CINXE.COM
গ্রেট ব্রিটেন - উইকিপিডিয়া
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="bn" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>গ্রেট ব্রিটেন - উইকিপিডিয়া</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bnwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9", "০\t১\t২\t৩\t৪\t৫\t৬\t৭\t৮\t৯"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","জানুয়ারি","ফেব্রুয়ারি","মার্চ","এপ্রিল","মে","জুন","জুলাই","আগস্ট","সেপ্টেম্বর","অক্টোবর","নভেম্বর","ডিসেম্বর"],"wgRequestId":"b59afdbd-0cf2-4aab-861b-8c6288bfe7f1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"গ্রেট_ব্রিটেন","wgTitle":"গ্রেট ব্রিটেন","wgCurRevisionId":7959126,"wgRevisionId":7959126,"wgArticleId":10825,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["বাংলা-নয় ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ","ওয়েলশ ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ", "ওয়েব আর্কাইভ টেমপ্লেটে ওয়েব্যাক সংযোগ","উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে","উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: ও অন্যান্য স্পষ্টভাবে ব্যবহার করছে","অসমর্থিত প্যারামিটার ব্যবহার করা উদ্ধৃতিসহ পাতা","উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: অতিরিক্ত লেখা: লেখকগণের তালিকা","প্রাচীন গ্রিক ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ","উইকিউপাত্তে স্থানাঙ্ক আছে","কর্নিশ ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ", "স্কট্স ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ","স্কট্স গ্যালিক ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ","গ্রেট ব্রিটেন","ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জের দ্বীপসমূহ","উত্তর ইউরোপ","পশ্চিম ইউরোপ","ব্রিটিশ দ্বীপ","যুক্তরাজ্যের দ্বীপ","দ্বীপ রাষ্ট্র","ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ"],"wgPageViewLanguage":"bn","wgPageContentLanguage":"bn","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"গ্রেট_ব্রিটেন","wgRelevantArticleId":10825,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}}, "wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"bn","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"bn"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"wgCoordinates":{"lat":53.833333333333336,"lon":-2.4166666666666665},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q23666","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready", "user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.sompadonasarangsho","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ShortUrl","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.shortUrl","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents", "ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=bn&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=bn&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=bn&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg/1200px-Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1748"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg/800px-Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1166"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg/640px-Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="932"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="গ্রেট ব্রিটেন - উইকিপিডিয়া"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//bn.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="সম্পাদনা" href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="উইকিপিডিয়া (bn)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//bn.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.bn"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="উইকিপিডিয়া অ্যাটম ফিড" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-গ্রেট_ব্রিটেন rootpage-গ্রেট_ব্রিটেন skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">বিষয়বস্তুতে চলুন</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="সাইট"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="প্রধান মেনু" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="প্রধান মেনু" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">প্রধান মেনু</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">প্রধান মেনু</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">লুকান</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> পরিভ্রমণ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="প্রধান পাতা পরিদর্শন করুন [z]" accesskey="z"><span>প্রধান পাতা</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="প্রকল্পের বৃত্তান্ত, আপনার করণীয়, কোথায় অনুসন্ধান করবেন"><span>সম্প্রদায়ের প্রবেশদ্বার</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AD%E0%A6%BE" title="যে কোন সমস্যা সমাধানে আলোচনা করার স্থান"><span>সম্প্রদায়ের আলোচনাসভা</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9" title="উইকিতে সাম্প্রতিক পরিবর্তগুলির তালিকা [r]" accesskey="r"><span>সাম্প্রতিক পরিবর্তন</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="অনির্ধারিত যেকোনো পাতা খুলুন [x]" accesskey="x"><span>অজানা যেকোনো পাতা</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%B8%E0%A7%82%E0%A6%9A%E0%A7%80" title="সাহায্য খুঁজে নিন"><span>সাহায্য</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE"><span>বিশেষ পাতাসমূহ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="উইকিপিডিয়া" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-bn.svg" style="width: 7.5em; height: 1.6875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="একটি মুক্ত বিশ্বকোষ" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-bn.svg" width="120" height="17" style="width: 7.5em; height: 1.0625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>অনুসন্ধান</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান" aria-label="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান" autocapitalize="sentences" title="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="বিশেষ:অনুসন্ধান"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">অনুসন্ধান</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="অবয়ব"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="পাতার ফন্টের আকার, প্রস্থ, ও রঙ পরিবর্তন করে" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="অবয়ব" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">অবয়ব</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=bn.wikipedia.org&uselang=bn" class=""><span>দান করুন</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%A4%E0%A7%88%E0%A6%B0%E0%A6%BF&returnto=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="আপনাকে একটি অ্যাকাউন্ট তৈরি করে প্রবেশ করার পরামর্শ দেওয়া হচ্ছে; তবে এটা বাধ্যতামূলক নয়" class=""><span>অ্যাকাউন্ট তৈরি করুন</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&returnto=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="আপনার প্রবেশ করাটা বাঞ্চনীয়, কিন্তু তা বাধ্যতামূলক নয়। [o]" accesskey="o" class=""><span>প্রবেশ করুন</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="আরও বিকল্প" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="ব্যবহারকারী মেনু" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=bn.wikipedia.org&uselang=bn"><span>দান করুন</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>অবদান রাখুন</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%A4%E0%A7%88%E0%A6%B0%E0%A6%BF&returnto=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="আপনাকে একটি অ্যাকাউন্ট তৈরি করে প্রবেশ করার পরামর্শ দেওয়া হচ্ছে; তবে এটা বাধ্যতামূলক নয়"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>অ্যাকাউন্ট তৈরি করুন</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&returnto=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="আপনার প্রবেশ করাটা বাঞ্চনীয়, কিন্তু তা বাধ্যতামূলক নয়। [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>প্রবেশ করুন</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> অনিবন্ধিত সম্পাদকের জন্য পাতা <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE" aria-label="সম্পাদনা করা সম্পর্কে আরও জানুন"><span>আরও জানুন</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%86%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AA" title="এই আইপি ঠিকানা থেকে করা সম্পাদনার উপর আলোচনা [n]" accesskey="n"><span>আলাপ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="সাইট"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">পরিচ্ছেদসমূহ</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">লুকান</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">সূচনা</div> </a> </li> <li id="toc-পরিভাষা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#পরিভাষা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১</span> <span>পরিভাষা</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-পরিভাষা-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>পরিভাষা উপঅনুচ্ছেদ টগল করুন</span> </button> <ul id="toc-পরিভাষা-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-নামের_উৎস" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#নামের_উৎস"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১.১</span> <span>নামের উৎস</span> </div> </a> <ul id="toc-নামের_উৎস-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-"গ্রেট"_শব্দের_বিবর্তন" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#"গ্রেট"_শব্দের_বিবর্তন"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১.২</span> <span>"গ্রেট" শব্দের বিবর্তন</span> </div> </a> <ul id="toc-"গ্রেট"_শব্দের_বিবর্তন-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-"গ্রেট_ব্রিটেন"_শব্দটির_আধুনিক_ব্যবহার" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#"গ্রেট_ব্রিটেন"_শব্দটির_আধুনিক_ব্যবহার"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১.৩</span> <span>"গ্রেট ব্রিটেন" শব্দটির আধুনিক ব্যবহার</span> </div> </a> <ul id="toc-"গ্রেট_ব্রিটেন"_শব্দটির_আধুনিক_ব্যবহার-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-রাজনৈতিক_সংজ্ঞা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#রাজনৈতিক_সংজ্ঞা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">২</span> <span>রাজনৈতিক সংজ্ঞা</span> </div> </a> <ul id="toc-রাজনৈতিক_সংজ্ঞা-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ইতিহাস" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ইতিহাস"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৩</span> <span>ইতিহাস</span> </div> </a> <ul id="toc-ইতিহাস-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ভূগোল" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ভূগোল"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৪</span> <span>ভূগোল</span> </div> </a> <ul id="toc-ভূগোল-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ভাষা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ভাষা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৫</span> <span>ভাষা</span> </div> </a> <ul id="toc-ভাষা-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ধর্ম" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ধর্ম"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৬</span> <span>ধর্ম</span> </div> </a> <ul id="toc-ধর্ম-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-জনবসতি" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#জনবসতি"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৭</span> <span>জনবসতি</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-জনবসতি-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>জনবসতি উপঅনুচ্ছেদ টগল করুন</span> </button> <ul id="toc-জনবসতি-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-রাজধানী_শহর" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#রাজধানী_শহর"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৭.১</span> <span>রাজধানী শহর</span> </div> </a> <ul id="toc-রাজধানী_শহর-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-অন্যান্য_প্রধান_শহর" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#অন্যান্য_প্রধান_শহর"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৭.২</span> <span>অন্যান্য প্রধান শহর</span> </div> </a> <ul id="toc-অন্যান্য_প্রধান_শহর-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-তথ্যসূত্র" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#তথ্যসূত্র"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৮</span> <span>তথ্যসূত্র</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-তথ্যসূত্র-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>তথ্যসূত্র উপঅনুচ্ছেদ টগল করুন</span> </button> <ul id="toc-তথ্যসূত্র-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-পাদটীকা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#পাদটীকা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৮.১</span> <span>পাদটীকা</span> </div> </a> <ul id="toc-পাদটীকা-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-গ্রন্থপঞ্জি" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#গ্রন্থপঞ্জি"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৮.২</span> <span>গ্রন্থপঞ্জি</span> </div> </a> <ul id="toc-গ্রন্থপঞ্জি-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-বহিঃসংযোগ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#বহিঃসংযোগ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৯</span> <span>বহিঃসংযোগ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-বহিঃসংযোগ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>বহিঃসংযোগ উপঅনুচ্ছেদ টগল করুন</span> </button> <ul id="toc-বহিঃসংযোগ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ভিডিও_সংযোগ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ভিডিও_সংযোগ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৯.১</span> <span>ভিডিও সংযোগ</span> </div> </a> <ul id="toc-ভিডিও_সংযোগ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="সূচিপত্র" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সূচিপত্র টগল করুন" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">সূচিপত্র টগল করুন</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">গ্রেট ব্রিটেন</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="অন্য ভাষার একটি নিবন্ধে যান। ১৫৭টি ভাষায় উপলব্ধ রয়েছে।" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-157" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">১৫৭টি ভাষা</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Groot-Brittanje" title="Groot-Brittanje - আফ্রিকান" lang="af" hreflang="af" data-title="Groot-Brittanje" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="আফ্রিকান" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Grossbritannien_(Insel)" title="Grossbritannien (Insel) - সুইস জার্মান" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Grossbritannien (Insel)" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="সুইস জার্মান" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B3%E1%88%8B%E1%89%81_%E1%89%A5%E1%88%AA%E1%89%B3%E1%8A%95" title="ታላቁ ብሪታን - আমহারিক" lang="am" hreflang="am" data-title="ታላቁ ብሪታን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="আমহারিক" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Isla_de_Gran_Bretanya" title="Isla de Gran Bretanya - আর্গোনিজ" lang="an" hreflang="an" data-title="Isla de Gran Bretanya" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="আর্গোনিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Bryten" title="Bryten - প্রাচীন ইংরেজী" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Bryten" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="প্রাচীন ইংরেজী" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Biriten" title="Biriten - ওবোলো" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Biriten" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="ওবোলো" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%9F_%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="ग्रेट ब्रिटेन - আঙ্গিকা" lang="anp" hreflang="anp" data-title="ग्रेट ब्रिटेन" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="আঙ্গিকা" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%8A%D8%B7%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%D9%89" title="بريطانيا العظمى - আরবি" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بريطانيا العظمى" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="আরবি" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%8A%D8%B7%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D9%84%D8%B9%D8%B6%D9%8A%D9%85%D8%A9" title="بريطانيا لعضيمة - Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="بريطانيا لعضيمة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%8A%D8%B7%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%D9%89" title="بريطانيا العظمى - Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بريطانيا العظمى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Gran_Breta%C3%B1a" title="Gran Bretaña - আস্তুরিয়" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Gran Bretaña" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="আস্তুরিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Britaniya_(ada)" title="Böyük Britaniya (ada) - আজারবাইজানী" lang="az" hreflang="az" data-title="Böyük Britaniya (ada)" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="আজারবাইজানী" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A4%DB%8C%D9%88%DA%A9_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="بؤیوک بریتانیا - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بؤیوک بریتانیا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D3%A9%D0%B9%D3%A9%D0%BA_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_(%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%83)" title="Бөйөк Британия (утрау) - বাশকির" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Бөйөк Британия (утрау)" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="বাশকির" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/D%C4%97dliuoj%C4%97_Br%C4%97tan%C4%97j%C4%97" title="Dėdliuojė Brėtanėjė - Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Dėdliuojė Brėtanėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F_(%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%9E)" title="Вялікабрытанія (востраў) - বেলারুশিয়" lang="be" hreflang="be" data-title="Вялікабрытанія (востраў)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="বেলারুশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F_(%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%9E)" title="Вялікабрытанія (востраў) - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Вялікабрытанія (востраў)" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Britani_Ged%C3%A9_(pulo)" title="Britani Gedé (pulo) - Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Britani Gedé (pulo)" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_(%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2)" title="Великобритания (остров) - বুলগেরিয়" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Великобритания (остров)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="বুলগেরিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%9F_%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="ग्रेट ब्रिटेन - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="ग्रेट ब्रिटेन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Breizh-Veur" title="Breizh-Veur - ব্রেটন" lang="br" hreflang="br" data-title="Breizh-Veur" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="ব্রেটন" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Velika_Britanija" title="Velika Britanija - বসনীয়" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Velika Britanija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="বসনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Gran_Bretanya" title="Gran Bretanya - কাতালান" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Gran Bretanya" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="কাতালান" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/D%C3%A2i_B%C3%B3k-li%C4%95k-di%C4%95ng" title="Dâi Bók-liĕk-diĕng - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Dâi Bók-liĕk-diĕng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Gran_Britanya" title="Gran Britanya - চেবুয়ানো" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Gran Britanya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="চেবুয়ানো" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%95%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%95%D8%B2%D9%86" title="بەریتانیای مەزن - মধ্য কুর্দিশ" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بەریتانیای مەزن" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="মধ্য কুর্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Velk%C3%A1_Brit%C3%A1nie_(ostrov)" title="Velká Británie (ostrov) - চেক" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Velká Británie (ostrov)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="চেক" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BB%C4%83_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8_(%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B2)" title="Аслă Британи (утрав) - চুবাস" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Аслă Британи (утрав)" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="চুবাস" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Prydain_Fawr" title="Prydain Fawr - ওয়েলশ" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Prydain Fawr" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ওয়েলশ" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Storbritannien_(%C3%B8)" title="Storbritannien (ø) - ডেনিশ" lang="da" hreflang="da" data-title="Storbritannien (ø)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ডেনিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Gro%C3%9Fbritannien_(Insel)" title="Großbritannien (Insel) - জার্মান" lang="de" hreflang="de" data-title="Großbritannien (Insel)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="জার্মান" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Adey_Britanya_G%C4%B1rde" title="Adey Britanya Gırde - Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Adey Britanya Gırde" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Wjelika_Britaniska_(kupa)" title="Wjelika Britaniska (kupa) - নিম্নতর সোর্বিয়ান" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Wjelika Britaniska (kupa)" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="নিম্নতর সোর্বিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A4" title="बेलायत - Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="बेलायत" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7_%CE%92%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Μεγάλη Βρετανία - গ্রিক" lang="el" hreflang="el" data-title="Μεγάλη Βρετανία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="গ্রিক" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Great_Britain" title="Great Britain - ইংরেজি" lang="en" hreflang="en" data-title="Great Britain" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ইংরেজি" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Britio_(insulo)" title="Britio (insulo) - এস্পেরান্তো" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Britio (insulo)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="এস্পেরান্তো" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Gran_Breta%C3%B1a" title="Gran Bretaña - স্প্যানিশ" lang="es" hreflang="es" data-title="Gran Bretaña" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="স্প্যানিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Suurbritannia_saar" title="Suurbritannia saar - এস্তোনীয়" lang="et" hreflang="et" data-title="Suurbritannia saar" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="এস্তোনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Britainia_Handia" title="Britainia Handia - বাস্ক" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Britainia Handia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="বাস্ক" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="بریتانیای کبیر - ফার্সি" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بریتانیای کبیر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="ফার্সি" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Iso-Britannia_(saari)" title="Iso-Britannia (saari) - ফিনিশ" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Iso-Britannia (saari)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ফিনিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Grande-Bretagne" title="Grande-Bretagne - ফরাসি" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Grande-Bretagne" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ফরাসি" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Granta-Bretagna" title="Granta-Bretagna - Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Granta-Bretagna" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Gratbritanien" title="Gratbritanien - উত্তরাঞ্চলীয় ফ্রিসিয়ান" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Gratbritanien" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="উত্তরাঞ্চলীয় ফ্রিসিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Grut-Brittanje_(eil%C3%A2n)" title="Grut-Brittanje (eilân) - পশ্চিম ফ্রিসিয়ান" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Grut-Brittanje (eilân)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="পশ্চিম ফ্রিসিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Bhreatain" title="An Bhreatain - আইরিশ" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Bhreatain" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="আইরিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Grann-Bretagn" title="Grann-Bretagn - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Grann-Bretagn" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Breatainn_Mh%C3%B2r" title="Breatainn Mhòr - স্কটিশ-গ্যেলিক" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Breatainn Mhòr" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="স্কটিশ-গ্যেলিক" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Gran_Breta%C3%B1a" title="Gran Bretaña - গ্যালিশিয়" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Gran Bretaña" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="গ্যালিশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Vyret%C3%A1%C3%B1a_Guasu" title="Vyretáña Guasu - গুয়ারানি" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Vyretáña Guasu" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="গুয়ারানি" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BC%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BA%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%B0_%F0%90%8C%B1%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%84%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%BE%F0%90%8C%B0" title="𐌼𐌹𐌺𐌹𐌻𐌰 𐌱𐍂𐌹𐍄𐌰𐌽𐌾𐌰 - গথিক" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌼𐌹𐌺𐌹𐌻𐌰 𐌱𐍂𐌹𐍄𐌰𐌽𐌾𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="গথিক" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Vretyn_Vooar" title="Yn Vretyn Vooar - ম্যাঙ্কস" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Vretyn Vooar" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="ম্যাঙ্কস" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Thai_Britain-t%C3%B3" title="Thai Britain-tó - Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Thai Britain-tó" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%A8%D7%99%D7%98%D7%A0%D7%99%D7%94_%D7%94%D7%92%D7%93%D7%95%D7%9C%D7%94" title="בריטניה הגדולה - হিব্রু" lang="he" hreflang="he" data-title="בריטניה הגדולה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="হিব্রু" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%9F_%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="ग्रेट ब्रिटेन - হিন্দি" lang="hi" hreflang="hi" data-title="ग्रेट ब्रिटेन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="হিন্দি" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Velika_Britanija_(otok)" title="Velika Britanija (otok) - ক্রোয়েশীয়" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Velika Britanija (otok)" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="ক্রোয়েশীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Wulkobritaniska_(kupa)" title="Wulkobritaniska (kupa) - উচ্চ সোর্বিয়ান" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Wulkobritaniska (kupa)" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="উচ্চ সোর্বিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Brit-sziget" title="Brit-sziget - হাঙ্গেরীয়" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Brit-sziget" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="হাঙ্গেরীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D4%B2%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1_(%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB)" title="Մեծ Բրիտանիա (կղզի) - আর্মেনিয়" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մեծ Բրիտանիա (կղզի)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="আর্মেনিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Grande_Britannia" title="Grande Britannia - ইন্টারলিঙ্গুয়া" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Grande Britannia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ইন্টারলিঙ্গুয়া" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pulau_Britania_Raya" title="Pulau Britania Raya - ইন্দোনেশীয়" lang="id" hreflang="id" data-title="Pulau Britania Raya" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ইন্দোনেশীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Gran_Britania" title="Gran Britania - ইলোকো" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Gran Britania" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ইলোকো" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/St%C3%B3ra-Bretland" title="Stóra-Bretland - আইসল্যান্ডীয়" lang="is" hreflang="is" data-title="Stóra-Bretland" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="আইসল্যান্ডীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Gran_Bretagna" title="Gran Bretagna - ইতালিয়" lang="it" hreflang="it" data-title="Gran Bretagna" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ইতালিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B0%E3%83%AC%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%96%E3%83%AA%E3%83%86%E3%83%B3%E5%B3%B6" title="グレートブリテン島 - জাপানি" lang="ja" hreflang="ja" data-title="グレートブリテン島" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="জাপানি" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98_(%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%AB%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98)" title="დიდი ბრიტანეთი (კუნძული) - জর্জিয়ান" lang="ka" hreflang="ka" data-title="დიდი ბრიტანეთი (კუნძული)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="জর্জিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Ull%C4%B1_Britaniya" title="Ullı Britaniya - কারা-কাল্পাক" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Ullı Britaniya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="কারা-কাল্পাক" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Bri%E1%B9%ADanya_Tameqqrant" title="Briṭanya Tameqqrant - কাবাইলে" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Briṭanya Tameqqrant" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="কাবাইলে" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1gba%CC%B1ndang_Bi%CC%B1ri%CC%B1ti%CC%B1n" title="A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n - টিয়াপ" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱gba̱ndang Bi̱ri̱ti̱n" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="টিয়াপ" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_(%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB)" title="Ұлыбритания (арал) - কাজাখ" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ұлыбритания (арал)" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="কাজাখ" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%97%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B3%87%E0%B2%9F%E0%B3%8D_%E0%B2%AC%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%9F%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E2%80%8C" title="ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ - কন্নড়" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="কন্নড়" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-knc mw-list-item"><a href="https://knc.wikipedia.org/wiki/Great_Britain" title="Great Britain - Central Kanuri" lang="knc" hreflang="knc" data-title="Great Britain" data-language-autonym="Yerwa Kanuri" data-language-local-name="Central Kanuri" class="interlanguage-link-target"><span>Yerwa Kanuri</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B7%B8%EB%A0%88%EC%9D%B4%ED%8A%B8%EB%B8%8C%EB%A6%AC%ED%8A%BC%EC%84%AC" title="그레이트브리튼섬 - কোরিয়ান" lang="ko" hreflang="ko" data-title="그레이트브리튼섬" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="কোরিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Br%C3%AEtanya_Mezin" title="Brîtanya Mezin - কুর্দিশ" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Brîtanya Mezin" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="কুর্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Breten_Veur" title="Breten Veur - কর্ণিশ" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Breten Veur" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="কর্ণিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Britannia_Maior" title="Britannia Maior - লাতিন" lang="la" hreflang="la" data-title="Britannia Maior" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="লাতিন" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Groussbritannien_(Insel)" title="Groussbritannien (Insel) - লুক্সেমবার্গীয়" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Groussbritannien (Insel)" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="লুক্সেমবার্গীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D3%80%D0%B5%D1%85%D0%B8%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_(%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2)" title="ЧӀехибритания (остров) - লেজঘিয়ান" lang="lez" hreflang="lez" data-title="ЧӀехибритания (остров)" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="লেজঘিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Groe%C3%ABt-Brittanni%C3%AB" title="Groeët-Brittannië - লিম্বুর্গিশ" lang="li" hreflang="li" data-title="Groeët-Brittannië" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="লিম্বুর্গিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Gran_Bretania_(ijula)" title="Gran Bretania (ijula) - Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Gran Bretania (ijula)" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Gran_Bretagna" title="Gran Bretagna - লম্বার্ড" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Gran Bretagna" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="লম্বার্ড" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Brit%C3%A1ni-Mon%C9%9B%CC%81n%C9%9B" title="Británi-Monɛ́nɛ - লিঙ্গালা" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Británi-Monɛ́nɛ" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="লিঙ্গালা" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Did%C5%BEioji_Britanija_(sala)" title="Didžioji Britanija (sala) - লিথুয়েনীয়" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Didžioji Britanija (sala)" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="লিথুয়েনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lielbrit%C4%81nija_(sala)" title="Lielbritānija (sala) - লাত্ভীয়" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lielbritānija (sala)" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="লাত্ভীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%9F_%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="ग्रेट ब्रिटेन - মৈথিলি" lang="mai" hreflang="mai" data-title="ग्रेट ब्रिटेन" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="মৈথিলি" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Britaina_Lehibe" title="Britaina Lehibe - মালাগাসি" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Britaina Lehibe" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="মালাগাসি" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_(%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2)" title="Велика Британија (остров) - ম্যাসিডোনীয়" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Велика Британија (остров)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="ম্যাসিডোনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D_%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%BA" title="ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടൺ - মালায়ালাম" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടൺ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="মালায়ালাম" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%85_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8_(%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB)" title="Их Британи (арал) - মঙ্গোলিয়" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Их Британи (арал)" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="মঙ্গোলিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%9F_%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9F%E0%A4%A8" title="ग्रेट ब्रिटन - মারাঠি" lang="mr" hreflang="mr" data-title="ग्रेट ब्रिटन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="মারাঠি" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Great_Britain_(pulau)" title="Great Britain (pulau) - মালয়" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Great Britain (pulau)" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="মালয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%97%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8" title="ဂရိတ်ဗြိတိန်ကျွန်း - বর্মি" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂရိတ်ဗြိတိန်ကျွန်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="বর্মি" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%AC%D8%B2%D9%8A%D8%B1%D9%87" title="گت بريتانيا جزيره - মাজানদেরানি" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="گت بريتانيا جزيره" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="মাজানদেরানি" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Grootbritannien" title="Grootbritannien - নিম্ন জার্মানি" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Grootbritannien" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="নিম্ন জার্মানি" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Groot-Brittannie" title="Groot-Brittannie - লো স্যাক্সন" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Groot-Brittannie" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="লো স্যাক্সন" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%9F_%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="ग्रेट ब्रिटेन - নেপালী" lang="ne" hreflang="ne" data-title="ग्रेट ब्रिटेन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="নেপালী" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Groot-Brittanni%C3%AB_(eiland)" title="Groot-Brittannië (eiland) - ওলন্দাজ" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Groot-Brittannië (eiland)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="ওলন্দাজ" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C3%98ya_Storbritannia" title="Øya Storbritannia - নরওয়েজিয়ান নিনর্স্ক" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Øya Storbritannia" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="নরওয়েজিয়ান নিনর্স্ক" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Storbritannia_(%C3%B8y)" title="Storbritannia (øy) - নরওয়েজিয়ান বোকমাল" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Storbritannia (øy)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="নরওয়েজিয়ান বোকমাল" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Grande_Br%C3%A9tangne" title="Grande Brétangne - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Grande Brétangne" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Grand_Bretanha" title="Grand Bretanha - অক্সিটান" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Grand Bretanha" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="অক্সিটান" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Suuri-Britanii" title="Suuri-Britanii - Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Suuri-Britanii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%97%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%9F_%E0%A8%AC%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%9F%E0%A9%87%E0%A8%A8" title="ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ - পাঞ্জাবী" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="পাঞ্জাবী" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Gran_Britania" title="Gran Britania - পাম্পাঙ্গা" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Gran Britania" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="পাম্পাঙ্গা" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Grande-Bertanne" title="Grande-Bertanne - Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Grande-Bertanne" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="ब्रिटेन - পালি" lang="pi" hreflang="pi" data-title="ब्रिटेन" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="পালি" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielka_Brytania_(wyspa)" title="Wielka Brytania (wyspa) - পোলিশ" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wielka Brytania (wyspa)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="পোলিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Gran_Br%C3%ABtagna" title="Gran Brëtagna - Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Gran Brëtagna" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DA%88%D8%A7_%D8%A8%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="وڈا برطانیا - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="وڈا برطانیا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A3-Bretanha" title="Grã-Bretanha - পর্তুগীজ" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Grã-Bretanha" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="পর্তুগীজ" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Hatun_Pirita%C3%B1a" title="Hatun Piritaña - কেচুয়া" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Hatun Piritaña" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="কেচুয়া" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Gronda_Britannia" title="Gronda Britannia - রোমান্স" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Gronda Britannia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="রোমান্স" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Bari_Britaniya" title="Bari Britaniya - Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Bari Britaniya" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Marea_Britanie" title="Marea Britanie - রোমানীয়" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Marea Britanie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="রোমানীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_(%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2)" title="Великобритания (остров) - রুশ" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Великобритания (остров)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="রুশ" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_(%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2)" title="Велика Британия (остров) - Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Велика Британия (остров)" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D_%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9F%E0%A4%A8%E0%A5%8D" title="ग्रेट् ब्रिटन् - সংস্কৃত" lang="sa" hreflang="sa" data-title="ग्रेट् ब्रिटन्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="সংস্কৃত" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Brit%C3%A0nnia_Manna" title="Britànnia Manna - সার্ডিনিয়ান" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Britànnia Manna" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="সার্ডিনিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Gran_Britagna_(%C3%ACsula)" title="Gran Britagna (ìsula) - সিসিলিয়ান" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Gran Britagna (ìsula)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="সিসিলিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Great_Breetain" title="Great Breetain - স্কটস" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Great Breetain" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="স্কটস" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B8%D9%8A%D9%85_%D8%A8%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="عظيم برطانيا - সিন্ধি" lang="sd" hreflang="sd" data-title="عظيم برطانيا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="সিন্ধি" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Britanija_(otok)" title="Britanija (otok) - সার্বো-ক্রোয়েশিয়" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Britanija (otok)" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="সার্বো-ক্রোয়েশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%84%E0%B7%8F_%E0%B6%B6%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA_%E0%B6%AF%E0%B7%96%E0%B6%B4%E0%B6%AD" title="මහා බ්රිතාන්ය දූපත - সিংহলী" lang="si" hreflang="si" data-title="මහා බ්රිතාන්ය දූපත" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="সিংহলী" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Great_Britain" title="Great Britain - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Great Britain" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ve%C4%BEk%C3%A1_Brit%C3%A1nia_(ostrov)" title="Veľká Británia (ostrov) - স্লোভাক" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Veľká Británia (ostrov)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="স্লোভাক" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Velika_Britanija" title="Velika Britanija - স্লোভেনীয়" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Velika Britanija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="স্লোভেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Peret%C4%81nia_Tele" title="Peretānia Tele - সামোয়ান" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Peretānia Tele" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="সামোয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Britania_e_Madhe" title="Britania e Madhe - আলবেনীয়" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Britania e Madhe" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="আলবেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_(%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B2%D0%BE)" title="Велика Британија (острво) - সার্বীয়" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Велика Британија (острво)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="সার্বীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Britania_Raya" title="Britania Raya - সুদানী" lang="su" hreflang="su" data-title="Britania Raya" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="সুদানী" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Storbritannien_(%C3%B6)" title="Storbritannien (ö) - সুইডিশ" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Storbritannien (ö)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="সুইডিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Britania" title="Britania - সোয়াহিলি" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Britania" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="সোয়াহিলি" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Wjelgo_Bryta%C5%84ijo_(wyspa)" title="Wjelgo Brytańijo (wyspa) - সিলেশিয়ান" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Wjelgo Brytańijo (wyspa)" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="সিলেশিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%AF_%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="பெரிய பிரித்தானியா - তামিল" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பெரிய பிரித்தானியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="তামিল" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%91%D0%B8_%D0%9A%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%80" title="Бритониёи Кабир - তাজিক" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Бритониёи Кабир" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="তাজিক" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%8D%E0%B9%88" title="บริเตนใหญ่ - থাই" lang="th" hreflang="th" data-title="บริเตนใหญ่" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="থাই" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Gran_Britanya" title="Gran Britanya - তাগালগ" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Gran Britanya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="তাগালগ" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Bikpela_Briten" title="Bikpela Briten - টোক পিসিন" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Bikpela Briten" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="টোক পিসিন" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Britanya" title="Büyük Britanya - তুর্কী" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Büyük Britanya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="তুর্কী" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D3%A9%D0%B5%D0%BA%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_(%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%83)" title="Бөекбритания (утрау) - তাতার" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Бөекбритания (утрау)" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="তাতার" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Great_Britain" title="Great Britain - তুম্বুকা" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Great Britain" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="তুম্বুকা" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D1%88%D0%BE%D1%80%D0%BC%D1%83%D3%B5" title="Великобритания шормуӵ - উডমুর্ট" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Великобритания шормуӵ" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="উডমুর্ট" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F_(%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D1%96%D0%B2)" title="Велика Британія (острів) - ইউক্রেনীয়" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Велика Британія (острів)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ইউক্রেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DB%81_%D8%A8%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%DB%81_%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C" title="جزیرہ برطانیہ عظمی - উর্দু" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جزیرہ برطانیہ عظمی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="উর্দু" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Buyuk_Britaniya_oroli" title="Buyuk Britaniya oroli - উজবেক" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Buyuk Britaniya oroli" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="উজবেক" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Anh_(%C4%91%E1%BA%A3o)" title="Đại Anh (đảo) - ভিয়েতনামী" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Đại Anh (đảo)" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ভিয়েতনামী" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%B4ot-Brittanni%C3%AB" title="Grôot-Brittannië - West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Grôot-Brittannië" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Gran_Britanya" title="Gran Britanya - ওয়ারে" lang="war" hreflang="war" data-title="Gran Britanya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="ওয়ারে" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E4%B8%8D%E5%88%97%E9%A2%A0%E5%B2%9B" title="大不列颠岛 - উ চীনা" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="大不列颠岛" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="উ চীনা" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98_(%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%99%E1%83%98)" title="დიდი ბრიტანეთი (კოკი) - Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="დიდი ბრიტანეთი (კოკი)" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%A8%D7%95%D7%99%D7%A1%D7%91%D7%A8%D7%99%D7%98%D7%90%D7%A0%D7%99%D7%A2" title="גרויסבריטאניע - ইদ্দিশ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="גרויסבריטאניע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="ইদ্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Er%C3%A9k%C3%B9%E1%B9%A3%C3%B9_Br%C3%ADt%C3%A1n%C3%AC_Ol%C3%B3k%C3%ACk%C3%AD" title="Erékùṣù Brítánì Olókìkí - ইওরুবা" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Erékùṣù Brítánì Olókìkí" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="ইওরুবা" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B1%E2%B5%94%E2%B5%89%E2%B5%9F%E2%B4%B0%E2%B5%8F%E2%B5%A2%E2%B4%B0_%E2%B5%9C%E2%B4%B0%E2%B5%8E%E2%B5%87%E2%B5%94%E2%B4%B0%E2%B5%8F%E2%B5%9C" title="ⴱⵔⵉⵟⴰⵏⵢⴰ ⵜⴰⵎⵇⵔⴰⵏⵜ - আদর্শ মরক্কোন তামাজিগাত" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴱⵔⵉⵟⴰⵏⵢⴰ ⵜⴰⵎⵇⵔⴰⵏⵜ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="আদর্শ মরক্কোন তামাজিগাত" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E4%B8%8D%E5%88%97%E9%A1%9B%E5%B3%B6" title="大不列顛島 - চীনা" lang="zh" hreflang="zh" data-title="大不列顛島" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="চীনা" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/T%C4%81i_Put-lia%CC%8Dt-tian" title="Tāi Put-lia̍t-tian - Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Tāi Put-lia̍t-tian" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E4%B8%8D%E5%88%97%E9%A1%9B%E5%B3%B6" title="大不列顛島 - ক্যান্টোনিজ" lang="yue" hreflang="yue" data-title="大不列顛島" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="ক্যান্টোনিজ" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q23666#sitelinks-wikipedia" title="আন্তঃভাষার সংযোগ সম্পাদনা করুন" class="wbc-editpage">আন্তঃউইকি সংযোগ সম্পাদনা</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="নামস্থানসমূহ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="বিষয়বস্তু পাতাটি দেখুন [c]" accesskey="c"><span>নিবন্ধ</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AA:%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" rel="discussion" title="বিষয়বস্তু পাতা সম্পর্কে আলোচনা [t]" accesskey="t"><span>আলোচনা</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ভাষার রূপভেদ পরিবর্তন করুন" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">বাংলা</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="দৃষ্টিকোণ"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8"><span>পড়ুন</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit" title="এই পাতার উৎস কোড সম্পাদনা করুন [e]" accesskey="e"><span>সম্পাদনা</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=history" title="এই পাতার পুরনো সংস্করণগুলি [h]" accesskey="h"><span>ইতিহাস দেখুন</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="পাতার সরঞ্জাম"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সরঞ্জাম" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">সরঞ্জাম</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">সরঞ্জাম</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">লুকান</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="আরও বিকল্প" > <div class="vector-menu-heading"> কার্য </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8"><span>পড়ুন</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit" title="এই পাতার উৎস কোড সম্পাদনা করুন [e]" accesskey="e"><span>সম্পাদনা</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=history"><span>ইতিহাস দেখুন</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> সাধারণ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%97%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="যে সব উইকি পাতা থেকে এখানে সংযোগ আছে [j]" accesskey="j"><span>সংযোগকারী পৃষ্ঠাসমূহ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" rel="nofollow" title="এই পাতা থেকে সংযোগ আছে, এমন পাতাগুলিতে সাম্প্রতিক পরিবর্তন [k]" accesskey="k"><span>সম্পর্কিত পরিবর্তন</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//bn.wikipedia.org/wiki/উইকিপিডিয়া:আপলোড" title="ফাইল আপলোড করুন [u]" accesskey="u"><span>আপলোড করুন</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&oldid=7959126" title="পাতাটির এই সংস্করণের স্থায়ী সংযোগ"><span>স্থায়ী সংযোগ</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=info" title="এই পাতা সম্পর্কে আরও তথ্য"><span>পাতার তথ্য</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%A8&page=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&id=7959126&wpFormIdentifier=titleform" title="এই পাতাটি কিভাবে উদ্ধৃত করবেন তার তথ্য"><span>এই নিবন্ধটি উদ্ধৃত করুন</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fbn.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A6%2597%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A7%2587%25E0%25A6%259F_%25E0%25A6%25AC%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%259F%25E0%25A7%2587%25E0%25A6%25A8"><span>সংক্ষিপ্ত ইউআরএল নিন</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:QrCode&url=https%3A%2F%2Fbn.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A6%2597%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A7%2587%25E0%25A6%259F_%25E0%25A6%25AC%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%259F%25E0%25A7%2587%25E0%25A6%25A8"><span>কিউআর কোড ডাউনলোড করুন</span></a></li><li id="t-shorturl" class="mw-list-item"><a href="//bn.wikipedia.org/s/y1n" title="বন্টনের জন্য এই সংক্ষিপ্ত ইউআরএল অনুলিপি করুন"><span>সংক্ষিপ্ত ইউআরএল</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> মুদ্রণ/রপ্তানি </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87&bookcmd=book_creator&referer=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8"><span>বই তৈরি করুন</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:DownloadAsPdf&page=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=show-download-screen"><span>PDF ডাউনলোড</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&printable=yes" title="এ পাতার ছাপানোর উপযোগী সংস্করণ [p]" accesskey="p"><span>মুদ্রণযোগ্য সংস্করণ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> অন্যান্য প্রকল্পে </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Great_Britain" hreflang="en"><span>উইকিমিডিয়া কমন্স</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q23666" title="আইটেম উপাত্ত ভান্ডারে সংযুক্ত করা লিঙ্ক [g]" accesskey="g"><span>উইকিউপাত্ত আইটেম</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="পাতার সরঞ্জাম"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="অবয়ব"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">অবয়ব</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">লুকান</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span style="font-size: small;"><span id="coordinates"><a href="/wiki/%E0%A6%AD%E0%A7%8C%E0%A6%97%E0%A7%8B%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%95_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE" title="ভৌগোলিক স্থানাঙ্ক ব্যবস্থা">স্থানাঙ্ক</a>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r5321622">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="//geohack.toolforge.org/geohack.php?language=bn&pagename=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&params=53_50_N_2_25_W_source:dewiki_scale:5000000"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="এই অবস্থানের জন্য মানচিত্র, আকাশ থেকে তোলা চিত্র, এবং অন্যান্য তথ্য"><span class="latitude">৫৩°৫০′ উত্তর</span> <span class="longitude">২°২৫′ পশ্চিম</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="এই অবস্থানের জন্য মানচিত্র, আকাশ থেকে তোলা চিত্র, এবং অন্যান্য তথ্য">৫৩.৮৩৩° উত্তর ২.৪১৭° পশ্চিম</span><span style="display:none"> / <span class="geo">53.833; -2.417</span></span></span></a></span></span></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">উইকিপিডিয়া, মুক্ত বিশ্বকোষ থেকে</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="bn" dir="ltr"><table class="infobox vcard"><caption class="infobox-title fn org">গ্রেট ব্রিটেন</caption><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above"><small>স্থানীয় নাম: <div style="display:inline;" class="nickname"><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: center; font-size: 95%;"> <div style="line-height: 1.6em; font-weight: bold; font-size: 100%; text-align: left; background:transparent; text-align:center; font-size:9pt;"><div style="margin: 0 4em"><span style="font-size:9pt;">Other native names</span></div></div> <ul class="mw-collapsible-content" style="font-size: 105%; margin-top: 0; margin-bottom: 0; line-height: inherit; text-align: left; list-style: none none; margin-left: 0; text-align:center;"><li style="line-height: inherit; margin: 0"><span title="কর্নিশ ভাষার পাঠ্য"><i lang="kw">Breten Veur</i></span> <span class="languageicon" style="font-size:100%; font-weight:normal">(<a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="কর্নিশ ভাষা">কর্নিশ</a>)</span></li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><span title="স্কট্স ভাষার পাঠ্য"><i lang="sco">Great Breetain</i></span> <span class="languageicon" style="font-size:100%; font-weight:normal">(<a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="স্কট্স ভাষা">স্কট্স</a>)</span></li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><span title="স্কট্স গ্যালিক ভাষার পাঠ্য"><i lang="gd">Breatainn Mhòr</i></span> <span class="languageicon" style="font-size:100%; font-weight:normal">(<a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B8_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="স্কট্স গ্যালিক ভাষা (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কট্স গ্যালিক</a>)</span></li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><span title="ওয়েলশ ভাষার পাঠ্য"><i lang="cy">Prydain Fawr</i></span> <span class="languageicon" style="font-size:100%; font-weight:normal">(<a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B6_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="ওয়েলশ ভাষা">ওয়েলশ</a>)</span></li><li style="line-height: inherit; margin: 0">Albion</li></ul> </div></div></small></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg/255px-Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg" decoding="async" width="255" height="372" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg/383px-Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg/510px-Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg 2x" data-file-width="2781" data-file-height="4052" /></a></span><div class="infobox-caption">২০০২সালের এপ্রিল মাসে তোলা গ্রেট ব্রিটেনের উপগ্রহ চিত্র</div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Great_Britain_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Great_Britain_%28orthographic_projection%29.svg/255px-Great_Britain_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="255" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Great_Britain_%28orthographic_projection%29.svg/383px-Great_Britain_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Great_Britain_%28orthographic_projection%29.svg/510px-Great_Britain_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="792" data-file-height="792" /></a></span></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #efefef">ভূগোল</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">অবস্থান</th><td class="infobox-data">উত্তর-পশ্চিম <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA" title="ইউরোপ">ইউরোপ</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">স্থানাঙ্ক</th><td class="infobox-data"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r5321622">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="//geohack.toolforge.org/geohack.php?language=bn&pagename=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&params=53_50_N_2_25_W_type:isle"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="এই অবস্থানের জন্য মানচিত্র, আকাশ থেকে তোলা চিত্র, এবং অন্যান্য তথ্য"><span class="latitude">৫৩°৫০′ উত্তর</span> <span class="longitude">২°২৫′ পশ্চিম</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="এই অবস্থানের জন্য মানচিত্র, আকাশ থেকে তোলা চিত্র, এবং অন্যান্য তথ্য">৫৩.৮৩৩° উত্তর ২.৪১৭° পশ্চিম</span><span style="display:none"> / <span class="geo">53.833; -2.417</span></span></span></a></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">দ্বীপপুঞ্জ</th><td class="infobox-data note"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C" title="ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ">ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">সংলগ্ন জলাশয়</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="আটলান্টিক মহাসাগর">আটলান্টিক মহাসাগর</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">আয়তন</th><td class="infobox-data">২,২৯,৮৪৮ বর্গকিলোমিটার (৮৮,৭৪৫ বর্গমাইল)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A4%E0%A6%A8_%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%80_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="আয়তন অনুযায়ী দ্বীপসমূহের তালিকা (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আয়তনে ক্রম</a></th><td class="infobox-data">৭ম</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">সর্বোচ্চ উচ্চতা</th><td class="infobox-data">১,৩৪৪ মিটার (৪,৪০৯ ফুট)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">সর্বোচ্চ বিন্দু</th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%A8_%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="বেন নেভিস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">বেন নেভিস</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #efefef">প্রশাসন</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><div><b><a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="যুক্তরাজ্য">যুক্তরাজ্য</a></b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="যুক্তরাজ্যের কান্ট্রিসমূহ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কান্ট্রি</a></th><td class="infobox-data"><span class="nowrap"><a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="ইংল্যান্ড">ইংল্যান্ড</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="স্কটল্যান্ড">স্কটল্যান্ড</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8" class="mw-redirect" title="ওয়েলস">ওয়েলস</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="উত্তর আয়ারল্যান্ড">উত্তর আয়ারল্যান্ড</a></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">বৃহত্তর বসতি</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%A8" title="লন্ডন">লন্ডন</a> (জনসংখ্যা 8,878,892)</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #efefef">জনপরিসংখ্যান</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">জনসংখ্যা</th><td class="infobox-data"><span class="nowrap">৬০,৮০০,০০০<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><small> (২০১১ সালের জনগণনা অনুসারে)</small></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">জনঘনত্ব</th><td class="infobox-data">৩০২ /বর্গ কিমি (৭৮২ /বর্গ মাইল)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">জাতিগত গোষ্ঠীসমূহ</th><td class="infobox-data"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6302829">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="plainlist"><ul><li>৮৬.৮% শ্বেতাঙ্গ</li><li>৭.১% <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%8F%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="ব্রিটিশ এশিয়ান (পাতার অস্তিত্ব নেই)">এশিয়ান</a></li><li>৩.১% <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="কৃষ্ণাঙ্গ ব্রিটিশ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কৃষ্ণাঙ্গ</a></li><li>২.০% <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0_(%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9)&action=edit&redlink=1" class="new" title="মিশ্র (যুক্তরাজ্যের জাতিসমূহ) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">মিশ্র</a></li><li>০.৩% <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%86%E0%A6%B0%E0%A6%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="ব্রিটিশ আরব (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আরব</a></li><li>০.৬% অন্যান্য<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>গ্রেট ব্রিটেন</b><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>note ১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, বা <b>ব্রিটেন</b> <span class="nowrap"><span class="IPA nopopups noexcerpt"><a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%86%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%AC/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF" class="mw-redirect" title="সাহায্য:আধ্বব/ইংরেজি">/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'b' in 'buy'">b</span><span title="'r' in 'rye'">r</span><span title="/ɪ/: 'i' in 'kit'">ɪ</span><span title="/./: syllable break">.</span><span title="'t' in 'tie'">t</span><span title="/ə/: 'a' in 'about'">ə</span><span title="'n' in 'nigh'">n</span></span>/</a></span></span>, হল <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA" title="ইউরোপ">মহাদেশীয় ইউরোপের</a> উত্তর-পশ্চিম উপকূল থেকে কিছু দূরে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="mw-redirect" title="উত্তর আটলান্টিক মহাসাগর">উত্তর আটলান্টিক মহাসাগরে</a> অবস্থিত একটি দ্বীপ। এই দ্বীপের আয়তন ২,২৯,৮৪৮ কিমি<sup>২</sup> (৮৮,৭৪৫ মা<sup>২</sup>)। এটি <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C" title="ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ">ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ</a> তথা ইউরোপের বৃহত্তম দ্বীপ এবং বিশ্বের নবম বৃহত্তম দ্বীপ।<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ২০১১ সালের জনগণনা অনুসারে এই দ্বীপের জনসংখ্যা ৬১,০০০,০০০। <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8B%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="ইন্দোনেশিয়া">ইন্দোনেশিয়ার</a> <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AD%E0%A6%BE" class="mw-redirect mw-disambig" title="জাভা">জাভা</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="জাপান">জাপানের</a> <a href="/wiki/%E0%A6%B9%E0%A7%8B%E0%A6%A8%E0%A6%B6%E0%A7%81" title="হোনশু">হোনশুর</a> পরেই এটি বিশ্বের তৃতীয় সর্বাধিক জনবহুল দ্বীপ।<sup id="cite_ref-ons_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-ons-8"><span class="cite-bracket">[</span>৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> গ্রেট ব্রিটেনকে ঘিরে রয়েছে ১০০০টিরও বেশি ছোটো দ্বীপ।<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_(%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA)" title="আয়ারল্যান্ড (দ্বীপ)">আয়ারল্যান্ড</a> দ্বীপটি এই দ্বীপের পশ্চিম দিকে অবস্থিত। </p><p>এই দ্বীপটি <a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="যুক্তরাজ্য">গ্রেট ব্রিটেন ও উত্তর আয়ারল্যান্ড যুক্তরাজ্যের</a> অঙ্গ। দ্বীপটি <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="ইংল্যান্ড">ইংল্যান্ড</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="স্কটল্যান্ড">স্কটল্যান্ড</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8" class="mw-redirect" title="ওয়েলস">ওয়েলস</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="উত্তর আয়ারল্যান্ড">উত্তর আয়ারল্যান্ড</a>—এই চারটি অঞ্চলে বিভক্ত। এই চার অঞ্চলের রাজধানী যথাক্রমে <a href="/wiki/%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%A8" title="লন্ডন">লন্ডন</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A6%BE" title="এডিনবরা">এডিনবরা</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AB" title="কার্ডিফ">কার্ডিফ</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F" title="বেলফাস্ট">বেলফাস্ট</a>। রাজনৈতিকভাবে, গ্রেট ব্রিটেন বলতে ইংল্যান্ড, স্কটল্যান্ড, ওয়েলস ও উত্তর আয়ারল্যান্ড এবং এই অঞ্চলের অন্তর্ভুক্ত পার্শ্ববর্তী দ্বীপগুলিকে বোঝায়।<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>১২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="গ্রেট ব্রিটেন রাজ্য">গ্রেট ব্রিটেন রাজ্যটি</a> ১৭০৭ সালের ইউনিয়ন আইন বলে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="স্কটল্যান্ড রাজ্য (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কটল্যান্ড রাজ্য</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="ইংল্যান্ড রাজ্য">ইংল্যান্ড রাজ্যের</a> (যা অধুনা <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%93_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="ইংল্যান্ড ও ওয়েলস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইংল্যান্ড ও ওয়েলস</a> নিয়ে গঠিত ছিল) সঙ্গে যুক্ত হয়। এই ঘটনার প্রায় ১০০ বছর আগে, ১৬০৩ সালে, স্কটিশ রাজা ষষ্ঠ জেমস ইংল্যান্ডের রাজা হয়েছিলেন। কিন্তু ১৭০৭ সালেই প্রথম দুই দেশের পার্লামেন্ট সংযুক্ত রাজ্য গঠনের ব্যাপারে একমত হয়। এরপর ১৮০১ সালের ইউনিয়ন আইন বলে পার্শ্ববর্তী <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="আয়ারল্যান্ড রাজ্য">আয়ারল্যান্ড রাজ্য</a> গ্রেট ব্রিটেনের অন্তর্ভুক্ত হয়। ১৯২২ সালে আয়ারল্যান্ডের ছয় ভাগের পাঁচ ভাগ অঞ্চল নিয়ে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="আয়ারল্যান্ড প্রজাতন্ত্র (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আয়ারল্যান্ড প্রজাতন্ত্র</a> গঠিত হলে যুক্তরাজ্যের নাম হয় গ্রেট ব্রিটেন ও উত্তর আয়ারল্যান্ড যুক্তরাজ্য। </p><p>ব্রিটেনের বিচারব্যবস্থা উপর্যুক্ত ভূমিকা পালনের পাশাপাশি প্রশাসনিক কর্তৃপক্ষের উপর নিয়ন্ত্রণমূলক কিছু ভূমিকা পালন করে থাকে। প্রসঙ্গত উল্লেখ করা দরকার যে, শাসন বিভাগীয় কর্তৃপক্ষের উপর ব্রিটেনে বিচার বিভাগের এ নিয়ন্ত্রণ অবাধ বা সীমাহীন নয়। ব্রিটেনে পার্লামেন্টের সার্বভৌমত্ব স্বীকৃত ও সুপ্রতিষ্ঠিত। তাই ব্রিটেনে বিচার বিভাগকে পার্লামেন্ট প্রণীত আইনের পরিধির মধ্যে থেকে কাজ করতে হয়। </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="পরিভাষা"><span id=".E0.A6.AA.E0.A6.B0.E0.A6.BF.E0.A6.AD.E0.A6.BE.E0.A6.B7.E0.A6.BE"></span>পরিভাষা</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=1" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: পরিভাষা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="নামের_উৎস"><span id=".E0.A6.A8.E0.A6.BE.E0.A6.AE.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.89.E0.A7.8E.E0.A6.B8"></span>নামের উৎস</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=2" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: নামের উৎস"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>দুই হাজার বছরেরও বেশি সময় ধরে এই দ্বীপপুঞ্জ একটিমাত্র নামে চিহ্নিত হয়ে আসছে। গ্রিকো-রোমান (ক্ল্যাসিকাল) ভৌগোলিকেরা ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জকে যে নামে চিহ্নিত করতেন, সেই নামগুলি থেকেই এই দ্বীপের বর্তমান নামের উৎপত্তি ঘটে। খ্রিস্টপূর্ব ৫০ অব্দ নাগাদ গ্রিক ভৌগোলিকেরা ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জকে <i>Prettanikē</i> বা ওই জাতীয় নামে চিহ্নিত করতেন।<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>১৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> যদিও রোমানরা ব্রিটেন দখল করার পর গ্রেট ব্রিটেন দ্বীপটি <i><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="ব্রিটানিয়া">ব্রিটানিয়া</a></i> নামে পরিচিত হয়। পরবর্তীকালে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="ক্যালিডোনিয়া (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ক্যালিডোনিয়ার</a> দক্ষিণে <a href="/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="রোমান ব্রিটেন">রোম-অধিকৃত ব্রিটেন</a> <i><a href="/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="রোমান ব্রিটেন">রোমান ব্রিটেন</a></i> নামে পরিচিত হয়।<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>১৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>১৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-sax1_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-sax1-17"><span class="cite-bracket">[</span>১৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>গ্রেট ব্রিটেনের প্রাচীনতম যে নামটি জানা যায়, সেটি হল <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%93%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যালবিওন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যালবিওন</a></i> (Ἀλβίων) বা <i>ইনসুলা অ্যালবিওনাম</i>। এই নামটির সম্ভাব্য উৎস দুটি হতে পারে। এক লাটিন <i>অ্যালবাস</i> বা সাদা (মহাদেশীয় ইউরোপ থেকে ডোভারের সাদা পার্শ্বদেশটি দেখা যায়, তার প্রসঙ্গক্রমে) অথবা <i>অ্যালবিয়ান</i> জাতির দ্বীপ, এই অর্থে। দ্বিতীয় নামের উৎসটি পাওয়া যায়, খ্রিস্টপূর্ব ষষ্ঠ শতকের <i>ম্যাসালিওট পেরিপ্লাস</i> ও <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A5%E0%A7%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="পাইথেয়াস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পাইথেয়াসে</a>।<sup id="cite_ref-snyder_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-snyder-18"><span class="cite-bracket">[</span>১৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>গ্রেট ব্রিটেন-সংক্রান্ত পরিভাষার প্রাচীনতম উল্লেখ পাওয়া যায় <a href="/wiki/%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%9F%E0%A6%B2" class="mw-redirect" title="অ্যারিস্টটল">অ্যারিস্টটল</a> (খ্রিস্টপূর্ব ৩৮৪–৩২২ অব্দ) বা সম্ভবত <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9B%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AE-%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%9F%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="ছদ্ম-অ্যারিস্টটল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ছদ্ম-অ্যারিস্টটল</a> রচিত <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A6%A8_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF_%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="অন দ্য ইউনিভার্স (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অন দ্য ইউনিভার্স</a></i> গ্রন্থের তৃতীয় খণ্ডে। এই বইতে আছে: "<a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C" title="ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ">ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ</a> নামে পরিচিত দ্বীপপুঞ্জে দুটি বড়ো দ্বীপ আছে, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%93%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যালবিওন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যালবিওন</a> ও <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="আইয়ের্ন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইয়ের্ন</a>।"<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>১৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BF_%E0%A6%A6%E0%A6%BF_%E0%A6%8F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BE%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="প্লিনি দি এল্ডার (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্লিনি দি এল্ডার</a> (২৩–৭৯ খ্রিষ্টাব্দ) তার <i><a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF_(%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BF)" title="ন্যাচারাল হিস্ট্রি (প্লিনি)">ন্যাচারাল হিস্ট্রি</a></i> বইতে গ্রেট ব্রিটেনের এই বর্ণনা দিয়েছেন: "আগে এর নাম ছিল অ্যালবিয়ন। কিন্তু পরবর্তীকালে যে দ্বীপগুলির কথা আমরা এবার আলোচনা করব, সেই সব কটি দ্বীপই 'Britanniæ' নামে পরিচিত হয়।"<sup id="cite_ref-PlinyE(4.41)_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-PlinyE(4.41)-20"><span class="cite-bracket">[</span>১৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><i>ব্রিটেন</i> নামটি এসেছে নাটিন নাম ব্রিটেন, <i>Britannia</i> বা <i>Brittānia</i>, ব্রিটনদের দেশ, প্রাচীন ফরাসি <i>Bretaigne</i> (আধুনিক ফরাসিতেও <i>Bretagne</i>) এবং মধ্যযুগীয় ইংরেজি 'Bretayne<i>, </i>Breteyne<i> থেকে। ফরাসি শব্দগুলি প্রাচীন ইংরেজি </i>Breoton, Breoten, Bryten, Breten<i> (বা </i>Breoton-lond, Breten-lond<i>)</i> শব্দগুলিকে প্রতিস্থাপিত করে। খ্রিস্টপূর্ব প্রথম শতাব্দী থেকেই রোমানরা ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জকে ব্রিটানিয়া নামে চিহ্নিত করে আসছিল। এই নামটি এসেছে আনুমানিক খ্রিস্টপূর্ব ৩২০ অব্দের <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%80%E0%A6%A8_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95" title="প্রাচীন গ্রিক">প্রাচীন গ্রিক</a> পর্যটক <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A5%E0%A7%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="পাইথেয়াস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পাইথেয়াসের</a> বর্ণনা। এই বর্ণনায় উত্তর আটলান্টিক মহাসাগরের <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A5%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A7%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="থুলে (পাতার অস্তিত্ব নেই)">থুলে</a> (সম্ভবত <a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%B0%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87" title="নরওয়ে">নরওয়ে</a>) পর্যন্ত বিভিন্ন দ্বীপের বর্ণনা পাওয়া যায়। </p><p><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="মার্সিয়ান অফ হেরাক্লিয়া (পাতার অস্তিত্ব নেই)">মার্সিয়ান অফ হেরাক্লিয়া</a> তাঁর <i>পেরিপ্লাস মারিস এক্সটেরি</i> গ্রন্থে এই দ্বীপপুঞ্জকে বলেছেন "প্রেটানিক দ্বীপপুঞ্জ" (<span lang="grc">αἱ Πρεττανικαὶ νῆσοι</span>)।<sup id="cite_ref-MarcianPeriplus_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-MarcianPeriplus-21"><span class="cite-bracket">[</span>২০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>এই দ্বীপের অধিবাসীদের বলা হত <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="প্রিটেনি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রিটেনি</a></i> (Πρεττανοί) বা <i>প্রেটানি</i>।<sup id="cite_ref-snyder_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-snyder-18"><span class="cite-bracket">[</span>১৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i>প্রিটেনি</i> নামের উৎস <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="ওয়েলস ভাষা (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ওয়েলস</a> শব্দ <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="প্রাইডাইন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রাইডাইন</a> (অর্থাৎ, ব্রিটেন), যেটি এবং গোইডলিক শব্দ ক্রুইথেন (আয়ারল্যান্ডের প্রাচীন ব্রিথোনিক-ভাষী জাতি) শব্দদুটির উৎস এক।<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>২১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> দ্বিতীয় নামটি পরে <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%80%E0%A6%A8_%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE" title="প্রাচীন রোম">রোমানরা</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="পিক্ট (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পিক্ট</a> বা <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="ক্যালিডোনিয়ান (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ক্যালিডোনিয়ান</a> শব্দে অভিহিত করে। </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id=""গ্রেট"_শব্দের_বিবর্তন"><span id=".22.E0.A6.97.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A7.87.E0.A6.9F.22_.E0.A6.B6.E0.A6.AC.E0.A7.8D.E0.A6.A6.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.AC.E0.A6.BF.E0.A6.AC.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.A4.E0.A6.A8"></span>"গ্রেট" শব্দের বিবর্তন</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=3" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: "গ্রেট" শব্দের বিবর্তন"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>গ্রিক লেখক <a href="/wiki/%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF" title="টলেমি">টলেমি</a> তাঁর <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যালমাজেস্ট (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যালমাজেস্ট</a></i> (১৪৭–১৪৮ খ্রিস্টাব্দ) বইয়ে বৃহত্তর দ্বীপটিকে "বৃহৎ ব্রিটেন" (<i>megale Britannia</i>) ও আয়ারল্যান্ডকে "ক্ষুদ্র ব্রিটেন" (<i>mikra Brettania</i>) বলে উল্লেখ করেন।<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>২২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> পরবর্তী গ্রন্থ <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%93%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AB%E0%A6%BF_(%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="জিওগ্রাফি (টলেমি) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জিওগ্রাফি</a></i>-তে (১৫০ খ্রিস্টাব্দ) তিনি দ্বীপগুলির নামকরণ করেন।<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>২৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যালবিয়ন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যালয়িওন</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="হাইবেরনিয়া (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইওয়ের্নিয়া</a></i> ও <i>মোনা</i> (<a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="mw-redirect" title="আইল অফ ম্যান">আইল অফ ম্যান</a>), এই নামগুলি এই দ্বীপের স্থানীয় নাম ছিল। সম্ভবত <i>অ্যালমাজেস্ট</i> লেখার সময় টলেমি এই পৃথক নামগুলি জানতেন না।<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>২৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> সম্ভবত রোমানদের ব্রিটেন জয়ের পর থেকেই "অ্যালবিয়ন" নামটি অপ্রচলিত হয়ে পড়ে এবং "ব্রিটেন" নামটি গ্রেট ব্রিটেনের নাম হিসেবে জনপ্রিয় হয়ে ওঠে।<sup id="cite_ref-snyder_18-2" class="reference"><a href="#cite_note-snyder-18"><span class="cite-bracket">[</span>১৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>অ্যাংলো-স্যাক্সন যুগের পর "ব্রিটেন" শব্দটি একটি ঐতিহাসিক পরিভাষায় পর্যবসিত হয়। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%93%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="জিওফ্রে অফ মনমাউথ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জিওফ্রে অফ মনমাউথ</a> তাঁর ছদ্ম-ঐতিহাসিক <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="হিস্টোরিয়া রেজাম ব্রিটানিয়া (পাতার অস্তিত্ব নেই)">হিস্টোরিয়া রেজাম ব্রিটানিয়া</a></i> (১১৩৬ খ্রিস্টাব্দ) গ্রন্থে গ্রেট ব্রিটেন দ্বীপটিকে <i>Britannia major</i> ("বৃহত্তর ব্রিটেন") নামে চিহ্নিত করেন। খ্রিস্টীয় পঞ্চম ও ষষ্ঠ শতকে ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ থেকে কেল্টিক অভিনিবেশকারীরা আধুনিক <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF" class="mw-redirect" title="ব্রিটানি">ব্রিটানির</a> কাছে যে মহাদেশীয় অংশে বসতি স্থাপন করেছিলেন, তাকে তিনি <i>Britannia minor</i> ("ক্ষুদ্রতর ব্রিটেন") নামে অভিহিত করেছিলেন।<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>২৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ১৪৭৪ সালে ইংল্যান্ডের রাজা চতুর্থ এডওয়ার্ডের কন্যা সিসিলি ও স্কটল্যান্ডের রাজা তৃতীয় জেমসের পুত্র চতুর্থ জেমসের বিবাহ প্রস্তাবে প্রথম আনুষ্ঠানিকভাবে "গ্রেট ব্রিটেন" কথাটি ব্যবহৃত হয়। ১৬০৪ সালে ইংল্যান্ডের রাজা প্রথম জেমস "কিং অফ গ্রেট ব্রিটেন, ফ্রান্স ও আয়ারল্যান্ড" উপাধি গ্রহণ করেছিলেন। </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id=""গ্রেট_ব্রিটেন"_শব্দটির_আধুনিক_ব্যবহার"><span id=".22.E0.A6.97.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A7.87.E0.A6.9F_.E0.A6.AC.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.BF.E0.A6.9F.E0.A7.87.E0.A6.A8.22_.E0.A6.B6.E0.A6.AC.E0.A7.8D.E0.A6.A6.E0.A6.9F.E0.A6.BF.E0.A6.B0_.E0.A6.86.E0.A6.A7.E0.A7.81.E0.A6.A8.E0.A6.BF.E0.A6.95_.E0.A6.AC.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.AC.E0.A6.B9.E0.A6.BE.E0.A6.B0"></span>"গ্রেট ব্রিটেন" শব্দটির আধুনিক ব্যবহার</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=4" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: "গ্রেট ব্রিটেন" শব্দটির আধুনিক ব্যবহার"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ভৌগোলিক দৃষ্টিকোণ থেকে "গ্রেট ব্রিটেন" বলতে গ্রেট ব্রিটেন দ্বীপটিকে এবং রাজনৈতিক দৃষ্টিকোণ থেকে <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="ইংল্যান্ড">ইংল্যান্ড</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="স্কটল্যান্ড">স্কটল্যান্ড</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8" class="mw-redirect" title="ওয়েলস">ওয়েলসকে</a> বোঝায়।<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>২৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> যদিও কখনও কখনও সমগ্র যুক্তরাজ্যকেই গ্রেট ব্রিটেন বলে উল্লেখ করা হয়।<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>২৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>১৯৭৫ থেকে ২০০১ সাল পর্যন্ত যুক্তরাজ্যের সরকারি ইয়ারবুকে গ্রেট ব্রিটেনের বিপরীত অর্থেই "ব্রিটেন" শব্দটি ব্যবহৃত হত।<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>২৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ২০০২ সাল থেকে ইয়ারবুকে শুধুই "যুক্তরাজ্য" কথাটি ব্যবহৃত হয়।<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>২৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>সাদমান </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="রাজনৈতিক_সংজ্ঞা"><span id=".E0.A6.B0.E0.A6.BE.E0.A6.9C.E0.A6.A8.E0.A7.88.E0.A6.A4.E0.A6.BF.E0.A6.95_.E0.A6.B8.E0.A6.82.E0.A6.9C.E0.A7.8D.E0.A6.9E.E0.A6.BE"></span>রাজনৈতিক সংজ্ঞা</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=5" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: রাজনৈতিক সংজ্ঞা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:England,_Scotland_and_Wales_within_the_UK_and_Europe.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/England%2C_Scotland_and_Wales_within_the_UK_and_Europe.svg/250px-England%2C_Scotland_and_Wales_within_the_UK_and_Europe.svg.png" decoding="async" width="250" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/England%2C_Scotland_and_Wales_within_the_UK_and_Europe.svg/375px-England%2C_Scotland_and_Wales_within_the_UK_and_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/England%2C_Scotland_and_Wales_within_the_UK_and_Europe.svg/500px-England%2C_Scotland_and_Wales_within_the_UK_and_Europe.svg.png 2x" data-file-width="680" data-file-height="520" /></a><figcaption><div style="font-size:11px"><center><span class="nowrap">Political definition of Great Britain (dark green)</span></center></div><div style="font-size:11px"><span class="nowrap"> – <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA" title="ইউরোপ">ইউরোপে</a> (green & dark grey)</span></div><div style="font-size:11px"><span class="nowrap"> – <a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="যুক্তরাজ্য">যুক্তরাজ্যে</a> (green)</span></div></figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">আরও দেখুন: <a href="/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="গ্রেট ব্রিটেন রাজ্য">গ্রেট ব্রিটেন রাজ্য</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="যুক্তরাজ্য">যুক্তরাজ্য</a></div> <p>গ্রেট ব্রিটেন যুক্তরাজ্যের বৃহত্তম দ্বীপ। রাজনৈতিকভাবে গ্রেট ব্রিটেন বলতে সমগ্র ইংল্যান্ড, স্কটল্যান্ড ও ওয়েলসকে বোঝায়।<sup id="cite_ref-Key_facts_about_the_United_Kingdom_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-Key_facts_about_the_United_Kingdom-31"><span class="cite-bracket">[</span>৩০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="উত্তর আয়ারল্যান্ড">উত্তর আয়ারল্যান্ড</a> এর অন্তর্ভুক্ত নয়। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="আইল অফ উইট (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইল অফ উইট</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যাংলেসে (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যাংলেসে</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="আইল অফ সিলি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইল অফ সিলি</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="হেব্রাইডস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">হেব্রাইডস</a> এবং <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ওর্কনি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ওর্কনি</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="শেটল্যান্ড">শেটল্যান্ড</a> দ্বীপপুঞ্জ এর অন্তর্গত নয়। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="mw-redirect" title="আইল অফ ম্যান">আইল অফ ম্যান</a> ও <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="চ্যানেল আইল্যান্ড (পাতার অস্তিত্ব নেই)">চ্যানেল আইল্যান্ড</a> ব্রিটিশ অধীনস্থ দ্বীপ। এগুলিও গ্রেট ব্রিটেনের অন্তর্গত নয়।<sup id="cite_ref-Key_facts_about_the_United_Kingdom_31-1" class="reference"><a href="#cite_note-Key_facts_about_the_United_Kingdom-31"><span class="cite-bracket">[</span>৩০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>৩১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ইতিহাস"><span id=".E0.A6.87.E0.A6.A4.E0.A6.BF.E0.A6.B9.E0.A6.BE.E0.A6.B8"></span>ইতিহাস</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=6" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ইতিহাস"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">মূল নিবন্ধসমূহ: <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="ইংল্যান্ডের ইতিহাস">ইংল্যান্ডের ইতিহাস</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="স্কটল্যান্ডের ইতিহাস">স্কটল্যান্ডের ইতিহাস</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="ওয়েলসের ইতিহাস">ওয়েলসের ইতিহাস</a> ও <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="যুক্তরাজ্যের ইতিহাস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">যুক্তরাজ্যের ইতিহাস</a></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">আরও দেখুন: <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%88%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="প্রাগৈতিহাসিক ব্রিটেন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রাগৈতিহাসিক ব্রিটেন</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="রোমান ব্রিটেন">রোমান ব্রিটেন</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="মধ্যযুগীয় ব্রিটেন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">মধ্যযুগীয় ব্রিটেন</a> ও <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%95-%E0%A6%86%E0%A6%A7%E0%A7%81%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="প্রাক-আধুনিক ব্রিটেন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রাক-আধুনিক ব্রিটেন</a></div> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B2_%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%96%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ইউরোপীয় মূল ভূখণ্ড (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইউরোপীয় মূল ভূখণ্ড</a> থেকে একটি স্থলসেতুর মাধ্যমে এই অঞ্চলে প্রথম মানুষের আগমন ঘটে। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A8%E0%A6%B0%E0%A6%AB%E0%A7%8B%E0%A6%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="নরফোক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">নরফোকে</a> ৮০০,০০০ বছরের পুরনো মানুষের পদচিহ্ন পাওয়া গিয়েছে।<sup id="cite_ref-bbc-2014-02-07_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-bbc-2014-02-07-33"><span class="cite-bracket">[</span>৩২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ৫০০,০০০ বছরের পুরনো জনবসতির সন্ধান পাওয়া গিয়েছে সাসেক্সের বক্সগ্রোভ কুয়েরিতে।<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>৩৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ৩০,০০০ বছরের পুরনো আধুনিক মানুষের বসতির সন্ধান পাওয়া গিয়েছে গ্রেট ব্রিটেনে। </p><p>গ্রেট ব্রিটেন ১৪,০০০ বছর আগে পর্যন্ত <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_(%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA)" title="আয়ারল্যান্ড (দ্বীপ)">আয়ারল্যান্ডের</a> সঙ্গে এবং ৮,০০০ বছর আগে পর্যন্ত আধুনিক <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="ডেনমার্ক">ডেনমার্ক</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%B0%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87" title="নরওয়ে">নরওয়ের</a> সঙ্গে একটি নিচু জলাভূমির মাধ্যমে যুক্ত ছিল।<sup id="cite_ref-drowning_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-drowning-35"><span class="cite-bracket">[</span>৩৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%B2" title="ব্রিস্টল">ব্রিস্টলের</a> কাছে চেডডার জর্জে ইউরোপীয় মূল ভূখণ্ডের কিছু প্রাণীর দেহাবশেষ পাওয়া গিয়েছে। সঙ্গে একটি মানুষের মাথার খুলিও ('চেডডার ম্যান') পাওয়া গিয়েছে যেটি আনুমানিক খ্রিস্টপূর্ব ৭১৫০ অব্দের। অর্থাৎ, অন্যান্য প্রাণীর সঙ্গে মানুষও নিশ্চয় একটি ভৌগোলিক সেতুর মাধ্যমে ইউরোপের মূল ভূখণ্ড থেকে গ্রেট ব্রিটেনে এসেছিল।<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>৩৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> শেষ হিমবাহ যুগের শেষে হিমবাহগুলি গলতে শুরু করলে সমুদ্রপৃষ্ঠের উচ্চতা বৃদ্ধি পায়। এই সময় গ্রেট ব্রিটেন একটি দ্বীপে পরিণত হয়। </p><p>গ্রেট ব্রিটেনের লৌহযুগীয় অধিবাসীদের ব্রিটন বলা হয়। এরা একটি <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেল্টিক ভাষাসমূহ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেল্টিক ভাষায়</a> কথা বলত। রোমানরা উত্তর ইংল্যান্ডের হ্যাড্রিয়ান'স ওয়াল পর্যন্ত দ্বীপের অধিকাংশ অঞ্চল জয়ের পর এটি <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%80%E0%A6%A8_%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE" title="প্রাচীন রোম">প্রাচীন রোমান</a> সাম্রাজ্যের <a href="/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="রোমান ব্রিটেন">ব্রিটানিয়া</a> প্রদেশে পরিণত হয়। রোমান সাম্রাজ্যের পতনের ৫০০ বছর পর দক্ষিণ ও পূর্বের ব্রিটনরা একজোট হয়েছিল অবস্থা অনুপ্রবেশকারী <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="জার্মানিক জাতিসমূহ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জার্মানিক</a> উপজাতিগুলির (এঙ্গেলস, স্যাক্সন ও জুটস, যাদের একত্রে <a href="/wiki/%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8B-%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%A8" title="অ্যাংলো-স্যাক্সন">অ্যাংলো-স্যাক্সন</a> বলা হয়) দ্বারা বিতাড়িত হয়েছিল। একই সময় <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="গেলিক আয়ারল্যান্ড (পাতার অস্তিত্ব নেই)">গেলিক</a> উপজাতিগুলি আয়ারল্যান্ড থেকে উত্তর-পশ্চিমে অনুপ্রবেশ শুরু করে। এরা উত্তর ইংল্যান্ডের পিক্টস ও ব্রিটনদের গ্রাস করে নিয়ে নবম শতাব্দীতে স্কটল্যান্ড রাজ্য গঠন করে। স্কটল্যান্ডের দক্ষিণাংশ এঙ্গেলস দ্বারা শাসিত <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A8%E0%A6%B0%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="নরদামব্রিয়া রাজ্য (পাতার অস্তিত্ব নেই)">নরদামব্রিয়া রাজ্য</a> গঠন করে। ১০১৮ সাল পর্যন্ত এই রাজ্যের অস্তিত্ব ছিল। শেষ পর্যন্ত দক্ষিণ-পূর্ব ব্রিটেনের অধিবাসীদের নাম এঙ্গেলস নামটির অপভ্রংশে ইংলিশ বা <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C_%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ইংরেজ জাতি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইংরেজ জাতি</a> নামে পরিচিত হয়। </p><p>জার্মানিক ভাষাভাষীরা ব্রিটনদের "ওয়েলশ" (<i>Welsh</i>) বলত। এই শব্দটি সাধারণত আধুনিক ওয়েলস অঞ্চলের অধিবাসী বোঝাতে ব্যবহৃত হয়। কিন্তু ওয়ালেস বা কর্নওয়াল পদবিগুলিতে এখনও এই শব্দটির অংশ দেখা যায়। ওয়েলশ থেকে নিজেদের পৃথক করতে ব্রিটনরা "কাম্রি" (<i>Cymry</i>) নামে নিজেদের অভিহিত করত। এই নামটি এখন <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="কামব্রিয়া (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কামব্রিয়া</a> স্থাননামের মধ্যে সীমাবদ্ধ। ওয়েলস, কামব্রিয়া ও <a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2" title="কর্নওয়াল">কর্নওয়াল</a> অঞ্চলের ব্রিটনরা জার্মানিক জাতিগুলির মধ্যে মিশে যায়নি। তার ফলস্রুতিতে এখনও এই সব অঞ্চলে কিছু কেল্টিক ভাষার অস্তিত্ব রয়েছে।<sup id="cite_ref-Ellis1974_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ellis1974-37"><span class="cite-bracket">[</span>৩৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> দক্ষিণ ব্রিটেনে জার্মানিক অনুপ্রবেশের সময় অনেক ব্রিটন আধুনিক <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ব্রিট্যানি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ব্রিট্যানি</a> অঞ্চলে চলে যায়। এখানে ব্রেটন নামে একটি কেল্টিক ভাষা ওয়েলস ও কর্নিশ ভাষা এবং এই ভাষার অপভ্রংশ রূপটি এখনও বর্তমান। নবম শতাব্দীতে একাধিক ড্যানিশ আক্রমণের ফলে উত্তর ইংল্যান্ডের রাজ্যগুলি ড্যানিশ অধিকারে আসে। এই অঞ্চলটি <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="ডেনল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ডেনল</a> নামে পরিচিত। ৯৫৯ খ্রিষ্টাব্দে সর্বশেষ রাজ্য নরদামব্রিয়া রাজা প্রথম এডগারের কাছে আত্মসমর্পণ করলে অবশ্য সবকটি ইংরেজ রাজ্য ইংল্যান্ড রাজ্যের অধীনে আসে। ১০৬৬ সালে নর্ম্যানরা ইংল্যান্ড জয় করে। এরপর একটি নর্ম্যান-ভাষী প্রশাসন চালু হয় এই দেশে। ১২৮২ সালে ওয়েলস আসে অ্যাংলো-নর্ম্যান অধিকারে। ষোড়শ শতাব্দীতে এই রাজ্য আনুষ্ঠানিকভাবে ইংল্যান্ডের সঙ্গে যুক্ত হয়। </p><p>১৬০৪ সালের ২০ অক্টোবর রাজা জেমস পৃথকভাবে ইংল্যান্ড ও স্কটল্যান্ডের সিংহাসনে আরোহণ করার পর নিজেকে "কিং অফ গ্রেট ব্রিটেইন, <a href="/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8" title="ফ্রান্স">ফ্রান্স</a> অ্যান্ড <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_(%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA)" title="আয়ারল্যান্ড (দ্বীপ)">আয়ারল্যান্ড</a>" বলে ঘোষণা করেন।<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>৩৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ১৬২৫ সালে জেমসের মৃত্যুর পর <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BF_%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="ইংল্যান্ডের প্রিভি কাউন্সিল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইংল্যান্ডের প্রিভি কাউন্সিল</a> একটি ঘোষণাপত্র প্রস্তুত করেন। এই ঘোষণাপত্রে জেমসের ইচ্ছানুসারে "কিং অফ গ্রেট ব্রিটেন" কথাটি ব্যবহৃত হয়।<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>৩৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> জেমসের একাধিক উত্তরসূরি এই উপাধিটিই ব্যবহার করেছেন। যদিও এই সময় ইংল্যান্ড ও স্কটল্যান্ড আইনত পৃথক দেশ ছিল। ১৭০৬ সালে ইউনিয়ন ট্রিটি সাক্ষরিত হওয়ার পর ১৭০৭ সালে দুই দেশের সংসদে ইউনিয়ন আইন পাস হয়। এই আইনবলে যুক্তরাজ্য স্থাপিত হয়। ১৭০৭ সালের ১ মে একক পার্লামেন্ট ঘোষিত হয়। এই সনদ অনুসারে সমগ্র দ্বীপরাজ্যটি "গ্রেট ব্রিটেন যুক্তরাজ্য" নামে পরিচিত হয়। </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ভূগোল"><span id=".E0.A6.AD.E0.A7.82.E0.A6.97.E0.A7.8B.E0.A6.B2"></span>ভূগোল</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=7" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ভূগোল"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">আরও তথ্যের জন্য দেখুন: <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%97%E0%A7%8B%E0%A6%B2" title="ইংল্যান্ডের ভূগোল">ইংল্যান্ডের ভূগোল</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%97%E0%A7%8B%E0%A6%B2" title="স্কটল্যান্ডের ভূগোল">স্কটল্যান্ডের ভূগোল</a> ও <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%97%E0%A7%8B%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="ওয়েলসের ভূগোল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ওয়েলসের ভূগোল</a></div> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="মহাদেশীয় ইউরোপ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">মহাদেশীয় ইউরোপের</a> উত্তর-পশ্চিম উপকূলরেখায় ইউরোপীয় মহাদেশীয় সোপানে গ্রেট ব্রিটেন অবস্থিত। ইউরোপের মূল ভূখণ্ড থেকে এই দ্বীপপুঞ্জকে পৃথক করে রেখেছে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="উত্তর সাগর">উত্তর সাগর</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="ইংলিশ চ্যানেল">ইংলিশ চ্যানেল</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%80" class="mw-redirect" title="ডোভার প্রণালী">ডোভার প্রণালীর</a> কাছে মহাদেশীয় ইউরোপ ও গ্রেট ব্রিটেনের দূরত্ব মাত্র ৩৪ কিমি (১৮ নটিক্যাল মাইল; ২১ মা)।<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>৩৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> উত্তর প্রণালী, আইরিশ সাগর, সেন্ট জর্জস প্রণালী ও কেল্টিক সাগর এই দ্বীপটিকে পশ্চিমে <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_(%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA)" title="আয়ারল্যান্ড (দ্বীপ)">আয়ারল্যান্ড</a> থেকে পৃথক করেছে।<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>৪০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> বিশ্বের বৃহত্তম সমুদ্রতল রেল টানেল <a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="চ্যানেল টানেল">চ্যানেল টানেল</a> মহাদেশীয় ইউরোপের সঙ্গে গ্রেট ব্রিটেনের সংযোগ রক্ষা করেছে। ১৯৯৩ সালে এই টানেল নির্মাণ সমাপ্ত হয়। গ্রেট ব্রিটেনের উত্তর ও পশ্চিমাঞ্চল পর্বতময় এবং পূর্ব ও দক্ষিণাঞ্চল নিম্নভূমি। এক হাজারেরও বেশি দ্বীপ ও অতি ক্ষুদ্র দ্বীপ গ্রেট ব্রিটেনকে ঘিরে রয়েছে। </p><p><a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="ইংলিশ চ্যানেল">ইংলিশ চ্যানেল</a> সম্ভবত ৪৫০,০০০ থেকে ১৮০,০০০ বছরের মধ্যে গঠিত হয়েছিল। দুটি হিমবাহ হ্রদের গলে যে বিপর্যয়ের সৃষ্টি হয়েছিল, তাতেই এই চ্যানেল সৃষ্টি হয়।<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>৪১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> প্রায় ১০,০০০ বছর আগেও গ্রেট ব্রিটেন দ্বীপ ছিল না। এই দ্বীপ সেই সময় ছিল মহাদেশীয় ইউরোপের উত্তর-পশ্চিমাঞ্চলের অংশ। সেই সময় সমৃদ্রপৃষ্ঠের উচ্চতা আজকের চেয়ে ১২০ মিটার (৩৯০ ফুট) কম ছিল। উত্তর সাগর ছিল শুকনো। এটি সেই সময় গ্রেট ব্রিটেনকে মহাদেশের সঙ্গে জুড়ে রাখত। এটি <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A1%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ডগারসল্যান্ড (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ডগারসল্যান্ড</a> নামে পরিচিত। খ্রিস্টপূর্ব ৬৫০০ অব্দ নাগাদ ডগারসল্যান্ড উত্তর সাগরে নিমজ্জিত হয়ে ব্রিটিশ উপদ্বীপকে ইউরোপ মহাদেশের মূল ভূখণ্ড থেকে বিচ্ছিন্ন করে দেয়।<sup id="cite_ref-gaffney_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-gaffney-43"><span class="cite-bracket">[</span>৪২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ভাষা"><span id=".E0.A6.AD.E0.A6.BE.E0.A6.B7.E0.A6.BE"></span>ভাষা</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=8" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ভাষা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>পরবর্তী ব্রোঞ্জ যুগে ব্রিটেন <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C_%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="আটলান্টিক ব্রোঞ্জ যুগ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আটলান্টিক ব্রোঞ্জ যুগ</a> নামে পরিচিত একটি সংস্কৃতির অংশীদার হয়। এই যুগে ব্রিটেনের সঙ্গে আয়ারল্যান্ড, ফ্রান্স, স্পেন ও পর্তুগালের সমুদ্র বাণিজ্য শুরু হয়। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেলটিক ভাষাসমূহ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেলটিক ভাষাসমূহের</a> উৎপত্তি <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B9%E0%A6%B2%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%9F_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="হলস্ট্যাট সংস্কৃতি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">হলস্ট্যাট সংস্কৃতি</a> থেকে—এই প্রচলিত মতবাদের বিপক্ষে<sup id="cite_ref-Eska2013_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-Eska2013-44"><span class="cite-bracket">[</span>৪৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ২০০৯ সাল থেকে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A6%A8_%E0%A6%9F%E0%A6%BF._%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="জন টি. কোচ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জন টি. কোচ</a> ও অন্যান্যরা বলছেন যে কেলটিক ভাষাগুলি ব্রোঞ্জ যুগীয় পশ্চিম ইউরোপ (বিশেষত আইবেরিয়ান উপদ্বীপ) থেকে এসেছে।<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>৪৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Koch_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Koch-46"><span class="cite-bracket">[</span>৪৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Koch2009_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Koch2009-47"><span class="cite-bracket">[</span>৪৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>৪৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> কোচের প্রস্থাব যদিও কেলটিক ভাষাবিদদের মধ্যে ব্যাপক গ্রহণযোগ্যতা অর্জনে ব্যর্থ হয়।<sup id="cite_ref-Eska2013_44-1" class="reference"><a href="#cite_note-Eska2013-44"><span class="cite-bracket">[</span>৪৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>মনে করা হয়, আধুনিক কালের সব কটি ব্রাইথোনিক ভাষা (ব্রেটোন, কর্নিশ, ওয়েলশ) একটি সাধারণ আদি ভাষা থেকে উৎসারিত। এই আদি ভাষাটিকে <i>ব্রিটোনিক</i>, <i>ব্রিটিশ</i>, <i>কমন ব্রাইথোনিক</i>, <i>ওল্ড ব্রাইথোনিক</i> বা <i>প্রোটো-ব্রাইথোনিক</i> নামে চিহ্নিত করা হয়। সম্ভবত এটি খ্রিস্টীয় ষষ্ঠ শতাব্দীতে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%9F%E0%A7%8B-%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="প্রোটো-কেল্টিক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রোটো-কেল্টিক</a> বা আদি <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="উপদ্বীপীয় কেল্টিক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">উপদ্বীপীয় কেল্টিক</a> থেকে উৎপন্ন।<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>৪৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ফোর্থ ও ক্লাইড নদীর দক্ষিণে গ্রেট ব্রিটেনের বৃহত্তর অংশে রোমান অভিযানের আগে ব্রাইথোনিক ভাষাগুলিই ছিল প্রধান ভাষা। যদিও <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="mw-redirect" title="আইল অফ ম্যান">আইল অফ ম্যানে</a> পরবর্তীকালে ম্যানক্স নামে একটি গৈডেলিক ভাষা চালু হয়েছিল। উতর স্কটল্যান্ডে চলত প্রিটেনিক ভাষা। যেটি পরবর্তীকালে পিকটিশ ভাষায় পরিণত হয়। এটিও সম্ভবত একটি ব্রাইথোনিক ভাষা ছিল। </p><p>রোমানরা দক্ষিণ ব্রিটেন জয় করে নেওয়ার পর (খ্রিস্টীয় ৪৩ থেকে ৪১০ অব্দ) সাধারণ ব্রাইথোনিক ভাষা প্রচুর লাতিন শব্দ ধার করে। আধুনিক ব্রাইথোনিক ভাষাগুলিতে লাতিন থেকে ধার করা প্রায় ৮০০ শব্দ রয়ে গিয়েছে। রোমান লেখকদের ব্যবহৃত ভাষাটির লাতিনীকৃত রূপটির নাম হল <i>রোমানো-ব্রিটিশ</i>। এখন এই দ্বীপে চলে আধুনিক ইংরেজি ভাষা। </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ধর্ম"><span id=".E0.A6.A7.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.AE"></span>ধর্ম</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=9" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ধর্ম"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">মূল নিবন্ধসমূহ: <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87_%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="ইংল্যান্ডে ধর্ম (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইংল্যান্ডে ধর্ম</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87_%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="স্কটল্যান্ডে ধর্ম (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কটল্যান্ডে ধর্ম</a> ও <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8%E0%A7%87_%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="ওয়েলসে ধর্ম (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ওয়েলসে ধর্ম</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Canterbury_Cathedral_-_Portal_Nave_Cross-spire.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Canterbury_Cathedral_-_Portal_Nave_Cross-spire.jpeg/220px-Canterbury_Cathedral_-_Portal_Nave_Cross-spire.jpeg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Canterbury_Cathedral_-_Portal_Nave_Cross-spire.jpeg/330px-Canterbury_Cathedral_-_Portal_Nave_Cross-spire.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Canterbury_Cathedral_-_Portal_Nave_Cross-spire.jpeg/440px-Canterbury_Cathedral_-_Portal_Nave_Cross-spire.jpeg 2x" data-file-width="3113" data-file-height="2395" /></a><figcaption>গ্রেট ব্রিটেনের বৃহত্তম খ্রিস্টান সম্প্রদায় <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9A_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="চার্চ অফ ইংল্যান্ড (পাতার অস্তিত্ব নেই)">চার্চ অফ ইংল্যান্ডের</a> কেন্দ্র <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="ক্যান্টারবেরি ক্যাথিড্রাল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ক্যান্টারবেরি ক্যাথিড্রাল</a>।</figcaption></figure> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%A6%E0%A6%BF_%E0%A6%AE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="আদি মধ্যযুগ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আদি মধ্যযুগ</a> থেকে <a href="/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" title="খ্রিস্টধর্ম">খ্রিস্টধর্ম</a> গ্রেট ব্রিটেনের প্রধান ধর্ম। প্রাচীনকালে রোমানরা এই ধর্ম গ্রেট ব্রিটেনে নিয়ে আসে। সেই সময় এই ধর্ম ছিল <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%A6%E0%A6%BF_%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="আদি উপদ্বীপীয় খ্রিস্টধর্ম (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আদি উপদ্বীপীয় খ্রিস্টধর্ম</a>। সাধারণত মনে করা হয় খ্রিস্টীয় প্রথম অথবা দ্বিতীয় শতাব্দীতে খ্রিস্টধর্ম গ্রেট ব্রিটেনে এসেছিল। এখানে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যাংলিক্যানিজম (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যাংলিক্যানিজম</a> (স্কটল্যান্ডে যা <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%8F%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="স্কটিশ এপিস্কোপ্যাল চার্চ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">এপিস্কোপ্যালিজম</a> নামে পরিচিত) খ্রিস্টধর্মের বৃহত্তম সম্প্রদায়। যুক্তরাজ্যের চার্চের প্রধান হলেন রাজা বা রানি। তাকে "<a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AE_%E0%A6%97%E0%A6%AD%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%B0_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF_%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9A_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="সুপ্রিম গভর্নর অফ দ্য চার্চ অফ ইংল্যান্ড (পাতার অস্তিত্ব নেই)">সুপ্রিম গভর্নর অফ দ্য চার্চ অফ ইংল্যান্ড</a>" বলা হয়। এটিই ইংল্যান্ডের রাষ্ট্রীয় চার্চ। বর্তমানে এই চার্চের অনুগামীর সংখ্যা ২ কোটি ৬০ লক্ষ।<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>৪৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> দ্বিতীয় বৃহত্তম সম্প্রদায় হল <a href="/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9A" class="mw-redirect" title="রোমান ক্যাথলিক চার্চ">রোমান ক্যাথলিক চার্চ</a>। খ্রিস্টীয় ষষ্ঠ শতাব্দীতে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B0_%E0%A6%85%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="ক্যান্টারবেরির অগাস্টিন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অগাস্টিনের মিশনের</a> মাধ্যমে এই ধর্ম ইংল্যান্ডে এসেছিল। বর্তমানে ব্রিটেনে ৫০ লক্ষ ক্যাথলিক খ্রিস্টান বাস করেন। এদের মধ্যে ৪ লক্ষ ৫০ হাজার ক্যাথলিকের বাস ইংল্যান্ড ও ওয়েলসে<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>৫০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> এবং ৭৫০,০০০ ক্যাথলিক বাস করেন স্কটল্যান্ডে।<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>৫১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Glasgow-cathedral-may-2007.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Glasgow-cathedral-may-2007.jpg/180px-Glasgow-cathedral-may-2007.jpg" decoding="async" width="180" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Glasgow-cathedral-may-2007.jpg/270px-Glasgow-cathedral-may-2007.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Glasgow-cathedral-may-2007.jpg/360px-Glasgow-cathedral-may-2007.jpg 2x" data-file-width="1357" data-file-height="1624" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9A_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="চার্চ অফ স্কটল্যান্ড (পাতার অস্তিত্ব নেই)">চার্চ অফ স্কটল্যান্ডের</a> গির্জা <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%97%E0%A7%8B_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="গ্লাসগো ক্যাথিড্রাল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">গ্লাসগো ক্যাথিড্রাল</a>।</figcaption></figure> <p>গ্রেট ব্রিটেনের তৃতীয় বৃহত্তম খ্রিস্টান সম্প্রদায় <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9A_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="চার্চ অফ স্কটল্যান্ড (পাতার অস্তিত্ব নেই)">চার্চ অফ স্কটল্যান্ডের</a> অনুগামীর সংখ্যা ২ কোটি ১০ লক্ষ।<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>৫২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%A8_%E0%A6%A8%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B8" title="জন নক্স">জন নক্স</a> প্রবর্তিত এই চার্চ স্কটল্যান্ডের সরকারি চার্চ। এখানে যুক্তরাজ্যের রাজা বা রানি একজন লর্ড হাই কমাশনারের মাধ্যমে প্রতিনিধিত্ব করেন। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A5%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9A_%E0%A6%85%E0%A6%AB_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="মেথডিস্ট চার্চ অফ গ্রেট ব্রিটেন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">মেথডিজম</a> গ্রেট ব্রিটেনের চতুর্থ বৃহত্তম খ্রিস্টান সম্প্রদায়। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A6%A8_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A6%B2%E0%A7%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="জন ওয়েসলে (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জন ওয়েসলে</a> অ্যাংলিক্যানিজম থেকে এই সম্প্রদায়কে পৃথক করেছিলেন।<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>৫৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> পুরনো শিল্পশহর <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="ল্যাঙ্কাশায়ার (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ল্যাঙ্কাশায়ার</a> ও <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="ইয়র্কশায়ার (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইয়র্কশায়ার</a> এবং <a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2" title="কর্নওয়াল">কর্নওয়ালের</a> টিন খনি শ্রমিকদের মধ্যে এই মত জনপ্রিয়।<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>৫৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ওয়েলসের প্রেসবিটারিয়ান চার্চ ওয়েলস অঞ্চলের বৃহত্তম সম্প্রদায়। এটি ক্যালভিনিস্টক মেথডিজম ) [[ , মতের অনুগামী। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="সেন্ট অ্যালবান (পাতার অস্তিত্ব নেই)">সেন্ট অ্যালবান</a> গ্রেট ব্রিটেনের পৃষ্ঠপোষক সন্ত।<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>৫৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> তিনি রোমানো-ব্রিটিশ যুগের প্রথম খ্রিস্টান শহিদ। খ্রিস্টধর্ম ত্যাগ করতে অস্বীকার করায় তাঁলে রোমান দেবতাদের উদ্দেশ্যে বলি দেওয়া হয়েছিল।<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>৫৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="জনবসতি"><span id=".E0.A6.9C.E0.A6.A8.E0.A6.AC.E0.A6.B8.E0.A6.A4.E0.A6.BF"></span>জনবসতি</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=10" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: জনবসতি"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="রাজধানী_শহর"><span id=".E0.A6.B0.E0.A6.BE.E0.A6.9C.E0.A6.A7.E0.A6.BE.E0.A6.A8.E0.A7.80_.E0.A6.B6.E0.A6.B9.E0.A6.B0"></span>রাজধানী শহর</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=11" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: রাজধানী শহর"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>যুক্তরাজ্যের তিনটি কান্ট্রির রাজধানী শহর হল: </p> <ul><li><a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="ইংল্যান্ড">ইংল্যান্ড</a>: <a href="/wiki/%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%A8" title="লন্ডন">লন্ডন</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="স্কটল্যান্ড">স্কটল্যান্ড</a>: <a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A6%BE" title="এডিনবরা">এডিনবরা</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B8" class="mw-redirect" title="ওয়েলস">ওয়েলস</a>: <a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AB" title="কার্ডিফ">কার্ডিফ</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="অন্যান্য_প্রধান_শহর"><span id=".E0.A6.85.E0.A6.A8.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.BE.E0.A6.A8.E0.A7.8D.E0.A6.AF_.E0.A6.AA.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.A7.E0.A6.BE.E0.A6.A8_.E0.A6.B6.E0.A6.B9.E0.A6.B0"></span>অন্যান্য প্রধান শহর</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=12" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: অন্যান্য প্রধান শহর"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>জনসংখ্যার হিসেবে গ্রেট ব্রিটেনের অন্যান্য বড়ো শহরগুলি হল <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AE" title="বার্মিংহাম">বার্মিংহাম</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%97%E0%A7%8B" title="গ্লাসগো">গ্লাসগো</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%B8" title="লিডস">লিডস</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B2" title="লিভারপুল">লিভারপুল</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ম্যানচেস্টার">ম্যানচেস্টার</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AE" title="নটিংহ্যাম">নটিংহ্যাম</a> ও <a href="/wiki/%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="শেফিল্ড">শেফিল্ড</a>। </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="তথ্যসূত্র"><span id=".E0.A6.A4.E0.A6.A5.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.B8.E0.A7.82.E0.A6.A4.E0.A7.8D.E0.A6.B0"></span>তথ্যসূত্র</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=13" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: তথ্যসূত্র"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7391394">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2" style=""> <ol class="references"> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Names in native languages: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F:Lang-kw&action=edit&redlink=1" class="new" title="টেমপ্লেট:Lang-kw (পাতার অস্তিত্ব নেই)">টেমপ্লেট:Lang-kw</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E2%80%8C%E0%A6%B8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="স্কট্স ভাষা">স্কট্স</a>: <span lang="sco"><i>Great Breetain</i></span></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="স্কটল্যান্ডীয় গ্যালিক ভাষা (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কটল্যান্ডীয় গ্যালিক</a>: <span lang="gd"><i>Breatainn</i></span></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B6_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="ওয়েলশ ভাষা">ওয়েলশ</a>: <span lang="cy"><i>Prydain Fawr</i></span></li></ul> </span></li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="পাদটীকা"><span id=".E0.A6.AA.E0.A6.BE.E0.A6.A6.E0.A6.9F.E0.A7.80.E0.A6.95.E0.A6.BE"></span>পাদটীকা</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=14" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: পাদটীকা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7391394"><div class="reflist reflist-columns references-column-width" style="column-width: 30em;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.macs.hw.ac.uk/britishisles">"The British Isles and all that ..."</a>। Heriot-Watt University, Edinburgh<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৭ মার্চ ২০১১</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+British+Isles+and+all+that+...&rft.pub=Heriot-Watt+University%2C+Edinburgh&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.macs.hw.ac.uk%2Fbritishisles&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/population-and-household-estimates-for-the-united-kingdom/stb-2011-census--population-estimates-for-the-united-kingdom.html">2011 Census: Population Estimates for the United Kingdom</a></i>. In the <a href="/w/index.php?title=United_Kingdom_Census_2011&action=edit&redlink=1" class="new" title="United Kingdom Census 2011 (পাতার অস্তিত্ব নেই)">2011 census</a>, the population of England, Wales and Scotland was estimated to be approximately 61,370,000; compromising of 60,800,000 on Great Britain, and 570,000 on other islands. Retrieved 23 January 2014</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nomisweb.co.uk/census/2011/LC2101EW/view/2092957703?rows=c_ethpuk11&cols=c_age">"Ethnic Group by Age in England and Wales"</a>। www.nomisweb.co.uk<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২ ফেব্রুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ethnic+Group+by+Age+in+England+and+Wales&rft.pub=www.nomisweb.co.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nomisweb.co.uk%2Fcensus%2F2011%2FLC2101EW%2Fview%2F2092957703%3Frows%3Dc_ethpuk11%26cols%3Dc_age&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scotlandscensus.gov.uk/documents/censusresults/release2a/rel2asbtable2.pdf">"Ethnic groups, Scotland, 2001 and 2011"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। www.scotlandscensus.gov.uk<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২ ফেব্রুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ethnic+groups%2C+Scotland%2C+2001+and+2011&rft.pub=www.scotlandscensus.gov.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.scotlandscensus.gov.uk%2Fdocuments%2Fcensusresults%2Frelease2a%2Frel2asbtable2.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Pam_Peters&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pam Peters (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Peters, Pam</a> (২০০৪)। <i>The <a href="/w/index.php?title=Cambridge_Guide_to_English_Usage&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cambridge Guide to English Usage (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Cambridge Guide to English Usage</a></i>। Cambridge, England: Cambridge University Press। পৃষ্ঠা <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/cambridgeguideto00pete/page/n91">79</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-521-62181-X" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-521-62181-X">0-521-62181-X</a>। <q>The term Britain is familiar shorthand for Great Britain</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+Guide+to+English+Usage&rft.place=Cambridge%2C+England&rft.pages=79&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.isbn=0-521-62181-X&rft.aulast=Peters&rft.aufirst=Pam&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20151201081219/http://islands.unep.ch/Tiarea.htm">"Islands by land area, United Nations Environment Programme"</a>। Islands.unep.ch। ১ ডিসেম্বর ২০১৫ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://islands.unep.ch/Tiarea.htm">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৪ ফেব্রুয়ারি ২০১২</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Islands+by+land+area%2C+United+Nations+Environment+Programme&rft.pub=Islands.unep.ch&rft_id=http%3A%2F%2Fislands.unep.ch%2FTiarea.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-ons-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ons_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101114024259/http://www.statistics.gov.uk/pdfdir/pop0610.pdf">"Population Estimates"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। <i>National Statistics Online</i>। Newport, Wales: Office for National Statistics। ২৪ জুন ২০১০। ১৪ নভেম্বর ২০১০ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistics.gov.uk/pdfdir/pop0610.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৪ সেপ্টেম্বর ২০১০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=National+Statistics+Online&rft.atitle=Population+Estimates&rft.date=2010-06-24&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.statistics.gov.uk%2Fpdfdir%2Fpop0610.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">See <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geohive.com/cntry/">Geohive.com Country data</a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120921074436/http://www.geohive.com/cntry/">আর্কাইভকৃত</a> ২১ সেপ্টেম্বর ২০১২ তারিখে; <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stat.go.jp/english/data/kokusei/2000/final/hyodai.htm">Japan Census of 2000</a>; <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistics.gov.uk/">United Kingdom Census of 2001</a>. The editors of <a href="/w/index.php?title=List_of_islands_by_population&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands by population (পাতার অস্তিত্ব নেই)">List of islands by population</a> appear to have used similar data from the relevant statistics bureaux, and totalled up the various administrative districts that make up each island, and then done the same for less populous islands. An editor of this article has not repeated that work. Therefore this plausible and eminently reasonable ranking is posted as unsourced <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:Common_knowledge&action=edit&redlink=1" class="new" title="উইকিপিডিয়া:Common knowledge (পাতার অস্তিত্ব নেই)">common knowledge</a>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mapzone.ordnancesurvey.co.uk/mapzone/didyouknow/howmany/q_14_27.html">"says 803 islands which have a distinguishable coastline on an Ordnance Survey map, and several thousand more exist which are too small to be shown as anything but a dot"</a>। Mapzone.ordnancesurvey.co.uk<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৪ ফেব্রুয়ারি ২০১২</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=says+803+islands+which+have+a+distinguishable+coastline+on+an+Ordnance+Survey+map%2C+and+several+thousand+more+exist+which+are+too+small+to+be+shown+as+anything+but+a+dot&rft.pub=Mapzone.ordnancesurvey.co.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fmapzone.ordnancesurvey.co.uk%2Fmapzone%2Fdidyouknow%2Fhowmany%2Fq_14_27.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120617232605/http://oxforddictionaries.com/definition/Britain"><i>Britain</i></a>, Oxford English Dictionary, ১৭ জুন ২০১২ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oxforddictionaries.com/definition/Britain">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">, সংগ্রহের তারিখ ১২ ডিসেম্বর ২০১৪</span>, <q>Britain:/ˈbrɪt(ə)n/ the island containing England, Wales, and Scotland. The name is broadly synonymous with Great Britain, but the longer form is more usual for the political unit.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Britain&rft.pub=Oxford+English+Dictionary&rft_id=http%3A%2F%2Foxforddictionaries.com%2Fdefinition%2FBritain&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33; margin-left:0.3em">উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে (<a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A7%87" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে">link</a>) </span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120402025426/http://oxforddictionaries.com/definition/Great+Britain"><i>Great Britain</i></a>, Oxford English Dictionary, ২ এপ্রিল ২০১২ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oxforddictionaries.com/definition/Great+Britain">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">, সংগ্রহের তারিখ ১২ ডিসেম্বর ২০১৪</span>, <q>Great Britain: England, Wales, and Scotland considered as a unit. The name is also often used loosely to refer to the United Kingdom.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Great+Britain&rft.pub=Oxford+English+Dictionary&rft_id=http%3A%2F%2Foxforddictionaries.com%2Fdefinition%2FGreat%2BBritain&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33; margin-left:0.3em">উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে (<a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A7%87" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে">link</a>) </span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Definitions and recommended usage varies. For example, the <a href="/wiki/Oxford_English_Dictionary" class="mw-redirect" title="Oxford English Dictionary">Oxford English Dictionary</a> defines <i>Britain</i> as an island and <i>Great Britain</i> as a political unit formed by England, Scotland and Wales.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>১০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>১১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> whereas the <a href="/w/index.php?title=Cambridge_Guide_to_English_Usage&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cambridge Guide to English Usage (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Cambridge Guide to English Usage</a> gives <i>Britain</i> as "familiar shorthand for <i>Great Britain</i>, the island which geographically contains England, Wales and Scotland"</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFO'Rahilly1946">O'Rahilly 1946</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="https://en.wikisource.org/wiki/Commentaries_on_the_Gallic_War/Book_4#20" class="extiw" title="wikisource:Commentaries on the Gallic War/Book 4">4.20</a> provides a translation describing Caesar's first invasion, using terms which from <a href="https://en.wikisource.org/wiki/Commentarii_de_bello_Gallico_-_Liber_IV#20" class="extiw" title="wikisource:Commentarii de bello Gallico - Liber IV">IV.XX</a> appear in <a href="/wiki/Latin" class="mw-redirect" title="Latin">Latin</a> as arriving "tamen in Britanniam", the inhabitants being "Britannos", and on p30 "principes Britanniae" is translated as "chiefs of Britain".</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCunliffe2002">Cunliffe 2002</a>, পৃ. 94–95</span> </li> <li id="cite_note-sax1-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-sax1_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/history/ancient/anglo_saxons/">"Anglo-Saxons"</a>। BBC News<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৫ সেপ্টেম্বর ২০০৯</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Anglo-Saxons&rft.pub=BBC+News&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fhistory%2Fancient%2Fanglo_saxons%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-snyder-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-snyder_18-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="#cite_ref-snyder_18-1"><sup><i>খ</i></sup></a> <a href="#cite_ref-snyder_18-2"><sup><i>গ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Snyder, Christopher A. (২০০৩)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/britons00snyd"><i>The Britons</i></a>। <a href="/w/index.php?title=Blackwell_Publishing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blackwell Publishing (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Blackwell Publishing</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-631-22260-X" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-631-22260-X">0-631-22260-X</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Britons&rft.pub=Blackwell+Publishing&rft.date=2003&rft.isbn=0-631-22260-X&rft.aulast=Snyder&rft.aufirst=Christopher+A.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbritons00snyd&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Greek_language" class="mw-redirect" title="Greek language">Greek</a> "... ἐν τούτῳ γε μὴν νῆσοι μέγιστοι τυγχάνουσιν οὖσαι δύο, Βρεττανικαὶ λεγόμεναι, Ἀλβίων καὶ Ἰέρνη, ...", transliteration "... en toutôi ge mên nêsoi megistoi tynchanousin ousai dyo, Brettanikai legomenai, Albiôn kai Iernê, ...", <i>Aristotle: On Sophistical Refutations. On Coming-to-be and Passing Away. On the Cosmos.</i>, 393b, pages 360–361, Loeb Classical Library No. 400, London William Heinemann LTD, Cambridge, Massachusetts University Press MCMLV</span> </li> <li id="cite_note-PlinyE(4.41)-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-PlinyE(4.41)_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Pliny the Elder's <i>Naturalis Historia</i> Book IV. Chapter XLI <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plin.+Nat.+4.41&fromdoc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0138">Latin text</a> and <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0137%3Abook%3D4%3Achapter%3D30">English translation</a> at the <a href="/w/index.php?title=Perseus_Project&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perseus Project (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Perseus Project</a>.</span> </li> <li id="cite_note-MarcianPeriplus-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-MarcianPeriplus_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Marcian_of_Heraclea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marcian of Heraclea (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Marcianus Heracleensis</a>; <a href="/w/index.php?title=Karl_Otfried_M%C3%BCller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karl Otfried Müller (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Müller, Karl Otfried</a>; ও অন্যান্য (১৮৫৫)। "Periplus Maris Exteri, Liber Prior, Prooemium"। Firmin Didot, Ambrosio। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archive.org/stream/geographigraeci03mlgoog#page/n680/mode/2up"><i>Geographi Graeci Minores</i></a>। <b>1</b>। Paris। পৃষ্ঠা 516–517।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Periplus+Maris+Exteri%2C+Liber+Prior%2C+Prooemium&rft.btitle=Geographi+Graeci+Minores&rft.place=Paris&rft.pages=516-517&rft.date=1855&rft.au=Marcianus+Heracleensis&rft.au=M%C3%BCller%2C+Karl+Otfried&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.archive.org%2Fstream%2Fgeographigraeci03mlgoog%23page%2Fn680%2Fmode%2F2up&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33; margin-left:0.3em">উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: ও অন্যান্য স্পষ্টভাবে ব্যবহার করছে (<a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A3:_%E0%A6%93_%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%87_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%9B%E0%A7%87" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: ও অন্যান্য স্পষ্টভাবে ব্যবহার করছে">link</a>) </span> Greek text and Latin Translation thereof archived at the <a href="/wiki/Internet_Archive" class="mw-redirect" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Foster (editor), R F (১ নভেম্বর ২০০১)। <i>The Oxford History of Ireland</i>। Oxford University Press। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-19-280202-X" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-19-280202-X">0-19-280202-X</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Oxford+History+of+Ireland&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2001-11-01&rft.isbn=0-19-280202-X&rft.aulast=Foster+%28editor%29&rft.aufirst=R+F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">অজানা প্যারামিটার <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coauthors=</code> উপেক্ষা করা হয়েছে (<code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|author=</code> ব্যবহারের পরামর্শ দেয়া হচ্ছে) (<a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%BF#parameter_ignored_suggest" title="সাহায্য:উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি">সাহায্য</a>)</span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33; margin-left:0.3em">উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: অতিরিক্ত লেখা: লেখকগণের তালিকা (<a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A3:_%E0%A6%85%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE:_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%95%E0%A6%97%E0%A6%A3%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: অতিরিক্ত লেখা: লেখকগণের তালিকা">link</a>) </span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Ptolemy" class="mw-redirect" title="Ptolemy">Claudius Ptolemy</a> (১৮৯৮)। "Ἕκθεσις τῶν κατὰ παράλληλον ἰδιωμάτων: κβ',κε<span style="padding-right:0.2em;">'</span>"। Heiberg, J.L.। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wilbourhall.org/pdfs/HeibergAlmagestComplete.pdf"><i>Claudii Ptolemaei Opera quae exstant omnia</i></a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। vol.1 Syntaxis Mathematica। Leipzig: in aedibus B.G.Teubneri। পৃষ্ঠা 112–113।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%E1%BC%9D%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B9%CF%82+%CF%84%E1%BF%B6%CE%BD+%CE%BA%CE%B1%CF%84%E1%BD%B0+%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BB%CE%BF%CE%BD+%E1%BC%B0%CE%B4%CE%B9%CF%89%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD%3A+%CE%BA%CE%B2%27%2C%CE%BA%CE%B5%27&rft.btitle=Claudii+Ptolemaei+Opera+quae+exstant+omnia&rft.place=Leipzig&rft.pages=112-113&rft.pub=in+aedibus+B.G.Teubneri&rft.date=1898&rft.au=Claudius+Ptolemy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.wilbourhall.org%2Fpdfs%2FHeibergAlmagestComplete.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Ptolemy" class="mw-redirect" title="Ptolemy">Claudius Ptolemy</a> (১৮৪৩)। "Book II, Prooemium and chapter β', paragraph 12"। Nobbe, Carolus Fridericus Augustus। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wilbourhall.org/pdfs/ptolemy/Claudii_Ptolemaei_GeographiaVOL_I.pdf"><i>Claudii Ptolemaei Geographia</i></a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। vol.1। Leipzig: sumptibus et typis Caroli Tauchnitii। পৃষ্ঠা 59, 67।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Book+II%2C+Prooemium+and+chapter+%CE%B2%27%2C+paragraph+12&rft.btitle=Claudii+Ptolemaei+Geographia&rft.place=Leipzig&rft.pages=59%2C+67&rft.pub=sumptibus+et+typis+Caroli+Tauchnitii&rft.date=1843&rft.au=Claudius+Ptolemy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.wilbourhall.org%2Fpdfs%2Fptolemy%2FClaudii_Ptolemaei_GeographiaVOL_I.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Freeman, Philip (২০০১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=ZSHhfOM-5AEC&pg=PA65"><i>Ireland and the classical world</i></a>। Austin, Texas: University of Texas Press। পৃষ্ঠা 65। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-292-72518-3" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-292-72518-3">0-292-72518-3</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ireland+and+the+classical+world&rft.place=Austin%2C+Texas&rft.pages=65&rft.pub=University+of+Texas+Press&rft.date=2001&rft.isbn=0-292-72518-3&rft.aulast=Freeman&rft.aufirst=Philip&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DZSHhfOM-5AEC%26pg%3DPA65&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/magazine-24083162">Is Great Britain really a 'small island'?</a></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ons.gov.uk/ons/rel/social-trends-rd/the-official-yearbook-of-the-united-kingdom/2005-edition/index.html">"UK 2005: The Official Yearbook of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland"</a>। London: Office for National Statistics। ২৯ নভেম্বর ২০০৪: vii। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-11-621738-3" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-11-621738-3">0-11-621738-3</a><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৭ মে ২০১২</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=UK+2005%3A+The+Official+Yearbook+of+the+United+Kingdom+of+Great+Britain+and+Northern+Ireland&rft.pages=vii&rft.date=2004-11-29&rft.isbn=0-11-621738-3&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ons.gov.uk%2Fons%2Frel%2Fsocial-trends-rd%2Fthe-official-yearbook-of-the-united-kingdom%2F2005-edition%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141129191151/http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Great-Britain?q=Great+Britain"><i>Oxford English Dictionary</i></a>, Oxford: Oxford University Press, ২৯ নভেম্বর ২০১৪ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oxforddictionaries.com/definition/english/Great-Britain?q=Great+Britain">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">, সংগ্রহের তারিখ ২০ ডিসেম্বর ২০১৪</span>, <q>Great Britain: England, Wales, and Scotland considered as a unit. The name is also often used loosely to refer to the United Kingdom.<br />Great Britain is the name of the island that comprises England, Scotland, and Wales, although the term is also used loosely to refer to the United Kingdom. The United Kingdom is a political unit that includes these countries and Northern Ireland. The British Isles is a geographical term that refers to the United Kingdom, Ireland, and surrounding smaller islands such as the Hebrides and the Channel Islands.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Oxford+English+Dictionary&rft.place=Oxford&rft.pub=Oxford+University+Press&rft_id=http%3A%2F%2Foxforddictionaries.com%2Fdefinition%2Fenglish%2FGreat-Britain%3Fq%3DGreat%2BBritain&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33; margin-left:0.3em">উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে (<a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A7%87" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে">link</a>) </span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20031222030639/http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_compendia/britain2001.pdf">"Britain 2001:The Official Yearbook of the United Kingdom, 2001"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। London: Office for National Statistics। আগস্ট ২০০০: vii। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-11-621278-0" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-11-621278-0">0-11-621278-0</a>। ২২ ডিসেম্বর ২০০৩ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_compendia/britain2001.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০ ডিসেম্বর ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Britain+2001%3AThe+Official+Yearbook+of+the+United+Kingdom%2C+2001&rft.pages=vii&rft.date=2000-08&rft.isbn=0-11-621278-0&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.statistics.gov.uk%2Fdownloads%2Ftheme_compendia%2Fbritain2001.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20050301234245/http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_compendia/UK2005/UK2005.pdf">"UK 2002: The Official Yearbook of Great Britain and Northern Ireland"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। London: Office for National Statistics। আগস্ট ২০০১: vi। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-11-621738-3" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-11-621738-3">0-11-621738-3</a>। ১ মার্চ ২০০৫ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_compendia/UK2005/UK2005.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০ ডিসেম্বর ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=UK+2002%3A+The+Official+Yearbook+of+Great+Britain+and+Northern+Ireland&rft.pages=vi&rft.date=2001-08&rft.isbn=0-11-621738-3&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.statistics.gov.uk%2Fdownloads%2Ftheme_compendia%2FUK2005%2FUK2005.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Key_facts_about_the_United_Kingdom-31"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Key_facts_about_the_United_Kingdom_31-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="#cite_ref-Key_facts_about_the_United_Kingdom_31-1"><sup><i>খ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20121015000000/http://www.direct.gov.uk/en/Governmentcitizensandrights/LivingintheUK/DG_10012517">"Key facts about the United Kingdom"</a>। Direct.gov.uk। ১৫ অক্টোবর ২০১২ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.direct.gov.uk/en/Governmentcitizensandrights/LivingintheUK/DG_10012517">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১১ অক্টোবর ২০০৮</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Key+facts+about+the+United+Kingdom&rft.pub=Direct.gov.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.direct.gov.uk%2Fen%2FGovernmentcitizensandrights%2FLivingintheUK%2FDG_10012517&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Ademuni-Odeke (১৯৯৮)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=rvIWmznNEGYC&pg=PA367&dq=great+britain+political+definition+isle+of+man"><i>Bareboat Charter (ship) Registration</i></a>। Martinus Nijhoff Publishers। পৃষ্ঠা 367। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/90-411-0513-1" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/90-411-0513-1">90-411-0513-1</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bareboat+Charter+%28ship%29+Registration&rft.pages=367&rft.pub=Martinus+Nijhoff+Publishers&rft.date=1998&rft.isbn=90-411-0513-1&rft.au=Ademuni-Odeke&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DrvIWmznNEGYC%26pg%3DPA367%26dq%3Dgreat%2Bbritain%2Bpolitical%2Bdefinition%2Bisle%2Bof%2Bman&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-bbc-2014-02-07-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-bbc-2014-02-07_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a href="/w/index.php?title=Pallab_Ghosh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pallab Ghosh (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Ghosh, Pallab</a> (৭ ফেব্রুয়ারি ২০১৪)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-26025763">"Earliest footprints outside Africa discovered in Norfolk"</a>। BBC News<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৭ ফেব্রুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Earliest+footprints+outside+Africa+discovered+in+Norfolk&rft.date=2014-02-07&rft.aulast=Ghosh&rft.aufirst=Pallab&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnews%2Fscience-environment-26025763&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Gräslund, Bo (২০০৫)। "Traces of the early humans"। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/earlyhumanstheir00grsl"><i>Early humans and their world</i></a>। London: Routledge। পৃষ্ঠা <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/earlyhumanstheir00grsl/page/n72">62</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-415-35344-1" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-415-35344-1">978-0-415-35344-1</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Traces+of+the+early+humans&rft.btitle=Early+humans+and+their+world&rft.place=London&rft.pages=62&rft.pub=Routledge&rft.date=2005&rft.isbn=978-0-415-35344-1&rft.aulast=Gr%C3%A4slund&rft.aufirst=Bo&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fearlyhumanstheir00grsl&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-drowning-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-drowning_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Edwards, Robin & al. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tara.tcd.ie/bitstream/2262/40560/1/Edwards%26Brooks_INJ08_TARA.pdf">The Island of Ireland: Drowning the Myth of an Irish Land-bridge?</a>" Accessed 15 February 2013.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text">Lacey, Robert. <i>Great Tales from English History</i>. New York: Little, Brown & Co, 2004. <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%8F%E0%A6%B8%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%8F%E0%A6%A8_(%E0%A6%B6%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80)" class="mw-redirect" title="আইএসবিএন (শনাক্তকারী)">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-316-10910-X" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-316-10910-X">০-৩১৬-১০৯১০-X</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Ellis1974-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ellis1974_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Peter_Berresford_Ellis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Berresford Ellis (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Ellis, Peter Berresford</a> (১৯৭৪)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/cornishlanguagei0000elli"><i>The Cornish language and its literature</i></a>। London: Routledge & Kegan Paul। পৃষ্ঠা <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/cornishlanguagei0000elli/page/20">20</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-7100-7928-1" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-7100-7928-1">0-7100-7928-1</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cornish+language+and+its+literature&rft.place=London&rft.pages=20&rft.pub=Routledge+%26+Kegan+Paul&rft.date=1974&rft.isbn=0-7100-7928-1&rft.aulast=Ellis&rft.aufirst=Peter+Berresford&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fcornishlanguagei0000elli&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archontology.org/nations/uk/england/king_england/01_kingstyle_1604.php">"England/Great Britain: Royal Styles: 1604-1707"</a>। Archontology.org। ১৩ মার্চ ২০১০<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৭ এপ্রিল ২০১৩</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=England%2FGreat+Britain%3A+Royal+Styles%3A+1604-1707&rft.pub=Archontology.org&rft.date=2010-03-13&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.archontology.org%2Fnations%2Fuk%2Fengland%2Fking_england%2F01_kingstyle_1604.php&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text">HMC 60, <i>Manuscripts of the Earl of Mar and Kellie</i>, vol.2 (1930), p.226</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200530092024/http://www.eosnap.com/tag/strait-of-dover/">"accessed 14 November 2009"</a>। Eosnap.com। ৩০ মে ২০২০ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eosnap.com/?tag=strait-of-dover">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৪ ফেব্রুয়ারি ২০১২</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=accessed+14+November+2009&rft.pub=Eosnap.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.eosnap.com%2F%3Ftag%3Dstrait-of-dover&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111008191433/http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf">"Limits of Oceans and Seas, 3rd edition + corrections"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। International Hydrographic Organization। ১৯৭১। পৃষ্ঠা 42 [corrections to page 13]। ৮ অক্টোবর ২০১১ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৪ আগস্ট ২০১০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Limits+of+Oceans+and+Seas%2C+3rd+edition+%2B+corrections&rft.pages=42+corrections+to+page+13&rft.pub=International+Hydrographic+Organization&rft.date=1971&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iho-ohi.net%2Fiho_pubs%2Fstandard%2FS-23%2FS23_1953.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Gupta, Sanjeev (২০০৭)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/journal/v448/n7151/full/nature06018.html">"Catastrophic flooding origin of shelf valley systems in the English Channel"</a>। <i><a href="/wiki/Nature_(journal)" class="mw-redirect" title="Nature (journal)">Nature</a></i>। <b>448</b> (7151): 342–5। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ডিজিটাল অবজেক্ট আইডেন্টিফায়ার">ডিওআই</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature06018">10.1038/nature06018</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A1_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" class="mw-redirect" title="পাবমেড আইডেন্টিফায়ার">পিএমআইডি</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17637667">17637667</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%A1" title="বিবকোড">বিবকোড</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2007Natur.448..342G">2007Natur.448..342G</a><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৮ জুলাই ২০০৭</span>। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.msnbc.msn.com/id/19833064/">lay summary</a> – <i><a href="/w/index.php?title=Msnbc.com&action=edit&redlink=1" class="new" title="Msnbc.com (পাতার অস্তিত্ব নেই)">msnbc.com</a></i> (১৮ জুলাই ২০০৭)।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Catastrophic+flooding+origin+of+shelf+valley+systems+in+the+English+Channel&rft.volume=448&rft.issue=7151&rft.pages=342-5&rft.date=2007&rft_id=info%3Apmid%2F17637667&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature06018&rft_id=info%3Abibcode%2F2007Natur.448..342G&rft.aulast=Gupta&rft.aufirst=Sanjeev&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Fnature%2Fjournal%2Fv448%2Fn7151%2Ffull%2Fnature06018.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">অজানা প্যারামিটার <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coauthors=</code> উপেক্ষা করা হয়েছে (<code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|author=</code> ব্যবহারের পরামর্শ দেয়া হচ্ছে) (<a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%BF#parameter_ignored_suggest" title="সাহায্য:উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি">সাহায্য</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-gaffney-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-gaffney_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120310094351/http://livebettermagazine.com/eng/magazine/pdf_docs/2008_01/Global_Warming_Gaffney.pdf">"Vincent Gaffney, "Global Warming and the Lost European Country<span style="padding-right:0.2em;">"</span>"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। ১০ মার্চ ২০১২ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://livebettermagazine.com/eng/magazine/pdf_docs/2008_01/Global_Warming_Gaffney.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৪ ফেব্রুয়ারি ২০১২</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Vincent+Gaffney%2C+%22Global+Warming+and+the+Lost+European+Country%22&rft_id=http%3A%2F%2Flivebettermagazine.com%2Feng%2Fmagazine%2Fpdf_docs%2F2008_01%2FGlobal_Warming_Gaffney.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Eska2013-44"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Eska2013_44-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="#cite_ref-Eska2013_44-1"><sup><i>খ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Eska, Joseph F.। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140512222527/http://bmcr.brynmawr.edu/2013/2013-12-35.html">"Bryn Mawr Classical Review 2013.12.35"</a>। <i>Bryn Mawr Classical Review</i>। Bryn Mawr College। ১২ মে ২০১৪ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://bmcr.brynmawr.edu/2013/2013-12-35.html">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২ সেপ্টেম্বর ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Bryn+Mawr+Classical+Review&rft.atitle=Bryn+Mawr+Classical+Review+2013.12.35&rft.aulast=Eska&rft.aufirst=Joseph+F.&rft_id=http%3A%2F%2Fbmcr.brynmawr.edu%2F2013%2F2013-12-35.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aber.ac.uk/aberonline/en/archive/2008/05/au7608/">Aberystwyth University - News</a>. Aber.ac.uk. Retrieved on 17 July 2013.</span> </li> <li id="cite_note-Koch-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Koch_46-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wales.ac.uk/Resources/Documents/Research/ODonnell.pdf">"Appendix"</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>। <i>O'Donnell Lecture</i>। ২০০৮<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৫ আগস্ট ২০১১</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=O%27Donnell+Lecture&rft.atitle=Appendix&rft.date=2008&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.wales.ac.uk%2FResources%2FDocuments%2FResearch%2FODonnell.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Koch2009-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Koch2009_47-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Koch, John (২০০৯)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/29/54/26koch.pdf"><i>Tartessian: Celtic from the Southwest at the Dawn of History in Acta Palaeohispanica X Palaeohispanica 9</i></a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। Palaeohispanica। পৃষ্ঠা 339–51। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক মান ক্রমিক সংখ্যা">আইএসএসএন</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1578-5386">1578-5386</a><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৭ মে ২০১০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Tartessian%3A+Celtic+from+the+Southwest+at+the+Dawn+of+History+in+Acta+Palaeohispanica+X+Palaeohispanica+9&rft.pages=339-51&rft.pub=Palaeohispanica&rft.date=2009&rft.issn=1578-5386&rft.aulast=Koch&rft.aufirst=John&rft_id=http%3A%2F%2Fifc.dpz.es%2Frecursos%2Fpublicaciones%2F29%2F54%2F26koch.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Koch, John। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.megalithic.co.uk/article.php?sid=2146413465">"New research suggests Welsh Celtic roots lie in Spain and Portugal"</a><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১০ মে ২০১০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=New+research+suggests+Welsh+Celtic+roots+lie+in+Spain+and+Portugal&rft.aulast=Koch&rft.aufirst=John&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.megalithic.co.uk%2Farticle.php%3Fsid%3D2146413465&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Koch, John T. (২০০৭)। <i>An Atlas for Celtic Studies</i>। Oxford: Oxbow Books। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-1-84217-309-1" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-1-84217-309-1">978-1-84217-309-1</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=An+Atlas+for+Celtic+Studies&rft.place=Oxford&rft.pub=Oxbow+Books&rft.date=2007&rft.isbn=978-1-84217-309-1&rft.aulast=Koch&rft.aufirst=John+T.&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110813045413/http://pewresearch.org/pubs/896/global-anglicanism-at-a-crossroads">"Global Anglicanism at a Crossroads"</a>। PewResearch.org। ১৩ আগস্ট ২০১১ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pewresearch.org/pubs/896/global-anglicanism-at-a-crossroads">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৫ আগস্ট ২০১১</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Global+Anglicanism+at+a+Crossroads&rft.pub=PewResearch.org&rft_id=http%3A%2F%2Fpewresearch.org%2Fpubs%2F896%2Fglobal-anglicanism-at-a-crossroads&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> Retrieved on 1 February 2009.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1578212/People-here-must-obey-the-laws-of-the-land.html">"People here 'must obey the laws of the land<span style="padding-right:0.2em;">'</span>"</a>। London: <a href="/wiki/Telegraph" class="mw-redirect" title="Telegraph">Telegraph</a>। ৯ ফেব্রুয়ারি ২০০৮<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৪ মে ২০১০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=People+here+%27must+obey+the+laws+of+the+land%27&rft.date=2008-02-09&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.telegraph.co.uk%2Fnews%2Fuknews%2F1578212%2FPeople-here-must-obey-the-laws-of-the-land.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> Retrieved on 1 February 2009.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://living.scotsman.com/features/Cardinal-not-much-altered-by.2573781.jp">"Cardinal not much altered by his new job"</a>। Living Scotsman<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৫ আগস্ট ২০১১</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Cardinal+not+much+altered+by+his+new+job&rft.pub=Living+Scotsman&rft_id=http%3A%2F%2Fliving.scotsman.com%2Ffeatures%2FCardinal-not-much-altered-by.2573781.jp&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> Retrieved on 1 February 2009.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scotland.gov.uk/Publications/2005/02/20757/53570">"Analysis of Religion in the 2001 Census – Current Religion in Scotland"</a>। Scotland.gov.uk<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৫ আগস্ট ২০১১</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Analysis+of+Religion+in+the+2001+Census+%E2%80%93+Current+Religion+in+Scotland&rft.pub=Scotland.gov.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.scotland.gov.uk%2FPublications%2F2005%2F02%2F20757%2F53570&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> Retrieved on 1 February 2009.</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/religion/religions/christianity/subdivisions/methodist_1.shtml">"The Methodist Church"</a>। BBC.co.uk।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Methodist+Church&rft.pub=BBC.co.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Freligion%2Freligions%2Fchristianity%2Fsubdivisions%2Fmethodist_1.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> Retrieved on 1 February 2009.</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090131203811/http://www.goffsoakmethodistchurch.co.uk/page4.html">"Methodism in Britain"</a>। GoffsOakMethodistChurch.co.uk। ৩১ জানুয়ারি ২০০৯ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.goffsoakmethodistchurch.co.uk/page4.html">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১০ মার্চ ২০১৫</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Methodism+in+Britain&rft.pub=GoffsOakMethodistChurch.co.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.goffsoakmethodistchurch.co.uk%2Fpage4.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> Retrieved on 1 February 2009.</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text">Dawkins, <i>The Shakespeare Enigma</i>, 343.</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text">Butler, <i>Butler's Lives of the Saints</i>, 141.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="গ্রন্থপঞ্জি"><span id=".E0.A6.97.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.A8.E0.A7.8D.E0.A6.A5.E0.A6.AA.E0.A6.9E.E0.A7.8D.E0.A6.9C.E0.A6.BF"></span>গ্রন্থপঞ্জি</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=15" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: গ্রন্থপঞ্জি"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Pliny_the_Elder&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pliny the Elder (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Pliny the Elder</a> (translated by Rackham, Harris) (১৯৩৮)। <i><a href="/w/index.php?title=Natural_History_(Pliny)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural History (Pliny) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Natural History</a></i>। Harvard University Press।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Natural+History&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.date=1938&rft.au=Pliny+the+Elder+%28translated+by+Rackham%2C+Harris%29&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Ball, Martin John (১৯৯৪)। <i>The Celtic Languages</i>। Routledge। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-415-01035-7" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-415-01035-7">0-415-01035-7</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Celtic+Languages&rft.pub=Routledge&rft.date=1994&rft.isbn=0-415-01035-7&rft.aulast=Ball&rft.aufirst=Martin+John&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Alban_Butler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alban Butler (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Butler, Alban</a> (১৯৯৭)। <i>Butler's Lives of the Saints</i>। Continuum International Publishing Group। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-86012-255-7" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-86012-255-7">0-86012-255-7</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Butler%27s+Lives+of+the+Saints&rft.pub=Continuum+International+Publishing+Group&rft.date=1997&rft.isbn=0-86012-255-7&rft.aulast=Butler&rft.aufirst=Alban&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Frodin, D. G. (২০০১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/guidetostandardf0000frod_2edi"><i>Guide to Standard Floras of the World</i></a>। Cambridge University Press। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-521-79077-8" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-521-79077-8">0-521-79077-8</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Guide+to+Standard+Floras+of+the+World&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2001&rft.isbn=0-521-79077-8&rft.aulast=Frodin&rft.aufirst=D.+G.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fguidetostandardf0000frod_2edi&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Spencer, Colin (২০০৩)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/britishfoodextra00unse"><i>British Food: An Extraordinary Thousand Years of History</i></a>। Columbia University Press। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-231-13110-0" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-231-13110-0">0-231-13110-0</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=British+Food%3A+An+Extraordinary+Thousand+Years+of+History&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=2003&rft.isbn=0-231-13110-0&rft.aulast=Spencer&rft.aufirst=Colin&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbritishfoodextra00unse&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Andrews, Robert (২০০৪)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/roughguidetobrit0000unse"><i>The Rough Guide to Britain</i></a>। Rough Guides Ltd। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/1-84353-301-4" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/1-84353-301-4">1-84353-301-4</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Rough+Guide+to+Britain&rft.pub=Rough+Guides+Ltd&rft.date=2004&rft.isbn=1-84353-301-4&rft.aulast=Andrews&rft.aufirst=Robert&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Froughguidetobrit0000unse&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Dawkins, Peter (২০০৪)। <i>The Shakespeare Enigma</i>। Polair Publishing। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-9545389-4-3" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-9545389-4-3">0-9545389-4-3</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Shakespeare+Enigma&rft.pub=Polair+Publishing&rft.date=2004&rft.isbn=0-9545389-4-3&rft.aulast=Dawkins&rft.aufirst=Peter&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Major, John (২০০৪)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historyinquotati0000cohe_e1h0"><i>History in Quotations</i></a>। Cassell। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-304-35387-6" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-304-35387-6">0-304-35387-6</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+in+Quotations&rft.pub=Cassell&rft.date=2004&rft.isbn=0-304-35387-6&rft.aulast=Major&rft.aufirst=John&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhistoryinquotati0000cohe_e1h0&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Else, David (২০০৫)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/greatbritain0000unse_k8q0"><i>Great Britain</i></a>। Lonely Planet। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/1-74059-921-7" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/1-74059-921-7">1-74059-921-7</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Great+Britain&rft.pub=Lonely+Planet&rft.date=2005&rft.isbn=1-74059-921-7&rft.aulast=Else&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgreatbritain0000unse_k8q0&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Kaufman, Will; Slettedahl (২০০৫)। <i>Britain and the Americas: Culture, Politics, and History</i>। ABC-Clio। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/1-85109-431-8" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/1-85109-431-8">1-85109-431-8</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Britain+and+the+Americas%3A+Culture%2C+Politics%2C+and+History&rft.pub=ABC-Clio&rft.date=2005&rft.isbn=1-85109-431-8&rft.aulast=Kaufman&rft.aufirst=Will&rft.au=Slettedahl&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">অজানা প্যারামিটার <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|1=</code> উপেক্ষা করা হয়েছে (<a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%BF#parameter_ignored" title="সাহায্য:উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি">সাহায্য</a>)</span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Stephen_Oppenheimer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen Oppenheimer (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Oppenheimer, Stephen</a> (২০০৬)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/isbn_9780786718900"><i>Origins of the British</i></a>। Carroll & Graf। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-7867-1890-0" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-7867-1890-0">0-7867-1890-0</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Origins+of+the+British&rft.pub=Carroll+%26+Graf&rft.date=2006&rft.isbn=0-7867-1890-0&rft.aulast=Oppenheimer&rft.aufirst=Stephen&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fisbn_9780786718900&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Room, Adrian (২০০৬)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/placenamesofworl02edroom"><i>Placenames of the World</i></a>। McFarland। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-7864-2248-3" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-7864-2248-3">0-7864-2248-3</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Placenames+of+the+World&rft.pub=McFarland&rft.date=2006&rft.isbn=0-7864-2248-3&rft.aulast=Room&rft.aufirst=Adrian&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fplacenamesofworl02edroom&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Massey, Gerald (২০০৭)। <i>A Book of the Beginnings, Vol. 1</i>। Cosimo। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/1-60206-829-1" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/1-60206-829-1">1-60206-829-1</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Book+of+the+Beginnings%2C+Vol.+1&rft.pub=Cosimo&rft.date=2007&rft.isbn=1-60206-829-1&rft.aulast=Massey&rft.aufirst=Gerald&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Taylor, Isaac (২০০৮)। <i>Names and Their Histories: A Handbook of Historical Geography and Topographical Nomenclature</i>। BiblioBazaar। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-559-29667-3" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-559-29667-3">0-559-29667-3</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Names+and+Their+Histories%3A+A+Handbook+of+Historical+Geography+and+Topographical+Nomenclature&rft.pub=BiblioBazaar&rft.date=2008&rft.isbn=0-559-29667-3&rft.aulast=Taylor&rft.aufirst=Isaac&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Legon, N.W.; Henrici, A. (২০০৫)। <i>Checklist of the British & Irish Basidiomycota.</i>। Royal Botanic Gardens, Kew। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/1-84246-121-4" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/1-84246-121-4">1-84246-121-4</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Checklist+of+the+British+%26+Irish+Basidiomycota.&rft.pub=Royal+Botanic+Gardens%2C+Kew&rft.date=2005&rft.isbn=1-84246-121-4&rft.aulast=Legon&rft.aufirst=N.W.&rft.au=Henrici%2C+A.&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Cannon, P.F.; Hawksworth, D.L.; M.A., Sherwood-Pike (১৯৮৫)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/britishascomycot0000cann"><i>The British Ascomycotina. An Annotated Checklist</i></a>। Commonwealth Mycological Institute & British Mycological Society। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-85198-546-7" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-85198-546-7">0-85198-546-7</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+British+Ascomycotina.+An+Annotated+Checklist&rft.pub=Commonwealth+Mycological+Institute+%26+British+Mycological+Society&rft.date=1985&rft.isbn=0-85198-546-7&rft.aulast=Cannon&rft.aufirst=P.F.&rft.au=Hawksworth%2C+D.L.&rft.au=M.A.%2C+Sherwood-Pike&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbritishascomycot0000cann&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F+%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="বহিঃসংযোগ"><span id=".E0.A6.AC.E0.A6.B9.E0.A6.BF.E0.A6.83.E0.A6.B8.E0.A6.82.E0.A6.AF.E0.A7.8B.E0.A6.97"></span>বহিঃসংযোগ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=16" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: বহিঃসংযোগ"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6302832">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6302829"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">উইকিমিডিয়া কমন্সে <b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Great_Britain?uselang=bn">গ্রেট ব্রিটেন</a></b> সংক্রান্ত মিডিয়া রয়েছে।</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6302832"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6302829"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">উইকিউক্তিতে <i><b><a href="https://bn.wikiquote.org/wiki/Great_Britain" class="extiw" title="q:Great Britain">গ্রেট ব্রিটেন </a></b></i> সম্পর্কিত উক্তির সংকলন রয়েছে।</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://learningobjects.wesleyan.edu/makingofbritain/">গ্রেপ ব্রিটেনের ইন্টারঅ্যাক্টিভ মানচিত্র</a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131227114830/http://learningobjects.wesleyan.edu/makingofbritain/">আর্কাইভকৃত</a> ২৭ ডিসেম্বর ২০১৩ তারিখে</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/coast">উপকূল</a> – বিবিসি ব্রিটেনের উপকূলরেখা বরাবর ভ্রমণ করে।</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20030802130902/http://www.ordnancesurvey.co.uk/freegb/index.htm#maps">গ্রেট ব্রিটেনের প্রশাসনিক মানচিত্র</a> – অরড্যান্স জরিপ অনুসারে।</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/history/state/nations/">বিবিসি ন্যাশন্স</a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060617122432/http://www.bbc.co.uk/history/state/nations/">আর্কাইভকৃত</a> ১৭ জুন ২০০৬ তারিখে</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.macs.hw.ac.uk/britishisles/">ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html">যুক্তরাজ্য বিষয়ে সিআইএ ফ্যাক্টবুক</a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190107065049/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html">আর্কাইভকৃত</a> ৭ জানুয়ারি ২০১৯ তারিখে</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://learningobjects.wesleyan.edu/makingofbritain/">Interactive map of Great Britain</a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131227114830/http://learningobjects.wesleyan.edu/makingofbritain/">আর্কাইভকৃত</a> ২৭ ডিসেম্বর ২০১৩ তারিখে</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/coast">Coast</a> – the BBC explores the coast of Great Britain</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.macs.hw.ac.uk/britishisles/">The British Isles</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.200towns.co.uk/">200 Major Towns and Cities in the British Isles</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html">CIA Factbook United Kingdom</a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190107065049/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html">আর্কাইভকৃত</a> ৭ জানুয়ারি ২০১৯ তারিখে</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ভিডিও_সংযোগ"><span id=".E0.A6.AD.E0.A6.BF.E0.A6.A1.E0.A6.BF.E0.A6.93_.E0.A6.B8.E0.A6.82.E0.A6.AF.E0.A7.8B.E0.A6.97"></span>ভিডিও সংযোগ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&section=17" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ভিডিও সংযোগ"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britishpathe.com/record.php?id=74946">Pathe travelogue, 1960, <i>Journey through Britain</i></a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111104111813/http://www.britishpathe.com/record.php?id=74946">আর্কাইভকৃত</a> ৪ নভেম্বর ২০১১ তারিখে</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britishpathe.com/record.php?id=74948">Pathe newsreel, 1960, <i>Know the British</i></a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111104202317/http://www.britishpathe.com/record.php?id=74948">আর্কাইভকৃত</a> ৪ নভেম্বর ২০১১ তারিখে</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britishpathe.com/record.php?id=33400">Pathe newsreel, 1950, Festival of Britain</a> <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111105020306/http://www.britishpathe.com/record.php?id=33400">আর্কাইভকৃত</a> ৫ নভেম্বর ২০১১ তারিখে</li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6682028">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7466469">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ব্রিটিশ_দ্বীপপুঞ্জ" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4968227">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-দেখুন"><a href="/wiki/%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C" title="টেমপ্লেট:ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ"><abbr title="এই টেমপ্লেটটি দেখুন" style=";text-decoration:inherit;">দে</abbr></a></li><li class="nv-সম্পাদনা"><a class="external text" href="https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C&action=edit"><abbr title="এই টেমপ্লেটটি সম্পাদনা করুন" style=";text-decoration:inherit;">স</abbr></a></li></ul></div><div id="ব্রিটিশ_দ্বীপপুঞ্জ" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/w/index.php?title=British_Isles&action=edit&redlink=1" class="new" title="British Isles (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Terminology_of_the_British_Isles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terminology of the British Isles (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পরিভাষা</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Alba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alba (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Alba</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Albion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Albion (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Albion</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Britain_(placename)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britain (placename) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Britain</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%89ire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Éire (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Éire</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hibernia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hibernia (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Hibernia</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=British_Isles_naming_dispute&action=edit&redlink=1" class="new" title="British Isles naming dispute (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Naming dispute</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Politics_in_the_British_Isles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Politics in the British Isles (পাতার অস্তিত্ব নেই)">রাজনীতি</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/Sovereign_state" class="mw-redirect" title="Sovereign state">সার্বভৌম রাষ্ট্রসমূহ</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="প্রজাতন্ত্রী আয়ারল্যান্ড">আয়ারল্যান্ড</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="যুক্তরাজ্য">যুক্তরাজ্য</a> (<a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="ইংল্যান্ড">ইংল্যান্ড</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="উত্তর আয়ারল্যান্ড">উত্তর আয়ারল্যান্ড</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="স্কটল্যান্ড">স্কটল্যান্ড</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E2%80%8C%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E2%80%8C" title="ওয়েল্স্">ওয়েল্স্</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/w/index.php?title=Crown_dependencies&action=edit&redlink=1" class="new" title="Crown dependencies (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ক্রাউন নির্ভরশীল</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Guernsey" class="mw-redirect" title="Guernsey">Guernsey</a></li> <li><a href="/wiki/Jersey" class="mw-redirect" title="Jersey">জার্সি</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC_%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আইল অব ম্যান">আইল অব ম্যান</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;">রাজনৈতিক সহযোগিতা</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ireland%E2%80%93United_Kingdom_relations&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ireland–United Kingdom relations (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Ireland–United Kingdom relations</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=British%E2%80%93Irish_Council&action=edit&redlink=1" class="new" title="British–Irish Council (পাতার অস্তিত্ব নেই)">British–Irish Council</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=British%E2%80%93Irish_Intergovernmental_Conference&action=edit&redlink=1" class="new" title="British–Irish Intergovernmental Conference (পাতার অস্তিত্ব নেই)">British–Irish Intergovernmental Conference</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=British%E2%80%93Irish_Parliamentary_Assembly&action=edit&redlink=1" class="new" title="British–Irish Parliamentary Assembly (পাতার অস্তিত্ব নেই)">British–Irish Parliamentary Assembly</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Common_Travel_Area&action=edit&redlink=1" class="new" title="Common Travel Area (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Common Travel Area</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ভূগোল</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;">দ্বীপ গ্রুপসমূহ</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Channel_Islands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Channel Islands (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Channel Islands</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Islands_of_the_Clyde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Islands of the Clyde (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Islands of the Clyde</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">গ্রেট ব্রিটেন</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hebrides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hebrides (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Hebrides</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Inner_Hebrides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inner Hebrides (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আভ্যন্তরীণ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Outer_Hebrides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outer Hebrides (পাতার অস্তিত্ব নেই)">বহি:স্থ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1" class="mw-redirect mw-disambig" title="আয়ারল্যান্ড">আয়ারল্যান্ড</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC_%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আইল অব ম্যান">আইল অব ম্যান</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Northern_Isles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Northern Isles (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Northern Isles</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Orkney&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orkney (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Orkney</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shetland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shetland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Shetland</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Isles_of_Scilly&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isles of Scilly (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Isles of Scilly</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;">দ্বীপপুঞ্জের তালিকা</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=List_of_islands_of_the_Bailiwick_of_Guernsey&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands of the Bailiwick of Guernsey (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Bailiwick of Guernsey</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_islands_of_Ireland&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands of Ireland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইরিশ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_islands_of_the_Bailiwick_of_Jersey&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands of the Bailiwick of Jersey (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Bailiwick of Jersey</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_islands_of_the_Isle_of_Man&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands of the Isle of Man (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইল অব ম্যান</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_islands_of_the_United_Kingdom&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands of the United Kingdom (পাতার অস্তিত্ব নেই)">যুক্তরাজ্য</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=List_of_islands_of_England&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands of England (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইংল্যান্ড</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_islands_of_Scotland&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands of Scotland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কটস</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_islands_of_Wales&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of islands of Wales (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ওয়েলশ</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=History_of_the_British_Isles&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of the British Isles (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইতিহাস</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;">দ্বীপ গ্রুপসমূহ</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=History_of_Ireland&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of Ireland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইরিশ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;">বর্তমান রাষ্ট্রসমূহ</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=History_of_the_Republic_of_Ireland&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of the Republic of Ireland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আয়ারল্যাণ্ড</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_the_United_Kingdom&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of the United Kingdom (পাতার অস্তিত্ব নেই)">যুক্তরাজ্য</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=History_of_England&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of England (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইংল্যান্ড</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_Northern_Ireland&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of Northern Ireland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">উত্তরাঞ্চলীয় আইরিশ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_Scotland&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of Scotland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কটস</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_Wales&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of Wales (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ওয়েলশ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Guernsey#History" class="mw-redirect" title="Guernsey">Guernsey</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_Jersey&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of Jersey (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জার্সি</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_the_Isle_of_Man&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of the Isle of Man (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইল অব ম্যান</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;">প্রাক্তন রাষ্ট্রসমূহ</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Irish_Free_State&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irish Free State (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Irish Free State</a></li> <li><a href="/wiki/Kingdom_of_England" class="mw-redirect" title="Kingdom of England">Kingdom of England</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Principality_of_Wales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Principality of Wales (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Principality of Wales</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kingdom_of_Great_Britain&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kingdom of Great Britain (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Kingdom of Great Britain</a></li> <li><a href="/wiki/Kingdom_of_Ireland" class="mw-redirect" title="Kingdom of Ireland">Kingdom of Ireland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kingdom_of_Scotland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kingdom of Scotland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Kingdom of Scotland</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="যুক্তরাজ্য">গ্রেট ব্রিটেনের যুক্তরাজ্য এবং আয়ারল্যাণ্ড</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">সমাজ</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;">আধুনিক ভাষাসমূহ</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <dl><dt><a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9" title="জার্মানীয় ভাষাসমূহ">জার্মানীয়</a></dt> <dd><a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="ইংরেজি ভাষা">ইংরেজি</a></dd> <dd><a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E2%80%8C%E0%A6%B8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="স্কট্স ভাষা">স্কট্স</a></dd></dl> <dl><dt><a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9" title="কেল্টীয় ভাষাসমূহ">কেল্টীয়</a></dt> <dd><a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="কর্নিশ ভাষা">কর্ণিশ</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E2%80%8C%E0%A6%B8_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="স্কট্স গ্যালিক ভাষা (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কট্স গ্যালিক</a></dd> <dd><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="আইরিশ ভাষা">আইরিশ</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Manx_language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manx language (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ম্যাঙ্কস</a></dd> <dd><a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B6_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="ওয়েলশ ভাষা">ওয়েলশ</a></dd></dl> <dl><dt><a href="/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9" title="রোমান্স ভাষাসমূহ">রোমান্স</a></dt> <dd><a href="/w/index.php?title=Auregnais_dialect&action=edit&redlink=1" class="new" title="Auregnais dialect (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Auregnais</a></dd> <dd><a href="/wiki/%E0%A6%AB%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BF_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="ফরাসি ভাষা">ফরাসি</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Guern%C3%A9siais&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guernésiais (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Guernésiais</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=J%C3%A8rriais&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jèrriais (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Jèrriais</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Sercquiais&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sercquiais (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Sercquiais</a></dd></dl> <dl><dt>অন্যান্য</dt> <dd><a href="/w/index.php?title=British_Sign_Language&action=edit&redlink=1" class="new" title="British Sign Language (পাতার অস্তিত্ব নেই)">BSL</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Irish_Sign_Language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irish Sign Language (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ISL</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Northern_Ireland_Sign_Language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Northern Ireland Sign Language (পাতার অস্তিত্ব নেই)">NISL</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Shelta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shelta (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Shelta</a></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0;padding-right:0;width: 11.0em; font-weight: normal;"><div style="padding:0em 0.75em;">সম্প্রদায়</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;width: auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=British_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="British people (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ব্রিটিশ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cornish_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cornish people (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কর্ণিশ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=English_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="English people (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইংরেজি</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Romanichal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romanichal (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইংরেজি জিপ্সি</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irish_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irish people (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইরিশ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irish_Travellers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irish Travellers (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আইরিশ ভ্রমণকারী</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kale_(Welsh_Romanies)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kale (Welsh Romanies) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কালে</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Manx_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manx people (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ম্যাঙ্কস</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=People_of_Northern_Ireland&action=edit&redlink=1" class="new" title="People of Northern Ireland (পাতার অস্তিত্ব নেই)">উত্তরাঞ্চলীয় আইরিশ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scottish_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scottish people (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কটস</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ulster_Scots_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ulster Scots people (পাতার অস্তিত্ব নেই)">উলস্টার স্কটস</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Welsh_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Welsh people (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ওয়েলশ</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F:United_Kingdom_topics&action=edit&redlink=1" class="new" title="টেমপ্লেট:United Kingdom topics (পাতার অস্তিত্ব নেই)">টেমপ্লেট:United Kingdom topics</a> </p> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐ext.eqiad.main‐55875b8ddd‐d5hbp Cached time: 20250211012632 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.049 seconds Real time usage: 1.331 seconds Preprocessor visited node count: 7111/1000000 Post‐expand include size: 251956/2097152 bytes Template argument size: 17263/2097152 bytes Highest expansion depth: 16/100 Expensive parser function count: 7/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 83213/5000000 bytes Lua time usage: 0.642/10.000 seconds Lua memory usage: 16993121/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 4/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1186.124 1 -total 39.57% 469.301 2 টেমপ্লেট:সূত্র_তালিকা 30.19% 358.106 1 টেমপ্লেট:Infobox_islands 28.34% 336.160 1 টেমপ্লেট:তথ্যছক 13.58% 161.056 1 টেমপ্লেট:Br_separated_entries 12.84% 152.265 28 টেমপ্লেট:বই_উদ্ধৃতি 12.41% 147.244 1 টেমপ্লেট:Collapsible_list 12.01% 142.438 20 টেমপ্লেট:ওয়েব_উদ্ধৃতি 11.50% 136.458 4 টেমপ্লেট:Native_name 10.21% 121.083 5 টেমপ্লেট:Navbox --> <!-- Saved in parser cache with key bnwiki:pcache:10825:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250211012632 and revision id 7959126. Rendering was triggered because: unknown --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">'<a dir="ltr" href="https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=গ্রেট_ব্রিটেন&oldid=7959126">https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=গ্রেট_ব্রিটেন&oldid=7959126</a>' থেকে আনীত</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80" title="বিশেষ:বিষয়শ্রেণী">বিষয়শ্রেণীসমূহ</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE_%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="বিষয়শ্রেণী:কর্নিশ ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কর্নিশ ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE_%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="বিষয়শ্রেণী:স্কট্স ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কট্স ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B8_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE_%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="বিষয়শ্রেণী:স্কট্স গ্যালিক ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্কট্স গ্যালিক ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="বিষয়শ্রেণী:গ্রেট ব্রিটেন">গ্রেট ব্রিটেন</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="বিষয়শ্রেণী:ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জের দ্বীপসমূহ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জের দ্বীপসমূহ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA" title="বিষয়শ্রেণী:উত্তর ইউরোপ">উত্তর ইউরোপ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AA%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%AE_%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA" title="বিষয়শ্রেণী:পশ্চিম ইউরোপ">পশ্চিম ইউরোপ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA" title="বিষয়শ্রেণী:ব্রিটিশ দ্বীপ">ব্রিটিশ দ্বীপ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA" title="বিষয়শ্রেণী:যুক্তরাজ্যের দ্বীপ">যুক্তরাজ্যের দ্বীপ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0" title="বিষয়শ্রেণী:দ্বীপ রাষ্ট্র">দ্বীপ রাষ্ট্র</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C" title="বিষয়শ্রেণী:ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ">ব্রিটিশ দ্বীপপুঞ্জ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">লুকানো বিষয়শ্রেণী: <ul><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A6%BE-%E0%A6%A8%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE_%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7" title="বিষয়শ্রেণী:বাংলা-নয় ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ">বাংলা-নয় ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%B6_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE_%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7" title="বিষয়শ্রেণী:ওয়েলশ ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ">ওয়েলশ ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC_%E0%A6%86%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AD_%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A7%87_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%97" title="বিষয়শ্রেণী:ওয়েব আর্কাইভ টেমপ্লেটে ওয়েব্যাক সংযোগ">ওয়েব আর্কাইভ টেমপ্লেটে ওয়েব্যাক সংযোগ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A7%87" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে">উদ্ধৃতি টেমপ্লেট ইংরেজি প্যারামিটার ব্যবহার করেছে</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A3:_%E0%A6%93_%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%87_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%9B%E0%A7%87" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: ও অন্যান্য স্পষ্টভাবে ব্যবহার করছে">উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: ও অন্যান্য স্পষ্টভাবে ব্যবহার করছে</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%BE_%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%B9_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="বিষয়শ্রেণী:অসমর্থিত প্যারামিটার ব্যবহার করা উদ্ধৃতিসহ পাতা">অসমর্থিত প্যারামিটার ব্যবহার করা উদ্ধৃতিসহ পাতা</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A3:_%E0%A6%85%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE:_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%95%E0%A6%97%E0%A6%A3%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: অতিরিক্ত লেখা: লেখকগণের তালিকা">উদ্ধৃতি শৈলী রক্ষণাবেক্ষণ: অতিরিক্ত লেখা: লেখকগণের তালিকা</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%80%E0%A6%A8_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE_%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7" title="বিষয়শ্রেণী:প্রাচীন গ্রিক ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ">প্রাচীন গ্রিক ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%87_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%95_%E0%A6%86%E0%A6%9B%E0%A7%87" title="বিষয়শ্রেণী:উইকিউপাত্তে স্থানাঙ্ক আছে">উইকিউপাত্তে স্থানাঙ্ক আছে</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> এ পৃষ্ঠায় শেষ পরিবর্তন হয়েছিল ১৮:৪০টার সময়, ৮ ফেব্রুয়ারি ২০২৫ তারিখে।</li> <li id="footer-info-copyright">লেখাগুলো <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.bn">ক্রিয়েটিভ কমন্স অ্যাট্রিবিউশন/শেয়ার-আলাইক লাইসেন্সের</a> আওতাভুক্ত; এর সাথে বাড়তি শর্ত প্রযোজ্য হতে পারে। এই সাইট ব্যবহার করার মাধ্যমে আপনি এর <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/bn">ব্যবহারের শর্তাবলী</a> ও <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/bn">গোপনীয়তা নীতির</a> সাথে সম্মত হচ্ছেন। উইকিপিডিয়া® একটি অলাভজনক সংস্থা, যা <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">উইকিমিডিয়া ফাউন্ডেশনের</a> একটি নিবন্ধিত ট্রেডমার্ক।</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">গোপনীয়তার নীতি</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4">উইকিপিডিয়া বৃত্তান্ত</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A3_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%97">দাবিত্যাগ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">আচরণবিধি</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">উন্নয়নকারী</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/bn.wikipedia.org">পরিসংখ্যান</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">কুকির বিবৃতি</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//bn.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">মোবাইল সংস্করণ</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>অনুসন্ধান</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="বিশেষ:অনুসন্ধান"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">অনুসন্ধান</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সূচিপত্র টগল করুন" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">সূচিপত্র টগল করুন</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">গ্রেট ব্রিটেন</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>১৫৭টি ভাষা</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>আলোচনা যোগ করুন</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6f5945bd9d-lfnhn","wgBackendResponseTime":137,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.049","walltime":"1.331","ppvisitednodes":{"value":7111,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":251956,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":17263,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":83213,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":4,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1186.124 1 -total"," 39.57% 469.301 2 টেমপ্লেট:সূত্র_তালিকা"," 30.19% 358.106 1 টেমপ্লেট:Infobox_islands"," 28.34% 336.160 1 টেমপ্লেট:তথ্যছক"," 13.58% 161.056 1 টেমপ্লেট:Br_separated_entries"," 12.84% 152.265 28 টেমপ্লেট:বই_উদ্ধৃতি"," 12.41% 147.244 1 টেমপ্লেট:Collapsible_list"," 12.01% 142.438 20 টেমপ্লেট:ওয়েব_উদ্ধৃতি"," 11.50% 136.458 4 টেমপ্লেট:Native_name"," 10.21% 121.083 5 টেমপ্লেট:Navbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.642","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":16993121,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.eqiad.main-55875b8ddd-d5hbp","timestamp":"20250211012632","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0997\u09cd\u09b0\u09c7\u099f \u09ac\u09cd\u09b0\u09bf\u099f\u09c7\u09a8","url":"https:\/\/bn.wikipedia.org\/wiki\/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q23666","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q23666","author":{"@type":"Organization","name":"\u0989\u0987\u0995\u09bf\u09ae\u09bf\u09a1\u09bf\u09af\u09bc\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09b2\u09cd\u09aa\u09c7\u09b0 \u0985\u09ac\u09a6\u09be\u09a8\u0995\u09be\u09b0\u09c0\u0997\u09a3"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0989\u0987\u0995\u09bf\u09ae\u09bf\u09a1\u09bf\u09af\u09bc\u09be \u09ab\u09be\u0989\u09a8\u09cd\u09a1\u09c7\u09b6\u09a8","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-08-12T20:04:38Z","dateModified":"2025-02-08T18:40:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/6d\/Satellite_image_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland_in_April_2002.jpg","headline":"\u0987\u0989\u09b0\u09cb\u09aa\u09c7\u09b0 \u0989\u09a4\u09cd\u09a4\u09b0-\u09aa\u09b6\u09cd\u099a\u09bf\u09ae \u0989\u09aa\u0995\u09c2\u09b2\u09c7 \u0989\u09a4\u09cd\u09a4\u09b0 \u0986\u099f\u09b2\u09be\u09a8\u09cd\u099f\u09bf\u0995 \u09ae\u09b9\u09be\u09b8\u09be\u0997\u09b0\u09c7\u09b0 \u09a6\u09cd\u09ac\u09c0\u09aa"}</script> </body> </html>