CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Jan Baptista van Helmont - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"6e79b7d2-2470-444c-bd7b-9d1579382606","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Jan_Baptista_van_Helmont","wgTitle":"Jan Baptista van Helmont","wgCurRevisionId":67837141,"wgRevisionId":67837141,"wgArticleId":13130,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Onbereikbare externe link","Zuid-Nederlands medicus (voor 1830)","Zuid-Nederlands scheikundige (voor 1830)","Zuid-Nederlands alchemist (voor 1830)","Persoon in de Nederlanden in de 17e eeuw","17e-eeuws medicus"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Jan_Baptista_van_Helmont","wgRelevantArticleId":13130,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q294169","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging", "ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Jan_Baptist_van_Helmont_portrait.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1510"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Jan_Baptist_van_Helmont_portrait.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1007"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="806"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Jan Baptista van Helmont - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Jan_Baptista_van_Helmont rootpage-Jan_Baptista_van_Helmont skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/23_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Jan+Baptista+van+Helmont" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Jan+Baptista+van+Helmont" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Jan+Baptista+van+Helmont" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Jan+Baptista+van+Helmont" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Leven" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Leven"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Leven</span> </div> </a> <ul id="toc-Leven-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Werk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Werk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Werk</span> </div> </a> <ul id="toc-Werk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Publicaties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Publicaties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Publicaties</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Publicaties-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Publicaties-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Publicaties-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tijdens_zijn_leven" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tijdens_zijn_leven"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Tijdens zijn leven</span> </div> </a> <ul id="toc-Tijdens_zijn_leven-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Postuum_uitgegeven_door_zijn_zoon_Franciscus_Mercurius_van_Helmont" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Postuum_uitgegeven_door_zijn_zoon_Franciscus_Mercurius_van_Helmont"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Postuum uitgegeven door zijn zoon Franciscus Mercurius van Helmont</span> </div> </a> <ul id="toc-Postuum_uitgegeven_door_zijn_zoon_Franciscus_Mercurius_van_Helmont-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Postuum_uitgegeven_manuscripten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Postuum_uitgegeven_manuscripten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Postuum uitgegeven manuscripten</span> </div> </a> <ul id="toc-Postuum_uitgegeven_manuscripten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Postuum_uitgegeven_briefwisseling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Postuum_uitgegeven_briefwisseling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Postuum uitgegeven briefwisseling</span> </div> </a> <ul id="toc-Postuum_uitgegeven_briefwisseling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_links" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_links"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Externe links</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_links-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voetnoten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voetnoten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Voetnoten</span> </div> </a> <ul id="toc-Voetnoten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Jan Baptista van Helmont</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 43 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-43" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">43 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Jan_van_Helmont" title="Jan van Helmont – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Jan van Helmont" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%8A%D9%84%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA" title="يان بابتست فان هيلمونت – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="يان بابتست فان هيلمونت" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%8A%D9%84%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA" title="يان بابتست فان هيلمونت – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="يان بابتست فان هيلمونت" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Jan Baptista van Helmont – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Jan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%88%D9%86_%D9%87%D9%84%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA" title="ژان باپتیست ون هلمونت – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ژان باپتیست ون هلمونت" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BD_%D0%91%D0%B0%D0%BF%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%82" title="Ян Баптыста ван Гельмант – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Ян Баптыста ван Гельмант" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BD_%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D1%82" title="Ян ван Хелмонт – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Ян ван Хелмонт" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Jan_van_Helmont" title="Jan van Helmont – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Jan van Helmont" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%DA%A4%D8%A7%D9%86_%DA%BE%DB%8C%D9%84%D9%85%DB%86%D9%86%D8%AA" title="جان باپتیست ڤان ھیلمۆنت – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="جان باپتیست ڤان ھیلمۆنت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jean-Baptiste_van_Helmont" title="Jean-Baptiste van Helmont – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jean-Baptiste van Helmont" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Jan Baptista van Helmont – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Jan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Johan_Baptista_van_Helmont" title="Johan Baptista van Helmont – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Johan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptist_van_Helmont" title="Jan Baptist van Helmont – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Jan Baptist van Helmont" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Jan Baptista van Helmont – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Jan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Jan Baptista van Helmont – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Jan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptist_Van_Helmont" title="Jan Baptist Van Helmont – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Jan Baptist Van Helmont" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%88%D9%86_%D9%87%D9%84%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA" title="ژان باپتیست ون هلمونت – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژان باپتیست ون هلمونت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="aanbevolen artikel"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptist_van_Helmont" title="Jan Baptist van Helmont – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Jan Baptist van Helmont" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Baptiste_Van_Helmont" title="Jean-Baptiste Van Helmont – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Jean-Baptiste Van Helmont" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptist_van_Helmont" title="Jan Baptist van Helmont – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Jan Baptist van Helmont" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Jan Baptista van Helmont – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Jan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%90%D7%9F_%D7%91%D7%A4%D7%98%D7%99%D7%A1%D7%98_%D7%95%D7%90%D7%9F_%D7%94%D7%9C%D7%9E%D7%95%D7%A0%D7%98" title="יאן בפטיסט ואן הלמונט – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="יאן בפטיסט ואן הלמונט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Johan_Baptista_van_Helmont" title="Johan Baptista van Helmont – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Johan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/J.B._van_Helmont" title="J.B. van Helmont – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="J.B. van Helmont" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Jean_Baptiste_van_Helmont" title="Jean Baptiste van Helmont – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Jean Baptiste van Helmont" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A4%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%98%E3%83%AB%E3%83%A2%E3%83%B3%E3%83%88" title="ヤン・ファン・ヘルモント – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヤン・ファン・ヘルモント" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C_%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2_%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%9C_%E1%83%B0%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98" title="იან ბაპტისტ ვან ჰელმონტი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="იან ბაპტისტ ვან ჰელმონტი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%96%80_%EB%B0%A5%ED%8B%B0%EC%8A%A4%ED%83%80_%ED%8C%90_%ED%97%AC%EB%AA%AC%ED%8A%B8" title="얀 밥티스타 판 헬몬트 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="얀 밥티스타 판 헬몬트" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9A%E1%80%94%E1%80%BA_%E1%80%98%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%85%E1%80%BA_%E1%80%97%E1%80%94%E1%80%BA_%E1%80%9F%E1%80%B2%E1%80%9C%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%B7%E1%80%BA" title="ယန် ဘပ်တစ် ဗန် ဟဲလ်မွန့် – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="ယန် ဘပ်တစ် ဗန် ဟဲလ်မွန့်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Johann_Baptist_van_Helmont" title="Johann Baptist van Helmont – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Johann Baptist van Helmont" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Johann_Helmont" title="Johann Helmont – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Johann Helmont" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Jan Baptista van Helmont – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Jan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Jan Baptista van Helmont – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Jan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D1%82,_%D0%AF%D0%BD_%D0%91%D0%B0%D0%BF%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%B0%D0%BD" title="Гельмонт, Ян Баптиста ван – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Гельмонт, Ян Баптиста ван" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptist_van_Helmont" title="Jan Baptist van Helmont – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Jan Baptist van Helmont" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Johan_Baptista_van_Helmont" title="Johan Baptista van Helmont – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Johan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Jan Baptista van Helmont – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Jan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%99_%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%9B%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C_%E0%B8%9F%E0%B8%B1%E0%B8%99_%E0%B9%81%E0%B8%AE%E0%B9%87%E0%B8%A5%E0%B9%82%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B9%8C" title="ยัน บัปติสต์ ฟัน แฮ็ลโมนต์ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="ยัน บัปติสต์ ฟัน แฮ็ลโมนต์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Jan_Baptist_van_Helmont" title="Jan Baptist van Helmont – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Jan Baptist van Helmont" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BD_%D0%91%D0%B0%D0%BF%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D1%82" title="Ян Баптиста ван Гельмонт – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ян Баптиста ван Гельмонт" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Johan_Baptista_van_Helmont" title="Johan Baptista van Helmont – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Johan Baptista van Helmont" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%89%AC%C2%B7%E5%B7%B4%E6%99%AE%E8%92%82%E6%96%AF%E5%A1%94%C2%B7%E8%8C%83%C2%B7%E6%B5%B7%E5%B0%94%E8%92%99%E7%89%B9" title="扬·巴普蒂斯塔·范·海尔蒙特 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="扬·巴普蒂斯塔·范·海尔蒙特" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7%E7%88%BE%E8%92%99%E7%89%B9" title="海爾蒙特 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="海爾蒙特" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q294169#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Jan_Baptista_van_Helmont"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Jan_Baptista_van_Helmont" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Jan_Baptista_van_Helmont" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&oldid=67837141" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Jan_Baptista_van_Helmont&id=67837141&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJan_Baptista_van_Helmont"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJan_Baptista_van_Helmont"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Jan+Baptista+van+Helmont"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Jan_Baptista_van_Helmont&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Jan_Baptiste_van_Helmont" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q294169" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Jan Baptista van Helmont </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Jan_Baptist_van_Helmont_portrait.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Jan Baptista van Helmont" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Jan_Baptist_van_Helmont_portrait.jpg" decoding="async" width="266" height="335" class="mw-file-element" data-file-width="259" data-file-height="326" /></a></span> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center;" colspan="3">Persoonlijke gegevens </th></tr> <tr> <th>Volledige naam </th> <td colspan="2">Jan Baptista van Helmont </td></tr> <tr> <th>Geboortedatum </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/12_januari" title="12 januari">12 januari</a> <a href="/wiki/1579" title="1579">1579</a> </td></tr> <tr> <th>Geboorteplaats </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Brussel_(stad)" title="Brussel (stad)">Brussel</a> </td></tr> <tr> <th>Overlijdensdatum </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/30_december" title="30 december">30 december</a> <a href="/wiki/1644" title="1644">1644</a> </td></tr> <tr> <th>Overlijdensplaats </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Vilvoorde" title="Vilvoorde">Vilvoorde</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Academische achtergrond </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Alma_mater" title="Alma mater">Alma mater</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Universiteit_Leuven_(1425-1797)" title="Universiteit Leuven (1425-1797)">Universiteit Leuven</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Promotor_(universiteit)" title="Promotor (universiteit)">Promotor</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Martinus_Antonius_Del_Rio" title="Martinus Antonius Del Rio">Martin Delrio</a><sup id="cite_ref-wikidata-fe5b9a6e85f660a4cea0fc2b13b79783f0f02d99-v3_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-wikidata-fe5b9a6e85f660a4cea0fc2b13b79783f0f02d99-v3-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Wetenschappelijk werk </th></tr> <tr> <th>Vakgebied </th> <td colspan="2">alchemie, geneeskunde </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3"> </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.nl/auteurs/auteur.php?id=helm009">Dbnl-profiel</a> </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Scheikunde" title="Portaal:Scheikunde">Scheikunde</a> <br /><a href="/wiki/Portaal:Geneeskunde" title="Portaal:Geneeskunde">Geneeskunde</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Heads_of_J.B._and_J.M._van_Helmont,_17thC_Wellcome_L0015078.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Heads_of_J.B._and_J.M._van_Helmont%2C_17thC_Wellcome_L0015078.jpg/260px-Heads_of_J.B._and_J.M._van_Helmont%2C_17thC_Wellcome_L0015078.jpg" decoding="async" width="260" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Heads_of_J.B._and_J.M._van_Helmont%2C_17thC_Wellcome_L0015078.jpg/390px-Heads_of_J.B._and_J.M._van_Helmont%2C_17thC_Wellcome_L0015078.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Heads_of_J.B._and_J.M._van_Helmont%2C_17thC_Wellcome_L0015078.jpg/520px-Heads_of_J.B._and_J.M._van_Helmont%2C_17thC_Wellcome_L0015078.jpg 2x" data-file-width="1344" data-file-height="1394" /></a><figcaption>Jan Baptist van Helmont (links) en zijn zoon Franciscus-Mercurius (rechts). Kopie naar het dubbelportret opgenomen in de <i>Ortus medicinae</i> (Amsterdam, 1648)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Portrait_of_J.B._van_Helmont,_Aufgang...1683_Wellcome_L0003194.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Portrait_of_J.B._van_Helmont%2C_Aufgang...1683_Wellcome_L0003194.jpg/260px-Portrait_of_J.B._van_Helmont%2C_Aufgang...1683_Wellcome_L0003194.jpg" decoding="async" width="260" height="416" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Portrait_of_J.B._van_Helmont%2C_Aufgang...1683_Wellcome_L0003194.jpg/390px-Portrait_of_J.B._van_Helmont%2C_Aufgang...1683_Wellcome_L0003194.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Portrait_of_J.B._van_Helmont%2C_Aufgang...1683_Wellcome_L0003194.jpg/520px-Portrait_of_J.B._van_Helmont%2C_Aufgang...1683_Wellcome_L0003194.jpg 2x" data-file-width="1048" data-file-height="1675" /></a><figcaption>Postuum portret dat volgens sommige bronnen door Johann Alexander Baener gemaakt is voor de <i>Aufgang der Artzney-Kunst</i> (1683), maar reeds opgenomen was in de <i>Dageraad</i> (1660).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:1963_NEDER_OVER_HEEMBEEK_LA_TOUR_ROMANE_dessin_par_L%C3%A9on_van_Dievoet_1963.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/1963_NEDER_OVER_HEEMBEEK_LA_TOUR_ROMANE_dessin_par_L%C3%A9on_van_Dievoet_1963.JPG/260px-1963_NEDER_OVER_HEEMBEEK_LA_TOUR_ROMANE_dessin_par_L%C3%A9on_van_Dievoet_1963.JPG" decoding="async" width="260" height="361" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/1963_NEDER_OVER_HEEMBEEK_LA_TOUR_ROMANE_dessin_par_L%C3%A9on_van_Dievoet_1963.JPG/390px-1963_NEDER_OVER_HEEMBEEK_LA_TOUR_ROMANE_dessin_par_L%C3%A9on_van_Dievoet_1963.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/1963_NEDER_OVER_HEEMBEEK_LA_TOUR_ROMANE_dessin_par_L%C3%A9on_van_Dievoet_1963.JPG/520px-1963_NEDER_OVER_HEEMBEEK_LA_TOUR_ROMANE_dessin_par_L%C3%A9on_van_Dievoet_1963.JPG 2x" data-file-width="1193" data-file-height="1656" /></a><figcaption>Romaanse toren van de Sint-Pieter en Pauluskerk in <a href="/wiki/Neder-Heembeek" title="Neder-Heembeek">Neder-Heembeek</a> en huis waar Van Helmont een <a href="/wiki/Transmutatie_(alchemie)" title="Transmutatie (alchemie)">transmutatie</a> zou verricht hebben. Tekening door <a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_van_Dievoet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Léon van Dievoet (de pagina bestaat niet)">Léon van Dievoet</a> (1963)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:JB_van_Helmont_statue,_Brussels.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/JB_van_Helmont_statue%2C_Brussels.JPG/260px-JB_van_Helmont_statue%2C_Brussels.JPG" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/JB_van_Helmont_statue%2C_Brussels.JPG/390px-JB_van_Helmont_statue%2C_Brussels.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/JB_van_Helmont_statue%2C_Brussels.JPG/520px-JB_van_Helmont_statue%2C_Brussels.JPG 2x" data-file-width="1536" data-file-height="2048" /></a><figcaption>Standbeeld van Johannes Baptista van Helmont op de <a href="/wiki/Nieuwe_Graanmarkt" title="Nieuwe Graanmarkt">Nieuwe Graanmarkt</a> in Brussel</figcaption></figure> <p><b>Jan Baptista van Helmont</b> (<a href="/wiki/Brussel_(stad)" title="Brussel (stad)">Brussel</a>, <a href="/wiki/12_januari" title="12 januari">12 januari</a> <a href="/wiki/1577" title="1577">1579</a> – <a href="/wiki/Vilvoorde" title="Vilvoorde">Vilvoorde</a>, <a href="/wiki/30_december" title="30 december">30 december</a> <a href="/wiki/1644" title="1644">1644</a>) was een <a href="/wiki/Alchemie" title="Alchemie">alchemist</a>, <a href="/wiki/Fysiologie" title="Fysiologie">fysioloog</a> en arts. In navolging van <a href="/wiki/Paracelsus" title="Paracelsus">Paracelsus</a> verzette hij zich tegen de heersende <a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">aristotelische denkwijze</a>, die niet van feiten of <a href="/wiki/Empirisch_onderzoek" title="Empirisch onderzoek">empirie</a> uitging maar van de <a href="/wiki/Logica" title="Logica">logica</a>, alsook tegen de <a href="/wiki/Galenus" class="mw-redirect" title="Galenus">galenische humeurenleer</a>. Met zijn experimentele methodes nam hij deel aan de <a href="/wiki/Wetenschappelijke_revolutie" title="Wetenschappelijke revolutie">wetenschappelijke revolutie</a>. Tegelijk bleef hij stevig geworteld in mystiek en magie. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Leven">Leven</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Leven" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Leven"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jan Baptista van Helmont werd geboren als jongste van vijf kinderen in het adellijke gezin van Christiaen van Helmont, <a href="/wiki/Rechter" title="Rechter">raadsheer</a> in de Brabantse Rekenkamer, en Maria (van) Stassaert. Over zijn exacte geboortedatum bestond lang grote twijfel, mede door verwarrende uitspraken daarover van hemzelf, maar in 1930 stelde <a href="/wiki/Joseph_Cuvelier" title="Joseph Cuvelier">Cuvelier</a> definitief vast dat (11 of) 12 januari 1579 correct is.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hij volgde opleidingen aan de <a href="/wiki/Universiteit_Leuven_(1425-1797)" title="Universiteit Leuven (1425-1797)">Leuvense universiteit</a> bij onder anderen <a href="/w/index.php?title=Thomas_Fienus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Fienus (de pagina bestaat niet)">Thomas Fienus</a>; men liet hem al op zijn 15e chirurgie doceren en hij promoveerde er in 1599 tot <a href="/wiki/Doctor" title="Doctor">doctor</a> in de <a href="/wiki/Geneeskunde" title="Geneeskunde">medicijnen</a>.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Niet in staat om zich te verzoenen met wat hij als wereldvreemde boekengeleerdheid aanzag, nam hij reeds in 1600 ontslag om vijf jaar door Europa te gaan reizen. </p><p>Tijdens een kort verblijf terug in de Nederlanden liep hij <a href="/wiki/Schurft_(mens)" title="Schurft (mens)">schurft</a> op. De <a href="/wiki/Aderlaten" title="Aderlaten">aderlatingen</a> en <a href="/wiki/Laxeermiddelen" title="Laxeermiddelen">purgeermiddelen</a> die enkele oudere collega's hem voorschreven, ondermijnden zijn gezondheid. Toen hij van de <a href="/wiki/Parasiet" title="Parasiet">huidparasiet</a> genezen werd door de <a href="/wiki/Zwavel" title="Zwavel">zwavelzalf</a> van een Italiaanse <a href="/wiki/Kwakzalverij" title="Kwakzalverij">kwakzalver</a>, brak hij volledig met de opvattingen van <a href="/wiki/Claudius_Galenus" title="Claudius Galenus">Galenus</a> en legde hij zich toe op de alchemie, met als doel ziekten te behandelen met <a href="/wiki/Scheikunde" title="Scheikunde">chemische</a> middelen. Daarbij richtte hij zich veel meer op de opvattingen van <a href="/wiki/Paracelsus" title="Paracelsus">Paracelsus</a> en werd een van de voorvechters van de <a href="/wiki/Iatrochemie" title="Iatrochemie">iatrochemie</a>. Bij zijn definitieve terugkeer in 1605 probeerde hij een <a href="/wiki/Pest_(ziekte)" title="Pest (ziekte)">pestepidemie</a> in Antwerpen te bestrijden. </p><p>In 1609 huwde hij Margriet van Ranst, een dochter uit een adellijk geslacht. Door zijn huwelijk werd hij onder andere heer van Merode, Royenborch, Oorschot en Pellines. Het echtpaar zou zeven kinderen krijgen. Dankzij het inkomen uit zijn landerijen kon hij na zijn huwelijk zelfstandig werken in zijn eigen laboratorium. Betrekkingen die hij aangeboden kreeg door <a href="/wiki/Ernst_van_Beieren_(1554-1612)" title="Ernst van Beieren (1554-1612)">Ernst van Beieren</a>, Aartsbisschop van Keulen, en door de Habsburgse keizer <a href="/wiki/Keizer_Rudolf_II" title="Keizer Rudolf II">Rudolf II</a> in Praag, sloeg hij af en zieken stond hij intussen kosteloos bij.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In 1621 verscheen te <a href="/wiki/Parijs" title="Parijs">Parijs</a> een werkje van zijn hand: <i>De magnetica vulnerum curatione</i> ("Over de magnetische heling van wonden"), waarin hij de genezende werking van <a href="/wiki/Reliek" class="mw-redirect" title="Reliek">relieken</a> toeschreef aan magnetisme, zich baserend op Paracelsus. Het was zonder zijn toelating uitgegeven, kreeg veel bijval maar bracht hem in de problemen met aanhangers van Galenus en vooral met de <a href="/wiki/Inquisitie" title="Inquisitie">inquisitie</a>. Gealarmeerd door de jezuïet Roberti, fileerden een aantal theologen en artsen het werk om er 24 afkeurenswaardige stellingen in te vinden (<i>Propositiones notatu dignae</i>, 1624). Het boek werd op de <a href="/wiki/Index_librorum_prohibitorum" title="Index librorum prohibitorum">index</a> geplaatst en de auteur werd vervolgd voor het kerkelijk tribunaal in Mechelen. </p><p>Dankzij zijn prominente maatschappelijke positie genoot Van Helmont de bescherming van de aartsbisschop, maar in 1634 – met de veroordeling van <a href="/wiki/Galilei" class="mw-redirect" title="Galilei">Galilei</a> – leidde het proces alsnog tot zijn aanhouding. Na enkele dagen opsluiting in het <a href="/wiki/Bruxella_1238" title="Bruxella 1238">Brusselse minderbroederklooster</a> stelde zijn schoonvader een borg van zesduizend florijnen om hem toe te laten onder <a href="/wiki/Huisarrest" title="Huisarrest">huisarrest</a> te leven. In 1635 kreeg hij zelfs niet de toelating om twee van zijn kinderen die aan de pest zouden sterven, te bezoeken. Tevens kreeg hij verbod om te publiceren en werden de vele teksten die hij tussen 1599 en 1634 had geredigeerd, geconfisqueerd. </p><p>Vanaf 1638 tot aan zijn dood kon Van Helmont zijn werk voortzetten. De in beslag genomen teksten zou hij echter nooit meer terugkrijgen. In 1642 werd de vervolging gestaakt en verkreeg hij een <a href="/wiki/Imprimatur_(kerkrecht)" title="Imprimatur (kerkrecht)">imprimatur</a> voor een werkje over koorts (<i>Febrium doctrina inaudita</i>). </p><p>Hij overleed eind 1644 aan een longaandoening, waarschijnlijk <a href="/wiki/Pleuritis" title="Pleuritis">pleuritis</a>. In 1646 verkreeg zijn weduwe van de aartsbisschop te Mechelen zijn rehabilitatie. </p><p>Er bestaan aanwijzingen, zoals het vernoemen van een <a href="/wiki/Franciscus_Mercurius_van_Helmont" title="Franciscus Mercurius van Helmont">zoon</a> naar de god <a href="/wiki/Hermes_(mythologie)" title="Hermes (mythologie)">Hermes</a> (<a href="/wiki/Mercurius_(mythologie)" title="Mercurius (mythologie)">Mercurius</a>) en zijn verwerping van medisch profijt, dat hij behoord zou hebben tot het geheime genootschap van de <a href="/wiki/Rozenkruisers" title="Rozenkruisers">rozenkruisers</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Werk">Werk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Werk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Werk"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Van Helmont geloofde in het bestaan van de <a href="/wiki/Steen_der_Wijzen" class="mw-redirect" title="Steen der Wijzen">Steen der Wijzen</a> en schreef over een stelsel van bovenaardse wezens die het menselijk lichaam bestierden. Terzelfder tijd was hij een man met opmerkelijke gaven van observatie. Hij was de eerste die onderkende dat er verschillende gassen bestonden. In zijn postuum verschenen <i>Ortus medicinae</i> introduceerde hij het woord "<a href="/wiki/Gas_(aggregatietoestand)" title="Gas (aggregatietoestand)">gas</a>" (afgeleid van het Griekse woord <i>chaos</i>),<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> dat later onder invloed van <a href="/wiki/Lavoisier" class="mw-redirect" title="Lavoisier">Lavoisier</a> algemene ingang zou vinden. Tevens merkte hij op dat <i>spiritus sylvestris</i>, de dampen die vrijkwamen bij het verbranden van <a href="/wiki/Houtskool" title="Houtskool">houtskool</a>, hetzelfde gas was (<a href="/wiki/Koolstofdioxide" title="Koolstofdioxide">koolstofdioxide</a>) als dat wat vrij kwam bij vergisting van <a href="/wiki/Most_(oenologie)" title="Most (oenologie)">most</a>. Hij was ook de eerste die probeerde chemische principes toe te passen op de gezondheidszorg, bijvoorbeeld door maagzuur met <a href="/wiki/Alkali" class="mw-redirect" title="Alkali">alkali</a> te behandelen. </p><p>Hij toonde experimenteel aan dat een plant niet groeit door het omzetten van de aarde waar hij in wortelt. Van Helmont deed dit door het eerste kwantitatieve experiment in de biologie:<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> hij woog de droge aarde in een pot waarin hij een wilgenscheut plantte, en vijf jaar later woog hij opnieuw afzonderlijk de wilg, die hij uitsluitend water had gegeven, en de gedroogde aarde. Doordat hij de mogelijke inbreng van lucht veronachtzaamde, trok hij hieruit de verkeerde conclusie dat de boom alleen door omzetten van water was gegroeid. Van de vier <a href="/wiki/Element_(oudheid)" title="Element (oudheid)">elementen</a> van <a href="/wiki/Empedocles" title="Empedocles">Empedocles</a> vormden er in zijn visie slechts twee de basis van alles: water en lucht. Ironisch is dat hij bij zijn conclusie niet aan de rol van een gas (namelijk <a href="/wiki/Koolstofdioxide" title="Koolstofdioxide">koolstofdioxide</a>) dacht. Maar hij gebruikte, 150 jaar voor <a href="/wiki/Lavoisier" class="mw-redirect" title="Lavoisier">Lavoisier</a>, al een balans bij zijn experimenten.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hij verzette zich tegen <a href="/wiki/Aderlaten" title="Aderlaten">aderlatingen</a> en <a href="/wiki/Laxeermiddelen" title="Laxeermiddelen">purgeermiddelen</a>, mede op grond van wat hemzelf was overkomen. In zijn strijd tegen de aderlating en ontlediging daagde hij de galenisten in zijn <i>Ortus medicinae</i> uit voor een weddenschap: ze zouden enkele honderden zieken in twee groepen splitsen en die elk volgens hun eigen methode behandelen. De winnaar zou degene zijn met de minste begrafenissen. Hoewel dit experiment niet is uitgevoerd, was het de eerste keer dat het principe van <a href="/wiki/Randomisatie" class="mw-redirect" title="Randomisatie">randomisatie</a> werd voorgesteld.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Van Helmont uitte verder de overtuiging dat lokale ziekten ook lokaal behandeld moesten worden; en als bescherming tegen de <a href="/wiki/Pest_(ziekte)" title="Pest (ziekte)">pest</a> beval hij <a href="/wiki/Hygi%C3%ABne" title="Hygiëne">hygiëne</a> aan. </p><p>Anderzijds was hij ook overtuigd van zeer onwetenschappelijk gebleken opvattingen, bijvoorbeeld het toepassen van <a href="/wiki/Wapenzalf" title="Wapenzalf">wapenzalf</a> (aanbrengen van zalf op het wapen en vervolgens op de daarmee toegebrachte wond zou de genezing bevorderen), de <a href="/wiki/Spontane_generatie" title="Spontane generatie">spontane generatie</a> van levende wezens, het bestaan van de <a href="/wiki/Steen_der_wijzen" title="Steen der wijzen">Steen der wijzen</a>. <a href="/wiki/Robert_Boyle" title="Robert Boyle">Robert Boyle</a> was een van zijn grootste bewonderaars, maar verbaasde zich er ook over dat Van Helmont onwetenschappelijke uitspraken deed.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hoewel Van Helmont niet veel aanhangers had, werd zijn werk in de tweede helft van de 17e eeuw veel gelezen, als een bron van nieuwe ideeën en experimenten. </p><p>Tot zijn voornaamste wetenschappelijke bijdragen behoren: </p> <ul><li>de beschrijving van de "maeckinge" van gas</li> <li>het gebruik van pendels voor tijdsmeting</li> <li>de uitvinding van de <a href="/w/index.php?title=Belgische_thermometer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Belgische thermometer (de pagina bestaat niet)">Belgische thermometer</a></li> <li>de ontdekking van de rol van maagzuur en gal in de spijsvertering</li> <li>de herkenning van de rol van zuur bij ontstekingen en ettervorming</li> <li>het formuleren van een vroege versie van de wet van behoud van massa</li></ul> <p>Van Helmont was een beoefenaar van de <a href="/wiki/Iatrochemie" title="Iatrochemie">iatrochemie</a> en een grondlegger van de <a href="/w/index.php?title=Pneumatische_scheikunde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumatische scheikunde (de pagina bestaat niet)">pneumatische scheikunde</a>. </p><p>Door dit alles stond hij met één been in de alchemie en haar ongebreidelde <a href="/wiki/Metafysica" title="Metafysica">metafysische</a> speculaties, en met het andere in de scheikunde. Zijn verzamelde werken werden in 1648 uitgegeven. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Publicaties">Publicaties</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Publicaties" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Publicaties"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tijdens_zijn_leven">Tijdens zijn leven</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Tijdens zijn leven" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Tijdens zijn leven"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>1621 – <i><span lang="la" title="Latijn">De magnetica vulnerum naturali et legitima curatione</span></i>, Parijs</li></ul> <p>Een traktaat over de magnetische genezing van wonden, dat onder andere de werking van wapenzalf besprak. Het was geschreven in 1617, maar van Helmont had afgezien van publicatie toen de kerkelijke autoriteiten hun aanvankelijke toelating introkken. Uiteindelijk verscheen het zonder medeweten van de schrijver te Parijs en leidde het tot zijn vervolging door de inquisitie. Met name de stelling dat God genezende werking verleende aan relieken door middel van dierlijk magnetisme, werd "monsterachtig" bevonden. </p><p>Het werd herdrukt onder meer te <a href="/wiki/Luik_(stad)" title="Luik (stad)">Luik</a> in 1634 en te <a href="/wiki/Neurenberg" title="Neurenberg">Neurenberg</a> in 1662. </p> <ul><li>1624 – <i><span lang="la" title="Latijn">Supplementum de spadanis fontibus</span></i>, Luik</li></ul> <p>Met dit "supplement" reageerde van Helmont op de verhandeling <i>Sparadrene</i> van de invloedrijke Luikse hofarts <a href="/w/index.php?title=Henri_de_Heer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henri de Heer (de pagina bestaat niet)">Henri de Heer</a> over het bronwater van <a href="/wiki/Spa_(water)" title="Spa (water)">Spa</a> (1614). Erin besloot hij tot de aanwezigheid van koolstofdioxide. De polemiek ging verder met de publicatie van <i><span lang="la" title="Latijn">Deplementum supplementi de spadanis fontibus</span></i> (1624), waarin de Heer zijn tegenstrever denigrerend aanduidde als <i>os inferni</i> (hellemond). </p> <ul><li>1642 – <i><span lang="la" title="Latijn">Febrium doctrina inaudita</span></i>, Antwerpen</li></ul> <p>Een uiteenzetting over <a href="/wiki/Koorts" title="Koorts">koorts</a>, die volgens van Helmont slechts een symptoom is van ziekte. Om ze te onderdrukken adviseert hij voornamelijk zweetmiddelen. </p><p>In 1644 verscheen bij J. Kalcoven te Keulen een nieuwe uitgave met twee bijkomende verhandelingen. In 1648 volgde een Amsterdamse uitgave. </p> <ul><li>1644 – <i><span lang="la" title="Latijn">Opuscula medica inaudita</span></i>, Keulen</li></ul> <p>In dit werk zijn vier verhandelingen verzameld: over steenziekten, koortsen, de humeuren van <a href="/wiki/Galenus" class="mw-redirect" title="Galenus">Galenus</a> en de pest. </p><p>In 1662 kwam er te Londen een Engelse vertaling uit van de hand van J. Chandler. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Postuum_uitgegeven_door_zijn_zoon_Franciscus_Mercurius_van_Helmont">Postuum uitgegeven door zijn zoon <a href="/wiki/Franciscus_Mercurius_van_Helmont" title="Franciscus Mercurius van Helmont">Franciscus Mercurius van Helmont</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Postuum uitgegeven door zijn zoon Franciscus Mercurius van Helmont" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Postuum uitgegeven door zijn zoon Franciscus Mercurius van Helmont"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>1648 – <i><span lang="la" title="Latijn">Ortus medicinae, id est Initia physicae inaudita</span></i>, Amsterdam</li></ul> <p>Zijn meest succesvolle werk. Gebaseerd op de handschriften die dateren van na 1638. In latere edities aangevuld met de <i>Opuscula</i>. </p><p>Vertaald in het Engels door John Chandler als <i><span lang="en" title="Engels">Oriatrike, or, Physick refined</span></i> (1662), in het Frans door Jean le Conte als <i><span lang="fr" title="Frans">Les Oeuvres de Jean-Baptiste Van Helmont, traitant des principes de médecine et physique, pour la guérison assurée des maladies</span></i> (1670) en in het Duits door <a href="/w/index.php?title=Christian_Knorr_von_Rosenroth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christian Knorr von Rosenroth (de pagina bestaat niet)">Christian Knorr von Rosenroth</a> als <i><span lang="de" title="Duits">Aufgang der Artzney-Kunst</span></i> (1683). </p><p>Nadien ook uitgebracht onder de titel <i><span lang="la" title="Latijn">Opera Omnia</span></i> (voor het eerst in 1652 te Frankfurt, door Johannis Justus Erythropilus). </p> <ul><li>1659 – <i>Dageraed, oft nieuwe opkomst der geneeskonst, in verborgen grondtregelen der Natuere</i>, Amsterdam, bij Jan Jacobsz. Schipper</li></ul> <p>Dit werk, dat kort na 1638 zou zijn geredigeerd, kan beschouwd worden als een bondigere versie van de <i>Ortus</i>. Hij geeft aan de volkstaal te gebruiken om zijn inzichten zo breed mogelijk uit te dragen. Het bestaat uit twee delen: het eerste bevat dertig <i>paelen</i> (hoofdstukken) en hij geeft daarin eerst een algemene uiteenzetting over de werking van de natuur en van het lichaam. Het tweede deel handelt in negentien <i>paelen</i> over de pest. </p><p>In 1660 opnieuw verschenen te Rotterdam als <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/helm009dage01_01/index.htm">Dageraad, ofte nieuwe opkomst der geneeskonst, in verborgen grond-regulen der Nature</a></i>. </p><p>In 1944 werd bij de 300e verjaardag van zijn overlijden een <a href="/wiki/Facsimile" title="Facsimile">facsimile</a> uitgave van de editie van 1660 uitgebracht. </p> <ul><li>1681 – <i>Tumulus pestis. Das ist: Gründlicher Ursprung der Pest / Dero Wesen / Art / und Eigenschafft; als auch deroselben zuverlässig- und beständiger Genesung. Nebenst Beyfügung der wahren Ursach und Grund allerhand Fieber; Und worinnen biß zu dato in Curirung derselben ist geirret worden.</i> Durch Johannem Baptistam von Helmont, Herrn von Merode / Royenborg / Orschot und Pellines / u. in Nieder-Teutsch; und folgend auch Lateinisch beschrieben. Anjetzo aber / bey ob-schwebenden gefährlichen Läuffen und grassirenden Seuchen / männiglich zum besten / aus dem Niederländischen übersetzt. Durch Johannem Henricum Seyfried, Sultzbach 1681.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Postuum_uitgegeven_manuscripten">Postuum uitgegeven manuscripten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Postuum uitgegeven manuscripten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Postuum uitgegeven manuscripten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#7FFFD4; color:black; width:26em; max-width: 26%;" cellspacing="8"> <tbody><tr> <td style="text-align: left;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Cquote1.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/20px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/40px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> Ick schrijve dit in mijn vaderlandtsche tael, op dat mijnen naesten in 't gemeyn daer af geniete, verstaende dat de waerheyt nergens naeckter en verschijnt, dan daar sy van alle cieraat ontbloot is<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Cquote2.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/20px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/40px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align: left;"> <dl><dd>- Jan Baptista van Helmont, Aen de Oeffenaers der Geneeskonst, in: <i>Dageraed</i> (1659)</dd></dl> </td></tr></tbody></table> <p>In de 19e eeuw verschenen drie manuscripten uit het aartsbisschoppelijk archief te Mechelen: </p> <ul><li>1849 – <i><span lang="fr" title="Frans">Commentaire de J.B. Van Helmont, seigneur de Mérode, Royenborch, Oirschot, Pellines etc., sur le premier livre du régime d'Hippocrate: περι διαιτης</span></i>, Antwerpen</li> <li>1852 – <i><span lang="fr" title="Frans">Commentaire de J.B. Van Helmont, seigneur de Mérode, Royenborch, Oirschot, Pellines etc., sur un livre d'Hippocrate intitulé: περι τροφης</span></i>, Antwerpen</li> <li>1854 – <i><span lang="fr" title="Frans">Le premier ouvrage (Eisagoge in artem medicam a Paracelso restitutam, 1607) de J.-B. Van Helmont, seigneur de Mérode, Royenborch, Oirschot, Pellines etc</span></i>, Antwerpen</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Postuum_uitgegeven_briefwisseling">Postuum uitgegeven briefwisseling</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Postuum uitgegeven briefwisseling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Postuum uitgegeven briefwisseling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>1932–46 – C. de Waard en P. Tannery (eds.), <i><span lang="fr" title="Frans">Correspondance du P. Marin Mersenne</span></i>, vol. II en III, Parijs</li></ul> <p>Het tweede deel bevat 3 brieven aan <a href="/wiki/Marin_Mersenne" title="Marin Mersenne">Mersenne</a> en het derde deel 11. Ze dateren uit de periode 1630–1631. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Georgiana D. Hedesan, "The Influence of Louvain Teaching on Jan Baptist Van Helmont’s Adoption of Paracelsianism and Alchemy" in: <i>Ambix</i>, vol. 68, 2021, nr. 2-3, p. 231-246. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1080%2F00026980.2021.1922020">10.1080/00026980.2021.1922020</a></li> <li>Steffen Ducheyne, Johannes Baptista Van Helmonts Experimentele Aanpak: Een Poging tot Omschrijving, <i><a href="/wiki/Gewina_(tijdschrift)" title="Gewina (tijdschrift)">Gewina</a>, Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Natuurwetenschappen, Wiskunde en Techniek</i>, 1, vol. 30, 2007, pp. 11-25.</li> <li>Steffen Ducheyne, Joan Baptiste Van Helmont and the Question of Experimental Modernism, <i>Physis: Rivista Internazionale di Storia della Scienza</i>, vol.43, 2005, pp. 305–333.</li> <li>Paul Balduck, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kvcv.be/images/documenten/historiek/galerij/Jan-Baptist%20van%20Helmont%20NL.pdf">Jean-Baptiste van Helmont (1577–1644)</a>, 2008 (geraadpleegd op 3 februari 2014)</li> <li>Stephanie Rousseaux, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001457743/RUG01-001457743_2011_0001_AC.pdf">Een gave Gods? Pest en genezen in 'Dageraad ofte nieuwe opkomst der geneeskonst' door Joan Baptista van Helmont</a><sup><a href="/wiki/Wikipedia:Onbereikbare_externe_links" title="Wikipedia:Onbereikbare externe links">[dode link]</a></sup>, 2009-10, Proefschrift</li> <li>John van Schaik en Jacob Slavenburg, <i>Geheimen en onthullingen van de westerse esoterie</i>, Utrecht, 2012</li> <li>Walter Pagel, <i>Jo. Bapt. van Helmont. Einführung in die philosophische Medizin des Barock</i>, Berlin, Verlag von Julius Springer, 1930</li> <li>Robert Halleux, Carmélia Opsomer en Jan Vandersmissen (red.), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/hall014gesc01_01/hall014gesc01_01_0018.php">Jan-Baptist van Helmont: de leer van Paracelsus en de Wetenschappelijke Revolutie</a> in <i>Geschiedenis van de wetenschappen in België van de Oudheid tot 1815</i>. Gemeentekrediet / Dexia, Brussel 1998 (p. 250–255)</li> <li>Dr. Alb. van Driessche, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/_die004194501_01/_die004194501_01_0046.php">J.B. van Helmont. Een levensverhaal</a>, Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1945</li> <li>William B. Jensen, A previously unrecognized portrait of Joan Baptist van Helmont (1579–1644), Ambix, 51:3, p. 263–268, November 2004.</li> <li>Johann Werfring: <i>Die Einbildungslehre Johann Baptista van Helmonts</i>. In: Johann Werfring: <i>Der Ursprung der Pestilenz. Zur Ätiologie der Pest im loimografischen Diskurs der frühen Neuzeit</i>, Edition Praesens, 2. Auflage, Wien 1999 (= Medizin, Kultur und Gesellschaft, Bd. 2), <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/3-7069-0002-5" title="Speciaal:Boekbronnen/3-7069-0002-5">ISBN 3-7069-0002-5</a></span>, p. 206–222.</li> <li>Partington, J.R. (1936): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00033793600200291">Joan Baptista van Helmont. <i>Annals of Science</i></a><i> 1:4, p. 359-384</i></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_links">Externe links</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Externe links" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe links"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=helm009">Biografieën, werken en teksten</a> bij de <a href="/wiki/Digitale_Bibliotheek_voor_de_Nederlandse_Letteren" title="Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren">Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/book/9781493303984/ortus-medicinae-id-est-initia-physicae-inaudita">Verzameld werk van Jan Baptista van Helmont via Science Direct</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voetnoten">Voetnoten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Voetnoten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Voetnoten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-wikidata-fe5b9a6e85f660a4cea0fc2b13b79783f0f02d99-v3-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wikidata-fe5b9a6e85f660a4cea0fc2b13b79783f0f02d99-v3_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Mathematics_Genealogy_Project" title="Mathematics Genealogy Project">Mathematics Genealogy Project</a></i>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Cuvelier, J. (1930): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/_ver025193001_01/_ver025193001_01_0010.php">Rond J.B. van Helmont's burgerlijken stand. In: <i>Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde</i></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230205142823/https://www.dbnl.org/tekst/_ver025193001_01/_ver025193001_01_0010.php">Gearchiveerd</a> op 5 februari 2023.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Des Marez, G. (1907): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/AnnalesDeLaSocieteArcheoBruxelles21/page/n113/mode/2up?view=theater">L'État civil de J.B. van Helmont, in: <i>Annales de la Société d'Archéologie de Bruxelles</i></a>, p. 107-123</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Blondeau, Roger-A. (1991): <i>Wetenschap in de taal der Vlamingen</i>, Gent: Reinaert-Het Volk, p. 130</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Gijn, Jan van en Gijselhart, Joost P. (2012): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ntvg.nl/artikelen/van-helmont-en-het-gas">Van Helmont en het gas, <i>Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde</i></a> 156:A4652. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220626151017/https://www.ntvg.nl/artikelen/van-helmont-en-het-gas">Gearchiveerd</a> op 26 juni 2022.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">J. B. van Helmont, <i>Ortus medicinae</i>. … (Amsterdam: Louis Elzevir, 1652 (eerste editie: 1648)). Het woord "gas" verschijnt op <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=c41nbl8iwrEC&pg=PA58#v=onepage&q&f=false">pagina 58</a>, waar hij zegt: "… Gas (meum scil. inventum) …" (… gas (mijn ontdekking) …). Op <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=c41nbl8iwrEC&pg=PA59#v=onepage&q&f=false">pagina 59</a>, stelt hij: "… in nominis egestate, halitum illum, Gas vocavi, non longe a Chao …" (… omdat ik een naam nodig had, noemde ik deze damp "gas", lijkend op "chaos" …)</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Hershey, David (1991): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://historicalcasestudyphotosynth.weebly.com/uploads/2/4/9/0/24908884/digging_deeper_into_helmonts_famous_willow_experiment.pdf">Digging deeper into Helmont's willow experiment. <i>The American Biology Teacher</i>, 53, 8, p. 458-460 pdf</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221211233538/https://historicalcasestudyphotosynth.weebly.com/uploads/2/4/9/0/24908884/digging_deeper_into_helmonts_famous_willow_experiment.pdf">Gearchiveerd</a> op 11 december 2022.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Hershey, David (2003): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://helmont1.tripod.com/hersheypsb49-3.htm">Misconceptions about Helmont's willow experiment. <i>Plant Science Bulletin</i>, 49, 3, p. 78-84</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230812102407/https://helmont1.tripod.com/hersheypsb49-3.htm">Gearchiveerd</a> op 12 augustus 2023.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Klooster, H.S. van (1947): Jan Baptista van Helmont. In: <i>Journal of Chemical Education</i> 24, 7. p. 319</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Robert Crommentuyn, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.medischcontact.nl/actueel/laatste-nieuws/artikel/de-autoriteit-van-het-toeval">De autoriteit van het toeval</a>, Medisch contact, 17 december 2001</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Boyle, Robert (1661): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/scepticalchymist00boylrich/page/n9/mode/2up"><i>The sceptical chymist</i></a></span> </li> </ol></div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Jan_Baptista_van_Helmont#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Jan Baptista van Helmont">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Jan_Baptiste_van_Helmont#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Jan Baptiste van Helmont">Jan Baptiste van Helmont</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style><div class="navigatie mw-collapsible mw-collapsed" role="navigation" aria-labelledby="Bibliografische informatie" data-collapsetext="Inklappen" data-expandtext="Uitklappen"><div id="Bibliografische_informatie" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Wikipedia:Bibliografische_informatie" title="Wikipedia:Bibliografische informatie">Bibliografische informatie</a></div><div class="navigatie-inhoud mw-collapsible-content plainlist ta-left"><ul style="column-width:36em"><li><b><a href="/wiki/Bibsys" class="mw-redirect" title="Bibsys">Bibsys</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90410588">90410588</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" title="Biblioteca Nacional de España">Biblioteca Nacional de España</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX966881">XX966881</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">Bibliothèque nationale de France</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12432439c">cb12432439c</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12432439c">(data)</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Biografisch_Portaal" title="Biografisch Portaal">Biografisch Portaal</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biografischportaal.nl/persoon/16986977">16986977</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Cat%C3%A0leg_d%27autoritats_de_noms_i_t%C3%ADtols_de_Catalunya" title="Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya">Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058518590206706">981058518590206706</a></span></li><li><b><a href="/wiki/CiNii" title="CiNii">CiNii</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/author/DA06039359?l=en">DA06039359</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Digitale_Bibliotheek_voor_de_Nederlandse_Letteren" title="Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren">Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=helm009">helm009</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">Gemeinsame Normdatei</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/119142953">119142953</a></span></li><li><b><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">International Standard Name Identifier</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni.org/isni/0000000116168850">0000 0001 1616 8850</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">Library of Congress Control Number</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/names/n82003694">n82003694</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Mathematics_Genealogy_Project" title="Mathematics Genealogy Project">Mathematics Genealogy Project</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=104901">104901</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Tsjechi%C3%AB" title="Nationale Bibliotheek van Tsjechië">Nationale Bibliotheek van Tsjechië</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jx20070817022&CON_LNG=ENG">jx20070817022</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_bibliotheek_van_Australi%C3%AB" title="Nationale bibliotheek van Australië">Nationale bibliotheek van Australië</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nla.gov.au/anbd.aut-an35517397">35517397</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Isra%C3%ABl" title="Nationale Bibliotheek van Israël">Nationale Bibliotheek van Israël</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007262421905171">987007262421905171</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Polen" title="Nationale Bibliotheek van Polen">Nationale Bibliotheek van Polen</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/a0000001223616">a0000001223616</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_en_Universitaire_bibliotheek_Zagreb" title="Nationale en Universitaire bibliotheek Zagreb">Nationale en Universitaire bibliotheek Zagreb</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000201745&local_base=nsk10">000201745</a></span></li><li><b><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1006" class="extiw" title="d:Property:P1006">Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p069963118">069963118</a></span></li><li><b><a href="/wiki/R%C3%89RO" title="RÉRO">Réseau des bibliothèques de Suisse occidentale</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.rero.ch/02-A000170119">02-A000170119</a></span></li><li><b><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/auth/254687">254687</a></span></li><li><b><a href="/wiki/SNAC" title="SNAC">SNAC</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6jd86f8">w6jd86f8</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">Système universitaire de documentation</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/032209940">032209940</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Trove" title="Trove">Trove</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://trove.nla.gov.au/people/981684">981684</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">Virtual International Authority File</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/32800169">32800169</a></span></li><li><b></b> <b><a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat</a></b> (via VIAF): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/32800169">32800169</a></li></ul></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&oldid=67837141">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&oldid=67837141</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Zuid-Nederlands_medicus_(voor_1830)" title="Categorie:Zuid-Nederlands medicus (voor 1830)">Zuid-Nederlands medicus (voor 1830)</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Zuid-Nederlands_scheikundige_(voor_1830)" title="Categorie:Zuid-Nederlands scheikundige (voor 1830)">Zuid-Nederlands scheikundige (voor 1830)</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Zuid-Nederlands_alchemist_(voor_1830)" title="Categorie:Zuid-Nederlands alchemist (voor 1830)">Zuid-Nederlands alchemist (voor 1830)</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Persoon_in_de_Nederlanden_in_de_17e_eeuw" title="Categorie:Persoon in de Nederlanden in de 17e eeuw">Persoon in de Nederlanden in de 17e eeuw</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:17e-eeuws_medicus" title="Categorie:17e-eeuws medicus">17e-eeuws medicus</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Onbereikbare_externe_link" title="Categorie:Wikipedia:Onbereikbare externe link">Wikipedia:Onbereikbare externe link</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 17 jul 2024 om 15:58.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Baptista_van_Helmont&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-jhvjh","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.371","walltime":"0.487","ppvisitednodes":{"value":1869,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":20413,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2585,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8290,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 408.971 1 -total"," 44.48% 181.901 1 Sjabloon:Infobox_wetenschapper"," 43.15% 176.473 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 37.44% 153.105 14 Sjabloon:Lang"," 27.45% 112.257 5 Sjabloon:Wikidata"," 7.34% 30.028 1 Sjabloon:Bibliografische_informatie"," 5.17% 21.141 1 Sjabloon:Commonscat"," 4.19% 17.121 1 Sjabloon:Zusterproject_box"," 3.33% 13.630 2 Sjabloon:First_non_empty"," 1.72% 7.041 1 Sjabloon:References"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.222","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":10444170,"limit":52428800},"limitreport-logs":"la\nla\nla\nla\nla\nla\nen\nfr\nde\nla\nfr\nfr\nfr\nfr\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-lnrz6","timestamp":"20241123115457","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Jan Baptista van Helmont","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Jan_Baptista_van_Helmont","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q294169","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q294169","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-05-30T03:08:55Z","dateModified":"2024-07-17T14:58:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/19\/Jan_Baptist_van_Helmont_portrait.jpg","headline":"scheikundige uit Belgi\u00eb (1580\u20131644)"}</script> </body> </html>