CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available" lang="af" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Wys bron van Keulen - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )afwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":true,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Januarie","Februarie","Maart","April","Mei","Junie","Julie","Augustus","September","Oktober","November","Desember"],"wgRequestId":"91f20bce-7db7-44fd-a9ae-3a2530f4429d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Keulen","wgTitle":"Keulen","wgCurRevisionId":2671202,"wgRevisionId":0,"wgArticleId":9395,"wgIsArticle":false,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"edit","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[],"wgPageViewLanguage":"af","wgPageContentLanguage":"af","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Keulen","wgRelevantArticleId":9395,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"af","pageLanguageDir":"ltr", "pageVariantFallbacks":"af"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready", "skins.vector.icons":"ready","ext.charinsert.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.edit.collapsibleFooter","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.charinsert","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=af&modules=ext.charinsert.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=af&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=af&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/K%C3%B6ln_collage.jpg/1200px-K%C3%B6ln_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/K%C3%B6ln_collage.jpg/800px-K%C3%B6ln_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1067"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/K%C3%B6ln_collage.jpg/640px-K%C3%B6ln_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="853"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Wys bron van Keulen - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//af.m.wikipedia.org/wiki/Keulen"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Wysig" href="/w/index.php?title=Keulen&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (af)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//af.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://af.wikipedia.org/wiki/Keulen"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.af"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atoomvoer" href="/w/index.php?title=Spesiaal:Onlangse_wysigings&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Keulen rootpage-Keulen skin-vector-2022 action-edit"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Gaan na inhoud</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Werf"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofkieslys" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofkieslys</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofkieslys</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">skuif na kantbalk</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">versteek</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigasie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Tuisblad" title="Besoek die Tuisblad [z]" accesskey="z"><span>Tuisblad</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gebruikersportaal" title="Meer oor die projek, wat jy kan doen, nuttige skakels"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Geselshoekie" title="Agtergrondinligting oor aktuele sake"><span>Geselshoekie</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesiaal:Onlangse_wysigings" title="'n Lys van onlangse wysigings [r]" accesskey="r"><span>Onlangse wysigings</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesiaal:Lukraak" title="Laai 'n lukrake bladsye [x]" accesskey="x"><span>Lukrake bladsy</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Vind meer uit oor iets"><span>Hulp</span></a></li><li id="n-Sandput" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Sandput"><span>Sandput</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Tuisblad" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-af.svg" width="118" height="13" style="width: 7.375em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Spesiaal:Soek" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Deursoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Soek</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Deursoek Wikipedia" aria-label="Deursoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Deursoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spesiaal:Soek"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Soek</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlike gereedskap"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Voorkoms"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Voorkoms" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Voorkoms</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_af.wikipedia.org&uselang=af" class=""><span>Skenkings</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Spesiaal:SkepRekening&returnto=Keulen&returntoquery=action%3Dedit" title="U word aangemoedig om 'n gebruiker te skep en aan te meld, hoewel dit nie verpligtend is nie." class=""><span>Skep gebruiker</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Spesiaal:Teken_in&returnto=Keulen&returntoquery=action%3Dedit" title="U word aangemoedig om aan te meld. Dit is egter nie verpligtend nie. [o]" accesskey="o" class=""><span>Meld aan</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opsies" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlike gereedskap" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlike gereedskap</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_af.wikipedia.org&uselang=af"><span>Skenkings</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesiaal:SkepRekening&returnto=Keulen&returntoquery=action%3Dedit" title="U word aangemoedig om 'n gebruiker te skep en aan te meld, hoewel dit nie verpligtend is nie."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Skep gebruiker</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesiaal:Teken_in&returnto=Keulen&returntoquery=action%3Dedit" title="U word aangemoedig om aan te meld. Dit is egter nie verpligtend nie. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Meld aan</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Bladsye vir uitgemelde redakteurs <a href="/wiki/Hulp:Inleiding" aria-label="Leer meer oor redigering"><span>leer meer</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesiaal:Mybydrae" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Bydraes</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesiaal:Mybespreking" title="Bespreking oor bydraes van hierdie IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Bespreking</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Werf"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Wys bron van Keulen</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Hierdie artikel bestaan slegs in hierdie taal. Voeg die artikel by vir ander tale" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Voeg tale by</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimtes"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Keulen" title="Bekyk die inhoudbladsy [c]" accesskey="c"><span>Bladsy</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bespreking:Keulen" rel="discussion" title="Bespreking oor die inhoudbladsy [t]" accesskey="t"><span>Bespreking</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Verander taalvariant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Afrikaans</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergawes"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Keulen"><span>Lees</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Keulen&veaction=edit" title="Redigeer hierdie bladsy [v]" accesskey="v"><span>Wysig</span></a></li><li id="ca-edit" class="selected collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Keulen&action=edit" title="Wysig die bladsy se bonkode"><span>Wysig bron</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Keulen&action=history" title="Ouer weergawes van hierdie bladsy [h]" accesskey="h"><span>Wys geskiedenis</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Gereedskap" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Gereedskap</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Gereedskap</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">skuif na kantbalk</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">versteek</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Keulen"><span>Lees</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Keulen&veaction=edit" title="Redigeer hierdie bladsy [v]" accesskey="v"><span>Wysig</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="selected collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Keulen&action=edit" title="Wysig die bladsy se bonkode [e]" accesskey="e"><span>Wysig bron</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Keulen&action=history"><span>Wys geskiedenis</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesiaal:Skakels_hierheen/Keulen" title="'n Lys bladsye wat hierheen skakel [j]" accesskey="j"><span>Skakels hierheen</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesiaal:OnlangseVeranderingsMetSkakels/Keulen" rel="nofollow" title="Onlangse wysigings aan bladsye wat vanaf hierdie bladsy geskakel is [k]" accesskey="k"><span>Verwante veranderings</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesiaal:Spesiale_bladsye" title="'n Lys van al die spesiale bladsye [q]" accesskey="q"><span>Spesiale bladsye</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Keulen&action=info" title="More information about this page"><span>Bladinligting</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesiaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faf.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DKeulen%26action%3Dedit"><span>Kry verkorte URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesiaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Faf.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DKeulen%26action%3Dedit"><span>Laai QR-kode af</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Ander projekte </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q365" title="Skakel na gekonnekteerde databank item [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Voorkoms"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Voorkoms</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">skuif na kantbalk</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">versteek</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle">← <a href="/wiki/Keulen" title="Keulen">Keulen</a></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><p>U het geen regte om om hierdie bladsy te wysig nie, vir die volgende rede: </p> <div class="permissions-errors"><div class="mw-permissionerror-globalblocking-blockedtext-range"><b>Your IP address is in a range that has been <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Global_blocks" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Global blocks">blocked on all Wikimedia Foundation wikis</a>.</b> <p>The block was made by <a href="/wiki/Gebruiker:Jon_Kolbert" title="Gebruiker:Jon Kolbert">‪Jon Kolbert‬</a>. The reason given is <i><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/NOP" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/NOP">Open proxy/Webhost</a>: See the <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/WM:OP/H" class="extiw" title="m:WM:OP/H">help page</a> if you are affected </i>. </p> <ul><li>Start of block: 15:12, 27 Augustus 2023</li> <li>Expiry of block: 15:12, 27 Augustus 2028</li></ul> <p>Your current IP address is 8.222.208.146. The blocked range is 8.222.128.0/17. </p><p>Sluit asseblief al bogenoemde besonderhede in by enige navrae wat jy maak. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/No_open_proxies" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/No open proxies">No open proxies</a> global policy. </p> Otherwise, to discuss the block please <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Global" class="extiw" title="m:Steward requests/Global">post a request for review on Meta-Wiki</a>. You could also send an email to the <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Stewards" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Stewards">stewards</a> <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/VRT" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/VRT">VRT</a> queue at <kbd>stewards@wikimedia.org</kbd> including all above details.</div></div><hr /> <p>U het toestemming om die bronteks te bekyk en te kopieer. </p><textarea readonly="" accesskey="," id="wpTextbox1" cols="80" rows="25" style="" class="mw-editfont-monospace" lang="af" dir="ltr" name="wpTextbox1">{| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;" ! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" | '''Keulen'''<br /> [[Lêer:Köln collage.jpg|280px]] |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999" | '''Kaart''' |style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen''' |- style="background:white" |rowspan=6| [[Lêer:Locator map K in Germany.svg|senter|180px]] |- style="background: white" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:DEU Koeln COA.svg|senter|75px]] |- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="background: #CEDAF2; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag''' |- style="background: white; border-top:1px solid #999;" |style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flagge Köln.svg|90px|raam|senter]] |- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;" |style="border-left:1px solid #999"| |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Land''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{vlagland|Duitsland}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Deelstaat''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of North Rhine-Westphalia.svg|20px]] [[Noordryn-Wesfale]] |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Koördinate''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|50|56|N|6|57|O}} |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stigting''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 50 n.C. |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Stadstatus''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1475 (Vrye Ryksstad) |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''[[Oppervlakte]]:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 405,01 [[vierkante kilometer|vk km]] |- | &nbsp;'''Hoogte bo seevlak''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 53 m |- style="border-top:1px solid #999;" |- style="border-top:1px solid #999;" |- |&nbsp;'''Bevolking:''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Totaal (31 Desember 2021) | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1&nbsp;073&nbsp;096<ref>{{de}} {{cite web |url=https://www.landesdatenbank.nrw.de/ldbnrw/online?operation=result&code=12411-31iz&leerzeilen=false&language=de#abreadcrumb |title=Bevölkerung der Gemeinden Nordrhein-Westfalens am 31. Dezember 2021 – Fortschreibung des Bevölkerungsstandes auf Basis des Zensus vom 9. Mai 2011 |publisher=Landesdatenbank Nordrhein-Westfalen |date=31 Desember 2020 |accessdate=20 Junie 2022}}</ref> |- | &nbsp;- Bevolkingsdigtheid | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2&nbsp;650/vk km |- | &nbsp;- Metropolitaanse gebied | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2&nbsp;500&nbsp;000 |- |&nbsp;'''Tydsone''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +1 (MET) |- style="border-top:1px solid #999;" | &nbsp;- [[Somertyd]] | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2 (MEST) |- |&nbsp;'''Klimaat''' | style="background: #f7f8ff" | &nbsp; |- | &nbsp;- Tipe | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Gematigde klimaat |- | &nbsp;- Gemiddelde jaarlikse temperatuur | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 10&nbsp;°C |- | &nbsp;- Gem. temp. Januarie/Julie | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2,4 / 18,3&nbsp;°C |- | &nbsp;- Gemiddelde jaarlikse neerslae | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 798 mm |- |&nbsp;'''Burgemeester''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Henriette Reker<ref>{{de}} {{cite web |url=http://www.stadt-koeln.de/politik-und-verwaltung/presse/oberbuergermeisterin-henriette-reker-hat-amt-angenommen |title=Oberbürgermeisterin Henriette Reker hat Amt angenommen |publisher=Stadt Köln – Amt für Presse- und Öffentlichkeitsarbeit |author=Inge Schürmann |date=22 Oktober 2015 |accessdate=22 Oktober 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190823083844/https://www.stadt-koeln.de/politik-und-verwaltung/presse/oberbuergermeisterin-henriette-reker-hat-amt-angenommen |archive-date=23 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> |- style="border-top:1px solid #999;" |&nbsp;'''Amptelike webwerf''' | style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.stadt-koeln.de/ www.stadt-koeln.de] |} '''Keulen''' ([[Duits]]: ''Köln'', {{Audio|De-Köln.ogg|luister}}, plaaslik: ''Kölle''; [[Frans]] en [[Engels]]: ''Cologne'') is die vierde grootste stad in [[Duitsland]] en die grootste stad van die westelike deelstaat [[Noordryn-Wesfale]]. Die stad aan die [[Ryn]] gaan terug op 'n Romeinse nedersetting en is met sy meer as 2&nbsp;000-jarige geskiedenis een van die oudste stede in Duitsland. Sedert 30 Junie 2010 is Keulen die vierde miljoenestad in Duitsland ná [[Berlyn]], [[Hamburg]] en [[München]]. [[Lêer:Stadtbild Köln (50MP).jpg|duimnael|links|'n Lugbeeld van Keulen met die katedraal en Hohenzollern-brug]] Vandag is Keulen die ekonomiese, kulturele en geskiedkundige sentrum van die Rynland. Die Universiteit van Keulen en ander hoëronderwysinstellings het altesaam meer as 85&nbsp;000 studente. Sy ligging aan die Ryn, die belangrikste Duitse rivier, en by die kruispunt van belangrike handelsroetes maak van Keulen ook 'n eersterangse Europese vervoersentrum. Die stad is naas [[New York Stad|New York]] een van die belangrikste sentrums van die internasionale kunshandel. Vrolikheid word as een van die tipiese Rynlandse eienskappe beskou, en dit vind veral neerslag in Keulen se losbandige Karnavaltyd, wat met die optogte op ''Rosenmontag'' sy hoogtepunt bereik. Keulen staan daarnaas bekend as een van die belangrikste sentrums van [[gay]]- en lesbiese kultuur in Duitsland. Meer as 175&nbsp;000 Keulenaars is van buitelandse afkoms, en die stad is dus nog steeds 'n smeltkroes van vele kulture. Keulen huisves een van die grootste [[Turkye|Turkse]] gemeenskappe in Duitsland en is ook die setel van 'n aantal [[Islam]]itiese organisasies. == Etimologie == Die stadsnaam Keulen is ontleen aan die [[Latyn]]se naam ''Colonia Claudia Ara Agrippinensium''. Uit ''Colonia'' het oor ''Coellen'', ''Cöllen'', ''Cölln'' en ''Cöln'' die huidige naam met "K" ontwikkel. In die Keulse [[dialek]] word die stad ''Kölle'' genoem. In die meeste [[Romaanse tale|Romaanse]] en verskeie ander tale is die Latynse oorsprong van die naam steeds herkenbaar (byvoorbeeld [[Italiaans]] en [[Spaans]] ''Colonia'', [[Portugees]] ''Colônia'', [[Katalaans]] ''Colònia'', [[Frans]] ''Cologne'', [[Pools]] ''Kolonia'', [[Turks]] ''Kolonya'' en [[Arabies]] كولونيا (''Kōlōnyā''). Die Romeinse stad ''Colonia Claudia Ara Agrippinensium'' (CCAA) is na keiserin [[Agrippina die jongere|Agrippina]] genoem: Die eggenote van [[Claudius]] is aan die [[Ryn]] gebore en het in 50 n.C. stadstatus aan die [[Ubiërs|Ubiërnedersetting]] ''Oppidum Ubiorum'' verleen.<ref>{{de}} {{cite book |author=Heinrich Gottfried Philipp Gengler |title=Regesten und Urkunden zur Verfassungs- und Rechtsgeschichte der deutschen Städte im Mittelalter |location=Erlangen |year=1863 |pages=515–599 |url=http://books.google.de/books?id=NdkcAAAAMAAJ&pg=PA518}}</ref> == Geografie en klimaat == [[Lêer:Koeln bezirke1.png|duimnael|links|Keulen se distrikte]] Die stadsgebied van Keulen strek oor 405,01 vierkante kilometer, waarvan 230,25 aan die linkeroewer en 174,87 aan die regteroewer van die Ryn. Ten opsigte van sy oppervlak is Keulen na Berlyn en Hamburg die derde grootste stad van Duitsland. Die hoogste punt in die Königsforst lê 118,04 meter bo [[seevlak]], die laagste in die Worringer Bruch 37,5 meter bo seevlak. Keulen lê in die sogenaamde Keulense Bekken (Duits: ''Kölner Bucht''), 'n vallei tussen die heuwels van die Bergische Land en die Eifel, wat deur klimatiese besonderhede gekenmerk word: * Aangesien die Eifel-gebergte 'n soort versperring vorm, lê Keulen (en veral sy linkeroewer) in die reënskadu van westelike winde. Warm valwinde kom hier gereeld voor. * Die lug in die bekken word meer verwarm as dié van die omgewing, en die middestad van Keulen word as die warmste plek in Duitsland nog voor [[Freiburg im Breisgau]] beskou. Die verdamping van Rynwater veroorsaak hoë lugvogtigheid en lei in die somer dikwels tot bedompige weer met donderbuie. Die metropolitaanse gebied van Keulen lê in die oorgangsgebied van gematigde see- en kontinentale klimaat met koel winters (die gemiddelde temperatuur in Januarie is 2,4 °C) en gematigde somers (met 'n gemiddelde temperatuur van 18,3 °C in Julie). Die gemiddelde jaarlikse neerslag is 798 millimeter. {{Tabel weergemiddeldes | locatie = Keulen/Bonn Lughawe, Duitsland vir 1981–2010 | bron = Temperatuur: Deutscher Wetterdienst<ref>{{de}} {{cite web |url=http://www.dwd.de/bvbw/appmanager/bvbw/dwdwwwDesktop?_nfpb=true&_pageLabel=_dwdwww_klima_umwelt_klimadaten_deutschland&T82002gsbDocumentPath=Navigation%2FOeffentlichkeit%2FKlima__Umwelt%2FKlimadaten%2Fkldaten__kostenfrei%2Fausgabe__monatswerte__node.html%3F__nnn%3Dtrue |title=Ausgabe der Klimadaten: Monatswerte |accessdate=31 Januarie 2013}}</ref> Neerslag: Weatherchannel<ref name=weatherchannel>{{en}} {{cite web |url=http://worldweather.wmo.int/016/c00056.htm |title=Weerinligting oor Keulen, getalle gebaseer op maandelikse gemiddelde in die tydperk 1971–2000 |accessdate=18 Maart 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009110033/http://worldweather.wmo.int/016/c00056.htm |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>  | jan_gem_min= -0.6 | jan_gem_max= 5.4 | feb_gem_min= -0.7 | feb_gem_max= 6.7 | mrt_gem_min= 2.0 | mrt_gem_max= 10.9 | apr_gem_min= 4.2 | apr_gem_max= 15.1 | mei_gem_min= 8.1 | mei_gem_max= 19.3 | jun_gem_min= 11.0 | jun_gem_max= 21.9 | jul_gem_min= 13.2 | jul_gem_max= 24.4 | aug_gem_min= 12.6 | aug_gem_max= 24.0 | sep_gem_min= 9.8 | sep_gem_max= 19.8 | okt_gem_min= 6.7 | okt_gem_max= 15.1 | nov_gem_min= 3.1 | nov_gem_max= 9.5 | dec_gem_min= 0.4 | dec_gem_max= 5.9 | jaar_gem_min= 5.8| jaar_gem_max= 14.8 |jan_a_max=16.2 |feb_a_max=20.7 |mrt_a_max=25.0 |apr_a_max=29.0 |mei_a_max=32.4 |jun_a_max=36.8 |jul_a_max=37.2 |aug_a_max=38.8 |sep_a_max=31.7 |okt_a_max=27.6 |nov_a_max=18.7 |dec_a_max=16.6 |jaar_a_max=38.8 |jan_a_min=−23.4 |feb_a_min=−19.2 |mrt_a_min=−12.0 |apr_a_min=−8.8 |mei_a_min=−2.2 |jun_a_min=1.4 |jul_a_min=2.9 |aug_a_min=1.9 |sep_a_min=0.2 |okt_a_min=−6.0 |nov_a_min=−10.4 |dec_a_min=−16.0 |jaar_a_min=−23.4 |jan_gem=2.6 |feb_gem=2.9 |mrt_gem=6.3 |apr_gem=9.7 |mei_gem=14.0 |jun_gem=16.6 |jul_gem=18.8 |aug_gem=18.1 |sep_gem=14.5 |okt_gem=10.6 |nov_gem=6.3 |dec_gem=3.3 |jaar_gem=10.33  | jan_gem_ns=60.4 | feb_gem_ns=46.6 | mrt_gem_ns=62.5 | apr_gem_ns=50.5 | mei_gem_ns=72.4 | jun_gem_ns=87.6 | jul_gem_ns=86.0 | aug_gem_ns=65.3 | sep_gem_ns=69.3 | okt_gem_ns=61.7 | nov_gem_ns=63.2 | dec_gem_ns=70.7 | jaar_gem_ns=796 }} == Die Ryn en sy brûe == [[Lêer:Koeln Hohenzollernbruecke.jpg|duimnael|Die Hohenzollernbrücke is die belangrikste spoorwegbrug oor die Ryn]] Die Ryn, wat in Keulen 'n wydte van vierhonderd meter (1&nbsp;300 voet) bereik en oor 'n lengte van veertig kilometer (25 myl) deur die stad vloei, maak 'n groot boog in Keulen en verdeel die stad in twee verskillende helftes: Die linkeroewer, wat in die volksmond as die "ware Keulen" ("''wahre Kölle''") bekend staan, en die "''schäl Sick''" of regteroewer. Hier lê ook voormalige selfstandige stede soos Deutz en Mülheim, wat lankal by Keulen ingesluit is. Beide kante van die rivier is eeue lank deur slegs een [[veerboot]] met mekaar verbind. Tans is daar agt brûe. Die eerste permanente brug, die voorloper van die huidige Hohenzollern-spoorwegbrug tussen die hoofstasie en die voorstad Deutz, is eers in [[1859]] geopen. Die Suidbrug met sy indrukwekkende boë is eweneens 'n suiwer spoorwegbrug, terwyl die Rodenkirchen- en die Leverkusen-brug uit die jaar [[1965]] vir motors oop staan. Die Zoo-brug word as die pronkstuk beskou. Hierdie kabelbrug is deur die argitek Gerd Lohmer ontwerp en in [[1966]] ingewy. Met 1&nbsp;300 meter (4&nbsp;200 voet) is dit ook die langste brug in Keulen. Die gunstelingbrug van voetgangers is die Deutz-brug met 'n lengte van 400 meter (1&nbsp;300 voet), wat Deutz met die ou stadskern van Keulen verbind en 'n pragtige uitsig oor die linkeroewer bied. Duisende toeskouers kom jaarliks op Nuwejaarsaand hier byeen om die groot vuurwerkskouspel te bewonder. == Geskiedenis == === Die Romeinse tydperk === ==== Oppidum Ubiori en Colonia Agrippina ==== [[Lêer:Roman Cologne, reconstruction.JPG|duimnael|'n Rekonstruksie van die Romeinse stad]] [[Lêer:Koeln roemerturm 031204.jpg|duimnael|Die Romeinse toring, 'n oorblyfsel van die antieke stadsmuur]] [[Lêer:Diatretglas-Köln-330--bis-340-n-Chr.JPG|duimnael|Romeinse glasbeker, omstreeks 330-340 n.C., Romeins-Germaanse Museum Keulen]] Oorspronklik het 'n klein Germaanse volk met die Latynse naam ''Eburones'' op die linkeroewer van die Ryn gewoon. In die jaar 53 v.C. is hulle deur [[Julius Caesar|Gaius Julius Caesar]] verslaan en feitlik uitgewis. 'n Ander volk in die gebied, die Ubiërs, het besluit om liewer geen weerstand teen die veroweraars te bied nie en eerder 'n verbond met die Romeine te sluit. Die Romeinse veldheer [[Marcus Vipsanius Agrippa|Agrippa]], 'n skoonseun en vriend van keiser [[Augustus]], het die Ubiër-nedersetting van die regter- na die linkeroewer van die Ryn verskuif. Die versterkte nedersetting ''oppidum Ubiori'', wat in 39 v.C. ontstaan het, was die voorloper van die stad Keulen. Ubiërs het vervolgens as hulpsoldate 'n belangrike rol by die militêre beskerming van die Ryngrens gespeel. Kort voor die begin van die Christelike jaartelling is die nedersetting se status tot dié van 'n sentrale dorp verhef. 'n Altaar, die ''Ara Ubiorum'', is opgerig en twee van Rome se vier Rynlegioene in die nabygeleë militêre kamp gestasioneer. In 15 of 16 n.C. is Julia Agrippina, die dogter van Germanicus en latere vrou van keiser [[Claudius]] (10 v.C. - 54 n.C.) en moeder van keiser [[Nero]] (37-68) in die Oppidum Ubiorum gebore. Die Ubiërs het in hierdie tydperk begin om na hulself as Agrippinense te verwys. Die vader van Agrippina was die teenspeler van Arminius, en blykbaar het die Ubiërs as geromaniseerde Germane hulself eweneens van dié rebel gedistansieer. In 50 n.C. is keiser Claudius deur sy nig en eggenote Julia Agrippina, 'n boorling van Keulen en die moeder van Nero, oorreed om stadstatus aan die nedersetting te verleen. Dit het vervolgens die nuwe Latynse naam ''Colonia Claudia Ara Agrippinensium'' gekry (wat dikwels met sy voorletters CCAA afgekort of net Colonia Agrippina genoem is). Die term ''colonia'' het na die Romeinse burgerreg verwys, ''Claudia'' na die ontstaanstyd (gedurende keiser Claudius se heerskappy), ''ara'' na die feit dat 'n belangrike Romeinse altaar in die gebied opgerig is, en ''Agrippinensium'' na Agrippina, wat die aanleiding tot die stigting van die kolonie gegee het. Die nedersetting was voortaan in regtelike opsig gelykgestel aan Italiaanse stede. Dit was vervolgens veral veterane, afgetrede soldate van die Rynlegioene met hul gesinne, beamptes, handkunswerkers, ambagsmanne en handelaars wat hulle in die ''colonia'' gevestig het. ==== Romeinse metropool noord van die Alpe ==== Die stad het tot een van die belangrikstes in die [[Romeinse Ryk]] gegroei. Aanvanklik was dit veral 'n militêre voorpos met die laers van die 1<sup>ste</sup> en 20<sup>ste</sup> Romeinse legioen (hulle is later na Bonna – die huidige [[Bonn]] – verskuif), maar gaandeweg het die nedersetting tot een van die grootste Romeinse metropole noord van die Alpe gegroei. Tussen 50 en 70 n.C. is 'n stadsmuur met 'n lengte van sowat vier kilometer en nege stadspoorte en 21 torings gebou. Die stad het 'n oppervlakte van een vierkante kilometer gehad. Strate is volgens 'n roosterpatroon aangelê wat ten opsigte van die hoofstrate oor die eeue min of meer onveranderd gebly het. Die ''Cardo Maximus'' (die huidige Hohe Straße) het langs die Ryn in 'n noord-suidelike rigting geloop, die ''Decumanus Maximus'' (die huidige Schildergasse) vanaf die Rynoewer in 'n westelike rigting. 'n Waterleiding het die stad oor 'n afstand van 80 kilometer van vars water uit die Eifelgebergte voorsien. Ondergrondse kanale het rioolwater afgevoer. Die stad het met pragtige pleine gespog, en die woonhuise se mure is deur kunstenaars versier. Aangesien die stad op die kruispad van belangrike handelsroetes geleë was, is hier goedere van orals in die Romeinse Ryk aangebied. Die stad het tot een van die grootste Romeinse nywerheidsentrums vir [[glas]] en keramiek ontwikkel. Die nywerhede is weens die brandgevaar buite die stadsmuur aangelê. Langs die paaie, wat van die stad uitgegaan het, was ook die begraafplase van die inwoners geleë. In die tydperk ná die Bataafse opstand in die jare 69 en 70 tot by die politieke en ekonomiese krisis van die Romeinse Ryk in die tweede helfte van die 3de eeu het CCAA sy bloeitydperk beleef. In die jaar 90 n.C. is CCAA as die hoofstad van die provinsie [[Germania Inferior|Laer-Germanië]] aangewys. Die provinsiale stadhouer se kantoor, die ''praetorium'', was op die plein geleë waar eeue later die Keulense raadsaal opgerig is. Die stad se inwonertal – insluitende die nywerheidsgebiede buite die stadsmuur – word deur deskundiges op tussen 20&nbsp;000 en 40&nbsp;000 beraam.<ref>{{de}} Prinz, Friedrich: ''Kelten, Römer und Germanen. Deutschlands Frühgeschichte''. München: Piper 2007, bl. 98</ref> Keulen was tydelik die grootste Romeinse nedersetting noord van die [[Alpe]] en is eers omstreeks 300 deur [[Augusta Treverorum]], die huidige Trier, verbygesteek. Vanaf 275 is CCAA verskeie kere deur [[Franke]] aangeval. Dit was duidelik dat die stad as periferiese nedersetting aan die Ryngrens in 'n onseker en gevaarlike posisie was. Die stedelike munt, 'n simbool van Colonia Agrippina se status as ekonomiese sentrum, is in hierdie periode na [[Lyon]] in [[Gallië]] verskuif. Die agteruitgang van die Romeinse stad het met die rebellie van die Frankiese generaal Silvanus en die plundering en verwoesting deur Frankiese krygers in die jaar [[355]] begin. Keiser Julianus het die stad in [[356]] weer laat opbou, maar in [[401]] het Rome sy troepe uit die Rynland onttrek. In [[455]] het die Franke die stad ingeneem, en Keulen het een van die residensies van die Frankiese konings geword. Die Frankiese bevolking se aandeel het gaandeweg toegeneem sodat die Romeinse bewoners gaandeweg geassimileer is. Keulen het steeds administratiewe funksies vervul, onder meer as tydelike hoofstad van 'n Frankiese deelkoninkryk.<ref>{{de}} Manfred Jehle, Erich Hafner, Lothar Kölm, Michael Schippan en Alfred S. Wunsch: ''Die Deutschen. Geschichte und Tradition''. Keulen: Lingen 2012, bl. 104-105</ref> === Middeleeue === [[Lêer:Overstolzenhaus Koeln.jpg|duimnael|links|Die Overstolzen-huis van 1230, 'n uitstekende voorbeeld van Romaanse boukuns, is een van die oudste patrisiër-woonhuise in Duitsland]] [[Lêer:Koeln stadtmauer hansaring01.jpg|duimnael|Die stadsmuur van Keulen]] [[Lêer:St Kunibert Koeln.jpg|duimnael|Die kerk St. Kunibert]] [[Lêer:Dreikönigsschrein im Dom1.JPG|duimnael|Die ''Dreikönigsschrein'', die heiligdom van die Heilige Drie Konings in die Keulense katedraal]] Onder die heerskappy van [[Karel die Grote]] het 'n nuwe bloeitydperk vir Keulen begin. In 795 was die stad die setel van 'n aartsbiskop. Met Karel se oorwinning oor die Sakse het Keulen van die periferie na die sentrum van die ryk beweeg en tot 'n belangrike godsdienstige en ekonomiese metropool en die grootste stad in Duitsland gegroei. Ondanks die teenstellings tussen die biskoppe en die welvarende burgery sedert die laat elfde eeu was Keulen gedurende die 12de eeu die grootste stad noord van die Alpe, met 'n oppervlak van sowat 400 hektaar binne sy stadsmuur en meer as 35&nbsp;000 inwoners. 'n Aantal voorstede is by Keulen ingelyf, en daar was steeds omvangryke boubedrywighede. Net soos in Jerusalem was daar twaalf stadspoorte, terwyl langs die Ryn 'n bykomende dertig toegange gebou is. In [[1164]] het aartsbiskop [[Rainald von Dassel]] daarin geslaag om die sterflike oorskot van die Heilige Drie Konings vanuit [[Milaan]] na Keulen te bring. Met hierdie relieke het ''Sancta Colonia'' nou ook 'n belangrike rol as bedevaartsoord begin speel. Danksy die bydraes van welvarende burgers is talle kerke en kloosters opgerig. In 1248 is die grondsteen van die gotiese katedraal gelê, die grootste kerkgebou wat ooit in Keulen opgerig is. Die katedraal is volgens die voorbeelde uit [[Frankryk]] ontwerp, tog is dit eers in die laat 19de eeu voltooi. In die 13de eeu het Keulen een van die belangrikste Europese handelsentrums geword, en was naas die Franse stad [[Bordeaux]] die grootste uitvoerhawe vir [[wyn]], met Engeland as een van die vernaamste bestemmings. Ander belangrike handelsgoedere was [[Tafelsout|sout]], [[haring]]s, [[wol]], [[tekstiel]]e, swaarde, juweliersware, basalt en leiklip. Die invoering van die sogenaamde ''stapelreg'', waarvolgens uitheemse handelaars hulle ware eers op die plaaslike mark moes aanbied voordat hulle verder mog trek, het die ekonomiese groei vanaf [[1255]] bevorder en die politieke selfbewussyn van die Keulense burgery steeds verder aangewakker. Met hulle neerlaag in die slag van Worringen op [[5 Junie]] [[1288]] het die klerus sy politieke leiersrol kwytgeraak, en Keulen het feitlik 'n vrye ryksstad geword. Die mag het nou by vyftien patrisiërgesinne berus, wat van Keulen in die 14de en 15de eeu die rykste stad in die Duitse Ryk gemaak het. Die Universiteit van Keulen, wat deur die welgestelde burgery in [[1388]] gestig is, was die eerste wat sy ontstaan nie aan die keiser of 'n vors te danke gehad het nie. Keulen het by die ''[[Hanse]]'', die magtige vereniging van Noord-Duitse handelstede, aangesluit en sy handelsbetrekkinge dwarsoor Duitsland uitgebrei. Naas die handelaars en koopmanne het ook die Keulense kunstenaars en ambagsmanne 'n groot rol by die ekonomiese opbloei van die stad gespeel. Hulle het hul eie gildes gestig, waarvan die wewersgilde die invloedrykste geword het. Teen die einde van die 14de eeu het hulle uiteindelik daarin geslaag om naas die lede van die koopmansgildes ook tot die stadsraad toegelaat te word. In 1475 is Keulen deur keiser Frederik III amptelik tot Vrye Ryksstad verklaar. === Ekonomiese agteruitgang en Dertigjarige Oorlog === Die geleidelike ekonomiese agteruitgang moet toegeskryf word aan die vinnig veranderende ekonomiese toestande. Met die ontdekking van [[Amerika]] het die seehandel al hoe belangriker geword, terwyl ook die ambagsmanne en kunstenaars met die invoering van nuwe produkte en produksiemetodes groot moeilikhede ondervind het. Alhoewel die stadsregering daarin geslaag het om Keulen nie in die slagte van die [[Dertigjarige Oorlog]] te verwikkel nie en wapentuig, klere en voedsel aan die oorlogspartye verskaf het, het die ekonomiese agteruitgang steeds aangehou. Nepotisme en korrupsie het gedurende die 17de eeu 'n groot probleem geword. === Franse Rewolusie en industrialisering === [[Lêer:Groß-St.-Martin-Köln.JPG|duimnael|Die kerk Groß-St.-Martin]] Op [[6 Oktober]] [[1794]] is Keulen deur Franse troepe beset, en die ideale van die [[Franse Rewolusie]] het 'n einde aan die erfenis van die middeleeue en die selfregerende status van die stad gemaak. Een van die belangrikste veranderings was die sekularisasie, waarby talle [[klooster]]s en kerke gesluit en onteien is. Na sowat twintig jaar se Franse bewind is die linkeroewer van die Ryn tydens die [[Kongres van Wene]] in [[1815]] aan [[Pruise]] toegeken. Die Pruisiese owerhede het met die versterking van Keulen begin. Terselfdertyd het die vinnige industrialisering die ekonomiese basis van die stad verander, en die nuwe tekstiel- en metaalnywerhede, brouerye, suikersuiweringsfabrieke en ander industriële installasies het van Keulen een van die leidende ekonomiese sentra in Duitsland gemaak. Bekende nyweraars uit Keulen sluit Nikolaus August Otto (masjienbou en toerusting, ''Klöckner-Humboldt-Deutz''), Theodor Felten en sy skoonseun Carl Guillaume (kabels, ''Felten & Guillaume''), Franz Stollwerck ([[sjokolade]], ''Stollwerck'') en Carl Joest ([[suiker]]) in. Met die inlywing van talle voorstede op [[1 April]] [[1888]] het Keulen die grootste stad van Duitsland met 'n oppervlak van sowat 11&nbsp;000 hektaar en meer as 260&nbsp;000 inwoners geword. Die stad het steeds verder uitgebrei; in [[1910]] het die stede Kalk en Vingst, in [[1914]] Mülheim en Merheim met Keulen saamgesmelt. Aan die begin van die [[Eerste Wêreldoorlog]] het meer as 630&nbsp;000 mense in die stadsgebied van 20&nbsp;000 hektaar gewoon. === Konrad Adenauer === [[Konrad Adenauer]] (1876–1967) het in [[1917]] burgemeester van Keulen geword. Alhoewel die stad na die einde van die oorlog tot [[1926]] deur Britse troepe beset is, het Adenauer daarin geslaag om sy politieke doelwitte te bereik, waaronder die heropening van die universiteit, een van die grootstes in Duitsland, in die jaar [[1919]] en die oprigting van die Müngersdorf-stadion, die grootste in Europa, vanaf [[1921]]. Ander groot projekte in dié tyd was die bou van 'n industriële hawe, die handelskouterrein in Deutz en die inlywing van die voorstad Worringen. Die [[Nazi-party|Nasionaal-Sosialistiese Party]] (NSDAP) het sowat veertig persent van die stemme in die munisipale verkiesing van die jaar [[1933]] gewen en 'n oorwinning in die politieke magstryd behaal wat gevolg het. Konrad Adenauer is in dieselfde jaar afgedank. === Die Tweede Wêreldoorlog === [[Lêer:Koeln 1945.jpg|duimnael|Keulen in 1945 – bouvalle in die middestad]] Op [[31 Mei]] [[1942]] is Keulen vir die eerste keer deur die bomme van 'n geallieerde lugaanval getref, en teen die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog|oorlog]] was meer as 90 persent van die stad se woonhuise en alle brûe oor die Ryn verwoes. Van die driekwart miljoen inwoners het meer as 20&nbsp;000 as gevolg van die bombardemente gesterf, en honderdduisende is geëvakueer of het na die plattelandse gebiede van die omgewing gevlug. In [[Mei]] [[1945]] was daar nog net 40&nbsp;000 Keulenaars in die stad. In die tydperk van [[Januarie]] tot [[Maart]] 1945 is sowat 1&nbsp;800 Duitse en buitelandse lede van weerstandsbewegings in Keulen vermoor. === Heropbou en ekonomiese groei na die Tweede Wêreldoorlog === Kort na die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] het reeds sowat 400&nbsp;000 Keulenaars na hulle stad teruggekeer, en met die invoering van die nuwe geldstelsel in die jaar [[1948]] het die grootskaalse heropbou van die stad se historiese geboue begin. Die vooroorlogse bevolkingsvlakke is nogtans eers weer in 1959 bereik. Die sogenaamde Wet oor Keulen (Duits: ''Köln-Gesetz'') het voorsiening gemaak vir omvattende administratiewe hervormings. Met die inlywing van 'n aantal voorstede soos Porz in [[1975]] het Keulen se inwonertal vir 'n tyd lank die een-miljoen-kerf oorskry. In die volgende jaar het die stad Wesseling weer 'n selfstandige munisipaliteit geword en in [[2010]] het Keulen weer 'n bevolking van meer as een miljoen inwoners. Die moderne Keulen is 'n sentrum van die Duitse motornywerheid, maar ook talle chemiese en versekeringmaatskappye het hulle hoofkwartiere in die stad. Dit was een van die gasheerstede tydens beide die [[FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2005]] en [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006]]. == Ekonomie == [[Lêer:DE-kölntriangle.jpg|duimnael|''Köln Triangle'', 'n kantoorgebou op die regteroewer van die Ryn]] Die metropolitaanse gebied van Keulen is met sowat 2,5 miljoen inwoners die derde grootste nywerheidsentrum van Duitsland. In die laaste jare handhaaf ook die dienstesektor 'n stewige en bestendige groeikoers. Die motorbedryf bly die belangrikste nywerheid, en reeds in 1930 kies die Amerikaanse motorpionier [[Henry Ford]] Keulen met sy uitstekende infrastruktuur en vervoergeriewe as die mees geskikte stad vir die oprigting van 'n [[Duitsland|Duitse]] [[Ford Motormaatskappy|Ford]]-fabriek. Later volg [[Frankryk|Franse]] motorvervaardigers soos [[Citroën]] en [[Renault]] en [[Japan]]nese soos [[Toyota]] en [[Mazda]]. Daarnaas word ook trekkers en ander landboumasjiene in Keulen vervaardig. Met die Ryn as een van die belangrikste Europese waterweë, die lughawe Keulen-Bonn as die tweede grootste lugvragsentrum in Duitsland, 'n spoorwegnet met honderde daaglikse treinverbindings en 'n snelwegnetwerk, wat twaalf grootpaaie insluit, behoort Keulen tot die leidende ekonomiese metropole in Europa. Chemiese en petrochemiese nywerhede met dosyne raffinaderye lê soos 'n gordel rondom die stad. Ander belangrike nywerhede is masjienbou, elektriese apparate, enjins, voedselverwerking (onder meer sjokolade en suiker), brouerye en kosmetiek (met onder meer die beroemde Eau de Cologne). Tientalle versekeringsmaatskappye het hulle hoofkwartiere in Keulen en maak van die stad 'n eersterangse sentrum van hierdie bedryf. Sedert die middeleeue is Keulen 'n finansiële sentrum met talle [[bank (finansiële instelling)|bankmaatskappye]]. Die mediabedryf met die grootste openbare Duitse uitsaaikorporasie, die ''Westdeutscher Rundfunk (WDR)'', en 'n aantal privaatkorporasies maak van Keulen 'n eersterangse sentrum vir televisie-, radio- en rolprentproduksies. Honderde ondernemings uit die perswese en drukkerye het hulle hoofkwartiere in Keulen. Internasionale handelskoue en vele besienswaardighede is die ekonomiese basis vir die plaaslike [[toerisme]]bedryf. == Museums == [[Lêer:Sepulcher of Poblicius Römisch-Germanisches Museum Cologne 2.jpg|duimnael|links|Die grafmonument van Lucius Poblicius (40 n.C., Romeins-Germaanse Museum Keulen)]] [[Lêer:Römisch-Germanisches Museum Köln (2514-16).jpg|duimnael|Die Romeins-Germaanse Museum]] [[Lêer:Dionysosmosaik.JPG|duimnael|'n Gedeelte van die Dionysos-mosaiek (220-230 n.C.)]] [[Lêer:Museum Ludwig 002.jpg|duimnael|Die Museum Ludwig]] Keulen beskik oor 'n aantal museums met eersterangse versamelings. Terwyl die meeste beduidende Duitse museums teruggaan op koninklike versamelings, is Keulen se belangrikste museums deur plaaslike burgers en versamelaars gestig. Die '''Romeins-Germaanse Museum''' (''Römisch-Germanisches Museum'') is in [[1946]] deur Hugo Borger as "'n supermark van die vroeë geskiedenis" gestig en besit indrukwekkende argeologiese vondse uit die prehistoriese, Romeinse en Merowingiese tydperke, waaronder die inskripsie ''CCAA'' van die oorspronklike Romeinse stadspoort. Die museum se huidige gebou naby die katedraal van Keulen is op die bouvalle van 'n 3de eeuse Romeinse villa, wat in [[1941]] tydens die bou van 'n bunker ontdek is, opgerig en in [[1974]] ingewy. Die villa se hoofvertrek pronk met 'n peristylehuis (suilegang) en die beroemde Dionysos-mosaiek. Die museumsgebou met sy binnehowe is deur die argitekte Klaus Renner en Heinz Röcke volgens die argitektoniese grondvorme van die Romeinse villa ontwerp, alhoewel sy moderne boustyl eintlik nie by sy omgewing pas nie. Die moderne konsep van die museum, wat vondse volgens 'n aantal onderwerpe vertoon, het in die sewentigerjare baie opspraak veroorsaak. Die museum dien tegelykertyd as 'n belangrike navorsingsentrum, as die argeologiese argief van die stad Keulen en as openbare versameling. Sy bekendste kunsskatte naas die Dionysos-mosaiek, wat omtrent 220-230 n.C. ontstaan het, is die pragtige grafmonument van die Romeinse legioensoldaat Ponlicius (omtrent 40 n.C.) en die grootste versameling van Romeinse glaskuns wêreldwyd. Ander historiese voorwerpe sluit Romeinse en vroeg-Middeleeuse sieraad, Romeinse portrette van onder meer keiser Augustus en sy eggenote Livia Drusilla, inskripsies, keramiek en ander artefakte in, wat die historiese ontwikkeling van Keulen van die Germaans-Ubiese tot by die Romeinse periode dokumenteer. Naas mosaieke gee ook muurskilderye 'n lewendige indruk van Romeinse binnenshuise versierings. Die prehistoriese artefakte dateer uit die Steen-, Brons- en Ystertydperk. Die '''Wallraf-Richartz-Museum & Fondation Corboud''' behoort tot die groot klassieke skilderyemuseums van Duitsland en huisves een van die omvangrykste versamelings van Middeleeuse skilderye ter wêreld, waaronder werke van die sogenaamde "Keulense Skool", en 'n belangrike versameling van grafiese kuns. Die museum gaan soos talle versamelings in die stad terug op die Keulense priester Ferdinand Franz Wallraf (1748–1824), wat sy boeke, skilderye, tekeninge, etse, munte, steenmonumente en altaarbeelde aan die stad Keulen bemaak het, en die sakeman Johann Heinrich Richartz (1795–1861), wat 100&nbsp;000 Thaler vir die oprigting van 'n museumsgebou vir Wallraf se versamelings aan die stad geskenk het. Die eerste museum is in 1861 geopen, maar deur 'n bomaanval tydens die Tweede Wêreldoorlog verniel. Danksy 'n skenking van die advokaat Josef Haubrich is 'n nuwe gebou in 1957 geopen – as die eerste nuwe museum in die na-oorlogse Duitsland. Die huidige kubusvormige museumsgebou is deur die argitek Oswald Mathias Ungers ontwerp en op 19 Januarie 2001 op die perseel van die skilder Stefan Lochner (omtrent 1400–1451) se voormalige ateljee geopen. Die museum vertoon skilderkuns, wat vanaf die Middeleeuse tydperk tot by die 19de eeu ontstaan het. Aangesien Keulen steeds 'n Rooms-Katolieke stad gebly het, was daar in die Reformasietydperk geen beeldestormloop nie, en die kunswerke is ook nie deur brande geraak nie, sodat 'n buitengewoon groot aantal Middeleeuse tafelbeelde bewaar gebly het. Die museumstigter het tydens die sekularisasie altaarbeelde van geprofaniseerde kerke en kloosters versamel. Die naam van die museum is gewysig, nadat die Switserse versamelaar Gérard Corboud in 2001 'n permanente tentoonstelling van impressionistiese skilderkuns aan die Wallraf-Richartz-Museum beskikbaar gestel het. Die '''Museum Ludwig''' net agter die katedraal vertoon kuns uit die 20ste en 21ste eeu en huisves daarnaas ook die Agfa-Photo-Historama ('n versameling van historiese fotografie), 'n eersterangse kuns- en museumbiblioteek en 'n konsertsaal, die ''Kölner Philharmonie''. Die museum is vernoem na die egpaar Peter en Irene Ludwig uit Aken, wat sy versameling van moderne kuns (veral Amerikaanse ''pop-art'' en kunswerke van die Nuwe Realisme) in [[1976]] aan die stad Keulen bemaak het – onder die voorwaarde dat 'n museum vir hulle sowat driehonderd kunswerke opgerig word. Die stadsregering het 'n dubbelmuseum, wat die Wallraf-Richartz-Museum en die Museum Ludwig gehuisves het, is digby die Keulense katedraal laat bou, wat in [[1986]] geopen is. Die museum se versameling van klassieke moderne kuns sluit die grootste aantal pop-art-kunswerke buite die Verenigde State (waaronder sleutelwerke van Jasper Johns, [[Andy Warhol]] en [[Roy Lichtenstein]]), Russiese Avantgarde-kuns uit die 1920's, ekspressionistiese Duitse skilderye en die grootste versameling van [[Picasso]]-kunswerke in Duitsland in. Uitstallings oor moderne kunstenaars en kunshistoriese onderwerpe vind gereeld plaas. == Sakrale argitektuur == [[Lêer:Kölner Dom - Westfassade 2022 ohne Gerüst-0968.jpg|duimnael|links|Die katedraal van Keulen]] [[Lêer:Fischmarkt.jpg|duimnael|Die historiese Vismark met Groß St. Martin, die grootste van Keulen se Romaanse kerke]] [[Lêer:Köln, Klosterkirche -Alt St. Heribert- -- 2014 -- 1861.jpg|duimnael|St. Heribert-kloosterkerk]] Die '''katedraal van Keulen''' (amptelik: ''Hohe Domkirche St. Peter und Maria'') is vandag die bekendste baken in die stad, en dit is deur kunshistorici as die "jongste en mooiste suster van die groot katedrale van Frankryk" beskryf. Die omgewing van die huidige katedraal was in die Romeinse tydperk 'n digbevolkte kwartier, en die eerste episkopale kerk, wat volgens die Sint-Pieterskerk in Rome ontwerp was, is in [[313]] opgerig. In [[817]] het [[Karel die Grote]] sy vriend en raadgewer Hildebold as biskop van Keulen benoem en die stad tegelykertyd tot die setel van 'n aartsbisdom verhef. In hierdie periode is die sogenaamde Ou Katedraal opgerig, 'n Karolingiese kerkgebou met twee kore en torings, wat aan die hand van argeologiese opgrawings en vroeg-Middeleeusese beskrywings en illustrasies gerekonstrueer is. Op [[23 Julie]] [[1164]] het aartsbiskop Rainald von Dassel die relikwieë van die Drie wyse Manne uit die Ooste van [[Milaan]] na Keulen gebring, en die stad het skielik tot een van die belangrikste bedevaartsoorde in die [[Heilige Romeinse Ryk]] ontwikkel. Die Middeleeuse mense het die besit van heilige relikwieë as 'n belangrike stap op hulle weg na verlossing beskou, en Keulen is gevolglik dikwels die "Heilige Stad" genoem. Die nuut-gekroonde konings en keisers van die Heilige Romeinse Ryk het voortaan hulle eerste reis van Aken na Keulen onderneem, om die skryn van die Drie Wyses te besoek. Groot skare pelgrims het na Keulen gestroom, en ook sy inwonerstal het vinnig gestyg. Keulen was in die Middeleeue selfs die grootste stad in Europa. In die [[13de eeu]] is 'n nuwe katedraal beplan, en in [[1248]] is die hoeksteen van die nuwe kerkgebou deur Konrad von Hochstaden gelê. Die Keulense katedraal is volgens die groot Franse katedrale, veral dié van Amiens, in die Gotiese boustyl ontwerp. Sy [[koor (argitektuur)|koor]] is op [[27 September]] [[1322]] ingewy. Die hyskraan, 'n houtstruktuur wat op die voorlopige dak van die suidelike toring, wat in [[1410]] voltooi was, opgerig is, het eeue lank 'n kenmerkende deel van Keulen se stadshorison gevorm. Die boubedrywighede is in [[1560]] gestaak, maar nogtans was die grootste deel van die katedraal reeds in gebruik. Eers in die 19de eeu is die katedraal as "Duitsland se nasionale skryn" uiteindelik voltooi. Die hoeksteen vir die nuwe boubedrywighede is in [[1842]] gelê, en danksy die gevorderde tegnologie is die katedraal daarna in slegs 38 jare deur die argitekte Zwirner en Voigtel voltooi. Naas sy Gotiese katedraal beskik Keulen oor twaalf unieke kerke in die Romaanse boustyl, wat almal in die bomaanvalle van die Tweede Wêreldoorlog verniel en later heropgebou is. Die tydperk tussen 1150 en 1250 word as die goue eeu van Keulen se kerkargitektuur beskou, en danksy die twaalf kerke, wat naby mekaar in die historiese middestad opgerig is, het Keulen in die Middeleeue die bynaam ''hillige Cöllen'' ("die heilige Keulen") gekry. Die twaalf Romaanse kerke word by die belangrikste kerkgeboue van Wes-Europa gereken. En alhoewel na die boustyl van hierdie kerkgeboue as "Romaans" verwys word, dateer sommige van hulle nog uit die laat Grieks-Romeinse stylperiode, en die meeste is voortdurend verander sodat hulle uiteindelik 'n verskeidenheid stylelemente verenig het. Omtrent 1800 was daar altesaam 149 kerkgeboue met 171 torings, waarvan talle in die tydperk van die sekularisasie in die vroeë 19de eeu gesloop is – net soos 'n aantal abdye en kloostermure. Slegs die groot kerke is gespaar en het as parogiekerke gedien, wat verskeie kere gerestoureer en by die styl van die verskillende periodes aangepas is. Ná die verwoestings van die oorlog is die Romaanse kerke in die puristiese styl van die 1950's herstel; mosaïeke, wat gedurende die 19de eeu bygevoeg is, is verwyder. '''Sint-Gereon''' is as 'n indrukwekkende dekagonale gebou op 'n 4de eeuse Romeinse fondament opgerig en word as een van die uitstekendse voorbeelde van kerkargitektuur uit die Hohenstaufen-tydperk beskou. '''Sint-Severinus''' het as 'n kapel oor 'n Romeinse begraafplaas ontstaan en is in die 10de, 11de, 13de, 14de en vroeë 15de eeu verander en vergroot. Die kerkgebou behels stylelemente uit die Laat Hohenstaufen-periode in sy oostelike gedeelte en Laat Gotiese invloede in sy westelike gedeelte, wat op 'n indrukwekkende manier met mekaar versmelt. == Vervoer == [[Lêer:Koeln RdFlug 1.JPG|duimnael|'n Lugfoto van Keulen se hoofstasie]] Die Konrad-Adenauer-lughawe van Keulen/Bonn is die vierde grootste in Duitsland (die tweede grootste vir lugvrag en sewende grootste ten opsigte van passasiersgetalle). Alhoewel dit in die sestigerjare as 'n interkontinentale lughawe beplan is, word slegs 'n klein aantal oorsese bestemmings bedien. Daar is altesaam 139 bestemmings in 38 lande, wat vanaf Keulen/Bonn bedien word, waaronder regstreekse verbindings met New York-Newark (Continental Airlines) en Rio de Janeiro. Die meeste ander oorsese verbindings is seisoenaal. Keulen/Bonn is daarnaas die Europese vervoersentrum van die Amerikaanse ''United Parcel Service (UPS)'' en 'n belangrike vragbasis vir ''FedEx'', ''DHL'' en ''Lufthansa Cargo''. Die lughawe is ook een van net veertig wêreldwyd, wat oor landingsgeriewe vir die Amerikaanse [[ruimtependeltuig|ruimtependeltuie]] (''Space Shuttles'') beskik. Keulen se hoofstasie is die belangrikste in die weste van Duitsland en sy besigste kruispunt met spoorwegverbindings na Trier, Aken, Frankfurt am Main, [[Parys]] en talle Duitse stede. Meer as duisend treine ry daagliks oor Keulen se Hohenzollern-brug. == Kookkuns == [[Lêer:Rheinische Muscheln.jpg|duimnael|Rynlandse mossels]] [[Lêer:Kranz Koelsch.jpg|duimnael|'n ''Kranz Kölsch'' ("'n krans Keulense bier")]] Keulen pronk met 'n ryk kulinêre tradisie, wat oor baie eeue heen ontwikkel het en steeds plaaslike bestanddele op 'n geskikte manier met ingevoerde en soms selfs eksotiese elemente vermeng. Weens die internasionale handelsbetrekkinge het haring, [[mossel]]s en talle [[spesery]]e al vroeg deel van die plaaslike kookkuns geword. In die Middeleeue, toe [[salm]]s in die [[Ryn]] nog volop was, is hierdie [[vis]]soort as 'n gereg vir arm mense beskou, terwyl haring net op die spyskaart van welgesteldes verskyn het. Rynlandse ''Heringsstipp'' met [[appel]]s, [[ui]]e en [[room]] is 'n tipiese gereg, wat uit hierdie periode dateer. Die plaaslike kookkuns spog ook met pikante soet-sure geregte soos gemarineerde vleis met rosyntjies (''Rheinischer Sauerbraten''), wat saam met kluitjies bedien word. Oorspronklik is [[perd]]evleis vir hierdie gereg gebruik, wat deesdae egter meestal van [[beesvleis]] berei word. ''Himmel un Ääd'' ("Hemel en Aarde") is 'n mengsel van fyngedrukte [[aartappel]]s ("Aarde") en appelmoes ("Hemel"), wat tradisioneel saam met bloedwors (''Flönz, Bloodwoosch'') geniet word. ''Rievkoche'' is [[pannekoek]]ies, wat van vars fyngedrukte aartappels en uie berei en met of sonder appelmoes bedien word. Dit is ook 'n gewilde wegneemete, wat orals in die stad te koop is. ''Ääzezupp'' is die gewilde tradisionele ertjiesop, wat vroeër gereeld op [[Saterdag|Saterdae]] geëet is. Hierdie pikante gereg word verfyn met [[lam]]svleis, ham en uie. Die sop word ook dikwels as wegneem-ete geniet. Die Keulense variant van varkpootjies heet ''Hämmche met suure Kappes'' – die pootjies word saam met suurkool en fyngedrukte aartappels bedien. Die Keulense ''Halve Hahn'' is allesbehalwe 'n hoendergereg. Hierdie spesialiteit is 'n rogrolletjie (met 'n oppervlak wat baie na 'n [[hoendervleis|gebraaide hoender]] lyk), wat met [[botter]] en Nederlandse [[kaas]] bedien en – net soos die meeste ander spesialiteite – saam met Keulen se tipiese ''Kölsch''-bier geniet word. ''Kölsch'' is 'n [[bier]] van hoë gisting, wat vars geniet moet word en dus in spesiale glasies bedien word. In sy huidige vorm word ''Kölsch''-bier sedert die vroeë 20ste eeu bedien, terwyl die naam ''Kölsch'' vir die eerste keer in 1918 deur 'n plaaslike brouery gebruik is om hierdie bierspesialiteit te bemark. ''Kölsch'' is die enigste bier in die Europese Unie wat as 'n streeksgebonde spesialiteit en bier van oorsprong erken word, en dit geniet dus in die EU dieselfde beskerming soos byvoorbeeld [[konjak]] of Franse ''champagne''-vonkelwyn. Naas restourante en kroeë word die bier ook in Keulen se gewilde ''brouhuise'' bedien, 'n soort gesellige kroeë, wat ook etes bedien. Danksy die nabyheid van eersterangse wynbougebiede is daar ook talle uitstekende wynkroeë. == Susterstede == {{columns-list|3| * {{vlagikoon|Verenigde Koninkryk}} [[Liverpool]], [[Verenigde Koninkryk]], sedert 1952.<ref name="Susterstede">{{de}} {{cite book |url=https://www.stadt-koeln.de/politik-und-verwaltung/internationales/staedtepartnerschaften/ |title=Städtepartnerschaften |publisher=Köln |accessdate=14 Mei 2024}}</ref> * {{vlagikoon|Luxemburg}} [[Esch-sur-Alzette]], [[Luxemburg]], sedert 1958.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Frankryk}} [[Lille]], [[Frankryk]], sedert 1958.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|België}} [[Luik (stad)|Luik]], [[België]], sedert 1958.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Nederland}} [[Rotterdam]], [[Nederland]], sedert 1958.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Italië}} [[Turyn]], [[Italië]], sedert 1958.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Japan}} [[Kioto]], [[Japan]], sedert 1963.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Tunisië}} [[Tunis]], [[Tunisië]], sedert 1964.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Finland}} [[Turku]], [[Finland]], sedert 1967.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Duitsland}} [[Neukölln]], [[Duitsland]], sedert 1967.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Roemenië}} [[Cluj-Napoca|Klausenburg/Cluj-Napoca]], [[Roemenië]], sedert 1976.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Israel}} [[Tel Aviv]], [[Israel]], sedert 1979.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Spanje}} [[Barcelona]], [[Spanje]], sedert 1984.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Volksrepubliek China}} [[Beijing]], [[Volksrepubliek China]], sedert 1987.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Griekeland}} [[Thessaloniki]], [[Griekeland]], sedert 1988.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Ierland}} [[Cork]], [[Republiek van Ierland|Ierland]], sedert 1988.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Nicaragua}} [[Corinto, Nicaragua|Corinto]]/[[El Realejo]], [[Nicaragua]], sedert 1988.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Verenigde State}} [[Indianapolis]], [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], sedert 1988.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Rusland}} [[Wolgograd]], [[Rusland]], sedert 1988.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Duitsland}} [[Treptow-Köpenick]], Duitsland, sedert 1990.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Pole}} [[Katowice]], [[Pole]], sedert 1991.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Palestynse Owerheid}} [[Betlehem]], [[Staat Palestina]], sedert 1996.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Turkye}} [[Istanboel]], [[Turkye]], sedert 1997.<ref name="Susterstede" /> * {{vlagikoon|Brasilië}} [[Rio de Janeiro]], [[Brasilië]], sedert 2011.<ref name="Susterstede" /> }} == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Bronne == * {{en}} Köster, Nina (uitgewer): ''Cologne. Insight City Guide.'' Hong Kong/Singapoer: Houghton Mifflin/Apa Publications 1992 * {{en}} Mackendrick, Paul: ''Romans on the Rhine''. New York: Funk & Wagnalls 1970 * {{de}} Prinz, Friedrich: ''Kelten, Römer und Germanen. Deutschlands Frühgeschichte''. München: Piper 2007 == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Cologne|Keulen}} * {{en}} {{Wikivoyage|Cologne|Keulen}} * {{de}} [http://www.stadt-koeln.de/ Amptelike webwerf] {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Keulen| ]] </textarea><div class="templatesUsed"><div class="mw-templatesUsedExplanation"><p>Sjablone wat op hierdie bladsy gebruik word: </p></div><ul> <li><a href="/wiki/Sjabloon:!-" title="Sjabloon:!-">Sjabloon:!-</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:!-&action=edit" title="Sjabloon:!-">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Audio" title="Sjabloon:Audio">Sjabloon:Audio</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Audio&action=edit" title="Sjabloon:Audio">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Cite_book" title="Sjabloon:Cite book">Sjabloon:Cite book</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Cite_book&action=edit" title="Sjabloon:Cite book">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Cite_web" title="Sjabloon:Cite web">Sjabloon:Cite web</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Cite_web&action=edit" title="Sjabloon:Cite web">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Column-count" title="Sjabloon:Column-count">Sjabloon:Column-count</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Column-count&action=edit" title="Sjabloon:Column-count">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Columns-list" title="Sjabloon:Columns-list">Sjabloon:Columns-list</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Columns-list&action=edit" title="Sjabloon:Columns-list">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Commons" title="Sjabloon:Commons">Sjabloon:Commons</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Commons&action=edit" title="Sjabloon:Commons">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Commons-kategorie" title="Sjabloon:Commons-kategorie">Sjabloon:Commons-kategorie</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Commons-kategorie&action=edit" title="Sjabloon:Commons-kategorie">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:CommonsKategorie" class="mw-redirect" title="Sjabloon:CommonsKategorie">Sjabloon:CommonsKategorie</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:CommonsKategorie&action=edit" class="mw-redirect" title="Sjabloon:CommonsKategorie">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:De" title="Sjabloon:De">Sjabloon:De</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:De&action=edit" title="Sjabloon:De">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:EditAtWikidata" title="Sjabloon:EditAtWikidata">Sjabloon:EditAtWikidata</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:EditAtWikidata&action=edit" title="Sjabloon:EditAtWikidata">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:En" title="Sjabloon:En">Sjabloon:En</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:En&action=edit" title="Sjabloon:En">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Ko%C3%B6rdinate" title="Sjabloon:Koördinate">Sjabloon:Koördinate</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Ko%C3%B6rdinate&action=edit" title="Sjabloon:Koördinate">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Land_vlagland2" title="Sjabloon:Land vlagland2">Sjabloon:Land vlagland2</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Land_vlagland2&action=edit" title="Sjabloon:Land vlagland2">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Belgi%C3%AB" title="Sjabloon:Landdata België">Sjabloon:Landdata België</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Belgi%C3%AB&action=edit" title="Sjabloon:Landdata België">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Brasili%C3%AB" title="Sjabloon:Landdata Brasilië">Sjabloon:Landdata Brasilië</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Brasili%C3%AB&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Brasilië">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Duitsland" title="Sjabloon:Landdata Duitsland">Sjabloon:Landdata Duitsland</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Duitsland&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Duitsland">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Finland" title="Sjabloon:Landdata Finland">Sjabloon:Landdata Finland</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Finland&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Finland">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Frankryk" title="Sjabloon:Landdata Frankryk">Sjabloon:Landdata Frankryk</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Frankryk&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Frankryk">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Griekeland" title="Sjabloon:Landdata Griekeland">Sjabloon:Landdata Griekeland</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Griekeland&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Griekeland">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Ierland" title="Sjabloon:Landdata Ierland">Sjabloon:Landdata Ierland</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Ierland&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Ierland">wys bronkode</a>) (beskermd)</li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Israel" title="Sjabloon:Landdata Israel">Sjabloon:Landdata Israel</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Israel&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Israel">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Itali%C3%AB" title="Sjabloon:Landdata Italië">Sjabloon:Landdata Italië</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Itali%C3%AB&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Italië">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Japan" title="Sjabloon:Landdata Japan">Sjabloon:Landdata Japan</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Japan&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Japan">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Luxemburg" title="Sjabloon:Landdata Luxemburg">Sjabloon:Landdata Luxemburg</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Luxemburg&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Luxemburg">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Nederland" title="Sjabloon:Landdata Nederland">Sjabloon:Landdata Nederland</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Nederland&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Nederland">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Nicaragua" title="Sjabloon:Landdata Nicaragua">Sjabloon:Landdata Nicaragua</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Nicaragua&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Nicaragua">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Palestynse_Owerheid" title="Sjabloon:Landdata Palestynse Owerheid">Sjabloon:Landdata Palestynse Owerheid</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Palestynse_Owerheid&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Palestynse Owerheid">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Pole" title="Sjabloon:Landdata Pole">Sjabloon:Landdata Pole</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Pole&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Pole">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Roemeni%C3%AB" title="Sjabloon:Landdata Roemenië">Sjabloon:Landdata Roemenië</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Roemeni%C3%AB&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Roemenië">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Rusland" title="Sjabloon:Landdata Rusland">Sjabloon:Landdata Rusland</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Rusland&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Rusland">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Spanje" title="Sjabloon:Landdata Spanje">Sjabloon:Landdata Spanje</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Spanje&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Spanje">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Tunisi%C3%AB" title="Sjabloon:Landdata Tunisië">Sjabloon:Landdata Tunisië</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Tunisi%C3%AB&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Tunisië">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Turkye" title="Sjabloon:Landdata Turkye">Sjabloon:Landdata Turkye</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Turkye&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Turkye">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Verenigde_Koninkryk" title="Sjabloon:Landdata Verenigde Koninkryk">Sjabloon:Landdata Verenigde Koninkryk</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Verenigde_Koninkryk&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Verenigde Koninkryk">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Verenigde_State" title="Sjabloon:Landdata Verenigde State">Sjabloon:Landdata Verenigde State</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Verenigde_State&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Verenigde State">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landdata_Volksrepubliek_China" title="Sjabloon:Landdata Volksrepubliek China">Sjabloon:Landdata Volksrepubliek China</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landdata_Volksrepubliek_China&action=edit" title="Sjabloon:Landdata Volksrepubliek China">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Landvlagikoon2" title="Sjabloon:Landvlagikoon2">Sjabloon:Landvlagikoon2</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Landvlagikoon2&action=edit" title="Sjabloon:Landvlagikoon2">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Normdata" title="Sjabloon:Normdata">Sjabloon:Normdata</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Normdata&action=edit" title="Sjabloon:Normdata">wys bronkode</a>) (half-beskerm)</li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Nowrap" title="Sjabloon:Nowrap">Sjabloon:Nowrap</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Nowrap&action=edit" title="Sjabloon:Nowrap">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Susterprojek" title="Sjabloon:Susterprojek">Sjabloon:Susterprojek</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Susterprojek&action=edit" title="Sjabloon:Susterprojek">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Sykas" title="Sjabloon:Sykas">Sjabloon:Sykas</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Sykas&action=edit" title="Sjabloon:Sykas">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Taalaanduiding" title="Sjabloon:Taalaanduiding">Sjabloon:Taalaanduiding</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Taalaanduiding&action=edit" title="Sjabloon:Taalaanduiding">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Tabel_weergemiddeldes" title="Sjabloon:Tabel weergemiddeldes">Sjabloon:Tabel weergemiddeldes</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Tabel_weergemiddeldes&action=edit" title="Sjabloon:Tabel weergemiddeldes">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Tabel_weergemiddeldes/colp" title="Sjabloon:Tabel weergemiddeldes/colp">Sjabloon:Tabel weergemiddeldes/colp</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Tabel_weergemiddeldes/colp&action=edit" title="Sjabloon:Tabel weergemiddeldes/colp">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Tabel_weergemiddeldes/cols" title="Sjabloon:Tabel weergemiddeldes/cols">Sjabloon:Tabel weergemiddeldes/cols</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Tabel_weergemiddeldes/cols&action=edit" title="Sjabloon:Tabel weergemiddeldes/cols">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Top_icon" title="Sjabloon:Top icon">Sjabloon:Top icon</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Top_icon&action=edit" title="Sjabloon:Top icon">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Verwysings" title="Sjabloon:Verwysings">Sjabloon:Verwysings</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Verwysings&action=edit" title="Sjabloon:Verwysings">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Vlagikoon" title="Sjabloon:Vlagikoon">Sjabloon:Vlagikoon</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Vlagikoon&action=edit" title="Sjabloon:Vlagikoon">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Vlagland" title="Sjabloon:Vlagland">Sjabloon:Vlagland</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Vlagland&action=edit" title="Sjabloon:Vlagland">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Voorbladster" title="Sjabloon:Voorbladster">Sjabloon:Voorbladster</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Voorbladster&action=edit" title="Sjabloon:Voorbladster">wys bronkode</a>) (beskermd)</li><li><a href="/wiki/Sjabloon:Wikivoyage" title="Sjabloon:Wikivoyage">Sjabloon:Wikivoyage</a> (<a href="/w/index.php?title=Sjabloon:Wikivoyage&action=edit" title="Sjabloon:Wikivoyage">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Arguments" title="Module:Arguments">Module:Arguments</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Arguments&action=edit" title="Module:Arguments">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Citation/CS1" title="Module:Citation/CS1">Module:Citation/CS1</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Citation/CS1&action=edit" title="Module:Citation/CS1">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Citation/CS1/COinS" title="Module:Citation/CS1/COinS">Module:Citation/CS1/COinS</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Citation/CS1/COinS&action=edit" title="Module:Citation/CS1/COinS">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Citation/CS1/Configuration" title="Module:Citation/CS1/Configuration">Module:Citation/CS1/Configuration</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Citation/CS1/Configuration&action=edit" title="Module:Citation/CS1/Configuration">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Citation/CS1/Date_validation" title="Module:Citation/CS1/Date validation">Module:Citation/CS1/Date validation</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Citation/CS1/Date_validation&action=edit" title="Module:Citation/CS1/Date validation">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Citation/CS1/Identifiers" title="Module:Citation/CS1/Identifiers">Module:Citation/CS1/Identifiers</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Citation/CS1/Identifiers&action=edit" title="Module:Citation/CS1/Identifiers">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Citation/CS1/Utilities" title="Module:Citation/CS1/Utilities">Module:Citation/CS1/Utilities</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Citation/CS1/Utilities&action=edit" title="Module:Citation/CS1/Utilities">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Citation/CS1/Whitelist" title="Module:Citation/CS1/Whitelist">Module:Citation/CS1/Whitelist</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Citation/CS1/Whitelist&action=edit" title="Module:Citation/CS1/Whitelist">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Citation/CS1/styles.css" title="Module:Citation/CS1/styles.css">Module:Citation/CS1/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Citation/CS1/styles.css&action=edit" title="Module:Citation/CS1/styles.css">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Coordinates" title="Module:Coordinates">Module:Coordinates</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Coordinates&action=edit" title="Module:Coordinates">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Coordinates/styles.css" title="Module:Coordinates/styles.css">Module:Coordinates/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Coordinates/styles.css&action=edit" title="Module:Coordinates/styles.css">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:EditAtWikidata" title="Module:EditAtWikidata">Module:EditAtWikidata</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:EditAtWikidata&action=edit" title="Module:EditAtWikidata">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Kontroleer_vir_ongeldige_parameters" title="Module:Kontroleer vir ongeldige parameters">Module:Kontroleer vir ongeldige parameters</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Kontroleer_vir_ongeldige_parameters&action=edit" title="Module:Kontroleer vir ongeldige parameters">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Math" title="Module:Math">Module:Math</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Math&action=edit" title="Module:Math">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Navbar" title="Module:Navbar">Module:Navbar</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Navbar&action=edit" title="Module:Navbar">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Navbox" title="Module:Navbox">Module:Navbox</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Navbox&action=edit" title="Module:Navbox">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:No_globals" title="Module:No globals">Module:No globals</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:No_globals&action=edit" title="Module:No globals">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Normdata" title="Module:Normdata">Module:Normdata</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Normdata&action=edit" title="Module:Normdata">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:ResolveEntityId" title="Module:ResolveEntityId">Module:ResolveEntityId</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:ResolveEntityId&action=edit" title="Module:ResolveEntityId">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:StringReplace" title="Module:StringReplace">Module:StringReplace</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:StringReplace&action=edit" title="Module:StringReplace">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Sykas" title="Module:Sykas">Module:Sykas</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Sykas&action=edit" title="Module:Sykas">wysig</a>) </li><li><a href="/wiki/Module:Yesno" title="Module:Yesno">Module:Yesno</a> (<a href="/w/index.php?title=Module:Yesno&action=edit" title="Module:Yesno">wysig</a>) </li></ul></div><p id="mw-returnto">Keer terug na <a href="/wiki/Keulen" title="Keulen">Keulen</a>.</p> <noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ontsluit van "<a dir="ltr" href="https://af.wikipedia.org/wiki/Keulen">https://af.wikipedia.org/wiki/Keulen</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks catlinks-allhidden" data-mw="interface"></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privaatheidsbeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Oor">Inligting oor Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Voorwaardes">Vrywaring</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragskode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/af.wikipedia.org">Statistieke</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Koekieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//af.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Keulen&action=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Selfoonweergawe</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-hppzn","wgBackendResponseTime":202,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.004","walltime":"0.005","ppvisitednodes":{"value":17,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":706,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-hppzn","timestamp":"20241124124522","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> </body> </html>