CINXE.COM

Унуғырҙар — Википедия

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ba" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Унуғырҙар — Википедия</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ғинуар","февраль","март","апрель","май","июнь","июль","август","сентябрь","октябрь","ноябрь","декабрь"],"wgRequestId":"2115a7a5-5730-44f1-9764-4878c7b0af19","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Унуғырҙар","wgTitle":"Унуғырҙар","wgCurRevisionId":1251822,"wgRevisionId":1251822,"wgArticleId":125422,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Юҡ булған халыҡтар","Һундар","Болғарҙар","Төрки ҡәбиләләр"],"wgPageViewLanguage":"ba","wgPageContentLanguage":"ba","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Унуғырҙар","wgRelevantArticleId":125422,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ba","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ba"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q762453","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.editZeroSection","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.sidebarRelated","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ba&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ba&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ba&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/NE_600ad.jpg/1200px-NE_600ad.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="906"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/NE_600ad.jpg/800px-NE_600ad.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="604"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/NE_600ad.jpg/640px-NE_600ad.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="483"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Унуғырҙар — Википедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ba.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Үҙгәртергә" href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедия (ba)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ba.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ba"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Википедия — Atom каналы" href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D2%BA%D1%83%D2%A3%D2%93%D1%8B_%D2%AF%D2%99%D0%B3%D3%99%D1%80%D1%82%D0%B5%D2%AF%D2%99%D3%99%D1%80&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Унуғырҙар rootpage-Унуғырҙар skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Эстәлеккә күсергә</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Сайт"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Төп меню" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Төп меню" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Төп меню</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Төп меню</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">ҡабырға панеленә күсерергә</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">йәшерергә</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Навигация </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82" title="Баш биткә күсергә [z]" accesskey="z"><span>Баш бит</span></a></li><li id="n-index" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%BB%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D1%80%D2%BB%D3%99%D1%82%D0%BA%D0%B5%D1%81"><span>Алфавитлы күрһәткес</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D2%93%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B2%D0%B0%D2%A1%D0%B8%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Ағымдағы ваҡиғалар тураһында белешмә мәғлүмәт"><span>Ағымдағы ваҡиғалар</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81_%D0%B1%D0%B8%D1%82%D1%82%D3%99%D1%80"><span>Махсус биттәр</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-articles" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-articles" > <div class="vector-menu-heading"> Мәҡәләләр </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-featured" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D2%BA%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80"><span>Һайланған</span></a></li><li id="n-good" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%AF%D2%A1%D1%88%D1%8B_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80"><span>Яҡшы</span></a></li><li id="n-quality" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%B8%D1%84%D0%B0%D1%82%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80"><span>Сифатлы</span></a></li><li id="n-1000" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82:1000_%D3%99%D2%BB%D3%99%D0%BC%D0%B8%D3%99%D1%82%D0%BB%D0%B5_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99"><span>1 000 мотлаҡ</span></a></li><li id="n-10000" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82:%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%B4%D0%B0"><span>10 000 әһәмиәтле</span></a></li><li id="n-Башҡортнамә" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B0%D1%88%D2%A1%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D2%BB%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D0%B1%D1%83%D0%BB%D1%8B%D1%80%D2%93%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%B5%D1%88_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80"><span>Башҡортнамә</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%AF%D2%A3%D1%8B_%D0%B1%D0%B8%D1%82%D1%82%D3%99%D1%80"><span>Яңы биттәр</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%9E%D1%81%D1%80%D0%B0%D2%A1%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D3%99%D2%A1%D3%99%D0%BB%D3%99" title="Осраҡлы һайланған битте ҡарарға [x]" accesskey="x"><span>Осраҡлы мәҡәлә</span></a></li><li id="n-URL-ҡыҫҡартыу" class="mw-list-item"><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:UrlShortener"><span>URL ҡыҫҡартыу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Ҡатнашыу </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%BC%D3%99" title="Проект буйынса нимә эшләй алыуығыҙ һәм ҡайҙа нимә барлығы тураһында белешмә"><span>Берләшмә</span></a></li><li id="n-forum" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D2%A0%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9"><span>Ҡоролтай</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D2%BA%D1%83%D2%A3%D2%93%D1%8B_%D2%AF%D2%99%D0%B3%D3%99%D1%80%D1%82%D0%B5%D2%AF%D2%99%D3%99%D1%80" title="Һуңғы үҙгәртеүҙәр исемлеге [r]" accesskey="r"><span>Һуңғы үҙгәртеүҙәр</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%88%D0%BC%D3%99" title="«Википедия» буйынса белешмә"><span>Белешмә</span></a></li><li id="n-sitesupportregional" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D0%90%D2%93%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B2%D0%B0%D2%A1%D0%B8%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80/%D0%91%D0%B0%D1%88%D2%A1%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D2%BB%D1%8B%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B4%D0%B8_%D1%8F%D1%80%D2%99%D0%B0%D0%BC"><span>Матди ярҙам</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B8%D1%82" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедия" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ru.svg" style="width: 7.5em; height: 1.25em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="ирекле энциклопедия" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ba.svg" width="118" height="11" style="width: 7.375em; height: 0.6875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%AD%D2%99%D0%BB%D3%99%D2%AF" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Википедия эсендә эҙләү [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Эҙләү</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Википедия эсендә эҙләү" aria-label="Википедия эсендә эҙләү" autocapitalize="sentences" title="Википедия эсендә эҙләү [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Махсус:Эҙләү"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Эҙләргә</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Шәхси ҡоралдар"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Уҡыу көйләүҙәре"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Измените внешний вид страницы, размер, ширину и цвет шрифта." > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Уҡыу көйләүҙәре" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Уҡыу көйләүҙәре</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=ba.wikipedia.org&amp;uselang=ba" class=""><span>Иғәнә</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%98%D2%AB%D3%99%D0%BF_%D1%8F%D2%99%D1%8B%D1%83%D1%8B_%D1%8F%D2%BB%D0%B0%D1%83&amp;returnto=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Мотлаҡ булмаһа ла, иҫәп яҙмаһы төҙөргә һәм системала танылырға тәҡдим итәбеҙ" class=""><span>Теркәлеү</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D1%83&amp;returnto=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Бында теркәлеү үтергә була, әммә мотлаҡ түгел [o]" accesskey="o" class=""><span>Танылыу</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Күберәк мөмкинлектәр" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Шәхси ҡоралдар" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Шәхси ҡоралдар</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="Ҡатнашыусы менюһы" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=ba.wikipedia.org&amp;uselang=ba"><span>Иғәнә</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Индергән өлөш</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%98%D2%AB%D3%99%D0%BF_%D1%8F%D2%99%D1%8B%D1%83%D1%8B_%D1%8F%D2%BB%D0%B0%D1%83&amp;returnto=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Мотлаҡ булмаһа ла, иҫәп яҙмаһы төҙөргә һәм системала танылырға тәҡдим итәбеҙ"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Теркәлеү</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D1%83&amp;returnto=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Бында теркәлеү үтергә була, әммә мотлаҡ түгел [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Танылыу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Танылмаған мөхәррирҙәр өсөн бит <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A0%D3%99%D1%85%D0%B8%D0%BC_%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D2%99" aria-label="Мөхәррирләү тураһында ентеклерәк"><span>Күберәк белергә</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D3%98%D2%A3%D0%B3%D3%99%D0%BC%D3%99_%D0%B1%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BC" title="IP-адресығыҙ өсөн фекер алышыу бите [n]" accesskey="n"><span>Фекер алышыу</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eйәшерергә\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"ba\" dir=\"ltr\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Сайт"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Йөкмәткеһе" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Йөкмәткеһе</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">ҡабырға панеленә күсерергә</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">йәшерергә</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Башы</div> </a> </li> <li id="toc-Этимологияһы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Этимологияһы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Этимологияһы</span> </div> </a> <ul id="toc-Этимологияһы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Географияһы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Географияһы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Географияһы</span> </div> </a> <ul id="toc-Географияһы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Тарихы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Тарихы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Тарихы</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Тарихы-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Тарихы бүлеген күрһәтергә/йәшерергә</span> </button> <ul id="toc-Тарихы-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Унуғырҙар_исеме_аҫтында" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Унуғырҙар_исеме_аҫтында"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Унуғырҙар исеме аҫтында</span> </div> </a> <ul id="toc-Унуғырҙар_исеме_аҫтында-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Оногундурҙар,_унногундурҙар_исеме_аҫтында" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Оногундурҙар,_унногундурҙар_исеме_аҫтында"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Оногундурҙар, унногундурҙар исеме аҫтында</span> </div> </a> <ul id="toc-Оногундурҙар,_унногундурҙар_исеме_аҫтында-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Шулай_уҡ_ҡарағыҙ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Шулай_уҡ_ҡарағыҙ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Шулай уҡ ҡарағыҙ</span> </div> </a> <ul id="toc-Шулай_уҡ_ҡарағыҙ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Иҫкәрмәләр" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Иҫкәрмәләр"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Иҫкәрмәләр</span> </div> </a> <ul id="toc-Иҫкәрмәләр-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Әҙәбиәт" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Әҙәбиәт"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Әҙәбиәт</span> </div> </a> <ul id="toc-Әҙәбиәт-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Йөкмәткеһе" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Йөкмәткеһе" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Йөкмәткене күрһәтергә/йәшерергә" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Йөкмәткене күрһәтергә/йәшерергә</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Унуғырҙар</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Икенсе телдәге мәҡәләгә күсегеҙ. 23 телдә уҡырға була" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-23" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">23 тел</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%88%D9%86%D9%88%D8%BA%D8%B1" title="الأونوغر — арабский" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الأونوغر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабский" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Onogurlar" title="Onogurlar — азербайджанский" lang="az" hreflang="az" data-title="Onogurlar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербайджанский" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%83%D1%80%D0%B8" title="Оногури — болгарский" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Оногури" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгарский" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Onogurs" title="Onogurs — каталанский" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Onogurs" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталанский" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%83%D1%80%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Оногурсем — чувашский" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Оногурсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чувашский" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Onoguren" title="Onoguren — немецкий" lang="de" hreflang="de" data-title="Onoguren" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="немецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CE%BD%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Ονόγουροι — греческий" lang="el" hreflang="el" data-title="Ονόγουροι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="греческий" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Onogurs" title="Onogurs — английский" lang="en" hreflang="en" data-title="Onogurs" data-language-autonym="English" data-language-local-name="английский" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Onoguros" title="Onoguros — испанский" lang="es" hreflang="es" data-title="Onoguros" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испанский" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Onoghours" title="Onoghours — французский" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Onoghours" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французский" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Onoguri" title="Onoguri — хорватский" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Onoguri" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Ogurok" title="Ogurok — венгерский" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Ogurok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерский" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Onoguri" title="Onoguri — итальянский" lang="it" hreflang="it" data-title="Onoguri" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальянский" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Onogurowie" title="Onogurowie — польский" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Onogurowie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="польский" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Onogures" title="Onogures — португальский" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Onogures" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португальский" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Onoguri" title="Onoguri — румынский" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Onoguri" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынский" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%83%D1%80%D1%8B" title="Оногуры — русский" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Оногуры" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="русский" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Onoguri" title="Onoguri — сербскохорватский" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Onoguri" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="сербскохорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Onoguri" title="Onoguri — словенский" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Onoguri" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенский" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%83%D1%80%D0%B8" title="Оногури — сербский" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Оногури" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербский" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ono%C4%9Furlar" title="Onoğurlar — турецкий" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Onoğurlar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D0%B3%D1%8B%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Унугырлар — татарский" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Унугырлар" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарский" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%83%D1%80%D0%B8" title="Оногури — украинский" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Оногури" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украинский" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q762453#sitelinks-wikipedia" title="Башҡа телдәргә һылтанмаларҙы төҙәтеү" class="wbc-editpage">Һылтанмаларҙы төҙәтергә</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Исем арауыҡтары"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Эстәлек битен ҡарау [c]" accesskey="c"><span>Бит</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%B5%D2%AF:%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Биттең эстәлеге тураһында фекерләшеү (был бит юҡ) [t]" accesskey="t"><span>Фекер алышыу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Телде үҙгәртергә" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">башҡортса</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ҡарауҙар"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80"><span>Уҡыу</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit" title="Был битте үҙгәртеү [v]" accesskey="v"><span>Үҙгәртеү</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit" title="Биттең сығанаҡ кодын үҙгәртеү [e]" accesskey="e"><span>Кодты үҙгәртеү</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=history" title="Биттең төҙәтеүҙәр журналы [h]" accesskey="h"><span>Тарих</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ҡоралдар"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ҡоралдар" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ҡоралдар</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ҡоралдар</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">ҡабырға панеленә күсерергә</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">йәшерергә</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Күберәк мөмкинлектәр" > <div class="vector-menu-heading"> Ғәмәлдәр </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80"><span>Уҡыу</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit" title="Был битте үҙгәртеү [v]" accesskey="v"><span>Үҙгәртеү</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit" title="Биттең сығанаҡ кодын үҙгәртеү [e]" accesskey="e"><span>Кодты үҙгәртеү</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=history"><span>Тарих</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Дөйөм </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%91%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D2%BB%D1%8B%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Был биткә һылтанған барлыҡ биттәрҙең исемлеге [j]" accesskey="j"><span>Был биткә һылтанмалар</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%91%D3%99%D0%B9%D0%BB%D0%B5_%D2%AF%D2%99%D0%B3%D3%99%D1%80%D1%82%D0%B5%D2%AF%D2%99%D3%99%D1%80/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" rel="nofollow" title="Был бит һылтанған биттәрҙәге һуңғы үҙгәртеүҙәр [k]" accesskey="k"><span>Бәйле үҙгәртеүҙәр</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;oldid=1251822" title="Биттең был өлгөһөнә даими һылтанма"><span>Даими һылтанма</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=info" title="Был бит тураһында ентекләберәк"><span>Бит мәғлүмәттәре</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%A6%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0&amp;page=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;id=1251822&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Был биттән нисек өҙөмтә яһау тураһында мәғлүмәт"><span>Биттән өҙөмтә яһарға</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fba.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A3%25D0%25BD%25D1%2583%25D2%2593%25D1%258B%25D1%2580%25D2%2599%25D0%25B0%25D1%2580"><span>Ҡыҫҡа URL алыу</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fba.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A3%25D0%25BD%25D1%2583%25D2%2593%25D1%258B%25D1%2580%25D2%2599%25D0%25B0%25D1%2580"><span>QR код алыу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Баҫтырыу/сығарыу </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:Collection&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80"><span>Китап төҙөү</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:DownloadAsPdf&amp;page=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=show-download-screen"><span>PDF форматында йөкләү</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;printable=yes" title="Биттең ҡағыҙға баҫтырыу өсөн өлгөһө [p]" accesskey="p"><span>Баҫтырыу өлгөһө</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Башҡа проекттарҙа </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q762453" title="Мәғлүмәт һаҡлағысына бәйле элементҡа һылтанма [g]" accesskey="g"><span>Викимәғлүмәт элементы</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ҡоралдар"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Уҡыу көйләүҙәре"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Уҡыу көйләүҙәре</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">ҡабырға панеленә күсерергә</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">йәшерергә</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ba" dir="ltr"><div class="dablink">Шулай уҡ ҡарағыҙ: <a href="/wiki/%D0%A3%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80_(%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D1%8B%D1%80%D1%8B%D1%83-%D2%A1%D3%99%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D3%99_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%BC%D3%99%D2%BB%D0%B5)" title="Уғырҙар (төрки ырыу-ҡәбилә берләшмәһе)">Уғырҙар (төрки ырыу-ҡәбилә берләшмәһе)</a> </div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:NE_600ad.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/NE_600ad.jpg/300px-NE_600ad.jpg" decoding="async" width="300" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/NE_600ad.jpg/450px-NE_600ad.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/NE_600ad.jpg/600px-NE_600ad.jpg 2x" data-file-width="1439" data-file-height="1086" /></a><figcaption>Яҡынса 600&#160;йылда Европа.</figcaption></figure> <p><b>Унуғырҙар</b> (<a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" class="mw-redirect" title="Грек теле">грек.</a> <span lang="el"><span style="font-family: new athena unicode, athena, gentium, code2000, palatino linotype, serif; font-size: 110%;">’Ονόγουροι, ’Ονογούρων</span></span>, <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" class="mw-redirect" title="Рус теле">рус.</a>&#160;<i><span lang="ru">оногуры</span></i>)&#160;— V—X быуаттарҙа <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%BE%D0%B2_%D0%B4%D0%B8%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D2%99%D0%B5" class="mw-redirect" title="Азов диңгеҙе">Азов диңгеҙе</a> һәм <a href="/wiki/%D0%A2%D3%A9%D0%BD%D1%8C%D1%8F%D2%A1_%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7" title="Төньяҡ Кавказ">Төньяҡ Кавказ</a> тирәһендә йәшәгән <a href="/wiki/%D0%A2%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D2%A1%D3%99%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80" class="mw-redirect" title="Төрки ҡәбиләләр">төрки ҡәбиләләр</a>. Бер нисә тапҡыр төрлө ҡәбилә берләшмәләренә керәләр, шул иҫәптән <a href="/wiki/%D2%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Һундар">һундар</a> составында булалар<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Этимологияһы"><span id=".D0.AD.D1.82.D0.B8.D0.BC.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.B3.D0.B8.D1.8F.D2.BB.D1.8B"></span>Этимологияһы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Этимологияһы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;section=1" title="Этимологияһы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Терминдың дөйөм ҡабул ителгән этимология буйынса төрки телдә «<a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD" title="Ун">ун</a> <a href="/wiki/%D0%A3%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80_(%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D1%8B%D1%80%D1%8B%D1%83-%D2%A1%D3%99%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D3%99_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%BC%D3%99%D2%BB%D0%B5)" title="Уғырҙар (төрки ырыу-ҡәбилә берләшмәһе)">уғыр</a> [ҡәбиләһе]» тип аңлатыла<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Башҡа версия буйынса «унуғыр» термины «ун <a href="/wiki/%D0%99%D1%8B%D0%BB%D2%93%D0%B0" title="Йылға">йылға»</a>, «ун йылға халҡы» тип аңлатыла<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/%D0%A3%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80_(%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D1%8B%D1%80%D1%8B%D1%83-%D2%A1%D3%99%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D3%99_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%BC%D3%99%D2%BB%D0%B5)" title="Уғырҙар (төрки ырыу-ҡәбилә берләшмәһе)">Уғырҙарҙың</a> этнонимы шулай уҡ бер нисә боронғо болғар ҡәбиләләре составындағы атамаларында айырылып тора: унуғыр/оноғур (&lt; оn оγur «ун уғыр ҡәбиләһе»), <a href="/wiki/%D2%BA%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Һары уғырҙар">һары уғыр/сарағур</a> (&lt; sarγ оγur «һары уғырҙар»), <a href="/wiki/%D0%A3%D1%82%D0%B8%D2%93%D1%83%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Утиғурҙар">утиғурҙар</a> (&lt; utur оγur «утыҙ уғыр ҡәбиләһе»), <a href="/wiki/%D2%A0%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B8%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" class="mw-redirect" title="Ҡутриғырҙар">ҡутриғырҙар</a>, биттуғырҙар, куриғырҙар һәм башҡалар. Тел белгесе <a href="/wiki/%D0%90%D2%99%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2_%D3%98%D1%85%D0%BC%D3%99%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D1%85%D3%99%D0%BC%D3%99%D1%82%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Аҙнабаев Әхмәр Мөхәмәтдин улы">Ә. М. Аҙнабаев</a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D2%A1%D0%BE%D1%80%D1%82" class="mw-redirect" title="Башҡорт">башҡорт</a> этнонимының да <i>баш</i>+<i>уғыр</i>//<i>уғор</i>+<i>т</i>: <i>биш</i>+<i>уғыр</i>+<i>т</i> (бында «биш»&#160;— һан, «уғыр»&#160;— ҡәбилә атамаһы, «т»&#160;— дөйөм алтай күплек күрһәткесе) өлөштәренән тора тип иҫбатлай һәм «<a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Венгрҙар">венгр»</a> (<i>вун<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> уғар</i>//<i>уғыр</i>) һәм «<a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Болғарҙар">болғар»</a> (<i>бäл<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> уғор</i>//<i>уғар</i>//<i>уғыр</i>) этнонимдарының этимологиялары менән сағыштыра<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Географияһы"><span id=".D0.93.D0.B5.D0.BE.D0.B3.D1.80.D0.B0.D1.84.D0.B8.D1.8F.D2.BB.D1.8B"></span>Географияһы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Географияһы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;section=2" title="Географияһы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>А.&#160;К.&#160;Шапошников фекеренсә, <a href="/w/index.php?title=III_%D0%B1%D1%8B%D1%83%D0%B0%D1%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="III быуат (был бит юҡ)">III быуаттың</a> һуңғы өстән берендә унуғырҙар <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D1%8C_(%D0%B9%D1%8B%D0%BB%D2%93%D0%B0)" class="mw-redirect" title="Кубань (йылға)">Кубань</a> һәм <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%BE%D0%B2_%D0%B4%D0%B8%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D2%99%D0%B5" class="mw-redirect" title="Азов диңгеҙе">Азов</a> буйында йәшәй<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Равенна Анонимы («Космография») Оногория (<i>Onogoria</i>) илен <a href="/wiki/%D2%A0%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D0%B4%D0%B8%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D2%99" title="Ҡара диңгеҙ">Понт диңгеҙе</a> буйында урынлаштыра<sup id="cite_ref-autogenerated1_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тарихы"><span id=".D0.A2.D0.B0.D1.80.D0.B8.D1.85.D1.8B"></span>Тарихы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Тарихы бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;section=3" title="Тарихы бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Унуғырҙар_исеме_аҫтында"><span id=".D0.A3.D0.BD.D1.83.D2.93.D1.8B.D1.80.D2.99.D0.B0.D1.80_.D0.B8.D1.81.D0.B5.D0.BC.D0.B5_.D0.B0.D2.AB.D1.82.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0"></span>Унуғырҙар исеме аҫтында</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Унуғырҙар исеме аҫтында бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;section=4" title="Унуғырҙар исеме аҫтында бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Унуғырҙар (<i>’Ονόγουροι</i>) тәүге тапҡыр <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%8F_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D2%BB%D1%8B" title="Византия империяһы">Византия</a> тарихсыһы <i>Приск Панийский</i> хеҙмәтендә телгә алына: 463 йылда <a href="/wiki/%D0%A3%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80_(%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D1%8B%D1%80%D1%8B%D1%83-%D2%A1%D3%99%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D3%99_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%BC%D3%99%D2%BB%D0%B5)" title="Уғырҙар (төрки ырыу-ҡәбилә берләшмәһе)">уғырҙар</a>, <a href="/wiki/%D2%BA%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Һары уғырҙар">һары уғырҙар</a> һәм унуғырҙарҙың илселәре <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C" class="mw-redirect" title="Константинополь">Константинополь</a> ҡалаһына киләләр. Был өс ҡәбилә <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B0%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Аварҙар">аварҙар</a> тарафынан ҡыҫырыҡланған <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Савирҙар (был бит юҡ)">савирҙар</a> ҡыҫымы арҡаһында күсергә мәжбүр була<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Фараз буйынса, <a href="/wiki/%D2%BA%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Һары уғырҙар">һары уғырҙар</a>, <a href="/wiki/%D0%A3%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80_(%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D1%8B%D1%80%D1%8B%D1%83-%D2%A1%D3%99%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D3%99_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%BC%D3%99%D2%BB%D0%B5)" title="Уғырҙар (төрки ырыу-ҡәбилә берләшмәһе)">уғырҙар</a> һәм унуғырҙар ғәбилә берләшмәһен тәшкил иткәндәр һәм улар араһында иң төп урынды һары уғырҙар биләгән<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Приск буйынса, һары уғырҙар был осорҙа <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Акацирҙар (был бит юҡ)">акацирҙарҙы</a> буйһондоролар, әммә уларға Византиянан ярҙам һорарға тура килә<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Унуғырҙар шул уҡ исем менән (<i>’Ονογούρων</i>) <i>Агафий Миринейский</i>ҙың әҫәрендә телгә алына, уның фаразы буйынса Оногурис (<i>’Ονόγουριν</i>) ҡәлғәһе был <a href="/wiki/%D2%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Һундар">һун</a> ҡәбиләһенең исеме буйынса аталған<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>VII—VIII быуаттарҙағы Епархия исемлектәрендә Оногурия (<i>’Ονογούρων</i>) епископияһы була<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, ә Равенна Анонимы <i>Оногория</i> (<i>Onogoria</i>) тигән илде телгә ала<sup id="cite_ref-autogenerated1_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Был атамалар тәбиғи рәүештә унуғыр ҡәбиләһе менән бәйләнә<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Унуғырҙар (<i>’Ονογούρους</i>) Ялған-Каллисфендың IX быуат яҙмаһында осрай. Унда <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BA%D3%99%D0%BD%D0%B4%D3%99%D1%80_%D0%97%D3%A9%D0%BB%D2%A1%D3%99%D1%80%D0%BD%D3%99%D0%B9" title="Искәндәр Зөлҡәрнәй">Искәндәр Зөлҡәрнәй</a> яулап алған халыҡтар (<a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B0%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Аварҙар">аварҙар</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Славяндар (был бит юҡ)">славяндар</a>, <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Хазарҙар">хазарҙар</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C_(%D1%85%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%A1)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Русь (халыҡ) (был бит юҡ)">рустәр</a> һ.б.) атап үтелә һәм улар араһында унуғырҙар телгә алына<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Ялған-Каллисфендың яҙмаһы Искәндәр Зөлҡәрнәйҙең тауға халыҡтарҙы бикләүе тураһындағы эсхатологик <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда">легендаларға</a> бәйле булған; күҙҙаллау буйынса был халыҡтар ахыр заман етер алдынан иреккә сығырға тейеш<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Оногундурҙар,_унногундурҙар_исеме_аҫтында"><span id=".D0.9E.D0.BD.D0.BE.D0.B3.D1.83.D0.BD.D0.B4.D1.83.D1.80.D2.99.D0.B0.D1.80.2C_.D1.83.D0.BD.D0.BD.D0.BE.D0.B3.D1.83.D0.BD.D0.B4.D1.83.D1.80.D2.99.D0.B0.D1.80_.D0.B8.D1.81.D0.B5.D0.BC.D0.B5_.D0.B0.D2.AB.D1.82.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0"></span>Оногундурҙар, унногундурҙар исеме аҫтында</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Оногундурҙар, унногундурҙар исеме аҫтында бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;section=5" title="Оногундурҙар, унногундурҙар исеме аҫтында бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>VII&#160;быуат византий сығанаҡтарында осраған <i>оногундурҙарҙа (унногундурҙарҙа)</i> күп тикшеренеүселәр (Ю.&#160;А.&#160;Кулаковский, Д. Моравчик, А.&#160;В.&#160;Гадло, И.&#160;С.&#160;Чичуров һ.б.) V&#160;быуат унуғырҙарын күрәләр, ә оногундурҙар үҙ сиратында артабан <a href="/wiki/%D0%A3%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" class="mw-redirect" title="Утығырҙар">утығырҙар</a> (<a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Болғарҙар">болғар</a> ҡәбиләләренең береһе) тип атала башлай<sup id="cite_ref-autogenerated2_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated2-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. А.&#160;П.&#160;Новосельцев оногундурарҙы һәм утығырҙарҙы бер үк ҡәүем тип иҫәпләүгә ҡаршы була<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Оногундурҙар йәки унногундурҙар (<i>’Ονογουνδούρων</i>, <i>Ούννογουνδούρων</i>) <i>Феофан Византийский</i>ҙың «Хронография»һында телгә алына<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Константинополь патриархы <i>Никифор</i>ҙың «Бревиария»һына ярашлы, болғар хакимы <i>Ҡобрат хан</i> уногундурҙарҙың (<i>Ούνογουνδούρων</i>) батшаһы була<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <i>Константин Багрянородный</i> үҙенең «Фемалар тураһында» хеҙмәтендә элек болғарҙарҙың атамаһы оногундур (<i>’Ονογουνδούρους</i>) булған тип иҫбатлай<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Д. Моравчик һәм И.&#160;С.&#160;Чичуров иҫәпләүенсә, был атаманы Константин Феофандың «Хронография»һынан алған<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Шулай_уҡ_ҡарағыҙ"><span id=".D0.A8.D1.83.D0.BB.D0.B0.D0.B9_.D1.83.D2.A1_.D2.A1.D0.B0.D1.80.D0.B0.D2.93.D1.8B.D2.99"></span>Шулай уҡ ҡарағыҙ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Шулай уҡ ҡарағыҙ бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;section=6" title="Шулай уҡ ҡарағыҙ бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Болғарҙар">Болғарҙар</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D3%A9%D0%B9%D3%A9%D0%BA_%D0%91%D0%BE%D0%BB%D2%93%D0%B0%D1%80_%D0%B4%D3%99%D2%AF%D0%BB%D3%99%D1%82%D0%B5&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Бөйөк Болғар дәүләте (был бит юҡ)">Бөйөк Болғар дәүләте</a></li> <li><a href="/wiki/%D2%A0%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B8%D2%93%D1%83%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Ҡутриғурҙар">Ҡутриғурҙар</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80_(%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D1%8B%D1%80%D1%8B%D1%83-%D2%A1%D3%99%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D3%99_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%88%D0%BC%D3%99%D2%BB%D0%B5)" title="Уғырҙар (төрки ырыу-ҡәбилә берләшмәһе)">Уғырҙар (төрки ырыу-ҡәбилә берләшмәһе)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Уғырҙар">Уғырҙар</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D1%82%D0%B8%D2%93%D1%83%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Утиғурҙар">Утиғурҙар</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Иҫкәрмәләр"><span id=".D0.98.D2.AB.D0.BA.D3.99.D1.80.D0.BC.D3.99.D0.BB.D3.99.D1.80"></span>Иҫкәрмәләр</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Иҫкәрмәләр бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;section=7" title="Иҫкәрмәләр бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small" style="column-count:3;-moz-column-count:3;-webkit-column-count:3;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Подосинов А. В.</i> Восточная Европа в римской картографической традиции: Тексты, перевод, комментарий.&#160;— М.: Индрик, 2002.&#160;— С. 151.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Петрухин В. Я., Раевский Д. С.</i> Очерки истории народов России в древности и раннем средневековье.&#160;— М.: Языки славянской культуры, 2004.&#160;— С. 198—199.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Maenchen-Helfen O.</i> The world of the Huns: studies in their history and culture.&#160;— London: University of California Press, 1973.&#160;— P. 419, 438.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Агеева Р. А.</i> Страны и народы: происхождение названий.&#160;— М.: Наука, 1990.&#160;— С. 65—66.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Шушарин В. П.</i> Ранний этап этнической истории венгров. Проблемы этнического самосознания.&#160;— М.: РОССПЭН, 1997.&#160;— С. 114.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Кляшторный С. Г., Султанов Т. И.</i> Государства и народы Евразийских степей: от древности к Новому времени.&#160;— СПб.: Петербургское Востоковедение, 2009.&#160;— С. 171.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Бутба В. Ф.</i> К семантике булгарских этнонимов «ашхарацуйца» (Опыт реконструкции процесса формирования общности) // Պատմա-բանասիրական հանդես.&#160;— 1989.&#160;— №&#160;4.&#160;— С. 173.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%83%D0%B0%D1%88_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Сыуаш теле">Сыуаш телендә</a> «вун»&#160;— 10 һанын аңлата</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%83%D0%B0%D1%88_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Сыуаш теле">Сыуаш телендә</a> «пилллек//пилек»&#160;— 5 һанын аңлата</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i><a href="/wiki/%D0%90%D2%99%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2_%D3%98%D1%85%D0%BC%D3%99%D1%80_%D0%9C%D3%A9%D1%85%D3%99%D0%BC%D3%99%D1%82%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Аҙнабаев Әхмәр Мөхәмәтдин улы">Аҙнабаев Ә. М.</a></i>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://vatandash.ru/pics/pdf/1112.pdf">Тағы ла «башҡорт» этнонимы тураһында</a>&#32;// <i><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%88_(%D0%B6%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BB)" class="mw-redirect" title="Ватандаш (журнал)">Ватандаш</a></i>.&#160;— 2002.&#160;— №&#160;6.&#160;— С.&#160;100—106.&#160;— <a href="/wiki/ISSN" class="mw-redirect" title="ISSN">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sigla.ru/table.jsp?f=8&amp;t=3&amp;v0=1683-3554&amp;f=1003&amp;t=1&amp;v1=&amp;f=4&amp;t=2&amp;v2=&amp;f=21&amp;t=3&amp;v3=&amp;f=1016&amp;t=3&amp;v4=&amp;f=1016&amp;t=3&amp;v5=&amp;bf=4&amp;b=&amp;d=0&amp;ys=&amp;ye=&amp;lng=&amp;ft=&amp;mt=&amp;dt=&amp;vol=&amp;pt=&amp;iss=&amp;ps=&amp;pe=&amp;tr=&amp;tro=&amp;cc=UNION&amp;i=1&amp;v=tagged&amp;s=0&amp;ss=0&amp;st=0&amp;i18n=ru&amp;rlf=&amp;psz=20&amp;bs=20&amp;ce=hJfuypee8JzzufeGmImYYIpZKRJeeOeeWGJIZRrRRrdmtdeee88NJJJJpeeefTJ3peKJJ3UWWPtzzzzzzzzzzzzzzzzzbzzvzzpy5zzjzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzztzzzzzzzbzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzvzzzzzzyeyTjkDnyHzTuueKZePz9decyzzLzzzL*.c8.NzrGJJvufeeeeeJheeyzjeeeeJh*peeeeKJJJJJJJJJJmjHvOJJJJJJJJJfeeeieeeeSJJJJJSJJJ3TeIJJJJ3..E.UEAcyhxD.eeeeeuzzzLJJJJ5.e8JJJheeeeeeeeeeeeyeeK3JJJJJJJJ*s7defeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeSJJJJJJJJZIJJzzz1..6LJJJJJJtJJZ4....EK*&amp;debug=false">1683-3554</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Шапошников А. К.</i> Место Потисья и Паннонии в древнейших этногенеалогических преданиях славянских народов // Slavica Slovaca.&#160;— 2004.&#160;— Roč. 39.&#160;— Č. 2.&#160;— S. 102.</span> </li> <li id="cite_note-autogenerated1-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-autogenerated1_12-0">12,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autogenerated1_12-1">12,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><i>Подосинов А. В.</i> Восточная Европа в римской картографической традиции: Тексты, перевод, комментарий.&#160;— М.: Индрик, 2002.&#160;— С. 192.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Dexippi, Eunapii, Petri Patricii, Prisci, Malchi, Menandri.</i> Historiarum // Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae.&#160;— Bonnae: Ed. Weberi, 1829.&#160;— P. 158.; <i>Приск Панийский.</i> Сказания Приска Панийского // Феофан Византиец. Летопись византийца Феофана от Диоклетиана до царей Михаила и сына его Феофилакта; Приск Панийский. Сказания Приска Панийского.&#160;— Рязань: Александрия, 2005.&#160;— С. 521.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Петрухин В. Я., Раевский Д. С.</i> Очерки истории народов России в древности и раннем средневековье.&#160;— М.: Языки славянской культуры, 2004.&#160;— С. 198.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Dexippi, Eunapii, Petri Patricii, Prisci, Malchi, Menandri.</i> Historiarum // Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae.&#160;— Bonnae: Ed. Weberi, 1829.&#160;— P. 158.; <i>Приск Панийский.</i> Сказания Приска Панийского // Феофан Византиец. Летопись византийца Феофана от Диоклетиана до царей Михаила и сына его Феофилакта; Приск Панийский. Сказания Приска Панийского.&#160;— Рязань: Александрия, 2005.&#160;— С. 521—522.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Agathiae Myrinaei.</i> Historiarum // Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae.&#160;— Bonnae: Ed. Weberi, 1828.&#160;— P. 146.; <i>Агафий.</i> О царствовании Юстиниана.&#160;— М.—Л.: Академия наук СССР, 1953.&#160;— С. 73.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Гръцки извори за Българската история.&#160;— София: Българската Академия на науките, 1960.&#160;— Т. III.&#160;— С. 194.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Кулаковский Ю.</i> К истории готской епархии (в Крыму) в VIII веке // Журнал Министерства Народного Просвещения.&#160;— 1898.&#160;— Ч. 315.&#160;— С. 187—188.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Гръцки извори за Българската история.&#160;— София: Българската Академия на науките, 1961.&#160;— Т. IV.&#160;— С. 9.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Anderson A. R.</i> Alexander`s Gate, Gog and Magog and the Inclosed Nations.&#160;— Cambridge: The Mediaeval Academy of America, 1932.&#160;— 117 p.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Boyle J. A.</i> The Alexander Legend in Central Asia // Folklore.&#160;— 1974.&#160;— Vol. 85.&#160;— №&#160;4.&#160;— P. 217—228.</span> </li> <li id="cite_note-autogenerated2-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autogenerated2_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Кулаковский Ю.</i> К истории готской епархии (в Крыму) в VIII веке // Журнал Министерства Народного Просвещения.&#160;— 1898.&#160;— Ч. 315.&#160;— С. 188.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Moravcsik G.</i> Byzantinoturcica.&#160;— Leiden: E. J. Brill, 1983.&#160;— T. I.&#160;— P. 65-66.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Гадло А. В.</i> Этническая история Северного Кавказа IV—X&#160;вв.&#160;— Л.: ЛГУ, 1979.&#160;— С. 110.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Чичуров И. С.</i> Византийские исторические сочинения: «Хронография» Феофана, «Бревиарий» Никифора: Тексты, перевод, комментарий.&#160;— М.: Наука, 1980.&#160;— С. 107—108, комм. 246.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Новосельцев А. П.</i> Хазарское государство и его роль в истории Восточной Европы и Кавказа.&#160;— М.: Наука, 1990.&#160;— С. 75.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Theophanis.</i> Chronographia // Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae.&#160;— Bonnae: Ed. Weberi, 1839.&#160;— P. 545.; <i>Чичуров И. С.</i> Византийские исторические сочинения: «Хронография» Феофана, «Бревиарий» Никифора: Тексты, перевод, комментарий.&#160;— М.: Наука, 1980.&#160;— С. 36, 60.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Свод древнейших письменных известий о славянах.&#160;— М.: Восточная литература, 1995.&#160;— Т. II.&#160;— С. 274, 275, 312.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Латински извори за Българската история.&#160;— София: Българската Академия на науките, 1960.&#160;— Т. II.&#160;— С. 247.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Sancti Nicephori Patriarchae Constantinopolitani.</i> Breviarium Rerum Post Mauricium Gestarum // Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae.&#160;— Bonnae: Ed. Weberi, 1837.&#160;— P. 27.; <i>Чичуров И. С.</i> Византийские исторические сочинения: «Хронография» Феофана, «Бревиарий» Никифора: Тексты, перевод, комментарий.&#160;— М.: Наука, 1980.&#160;— С. 153, 161.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Constantinus Porphyrogenitus.</i> De Thematibus et de Administrando Imperio // Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae.&#160;— Bonnae: Ed. Weberi, 1840.&#160;— P. 46.; <i>Константин Багрянородный.</i> Об областях Римской империи // Чтения в обществе истории и древностей российских.&#160;— 1858.&#160;— Кн. 3.&#160;— Отд. IV.&#160;— С. 20.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Чичуров И. С.</i> Византийские исторические сочинения: «Хронография» Феофана, «Бревиарий» Никифора: Тексты, перевод, комментарий.&#160;— М.: Наука, 1980.&#160;— С. 108, комм. 246.</span> </li> </ol> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Әҙәбиәт"><span id=".D3.98.D2.99.D3.99.D0.B1.D0.B8.D3.99.D1.82"></span>Әҙәбиәт</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Әҙәбиәт бүлеген мөхәррирләргә" class="mw-editsection-visualeditor"><span>үҙгәртергә</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;action=edit&amp;section=8" title="Әҙәбиәт бүлегенең сығанаҡ кодын мөхәррирләү"><span>сығанаҡты үҙгәртеү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Артамонов М. И.</i> История хазар.&#160;— Л.: Государственный Эрмитаж, 1962.&#160;— 522 с.</li> <li><i>Джафаров Ю. Р.</i> Оногуры византийских писателей и хайландуры Елишэ // Византийский временник.&#160;— 1980.&#160;— Т. 41.&#160;— С. 153—162.</li> <li><i>Кулаковский Ю.</i> К истории готской епархии (в Крыму) в VIII веке // Журнал Министерства Народного Просвещения.&#160;— 1898.&#160;— Ч. 315.&#160;— С. 173—202.</li> <li><i>Науменко В. Е.</i> К вопросу о времени и обстоятельствах образования Хазарского каганата // Хазарский альманах.&#160;— М.: Мосты культуры; Гешарим, 2004.&#160;— Т. 2.&#160;— С. 52—76.</li> <li><i>Петрухин В. Я., Раевский Д. С.</i> Очерки истории народов России в древности и раннем средневековье.&#160;— М.: Языки славянской культуры, 2004.&#160;— 416 с.</li> <li><i>Хауссиг Г. В.</i> К вопросу о происхождении гуннов // Византийский временник.&#160;— 1977.&#160;— Т. 38.&#160;— С. 59—71.</li> <li><i>Шушарин В. П.</i> Ранний этап этнической истории венгров. Проблемы этнического самосознания.&#160;— М.: РОССПЭН, 1997.&#160;— 512 с.</li></ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.eqiad.main‐998c54df4‐cqs4k Cached time: 20250329161006 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.080 seconds Real time usage: 0.212 seconds Preprocessor visited node count: 730/1000000 Post‐expand include size: 4229/2097152 bytes Template argument size: 1073/2097152 bytes Highest expansion depth: 8/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 18641/5000000 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 46.496 1 -total 34.00% 15.808 1 Ҡалып:Иҫкәрмәләр 21.02% 9.773 1 Ҡалып:Шуҡ 15.42% 7.169 1 Ҡалып:Статья 12.02% 5.587 1 Ҡалып:Другое_значение 7.85% 3.650 1 Ҡалып:Lang-el 5.32% 2.474 1 Ҡалып:Lang-el2 4.77% 2.219 14 Ҡалып:Шулай_уҡ_ҡарағыҙ/link 3.20% 1.487 1 Ҡалып:ISSN_search_link 2.63% 1.225 1 Ҡалып:Lang --> <!-- Saved in parser cache with key bawiki:pcache:125422:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250329161006 and revision id 1251822. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">«<a dir="ltr" href="https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Унуғырҙар&amp;oldid=1251822">https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Унуғырҙар&amp;oldid=1251822</a>» битенән алынған</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%83%D1%81:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Махсус:Категориялар">Категориялар</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%AE%D2%A1_%D0%B1%D1%83%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%A1%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Категория:Юҡ булған халыҡтар">Юҡ булған халыҡтар</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D2%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Категория:Һундар">Һундар</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%BE%D0%BB%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Категория:Болғарҙар">Болғарҙар</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A2%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B8_%D2%A1%D3%99%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80" title="Категория:Төрки ҡәбиләләр">Төрки ҡәбиләләр</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Был бит һуңғы тапҡыр 05:14 28 август 2023 үҙгәртелгән.</li> <li id="footer-info-copyright">Текст <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a> буйынса рөхсәт ителгән; өҫтәмә шарттар ҡулланылыуы мөмкин. Тулыраҡ мәғлүмәт алыу өсөн, <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Ҡулланыу шарттарын</a> ҡарағыҙ.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ru">Сер һаҡлау сәйәсәте</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A2%D0%B0%D1%81%D1%83%D0%B8%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0">Википедия тураһында</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%AF%D1%83%D0%B0%D0%BF%D0%BB%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%88_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D1%83">Яуаплылыҡтан баш тартыу</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Тәртип кодексы</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Эшләүселәр</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ba.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie ҡулланыу тураһында белдереү</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ba.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобиль версия</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Эҙләү</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Википедия эсендә эҙләү"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Махсус:Эҙләү"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Эҙләргә</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Йөкмәткеһе" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Йөкмәткене күрһәтергә/йәшерергә" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Йөкмәткене күрһәтергә/йәшерергә</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Унуғырҙар</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>23 тел</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Тема өҫтәү</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-56ddh","wgBackendResponseTime":119,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.080","walltime":"0.212","ppvisitednodes":{"value":730,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":4229,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1073,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":18641,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 46.496 1 -total"," 34.00% 15.808 1 Ҡалып:Иҫкәрмәләр"," 21.02% 9.773 1 Ҡалып:Шуҡ"," 15.42% 7.169 1 Ҡалып:Статья"," 12.02% 5.587 1 Ҡалып:Другое_значение"," 7.85% 3.650 1 Ҡалып:Lang-el"," 5.32% 2.474 1 Ҡалып:Lang-el2"," 4.77% 2.219 14 Ҡалып:Шулай_уҡ_ҡарағыҙ/link"," 3.20% 1.487 1 Ҡалып:ISSN_search_link"," 2.63% 1.225 1 Ҡалып:Lang"]},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.eqiad.main-998c54df4-cqs4k","timestamp":"20250329161006","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0423\u043d\u0443\u0493\u044b\u0440\u0499\u0430\u0440","url":"https:\/\/ba.wikipedia.org\/wiki\/%D0%A3%D0%BD%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q762453","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q762453","author":{"@type":"Organization","name":"\u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430 \u043f\u0440\u043e\u0435\u043a\u0442\u0442\u0430\u0440\u044b\u043d\u0434\u0430 \u04a1\u0430\u0442\u043d\u0430\u0448\u044b\u0443\u0441\u044b\u043b\u0430\u0440"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430 \u0424\u043e\u043d\u0434\u044b","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2017-08-29T16:24:43Z","dateModified":"2023-08-28T05:14:56Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/03\/NE_600ad.jpg"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10