CINXE.COM

ایغور خاقانیت - وکیپیڈیا

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pnb" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ایغور خاقانیت - وکیپیڈیا</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )pnbwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9", "۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","جنوری","فروری","مارچ","اپریل","مئی","جون","جولائی","اگست","ستمبر","اکتوبر","نومبر","دسمبر"],"wgRequestId":"9964cd7f-bf24-447c-a087-ea9d6f460247","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ایغور_خاقانیت","wgTitle":"ایغور خاقانیت","wgCurRevisionId":609983,"wgRevisionId":609983,"wgArticleId":4610,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["صفحات مع ویکی ڈیٹا","ویکی ڈیٹا دے مواد دا ستعمال کرنے والے صفحے","صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالہ جات","صفحات مع خاصیت P242","صفحات مع خاصیت P2046","صفحات مع خاصیت P37","صفحات مع خاصیت P122","صفحات مع خاصیت P31", "صفحات مع خاصیت P571","صفحات مع خاصیت P576","صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالے","مقام نقشہ ویکی ڈیٹا توں ماخوذ","ترک","ترکستان","تریخ","ایشیا دی تریخ","سلطنتاں","وڈیاں سلطنتاں","ایشیا دیاں سلطنتاں","ترک ریاستاں","ترکستان دی تریخ","چین","چین دی تریخ","سابق سلطنتاں","مسلم سلطنتاں","منگولیا","منگول بادشاہتاں","منگولیا دی تریخ"],"wgPageViewLanguage":"pnb","wgPageContentLanguage":"pnb","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ایغور_خاقانیت","wgRelevantArticleId":4610,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{ "pageLanguageCode":"pnb","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"pnb"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q831218","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.signit","ext.gadget.TemplateParamWizard","ext.gadget.userScriptSandbox","ext.gadget.OrphanCheck","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.prota","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.incategory","ext.gadget.ExternalSearch","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents", "ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pnb&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pnb&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pnb&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.6"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b5/Uyghur_Khaganate.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="649"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Uyghur_Khaganate.png/800px-Uyghur_Khaganate.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="433"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Uyghur_Khaganate.png/640px-Uyghur_Khaganate.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="346"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ایغور خاقانیت - وکیپیڈیا"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pnb.m.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="سودھو" href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="وکیپیڈیا (pnb)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pnb.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pnb"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="وکیپیڈیا Atom Feed" href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:RecentChanges&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-ایغور_خاقانیت rootpage-ایغور_خاقانیت skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Main menu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Main menu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Main menu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">لُکاؤ</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> پاندھ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%81%D9%84%D8%A7_%D8%B5%D9%81%DB%81" title="پہلے صفحے نوں ویکھو [z]" accesskey="z"><span>پہلا صفہ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:Random" title="کوئی صفحہ کھولو۔ [x]" accesskey="x"><span>رلواں صفحہ</span></a></li><li id="n-newarticlewizard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%BE%DB%8C%DA%88%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%82_%D9%85%D8%B6%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%88%DB%8C%D8%B2%D8%B1%DA%88"><span>نواں آرٹیکل لِکھو</span></a></li><li id="n-allpages-desc" class="mw-list-item"><a href=""><span>سارے صفحے</span></a></li><li id="n-quick-list-desc" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%BE%DB%8C%DA%88%DB%8C%D8%A7:%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B9_%D9%84%D8%B3%D9%B9"><span>سریع لسٹ</span></a></li><li id="n-current-events-desc" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Current-events-url"><span>اج کل دیاں خبراں</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction-desc" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction-desc" > <div class="vector-menu-heading"> تعامل </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="لبھن دی جگہ۔"><span>مدد</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%BE%DB%8C%DA%88%DB%8C%D8%A7:%D8%A8%DB%8C%D9%B9%DA%BE%DA%A9" title="پربندھ بارے ، تسیں کیہ کر سکدے او تے کنج کھوج سکدے او"><span>بیٹھک</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:RecentChanges" title="وکی تے نویاں تبدیلیاں۔ [r]" accesskey="r"><span>نویاں تبدیلیاں</span></a></li><li id="n-فائل-اپلوڈ" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard"><span>فائل اپلوڈ</span></a></li><li id="n-contact-desc" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Contact-url"><span>رابطہ کرو</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D9%BE%DB%81%D9%84%D8%A7_%D8%B5%D9%81%DB%81" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="وکیپیڈیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-pnb.svg" style="width: 3.75em; height: 1.6875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pnb.svg" width="70" height="15" style="width: 4.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:Search" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="وکیپیڈیا وچ لبھو [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>کھوج</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="وکیپیڈیا وچ کھوجو" aria-label="وکیپیڈیا وچ کھوجو" autocapitalize="sentences" title="وکیپیڈیا وچ لبھو [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="خاص:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">کھوجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="نجی سند"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=pnb.wikipedia.org&amp;uselang=pnb" class=""><span>دان کرو</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:CreateAccount&amp;returnto=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1+%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="ایہ تواڈے لئی چنگا اے جے تسیں کھاتہ کھولو تے لاگ ان ہوو؛ پر ایہ لازمی وی نئیں" class=""><span>کھاتہ بݨاؤ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:UserLogin&amp;returnto=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1+%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="ایہ بہتر اے کہ لاگ ان ہو جاؤ، فیر وی ایہ لازمی نئیں۔ [o]" accesskey="o" class=""><span>لاگ‌ ان کرو</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="نجی سند" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">نجی سند</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=pnb.wikipedia.org&amp;uselang=pnb"><span>دان کرو</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Contribute</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:CreateAccount&amp;returnto=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1+%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="ایہ تواڈے لئی چنگا اے جے تسیں کھاتہ کھولو تے لاگ ان ہوو؛ پر ایہ لازمی وی نئیں"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>کھاتہ بݨاؤ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:UserLogin&amp;returnto=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1+%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="ایہ بہتر اے کہ لاگ ان ہو جاؤ، فیر وی ایہ لازمی نئیں۔ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>لاگ‌ ان کرو</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%DB%81%D8%AA%DA%BE%D9%88%D9%86%DA%88%D8%A7%D8%A6%DB%8C:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:MyTalk" title="ایس آئی پی پتے دیاں تبدیلیاں تے گل بات [n]" accesskey="n"><span>گل بات</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contents" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contents</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">لُکاؤ</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Beginning</div> </a> </li> <li id="toc-منگولیا_وچ_ایغوراں_دا_نمودار_ہونا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منگولیا_وچ_ایغوراں_دا_نمودار_ہونا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>منگولیا وچ ایغوراں دا نمودار ہونا</span> </div> </a> <ul id="toc-منگولیا_وچ_ایغوراں_دا_نمودار_ہونا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-خاقانیت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#خاقانیت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>خاقانیت</span> </div> </a> <ul id="toc-خاقانیت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اویغور_ترکاں_دا_تاریخی_دور" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اویغور_ترکاں_دا_تاریخی_دور"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>اویغور ترکاں دا تاریخی دور</span> </div> </a> <ul id="toc-اویغور_ترکاں_دا_تاریخی_دور-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ایغور_ترکاں_دا_زوال_و_کامیابی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ایغور_ترکاں_دا_زوال_و_کامیابی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>ایغور ترکاں دا زوال و کامیابی</span> </div> </a> <ul id="toc-ایغور_ترکاں_دا_زوال_و_کامیابی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ہور_ویکھو" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ہور_ویکھو"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>ہور ویکھو</span> </div> </a> <ul id="toc-ہور_ویکھو-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-حوالے" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#حوالے"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>حوالے</span> </div> </a> <ul id="toc-حوالے-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contents" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ایغور خاقانیت</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in ۵۱ languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-51" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۵۱ بولیاں</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Khanato_Uigur" title="Khanato Uigur – Aragonese" lang="an" hreflang="an" data-title="Khanato Uigur" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonese" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%88%D9%8A%D8%BA%D9%88%D8%B1" title="خاقانية الأويغور – Arabic" lang="ar" hreflang="ar" data-title="خاقانية الأويغور" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Kaganatu_uigur" title="Kaganatu uigur – Asturian" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Kaganatu uigur" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturian" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Uy%C4%9Fur_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Uyğur xaqanlığı – Azerbaijani" lang="az" hreflang="az" data-title="Uyğur xaqanlığı" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%84%DB%8C%D8%BA%DB%8C" title="اویغور خاقانلیغی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اویغور خاقانلیغی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D2%93%D1%8B%D1%80_%D2%A1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Уйғыр ҡағанлығы – Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Уйғыр ҡағанлығы" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82" title="Уйгурски каганат – Bulgarian" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Уйгурски каганат" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarian" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Kanat_Uigur" title="Kanat Uigur – Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Kanat Uigur" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ujgursk%C3%BD_kagan%C3%A1t" title="Ujgurský kaganát – Czech" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ujgurský kaganát" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Czech" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%80_%D1%85%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%BB%C4%83%D1%85%C4%95" title="Уйгур хаканлăхĕ – Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Уйгур хаканлăхĕ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Uigurisches_Kaganat" title="Uigurisches Kaganat – German" lang="de" hreflang="de" data-title="Uigurisches Kaganat" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="German" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Uyghur_Khaganate" title="Uyghur Khaganate – English" lang="en" hreflang="en" data-title="Uyghur Khaganate" data-language-autonym="English" data-language-local-name="English" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Kanato_uigur" title="Kanato uigur – Spanish" lang="es" hreflang="es" data-title="Kanato uigur" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spanish" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Uigur_Khaganerria" title="Uigur Khaganerria – Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Uigur Khaganerria" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1" title="خاقانات اویغور – Persian" lang="fa" hreflang="fa" data-title="خاقانات اویغور" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Persian" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Uiguurivaltakunta" title="Uiguurivaltakunta – Finnish" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Uiguurivaltakunta" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Finnish" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Khaganat_ou%C3%AFgour" title="Khaganat ouïgour – French" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Khaganat ouïgour" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="French" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%90%D7%99%D7%9E%D7%A4%D7%A8%D7%99%D7%94_%D7%94%D7%90%D7%95%D7%99%D7%92%D7%95%D7%A8%D7%99%D7%AA" title="האימפריה האויגורית – Hebrew" lang="he" hreflang="he" data-title="האימפריה האויגורית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebrew" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%88%E0%A4%97%E0%A4%BC%E0%A5%81%E0%A4%B0_%E0%A4%96%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%A4" title="उईग़ुर ख़ागानत – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="उईग़ुर ख़ागानत" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ujgurski_Kaganat" title="Ujgurski Kaganat – Croatian" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Ujgurski Kaganat" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Croatian" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Ujgur_Kagan%C3%A1tus" title="Ujgur Kaganátus – Hungarian" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Ujgur Kaganátus" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hungarian" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kekhanan_Uighur" title="Kekhanan Uighur – Indonesian" lang="id" hreflang="id" data-title="Kekhanan Uighur" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesian" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Khaganato_uiguro" title="Khaganato uiguro – Italian" lang="it" hreflang="it" data-title="Khaganato uiguro" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italian" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%9E%E9%B6%BB" title="回鶻 – Japanese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="回鶻" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japanese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%B0%D0%B9%D2%93%D1%8B%D1%80_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ұйғыр қағандығы – Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ұйғыр қағандығы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9C%84%EA%B5%AC%EB%A5%B4_%EC%B9%B4%EA%B0%84%EA%B5%AD" title="위구르 카간국 – Korean" lang="ko" hreflang="ko" data-title="위구르 카간국" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korean" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%80_%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D0%B3%D1%8B" title="Уйгур кагандыгы – Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Уйгур кагандыгы" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Uig%C5%ABr%C5%B3_kaganatas" title="Uigūrų kaganatas – Lithuanian" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Uigūrų kaganatas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Lithuanian" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%80_%D1%83%D0%BB%D1%81" title="Уйгур улс – Mongolian" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Уйгур улс" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongolian" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Empayar_Uyghur" title="Empayar Uyghur – Malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Empayar Uyghur" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malay" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Oeigoerse_Rijk" title="Oeigoerse Rijk – Dutch" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Oeigoerse Rijk" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Dutch" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Uighur-khaganatet" title="Uighur-khaganatet – Norwegian Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Uighur-khaganatet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norwegian Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaganat_ujgurski" title="Kaganat ujgurski – Polish" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kaganat ujgurski" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Polish" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A3o-Canato_Uigur" title="Grão-Canato Uigur – Portuguese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Grão-Canato Uigur" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portuguese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82" title="Уйгурский каганат – Russian" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Уйгурский каганат" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russian" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%83%D1%80_%D1%85%D0%B0%D2%95%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0" title="Уйгуур хаҕаната – Yakut" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Уйгуур хаҕаната" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Yakut" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ujgurski_Kaganat" title="Ujgurski Kaganat – Serbo-Croatian" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Ujgurski Kaganat" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Serbo-Croatian" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/R%C3%AD%C5%A1a_Ujgurov" title="Ríša Ujgurov – Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ríša Ujgurov" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Ujgurski_kaganat" title="Ujgurski kaganat – Serbian" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Ujgurski kaganat" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Serbian" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%89%E0%AE%AF%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%81%E0%AE%B0%E0%AF%8D_%E0%AE%95%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%B0%E0%AE%9A%E0%AF%81" title="உயுகுர் ககானரசு – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="உயுகுர் ககானரசு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Uygur_Ka%C4%9Fanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Uygur Kağanlığı – Turkish" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Uygur Kağanlığı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turkish" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%80_%D0%AD%D0%BB" title="Уйгур Эл – Tuvinian" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Уйгур Эл" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Tuvinian" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%88%D8%B1%D8%AE%DB%87%D9%86_%D8%A6%DB%87%D9%8A%D8%BA%DB%87%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%89%D9%82%D9%89" title="ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقى – Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Uyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%80%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82" title="Уйгурський каганат – Ukrainian" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Уйгурський каганат" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukrainian" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Uyg%CA%BBur_xoqonligi" title="Uygʻur xoqonligi – Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Uygʻur xoqonligi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%93i_C%E1%BB%91t" title="Hồi Cốt – Vietnamese" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hồi Cốt" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamese" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%9E%E9%B9%98%E6%B1%97%E5%9B%BD" title="回鹘汗国 – Wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="回鹘汗国" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%9E%E9%B9%98%E6%B1%97%E5%9B%BD" title="回鹘汗国 – Chinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="回鹘汗国" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%9E%E9%B6%BB" title="回鶻 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="回鶻" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%AA-kut" title="Hoê-kut – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hoê-kut" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%9E%E9%B6%BB" title="回鶻 – Cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="回鶻" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q831218#sitelinks-wikipedia" title="بولیاں دے آپسی جوڑ لکھو" class="wbc-editpage">جوڑ سودھو</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="ناں تھاواں"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="مواد آلا صفحہ ویکھو [c]" accesskey="c"><span>صفحہ</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D8%AA:%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" rel="discussion" class="new" title="اس صفحے بارے گل بات (صفحہ مَوجود نہیں اے) [t]" accesskey="t"><span>گل بات</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">پنجابی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="نظارے"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA"><span>پڑھو</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit" title="Edit the source code of this page [e]" accesskey="e"><span>سودھو</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=history" title="اس صفحے دا پرانا ورژن۔ [h]" accesskey="h"><span>تریخ دیکھو</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="سند" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">سند</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">سند</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">لُکاؤ</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA"><span>پڑھو</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit" title="Edit the source code of this page [e]" accesskey="e"><span>سودھو</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=history"><span>تریخ دیکھو</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عام </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:WhatLinksHere/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="اس نال جڑے سارے وکی صفحے۔ [j]" accesskey="j"><span>ایتھے کیہہ جڑدا</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:RecentChangesLinked/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" rel="nofollow" title="اس صفحے نال جڑے صفحیاں وچ نویاں تبدیلیاں [k]" accesskey="k"><span>رلدیاں ملدیاں تبدیلیاں</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=pnb" title="فائل چڑھاؤ [u]" accesskey="u"><span>فائل چڑھاؤ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:SpecialPages" title="سارے خاص صفحیاں دی اک لسٹ [q]" accesskey="q"><span>خاص صفحے</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;oldid=609983" title="اس صفحے دے اس ورژن نال پکا جوڑ"><span>پکا جوڑ</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=info" title="More information about this page"><span>صفحے بارے جاݨکاری</span></a></li><li id="n-اج-دے-رُجحان" class="mw-list-item"><a href="http://tools.wmflabs.org/wikitrends/punjabi-most-visited-today.html"><span>اج دے رُجحان</span></a></li><li id="n-ہفتے-دے-رُجحان" class="mw-list-item"><a href="http://tools.wmflabs.org/wikitrends/punjabi-most-visited-this-week.html"><span>ہفتے دے رُجحان</span></a></li><li id="n-مہینے-دے-رُجحان" class="mw-list-item"><a href="http://tools.wmflabs.org/wikitrends/punjabi-most-visited-this-month.html"><span>مہینے دے رُجحان</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:CiteThisPage&amp;page=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;id=609983&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="اس صفحے دے حوالہ دے طریقہ دے بارے وچ معلومات"><span>ایس صفحے دا حوالہ دیو</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:UrlQ%C4%B1sald%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1&amp;url=https%3A%2F%2Fpnb.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25A7%25DB%258C%25D8%25BA%25D9%2588%25D8%25B1_%25D8%25AE%25D8%25A7%25D9%2582%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%258C%25D8%25AA"><span>Get shortened URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:QrKodu&amp;url=https%3A%2F%2Fpnb.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25A7%25DB%258C%25D8%25BA%25D9%2588%25D8%25B1_%25D8%25AE%25D8%25A7%25D9%2582%25D8%25A7%25D9%2586%25DB%258C%25D8%25AA"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> چھاپو یا باہر لو </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1+%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA"><span>کتاب بناؤ</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:DownloadAsPdf&amp;page=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=show-download-screen"><span>PDF وجوں ڈاؤن لوڈ کرو</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;printable=yes" title="اس صفحے دا چھپن والا ورژن ویکھو [p]" accesskey="p"><span>چھاپݨ والا صفحہ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> ہور منصوبےآں وچ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Uyghur_Khaganate" hreflang="en"><span>ویکیمیڈیا کامنز</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q831218" title="ریپوزیٹری آئیٹم نال جوڑ [g]" accesskey="g"><span>وِکیڈیٹا تے مد</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">لُکاؤ</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="pnb" dir="rtl"><div lang="ur" class="UrduText"> <table cellpadding="5" cellspacing="0" style="border: 1px solid #cccccc; float: left; clear: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; background: #fcfcfc; width: 305px"> <tbody><tr> <td style="background:green" align="center" width="130px" colspan="2"><b><font size="+2" color="orange">ایغور خاگانیٹ<font></font></font></b><font size="+2" color="orange"><font> </font></font></td></tr> <tr> <td style="background:pink" align="center" width="130px" colspan="2"><b><font size="1" color="green">742ء توں 848ء<font></font></font></b><font size="1" color="green"><font> </font></font></td></tr> <tr align="center"> <td colspan="2" style="border-bottom: 2px solid #D3D3D3;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%84:Uyghur_Khaganate.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Uyghur_Khaganate.png/250px-Uyghur_Khaganate.png" decoding="async" width="250" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Uyghur_Khaganate.png/375px-Uyghur_Khaganate.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Uyghur_Khaganate.png/500px-Uyghur_Khaganate.png 2x" data-file-width="830" data-file-height="449" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="background:green" align="center" width="130px" colspan="2"><b><font size="1" color="yellow">ایغور سلطنت دا نقشہ<font></font></font></b><font size="1" color="yellow"><font> </font></font></td></tr> <tr> <td><b>راجگھر</b><hr /> </td> <td style="padding-right: 1em;"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="اوردو بالق (صفحہ مَوجود نہیں اے)">اوردو بالق</a><hr /> </td></tr> <tr style="vertical-align: top"> <td><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%B0%DB%81%D8%A8" title="مذہب">مذہب</a></b> </td> <td style="padding-right: 1em;">مانیشیزم </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>طرز حکومت</b><hr /> </td> <td style="padding-right: 1em;">مطلق العنان بادشاہت <hr /> </td></tr> <tr> <td style="background:green" align="center" width="130px" colspan="2"><b><font size="1" color="yellow">ایغور خاگان (خاقان)<font></font></font></b><font size="1" color="yellow"><font> </font></font></td></tr> <tr> <td><b>744ء توں 747ء</b> </td> <td style="padding-right: 1em;">قتلغ بیلگے کول </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>841ء توں 847ء</b> </td> <td style="padding-right: 1em;">اوگے خان </td></tr> <tr> <td><b>تریخ</b><hr /> </td> <td style="padding-right: 1em;"><hr /> </td></tr> <tr style="vertical-align: top"> <td><b>قیام</b> </td> <td style="padding-right: 1em;">سن 742ء </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>خاتمہ</b> </td> <td style="padding-right: 1em;">سن 848ء </td></tr> <tr style="vertical-align: top;"> <td><b>رقبہ</b><hr /> </td> <td style="padding-right: 1em;"><hr /> </td></tr> <tr style="vertical-align: top"> <td><b>سن 800ء چ</b> </td> <td style="padding-right: 1em;">55 <a href="/wiki/%D9%84%DA%A9%DA%BE" title="لکھ">لکھ</a> مربع <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%B9%D8%B1" title="کلومیٹر">کلومیٹر</a> </td></tr> </tbody></table> <div lang="ur" class="UrduText"> <table class="infobox_v2 plainlist" cellspacing="3px"> <tbody><tr> <th scope="col" colspan="2" class="entete defaut" style="background-color:#e3e3e3;color:#000000">ایغور خاقانیت </th></tr> <tr><td colspan="2" style="text-align:center;background-color:#F9F9F9;color:#000000;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%84:Uyghur_Khaganate.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Uyghur_Khaganate.png/280px-Uyghur_Khaganate.png" decoding="async" width="280" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Uyghur_Khaganate.png/420px-Uyghur_Khaganate.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Uyghur_Khaganate.png/560px-Uyghur_Khaganate.png 2x" data-file-width="830" data-file-height="449" /></a></span>&#160; </td> </tr><tr> <td colspan="2"><hr style="height:2px;background-color: #AAAAAA;color:#AAAAAA;" /> </td></tr><tr> <th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#E1E1E1;color:#000000">رقبہ تے <a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="آبادیات ایغور خاقانیت (صفحہ مَوجود نہیں اے)">آبادی</a> </th> </tr><tr> <th style="text-align: right; background-color:#F3F3F3;" scope="row"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%82%D8%A8%DB%81" title="رقبہ">رقبہ</a> </th><td style="">3000000 <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%B9%D8%B1" title="مربع کلومیٹر">مربع کلومیٹر</a> <sup id="cite_ref-79ba5e8de8f528479eaf9cfc50c042ca2c211bf4_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-79ba5e8de8f528479eaf9cfc50c042ca2c211bf4-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160; <span class="noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q831218#P2046" title="ویکی ڈیٹا اُتے (P2046) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن"><img alt="ویکی ڈیٹا اُتے (P2046) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/13px-Arbcom_ru_editing.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/20px-Arbcom_ru_editing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/26px-Arbcom_ru_editing.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span> </td></tr><tr> <th style="text-align: right; background-color:#F3F3F3;" scope="row"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="دفتری زبان">سرکاری زبان</a> </th><td style=""><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7%DA%BA" title="ترک بولیاں">ترک بولیاں</a> &#160; <span class="noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q831218#P37" title="ویکی ڈیٹا اُتے (P37) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن"><img alt="ویکی ڈیٹا اُتے (P37) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/13px-Arbcom_ru_editing.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/20px-Arbcom_ru_editing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/26px-Arbcom_ru_editing.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span> </td></tr><tr> <th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#E1E1E1;color:#000000">حکمران</th> </tr><tr> <th style="text-align: right; background-color:#F3F3F3;" scope="row">طرز حکمرانی </th><td style=""><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%DB%81%DB%8C" title="بادشاہی">بادشاہی</a> &#160; <span class="noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q831218#P122" title="ویکی ڈیٹا اُتے (P122) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن"><img alt="ویکی ڈیٹا اُتے (P122) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/13px-Arbcom_ru_editing.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/20px-Arbcom_ru_editing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/26px-Arbcom_ru_editing.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span> </td></tr><tr> <th style="text-align: right; background-color:#F3F3F3;" scope="row">قسم </th><td style="">سابقہ ملک &#160; <span class="noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q831218#P31" title="ویکی ڈیٹا اُتے (P31) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن"><img alt="ویکی ڈیٹا اُتے (P31) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/13px-Arbcom_ru_editing.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/20px-Arbcom_ru_editing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/26px-Arbcom_ru_editing.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span> </td></tr><tr> <th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#E1E1E1;color:#000000">قیام تے اقتدار</th> </tr><tr> <th style="text-align: right; background-color:#F3F3F3;" scope="row"> </th><td style="">تاریخ </td></tr><tr> <th style="text-align: right; background-color:#F3F3F3;" scope="row">یوم تاسیس </th><td style="">۰۷۴۴&#160; <span class="noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q831218#P571" title="ویکی ڈیٹا اُتے (P571) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن"><img alt="ویکی ڈیٹا اُتے (P571) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/13px-Arbcom_ru_editing.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/20px-Arbcom_ru_editing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/26px-Arbcom_ru_editing.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span> </td></tr><tr> <th style="text-align: right; background-color:#F3F3F3;" scope="row">خاتمہ </th><td style="">۰۸۴۰&#160; <span class="noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q831218#P576" title="ویکی ڈیٹا اُتے (P576) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن"><img alt="ویکی ڈیٹا اُتے (P576) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/13px-Arbcom_ru_editing.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/20px-Arbcom_ru_editing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/26px-Arbcom_ru_editing.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span> </td></tr><tr> <th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#E1E1E1;color:#000000">ویلے دیاں حدبندیاں</th> </tr><tr> <td colspan="2" style="text-align:center;background-color:#F9F9F9;color:#000000;"> </td></tr><tr> <td colspan="2" style="text-align:center;background-color:#F9F9F9;color:#000000;"><small></small></td> </tr><tr> <td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #E1E1E1 dotted; font-size: 80%; background:inherit; text-align: left;"><span class="plainlinks" style="float:right;"><a class="external text" href="https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;section=0"><span style="color:#555;">ترمیم</span></a></span>&#160;<span typeof="mw:File"><a href="//pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%DA%86%DB%81:%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%81_%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D9%84%DA%A9/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="سانچہ دستاویز دیکھو"><img alt="سانچہ دستاویز دیکھو" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Gtk-dialog-info.svg/12px-Gtk-dialog-info.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Gtk-dialog-info.svg/18px-Gtk-dialog-info.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Gtk-dialog-info.svg/24px-Gtk-dialog-info.svg.png 2x" data-file-width="60" data-file-height="60" /></a></span></td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%84:%D8%AC%DA%AF_820%D8%A1_%DA%86.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/%D8%AC%DA%AF_820%D8%A1_%DA%86.jpg/200px-%D8%AC%DA%AF_820%D8%A1_%DA%86.jpg" decoding="async" width="200" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/%D8%AC%DA%AF_820%D8%A1_%DA%86.jpg/300px-%D8%AC%DA%AF_820%D8%A1_%DA%86.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/%D8%AC%DA%AF_820%D8%A1_%DA%86.jpg/400px-%D8%AC%DA%AF_820%D8%A1_%DA%86.jpg 2x" data-file-width="3082" data-file-height="1954" /></a><figcaption>ایغور خاقانیت 820ء دے نیڑے</figcaption></figure> <p>ایغور خاقانیت اٹھویں صدی عیسوی دے ادھ توں 9ویں صدی عیسوی دے ادھ تک <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ترکستان">ترکستان</a> تے <a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86" title="چین">چین</a> دے علاقےآں تے 55 <a href="/wiki/%D9%84%DA%A9%DA%BE" title="لکھ">لکھ</a> مربع <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%B9%D8%B1" title="کلومیٹر">کلومیٹر</a> دے علاقے تے پھیلی ہوئی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="ترک">ترک</a> سلطنت سی ۔ ایہہ <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="اورخان ایغور (صفحہ مَوجود نہیں اے)">اورخان ایغور</a> دی حکمرانی چ <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9" title="اک">اک</a> قبائلی وفاق سی ۔ </p><p><br /> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منگولیا_وچ_ایغوراں_دا_نمودار_ہونا"><span id=".D9.85.D9.86.DA.AF.D9.88.D9.84.DB.8C.D8.A7_.D9.88.DA.86_.D8.A7.DB.8C.D8.BA.D9.88.D8.B1.D8.A7.DA.BA_.D8.AF.D8.A7_.D9.86.D9.85.D9.88.D8.AF.D8.A7.D8.B1_.DB.81.D9.88.D9.86.D8.A7"></span><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="منگولیا">منگولیا</a> وچ <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1" title="ایغور">ایغور</a>اں دا نمودار ہونا</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;section=1" title="حصہ لکھو: منگولیا وچ ایغوراں دا نمودار ہونا"><span>سودھو</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DA%A9_%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="گوک ترک">گوک ترک</a> خاقانیت دے خلاف 742ء چ <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1" title="ایغور">ایغور</a> قبیلےآں <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%88%DA%A9&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="کارلوک (صفحہ مَوجود نہیں اے)">کارلوک</a> تے <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C%D9%84&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="باسمیل (صفحہ مَوجود نہیں اے)">باسمیل</a> دی بغاوت نال <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="منگولیا">منگولیا</a> تے <a href="/wiki/%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="وسطی ایشیا">وسطی ایشیا</a> چ طاقت دا وڈا خلا پیدا کر دتا ۔ باسمیلاں نے 744ء چ <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DA%A9_%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="گوک ترک">گوک ترکاں</a> دے <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DA%AF%DA%BE%D8%B1" title="راجگھر">راجگھر</a> <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%AF%DB%8C%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="اوتوگین (صفحہ مَوجود نہیں اے)">اوتوگین</a> تے قبضہ کر لئیا تے اینہاں دے بادشاہ <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%B2%D9%85%D8%B4_%D8%AE%D8%A7%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="اوزمش خان (صفحہ مَوجود نہیں اے)">اوزمش خان</a> نوں پھڑ لئیا تے علاقے دا کنٹرول اپنے ہتھ چ لے لئیا ۔ ایغور کارلوک اتحاد اسدے کجھ چر مگروں بنئیا ۔ اس اتحاد نے باسمیلاں نوں شکست دتی تے اینہاں دے بادشاہ دا سر لاہ دتا ۔ باسمیل قبیلےاں نوں مکمل طور تے تباہ کر دتا گئیا ، اینہاں دے <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DA%A9" title="لوک">لوکاں</a> نوں <a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86" title="چین">چینیاں</a> ہتھ ویچ دتا گئیا یاں فاتح لوکاں چ ونڈ دتا گئیا ۔ <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1" title="ایغور">ایغوراں</a> نے <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="منگولیا">منگولیا</a> دی حکومت سمبھال لئی تے کارلوکاں نوں ہور لہندے چ علاقے دے دتے گئے ۔ <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1" title="ایغور">ایغور</a> سردار <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%AA%D9%84%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%84%DA%AF%DB%92_%DA%A9%D9%88%D9%84&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="قتلق بیلگے کول (صفحہ مَوجود نہیں اے)">قتلق بیلگے کول</a> نے خود دا سارے <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%A6%DB%8C" title="التائی">التائی</a> قبیلےآں دا اعلی حکمران (<a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="خاگان (صفحہ مَوجود نہیں اے)">خاگان</a> یعنی <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86" title="خاقان">خاقان</a>) ہون دا اعلان کر دتا تے اپنا راجگھر <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="اوردو بالق (صفحہ مَوجود نہیں اے)">اوردو بالق</a> چ قائم کیتا ۔ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="خاقانیت"><span id=".D8.AE.D8.A7.D9.82.D8.A7.D9.86.DB.8C.D8.AA"></span>خاقانیت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;section=2" title="حصہ لکھو: خاقانیت"><span>سودھو</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اویغور خانیت اک تورک خانیت سی اویغور یا ایغور اک تورک لفظ اے جس دا مطلب "برادری اے " <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="اویغور">اویغور</a> مشرقی تے وسطی ایشیا وچ اک تورک نسلی گروہ نيں ایغوراں دا ابتدائی مذہب ٹینگری سی اج اویغور بنیادی طور اُتے <a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86" title="چین">چین</a> دے عوام د‏‏ی جمہوریہ وچ <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="سنکیانگ">سنکیانگ</a> وچ رہندے نيں جتھے اوہ سرکاری طور اُتے تسلیم کردہ نسلی اقلیتاں وچو‏ں اک نيں اویغور بنیادی طور اُتے اسلام اُتے عمل کردے نيں وسطی یوروشیا د‏‏ی بہت ساریاں آبادیاں د‏‏ی طرح اوہ جینیات‏ی طور اُتے قفقاز تے مشرقی ایشیائی باشندےآں دونے تو‏ں متعلق نيں ابتدائی مشرق وسطی دے دوران اندرونی ایشیا وچ نو تورک قبائلیاں دا اک سیاسی اتحاد توکز اوغوز تورک خانیت دے اندر مضبوط کيتا گیا سی تے خانیت دے ٹکڑے ٹکڑے ہونے دے بعد مغربی تورک خانیت نو‏‏ں تانگ خاندان د‏‏ی طرف تو‏ں شکست دتی گئی جس دے بعد اویغور تانگ تو‏ں بچایا اس تو‏ں پہلے ایوب نے ٹانگ دے نال اتحادیاں د‏‏ی طرف اشارہ کيتا سی جدو‏ں اوہ تبتاں تے ترکاں دے خلاف لڑے سن دسويں صدی وچ قارلق تے ہور ترک قبائلیاں سیمیرچی، مغربی تائیانشان، تے کاشغریا وچ قراخانی خانیت د‏‏ی بنیاد رکھی تے بعد وچ ماوراءالنهر فتح کيتا قراخاناں دے حکمراناں نو‏‏ں یعقوب بننے دا امکان سی جو توکز <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B2_%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="اوغوز ترک">اوغوز</a> تو‏ں منسلک سن تے بعض مورخین اس وجہ تو‏ں ایہ کقارقیز تے اویغور خانیت دے اوغوز دے درمیان اک رابطے دے طور اُتے دیکھدے نيں بھانويں اس سلسلے وچ دوسرےآں نے اختلاف کيتا اے قراخاناں نے ایتھے کرنے دے لئی پہلے تورک خاندان دے سلطان ستوق بُغراخان دے نال شروع ہونے والے دسويں صدی وچ اسلام وچ تبدیل کيتا جدید اوغوز مسلم قراخانیاں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی تریخ دا اک اہ‏م حصہ بناندی اے اُتے تارک باسن دے لوکاں دے اسلام دے قیام د‏‏ی اک تدریجی عمل سی گیارويں صدی دے ابتدائی دور وچ تورکمان مسلم قرغنائڈز کاشغر تو‏ں بھارت دے یورپی ساکا بدھ سلطنت فتح کيتا گیا لیکن یوروبا کووچ پندرہويں صدی تک بدھ مت بنیادی طور اُتے بھکھ رہیا تے ستارہويں صدی تک یوروبا دے عوام د‏‏ی تبدیلی پوری نئيں ہوئی بارہويں تے تیرہويں صدی نے غیر مسلم طاقتاں د‏‏ی تسلسل نو‏‏ں دیکھیا پہلی بار بارہويں صدی وچ قارا-ختنان بعد وچ منگولاں نے چنگیز خان د‏‏ی موت دے بعد ماوراءالنهر تے کاشغر اپنے دوسرے بیٹے چغتائی خان د‏‏ی خانیت بن گیا چغتائی خانیت نو‏‏ں جدو‏ں دو حصےآں وچ تقسیم کيتا تے چغتائی خان دے علاقے جتھے اویغور رہندے نيں مغلستان دا حصہ بن گیا جس دا مطلب "منگولاں د‏‏ی زمین" اے چودہويں صدی وچ اک چغتائی خانیت نو‏‏ں تغلق تیمور نے اسلام وچ تبدیل کيتا اس دے بیٹے خضر خواجہ نے ۱۳۹۰ء وچ قوکو تے ترفان (اوزبیکستان دا بنیادی حصہ) فتح کيتا تے ایتھ‏ے ابتدا وچ مسلما‏ن سن اسلام وچ تبدیل ہونے دے بعد پہلے بدھ اویغور دے طوفان وچ نسل پرستاں نے انہاں دے آبائی میراث د‏‏ی یاداشت نو‏‏ں برقرار رکھنے وچ ناکا‏م رہے تے غلط طور اُتے یقین کيتا کہ "کفارہ کالم" اوہ سن جنہاں نے اپنے علاقے وچ بدھ ساختہ بنایا متعدد عالمگیراں نے جدید اویغوراں اُتے غور کيتا اے کہ کئی لوکاں دے اولاد بشمول منگولیا دے قدیم اویغور جس وچ یورول خانیت ایران دے ساکا قبیلے تے ہور انڈو یورپی ملکاں دے گرنے دے بعد تورک باسی آباد ہوئے تورک اویغور د‏‏ی آمد تو‏ں پہلے ڈی این اے دا تجزیہ ایہ دسدا اے کہ وسطی ایشیاء جداں اویغور دے تمام مخلوط کاشین تے مشرق ایشیائی نيں یوروبا دے کارکناں نے تاریم ممیاں دے نال د‏‏ی شناخت د‏‏ی اک ایداں دے قدیم باشندے دے رہائشی نيں جو اس علاقے وچ رہندے سن لیکن قدیم تاریم ممیاں دے جینیاتیات وچ تحقیق تے جدید اویغور دے نال انہاں دے لنکس متنازعہ نيں دونے قومی چینی حکا‏م نے نسلی علیحدگی پسندی نال تعلق رکھنے والے تے اوزبیک کارکناں نو‏‏ں اس تحقیق نال تعلق رکھنے والے علاقے نو‏‏ں مقامی باشندے دے دعوی اُتے اثر انداز ک‏ر سکدے نيں دوسری طرف چین دے حکمرانی دا نظام اوداں کوومنٹنگ نے تمام قومیت وچ سنکیانگ دے تورک بولنے والے لوکاں سمیت تمام مسلماناں نو‏‏ں گراوہ کیہ قنگ خاندان تے کوومنٹینانگ نے عام طور اُتے سنکیانگ دے عیسائی رہائش پذیر تورک مسلماناں دے ناں تو‏ں "چین دے سربراہ ھو" دے طور اُتے چین وچ ہور مسلم نسلی گروہاں تو‏ں وکھ وکھ کرنے دے لئی کہیا اے سنکیانگ وچ غیر ملکی مسافراں دا سفر ۱۹۳۰ء وچ جارج ڈبلیو ہنٹر، پیٹر فیممنگ، ایلا، تے سنی ہڈن، سب انہاں دے کتاباں وچ خطے دے تورک مسلماناں دے طور اُتے "تورک" دے طور اُتے سن ۱۹۶۸ تک سنکیانگ وچ یوروبا دے اصطلاح دا استعمال نامعلوم سی تورک باشندےآں دے لئی "یوگیا" ناں دا شینگ شکیہ متعارف کرایا اُتے تورک دانشوراں د‏‏ی طرف تو‏ں تنقید د‏‏ی تے مسترد کر دتا گیا سی جدید تے مشرقی تورکستان دے آزادی کارکن محمد امین بخارا (محمد امین) تے مسعود صبری انہاں نے ایہ مطالبہ کيتا کہ ناواں نو‏‏ں "تورک" دے بجائے اپنے لوکاں دے لئی اخلاقیات دے طور اُتے استعمال کيتا جائے مسعود صبری نے ہیوان دے لوکاں نو‏‏ں مسلم ہان چین دے طور اُتے دیکھیا تے انہاں دے اپنے لوکاں تو‏ں وکھ وکھ جدو‏ں کہ بغرین نے تورک مسلماناں دے ناں تو‏ں وکھ وکھ نسلی قوماں وچ شینگ اُتے تنقید دا نشانہ بنایا جس وچ تورکی مسلماناں دے درمیان مداخلت دا سبب بن سکدا سی اویغور خانیت کاسپین سمندر تو‏ں منچورس تک ودھیا تے ۷۴۴ تو‏ں ۸۴۰ تک جاری رکھیا ایہ منگولیا وچ تعمیر دا سب تو‏ں وڈا قدیم شہراں شاہیق سلطنت تو‏ں شاہی قدامت پسند سی قحط تے خانہ جنگی دے بعد اویغور خانیت ییزیسی قارقیزستان اک ہور تورک لوکاں نے اگے ودھیا سی نتیجے وچ قبائلی گروپاں وچ اکثریت تو‏ں پہلے یوولول کنٹرول دے تحت منگولیا تو‏ں باہر کڈیا تے منتقل ہوگیا۔ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اویغور_ترکاں_دا_تاریخی_دور"><span id=".D8.A7.D9.88.DB.8C.D8.BA.D9.88.D8.B1_.D8.AA.D8.B1.DA.A9.D8.A7.DA.BA_.D8.AF.D8.A7_.D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DB.8C_.D8.AF.D9.88.D8.B1"></span>اویغور ترکاں دا تاریخی دور</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;section=3" title="حصہ لکھو: اویغور ترکاں دا تاریخی دور"><span>سودھو</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="مغربی ترک خاقانیت">مغربی ترک خاقانیت</a> نو‏‏ں تانگ خاندان نے شکست دتی جس دے بعد اویغوراں نے تانگ تو‏ں وکھ ہو ک‏ے رہ گے اس تو‏ں پہلے اویغوراں نے تبتاں تے ترکاں دے خلاف انہاں دے نال لڑدے ہوئے تانگ دے نال اتحاد د‏‏ی طرف مائل دکھایا سی اویغور، قارلق، تے باسملز نے دوسرے تورک خانیت دے خلاف بغاوت د‏‏ی باسملز نے تورک راجگڑھ اوٹکان اُتے قبضہ کيتا تے حکومت کرنے والے عظمیٰ خاقان نو‏‏ں ہلاک کردتا ايس‏ے سال دے آخر وچ باسملز دے خلاف اویغور قارلق اتحاد قائم ہويا تے انہاں نو‏ں شکست دتی انہاں دا خاقان ماریا گیا تے باسمائل لوکاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں موجود نئيں رہے اس دے بعد اویغور تے قارلق دے وچکار دشمنی دے نتیجے وچ قارلق مغرب وچ زیتیسو د‏‏ی طرف ہجرت کرنے اُتے مجبور ہوئے تے ترکاں دے نال لڑائی اختیار کيتی جس نو‏‏ں انہاں نے ۷۶۶ وچ شکست دے ک‏ے فتح کرلئی اویغور دے نو قبیلےآں نے ایغور قبیلے نو‏‏ں مناسب طور اُتے تشکیل دتا سی جس تو‏ں خانیت دے بانیاں نے جنم لیا سی اویغور خاقان دا ذا‏تی ناں قول بوئلا یا گلی پیلو سی انہاں نے تمام قبیلے دا اعلیٰ حکمرانی ہونے دا دعویٰ کردے ہوئے قطلوق بلج کول خاقان دا خطاب "شان دار ، عقلمند ، طاقت ور کاغان" دا عنوان لیا انہاں نے اپنا راجگڑھ اورد بلق وچ بنایا چینی ذرائع دے مطابق اویغور سلطنت دا علاقہ تب "اپنی مشرقی حد تک جنوب وچ مغربی الٹائی پہاڑاں، شیوئی دا علاقہ، جنوب وچ صحرا گوبی اُتے قابو پانے تک پہنچ گیا لہذا اس نے قدیم ژیانگو دے پورے علاقے نو‏‏ں احاطہ کيتا اویغوراں نے گوک تورک دے آخری خاقان بیمیک نو‏‏ں قتل کيتا تے اس دا سر تانگ بھیجیا قطلوق بلج کول خاقان دا جدو‏ں انتقال ہوگیا تے اپنے سب تو‏ں چھوٹے بیٹے بیانچور خان نو‏‏ں عہدے اُتے چھڈ دتا کیونجے خاقان ایل اتمش بلج "ریاست آباد، عقلمند" سی تانگ دے نال متعدد تجارتی چوکیاں بنانے دے بعد بیانچور خان نے اس منافع نو‏‏ں راجگڑھ اوردو-بلق، تے اک ہور شہر دریائے سلینگا، بائی بلق د‏‏ی تعمیر دے لئی استعمال کيتا اس دے بعد نويں خاقان نے تمام تر لوکاں نو‏‏ں اپنے جھنڈے تلے لیانے دے لئی مہمات دا سلسلہ شروع کيتا اس دے دوران سلطنت تیزی تو‏ں پھیل گئی تے سکز اوغوز، کرغیز، قارلق، تورگیش، توکز تاتار، چیکس تے باسملز د‏‏ی باقیات نو‏‏ں اویغور دے اقتدار وچ لیایا لوشان نے تانگ خاندان دے خلاف بغاوت دا اکسایا تے تانگ دے شہنشاہ سوزونگ نے مدد دے لئی بیانچور خان د‏‏ی طرف رجوع کيتا خاقان نے اس تو‏ں اتفاق کيتا تے اپنے وڈے بیٹے نو‏‏ں تانگ بادشاہ نو‏‏ں فوجی خدمات فراہ‏م کرنے دا حکم دتا چانگان تے لوئیانگ د‏‏ی بازیافت کرنے وچ لگ بھگ چارہزار اویغور گُھوڑ سواراں نے تانگ فوجاں د‏‏ی مدد کيت‏ی لوئیانگ وچ لڑائی دے بعد اویغوراں نے شہر نو‏‏ں تن دن تک لُٹ لیا تے صرف اس وجہ تو‏ں رک گیا کہ وڈی مقدار وچ ریشم کڈیا گیا سی انہاں د‏‏ی مدد دے لئی تانگ نے ریشم دے ویہہ ہزار رول بھیجے تے انہاں نو‏ں اعزازی لقب تو‏ں نوازیا اس دے علاوہ گھوڑے د‏‏ی تجارت ہر گھوڑی دے لئی ریشم دے چالیس رولاں اُتے مقرر کيتی گئی تانگ چین وچ رہندے ہوئے اویغور ترکاں نو‏‏ں "مہمان" دا درجہ دتا گیا سی تانگ تے اویغور نے تبادلہ نکاح کيتا بیانچور خان نے شہزادی نینگو نال شادی کيتی جدو‏ں کہ اک اویغور شہزادی د‏‏ی شادی تانگ شہزادے نال ہوئی این لوشان دے خلاف اتحاد اُتے مہر لگانے دے لئی اویغور خانیت نے تانگ خاندان چین نال شادی وچ شہزادیاں دا تبادلہ کيتا اویغور خاقان بیانچور خان نے اپنی بیٹی اویغور شہزادی پیجیا د‏‏ی شادی تانگ خاندان دے چینی شہزادہ لی چینگسائی ڈنہانگ دے شہزادہ، شہ شاء بن دے شہزادہ بن نال کيتی جدو‏ں کہ تانگ خاندان د‏‏ی چینی شہزادی نینگو نے اویغور خاقان بیانچور نال شادی کيتی ایغوراں نے اپنی توجہ شمالی یینیسی کرغیز د‏‏ی طرف موڑ دتی بیانچور خان نے کرغیز فوج نو‏‏ں ذبح کرنے تے انہاں دے خان نو‏‏ں پھانسی دینے تو‏ں پہلے انہاں د‏‏ی متعدد تجارتی چوکیاں تباہ کردتی سی ایغوراں نے باغیاں دا قلع قمع کرنے وچ تانگ د‏‏ی مدد کرنے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن اوہ ناکا‏م رہے بیانچور خان فوت ہوگیا تے اس دا بیٹا تینگری بوگ یا بیگہ اس دے بعد خاقان قطلوغ ترخان سینگین بن گیا تینگری بوگ نے چالیس ہزار فوجیاں دے نال تانگ اُتے حملہ کرنے دا ارادہ کيتا لیکن مذاکرات دے بعد فریقین دا رخ بدل گیا تے لوئیانگ وچ باغیاں نو‏‏ں شکست دینے وچ انہاں د‏‏ی مدد کيت‏ی جنگ دے بعد ایغوراں نے شہر نو‏‏ں لُٹ لیا جدو‏ں لوک تحفظ دے بدھ دے مندراں د‏‏ی طرف بھجے تاں ایغوراں نے انھاں جلایا تے دس ہزار تو‏ں ودھ افراد نو‏‏ں ہلاک کردتا انہاں د‏‏ی مدد دے لئی تانگ نو‏‏ں ریشم دے اک لکھ ٹکڑے ٹکڑے کرنے اُتے مجبور کيتا گیا تاکہ اوہ انہاں نو‏‏ں رخصت کر سکن مہم دے دوران کھاگان دا مانیچین دے پجاریاں تو‏ں سامنا ہويا جنہاں نے اسنو‏ں مانیچائزم وچ تبدیل کردتا تب تو‏ں ایغور خانیت دا سرکاری مذہب مانویت بن گیا تینگری بوگ نے سوگدیائی درباریاں دے مشورے د‏‏ی بنیاد اُتے تانگ خاندان اُتے حملہ کرنے دا ارادہ کيتا اُتے تینگری بوگ دے مامو‏ں تون باغھا ترخان نے اس منصوبے د‏‏ی مخالفت کيتی تے انہاں نو‏ں تے خاقان دے خاندان اس دے گروہ تے سغدیائی باشندےآں دے نیڑے دو ہزار افراد نو‏‏ں ہلاک کردتا تون باغھا ترخان ایلپ قطلوغ دے عنوان تو‏ں تخت اُتے چڑھ گئے بلج ("فتح یافتہ، شاندار، عقلمند") تے قوانین دا اک نواں مجموعہ نافذ کيتا جسنو‏ں انہاں نے خانیت دے اتحاد نو‏‏ں محفوظ بنانے دے لئی ڈیزائن کيتا سی اس دے دور وچ مانویت نو‏‏ں دبایا گیا لیکن اس دے جانشیناں نے اسنو‏ں سرکاری مذہب د‏‏ی حیثیت تو‏ں بحال کردتا چغیان نو‏‏ں خراج تحسین پیش کردے ہوئے ایغور تے سوگدیاں دا اک گروہ ماریا گیا تون نے معاوضے وچ ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ تار د‏‏ی نقد رقم طلب کيت‏‏ی تے تانگ نے اس رقم نو‏‏ں سونے تے ریشم وچ ادا کرنے اُتے اتفاق کيتا تون باغہ ترخان د‏‏ی وفات دے بعد اس دا بیٹا ٹولوسو اس دا جانشین ہويا قارلق ترکاں نے ایغور دے علاقے اُتے تجاوزات کرنے دا ایہ موقع اٹھایا تے وٹو نو‏‏ں الحاق کرلیا ایغور تے تانگ افواج نو‏‏ں تبت دے لوکاں نے ٹنگ پریفیکچر (بیشبالک) وچ شکست دتی ٹولوسو د‏‏ی موت ہوگئی تے اس دا بیٹا آچو اس دے بعد قطلوغ بلج د‏‏ی حیثیت تو‏ں جانشین بنا ایغوراں نے کوچو اُتے قبضہ کرلیا ایغوراں نے تبتاں تو‏ں لیانگ پریفیکچر قبضہ کرلیا چونگڈے نو‏‏ں ایغور خانیت دا آخری عظیم خاگان سمجھیا جاندا سی تے اس نے ایہ ناں کون ٹینگرائڈ ایلگ بلمش الپ کچلگ بلج دا مطلب ("سورج آسمان فاتح مضبوط تے عقلمند") اس د‏ی کامیابیاں وچ سوگدیہ دے خطے دے نال بہتر تجارت شام‏ل سی تے میدان جنگ وچ اس نے تبتیاں اُتے حملہ کرنے د‏‏ی اک طاقت نو‏‏ں پسپا کردتا۔ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ایغور_ترکاں_دا_زوال_و_کامیابی"><span id=".D8.A7.DB.8C.D8.BA.D9.88.D8.B1_.D8.AA.D8.B1.DA.A9.D8.A7.DA.BA_.D8.AF.D8.A7_.D8.B2.D9.88.D8.A7.D9.84_.D9.88_.DA.A9.D8.A7.D9.85.DB.8C.D8.A7.D8.A8.DB.8C"></span>ایغور ترکاں دا زوال و کامیابی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;section=4" title="حصہ لکھو: ایغور ترکاں دا زوال و کامیابی"><span>سودھو</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ہو جنہاں نو‏ں خود کشی کرنے اُتے مجبور کيتا گیا تے کریبیر نامی وزیر نے آرڈوس تو‏ں ویہہ ہزار شاتو گھڑ سواراں د‏‏ی مدد تو‏ں تخت اُتے قبضہ کيتا ايس‏ے سال قحط تے وبائی بیماری دا سامنا کرنا پيا خاص طور اُتے شدید سردی دے نال ایغور د‏‏ی معیشت اُتے مبنی بوہت سارے مویشی ہلاک ہوئے ایغور دے نو وزیراں وچو‏ں اک کوربیر دے حریف قلوک باگھا ینیسی کرغیز فرار ہوگئے تے انہاں نو‏ں شمال تو‏ں حملہ کرنے د‏‏ی دعوت دتی تقریبا ايس‏ے ہزار گُھوڑ سواراں د‏‏ی اک طاقت دے نال انہاں نے اُردو بلق دے مقام اُتے ایغور راجگڑھ نو‏‏ں توڑ دتا تے زمین بوس کردتی کرغیز باشندےآں نے ایغور خاقان کیریبیر (ہیسا) نو‏‏ں پھڑ لیا تے فوری طور اُتے اس دا سر قلم کردتا انہاں نے پورے ایغور سلطنت دے دوسرے شہراں نو‏‏ں تباہ کرکے انھاں زمین بوس کردتا بیؤئی دا بیٹا شکست خوردہ ایغور خانیت دا خاقان بن گیا شانسی دے حملے وچ ایغوراں د‏‏ی قیادت د‏‏ی شی زیانگ د‏‏ی سربراہی وچ اک تانگ فوج نے ۸۴۳ نو‏‏ں "بربرین نو‏‏ں مار ڈالو" ماؤنٹین (شاہو) اُتے ایغوراں نو‏‏ں بے دخل کردتا تے انہاں د‏‏ی خانیت دے زوال تو‏ں بے گھر ہوک‏ے دس ہزار ایغوراں نو‏‏ں قتل کردتا ایغور جزیرہ چھ سال د‏‏ی حکومت کرغیز ترکاں دے خلاف لڑنے دے بعد اس دے حریف اورمزٹ دے حامیاں تے کربیر دے بھائی اورڈوس تے شانسی وچ تانگ خاندان دے فوجیاں دے خلاف لڑنے دے بعد ماریا گیا سی۔ </p><p>یینیسی کرغیز جنہاں نے ایغور خانیت د‏‏ی جگہ لی سی اوہ غیرجانبدار سن تے انہاں نو‏ں سلطنت نو‏‏ں چلانے وچ کوئی دلچسپی نئيں سی جسنو‏ں انہاں نے تباہ کردتا سی انہاں نے مشرق وچ جھیل بائیکل تو‏ں لے ک‏ے مغرب وچ دریائے ارتیش تک دا علاقہ سنبھال لیا تے ایغور وادی دے انچارج ایغور تو‏ں کولغ باگہ نو‏‏ں چھڈ دتا تانگ دے شہنشاہ یزونگ دے دور وچ تانگ تے کرغیز دے وچکار تن ریکارڈ شدہ رابطے ہوئے لیکن انہاں دے تعلقات د‏‏ی نوعیت حالے تک واضح نئيں اے تانگ پالیسی سازاں دا مؤقف سی کہ کرغیزستان دے نال تعلقات استوار کرنے دا کوئی فائدہ نئيں اے کیونجے ہن ایغوراں نے انہاں نو‏ں دھمکی نئيں دتی ختناں نے ۸۹۰ وچ وادی آرقون نو‏‏ں کرغیزستان تو‏ں قبضہ کرلیا تے کرغیزاں د‏‏ی جانب تو‏ں اس د‏ی ہور مخالفت ریکارڈ نئيں کيت‏‏ی گئی ایغور خانیت دے زوال دے بعد ایغوراں نے جنوب ہجرت د‏‏ی تے جدید گانسو وچ گانجو اویغور سلطنت تے جدید ترپن دے نیڑے کدو بادشاہی قائم کيتی کوچو وچ واقع ایغوراں نے بدھ مذہب اختیار کرلیا تے محمود الکاشغری دے مطابق "کافراں وچ سب تو‏ں مضبوط" سن گانجو ایغوراں نو‏‏ں ۱۰۳۰ د‏‏ی دہائی وچ ٹنگوت لوکاں نے فتح کرلیا کوچو حکمران باروچوک آرٹ ٹیکن نے چنگیز خان تو‏ں اپنی بیعت دا اعلان کيتا تے ایغور بعد دے منگول سلطنت وچ اک اہ‏م سرکاری ملازم بن گئے جس نے اس دے سرکاری لپی د‏‏ی حیثیت تو‏ں اویغور د‏‏ی لپی نو‏‏ں ڈھال لیا تانگ د‏‏ی نويں کتاب دے مطابق اک تیسرا گروہ قارلق وچ پناہ لینے گیا قارلق نے دوسرے قبیلےآں جداں چیگلس تے یگماس دے نال مل ک‏ے بعد وچ قراخانی خانیت د‏‏ی بنیاد رکھی بعض مورخین قاراخانیاں نو‏‏ں ایغوراں دے نال جوڑدے نيں کیونجے یگماس دا تعلق توکز اوغوز تو‏ں سی سلطان ستوق بغرا خان جو ارتوش نال تعلق رکھنے والا یہگما سمجھیا جاندا سی سلطان ستوق بغرا خان نے اسلام قبول کيتا تے کاشغر اُتے قبضہ ک‏ر ليا جس نے نويں سلطنت نو‏‏ں جنم دتا جس نو‏‏ں قارا خانڈیز کہیا جاندا ا‏‏ے۔ </p><p>ایغوراں نے واضح طور اُتے <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فارسی">فارسی</a> اثرات دے نال اک سلطنت تشکیل دتی خاص کر حکومت دے علاقےآں وچ سلطنت د‏‏ی تشکیل دے فوراً بعد انہاں نے بعد وچ منگول راجگڑھ قراقرم دے شمال مشرق وچ سابقہ ​​گوک ترک شاہی راجگڑھ دے مقام اُتے تعمیر کردہ مستقل آباد راجگڑھ کربلگھاسن (تےدو-بلق) قائم کرکے بیچینی ریاستاں دا تقلید اختیار کیہ ایہ شہر اک مکمل طور اُتے مضبوط قلعہ تجارتی مرکز سی جو ریشم روڈ دے نال ہی مخصوص سی جس وچ متمرک دیواراں تے آؤٹ ٹاور، استبل، فوجی تے تجارتی اسٹور تے انتظامی عمارتاں سی شہر دے کچھ علاقےآں نو‏‏ں تجارت تے دستکاری دے لئی مختص کيتا گیا سی جدو‏ں کہ شہر دے وسط وچ محل تے مندر سن جنہاں وچ اک خانقاہ وی شام‏ل سی اس محل وچ مضبوط قلعے د‏‏ی دیواراں تے دو اہ‏م دروازے سن تے نال ہی پانی تے چوکیداراں تو‏ں بھری کھالاں وی سی خان نے اوتھ‏ے اپنا دربار برقرار رکھیا تے سلطنت د‏‏ی پالیسیاں طے کيتياں کوئی طے شدہ تصفیہ نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ژیانگو نے چینی سامان دے حصول وچ جو کچھ اوہ اٹھاسکدے سن محدود سی جداں کہ تھامس بار فیلڈ دے بیان کردہ اے&#160;! </p><p>‼️اک خانہ بدوش معاشرے نے جِنّا ودھ سامان حاصل کيتا اِنّی کم نقل و حرکت حاصل کيتی لہذا کسی موقع اُتے اک امیر خزانہ گھر نو‏‏ں مضبوط کرنے د‏‏ی بجائے اسنو‏ں منتقل کرکے حفاظت کرنے د‏‏ی کوشش وچ ودھ خطرہ سی‼️ بذریعہ اک مقررہ شہر د‏‏ی تعمیر کردے ہوئے ایغوراں نے چین تو‏ں تجارتی ساماناں دے لئی اک محفوظ ذخیرہ د‏‏ی جگہ تیار کيتی اوہ اک مستحکم مقررہ عدالت دا انعقاد کرسکدے نيں تاجراں نو‏‏ں وصول کرسکدے نيں تے سلک روڈ دے تبادلے وچ مؤثر طریقے تو‏ں اپنے مرکزی کردار نو‏‏ں مستحکم کرسکدے نيں اُتے اک مستحکم شہر ہونے دے نال جو خطرہ پیدا ہويا اوہ ایغوراں دا زوال سی۔ </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ہور_ویکھو"><span id=".DB.81.D9.88.D8.B1_.D9.88.DB.8C.DA.A9.DA.BE.D9.88"></span>ہور ویکھو</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;section=5" title="حصہ لکھو: ہور ویکھو"><span>سودھو</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1" title="ایغور">ایغور</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DA%A9_%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="گوک ترک">گوک ترک</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%81%D9%86_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" title="ہن سلطنت">ہن سلطنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="مغربی ترک خاقانیت">مغربی ترک خاقانیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="مشرقی ترک خاقانیت">مشرقی ترک خاقانیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%81%D9%84%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="پہلی ترک خاقانیت">پہلی ترک خاقانیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="دوسری ترک خاقانیت">دوسری ترک خاقانیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="ایغور خانیت">ایغور خانیت</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="حوالے"><span id=".D8.AD.D9.88.D8.A7.D9.84.DB.92"></span>حوالے</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;section=6" title="حصہ لکھو: حوالے"><span>سودھو</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>ایغور سلطنت:چینی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%AF_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="تانگ سلطنت">تانگ سلطنت</a> دیاں تریخاں دے مطابق ، چینی ایغور تعلقات دا مطالعہ ، 744ء توں 840ء ۔ مصنف:کولن میک کیریس ۔ پبلشر:آسٹریلین نیشنل یونیورسٹی پریس ، 1972ء ۔ صفحہ 226 ۔</li></ul> <div class="NavFrame" style="clear:both;"> <div class="NavHead" style="background-color:#CCCCFF;"> <b>ترک ریاستاں</b></div> <div class="NavContent" style="font-size:1em; margin:0.5em;"> <p><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%DB%81" title="سلطنت عثمانیہ">سلطنت عثمانیہ</a>&#160;<b>·</b> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%AC%D9%88%D9%82_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="سلجوق سلطنت">سلجوق سلطنت</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA_%D8%B1%D9%88%D9%85" title="سلطنت روم">سلطنت روم</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85_%D8%B4%D8%A7%DB%81%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" title="خوارزم شاہی سلطنت">خوارزم شاہی سلطنت</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%84%DB%8C%DB%81_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="مغلیہ سلطنت">مغلیہ سلطنت</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D9%88%D9%88%D9%84%DA%AF%D8%A7_%D8%A8%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DB%81" title="وولگا بلغاریہ">وولگا بلغاریہ</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="خانان بخارا">خانان بخارا</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AE%DB%8C%D9%88%D8%A7" title="خانان خیوا">خانان خیوا</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="خانان سائبیریا">خانان سائبیریا</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%82%D9%88%D9%82%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="خانان قوقند">خانان قوقند</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%86" title="خانان قازان">خانان قازان</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%DB%8C%D9%85_%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="قریم یورتی">قریم یورتی</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خانان کاراخانی">خانان کاراخانی</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="خانان کاراخیتان">خانان کاراخیتان</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%DA%86%D8%BA%D8%AA%D8%A7%D8%A6%DB%8C" title="خانان چغتائی">خانان چغتائی</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%84_%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" title="ایل خانی سلطنت">ایل خانی سلطنت</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="خانان قاسم">خانان قا‎سم</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%82_%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%84%D9%88" title="آق قویونلو">آق قویونلو</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%DB%81_%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%84%D9%88" title="قرہ قویونلو">قرہ قویونلو</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA_%D8%BA%D8%B2%D9%86%D9%88%DB%8C%DB%81" class="mw-redirect" title="سلطنت غزنویہ">سلطنت غزنویہ</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DA%A9_%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="گوک ترک">گوک ترک</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%DB%81%D9%86_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" title="ہن سلطنت">ہن سلطنت</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="طلائی اردو">طلائی اردو</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%DB%81%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%B9" title="لہندی ترک خاگانیٹ">لہندی ترک خاگانیٹ</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%84_%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="ریاست ادیل یورال">ریاست ادیل یورال</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%DA%A9" title="مملوک">مملوک</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA_%D8%AF%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="سلطنت دلی">سلطنت دلی</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D8%A6%D8%B1" title="جلائر">جلائر</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%BA%D9%84%D9%88" class="mw-redirect" title="رمضان اوغلو">رمضان اوغلو</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85_%D8%A8%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DB%81" class="mw-redirect" title="پرانا عظیم بلغاریہ">پرانا عظیم بلغاریہ</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%B9" class="mw-redirect" title="ایغور خاگانیٹ">ایغور خاگانیٹ</a>&#160;<b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" title="تیموری سلطنت">تیموری سلطنت</a> </span></p> </div></div><table> <tbody><tr><td></td></tr></tbody></table> <ol class="references"> <li id="cite_note-79ba5e8de8f528479eaf9cfc50c042ca2c211bf4-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79ba5e8de8f528479eaf9cfc50c042ca2c211bf4_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070222011511/http://jwsr.ucr.edu/archive/vol12/number2/pdf/jwsr-v12n2-tah.pdf">https://web.archive.org/web/20070222011511/http://jwsr.ucr.edu/archive/vol12/number2/pdf/jwsr-v12n2-tah.pdf</a> — سے آرکائیو <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jwsr.ucr.edu/archive/vol12/number2/pdf/jwsr-v12n2-tah.pdf">اصل</a> فی ۲۲ فروری ۲۰۰۷</span> </li> </ol></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐65f56955c6‐vzh89 Cached time: 20241203064314 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.776 seconds Real time usage: 0.914 seconds Preprocessor visited node count: 56110/1000000 Post‐expand include size: 76697/2097152 bytes Template argument size: 42808/2097152 bytes Highest expansion depth: 39/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 236/5000000 bytes Lua time usage: 0.121/10.000 seconds Lua memory usage: 3768440/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 4/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 838.643 1 -total 99.04% 830.576 1 سانچہ:خانہ_معلومات_ملک/عربی 70.93% 594.811 36 سانچہ:قيمة_ويكي_بيانات 64.81% 543.564 35 سانچہ:ص.م/سطر_مختلط_اختياري_ويكي_بيانات2 64.62% 541.917 96 سانچہ:ص.م/سطر_مختلط_اختياري 49.81% 417.709 37 سانچہ:Str_right 49.27% 413.191 37 سانچہ:Str_sub_long 41.40% 347.184 30 سانچہ:قيمة_ويكي_بيانات/تبديل_بلد 17.32% 145.278 109 سانچہ:Str_index_any 16.10% 134.984 109 سانچہ:Str_≥_len --> <!-- Saved in parser cache with key pnbwiki:pcache:4610:|#|:idhash:canonical and timestamp 20241203064314 and revision id 609983. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=ایغور_خاقانیت&amp;oldid=609983">https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=ایغور_خاقانیت&amp;oldid=609983</a>" توں لیا</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:Categories" title="خاص:Categories">گٹھاں</a>: ؜<ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA_P242" title="گٹھ:صفحات مع خاصیت P242">صفحات مع خاصیت P242</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA_P2046" title="گٹھ:صفحات مع خاصیت P2046">صفحات مع خاصیت P2046</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA_P37" title="گٹھ:صفحات مع خاصیت P37">صفحات مع خاصیت P37</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA_P122" title="گٹھ:صفحات مع خاصیت P122">صفحات مع خاصیت P122</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA_P31" title="گٹھ:صفحات مع خاصیت P31">صفحات مع خاصیت P31</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA_P571" title="گٹھ:صفحات مع خاصیت P571">صفحات مع خاصیت P571</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA_P576" title="گٹھ:صفحات مع خاصیت P576">صفحات مع خاصیت P576</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%DA%88%DB%8C%D9%B9%D8%A7_%D8%AD%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%92" title="گٹھ:صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالے">صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالے</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85_%D9%86%D9%82%D8%B4%DB%81_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%DA%88%DB%8C%D9%B9%D8%A7_%D8%AA%D9%88%DA%BA_%D9%85%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%B0" title="گٹھ:مقام نقشہ ویکی ڈیٹا توں ماخوذ">مقام نقشہ ویکی ڈیٹا توں ماخوذ</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="گٹھ:ترک">ترک</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گٹھ:ترکستان">ترکستان</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="گٹھ:تریخ">تریخ</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="گٹھ:ایشیا دی تریخ">ایشیا دی تریخ</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%BA" title="گٹھ:سلطنتاں">سلطنتاں</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D9%88%DA%88%DB%8C%D8%A7%DA%BA_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%BA" title="گٹھ:وڈیاں سلطنتاں">وڈیاں سلطنتاں</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DA%BA_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%BA" title="گٹھ:ایشیا دیاں سلطنتاں">ایشیا دیاں سلطنتاں</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DA%BA" title="گٹھ:ترک ریاستاں">ترک ریاستاں</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="گٹھ:ترکستان دی تریخ">ترکستان دی تریخ</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%DA%86%DB%8C%D9%86" title="گٹھ:چین">چین</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%DA%86%DB%8C%D9%86_%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="گٹھ:چین دی تریخ">چین دی تریخ</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%BA" title="گٹھ:سابق سلطنتاں">سابق سلطنتاں</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%BA" title="گٹھ:مسلم سلطنتاں">مسلم سلطنتاں</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D9%85%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="گٹھ:منگولیا">منگولیا</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D9%85%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%DB%81%D8%AA%D8%A7%DA%BA" title="گٹھ:منگول بادشاہتاں">منگول بادشاہتاں</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D9%85%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="گٹھ:منگولیا دی تریخ">منگولیا دی تریخ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">لُکویاں گٹھاں: ؜<ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%DA%88%DB%8C%D9%B9%D8%A7" title="گٹھ:صفحات مع ویکی ڈیٹا">صفحات مع ویکی ڈیٹا</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%DA%88%DB%8C%D9%B9%D8%A7_%D8%AF%DB%92_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%AF%D8%A7_%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84_%DA%A9%D8%B1%D9%86%DB%92_%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%92_%D8%B5%D9%81%D8%AD%DB%92" title="گٹھ:ویکی ڈیٹا دے مواد دا ستعمال کرنے والے صفحے">ویکی ڈیٹا دے مواد دا ستعمال کرنے والے صفحے</a></li><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%B9%DA%BE:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%DA%88%DB%8C%D9%B9%D8%A7_%D8%AD%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%81_%D8%AC%D8%A7%D8%AA" title="گٹھ:صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالہ جات">صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالہ جات</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ایس صفحے وچ آخری سودھ ۳۰ اگست ۲۰۲۲ نوں ۱۱:۰۷ وجے ہوئی۔</li> <li id="footer-info-copyright">لکھت <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">کریئیٹیو کامنز انتساب/ اکوجہے-شراکت لائسنس</a> دے ہیٹھ دستیاب اے، ہور شرطاں وی لاگو ہوسکدیاں نیں۔ ویروے لئی <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">ورتن شرطاں</a> دیکھو۔</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">پردہ داری</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%BE%DB%8C%DA%88%DB%8C%D8%A7:%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%92">وکیپیڈیا بارے</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%BE%DB%8C%DA%88%DB%8C%D8%A7:%D8%B9%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B9%D9%88%DB%92">دعوے داری</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">ترقی دین والے</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pnb.wikipedia.org">انکڑے</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">کوکی تفصیلاں</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pnb.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">موبائیل سائٹ</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5ccf8d5c58-plq2j","wgBackendResponseTime":134,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.776","walltime":"0.914","ppvisitednodes":{"value":56110,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":76697,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":42808,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":39,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":236,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":4,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 838.643 1 -total"," 99.04% 830.576 1 سانچہ:خانہ_معلومات_ملک/عربی"," 70.93% 594.811 36 سانچہ:قيمة_ويكي_بيانات"," 64.81% 543.564 35 سانچہ:ص.م/سطر_مختلط_اختياري_ويكي_بيانات2"," 64.62% 541.917 96 سانچہ:ص.م/سطر_مختلط_اختياري"," 49.81% 417.709 37 سانچہ:Str_right"," 49.27% 413.191 37 سانچہ:Str_sub_long"," 41.40% 347.184 30 سانچہ:قيمة_ويكي_بيانات/تبديل_بلد"," 17.32% 145.278 109 سانچہ:Str_index_any"," 16.10% 134.984 109 سانچہ:Str_≥_len"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.121","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3768440,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-65f56955c6-vzh89","timestamp":"20241203064314","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0627\u06cc\u063a\u0648\u0631 \u062e\u0627\u0642\u0627\u0646\u06cc\u062a","url":"https:\/\/pnb.wikipedia.org\/wiki\/%D8%A7%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q831218","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q831218","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-02-09T09:49:08Z","dateModified":"2022-08-30T06:07:02Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/b5\/Uyghur_Khaganate.png"}</script> </body> </html>

Pages： 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10