CINXE.COM
Calendrier liturgique romain — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Calendrier liturgique romain — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"8930f6e1-2c96-4089-a245-c2468f90e4ec","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Calendrier_liturgique_romain","wgTitle":"Calendrier liturgique romain","wgCurRevisionId":221584288,"wgRevisionId":221584288,"wgArticleId":489234,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article contenant un appel à traduction en anglais","Page utilisant un modèle Bases inactif","Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif","Page utilisant le modèle Autorité inactif","Portail:Catholicisme/Articles liés","Portail:Christianisme/Articles liés","Portail:Religions et croyances/Articles liés","Portail:Fêtes et traditions/Articles liés","Portail:Culture/Articles liés","Portail:Société/Articles liés", "Portail:Loisirs et divertissements/Articles liés","Portail:Temps/Articles liés","Portail:Sciences/Articles liés","Livre liturgique","Calcul de la date d'un événement","Calendrier chrétien"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Calendrier_liturgique_romain","wgRelevantArticleId":489234,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Calendrier_romain_général_(liturgie)","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgInternalRedirectTargetUrl": "/wiki/Calendrier_liturgique_romain","wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q13012667","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init": "ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Missale_Romanum_2008_02.jpg/1200px-Missale_Romanum_2008_02.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Missale_Romanum_2008_02.jpg/800px-Missale_Romanum_2008_02.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Missale_Romanum_2008_02.jpg/640px-Missale_Romanum_2008_02.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Calendrier liturgique romain — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Calendrier_liturgique_romain"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Calendrier_liturgique_romain"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Calendrier_liturgique_romain rootpage-Calendrier_liturgique_romain skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Calendrier+liturgique+romain" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Calendrier+liturgique+romain" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Calendrier+liturgique+romain" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Calendrier+liturgique+romain" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Calendrier_actuel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Calendrier_actuel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Calendrier actuel</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Calendrier_actuel-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Calendrier actuel</span> </button> <ul id="toc-Calendrier_actuel-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Structure" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Structure"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Structure</span> </div> </a> <ul id="toc-Structure-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Cycle_annuel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cycle_annuel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.1</span> <span>Cycle annuel</span> </div> </a> <ul id="toc-Cycle_annuel-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Cycle_temporal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Cycle_temporal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.1.1</span> <span>Cycle temporal</span> </div> </a> <ul id="toc-Cycle_temporal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cycle_sanctoral" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Cycle_sanctoral"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.1.2</span> <span>Cycle sanctoral</span> </div> </a> <ul id="toc-Cycle_sanctoral-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rang_des_célébrations" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rang_des_célébrations"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Rang des célébrations</span> </div> </a> <ul id="toc-Rang_des_célébrations-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Critères_de_formation_du_sanctoral" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Critères_de_formation_du_sanctoral"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Critères de formation du sanctoral</span> </div> </a> <ul id="toc-Critères_de_formation_du_sanctoral-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rite_pré-tridentin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rite_pré-tridentin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Rite pré-tridentin</span> </div> </a> <ul id="toc-Rite_pré-tridentin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pie_V" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pie_V"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Pie V</span> </div> </a> <ul id="toc-Pie_V-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-XXe_siècle" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XXe_siècle"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span><span>XX</span><sup>e</sup> siècle</span> </div> </a> <ul id="toc-XXe_siècle-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie_complémentaire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie_complémentaire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Bibliographie complémentaire</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie_complémentaire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Calendrier liturgique romain</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 26 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-26" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">26 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Calendari_rom%C3%A0_general" title="Calendari romà general – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Calendari romà general" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/V%C5%A1eobecn%C3%BD_%C5%99%C3%ADmsk%C3%BD_kalend%C3%A1%C5%99" title="Všeobecný římský kalendář – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Všeobecný římský kalendář" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Calendarium_Romanum_Generale" title="Calendarium Romanum Generale – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Calendarium Romanum Generale" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/General_Roman_Calendar" title="General Roman Calendar – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="General Roman Calendar" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/%C4%9Cenerala_Roma_Kalendaro" title="Ĝenerala Roma Kalendaro – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ĝenerala Roma Kalendaro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Calendario_romano_general" title="Calendario romano general – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Calendario romano general" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Calendario_romano_xeral" title="Calendario romano xeral – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Calendario romano xeral" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Op%C4%87i_rimski_kalendar" title="Opći rimski kalendar – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Opći rimski kalendar" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Katolikus_szentek_%C3%A9s_boldogok_list%C3%A1ja_napt%C3%A1r_szerint" title="Katolikus szentek és boldogok listája naptár szerint – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Katolikus szentek és boldogok listája naptár szerint" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kalender_Gereja_Roma" title="Kalender Gereja Roma – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Kalender Gereja Roma" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Calendario_romano_generale" title="Calendario romano generale – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Calendario romano generale" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AB%E3%83%88%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E6%95%99%E4%BC%9A%E3%81%AE%E8%81%96%E4%BA%BA%E6%9A%A6" title="カトリック教会の聖人暦 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="カトリック教会の聖人暦" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88_%EB%B3%B4%ED%8E%B8_%EC%A0%84%EB%A1%80%EB%A0%A5" title="로마 보편 전례력 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="로마 보편 전례력" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Calendarium_Romanae_Ecclesiae" title="Calendarium Romanae Ecclesiae – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Calendarium Romanae Ecclesiae" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Kalandrie_litorjika_kat%C3%B4lika_r%C3%B4manina" title="Kalandrie litorjika katôlika rômanina – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kalandrie litorjika katôlika rômanina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Og%C3%B3lny_kalendarz_rzymski" title="Ogólny kalendarz rzymski – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ogólny kalendarz rzymski" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Calend%C3%A1rio_Romano_Geral" title="Calendário Romano Geral – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Calendário Romano Geral" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B8%D0%B9_%D1%80%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8C" title="Общий римский календарь – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Общий римский календарь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Op%C4%87i_rimski_kalendar" title="Opći rimski kalendar – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Opći rimski kalendar" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Liturgick%C3%BD_rok_r%C3%ADmskokatol%C3%ADckej_cirkvi" title="Liturgický rok rímskokatolíckej cirkvi – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Liturgický rok rímskokatolíckej cirkvi" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8B%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95_%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%AA%E0%AF%88%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%8A%E0%AE%A4%E0%AF%81_%E0%AE%A8%E0%AE%BE%E0%AE%B3%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AE%BF" title="கத்தோலிக்க திருச்சபையின் பொது நாள்காட்டி – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கத்தோலிக்க திருச்சபையின் பொது நாள்காட்டி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pangkalahatang_Kalendaryong_Romano" title="Pangkalahatang Kalendaryong Romano – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pangkalahatang Kalendaryong Romano" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%BC%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Загальноримський календар – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Загальноримський календар" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%B1%D9%84_%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%84%D9%86%DA%88%D8%B1" title="جنرل رومن کیلنڈر – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جنرل رومن کیلنڈر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_Chung_R%C3%B4ma" title="Lịch Chung Rôma – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lịch Chung Rôma" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%85%E9%A6%AC%E5%A4%A9%E4%B8%BB%E6%95%99%E8%81%96%E4%BA%BA%E6%9B%86" title="羅馬天主教聖人曆 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="羅馬天主教聖人曆" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q13012667#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Calendrier_liturgique_romain" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Calendrier_liturgique_romain" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Calendrier_liturgique_romain"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Calendrier_liturgique_romain"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Calendrier_liturgique_romain" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Calendrier_liturgique_romain" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&oldid=221584288" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Calendrier_liturgique_romain&id=221584288&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FCalendrier_liturgique_romain"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FCalendrier_liturgique_romain"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Calendrier+liturgique+romain"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Calendrier_liturgique_romain&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q13012667" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Redirigé depuis <a href="/w/index.php?title=Calendrier_romain_g%C3%A9n%C3%A9ral_(liturgie)&redirect=no" class="mw-redirect" title="Calendrier romain général (liturgie)">Calendrier romain général (liturgie)</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Missale_Romanum_2008_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Missale_Romanum_2008_02.jpg/220px-Missale_Romanum_2008_02.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Missale_Romanum_2008_02.jpg/330px-Missale_Romanum_2008_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Missale_Romanum_2008_02.jpg/440px-Missale_Romanum_2008_02.jpg 2x" data-file-width="1632" data-file-height="1224" /></a><figcaption><a href="/wiki/Missel" title="Missel">Missel</a> romain de 2008.</figcaption></figure> <p>Le <b>Calendrier liturgique romain</b> ou <b>Calendrier romain général</b> est le <a href="/wiki/Calendrier_liturgique" title="Calendrier liturgique">calendrier liturgique</a> du <a href="/wiki/Rite_romain" title="Rite romain">rite romain</a> de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique">Église catholique</a> indiquant les <a href="/wiki/Liturgie" title="Liturgie">célébrations liturgiques</a> associées à chaque jour de l'année. </p><p>L'actuelle forme du Calendrier romain général lui a été donnée par le <a href="/wiki/Motu_proprio" title="Motu proprio">motu proprio</a> <i>Mysterii paschalis</i> publié en 1969 par le pape <a href="/wiki/Paul_VI" title="Paul VI">Paul VI</a> et par les modifications faites par ses successeurs. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Calendrier_actuel">Calendrier actuel</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Calendrier actuel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Calendrier actuel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'actuelle forme du Calendrier romain général lui a été donnée initialement par le <i><a href="/wiki/Motu_proprio" title="Motu proprio">motu proprio</a></i> <i><a href="/w/index.php?title=Mysterii_Paschalis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mysterii Paschalis (page inexistante)">Mysterii Paschalis</a> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mysterii_Paschalis" class="extiw" title="en:Mysterii Paschalis"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais : « Mysterii Paschalis »">(en)</span></a></i> publié le <time class="nowrap" datetime="1969-02-14" data-sort-value="1969-02-14">14 février 1969</time> par le pape <a href="/wiki/Paul_VI" title="Paul VI">Paul VI</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et entré en vigueur le <time class="nowrap" datetime="1970-01-01" data-sort-value="1970-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1970</time>. Le nouveau calendrier privilégie les grandes fêtes chrétiennes et ne retient plus, pour l'Église universelle, que 180 saints associés à leur journée de fête (placée si possible le jour anniversaire de leur mort), les Églises locales étant libres d'inscrire dans leurs calendriers particuliers les célébrations de saints ou bienheureux qui sont inscrits dans le <a href="/wiki/Martyrologe" title="Martyrologe">Martyrologe</a> ou dans son appendice, et qui sont approuvées par les autorités écclésiastiques locales compétente<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cette nouvelle forme a été modifiée au fil des ans successifs. </p><p>Quatre nouvelles fêtes de dévotion sont entrées dans le calendrier : le Nom de Jésus (3 janvier), Notre-Dame de Fatima (13 mai), le Nom de Marie (12 septembre), Notre-Dame de Guadalupe (12 décembre). On pourrait ajouter le souvenir de Notre-Dame des Douleurs le vendredi précédant le dimanche des Rameaux avec une <a href="/wiki/Collecte_(liturgie)" title="Collecte (liturgie)">collecte</a> alternative<sup id="cite_ref-RL_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-RL-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La plus récente révision majeure incorporée dans le Missel romain remonte à 2002 (troisième édition), mais par la suite d'autres changements ont été apportés au rythme d'un changement tous les deux ans<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Parmi ces inclusions récentes, on peut citer les récents papes <a href="/wiki/Jean_XXIII" title="Jean XXIII">Jean XXIII</a>, <a href="/wiki/Paul_VI" title="Paul VI">Paul VI</a> et <a href="/wiki/Jean-Paul_II" title="Jean-Paul II">Jean-Paul II</a>, qui ont eux-mêmes modifié le calendrier de leur vivant. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Structure">Structure</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Structure" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Structure"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le Calendrier liturgique romain incorpore un cycle hebdomadaire centré sur le <a href="/wiki/Dimanche" title="Dimanche">dimanche</a> et un cycle annuel centré sur <a href="/wiki/P%C3%A2ques" title="Pâques">Pâques</a>, auxquels on peut ajouter les fêtes dont les dates ne sont déterminées ni par la semaine ni par la date de Pâques mais par le Calendrier civil<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le <a href="/wiki/Concile_Vatican_II" class="mw-redirect" title="Concile Vatican II">concile Vatican II</a> a décrété que le jour dominical est « le jour de fête primordial […] le fondement et le noyau de toute l’année liturgique<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>». Il a aussi déclaré : « Chaque semaine, au jour qu’elle a appelé "jour du Seigneur", elle [l'Église] fait mémoire de la résurrection du Seigneur, qu’elle célèbre encore une fois par an, en même temps que sa bienheureuse passion, par la grande solennité de Pâques<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>». </p><p>Ces principes sont réaffirmés dans les normes universelles de l'année liturgique édictées après par le <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cycle_annuel">Cycle annuel</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Cycle annuel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Cycle annuel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sous l'aspect annuel, le Calendrier liturgique romain est basé sur deux cycles<sup id="cite_ref-oise_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-oise-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <ul><li>cycle temporal : cycle principal centré sur les grands événements de la vie de <a href="/wiki/J%C3%A9sus" class="mw-redirect" title="Jésus">Jésus</a> ;</li> <li>cycle sanctoral : cycle secondaire consacré aux fêtes des <a href="/wiki/Saint" title="Saint">saints</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Cycle_temporal">Cycle temporal</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Cycle temporal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Cycle temporal"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans le Calendrier liturgique romain, l'<a href="/wiki/Ann%C3%A9e_liturgique" class="mw-redirect" title="Année liturgique">année liturgique</a> commence le <a href="/wiki/Premier_dimanche_de_l%27Avent" title="Premier dimanche de l'Avent">premier dimanche de l'Avent</a> et s’achève avant les premières vêpres du <a href="/wiki/Premier_dimanche_de_l%27Avent" title="Premier dimanche de l'Avent">premier dimanche de l'Avent</a> de l'année civile suivante<sup id="cite_ref-cal_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-cal-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le cycle temporal est organisé en différentes périodes appelées <a href="/wiki/Temps_liturgique" title="Temps liturgique">temps liturgiques</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <table class="wikitable"> <caption> </caption> <tbody><tr> <th>Temps liturgiques </th> <th>Période </th> <th>Expressions latines </th> <th>Couleurs liturgiques </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Temps_de_l%27Avent" class="mw-redirect" title="Temps de l'Avent">Temps de l'Avent</a> </td> <td>du <a href="/wiki/Premier_dimanche_de_l%27Avent" title="Premier dimanche de l'Avent">premier dimanche de l'Avent</a> à la veille de Noël </td> <td><i>Tempus Adventus</i> </td> <td>Violet </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Temps_de_No%C3%ABl" title="Temps de Noël">Temps de Noël</a> </td> <td>de la solennité de <a href="/wiki/No%C3%ABl" title="Noël">Noël</a> au <a href="/wiki/Bapt%C3%AAme_du_Christ" title="Baptême du Christ">Baptême du Seigneur</a> </td> <td><i>Tempus Nativitatis</i> </td> <td>Blanc </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Temps_ordinaire" title="Temps ordinaire">Temps ordinaire</a> </td> <td>du lundi qui suit le dimanche tombant après le 6 janvier, et se poursuit jusqu’au mardi avant le <a href="/wiki/Car%C3%AAme" title="Carême">Carême</a> </td> <td><i>Tempus per annum</i> </td> <td>Vert </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Temps_du_Car%C3%AAme" class="mw-redirect" title="Temps du Carême">Temps du Carême</a> </td> <td>du <a href="/wiki/Mercredi_des_Cendres" title="Mercredi des Cendres">Mercredi des Cendres</a> au <a href="/wiki/Samedi_saint" title="Samedi saint">Samedi Saint</a> </td> <td><i>Tempus Quadragesimae</i> </td> <td>Violet </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Temps_de_P%C3%A2ques" class="mw-redirect" title="Temps de Pâques">Temps de Pâques</a> </td> <td>de Pâques au Dimanche de Pentecôte </td> <td><i>Tempus paschalis</i> </td> <td>Blanc </td></tr> <tr> <td>Temps ordinaire </td> <td>du lundi suivant le dimanche de Pentecôte au premier dimanche de l'Avent </td> <td><i>Tempus per annum</i> </td> <td>Vert </td></tr></tbody></table> <ul><li>du <a href="/wiki/Premier_dimanche_de_l%27Avent" title="Premier dimanche de l'Avent">premier dimanche de l'Avent</a> à la veille de Noël est le <a href="/wiki/Temps_de_l%27Avent" class="mw-redirect" title="Temps de l'Avent">temps de l'Avent</a> <i>Tempus Adventus</i></li> <li>de la solennité de <a href="/wiki/No%C3%ABl" title="Noël">Noël</a> au <a href="/wiki/Bapt%C3%AAme_du_Christ" title="Baptême du Christ">Baptême du Seigneur</a> est le <a href="/wiki/Temps_de_No%C3%ABl" title="Temps de Noël">temps de Noël</a>, <i>Tempus Nativitatis</i></li> <li>du lundi qui suit le dimanche tombant après le 6 janvier, et se poursuit jusqu’au mardi avant le Carême, est le temps <i>ordinaire</i>, <i>Tempus per annum</i><sup id="cite_ref-nor_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-nor-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></li> <li>du <a href="/wiki/Mercredi_des_Cendres" title="Mercredi des Cendres">mercredi des Cendres</a> à (exclusivement) <a href="/wiki/Jeudi_saint" title="Jeudi saint">la messe <i>In Cena Domini</i></a> est le <a href="/wiki/Temps_du_Car%C3%AAme" class="mw-redirect" title="Temps du Carême">temps du Carême</a>, <i>Tempus Quadragesimae</i><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></li> <li>de la <a href="/wiki/Jeudi_saint" title="Jeudi saint">messe <i>In Cena Domini</i></a> aux vêpres du <a href="/wiki/Dimanche_de_P%C3%A2ques" class="mw-redirect" title="Dimanche de Pâques">dimanche de Pâques</a> est le <a href="/wiki/Triduum_pascal" title="Triduum pascal">Triduum pascal</a>, <i>Triduum paschale Passionis et Resurrectionis Domini</i><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></li> <li>du dimanche de la Résurrection jusqu’au dimanche de Pentecôte (50 jours) est le <a href="/wiki/Temps_pascal" title="Temps pascal">temps pascal</a>, <i>Tempus paschalis</i><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></li> <li>du lundi après le dimanche de Pentecôte jusqu'aux premières vêpres du <a href="/wiki/Premier_dimanche_de_l%27Avent" title="Premier dimanche de l'Avent">premier dimanche de l'Avent</a> de l'année civile suivante, exclusivement, est, de nouveau, le temps <i>ordinaire</i>, <i>Tempus per annum</i><sup id="cite_ref-nor_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-nor-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></li></ul> <p>Pendant chacun de ces temps, les lectures de la messe sont organisées en deux séries, celle des dimanches et des fêtes, qui comporte trois lectures, et celle de la semaine, qui en comprend deux<sup id="cite_ref-abc_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-abc-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La série des dimanches est répartie sur un cycle des trois années, marquées A, B et C. Chaque dimanche du <a href="/wiki/Temps_ordinaire" title="Temps ordinaire">temps ordinaire</a> comporte trois séries de textes, suivant le principe de la lecture continue ou semi-continue (certains passages sont omis) des <a href="/wiki/%C3%89vangiles_synoptiques" title="Évangiles synoptiques">évangiles synoptiques</a> : les années A l'<a href="/wiki/%C3%89vangile_selon_Matthieu" title="Évangile selon Matthieu">évangile selon Matthieu</a>, les années B l'<a href="/wiki/%C3%89vangile_selon_Marc" title="Évangile selon Marc">évangile selon Marc</a> et le chapitre 6 de l'<a href="/wiki/%C3%89vangile_selon_Jean" title="Évangile selon Jean">évangile selon Jean</a>, les années C l'<a href="/wiki/%C3%89vangile_selon_Luc" title="Évangile selon Luc">évangile selon Luc</a>. L'évangile selon Jean est lu pendant le <a href="/wiki/Temps_pascal" title="Temps pascal">temps pascal</a> au cours des trois années. La première lecture, tirée de l'<a href="/wiki/Ancien_Testament" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a>, sauf au <a href="/wiki/Temps_pascal" title="Temps pascal">temps pascal</a>, s'harmonise avec la lecture évangélique du jour. La deuxième lecture est tirée de l'une des <a href="/wiki/%C3%89p%C3%AEtre#Dans_l’Antiquité_chrétienne" title="Épître">épîtres</a> du <a href="/wiki/Nouveau_Testament" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a> ou de l'<a href="/wiki/Apocalypse_de_Jean" class="mw-redirect" title="Apocalypse de Jean">Apocalypse de Jean</a>. Ces textes sont lus en semi-continu<sup id="cite_ref-abc_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-abc-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-oise_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-oise-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-cal_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-cal-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En semaine, pendant le <a href="/wiki/Temps_ordinaire" title="Temps ordinaire">temps ordinaire</a>, les lectures évangéliques sont disposées selon un cycle unique, qu'on reprend chaque année alors que la première lecture est répartie sur un cycle de deux ans, suivant les années paires et impaires. Tirée soit de l'Ancien soit du Nouveau Testament, elle est généralement lue selon le principe de la lecture semi-continue : un livre est lu de son début à sa fin, en omettant certains passages ; puis un nouveau livre est commencé. Les cycles de l'Avent, du temps de Noël et du Temps pascal, tant pour la première lecture que pour la lecture évangélique, sont les mêmes tous les ans. Au <a href="/wiki/Temps_pascal" title="Temps pascal">temps pascal</a>, la première lecture est tirée des <a href="/wiki/Actes_des_Ap%C3%B4tres" title="Actes des Apôtres">Actes des Apôtres</a> et on lit l'<a href="/wiki/%C3%89vangile_selon_Jean" title="Évangile selon Jean">évangile selon Jean</a><sup id="cite_ref-abc_16-2" class="reference"><a href="#cite_note-abc-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Cycle_sanctoral">Cycle sanctoral</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Cycle sanctoral" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Cycle sanctoral"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le cycle sanctoral du Calendrier romain général indique les fêtes des <a href="/wiki/Saint" title="Saint">saints</a> ainsi que les fêtes et solennités liées à la <a href="/wiki/Vierge_Marie" class="mw-redirect" title="Vierge Marie">Vierge Marie</a> et sont, en général, des dates fixes<sup id="cite_ref-hosana_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-hosana-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La <a href="/wiki/M%C3%A9moire_(liturgie)" title="Mémoire (liturgie)">mémoire</a> obligatoire de la Vierge Marie, <a href="/wiki/M%C3%A8re_de_l%27%C3%89glise" title="Mère de l'Église">Mère de l'Église</a> le lundi après la Pentecôte<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'édition actuelle (2002) du <a href="/wiki/Missel_romain" title="Missel romain">Missel romain</a> prévoit l'annonce, après la proclamation de l'<a href="/wiki/%C3%89vangile" title="Évangile">Évangile</a> dans la <a href="/wiki/Messe" title="Messe">messe</a> de l'<a href="/wiki/%C3%89piphanie" title="Épiphanie">Épiphanie</a>, des dates des <a href="/wiki/F%C3%AAte_mobile" title="Fête mobile">fêtes mobiles</a> de l'année<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Une fête est dite mobile quand elle ne tombe pas à date fixe : c’est le cas de toutes celles dépendant du cycle pascal (Pâques, Ascension, Pentecôte, Fête-Dieu)<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Elles dépendent de la <a href="/wiki/Date" title="Date">date</a> de <a href="/wiki/P%C3%A2ques" title="Pâques">Pâques</a>, fixée selon le <a href="/wiki/Comput_eccl%C3%A9siastique" title="Comput ecclésiastique">comput ecclésiastique</a> au premier <a href="/wiki/Dimanche" title="Dimanche">dimanche</a> qui suit la première <a href="/wiki/Pleine_lune" title="Pleine lune">pleine lune</a> après l'<a href="/wiki/%C3%89quinoxe" title="Équinoxe">équinoxe</a> de <a href="/wiki/Printemps" title="Printemps">printemps</a>. </p><p>On les distingue des <a href="/wiki/F%C3%AAtes_fixes" class="mw-redirect" title="Fêtes fixes">fêtes fixes</a> du Calendrier liturgique romain, qui sont liées à des dates déterminées du Calendrier civil (actuellement le <a href="/wiki/Calendrier_gr%C3%A9gorien" title="Calendrier grégorien">Calendrier grégorien</a> du pape <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XIII" title="Grégoire XIII">Grégoire XIII</a>). </p><p>Conformément au décret du concile Vatican II, le calendrier liturgique du rite romain distingue les fêtes générales (qui doivent être célébrées dans le monde entier, et qui sont au nombre de 180 environ), des fêtes dites particulières<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-hosana_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-hosana-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le calendrier général est pour l’usage de tout le rite romain, le particulier pour l’usage d’une Église particulière ou d’une famille religieuse. Les calendriers particuliers, approuvés par le Saint-Siège, contiennent des célébrations spécialement propres, par exemple d'un continent ou région géographique, un pays, un diocèse, une Église locale, une congrégation ou une famille religieuse, s'harmonisant d’une façon opportune avec le cycle général<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-rang_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-rang-24"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rang_des_célébrations"><span id="Rang_des_c.C3.A9l.C3.A9brations"></span>Rang des célébrations</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Rang des célébrations" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Rang des célébrations"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le calendrier précise pour chaque célébration liturgique son rang selon le degré d'importance accordé par le <a href="/wiki/Rite_romain" title="Rite romain">rite romain</a> à l'événement ou au <a href="/wiki/Saint" title="Saint">saint</a> qui est célébré<sup id="cite_ref-rang_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-rang-24"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <ul><li>les 18 <a href="/wiki/Solennit%C3%A9" title="Solennité">solennités</a>, dont la célébration commence la veille au soir avec les premières <a href="/wiki/V%C3%AApres" title="Vêpres">vêpres</a> et la formule de la messe comprend trois lectures, la récitation du <i><a href="/wiki/Gloire_%C3%A0_Dieu" title="Gloire à Dieu">Gloire à Dieu</a></i> et du <i><a href="/wiki/Credo_(christianisme)" title="Credo (christianisme)">Credo</a></i>, et des lectures et <a href="/wiki/Oraison_(liturgie)" title="Oraison (liturgie)">oraisons</a> propres ;</li> <li>les 52 ou 53 <a href="/wiki/Dimanche" title="Dimanche">dimanches</a>, dont chacun est considéré le premier jour de la semaine, le jour du Seigneur et la fête primordiale : chaque dimanche est une petite Pâques soulignant que le <a href="/wiki/Myst%C3%A8re_pascal" title="Mystère pascal">mystère pascal</a> est le point central de toute l'année liturgique, et commence la veille au soir, et la messe est à trois lectures, avec <i>Gloire à Dieu</i> et <i>Credo</i> sont priés, et avec des lectures et des oraisons propres ;</li> <li>les 27 <a href="/wiki/F%C3%AAte_(liturgie)" title="Fête (liturgie)">fêtes</a>, célébrées dans un jour naturel sans premières vêpres (à moins que certaines fêtes de notre Seigneur ne tombent le dimanche) et dont la messe a généralement deux lectures (trois dans une fête de notre Seigneur qui tombe le dimanche) communes ou propres et des oraisons propres et avec<i>Gloire à Dieu</i> ;</li> <li>les <a href="/wiki/M%C3%A9moire_(liturgie)" title="Mémoire (liturgie)">mémoires</a>, dont la célébration de certaines, qualifiées comme facultatives, n'est pas obligatoire, les lectures du jour peuvent être utilisées, à moins qu'il n'y ait des lectures spécifiques qui mentionnent le saint célébré<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <p>Le rang de chaque célébration permet de déterminer laquelle doit être retenue pour la liturgie, par exemple dans le cas où une <a href="/wiki/F%C3%AAte_mobile" title="Fête mobile">fête mobile</a> et une fête fixe tombent le même jour<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Critères_de_formation_du_sanctoral"><span id="Crit.C3.A8res_de_formation_du_sanctoral"></span>Critères de formation du sanctoral</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Critères de formation du sanctoral" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Critères de formation du sanctoral"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le commentaire qui accompagnait la publication de l'actuel Calendrier liturgique romain indique que le <a href="/wiki/Sanctoral" class="mw-redirect" title="Sanctoral">sanctoral</a> du calendrier a été formé sur la base de cinq critères<sup id="cite_ref-RL_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-RL-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <ul><li>Réduction du nombre de fêtes de dévotions nées et promues dans une région ou une famille religieuse particulière, qui ensuite a demandé l'institution d'une relative fête liturgique. Le pape <a href="/wiki/Pie_V" title="Pie V">Pie V</a> dans son <a href="/wiki/Br%C3%A9viaire" title="Bréviaire">Bréviaire</a> (1568) et son <a href="/wiki/Missel_romain" title="Missel romain">Missel romain</a> (1560) n'en a retenue que deux : <a href="/wiki/F%C3%AAte-Dieu" title="Fête-Dieu">Fête-Dieu</a> (1264) et <a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_Sainte_Trinit%C3%A9" class="mw-redirect" title="Fête de la Sainte Trinité">Fête de la Sainte Trinité</a> (1334). Entre 1683 et 1955 on en a introduit 16 autres. Dans l'actuel calendrier on peut classer comme fêtes de dévotion quatre solennités du Seigneur (<a href="/wiki/Sainte_Trinit%C3%A9" class="mw-redirect" title="Sainte Trinité">Sainte Trinité</a>, <a href="/wiki/Eucharistie" title="Eucharistie">Eucharistie</a>, <a href="/wiki/Sacr%C3%A9-C%C5%93ur_de_J%C3%A9sus" title="Sacré-Cœur de Jésus">Sacré Cœur</a>, <a href="/wiki/F%C3%AAte_du_Christ-Roi" title="Fête du Christ-Roi">Royauté</a>), une fête (<a href="/wiki/Sainte_Famille" title="Sainte Famille">Sainte Famille</a>) et une mémoire facultative (Saint Nom de Jésus). Évidemment, il y a de très nombreuses fêtes du Seigneur non classées comme fêtes de dévotion, par exemple, les fêtes qui célèbrent des événements de la vie du Christ, et chaque dimanche, comme son nom l'indique, est une fête du Seigneur. De Marie – sans compter les fêtes d'événements (« mystères ») de sa vie (<a href="/wiki/Immacul%C3%A9e_conception" class="mw-redirect" title="Immaculée conception">conception immaculée</a>, <a href="/wiki/Nativit%C3%A9_de_Marie" title="Nativité de Marie">nativité</a>, <a href="/wiki/Visitation_de_la_Vierge_Marie" title="Visitation de la Vierge Marie">visitation</a>, <a href="/wiki/Assomption" title="Assomption">assomption</a>) – le calendrier célèbre comme solennité sa <a href="/wiki/Th%C3%A9otokos" title="Théotokos">maternité</a>, comme mémoires obligatoires sa <a href="/wiki/Couronnement_de_la_Vierge" title="Couronnement de la Vierge">royauté</a>, ses <a href="/wiki/Notre-Dame_des_Douleurs" title="Notre-Dame des Douleurs">douleurs</a>, le <a href="/wiki/Notre-Dame_du_Rosaire" title="Notre-Dame du Rosaire">rosaire</a>, sa <a href="/wiki/Pr%C3%A9sentation_de_Marie_au_Temple" title="Présentation de Marie au Temple">présentation</a>, et comme mémoires facultatives <a href="/wiki/Notre-Dame_de_Lourdes" title="Notre-Dame de Lourdes">Notre-Dame de Lourdes</a>, <a href="/wiki/Notre-Dame_de_F%C3%A1tima" title="Notre-Dame de Fátima">Notre-Dame de Fátima</a>, son <a href="/wiki/C%C5%93ur_immacul%C3%A9_de_Marie" title="Cœur immaculé de Marie">cœur immaculé</a>, son <a href="/wiki/F%C3%AAte_du_Saint_Nom_de_Marie" title="Fête du Saint Nom de Marie">nom</a>, <a href="/wiki/Notre-Dame_du_Mont-Carmel" title="Notre-Dame du Mont-Carmel">Notre-Dame du Mont-Carmel</a>, la dédication de la <a href="/wiki/Basilique_Sainte-Marie-Majeure" title="Basilique Sainte-Marie-Majeure">Basilique Sainte-Marie-Majeure</a>, <a href="/wiki/Notre-Dame_de_Guadalupe" title="Notre-Dame de Guadalupe">Notre-Dame de Guadalupe</a>. Il y a aussi une fête de dévotion de Saint <a href="/wiki/Joseph_(Nouveau_Testament)" title="Joseph (Nouveau Testament)">Joseph</a> le travailleur (mémoire facultative).</li></ul> <ul><li>Examen critique des hagiographies traditionnelles de certains saints. On a donc exclu certains à propos desquels il y a de graves difficultés historiques, mais néanmoins on a conservé la mention de sainte <a href="/wiki/C%C3%A9cile_de_Rome" title="Cécile de Rome">Cécile de Rome</a> à cause de la dévotion populaire. Parmi les <a href="/wiki/Martyr" title="Martyr">martyrs</a> romains qui ont certainement existé mais dont on ne sait rien d'autre que le nom et le lieu et la date anniversaire de l'inhumation, il fallait choisir qui omettre et qui garder. On a aussi retiré du calendrier les noms de supposés saints qui semblent plutôt avoir été les propriétaires de bâtiments privés transformés en lieux de culte <a href="/wiki/Pal%C3%A9ochr%C3%A9tien" class="mw-redirect" title="Paléochrétien">paléochrétien</a> (les <i><a href="/wiki/Titulus" title="Titulus">tituli</a></i> ou <i>domus ecclesiae</i>). Ici aussi une exception a été faite pour sainte Cécile.</li></ul> <ul><li>Choix des saints d'importance majeure. Alors que personne ne doute que des saints tels que les quatre grands <a href="/wiki/Docteur_de_l%27%C3%89glise" title="Docteur de l'Église">docteurs de l'Église</a> doivent être inclus dans le sanctoral, le choix des autres a été influencé par des facteurs tels que l'établissement d'un équilibre chronologique et géographique, laissant la célébration des autres à des calendriers particuliers, plutôt qu'au Calendrier romain général. Le nombre de papes et de martyrs non romains commémorés a été diminué, gardant les martyrs antiques les plus célèbres et ceux dont le culte est le plus populaire à Rome et ailleurs et les martyrs médiévaux et modernes les plus connus. Parmi les saints non martyrs, 33 mentionnés dans l'édition du sanctoral immédiatement précédente ne se trouvent plus dans le Calendrier liturgique romain.</li></ul> <ul><li>Révision des jours de célébration, pour faire correspondre, selon les possibilités, le jour de fête au jour de naissance au ciel. Si ceci n'était pas possible, le jour immédiatement avant ou après a été choisi ; ou le jour de la <a href="/wiki/Translation_(reliques)" title="Translation (reliques)">translation du corps</a>, de la <a href="/wiki/D%C3%A9dicace_(c%C3%A9r%C3%A9monie)" title="Dédicace (cérémonie)">dédicace</a> d'une église élevée en son honneur, ou de son <a href="/wiki/Ordre_(sacrement)" class="mw-redirect" title="Ordre (sacrement)">ordination</a> ; ou la date à laquelle un saint oriental est célébré dans l'Église à laquelle il appartenait.</li></ul> <ul><li>« Universalisation » du calendrier par l'inscription de saints des divers continents et régions, parmi lesquels les martyrs du Japon, d'Amérique du Nord, d'Ouganda, du Vietnam, de Chine.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rite_pré-tridentin"><span id="Rite_pr.C3.A9-tridentin"></span>Rite pré-tridentin</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Rite pré-tridentin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Rite pré-tridentin"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Depuis les premiers siècles chrétiens, le Calendrier de l'Église romaine célébrait le dimanche et les principales fêtes telles que Pâques et aussi, chaque année le <i>dies natalis</i> de ses <a href="/wiki/Martyr" title="Martyr">martyrs</a>. À la fin du <abbr class="abbr" title="4ᵉ siècle"><span class="romain">IV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, le Calendrier romain était presque complet. La documentation sur la dévotion aux martyrs à Rome, telle qu'elle apparaît dans les calendriers romains de la fin du Moyen Âge au <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, continue de témoigner qu'à Rome seules les fêtes romaines authentiques étaient admises et que normalement chaque Église célébrait les fêtes de ses propres martyrs. Un <i><a href="/wiki/Ordines_Romani" title="Ordines Romani">Ordo Romanus</a></i> du <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle nous apprend que le pape se rendait régulièrement aux <i><a href="/wiki/Messe_stationnale" title="Messe stationnale">stationes</a></i> dont la liste a été conservée encore dans les éditions tridentines du <a href="/wiki/Missel_romain" title="Missel romain">Missel romain</a><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pie_V">Pie V</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Pie V" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Pie V"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Calendrier_romain_tridentin" title="Calendrier romain tridentin">Calendrier romain tridentin</a>.</div></div> <p>Avant la publication par le <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a> en 1570 du premier Missel romain officiel, de nombreuses éditions de ce que l'on signalait comme étant la forme de la <a href="/wiki/Messe" title="Messe">messe</a> à la Curie romaine étaient imprimées sur initiative privée. La première édition connue portant le titre <i>Missale romanum</i> a été réalisée à Milan en 1474, c'est-à-dire à peine <span class="nowrap">24 ans</span> après l'invention de l'<a href="/wiki/Imprimerie" title="Imprimerie">imprimerie</a> et <span class="nowrap">4 ans</span> après le premier livre imprimé en France. La production de ce livre a inspiré plusieurs autres éditeurs à publier leurs propres éditions. De 1474 à la publication de 1570 près d'un siècle s'est écoulé. Durant cette période au moins 14 autres éditions paraissent : dix à <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a>, trois à <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> et une à <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Faute d'un organe de contrôle sur leur qualité, ils ont subi plusieurs modifications de la part des éditeurs, dont certaines ne sont pas négligeables<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Dans sa <a href="/wiki/Calendrier_romain_tridentin" title="Calendrier romain tridentin">révision</a> en 1570 du rite romain de la messe, le pape <a href="/wiki/Pie_V" title="Pie V">Pie V</a> a réduit fortement à 158 le nombre de saints vénérés dans le Calendrier liturgique. On note l'absence de beaucoup de saints d'époques antérieures, par exemple, <a href="/wiki/Patrick_d%27Irlande" title="Patrick d'Irlande">Patrick d'Irlande</a>, <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_de_Paule" title="François de Paule">François de Paule</a>, <a href="/wiki/Bernardin_de_Sienne" title="Bernardin de Sienne">Bernardin de Sienne</a>, <a href="/wiki/Antoine_de_Padoue" title="Antoine de Padoue">Antoine de Padoue</a>, <a href="/wiki/Anne_(m%C3%A8re_de_Marie)" title="Anne (mère de Marie)">Anne</a>, <a href="/wiki/Joachim_(p%C3%A8re_de_Marie)" title="Joachim (père de Marie)">Joachim</a>, <a href="/wiki/%C3%89lisabeth_de_Hongrie" title="Élisabeth de Hongrie">Élisabeth de Hongrie</a>. Cette réduction a été rapidement annulée : au début du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, le Calendrier général contenait 230 fêtes et certains calendriers diocésains ajoutaient plus de 100 fêtes propres<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Cavendish_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cavendish-33"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans le calendrier de Pie V, la fête du 8 décembre s'appelle « Conception de la bienheureuse Marie », sans l'adjectif « Immaculée »<sup id="cite_ref-Cavendish_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-Cavendish-33"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Elle a repris l'adjectif « Immaculée » en 1854<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Pie V n'a retenu que deux fêtes de dévotion : <a href="/wiki/F%C3%AAte-Dieu" title="Fête-Dieu">Fête-Dieu</a> (1264) et <a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_Sainte_Trinit%C3%A9" class="mw-redirect" title="Fête de la Sainte Trinité">Fête de la Sainte Trinité</a> (1334)<sup id="cite_ref-TPV_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-TPV-35"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XXe_siècle"><span id="XXe_si.C3.A8cle"></span><abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : XXe siècle" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : XXe siècle"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les principales modifications du Calendrier général romain qui ont eu lieu au <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle sont les suivantes : </p> <ul><li>1951 : restauration dans le calendrier de la <a href="/wiki/Vigile_pascale" title="Vigile pascale">Vigile pascale</a> par <a href="/wiki/Pie_XII" title="Pie XII">Pie XII</a><sup id="cite_ref-pie_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-pie-36"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li>1955 : restauration dans le calendrier de la totalité de la <a href="/wiki/Semaine_sainte" title="Semaine sainte">semaine sainte</a> par Pie XII<sup id="cite_ref-pie_36-1" class="reference"><a href="#cite_note-pie-36"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ;</li> <li>1960 : institution d'un nouveau calendrier général (<a href="/wiki/Calendrier_romain_g%C3%A9n%C3%A9ral_(1960)" title="Calendrier romain général (1960)">Calendrier romain général (1960)</a>) ;</li> <li>1969 : institution d'un nouveau calendrier général, qui avec de successives modifications mineures est le Calendrier liturgique romain actuel.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : latin">(la)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vatican.va/holy_father/paul_vi/motu_proprio/documents/hf_p-vi_motu-proprio_19690214_mysterii-paschalis_lt.html"><cite style="font-style:normal;" lang="la">Le motu proprio <i>Mysterii paschalis</i></cite></a><i> », sur <span class="italique">Vatican</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-03-09" data-sort-value="2023-03-09">9 mars 2023</time>)</small></i></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pierrard1987"><span class="ouvrage" id="Pierre_Pierrard1987">Pierre Pierrard, <cite class="italique">Dictionnaire des prénoms et des saints</cite>, Larousse, <time>1987</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">7-9</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dictionnaire+des+pr%C3%A9noms+et+des+saints&rft.pub=Larousse&rft.aulast=Pierrard&rft.aufirst=Pierre&rft.date=1987&rft.pages=7-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-RL-3"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-RL_3-0">a</a> et <a href="#cite_ref-RL_3-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.liturgia.it/biennio/calendario/Origine-ed-evoluzione-del-Calendario-romano-Rivista-Liturgica-102-2015-417-451.pdf">José Antonio Goñi Beásoain de Paulorena, Origine ed evoluzione del Calendario romano. dans <i>Rivista Liturgica</i>, 102 (2015), pp. 417-451</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.usccb.org/prayer-worship/liturgical-year"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Liturgical Year and Calendar | USCCB</cite></a> », sur <span class="italique">www.usccb.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-01" data-sort-value="2022-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Metzger1993"><span class="ouvrage" id="Marcel_Metzger1993">Marcel Metzger, « <cite style="font-style:normal">Année, ou bien cycle liturgique</cite> », <i>Revue des sciences religieuses</i>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 67 fascicule 1,‎ <time>1993</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">85-96</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3406/rscir.1993.3216">10.3406/rscir.1993.3216</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/rscir_0035-2217_1993_num_67_1_3216">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Ann%C3%A9e%2C+ou+bien+cycle+liturgique&rft.jtitle=Revue+des+sciences+religieuses&rft.aulast=Metzger&rft.aufirst=Marcel&rft.date=1993&rft.pages=85-96&rft_id=info%3Adoi%2F10.3406%2Frscir.1993.3216&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19631204_sacrosanctum-concilium_fr.html"><i>Sacrosanctum Concilium</i>. 106</a></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"> <i>Sacrosanctum Concilium</i>, 102</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ceremoniaire.net/depuis1969/missel_2002/nual_1.html#17">Normes universelles de l'Année liturgique et du Calendrier, 1–4, sur le site <i>cérémoniaire.net</i></a></span> </li> <li id="cite_note-oise-9"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-oise_9-0">a</a> et <a href="#cite_ref-oise_9-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://oise.catholique.fr/services/Catechese/le-calendrier-liturgique-pour-catechistes.pdf"><cite style="font-style:normal;">Le Calendrier liturgique</cite></a> », sur <span class="italique">oise.catholique.fr</span></span></span> </li> <li id="cite_note-cal-10"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-cal_10-0">a</a> et <a href="#cite_ref-cal_10-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ceremoniaire.net/depuis1969/missel_2002/nual.html#n44"><cite style="font-style:normal;"><i>Missale Romanum 2002 - Normæ Universales de Anno Liturgico et de Calendario</i></cite></a> », sur <span class="italique">ceremoniaire.net</span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ceremoniaire.net/depuis1969/missel_2002/nual_1.html#17">Normes universelles de l'Année liturgique et du Calendrier, 17–44, sur le site <i>cérémoniaire.net</i></a></span> </li> <li id="cite_note-nor-12"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-nor_12-0">a</a> et <a href="#cite_ref-nor_12-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Normes universelles de l'Année liturgique et du Calendrier, 44</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text">Normes universelles de l'Année liturgique et du Calendrier, 28</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text">Normes universelles de l'Année liturgique et du Calendrier, 19</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text">Normes universelles de l'Année liturgique et du Calendrier, 22</span> </li> <li id="cite_note-abc-16"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-abc_16-0">a</a> <a href="#cite_ref-abc_16-1">b</a> et <a href="#cite_ref-abc_16-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.usccb.org/offices/new-american-bible/liturgy"><cite style="font-style:normal;">Questions about the Scriptures used during Mass</cite></a> », sur <span class="italique">www.usccb.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-03" data-sort-value="2022-10-03">3 octobre 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-hosana-17"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-hosana_17-0">a</a> et <a href="#cite_ref-hosana_17-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://hozana.org/fetes"><cite style="font-style:normal;">Guide des fêtes chrétiennes</cite></a> », sur <span class="italique">hozana.org</span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2018/03/03/0168/00350.html#francD">Le décret <i>Laetitia plena</i> en français.</a></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vaticannews.va/fr/pape/news/2018-03/-marie-mere-de-l-eglise--celebree-le-lundi-apres-la-pentecote.html"><i>«Marie Mère de l'Église» célébrée le lundi après la Pentecôte</i> sur VaticanNews.Va</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ceremoniaire.net/guide/noel/fetes_mobiles.html">L'Annonce des Fêtes mobiles le jour de l'Épiphanie, sur le site <i>cérémoniaire.net</i></a></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://irht.hypotheses.org/2098">Le temps en liturgie, sur le site de l'Insitute de recherche et d'histoire des textes</a></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geocities.com/Paris/Louvre/9647/histoirefete.htm">Le Calendrier romain général sur le site <i>la fête du jour</i></a></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ceremoniaire.net/depuis1969/missel_2002/nual.html,">52 Le calendrier et les célébrations qui doivent y être inscrites, sur le site <i>cérémoniaire.net</i></a></span> </li> <li id="cite_note-rang-24"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-rang_24-0">a</a> et <a href="#cite_ref-rang_24-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://liturgie.catholique.fr/celebrer-dans-le-temps/15867-degres-celebrations-liturgiques/"><cite style="font-style:normal;">Fêtes, solennités, mémoires … les degrés des célébrations liturgiques</cite></a> », sur <span class="italique">liturgie.catholique.fr</span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://hozana.org/fetes/les-differentes-fetes-liturgiques"><cite style="font-style:normal;">Solennités, fêtes, mémoires : les différentes célébrations liturgiques dans l'Église catholique</cite></a> », sur <span class="italique">hozana.org</span></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gregory_Miller2018"><span class="ouvrage" id="Jennifer_Gregory_Miller2018"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Jennifer Gregory Miller, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.catholicculture.org/commentary/prioritizing-liturgical-calendar-part-15-keeping-track-feasts/##"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Prioritizing the Liturgical Calendar: Part 1.5, Keeping Track of the Feasts</cite></a> », sur <span class="italique">Catholic Culture</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-07-27" data-sort-value="2018-07-27">27 juillet 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-03-09" data-sort-value="2023-03-09">9 mars 2023</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://liturgie.catholique.fr/celebrer-dans-le-temps/298060-preseance-celebrations-liturgiques/"><cite style="font-style:normal;">De la préséance des célébrations liturgiques</cite></a> », sur <span class="italique">liturgie.catholique.fr</span></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1969"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : latin">(la)</abbr> <cite class="italique" lang="la">Calendarium Romanum ex decreto sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP. VI promulgatum</cite>, Typis Polyglottis Vaticanis, <time>1969</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/CalendariumRomanum1969/page/n65/mode/2up?view=theater">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Calendarium+Romanum+ex+decreto+sacrosancti+oecumenici+Concilii+Vaticani+II+instauratum+auctoritate+Pauli+PP.+VI+promulgatum&rft.pub=Typis+Polyglottis+Vaticanis&rft.date=1969&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/jubilee_2000/magazine/documents/ju_mag_01031997_p-68_en.html">Mario Lessi Ariosto, Devotion to the Martyrs in the Roman Liturgy, dans le site du Vatican</a></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="SodiMaria_Triacca1998"><span class="ouvrage" id="Manlio_SodiAchille_Maria_Triacca1998"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Manlio Sodi et Achille Maria Triacca, <cite class="italique" lang="it">Missale Romanum : Editio Princeps (1570)</cite>, Libreria Editrice Vaticana, <time>1998</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> XV<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Missale+Romanum+%3A+Editio+Princeps+%281570%29&rft.pub=Libreria+Editrice+Vaticana&rft.aulast=Sodi&rft.aufirst=Manlio&rft.au=Achille+Maria+Triacca&rft.date=1998&rft.pages=XV&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span> </span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Celiński2016"><span class="ouvrage" id="Łukasz_Celiński2016"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Łukasz Celiński, « <cite style="font-style:normal" lang="it">Per una rilettura della storia della formazione e dello sviluppo del Messale Romano. Il caso del Messale di Clemente V.</cite> », <i><span class="lang-it" lang="it">Ecclesia Orans</span></i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 33,‎ <time>2016</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">383-40415</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/31464425/Per_una_rilettura_della_storia_della_formazione_e_dello_sviluppo_del_Messale_Romano._Il_caso_del_Messale_di_Clemente_V">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Per+una+rilettura+della+storia+della+formazione+e+dello+sviluppo+del+Messale+Romano.+Il+caso+del+Messale+di+Clemente+V.&rft.jtitle=Ecclesia+Orans&rft.issue=33&rft.aulast=Celi%C5%84ski&rft.aufirst=%C5%81ukasz&rft.date=2016&rft.pages=383-40415&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span> </span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Adam1990"><span class="ouvrage" id="Adolf_Adam1990"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Adolf Adam, <cite class="italique" lang="en">The Liturgical Year: Its History & Its Meaning After the Reform of the Liturgy</cite>, Liturgical Press, <time>1990</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=oRxGerTUktoC&pg=PA209&lpg=PA209&dq#v=onepage&q&f=false">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 209<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Liturgical+Year%3A+Its+History+%26+Its+Meaning+After+the+Reform+of+the+Liturgy&rft.pub=Liturgical+Press&rft.aulast=Adam&rft.aufirst=Adolf&rft.date=1990&rft.pages=209&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>]</span> </li> <li id="cite_note-Cavendish-33"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Cavendish_33-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Cavendish_33-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cavendish"><span class="ouvrage" id="Paul_Cavendish"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Paul Cavendish, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://civitas-dei.eu/cavendish.htm"><cite style="font-style:normal;" lang="en">The Tridentine Mass</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-03-09" data-sort-value="2023-03-09">9 mars 2023</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dowden1910"><span class="ouvrage" id="John_Dowden1910"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> John Dowden, <cite class="italique" lang="en">The Church Year and Kalendar</cite>, Cambridge University Press, <time>1910</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gutenberg.org/files/60936/60936-h/60936-h.htm">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 52<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Church+Year+and+Kalendar&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.aulast=Dowden&rft.aufirst=John&rft.date=1910&rft.pages=52&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>]</span> </li> <li id="cite_note-TPV-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-TPV_35-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1969"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : latin">(la)</abbr> <cite class="italique" lang="la">Calendarium Romanum ex decreto sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP. VI promulgatum</cite>, Typis Polyglottis Vaticanis, <time>1969</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">65–75</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Calendarium+Romanum+ex+decreto+sacrosancti+oecumenici+Concilii+Vaticani+II+instauratum+auctoritate+Pauli+PP.+VI+promulgatum&rft.pub=Typis+Polyglottis+Vaticanis&rft.date=1969&rft.pages=65%E2%80%9375&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-pie-36"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-pie_36-0">a</a> et <a href="#cite_ref-pie_36-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://liturgie.catholique.fr/celebrer-dans-le-temps/du-careme-au-temps-pascal/la-semaine-sainte/299353-reforme-liturgique-pie-xii-vigile-pascale-semaine-sainte/"><cite style="font-style:normal;">La réforme liturgique de la Vigile pascale et de la Semaine sainte sous Pie XII</cite></a> », sur <span class="italique">liturgie.catholique.fr</span></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie_complémentaire"><span id="Bibliographie_compl.C3.A9mentaire"></span>Bibliographie complémentaire</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Bibliographie complémentaire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie complémentaire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Chassaing1876"><span class="ouvrage" id="Augustin_Chassaing1876"><a href="/wiki/Augustin_Chassaing" title="Augustin Chassaing">Augustin Chassaing</a>, « <cite style="font-style:normal">Calendrier de l'<a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_du_Puy-en-Velay" title="Diocèse du Puy-en-Velay">église du Puy</a> au Moyen Âge</cite> », <i>Annales de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_acad%C3%A9mique_du_Puy-en-Velay_et_de_la_Haute-Loire" title="Société académique du Puy-en-Velay et de la Haute-Loire">Société d'agriculture, sciences, arts et commerce du Puy</a></i>,‎ <time>1876</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k229401z/f438.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Calendrier+de+l%27%C3%A9glise+du+Puy+au+Moyen+%C3%82ge&rft.jtitle=Annales+de+la+Soci%C3%A9t%C3%A9+d%27agriculture%2C+sciences%2C+arts+et+commerce+du+Puy&rft.aulast=Chassaing&rft.aufirst=Augustin&rft.date=1876&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Casel1963"><span class="ouvrage" id="Odo_Casel1963"><a href="/wiki/Odo_Casel" class="mw-redirect" title="Odo Casel">Odo Casel</a>, <cite class="italique">La fête de Pâques dans l'Église des Pères</cite>, Paris, Cerf, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Lex orandi » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 37), <time>1963</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+f%C3%AAte+de+P%C3%A2ques+dans+l%27%C3%89glise+des+P%C3%A8res&rft.place=Paris&rft.pub=Cerf&rft.aulast=Casel&rft.aufirst=Odo&rft.date=1963&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Chelini2007"><span class="ouvrage" id="Jean_Chelini2007"><a href="/wiki/Jean_Chelini" class="mw-redirect" title="Jean Chelini">Jean Chelini</a>, <cite class="italique">Le Calendrier chrétien : cadre de notre identité culturelle</cite>, Paris, Picard, <time>2007</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Calendrier+chr%C3%A9tien+%3A+cadre+de+notre+identit%C3%A9+culturelle&rft.place=Paris&rft.pub=Picard&rft.aulast=Chelini&rft.aufirst=Jean&rft.date=2007&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Bénichon1992"><span class="ouvrage" id="Hélène_Bénichon1992">Hélène Bénichon, <cite class="italique">Fêtes et calendriers. Les rythmes du temps</cite>, Paris, <time>1992</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=F%C3%AAtes+et+calendriers.+Les+rythmes+du+temps&rft.place=Paris&rft.aulast=B%C3%A9nichon&rft.aufirst=H%C3%A9l%C3%A8ne&rft.date=1992&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Join-Lambert2010"><span class="ouvrage" id="Arnaud_Join-Lambert2010"><a href="/wiki/Arnaud_Join-Lambert" title="Arnaud Join-Lambert">Arnaud Join-Lambert</a>, « <cite style="font-style:normal">Quel sens pour les fêtes chrétiennes ?</cite> », <i>Études</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 4123,‎ <time class="nowrap" datetime="2010-03" data-sort-value="2010-03">mars 2010</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">355-364</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Quel+sens+pour+les+f%C3%AAtes+chr%C3%A9tiennes+%3F&rft.jtitle=%C3%89tudes&rft.issue=4123&rft.aulast=Join-Lambert&rft.aufirst=Arnaud&rft.date=2010-03&rft.pages=355-364&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Jounel1990"><span class="ouvrage" id="Pierre_Jounel1990"><a href="/wiki/Pierre_Jounel" title="Pierre Jounel">Pierre Jounel</a>, <cite class="italique">Le dimanche</cite>, Paris, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « L’horizon du croyant » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 12), <time>1990</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+dimanche&rft.place=Paris&rft.aulast=Jounel&rft.aufirst=Pierre&rft.date=1990&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Jounel1986"><span class="ouvrage" id="Pierre_Jounel1986"><a href="/wiki/Pierre_Jounel" title="Pierre Jounel">Pierre Jounel</a>, <cite class="italique">Le renouveau du culte des Saints dans la liturgie romaine</cite>, Roma, Bibl. Ephemerides Liturgicae, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Collectio Subsidia » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 36), <time>1986</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+renouveau+du+culte+des+Saints+dans+la+liturgie+romaine&rft.place=Roma&rft.pub=Bibl.+Ephemerides+Liturgicae&rft.aulast=Jounel&rft.aufirst=Pierre&rft.date=1986&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Le_Gall1993"><span class="ouvrage" id="Robert_Le_Gall1993"><a href="/wiki/Robert_Le_Gall_(%C3%A9v%C3%AAque)" class="mw-redirect" title="Robert Le Gall (évêque)">Robert Le Gall</a>, « <cite style="font-style:normal">Année liturgique et vie spirituelle</cite> », <i>La Maison Dieu</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 195,‎ <time>1993</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">197-210</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Ann%C3%A9e+liturgique+et+vie+spirituelle&rft.jtitle=La+Maison+Dieu&rft.issue=195&rft.au=Robert+Le+Gall&rft.date=1993&rft.pages=197-210&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Talley1990"><span class="ouvrage" id="Thomas_J._Talley1990">Thomas J. Talley, <cite class="italique">Les origines de l'année liturgique</cite>, Paris, Cerf, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Liturgie » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1), <time>1990</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+origines+de+l%27ann%C3%A9e+liturgique&rft.place=Paris&rft.pub=Cerf&rft.aulast=Talley&rft.aufirst=Thomas+J.&rft.date=1990&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Lebigue2014"><span class="ouvrage" id="Jean-Baptiste_Lebigue2014">Jean-Baptiste Lebigue, <cite style="font-style:normal">« Rits et couleurs. Acronymie et chromonomie des calendriers liturgiques au Moyen Âge »</cite>, dans Claudia Rabel (dir.), <cite class="italique">Le manuscrit enluminé. Études réunies en hommage à Patricia Stirnemann</cite>, Paris, Le Léopard d'or, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Cahiers du Léopard d'or » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 16), <time>2014</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">39-73</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Le+manuscrit+enlumin%C3%A9.+%C3%89tudes+r%C3%A9unies+en+hommage+%C3%A0+Patricia+Stirnemann&rft.atitle=Rits+et+couleurs.+Acronymie+et+chromonomie+des+calendriers+liturgiques+au+Moyen+%C3%82ge&rft.place=Paris&rft.pub=Le+L%C3%A9opard+d%27or&rft.aulast=Lebigue&rft.aufirst=Jean-Baptiste&rft.date=2014&rft.pages=39-73&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACalendrier+liturgique+romain"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_chr%C3%A9tien" title="Calendrier chrétien">Calendrier chrétien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_liturgique_orthodoxe" title="Calendrier liturgique orthodoxe">Calendrier liturgique orthodoxe</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_romain_tridentin" title="Calendrier romain tridentin">Calendrier romain tridentin</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_romain_g%C3%A9n%C3%A9ral_(1960)" title="Calendrier romain général (1960)">Calendrier romain général 1960</a></li> <li><a href="/wiki/Comput" class="mw-redirect" title="Comput">Comput</a> (calcul des dates des fêtes mobiles)</li> <li><a href="/wiki/Calcul_de_la_date_de_P%C3%A2ques" title="Calcul de la date de Pâques">Calcul de la date de Pâques</a></li> <li><a href="/wiki/Couleur_liturgique" title="Couleur liturgique">Couleur liturgique</a></li> <li><a href="/wiki/Martyrologe_romain" title="Martyrologe romain">Martyrologe romain</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.liturgiecatholique.fr/-Calendriers-.html">Calendriers liturgiques officiels, Conférence des évêques de France</a></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Rites_catholiques_latins" title="Modèle:Palette Rites catholiques latins"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Rites_catholiques_latins&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%">Les <a href="/wiki/Rites_de_l%27%C3%89glise_catholique" title="Rites de l'Église catholique">rites catholiques</a> latins</div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Rite_romain" title="Rite romain">Rite romain</a></th> <td class="navbox-list" style=""><a href="/wiki/1570" title="1570">1570</a>-<a href="/wiki/1969" title="1969">1969</a> : <a href="/wiki/Rite_tridentin" title="Rite tridentin">messe tridentine</a>. Depuis <a href="/wiki/1969" title="1969">1969</a> : <a href="/wiki/Messe_de_Paul_VI" title="Messe de Paul VI">messe de Paul VI</a>. <div class="liste-horizontale"><i>Variantes</i> : <ul><li><a href="/wiki/Rite_za%C3%AFrois" title="Rite zaïrois">Rite zaïrois</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_b%C3%A9n%C3%A9dictin" title="Rite bénédictin">Rite bénédictin</a></li> <li><a href="/wiki/Usage_anglican" title="Usage anglican">Usage anglican</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="5" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Chalice.jpeg" class="mw-file-description" title="Les rites catholiques latins"><img alt="Les rites catholiques latins" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Chalice.jpeg/100px-Chalice.jpeg" decoding="async" width="100" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Chalice.jpeg/150px-Chalice.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Chalice.jpeg/200px-Chalice.jpeg 2x" data-file-width="393" data-file-height="603" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Autres rites en vigueur</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Rite_mozarabe" title="Rite mozarabe">Rite mozarabe</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_ambrosien" title="Rite ambrosien">Rite ambrosien</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_de_Braga" title="Rite de Braga">Rite de Braga</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_dominicain" title="Rite dominicain">Rite dominicain</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_cartusien" title="Rite cartusien">Rite cartusien</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_cistercien" title="Rite cistercien">Rite cistercien</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Rites liturgiques historiques</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Rite_gallican" title="Rite gallican">Rite gallican</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_celtique" title="Rite celtique">Rite celtique</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_parisien" title="Rite parisien">Rite parisien</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_lyonnais" title="Rite lyonnais">Rite lyonnais</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_pr%C3%A9montr%C3%A9" title="Rite prémontré">Rite prémontré</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_de_Sarum" title="Rite de Sarum">Rite de Sarum</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_carm%C3%A9lite" title="Rite carmélite">Rite carmélite</a></li> <li><a href="/wiki/Rite_grandmontain" title="Rite grandmontain">Rite grandmontain</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Livres liturgiques</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Missel_romain" title="Missel romain">Missel romain</a></li> <li><a href="/wiki/Br%C3%A9viaire" title="Bréviaire">Bréviaire</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89vang%C3%A9liaire" title="Évangéliaire">Évangéliaire</a></li> <li><a href="/wiki/Lectionnaire" title="Lectionnaire">Épistolier</a></li> <li><a href="/wiki/Collectaire" title="Collectaire">Collectaire</a></li> <li><a href="/wiki/Antiphonaire" title="Antiphonaire">Antiphonaire</a></li> <li><a href="/wiki/Graduel" title="Graduel">Graduel</a></li> <li><a href="/wiki/Martyrologe" title="Martyrologe">Martyrologe</a></li> <li><a href="/wiki/Rituel_romain" title="Rituel romain">Rituel romain</a></li> <li><a href="/wiki/Psautier" title="Psautier">Psautier</a></li> <li><a href="/wiki/Sacramentaire" title="Sacramentaire">Sacramentaire</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Articles connexes</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liturgie_catholique" title="Liturgie catholique">Liturgie catholique</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Calendrier liturgique romain</a></li> <li><a href="/wiki/Chant_gr%C3%A9gorien" title="Chant grégorien">Chant grégorien</a></li> <li><a href="/wiki/Paramentique" title="Paramentique">Paramentique</a></li> <li><a href="/wiki/Couleur_liturgique" title="Couleur liturgique">Couleurs liturgiques</a></li> <li><a href="/wiki/Costume_eccl%C3%A9siastique" title="Costume ecclésiastique">Costume ecclésiastique</a></li> <li><a href="/wiki/Objets_du_culte_catholique" title="Objets du culte catholique">Objets du culte catholique</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Calendrier" title="Modèle:Palette Calendrier"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Calendrier&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Calendrier" title="Calendrier">Calendrier</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="" colspan="2"><a href="/wiki/Liste_de_calendriers" title="Liste de calendriers">Liste</a></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Type</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_lunaire" title="Calendrier lunaire">Lunaire</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_solaire" title="Calendrier solaire">Solaire</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_luni-solaire" title="Calendrier luni-solaire">Luni-solaire</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Principaux</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_bad%C4%AB%CA%BF" title="Calendrier badīʿ">Badi</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_bouddhiste" title="Calendrier bouddhiste">Bouddhiste</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_chinois" title="Calendrier chinois">Chinois</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_gr%C3%A9gorien" title="Calendrier grégorien">Grégorien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_h%C3%A9bra%C3%AFque" title="Calendrier hébraïque">Hébraïque</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_h%C3%A9girien" title="Calendrier hégirien">Hégirien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_hindou" title="Calendrier hindou">Hindou</a> <ul><li><a href="/wiki/Vikram_Samvat" title="Vikram Samvat">Vikram Samvat</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Dates_en_japonais" title="Dates en japonais">Japonais</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">Julien</a> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_julien_r%C3%A9vis%C3%A9" title="Calendrier julien révisé">Révisé</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_national_indien" title="Calendrier national indien">National indien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_persan" title="Calendrier persan">Persan</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_zoroastrien" title="Calendrier zoroastrien">Zoroastrien</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Locaux<br />(ou d'usage réduit)</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_arm%C3%A9nien" title="Calendrier arménien">Arménien</a></li> <li>Balinais <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_pawukon" title="Calendrier pawukon">Pawukon</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%88re_Saka" title="Ère Saka">Saka</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_bamil%C3%A9k%C3%A9" title="Calendrier bamiléké">Bamiléké</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_bengali" title="Calendrier bengali">Bengali</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_berb%C3%A8re" title="Calendrier berbère">Berbère</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_copte" title="Calendrier copte">Copte</a></li> <li>Coréens <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_juche" title="Calendrier juche">Juche</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_cor%C3%A9en" title="Calendrier coréen">Tangun</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_%C3%A9thiopien" title="Calendrier éthiopien">Éthiopien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_gr%C3%A9gorien_proleptique" title="Calendrier grégorien proleptique">Grégorien proleptique</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_julien_proleptique" title="Calendrier julien proleptique">Julien proleptique</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Liturgique romain</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_ma%C3%A7onnique" title="Calendrier maçonnique">Maçonnique</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_malayalam" title="Calendrier malayalam">Malayalam</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_minguo" title="Calendrier minguo">Minguo</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_moundang" title="Calendrier moundang">Moundang</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Nanakshahi" title="Calendrier Nanakshahi">Nanakshahi</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_pataphysique" title="Calendrier pataphysique">Pataphysique</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_samaritain" title="Calendrier samaritain">Samaritain</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_shilluk" title="Calendrier shilluk">Shilluk</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_tha%C3%AFlandais" title="Calendrier thaïlandais">Thaïs</a> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_lunaire_tha%C3%AFlandais" title="Calendrier lunaire thaïlandais">Lunaire</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_solaire_tha%C3%AFlandais" title="Calendrier solaire thaïlandais">Solaire</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_tamoul" title="Calendrier tamoul">Tamoul</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_tib%C3%A9tain" title="Calendrier tibétain">Tibétain</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Désuets</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_attique" title="Calendrier attique">Attique</a></li> <li>Aztèques <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_azt%C3%A8que" title="Calendrier aztèque">Xiuhpohualli</a></li> <li><a href="/wiki/Tonalpohualli" title="Tonalpohualli">Tonalpohualli</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_basque" title="Calendrier basque">Basque</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Borana" title="Calendrier Borana">Borana</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_byzantin" title="Calendrier byzantin">Byzantin</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_cappadocien" title="Calendrier cappadocien">Cappadocien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_celtique" title="Calendrier celtique">Celtique</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_de_Coligny" title="Calendrier de Coligny">de Coligny</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_de_l%27%C3%89gypte_antique" title="Calendrier de l'Égypte antique">Égyptien antique</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_%C3%A9trusque" title="Calendrier étrusque">Étrusque</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_fasciste" title="Calendrier fasciste">Fasciste</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_grec" title="Calendrier grec">Grec antique</a></li> <li><a href="/wiki/Dates_en_japonais#Ancien_calendrier" title="Dates en japonais">Japonais</a> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_Genka" title="Calendrier Genka">Genka</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Gih%C5%8D" title="Calendrier Gihō">Gihō</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Taien" title="Calendrier Taien">Taien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Goki" title="Calendrier Goki">Goki</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Xuanming" title="Calendrier Xuanming">Xuanming</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_J%C5%8Dky%C5%8D" title="Calendrier Jōkyō">Jōkyō</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_H%C5%8Dryaku" title="Calendrier Hōryaku">Hōryaku</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Kansei" title="Calendrier Kansei">Kansei</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Tenp%C5%8D" title="Calendrier Tenpō">Tenpō</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_mac%C3%A9donien" title="Calendrier macédonien">Macédonien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_maya" title="Calendrier maya">Mayas</a> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_haab" title="Calendrier haab">Haab</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_Tzolk%27in" title="Calendrier Tzolk'in">Tzolk’in</a></li> <li><a href="/wiki/Compte_court" title="Compte court">Compte court</a></li> <li><a href="/wiki/Compte_long" title="Compte long">Compte long</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_m%C3%A9sopotamien" title="Calendrier mésopotamien">Mésopotamien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_pisan" title="Calendrier pisan">Pisan</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_r%C3%A9publicain" title="Calendrier républicain">Révolutionnaire français</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_romain" title="Calendrier romain">Romain préjulien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_rumi" title="Calendrier rumi">Rumi</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%88re_s%C3%A9leucide" title="Ère séleucide">Séleucide</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_slave" title="Calendrier slave">Slave</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_solaire_de_364_jours" title="Calendrier solaire de 364 jours">Solaire de 364 jours</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_r%C3%A9volutionnaire_sovi%C3%A9tique" title="Calendrier révolutionnaire soviétique">Révolutionnaire soviétique</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_su%C3%A9dois" title="Calendrier suédois">Suédois</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Proposés</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_nouveau_de_chronologie_ancienne" title="Calendrier nouveau de chronologie ancienne">CNCA</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_darien" title="Calendrier darien">Darien</a> (<a href="/wiki/Mesure_du_temps_sur_Mars#Calendrier" title="Mesure du temps sur Mars">Martien</a>)</li> <li><a href="/wiki/Calendrier_fixe" title="Calendrier fixe">Fixe</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_holoc%C3%A8ne" title="Calendrier holocène">Holocène</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_permanent_Hanke-Henry" title="Calendrier permanent Hanke-Henry">Permanent Hanke-Henry</a></li> <li>Symmetry <ul><li><a href="/wiki/Symmetry454#Variant_:_Symmetry010" title="Symmetry454">Sym010</a></li> <li><a href="/wiki/Symmetry454" title="Symmetry454">Sym454</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_universel" title="Calendrier universel">Universel</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Outils</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_perp%C3%A9tuel" title="Calendrier perpétuel">calendrier perpétuel</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_(logiciel)" title="Calendrier (logiciel)">calendrier logiciel</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Fictifs</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_de_la_Terre_du_Milieu" title="Calendrier de la Terre du Milieu">Calendrier de la Terre du Milieu</a></li> <li>Calendrier de Faucongris (<i><a href="/wiki/Donjons_et_Dragons" title="Donjons et Dragons">Donjons et Dragons</a></i>)</li> <li><a href="/wiki/Calendrier_imp%C3%A9rial" title="Calendrier impérial">Impérial</a> (<i><a href="/wiki/Univers_de_Dune" title="Univers de Dune">Dune</a></i>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Notions de <a href="/wiki/Temps" title="Temps">temps</a><br />et d'hémérologie</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ann%C3%A9e_(astronomie)" title="Année (astronomie)">Année</a></li> <li><a href="/wiki/Ann%C3%A9e_de_confusion" title="Année de confusion">Année de confusion</a></li> <li><a href="/wiki/Ann%C3%A9e_z%C3%A9ro" title="Année zéro">Année zéro</a></li> <li><a href="/wiki/Calendes" title="Calendes">Calendes</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9cennie" title="Décennie">Décennie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89quinoxe" title="Équinoxe">Équinoxe</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier#Ère" title="Calendrier">Ère</a></li> <li><a href="/wiki/Heure" title="Heure">Heure</a></li> <li><a href="/wiki/Heure_Unix" title="Heure Unix">Heure Unix</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_la_mesure_du_temps" title="Histoire de la mesure du temps">Histoire de la mesure du temps</a></li> <li><a href="/wiki/Ides" title="Ides">Ides</a></li> <li><a href="/wiki/Jour" title="Jour">Jour</a></li> <li><a href="/wiki/Journ%C3%A9e" title="Journée">Journée</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Jour_de_l%27ann%C3%A9e" title="Catégorie:Jour de l'année">Jours de l'année</a></li> <li><a href="/wiki/Jubil%C3%A9" title="Jubilé">Jubilé</a></li> <li><a href="/wiki/Lustre_(Rome_antique)" title="Lustre (Rome antique)">Lustre</a></li> <li><a href="/wiki/Mill%C3%A9naire" title="Millénaire">Millénaire</a></li> <li><a href="/wiki/Minute_(temps)" title="Minute (temps)">Minute</a></li> <li><a href="/wiki/Mois" title="Mois">Mois</a></li> <li><a href="/wiki/Nones" title="Nones">Nones</a></li> <li><a href="/wiki/Num%C3%A9rotation_ISO_des_semaines" title="Numérotation ISO des semaines">Numérotation ISO des semaines</a></li> <li><a href="/wiki/Prytanie" title="Prytanie">Prytanie</a></li> <li><a href="/wiki/Quinquennat" title="Quinquennat">Quinquennat</a></li> <li><a href="/wiki/Saison" title="Saison">Saison</a></li> <li><a href="/wiki/Seconde_(temps)" title="Seconde (temps)">Seconde</a></li> <li><a href="/wiki/Semaine" title="Semaine">Semaine</a></li> <li><a href="/wiki/Semestre" title="Semestre">Semestre</a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8cle" title="Siècle">Siècle</a></li> <li><a href="/wiki/Solstice" title="Solstice">Solstice</a></li> <li><a href="/wiki/Temps" title="Temps">Temps</a></li> <li><a href="/wiki/Trimestre" title="Trimestre">Trimestre</a></li> <li><i><span class="lang-la" lang="la"><a href="/wiki/Ab_Urbe_condita" title="Ab Urbe condita">Ab Urbe condita</a></span></i> (<i>AUC</i> ou <i>AVC</i>)</li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Calendrier_liturgique_romain" title="Modèle:Palette Calendrier liturgique romain"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Calendrier_liturgique_romain&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a class="mw-selflink selflink">Calendrier liturgique romain</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Avent" title="Avent">Avent</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Premier_dimanche_de_l%27Avent" title="Premier dimanche de l'Avent"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> dimanche de l’Avent</a> (<i><span class="lang-la" lang="la">Levavi</span></i>)</li> <li><a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_dimanche_de_l%27Avent" title="Deuxième dimanche de l'Avent"><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> dimanche de l’Avent</a> (<i><span class="lang-la" lang="la">Populus Sion</span></i>)</li> <li><a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_dimanche_de_l%27Avent" title="Troisième dimanche de l'Avent"><abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> dimanche de l’Avent</a> (<i><span class="lang-la" lang="la">Gaudete</span></i>)</li> <li><a href="/wiki/Quatri%C3%A8me_dimanche_de_l%27Avent" title="Quatrième dimanche de l'Avent"><abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> dimanche de l’Avent</a> (<i><span class="lang-la" lang="la">Rorate</span></i>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Temps_de_No%C3%ABl" title="Temps de Noël">Temps de Noël</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Nativit%C3%A9" title="Nativité">Nativité</a></li> <li><a href="/wiki/Sainte_Famille" title="Sainte Famille">Sainte Famille</a></li> <li><a href="/wiki/Circoncision_de_J%C3%A9sus" title="Circoncision de Jésus">Circoncision</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9otokos" title="Théotokos">Marie Mère de Dieu</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89piphanie" title="Épiphanie">Épiphanie</a></li> <li><a href="/wiki/Bapt%C3%AAme_du_Christ" title="Baptême du Christ">Baptême du Christ</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Temps_ordinaire" title="Temps ordinaire">Temps ordinaire</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Pr%C3%A9sentation_de_J%C3%A9sus_au_Temple" title="Présentation de Jésus au Temple">Présentation de Jésus au Temple</a> <ul><li><a href="/wiki/Chandeleur" title="Chandeleur">Chandeleur</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Annonciation" title="Annonciation">Annonciation</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Car%C3%AAme_catholique" title="Carême catholique">Carême</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Jeudi_gras" title="Jeudi gras">Jeudi gras</a></li> <li><a href="/wiki/Lundi_pur" title="Lundi pur">Lundi pur</a></li> <li><a href="/wiki/Mardi_gras" title="Mardi gras">Mardi gras</a></li> <li><a href="/wiki/Mercredi_des_Cendres" title="Mercredi des Cendres">Mercredi des Cendres</a></li> <li><a href="/wiki/Premier_dimanche_de_Car%C3%AAme" title="Premier dimanche de Carême"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> dimanche de Carême</a> (<i><span class="lang-la" lang="la">Invocabit</span></i>)</li> <li><a href="/wiki/Mi-Car%C3%AAme" title="Mi-Carême">Mi-Carême</a></li> <li><a href="/wiki/Oculi_(f%C3%AAte_chr%C3%A9tienne)" title="Oculi (fête chrétienne)"><abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> dimanche de Carême</a> (<i><span class="lang-la" lang="la">Oculi</span></i>)</li> <li><a href="/wiki/Quatri%C3%A8me_dimanche_de_Car%C3%AAme" title="Quatrième dimanche de Carême"><abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> dimanche de Carême</a> (<i><span class="lang-la" lang="la">Laetare</span></i>)</li> <li><a href="/wiki/Semaine_sainte" title="Semaine sainte">Semaine sainte</a> : <a href="/wiki/Dimanche_des_Rameaux" title="Dimanche des Rameaux">Dimanche des Rameaux</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Triduum_pascal" title="Triduum pascal">Triduum pascal</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Jeudi_saint" title="Jeudi saint">Jeudi saint</a></li> <li><a href="/wiki/Vendredi_saint" title="Vendredi saint">Vendredi saint</a></li> <li><a href="/wiki/Samedi_saint" title="Samedi saint">Samedi saint</a></li> <li><a href="/wiki/Vigile_pascale" title="Vigile pascale">Vigile pascale</a></li> <li><a href="/wiki/P%C3%A2ques" title="Pâques">Dimanche de Pâques</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Temps_pascal" title="Temps pascal">Temps de Pâques</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/P%C3%A2ques" title="Pâques">Pâques</a></li> <li><a href="/wiki/Dimanche_de_la_divine_Mis%C3%A9ricorde" title="Dimanche de la divine Miséricorde">Divine miséricorde</a> <ul><li><a href="/wiki/Quasimodo_(f%C3%AAte)" title="Quasimodo (fête)"><i><span class="lang-la" lang="la">Quasimodo</span></i></a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Jours_des_Rogations" title="Jours des Rogations">Jours des Rogations</a></li> <li><a href="/wiki/Ascension_(f%C3%AAte)" title="Ascension (fête)">Ascension</a></li> <li><a href="/wiki/Pentec%C3%B4te" title="Pentecôte">Pentecôte</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Temps_ordinaire" title="Temps ordinaire">Temps ordinaire</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_Sainte-Trinit%C3%A9" title="Fête de la Sainte-Trinité">Trinité</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%AAte-Dieu" title="Fête-Dieu">Fête-Dieu</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%AAte_du_Sacr%C3%A9-C%C5%93ur" title="Fête du Sacré-Cœur">Sacré-Cœur</a></li> <li><a href="/wiki/Transfiguration_(christianisme)" title="Transfiguration (christianisme)">Transfiguration</a></li> <li><a href="/wiki/Assomption" title="Assomption">Assomption</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%AAtes_de_la_Croix#Exaltation_de_la_Sainte-Croix,_14_septembre" class="mw-redirect" title="Fêtes de la Croix">Exaltation de la Sainte-Croix</a></li> <li><a href="/wiki/Toussaint" title="Toussaint">Toussaint</a></li> <li><a href="/wiki/Comm%C3%A9moration_de_tous_les_fid%C3%A8les_d%C3%A9funts" title="Commémoration de tous les fidèles défunts">Défunts</a> (<a href="/wiki/Neuvaine_des_morts" title="Neuvaine des morts">Neuvaine des morts</a>)</li> <li><a href="/wiki/F%C3%AAte_du_Christ-Roi" title="Fête du Christ-Roi">Fête du Christ Roi</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="" colspan="2"><div class="liste-horizontale">Voir aussi : <ul><li><a href="/wiki/Comput_eccl%C3%A9siastique" title="Comput ecclésiastique">Comput</a></li> <li><a href="/wiki/Couleur_liturgique" title="Couleur liturgique">Couleur liturgique</a></li> <li><a href="/wiki/Solennit%C3%A9" title="Solennité">Solennité</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Liturgie_catholique" title="Modèle:Palette Liturgie catholique"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Liturgie_catholique&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liturgie_catholique" title="Liturgie catholique">Liturgie catholique</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Cérémonies liturgiques</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Eucharistie" title="Eucharistie">Eucharistie</a> (<a href="/wiki/Messe" title="Messe">Messe</a>)</li> <li><a href="/wiki/Bapt%C3%AAme" title="Baptême">Baptême</a></li> <li><a href="/wiki/Liturgie_des_Heures" title="Liturgie des Heures">Liturgie des Heures</a></li> <li><a href="/wiki/Lucernaire_(liturgie)" title="Lucernaire (liturgie)">Lucernaire</a></li> <li><a href="/wiki/Procession_religieuse" title="Procession religieuse">Procession religieuse</a></li> <li><a href="/wiki/Office_des_morts" title="Office des morts">Office des morts</a></li> <li><a href="/wiki/Requiem" title="Requiem">Requiem</a></li> <li><a href="/wiki/Sacrement_de_p%C3%A9nitence_et_de_r%C3%A9conciliation" title="Sacrement de pénitence et de réconciliation">Confession</a></li> <li><a href="/wiki/Salut_du_Saint-Sacrement" title="Salut du Saint-Sacrement">Salut du Saint-Sacrement</a></li> <li><a href="/wiki/Chant_gr%C3%A9gorien" title="Chant grégorien">Chant grégorien</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="7" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Emblem_of_the_Papacy_SE.svg" class="mw-file-description" title="Église catholique romaine"><img alt="Église catholique romaine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/58px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png" decoding="async" width="58" height="79" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/87px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/116px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png 2x" data-file-width="815" data-file-height="1105" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Objets liturgiques</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calice_(liturgie)" title="Calice (liturgie)">Calice</a></li> <li><a href="/wiki/Pat%C3%A8ne" title="Patène">Patène</a></li> <li><a href="/wiki/Ciboire" title="Ciboire">Ciboire</a></li> <li><a href="/wiki/Custode_(liturgie)" title="Custode (liturgie)">Custode</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_chr%C3%AAme" title="Saint chrême">Vases aux saintes huiles</a></li> <li><a href="/wiki/Ostensoir" title="Ostensoir">Ostensoir</a></li> <li><a href="/wiki/Burettes" title="Burettes">Burettes</a></li> <li><a href="/wiki/Encensoir" title="Encensoir">Encensoir</a></li> <li><a href="/wiki/Navette_(liturgie)" title="Navette (liturgie)">Navette</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%A9nitier" title="Bénitier">Bénitier</a></li> <li><a href="/wiki/Goupillon_(liturgie)" title="Goupillon (liturgie)">Goupillon</a></li> <li><a href="/wiki/Clochette_(liturgie)" title="Clochette (liturgie)">Clochette</a></li> <li><a href="/wiki/Osculatoire" title="Osculatoire">Osculatoire</a></li> <li><a href="/wiki/Tintinnabule" title="Tintinnabule">Tintinnabule</a></li> <li><a href="/wiki/Dais" title="Dais">Dais</a></li> <li><a href="/wiki/Ombrellino" title="Ombrellino">Ombrellino</a></li> <li><a href="/wiki/Banni%C3%A8re_de_procession" title="Bannière de procession">Bannières</a></li> <li><a href="/wiki/Plat_%C3%A0_offrandes" title="Plat à offrandes">Plat à offrandes</a></li> <li><a href="/wiki/Lunule_(liturgie)" title="Lunule (liturgie)">Lunule</a></li> <li><a href="/wiki/Pyxide_(liturgie)" title="Pyxide (liturgie)">Pyxide</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Livres liturgiques</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Missel_romain" title="Missel romain">Missel romain</a></li> <li><a href="/wiki/Br%C3%A9viaire" title="Bréviaire">Bréviaire</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89vang%C3%A9liaire" title="Évangéliaire">Évangéliaire</a></li> <li><a href="/wiki/Lectionnaire" title="Lectionnaire">Épistolier</a></li> <li><a href="/wiki/Collectaire" title="Collectaire">Collectaire</a></li> <li><a href="/wiki/Antiphonaire" title="Antiphonaire">Antiphonaire</a></li> <li><a href="/wiki/Graduel" title="Graduel">Graduel</a></li> <li><a href="/wiki/Martyrologe" title="Martyrologe">Martyrologe</a></li> <li><a href="/wiki/Rituel_romain" title="Rituel romain">Rituel romain</a></li> <li><a href="/wiki/Psautier" title="Psautier">Psautier</a></li> <li><a href="/wiki/Sacramentaire" title="Sacramentaire">Sacramentaire</a></li> <li><a href="/wiki/Livre_d%27heures" title="Livre d'heures">Livre d'heures</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Linges liturgiques</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Corporal" title="Corporal">Corporal</a></li> <li><a href="/wiki/Pale_(liturgie)" title="Pale (liturgie)">Pale</a></li> <li><a href="/wiki/Purificatoire" title="Purificatoire">Purificatoire</a></li> <li><a href="/wiki/Manuterge" title="Manuterge">Manuterge</a></li> <li><a href="/wiki/Conop%C3%A9e" title="Conopée">Conopée</a></li> <li><a href="/wiki/Voile_de_calice" title="Voile de calice">Voile de calice</a></li> <li><a href="/wiki/Bourse_(liturgie)" title="Bourse (liturgie)">Bourse</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Paramentique" title="Paramentique">Paramentique</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Amict" title="Amict">Amict</a></li> <li><a href="/wiki/Aube_(v%C3%AAtement)" title="Aube (vêtement)">Aube</a></li> <li><a href="/wiki/Chape_(catholicisme)" title="Chape (catholicisme)">Chape</a></li> <li><a href="/wiki/Chasuble" title="Chasuble">Chasuble</a></li> <li><a href="/wiki/Croix_pectorale" title="Croix pectorale">Croix pectorale</a></li> <li><a href="/wiki/Crosse_%C3%A9piscopale" title="Crosse épiscopale">Crosse</a></li> <li><a href="/wiki/Dalmatique" title="Dalmatique">Dalmatique</a></li> <li><a href="/wiki/Dalmaticelle" title="Dalmaticelle">Dalmaticelle</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tole" title="Étole">Étole</a></li> <li><a href="/wiki/Fanon_papal" title="Fanon papal">Fanon papal</a></li> <li><a href="/wiki/Manipule_(liturgie)" title="Manipule (liturgie)">Manipule</a></li> <li><a href="/wiki/Mitre" title="Mitre">Mitre</a></li> <li><a href="/wiki/Pallium_(christianisme)" title="Pallium (christianisme)">Pallium</a></li> <li><a href="/wiki/Chape_(catholicisme)" title="Chape (catholicisme)">Pluvial</a></li> <li><a href="/wiki/Surplis" title="Surplis">Surplis</a></li> <li><a href="/wiki/Stolon_(liturgie)" title="Stolon (liturgie)">Stolon</a></li> <li><a href="/wiki/Tunique_(liturgie)" title="Tunique (liturgie)">Tunique</a></li> <li><a href="/wiki/Tunicelle" title="Tunicelle">Tunicelle</a></li> <li><a href="/wiki/Voile_hum%C3%A9ral" title="Voile huméral">Voile huméral</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Costume_eccl%C3%A9siastique" title="Costume ecclésiastique">Costume ecclésiastique</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Anneau_%C3%A9piscopal" title="Anneau épiscopal">Anneau épiscopal</a></li> <li><a href="/wiki/Bague_eccl%C3%A9siastique" title="Bague ecclésiastique">Bague ecclésiastique</a></li> <li><a href="/wiki/Aumusse" title="Aumusse">Aumusse</a></li> <li><a href="/wiki/Barrette_(couvre-chef)" title="Barrette (couvre-chef)">Barrette</a></li> <li><a href="/wiki/Camauro" title="Camauro">Camauro</a></li> <li><a href="/wiki/Calotte_(paramentique)" title="Calotte (paramentique)">Calotte</a></li> <li><a href="/wiki/Costume_eccl%C3%A9siastique#Camail" title="Costume ecclésiastique">Camail</a></li> <li><a href="/wiki/Costume_eccl%C3%A9siastique#Ceinture" title="Costume ecclésiastique">Ceinture</a></li> <li><a href="/wiki/Col_romain" title="Col romain">Col</a></li> <li><a href="/wiki/Costume_eccl%C3%A9siastique#Collaro" title="Costume ecclésiastique">Collaro</a></li> <li><a href="/wiki/Coule" title="Coule">Coule</a></li> <li><a href="/wiki/Douillette" title="Douillette">Douillette</a></li> <li><a href="/wiki/Costume_eccl%C3%A9siastique#Manteau_de_cérémonie" title="Costume ecclésiastique">Ferraiolo</a></li> <li><a href="/wiki/Costume_eccl%C3%A9siastique#Froc" title="Costume ecclésiastique">Froc</a></li> <li><a href="/wiki/Costume_eccl%C3%A9siastique#Mosette_ou_Mozette" title="Costume ecclésiastique">Mosette</a></li> <li><a href="/wiki/Rochet_(v%C3%AAtement)" title="Rochet (vêtement)">Rochet</a></li> <li><a href="/wiki/Soutane" title="Soutane">Soutane</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Voir aussi</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Calendrier liturgique</a></li> <li><a href="/wiki/Couleur_liturgique" title="Couleur liturgique">Couleur liturgique</a></li> <li><a href="/wiki/Mobilier_liturgique" title="Mobilier liturgique">Mobilier liturgique</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Catholicisme" title="Portail du catholicisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/28px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png" decoding="async" width="28" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/42px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/55px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png 2x" data-file-width="692" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Catholicisme" title="Portail:Catholicisme">Portail du catholicisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:F%C3%AAtes_et_traditions" title="Portail des fêtes et des traditions"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Circle-icons-calendar.svg/24px-Circle-icons-calendar.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Circle-icons-calendar.svg/36px-Circle-icons-calendar.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Circle-icons-calendar.svg/48px-Circle-icons-calendar.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:F%C3%AAtes_et_traditions" title="Portail:Fêtes et traditions">Portail des fêtes et des traditions</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Temps" title="Portail du temps"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Circle-icons-hourglass.svg/24px-Circle-icons-hourglass.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Circle-icons-hourglass.svg/36px-Circle-icons-hourglass.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Circle-icons-hourglass.svg/48px-Circle-icons-hourglass.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Temps" title="Portail:Temps">Portail du temps</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐76d4c66f66‐8djg4 Cached time: 20250302135416 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.418 seconds Real time usage: 0.577 seconds Preprocessor visited node count: 4952/1000000 Post‐expand include size: 183896/2097152 bytes Template argument size: 39586/2097152 bytes Highest expansion depth: 16/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 31206/5000000 bytes Lua time usage: 0.159/10.000 seconds Lua memory usage: 6153014/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 450.835 1 -total 27.59% 124.407 1 Modèle:Liens 22.11% 99.677 1 Modèle:Références 14.18% 63.936 1 Modèle:Portail 12.90% 58.164 1 Modèle:Palette 10.82% 48.800 12 Modèle:Lien_web 9.29% 41.870 4 Modèle:Méta_palette_de_navigation 8.69% 39.177 1 Modèle:Site_officiel 6.32% 28.483 12 Modèle:Ouvrage 6.19% 27.921 1 Modèle:Portail_catholicisme --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:489234:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302135416 and revision id 221584288. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&oldid=221584288">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&oldid=221584288</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Livre_liturgique" title="Catégorie:Livre liturgique">Livre liturgique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Calcul_de_la_date_d%27un_%C3%A9v%C3%A9nement" title="Catégorie:Calcul de la date d'un événement">Calcul de la date d'un événement</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Calendrier_chr%C3%A9tien" title="Catégorie:Calendrier chrétien">Calendrier chrétien</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_un_mod%C3%A8le_Bases_inactif" title="Catégorie:Page utilisant un modèle Bases inactif">Page utilisant un modèle Bases inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_le_mod%C3%A8le_Dictionnaires_inactif" title="Catégorie:Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif">Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_le_mod%C3%A8le_Autorit%C3%A9_inactif" title="Catégorie:Page utilisant le modèle Autorité inactif">Page utilisant le modèle Autorité inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Catholicisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Catholicisme/Articles liés">Portail:Catholicisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Christianisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Christianisme/Articles liés">Portail:Christianisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Religions_et_croyances/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Religions et croyances/Articles liés">Portail:Religions et croyances/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:F%C3%AAtes_et_traditions/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Fêtes et traditions/Articles liés">Portail:Fêtes et traditions/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Culture/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Culture/Articles liés">Portail:Culture/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Soci%C3%A9t%C3%A9/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Société/Articles liés">Portail:Société/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Loisirs_et_divertissements/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Loisirs et divertissements/Articles liés">Portail:Loisirs et divertissements/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Temps/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Temps/Articles liés">Portail:Temps/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences/Articles liés">Portail:Sciences/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 29 décembre 2024 à 18:57.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Calendrier_liturgique_romain" title="Spécial:Citer/Calendrier liturgique romain">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Calendrier_liturgique_romain&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Calendrier liturgique romain</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>26 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7f5d45d576-nh7qn","wgBackendResponseTime":185,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.418","walltime":"0.577","ppvisitednodes":{"value":4952,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":183896,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":39586,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":31206,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 450.835 1 -total"," 27.59% 124.407 1 Modèle:Liens"," 22.11% 99.677 1 Modèle:Références"," 14.18% 63.936 1 Modèle:Portail"," 12.90% 58.164 1 Modèle:Palette"," 10.82% 48.800 12 Modèle:Lien_web"," 9.29% 41.870 4 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 8.69% 39.177 1 Modèle:Site_officiel"," 6.32% 28.483 12 Modèle:Ouvrage"," 6.19% 27.921 1 Modèle:Portail_catholicisme"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.159","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6153014,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-76d4c66f66-8djg4","timestamp":"20250302135416","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Calendrier liturgique romain","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Calendrier_liturgique_romain","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q13012667","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q13012667","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-11-21T22:37:49Z","dateModified":"2024-12-29T17:57:15Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/fb\/Missale_Romanum_2008_02.jpg","headline":"calendrier liturgique du rite romain de l'\u00c9glise catholique"}</script> </body> </html>