CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Liść – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"65239c32-1d30-48b8-902c-92f8ffafa7ee","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Liść","wgTitle":"Liść","wgCurRevisionId":75173656,"wgRevisionId":75173656,"wgArticleId":30117,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Artykuły z brakującymi przypisami od 2016-02","Byłe Dobre Artykuły","Anatomia roślin","Liść"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Liść","wgRelevantArticleId":30117,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75173656,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q33971","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js", "ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f4/Leaf_1_web.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Leaf_1_web.jpg/800px-Leaf_1_web.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Leaf_1_web.jpg/640px-Leaf_1_web.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Liść – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Li%C5%9B%C4%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Li%C5%9B%C4%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Liść rootpage-Liść skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Li%C5%9B%C4%87" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Li%C5%9B%C4%87" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Li%C5%9B%C4%87" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Li%C5%9B%C4%87" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Morfologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Morfologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Morfologia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Morfologia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Morfologia</span> </button> <ul id="toc-Morfologia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ulistnienie_(filotaksja)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ulistnienie_(filotaksja)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Ulistnienie (filotaksja)</span> </div> </a> <ul id="toc-Ulistnienie_(filotaksja)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Osadzenie_liścia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Osadzenie_liścia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Osadzenie liścia</span> </div> </a> <ul id="toc-Osadzenie_liścia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kształt_liścia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kształt_liścia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Kształt liścia</span> </div> </a> <ul id="toc-Kształt_liścia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podział_blaszki_liściowej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_blaszki_liściowej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Podział blaszki liściowej</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_blaszki_liściowej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Anatomia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Anatomia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Anatomia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Anatomia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Anatomia</span> </button> <ul id="toc-Anatomia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Epiderma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Epiderma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Epiderma</span> </div> </a> <ul id="toc-Epiderma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mezofil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mezofil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Mezofil</span> </div> </a> <ul id="toc-Mezofil-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wiązki_przewodzące" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wiązki_przewodzące"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Wiązki przewodzące</span> </div> </a> <ul id="toc-Wiązki_przewodzące-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Funkcje_i_modyfikacje_liści" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Funkcje_i_modyfikacje_liści"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Funkcje i modyfikacje liści</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Funkcje_i_modyfikacje_liści-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Funkcje i modyfikacje liści</span> </button> <ul id="toc-Funkcje_i_modyfikacje_liści-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Podział_liści_w_obrębie_rośliny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_liści_w_obrębie_rośliny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Podział liści w obrębie rośliny</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_liści_w_obrębie_rośliny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Modyfikacje_funkcjonalne_liści" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Modyfikacje_funkcjonalne_liści"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Modyfikacje funkcjonalne liści</span> </div> </a> <ul id="toc-Modyfikacje_funkcjonalne_liści-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cykl_życia_liścia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cykl_życia_liścia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Cykl życia liścia</span> </div> </a> <ul id="toc-Cykl_życia_liścia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ewolucja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ewolucja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ewolucja</span> </div> </a> <ul id="toc-Ewolucja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zastosowanie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zastosowanie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zastosowanie</span> </div> </a> <ul id="toc-Zastosowanie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liść_jako_siedlisko_dla_innych_organizmów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liść_jako_siedlisko_dla_innych_organizmów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Liść jako siedlisko dla innych organizmów</span> </div> </a> <ul id="toc-Liść_jako_siedlisko_dla_innych_organizmów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ciekawostki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ciekawostki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Ciekawostki</span> </div> </a> <ul id="toc-Ciekawostki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symbolika" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Symbolika"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Symbolika</span> </div> </a> <ul id="toc-Symbolika-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Heraldyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Heraldyka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Heraldyka</span> </div> </a> <ul id="toc-Heraldyka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Liść</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 149 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-149" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">149 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Blaar" title="Blaar – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Blaar" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Blatt_(Pflanze)" title="Blatt (Pflanze) – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Blatt (Pflanze)" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/L%C4%93af" title="Lēaf – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Lēaf" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%B1%D9%82%D8%A9_%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="ورقة نبات – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ورقة نبات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Fuella" title="Fuella – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Fuella" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%A2ndz%C3%A2" title="Frândzâ – arumuński" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Frândzâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/F%C3%B4lye" title="Fôlye – franko-prowansalski" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Fôlye" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="franko-prowansalski" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4" title="পাত – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="পাত" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Fueya" title="Fueya – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Fueya" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Togue" title="Togue – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Togue" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Laphi" title="Laphi – ajmara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Laphi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="ajmara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Yarpaq" title="Yarpaq – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Yarpaq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%D9%82" title="یارپاق – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="یارپاق" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="পাতা – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পাতা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hio%CC%8Dh-%C3%A1" title="Hio̍h-á – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hio̍h-á" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D1%80%D0%B0%D2%A1" title="Япраҡ – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Япраҡ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%81%D1%82" title="Ліст – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Ліст" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5" title="Лісьце – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Лісьце" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Dahon" title="Dahon – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Dahon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82" title="Лист – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Лист" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Bladdl" title="Bladdl – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Bladdl" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A3%E0%BD%BC%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BC%8D" title="ལོ་མ། – tybetański" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ལོ་མ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tybetański" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/List" title="List – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="List" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Deil" title="Deil – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Deil" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Fulla" title="Fulla – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Fulla" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%C3%87%D1%83%D0%BB%C3%A7%C4%83" title="Çулçă – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Çулçă" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/List" title="List – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="List" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Shizha" title="Shizha – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Shizha" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Foglia" title="Foglia – korsykański" lang="co" hreflang="co" data-title="Foglia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsykański" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Deilen" title="Deilen – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Deilen" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="polecany artykuł"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Blad_(plantedel)" title="Blad (plantedel) – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Blad (plantedel)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Blatt_(Pflanze)" title="Blatt (Pflanze) – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Blatt (Pflanze)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81opjeno" title="Łopjeno – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Łopjeno" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Leht" title="Leht – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Leht" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%8D%CE%BB%CE%BB%CE%BF_(%CE%B2%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE)" title="Φύλλο (βοτανική) – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Φύλλο (βοτανική)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Leaf" title="Leaf – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Leaf" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Hoja" title="Hoja – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Hoja" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Folio" title="Folio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Folio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hosto" title="Hosto – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hosto" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="برگ – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="برگ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Feuille" title="Feuille – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Feuille" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Bl%C3%AAd_(plant)" title="Blêd (plant) – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Blêd (plant)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Duilleog" title="Duilleog – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Duilleog" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Duillag" title="Duillag – manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Duillag" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Duilleag" title="Duilleag – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Duilleag" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Folla" title="Folla – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Folla" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ya%CC%8Dp-%C3%A9" title="Ya̍p-é – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ya̍p-é" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9E%8E" title="잎 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="잎" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A5%D6%80%D6%87" title="Տերև – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տերև" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="पत्ती – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="पत्ती" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81opjeno" title="Łopjeno – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Łopjeno" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/List" title="List – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="List" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Folio" title="Folio – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Folio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Daun" title="Daun – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Daun" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Folio" title="Folio – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Folio" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%8A%E1%91%AD%E1%95%88%E1%90%8A%E1%95%88%E1%96%85" title="ᐊᑭᕈᐊᕈᖅ – inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐊᑭᕈᐊᕈᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Lauf" title="Lauf – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Lauf" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Foglia" title="Foglia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Foglia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%9C%D7%94" title="עלה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="עלה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Godhong" title="Godhong – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Godhong" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Hay%CA%8A%CA%8A" title="Hayʊʊ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Hayʊʊ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%8E%E0%B2%B2%E0%B3%86" title="ಎಲೆ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಎಲೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98" title="ფოთოლი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფოთოლი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D1%8B%D1%80%D0%B0%D2%9B" title="Жапырақ – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жапырақ" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Jani" title="Jani – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Jani" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/F%C3%A8y" title="Fèy – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Fèy" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Pel" title="Pel – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Pel" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D0%B1%D1%8B%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Жалбырак – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Жалбырак" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D3%B8%D0%BB%D3%B9%D1%88%D1%82%D3%93%D1%88_(%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Ӹлӹштӓш (ботаника) – zachodniomaryjski" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Ӹлӹштӓш (ботаника)" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="zachodniomaryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Folium" title="Folium – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Folium" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lapas" title="Lapas – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lapas" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Blat_(Planz)" title="Blat (Planz) – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Blat (Planz)" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Lapas" title="Lapas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Lapas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Nk%C3%A1s%C3%A1_(nzet%C3%A9)" title="Nkásá (nzeté) – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Nkásá (nzeté)" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/F%C3%B2ia" title="Fòia – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Fòia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Lev%C3%A9l_(botanika)" title="Levél (botanika) – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Levél (botanika)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82_(%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Лист (ботаника) – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Лист (ботаника)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Ravina_(zavamaniry)" title="Ravina (zavamaniry) – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Ravina (zavamaniry)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%B2" title="ഇല – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഇല" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Rau" title="Rau – maoryjski" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Rau" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="पान – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%84%DA%AF" title="ولگ – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ولگ" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Daun" title="Daun – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Daun" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ni%C5%8Fh-ni%C5%8Fh" title="Niŏh-niŏh – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Niŏh-niŏh" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Izhuatl" title="Izhuatl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Izhuatl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Blad" title="Blad – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Blad" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="पात – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पात" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%91%89" title="葉 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="葉" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Fronna" title="Fronna – neapolitański" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Fronna" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="neapolitański" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%80%D0%B0" title="ГӀа – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ГӀа" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Bleer_(Plaanten)" title="Bleer (Plaanten) – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Bleer (Plaanten)" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Blad" title="Blad – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Blad" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Lauv" title="Lauv – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Lauv" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Fielle" title="Fielle – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Fielle" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Fu%C3%A8lha" title="Fuèlha – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Fuèlha" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Baala" title="Baala – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Baala" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Barg" title="Barg – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Barg" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%B1%E0%A8%A4%E0%A8%BE" title="ਪੱਤਾ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੱਤਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%A7" title="پتا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="پتا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%BC%D9%87" title="پاڼه – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پاڼه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Folha" title="Folha – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Folha" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Frunz%C4%83" title="Frunză – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Frunză" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Raphi" title="Raphi – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Raphi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82" title="Лист – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Лист" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8D%D0%B1%D0%B8%D1%80%D0%B4%D1%8D%D1%85" title="Сэбирдэх – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Сэбирдэх" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A5%E1%B1%9F%E1%B1%A0%E1%B1%9F%E1%B1%A2" title="ᱥᱟᱠᱟᱢ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱥᱟᱠᱟᱢ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Leaf" title="Leaf – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Leaf" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Wasaw" title="Wasaw – taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Wasaw" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="taroko" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjethja" title="Gjethja – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjethja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Fogghia" title="Fogghia – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Fogghia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%85" title="කොළ – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="කොළ" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Leaf" title="Leaf – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Leaf" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%86" title="پن – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="پن" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/List_(botanika)" title="List (botanika) – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="List (botanika)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/List" title="List – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="List" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Caleen" title="Caleen – somalijski" lang="so" hreflang="so" data-title="Caleen" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalijski" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%95%DA%B5%D8%A7" title="گەڵا – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گەڵا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82" title="Лист – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Лист" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/List" title="List – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="List" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Daun" title="Daun – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Daun" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Lehti_(kasvitiede)" title="Lehti (kasvitiede) – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Lehti (kasvitiede)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Blad" title="Blad – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Blad" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Dahon_(halaman)" title="Dahon (halaman) – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Dahon (halaman)" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%B2%E0%AF%88" title="இலை – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இலை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Iferr" title="Iferr – kabylski" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Iferr" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabylski" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/abaw" title="abaw – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="abaw" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="పత్రము – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="పత్రము" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%83%E0%B8%9A%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89" title="ใบไม้ – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ใบไม้" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B3" title="Барг – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Барг" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%87%E0%B2%B0%E0%B3%86" title="ಇರೆ – tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಇರೆ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yaprak" title="Yaprak – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yaprak" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Kikyo" title="Kikyo – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Kikyo" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA" title="Листок – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Листок" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D9%89" title="پتى – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="پتى" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D9%BE%DB%87%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%82" title="يوپۇرماق – ujgurski" lang="ug" hreflang="ug" data-title="يوپۇرماق" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgurski" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Mbaw" title="Mbaw – czuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Mbaw" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="czuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Foja" title="Foja – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Foja" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1" title="Lá – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lá" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Foye" title="Foye – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Foye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Dahon" title="Dahon – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Dahon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%B6" title="叶 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="叶" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%9C%D7%90%D7%98" title="בלאט – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="בלאט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Ew%C3%A9" title="Ewé – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ewé" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%91%89" title="葉 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="葉" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Laps" title="Laps – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Laps" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%91%89" title="葉 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="葉" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bdr mw-list-item"><a href="https://bdr.wikipedia.org/wiki/Dun" title="Dun – West Coast Bajau" lang="bdr" hreflang="bdr" data-title="Dun" data-language-autonym="Bajau Sama" data-language-local-name="West Coast Bajau" class="interlanguage-link-target"><span>Bajau Sama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Daun" title="Daun – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Daun" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bulung" title="Bulung – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bulung" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q33971#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Li%C5%9B%C4%87" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Li%C5%9B%C4%87" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Li%C5%9B%C4%87" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&oldid=75173656" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Li%C5%9B%C4%87&id=75173656&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FLi%25C5%259B%25C4%2587"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FLi%25C5%259B%25C4%2587"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Li%C5%9B%C4%87"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Li%C5%9B%C4%87&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Leaf" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Li%C5%9B%C4%87" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q33971" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy <a href="/wiki/Anatomia_ro%C5%9Blin" title="Anatomia roślin">anatomii</a> i <a href="/wiki/Morfologia_ro%C5%9Blin" title="Morfologia roślin">morfologii roślin</a>. Zobacz też: <a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Liść (ujednoznacznienie)">inne znaczenia tego słowa</a>.</span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Leaf_1_web.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Leaf_1_web.jpg/300px-Leaf_1_web.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Leaf_1_web.jpg/450px-Leaf_1_web.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Leaf_1_web.jpg/600px-Leaf_1_web.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Blaszka asymilacyjna liścia z <a href="/wiki/U%C5%BCy%C5%82kowanie_li%C5%9Bcia" title="Użyłkowanie liścia">nerwacją</a> pierzastą</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Blatt-wiki.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Blatt-wiki.jpg/300px-Blatt-wiki.jpg" decoding="async" width="300" height="216" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Blatt-wiki.jpg/450px-Blatt-wiki.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Blatt-wiki.jpg/600px-Blatt-wiki.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1472" /></a><figcaption>Źródłem zielonego koloru liści asymilacyjnych jest <a href="/wiki/Chlorofile" title="Chlorofile">chlorofil</a>, czyli <a href="/wiki/Substancje_barwi%C4%85ce" title="Substancje barwiące">barwnik</a> wykorzystywany w <a href="/wiki/Fotosynteza" title="Fotosynteza">fotosyntezie</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Leavessnipedale.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Leavessnipedale.jpg/300px-Leavessnipedale.jpg" decoding="async" width="300" height="450" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Leavessnipedale.jpg 1.5x" data-file-width="333" data-file-height="500" /></a><figcaption>Liście asymilacyjne <a href="/wiki/Buk" title="Buk">buka</a></figcaption></figure> <p><b>Liść</b> (<a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> <i>folium</i>) – organ roślinny, element budowy części osiowej (<a href="/wiki/P%C4%99d_(botanika)" title="Pęd (botanika)">pędowej</a>) <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_telomowe" title="Rośliny telomowe">roślin telomowych</a>. Wyrastające z węzłów końcowe elementy rozgałęzień <a href="/wiki/P%C4%99d_(botanika)" title="Pęd (botanika)">pędu</a>, wyodrębniające się ze względu na funkcję i budowę od <a href="/wiki/%C5%81odyga" title="Łodyga">łodygi</a> (nie mają np. zdolności do nieprzerwanego wzrostu). Pełnią głównie <a href="/wiki/Fotosynteza" title="Fotosynteza">funkcje odżywcze</a> i z tego powodu mają zwykle dużą powierzchnię umożliwiającą <a href="/wiki/Absorpcja_(optyka)" title="Absorpcja (optyka)">pochłanianie</a> odpowiedniej ilości <a href="/wiki/Promieniowanie_s%C5%82oneczne" title="Promieniowanie słoneczne">promieniowania słonecznego</a>. Poza tym liście biorą udział w <a href="/wiki/Transpiracja" title="Transpiracja">transpiracji</a>, <a href="/wiki/Gutacja" title="Gutacja">gutacji</a> i <a href="/wiki/Wymiana_gazowa" title="Wymiana gazowa">wymianie gazowej</a>. Liście wyspecjalizowane w <a href="/wiki/Fotosynteza" title="Fotosynteza">fotosyntezie</a> określane są mianem liści zielonych oraz liści listowia<sup id="cite_ref-Hejnowicz_117_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hejnowicz_117-1">[1]</a></sup>. Nierzadko organy te pełnią także funkcje spichrzowe, czepne, ochronne, obronne i pułapkowe, ulegając w takich przypadkach daleko idącym przystosowaniom w zakresie funkcji i budowy. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Morfologia">Morfologia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Morfologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Morfologia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Większość liści składa się z różnokształtnej, zwykle spłaszczonej blaszki liściowej osadzonej bezpośrednio (liść siedzący, bezogonkowy) lub za pomocą <a href="/wiki/Ogonek_li%C5%9Bciowy" title="Ogonek liściowy">ogonka liściowego</a> (liść ogonkowy) na <a href="/wiki/%C5%81odyga" title="Łodyga">łodydze</a>. Ogonek liściowy lub bezpośrednio blaszka liściowa umieszczone są na łodydze za pomocą tzw. nasady liścia. U niektórych roślin (np. u przedstawicieli rodzin <a href="/wiki/Wiechlinowate" title="Wiechlinowate">wiechlinowate</a>, <a href="/wiki/Rdestowate" title="Rdestowate">rdestowate</a>, <a href="/wiki/Selerowate" title="Selerowate">selerowate</a>) dolna część liścia rozrasta się w <a href="/wiki/Pochwa_li%C5%9Bciowa" title="Pochwa liściowa">pochwę liściową</a>. Pełni ona funkcję wzmacniającą łodygę (wiechlinowate), zwiększa powierzchnię asymilacyjną (selerowate) lub pełni funkcje spichrzowe i ochronne (<a href="/wiki/Cebula_zwyczajna" title="Cebula zwyczajna">cebula zwyczajna</a>). U <a href="/wiki/Wiechlinowate" title="Wiechlinowate">traw</a> i <a href="/wiki/Ciborowate" title="Ciborowate">turzycowatych</a> liście na granicy pochwy i blaszki liściowej mają <a href="/wiki/J%C4%99zyczek_li%C5%9Bciowy" title="Języczek liściowy">języczek liściowy</a>. U nasady liści, zwłaszcza tych zaopatrywanych przez trzy ślady liściowe, wykształcają się <a href="/wiki/Przylistek" title="Przylistek">przylistki</a> (zwykle dwa). U niektórych roślin tropikalnych na końcu blaszki liściowej wykształcają się tzw. <a href="/wiki/Wylistek" title="Wylistek">wylistki</a> służące do odprowadzania wody z powierzchni liścia. </p><p>Liście asymilacyjne są zwykle spłaszczone grzbieto-brzusznie. Do wyjątków należą liście spłaszczone bocznie (np. u <a href="/wiki/Kosaciec" title="Kosaciec">kosaćca</a> <i>Iris</i>) lub cylindryczne (np. u wielu gatunków z rodzaju <a href="/wiki/Czosnek" title="Czosnek">czosnek</a> (<i>Allium</i>). Dolna strona liścia zwana jest odosiową lub grzbietową (w pąku kwiatowym znajduje się na górze). Górna strona liścia zwana jest doosiową lub brzuszną<sup id="cite_ref-Hejnowicz_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hejnowicz-2">[2]</a></sup>. </p><p>Cechy takie jak <a href="/wiki/U%C5%BCy%C5%82kowanie_li%C5%9Bcia" title="Użyłkowanie liścia">unerwienie</a> (użyłkowanie), czyli układ wiązek przewodzących i <a href="/wiki/Ulistnienie" title="Ulistnienie">usytuowanie</a> liścia na <a href="/wiki/%C5%81odyga" title="Łodyga">łodydze</a> są często cechami charakterystycznymi <a href="/wiki/Gatunek_(biologia)" title="Gatunek (biologia)">gatunków</a>, podobnie jak: <a href="/wiki/Kszta%C5%82t_li%C5%9Bcia" title="Kształt liścia">kształt liścia</a>, jego brzegu, nasady i zakończenia. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ulistnienie.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Ulistnienie.png/350px-Ulistnienie.png" decoding="async" width="350" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Ulistnienie.png/525px-Ulistnienie.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Ulistnienie.png/700px-Ulistnienie.png 2x" data-file-width="1431" data-file-height="545" /></a><figcaption><b>Ulistnienie:</b> <b>a.</b> skrętoległe, <b>b.</b> nakrzyżległe, <b>c.</b> naprzeciwległe, <b>d.</b> okółkowe</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ulistnienie_(filotaksja)"><span id="Ulistnienie_.28filotaksja.29"></span>Ulistnienie (filotaksja)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Ulistnienie (filotaksja)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ulistnienie (filotaksja)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ulistnienie" title="Ulistnienie">Ulistnienie</a>.</i></div> <p>Ulistnienie to sposób, w jaki liście rozmieszczone są na <a href="/wiki/%C5%81odyga" title="Łodyga">łodydze</a>, z uwzględnieniem ich pozycji względem siebie. Gdy z węzła wyrasta jeden liść mówi się o <b>skrętoległym</b> ustawieniu liści (linia łącząca ich nasady obiega łodygę spiralnie). Odmianą tego ulistnienia jest ulistnienie <b>naprzemianległe</b> (liście wyrastają przemiennie w dwóch rzędach). Jeżeli z jednego węzła wyrasta kilka liści – ulistnienie określa się jako <b>okółkowe</b>, które w przypadku 2 liści w węźle nazywa się <b>naprzeciwległym</b> lub <b>nakrzyżległym</b>. Przy ułożeniu naprzeciwległym wszystkie pary liści na łodydze znajdują się w jednej płaszczyźnie. Przy ułożeniu nakrzyżległym – oś pary liści ustawiona jest pod kątem 90 stopni w stosunku do par leżących powyżej i poniżej. W przypadku skrócenia łodygi liście mogą tworzyć <a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCyczka_li%C5%9Bciowa" title="Różyczka liściowa">różyczkę liściową</a> (rozetę), sprawiając wrażenie wyrastania z jednego miejsca. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nasada_li%C5%9Bcia.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Nasada_li%C5%9Bcia.png/350px-Nasada_li%C5%9Bcia.png" decoding="async" width="350" height="97" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Nasada_li%C5%9Bcia.png/525px-Nasada_li%C5%9Bcia.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Nasada_li%C5%9Bcia.png/700px-Nasada_li%C5%9Bcia.png 2x" data-file-width="1541" data-file-height="429" /></a><figcaption><b>Nasada liścia:</b> <b>a.</b> długoogonkowy, <b>b.</b> bezogonkowy lub siedzący, <b>c.</b> obejmujący łodygę, <b>d.</b> z przylistkami, <b>e.</b> z pochwą liściową</figcaption></figure> <p>Ułożenie liści poziome, prostopadle do łodygi, określa się jak planofilne, podczas gdy pionowe jako erektofilne. W naturze pokrywa roślinna zwykle ma liście o różnym ułożeniu. Przy znaczącej przewadze ułożenia poziomego jest ona planofilna, przy znaczącej pionowego erektofilna. Natomiast, gdy najwięcej liści ułożonych jest skośnie, jest to układ plagiofilny, a układ ekstremofilny oznacza, że podobnie dużo jest liści ułożonych pionowo i poziomo, a liści ułożonych skośnie jest mało<sup id="cite_ref-dewit_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-dewit-3">[3]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Osadzenie_liścia"><span id="Osadzenie_li.C5.9Bcia"></span>Osadzenie liścia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Osadzenie liścia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Osadzenie liścia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wyróżnia się liście ogonkowe i siedzące. Zarówno liście ogonkowe, jak i bez ogonka, mogą przy nasadzie tworzyć tak zwaną <a href="/wiki/Pochwa_li%C5%9Bciowa" title="Pochwa liściowa">pochwę liściową</a> (u <a href="/wiki/Rdestowate" title="Rdestowate">rdestowatych</a> <a href="/wiki/Gatka_(botanika)" title="Gatka (botanika)">gatkę</a>). Liście mogą mieć u nasady <a href="/wiki/Przylistek" title="Przylistek">przylistki</a> lub nie. Zarówno liście siedzące (częściej), jak i ogonkowe (rzadziej) mogą mieć nasadę obejmującą łodygę (też uszkami lub ostrogami), obrastającą zupełnie łodygę lub zbiegającą. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kształt_liścia"><span id="Kszta.C5.82t_li.C5.9Bcia"></span>Kształt liścia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Kształt liścia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kształt liścia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kszta%C5%82t_li%C5%9Bcia" title="Kształt liścia">Kształt liścia</a>.</i></div> <p>Ze względu na kształt liście dzielą się na: nitkowate, szczeciniaste, igłowate, równowąskie, lancetowate, klinowate, trójkątne, rombowate, łopatkowate, jajowate, eliptyczne, okrągłe (ogonek osadzony bocznie), tarczowate (ogonek osadzony centralnie wobec blaszki). Ze względu na kształt i rodzaj nasady blaszki liściowej wyróżnia się liście nerkowate, sercowate, strzałkowate i oszczepowate. Do określeń kształtu dodaje się często przedrostki precyzujące proporcję długości do szerokości liścia, np. szeroko-, wąsko-, podłużnie- (lancetowaty, jajowaty) lub odwrotnie jajowaty. </p><p>W opisach kształtu liści ważną rolę odgrywa też kształt nasady, wierzchołka i brzegu blaszki liściowej oraz rodzaj powierzchni liścia (gładka, naga [czasem owoszczona], szorstka, pokryta <a href="/wiki/W%C5%82osek" title="Włosek">włoskami</a> [pojedynczymi, podzielonymi, kutnerowatymi]). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podział_blaszki_liściowej"><span id="Podzia.C5.82_blaszki_li.C5.9Bciowej"></span>Podział blaszki liściowej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Podział blaszki liściowej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział blaszki liściowej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ze względu na podział liścia i wykształcanie różnej liczby blaszek liściowych wyróżnia się: </p> <ul><li><b>Liście pojedyncze</b> (proste) – z jedną blaszką liściową. Blaszka ta może być jednak wcinana, lecz wcięcia zwykle nie sięgają centralnej wiązki przewodzącej (nerwu głównego). Liście sieczne, u których wcięcia sięgają nerwu głównego, odróżnić można od złożonych po tym, że odpadają w całości.</li></ul> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Li%C5%9Bcie_z%C5%82o%C5%BCone.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Li%C5%9Bcie_z%C5%82o%C5%BCone.svg/350px-Li%C5%9Bcie_z%C5%82o%C5%BCone.svg.png" decoding="async" width="350" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Li%C5%9Bcie_z%C5%82o%C5%BCone.svg/525px-Li%C5%9Bcie_z%C5%82o%C5%BCone.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Li%C5%9Bcie_z%C5%82o%C5%BCone.svg/700px-Li%C5%9Bcie_z%C5%82o%C5%BCone.svg.png 2x" data-file-width="396" data-file-height="216" /></a><figcaption><b>Blaszki liści złożonych: a.</b> liść trójlistkowy, <b>b.</b> dłoniasto złożony, <b>c.</b> wachlarzowatopalczasty, <b>d.</b> parzystopierzasty, <b>e.</b> nieparzystopierzasty z wąsami, <b>f.</b> podwójnie nieparzystopierzasty</figcaption></figure> <ul><li><b>Liście złożone</b> – mają wiele blaszek liściowych (<a href="/wiki/Listek" title="Listek">listków</a>) osadzonych na wspólnej osi, czyli osadce. Listki opadają osobno. Są charakterystyczne dla niektórych <a href="/wiki/Rodzina_(biologia)" title="Rodzina (biologia)">rodzin</a> roślin naczyniowych (np. dla <a href="/wiki/Bobowate" title="Bobowate">bobowatych</a>) oraz podklasy <a href="/wiki/Paprocie" title="Paprocie">paproci</a>. Wśród liści złożonych wyróżnia się: <ul><li>dłoniasto złożone – listki promieniście odchodzą od końca ogonka liściowego (np. <a href="/wiki/Konopie_siewne" title="Konopie siewne">konopie</a> <i>Cannabis</i>, <a href="/wiki/Kasztanowiec" title="Kasztanowiec">kasztanowiec</a> <i>Aesculus</i>), <ul><li>trójlistkowe dłoniasto złożone – trzy listki odchodzą od końca ogonka liściowego lub nasady liścia (np. <a href="/wiki/Koniczyna" title="Koniczyna">koniczyna</a> <i>Trifolium</i>),</li></ul></li> <li>pierzasto złożone – listki umieszczone są wzdłuż pojedynczej osadki, <ul><li>nieparzystopierzaste – osadka jest zakończona listkiem (np. <a href="/wiki/Jesion" title="Jesion">jesion</a> <i>Fraxinus</i>, może być też wąs czepny jak u <a href="/wiki/Groch" title="Groch">grochu</a> <i>Pisum</i>), <ul><li>trójlistkowe nieparzystopierzaste – tylko 1 para bocznych listków na osadce i jeden listek na końcu osadki (oddalony od listków bocznych) – np. u <a href="/wiki/Lucerna_(ro%C5%9Blina)" title="Lucerna (roślina)">lucerny</a> <i>Medicago</i>,</li></ul></li> <li>parzystopierzaste – osadka nie jest zakończona listkiem (np. <a href="/wiki/Mahoniowiec" title="Mahoniowiec">mahoniowiec</a> <i>Swietenia</i>)</li></ul></li> <li>przerywanopierzaste – listki duże poprzedzielane są listkami małymi (np. <a href="/wiki/Glistnik_jask%C3%B3%C5%82cze_ziele" title="Glistnik jaskółcze ziele">glistnik</a> <i>Chelidonium</i>),</li> <li>wielokrotnie złożone – poza główną osią (osadką) mają oś 2, czasem 3 rzędu i odpowiednio listki ułożone na dodatkowych, bocznych osiach liści (np. <a href="/wiki/Marchew" title="Marchew">marchew</a> <i>Daucus</i>, <a href="/wiki/D%C5%82ugoszowate" title="Długoszowate">długosz</a> <i>Osmunda</i>).</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Anatomia">Anatomia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Anatomia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Anatomia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Leaf_anatomy_universal.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Leaf_anatomy_universal.png/400px-Leaf_anatomy_universal.png" decoding="async" width="400" height="209" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Leaf_anatomy_universal.png/600px-Leaf_anatomy_universal.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Leaf_anatomy_universal.png/800px-Leaf_anatomy_universal.png 2x" data-file-width="1640" data-file-height="856" /></a><figcaption>Anatomia liścia. Legenda: 1) kutykula, 2) górna epiderma, 3) miękisz palisadowy, 4) <a href="/wiki/Mi%C4%99kisz_g%C4%85bczasty" title="Miękisz gąbczasty">miękisz gąbczasty</a>, 5) dolna epiderma, 6) szparka, 7) komórki szparkowe, 8) drewno, 9) łyko, 10) wiązka przewodząca</figcaption></figure> <p>Liść asymilacyjny roślin okrytonasiennych tworzą najczęściej trzy rodzaje tkanek: <a href="/wiki/Epiderma" title="Epiderma">epiderma</a>, <a href="/wiki/Mezofil" title="Mezofil">mezofil</a> i <a href="/wiki/Wi%C4%85zki_przewodz%C4%85ce" title="Wiązki przewodzące">wiązki przewodzące</a>. Głównym składnikiem tkanki podstawowej w liściach zielonych jest mezofil<sup id="cite_ref-Hejnowicz_117_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Hejnowicz_117-1">[1]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Epiderma">Epiderma</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Epiderma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Epiderma"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Okrywa górną (doosiową) i dolną (odosiową) powierzchnię liścia. Zewnętrzne jej ściany pokryte są <a href="/wiki/Kutykula" title="Kutykula">kutykulą</a>, której budowa, grubość, ilość <a href="/wiki/Woski" title="Woski">wosków</a> i <a href="/wiki/Pektyny" title="Pektyny">pektyn</a> jest zróżnicowana u poszczególnych gatunków i w obrębie samej rośliny. Stałym elementem budowy epidermy liści są <a href="/wiki/Aparat_szparkowy" title="Aparat szparkowy">szparki</a> (lub <a href="/wiki/Aparat_szparkowy" title="Aparat szparkowy">aparaty szparkowe</a>). Jeżeli występują tylko po dolnej (grzbietowej) stronie liścia – co u roślin zdarza się najczęściej – liść taki nazywany jest <i>hipostomatycznym</i>. U roślin <a href="/wiki/Jednoli%C5%9Bcienne" title="Jednoliścienne">jednoliściennych</a> i w liściach pływających szparki znajdują się na górnej powierzchni, a liść taki nazywany jest <i>epistomatycznym</i>. Zagęszczenie szparek w epidermie liścia jest bardzo zróżnicowane, wyższe u roślin światłolubnych, niższe u cieniolubnych. Epiderma blaszki liściowej wykształca często <a href="/wiki/W%C5%82osek" title="Włosek">włoski</a>, zwłaszcza na młodych liściach. Chronią one przed żerowaniem drobnych roślinożerców mechanicznie lub chemicznie, jeśli zawierają wydzieliny. Komórki epidermy liści mają często falisty zarys, co za sprawą <a href="/wiki/Turgor" title="Turgor">turgoru</a> i większej grubości ścian tych komórek w stosunku położonych pod nimi powoduje, że właśnie epiderma nadaje odpowiednią sztywność liściom (o ile nie zawierają <a href="/wiki/Tkanka_wzmacniaj%C4%85ca" title="Tkanka wzmacniająca">tkanek wzmacniających</a>). U niektórych roślin (rodziny <a href="/wiki/Morwowate" title="Morwowate">morwowate</a>, <a href="/wiki/Pieprzowate" title="Pieprzowate">pieprzowate</a>, <a href="/wiki/Begoniowate" title="Begoniowate">begoniowate</a>) epiderma liścia może być wielowarstwowa i zwykle pełni wówczas funkcję magazynującą wodę lub ochronną, działając jak filtr świetlny. Specyficzne wytwory epidermy liścia u niektórych roślin odpowiadają też za <a href="/wiki/Efekt_lotosu" title="Efekt lotosu">efekt lotosu</a> wykorzystywany od niedawna także w <a href="/wiki/Nanotechnologia" title="Nanotechnologia">nanotechnologii</a>. Zróżnicowane komórki epidermy liści występują u <a href="/wiki/Wiechlinowate" title="Wiechlinowate">traw</a>. </p><p>Komórki epidermy zwykle nie pełnią roli asymilacyjnej. Wyjątkiem są zawierające <a href="/wiki/Chloroplast" title="Chloroplast">chloroplasty</a> <a href="/wiki/Aparat_szparkowy" title="Aparat szparkowy">komórki szparkowe</a> oraz epiderma roślin, których liście nie są narażone na nadmierne oświetlenie – <a href="/wiki/Hydrofity" title="Hydrofity">hydrofitów</a> oraz cieniolubnych <a href="/wiki/Paprocie" title="Paprocie">paproci</a><sup id="cite_ref-Hejnowicz_117_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-Hejnowicz_117-1">[1]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mezofil">Mezofil</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Mezofil" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Mezofil"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Składa się z <a href="/wiki/Mi%C4%99kisz" title="Miękisz">miękiszu</a>, u większości roślin podzielonego na <a href="/wiki/Mi%C4%99kisz_g%C4%85bczasty" title="Miękisz gąbczasty">miękisz gąbczasty</a> w dolnej części liścia i <a href="/wiki/Mi%C4%99kisz_palisadowy" title="Miękisz palisadowy">palisadowy</a> w górnej. Obejmuje zieloną tkankę liścia (<a href="/wiki/Mi%C4%99kisz_asymilacyjny" title="Miękisz asymilacyjny">chlorenchyma</a>) wraz z pochwami wiązkowymi otaczającymi wiązki przewodzące, <a href="/wiki/Sklereidy" title="Sklereidy">sklereidy</a> oraz komórki układu wydzielniczego (nie związane z epidermą). Liście niemające grzbieto-brzusznej budowy (jednakopowierzchniowe) mają miękisz niezróżnicowany lub brak go w ogóle. Na przykład u <a href="/wiki/Hydrofity" title="Hydrofity">hydrofitów</a> występuje tylko miękisz gąbczasty, zwykle w formie <a href="/wiki/Mi%C4%99kisz_powietrzny" title="Miękisz powietrzny">aerenchymy</a>. U <a href="/wiki/Kserofity" title="Kserofity">kserofitów</a> nierzadko miękisz palisadowy występuje po obu stronach liścia, a miękiszu gąbczastego brak. Jednorodna tkanka miękiszowa występuje także zazwyczaj w liściach <a href="/wiki/Wiechlinowate" title="Wiechlinowate">traw</a> i <a href="/wiki/Iglaste" title="Iglaste">iglastych</a>. </p><p>Specyficzną budowę anatomiczną mają liście roślin, u których zachodzi <a href="/wiki/Fotosynteza_C4" title="Fotosynteza C4">fotosynteza C4</a>. U roślin tych, w związku z przestrzennym rozdzieleniem wiązania <a href="/wiki/Dwutlenek_w%C4%99gla" title="Dwutlenek węgla">dwutlenku węgla</a> i <a href="/wiki/Reakcja_syntezy" title="Reakcja syntezy">syntezy</a> <a href="/wiki/W%C4%99glowodany" title="Węglowodany">węglowodanów</a>, wykształca się mezofil wieńcowy i mezofil C4. Ten pierwszy tworzy <a href="/wiki/Kom%C3%B3rki_pochew_oko%C5%82owi%C4%85zkowych" title="Komórki pochew okołowiązkowych">pochwy okołowiązkowe</a>, gdzie stężenie CO<sub>2</sub> przekracza 10–20 razy stężenie tego gazu w innych komórkach mezofilu. W <a href="/wiki/Chloroplast" title="Chloroplast">chloroplastach</a> komórek budujących te pochwy zachodzi <a href="/wiki/Cykl_Calvina" title="Cykl Calvina">cykl Calvina</a>. Z kolei mezofil C4 wypełnia pozostałą przestrzeń wewnątrz liścia i w jego komórkach następuje wiązanie dwutlenku węgla. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wiązki_przewodzące"><span id="Wi.C4.85zki_przewodz.C4.85ce"></span>Wiązki przewodzące</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Wiązki przewodzące" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wiązki przewodzące"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/U%C5%BCy%C5%82kowanie_li%C5%9Bcia" title="Użyłkowanie liścia">Użyłkowanie liścia</a>.</i></div> <p>Wiązki przewodzące tworzą <a href="/wiki/U%C5%BCy%C5%82kowanie_li%C5%9Bcia" title="Użyłkowanie liścia">użyłkowanie</a> liścia. Liście mogą być jednożyłkowe (np. u <a href="/wiki/Skrzyp" title="Skrzyp">skrzypów</a> i <a href="/wiki/Iglaste" title="Iglaste">iglastych</a>) lub wielożyłkowe. U roślin <a href="/wiki/Okrytonasienne" title="Okrytonasienne">okrytonasiennych</a> wiązki tworzą użyłkowanie zamknięte. Dzięki temu uszkodzenie (przecięcie) części wiązek powoduje zwykle obumarcie tylko niewielkiej części liścia. Żyłki wychodzące od nasady blaszki nazywane są pierwszorzędowymi i do nich należy też żyłka centralna, zwykle najgrubsza. Pozostałe odgałęzienia stanowią żyłki odpowiednio drugo- i trzeciorzędowe. Najdrobniejsze wiązki zamykające sieć zwane są <i>areolami</i>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nerwacja_li%C5%9Bcia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Nerwacja_li%C5%9Bcia.svg/350px-Nerwacja_li%C5%9Bcia.svg.png" decoding="async" width="350" height="102" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Nerwacja_li%C5%9Bcia.svg/525px-Nerwacja_li%C5%9Bcia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Nerwacja_li%C5%9Bcia.svg/700px-Nerwacja_li%C5%9Bcia.svg.png 2x" data-file-width="479" data-file-height="139" /></a><figcaption><b>Użyłkowanie liścia: a.</b> pierzaste, <b>b.</b> siatkowate, <b>c.</b> równoległe, <b>d.</b> dłoniaste, <b>e.</b> wachlarzowate</figcaption></figure> <p>Układ <a href="/wiki/Wi%C4%85zki_przewodz%C4%85ce" title="Wiązki przewodzące">wiązek przewodzących</a> w liściu jest specyficzny dla poszczególnych <a href="/wiki/Takson" title="Takson">taksonów</a> roślin. Wyróżnia się następujące ułożenia wiązek: </p> <ul><li><b>dłoniaste</b> – z nasady liścia wybiega kilka wiązek pierwszego rzędu, które rozchodzą się promieniście ku obwodowi liścia,</li> <li><b>pierzaste</b> – z nasady blaszki liściowej wybiega nerw główny jako przedłużenie ogonka liściowego, od którego w lewo i w prawo odchodzą nerwy boczne,</li> <li><b>siateczkowate</b> – pierzasta lub dłoniasta z wyraźnymi, poprzecznymi nerwami,</li> <li><b>równoległe</b> – z nasady liścia wybiega kilka nerwów ustawionych równolegle lub łukowato,</li> <li><b>wachlarzowate</b>, dychotomiczne, widełkowe – z nasady liścia wybiegają liczne nerwy rozchodzące się wachlarzowato i rozgałęziające się widlasto.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Funkcje_i_modyfikacje_liści"><span id="Funkcje_i_modyfikacje_li.C5.9Bci"></span>Funkcje i modyfikacje liści</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Funkcje i modyfikacje liści" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Funkcje i modyfikacje liści"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podział_liści_w_obrębie_rośliny"><span id="Podzia.C5.82_li.C5.9Bci_w_obr.C4.99bie_ro.C5.9Bliny"></span>Podział liści w obrębie rośliny</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Podział liści w obrębie rośliny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział liści w obrębie rośliny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ze względu na usytuowanie i funkcję liści na roślinie wyróżnia się: liścienie, liście dolne, liście listowia, liście przykwiatowe, pierwsze liście na pędach bocznych (profile), liście kwiatowe (u roślin zarodnikowych sporofile). Zjawisko zróżnicowania liści w obrębie jednej rośliny nazywane jest <a href="/wiki/Heterofilia" title="Heterofilia">heterofilią</a> (heteroblastią, różnolistnością), a opis tego zróżnicowania zwany jest spektrum liściowym<sup id="cite_ref-Stace1993_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Stace1993-4">[4]</a></sup>. </p> <ul><li><b><a href="/wiki/Li%C5%9Bcie%C5%84" title="Liścień">Liścienie</a></b> (liście zarodkowe) – powstają w rozwijającym się zarodku u <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_nasienne" title="Rośliny nasienne">roślin nasiennych</a>. Odżywiają młodą roślinę, bezpośrednio po skiełkowaniu. U niektórych gatunków pełnią także funkcje spichrzowe, gromadząc zapasy niezbędne dla rozwoju kiełkującej rośliny.</li> <li><span class="need_ref" style="text-decoration: underline dotted grey;" title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2016-02"><b>Liście dolne</b> (młodociane, katafile)</span><sup class="noprint" title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2016-02">[<a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">potrzebny przypis</a>]</sup> – rozwijają się jako następne po liścieniach. Są zwykle proste i często ograniczone tylko do łuskowato rozwiniętej nasady liścia. W miarę rozwoju kolejne powstające liście stają się coraz bardziej podobne do liści formy dorosłej.</li> <li><b><a href="/wiki/Trofofil" title="Trofofil">Liście asymilacyjne</a></b> (listowie, liście listowia, właściwe, trofofile) – w części górnej składają się z blaszki liściowej i ogonka, w części dolnej z nasady liścia, czasem dodatkowo pochwy liściowej i przylistków.</li> <li><b><a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87_przykwiatowy" title="Liść przykwiatowy">Liście przykwiatowe</a></b> (górne, hipsofile) – liście wyrastające tuż poniżej organów generatywnych. <a href="/wiki/Przysadka_(botanika)" title="Przysadka (botanika)">Przysadki</a> wyrastają z węzła u podstawy <a href="/wiki/Kwiat" title="Kwiat">kwiatu</a>, <a href="/wiki/Podkwiatek" title="Podkwiatek">podkwiatki</a> na szypule kwiatu, z węzła u podstawy <a href="/wiki/Kwiatostan" title="Kwiatostan">kwiatostanu</a> wyrastają <a href="/wiki/Podsadka" title="Podsadka">podsadki</a> (zwane też u <a href="/wiki/Selerowate" title="Selerowate">selerowatych</a> pokrywami i pokrywkami). Zwykle zredukowane w celu zwiększenia ekspozycji i funkcji wabiącej kwiatów i kwiatostanów. Czasem przejmują funkcje wabiące. U <a href="/wiki/Astrowate" title="Astrowate">astrowatych</a> liście przykwiatowe skupione są w okrywę osłaniającą <a href="/wiki/Koszyczek" title="Koszyczek">koszyczek</a>.</li> <li><b>Liście kwiatowe</b> (listki okwiatu) – silnie przekształcone liście stanowiące część organów generatywnych – <a href="/wiki/Kwiat" title="Kwiat">kwiatów</a>. U <a href="/wiki/Dwuli%C5%9Bcienne" title="Dwuliścienne">dwuliściennych</a> tworzą działki <a href="/wiki/Kielich_(botanika)" title="Kielich (botanika)">kielicha</a> i płatki <a href="/wiki/Korona_kwiatu" title="Korona kwiatu">korony</a>, u <a href="/wiki/Jednoli%C5%9Bcienne" title="Jednoliścienne">jednoliściennych</a> – niezróżnicowany <a href="/wiki/Okwiat" title="Okwiat">okwiat</a>. Także <a href="/wiki/Pr%C4%99cik_(botanika)" title="Pręcik (botanika)">pręciki</a> i <a href="/wiki/S%C5%82upek" title="Słupek">słupki</a> są przekształconymi liśćmi.</li> <li><b>Liście pąkowe</b> (łuski pąkowe) – liście lub przylistki przekształcone w łuski <a href="/wiki/P%C4%85k" title="Pąk">pąkowe</a>. Zwykle skórzaste, pokryte włoskami, <a href="/wiki/%C5%BBywica" title="Żywica">żywicą</a> lub inną lepką wydzieliną. Chronią zawiązki pędów, liści i kwiatów. Odpadają wiosną. Ich liczba i sposób ułożenia (zwykle podobny do ulistnienia pędu) są ważną cechą diagnostyczną przy oznaczaniu drzew i krzewów poza <a href="/wiki/Okres_wegetacyjny" title="Okres wegetacyjny">okresem wegetacyjnym</a><sup id="cite_ref-Godet1998_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Godet1998-5">[5]</a></sup>.</li> <li><b><a href="/wiki/Sporofil" title="Sporofil">Liście zarodnionośne</a></b> (sporofile) – liście <a href="/wiki/Paprotniki" title="Paprotniki">paprotników</a> zawierające <a href="/wiki/Zarodnia" title="Zarodnia">zarodnie</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Modyfikacje_funkcjonalne_liści"><span id="Modyfikacje_funkcjonalne_li.C5.9Bci"></span>Modyfikacje funkcjonalne liści</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Modyfikacje funkcjonalne liści" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Modyfikacje funkcjonalne liści"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Liście jako organ fotosyntezujący</dt> <dd></dd></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lightmatter_cactus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Lightmatter_cactus.jpg/200px-Lightmatter_cactus.jpg" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Lightmatter_cactus.jpg/300px-Lightmatter_cactus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Lightmatter_cactus.jpg/400px-Lightmatter_cactus.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="480" /></a><figcaption>Spłaszczone łodygi <a href="/wiki/Opuncja" title="Opuncja">opuncji</a> <i>Opuntia aciculata</i> przejmują od liści funkcję asymilacyjną, te z kolei zamienione w <a href="/wiki/Cier%C5%84" title="Cierń">ciernie</a> chronią roślinę przed roślinożercami</figcaption></figure> <p>Najczęściej spotykana i determinująca budowę liści funkcja związana jest z ich rolą w wykorzystywaniu energii <a href="/wiki/%C5%9Awiat%C5%82o" title="Światło">świetlnej</a> w procesie <a href="/wiki/Fotosynteza" title="Fotosynteza">fotosyntezy</a>. W tym celu liść pochłania energię świetlną, pobiera <a href="/wiki/Dwutlenek_w%C4%99gla" title="Dwutlenek węgla">dwutlenek węgla</a> i odprowadza asymilaty. Procesy te zachodzą w naświetlonych <a href="/wiki/Chloroplast" title="Chloroplast">chloroplastach</a>. Energia świetlna przekształcana jest w energię chemiczną gromadzoną w <a href="/wiki/Adenozyno-5%E2%80%B2-trifosforan" title="Adenozyno-5′-trifosforan">ATP</a> w wyniku procesu <a href="/wiki/Fosforylacja_fotosyntetyczna" title="Fosforylacja fotosyntetyczna">fosforylacji fotosyntetycznej</a>. W fazie jasnej fotosyntezy powstaje forma zredukowana <a href="/wiki/Dinukleotyd_nikotynoamidoadeninowy" title="Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy">NADPH</a> wykorzystywana do syntezy cukrów w <a href="/wiki/Cykl_Calvina" title="Cykl Calvina">cyklu Calvina</a>. Dwutlenek węgla wiązany jest zarówno w chloroplastach w cyklu Calvina, jak i w <a href="/wiki/Cytoplazma" title="Cytoplazma">cytoplazmie</a> w <a href="/wiki/Fotosynteza_C4" title="Fotosynteza C4">cyklu Hatcha-Slacka</a><sup id="cite_ref-Hejnowicz_117_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-Hejnowicz_117-1">[1]</a></sup>. </p><p>Zwiększenie efektywności pochłaniania światła zapewnia zwiększenie stosunku powierzchni do objętości liścia. Do przystosowań liści do funkcji asymilacyjnej należy także ich zdolność do wykonywania ruchów <a href="/wiki/Tropizm" title="Tropizm">tropicznych</a> – uzależnionych od kierunku działania bodźca, którym jest <a href="/wiki/%C5%9Awiat%C5%82o" title="Światło">światło</a>. Zdolność tę określa się mianem <a href="/wiki/Fototropizm" title="Fototropizm">fototropizmu</a>. Najczęściej liście ustawiają swoje blaszki liściowe prostopadle do padania światła co nazywane jest mianem <a href="/w/index.php?title=Diafototropizm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diafototropizm (strona nie istnieje)">diafototropizmu</a>. U <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_kompasowe" title="Rośliny kompasowe">roślin kompasowych</a> blaszka ustawia się bokiem do światła, tak by eksponować ją na stosunkowo słabe światło od wschodu i zachodu, chroniąc w ten sposób blaszkę przed bardzo intensywnym naświetleniem. Tego typu reakcję nazywa się <a href="/wiki/Plagiofototropizm" title="Plagiofototropizm">plagiofototropizmem</a>. Liście, układając się optymalnie w stosunku do kierunku padania światła tworzą tzw. mozaikę liściową (każdy liść ma zapewniony dostęp do światła). Zresztą już samo ułożenie liści na łodydze (<a href="/wiki/Ulistnienie" title="Ulistnienie">filotaksja</a>) ma też za zadanie uniknięcia wzajemnego zacieniania się. </p><p>U roślin, u których blaszka uległa redukcji lub pełni inną funkcję niż asymilacyjna, funkcję tę może przejąć spłaszczony ogonek liściowy, nazywany wówczas <a href="/wiki/Li%C5%9Bciak" title="Liściak">liściakiem</a> (fyllodium). Funkcje asymilacyjne liści może czasem przejmować także <a href="/wiki/%C5%81odyga" title="Łodyga">łodyga</a>. Łodygi takie są zwykle spłaszczone i nazywane <a href="/w/index.php?title=Platykladia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Platykladia (strona nie istnieje)">platykladiami</a> (np. <a href="/wiki/Opuncja" title="Opuncja">opuncja</a>), mogą też być ukształtowane na podobieństwo liści i wówczas nazywane są <a href="/wiki/Ga%C5%82%C4%99ziak" title="Gałęziak">gałęziakami</a> (fyllokladia). </p><p>Z procesem fotosyntezy wiąże się też konieczność pobierania <a href="/wiki/Dwutlenek_w%C4%99gla" title="Dwutlenek węgla">dwutlenku węgla</a> i odprowadzania <a href="/wiki/Asymilaty" title="Asymilaty">asymilatów</a>. Wymiana CO<sub>2</sub> i <a href="/wiki/Para_wodna" title="Para wodna">pary wodnej</a> odbywa się przez <a href="/wiki/Aparat_szparkowy" title="Aparat szparkowy">szparki</a>. Z powodu różnej szybkości wymiany tych gazów (co wynika z różnic w <a href="/w/index.php?title=Pr%C4%99%C5%BCno%C5%9B%C4%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prężność (strona nie istnieje)">prężności</a> tych gazów między wnętrzem rośliny i atmosferą) rośliny wykształciły szereg przystosowań umożliwiających ograniczenie utraty wody (<a href="/wiki/Transpiracja" title="Transpiracja">transpiracji</a>) przy jednoczesnym zwiększaniu ilości pobieranego dwutlenku węgla. Przede wszystkim szparki lokalizowane są po dolnej stronie liścia, gdzie temperatura powietrza i jego <a href="/wiki/Konwekcja" title="Konwekcja">konwekcja</a> są mniejsze. Całokształt przystosowań zmniejszających transpirację nazywany jest mianem <a href="/wiki/Kseromorfizm" title="Kseromorfizm">kseromorfizmu</a>. </p> <dl><dt>Liście kseromorficzne</dt> <dd></dd></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Xerophyten_-_Blattanatomie.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Xerophyten_-_Blattanatomie.png/400px-Xerophyten_-_Blattanatomie.png" decoding="async" width="400" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Xerophyten_-_Blattanatomie.png/600px-Xerophyten_-_Blattanatomie.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Xerophyten_-_Blattanatomie.png/800px-Xerophyten_-_Blattanatomie.png 2x" data-file-width="3652" data-file-height="2642" /></a><figcaption>Przekrój liścia rośliny kseromorficznej: C – gruba <a href="/wiki/Kutykula" title="Kutykula">kutykula</a>, E – wielowarstwowa <a href="/wiki/Epiderma" title="Epiderma">epiderma</a>, H – włoski, P – miękisz palisadowy i gąbczasty, S – zagłębiony <a href="/wiki/Aparat_szparkowy" title="Aparat szparkowy">Aparat szparkowy</a></figcaption></figure> <p>Liście przystosowane do zminimalizowania transpiracji wodnej są typowe dla <a href="/wiki/Kserofity" title="Kserofity">kserofitów</a> i innych roślin narażonych na szybką utratę wody. Najbardziej wyraźną cechą liści kseromorficznych jest zmniejszenie powierzchni liści w stosunku do ich objętości. Inne elementy budowy liści kseromorficznych wynikające z przystosowania do specyficznych warunków siedliskowych to: gruba warstwa <a href="/wiki/Kutykula" title="Kutykula">kutykuli</a> utrudniająca transpirację na powierzchni epidermy, pełniąca taką samą funkcję warstwa śluzu zasychająca w postaci błonki (np. u <a href="/wiki/Rezeda" title="Rezeda">rezedy</a> <i>Reseda arabica</i>) i często spotykane gęste owłosienie (np. u <a href="/wiki/Dziewanna_(ro%C5%9Blina)" title="Dziewanna (roślina)">dziewanny</a> <i>Verbascum</i> i <a href="/wiki/Kocanki" title="Kocanki">kocanek</a> <i>Helichrysum</i>). Inne przystosowania wiążą się z dodatkowym wspomaganiem regulowanej transpiracji <a href="/wiki/Aparat_szparkowy" title="Aparat szparkowy">szparek</a>. W sytuacjach niedoboru wody u niektórych roślin dochodzi do zaczopowania szparki <a href="/wiki/Woski" title="Woski">woskami</a> lub <a href="/wiki/%C5%BBywica" title="Żywica">żywicą</a>. U kserofitów szparki często są dodatkowo zagłębione w powierzchni liścia, co zmniejsza transpirację, nie wpływając istotnie na <a href="/wiki/Wymiana_gazowa" title="Wymiana gazowa">wymianę gazową</a>. W końcu cały liść ulega przekształceniom zapobiegającym utracie wody poprzez zwijanie, składanie blaszki liściowej lub wykształcanie liści o niewielkich rozmiarach. Liście zmniejszają także transpirację, chroniąc się przed nadmiernym nagrzaniem, co osiągają, zmieniając odpowiednio ustawienie względem światła słonecznego lub okrywając powierzchnię liścia substancjami nabłyszczającymi ją (gł. woskami), powodującymi odbijanie światła. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bryophyllum_daigremontianum_nahaufnahme1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Bryophyllum_daigremontianum_nahaufnahme1.jpg/200px-Bryophyllum_daigremontianum_nahaufnahme1.jpg" decoding="async" width="200" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Bryophyllum_daigremontianum_nahaufnahme1.jpg/300px-Bryophyllum_daigremontianum_nahaufnahme1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Bryophyllum_daigremontianum_nahaufnahme1.jpg/400px-Bryophyllum_daigremontianum_nahaufnahme1.jpg 2x" data-file-width="1659" data-file-height="1171" /></a><figcaption>Rozmnóżki na krawędzi liścia <a href="/wiki/Kalanchoe" title="Kalanchoe">płodnolistu</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Robinia_spines_kz.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Robinia_spines_kz.jpg/200px-Robinia_spines_kz.jpg" decoding="async" width="200" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Robinia_spines_kz.jpg/300px-Robinia_spines_kz.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Robinia_spines_kz.jpg/400px-Robinia_spines_kz.jpg 2x" data-file-width="949" data-file-height="1073" /></a><figcaption>Przylistki wykształcone jako <a href="/wiki/Cier%C5%84" title="Cierń">ciernie</a> u <a href="/wiki/Robinia_akacjowa" title="Robinia akacjowa">robinii akacjowej</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg/200px-Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg/300px-Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg/400px-Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Liść pułapkowy <a href="/wiki/Rosiczka_okr%C4%85g%C5%82olistna" title="Rosiczka okrągłolistna">rosiczki okrągłolistnej</a></figcaption></figure> <dl><dt>Liście biorące udział w rozmnażaniu</dt> <dd></dd></dl> <p>Zmodyfikowane liście odgrywają kluczową rolę w <a href="/wiki/Rozmna%C5%BCanie_p%C5%82ciowe" title="Rozmnażanie płciowe">rozmnażaniu generatywnym</a> roślin, bowiem to właśnie one tworzą <a href="/wiki/Kwiat" title="Kwiat">kwiat</a> (listki <a href="/wiki/Okwiat" title="Okwiat">okwiatu</a>, <a href="/wiki/Pr%C4%99cik_(botanika)" title="Pręcik (botanika)">pręciki</a> i <a href="/wiki/S%C5%82upek" title="Słupek">słupki</a>). U niektórych gatunków (np. <a href="/wiki/Wilczomlecz" title="Wilczomlecz">wilczomleczy</a>, w szczególności u <a href="/wiki/Wilczomlecz_nadobny" title="Wilczomlecz nadobny">gwiazdy betlejemskiej</a>) rolę powabni dla zwierząt zapylających pełnią liście przykwiatowe (twory takie nazywane są liśćmi wabiącymi). Także liście asymilacyjne mogą brać udział w rozmnażaniu, w ich wypadku zawsze <a href="/wiki/Rozmna%C5%BCanie_bezp%C5%82ciowe" title="Rozmnażanie bezpłciowe">wegetatywnym</a>. Roślina u nas uprawiana jako doniczkowa – <a href="/wiki/Kalanchoe" title="Kalanchoe">płodnolist (żyworódka)</a> <i>Bryophyllum</i> tworzy na brzegu liścia łatwo odpadające <a href="/wiki/Rozmn%C3%B3%C5%BCka" title="Rozmnóżka">rozmnóżki</a>. U <a href="/wiki/Rze%C5%BCucha" title="Rzeżucha">rzeżuchy</a> <i>Cardamine</i> <a href="/wiki/Diaspora_(botanika)" title="Diaspora (botanika)">diasporą</a> może stać się listek, który u nasady tworzy pączki i korzonki, po czym łatwo może odpaść od reszty liścia. W okresie wiosennym można nierzadko obserwować takie listki-diaspory <a href="/wiki/Rze%C5%BCucha_%C5%82%C4%85kowa" title="Rzeżucha łąkowa">rzeżuchy łąkowej</a> pływające w rowach na łąkach<sup id="cite_ref-Podbielkowski1982_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Podbielkowski1982-6">[6]</a></sup>. W rodzaju <a href="/wiki/Begonia" title="Begonia">begonia</a> (ukośnica) <i>Begonia</i> cały liść lub jego fragment może dać początek nowej roślinie. </p> <dl><dt>Liście jako organ obronny</dt> <dd></dd></dl> <p>Liście roślin zagrożonych żerowaniem roślinożerców wykształcają często przystosowania chroniące roślinę przed zgryzaniem. Poza obroną chemiczną, skutecznym sposobem utrudnienia dostępu drobnym <a href="/wiki/Bezkr%C4%99gowce" title="Bezkręgowce">bezkręgowcom</a> do miękkich tkanek jest pokrycie liścia gęstymi włoskami (częste zwłaszcza na młodych liściach) lub grubą warstwą <a href="/wiki/Kutykula" title="Kutykula">kutykuli</a>. Na krawędzi blaszki wykształcać się mogą <a href="/wiki/Kolec" title="Kolec">kolce</a> lub całe liście mogą ulegać przekształceniu w <a href="/wiki/Cier%C5%84" title="Cierń">ciernie</a>. Specyficzny mechanizm obronny wykształciła <a href="/wiki/Mimoza" title="Mimoza">mimoza</a> <i>Mimosa</i>. Po dotknięciu jej liści w ciągu 0,1 s podrażniony (dotknięty) odcinek liścia stula <a href="/wiki/Listek" title="Listek">listki</a>, a ogonek liściowy zwiesza się. Ruch ten (<a href="/wiki/Sejsmonastia" title="Sejsmonastia">sejsmonastia</a>) powodowany jest gwałtowną utratą <a href="/wiki/Turgor" title="Turgor">turgoru</a> w tzw. poduszeczkach stawowych znajdujących się u nasady wszystkich członów liścia. Przystosowanie to ma zrazić roślinożercę i zmniejszyć atrakcyjność rośliny jako źródła pożywienia. </p> <dl><dt>Liście chwytające i trawiące pożywienie</dt> <dd></dd></dl> <p><b><a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87_pu%C5%82apkowy" title="Liść pułapkowy">Liście pułapkowe</a></b> występują u <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_mi%C4%99so%C5%BCerne" title="Rośliny mięsożerne">roślin owadożernych</a> i służą do chwytania i trawienia pokarmu zwierzęcego. W reakcji na bodziec mechaniczny włoski gruczołowate na liściu pułapkowym <a href="/wiki/Rosiczka" title="Rosiczka">rosiczki</a> naginają się ku źródłu podrażnienia (<a href="/wiki/Tigmotropizm" title="Tigmotropizm">haptotropizm</a>). Liście pułapkowe <a href="/wiki/Mucho%C5%82%C3%B3wka" class="mw-disambig" title="Muchołówka">muchołówki</a> <i>Dionaea</i> i <a href="/wiki/Aldrowanda" title="Aldrowanda">aldrowandy</a> <i>Aldrovanda</i> wykonują ruchy sejsmonastyczne umożliwiające schwytanie drobnych zwierząt. Ruchy te często są kombinacją haptotropizmu, <a href="/wiki/Haptonastia" title="Haptonastia">haptonastii</a> i <a href="/wiki/Chemonastia" title="Chemonastia">chemonastii</a><sup id="cite_ref-Walter_Schumacher1967-s476-477_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Walter_Schumacher1967-s476-477-7">[7]</a></sup>. </p> <dl><dt>Liście stanowiące podporę</dt> <dd></dd></dl> <p>U niektórych pnączy liście pełnią ważną funkcję mechaniczną, umożliwiając wspinanie się po innych roślinach. Ogonki liściowe lub liście częściowo lub w całości przekształcone w <b><a href="/wiki/W%C4%85s_czepny" title="Wąs czepny">wąs czepny</a></b> owijają się wokół podpór, ułatwiając roślinie wyścig w dostępie do światła. </p> <dl><dt>Liście spichrzowe</dt> <dd></dd></dl> <p>Najczęściej wyspecjalizowane <b><a href="/wiki/Li%C5%9Bcie_spichrzowe" title="Liście spichrzowe">liście spichrzowe</a></b> gromadzą <a href="/wiki/Materia%C5%82_zapasowy_ro%C5%9Blin" title="Materiał zapasowy roślin">substancje zapasowe</a> lub wodę (tak jest na przykład u <a href="/wiki/Cebula_zwyczajna" title="Cebula zwyczajna">cebuli</a> i <a href="/wiki/Aloes" title="Aloes">aloesu</a>). Specyficzny spichlerz tworzą liście rośliny <i>Dischidia rafflesiana</i> – wyrastają one na kształt worków, w których <a href="/wiki/Mr%C3%B3wkowate" title="Mrówkowate">mrówki</a> tworzą swe gniazda. Zgromadzony z czasem w liściu <a href="/wiki/Detrytus_(ekologia)" title="Detrytus (ekologia)">detrytus</a> odżywia roślinę, bowiem przez otwór na szczycie worka roślina wpuszcza do niego <a href="/wiki/Korze%C5%84_przybyszowy" title="Korzeń przybyszowy">korzeń przybyszowy</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cykl_życia_liścia"><span id="Cykl_.C5.BCycia_li.C5.9Bcia"></span>Cykl życia liścia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Cykl życia liścia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Cykl życia liścia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Leaf_Development.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Leaf_Development.png/300px-Leaf_Development.png" decoding="async" width="300" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Leaf_Development.png/450px-Leaf_Development.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Leaf_Development.png/600px-Leaf_Development.png 2x" data-file-width="763" data-file-height="648" /></a><figcaption><b>Rozwój liścia:</b> A – zawiązek liścia, B – różnicowanie na górną (1) i dolną (2) część liścia, C – powstanie zawiązków poszczególnych części liścia: 3 – listek szczytowy, 4abc – listki boczne, 5 – ogonek z pochwą, D – liść dorosły</figcaption></figure> <dl><dt>Powstawanie</dt> <dd></dd></dl> <p>Liście (z wyjątkiem <a href="/wiki/Li%C5%9Bcie%C5%84" title="Liścień">liścieni</a>) powstają z zawartych w <a href="/wiki/P%C4%85k" title="Pąk">pąkach</a> zawiązków tworzonych w <a href="/wiki/Tkanka_tw%C3%B3rcza" title="Tkanka twórcza">merystemach</a> wierzchołków wzrostu. W wierzchołkach tych merystemy inicjujące rozwój liści ułożone są przemiennie z merystemami inicjującymi rozwój międzywęźli i oddzielone są od siebie nieaktywną warstwą komórek<sup id="cite_ref-Listowski_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Listowski-8">[8]</a></sup>. Zawiązki (<a href="/wiki/Zawi%C4%85zek" title="Zawiązek">primordium</a>) pierwszych liści zwanych zarodkowymi powstają już w trakcie <a href="/wiki/Embriogeneza_ro%C5%9Blin" title="Embriogeneza roślin">embriogenezy</a>. Początkowo zawiązki różnicują się na część górną i dolną. Z tej pierwszej u <a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87_bifacjalny" title="Liść bifacjalny">liści bifacjalnych</a> powstaje zwykle blaszka liściowa, często też ogonek, z drugiej zwykle tylko nasada liścia (ew. z przylistkami). W całości z dolnej części zawiązka powstają <a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87_unifacjalny" title="Liść unifacjalny">liście unifacjalne</a>. </p><p>U roślin dwuliściennych, zielnych, jednorocznych zawiązki liściowe rosnącej rośliny powstają na skutek wybrzuszenia utworzonego przez komórki <a href="/wiki/Korpus_(botanika)" title="Korpus (botanika)">korpusu</a>. Komórki te pokryte warstwą komórek <a href="/wiki/Tunika_(botanika)" title="Tunika (botanika)">tuniki</a> stają się primordiami. Uwypuklenie promerystemu przybiera kształt palcowaty o symetrii promienistej. Podziały komórek trwają do osiągnięcia przez zawiązek długości 2–3 mm. Po ustaniu podziałów zawiązek liścia wydłuża się nadal co prowadzi do utworzenia głównej osi liścia nadal o kształcie palcowatym i przekroju owalnym lub okrągłym. W klejonym etapie rozwoju liścia dochodzi do podziałów komórek wzdłuż osi liścia i wykształcenia <a href="/w/index.php?title=Merystem_brze%C5%BCny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Merystem brzeżny (strona nie istnieje)">merystemu brzeżnego (marginalnego)</a>. Funkcjonowanie komórek marginalnych i submarginalnych merystemu brzeżnego prowadzi do wewnętrznego zróżnicowania zawiązka liściowego. Z komórek marginalnych powstaje epiderma górnej i dolnej strony liścia, a z komórek submarginalnych powstaje miękisz palisadowy, gąbczasty i wiązki przewodzące. Komórki warstwy epidermalnej przestają się dzielić jako pierwsze. Najdłużej dzielą się komórki z których wykształca się miękisz palisadowy. Różnice czasu dzielenia się komórek wytwarzających poszczególne tkanki prowadzą do powstania napięć mechanicznych, co skutkuje rozdzielaniem komórek, zwłaszcza miękiszu gąbczastego, i wytworzeniem rozległych przestrzeni międzykomórkowych tworzących system wymiany gazowej liścia. W kolejnym etapie ujawnia się działanie <a href="/w/index.php?title=Merystem_p%C5%82ytowy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Merystem płytowy (strona nie istnieje)">merystemu płytowego</a>, którego komórki różnicują się w tkanki przewodzące. Proces ten przebiega akropetalnie, od podstawy liścia ku wierzchołkowi. U roślin dwuliściennych, drzewiastych, zrzucających liście na zimę zawiązki liści powstają latem w pączkach, a zaczynają się rozwijać wiosną kolejnego roku<sup id="cite_ref-Kopcewicz-2002_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kopcewicz-2002-9">[9]</a></sup>. </p><p>U <a href="/wiki/Wiechlinowate" title="Wiechlinowate">traw</a> liść rośnie w wyniku działalności merystemu interkalarnego umiejscowionego u jego nasady. U większości pozostałych roślin okrytonasiennych w liściu działają początkowo merystemy wierzchołkowe i brzeżne i dopiero po zakończeniu przez nie działalności następuje równoczesny wzrost powstałych poprzednio komórek<sup id="cite_ref-czerwin_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-czerwin-10">[10]</a></sup>. Wzrost liści w przeciwieństwie do łodygi jest ograniczony – ustaje po osiągnięciu właściwych dla danego gatunku rozmiarów i kształtu. </p> <dl><dt>Życie</dt> <dd></dd></dl> <p>Liście żyją stosunkowo krótko w stosunku do całej rośliny. Starzenie się i ich opadanie jest elementem <a href="/wiki/Ontogeneza" title="Ontogeneza">ontogenezy</a>. U <a href="/wiki/Ro%C5%9Blina_wieloletnia" title="Roślina wieloletnia">bylin</a> liście żyją średnio kilka tygodni (szczególnie krótko – liście młodociane). U <a href="/wiki/Drzewo" title="Drzewo">drzew</a> liściastych zrzucających liście na zimę liście żyją przez kilka miesięcy. U <a href="/wiki/Krzew" title="Krzew">krzewów</a> zimozielonych długość życia liści wynosi od 1 do 3 lat. U drzew iglastych (<a href="/wiki/Sosna" title="Sosna">sosny</a>, <a href="/wiki/%C5%9Awierk" title="Świerk">świerka</a>) liście utrzymują się przez 2 do 6 lat, u <a href="/wiki/Araukaria" title="Araukaria">araukarii</a> żyją do 15 lat. Najdłużej żyją liście <a href="/wiki/Welwiczja_przedziwna" title="Welwiczja przedziwna">welwiczji przedziwnej</a>, nigdy nie zrzucane żyją wraz z całą rośliną ok. 1000 lat. </p><p>Zrzucanie liści na okres niesprzyjający uważa się za młodsze ewolucyjnie od posiadania liści wiecznie zielonych. Zrzucanie liści w <a href="/wiki/Pora_sucha" title="Pora sucha">porze suchej</a> zaś za pierwotne w stosunku do zrzucania w <a href="/wiki/Zima" title="Zima">porze zimnej</a><sup id="cite_ref-Kornaś2002_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kornaś2002-11">[11]</a></sup>. Sezonowa wymiana wszystkich liści najbardziej opłacalna jest w <a href="/wiki/Klimat_umiarkowany" title="Klimat umiarkowany">klimacie umiarkowanym</a>, tj. tam, gdzie koszty utrzymania niefotosyntetyzujących liści przez zimę nie są rekompensowane podczas następnego okresu wegetacyjnego. W klimacie, gdzie przerwa w wegetacji jest bardzo krótka lub bardzo długa, opłacalne jest jej przeczekiwanie bez zrzucania liści. W wiecznie zielonych <a href="/wiki/Wilgotny_las_r%C3%B3wnikowy" title="Wilgotny las równikowy">lasach deszczowych</a> (równikowych lub nadmorskich) koszty przeczekiwania okresu spoczynkowego są rekompensowane w sezonie wegetacyjnym, podczas gdy w wiecznie zielonej odmianie <a href="/wiki/Tajga" title="Tajga">tajgi</a>, okres wegetacyjny jest zbyt krótki, by nowo powstałe liście zdążyły osiągnąć odpowiedni zysk energetyczny<sup id="cite_ref-Charles_J_Krebs1997_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Charles_J_Krebs1997-12">[12]</a></sup>. </p><p>W obrębie jednej rośliny stosunkowo najdłużej żyją liście środkowe pod względem umieszczenia na pędzie. Na długość życia liści wpływ ma wiele czynników. Silny wzrost wegetatywny i zacienienie liści dolnych oraz wysoka temperatura przyśpieszają starzenie liści. Przedłużać życie liści można, usuwając inne, młode i silnie rosnące liście i aktywne pączki. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sawtooth_Oak_Quercus_acutissima_Dried_Leaves_2100px.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Sawtooth_Oak_Quercus_acutissima_Dried_Leaves_2100px.jpg/200px-Sawtooth_Oak_Quercus_acutissima_Dried_Leaves_2100px.jpg" decoding="async" width="200" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Sawtooth_Oak_Quercus_acutissima_Dried_Leaves_2100px.jpg/300px-Sawtooth_Oak_Quercus_acutissima_Dried_Leaves_2100px.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Sawtooth_Oak_Quercus_acutissima_Dried_Leaves_2100px.jpg/400px-Sawtooth_Oak_Quercus_acutissima_Dried_Leaves_2100px.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Starzejące się liście <a href="/wiki/D%C4%85b" title="Dąb">dębu</a> japońskiego <i><a href="/wiki/Quercus_acutissima" title="Quercus acutissima">Quercus acutissima</a></i></figcaption></figure> <dl><dt>Starzenie</dt> <dd></dd></dl> <p>Objawem postępującego procesu starzenia się jest spadek ilości <a href="/wiki/Chlorofile" title="Chlorofile">chlorofilu</a> w liściach i związany z tym spadek intensywności fotosyntezy, zmniejszenie zawartości azotu białkowego, <a href="/wiki/Kwasy_rybonukleinowe" title="Kwasy rybonukleinowe">RNA</a>. W końcowym etapie następuje rozkład chlorofilu, <a href="/wiki/Hydroliza" title="Hydroliza">hydroliza</a> <a href="/wiki/Bia%C5%82ka" title="Białka">białek</a> i <a href="/wiki/W%C4%99glowodany" title="Węglowodany">węglowodanów</a>. Barwniki (<a href="/wiki/Ksantofile" title="Ksantofile">ksantofile</a>, <a href="/wiki/Antocyjany" title="Antocyjany">antocyjany</a>, <a href="/wiki/Karoteny" title="Karoteny">karoten</a>) maskowane przez chlorofil w młodym liściu zachowują się w liściu dłużej, nadając mu specyficzną barwę. Innym objawom starzenia towarzyszy synteza i przemieszczanie <a href="/wiki/Enzymy" title="Enzymy">enzymu</a> <a href="/wiki/Celulazy" title="Celulazy">celulaza</a>, pełniącego kluczową rolę w ostatnim akcie życia liścia. </p> <dl><dt>Opadanie liści</dt> <dd></dd></dl> <p><a href="/wiki/Opadanie_organ%C3%B3w" title="Opadanie organów">Oddzielenie liści</a> następuje w efekcie rozpuszczenia kilku warstw komórek przez enzym celulaza. W miejscu oderwania się liścia powstaje na łodydze skorkowaciała <a href="/wiki/Blizna_li%C5%9Bciowa" title="Blizna liściowa">blizna liściowa</a> (ślad liściowy) z widocznymi przerwanymi wiązkami przewodzącymi. </p><p>Opadłe liście nie przestają pełnić ważnej roli dla rośliny. Podlegają bowiem rozkładowi przez <a href="/wiki/Bakterie" title="Bakterie">bakterie</a> i <a href="/wiki/Grzyby" title="Grzyby">grzyby</a>, stając się źródłem materii organicznej i pokarmów mineralnych dla roślin. Chronią one także przed mrozem korzenie i nasiona leżące na ziemi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ewolucja">Ewolucja</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Ewolucja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ewolucja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gingko_fossile-jurassique_0.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Gingko_fossile-jurassique_0.png/200px-Gingko_fossile-jurassique_0.png" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5b/Gingko_fossile-jurassique_0.png 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="225" /></a><figcaption>Skamieniałe liście <a href="/wiki/Mi%C5%82orz%C4%85b" title="Miłorząb">miłorzębu</a> z <a href="/wiki/Jura" title="Jura">jury</a>. Stanowisko: Scarborough, Yorkshire, Anglia</figcaption></figure> <p>Liście roślin z dawnych epok zachowały się do dziś w postaci <a href="/wiki/Skamienia%C5%82o%C5%9Bci" title="Skamieniałości">skamielin</a> zwykle jako odciski, rzadko jako pozwalające poznać budowę anatomiczną odlewy. </p><p>Ze względu na sposób powstania i osiągniętą złożoność budowy wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje liści: <a href="/wiki/Mikrofil" title="Mikrofil">mikrofile</a> i <a href="/wiki/Makrofil" title="Makrofil">makrofile</a>. Mikrofile mogły zgodnie z tzw. <a href="/w/index.php?title=Teoria_enacyjnego_pochodzenia_li%C5%9Bcia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria enacyjnego pochodzenia liścia (strona nie istnieje)">teorią enacyjnego pochodzenia liścia</a> powstać w formie bocznych wyrostków łodygi, jako uwypuklenia <a href="/wiki/Kora" title="Kora">kory</a>, do których później wniknęły odgałęzienia wiązek przewodzących łodygi. Makrofile zgodnie z <a href="/wiki/Hipoteza_telomowa" title="Hipoteza telomowa">teorią telomową</a> powstały w toku ewolucji z przekształcenia <a href="/wiki/Telom" title="Telom">telomów</a> – końcowych odgałęzień widlasto rozgałęzionego, bezlistnego pędu, występujących między innymi u kopalnych <a href="/wiki/Ryniofity" title="Ryniofity">ryniofitów</a> (<i>Rhyniophytina</i>). </p> <ul><li>Mikrofile mają kształt łuskowaty i zwykle niewielką powierzchnię. <a href="/wiki/Mi%C4%99kisz" title="Miękisz">Miękisz</a> jest wcale (np. u <a href="/wiki/Psylofity" title="Psylofity">psylofitów</a>) lub słabo zróżnicowany, może zawierać pasma <a href="/wiki/Tkanka_przewodz%C4%85ca" title="Tkanka przewodząca">tkanki przewodzącej</a> (np. u <a href="/wiki/Wid%C5%82aki" title="Widłaki">widłaków</a>). Pierwsze mikrofile znane są ze skamielin przedstawicieli rzędu <i><a href="/w/index.php?title=Protolepidodendrales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protolepidodendrales (strona nie istnieje)">Protolepidodendrales</a></i> z <a href="/wiki/Dewon_wczesny" title="Dewon wczesny">dewonu wczesnego</a>. U kopalnych <a href="/wiki/Lepidofity" title="Lepidofity">lepidofitów</a> osiągały nawet do 1 m długości i miały trawiasty pokrój. Do naszych czasów zachowały się u współczesnych przedstawicieli <a href="/wiki/Mszaki" title="Mszaki">mszaków</a> i <a href="/wiki/Wid%C5%82ak" title="Widłak">widłaków</a> (nie jest pewne czy „listki” widłaków są mikrofilami, czy też wyrostkami łodygi zaopatrywanymi przez wyrosty <a href="/wiki/Protostela" title="Protostela">protosteli</a><sup id="cite_ref-Hejnowicz_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Hejnowicz-2">[2]</a></sup>. Za tą drugą hipotezą przemawia brak <a href="/wiki/Luka_li%C5%9Bciowa" title="Luka liściowa">luk liściowych</a> w <a href="/wiki/Walec_osiowy" title="Walec osiowy">walcu osiowym</a>).</li> <li>Makrofile występują u większości roślin naczyniowych i zawierają rozbudowany system przewodzący. Pierwsze makrofile znane są u przodków <a href="/wiki/Paprotniki" title="Paprotniki">paprotników</a> ze <a href="/wiki/Dewon_%C5%9Brodkowy" title="Dewon środkowy">środkowego dewonu</a>. Współcześnie występują u wszystkich przedstawicieli paprotników oraz <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_nasienne" title="Rośliny nasienne">roślin nasiennych</a> (choć bywają wtórnie silnie zredukowane).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zastosowanie">Zastosowanie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Zastosowanie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zastosowanie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:5aday_spinach.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/5aday_spinach.jpg/200px-5aday_spinach.jpg" decoding="async" width="200" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/5aday_spinach.jpg/300px-5aday_spinach.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/5aday_spinach.jpg/400px-5aday_spinach.jpg 2x" data-file-width="628" data-file-height="630" /></a><figcaption>Liście <a href="/wiki/Szpinak" title="Szpinak">szpinaku</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lapakrastis.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Lapakrastis.jpeg/200px-Lapakrastis.jpeg" decoding="async" width="200" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Lapakrastis.jpeg/300px-Lapakrastis.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Lapakrastis.jpeg/400px-Lapakrastis.jpeg 2x" data-file-width="501" data-file-height="468" /></a><figcaption>Barwne liście ozdobnej odmiany <a href="/wiki/Koleus_Blumego" title="Koleus Blumego">koleusa</a></figcaption></figure> <ul><li><b><a href="/wiki/Warzywa" title="Warzywa">Warzywa</a></b> liściowe: np. <a href="/wiki/Burak_li%C5%9Bciowy" title="Burak liściowy">burak liściowy</a>, boćwina <i>Beta vulgaris</i> var. <i>cicla</i>, <a href="/wiki/Burak_%C4%87wik%C5%82owy" title="Burak ćwikłowy">burak ćwikłowy</a>, botwina <i>Beta vulgaris</i> var. <i>esculenta</i>, <a href="/wiki/Cykoria_sa%C5%82atowa" title="Cykoria sałatowa">cykoria sałatowa</a> <i>Cichorium intybus</i> var. <i>foliosum</i>, <a href="/wiki/Cykoria_endywia" title="Cykoria endywia">cykoria endywia</a> <i>Cichorium endivia</i>, <a href="/wiki/Pietruszka_zwyczajna" title="Pietruszka zwyczajna">pietruszka naciowa</a> <i>Petroselinum hortense</i> ssp. <i>macrocarpum</i>, <a href="/wiki/Portulaka_pospolita" title="Portulaka pospolita">portulaka warzywna</a> <i>Portulaca oleracea</i>, <a href="/wiki/Roszpunka_warzywna" title="Roszpunka warzywna">roszponka warzywna</a> <i>Valerianella locusta</i>, <a href="/wiki/Pieprzyca_siewna" title="Pieprzyca siewna">pieprzyca siewna</a>, rzeżucha ogrodowa <i>Lepidium sativum</i>, <a href="/wiki/Rukiew_wodna" title="Rukiew wodna">rukiew wodna</a> <i>Nasturcium officinale</i>, <a href="/wiki/Sa%C5%82ata_siewna" title="Sałata siewna">sałata siewna</a> <i>Lactuca sativa</i>, <a href="/wiki/Selery_zwyczajne" title="Selery zwyczajne">seler naciowy</a> <i>Apium graveolens</i> var. <i>dulce</i>, <a href="/wiki/Szpinak_warzywny" title="Szpinak warzywny">szpinak warzywny</a> <i>Spinacia oleracea</i>, <a href="/wiki/Tetragonia_czteroro%C5%BCna" title="Tetragonia czterorożna">szpinak nowozelandzki</a>, trętwian czterorożny <i>Tetragonia expansa</i>, <a href="/wiki/Rokietta_siewna" title="Rokietta siewna">rukola</a>, rokietta siewna <i>Eruca sativa</i>, <a href="/wiki/Mniszek_pospolity" title="Mniszek pospolity">mniszek lekarski</a> <i>Taraxacum officinale</i>. W przypadku osobno klasyfikowanych warzyw kapustnych i cebulowych, także organem konsumpcyjnym są liście. Jada się również liście <a href="/wiki/Szczaw_zwyczajny" title="Szczaw zwyczajny">szczawiu zwyczajnego</a> <i>Rumex acetosa</i> oraz ogonki liściowe <a href="/wiki/Rabarbar_ogrodowy" title="Rabarbar ogrodowy">rabarbaru ogrodowego</a> <i>Rheum rhaponticum</i>.</li> <li><b><a href="/wiki/Przyprawa" title="Przyprawa">Przyprawy</a>:</b> np. <a href="/wiki/Wawrzyn_szlachetny" title="Wawrzyn szlachetny">wawrzyn szlachetny</a> <i>Laurus nobilis</i> (tzw. liście laurowe), <a href="/wiki/Bazylia_pospolita" title="Bazylia pospolita">bazylia pospolita</a> <i>Ocimium basilicum</i>, <a href="/wiki/Koper_ogrodowy" title="Koper ogrodowy">koper ogrodowy</a> <i>Anethum graveolens</i>, <a href="/wiki/Lebiodka_majeranek" title="Lebiodka majeranek">lebiodka majeranek</a> <i>Origanum majorana</i>, <a href="/wiki/Melisa_lekarska" title="Melisa lekarska">melisa lekarska</a> <i>Melissa officinalis</i>, <a href="/wiki/Mi%C4%99ta_pieprzowa" title="Mięta pieprzowa">mięta pieprzowa</a> <i>Mentha piperita</i>, <a href="/wiki/Rozmaryn_lekarski" title="Rozmaryn lekarski">rozmaryn lekarski</a> <i>Rosmarinus officinalis</i>, <a href="/wiki/Macierzanka_tymianek" title="Macierzanka tymianek">tymianek pospolity</a> <i>Thymus vulgaris</i>.</li> <li><b><a href="/wiki/Zio%C5%82olecznictwo" title="Ziołolecznictwo">Ziołolecznictwo</a>:</b> liście wielu <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_lecznicze" title="Rośliny lecznicze">roślin leczniczych</a> stanowią ważny <a href="/wiki/Surowiec_zielarski" title="Surowiec zielarski">surowiec zielarski</a> oznaczany łacińskim słowem <i>Folium</i>. Przykładem są liście <a href="/wiki/Brzoza" title="Brzoza">brzozy</a> (<i>Folium Betulae</i>), liście oliwne, pokrzywy, melisy, senesu. Liście są też istotnym składnikiem surowca jeśli zbierane są całe zioła (<i>Herba</i>).</li> <li><b><a href="/wiki/U%C5%BCywka" title="Używka">Używki</a>:</b> np. <a href="/wiki/Tyto%C5%84_(%C5%9Brodek)" title="Tytoń (środek)">tytoń</a>, <a href="/wiki/Betel_(u%C5%BCywka)" title="Betel (używka)">betel</a> (z liści <a href="/wiki/Pieprz_%C5%BCuwny" title="Pieprz żuwny">pieprzu żuwnego</a> zwanego też betelowym), <a href="/wiki/Krasnodrzew_pospolity" title="Krasnodrzew pospolity">koka</a> – krasnodrzew pospolity (<i>Erythroxylum coca</i>), <a href="/wiki/Herbata" title="Herbata">herbata</a>.</li> <li><b><a href="/wiki/Przemys%C5%82_w%C5%82%C3%B3kienniczy" title="Przemysł włókienniczy">Włókiennictwo</a>:</b> z liści <a href="/wiki/Agawa_sizalowa" title="Agawa sizalowa">agawy sizalowej</a> wytwarzane są <a href="/wiki/W%C5%82%C3%B3kno" title="Włókno">włókna</a> zwane <a href="/wiki/Sizal" title="Sizal">sizalem</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[13]</a></sup>.</li> <li><b><a href="/wiki/Pasza_(rolnictwo)" title="Pasza (rolnictwo)">Pasza</a>:</b> liście <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_pastewne" title="Rośliny pastewne">roślin pastewnych</a> stanowią wartościową paszę zarówno w formie świeżej, jak i przetworzonej (<a href="/wiki/Kiszonka" title="Kiszonka">kiszonka</a>, <a href="/wiki/Siano" title="Siano">siano</a>).</li> <li><b><a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_ozdobne" title="Rośliny ozdobne">Rośliny ozdobne</a>:</b> o walorach wielu z nich decydują właśnie liście. Może to wiązać się z oryginalnym kształtem liści np. u <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny_mi%C4%99so%C5%BCerne" title="Rośliny mięsożerne">roślin owadożernych</a>, u <a href="/wiki/Sukulenty" title="Sukulenty">sukulentów</a> liściowych takich jak np. <a href="/wiki/Starzec_Rowleya" title="Starzec Rowleya">starzec Rowleya</a>, u drzew o oryginalnych liściach z natury jak np. u <a href="/wiki/Tulipanowiec" title="Tulipanowiec">tulipanowca</a> lub uzyskanych u <a href="/wiki/Kultywar" title="Kultywar">odmian ozdobnych</a> mających liście silnie postrzępione. Innym powodem atrakcyjności niektórych roślin jest oryginalne ubarwienie liści (odmiany o liściach odmiennie zabarwionych niż u typu, pstrolistne) oraz efektowne przebarwianie się ich jesienią.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liść_jako_siedlisko_dla_innych_organizmów"><span id="Li.C5.9B.C4.87_jako_siedlisko_dla_innych_organizm.C3.B3w"></span>Liść jako siedlisko dla innych organizmów</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Liść jako siedlisko dla innych organizmów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Liść jako siedlisko dla innych organizmów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Paardekastanje_bladmineerder_closeup.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Paardekastanje_bladmineerder_closeup.jpg/200px-Paardekastanje_bladmineerder_closeup.jpg" decoding="async" width="200" height="245" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Paardekastanje_bladmineerder_closeup.jpg/300px-Paardekastanje_bladmineerder_closeup.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Paardekastanje_bladmineerder_closeup.jpg/400px-Paardekastanje_bladmineerder_closeup.jpg 2x" data-file-width="547" data-file-height="670" /></a><figcaption>Miny <a href="/wiki/Szrot%C3%B3wek_kasztanowcowiaczek" title="Szrotówek kasztanowcowiaczek">szrotówka kasztanowcowiaczka</a> na liściu <a href="/wiki/Kasztanowiec_pospolity" title="Kasztanowiec pospolity">kasztanowca białego</a></figcaption></figure> <p>Liście roślin stanowią nie tylko część organizmu roślinnego, ale także szczególne <a href="/wiki/Siedlisko_(biologia)" title="Siedlisko (biologia)">siedlisko</a> dla zwykle wyspecjalizowanych innych organizmów, zwłaszcza <a href="/wiki/Grzyby" title="Grzyby">grzybów</a>, <a href="/wiki/Bezkr%C4%99gowce" title="Bezkręgowce">bezkręgowców</a>, rzadziej innych roślin. </p><p>Wielka biomasa jaką w środowisku stanowi listowie, stanowi ważne źródło pożywienia dla roślinożerców. Dla wielu drobnych zwierząt lub ich faz rozwojowych liście są nie tylko pokarmem, ale także środowiskiem życia. <a href="/wiki/Larwa" title="Larwa">Larwy</a> <a href="/wiki/Owady_minuj%C4%85ce" title="Owady minujące">owadów minujących</a> i <a href="/wiki/Galas%C3%B3wkowate" title="Galasówkowate">galasówkowatych</a> żyją w liściach, modyfikując je w celu utworzenia miejsca schronienia poprzez wytwarzanie <a href="/wiki/Galas" title="Galas">galasów</a> lub tzw. min – wygryzionych, pustych przestrzeni w obrębie blaszki liściowej. </p><p>Wiele zwierząt wykorzystuje liście do stworzenia miejsca schronienia sobie lub swemu potomstwu. Przykładami są wspomniane wyżej mrówki budujące w zmodyfikowanych liściach mrowiska oraz <a href="/wiki/Traszka" title="Traszka">traszki</a> i owady z rodzin <a href="/wiki/Tutkarzowate" title="Tutkarzowate">tutkarzowatych</a> i <a href="/wiki/Zw%C3%B3jkowate" title="Zwójkowate">zwójkowatych</a> składające jaja do specjalnie zwiniętych liści. </p><p>Grzyby i rośliny (głównie mszaki) rosnące na liściach nazywane są <a href="/wiki/Epifil" title="Epifil">epifilami</a>. Występują one głównie w tropikalnych lasach deszczowych. Występującym u nas przykładem epifila jest <a href="/wiki/%C5%81uszczeniec_klonowy" title="Łuszczeniec klonowy">czerniak klonowy</a> występujący na liściach <a href="/wiki/Klon_zwyczajny" title="Klon zwyczajny">klonu pospolitego</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ciekawostki">Ciekawostki</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Ciekawostki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ciekawostki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Największe liście na świecie mają palmy <a href="/wiki/Rafia" title="Rafia">rafie</a> (<i>Raphia farinifera</i> z wysp <a href="/wiki/Maskareny" title="Maskareny">archipelagu Maskarenów</a> na <a href="/wiki/Ocean_Indyjski" title="Ocean Indyjski">Oceanie Indyjskim</a> i <i>Raphia taedigera</i> z południowej Ameryki i Afryki). Ich pierzasto podzielone liście osiągają niemal 20 metrów długości. Największe liście o blaszce niepodzielonej ma wśród roślin lądowych <a href="/wiki/Alokazja" title="Alokazja">alokazja</a> <i>Alocasia robusta</i> ze stanu <a href="/wiki/Sarawak" title="Sarawak">Sarawak</a> w <a href="/wiki/Malezja" title="Malezja">Malezji</a>, które mogą osiągnąć 9–11 m wysokości i 3–4 m szerokości<sup id="cite_ref-Araceum_Alocasia_robusta_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Araceum_Alocasia_robusta-14">[14]</a></sup><sup id="cite_ref-The_International_Aroid_Society_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-The_International_Aroid_Society-15">[15]</a></sup>. Dużą powierzchnię osiągają także liście <a href="/wiki/Wiktoria_kr%C3%B3lewska" title="Wiktoria królewska">wiktorii królewskiej</a> <i>Victoria amazonica</i>. Jej pływające liście przekraczają 3 metry średnicy i mogą unieść na swojej powierzchni ciężar człowieka<sup id="cite_ref-1998_Wielka_Encyklopedia_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-1998_Wielka_Encyklopedia-16">[16]</a></sup>.</li> <li>Powierzchnia wszystkich liści na 100-letnim <a href="/wiki/Buk" title="Buk">buku</a> (25 m wysokości, korona zacieniająca 150 m²) wynosi ok. 1200 m². Powierzchnia chloroplastów stanowi ok. 18000 m², co oznacza, że powierzchnia pochłaniająca światło jest 120 razy większa od zajmowanej przez roślinę<sup id="cite_ref-Petermann_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Petermann-17">[17]</a></sup>. Z kolei na 1 ha <a href="/wiki/Lucerna_(ro%C5%9Blina)" title="Lucerna (roślina)">lucerny</a> powierzchnia liści osiąga 80-90 ha<sup id="cite_ref-Radomski_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-Radomski-18">[18]</a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Symbolika">Symbolika</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Symbolika" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Symbolika"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lisc_lipy.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Lisc_lipy.jpg/220px-Lisc_lipy.jpg" decoding="async" width="220" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Lisc_lipy.jpg/330px-Lisc_lipy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Lisc_lipy.jpg/440px-Lisc_lipy.jpg 2x" data-file-width="1014" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Liść lipy – symbol słowiański</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Rodlo_z_lisciem_lipowym.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Rodlo_z_lisciem_lipowym.svg/220px-Rodlo_z_lisciem_lipowym.svg.png" decoding="async" width="220" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Rodlo_z_lisciem_lipowym.svg/330px-Rodlo_z_lisciem_lipowym.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Rodlo_z_lisciem_lipowym.svg/440px-Rodlo_z_lisciem_lipowym.svg.png 2x" data-file-width="1231" data-file-height="1489" /></a><figcaption><a href="/wiki/Rod%C5%82o_(symbol)" title="Rodło (symbol)">Rodło</a> z liściem lipowym – odznaka młodzieży polskiej w Niemczech</figcaption></figure> <ul><li>W powszechnej tradycji liście symbolizują nietrwałość i kruchość (np. życia), przemijanie (np. świata i życia ludzkiego).</li> <li>Liść lipy jest powszechnym symbolem Słowian. Zawierają je znaki organizacji słowiańskich: <ul><li>wchodzi w skład <a href="/wiki/Rod%C5%82o_(symbol)" title="Rodło (symbol)">Rodła</a> z liściem lipowym – przedwojennej odznaki młodzieży polskiej w Niemczech,</li> <li>potrójny liść lipy jest logiem <a href="/wiki/Serbo%C5%82u%C5%BCyczanie" title="Serbołużyczanie">serbołużyckiej</a> organizacji <a href="/wiki/Domowina" title="Domowina">Domowina</a>.</li></ul></li> <li>Czerwony liść <a href="/wiki/Klon_(ro%C5%9Blina)" title="Klon (roślina)">klonu</a> widnieje na <a href="/wiki/Flaga_Kanady" title="Flaga Kanady">fladze Kanady</a><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>.</li> <li>Symbol zielonego liścia klonu naklejali na samochodach w latach 70. XX wieku niedoświadczeni kierowcy, by poinformować innych o swoim małym doświadczeniu za kierownicą.</li> <li>Liść <a href="/wiki/Konopie_siewne" title="Konopie siewne">konopi indyjskich</a> jest symbolem <a href="/wiki/Marihuana" title="Marihuana">marihuany</a>.</li> <li>Liść <a href="/wiki/Koniczyna" title="Koniczyna">koniczyny</a> w symbolice chrześcijańskiej symbolizuje <a href="/wiki/Tr%C3%B3jca_%C5%9Awi%C4%99ta" title="Trójca Święta">Trójcę Świętą</a>.</li> <li>Liść dębu jest utożsamiany z siłą tożsamą temu drzewu, tudzież z męstwem i dzielnością. Jest stałym elementem symboliki <a href="/wiki/Herb" title="Herb">herbów</a>, <a href="/wiki/Odznaczenie" title="Odznaczenie">odznaczeń</a>, <a href="/wiki/Moneta" title="Moneta">monet</a>.</li> <li>Liść <a href="/wiki/Bluszcz" title="Bluszcz">bluszczu</a> (wianek na głowie panny młodej) jest symbolem trwałości małżeństwa.</li> <li>Nagroda „Zielonego Liścia” jest wyróżnieniem przyznawanym przez Fundację Zielone Płuca Polski osobom, które przyczyniły się do promowania, rozwoju i realizacji programu ekorozwoju na obszarze Zielone Płuca Polski.</li> <li>„Zielony Liść” – Fundacja na Rzecz Ofiar Wypadków Komunikacyjnych i Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym</li> <li>Ogólnopolski Konkurs Poetycki O Liść Konwalii im. Zbigniewa Herberta.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Heraldyka">Heraldyka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Heraldyka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Heraldyka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W <a href="/wiki/Heraldyka" title="Heraldyka">heraldyce</a> młode zielone liście symbolizowały zazwyczaj odrodzenie starego <a href="/wiki/R%C3%B3d" title="Ród">rodu</a> <a href="/wiki/Szlachta" title="Szlachta">szlacheckiego</a> lub powstanie nowej jego gałęzi. Motyw liścia w <a href="/wiki/Heraldyka_polska" title="Heraldyka polska">heraldyce polskiej</a> spotykamy m.in. w następujących <a href="/wiki/Herb_szlachecki" title="Herb szlachecki">herbach szlacheckich</a>: <a href="/wiki/Bernowicz" title="Bernowicz">Bernowicz</a> (listki <a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCa" title="Róża">róży</a>), <a href="/wiki/D%C4%85b_(herb_szlachecki)" title="Dąb (herb szlachecki)">Dąb</a> (liść <a href="/wiki/D%C4%85b" title="Dąb">dębu</a>), <a href="/wiki/Genderych" title="Genderych">Genderych</a>, <a href="/wiki/Linda_(herb_szlachecki)" title="Linda (herb szlachecki)">Linda</a> (liście <a href="/wiki/Lipa" title="Lipa">lipy</a>), <a href="/w/index.php?title=Luzi%C5%84ski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luziński (strona nie istnieje)">Luziński</a>, <a href="/wiki/Lubocki" title="Lubocki">Lubocki</a><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[20]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Leaves?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Liść</em></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Li%C5%9B%C4%87" class="extiw" title="q:Liść"><strong>Zobacz kolekcję cytatów</strong> <em>o liściu</em> w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/li%C5%9B%C4%87" class="extiw" title="wikt:liść"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>liść</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Akant_(ornament)" title="Akant (ornament)">akant (ornament)</a>, <a href="/wiki/Palmeta" title="Palmeta">palmeta</a>, <a href="/wiki/Kwiaton" title="Kwiaton">kwiaton</a> i <a href="/wiki/Wieloli%C5%9B%C4%87" title="Wieloliść">wieloliść</a>,</li> <li><a href="/wiki/Ostrze_li%C5%9Bciowate" title="Ostrze liściowate">ostrza liściowate</a>,</li> <li>jednostki miar: <a href="/wiki/Gar%C5%9B%C4%87_li%C5%9Bci" title="Garść liści">garść liści</a>, <a href="/wiki/Szczypta_li%C5%9Bci" title="Szczypta liści">szczypta liści</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Hejnowicz_117-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Hejnowicz_117_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Hejnowicz_117_1-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Hejnowicz_117_1-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Hejnowicz_117_1-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Zygmunt Hejnowicz: <i>Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne</i>. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 117–126. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301138254" title="Specjalna:Książki/8301138254">ISBN <span class="isbn">83-01-13825-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Anatomia+i+histogeneza+ro%C5%9Blin+naczyniowych.+Organy+wegetatywne&rft.au=Zygmunt+Hejnowicz&rft.date=2002&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=117%E2%80%93126&rft.isbn=83-01-13825-4"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Hejnowicz-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Hejnowicz_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Hejnowicz_2-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Zygmunt Hejnowicz: <i>Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych</i>. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301138254" title="Specjalna:Książki/8301138254">ISBN <span class="isbn">83-01-13825-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Anatomia+i+histogeneza+ro%C5%9Blin+naczyniowych&rft.aulast=Hejnowicz&rft.aufirst=Zygmunt&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-13825-4"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-dewit-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-dewit_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Otwarty_dost%C4%99p" title="publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać"><img alt="publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/8px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png" decoding="async" width="8" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/12px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/16px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="1000" /></a></span><cite class="citation book">C.T. de Wit: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/413358">Photosynthesis of leaf canopies</a></i>. T. 663. Wageningen: Pudoc, 1965, s. 12, seria: Agricultural Research Reports.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Photosynthesis+of+leaf+canopies&rft.au=C.T.+de+Wit&rft.date=1965&rft.pub=Pudoc&rft.place=Wageningen&rft.pages=12&rft.series=Agricultural+Research+Reports&rft_id=http%3A%2F%2Flibrary.wur.nl%2FWebQuery%2Fwurpubs%2F413358"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Stace1993-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Stace1993_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">C.A Stace: <i>Taksonomia roślin i biosystematyka</i>. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301112514" title="Specjalna:Książki/8301112514">ISBN <span class="isbn">83-01-11251-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Taksonomia+ro%C5%9Blin+i+biosystematyka&rft.aulast=Stace&rft.aufirst=C.A&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-11251-4"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Godet1998-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Godet1998_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Jean-Denis Godet: <i>Pędy i pąki</i>. Warszawa: Multico Oficyna wydawnicza, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370731430" title="Specjalna:Książki/8370731430">ISBN <span class="isbn">83-7073-143-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=P%C4%99dy+i+p%C4%85ki&rft.aulast=Godet&rft.aufirst=Jean-Denis&rft.pub=Multico+Oficyna+wydawnicza&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-7073-143-0"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Podbielkowski1982-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Podbielkowski1982_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Zbigniew Podbielkowski: <i>Rozmnażanie się roślin</i>. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1982. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8302014567" title="Specjalna:Książki/8302014567">ISBN <span class="isbn">83-02-01456-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rozmna%C5%BCanie+si%C4%99+ro%C5%9Blin&rft.aulast=Podbielkowski&rft.aufirst=Zbigniew&rft.pub=Wydawnictwa+Szkolne+i+Pedagogiczne&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-02-01456-7"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Walter_Schumacher1967-s476-477-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Walter_Schumacher1967-s476-477_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Walter Schumacher: Fizjologia. W: Eduard Strasburger, i in.: <i>Botanika: podręcznik dla szkół wyższych</i>. Wyd. 2 pol. według 28 oryg. Warszawa: PWRiL, 1967, s. 476–477.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Botanika%3A+podr%C4%99cznik+dla+szk%C3%B3%C5%82+wy%C5%BCszych&rft.atitle=Fizjologia&rft.aulast=Strasburger&rft.aufirst=Eduard&rft.au=Walter+Schumacher&rft.edition=2+pol.+wed%C5%82ug+28+oryg&rft.pub=PWRiL&rft.place=Warszawa&rft.pages=476%E2%80%93477"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Listowski-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Listowski_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Anatol Listowski: <i>O rozwoju roślin</i>. Warszawa: PWRiL, 1970.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=O+rozwoju+ro%C5%9Blin&rft.aulast=Listowski&rft.aufirst=Anatol&rft.pub=PWRiL&rft.place=Warszawa"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Kopcewicz-2002-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kopcewicz-2002_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Kopcewicz Jan: Rozwój wegetatywny. W: <i>Fizjologia roślin</i>. red. Kopcewicz Jan, Lewak Stanisław. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 498–519. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301137533" title="Specjalna:Książki/8301137533">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">83-01-13753-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fizjologia+ro%C5%9Blin&rft.atitle=Rozw%C3%B3j+wegetatywny&rft.au=Kopcewicz+Jan&rft.date=2002&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=498%E2%80%93519&rft.isbn=8301137533"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-czerwin-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-czerwin_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Witold Czerwiński: <i>Fizjologia roślin</i>. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301024275" title="Specjalna:Książki/8301024275">ISBN <span class="isbn">83-01-02427-5</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fizjologia+ro%C5%9Blin&rft.aulast=Czerwi%C5%84ski&rft.aufirst=Witold&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-02427-5"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Kornaś2002-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kornaś2002_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Jan Kornaś, Anna Medwecka-Kornaś: <i>Geografia roślin</i>. Wyd. nowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301137827" title="Specjalna:Książki/8301137827">ISBN <span class="isbn">83-01-13782-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Geografia+ro%C5%9Blin&rft.aulast=Korna%C5%9B&rft.aufirst=Jan&rft.date=2002&rft.edition=nowe&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.isbn=83-01-13782-7"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Charles_J_Krebs1997-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Charles_J_Krebs1997_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Charles_J._Krebs" title="Charles J. Krebs">Charles J. Krebs</a>: <i>Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczeń i liczebności</i>. Warszawa: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a>, 1997. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830112041X" title="Specjalna:Książki/830112041X">ISBN <span class="isbn">83-01-12041-X</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ekologia.+Eksperymentalna+analiza+rozmieszcze%C5%84+i+liczebno%C5%9Bci&rft.au=%5B%5BCharles+J.+Krebs%5D%5D&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-12041-X"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3975652"><i>sizal</i></a>, [w:] <i><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a></i> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a><span class="accessdate"> [dostęp 2024-02-21]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=sizal&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B3975652" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Araceum_Alocasia_robusta-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Araceum_Alocasia_robusta_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://araceum.abrimaal.pro-e.pl/alocasia/robustap.htm">Araceum: <i>Alocasia robusta</i></a>. [dostęp 2011-11-19]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-The_International_Aroid_Society-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-The_International_Aroid_Society_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aroid.org/genera/speciespage.php?genus=alocasia&species=robusta">The International Aroid Society: <i>Alocasia robusta</i></a>. [dostęp 2011-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-1998_Wielka_Encyklopedia-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1998_Wielka_Encyklopedia_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text">1998. Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Muza SA, Warszawa, s. 85, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370797784" title="Specjalna:Książki/8370797784">ISBN <span class="isbn">83-7079-778-4</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-Petermann-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Petermann_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">J. Petermann, W Tschirner: <i>Interesująca botanika</i>. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1987. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321404294" title="Specjalna:Książki/8321404294">ISBN <span class="isbn">83-214-0429-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Interesuj%C4%85ca+botanika&rft.aulast=Petermann&rft.aufirst=J.&rft.pub=Wiedza+Powszechna&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-214-0429-4"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Radomski-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Radomski_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">J. Radomski, J. Jasnowska: <i>Botanika</i>. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Botanika&rft.aulast=Radomski&rft.aufirst=J.&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Canadian</span><span class="cite-name-initials" title="Canadian" style="display:none">C.</span> </span><span class="cite-lastname">Heritage</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Canadian</span><span class="cite-name-initials" title="Canadian">C.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.canada.ca/en/services/culture/canadian-identity-society/anthems-symbols/national-flag.html"><i>National flag of Canada</i></a> [online], www.canada.ca, 11 września 2017<span class="accessdate"> [dostęp 2024-02-22]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Canadian&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=National+flag+of+Canada&rft.date=2017-09-11&rft.aulast=Heritage&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.canada.ca%2Fen%2Fservices%2Fculture%2Fcanadian-identity-society%2Fanthems-symbols%2Fnational-flag.html" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Marek_%C5%BBukow-Karczewski" title="Marek Żukow-Karczewski">Marek Żukow-Karczewski</a>, <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ekologia.pl/srodowisko/przyroda/tajemnice-zwyklego-liscia,17528.html">Tajemnice „zwykłego” liścia</a></i>, Ekologia.pl, 2012. [dostęp 2017-03-02].</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book">Z. Podbielkowski, M Podbielkowska: <i>Przystosowania roślin do środowiska</i>. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8302042994" title="Specjalna:Książki/8302042994">ISBN <span class="isbn">83-02-04299-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Przystosowania+ro%C5%9Blin+do+%C5%9Brodowiska&rft.aulast=Podbielkowski&rft.aufirst=Z.&rft.pub=Wydawnictwa+Szkolne+i+Pedagogiczne&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-02-04299-4"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">A. Szweykowska, J. Szweykowski: <i>Botanika</i>. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301139455" title="Specjalna:Książki/8301139455">ISBN <span class="isbn">83-01-13945-5</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Botanika&rft.aulast=Szweykowska&rft.aufirst=A.&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-13945-5"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">E. Kuta: <i>Liść</i>. Kraków: W: Encyklopedia biologiczna. Agencja Publicystyczno-Wydawnicza OPRES, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385909354" title="Specjalna:Książki/8385909354">ISBN <span class="isbn">83-85909-35-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Li%C5%9B%C4%87&rft.aulast=Kuta&rft.aufirst=E.&rft.pub=W%3A+Encyklopedia+biologiczna.+Agencja+Publicystyczno-Wydawnicza+OPRES&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.isbn=83-85909-35-4"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">część rośliny</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85075608">sh85075608</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4007051-7">4007051-7</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562740">00562740</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11944141h">11944141h</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=529">529</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph200874">ph200874</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007560518205171">987007560518205171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/leaf-plant-anatomy">science/leaf-plant-anatomy</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/folium">science/folium</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/feuille/">feuille</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=blad">blad</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=blad">blad</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Liść&oldid=75173656">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Liść&oldid=75173656</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Anatomia_ro%C5%9Blin" title="Kategoria:Anatomia roślin">Anatomia roślin</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Li%C5%9B%C4%87" title="Kategoria:Liść">Liść</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_brakuj%C4%85cymi_przypisami_od_2016-02" title="Kategoria:Artykuły z brakującymi przypisami od 2016-02">Artykuły z brakującymi przypisami od 2016-02</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:By%C5%82e_Dobre_Artyku%C5%82y" title="Kategoria:Byłe Dobre Artykuły">Byłe Dobre Artykuły</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 7 lis 2024, 14:50.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Li%C5%9B%C4%87&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-fj2g8","wgBackendResponseTime":195,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.537","walltime":"0.711","ppvisitednodes":{"value":11274,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":52808,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10205,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":16,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":21388,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":5,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 559.276 1 -total"," 34.36% 192.144 17 Szablon:Cytuj_książkę"," 24.61% 137.646 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 9.10% 50.892 3 Szablon:Projekt_siostrzany"," 8.62% 48.216 1 Szablon:Wikicytaty"," 8.06% 45.052 1 Szablon:Pierwszy_niepusty"," 6.28% 35.110 2 Szablon:Cytuj_stronę"," 5.40% 30.213 1 Szablon:Inne_znaczenia"," 3.72% 20.796 4 Szablon:Dmbox"," 3.66% 20.442 1 Szablon:Encyklopedia_PWN"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.222","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4559346,"limit":52428800},"limitreport-logs":"WRAP: lead = \"span\"\nWRAP: tail = \"span\"\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7587f976f-sm57k","timestamp":"20241107142846","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Li\u015b\u0107","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Li%C5%9B%C4%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q33971","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q33971","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-12-11T16:15:40Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f4\/Leaf_1_web.jpg","headline":"organ ro\u015blinny"}</script> </body> </html>