами</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%BD%D0%BE" title="Буровое судно">Буровое судно</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0_%D1%81_%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%83%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B8_%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Нефтяная платформа с растянутыми опорами (страница отсутствует)">Нефтяная платформа с растянутыми опорами</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B0_%D0%B4%D0%BB%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B8,_%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B8_%D0%BE%D1%82%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Плавучая установка для добычи, хранения и отгрузки нефти">Плавучая установка для добычи, хранения и отгрузки нефти</a></small></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="downstream"><a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B0_%D0%B8_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%82%D0%BE%D0%B2&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Транспортировка и переработка нефтепродуктов (страница отсутствует)">Транспортировка и переработка</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/downstream" class="extiw" title="en:downstream"><span title="downstream — версия статьи «Транспортировка и переработка нефтепродуктов» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B5" title="Нефтехранилище">Нефтехранилище</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4" title="Трубопровод">Трубопровод</a> <ul><li><small><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4" title="Нефтепровод">Нефтепровод</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4" title="Газопровод">Газопровод</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4" title="Нефтеперерабатывающий завод">Нефтеперерабатывающий завод</a> <ul><li><small><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Переработка нефти">Переработка нефти</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Многократное испарение">Многократное испарение</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%B7" title="Нефтехимический синтез">Нефтехимический синтез</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Сухая перегонка">Сухая перегонка</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Нефтехимия">Нефтехимия</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%81%D0%B1%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Висбрекинг">Висбрекинг</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Гидрокрекинг">Гидрокрекинг</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Каталитический крекинг">Каталитический крекинг</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%80%D0%B8%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Каталитический риформинг">Каталитический риформинг</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B3" title="Крекинг">Крекинг</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81_%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%81%D0%B0" title="Процесс Клауса">Процесс Клауса</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B7" title="Термолиз">Термолиз</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Коксование">Коксование</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Юридический аспект</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BE_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8" title="Соглашение о разделе продукции">Соглашение о разделе продукции</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%B8_%D0%B2%D1%8B%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BE_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8" class="mw-redirect" title="Система налогообложения при выполнении соглашений о разделе продукции">Система налогообложения при выполнении соглашений о разделе продукции</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Концессия">концессионное соглашение</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%8F%D0%BB%D1%82%D0%B8" title="Роялти">Роялти</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Крупные <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Транснациональная компания">ТНК</a> и<br /><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Международная организация">международные организации</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sinopec" title="Sinopec">Sinopec</a></li> <li><a href="/wiki/Shell" title="Shell">Shell</a></li> <li><a href="/wiki/ExxonMobil" title="ExxonMobil">ExxonMobil</a></li> <li><a href="/wiki/BP" title="BP">BP</a></li> <li><a href="/wiki/PetroChina" title="PetroChina">PetroChina</a></li> <li><a href="/wiki/TotalEnergies" title="TotalEnergies">TotalEnergies</a></li> <li><a href="/wiki/Chevron" title="Chevron">Chevron</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC" title="Газпром">Газпром</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD_%E2%80%94_%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%91%D1%80%D0%BE%D0%B2_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Организация арабских стран — экспортёров нефти">ОАПЕК</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD_%E2%80%94_%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%91%D1%80%D0%BE%D0%B2_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Организация стран — экспортёров нефти">ОПЕК</a></li> <li><small>(<a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%9E%D0%9F%D0%95%D0%9A" title="Корзина ОПЕК">Корзина ОПЕК</a>)</small></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0_%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Сорта товарной нефти">Сорта товарной нефти</a> <br /> (<a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Классификации нефти">Классификации нефти</a>)</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Brent" title="Brent">Brent</a></li> <li><a href="/wiki/Dubai_Crude" title="Dubai Crude">Dubai Crude</a></li> <li><a href="/wiki/ESPO" title="ESPO">ESPO</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sokol&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sokol (страница отсутствует)">Sokol</a></li> <li><a href="/wiki/Tengiz" title="Tengiz">Tengiz</a></li> <li><a href="/wiki/Urals" title="Urals">Urals</a></li> <li><a href="/wiki/West_Texas_Intermediate" title="West Texas Intermediate">West Texas Intermediate</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Типы сырья</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Нефть</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%B0%D1%82" title="Газовый конденсат">Газовый конденсат</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D1%83%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Попутный нефтяной газ">Попутный нефтяной газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Природный газ">Природный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B6%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%83%D0%B3%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D1%8B" title="Сжиженные углеводородные газы">Сжиженный нефтяной газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Битуминозные пески">Битуминозные пески</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B0_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C)" title="Мальта (нефть)">Мальта</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Нефтяные воды">Нефтяные воды</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B7%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%82" title="Озокерит">Озокерит</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC" title="Битум">Природный битум</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82" title="Асфальт">Природный асфальт</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Нефтепродукты и газпродукты</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/JP-8" title="JP-8">JP-8</a></li> <li><a href="/wiki/HCNG" title="HCNG">HCNG</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B8%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B8%D0%BD" class="mw-redirect" title="Авиакеросин">Авиакеросин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82" title="Асфальт">Асфальт</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8B" title="Асфальтены">Асфальтены</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%BD" title="Бензин">Бензин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%B0_(%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C)" title="Галоша (растворитель)">Галоша</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%BE%D0%BB" title="Бензол">Бензол</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC%D1%8B_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D0%B5&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Битумы нефтяные (страница отсутствует)">Битумы нефтяные</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Вазелин">Вазелин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B9%D0%BB%D1%8C" title="Газойль">Газойль</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Газолин">Газолин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D0%BD" title="Гексадекан">Гексадекан</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" class="mw-redirect" title="Генераторный газ">Генераторный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%8E%D1%87%D0%B5-%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Горюче-смазочные материалы">Горюче-смазочные материалы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D1%83%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BD" title="Гудрон">Гудрон</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Дизельное топливо">Дизельное топливо</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%BB%D1%8B" title="Ксилолы">Ксилолы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B8%D0%BD" title="Керосин">Керосин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Креолин">Креолин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%BD" title="Лигроин">Лигроин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%82" title="Мазут">Мазут</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Метан">Метан</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2" title="Метан угольных пластов">Метан угольных пластов</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D1%82-%D0%91%D1%83%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D1%8D%D1%84%D0%B8%D1%80" title="Трет-Бутилметиловый эфир"><i>трет</i>-Бутилметиловый эфир</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0" title="Моторные масла">Моторные масла</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BA%D0%BE%D0%BA%D1%81" title="Нефтяной кокс">Нефтяной кокс</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0" title="Нефтяные масла">Нефтяные масла</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%BD" title="Парафин">Парафин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%8D%D1%84%D0%B8%D1%80" title="Петролейный эфир">Петролейный эфир</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD" title="Полипропилен">Полипропилен</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D0%B0" title="Присадка">Присадка</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BD" title="Пропан">Пропан</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD" title="Пропилен">Пропилен</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Свалочный газ">Свалочный газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%B7-%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Синтез-газ">Синтез-газ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%83%D0%B3%D0%BB%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Технический углерод">Технический углерод</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D0%BE%D0%BB" title="Толуол">Толуол</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D0%B9%D1%82-%D1%81%D0%BF%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%82" title="Уайт-спирит">Уайт-спирит</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BD" title="Церезин">Церезин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD" title="Этилен">Этилен</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC%D1%8B%D1%88%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8" title="Категория:История нефтегазовой промышленности">История</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%81_1973_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Нефтяной кризис 1973 года">Нефтяной кризис 1973 года</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%81_1979_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Энергетический кризис 1979 года">Энергетический кризис 1979 года</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8_%D0%B2_1980-%D1%85_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%85" title="Перепроизводство нефти в 1980-х годах">Перепроизводство нефти в 1980-х годах</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%81_2000-%D1%85&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Энергетический кризис 2000-х (страница отсутствует)">Энергетический кризис 2000-х</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE-%D1%81%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Российско-саудовская ценовая война">Российско-саудовская ценовая война</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D1%8D%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%81_(2021%E2%80%942022)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Мировой энергетический кризис (2021—2022) (страница отсутствует)">Энергетический кризис 2021 года</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B8_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Категория:Основатели нефтегазовой индустрии (страница отсутствует)">Основатели нефтегазовой индустрии</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="История нефтегазовой индустрии (страница отсутствует)">История нефтегазовой индустрии</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Национализация нефтедобычи (страница отсутствует)">Национализация нефтедобычи</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%8C_%D1%81%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%91%D1%80_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8)" title="Семь сестёр (нефтяные компании)">Семь сестёр</a></li> <li><a href="/wiki/Standard_Oil" title="Standard Oil">Standard Oil</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Некоторые числовые параметры</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D1%91%D0%BC%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%84%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Объёмный фактор">Объёмный фактор</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%8D%D1%84%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%B5%D0%BD%D1%82_%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%88%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Коэффициент теплового расширения">Коэффициент теплового расширения</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D1%83%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Глубина переработки нефти">Глубина переработки нефти</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Экономический аспект</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%BA_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Пик нефти">Пик нефти</a> <ul><li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="fossil fuel phase-out"><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D1%8D%D1%82%D0%B0%D0%BF%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%B0%D0%B7_%D0%BE%D1%82_%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Поэтапный отказ от ископаемого топлива (страница отсутствует)">Отказ</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/fossil_fuel_phase-out" class="extiw" title="en:fossil fuel phase-out"><span title="fossil fuel phase-out — версия статьи «Поэтапный отказ от ископаемого топлива» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></li> <li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Predicting the timing of peak oil"><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%BD%D0%BE%D0%B7%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%BF%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B8_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Прогнозирование сроков пика добычи нефти (страница отсутствует)">Сроки</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Predicting_the_timing_of_peak_oil" class="extiw" title="en:Predicting the timing of peak oil"><span title="Predicting the timing of peak oil — версия статьи «Прогнозирование сроков пика добычи нефти» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D0%BA%D0%B0%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Банк качества нефти (страница отсутствует)">Банк качества нефти</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%81" title="Энергетический кризис">Энергетический кризис</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%8C%D0%B3%D0%B8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Нефтяные деньги (страница отсутствует)">Нефтяные деньги</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2" title="Рециклирование нефтедолларов">Рециклирование нефтедолларов</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Стабилизирующий производитель">Стабилизирующий производитель</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">См. также</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Нефтеобразование">Нефтеобразование</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C_(%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B9)" title="Баррель (американский нефтяной)">Баррель (американский нефтяной)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%B1%D0%B8%D1%82" title="Дебит">Дебит</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BE%D1%82%D0%B4%D0%B0%D1%87%D0%B0" title="Нефтеотдача">Нефтеотдача</a> (КИН)</li> <li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="List of abbreviations in oil and gas exploration and production"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D1%81%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%B2_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B5_%D0%B8_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%87%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8_%D0%B8_%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Список сокращений в разведке и добыче нефти и газа (страница отсутствует)">Аббревиатуры</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_abbreviations_in_oil_and_gas_exploration_and_production" class="extiw" title="en:List of abbreviations in oil and gas exploration and production"><span title="List of abbreviations in oil and gas exploration and production — версия статьи «Список сокращений в разведке и добыче нефти и газа» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></li> <li>Классификация <ul><li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Sweet crude oil"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BB%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Светлая сырая нефть (страница отсутствует)">Светлая сырая нефть</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sweet_crude_oil" class="extiw" title="en:Sweet crude oil"><span title="Sweet crude oil — версия статьи «Светлая сырая нефть» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D0%BE%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B8" title="Сернистые соединения нефти">Сернистые соединения нефти</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%B3%D0%B0%D0%B7" title="Сланцевый газ">Сланцевый газ</a></li> <li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Orphan wells"><a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%B1%D1%80%D0%BE%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D0%BA%D0%B2%D0%B0%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D1%8B&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Заброшенные нефтяные скважины (страница отсутствует)">Заброшенные нефтяные скважины</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Orphan_wells" class="extiw" title="en:Orphan wells"><span title="Orphan wells — версия статьи «Заброшенные нефтяные скважины» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></li> <li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Petrofiction"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D1%84%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Нефтефантастика (страница отсутствует)">Нефтефантастика</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Petrofiction" class="extiw" title="en:Petrofiction"><span title="Petrofiction — версия статьи «Нефтефантастика» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></li> <li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Shale band"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Сланцевая зона (страница отсутствует)">Сланцевая зона</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Shale_band" class="extiw" title="en:Shale band"><span title="Shale band — версия статьи «Сланцевая зона» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></li> <li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Unconventional (oil and gas) reservoir"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_(%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9)_%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Нетрадиционный (нефтегазовый) пласт (страница отсутствует)">Нетрадиционный пласт</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Unconventional_(oil_and_gas)_reservoir" class="extiw" title="en:Unconventional (oil and gas) reservoir"><span title="Unconventional (oil and gas) reservoir — версия статьи «Нетрадиционный (нефтегазовый) пласт» на английском языке">[англ.]</span></a></sup> <ul><li><span data-interwiki-lang="en" data-interwiki-article="Heavy crude oil"><a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%8F%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Тяжелая сырая нефть (страница отсутствует)">Тяжелая сырая нефть</a></span><sup class="noprint" style="font-style:normal; font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Heavy_crude_oil" class="extiw" title="en:Heavy crude oil"><span title="Heavy crude oil — версия статьи «Тяжелая сырая нефть» на английском языке">[англ.]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Битуминозные пески">Битуминозные пески</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%8E%D1%87%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%86" title="Горючий сланец">Горючий сланец</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Сланцевая нефть">Сланцевая нефть</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Источник — <a dir="ltr" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=Нефть&amp;oldid=143067448">https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=Нефть&amp;oldid=143067448</a></div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Служебная:Категории">Категории</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9A%D0%B0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D1%8B" title="Категория:Каустобиолиты">Каустобиолиты</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A2%D0%BE%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Категория:Топливо">Топливо</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Категория:Нефть">Нефть</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%82%D1%8B" title="Категория:Нефтепродукты">Нефтепродукты</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5,_%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B8_%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Категория:Хемогенные, биохемогенные и органогенные породы">Хемогенные, биохемогенные и органогенные породы</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Скрытые категории: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B,_%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B7%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%88%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_JsonConfig" title="Категория:Страницы, использующие расширение JsonConfig">Страницы, использующие расширение JsonConfig</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Cite_web_(%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D1%8C_webcitation-%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B2:_deadlink_yes)" title="Категория:Википедия:Cite web (заменить webcitation-архив: deadlink yes)">Википедия:Cite web (заменить webcitation-архив: deadlink yes)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%A1%D0%AD,_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D1%83%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Категория:Статьи с ссылкой на БСЭ, без указания издания">Статьи с ссылкой на БСЭ, без указания издания</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Cite_web_(%D0%BD%D0%B5_%D1%83%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA)" title="Категория:Википедия:Cite web (не указан язык)">Википедия:Cite web (не указан язык)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Cite_web_(%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D1%8C_webcitation-%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B2:_deadlink_no)" title="Категория:Википедия:Cite web (заменить webcitation-архив: deadlink no)">Википедия:Cite web (заменить webcitation-архив: deadlink no)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B,_%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B7%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%88%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_ISBN" title="Категория:Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN">Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_(%D1%82%D0%B8%D0%BF:_%D1%81%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%8C)" title="Категория:Википедия:Статьи без источников (тип: смесь)">Википедия:Статьи без источников (тип: смесь)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9D%D0%B5%D1%82_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D1%81_%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F_2024" title="Категория:Википедия:Нет источников с января 2024">Википедия:Нет источников с января 2024</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D1%83%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%D0%BC%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B5_14_%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B9" title="Категория:Википедия:Статьи с утверждениями без источников более 14 дней">Википедия:Статьи с утверждениями без источников более 14 дней</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B_%D1%81_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%B5%D0%BC_Hatnote_%D1%81_%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B9" title="Категория:Википедия:Страницы с модулем Hatnote с красной ссылкой">Википедия:Страницы с модулем Hatnote с красной ссылкой</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8,_%D1%82%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8" title="Категория:Википедия:Статьи, требующие конкретизации">Википедия:Статьи, требующие конкретизации</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D1%88%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%BF%D0%BE_%D0%B0%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D1%83" title="Категория:Википедия:Статьи с шаблонами недостатков по алфавиту">Википедия:Статьи с шаблонами недостатков по алфавиту</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%BA_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%B5_%D1%81_%D0%BC%D0%B0%D1%8F_2013_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Категория:Википедия:Статьи к переработке с мая 2013 года">Википедия:Статьи к переработке с мая 2013 года</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%BA_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%B5" title="Категория:Википедия:Статьи к переработке">Википедия:Статьи к переработке</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8,_%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%85_%D1%82%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%83%D0%B5%D1%82_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B8" title="Категория:Википедия:Статьи, достоверность которых требует проверки">Википедия:Статьи, достоверность которых требует проверки</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8,_%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%85_%D1%82%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%83%D0%B5%D1%82_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%BF%D0%BE%D1%8F%D1%81%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%B2_%D1%88%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B5" title="Категория:Википедия:Статьи, достоверность которых требует проверки без пояснений в шаблоне">Википедия:Статьи, достоверность которых требует проверки без пояснений в шаблоне</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D1%83%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%D0%BC%D0%B8,_%D0%BD%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC%D0%B8_%D0%B2_%D1%83%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%BC_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B5" title="Категория:Википедия:Статьи с утверждениями, не найденными в указанном источнике">Википедия:Статьи с утверждениями, не найденными в указанном источнике</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC%D0%B8_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B8" title="Категория:Википедия:Статьи с незавершёнными разделами">Википедия:Статьи с незавершёнными разделами</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC%D0%B8_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D1%83%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%B4%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Категория:Википедия:Статьи с незавершёнными разделами без указанной даты">Википедия:Статьи с незавершёнными разделами без указанной даты</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D1%83%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%D0%BC%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8" title="Категория:Википедия:Статьи с утверждениями без значимости">Википедия:Статьи с утверждениями без значимости</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C" title="Категория:Статьи со ссылками на Викисловарь">Статьи со ссылками на Викисловарь</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4" title="Категория:Статьи со ссылками на Викисклад">Статьи со ссылками на Викисклад</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="Категория:Статьи со ссылками на портал">Статьи со ссылками на портал</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%87%D0%B8%D0%BC%D0%B8_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8" title="Категория:Википедия:Статьи с нерабочими ссылками">Википедия:Статьи с нерабочими ссылками</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BE%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D1%81_%D0%BE%D0%BA%D1%82%D1%8F%D0%B1%D1%80%D1%8F_2024_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Категория:Википедия:Статьи без ссылок на источники с октября 2024 года">Википедия:Статьи без ссылок на источники с октября 2024 года</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Навигация</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Персональные инструменты</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Страница участника для моего IP">Вы не представились системе</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9C%D0%BE%D1%91_%D0%BE%D0%B1%D1%81%D1%83%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Страница обсуждений для моего IP [n]" accesskey="n"><span>Обсуждение</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9C%D0%BE%D0%B9_%D0%B2%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4" title="Список правок, сделанных с этого IP-адреса [y]" accesskey="y"><span>Вклад</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D1%83%D1%87%D1%91%D1%82%D0%BD%D1%83%D1%8E_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C&amp;returnto=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Мы предлагаем вам создать учётную запись и войти в систему, хотя это и не обязательно."><span>Создать учётную запись</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%92%D1%85%D0%BE%D0%B4&amp;returnto=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Здесь можно зарегистрироваться в системе, но это необязательно. [o]" accesskey="o"><span>Войти</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Пространства имён</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Просмотреть контентную страницу [c]" accesskey="c"><span>Статья</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%81%D1%83%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5:%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" rel="discussion" title="Обсуждение основной страницы [t]" accesskey="t"><span>Обсуждение</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">русский</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Просмотры</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C"><span>Читать</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;veaction=edit" title="Редактировать данную страницу [v]" accesskey="v"><span>Править</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=edit" title="Править исходный текст этой страницы [e]" accesskey="e"><span>Править код</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=history" title="Журнал изменений страницы [h]" accesskey="h"><span>История</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Больше возможностей" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ещё</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Поиск</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Искать в Википедии" aria-label="Искать в Википедии" autocapitalize="sentences" title="Искать в Википедии [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Служебная:Поиск"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Найти страницы, содержащие указанный текст" value="Найти"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Перейти к странице, имеющей в точности такое название" value="Перейти"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Перейти на заглавную страницу"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Навигация</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Перейти на заглавную страницу [z]" accesskey="z"><span>Заглавная страница</span></a></li><li id="n-content" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5"><span>Содержание</span></a></li><li id="n-featured" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8" title="Статьи, считающиеся лучшими статьями проекта"><span>Избранные статьи</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Посмотреть случайно выбранную страницу [x]" accesskey="x"><span>Случайная статья</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D1%83%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Статьи о текущих событиях в мире"><span>Текущие события</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=ru.wikipedia.org&amp;uselang=ru" title="Поддержите нас"><span>Пожертвовать</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-participation" class="mw-portlet mw-portlet-participation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-participation-label" > <h3 id="p-participation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Участие</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BE%D0%B1_%D0%BE%D1%88%D0%B8%D0%B1%D0%BA%D0%B0%D1%85" title="Сообщить об ошибке в этой статье"><span>Сообщить об ошибке</span></a></li><li id="n-introduction" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5"><span>Как править статьи</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="О проекте, о том, чем здесь можно заниматься, а также — где что находится"><span>Сообщество</span></a></li><li id="n-forum" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC" title="Форум участников Википедии"><span>Форум</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0" title="Место расположения Справки"><span>Справка</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8" title="Список последних изменений [r]" accesskey="r"><span>Свежие правки</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B" title="Список недавно созданных страниц"><span>Новые страницы</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B"><span>Служебные страницы</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Инструменты</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D1%81%D1%8E%D0%B4%D0%B0/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Список всех страниц, ссылающихся на данную [j]" accesskey="j"><span>Ссылки сюда</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" rel="nofollow" title="Последние изменения в страницах, на которые ссылается эта страница [k]" accesskey="k"><span>Связанные правки</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;oldid=143067448" title="Постоянная ссылка на эту версию страницы"><span>Постоянная ссылка</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=info" title="Подробнее об этой странице"><span>Сведения о странице</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A6%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0&amp;page=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;id=143067448&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Информация о том, как цитировать эту страницу"><span>Цитировать страницу</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fru.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259D%25D0%25B5%25D1%2584%25D1%2582%25D1%258C"><span>Получить короткий URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fru.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259D%25D0%25B5%25D1%2584%25D1%2582%25D1%258C"><span>Скачать QR-код</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Печать/экспорт</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:DownloadAsPdf&amp;page=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;action=show-download-screen" title="Скачать эту страницу как файл PDF"><span>Скачать как PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;printable=yes" title="Версия этой страницы для печати [p]" accesskey="p"><span>Версия для печати</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">В других проектах</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Petroleum" hreflang="en"><span>Викисклад</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://ru.wikinews.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" hreflang="ru"><span>Викиновости</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q22656" title="Ссылка на связанный элемент репозитория данных [g]" accesskey="g"><span>Элемент Викиданных</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">На других языках</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Ruolie" title="Ruolie — африкаанс" lang="af" hreflang="af" data-title="Ruolie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанс" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Erd%C3%B6l" title="Erdöl — швейцарский немецкий" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Erdöl" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="швейцарский немецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%94%E1%89%B5%E1%88%AE%E1%88%8A%E1%8B%A8%E1%88%9D" title="ፔትሮሊየም — амхарский" lang="am" hreflang="am" data-title="ፔትሮሊየም" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="амхарский" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio — арагонский" lang="an" hreflang="an" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагонский" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="избранная статья"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B7" title="نفط — арабский" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نفط" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабский" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A2%DC%A6%DC%9B%DC%90" title="ܢܦܛܐ — арамейский" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܢܦܛܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="арамейский" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%8A%D8%B7%D8%B1%D9%88%D9%84" title="پيطرول — Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="پيطرول" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84" title="بترول — Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بترول" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Petroleu" title="Petroleu — астурийский" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Petroleu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурийский" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Нарт — аварский" lang="av" hreflang="av" data-title="Нарт" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="аварский" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Neft" title="Neft — азербайджанский" lang="az" hreflang="az" data-title="Neft" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербайджанский" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA" title="نفت — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="نفت" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Нефть — башкирский" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Нефть" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башкирский" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Napta" title="Napta — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Napta" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Petrolyo" title="Petrolyo — Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Petrolyo" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта — белорусский" lang="be" hreflang="be" data-title="Нафта" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="белорусский" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта — белорусский (тарашкевица)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Нафта" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="белорусский (тарашкевица)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82" title="Нефт — болгарский" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Нефт" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгарский" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%AE" title="पेट्रोलियम — Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="पेट्रोलियम" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%96%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%9C_%E0%A6%A4%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="খনিজ তেল — бенгальский" lang="bn" hreflang="bn" data-title="খনিজ তেল" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгальский" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Eoul-maen" title="Eoul-maen — бретонский" lang="br" hreflang="br" data-title="Eoul-maen" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретонский" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta — боснийский" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Nafta" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="боснийский" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%BE%D2%BB%D0%BE%D0%BD" title="Газарай тоһон — бурятский" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Газарай тоһон" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="бурятский" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Petroli" title="Petroli — каталанский" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Petroli" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталанский" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio — Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Petrolyo" title="Petrolyo — себуано" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Petrolyo" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="себуано" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%95%D9%88%D8%AA" title="نەوت — центральнокурдский" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="نەوت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="центральнокурдский" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ropa" title="Ropa — чешский" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ropa" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чешский" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%85%D1%82%C4%83" title="Нехтă — чувашский" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Нехтă" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чувашский" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Petroliwm" title="Petroliwm — валлийский" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Petroliwm" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="валлийский" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/R%C3%A5olie" title="Råolie — датский" lang="da" hreflang="da" data-title="Råolie" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="датский" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Kpam_(Petroleum)" title="Kpam (Petroleum) — Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Kpam (Petroleum)" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="хорошая статья"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Erd%C3%B6l" title="Erdöl — немецкий" lang="de" hreflang="de" data-title="Erdöl" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="немецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Petrol" title="Petrol — Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Petrol" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BF" title="Πετρέλαιο — греческий" lang="el" hreflang="el" data-title="Πετρέλαιο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="греческий" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B2li" title="Petròli — Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Petròli" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum — английский" lang="en" hreflang="en" data-title="Petroleum" data-language-autonym="English" data-language-local-name="английский" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Nafto" title="Nafto — эсперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Nafto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B3leo" title="Petróleo — испанский" lang="es" hreflang="es" data-title="Petróleo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испанский" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta — эстонский" lang="et" hreflang="et" data-title="Nafta" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстонский" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio — баскский" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскский" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Petroliu" title="Petroliu — Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Petroliu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA_%D8%AE%D8%A7%D9%85" title="نفت خام — персидский" lang="fa" hreflang="fa" data-title="نفت خام" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="персидский" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Maa%C3%B6ljy" title="Maaöljy — финский" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Maaöljy" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="финский" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Olja" title="Olja — фарерский" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Olja" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарерский" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9trole" title="Pétrole — французский" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pétrole" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французский" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Eerd%C3%B6%C3%B6le" title="Eerdööle — северный фризский" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Eerdööle" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="северный фризский" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Petroli" title="Petroli — фриульский" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Petroli" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="фриульский" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Ierdoalje" title="Ierdoalje — западнофризский" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Ierdoalje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="западнофризский" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Peitriliam" title="Peitriliam — ирландский" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Peitriliam" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирландский" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 — гань" lang="gan" hreflang="gan" data-title="石油" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="гань" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B3leo" title="Petróleo — галисийский" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Petróleo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисийский" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Itakyra" title="Itakyra — гуарани" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Itakyra" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="гуарани" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Pet%C3%BCroolia" title="Petüroolia — Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Petüroolia" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Danyen_mai" title="Danyen mai — хауса" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Danyen mai" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="хауса" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Sa%CC%8Dk-y%C3%B9" title="Sa̍k-yù — хакка" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sa̍k-yù" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="хакка" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%A4%D7%98" title="נפט — иврит" lang="he" hreflang="he" data-title="נפט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="иврит" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8" title="शिलारस — хинди" lang="hi" hreflang="hi" data-title="शिलारस" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta — хорватский" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Nafta" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Petw%C3%B2l" title="Petwòl — гаитянский" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Petwòl" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="гаитянский" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C5%91olaj" title="Kőolaj — венгерский" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kőolaj" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерский" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" title="Նավթ — армянский" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Նավթ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армянский" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D6%86%D5%A9" title="Նաֆթ — западноармянский" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Նաֆթ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="западноармянский" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Petroleo" title="Petroleo — интерлингва" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Petroleo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Minyak_bumi" title="Minyak bumi — индонезийский" lang="id" hreflang="id" data-title="Minyak bumi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезийский" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Petrolo" title="Petrolo — идо" lang="io" hreflang="io" data-title="Petrolo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идо" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Hr%C3%A1ol%C3%ADa" title="Hráolía — исландский" lang="is" hreflang="is" data-title="Hráolía" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исландский" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio — итальянский" lang="it" hreflang="it" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальянский" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 — японский" lang="ja" hreflang="ja" data-title="石油" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="японский" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Pichruoliom" title="Pichruoliom — Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Pichruoliom" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/ctile" title="ctile — ложбан" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="ctile" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="ложбан" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Lenga_patra" title="Lenga patra — яванский" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Lenga patra" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="яванский" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98" title="ნავთობი — грузинский" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ნავთობი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузинский" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Neft" title="Neft — каракалпакский" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Neft" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="каракалпакский" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Мұнай — казахский" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Мұнай" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="казахский" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B3%86%E0%B2%9F%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B3%8B%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%AF%E0%B2%AE%E0%B3%8D" title="ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ — каннада" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="каннада" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%84%9D%EC%9C%A0" title="석유 — корейский" lang="ko" hreflang="ko" data-title="석유" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корейский" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Neft" title="Neft — курдский" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Neft" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдский" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Нефть — коми" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Нефть" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="коми" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Мунай — киргизский" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Мунай" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="киргизский" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum — латинский" lang="la" hreflang="la" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латинский" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/%C3%84erdueleg" title="Äerdueleg — люксембургский" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Äerdueleg" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="люксембургский" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Aerdaolje" title="Aerdaolje — лимбургский" lang="li" hreflang="li" data-title="Aerdaolje" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбургский" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Pit%C9%94l%C9%94%CC%81" title="Pitɔlɔ́ — лингала" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Pitɔlɔ́" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="лингала" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta — литовский" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Nafta" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литовский" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta — латышский" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Nafta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латышский" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Solitany" title="Solitany — малагасийский" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Solitany" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="малагасийский" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Minyak_bumi" title="Minyak bumi — минангкабау" lang="min" hreflang="min" data-title="Minyak bumi" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="минангкабау" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта — македонский" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Нафта" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македонский" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%B3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പെട്രോളിയം — малаялам" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പെട്രോളിയം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малаялам" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="избранная статья"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D1%80%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D0%BE%D1%81" title="Газрын тос — монгольский" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Газрын тос" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="монгольский" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%9C_%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2" title="खनिज तेल — маратхи" lang="mr" hreflang="mr" data-title="खनिज तेल" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="маратхи" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum — малайский" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малайский" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B3lio" title="Petrólio — мирандский" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Petrólio" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="мирандский" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%94%E1%80%B6" title="ရေနံ — бирманский" lang="my" hreflang="my" data-title="ရေနံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бирманский" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA" title="نفت — мазандеранский" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="نفت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="мазандеранский" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Chapopohtli" title="Chapopohtli — Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Chapopohtli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Aerd%C3%B6%C3%A4ly" title="Aerdöäly — нижнесаксонский" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Aerdöäly" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="нижнесаксонский" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%9C_%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2" title="खनिज तेल — непальский" lang="ne" hreflang="ne" data-title="खनिज तेल" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непальский" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Aardolie" title="Aardolie — нидерландский" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Aardolie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нидерландский" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum — нюнорск" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="нюнорск" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum — норвежский букмол" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвежский букмол" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Chid%C3%AD_bik%CA%BCah" title="Chidí bikʼah — навахо" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Chidí bikʼah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="навахо" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B2li" title="Petròli — окситанский" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Petròli" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситанский" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Dhuubbaa_zayitii" title="Dhuubbaa zayitii — оромо" lang="om" hreflang="om" data-title="Dhuubbaa zayitii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="оромо" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A9%B1%E0%A8%9A%E0%A8%BE_%E0%A8%A4%E0%A9%87%E0%A8%B2" title="ਕੱਚਾ ਤੇਲ — панджаби" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕੱਚਾ ਤੇਲ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="панджаби" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Erd%C3%B6l" title="Erdöl — Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Erdöl" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ropa_naftowa" title="Ropa naftowa — польский" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ropa naftowa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="польский" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%B9%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A6%D9%85" title="پٹرولیئم — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="پٹرولیئم" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%BC%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%85/_%D8%AA%DB%90%D9%84" title="پټرولیم/ تېل — пушту" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پټرولیم/ تېل" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пушту" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B3leo" title="Petróleo — португальский" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Petróleo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португальский" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Allpa_wira" title="Allpa wira — кечуа" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Allpa wira" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="кечуа" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Petrol" title="Petrol — румынский" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Petrol" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынский" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Ропа — русинский" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Ропа" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="русинский" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D1%8D%D0%BF" title="Ниэп — саха" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Ниэп" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="саха" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Pitr%C3%B2liu" title="Pitròliu — сицилийский" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Pitròliu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилийский" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum — шотландский" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шотландский" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta — сербскохорватский" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Nafta" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="сербскохорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%9C%E0%B6%BB%E0%B6%AD%E0%B7%99%E0%B6%BD%E0%B7%8A" title="බොරතෙල් — сингальский" lang="si" hreflang="si" data-title="බොරතෙල්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="сингальский" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="хорошая статья"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ropa" title="Ropa — словацкий" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ropa" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словацкий" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta — словенский" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Nafta" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенский" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Shidaal" title="Shidaal — сомали" lang="so" hreflang="so" data-title="Shidaal" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="сомали" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Nafta_e_pap%C3%ABrpunuar" title="Nafta e papërpunuar — албанский" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Nafta e papërpunuar" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албанский" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта — сербский" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Нафта" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербский" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/Oyili" title="Oyili — свази" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Oyili" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="свази" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Minyak_bumi" title="Minyak bumi — сунданский" lang="su" hreflang="su" data-title="Minyak bumi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сунданский" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum — шведский" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведский" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mafuta_ya_petroli" title="Mafuta ya petroli — суахили" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mafuta ya petroli" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахили" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%B1%E0%AF%88_%E0%AE%8E%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%A3%E0%AF%86%E0%AE%AF%E0%AF%8D" title="பாறை எண்ணெய் — тамильский" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பாறை எண்ணெய்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамильский" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="పెట్రోలియం — телугу" lang="te" hreflang="te" data-title="పెట్రోలియం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="телугу" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Нафт — таджикский" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Нафт" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="таджикский" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B9%82%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A1" title="ปิโตรเลียม — тайский" lang="th" hreflang="th" data-title="ปิโตรเลียม" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тайский" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Petrol" title="Petrol — турецкий" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Petrol" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Нефть — татарский" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Нефть" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарский" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%90%D9%81%D9%89%D8%AA" title="نېفىت — уйгурский" lang="ug" hreflang="ug" data-title="نېفىت" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="уйгурский" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта — украинский" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Нафта" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украинский" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%B9%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%85" title="پٹرولیم — урду" lang="ur" hreflang="ur" data-title="پٹرولیم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Neft" title="Neft — узбекский" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Neft" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="узбекский" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio — венецианский" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="венецианский" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kivivoi" title="Kivivoi — вепсский" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kivivoi" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="вепсский" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/D%E1%BA%A7u_m%E1%BB%8F" title="Dầu mỏ — вьетнамский" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Dầu mỏ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнамский" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Petrole" title="Petrole — валлонский" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Petrole" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="валлонский" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Petrolyo_(krudo)" title="Petrolyo (krudo) — варай" lang="war" hreflang="war" data-title="Petrolyo (krudo)" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варай" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 — у" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="石油" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="у" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98" title="ნაფთობი — мегрельский" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ნაფთობი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="мегрельский" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%90%D7%A4%D7%98" title="נאפט — идиш" lang="yi" hreflang="yi" data-title="נאפט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="идиш" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 — китайский" lang="zh" hreflang="zh" data-title="石油" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="китайский" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 — Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="石油" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chio%CC%8Dh-i%C3%BB" title="Chio̍h-iû — миньнань" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chio̍h-iû" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="миньнань" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 — кантонский" lang="yue" hreflang="yue" data-title="石油" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонский" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Amafuthetshe" title="Amafuthetshe — зулу" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Amafuthetshe" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="зулу" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q22656#sitelinks-wikipedia" title="Править ссылки на другие языки" class="wbc-editpage">Править ссылки</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Эта страница в последний раз была отредактирована 30 января 2025 в 12:08.</li> <li id="footer-info-copyright">Текст доступен по <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ru">лицензии Creative Commons «С указанием авторства — С сохранением условий» (CC BY-SA)</a>; в отдельных случаях могут действовать дополнительные условия. <span class="noprint">Подробнее см. <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/ru">Условия использования</a>.</span><br /> Wikipedia®&#160;— зарегистрированный товарный знак некоммерческой организации <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/ru/">«Фонд Викимедиа» (Wikimedia Foundation, Inc.)</a></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ru">Политика конфиденциальности</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5">Описание Википедии</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D1%82%D0%BA%D0%B0%D0%B7_%D0%BE%D1%82_%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8">Отказ от ответственности</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//ru.wikipedia.org/wiki/Википедия:Контакты">Свяжитесь с нами</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Universal_Code_of_Conduct/ru">Кодекс поведения</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Разработчики</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ru.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Заявление о куки</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ru.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобильная версия</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-k5dlz","wgBackendResponseTime":230,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.462","walltime":"1.893","ppvisitednodes":{"value":20991,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":332405,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":34509,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":38,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":149113,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1561.129 1 -total"," 39.00% 608.896 1 Шаблон:Примечания"," 14.34% 223.825 55 Шаблон:Cite_web"," 12.68% 197.899 1 Шаблон:ВС"," 8.88% 138.621 9 Шаблон:Статья"," 7.33% 114.470 14 Шаблон:Книга"," 6.72% 104.939 1 Шаблон:Каустобиолит"," 6.48% 101.162 2 Шаблон:Карточка"," 5.48% 85.521 1 Шаблон:Cite_news"," 4.89% 76.313 2 Шаблон:Нет_АИ"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.617","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":9493199,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-nwnmk","timestamp":"20250217080809","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u041d\u0435\u0444\u0442\u044c","url":"https:\/\/ru.wikipedia.org\/wiki\/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q22656","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q22656","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0424\u043e\u043d\u0434 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-06-22T20:39:57Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c2\/Petroleum_sample.jpg","headline":"\u043f\u0440\u0438\u0440\u043e\u0434\u043d\u0430\u044f \u043c\u0430\u0441\u043b\u044f\u043d\u0438\u0441\u0442\u0430\u044f \u0433\u043e\u0440\u044e\u0447\u0430\u044f \u0436\u0438\u0434\u043a\u043e\u0441\u0442\u044c \u0438\u0437 \u0441\u043c\u0435\u0441\u0438 \u0443\u0433\u043b\u0435\u0432\u043e\u0434\u043e\u0440\u043e\u0434\u043e\u0432"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10