CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="sq" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Virusi kompjuterik - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )sqwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janar","shkurt","mars","prill","maj","qershor","korrik","gusht","shtator","tetor","nëntor","dhjetor"],"wgRequestId":"e0581664-a694-4c84-aad0-e676e50c305b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Virusi_kompjuterik","wgTitle":"Virusi kompjuterik","wgCurRevisionId":2703692,"wgRevisionId":2703692,"wgArticleId":120873,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit","Artikuj me lidhje të jashtme të vdekura","Informatikë","Programe kompjuterike"],"wgPageViewLanguage":"sq","wgPageContentLanguage":"sq","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Virusi_kompjuterik","wgRelevantArticleId":120873,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject": "wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":2703692,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sq","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sq"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q485","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.lidhjetejashtme","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents", "ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sq&modules=ext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sq&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sq&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Virusi kompjuterik - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sq.m.wikipedia.org/wiki/Virusi_kompjuterik"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktoni" href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (sq)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sq.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Virusi_kompjuterik"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sq"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom feed" href="/w/index.php?title=Speciale:NdryshimeS%C3%ABFundmi&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Virusi_kompjuterik rootpage-Virusi_kompjuterik skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Main menu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Main menu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Main menu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">fshihe</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Lëvizje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-writearticle" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ndihm%C3%ABsi_i_Artikujve"><span>Shkruaj një artikull</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ArtikullIRast%C3%ABsish%C3%ABm" title="Shikoni një artikull të rastit [x]" accesskey="x"><span>Artikull i rastit</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NdryshimeS%C3%ABFundmi" title="Lista e ndryshimeve më të fundit në wiki [r]" accesskey="r"><span>Ndryshimet më të fundit</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-content" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-content" > <div class="vector-menu-heading"> Përmbajtja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-featuredarticles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikuj_t%C3%AB_p%C3%ABrkryer"><span>Artikuj të përkryer</span></a></li><li id="n-goodarticles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikuj_t%C3%AB_mir%C3%AB"><span>Artikuj të mirë</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-community" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-community" > <div class="vector-menu-heading"> Komuniteti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kuvendi"><span>Kuvendi</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Pyetje_e_P%C3%ABrgjigje"><span>Pyetje e Përgjigje</span></a></li><li id="n-complaints" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zyra_e_Ankesave"><span>Zyra e Ankesave</span></a></li><li id="n-administration" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Administrata"><span>Administrata</span></a></li><li id="n-robot" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Robot%C3%ABt"><span>Ofiçina</span></a></li><li id="n-deletion" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Forumi_i_Grisjes"><span>Forumi i Grisjes</span></a></li><li id="n-embassy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ambasadat"><span>Ambasadat</span></a></li><li id="n-awards" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%C3%87mimet"><span>Çmimet</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Livadhi"><span>Livadhi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Faqja_kryesore" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="enciklopedia e lirë" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sq.svg" width="120" height="16" style="width: 7.5em; height: 1em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:K%C3%ABrko" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Kërko Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Kërko</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Kërko te Wikipedia" aria-label="Kërko te Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Kërko Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Kërko"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Kërko</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Mjete vetjake"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sq.wikipedia.org&uselang=sq" class=""><span>Dhuroni</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:HapLlogari&returnto=Virusi+kompjuterik" title="Ju rekomandojmë të krijoni një llogari dhe të kyqeni; megjithatë, nuk është e detyrueshme" class=""><span>Krijo llogari</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Hyrja&returnto=Virusi+kompjuterik" title="Identifikimi nuk është i detyrueshëm, megjithatë ne jua rekomandojmë. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hyni</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mjete vetjake" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mjete vetjake</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sq.wikipedia.org&uselang=sq"><span>Dhuroni</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Contribute</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:HapLlogari&returnto=Virusi+kompjuterik" title="Ju rekomandojmë të krijoni një llogari dhe të kyqeni; megjithatë, nuk është e detyrueshme"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krijo llogari</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Hyrja&returnto=Virusi+kompjuterik" title="Identifikimi nuk është i detyrueshëm, megjithatë ne jua rekomandojmë. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hyni</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:DiskutimetVetjake" title="Faqja e diskutimeve të përdoruesve anonim për këtë adresë IP [n]" accesskey="n"><span>Diskutimi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contents" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contents</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">fshihe</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Fillim</div> </a> </li> <li id="toc-Abstrakti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Abstrakti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Abstrakti</span> </div> </a> <ul id="toc-Abstrakti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hyrje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hyrje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Hyrje</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Hyrje-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Hyrje subsection</span> </button> <ul id="toc-Hyrje-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Çfarë_janë_viruset_?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Çfarë_janë_viruset_?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Çfarë janë viruset ?</span> </div> </a> <ul id="toc-Çfarë_janë_viruset_?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Virusi_i_parë_informatikë_"Brain"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Virusi_i_parë_informatikë_"Brain""> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Virusi i parë informatikë "Brain"</span> </div> </a> <ul id="toc-Virusi_i_parë_informatikë_"Brain"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Origjina_e_virusëve_të_kompjuterit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Origjina_e_virusëve_të_kompjuterit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Origjina e virusëve të kompjuterit</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Origjina_e_virusëve_të_kompjuterit-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Origjina e virusëve të kompjuterit subsection</span> </button> <ul id="toc-Origjina_e_virusëve_të_kompjuterit-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Si_lindi_virusi_i_parë" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Si_lindi_virusi_i_parë"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Si lindi virusi i parë</span> </div> </a> <ul id="toc-Si_lindi_virusi_i_parë-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia_e_virusëve_të_kompjuterit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia_e_virusëve_të_kompjuterit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Historia e virusëve të kompjuterit</span> </div> </a> <ul id="toc-Historia_e_virusëve_të_kompjuterit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Llojet_e_virusëve_të_kompjuterit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Llojet_e_virusëve_të_kompjuterit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Llojet e virusëve të kompjuterit</span> </div> </a> <ul id="toc-Llojet_e_virusëve_të_kompjuterit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kush_i_shkruan_virusët_e_kompjuterit_?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kush_i_shkruan_virusët_e_kompjuterit_?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Kush i shkruan virusët e kompjuterit ?</span> </div> </a> <ul id="toc-Kush_i_shkruan_virusët_e_kompjuterit_?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Antivirusi_dhe_masat_tjera_parandaluese" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Antivirusi_dhe_masat_tjera_parandaluese"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Antivirusi dhe masat tjera parandaluese</span> </div> </a> <ul id="toc-Antivirusi_dhe_masat_tjera_parandaluese-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Si_të_menjanojmë_virusin_infektues?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Si_të_menjanojmë_virusin_infektues?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Si të menjanojmë virusin infektues?</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Si_të_menjanojmë_virusin_infektues?-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Si të menjanojmë virusin infektues? subsection</span> </button> <ul id="toc-Si_të_menjanojmë_virusin_infektues?-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Çfarë_duhet_bërë" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Çfarë_duhet_bërë"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Çfarë duhet bërë</span> </div> </a> <ul id="toc-Çfarë_duhet_bërë-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Çfarë_nuk_duhet_bërë" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Çfarë_nuk_duhet_bërë"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Çfarë nuk duhet bërë</span> </div> </a> <ul id="toc-Çfarë_nuk_duhet_bërë-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Përfundimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Përfundimi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Përfundimi</span> </div> </a> <ul id="toc-Përfundimi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referimet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referimet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Referimet</span> </div> </a> <ul id="toc-Referimet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contents" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Virusi kompjuterik</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 101 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-101" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">101 gjuhë</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Rekenaarvirus" title="Rekenaarvirus – afrikanisht" lang="af" hreflang="af" data-title="Rekenaarvirus" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Computervirus" title="Computervirus – gjermanishte zvicerane" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Computervirus" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="gjermanishte zvicerane" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%A8" title="فيروس حاسوب – arabisht" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فيروس حاسوب" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabisht" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A7%B0_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9B" title="কম্পিউটাৰ ভাইৰাছ – asamezisht" lang="as" hreflang="as" data-title="কম্পিউটাৰ ভাইৰাছ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamezisht" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Virus_inform%C3%A1ticu" title="Virus informáticu – asturisht" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Virus informáticu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturisht" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Virus_proqramlar%C4%B1" title="Virus proqramları – azerbajxhanisht" lang="az" hreflang="az" data-title="Virus proqramları" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajxhanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%BF%E2%80%99%D1%8E%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%8B_%D0%B2%D1%96%D1%80%D1%83%D1%81" title="Камп’ютарны вірус – bjellorusisht" lang="be" hreflang="be" data-title="Камп’ютарны вірус" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bjellorusisht" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%BF%D1%83%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%8B_%D0%B2%D1%96%D1%80%D1%83%D1%81" title="Кампутарны вірус – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Кампутарны вірус" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D1%8E%D1%82%D1%8A%D1%80%D0%B5%D0%BD_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Компютърен вирус – bullgarisht" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Компютърен вирус" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bullgarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%B0%E0%A4%B8" title="कंप्यूटर वायरस – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="कंप्यूटर वायरस" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="কম্পিউটার ভাইরাস – bengalisht" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কম্পিউটার ভাইরাস" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalisht" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Ra%C4%8Dunarski_virus" title="Računarski virus – boshnjakisht" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Računarski virus" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="boshnjakisht" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%80%E1%A8%9A%E1%A8%87%E1%A8%98%E1%A8%88%E1%A8%9B_%E1%A8%85%E1%A8%95%E1%A8%97%E1%A8%91%E1%A8%98%E1%A8%94%E1%A8%98" title="ᨀᨚᨇᨘᨈᨛ ᨅᨕᨗᨑᨘᨔᨘ – buginezisht" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨀᨚᨇᨘᨈᨛ ᨅᨕᨗᨑᨘᨔᨘ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="buginezisht" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Ugi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Virus_inform%C3%A0tic" title="Virus informàtic – katalonisht" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Virus informàtic" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A5%E1%8E%A6%E1%8F%94%E1%8E%B2_%E1%8E%A0%E1%8F%8D%E1%8F%86%E1%8F%82%E1%8E%AA%E1%8F%97%E1%8F%8D%E1%8E%A9_%E1%8E%A4%E1%8F%B0%E1%8F%98%E1%8E%AF" title="ᎥᎦᏔᎲ ᎠᏍᏆᏂᎪᏗᏍᎩ ᎤᏰᏘᎯ – çerokisht" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎥᎦᏔᎲ ᎠᏍᏆᏂᎪᏗᏍᎩ ᎤᏰᏘᎯ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="çerokisht" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A4%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%86%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%DB%86%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%95%D8%B1" title="ڤایرۆسی کۆمپیوتەر – kurdishte qendrore" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڤایرۆسی کۆمپیوتەر" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="kurdishte qendrore" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Po%C4%8D%C3%ADta%C4%8Dov%C3%BD_virus" title="Počítačový virus – çekisht" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Počítačový virus" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çekisht" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Computervirus" title="Computervirus – danisht" lang="da" hreflang="da" data-title="Computervirus" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danisht" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Computervirus" title="Computervirus – gjermanisht" lang="de" hreflang="de" data-title="Computervirus" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="gjermanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%8C%CF%82_%CF%85%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE" title="Ιός υπολογιστή – greqisht" lang="el" hreflang="el" data-title="Ιός υπολογιστή" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greqisht" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Computer_virus" title="Computer virus – anglisht" lang="en" hreflang="en" data-title="Computer virus" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglisht" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Komputviruso" title="Komputviruso – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Komputviruso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Virus_inform%C3%A1tico" title="Virus informático – spanjisht" lang="es" hreflang="es" data-title="Virus informático" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spanjisht" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Arvutiviirus" title="Arvutiviirus – estonisht" lang="et" hreflang="et" data-title="Arvutiviirus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Birus_(informatika)" title="Birus (informatika) – baskisht" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Birus (informatika)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskisht" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="ویروس رایانه‌ای – persisht" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ویروس رایانه‌ای" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persisht" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tietokonevirus" title="Tietokonevirus – finlandisht" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tietokonevirus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Puutriviirus" title="Puutriviirus – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Puutriviirus" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Virus_informatique" title="Virus informatique – frëngjisht" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Virus informatique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frëngjisht" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Kompjuuterwiirus" title="Kompjuuterwiirus – frisianishte veriore" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Kompjuuterwiirus" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisianishte veriore" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/V%C3%ADreas_r%C3%ADomhaireachta" title="Víreas ríomhaireachta – irlandisht" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Víreas ríomhaireachta" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Virus_inform%C3%A1tico" title="Virus informático – galicisht" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Virus informático" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicisht" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%95%E0%AB%8B%E0%AA%AE%E0%AB%8D%E0%AA%AA%E0%AB%8D%E0%AA%AF%E0%AB%81%E0%AA%9F%E0%AA%B0_%E0%AA%B5%E0%AA%BE%E0%AA%AF%E0%AA%B0%E0%AA%B8" title="કોમ્પ્યુટર વાયરસ – guxharatisht" lang="gu" hreflang="gu" data-title="કોમ્પ્યુટર વાયરસ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="guxharatisht" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Wan%C3%BCl%C3%BC" title="Wanülü – Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Wanülü" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Cutar_Kwamfuta" title="Cutar Kwamfuta – hausisht" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Cutar Kwamfuta" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausisht" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%99%D7%A8%D7%95%D7%A1_%D7%9E%D7%97%D7%A9%D7%91" title="וירוס מחשב – hebraisht" lang="he" hreflang="he" data-title="וירוס מחשב" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraisht" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%B0%E0%A4%B8" title="कम्प्यूटर वायरस – indisht" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कम्प्यूटर वायरस" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="indisht" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ra%C4%8Dunalni_virus" title="Računalni virus – kroatisht" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Računalni virus" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroatisht" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Sz%C3%A1m%C3%ADt%C3%B3g%C3%A9pes_v%C3%ADrus" title="Számítógépes vírus – hungarisht" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Számítógépes vírus" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BE%D5%AB%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Համակարգչային վիրուս – armenisht" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Համակարգչային վիրուս" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenisht" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Virus_komputer" title="Virus komputer – indonezisht" lang="id" hreflang="id" data-title="Virus komputer" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezisht" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/T%C3%B6lvuveira" title="Tölvuveira – islandisht" lang="is" hreflang="is" data-title="Tölvuveira" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Virus_(informatica)" title="Virus (informatica) – italisht" lang="it" hreflang="it" data-title="Virus (informatica)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italisht" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B3%E3%83%B3%E3%83%94%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%82%A6%E3%82%A4%E3%83%AB%E3%82%B9" title="コンピュータウイルス – japonisht" lang="ja" hreflang="ja" data-title="コンピュータウイルス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonisht" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Virus_komputer" title="Virus komputer – javanisht" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Virus komputer" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%9E%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%98" title="კომპიუტერული ვირუსი – gjeorgjisht" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კომპიუტერული ვირუსი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gjeorgjisht" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Anfafad_asenselkim" title="Anfafad asenselkim – kabilisht" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Anfafad asenselkim" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabilisht" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D1%8C%D1%8E%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Компьютерлік вирус – kazakisht" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Компьютерлік вирус" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakisht" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%82%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%82%E0%B2%9F%E0%B2%B0%E0%B3%8D_%E0%B2%B5%E0%B3%88%E0%B2%B0%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E2%80%8C" title="ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್‌ – kanadisht" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವೈರಸ್‌" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kanadisht" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%BB%B4%ED%93%A8%ED%84%B0_%EB%B0%94%EC%9D%B4%EB%9F%AC%EC%8A%A4" title="컴퓨터 바이러스 – koreanisht" lang="ko" hreflang="ko" data-title="컴퓨터 바이러스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreanisht" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/V%C3%AErus_(komputer)" title="Vîrus (komputer) – kurdisht" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Vîrus (komputer)" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdisht" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D1%8C%D1%8E%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BA_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Компьютердик вирус – kirgizisht" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Компьютердик вирус" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizisht" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Virus_informaticum" title="Virus informaticum – latinisht" lang="la" hreflang="la" data-title="Virus informaticum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latinisht" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Computervirus" title="Computervirus – limburgisht" lang="li" hreflang="li" data-title="Computervirus" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgisht" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Virus_(informatega)" title="Virus (informatega) – lombardisht" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Virus (informatega)" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardisht" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Virusas_(programa)" title="Virusas (programa) – lituanisht" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Virusas (programa)" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Datorv%C4%ABruss" title="Datorvīruss – letonisht" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Datorvīruss" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Вирус – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Вирус" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Сметачки вирус – maqedonisht" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Сметачки вирус" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="maqedonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%BC_%E0%B4%B5%E0%B5%88%E0%B4%B1%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="കമ്പ്യൂട്ടർ വൈറസ് – malajalamisht" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കമ്പ്യൂട്ടർ വൈറസ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalamisht" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D1%8C%D1%8E%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BD_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Компьютерын вирус – mongolisht" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Компьютерын вирус" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolisht" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%A3%E0%A4%95%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%82" title="संगणकीय विषाणू – maratisht" lang="mr" hreflang="mr" data-title="संगणकीय विषाणू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="maratisht" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Virus_komputer" title="Virus komputer – malajisht" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Virus komputer" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajisht" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BB%E1%80%B0%E1%80%90%E1%80%AC_%E1%80%97%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%BA" title="ကွန်ပျူတာ ဗိုင်းရပ်စ် – birmanisht" lang="my" hreflang="my" data-title="ကွန်ပျူတာ ဗိုင်းရပ်စ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmanisht" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%9F%E0%A4%B0_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%B0%E0%A4%B8" title="कम्प्युटर भाइरस – nepalisht" lang="ne" hreflang="ne" data-title="कम्प्युटर भाइरस" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalisht" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Computervirus" title="Computervirus – holandisht" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Computervirus" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Datavirus" title="Datavirus – norvegjishte nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Datavirus" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegjishte nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Datavirus" title="Datavirus – norvegjishte letrare" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Datavirus" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegjishte letrare" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A9%B0%E0%A8%AA%E0%A8%BF%E0%A8%8A%E0%A8%9F%E0%A8%B0_%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%87%E0%A8%B0%E0%A8%B8" title="ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਾਇਰਸ – punxhabisht" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਾਇਰਸ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punxhabisht" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wirus_komputerowy" title="Wirus komputerowy – polonisht" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wirus komputerowy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%B9%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D8%B3" title="کمپیوٹر وائرس – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کمپیوٹر وائرس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%BE%D9%8A%D9%88%D9%BC%D8%B1%D9%8A_%D9%88%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="کمپيوټري ويروس – pashtoisht" lang="ps" hreflang="ps" data-title="کمپيوټري ويروس" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashtoisht" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/V%C3%ADrus_de_computador" title="Vírus de computador – portugalisht" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Vírus de computador" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalisht" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Anta%C3%B1iqiq_a%C3%B1aw" title="Antañiqiq añaw – keçuaisht" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Antañiqiq añaw" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keçuaisht" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Virus_informatic" title="Virus informatic – rumanisht" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Virus informatic" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D1%8C%D1%8E%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Компьютерный вирус – rusisht" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Компьютерный вирус" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusisht" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BC%D0%BF%D2%AF%D2%AF%D1%82%D1%8D%D1%80_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0" title="Көмпүүтэр вирустара – sakaisht" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Көмпүүтэр вирустара" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakaisht" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ra%C4%8Dunalni_virus" title="Računalni virus – serbo-kroatisht" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Računalni virus" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-kroatisht" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%9C%E0%B6%AB%E0%B6%9A_%E0%B7%80%E0%B7%9B%E0%B6%BB%E0%B7%83" title="පරිගණක වෛරස – sinhalisht" lang="si" hreflang="si" data-title="පරිගණක වෛරස" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhalisht" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Computer_virus" title="Computer virus – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Computer virus" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Po%C4%8D%C3%ADta%C4%8Dov%C3%BD_v%C3%ADrus" title="Počítačový vírus – sllovakisht" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Počítačový vírus" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="sllovakisht" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ra%C4%8Dunalni%C5%A1ki_virus" title="Računalniški virus – sllovenisht" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Računalniški virus" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sllovenisht" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%87%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Рачунарски вирус – serbisht" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Рачунарски вирус" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbisht" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Virus_komputer" title="Virus komputer – sundanisht" lang="su" hreflang="su" data-title="Virus komputer" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Datorvirus" title="Datorvirus – suedisht" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Datorvirus" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suedisht" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Virusi_vya_kompyuta" title="Virusi vya kompyuta – suahilisht" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Virusi vya kompyuta" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahilisht" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%A3%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AE%BF_%E0%AE%A8%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%A8%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="கணினி நச்சுநிரல் – tamilisht" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கணினி நச்சுநிரல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilisht" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B1%88%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="కంప్యూటర్ వైరస్ – teluguisht" lang="te" hreflang="te" data-title="కంప్యూటర్ వైరస్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="teluguisht" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B8_%D1%80%D0%BE%D1%91%D0%BD%D0%B0%D3%A3" title="Вируси роёнаӣ – taxhikisht" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Вируси роёнаӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="taxhikisht" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="ไวรัสคอมพิวเตอร์ – tajlandisht" lang="th" hreflang="th" data-title="ไวรัสคอมพิวเตอร์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajlandisht" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Birus_ng_kompyuter" title="Birus ng kompyuter – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Birus ng kompyuter" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgisayar_vir%C3%BCs%C3%BC" title="Bilgisayar virüsü – turqisht" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Bilgisayar virüsü" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turqisht" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%27%D1%8E%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%B2%D1%96%D1%80%D1%83%D1%81" title="Комп'ютерний вірус – ukrainisht" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Комп'ютерний вірус" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainisht" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%B9%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D8%B3" title="کمپیوٹر وائرس – urduisht" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کمپیوٹر وائرس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduisht" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kompyuter_virusi" title="Kompyuter virusi – uzbekisht" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kompyuter virusi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekisht" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Virus_(m%C3%A1y_t%C3%ADnh)" title="Virus (máy tính) – vietnamisht" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Virus (máy tính)" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamisht" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%AE%A1%E7%AE%97%E6%9C%BA%E7%97%85%E6%AF%92" title="计算机病毒 – kinezishte vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="计算机病毒" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="kinezishte vu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%9E%D7%A4%D7%99%D7%95%D7%98%D7%A2%D7%A8_%D7%95%D7%95%D7%99%D7%A8%D7%95%D7%A1" title="קאמפיוטער ווירוס – jidisht" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאמפיוטער ווירוס" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidisht" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%AE%A1%E7%AE%97%E6%9C%BA%E7%97%85%E6%AF%92" title="计算机病毒 – kinezisht" lang="zh" hreflang="zh" data-title="计算机病毒" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="kinezisht" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E9%9B%BB%E8%85%A6%E7%97%85%E6%AF%92" title="電腦病毒 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="電腦病毒" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%9B%BB%E8%85%A6%E7%97%85%E6%AF%92" title="電腦病毒 – kantonezisht" lang="yue" hreflang="yue" data-title="電腦病毒" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonezisht" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q485#sitelinks-wikipedia" title="Përpunoni lidhje ndërgjuhësore" class="wbc-editpage">Përpunoni lidhje</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Emërhapësira"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Virusi_kompjuterik" title="Shikoni përmbajtjen e atikullit. [c]" accesskey="c"><span>Artikulli</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Diskutim:Virusi_kompjuterik" rel="discussion" title="Diskutim për përmbajtjen e faqes [t]" accesskey="t"><span>Diskutim</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">shqip</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Shikime"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Virusi_kompjuterik"><span>Lexo</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit" title="Përpunoni këtë faqe [v]" accesskey="v"><span>Redakto</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit" title="Përpunoni kodin burim të kësaj faqeje [e]" accesskey="e"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=history" title="Versione të mëparshme të artikullit. [h]" accesskey="h"><span>Shihni historikun</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mjete" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Mjete</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mjete</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">fshihe</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Virusi_kompjuterik"><span>Lexo</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit" title="Përpunoni këtë faqe [v]" accesskey="v"><span>Redakto</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit" title="Përpunoni kodin burim të kësaj faqeje [e]" accesskey="e"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=history"><span>Shihni historikun</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Të përgjithshme </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:LidhjetK%C3%ABtu/Virusi_kompjuterik" title="Lista e të gjitha faqeve wiki që lidhen tek kjo faqe [j]" accesskey="j"><span>Lidhjet këtu</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:RecentChangesLinked/Virusi_kompjuterik" rel="nofollow" title="Lista e ndryshimeve të faqeve që lidhen tek kjo faqe [k]" accesskey="k"><span>Ndryshime të ndërvarura</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=sq" title="Ngarko skeda [u]" accesskey="u"><span>Ngarkoni materiale multimediale</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:FaqetSpeciale" title="Lista e të gjitha faqeve speciale. [q]" accesskey="q"><span>Faqet e veçanta</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&oldid=2703692" title="Lidhja e përhershme tek ky version i faqes"><span>Lidhja e përhershme</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=info" title="Më shumë informacion për këtë faqe"><span>Informacioni i faqes</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Citim&page=Virusi_kompjuterik&id=2703692&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacion mbi mënyrën e citimit të kësaj faqeje"><span>Cito artikullin</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fsq.wikipedia.org%2Fwiki%2FVirusi_kompjuterik"><span>Get shortened URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsq.wikipedia.org%2Fwiki%2FVirusi_kompjuterik"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Shtyp/eksporto </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libra&bookcmd=book_creator&referer=Virusi+kompjuterik"><span>Krijo një libër</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&page=Virusi_kompjuterik&action=show-download-screen"><span>Shkarkoje si PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&printable=yes" title="Version i shtypshëm i kësaj faqeje [p]" accesskey="p"><span>Version shtypi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Në projekte të tjera </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Computer_viruses" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q485" title="Lidhje për te objekt depoje të dhënash i lidhur [g]" accesskey="g"><span>Objekt Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">fshihe</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sq" dir="ltr"><p><br /> <b>Virusi</b> është një program i vogël i cili është në gjendje të shumëzohet e të shpërndahet nëpër funksionet e caktuara të kompjuterit dhe ta bëje atë që të mos funksionoj normalisht apo ta shkatërroj gjithë sistemin e eksplorimit.Virusi mund ta demtoje kompjuterin duke shkarkuar programe me vuirus,i ben restart vet, ndizet vet pa i dhene komanden,ngadaslohet etj. Per tu mbrojtur nag viruset shkaekoni nje virus scan dhe virus scan ka she delet virus. op </p><p>Por dëmet mund të jene të ndryshme ka nga ata që sjellin pak dëme si psh ata qe sulmojnë mousin apo tastierën disa të tjerë pengojnë disa programe të funksionojn normalisht por me të rrezikshmit sot janë në gjendje ta fshijnë tërë hard diskun. </p><p><b>Virusi i kompjuterit</b> është <a href="/wiki/Programi_kompjuterik" title="Programi kompjuterik">program kompjuteri</a> i cili shkruhet nga “njerëzit e dobët dhe infektojnë një ose shumë kompjutera pa lejen apo dijen e përdoruesit të <a href="/wiki/Kompjuteri" title="Kompjuteri">kompjuterit</a>. Këto programe u ngjiten programeve tjera dhe shkatojnë viroza të ndryshme në ato programe duke i infektuar në forma të ndryshme fajllat e programit të cilët ekzekutohen ose edhe tërë programin. Virusët punojnë njëjtë si në Windows, po ashtu edhe në IOS duke infektuar fajllat me prapashtesën <i>.zip</i> ose <i>.exe</i>. Një virus është joakiv derisa ekzekutoni një program apo aplikacion të infektuar, ose startoni kompjuterin tuaj, i cili përmban një disk që është i infektuar me viruse të cilët po ashtu kanë infektuar sistemin tuaj kompjuterik. Virusi është aktiv atëherë kur ai futet në memorien e kompjuterit dhe krijon kopje të vetvetës ose sistemit të fajllave në diskun e kompjuterit. Disa viruse janë programuar posaqerishtë për të dëmtuar të dhënat në kompjuterin tuaj duke krijuar defekte në programe, fshirjen e fajllave ose edhe fshirjen e tërë hard diskut. Shumë viruse sillen në atë formë duke shfaqur një mesazh në ekran ose duke bërë komente në formë të zërave “verbal” në një kohë të caktuar ose si një ngjarje e programuar pas replikimit të vetvetës së tyre, që në njëfarë mënyre të bëjnë pre e gjahut të tyre. Viruset tjera e bëjn sistemin e kompjuterit të çrregullohet ose të ketë përplasje të shpeshta brenda-përbrenda sistemit kompjuterik [1]. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Abstrakti">Abstrakti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=1" title="Redakto pjesën: Abstrakti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Abstrakti"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Me shfaqjen e virueseve të kompjuterit për herë të parë si epidemi softuerike, interesi për ta ishte mjaftë i madh, sidomos viteve të fundit numëri i tyre sa vjen e shtohet dita–ditës në mjediset kompjuterike. Viruset janë shkruar në atë formë që të krijojnë probleme në siguri, të tilla, si: probleme sociale dhe probleme në mjediset në të cilat kryhen punë të dobishme (mjediset e distribuara për llogaritje). Viruset e kompjuterit paraqesin rrezikë jo vetëm për siguri, por edhe në integritetin e të dhënave. Ata shkaktojnë humbjen e të dhënave, të cilat janë mjaftë të vlefshme, duplikimin e tyre e ndonjëherë edhe humbjen e tërësishme, që pastaj riparimi ose rikthimi i tyre do të ishte i zorëshëm. Problemet që shkaktojnë viruset janë në rritje e sipër, andaj ne duhet t`i detektojmë ata me pajisje adekuate për t`i çrrënjosur nga sistemet tona kompjuterike. Viruset e kompjuterit shkaktojnë kërcnime të ndryshme në kompjuterët tonë, sa që nuk mund të zhvillojmë detyrat apo punët në formën e duhur; thjeshtë shkaktojnë pengesa në sistemin kompjuterik, ngadalësim të resurseve për të cilat kemi nevojë t`i shfrytëzojm, e gjëra të tilla. Popullariteti i Internetit ka shkaktuar kërcënim edhe më të madh, si ambient ideal i shkruesve të viruseve, i cili u jep hapësirë atyre që të krijojnë viruse dhe të njëjtët t`i shpërndajnë përmes tij gjithandej, të cilët pastaj paraqesin rrezikë për çdonjërin i cili është i kyqur në rrjet, por duke mos menjanuar faktin se viruset e tillë mund të barten edhe përmes mediumeve të tjera fizike. Me poshtë shpjegohet rreth natyrës së viruseve, historisë dhe zhvillimit të tyre, dëmet që shkaktojnë disa lloje të viruseve të kompjuterit, masat parandaluese që duhet ndërmarrë paraprakishtë që të mbrohemi nga kërcnimet e tyre, etj. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hyrje">Hyrje</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=2" title="Redakto pjesën: Hyrje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Hyrje"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Çfarë_janë_viruset_?"><span id=".C3.87far.C3.AB_jan.C3.AB_viruset_.3F"></span>Çfarë janë viruset ?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=3" title="Redakto pjesën: Çfarë janë viruset ?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Çfarë janë viruset ?"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Virus është skedë e përgjithshme për programe keqbërëse që janë të aftë të infektojnë kompjuterët dhe të shpërndahen vetvetiu. Viruset nuk lindin vetvetiu por programohen nga specialistët e kompjuterëve për të kryer funksione të ndryshme. Viruset kanë për qëllim dëmtimin e skedarëve, fshirjen e memories, përgjimin dhe spiunimin, vjedhjen e informacionit, ngadalësimin e rrjeteve kompjuterike, etj. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Virusi_i_parë_informatikë_"Brain""><span id="Virusi_i_par.C3.AB_informatik.C3.AB_.22Brain.22"></span>Virusi i parë informatikë "Brain"</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=4" title="Redakto pjesën: Virusi i parë informatikë "Brain"" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Virusi i parë informatikë "Brain""><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dy pakistanez Basit dhe Amjad Alvi krijuan një program i cili sulmonte boot sektorin e disketës dhe të hard diskut. Qëllimi i tij nuk ishte që ti shkatërronte të dhënat por vetëm ,të afishoj një reklame të tyre ! Vetëm pas dy vjetësh lajmërohet antivirusi i parë për ta ç'aktivuar brain dhe për tu mbrojtur prej tij. Ndërsa sot nevojiten vetëm disa orë për ta gjetur antivirusin. </p><p>Me shfaqjen e virusit Melissa merr fundë epoka ku viruset shpërndaheshin vetëm në mënyrë manuela, përmes disketave. Ky virus shpërndahet përmes internetit i fshehur një dokument Word dhe prej kompjuterit të infektuar ai shpërndahej në 50 adresat e para në blokun e adresave të Outlokut. Ky virus infektoi me shume se 300.000 kompjuter. </p><p>Mjerishtë shumë njerëz të cilët kanë probleme ose rreziqe të shpeshta në kompjuterët e tyre nuk e kuptojnë se ata kanë viruse në kompjuterët e tyre, prandaj jetojnë të shqetësuar nga problemet e tilla. Viruset më të zakonshme janë : </p> <dl><dd></dd></dl> <p>Virusët - Virusi është një pjesë e vogël e softuerit e cila transportohet në programe të tjera. P.sh., një virus mund t`i bashkangjitet programeve për menaxhimin e të dhënave. Sa herë që programi vepron, vepron edhe virusi. Ai ka shans të riprodhojë virusa të tjerë (duke ia bashkangjitur programeve) dhe të shkaktojë problem fatale në sistem. </p><p>Virusët e e-mail-it - Një virus e-maili udhëton si një shtojcë e ngjitur në e-mail dhe zakonisht replikon veten në mënyrë automatike në e-mail duke ju shperndarë shumë njerëzve të cilët gjenden në listën e personit i cili posedon atë e-mail. Disa viruse nuk kërkojnë që ju të kikoni dyfish mbi ta, por ata aktivizohen kur ju shikoni ndonjë mesazhi në panelin preview të e-mail softuerit tuaj [2]. </p> <dl><dd></dd></dl> <p>Kuajt Trojan (Trojan Horses) - Kali i Trojës është thjeshtë një program kompjutrikë. Qëllimi i programit është të dëmtojë sistemin tuaj kompjuterikë, atëherë kur ju e aktivizoni programin e tillë. Kuajt Trojan nuk e replikojnë veten e tyre gjatë infektimit të kompjuterit tuaj [3]. </p> <dl><dd></dd></dl> <p>Krimbat (Worms) - Krimbi virusal është pjesë e softuerit, i cili përdorë rrjetet kompjuterike dhe vrimat e sigurisë për të replikuar vetveten. Një kopje e krimbit virusal skanon rrjetin i cili ka një vrimë të veçantë sigurie. Ajo kopjon veten në kompjutërin i cili është infektuar me këtë lloj virusi, duke përdorur vrima sigurie dhe pastaj fillon me replikimin e vetvetes në atë kompjuter [4]. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Origjina_e_virusëve_të_kompjuterit"><span id="Origjina_e_virus.C3.ABve_t.C3.AB_kompjuterit"></span>Origjina e virusëve të kompjuterit</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=5" title="Redakto pjesën: Origjina e virusëve të kompjuterit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Origjina e virusëve të kompjuterit"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Si_lindi_virusi_i_parë"><span id="Si_lindi_virusi_i_par.C3.AB"></span>Si lindi virusi i parë</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=6" title="Redakto pjesën: Si lindi virusi i parë" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Si lindi virusi i parë"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Në fillim të <a href="/wiki/Vitet_1960" title="Vitet 1960">viteve të 60</a> kërkuesit e laboratorit Bell krijojnë një lojë ku dy programe kanë për mision ta shkatrojn njëri tjetrin.Këta dy programe kishin aftësi që të vetë shumëzoheshin dhe këtu pra u venë bazat e virusit Termin virus i pari e përdor profesori amerikan Fred Cohen për të përshkruar programet që kanë mundësi të riprodhohen dhe të shpërndahen përmes rrjetit informatikë. </p><p>Viruset e kompjuterit janë quajtur viruse, sepse ata përmbajnë disa tipare të ngjashme me viruset biologjik. Një virus kompjuteri kalon prej njërit kompjuter në tjetërin sikurse virusi biologjik që kalon prej njërit person tek personi tjetër. Viruset mund të përhapet prej një kompjuteri në kompjuterin tjetër të painfektuar, përmes mediumeve të ndryshme , të tilla si: CD, DVD, USB, etj. Përveq kësaj viruset mund të përhapen në kompjutër edhe përmes fajllave të infektuar nga një sistem i fajllave të rrjetit ose një fajll i sistemit të kompjuterit tjetër, të cilit i qasemi në njëfarë forme. Që nga dalja në skenë e viruseve, sistemi juaj kompjuterik mund të dëmtohet nga këta shkatërrues të rrezikshem, dëmtimet e të cilëve mund të jenë serioze. Edhe pse sulmet e virusëve duken si një koncept relativisht i ri, dobësia e këtyre sulmeve bëhët mjaftë reale, atëherë kur kompjutëret lidhen në rrjetë, ose krijohet lidhja e një kompjuteri me një kompjuter tjetër dhe bëhet zgjerimi i linjës së rrjetit në mes dy kompjuterëve të lidhur në rrjet. Në çdo çast rritet rreziku i sulmeve kur në qendrojmë të lidhur në rrjet, sepse shkaku i gjithë kësaj qëndron në faktin se rrjeti mbulon shumë përdorues dhe media të ndryshme. Historikisht viruset kanë infektuar sisteme të ndryshme operative. Aktualishtë, pre e viruseve janë sistemet e Microsoft Windows-it. Një tjetër dallim të cilin e vërejm mes viruseve të mëparshëm dhe virusëve të tanishëm është ashpërsia e efektit se si ata reagojnë [5]. Para viti 1990, kompjuterët janë prekur nga virus të ndryshëm duke shkaktuar çrregullime të theksuara me sjelljen e tyre nëpër këto sisteme. Sot, jo vetëm se shkaktojnë probleme në sistemet kompjuterike , por gjithashtu përdorën për të vjedhur informata të vlefshme të përdoruesve të kredit kartelave dhe numërave të sigurimeve shoqërore. Ju me siguri e kuptoni pse industria e krijimit të viruseve është shumë e madhe krahasuar me atë që ishte kohë me parë. Gjeneratat e reja të virusëve janë janë shumë të rrezikshme, por edhe fitimprurëse për njerëzit që merren me krijimin e tyre [6]. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia_e_virusëve_të_kompjuterit"><span id="Historia_e_virus.C3.ABve_t.C3.AB_kompjuterit"></span>Historia e virusëve të kompjuterit</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=7" title="Redakto pjesën: Historia e virusëve të kompjuterit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Historia e virusëve të kompjuterit"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Virusët e kompjuterit janë shfaqur gjerësishtë kah fundi i viti 1980 dhe ata erdhën për shkak të disa faktorëve. Faktori i parë ishte përhapja e kompjuterëve personal. Para vitit 1980, kompjuterët desktop thuajse ishin jo-ekzistent ose ata ishin në atë formë të dukur si “lodër”. Kompjutera të vërtet kishtë rrallë dhe ata, ekspertet i mbanin larg njerëzve. Gjatë vitit 1980, kompjuterët real filluan të përdorën në biznese dhe shtëpi për shkak të popullaritetit të IBM PC (krijuar më 1982) dhe Macintosh Apple (krijuar më 1984). Pastaj kompjuterët filluan të përhapen edhe në universitete. Faktori i dytë ishtë përdorimi i kompjuterëve si tabela të shpalljeve (bulletin board). Njerëzit mund të lidheshin dial up në një bord buletini me një modem dhe shkarkonin programe të të gjitha llojeve. Lojërat ishin jashtëzakonishtë të popullarizuara dhe procesorët e tekstit ishin mjaftë të thjeshtë. Bordet e buletinit quan deri te shënjat paralajmëruese të virusit të quajtur kali i Trojës (Trojan Horse). Kali Trojan është program me emër “cool-sounding” dhe përshkrim. Kështu që përmës bordeve të buletinit ata e shkarkonin atë. Kur ata aktivizonin (ekzekutonin) programin, virusi Trojan fshinte diskun e tyre. E njëjta ndodh edhe me viruset e sotëm të ashuquajtur kali Trojan. Kur ju mendoni se jeni duke marrur ndonjë lojë interesante, e në anën tjetër ndodh e kundërta loja e shkarkuar pas ekzekutimit të saj në prapavi përmban virus, i cili fshin sistemin tuaj kompjuterikë. Kuajt Trojan godasin një numër të vogël të njerëzve. Arsyea qëndron në faktin se ata janë zbuluar shumë shpejtë. Programet e infektuara me llojin e njëjtë janë fshirë dhe janë lajmëruar njerëzit për rrezikun që paraqet ky virus në kompjuterët e tyre. Faktori tretë që qoi deri te krijimi i viruseve ishte disketa. Në vitin 1980 e tutje, programet ishin të vogla, prandaj programet e tilla ju mund t`i futeni në disketë. Shumë kompjuter nuk kishin hard disk, kështu që kur ju aktivizoni sistemin operativ në kompjuterin tuaj ai merrte sistemin operativ dhe çdo gjë tjetër prej disketës (floppy disk). Autorët e virusëve shfrytëzuan këtë për të krijuar programe të cilat replikonin vetën. Virusët e mëparshëm ishin pjesë e kodit e ngjitur për një program, të tilla si lojëra ose një përpunues i popullarizuar teksti. Virusi duket si një pjesë e kodit e ngjitur për një pjesë të madhe të kodit (program), i cili është legjitim. Kur përdoruesi aktivizon programin legjitim, virusi fut veten e tij në memorie dhe shikon rreth e rrotull në qoftëse ka ndonjë program tjetër në disk që ta infektojë edhe atë. Në qoftë se gjeni një virus të tillë do të vërëni se ai modifikon programin duke i shtuar programit kode të viruseve. Pastaj virusi nis program si të ishte “program real”. Përdoruesi me siguri nuk e kupton lojën që bën virusi me programin e tij, kështu që në të njëjtën kohë ai kur aktivizon programin aktivizon edhe virusin. Herën tjetër përdoruesi kur aktivizon programin infekton edhe programe të tjera dhe cikli i infektimit sa vjen e rritet, pastaj përhapja e virusit bëhet shumë lehtë. Nëse programin e infektuar me virus do t`ia jepni ndonjë personi tjetër përmes ndonjë medium, qoftë USB ose pajisje tjetër, ai do të përhapet edhe në kompjuterin e personit të dytë dhe bartja e tillë është njëra nga format se si përhapet virusi. Pjesa më e rrezikshme është faza e infektimit me virus. Shumica e virusëve kanë fazën destruktive të sulmit, fazë në të cilën ata bëjnë dëme të shumta. Disa lloje të shkaktareve e aktivizojnë fazën e sulmit dhe virusi do të na shfaq një mesazh të “çmendur” në ekran duke fshirë të gjitha të dhënat në kompjuterë. Shkaktar mund të jetë një datë specifike, qëndrueshmëria e virusit, se sa herë e ka replikuar vetën ose diçka e ngjashme [7]. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Llojet_e_virusëve_të_kompjuterit"><span id="Llojet_e_virus.C3.ABve_t.C3.AB_kompjuterit"></span>Llojet e virusëve të kompjuterit</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=8" title="Redakto pjesën: Llojet e virusëve të kompjuterit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Llojet e virusëve të kompjuterit"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Virusi i kompjuterit është një lloj i softuerit me qëllim të keq i shkruar qëllimisht për të hyrë në kompjuter pa lejen dhe dijen e përdoruesit, i cili ka aftësi të replikojë veten duke u përhapur gjithandej, brenda sistemit kompjuterik. </p><p>Llojet më të zakonshme të virusëve janë : </p><p>• <b>Virusët rezidente (të përherëshme) (Resident Viruses):</b> Ky lloj i virusit është virus i përherëshëm, i cili qëndron në RAM memorie. Nga aty pastaj ndërpren të gjitha operacionet e ekzekutuara nga sistemi: dëmton fajllat dhe programet, të cilat janë të hapura, të mbyllura, i kopjon ato, i riemron, etj. Lloje të këtyre viruseve janë: Randex, CMJ, Meve dhe MrKlunky [8]. </p><p>• <b>Virusët me veprim të drejtpërdrejtë (Direct Action Viruses):</b> Qëllimi i këtij virusi është të replikoj vetën dhe të veproj, atëherë kur ai është ekzekutuar. Kur plotësohet një kusht specifik, virusi i llojit në fjalë vepron dhe infekton fajllat të cilët gjenden në direktorium ose në folderin përkatës, po ashtu infekton edhe fajllat të cilët ndodhen në direktoriumet që janë specifikuar si AUTOEXEC.BAT në shtegun e fajllave. Kjo skedë gjithmonë ndodhet në direktoriumin rrënjë (root directory) të hard diskut dhe kryen operacione të caktuara kur kompjuteri është i ndezur (booted) [9]. </p><p>• <b>Virusët shkatërrues - prishës (Overwrite Viruses):</b> Virusi i këtij lloji është emruar me këtë epitet nga fakti se ai fshin informacionet e përfshira në dosje, duke i bërë ato pjesërishtë ose tërësishtë të padobishme, pasi t`i infektoj ato. E vetmja mënyrë për të pastruar një skedar të infektuar nga virusët është të fshini skedarin plotësishtë, duke humbur kështu përmbajtjen origjinale të tij. Disa nga shembujt e këtij virusi janë: Way, Trj.Reeboot, Trivial.88.D [10]. </p><p>• <b>Virusët e operacioneve fillestare të sistemit kompjuterik (Boot Viruses):</b> Ky lloj i virusit ndikon në sektorin e operacioneve fillestare të sistemit kompjuterik (boot), në një fllop disk (floppy disk) ose hard disk. Boot është pjesë thelbësore e një disku, i cili është ruajtur sëbashku me një program dhe bën të mundur që kompjuteri të fillojë (boot) nga disku. Mënyra më e mirë për të shmangur virusët e operacioneve fillestare (boot viruses) është të sigurohesh së fllop disku apo hard disku është i mbrojtur dhe kompjuteri juaj kurrë nuk fillon punën e tij nga ndonjë disk i panjohur. Shembuj të virusëve të tillë janë: Polyboot.B, AntiEXE [8]. </p><p>• <b>Makro virusët:</b> Janë viruse të cilat infektojnë fajllat që janë krijuar nga aplikacione ose programe të caktuara të cilat përmbajnë makro. Këto mini-programe kanë aftësi të rradhitjes automatike të operacioneve, kështu që ato kryejn veprime të veçanta, prandaj i mënjanojnë përoruesit nga detyra e kryerjes së këtyre operacioneve një nga një. Shembuj të virusëve makro janë: Relax, Melissa.A, Bablas, aO97M/Y2K [8]. </p><p>• <b>Virusët e direktoriumit (Directory Viruses):</b> Virusët e tillë ndryshojnë shtigjet apo rrugët të cilat tregojnë vendndodhjen (lokacionin) e një skedari (fajlli). Duke ekzekurtuar një program (skedar me prapashtesën .exe ose .com), i cili është infektuar nga një virus i tipit të tillë, ju nuk jeni në dijeni se aty është duke vepruar një virus, ndërsa virusi i cili ka vepruar ka lëvizur skedarin original dhe programin përkatës. Njëherazi infektimi i tij e bën të pamundur lokalizimin e fajllit original [11]. </p><p>• <b>Virusët polimorfik (Polymorphic Viruses):</b> Virusët polimorfik enkriptojnë ose kodojnë vetën në mënyra të ndryshme (duke përorur algoritme të ndryshme dhe çelësa enkriptues) në çdo kohë që ata infektojnë sistemin. Kjo e bën të pamundur detektimin e tyre nga antivirusët, për t`i gjetur ata duke përorur stringje për kërkimin e nënshkrime (signature) (sepse ata janë të ndryshëm në secilin enkriptim) dhe gjithashtu kjo u mundëson atyre të krijojn një numër të madh të kopjeve të vetvetës në sistemin kompjuterik. Shembuj të këtyre viruseve janë paraqitur si në vazhdim: Elkern, Marburg, Satan Bug dhe Tuareg [8]. </p><p>• <b>Infektuesit e fajllave (File Infectors):</b> Ky lloj virusi infekton programet ose fajllat e ekzekutuar (fajllat me prapashtësën .exe ose .com). Kur njëra nga këto programe me prapashtesat e përmendura më lartë është duke vepruar në mënyrë direkte ose indirekte, virusi aktivizohet, duke prodhuar efekte dëmtuese në këto programe. Shumica e virusëve ekzistuese i përket kësaj kategorie dhe klasifikohen në bazë të efekteve të tyre [12]. </p><p>• <b>Virusët “shoqëruese” (Companion Viruses):</b> Konsiderohen të gjithë fajllat e infektuar me viruse rezidente ose viruse me veprim të drejtpërdrejtë. Këto viruse janë quajtur viruse “shoqëruese” nga fakti se sapo të arrijnë në sistem ato “shoqërojnë” fajllat tjerë që tanimë janë ekzistent. Me fjalë të tjera, në mënyrë që të kryejn rutinat e tyre të infektimit, virusët “shoqëruese” presin në memorie derisa të veprojë një program (virusët e menjëherëshme) ose veprojnë direkt duke krijuar kopje të vetvetës (virusët me veprime të drejtëpërdrejta). Disa shembuj të virusëve “shoqëruese” janë dhënë si në vazhdim: Stator, Asimov.1539 dhe Terrax.1069 [8]. </p><p>• <b>Krimbat virusal (Worms):</b> Krimbi virusal është program kompjuterik, i cili ka aftësi për të kopjuar vetën nga njëra makinë në makinën tjetër. Për tu replikuar, krimbat përdorin kohën e kompjuterit dhe banduithin e rrjetit. Shpesh krijojnë payload –e të cilat bëjnë dëme të konsiderueshme. Shembuj të krimbave virusal janë: PSWBugbear. B, Lovgate. F, Trile. C, Sobig. D, Mapson dhe Code Red [4]. </p><p>• <b>Trojanët ose kuajt Trojan (Trojans or Trojan horses):</b> Një tjetër lloj i virusëve shkatërruese dhe të dëmshme janë Trojanët ose kuajt Trojanë, të cilët ndryshojnë nga virusët tjerë dhe nuk e replikojnë vetën. Ngjajnë pothuajse tërësishtë me krimbat virusal [4]. </p><p>• <b>Bombat logjike (Logic Bombs):</b> Këto nuk konsiderohen si viruse, sepse nuk e replikojnë vetveten. Këto nuk janë as programe, nëse e themi realisht, por më shumë kryejn rolin e levizjës së më tepër segmenteve të programeve. Objektivi i tyre është të shkatërrojë të dhënat në kompjuter në kushte të caktuara. Bombat logjike aktivizohen pa u vënë re nga shfrytëzuesi dhe rezultatet e tyre janë shkatërruese [8]. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kush_i_shkruan_virusët_e_kompjuterit_?"><span id="Kush_i_shkruan_virus.C3.ABt_e_kompjuterit_.3F"></span>Kush i shkruan virusët e kompjuterit ?</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=9" title="Redakto pjesën: Kush i shkruan virusët e kompjuterit ?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Kush i shkruan virusët e kompjuterit ?"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Autorët e virusëve janë zakonishtë meshkuj 14-24(26) vjeç, të cilët kalojnë kohë të gjatë në kompjuterët e tyre. Disa prej tyre duan të provojnë se a janë programues të mirë. Të tjerët duan të tregojnë se ata kanë fuqi për të shkatuar probleme të shumëta. Por, shumica e virusëve kanë qëllime shkatërruese. Shumë nga verzionet e vjetra të programeve virusale janë “ripërtrirë” (re-hashed), nga shkaku se kërkojnë më pak punë për tu riprodhuar [13]. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Antivirusi_dhe_masat_tjera_parandaluese">Antivirusi dhe masat tjera parandaluese</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=10" title="Redakto pjesën: Antivirusi dhe masat tjera parandaluese" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Antivirusi dhe masat tjera parandaluese"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Shumica e përdoruesve instalojnë antivirusin që të detektojnë dhe eleminojnë virusët. Ekzistojnë dy metoda, të cilat i përdorë një aplikacion antivirusi për të zbuluar virusët. E para, kjo metodë antivirusi përdorët për të detektuar virusët duke përdorur listën e definicioneve të nënshkrimeve të virusit (virus signature definition). Kjo punon duke kontrolluar përmbajtjen e memoriës së kompjuterit, fajllat e ruajtur në disqe të fiksuara ose levizëse (fixed or removable drives) (hard disqe, flopi disqe) dhe duke krahasuar ato fajlla me një bazë të dhënash të “nënshkrimeve” të virusit. Mangësia e kësaj metode të zbulimit është se përdoruesit janë të mbrojtur nga virusët vetëm atëherë kur antivirusi azhurnohet me të dhënat e fundit të definicioneve të nënshkrimeve të virusit. Metoda e dytë përdorë algoritme deduktive (udhëheqëse) (heuristic algorithms) për të zbuluar virusët. Kjo metodë ka aftësi për të zbuluar virusët përmes nënshkrimeve të cilat janë krijuar nga firma e antivirusit. Disa antiviruse janë në gjendje të skanojnë fajllat e hapur, po ashtu edhe fajllat dhe e-mailat të cilët i dërgojmë përmes Internetit. Kjo mënyrë është quajtur si “skanim në qasje (on-access scanning)”. Përdoruesit duhet t`i azhurnojnë rregullisht antivirusët e tyre për të rregulluar “vrimat” e sigurisë. Me azhurnimin e përditshëm të antivirusëve parandaloni kërcnimet, të cilat u kanosën në sistemit tuaj kompjutërik [14]. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Si_të_menjanojmë_virusin_infektues?"><span id="Si_t.C3.AB_menjanojm.C3.AB_virusin_infektues.3F"></span>Si të menjanojmë virusin infektues?</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=11" title="Redakto pjesën: Si të menjanojmë virusin infektues?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Si të menjanojmë virusin infektues?"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Çfarë_duhet_bërë"><span id=".C3.87far.C3.AB_duhet_b.C3.ABr.C3.AB"></span>Çfarë duhet bërë</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=12" title="Redakto pjesën: Çfarë duhet bërë" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Çfarë duhet bërë"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li>Një virus kompjuteri nuk është i rrezikshëm deri atëherë kur ne nuk e hapim e-mailin e infketuar.</li> <li>Fshini çdo e-mail, i cili mendoni se është i infektuar dhe pastaj boshatiseni folderin e mbeturinave (shportën recikluese).</li> <li>Lexoni paraprakisht emrin e e-mailit. Kontolloni nëse përmbajtja e mesazhit ka kuptim para se të hapeni ndonjë skedar të futur në e-mail.</li> <li>Kujdes nga mashtrimet! Ka shume e-maile paralajmëruese me shkresën “virusi me deduktiv që keni parë ndonjëherë”, por shpesh këto viruse nuk ekzistojnë.</li> <li>Dërgoni e-mail kompanisë së antivirusit, nëse mendoni se kompjuteri juaj është infektuar me një lloj virusi që deri me tani nuk keni dëgjuar për të. Ata do t`ju tregojnë a është virus apo jo.</li> <li>Bëni backup gjërat me rëndësi në kompjuterin tuaj, që të jeni më të sigurt.</li> <li>Në qoftë se merrni një virus në kompjuterin tuaj, është e nevojshme të skanoni kompjuterin, për të shpëtuar nga infektimi i tij [14].</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Çfarë_nuk_duhet_bërë"><span id=".C3.87far.C3.AB_nuk_duhet_b.C3.ABr.C3.AB"></span>Çfarë nuk duhet bërë</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=13" title="Redakto pjesën: Çfarë nuk duhet bërë" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Çfarë nuk duhet bërë"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li>Mos hap ataçmentin (fajllin e bashkangjitur) në e-mail, nëse nuk jeni i sigurt se është plotësishtë i painfektuar me virus, edhe në qoftë se keni në kompjuterin tuaj antivirus.</li> <li>Mos dërgo ndonjë ataçment mikut tuaj, nëse nuk jeni i sigurt se fajlli përkatës është tërësishtë i pastër.</li> <li>Mos dërgo e-mail me “virus të ri” pa e kontrolluar atë.</li> <li>Mos dërgo e-maile me qëllime shkatërruese.</li> <li>Mos dërgoni e-mail i cili përmban virus, tek personat tjerë e sidomos tek kompania e antivirusit. Sistemi i mesazheve të kësaj kompanie ka mekanizma filtrues, që në njëfarë mënyre do ta fshijë atë.</li> <li>Mos zëvëndësoni backup-in e krijuar, nëse mendoni se ai në vete posedon virus.</li> <li>Mos u bazoni vetëm në antivirus, që ai të kujdeset tërësishtë për kompjuterin tuaj! Ju duhet mbajtur sytë hapur në rast se paraqitet ndonjë virus shkatërrues [14].</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Përfundimi"><span id="P.C3.ABrfundimi"></span>Përfundimi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=14" title="Redakto pjesën: Përfundimi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Përfundimi"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Virusi i kompjuterit shkakton dobësi dhe kaos në industrin e kompjuterëve dhe se efekti i tij është mjaftë shkatërrues. Për këtë arsye, në shumicën e shteteve të botës është ndaluar me ligj krijimi i virusëve me qëllim shkatërrues. Virusët janë rreth e rrotull planetit, që nga zbulimi i tyre, disa dekada me parë dhe do të mbetën njëri nga kërcnimet me efekt të brisht për programet softuerike. Duke ndërmarrur masat e duhura dhe procedurat parandaluese, individi mund të kujdeset ndaj dëmëve që shaktojnë virusët. Virusët janë duke kryer veprime ilegale në sisteme të ndryshme kompjuterike, por nëse përdorën masat adekuate-parandaluese, efekti i tyre do të mënjanohet plotësishtë dhe sistemet tona kompjuterike do te jenë më të sigurta. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referimet">Referimet</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&veaction=edit&section=15" title="Redakto pjesën: Referimet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Referimet"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>[1] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.windowsecurity.com/whitepapers/Introduction_to_Computer_Viruses_.html">http://www.windowsecurity.com/whitepapers/Introduction_to_Computer_Viruses_.html</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120616150814/http://www.windowsecurity.com/whitepapers/Introduction_to_Computer_Viruses_.html">Arkivuar</a> 16 qershor 2012 tek Wayback Machine</li> <li>[2] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://computer.howstuffworks.com/virus4.htm">http://computer.howstuffworks.com/virus4.htm</a></li> <li>[3] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://antivirus.about.com/b/2006/05/31/whats-a-trojan-horse-virus.htm">http://antivirus.about.com/b/2006/05/31/whats-a-trojan-horse-virus.htm</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130515093653/http://antivirus.about.com/b/2006/05/31/whats-a-trojan-horse-virus.htm">Arkivuar</a> 15 maj 2013 tek Wayback Machine</li> <li>[4] <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20120417234758/http://surfthenetsafely.com/surfsafely1.htm">https://web.archive.org/web/20120417234758/http://surfthenetsafely.com/surfsafely1.htm</a></li> <li>[5] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://computer.howstuffworks.com/virus1.htm">http://computer.howstuffworks.com/virus1.htm</a></li> <li>[6] <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20120119021919/http://best-anti-virus-review.gorungoreviews.com/Anti-Virus-Software/article_blog-virus-origin.asp">https://web.archive.org/web/20120119021919/http://best-anti-virus-review.gorungoreviews.com/Anti-Virus-Software/article_blog-virus-origin.asp</a></li> <li>[7] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.virus-scan-software.com/virus-scan-help/answers/the-history-of-computer">http://www.virus-scan-software.com/virus-scan-help/answers/the-history-of-computer</a><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Wikipedia:Link_rot" class="extiw" title="w:en:Wikipedia:Link rot"><span title="">lidhje e vdekur</span></a></i>]</span></sup> viruses.shtml</li> <li>[8] <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20120516002706/http://www.isoftwarereviews.com/types-of-computer-viruses/">https://web.archive.org/web/20120516002706/http://www.isoftwarereviews.com/types-of-computer-viruses/</a></li> <li>[9] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.spamlaws.com/direct-action-virus.html">http://www.spamlaws.com/direct-action-virus.html</a></li> <li>[10] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.spamlaws.com/overwriting-virus.html">http://www.spamlaws.com/overwriting-virus.html</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120507061805/http://www.spamlaws.com/overwriting-virus.html">Arkivuar</a> 7 maj 2012 tek Wayback Machine</li> <li>[11] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.spamlaws.com/directory-viruses.html">http://www.spamlaws.com/directory-viruses.html</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120507070047/http://www.spamlaws.com/directory-viruses.html">Arkivuar</a> 7 maj 2012 tek Wayback Machine</li> <li>[12] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.spamlaws.com/file-infectors.html">http://www.spamlaws.com/file-infectors.html</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120507061230/http://www.spamlaws.com/file-infectors.html">Arkivuar</a> 7 maj 2012 tek Wayback Machine</li> <li>[13] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://searchsecurity.techtarget.com/tip/Who-writes-viruses">http://searchsecurity.techtarget.com/tip/Who-writes-viruses</a></li> <li>[14] <a rel="nofollow" class="external free" href="http://multimediaforensics.com/2010/02/24/computer-viruses-and-preventive-measures/">http://multimediaforensics.com/2010/02/24/computer-viruses-and-preventive-measures/</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160309105850/http://multimediaforensics.com/2010/02/24/computer-viruses-and-preventive-measures/">Arkivuar</a> 9 mars 2016 tek Wayback Machine</li></ul></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Marrë nga "<a dir="ltr" href="https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&oldid=2703692">https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&oldid=2703692</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciale:Kategorit%C3%AB" title="Speciale:Kategoritë">Kategoritë</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kategoria:Informatik%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategoria:Informatikë (nuk është shkruar akoma)">Informatikë</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Programe_kompjuterike" title="Kategoria:Programe kompjuterike">Programe kompjuterike</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kategori të fshehura: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Faqe_me_adresa_nga_Wayback_Machine_q%C3%AB_p%C3%ABrdorin_stamp%C3%ABn_e_arkiv%C3%ABs_s%C3%AB_rrjetit" title="Kategoria:Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit">Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artikuj_me_lidhje_t%C3%AB_jashtme_t%C3%AB_vdekura" title="Kategoria:Artikuj me lidhje të jashtme të vdekura">Artikuj me lidhje të jashtme të vdekura</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Kjo faqe është redaktuar për herë te fundit më 9 tetor 2024, në orën 00:22.</li> <li id="footer-info-copyright">Të gjitha materialet që gjenden në këtë faqë janë të mbrojtura nga <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution/Share-Alike License</a>;. Shiko <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Terms of Use</a> për më shumë informacione.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Rreth të dhënave vetjake</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Rreth">Rreth Wikipedia-s</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Shfaj%C3%ABsimet_e_p%C3%ABrgjithshme">Shfajësimet</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programuesit</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sq.wikipedia.org">Statistikat</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklarata e cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sq.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Virusi_kompjuterik&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Për celular</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-pv9js","wgBackendResponseTime":132,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.097","walltime":"0.133","ppvisitednodes":{"value":195,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":3843,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":230,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 100.630 1 -total"," 51.09% 51.407 1 Stampa:Lidhje_e_vdekur"," 47.90% 48.201 6 Stampa:Webarchive"," 39.98% 40.233 1 Stampa:Fix"," 35.49% 35.716 2 Stampa:Category_handler"," 3.96% 3.984 1 Stampa:Fix/category"," 2.93% 2.947 1 Stampa:Main_other"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.033","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1320585,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-864bbfd546-qlgwx","timestamp":"20241129064116","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Virusi kompjuterik","url":"https:\/\/sq.wikipedia.org\/wiki\/Virusi_kompjuterik","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q485","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q485","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-05-04T13:15:24Z"}</script> </body> </html>