CINXE.COM
باکتری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>باکتری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"134c594d-040d-4c62-9fad-3f9a967dd246","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"باکتری","wgTitle":"باکتری","wgCurRevisionId":40456649,"wgRevisionId":40456649,"wgArticleId":12209,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان","صفحه‌های حاوی پیوند جادویی پی‌ام‌آی‌دی","مقاله‌های دارای شرح مختصر","شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده", "همه صفحه‌های نیازمند تمیزکاری","مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»","جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ","مقاله‌های دارای واژگان به زبان فرانسوی","همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع","صفحه‌هایی که از پانویس با پارامترهای نامعلوم استفاده می‌کنند","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC","ریزاندامگان","علم و فناوری در جمهوری هلند", "زیست‌شناسی و تاریخ طبیعی در جمهوری هلند","آنتونی فان لیوونهوک","باکتری‌شناسی","باکتری‌ها","جمهوری هلند در دهه ۱۶۷۰ (میلادی)","جمهوری هلند در دهه ۱۶۸۰ (میلادی)","حوزه (زیست‌شناسی)","علم در دهه ۱۶۷۰ (میلادی)","علم در دهه ۱۶۸۰ (میلادی)","کشف‌های میکروسکوپی توسط آنتونی فان لیوونهوک","واژگان زیست‌شناسی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"باکتری","wgRelevantArticleId":12209,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags" :0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q10876","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface", "ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Bacteria_collage.jpg/1200px-Bacteria_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Bacteria_collage.jpg/800px-Bacteria_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Bacteria_collage.jpg/640px-Bacteria_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="باکتری - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-باکتری rootpage-باکتری skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-پراکندگی_در_طبیعت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پراکندگی_در_طبیعت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>پراکندگی در طبیعت</span> </div> </a> <ul id="toc-پراکندگی_در_طبیعت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-طبقه‌بندی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#طبقه‌بندی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>طبقه‌بندی</span> </div> </a> <ul id="toc-طبقه‌بندی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تاریخچهٔ_تکاملی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخچهٔ_تکاملی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>تاریخچهٔ تکاملی</span> </div> </a> <ul id="toc-تاریخچهٔ_تکاملی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نامگذاری_باکتری‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نامگذاری_باکتری‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>نامگذاری باکتری‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-نامگذاری_باکتری‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اندازهٔ_باکتری‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اندازهٔ_باکتری‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>اندازهٔ باکتری‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-اندازهٔ_باکتری‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ساختمان_باکتری" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ساختمان_باکتری"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>ساختمان باکتری</span> </div> </a> <ul id="toc-ساختمان_باکتری-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-انواع_باکتری‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انواع_باکتری‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>انواع باکتری‌ها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-انواع_باکتری‌ها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های انواع باکتری‌ها</span> </button> <ul id="toc-انواع_باکتری‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-باکتری‌های_پست" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#باکتری‌های_پست"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱</span> <span>باکتری‌های پست</span> </div> </a> <ul id="toc-باکتری‌های_پست-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-باکتری‌های_عالی_یا_رشته‌ای" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#باکتری‌های_عالی_یا_رشته‌ای"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۲</span> <span>باکتری‌های عالی یا رشته‌ای</span> </div> </a> <ul id="toc-باکتری‌های_عالی_یا_رشته‌ای-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جاگیری_باکتری‌ها_در_کنار_هم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جاگیری_باکتری‌ها_در_کنار_هم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>جاگیری باکتری‌ها در کنار هم</span> </div> </a> <ul id="toc-جاگیری_باکتری‌ها_در_کنار_هم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ساختار_باکتری‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ساختار_باکتری‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>ساختار باکتری‌ها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ساختار_باکتری‌ها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های ساختار باکتری‌ها</span> </button> <ul id="toc-ساختار_باکتری‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-هسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#هسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹.۱</span> <span>هسته</span> </div> </a> <ul id="toc-هسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-سیتوپلاسم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#سیتوپلاسم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹.۲</span> <span>سیتوپلاسم</span> </div> </a> <ul id="toc-سیتوپلاسم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-غشای_سلولی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#غشای_سلولی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹.۳</span> <span>غشای سلولی</span> </div> </a> <ul id="toc-غشای_سلولی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دیوارهٔ_سلول" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دیوارهٔ_سلول"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹.۴</span> <span>دیوارهٔ سلول</span> </div> </a> <ul id="toc-دیوارهٔ_سلول-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ساختار_دیوارهٔ_باکتری‌های_گرم_مثبت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#ساختار_دیوارهٔ_باکتری‌های_گرم_مثبت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹.۴.۱</span> <span>ساختار دیوارهٔ باکتری‌های گرم مثبت</span> </div> </a> <ul id="toc-ساختار_دیوارهٔ_باکتری‌های_گرم_مثبت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-باکتری‌های_مفید" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#باکتری‌های_مفید"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>باکتری‌های مفید</span> </div> </a> <ul id="toc-باکتری‌های_مفید-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تولیدمثل_باکتری" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تولیدمثل_باکتری"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>تولیدمثل باکتری</span> </div> </a> <ul id="toc-تولیدمثل_باکتری-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ارجاعات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ارجاعات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>ارجاعات</span> </div> </a> <ul id="toc-ارجاعات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کتاب‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کتاب‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۴</span> <span>کتاب‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-کتاب‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">باکتری</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۷۰ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-170" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۷۰ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri–آچئی" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="آچئی" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Bakterie" title="Bakterie–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Bakterie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Bakterien" title="Bakterien–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Bakterien" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A3%E1%8A%AD%E1%89%B4%E1%88%AA%E1%8B%AB" title="ባክቴሪያ–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ባክቴሪያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Eubacteria" title="Eubacteria–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Eubacteria" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="जीवाणु–آنگیکا" lang="anp" hreflang="anp" data-title="जीवाणु" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="آنگیکا" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%83%D8%AA%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بكتيريا–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بكتيريا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%92%DC%A9%DC%9B%DC%9D%DC%AA%DC%9D%DC%90" title="ܒܩܛܝܪܝܐ–آرامی" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܒܩܛܝܪܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="آرامی" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%83%D8%AA%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A9" title="باكتيرية–عربی مراکشی" lang="ary" hreflang="ary" data-title="باكتيرية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="عربی مراکشی" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%83%D8%AA%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بكتيريا–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بكتيريا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="বেক্টেৰিয়া–آسامی" lang="as" hreflang="as" data-title="বেক্টেৰিয়া" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="آسامی" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Jisk%27a_laq%27u" title="Jisk'a laq'u–آیمارایی" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Jisk'a laq'u" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="آیمارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Bakteriyalar" title="Bakteriyalar–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Bakteriyalar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="باکتری" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бактериялар–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Бактериялар" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Bakter%C4%97j%C4%97s" title="Bakterėjės–ساموگیتی" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Bakterėjės" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ساموگیتی" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Bakterya" title="Bakterya–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Bakterya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8D%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Бактэрыі–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Бактэрыі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8D%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Бактэрыі–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Бактэрыі" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Бактерии–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Бактерии" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="ব্যাকটেরিয়া–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ব্যাকটেরিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Bakterija" title="Bakterija–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Bakterija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8" title="Бактери–Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Бактери" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Bacteris" title="Bacteris–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Bacteris" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1%CC%A4-k%E1%B9%B3%CC%84ng" title="Sá̤-kṳ̄ng–چینی مین شرقی" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Sá̤-kṳ̄ng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="چینی مین شرقی" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Bakterya" title="Bakterya–سبویی" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Bakterya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A5%E1%8F%B3%E1%8E%A9_%E1%8F%97%E1%8F%B1%E1%8F%99%E1%8E%AF" title="ᎥᏳᎩ ᏗᏱᏙᎯ–چروکی" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎥᏳᎩ ᏗᏱᏙᎯ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="چروکی" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%95%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="بەکتریا–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بەکتریا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Bakterie" title="Bakterie–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Bakterie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8" title="Бактери–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Бактери" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Bakterier" title="Bakterier–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Bakterier" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bakterien" title="Bakterien–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Bakterien" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%84%DE%AC%DE%86%DE%B0%DE%93%DE%A9%DE%83%DE%A8%DE%94%DE%A7" title="ބެކްޓީރިޔާ–دیوهی" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ބެކްޓީރިޔާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="دیوهی" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Βακτήριο–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Βακτήριο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Bacteria" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Bakterioj" title="Bakterioj–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Bakterioj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Bakterid" title="Bakterid–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Bakterid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Bakterio" title="Bakterio–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Bakterio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Bateria" title="Bateria–اکسترامادورایی" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Bateria" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="اکسترامادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Bakteerit" title="Bakteerit–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Bakteerit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Pisil%C3%A4ne" title="Pisiläne–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Pisiläne" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria–فارویی" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="فارویی" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bact%C3%A9rie" title="Bactérie–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bactérie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Bakteerien" title="Bakteerien–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Bakteerien" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Baktearje" title="Baktearje–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Baktearje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Baict%C3%A9ir" title="Baictéir–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Baictéir" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A9ri" title="Baktéri–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Baktéri" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–گیلی اسکاتلندی" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="گیلی اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Bacterias" title="Bacterias–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Bacterias" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Pokoka%27i" title="Pokoka'i–گوارانی" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Pokoka'i" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="گوارانی" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–مانی" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مانی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kwayar_cutar_Bakteriya" title="Kwayar cutar Bakteriya–هوسایی" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kwayar cutar Bakteriya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Se-khi%C3%BBn" title="Se-khiûn–Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Se-khiûn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%99%D7%99%D7%93%D7%A7%D7%99%D7%9D" title="חיידקים–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="חיידקים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="जीवाणु–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जीवाणु" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–هندی فیجیایی" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="هندی فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Bakterije" title="Bakterije–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Bakterije" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Bakterije" title="Bakterije–صُربی علیا" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Bakterije" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="صُربی علیا" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A9riumok" title="Baktériumok–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Baktériumok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Բակտերիաներ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բակտերիաներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Bacterio" title="Bacterio–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Bacterio" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria–ایلوکویی" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ایلوکویی" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D3%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D3%80%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D1%88" title="НӀанкӀигаш–اینگوشی" lang="inh" hreflang="inh" data-title="НӀанкӀигаш" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="اینگوشی" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Bakterio" title="Bakterio–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Bakterio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Gerlar" title="Gerlar–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Gerlar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%B0%E8%8F%8C" title="細菌–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="細菌" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Baktiiria" title="Baktiiria–Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Baktiiria" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A8ri" title="Baktèri–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Baktèri" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ბაქტერიები–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბაქტერიები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Bakteriya" title="Bakteriya–قره‌قالپاقی" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Bakteriya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="قره‌قالپاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–کیکویویی" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="کیکویویی" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бактериялар–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Бактериялар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B3%80%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%AF" title="ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%84%B8%EA%B7%A0" title="세균–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="세균" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Bakter%C3%AE" title="Bakterî–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Bakterî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бактерия–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Бактерия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Bakteerien" title="Bakteerien–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Bakteerien" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%80" title="Бактерияр–لزگی" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Бактерияр" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="لزگی" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Bateria" title="Bateria–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Bateria" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Bakitiiriya" title="Bakitiiriya–گاندایی" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Bakitiiriya" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="گاندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Luganda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Bacteri%C3%AB" title="Bacterië–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Bacterië" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Batere" title="Batere–Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Batere" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%80%E0%BA%8A%E0%BA%B7%E0%BB%89%E0%BA%AD%E0%BB%81%E0%BA%9A%E0%BA%B1%E0%BA%81%E0%BA%97%E0%BA%B5%E0%BB%80%E0%BA%A3%E0%BA%B1%E0%BA%8D" title="ເຊື້ອແບັກທີເຣັຍ–لائوسی" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ເຊື້ອແບັກທີເຣັຍ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="لائوسی" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Bakterijos" title="Bakterijos–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Bakterijos" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bakt%C4%93rijas" title="Baktērijas–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Baktērijas" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri–مینانگ‌کابویی" lang="min" hreflang="min" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="مینانگ‌کابویی" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Бактерии–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Бактерии" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AC%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="ബാക്റ്റീരിയ–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ബാക്റ്റീരിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8F%D0%BD" title="Нян–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Нян" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%82" title="जीवाणू–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="जीवाणू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%B8" title="ဘက်တီးရီးယား–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="ဘက်တီးရီးယား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="باکتری" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–ناپلی" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="ناپلی" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Bakterien" title="Bakterien–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bakterien" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="जीवाणु–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="जीवाणु" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="ब्याक्टेरिया–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="ब्याक्टेरिया" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bacteri%C3%ABn" title="Bacteriën–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Bacteriën" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bakteriar" title="Bakteriar–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bakteriar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bakterier" title="Bakterier–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bakterier" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Bact%C3%A9thie" title="Bactéthie–Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Bactéthie" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Bact%C3%A8ri" title="Bactèri–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Bactèri" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Baakteeriyaa(Bacteria)" title="Baakteeriyaa(Bacteria)–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Baakteeriyaa(Bacteria)" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AD%80%E0%AC%9C%E0%AC%BE%E0%AC%A3%E0%AD%81" title="ବୀଜାଣୁ–اوریه‌ای" lang="or" hreflang="or" data-title="ବୀଜାଣୁ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="اوریه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A9%88%E0%A8%95%E0%A8%9F%E0%A9%80%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%86" title="ਬੈਕਟੀਰੀਆ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬੈਕਟੀਰੀਆ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria–پاپیامنتو" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="پاپیامنتو" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Bakterie" title="Bakterie–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Bakterie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D9%B9%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="بیکٹیریا–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بیکٹیریا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%BC%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="باکټريا–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="باکټريا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Bact%C3%A9ria" title="Bactéria–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Bactéria" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/A%C3%B1aki" title="Añaki–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Añaki" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Bacterie" title="Bacterie–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Bacterie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Бактерии–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Бактерии" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%97" title="Бактерії–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Бактерії" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Bagiteri" title="Bagiteri–کینیارواندایی" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Bagiteri" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="کینیارواندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81%E0%A4%83" title="जीवाणुः–سانسکریت" lang="sa" hreflang="sa" data-title="जीवाणुः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="سانسکریت" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бактериялар–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Бактериялар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Batteriu" title="Batteriu–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Batteriu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A6%DA%AA%D9%BD%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بئڪٽيريا–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="بئڪٽيريا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Bakterija" title="Bakterija–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Bakterija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%93%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F" title="බැක්ටීරියා–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="බැක්ටීරියා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A9rie" title="Baktérie–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Baktérie" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Bakterije" title="Bakterije–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Bakterije" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Bakteriya" title="Bakteriya–سومالیایی" lang="so" hreflang="so" data-title="Bakteriya" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B5" title="Бактерије–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Бактерије" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A9ri" title="Baktéri–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Baktéri" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Bakterier" title="Bakterier–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Bakterier" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Vijasumu" title="Vijasumu–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Vijasumu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%80%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="பாக்டீரியா–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பாக்டீரியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="బాక్టీరియా–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="బాక్టీరియా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D2%B3%D0%BE" title="Бактерияҳо–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Бактерияҳо" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="แบคทีเรีย–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="แบคทีเรีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Bakterya" title="Bakterya–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Bakterya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D3%99%D1%80" title="Бактерияләр–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Бактерияләр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%97" title="Бактерії–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Бактерії" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D9%B9%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="بیکٹیریا–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بیکٹیریا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Bakteriyalar" title="Bakteriyalar–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Bakteriyalar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Bakterijad" title="Bakterijad–وپس" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Bakterijad" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="وپس" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Vi khuẩn" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Bakter" title="Bakter–ولاپوک" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Bakter" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="ولاپوک" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Bactereye" title="Bactereye–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Bactereye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bakterya" title="Bakterya–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Bakterya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%B0%E8%8F%8C" title="細菌–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="細菌" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="ბაქტერიეფი–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბაქტერიეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%90%D7%A7%D7%98%D7%A2%D7%A8%D7%99%D7%A2" title="באקטעריע–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="באקטעריע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Bakit%C3%A9r%C3%AD%C3%A0" title="Bakitéríà–یوروبایی" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Bakitéríà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="یوروبایی" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Sigin" title="Sigin–چوانگی" lang="za" hreflang="za" data-title="Sigin" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="چوانگی" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BB%86%E8%8F%8C" title="细菌–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="细菌" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%B0%E8%8F%8C" title="細菌–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="細菌" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8-kh%C3%BAn" title="Sè-khún–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sè-khún" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%B0%E8%8F%8C" title="細菌–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="細菌" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Izinungwana" title="Izinungwana–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Izinungwana" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10876#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&oldid=40456649" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&id=40456649&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25A8%25D8%25A7%25DA%25A9%25D8%25AA%25D8%25B1%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25A8%25D8%25A7%25DA%25A9%25D8%25AA%25D8%25B1%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Bacteria" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Bacteria" hreflang="en"><span>ویکی‌گونه</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10876" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none">حوزه میکروارگانیسم ها</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36211177">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-right:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 0 4px 1em;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-right:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-right:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-right:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-right:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-right:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-right:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-right:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}</style><table class="plainlinks metadata ambox ambox-style" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/40px-Edit-clear.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/60px-Edit-clear.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/80px-Edit-clear.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">این مقاله نیازمند <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ویکی‌پدیا:تمیزکاری">تمیزکاری</a> است. لطفاً تا جای امکان آن‌را از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است <b>غیر قابل اعتماد و نادرست</b> یا <b>جانبدارانه</b> باشد یا <b>قوانین حقوق پدیدآورندگان</b> را نقض کرده باشد.</div></td></tr></tbody></table> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox biota" style="text-align: right; width: 200px; font-size: 100%"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background-color: transparent">باکتری‌ها<br /><div style="font-size: 85%;">محدودهٔ زمانی: <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%D8%A6%D9%86" class="mw-redirect" title="آرکئن">آرکئن</a> یا پیش از آن تا زمان حال <div id="Timeline-row" style="margin: 4px auto 0; clear:both; width:250px; padding:0px; height:18px; overflow:visible; border:1px #666; border-style:solid none; font-size:small; position:relative; z-index:0;"> <div style="position:absolute; height:6px; text-align:center; background-color:rgb(203,3,129); left:0px; width:32.608695652174px;"><a href="/wiki/Hadean" class="mw-redirect" title="Hadean">Had'n</a></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(238,0,125); left:32.608695652174px; width:21.739130434783px;"></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(254,91,151); left:54.347826086957px; width:21.739130434783px;"></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(254,124,163); left:76.086956521739px; width:21.739130434783px;"></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(254,166,186); left:97.826086956522px; width:16.304347826087px;"></div> <div style="position:absolute; height:6px; text-align:center; background-color:rgb(254,0,124); left:32.608695652174px; width:81.521739130435px;"><a href="/wiki/Archean" class="mw-redirect" title="Archean">Archean</a></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(254,91,113); left:114.13043478261px; width:48.913043478261px;"></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(254,184,114); left:163.04347826087px; width:32.608695652174px;"></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(254,183,87); left:195.65217391304px; width:25.065217391304px;"></div> <div style="position:absolute; height:6px; text-align:center; background-color:rgb(254,76,104); left:114.13043478261px; width:106.58695652174px;"><a href="/wiki/Proterozoic" class="mw-redirect" title="Proterozoic">Proterozoic</a></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(146,195,160); left:220.71739130435px; width:15.592282608696px;"></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(7,202,234); left:236.30967391304px; width:10.103369565217px;"></div> <div style="position:absolute; height:12px; top:6px; text-align:center; background-color:rgb(246,236,57); left:246.41304347826px; width:3.5869565217391px;"></div> <div style="position:absolute; height:6px; text-align:center; background-color:rgb(111,218,237); left:220.71739130435px; width:29.282608695652px;"><a href="/wiki/Phanerozoic" class="mw-redirect" title="Phanerozoic">Pha.</a></div> <div id="end-border" style="position:absolute; height:100%; background-color:#666; width:1px; left:249px"></div><div style="margin:0 auto; line-height:0; clear:both; width:250px; padding:0px; height:8px; overflow:visible; background-color:transparent; position:relative; top:-4px; z-index:100;"><div id="Range-border" style="position:absolute; height:8px; left:21.739130434783px; width:228.26086956522px; background-color:#360; opacity:0.42; filter:alpha(opacity=42);"></div> <div id="Range-border" style="position:absolute; height:8px; left:21.739130434783px; width:228.26086956522px; background-color:#360; opacity:0.{{{3}}}; filter:alpha(opacity={{{3}}});"></div> <div id="Range-Marker" style="position:absolute; height:6px; top:1px; left:22.739130434783px; width:226.26086956522px; background-color:#6c3;"></div> </div> </div></div> </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Bacteria_collage.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Bacteria_collage.jpg/210px-Bacteria_collage.jpg" decoding="async" width="210" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Bacteria_collage.jpg/315px-Bacteria_collage.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Bacteria_collage.jpg/420px-Bacteria_collage.jpg 2x" data-file-width="2880" data-file-height="2160" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center; font-size: 88%">تصویر <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="میکروسکوپ الکترونی">میکروسکوپ الکترونی</a> انواع باکتری </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="min-width:15em; text-align: center; background-color: transparent"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="آرایه‌شناسی (زیست‌شناسی)">رده‌بندی علمی</a> </th></tr> <tr> <td>حوزه: </td> <td><span class="حوزه"><b>باکتری‌ها</b></span> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background-color: transparent">Phyla<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: right"> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" title="باکتری گرم-مثبت">باکتری گرم-مثبت</a> / no <a href="/w/index.php?title=Bacterial_outer_membrane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bacterial outer membrane (صفحه وجود ندارد)">outer membrane</a></b></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="اکتینوباکتر">اکتینوباکتر</a> (high-<a href="/w/index.php?title=GC-content&action=edit&redlink=1" class="new" title="GC-content (صفحه وجود ندارد)">G+C</a>)<br /><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فیرمیکوت‌ها">فیرمیکوت‌ها</a> (low-<a href="/w/index.php?title=GC-content&action=edit&redlink=1" class="new" title="GC-content (صفحه وجود ندارد)">G+C</a>)<br /><a href="/w/index.php?title=Tenericutes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tenericutes (صفحه وجود ندارد)">Tenericutes</a> (no <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="دیواره سلولی">wall</a>) </p> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="باکتری گرم-منفی">باکتری گرم-منفی</a> / <a href="/w/index.php?title=Bacterial_outer_membrane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bacterial outer membrane (صفحه وجود ندارد)">outer membrane</a> present</b></li></ul> <p><a href="/w/index.php?title=Aquificae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquificae (صفحه وجود ندارد)">Aquificae</a><br /><a href="/w/index.php?title=Deinococcus-Thermus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deinococcus-Thermus (صفحه وجود ندارد)">Deinococcus-Thermus</a><br /><a href="/w/index.php?title=Fibrobacteres&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibrobacteres (صفحه وجود ندارد)">Fibrobacteres</a>– Chlorobi /<a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="باکتروئیدها">باکتروئیدها</a> (<a href="/w/index.php?title=Sphingobacteria_(phylum)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphingobacteria (phylum) (صفحه وجود ندارد)">FCB group</a>)<br /><a href="/w/index.php?title=Fusobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fusobacteria (صفحه وجود ندارد)">Fusobacteria</a><br /><a href="/w/index.php?title=Gemmatimonadetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gemmatimonadetes (صفحه وجود ندارد)">Gemmatimonadetes</a><br /><a href="/w/index.php?title=Nitrospirae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitrospirae (صفحه وجود ندارد)">Nitrospirae</a><br /><a href="/w/index.php?title=Planctomycetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Planctomycetes (صفحه وجود ندارد)">Planctomycetes</a>–<a href="/w/index.php?title=Verrucomicrobia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verrucomicrobia (صفحه وجود ندارد)">Verrucomicrobia</a>/<a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="کلامیدیه">کلامیدیه</a> (<a href="/w/index.php?title=Planctobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Planctobacteria (صفحه وجود ندارد)">PVC group</a>)<br /><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="پروتئوباکتریا">پروتئوباکتریا</a><br /><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%AA" title="اسپیروکت">Spirochaetes</a><br /><a href="/w/index.php?title=Synergistetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Synergistetes (صفحه وجود ندارد)">Synergistetes</a> </p> <ul><li><b>Unknown / ungrouped</b></li></ul> <p><a href="/w/index.php?title=Acidobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidobacteria (صفحه وجود ندارد)">Acidobacteria</a><br /><a href="/w/index.php?title=Chloroflexi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chloroflexi (صفحه وجود ندارد)">Chloroflexi</a><br /><a href="/w/index.php?title=Chrysiogenetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chrysiogenetes (صفحه وجود ندارد)">Chrysiogenetes</a><br /><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="سیانوباکتر">سیانوباکتر</a><br /><a href="/w/index.php?title=Deferribacteraceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deferribacteraceae (صفحه وجود ندارد)">Deferribacteres</a><br /><a href="/w/index.php?title=Dictyoglomi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dictyoglomi (صفحه وجود ندارد)">Dictyoglomi</a><br /><a href="/w/index.php?title=Thermodesulfobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermodesulfobacteria (صفحه وجود ندارد)">Thermodesulfobacteria</a><br /><a href="/w/index.php?title=Thermotogae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermotogae (صفحه وجود ندارد)">Thermotogae</a> </p> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Prokaryote_cell-fa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Prokaryote_cell-fa.svg/350px-Prokaryote_cell-fa.svg.png" decoding="async" width="350" height="392" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Prokaryote_cell-fa.svg/525px-Prokaryote_cell-fa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Prokaryote_cell-fa.svg/700px-Prokaryote_cell-fa.svg.png 2x" data-file-width="910" data-file-height="1020" /></a><figcaption>ساختار سلول پروکاریوتی باکتری.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7.png/400px-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7.png" decoding="async" width="400" height="353" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7.png/600px-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7.png/800px-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7.png 2x" data-file-width="824" data-file-height="727" /></a><figcaption>دسته‌بندی انواع باکتری‌ها</figcaption></figure><p><b>باکتری‌ها</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C" title="زبان فرانسوی">فرانسوی</a>: <span lang="fr" title="متن به زبان فرانسوی"><bdi>Bactéries</bdi></span>)<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="حوزه (زیست‌شناسی)">دامنه‌ای</a> از <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="پروکاریوت">پروکاریوتها</a> هستند. این <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="جاندار">جانداران</a> که عمدتاً اندازه‌ای در حد چند <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1_(%DB%8C%DA%A9%D8%A7)" title="میکرومتر (یکا)">میکرون</a> دارند از جمله اولین جانداران پدید آمده بر روی کره زمین هستند. این جانداران ساده از متنوع‌ترین و مهم‌ترین <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="میکروارگانیسم">میکروارگانیسمها</a> به‌شمار می‌روند. </p><p>باکتری‌ها در سطح وسیعی با <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاهان</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچها</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغازیان">آغازیان</a> رابطهٔ <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="همزیستی">همزیستی</a> دارند، به‌طوری که بدون فعالیت آن‌ها، <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="زندگی">حیات</a> به شکل کنونی بر روی زمین مختل می‌گردد. باکتری‌ها نقش حیاتی در <a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%BA%D8%B0%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="چرخه‌های مواد غذایی (صفحه وجود ندارد)">چرخه‌های مواد غذایی</a> دارند و بسیاری از مراحل این چرخه‌ها همچون <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AB%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="تثبیت نیتروژن">تثبیت نیتروژن</a> از <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="جو زمین">جو زمین</a>، تجزیهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="پروتئین">پروتئین‌ها</a> به روش زیستی، تجزیهٔ اجساد و بقایای جانداران و فرایند <a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="گندیدگی">گندیدگی</a> به آن‌ها وابسته است.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> باکتری‌های موجود در جمعیت‌های زندهٔ اطراف <a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87_%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D9%85" title="چشمه آب‌گرم">چشمه‌های آب‌گرم</a> مواد غذایی لازم برای حفظ حیات را با تبدیل مواد محلولی همچون <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86_%D8%B3%D9%88%D9%84%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="هیدروژن سولفید">سولفید هیدروژن</a> (H<sub>2</sub>S)و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="متان">متان</a>، فراهم می‌کنند. باکتری‌ها به دو دستهٔ <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="خودپروردگی">اتوتروف</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="دگرپروردگی">هتروتروف</a> تقسیم می‌شوند. باکتری‌ها از نظر ظاهری به سه دستهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="کروی">کروی</a>، <a href="/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="میله‌ای (صفحه وجود ندارد)">میله‌ای</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%BE%DB%8C%DA%86" title="مارپیچ">مارپیچ</a> تقسیم می‌شوند.<sup id="cite_ref-growth2_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-growth2-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین از نظر رشد در <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%D8%AC%D9%87_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="درجه حرارت اپتیمم (صفحه وجود ندارد)">درجه حرارت اپتیمم</a>، به سه دستۀ <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سرمادوست (صفحه وجود ندارد)">سرمادوست</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="میانه‌دوست">میانه‌دوست</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="گرمادوست">گرمادوست</a> تقسیم می‌شوند. </p><p>باکتری‌ها در مقایسه با <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوتها</a> ساختمان ساده‌ای دارند. بسیاری از باکتری‌ها همچنان ناشناخته باقی مانده‌اند اما جهت بررسی‌های علمی می‌توان برخی از آن‌ها را در آزمایشگاه <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="کشت سلول">کشت</a> داد و این مسئله به <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="میکروبیولوژی">میکروب‌شناسان</a> کمک بسیاری کرده‌است.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ساده‌ترین <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF%D9%85%D8%AB%D9%84_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="تولیدمثل غیرجنسی">تولیدمثل غیرجنسی</a> با استفاده از <a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%DA%AF%E2%80%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="هاگ (صفحه وجود ندارد)">هاگ</a> (<a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تقسیم دوتایی">تقسیم دوتایی</a>)، در باکتری‌ها دیده می‌شود. در تقسیم دوتایی، باکتری مادر در صورت وجود شرایط مناسب به دو <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="باکتری خواهر (صفحه وجود ندارد)">باکتری خواهر</a> تقسیم می‌شود. برخی از باکتری‌ها برای حفاظت از خود در شرایط نامساعد محیطی مانند <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%AF_%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="کمبود کربن (صفحه وجود ندارد)">کمبود کربن</a>، <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="نیتروژن">نیتروژن</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%B1" title="فسفر">فسفر</a> و غذا، پوششی ضخیم به دور خود ایجاد می‌کنند که <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1" class="mw-disambig" title="اسپور">اسپور</a> یا <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="هاگ باکتری">هاگ باکتری</a> نامیده می‌شود که به ترتیب شامل ۱-<a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect mw-disambig" title="هسته">هسته</a> ۲-<a href="/w/index.php?title=%D8%BA%D8%B4%D8%A7_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="غشا داخلی (صفحه وجود ندارد)">غشا داخلی</a> ۳-<a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="دیواره">دیواره</a> ۴-<a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AA%DA%A9%D8%B3" class="mw-redirect" title="کورتکس">کورتکس</a> ۵-<a href="/w/index.php?title=%D8%BA%D8%B4%D8%A7_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="غشا خارجی (صفحه وجود ندارد)">غشا خارجی</a> ۶-<a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4" class="mw-disambig" title="پوشش">پوشش</a> ۷-<a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="اگزوسپوریوم (صفحه وجود ندارد)">اگزوسپوریوم</a> است.<sup id="cite_ref-:0_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در مجموع درصد کمی از باکتری‌ها <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7" title="بیماری‌زا">بیماری‌زا</a> بوده و <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D9%81%D9%88%D9%86%DB%8C" title="بیماری عفونی">بیماری‌های عفونی</a> شامل <a href="/wiki/%D9%88%D8%A8%D8%A7" title="وبا">وبا</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="سیفیلیس">سیفیلیس</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%AE%D9%85" title="سیاه‌زخم">سیاه‌زخم</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B0%D8%A7%D9%85" title="جذام">جذام</a>، <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D8%B9%D9%88%D9%86" title="طاعون">طاعون،</a> <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88" title="سینه‌پهلو">سینه پهلو</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84" title="سل">سل</a> را سبب می‌گردند. بیماری‌های کشنده باکتریایی همچون <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84" title="سل">سل</a> سالانه به ویژه در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="آفریقای سیاه">آفریقای سیاه</a> سبب دو میلیون مرگ می‌گردد.<sup id="cite_ref-tuber2_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-tuber2-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> امروزه از <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="آنتی‌بیوتیک">آنتیبیوتیکها</a> جهت پیشگیری و درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. باکتری‌ها در صنایعی مانند <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%81%DB%8C%D9%87_%D9%81%D8%A7%D8%B6%D9%84%D8%A7%D8%A8" title="تصفیه فاضلاب">تصفیه فاضلاب</a>، پاکسازی <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%86%D9%81%D8%AA%DB%8C" title="آلودگی نفتی">آلودگی‌های نفتی</a>، تولید <a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%DB%8C%D8%B1" title="پنیر">پنیر</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="ماست">ماست</a> از راه <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%DB%8C%D8%B1" title="تخمیر">تخمیر</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="بازیافت">بازیافت</a> زباله‌ها و استخراج <a href="/wiki/%D8%B7%D9%84%D8%A7" title="طلا">طلا</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85" title="پالادیم">پالادیم</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3" title="مس">مس</a> و سایر فلزات از معادن<sup id="cite_ref-leaching2_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-leaching2-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و همچنین در <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="زیست‌فناوری">زیست‌فناوری</a>، تولید آنتیبیوتیکها و مصارف دارو و درمانی سایر مواد شیمیایی اهمیت دارند.<sup id="cite_ref-chemicals2_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-chemicals2-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پراکندگی_در_طبیعت"><span id=".D9.BE.D8.B1.D8.A7.DA.A9.D9.86.D8.AF.DA.AF.DB.8C_.D8.AF.D8.B1_.D8.B7.D8.A8.DB.8C.D8.B9.D8.AA"></span>پراکندگی در طبیعت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: پراکندگی در طبیعت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>باکتری‌ها به شکل معلق در هوا، بر روی سطوح مختلف، درون غذاها، یخ‌های قطبی، عمق <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87_(%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="پوسته (زمین‌شناسی)">پوسته زمین</a>، <a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87_%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D9%85" title="چشمه آب‌گرم">چشمه‌های آب‌گرم</a> و حتی <a href="/wiki/%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="ضایعات هسته‌ای">ضایعات هسته‌ای</a> و تقریباً در هر نقطه از زمین یافت می‌شوند.<sup id="cite_ref-:02_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-:02-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به‌طور معمول در هر گرم خاک، ۴۰ میلیون و در هر میلی‌لیتر از آب‌های سطحی و زیرزمینی، یک میلیون باکتری و در مجموع تقریباً پنج نانیلیون باکتری بر روی زمین وجود دارد<sup id="cite_ref-zamin_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-zamin-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87" title="زیست‌توده">تودهٔ زنده‌ای</a> بیش از مجموع وزن گیاهان و جانوران را شامل می‌شود<sup id="cite_ref-vazn_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-vazn-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در بدن هر انسان تقریباً ده برابر تعداد سلول‌های بدن، باکتری‌های <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ریزاندامگان همزیست انسان">فلور طبیعی بدن</a> وجود دارند که بسیاری از آن‌ها باکتری‌های روی <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="پوست">پوست</a> یا فلور <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87" title="روده">روده</a> هستند.<sup id="cite_ref-gut22_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-gut22-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تعداد بسیار زیادی از باکتری‌های موجود در بدن به دلیل اثرات حفاظتی <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C" title="دستگاه ایمنی">دستگاه ایمنی</a>، بی‌زیان بوده و تعداد کمی نیز سودمند هستند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="طبقه‌بندی"><span id=".D8.B7.D8.A8.D9.82.D9.87.E2.80.8C.D8.A8.D9.86.D8.AF.DB.8C"></span>طبقه‌بندی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: طبقه‌بندی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="رده‌بندی زیست‌شناختی">طبقه‌بندی</a> باکتری‌ها در سال‌های گذشته بر اساس برخی از ویژگی‌های آن‌ها مانند نوع ساختار سلولی، نحوهٔ <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2" class="mw-redirect" title="سوخت‌وساز">متابولیسم</a> آن‌ها یا بر اساس شباهت‌ها و تفاوت‌های اجزای سلولی مانند نوع <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دی‌ان‌ای">دی‌ان‌ای</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%DA%86%D8%B1%D8%A8" title="اسید چرب">اسیدهای چرب</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رنگدانه">رنگدانه‌ها</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%DA%98%D9%86" title="آنتی‌ژن">آنتی‌ژن‌ها</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%86" title="کینون">کینون‌ها</a> صورت می‌گرفت.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> امروزه با پیشرفت تکنیک‌های <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="زیست‌شناسی مولکولی">زیست‌شناسی مولکولی</a> عمدتاً از روش‌های دقیق‌تر <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="تبارزایی مولکولی">تبارزایی مولکولی</a> مانند <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="توالی‌یابی دی‌ان‌ای">توالی‌یابی دی‌ان‌ای</a> و محاسبهٔ نسبت <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%86" title="سیتوزین">سیتوزین</a> به <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86" title="گوانین">گوانین</a> برای طبقه‌بندی باکتری‌ها استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> سلول‌های باکتریایی برخلاف <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="سلول گیاهی">سلول‌های گیاهی</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="سلول جانوری">جانوری</a> و سایر <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوتها</a>، دارای <a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="هسته سلول">هسته</a> نیستند و به ندرت دارای <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="اندامک">اندامک‌های</a> پیوند یافته به <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B4%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="غشای سلولی">غشای سلولی</a> هستند. گرچه اصطلاح باکتری‌ها به شکل سنتی شامل تمامی <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="پروکاریوت">پروکاریوتها</a> بود، در دههٔ ۱۹۹۰ پس از کشف این موضوع که پروکاریوتها دارای دو گروه موجود زنده هستند که به شکل کاملاً جدا از هم از یک <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8_%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="نسب مشترک">نیای مشترک</a> تکامل یافته‌اند، <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="رده‌بندی زیست‌شناختی">طبقه‌بندی علمی جانداران</a> نیز تغییر کرد. این <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="حوزه (زیست‌شناسی)">بالافرمانرو</a>(قلمرو) یا حوزهٔ <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="فرگشت">تکاملی</a> را باکتری‌ها و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="آرکی‌ها">آرکی‌ها</a> یا باکتری‌های باستانی تشکیل می‌دهند.<sup id="cite_ref-archea_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-archea-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخچهٔ_تکاملی"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DA.86.D9.87.D9.94_.D8.AA.DA.A9.D8.A7.D9.85.D9.84.DB.8C"></span>تاریخچهٔ تکاملی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: تاریخچهٔ تکاملی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>این‌که پروکاریوتها یا یوکاریوتها، کدام‌یک زودتر بر روی کره زمین ظاهر شده‌اند، کاملاً مشخص نیست. اما مطالعات تفاوت‌های ژنتیکی بین <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یوباکتری">یوباکتری‌ها</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="آرکی‌ها">آرکی‌ها</a> و یوکاریوتها نشان می‌دهد که هر سه گروه، از <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8_%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="نسب مشترک">نیای مشترکی</a> مشتق شده‌اند. باکتری‌ها براساس شکل به ۶ گروه تقسیم می‌شود. پنج گروه اول را باکتری‌های پست و گروه ششم را باکتری‌های عالی گویند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نامگذاری_باکتری‌ها"><span id=".D9.86.D8.A7.D9.85.E2.80.8C.DA.AF.D8.B0.D8.A7.D8.B1.DB.8C_.D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>نامگذاری باکتری‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: نامگذاری باکتری‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>سیستم دوتایی (<a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="سرده">سرده</a>/<a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="گونه (زیست‌شناسی)">گونه</a>)، یک سیستم بین‌المللی نامگذاری علمی گونه‌ها است که بر حسب قواعد و کدهای بین‌المللی علامت‌گذاری می‌شود. (به‌عنوان نمونه: <i>Psuedomonas aeruginosa</i>.) نام اول که همیشه با حرف بزرگ شروع می‌شود، نشانگر سرده و نام دوم نشانگر گونه است. هر دو نام همواره با حروف ایتالیک نوشته می‌شوند. سرده نشانگر مجموعهٔ گونه‌های مشابه است. گونه نشانگر نسل‌هایی با درجۀ بالایی از مشابهت است که متفاوت از نسل‌های دیگر هستند. نامگذاری دوتایی می‌تواند نشان‌دهندهٔ شکل باکتری (<i>Streptococcus,Stph, Bacillus</i>)، کاشف آن (Escherichia, Dr.Escheric)، ویژگی متابولیک باکتری (<i>Staph aures</i>) یا نام بیماری مربوط به باکتری (<i>Klebsiella pneumonia</i>) باشد. این شیوهٔ نامگذاری به دانشمندان فرصت تبادل دقیق دانش را می‌دهد.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اندازهٔ_باکتری‌ها"><span id=".D8.A7.D9.86.D8.AF.D8.A7.D8.B2.D9.87.D9.94_.D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>اندازهٔ باکتری‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: اندازهٔ باکتری‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>باکتری‌ها جانداران بسیار ریزی هستند و یکای اندازه‌گیری آن‌ها <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="میکرون">میکرون</a> است. اندازهٔ طبیعی و معمول باکتری‌هایی که دارای <a href="/wiki/%D8%AF%DA%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="دگرگشت">دگرگشت</a> مستقلی هستند، ۱–۵۰ میکرون است؛ ولی بازهٔ اندازهٔ آن‌ها را می‌شود ۱–۱۵ میکرون دانست. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ساختمان_باکتری"><span id=".D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D9.85.D8.A7.D9.86_.D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C"></span>ساختمان باکتری</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: ساختمان باکتری"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%DA%98%D9%86%D9%88%D9%85" title="ژنوم">ژنوم</a> باکتری‌ها عموماً از یک <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دی‌ان‌ای">دی‌ان‌ای</a> تشکیل شده‌است. کروموزوم‌های باکتری از نوع دی‌ان‌ای حلقوی هستند.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p> در باکتری‌ها <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A6%D9%84" title="واکوئل">واکوئل</a> دیده نمی‌شود. بیشتر آن‌ها بدون <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="کلروفیل">کلروفیل</a> هستند و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2" class="mw-redirect" title="سوخت‌وساز">سوخت‌وساز</a> خود را از راه <a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="شیمیوسنتز (صفحه وجود ندارد)">شیمیوسنتز</a> انجام می‌دهند. باکتری‌ها به‌دلیل این‌که هستهٔ سازمان‌یافته و مشخصی ندارند، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D8%B2" title="میوز">میوز</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B2" title="میتوز">میتوز</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF%D9%85%D8%AB%D9%84_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="تولیدمثل جنسی">تولیدمثل جنسی</a> نمی‌کنند. تنها نوع <a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="تقسیم سلول">تقسیم سلولی</a> در آن‌ها <a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تقسیم دوتایی">تقسیم دوتایی</a> است که آن نیز پس از <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="همانندسازی دی‌ان‌ای">همانندسازی دی‌ان‌ای</a> و مضاعف شدن <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="کروموزوم">کروموزوم‌ها</a> صورت می‌گیرد. </p><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Relative_scale.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Relative_scale.svg/220px-Relative_scale.svg.png" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Relative_scale.svg/330px-Relative_scale.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Relative_scale.svg/440px-Relative_scale.svg.png 2x" data-file-width="936" data-file-height="762" /></a><figcaption>بازهٔ اندازه‌های <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="پروکاریوت">پروکاریوتها</a>، در مقایسه با دیگر <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="جاندار">جانداران</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84" title="زیست‌مولکول">مولکول‌های زیستی</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انواع_باکتری‌ها"><span id=".D8.A7.D9.86.D9.88.D8.A7.D8.B9_.D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>انواع باکتری‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: انواع باکتری‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>باکتری‌ها براساس رنگ‌پذیری در برابر <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B2%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85" title="رنگ‌آمیزی گرم">رنگ‌آمیزی گرم</a> (<a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="باکتری گرم-منفی">گرم-منفی</a> یا <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" title="باکتری گرم-مثبت">گرم-مثبت</a>)، شکل (<a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C" title="کوکسی">کوکسی</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="باسیل">باسیل</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="کوکوباسیل">کوکوباسیل</a>، <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%88" title="ویبریو">ویبریو</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84" title="اسپریل">اسپریل</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%AA" title="اسپیروکت">اسپیروکت</a>)، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2" class="mw-redirect" title="سوخت‌وساز">متابولیسم</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="اندامگان بی‌هوازی">بی‌هوازی</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="اندامگان هوازی">هوازی</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بی‌هوازی اختیاری">بی‌هوازی اختیاری</a> و…) تقسیم‌بندی می‌شوند. </p> <ul><li>باکتری‌های گرم منفی شامل سه شاخه اصلی <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="پروتئوباکتریا">پروتئوباکتریا</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7" title="تراباکتریاها">تراباکتریاها</a> (<i>Terrabacteria</i>) و گروه چهارم باکتری‌ها BV4 (مانند <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="باکتروئیدها">باکتروئیدها</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%AA" title="اسپیروکت">اسپیروکتها</a>، اسیدوباکتریا، فوزوباکتریا و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="کلامیدیا">کلامیدیا</a>) است. (هرچند برخی <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فیرمیکوت‌ها">فیرمیکوت‌ها</a> نیز گرم-منفی هستند)</li> <li>باکتری‌های گرم مثبت به دو شاخهٔ <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فیرمیکوت‌ها">فیرمیکوت‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="اکتینوباکتر">اکتینوباکترها</a> تقسیم می‌شوند. فیرمیکوت‌ها به چهار <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="رده (زیست‌شناسی)">رده</a> تقسیم می‌شوند: <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="باسیل">باسیل‌ها</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="کلوستریدیا">کلوستریدیا</a>، رده <i>Erysipelotrichia</i> و رده <i>Negativicutes</i> و شاید رده‌های <i>Thermolithobacteria</i> و <i>Mollicutes</i>؛ اکتینوباکترها را نیز به پنج <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="راسته (زیست‌شناسی)">راسته</a> تقسیم‌بندی می‌شوند.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="باکتری‌های_پست"><span id=".D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.BE.D8.B3.D8.AA"></span>باکتری‌های پست</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: باکتری‌های پست"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>این باکتری‌ها تک‌یاخته‌ای بوده و اگر کروی یا بیضوی باشند، کوکوس و اگر میله‌ای شکل یا دراز باشند، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="باسیل">باسیل</a> و اگر خمیده باشند <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="ویبریون">ویبریون</a> و چنانچه مارپیچی شکل و غیرقابل انعطاف باشند، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84" title="اسپریل">اسپریل</a> و اگر فنری و قابل انعطاف باشند، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%AA" title="اسپیروکت">اسپیروکت</a> نامیده می‌شوند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="باکتری‌های_عالی_یا_رشته‌ای"><span id=".D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B9.D8.A7.D9.84.DB.8C_.DB.8C.D8.A7_.D8.B1.D8.B4.D8.AA.D9.87.E2.80.8C.D8.A7.DB.8C"></span>باکتری‌های عالی یا رشته‌ای</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: باکتری‌های عالی یا رشته‌ای"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>این باکتری‌ها رشته مانند و اغلب غلاف‌دار هستند و اغلب اوقات شاخه‌های حقیقی ایجاد کرده، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="میسلیوم">میسلیوم</a> تشکیل می‌دهند و چون تشکیلات منشعب ایجاد می‌کنند، بنابراین <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="پرتوقارچ">پرتوقارچ</a> (اکتینومیست) نامیده می‌شود. البته شماری پرتوقارچ‌ها را در ردهٔ <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچها</a> دسته‌بندی می‌کنند. </p> <figure class="mw-halign-left noresize" typeof="mw:File/Thumb"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Collapsed_tree_labels_simplified.png/400px-Collapsed_tree_labels_simplified.png" decoding="async" width="400" height="264" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Collapsed_tree_labels_simplified.png/600px-Collapsed_tree_labels_simplified.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Collapsed_tree_labels_simplified.png/800px-Collapsed_tree_labels_simplified.png 2x" data-file-width="1122" data-file-height="741" usemap="#ImageMap_1b9e9088eba5730f" resource="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Collapsed_tree_labels_simplified.png" /></span><map name="ImageMap_1b9e9088eba5730f"><area href="/wiki/%D9%BE%D9%87%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" shape="rect" coords="32,189,113,200" alt="پهن‌باستانیان" title="پهن‌باستانیان" /><area href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" shape="rect" coords="19,165,103,175" alt="ریزباستانیان" title="ریزباستانیان" /><area href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" shape="rect" coords="16,145,99,155" alt="چشمه‌باستانیان" title="چشمه‌باستانیان" /><area href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B2%D9%88%D8%A2" shape="rect" coords="41,109,91,118" alt="پروتوزوآ" title="پروتوزوآ" /><area href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9" shape="rect" coords="70,72,101,82" alt="جلبک" title="جلبک" /><area href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" shape="rect" coords="80,54,114,63" alt="گیاه" title="گیاه" /><area href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%DA%A9_%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%DB%8C" shape="rect" coords="59,39,135,48" alt="کپک مخاطی" title="کپک مخاطی" /><area href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" shape="rect" coords="114,24,160,33" alt="جانوران" title="جانوران" /><area href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" shape="rect" coords="166,21,198,32" alt="قارچ" title="قارچ" /><area href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" shape="rect" coords="204,17,289,28" alt="باکتری گرم-مثبت" title="باکتری گرم-مثبت" /><area href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87" shape="rect" coords="219,32,285,43" alt="کلامیدیه" title="کلامیدیه" /><area href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%81%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B3%DB%8C" shape="rect" coords="241,48,381,57" alt="Chloroflexi" title="Chloroflexi" /><area href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" shape="rect" coords="268,66,351,75" alt="اکتینوباکتر" title="اکتینوباکتر" /><area href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" shape="rect" coords="286,85,375,96" alt="پلانکتومیست‌ها" title="پلانکتومیست‌ها" /><area href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%AA" shape="rect" coords="291,107,365,118" alt="اسپیروکت" title="اسپیروکت" /><area href="/wiki/Fusobacteria" shape="rect" coords="291,134,364,143" alt="Fusobacteria" title="Fusobacteria" /><area href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" shape="rect" coords="290,157,392,182" alt="سیانوباکتر" title="سیانوباکتر" /><area href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA" shape="rect" coords="275,187,366,210" alt="گرمادوست" title="گرمادوست" /><area href="/wiki/Acidobacteria" shape="rect" coords="242,221,321,231" alt="Acidobacteria" title="Acidobacteria" /><area href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" shape="rect" coords="147,235,229,244" alt="پروتئوباکتریا" title="پروتئوباکتریا" /></map><figcaption><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA_%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%88%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="درخت فیلوژنتیک">درخت فیلوژنتیک</a> showing the diversity of bacteria, compared to other organisms.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوت</a>s are colored red, <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="باستانیان">باستانیان</a> green and bacteria blue.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جاگیری_باکتری‌ها_در_کنار_هم"><span id=".D8.AC.D8.A7.DA.AF.DB.8C.D8.B1.DB.8C_.D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7_.D8.AF.D8.B1_.DA.A9.D9.86.D8.A7.D8.B1_.D9.87.D9.85"></span>جاگیری باکتری‌ها در کنار هم</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: جاگیری باکتری‌ها در کنار هم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>نحوهٔ قرارگیری باکتری‌ها در کنار هم از اهمیت بسیاری برخوردار است. </p><p><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%BE%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="دیپلوکوکوس (صفحه وجود ندارد)">دیپلوکوکوس</a>: به دو کوکسی که کنار هم دوبه‌دو جا گرفته‌اند گفته می‌شود. همانند <a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D9%88%D9%85%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9" class="mw-redirect" title="پنوموکوک">پنوموکوک</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9" class="mw-redirect" title="گونوکوک">گونوکوک</a>. </p><p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%BE%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9" title="استرپتوکوک">استرپتوکوک</a>: تقسیمات یاخته‌ای در یک سطح انجام می‌شود و دو باکتری به دنبال هم به شکل رشته‌ای جای می‌گیرند. </p><p>تتراد: اگر تقسیم در دو سطح عمود برهم باشد اشکال چهارتایی به وجود می‌آید. </p><p><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="سارسین (صفحه وجود ندارد)">سارسین</a>: تقسیم یاخته در سه سطح عمود برهم انجام می‌شود و توده‌های هشت تایی شبیه پاکت پستی به وجود می‌آید. </p><p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3" class="mw-redirect" title="استافیلوکوکوس">استافیلوکوک</a>: تقسیمات یاخته به‌طور نامنظم در سطوح مختلف انجام می‌گیرد و اشکالی شبیه به خوشه انگور به وجود می‌آید. </p><p><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="کوکوباسیل">کوکوباسیل</a>: حدواسط کوکسی‌ها و باسیل‌ها هستند. </p><p>شکل باکتری‌ها متناسب با محیط کشت، واکنش‌هایشان، حرارت، مواد خوراکی و سن باکتری است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ساختار_باکتری‌ها"><span id=".D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D8.A7.D8.B1_.D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>ساختار باکتری‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: ساختار باکتری‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>سلول‌های باکتریایی <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="پروکاریوت">پروکاریوت</a> هستند که هیچ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="اندامک">اندامکی</a> ندارند و از <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B4%D8%A7" title="غشا">غشا</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="سیتوپلاسم">سیتوپلاسم</a> تشکیل شده‌است به علاوه <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="دیواره سلول">دیوارهٔ سلولی</a> باکتریایی که در بیشتر باکتری‌ها وجود دارد و جنس آن <a href="/wiki/%D9%BE%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%AF%D9%88%DA%AF%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="پپتیدوگلیکان">پپتیدوگلیکانی</a> است. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="هسته"><span id=".D9.87.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>هسته</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: هسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>باکتری‌ها <a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="هسته سلول">هستهٔ</a> سازمان‌یافته ندارند و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="آران‌ای">آران‌ای</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="پروتئین">پروتئینهای</a> همراه آن درون ناحیهٔ هسته‌مانندی با نام <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A6%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="نوکلئوئید">ناحیهٔ نوکلئوئیدی</a> قرار گرفته‌اند و اجزای سلولی آن‌ها در <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="سیتوپلاسم">سیتوپلاسم</a> پراکنده‌اند. بر سر وجود یا وجود نداشتن هسته در باکتری بحث‌ها و اختلاف نظرهای فراوانی وجود داشته و دارد. اما در سال ۱۹۶۰، روبینو پژوهشگر انگلیسی توانست با روش رنگ‌آمیزی «فولگن» (Feulgen)، هستهٔ برخی از باکتری‌ها مانند باسیل‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%A7_%DA%A9%D9%84%DB%8C" title="اشریشیا کلی">اشریشیا کلی</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3" title="پروتئوس">پروتئوس</a> را رنگ و مشاهده کند و از آن‌ها عکس بردارد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="سیتوپلاسم"><span id=".D8.B3.DB.8C.D8.AA.D9.88.D9.BE.D9.84.D8.A7.D8.B3.D9.85"></span>سیتوپلاسم</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: سیتوپلاسم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="سیتوپلاسم">سیتوپلاسم</a> باکتری‌ها را با «رنگ‌آمیزی حیاتی» (Vital Stain) و <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="میکروسکوپ الکترونی">میکروسکوپ الکترونی</a> بررسی کرده‌اند و دریافته‌اند که سیتوپلاسم آن‌ها از یک سیستم اسفنجی <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="کلوئید">کلوئیدی</a> تشکیل شده که با رنگ‌های اسیدی رنگ می‌گیرد. </p><p>سیتوپلاسم باکتری دارای موادی مانند <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8" title="آب">آب</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%DA%A9_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C)" title="نمک (شیمی)">نمک</a> (املاح)، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%88%D9%84" title="محلول">مواد محلول</a> و نامحلول و اجزایی مانند سیتوسل، ماده وراثتی و <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="ریبوزوم">ریبوزوم</a> است. واکنش‌های زیستی باکتری که بسیاری از آن‌ها در سیتوپلاسم انجام می‌شوند، پیوسته در حال دگرگونی هستند. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Gram_negative_cell_wall.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Gram_negative_cell_wall.svg/379px-Gram_negative_cell_wall.svg.png" decoding="async" width="379" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Gram_negative_cell_wall.svg/569px-Gram_negative_cell_wall.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Gram_negative_cell_wall.svg/758px-Gram_negative_cell_wall.svg.png 2x" data-file-width="1486" data-file-height="744" /></a><figcaption>غشا و دیوارهٔ سلولی <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="باکتری گرم-منفی">باکتری گرم-منفی</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="غشای_سلولی"><span id=".D8.BA.D8.B4.D8.A7.DB.8C_.D8.B3.D9.84.D9.88.D9.84.DB.8C"></span>غشای سلولی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: غشای سلولی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B4%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="غشای سلولی">غشای سلولی</a> حصار نازکی است که ۸–۶ نانومتر ضخامت دارد و ساختار آن از دولایهٔ <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D8%AF" title="لیپید">لیپیدی</a> به همراه <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="پروتئین">پروتئین</a> تشکیل شده‌است. غشای باکتری سلول را احاطه کرده و سیتوپلاسم را از محیط پیرامون سلول جدا می‌کند. درصورت پاره شدن این غشا، تمامیت سلول از بین رفته، سیتوپلاسم به بیرون نشت کرده و سلول می‌میرد. غشای سیتوپلاسمی محافظت کمی در برابر لیز اسمزی ایجاد می‌کند، اما سدی با تراوایی انتخابی است.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دیوارهٔ_سلول"><span id=".D8.AF.DB.8C.D9.88.D8.A7.D8.B1.D9.87.D9.94_.D8.B3.D9.84.D9.88.D9.84"></span>دیوارهٔ سلول</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: دیوارهٔ سلول"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="دیواره سلول">دیواره سلول</a></div> <p>از آن‌جا که <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%B8%D8%AA" title="غلظت">غلظت</a> برخی از مواد محلول در سلول باکتری (مانند <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="کربوهیدرات">کربوهیدراتها</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="اسید آمینه">اسیدهای آمینه</a>) گاه تا ۵۰ برابر محیط بیرونی‌ست، <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B4%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="غشای سلولی">غشای سلولی</a> به تنهایی نمی‌تواند این اختلاف غلظت را تحمل کند؛ بنابراین پردهٔ دیگری در محیط خارج آن وجود دارد که خود از چندین لایه تشکیل شده که «دیوارهٔ سلولی» نام دارد. ضخامت این دیواره در باکتری‌های گوناگون متفاوت است و بازهٔ کلفتی آن، ۱۰۰–۲۰۰ نانومتر است. این دیواره ۱۰–۴۰ درصد وزن خشک باکتری را تشکیل می‌دهد. </p><p>دیوارهٔ سلولی شکل و اسکلت باکتری را حفظ می‌کند و سبب استقامت باکتری در برابر شرایط بد محیطی می‌شود. در صورت نبود دیوارهٔ سلولی، شکل اصلی باکتری از دست می‌رود و به دانه‌های گردی به‌نام <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسفروپلاست (صفحه وجود ندارد)">اسفروپلاست</a> تبدیل می‌شود. برخی از <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="آنتی‌بیوتیک">آنتیبیوتیکها</a> بر دیوارهٔ سلولی اثر می‌کنند. </p><p>دیوارهٔ سلولی جای برخی از <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%DA%98%D9%86" title="آنتی‌ژن">آنتی‌ژن‌ها</a> است. گیرندهٔ <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%98" title="فاژ">باکتریوفاژ</a> بر روی دیوارهٔ سلولی باکتری‌هاست. دیوارهٔ سلولی در برخی باکتری‌ها فعالیت <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="لیپوپلی‌ساکارید">اندوتوکسینی</a> دارد. </p><p>در برخی از زنجیره‌های تتراپپتیدی بسیاری از <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="باکتری گرم-منفی">باکتری‌های گرم-منفی</a> و برخی از <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" title="باکتری گرم-مثبت">باکتری‌های گرم-مثبت</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%BE%DB%8C%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="دی‌آمینوپیملیک اسید">دی‌آمینوپیملیک اسید</a> (پیش‌ساز <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%86" title="لیزین">لیزین</a>) وجود دارد. </p><p>دیوارهٔ سلولی همهٔ باکتری‌های گرم-مثبت «تیکوئیک‌اسید» دارد که به <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B4%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="غشای سلولی">غشای سلولی</a> باکتری متصل می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="ساختار_دیوارهٔ_باکتری‌های_گرم_مثبت"><span id=".D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D8.A7.D8.B1_.D8.AF.DB.8C.D9.88.D8.A7.D8.B1.D9.87.D9.94_.D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.DA.AF.D8.B1.D9.85_.D9.85.D8.AB.D8.A8.D8.AA"></span>ساختار دیوارهٔ باکتری‌های گرم مثبت</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: ساختار دیوارهٔ باکتری‌های گرم مثبت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>دیوارهٔ سلولی <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" title="باکتری گرم-مثبت">باکتری‌های گرم مثبت</a> لایهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%AF%D9%88%DA%AF%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="پپتیدوگلیکان">پپتیدوگلیکانی</a> (مورینی) کلفتی (۲۰–۸۰ <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1" title="نانومتر">نانومتر</a>) دارد که از زنجیرهایی با زیرواحدهای <a href="/wiki/N-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="N-استیل‌گلوکزآمین">ان-استیل‌گلوکزآمین</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="ان-استیل‌مورامیک اسید">ان-استیل‌مورامیک اسید</a> تشکیل شده‌است. به‌دلیل اتصال متقاطع زنجیرهای تتراپپتیدی، این لایه از استحکام بالایی برخوردار است. این زنجیرهای تتراپپتیدی با پل‌های اولیگوپپتیدی به زیرواحد <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="ان-استیل‌مورامیک اسید">ان-استیل‌مورامیک اسید</a> متصل می‌شود. </p><p>زنجیرهای تتراپپتیدی و پل‌های اولیگوپپتیدی با یکدیگر آنتی‌ژن‌های ویژهٔ دیوارهٔ سلولی را تشکیل می‌دهند. </p><p>غشای سلولی: به‌صورت پردهٔ نازکی در داخل دیواره باکتری قرار دارد و متشکل از مولکول‌های <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="چربی">چربی</a> و پروتئینی است. </p><p><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87" title="پوشینه">پوشینه</a> یا کپسول: در بعضی از باکتری‌ها، غلاف <a href="/wiki/%DA%98%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="ژلاتین">ژلاتینی</a> چسبناکی دیوارهٔ سلولی را احاطه کرده‌است که توسط باکتری‌ها ساخته شده و به خارج ترشح می‌گردد و جنس پوشینه بیشتر از <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="پلی‌ساکارید">پلی‌ساکاریدها</a> همراه با مواد دیگر است. </p><p><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9" title="تاژک">تاژک</a>: از واحدهای پروتئینی به نام <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%98%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلاژین (صفحه وجود ندارد)">فلاژین</a> تشکیل شده و قابل ترمیم بوده و وسیلهٔ حرکت باکتری هستند. معمولاً طول آن چند برابر طول باکتری است. آرایش تاژک در <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="باکتری تاژکدار (صفحه وجود ندارد)">باکتری‌های تاژکدار</a> به صورت تک‌تاژکی، دوتاژکی و چندتاژکی سطحی است. </p><p><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%DB%8C%DA%A9" title="مویک">مویک</a> یا پیلی: به دو صورت جنسی و چسبنده وجود دارد و در عمل تحرک، بی‌تأثیر است. پیلی در حقیقت به باکتری‌های دیگر می‌چسبد این <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="اندامک">اندامک</a> باکتری باعث انتقال آن و اشتراک‌گذاری و انتقال <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دی‌ان‌ای">دی‌ان‌ای</a> باکتری‌ها طی فرایند <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%DB%8C%D9%88%D8%BA%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="هم‌یوغی باکتریایی">هم‌یوغی باکتریایی</a> است. </p><p>سیتوپلاسم </p><p><a href="/w/index.php?title=%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86_(%D9%85%D8%B2%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85)&action=edit&redlink=1" class="new" title="نیام‌تن (مزوزوم) (صفحه وجود ندارد)">نیام‌تن (مزوزوم)</a>: از فرورفتگی غشای سیتوپلاسمی به درون سیتوپلاسم حاصل می‌شود و اغلب در محل تقسیم دیواره وجود دارند و در عمل <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="همانندسازی دی‌ان‌ای">همانندسازی دی‌ان‌ای</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="تقسیم سلول">تقسیم یاخته‌ای</a> و تبدیل باکتری به <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF" title="هاگ">هاگ</a> دخالت می‌کنند؛ و مزوزوم آن‌ها از دو قسمت ساخته شده‌است که یکی مزوزوم جداری (Septal Mesosome) و دیگری مزوزوم جانبی (Lateral Mesosome) است. </p><p>اجزای سیتوپلاسم: مواد ذخیره‌ای، ماده زمینه، <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="کروماتومور (صفحه وجود ندارد)">کروماتومور</a>، ماده ژنتیکی که <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دی‌ان‌ای">دی‌ان‌ای</a> آن‌ها غالباً به‌صورت <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="کروموزوم">کروموزوم</a> تاخورده و به‌هم‌فشرده‌است. </p><p>با گذشت زمان، تکثیر و انباشته شدن مواد زائد و کاهش مواد غذایی سرعت تولیدمثل برابر با سرعت مرگ می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="باکتری‌های_مفید"><span id=".D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D9.81.DB.8C.D8.AF"></span>باکتری‌های مفید</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: باکتری‌های مفید"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اگرچه باکتری‌ها عموماً به‌عنوان عامل فساد مواد غذایی و <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بیماری">بیماری</a> شناخته می‌شوند، اما بسیای از باکتری‌ها مفیدند. بشر قرن‌ها از فواید باکتری‌ها در زندگی خود استفاده کرده‌است. باکتری‌ها در تهیه و پردازش فراورده‌های غذایی و شیمیایی و همچنین در شناسایی و استخراج معادن و پاکسازی محیط زیست کاربرد دارند. برخی مواد خوراکی مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="ماست">ماست</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%DB%8C%D8%B1" title="پنیر">پنیر</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%A9%D9%87" title="سرکه">سرکه</a> و نوشیدنی‌های الکلی و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AC%D9%88" title="آبجو">آبجو</a> حاصل فعالیت باکتری‌های تخمیرکننده هستند. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86" title="استون">استون</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%84" title="بوتانول">بوتانول</a> مواد شیمیایی هستند که انواعی از باکتری‌های سردهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%85" title="کلوستریدیوم">کلوستریدیوم</a> آن‌ها را می‌سازند.<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup> </p><p>برخی باکتری‌ها به‌طور طبیعی در بدن انسان و سایر جانوران زندگی می‌کنند که <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="میکروبیوم‌ها">فلور طبیعی</a> نام می‌گیرند و عموماً <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C%D9%87" title="همزیستی دوسویه">همزیستی دوسویه</a> دارند. بسیاری از باکتری‌ها نیز از عوامل بهبود رشد گیاهان هستند. طیف وسیعی از باکتری‌ها نیز به‌عنوان بیمارگرهای گیاهی هستند و باعث ایجاد علام مختلفی در گیاهان مانند پژمردگی لکه برگی سوختگی سرشاخه و… می‌گردند. </p><p>باکتری‌های شیمیواتوتروف برای تخلیص عناصر معدنی مانند مس و اورانیوم کاربرد دارند. همچنین باکتری‌ها در پاکسازی آب‌ها و خاک‌های آلوده به آلاینده‌های نفتی و شیمیایی کاربرد وسیعی دارند. </p><p>از دیگر فواید باکتری‌ها استفاده از آن‌ها در مهندسی ژنتیک به منظور تولید فراوان ژن‌های مطلوب است که در تولید دارو و واکسن کاربرد دارد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تولیدمثل_باکتری"><span id=".D8.AA.D9.88.D9.84.DB.8C.D8.AF.D9.85.D8.AB.D9.84_.D8.A8.D8.A7.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C"></span>تولیدمثل باکتری</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: تولیدمثل باکتری"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>باکتری‌ها به روش‌های <a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تقسیم دوتایی">تقسیم دوتایی</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%DB%8C%D9%88%D8%BA%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="هم‌یوغی باکتریایی">هم‌یوغی</a>، قطعه قطعه شدن یا به‌وسیله <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="کنیدی">کنیدی</a> و همچنین <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D9%86%DB%8C" title="جوانه‌زنی">جوانه‌زنی</a> تکثیر می‌یابند.<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup> </p> <ul><li>در شرایط دشوار محیط زیست برخی باکتری‌ها توانایی ایجاد اسپور داخلی را دارند. اسپور داخلی سبب مقاومت باکتری در برابر عوامل نامساعد محیط می‌شود. هر باکتری فقط یک اسپور می‌سازد و از هر اسپور، یک باکتری به‌وجود می‌آید. استفاده اصطلاح هاگ برای باکتری کاملاً اشتباه است زیرا که هاگ یک ساختار تولیدمثلی برای <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاهان</a> است و یک گیاه قادر است هزاران هاگ تولید کند درصورتی‌که باکتری با اسپورزایی فقط قادر به تولید یک باکتری است.</li></ul> <p>طبق یافته‌های اخیر محققان باکتری در تاریکی هوا تولید مثلشان دوبرابر می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="div-col columns column-count column-count-۴" style="column-count: 4; -moz-column-count: 4; -webkit-column-count: 4; آری"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D9%85" title="فهرست باکتری‌های مهم">فهرست باکتری‌های مهم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="آرکئوباکتری">آرکئوباکتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%84" title="اسپریل">اسپریل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="اکتینومیست">اکتینومیست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="باسیل">باسیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="پروکاریوت">پروکاریوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="سیتوپلاسم">سیتوپلاسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DA%A9" title="هستک">هستک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A6%D9%84" title="واکوئل">واکوئل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="ویبریون">ویبریون</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یوباکتری">یوباکتری</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="انتروباکتر">انتروباکتر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="اندامگان بی‌هوازی">اندامگان بی‌هوازی</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ارجاعات"><span id=".D8.A7.D8.B1.D8.AC.D8.A7.D8.B9.D8.A7.D8.AA"></span>ارجاعات</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=20" title="ویرایش بخش: ارجاعات"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width mw-content-ltr" dir="ltr" style="column-width: 30em; margin-left: 2px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6E0cm87sc?url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Undef">"Bacteria (eubacteria)"</a>. <i>Taxonomy Browser</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Undef&id=2&lvl=3&lin=f&keep=1&srchmode=1&unlock">the original</a> on 28 January 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-09-10</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Taxonomy+Browser&rft.atitle=Bacteria+%28eubacteria%29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2FTaxonomy%2FBrowser%2Fwwwtax.cgi%3Fmode%3DUndef%26id%3D2%26lvl%3D3%26lin%3Df%26keep%3D1%26srchmode%3D1%26unlock&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vajehyab.com/amid/باکتری">«معنی باکتری | فرهنگ فارسی عمید»</a>. <i>www.vajehyab.com</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۱-۰۷-۲۷</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.vajehyab.com&rft.atitle=%D9%85%D8%B9%D9%86%DB%8C+%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C+%7C+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C+%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.vajehyab.com%2Famid%2F%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBar-OnPhillipsMilo2018" class="citation journal cs1">Bar-On, Yinon M.; Phillips, Rob; Milo, Ron (2018-06-19). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29784790/">"The biomass distribution on Earth"</a>. <i>Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America</i>. <b>115</b> (25): 6506–6511. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1073%2Fpnas.1711842115">10.1073/pnas.1711842115</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1091-6490">1091-6490</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6016768">6016768</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29784790">29784790</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proceedings+of+the+National+Academy+of+Sciences+of+the+United+States+of+America&rft.atitle=The+biomass+distribution+on+Earth&rft.volume=115&rft.issue=25&rft.pages=6506-6511&rft.date=2018-06-19&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6016768%23id-name%3DPMC&rft.issn=1091-6490&rft_id=info%3Apmid%2F29784790&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.1711842115&rft.aulast=Bar-On&rft.aufirst=Yinon+M.&rft.au=Phillips%2C+Rob&rft.au=Milo%2C+Ron&rft_id=https%3A%2F%2Fpubmed.ncbi.nlm.nih.gov%2F29784790%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-growth2-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-growth2_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text">^ a b Rappé MS, Giovannoni SJ (2003). "The uncultured microbial majority". Annual Review of Microbiology 57: 369–94. doi:10.1146/annurev.micro.57.030502.090759. <a class="external mw-magiclink-pmid" rel="nofollow" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14527284?dopt=Abstract">PMID 14527284</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDudekSunBursteinKantor2017" class="citation journal cs1">Dudek, Natasha K.; Sun, Christine L.; Burstein, David; Kantor, Rose S.; Aliaga Goltsman, Daniela S.; Bik, Elisabeth M.; Thomas, Brian C.; Banfield, Jillian F.; Relman, David A. (2017-12-18). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29153320/">"Novel Microbial Diversity and Functional Potential in the Marine Mammal Oral Microbiome"</a>. <i>Current biology: CB</i>. <b>27</b> (24): 3752–3762.e6. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.cub.2017.10.040">10.1016/j.cub.2017.10.040</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1879-0445">1879-0445</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29153320">29153320</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Current+biology%3A+CB&rft.atitle=Novel+Microbial+Diversity+and+Functional+Potential+in+the+Marine+Mammal+Oral+Microbiome&rft.volume=27&rft.issue=24&rft.pages=3752-3762.e6&rft.date=2017-12-18&rft.issn=1879-0445&rft_id=info%3Apmid%2F29153320&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.cub.2017.10.040&rft.aulast=Dudek&rft.aufirst=Natasha+K.&rft.au=Sun%2C+Christine+L.&rft.au=Burstein%2C+David&rft.au=Kantor%2C+Rose+S.&rft.au=Aliaga+Goltsman%2C+Daniela+S.&rft.au=Bik%2C+Elisabeth+M.&rft.au=Thomas%2C+Brian+C.&rft.au=Banfield%2C+Jillian+F.&rft.au=Relman%2C+David+A.&rft_id=https%3A%2F%2Fpubmed.ncbi.nlm.nih.gov%2F29153320%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:0-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:0_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFFredricksonZacharaBalkwillKennedy2004" class="citation journal cs1">Fredrickson, James K.; Zachara, John M.; Balkwill, David L.; Kennedy, David; Li, Shu-mei W.; Kostandarithes, Heather M.; Daly, Michael J.; Romine, Margaret F.; Brockman, Fred J. (June 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15240306/">"Geomicrobiology of high-level nuclear waste-contaminated vadose sediments at the hanford site, washington state"</a>. <i>Applied and Environmental Microbiology</i>. <b>70</b> (7): 4230–4241. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1128%2FAEM.70.7.4230-4241.2004">10.1128/AEM.70.7.4230-4241.2004</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0099-2240">0099-2240</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15240306">15240306</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Applied+and+Environmental+Microbiology&rft.atitle=Geomicrobiology+of+high-level+nuclear+waste-contaminated+vadose+sediments+at+the+hanford+site%2C+washington+state&rft.volume=70&rft.issue=7&rft.pages=4230-4241&rft.date=2004-06&rft.issn=0099-2240&rft_id=info%3Apmid%2F15240306&rft_id=info%3Adoi%2F10.1128%2FAEM.70.7.4230-4241.2004&rft.aulast=Fredrickson&rft.aufirst=James+K.&rft.au=Zachara%2C+John+M.&rft.au=Balkwill%2C+David+L.&rft.au=Kennedy%2C+David&rft.au=Li%2C+Shu-mei+W.&rft.au=Kostandarithes%2C+Heather+M.&rft.au=Daly%2C+Michael+J.&rft.au=Romine%2C+Margaret+F.&rft.au=Brockman%2C+Fred+J.&rft_id=https%3A%2F%2Fpubmed.ncbi.nlm.nih.gov%2F15240306%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-tuber2-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-tuber2_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text">"2002 WHO mortality data". Retrieved 2007-01-20.</span> </li> <li id="cite_note-leaching2-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-leaching2_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2010/09/100901191137.htm">"Metal-mining bacteria are green chemists"</a>. <i>ScienceDaily</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-12-03</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ScienceDaily&rft.atitle=Metal-mining+bacteria+are+green+chemists&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sciencedaily.com%2Freleases%2F2010%2F09%2F100901191137.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-chemicals2-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-chemicals2_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Ishige T, Honda K, Shimizu S (2005). "Whole organism biocatalysis". Current Opinion in Chemical Biology 9 (2): 174–80. doi:10.1016/j.cbpa.2005.02.001. <a class="external mw-magiclink-pmid" rel="nofollow" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15811802?dopt=Abstract">PMID 15811802</a></span> </li> <li id="cite_note-:02-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:02_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFFredricksonZacharaBalkwillKennedy" class="citation journal cs1">Fredrickson, James K.; Zachara, John M.; Balkwill, David L.; Kennedy, David; Li, Shu-mei W.; Kostandarithes, Heather M.; Daly, Michael J.; Romine, Margaret F.; Brockman, Fred J. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15240306/">"Geomicrobiology of high-level nuclear waste-contaminated vadose sediments at the hanford site, washington state"</a>. <i>Applied and Environmental Microbiology</i>. <b>70</b> (7): 4230–4241. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1128%2FAEM.70.7.4230-4241.2004">10.1128/AEM.70.7.4230-4241.2004</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0099-2240">0099-2240</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15240306">15240306</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Applied+and+Environmental+Microbiology&rft.atitle=Geomicrobiology+of+high-level+nuclear+waste-contaminated+vadose+sediments+at+the+hanford+site%2C+washington+state&rft.volume=70&rft.issue=7&rft.pages=4230-4241&rft.issn=0099-2240&rft_id=info%3Apmid%2F15240306&rft_id=info%3Adoi%2F10.1128%2FAEM.70.7.4230-4241.2004&rft.aulast=Fredrickson&rft.aufirst=James+K.&rft.au=Zachara%2C+John+M.&rft.au=Balkwill%2C+David+L.&rft.au=Kennedy%2C+David&rft.au=Li%2C+Shu-mei+W.&rft.au=Kostandarithes%2C+Heather+M.&rft.au=Daly%2C+Michael+J.&rft.au=Romine%2C+Margaret+F.&rft.au=Brockman%2C+Fred+J.&rft_id=https%3A%2F%2Fpubmed.ncbi.nlm.nih.gov%2F15240306%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-zamin-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-zamin_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text">^ Whitman WB, Coleman DC, Wiebe WJ (1998). "Prokaryotes: the unseen majority". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 95 (12): 6578–83. Bibcode 1998PNAS...95.6578W. doi:10.1073/pnas.95.12.6578. PMC 33863. <a class="external mw-magiclink-pmid" rel="nofollow" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9618454?dopt=Abstract">PMID 9618454</a>.</span> </li> <li id="cite_note-vazn-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-vazn_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text">^ Whitman WB, Coleman DC, Wiebe WJ.. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9618454">Prokaryotes: the unseen majority</a>. Proc Natl Acad Sci U S A. 1998 Jun 9;95(12):6578-83.</span> </li> <li id="cite_note-gut22-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-gut22_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Sears CL (2005). "A dynamic partnership: celebrating our gut flora". Anaerobe 11 (5): 247–51. doi:10.1016/j.anaerobe.2005.05.001. <a class="external mw-magiclink-pmid" rel="nofollow" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16701579?dopt=Abstract">PMID 16701579</a></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBoucherDouadyPapkeWalsh2003" class="citation journal cs1">Boucher, Yan; Douady, Christophe J.; Papke, R. Thane; Walsh, David A.; Boudreau, Mary Ellen R.; Nesbø, Camilla L.; Case, Rebecca J.; Doolittle, W. Ford (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14616063/">"Lateral gene transfer and the origins of prokaryotic groups"</a>. <i>Annual Review of Genetics</i>. <b>37</b>: 283–328. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1146%2Fannurev.genet.37.050503.084247">10.1146/annurev.genet.37.050503.084247</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0066-4197">0066-4197</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14616063">14616063</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annual+Review+of+Genetics&rft.atitle=Lateral+gene+transfer+and+the+origins+of+prokaryotic+groups&rft.volume=37&rft.pages=283-328&rft.date=2003&rft.issn=0066-4197&rft_id=info%3Apmid%2F14616063&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.genet.37.050503.084247&rft.aulast=Boucher&rft.aufirst=Yan&rft.au=Douady%2C+Christophe+J.&rft.au=Papke%2C+R.+Thane&rft.au=Walsh%2C+David+A.&rft.au=Boudreau%2C+Mary+Ellen+R.&rft.au=Nesb%C3%B8%2C+Camilla+L.&rft.au=Case%2C+Rebecca+J.&rft.au=Doolittle%2C+W.+Ford&rft_id=https%3A%2F%2Fpubmed.ncbi.nlm.nih.gov%2F14616063%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFThomsonBertram2001" class="citation journal cs1">Thomson, R. B.; Bertram, H. (دسامبر ۲۰۰۱). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11780267/">"Laboratory diagnosis of central nervous system infections"</a>. <i>Infectious Disease Clinics of North America</i>. <b>15</b> (4): 1047–1071. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fs0891-5520%2805%2970186-0">10.1016/s0891-5520(05)70186-0</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0891-5520">0891-5520</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11780267">11780267</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Infectious+Disease+Clinics+of+North+America&rft.atitle=Laboratory+diagnosis+of+central+nervous+system+infections&rft.volume=15&rft.issue=4&rft.pages=1047-1071&rft.date=2001-12&rft.issn=0891-5520&rft_id=info%3Apmid%2F11780267&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fs0891-5520%2805%2970186-0&rft.aulast=Thomson&rft.aufirst=R.+B.&rft.au=Bertram%2C+H.&rft_id=https%3A%2F%2Fpubmed.ncbi.nlm.nih.gov%2F11780267%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-archea-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-archea_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Woese CR, Kandler O, Wheelis ML (1990). "Towards a natural system of organisms: proposal for the domains Archaea, Bacteria, and Eucarya". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 87 (12): 4576–9. Bibcode 1990PNAS...87.4576W. doi:10.1073/pnas.87.12.4576. PMC 54159. <a class="external mw-magiclink-pmid" rel="nofollow" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2112744?dopt=Abstract">PMID 2112744</a>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://hucmportfolio.pbworks.com/f/Bacterial+Classification+and+Identification.pdf">[۱]</a></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://micro.cornell.edu/research/epulopiscium/bacterial-genomes/">«bacterial genome»</a>. <i>Department of Microbiology</i>. cornell university<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۱۰ فوریه ۲۰۲۱</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Department+of+Microbiology&rft.atitle=bacterial+genome&rft_id=https%3A%2F%2Fmicro.cornell.edu%2Fresearch%2Fepulopiscium%2Fbacterial-genomes%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCiccarelli_FD,_Doerks_T,_von_Mering_C,_Creevey_CJ,_Snel_B,_Bork_P2006" class="citation journal cs1">Ciccarelli FD, Doerks T, von Mering C, Creevey CJ, Snel B, Bork P (2006). "Toward automatic reconstruction of a highly resolved tree of life". <i>Science</i>. <b>311</b> (5765): 1283–7. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2006Sci...311.1283C">2006Sci...311.1283C</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1123061">10.1126/science.1123061</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0036-8075">0036-8075</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16513982">16513982</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Toward+automatic+reconstruction+of+a+highly+resolved+tree+of+life&rft.volume=311&rft.issue=5765&rft.pages=1283-7&rft.date=2006&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1123061&rft.issn=0036-8075&rft_id=info%3Apmid%2F16513982&rft_id=info%3Abibcode%2F2006Sci...311.1283C&rft.au=Ciccarelli+FD%2C+Doerks+T%2C+von+Mering+C%2C+Creevey+CJ%2C+Snel+B%2C+Bork+P&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>میکروبیولوژی براک جلد اول</i>. به کوشش مایکل تی مادیگان، توماس. دی براک، غلامرضا زرینی (مترجم).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DA%A9+%D8%AC%D9%84%D8%AF+%D8%A7%D9%88%D9%84&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کتاب‌شناسی"><span id=".DA.A9.D8.AA.D8.A7.D8.A8.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>کتاب‌شناسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&section=21" title="ویرایش بخش: کتاب‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPommerville2014" class="citation book cs1">Pommerville JC (2014). <i>Fundamentals of microbiology</i> (10th ed.). Boston: Jones and Bartlett. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-284-03968-9" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-284-03968-9"><bdi>978-1-284-03968-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fundamentals+of+microbiology&rft.place=Boston&rft.edition=10th&rft.pub=Jones+and+Bartlett&rft.date=2014&rft.isbn=978-1-284-03968-9&rft.aulast=Pommerville&rft.aufirst=JC&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="Z3988"></span></li></ul> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r30716427">.mw-parser-output .nobold{font-weight:normal}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r30716427"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="پروکاریوتها:_دسته‌بندی_باکتری‌ها_(phyla_و_orders)" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:دسته‌بندی باکتری‌ها"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:دسته‌بندی باکتری‌ها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:دسته‌بندی باکتری‌ها"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="پروکاریوتها:_دسته‌بندی_باکتری‌ها_(phyla_و_orders)" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="پروکاریوت">پروکاریوتها</a>: دسته‌بندی <a class="mw-selflink selflink">باکتری‌ها</a> (<a href="/w/index.php?title=Bacterial_phyla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bacterial phyla (صفحه وجود ندارد)">phyla</a> و <a href="/w/index.php?title=List_of_bacterial_orders&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of bacterial orders (صفحه وجود ندارد)">orders</a>)</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background: #e0e0ff; font-size: small"><div style="padding:0 0.25em"><div class="hlist"> <dl><dt><span class="nobold"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="حوزه (زیست‌شناسی)">حوزه</a></span></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="الگو:دسته‌بندی باستانیان">باستانیان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:دسته‌بندی باکتری‌ها">باکتری‌ها</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="الگو:یوکاریوت">یوکاریوتها</a></dd> <dt><span class="nobold">(<a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B1%D9%88" title="فرمانرو">فرمانرو</a></span></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="الگو:طبقه‌بندی گیاهان">گیاهان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7" title="الگو:هاکروبیا">هاکروبیا</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%A9%D9%86%D8%AA" title="الگو:هتروکنت">هتروکنت</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="الگو:حبابچه‌داران">حبابچه‌داران</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="الگو:ریزاریا">ریزاریا</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="الگو:برون‌کافتگان">برون‌کافتگان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D8%A7" title="الگو:آمیبوزوا">آمیبوزوا</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="الگو:آغازیان پشت‌تاژکان">پشت‌تاژکان</a> <dl><dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="الگو:شاخه جانوران">جانوران</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:دسته‌بندی قارچها">قارچها</a>)</dd></dl></dd></dl> </div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="باکتری گرم-منفی">گرم-منفی</a>/<br /><a href="/w/index.php?title=Bacterial_outer_membrane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bacterial outer membrane (صفحه وجود ندارد)">OM</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7" title="تراباکتریاها">تراباکتریاها</a> <br /> (<a href="/w/index.php?title=Bergey%27s_Manual_of_Systematic_Bacteriology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bergey's Manual of Systematic Bacteriology (صفحه وجود ندارد)">BV1</a>)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Eobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eobacteria (صفحه وجود ندارد)">Eobacteria</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%B3" title="دینوکوکوس-ترموس">دینوکوکوس-ترموس</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%B3" title="دینوکوکوس-ترموس">دینوکوکوس-ترموس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ترمال‌ها">ترمال‌ها</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%81%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B3%DB%8C" title="کلروفلیکسی">کلروفلیکسی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Anaerolineales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anaerolineales (صفحه وجود ندارد)">Anaerolineales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Caldilineales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caldilineales (صفحه وجود ندارد)">Caldilineales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chloroflexales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chloroflexales (صفحه وجود ندارد)">Chloroflexales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Herpetosiphonales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Herpetosiphonales (صفحه وجود ندارد)">Herpetosiphonales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dehalococcoidales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dehalococcoidales (صفحه وجود ندارد)">Dehalococcoidales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ktedonobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ktedonobacterales (صفحه وجود ندارد)">Ktedonobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermogemmatisporales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermogemmatisporales (صفحه وجود ندارد)">Thermogemmatisporales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermomicrobiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermomicrobiales (صفحه وجود ندارد)">Thermomicrobiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sphaerobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphaerobacterales (صفحه وجود ندارد)">Sphaerobacterales</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دیگر گلیدوباکتریاها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Thermodesulfobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermodesulfobacteria (صفحه وجود ندارد)">Thermodesulfobacteria</a></li> <li><i><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="گرمادوست">گرمادوست</a></i> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Aquificae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquificae (صفحه وجود ندارد)">Aquificae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermotogae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermotogae (صفحه وجود ندارد)">Thermotogae</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="سیانوباکتر">سیانوباکتر</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="پروتئوباکتریا">پروتئوباکتریا</a> <br /> (<a href="/w/index.php?title=Bergey%27s_Manual_of_Systematic_Bacteriology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bergey's Manual of Systematic Bacteriology (صفحه وجود ندارد)">BV2</a>)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%81%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="آلفاپروتئوباکتریا">آلفا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Caulobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caulobacterales (صفحه وجود ندارد)">Caulobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kiloniellales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kiloniellales (صفحه وجود ندارد)">Kiloniellales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kordiimonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kordiimonadales (صفحه وجود ندارد)">Kordiimonadales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Magnetococcales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magnetococcales (صفحه وجود ندارد)">Magnetococcales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Parvularculales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parvularculales (صفحه وجود ندارد)">Parvularculales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rhizobiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhizobiales (صفحه وجود ندارد)">Rhizobiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rhodobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhodobacterales (صفحه وجود ندارد)">Rhodobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rhodospirillales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhodospirillales (صفحه وجود ندارد)">Rhodospirillales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rickettsiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rickettsiales (صفحه وجود ندارد)">Rickettsiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sneathiellales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sneathiellales (صفحه وجود ندارد)">Sneathiellales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sphingomonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphingomonadales (صفحه وجود ندارد)">Sphingomonadales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AA%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="بتاپروتئوباکتریا">بتا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Burkholderiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Burkholderiales (صفحه وجود ندارد)">Burkholderiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hydrogenophilales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hydrogenophilales (صفحه وجود ندارد)">Hydrogenophilales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Methylophilales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Methylophilales (صفحه وجود ندارد)">Methylophilales</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="نایسریاسه">نایسریاسه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nitrosomonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitrosomonadales (صفحه وجود ندارد)">Nitrosomonadales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Procabacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Procabacteriales (صفحه وجود ندارد)">Procabacteriales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rhodocyclales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhodocyclales (صفحه وجود ندارد)">Rhodocyclales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="گاماپروتئوباکتریا">گاما</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Acidithiobacillales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidithiobacillales (صفحه وجود ندارد)">Acidithiobacillales</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="هوایگان‌سانان">هوایگان‌سانان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Alteromonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alteromonadales (صفحه وجود ندارد)">Alteromonadales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cardiobacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cardiobacteriales (صفحه وجود ندارد)">Cardiobacteriales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Purple_sulfur_bacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Purple sulfur bacteria (صفحه وجود ندارد)">Chromatiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Enterobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enterobacterales (صفحه وجود ندارد)">Enterobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Legionellales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legionellales (صفحه وجود ندارد)">Legionellales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Methylococcales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Methylococcales (صفحه وجود ندارد)">Methylococcales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oceanospirillales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oceanospirillales (صفحه وجود ندارد)">Oceanospirillales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Orbales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orbales (صفحه وجود ندارد)">Orbales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pasteurellales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pasteurellales (صفحه وجود ندارد)">Pasteurellales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pseudomonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudomonadales (صفحه وجود ندارد)">Pseudomonadales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Salinisphaerales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salinisphaerales (صفحه وجود ندارد)">Salinisphaerales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thiotrichales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiotrichales (صفحه وجود ندارد)">Thiotrichales</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="ویبریوناسه">ویبریوناسه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Xanthomonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xanthomonadales (صفحه وجود ندارد)">Xanthomonadales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="دلتاپروتئوباکتریا">دلتا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bdellovibrionales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bdellovibrionales (صفحه وجود ندارد)">Bdellovibrionales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desulfarculales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desulfarculales (صفحه وجود ندارد)">Desulfarculales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desulfobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desulfobacterales (صفحه وجود ندارد)">Desulfobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desulfovibrionales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desulfovibrionales (صفحه وجود ندارد)">Desulfovibrionales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desulfurellales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desulfurellales (صفحه وجود ندارد)">Desulfurellales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desulfuromonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desulfuromonadales (صفحه وجود ندارد)">Desulfuromonadales</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="میکسوباکتریا">میکسوباکتریا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Syntrophobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syntrophobacterales (صفحه وجود ندارد)">Syntrophobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Syntrophorhabdales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syntrophorhabdales (صفحه وجود ندارد)">Syntrophorhabdales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="اپسیلون‌پروتئوباکتریا">اپسیلون</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Campylobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Campylobacterales (صفحه وجود ندارد)">Campylobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nautiliales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nautiliales (صفحه وجود ندارد)">Nautiliales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Zetaproteobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zetaproteobacteria (صفحه وجود ندارد)">زتا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mariprofundus_ferrooxydans&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mariprofundus ferrooxydans (صفحه وجود ندارد)">Mariprofundales</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Bergey%27s_Manual_of_Systematic_Bacteriology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bergey's Manual of Systematic Bacteriology (صفحه وجود ندارد)">BV4</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="پیچیدگان">پیچیدگان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="پیچیدگان">پیچیدگان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Sphingobacteria_(phylum)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphingobacteria (phylum) (صفحه وجود ندارد)">Sphingobacteria</a> <br /> (FCB group)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fibrobacteres&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibrobacteres (صفحه وجود ندارد)">Fibrobacteres</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="باکتری گوگردی سبز">کلروبی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="باکتری گوگردی سبز">باکتری گوگردی سبز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ignavibacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ignavibacteriales (صفحه وجود ندارد)">Ignavibacteriales</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="باکتروئیدها">باکتروئیدها</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bacteroidales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bacteroidales (صفحه وجود ندارد)">Bacteroidales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cytophagales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cytophagales (صفحه وجود ندارد)">Cytophagales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Flavobacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Flavobacteriales (صفحه وجود ندارد)">Flavobacteriales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sphingobacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sphingobacteriales (صفحه وجود ندارد)">Sphingobacteriales</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Planctobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Planctobacteria (صفحه وجود ندارد)">Planctobacteria</a>/ <br /> (PVC group)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="کلامیدیه">کلامیدیه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lentisphaerae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lentisphaerae (صفحه وجود ندارد)">Lentisphaerae</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Lentisphaerales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lentisphaerales (صفحه وجود ندارد)">Lentisphaerales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oligosphaerales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oligosphaerales (صفحه وجود ندارد)">Oligosphaerales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Victivallales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Victivallales (صفحه وجود ندارد)">Victivallales</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="پلانکتومیست‌ها">پلانکتومیست‌ها</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Phycisphaerales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phycisphaerales (صفحه وجود ندارد)">Phycisphaerales</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="پلانکتومیست‌ها">پلانکتومیست‌ها</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Verrucomicrobia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verrucomicrobia (صفحه وجود ندارد)">Verrucomicrobia</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Puniceicoccales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Puniceicoccales (صفحه وجود ندارد)">Puniceicoccales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Opitutales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Opitutales (صفحه وجود ندارد)">Opitutales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chthoniobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chthoniobacterales (صفحه وجود ندارد)">Chthoniobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Verrucomicrobiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verrucomicrobiales (صفحه وجود ندارد)">Verrucomicrobiales</a></li></ul></li> <li>"<a href="/w/index.php?title=Poribacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Poribacteria (صفحه وجود ندارد)">Poribacteria</a>"</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Other <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="باکتری گرم-منفی">گرم-منفی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Acidobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidobacteria (صفحه وجود ندارد)">Acidobacteria</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Acidobacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidobacteriales (صفحه وجود ندارد)">Acidobacteriales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Acanthopleuribacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acanthopleuribacterales (صفحه وجود ندارد)">Acanthopleuribacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Holophagales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Holophagales (صفحه وجود ندارد)">Holophagales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Solibacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solibacterales (صفحه وجود ندارد)">Solibacterales</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armatimonadetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armatimonadetes (صفحه وجود ندارد)">Armatimonadetes</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Armatimonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armatimonadales (صفحه وجود ندارد)">Armatimonadales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chthonomonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chthonomonadales (صفحه وجود ندارد)">Chthonomonadales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fimbriimonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fimbriimonadales (صفحه وجود ندارد)">Fimbriimonadales</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Caldisericum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caldisericum (صفحه وجود ندارد)">Caldiserica</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chrysiogenaceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chrysiogenaceae (صفحه وجود ندارد)">Chrysiogenetes</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deferribacteraceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deferribacteraceae (صفحه وجود ندارد)">Deferribacteres</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dictyoglomus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dictyoglomus (صفحه وجود ندارد)">Dictyoglomi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Elusimicrobia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elusimicrobia (صفحه وجود ندارد)">Elusimicrobia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fusobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fusobacteria (صفحه وجود ندارد)">Fusobacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gemmatimonadetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gemmatimonadetes (صفحه وجود ندارد)">Gemmatimonadetes</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nitrospirae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitrospirae (صفحه وجود ندارد)">Nitrospirae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Synergistetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Synergistetes (صفحه وجود ندارد)">Synergistetes</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" title="باکتری گرم-مثبت">گرم-مثبت</a>/ <br /> نه <a href="/w/index.php?title=Bacterial_outer_membrane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bacterial outer membrane (صفحه وجود ندارد)">OM</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فیرمیکوت‌ها">فیرمیکوت‌ها</a> <br /> (<a href="/w/index.php?title=Bergey%27s_Manual_of_Systematic_Bacteriology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bergey's Manual of Systematic Bacteriology (صفحه وجود ندارد)">BV3</a>)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="باسیل">باسیل</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84_(%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%87)" title="باسیل (راسته)">باسیل (راسته)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="باکتری اسید لاکتیک">باکتری اسید لاکتیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aphragmobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aphragmobacteria (صفحه وجود ندارد)">Aphragmobacteria</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Erysipelotrichia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erysipelotrichia (صفحه وجود ندارد)">Erysipelotrichia</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Erysipelotrichiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erysipelotrichiales (صفحه وجود ندارد)">Erysipelotrichiales</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mollicutes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mollicutes (صفحه وجود ندارد)">Mollicutes</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mycoplasmatales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mycoplasmatales (صفحه وجود ندارد)">Mycoplasmatales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Entomoplasmatales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Entomoplasmatales (صفحه وجود ندارد)">Entomoplasmatales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anaeroplasmatales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anaeroplasmatales (صفحه وجود ندارد)">Anaeroplasmatales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Acholeplasmatales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acholeplasmatales (صفحه وجود ندارد)">Acholeplasmatales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Haloplasma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haloplasma (صفحه وجود ندارد)">Haloplasma</a>tales</li></ul></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="کلوستریدیا">کلوستریدیا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="کلوستریدیا">کلوستریدیا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Halanaerobiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halanaerobiales (صفحه وجود ندارد)">Halanaerobiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermoanaerobacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermoanaerobacteriales (صفحه وجود ندارد)">Thermoanaerobacteriales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natranaerobiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natranaerobiales (صفحه وجود ندارد)">Natranaerobiales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Negativicutes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negativicutes (صفحه وجود ندارد)">Negativicutes</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Selenomonadales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Selenomonadales (صفحه وجود ندارد)">Selenomonadales</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Thermolithobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermolithobacteria (صفحه وجود ندارد)">Thermolithobacteria</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Thermolithobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermolithobacterales (صفحه وجود ندارد)">Thermolithobacterales</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="اکتینوباکتر">اکتینوباکتر</a> <br /> (<a href="/w/index.php?title=Bergey%27s_Manual_of_Systematic_Bacteriology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bergey's Manual of Systematic Bacteriology (صفحه وجود ندارد)">BV5</a>)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="اکتینوباکتر">اکتینوباکتر</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Actinomycetales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Actinomycetales (صفحه وجود ندارد)">Actinomycetales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bifidobacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bifidobacteriales (صفحه وجود ندارد)">Bifidobacteriales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Acidimicrobiia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidimicrobiia (صفحه وجود ندارد)">Acidimicrobiia</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Acidimicrobiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidimicrobiales (صفحه وجود ندارد)">Acidimicrobiales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Coriobacteriia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coriobacteriia (صفحه وجود ندارد)">Coriobacteriia</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Coriobacteriales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coriobacteriales (صفحه وجود ندارد)">Coriobacteriales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Nitriliruptoria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitriliruptoria (صفحه وجود ندارد)">Nitriliruptoria</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Euzebyales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Euzebyales (صفحه وجود ندارد)">Euzebyales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nitriliruptorales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitriliruptorales (صفحه وجود ندارد)">Nitriliruptorales</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Rubrobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rubrobacteria (صفحه وجود ندارد)">Rubrobacteria</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Gaiellales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gaiellales (صفحه وجود ندارد)">Gaiellales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rubrobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rubrobacterales (صفحه وجود ندارد)">Rubrobacterales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermoleophilales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermoleophilales (صفحه وجود ندارد)">Thermoleophilales</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Solirubrobacterales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solirubrobacterales (صفحه وجود ندارد)">Solirubrobacterales</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><i><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5" title="طبقه‌بندی نامشخص">طبقه‌بندی<br />نامشخص</a></i></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>†<i><a href="/w/index.php?title=Archaeosphaeroides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archaeosphaeroides (صفحه وجود ندارد)">Archaeosphaeroides</a></i></li> <li>†<i><a href="/w/index.php?title=Eobacterium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eobacterium (صفحه وجود ندارد)">Eobacterium</a></i></li> <li>†<i><a href="/w/index.php?title=Leptotrichites&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leptotrichites (صفحه وجود ندارد)">Leptotrichites</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><small>منبع: <i><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bergey%27s_Manual_of_Systematic_Bacteriology" class="extiw" title="en:Bergey's Manual of Systematic Bacteriology">Bergey's Manual</a></i> (۲۰۰۱–۲۰۱۲). نمای جایگزین: <a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Bacteria_(classifications)" class="extiw" title="wikispecies:Bacteria (classifications)">ویکی‌گونه</a>.</small></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="میکروبیولوژی:_باکتری" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#D3D3D3;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="الگو:باکتری"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:باکتری (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:باکتری"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="میکروبیولوژی:_باکتری" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="میکروبیولوژی">میکروبیولوژی</a>: <a class="mw-selflink selflink">باکتری</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7" title="باکتری بیماری‌زا">باکتری‌های بیماری‌زا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7" title="باکتری بیماری‌زا">بیماری‌های باکتریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="مقاومت آنتی‌بیوتیک">مقاومت آنتی‌بیوتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اگزوتوکسین">اگزوتوکسین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D9%84%DB%8C%D8%B2%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C" title="چرخه لیزوژنی">چرخه لیزوژنی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%85%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="ریزاندامگان همزیست انسان">ریزاندامگان همزیست انسان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4" title="فلور میکروبی دستگاه گوارش">فلور گوارشی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%85%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ریزاندامگان همزیست پوستی (صفحه وجود ندارد)">فلور پوستی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ماده‌گرایی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%D8%B1%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="باکتری‌های چربی‌دوست (صفحه وجود ندارد)">باکتری‌های چربی‌دوست</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="باکتری‌های شکردوست (صفحه وجود ندارد)">باکتری‌های شکردوست</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">هواگرایی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="جاندار هوازی">هوازی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="هوازی اجباری">هوازی اجباری</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="جاندار بی‌هوازی">بی‌هوازی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بی‌هوازی اختیاری">بی‌هوازی اختیاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بی‌هوازی اجباری">بی‌هوازی اجباری</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF_%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="خرد هوازی">خرد هوازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="نانوهوازی">نانوهوازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AA%D8%AD%D9%85%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%87%D9%88%D8%A7" title="بی‌هوازی تحمل‌کننده هوا">بی‌هوازی تحمل‌کننده هوا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ساختار باکتری (صفحه وجود ندارد)">ساختار</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="پوشش سلول">پوشش سلول</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B4%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="غشای سلولی">غشای سلولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="دیواره سلول">دیواره سلول</a>: <a href="/wiki/%D9%BE%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%AF%D9%88%DA%AF%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="پپتیدوگلیکان">پپتیدوگلیکان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="ان-استیل‌مورامیک اسید">ان-استیل‌مورامیک اسید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="ان-استیل‌گلوکزآمین">ان-استیل‌گلوکزآمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%BE%DB%8C%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="دی‌آمینوپیملیک اسید">دی‌آمینوپیملیک اسید</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" title="باکتری گرم-مثبت">باکتری گرم-مثبت</a> تنها:</i> <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="تیکوئیک اسید">تیکوئیک اسید</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="لیپوتیکوئیک اسید (صفحه وجود ندارد)">لیپوتیکوئیک اسید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DA%AF" title="درون‌هاگ">درون‌هاگ</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="باکتری گرم-منفی">باکتری گرم-منفی</a> تنها:</i> <a href="/w/index.php?title=%D8%BA%D8%B4%D8%A7%D8%A1_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="غشاء بیرونی باکتری (صفحه وجود ندارد)">غشاء بیرونی باکتری</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D9%87_(%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="روزنه (باکتری) (صفحه وجود ندارد)">روزنه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="لیپوپلی‌ساکارید">لیپوپلی‌ساکارید</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="پریپلاسم">پریپلاسم</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85" title="مایکوباکتریوم">مایکوباکتریوم</a> تنها:</i> <a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرابینوگالاکتان (صفحه وجود ندارد)">آرابینوگالاکتان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="مایکولیک اسید">مایکولیک اسید</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">پوشش بیرونی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87" title="پوشینه">پوشینه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DA%A9" title="لایه نازک">لایه نازک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B3%D8%B7%D8%AD%DB%8C" title="لایه سطحی">لایه سطحی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B3" title="گلیکوکالیکس">گلیکوکالیکس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%DB%8C%DA%A9" title="مویک">مویک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%DA%98%DB%8C%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="تاژینه (صفحه وجود ندارد)">تاژینه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DA%A9" title="باکتری غیرمتحرک">باکتری غیرمتحرک</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">آمیزه</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87" title="زیست‌لایه">زیست‌لایه</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ریخت‌شناسی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ریخت‌شناسی یاخته‌ای باکتری (صفحه وجود ندارد)">ریخت‌شناسی یاخته‌ای باکتری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_L-%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="باکتری‌های L-مانند (صفحه وجود ندارد)">باکتری‌های L-مانند</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C" title="کوکسی">کوکسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="کوکوباسیل">کوکوباسیل</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84_(%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="باسیل (ریخت‌شناسی)">باسیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C" title="باکتری مارپیچی">مارپیچی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background: transparent; padding: 0;"><div></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="الگو:ناوبری‌های باکتری"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:ناوبری‌های باکتری (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:ناوبری‌های باکتری"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="نمایه_باکتری_بیماری‌زا" style="font-size:114%;margin:0 4em">نمایه <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7" title="باکتری بیماری‌زا">باکتری بیماری‌زا</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;">توصیف</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="الگو:باکتری">باکتری</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:دسته‌بندی باکتری‌ها">دسته‌بندی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7_%DA%A9%D8%B4%D8%AA" title="الگو:محیط کشت">محیط کشت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;">بیماری</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Gram-positive_firmicutes_diseases&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Gram-positive firmicutes diseases (صفحه وجود ندارد)">فیرمیکوت‌های گرم-مثبت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Gram-positive_actinobacteria_diseases&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Gram-positive actinobacteria diseases (صفحه وجود ندارد)">اکتینوباکتر گرم-مثبت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Gram-negative_proteobacterial_diseases&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Gram-negative proteobacterial diseases (صفحه وجود ندارد)">پروتئوباکتریا گرم-منفی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Gram-negative_non-proteobacterial_diseases&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Gram-negative non-proteobacterial diseases (صفحه وجود ندارد)">غیر پروتئوباکتریا گرم-منفی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cholera&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Cholera (صفحه وجود ندارد)">وبا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Tuberculosis&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Tuberculosis (صفحه وجود ندارد)">سل</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;">درمان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>آنتی‌بیوتیک <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="الگو:آنتی‌بیوتیک‌های تخریب‌کننده دیواره سلولی">دیواره یاخته‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="الگو:مهارکننده‌های نوکلئیک اسید">نوکلئیک اسید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B6%D8%AF_%D9%85%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:ضد مایکوباکتریوم‌ها">مایکوباکتریوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="الگو:آنتی‌بیوتیک‌های مهارکننده سنتز پروتئین">ساخت پروتئین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B6%D8%AF%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%81%D8%B1%D9%82%D9%87" title="الگو:ضدباکتری‌های متفرقه">دیگر</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Immune_sera_and_immunoglobulins&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Immune sera and immunoglobulins (صفحه وجود ندارد)">آنتی‌بادی‌ها</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="میکروارگانیسمها" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:میکروارگانیسمها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:میکروارگانیسمها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:میکروارگانیسمها"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="میکروارگانیسمها" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8" title="میکروب">میکروارگانیسمها</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8" title="میکروب">میکروب</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="آرکی‌ها">آرکی‌ها</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">باکتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="سیانوباکتر">سیانوباکتر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="نانوباکتری">نانوباکتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="پروکاریوت">پروکاریوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغازیان">آغازیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تک‌یاختگان">تک‌یاختگان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="ویروس">ویروس</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="8" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Streptococcus_pyogenes_01.jpg" class="mw-file-description" title="Streptococcus pyogenes"><img alt="Streptococcus pyogenes" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Streptococcus_pyogenes_01.jpg/140px-Streptococcus_pyogenes_01.jpg" decoding="async" width="140" height="137" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Streptococcus_pyogenes_01.jpg/210px-Streptococcus_pyogenes_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Streptococcus_pyogenes_01.jpg/280px-Streptococcus_pyogenes_01.jpg 2x" data-file-width="2079" data-file-height="2040" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="میکروبیولوژی">میکروبیولوژی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Microbial_biogeography&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial biogeography (صفحه وجود ندارد)">جغرافیای زیستی میکروبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="ژنتیک میکروبی">ژنتیک میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_intelligence&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial intelligence (صفحه وجود ندارد)">هوش میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_metabolism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial metabolism (صفحه وجود ندارد)">متابولیسم میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_phylogenetics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial phylogenetics (صفحه وجود ندارد)">فیلوژنتیک میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_population_biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial population biology (صفحه وجود ندارد)">جمعیت‌شناسی زیستی میکروبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="قارچ‌شناسی">قارچ‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ویروس‌شناسی">ویروس‌شناسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="بوم‌شناسی میکروبی">بوم‌شناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87" title="زیست‌لایه">زیست‌لایه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_consortium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial consortium (صفحه وجود ندارد)">Microbial consortium</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="همکاری میکروبی">همکاری میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_biodegradation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial biodegradation (صفحه وجود ندارد)">Microbial biodegradation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="بوم‌شناسی میکروبی">بوم‌شناسی میکروبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="کیست میکروبی">کیست میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_food_web&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial food web (صفحه وجود ندارد)">Microbial food web</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Microbial_loop&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial loop (صفحه وجود ندارد)">microbial loop</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Viral_shunt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viral shunt (صفحه وجود ندارد)">viral shunt</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_mat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial mat (صفحه وجود ندارد)">Microbial mat</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_synergy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial synergy (صفحه وجود ندارد)">Microbial synergy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="ریزاندامگان همزیست">ریزاندامگان همزیست</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%A7" title="میکروبیوتا">میکروبیوتا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AA" title="هولوبیونت">هولوبیونت</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quorum_sensing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quorum sensing (صفحه وجود ندارد)">Quorum sensing</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Host_microbe_interactions_in_Caenorhabditis_elegans&action=edit&redlink=1" class="new" title="Host microbe interactions in Caenorhabditis elegans (صفحه وجود ندارد)">Host microbe interactions in <i>Caenorhabditis elegans</i></a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">گیاهان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Plant_microbiome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plant microbiome (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم گیاهی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Root_microbiome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Root microbiome (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم ریشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%81_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="علف دریایی">میکروبیوم علف‌های دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Soil_microbiology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soil microbiology (صفحه وجود ندارد)">میکروب‌شناسی خاک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spermosphere&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spermosphere (صفحه وجود ندارد)">Spermosphere</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دریا</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ریزاندامگان دریایی">ریزاندامگان دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_viruses&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine viruses (صفحه وجود ندارد)">ویروس‌شناسی دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_prokaryotes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine prokaryotes (صفحه وجود ندارد)">پروکاریوت‌های دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_protists&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine protists (صفحه وجود ندارد)">تک‌یاختگان دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ریزجلبک‌ها">ریزجلبک‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antarctic_microorganism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antarctic microorganism (صفحه وجود ندارد)">میکروب‌های جنوبگان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="مرجان">مرجان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hydrothermal_vent_microbial_communities&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hydrothermal vent microbial communities (صفحه وجود ندارد)">Hydrothermal vent microbial communities</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_microbial_symbiosis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine microbial symbiosis (صفحه وجود ندارد)">همزیستی میکروبی دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_oxidation_of_sulfur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial oxidation of sulfur (صفحه وجود ندارد)">اکسیداسیون میکروبی گوگرد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phycosphere&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phycosphere (صفحه وجود ندارد)">Phycosphere</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Picoeukaryote&action=edit&redlink=1" class="new" title="Picoeukaryote (صفحه وجود ندارد)">Picoeukaryote</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=International_Census_of_Marine_Microbes&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Census of Marine Microbes (صفحه وجود ندارد)">International Census of Marine Microbes</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مرتبط با انسان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Microbes_in_human_culture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbes in human culture (صفحه وجود ندارد)">روابط بشر و میکروب‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbiomes_of_the_built_environment&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbiomes of the built environment (صفحه وجود ندارد)">Microbiomes of the built environment</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Food_microbiology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Food microbiology (صفحه وجود ندارد)">میکروب‌شناسی غذایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_oil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial oil (صفحه وجود ندارد)">Microbial oil</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_symbiosis_and_immunity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial symbiosis and immunity (صفحه وجود ندارد)">همزیستی و ایمنی میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nylon-eating_bacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nylon-eating bacteria (صفحه وجود ندارد)">باکتری نایلون‌خوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ریزاندامگان همزیست انسان">ریزاندامگان همزیست انسان</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Asthma-related_microbes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asthma-related microbes (صفحه وجود ندارد)">میکروب‌ها و آسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D8%B4%D8%AF%D9%86_%D9%87%D9%85%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="ناترازشدن همزیستی">ناترازشدن همزیستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fecal_bacteriotherapy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fecal bacteriotherapy (صفحه وجود ندارد)">پیوند مدفوع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="پروژه میکروبیوم انسان">پروژه میکروبیوم انسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4" title="فلور میکروبی دستگاه گوارش">میکروبیوم دستگاه گوارش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lung_microbiome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lung microbiome (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم ریه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oral_microbiology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oral microbiology (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم دهان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Skin_flora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Skin flora (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم پوست</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vaginal_flora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vaginal flora (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم واژن</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Vaginal_flora_in_pregnancy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vaginal flora in pregnancy (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم واژن در دورهٔ بارداری</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Placental_microbiome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Placental microbiome (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم جُفت جنین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Uterine_microbiome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uterine microbiome (صفحه وجود ندارد)">میکروبیوم رحم</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="تولید پروتئین">تولید پروتئین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Synthetic_microbial_consortia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Synthetic microbial consortia (صفحه وجود ندارد)">Synthetic microbial consortia</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فنون</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D9%86%D9%88%D8%B1_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="تصویربرداری میکروسکوپی با نور زمینه تاریک">تصویربرداری میکروسکوپی با نور زمینه تاریک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="توالی‌یابی دی‌ان‌ای">توالی‌یابی دی‌ان‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Impedance_microbiology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Impedance microbiology (صفحه وجود ندارد)">Impedance microbiology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_cytology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial cytology (صفحه وجود ندارد)">سیتولوژی میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_DNA_barcoding&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial DNA barcoding (صفحه وجود ندارد)">Microbial DNA barcoding</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="کشت میکروبی">کشت میکروبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B2%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="رنگ‌آمیزی (زیست‌شناسی)">رنگ‌آمیزی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زیست‌پالایی">زیست‌پالایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deep_biosphere&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deep biosphere (صفحه وجود ندارد)">Deep biosphere</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_dark_matter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial dark matter (صفحه وجود ندارد)">مادهٔ تاریک میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lines_on_the_Antiquity_of_Microbes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lines on the Antiquity of Microbes (صفحه وجود ندارد)">Lines on the Antiquity of Microbes</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbially_induced_sedimentary_structure&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbially induced sedimentary structure (صفحه وجود ندارد)">Microbially induced sedimentary structure</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B3" title="اومیکس">اومیکس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Physical_factors_affecting_microbial_life&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physical factors affecting microbial life (صفحه وجود ندارد)">عوامل فیزیکی مؤثر بر زندگی میکروبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1" title="آهن‌بر">آهن‌بر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <b></b></li></ul> <p><b></b> </p> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="آنتونی_فان_لیوونهوک" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9" title="الگو:آنتونی فان لیوونهوک"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:آنتونی فان لیوونهوک (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:آنتونی فان لیوونهوک"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="آنتونی_فان_لیوونهوک" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9" title="آنتونی فان لیوونهوک">آنتونی فان لیوونهوک</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اکتشافات میکروسکوپی <span style="font-style:normal;"><sup><small>۱</small></sup></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">جانداران میکروسکوپی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">باکتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%98%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مژک‌داران">مژک‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="ژیاردیا">ژیاردیا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Infusoria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Infusoria (صفحه وجود ندارد)">Infusoria</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغازیان">آغازیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تک‌یاختگان">تک‌یاختگان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="چرخان‌تباران">چرخان‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D9%84%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جلبک‌های غلتان">جلبک‌های غلتان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86" title="اسپرماتوزون">اسپرماتوزون</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85" title="اسپرم">اسپرم</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A8%D9%88%D9%84_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="گلبول قرمز">گلبول قرمز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بلور">بلور</a> in <a href="/w/index.php?title=Gouty_tophus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gouty tophus (صفحه وجود ندارد)">gouty tophi</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="5" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Anthonie_van_Leeuwenhoek_(1632-1723)._Natuurkundige_te_Delft_Rijksmuseum_SK-A-957.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Anthonie_van_Leeuwenhoek_%281632-1723%29._Natuurkundige_te_Delft_Rijksmuseum_SK-A-957.jpeg/90px-Anthonie_van_Leeuwenhoek_%281632-1723%29._Natuurkundige_te_Delft_Rijksmuseum_SK-A-957.jpeg" decoding="async" width="90" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Anthonie_van_Leeuwenhoek_%281632-1723%29._Natuurkundige_te_Delft_Rijksmuseum_SK-A-957.jpeg/135px-Anthonie_van_Leeuwenhoek_%281632-1723%29._Natuurkundige_te_Delft_Rijksmuseum_SK-A-957.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Anthonie_van_Leeuwenhoek_%281632-1723%29._Natuurkundige_te_Delft_Rijksmuseum_SK-A-957.jpeg/180px-Anthonie_van_Leeuwenhoek_%281632-1723%29._Natuurkundige_te_Delft_Rijksmuseum_SK-A-957.jpeg 2x" data-file-width="2148" data-file-height="2547" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موضوعات عمومی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9" title="آنتونی فان لیوونهوک">آنتونی فان لیوونهوک</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موضوعات مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="باکتری‌شناسی">باکتری‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Protozoology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protozoology (صفحه وجود ندارد)">Protozoology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Protistology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protistology (صفحه وجود ندارد)">Protistology</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AE%D9%84%D9%82%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D9%87" title="نظریه خلق‌الساعه">نظریه خلق‌الساعه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Preformationism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Preformationism (صفحه وجود ندارد)">Preformationism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Animalcule&action=edit&redlink=1" class="new" title="Animalcule (صفحه وجود ندارد)">Animalcule</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="مقیاس میکروسکوپیک">مقیاس میکروسکوپیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8" title="میکروب">میکروب</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">باکتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="میکروبیولوژی">میکروبیولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="میکروسکوپ نوری">میکروسکوپ نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="ریزبینی">ریزبینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE" title="میکروسکوپ">میکروسکوپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="میکروسکوپ نوری">میکروسکوپ نوری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_microscope_technology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timeline of microscope technology (صفحه وجود ندارد)">Timeline of microscope technology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:Dutch_exploration_in_the_Age_of_Discovery&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:Dutch exploration in the Age of Discovery (صفحه وجود ندارد)">Golden Age of Dutch exploration and discovery</a> (c. 1590s–1720s)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="دوران طلایی هلند">دوران طلایی هلند</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%DB%8C" title="انجمن سلطنتی">انجمن سلطنتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="انقلاب علمی">انقلاب علمی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">افراد مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Clifford_Dobell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clifford Dobell (صفحه وجود ندارد)">Clifford Dobell</a> (Leeuwenhoek scholar)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Brian_J._Ford&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brian J. Ford (صفحه وجود ندارد)">Brian J. Ford</a> (Leeuwenhoek scholar)</li> <li><a href="/w/index.php?title=William_Davidson_of_Curriehill&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Davidson of Curriehill (صفحه وجود ندارد)">William Davidson</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="هنری اولدنبرگ">هنری اولدنبرگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Regnier_de_Graaf&action=edit&redlink=1" class="new" title="Regnier de Graaf (صفحه وجود ندارد)">Regnier de Graaf</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%87%D9%88%DA%A9" title="رابرت هوک">رابرت هوک</a> (author of <i><a href="/w/index.php?title=Micrographia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Micrographia (صفحه وجود ندارد)">Micrographia</a></i>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B3_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%DA%A9%D8%B1" title="نیکولاس هارتسوکر">نیکولاس هارتسوکر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%84%D8%B2_%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3%D9%86" title="نیلز ستی‌اینسن">نیلز ستی‌اینسن</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%85" title="یان سوامردام">یان سوامردام</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%B1" title="یوهانس فرمیر">یوهانس فرمیر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نامگذاری‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Antoni_van_Leeuwenhoekziekenhuis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis (صفحه وجود ندارد)">Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9_(%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%87)" title="لیونهوک (دهانه)">لیونهوک (دهانه)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Leeuwenhoek_Lecture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leeuwenhoek Lecture (صفحه وجود ندارد)">Leeuwenhoek Lecture</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9" title="نشان لیوونهوک">نشان لیوونهوک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antonie_van_Leeuwenhoek_(journal)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antonie van Leeuwenhoek (journal) (صفحه وجود ندارد)">Antonie van Leeuwenhoek (journal)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Leeuwenhoeckia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leeuwenhoeckia (صفحه وجود ندارد)">Leeuwenhoeckia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:Levenhookia&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:Levenhookia (صفحه وجود ندارد)">Levenhookia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:Leeuwenhoekiella&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:Leeuwenhoekiella (صفحه وجود ندارد)">Leeuwenhoekiella</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=International_Microorganism_Day&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Microorganism Day (صفحه وجود ندارد)">International Microorganism Day</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_people_considered_father_or_mother_of_a_scientific_field&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of people considered father or mother of a scientific field (صفحه وجود ندارد)">List of people considered father or mother of a scientific field</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D9%82%D8%A8_%D9%BE%D8%AF%D8%B1_%DB%8C%D8%A7_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%DB%8C%DA%A9_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87" title="فهرست افراد دارای لقب پدر یا مادر در یک زمینه">فهرست افراد دارای لقب پدر یا مادر در یک زمینه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow hlist" colspan="3"><div><div class="plainlist"><ul><li><span class="nowrap"><sup><small>۱</small></sup> که اولین بار توسط او مشاهده، توصیف و مطالعه شد.</span></li></ul></div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> </li></ul></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="دامنه‌های_زندگی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="الگو:زندگی روی زمین"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زندگی روی زمین (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زندگی روی زمین"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="دامنه‌های_زندگی" style="font-size:114%;margin:0 4em">دامنه‌های <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="زندگی">زندگی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="باکتری" scope="row" class="navbox-group" style="width:7em"><a class="mw-selflink selflink">باکتری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Acidobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acidobacteria (صفحه وجود ندارد)">Acidobacteria</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="اکتینوباکتر">اکتینوباکتر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquificae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquificae (صفحه وجود ندارد)">Aquificae</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="باکتروئیدها">باکتروئیدها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="کلامیدیه">کلامیدیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="باکتری گوگردی سبز">کلروبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%81%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B3%DB%8C" title="کلروفلیکسی">کلروفلیکسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chrysiogenetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chrysiogenetes (صفحه وجود ندارد)">Chrysiogenetes</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="سیانوباکتر">سیانوباکتر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deferribacteres&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deferribacteres (صفحه وجود ندارد)">Deferribacteres</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%B3" title="دینوکوکوس-ترموس">دینوکوکوس-ترموس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dictyoglomi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dictyoglomi (صفحه وجود ندارد)">Dictyoglomi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fibrobacteres&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibrobacteres (صفحه وجود ندارد)">Fibrobacteres</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فیرمیکوت‌ها">فیرمیکوت‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fusobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fusobacteria (صفحه وجود ندارد)">Fusobacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gemmatimonadetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gemmatimonadetes (صفحه وجود ندارد)">Gemmatimonadetes</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nitrospirae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitrospirae (صفحه وجود ندارد)">Nitrospirae</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="پلانکتومیست‌ها">پلانکتومیست‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="پروتئوباکتریا">پروتئوباکتریا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="پیچیدگان">پیچیدگان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermodesulfobacteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermodesulfobacteria (صفحه وجود ندارد)">Thermodesulfobacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermomicrobia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermomicrobia (صفحه وجود ندارد)">Thermomicrobia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermotogae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermotogae (صفحه وجود ندارد)">Thermotogae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Verrucomicrobia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verrucomicrobia (صفحه وجود ندارد)">Verrucomicrobia</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="آرکی‌ها" scope="row" class="navbox-group" style="width:7em"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="آرکی‌ها">آرکی‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="چشمه‌باستانیان">چشمه‌باستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%87%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پهن‌باستانیان">پهن‌باستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جوان‌باستانیان">جوان‌باستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ریزباستانیان">ریزباستانیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Archaeal_Richmond_Mine_acidophilic_nanoorganisms&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archaeal Richmond Mine acidophilic nanoorganisms (صفحه وجود ندارد)">Archaeal Richmond Mine acidophilic nanoorganisms</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em"><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغازیان">آغازیان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><b><a href="/w/index.php?title=SAR_supergroup&action=edit&redlink=1" class="new" title="SAR supergroup (صفحه وجود ندارد)">Chromista</a></b>: <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AC%D9%88%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="ناجورتاژکان">ناجورتاژکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="بندگیاه">بندگیاه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cryptophyta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cryptophyta (صفحه وجود ندارد)">Cryptophyta</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%98%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مژک‌داران">مژک‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="هاگ‌داران">هاگ‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="چرخان‌تاژک‌داران">چرخان‌تاژک‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شعاعیان">شعاعیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="روزن‌داران">روزن‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="دنبی‌زیان">دنبی‌زیان</a></li></ul> <p><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="برون‌کافتگان">برون‌کافتگان</a></b>: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Euglenozoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Euglenozoa (صفحه وجود ندارد)">Euglenozoa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Percolozoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Percolozoa (صفحه وجود ندارد)">Percolozoa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jakobea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jakobea (صفحه وجود ندارد)">Jakobea</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7" title="متامونادا">متامونادا</a></li></ul> <p><b>دیگر</b>: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D8%A7" title="آمیبوزوا">آمیبوزوا</a></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچ</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%DA%AF%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قارچ‌های دیگچه‌ای">قارچ‌های دیگچه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قارچ‌های جوانه‌ای">قارچ‌های جوانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9%DB%8C" title="قارچ‌های تاژکی">قارچ‌های تاژکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="قارچ‌های کلافی">قارچ‌های کلافی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D8%BA%DB%8C" title="قارچ‌های یوغی">قارچ‌های یوغی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قارچ‌های کیسه‌ای">قارچ‌های کیسه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="قارچ‌های چتری">قارچ‌های چتری</a></li> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA%D8%A7" title="گلوکوفیتا">گلوکوفیتا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="جلبک قرمز">جلبک قرمز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سبزتباران">سبزتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سنگ‌خزه‌تباران">سنگ‌خزه‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="جگرواشان">جگرواشان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B4" title="شاخ‌واش">شاخ‌واش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87" title="خزه">خزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DA%AF%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پنجه‌گرگ‌تباران">پنجه‌گرگ‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سرخس‌تباران">سرخس‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3_%D9%86%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="سرخس نخلی">سرخس نخلی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کهن‌دارسانان">کهن‌دارسانان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مخروطیان">مخروطیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="گنتوم‌تباران">گنتوم‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="گیاهان گلدار">گیاهان گلدار</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسفنج دریایی">اسفنج دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="شانه‌دارتباران">شانه‌دارتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تخت‌زیوه‌تباران">تخت‌زیوه‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="گزنده‌تباران">گزنده‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="شگفت‌بی‌کاواک‌ریختان">شگفت‌بی‌کاواک‌ریختان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="طنابداران">طنابداران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="نیم‌طنابداران">نیم‌طنابداران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="خارپوستان">خارپوستان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کرم‌های پیکانی">کرم‌های پیکانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پوزه‌جنبان‌تباران">پوزه‌جنبان‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سپردارتباران">سپردارتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="نرینه‌ای‌تباران">نرینه‌ای‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کرم‌های لوله‌ای">کرم‌های لوله‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="کرم‌های یال‌اسبی">کرم‌های یال‌اسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AE%D9%85%D9%84%DB%8C" title="کرم‌های مخملی">کرم‌های مخملی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%B3_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="خرس آبی">خرس آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بندپایان">بندپایان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D9%87%D9%86" title="کرم‌های پهن">کرم‌های پهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="موی‌شکم‌تباران">موی‌شکم‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="راست‌شناوران">راست‌شناوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوزی‌زیان">لوزی‌زیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="چرخان‌تباران">چرخان‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="خارسرتباران">خارسرتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="کرم‌های آرواره‌دار">کرم‌های آرواره‌دار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="دریاچه‌آروارگان">دریاچه‌آروارگان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="دایره‌دارتباران">دایره‌دارتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبانیان">روبانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%B9%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="کرم‌های نعل اسبی">کرم‌های نعل اسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خزه‌زیان">خزه‌زیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%B2%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="درون‌مرزتباران">درون‌مرزتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بازوپایان">بازوپایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="نرم‌تنان">نرم‌تنان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85_%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C" title="کرم حلقوی">کرم حلقوی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="کرم‌های بادام‌زمینی">کرم‌های بادام‌زمینی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em"><i><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5" title="طبقه‌بندی نامشخص">طبقه‌بندی نامشخص</a></i></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><i><a href="/w/index.php?title=Parakaryon_myojinensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parakaryon myojinensis (صفحه وجود ندارد)">Parakaryon</a></i></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زندگی_سلولی_و_غیرسلولی_و_ساختارهای_قابل_قیاس" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87" title="الگو:جانداران و ساختارهای زنده"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:جانداران و ساختارهای زنده (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:جانداران و ساختارهای زنده"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زندگی_سلولی_و_غیرسلولی_و_ساختارهای_قابل_قیاس" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="زندگی">زندگی سلولی</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="زندگی غیرسلولی (صفحه وجود ندارد)">غیرسلولی</a> و ساختارهای قابل قیاس</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زندگی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="باستانیان">باستانیان</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">باکتری</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="میتوکندری">میتوکندری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="دیسه">دیسه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاه</a></li> <li>'<a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغازیان">آغازیان</a>'</li></ul></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Parakaryon_myojinensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parakaryon myojinensis (صفحه وجود ندارد)">Parakaryon</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="نانوباکتری">نانوباکتری</a> (?)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زندگی غیرسلولی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="ویروس">ویروس</a><br /><br /><small>شامل <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="ویروئید">ویروئیدها</a>،<br /><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ماهواره (زیست‌شناسی) (صفحه وجود ندارد)">ماهواره‌ها</a>،<br /><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ویروس‌خوار (صفحه وجود ندارد)">ویروس‌خوار</a>،<br /><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ویروس‌وار (صفحه وجود ندارد)">ویروس‌وار</a></small></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em">Realms: <i><a href="/w/index.php?title=Duplodnaviria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Duplodnaviria (صفحه وجود ندارد)">Duplodnaviria</a></i> •  <i><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="مونودناویریا">مونودناویریا</a></i> •  <i><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="ریبوویرا">ریبوویرا</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Varidnaviria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Varidnaviria (صفحه وجود ندارد)">Varidnaviria</a></i><br />Unassigned orders: <i><a href="/w/index.php?title=Ligamenvirales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ligamenvirales (صفحه وجود ندارد)">Ligamenvirales</a></i><br />Unassigned families: <i><a href="/w/index.php?title=Alphasatellitidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alphasatellitidae (صفحه وجود ندارد)">Alphasatellitidae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Ampullaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ampullaviridae (صفحه وجود ندارد)">Ampullaviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Anelloviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anelloviridae (صفحه وجود ندارد)">Anelloviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Avsunviroidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Avsunviroidae (صفحه وجود ندارد)">Avsunviroidae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Baculoviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baculoviridae (صفحه وجود ندارد)">Baculoviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Bicaudaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bicaudaviridae (صفحه وجود ندارد)">Bicaudaviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Clavaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clavaviridae (صفحه وجود ندارد)">Clavaviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Finnlakeviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Finnlakeviridae (صفحه وجود ندارد)">Finnlakeviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Fuselloviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fuselloviridae (صفحه وجود ندارد)">Fuselloviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Globuloviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Globuloviridae (صفحه وجود ندارد)">Globuloviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Guttaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guttaviridae (صفحه وجود ندارد)">Guttaviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Halspiviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halspiviridae (صفحه وجود ندارد)">Halspiviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Hytrosaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hytrosaviridae (صفحه وجود ندارد)">Hytrosaviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Nimaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nimaviridae (صفحه وجود ندارد)">Nimaviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Nudiviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nudiviridae (صفحه وجود ندارد)">Nudiviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Ovaliviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ovaliviridae (صفحه وجود ندارد)">Ovaliviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Plasmaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plasmaviridae (صفحه وجود ندارد)">Plasmaviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Polydnaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polydnaviridae (صفحه وجود ندارد)">Polydnaviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Portogloboviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Portogloboviridae (صفحه وجود ندارد)">Portogloboviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Pospiviroidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pospiviroidae (صفحه وجود ندارد)">Pospiviroidae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Spiraviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spiraviridae (صفحه وجود ندارد)">Spiraviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Thaspiviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thaspiviridae (صفحه وجود ندارد)">Thaspiviridae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Tolecusatellitidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tolecusatellitidae (صفحه وجود ندارد)">Tolecusatellitidae</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Tristromaviridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tristromaviridae (صفحه وجود ندارد)">Tristromaviridae</a></i><br />Unassigned genera: <i><a href="/wiki/%D9%87%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%DB%8C" title="هپاتیت دی">هپاتیت دی</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Dinodnavirus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dinodnavirus (صفحه وجود ندارد)">Dinodnavirus</a></i> •  <i><a href="/w/index.php?title=Rhizidiovirus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhizidiovirus (صفحه وجود ندارد)">Rhizidiovirus</a></i></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ساختارهای زنده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Nanobe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nanobe (صفحه وجود ندارد)">Nanobe</a> (?)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ساختارهای<br />قابل قیاس</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Biological_dark_matter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biological dark matter (صفحه وجود ندارد)">Biological dark matter</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bio-like_structure&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bio-like structure (صفحه وجود ندارد)">Bio-like structure</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87_%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="یاخته سرطانی">یاخته سرطانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D8%A7" title="هلا">هلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%82%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="سرطان منتقل‌شونده">سرطان منتقل‌شونده</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cosmid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cosmid (صفحه وجود ندارد)">Cosmid</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Defective_interfering_particle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Defective interfering particle (صفحه وجود ندارد)">Defective interfering particle</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="اولین شواهد حیات">اولین شواهد حیات</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="جهان‌نیای پایانی">جهان‌نیای پایانی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Endogenous_viral_element&action=edit&redlink=1" class="new" title="Endogenous viral element (صفحه وجود ندارد)">Endogenous viral element</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fosmid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fosmid (صفحه وجود ندارد)">Fosmid</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%98%D9%85%DB%8C%D8%AF" title="فاژمید">فاژمید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AF" title="پلاسمید">پلاسمید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="پریون">پریون</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fungal_prion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fungal prion (صفحه وجود ندارد)">Fungal prion</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Protocell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protocell (صفحه وجود ندارد)">Protocell</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AA" title="کواسروات">کواسروات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Proteinoid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proteinoid (صفحه وجود ندارد)">Proteinoid</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Model_lipid_bilayer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Model lipid bilayer (صفحه وجود ندارد)">Model lipid bilayer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jeewanu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jeewanu (صفحه وجود ندارد)">Jeewanu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sulphobes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sulphobes (صفحه وجود ندارد)">Sulphobe</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%85" title="ریبوزیم">ریبوزیم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spiegelman%27s_Monster&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spiegelman's Monster (صفحه وجود ندارد)">Spiegelman's Monster</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tandem_repeat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tandem repeat (صفحه وجود ندارد)">Tandem repeat</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%A7%D8%B4%D8%AF%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="سازه جابجاشدنی">سازه جابجاشدنی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86" title="رتروترانسپوزون">رتروترانسپوزون</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transpoviron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transpoviron (صفحه وجود ندارد)">Transpoviron</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="شناسه‌های_آرایه" style="padding:3px"><table class="nowraplinks navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="شناسه‌های_آرایه" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;"letter-spacing: .1px;""><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:WikiProject_Taxonomy" class="extiw" title="wikidata:Wikidata:WikiProject Taxonomy">شناسه‌های آرایه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div class="hlist"> <ul><li>BioLib::<span class="nowrap"> </span><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://https://www.biolib.cz/en/taxon/id14778">14778</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="دانشنامه زندگی">EoL</a>:<span class="nowrap"> </span><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://https://eol.org/pages/288">288</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D9%87%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%B9_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تسهیلات اطلاعات تنوع زیستی جهانی">GBIF</a>:<span class="nowrap"> </span><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://https://www.gbif.org/species/3">3</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%B9" class="mw-redirect" title="سیستم اطلاعاتی آرایه‌شناسی مجتمع">ITIS</a>:<span class="nowrap"> </span><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=50">50</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="مرکز ملی اطلاعات زیست‌فناوری">NCBI</a>:<span class="nowrap"> </span><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://https://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=2">2</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فهرست جهانی گونه‌های دریایی">WoRMS</a>:<span class="nowrap"> </span><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://https://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=6">6</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="بانک قارچ‌شناسی">MycoBank</a>:<span class="nowrap"> </span><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://https://www.mycobank.org/MB/562108">562108</a></span></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_Prokaryotic_names_with_Standing_in_Nomenclature&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of Prokaryotic names with Standing in Nomenclature (صفحه وجود ندارد)">LPSN</a>:<span class="nowrap"> </span><a rel="nofollow" class="external free" href="https://lpsn.dsmz.de/domain/bacteria">https://lpsn.dsmz.de/domain/bacteria</a></li></ul> </div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای:_کتابخانه‌های_ملی_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q10876#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="داده‌های_کتابخانه‌ای:_کتابخانه‌های_ملی_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q10876#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای: کتابخانه‌های ملی</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q10876#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX525557">اسپانیا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4004296-0">آلمان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007284499305171">اسرائیل</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85010813">ایالات متحده آمریکا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00570000">ژاپن</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114113&CON_LNG=ENG">جمهوری چک</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐75bbfbd8f8‐9rgfk Cached time: 20241125085451 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 1.833 seconds Real time usage: 2.202 seconds Preprocessor visited node count: 22861/1000000 Post‐expand include size: 331191/2097152 bytes Template argument size: 26104/2097152 bytes Highest expansion depth: 30/100 Expensive parser function count: 16/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 120996/5000000 bytes Lua time usage: 0.916/10.000 seconds Lua memory usage: 17149278/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 9/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1920.487 1 -total 28.31% 543.661 22 الگو:Navbox 26.45% 507.913 1 الگو:پانویس 21.74% 417.471 1 الگو:Taxobox 21.25% 408.038 1 الگو:جعبه_آرایه_زیستی/هسته 16.28% 312.600 1 الگو:Long_fossil_range 14.90% 286.163 1 الگو:All_time_250px 14.74% 282.998 14 الگو:Long_fossil_range/bar_250 13.42% 257.825 1 الگو:Taxonbar 12.35% 237.244 1 الگو:1x --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:12209-0!canonical and timestamp 20241125085451 and revision id 40456649. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=باکتری&oldid=40456649">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=باکتری&oldid=40456649</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:ریزاندامگان">ریزاندامگان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%88_%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="رده:علم و فناوری در جمهوری هلند">علم و فناوری در جمهوری هلند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%88_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="رده:زیست‌شناسی و تاریخ طبیعی در جمهوری هلند">زیست‌شناسی و تاریخ طبیعی در جمهوری هلند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9" title="رده:آنتونی فان لیوونهوک">آنتونی فان لیوونهوک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:باکتری‌شناسی">باکتری‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:باکتری‌ها">باکتری‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%87%D9%87_%DB%B1%DB%B6%DB%B7%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:جمهوری هلند در دهه ۱۶۷۰ (میلادی)">جمهوری هلند در دهه ۱۶۷۰ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%87%D9%87_%DB%B1%DB%B6%DB%B8%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:جمهوری هلند در دهه ۱۶۸۰ (میلادی)">جمهوری هلند در دهه ۱۶۸۰ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="رده:حوزه (زیست‌شناسی)">حوزه (زیست‌شناسی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%87%D9%87_%DB%B1%DB%B6%DB%B7%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:علم در دهه ۱۶۷۰ (میلادی)">علم در دهه ۱۶۷۰ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%87%D9%87_%DB%B1%DB%B6%DB%B8%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:علم در دهه ۱۶۸۰ (میلادی)">علم در دهه ۱۶۸۰ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%81%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%88%D9%86%D9%87%D9%88%DA%A9" title="رده:کشف‌های میکروسکوپی توسط آنتونی فان لیوونهوک">کشف‌های میکروسکوپی توسط آنتونی فان لیوونهوک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:واژگان زیست‌شناسی">واژگان زیست‌شناسی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D9%88%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C" title="رده:صفحه‌های حاوی پیوند جادویی پی‌ام‌آی‌دی">صفحه‌های حاوی پیوند جادویی پی‌ام‌آی‌دی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D8%AD_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1" title="رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر">مقاله‌های دارای شرح مختصر</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%B1%D8%AD_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1_%D9%85%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA_%D8%A8%D8%A7_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده">شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رده:همه صفحه‌های نیازمند تمیزکاری">همه صفحه‌های نیازمند تمیزکاری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%A7_%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8_%C2%AB%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%C2%BB" title="رده:مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»">مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رده:جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ">جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان فرانسوی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان فرانسوی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="رده:همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع">همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%D9%BE%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از پانویس با پارامترهای نامعلوم استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از پانویس با پارامترهای نامعلوم استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNE" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_GND" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_J9U" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LCCN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NDL" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NKC" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۵:۲۳ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-rn8b6","wgBackendResponseTime":188,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.833","walltime":"2.202","ppvisitednodes":{"value":22861,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":331191,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":26104,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":30,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":16,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":120996,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":9,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1920.487 1 -total"," 28.31% 543.661 22 الگو:Navbox"," 26.45% 507.913 1 الگو:پانویس"," 21.74% 417.471 1 الگو:Taxobox"," 21.25% 408.038 1 الگو:جعبه_آرایه_زیستی/هسته"," 16.28% 312.600 1 الگو:Long_fossil_range"," 14.90% 286.163 1 الگو:All_time_250px"," 14.74% 282.998 14 الگو:Long_fossil_range/bar_250"," 13.42% 257.825 1 الگو:Taxonbar"," 12.35% 237.244 1 الگو:1x"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.916","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":17149278,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-75bbfbd8f8-9rgfk","timestamp":"20241125085451","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0628\u0627\u06a9\u062a\u0631\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10876","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10876","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-08-30T18:47:11Z","dateModified":"2024-10-13T05:23:53Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/4f\/Bacteria_collage.jpg","headline":"\u062f\u0627\u0645\u0646\u0647\u200c\u0627\u06cc \u0627\u0632 \u067e\u0631\u0648\u06a9\u0627\u0631\u06cc\u0648\u062a\u200c\u0647\u0627"}</script> </body> </html>