CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Alpoj - Vikipedio</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januaro","februaro","marto","aprilo","majo","junio","julio","aŭgusto","septembro","oktobro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"d66b883f-1e81-46b3-86e2-8994effb2229","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Alpoj","wgTitle":"Alpoj","wgCurRevisionId":8923452,"wgRevisionId":8923452,"wgArticleId":21420,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo","Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn","Koordinatoj sur Vikidatumoj","Legindaj artikoloj","Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB","Paĝoj kun mapoj","10° E","46° N","Alpoj","Montaroj en Svislando","Montaroj en Aŭstrio","Montaroj en Francio","Montaroj en Germanio","Montaroj en Italio","Montaroj en Slovenio"],"wgPageViewLanguage":"eo","wgPageContentLanguage":"eo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Alpoj", "wgRelevantArticleId":21420,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":8923452,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1286","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList", "mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.niceInfoboxes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.kartographer.style":"ready","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.kartographer.link","ext.kartographer.staticframe","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media", "ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.Rekta-ligilo-al-Komunejo","ext.gadget.DocTabs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.kartographer.style%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.gadget.niceInfoboxes&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Grossglockner_from_SW.jpg/1200px-Grossglockner_from_SW.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Grossglockner_from_SW.jpg/800px-Grossglockner_from_SW.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Grossglockner_from_SW.jpg/640px-Grossglockner_from_SW.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Alpoj - Vikipedio"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eo.m.wikipedia.org/wiki/Alpoj"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redakti" href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedio (eo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Alpoj"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedio Atom-fonto" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Alpoj rootpage-Alpoj skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltu al enhavo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ĉefa menuo" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ĉefa menuo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ĉefa menuo</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigado </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-desciption" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do"><span>Ĉefpaĝo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portalo:Komunumo" title="Pri la projekto, kion vi povas fari, kie vi povas trovi ion"><span>Komunuma portalo</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Diskutejo"><span>Diskutejo</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Aktuala%C4%B5oj" title="Trovi fonajn informojn pri nunaj eventoj"><span>Aktualaĵoj</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj" title="Listo de la lastaj ŝanĝoj en la vikio. [r]" accesskey="r"><span>Lastaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Novaj_pa%C4%9Doj"><span>Novaj paĝoj</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Hazarda_pa%C4%9Do" title="Iri al hazarda paĝo [x]" accesskey="x"><span>Hazarda paĝo</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Helpo:Enhavo" title="La loko por eltrovi"><span>Helpo</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedio" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-eo.svg" style="width: 6.875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eo.svg" width="109" height="13" style="width: 6.8125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Ser%C4%89i" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio" aria-label="Serĉi tra Vikipedio" autocapitalize="sentences" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personaj iloj"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspekto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspekto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo" class=""><span>Donaci</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Alpoj" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga" class=""><span>Krei konton</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Alpoj" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ensaluti</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pliaj agordoj" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personaj iloj" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personaj iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menuo de uzanto" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo"><span>Donaci</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Alpoj" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krei konton</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Alpoj" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ensaluti</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Paĝoj por elsalutitaj redaktistoj <a href="/wiki/Helpo:Enkonduko" aria-label="Lernu pli pri redaktado"><span>Lernu pli</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Miaj_kontribuoj" title="Listo de redaktoj faritaj el ĉi tiu IPa adreso [y]" accesskey="y"><span>Kontribuoj</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Mia_diskutpa%C4%9Do" title="Diskuto pri redaktoj sub tiu ĉi IP adreso [n]" accesskey="n"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Enhavo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Enhavo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">kaŝi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Komenco</div> </a> </li> <li id="toc-Estiĝo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Estiĝo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Estiĝo</span> </div> </a> <ul id="toc-Estiĝo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geografio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geografio</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geografio-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Geografio subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Geografio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Divido" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Divido"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Divido</span> </div> </a> <ul id="toc-Divido-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Montoĉenoj_kaj_elstaraj_montoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Montoĉenoj_kaj_elstaraj_montoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Montoĉenoj kaj elstaraj montoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Montoĉenoj_kaj_elstaraj_montoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Glaĉeroj_de_la_Alpoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Glaĉeroj_de_la_Alpoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Glaĉeroj de la Alpoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Glaĉeroj_de_la_Alpoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Riveroj_kaj_lagoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Riveroj_kaj_lagoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Riveroj kaj lagoj</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Riveroj_kaj_lagoj-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Riveroj kaj lagoj subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Riveroj_kaj_lagoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Riveroj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Riveroj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Riveroj</span> </div> </a> <ul id="toc-Riveroj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lagoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lagoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Lagoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Lagoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uzado_de_akvo_el_Alpoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uzado_de_akvo_el_Alpoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Uzado de akvo el Alpoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Uzado_de_akvo_el_Alpoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Klimato" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimato"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Klimato</span> </div> </a> <ul id="toc-Klimato-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pluvo_kaj_neĝo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pluvo_kaj_neĝo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Pluvo kaj neĝo</span> </div> </a> <ul id="toc-Pluvo_kaj_neĝo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Klimataj_zonoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimataj_zonoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Klimataj zonoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Klimataj_zonoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ekologio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ekologio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Ekologio</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ekologio-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Ekologio subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Ekologio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Flaŭro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Flaŭro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Flaŭro</span> </div> </a> <ul id="toc-Flaŭro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Faŭno" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Faŭno"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Faŭno</span> </div> </a> <ul id="toc-Faŭno-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Alpaj_popoloj_kaj_kulturo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Alpaj_popoloj_kaj_kulturo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Alpaj popoloj kaj kulturo</span> </div> </a> <ul id="toc-Alpaj_popoloj_kaj_kulturo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Turismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Turismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Turismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Turismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transportoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Transportoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Transportoj</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Transportoj-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Transportoj subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Transportoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fervojaj_tuneloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fervojaj_tuneloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Fervojaj tuneloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Fervojaj_tuneloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aŭtoŝoseaj_tuneloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aŭtoŝoseaj_tuneloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Aŭtoŝoseaj tuneloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Aŭtoŝoseaj_tuneloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konstruataj_tuneloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Konstruataj_tuneloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.3</span> <span>Konstruataj tuneloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Konstruataj_tuneloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Referencoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Referencoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literaturo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literaturo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Literaturo</span> </div> </a> <ul id="toc-Literaturo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vidu_ankaŭ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vidu_ankaŭ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Vidu ankaŭ</span> </div> </a> <ul id="toc-Vidu_ankaŭ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eksteraj_ligiloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eksteraj_ligiloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Eksteraj ligiloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Eksteraj_ligiloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Alpoj</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Iru al artikolo en alia lingvo. Havebla en 176 lingvo" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-176" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">176 lingvoj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Alpe" title="Alpe — afrikansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Alpe" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — svisgermana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Alpen" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="svisgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%8D%E1%8D%95%E1%88%B5_%E1%89%B0%E1%88%AB%E1%88%AE%E1%89%BD" title="አልፕስ ተራሮች — amhara" lang="am" hreflang="am" data-title="አልፕስ ተራሮች" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amhara" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — aragona" lang="an" hreflang="an" data-title="Alpes" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragona" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Alpis" title="Alpis — Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Alpis" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%90%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="ऐल्प्स — angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="ऐल्प्स" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%84%D8%A8" title="الألب — araba" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الألب" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="araba" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8" title="الب — Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الب" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%9B" title="এল্পছ — asama" lang="as" hreflang="as" data-title="এল্পছ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asama" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — asturia" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Alpes" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturia" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BF%D0%B0%D0%BB" title="Алпал — avara" lang="av" hreflang="av" data-title="Алпал" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avara" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="आल्प्स — avadhia" lang="awa" hreflang="awa" data-title="आल्प्स" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="avadhia" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Alp_da%C4%9Flar%C4%B1" title="Alp dağları — azerbajĝana" lang="az" hreflang="az" data-title="Alp dağları" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajĝana" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%BE_%D8%AF%D8%A7%D8%BA%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="آلپ داغلاری — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آلپ داغلاری" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF_%D1%82%D0%B0%D1%83%D2%99%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Альп тауҙары — baŝkira" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Альп тауҙары" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baŝkira" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Oipn" title="Oipn — Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Oipn" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Alp%C4%97s" title="Alpės — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Alpės" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Alpes" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D1%8B" title="Альпы — belorusa" lang="be" hreflang="be" data-title="Альпы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belorusa" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D1%8B" title="Альпы — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Альпы" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BF%D0%B8" title="Алпи — bulgara" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Алпи" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgara" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="आल्प्स — Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="आल्प्स" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B8_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%A4%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BE" title="আল্পস পর্বতমালা — bengala" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আল্পস পর্বতমালা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengala" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Alpo%C3%B9" title="Alpoù — bretona" lang="br" hreflang="br" data-title="Alpoù" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretona" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Alpe" title="Alpe — bosna" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Alpe" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosna" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D0%B0" title="Альпа — Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Альпа" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — kataluna" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Alps" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataluna" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D0%B0%D1%88" title="Альпаш — ĉeĉena" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Альпаш" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ĉeĉena" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%DA%B5%D9%BE" title="ئەڵپ — sorana" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەڵپ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorana" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Alplar" title="Alplar — Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Alplar" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Alpy" title="Alpy — ĉeĥa" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Alpy" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ĉeĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Alpau" title="Alpau — kimra" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Alpau" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="kimra" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Alperne" title="Alperne — dana" lang="da" hreflang="da" data-title="Alperne" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dana" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — germana" lang="de" hreflang="de" data-title="Alpen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="germana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Alpy" title="Alpy — malsuprasoraba" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Alpy" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="malsuprasoraba" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BB%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%82" title="Άλπεις — greka" lang="el" hreflang="el" data-title="Άλπεις" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greka" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/%C3%88lp" title="Èlp — Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Èlp" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — angla" lang="en" hreflang="en" data-title="Alps" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angla" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — hispana" lang="es" hreflang="es" data-title="Alpes" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hispana" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Alpid" title="Alpid — estona" lang="et" hreflang="et" data-title="Alpid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estona" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Alpeak" title="Alpeak — eŭska" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Alpeak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="eŭska" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%BE" title="آلپ — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آلپ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Alpit" title="Alpit — finna" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Alpit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finna" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Alpiq" title="Alpiq — Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Alpiq" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Alpurnar" title="Alpurnar — feroa" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Alpurnar" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="feroa" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — franca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Alpes" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="franca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/%C3%82rpes" title="Ârpes — Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Ârpes" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — nord-frisa" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Alpen" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="nord-frisa" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — friula" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Alps" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friula" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — okcident-frisa" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Alpen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="okcident-frisa" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Na_hAlpa" title="Na hAlpa — irlanda" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Na hAlpa" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E7%88%BE%E5%8D%91%E6%96%AF%E5%B1%B1" title="阿爾卑斯山 — Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="阿爾卑斯山" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Alp" title="Alp — Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Alp" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Na_h-Ailpeannan" title="Na h-Ailpeannan — skot-gaela" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Na h-Ailpeannan" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="skot-gaela" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — galega" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Alpes" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galega" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%81ype" title="Áype — gvarania" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Áype" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="gvarania" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%86%E0%AA%B2%E0%AB%8D%E0%AA%AA%E0%AB%8D%E0%AA%B8_%E0%AA%AA%E0%AA%B0%E0%AB%8D%E0%AA%B5%E0%AA%A4%E0%AA%AE%E0%AA%BE%E0%AA%B3%E0%AA%BE" title="આલ્પ્સ પર્વતમાળા — guĝarata" lang="gu" hreflang="gu" data-title="આલ્પ્સ પર્વતમાળા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="guĝarata" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — haŭsa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Alps" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haŭsa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Alpes_s%C3%A2n" title="Alpes sân — Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Alpes sân" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BBAlepa" title="ʻAlepa — havaja" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻAlepa" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="havaja" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%A8%D7%99_%D7%94%D7%90%D7%9C%D7%A4%D7%99%D7%9D" title="הרי האלפים — hebrea" lang="he" hreflang="he" data-title="הרי האלפים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrea" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%90%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BE" title="ऐल्प्स पर्वतमाला — hinda" lang="hi" hreflang="hi" data-title="ऐल्प्स पर्वतमाला" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hinda" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Alps" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Alpe" title="Alpe — kroata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Alpe" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Alpy" title="Alpy — suprasoraba" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Alpy" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="suprasoraba" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Alpok" title="Alpok — hungara" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Alpok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungara" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%BA%D5%A5%D6%80" title="Ալպեր — armena" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ալպեր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armena" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%BA%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ալպեան լեռներ — Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ալպեան լեռներ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — Interlingvao" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Alpes" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingvao" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — indonezia" lang="id" hreflang="id" data-title="Alpen" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — Interlingveo" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Alpes" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingveo" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — iloka" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Alpes" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="iloka" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Alpi" title="Alpi — Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Alpi" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Alpafj%C3%B6ll" title="Alpafjöll — islanda" lang="is" hreflang="is" data-title="Alpafjöll" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islanda" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Alpi" title="Alpi — itala" lang="it" hreflang="it" data-title="Alpi" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="itala" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%AB%E3%83%97%E3%82%B9%E5%B1%B1%E8%84%88" title="アルプス山脈 — japana" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アルプス山脈" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japana" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Alps" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Alpen" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ალპები — kartvela" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ალპები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="kartvela" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Alp_tawlar%C4%B1" title="Alp tawları — Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Alp tawları" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Idurar_n_Alp" title="Idurar n Alp — kabila" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Idurar n Alp" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabila" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Al%C9%A9p%CA%8Awaa" title="Alɩpʊwaa — Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Alɩpʊwaa" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D1%96" title="Альпі — kazaĥa" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Альпі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazaĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%86%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%B8%E0%B3%8D" title="ಆಲ್ಪ್ಸ್ — kanara" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಆಲ್ಪ್ಸ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kanara" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%8C%ED%94%84%EC%8A%A4%EC%82%B0%EB%A7%A5" title="알프스산맥 — korea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="알프스산맥" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="korea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D0%BB%D0%B0" title="Альпла — karaĉaj-balkara" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Альпла" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karaĉaj-balkara" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Alp" title="Alp — kurda" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Alp" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurda" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Alpow" title="Alpow — kornvala" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Alpow" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornvala" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D1%8B" title="Альпы — kirgiza" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Альпы" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiza" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Alpes" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — luksemburga" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Alpen" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburga" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Alpes" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Alpe" title="Alpe — limburga" lang="li" hreflang="li" data-title="Alpe" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburga" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Arpi" title="Arpi — Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Arpi" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Alpes" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Alp_(mont)" title="Alp (mont) — Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Alp (mont)" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Alpi" title="Alpi — lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Alpi" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%81%E0%BA%AD%E0%BA%A5%E0%BA%9B%E0%BB%8C" title="ແອລປ໌ — laŭa" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ແອລປ໌" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laŭa" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Alp%C4%97s" title="Alpės — litova" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Alpės" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litova" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Alpi" title="Alpi — latva" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Alpi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latva" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tandavan-tendrombohitra_Alpa" title="Tandavan-tendrombohitra Alpa — malagasa" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tandavan-tendrombohitra Alpa" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malagasa" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF" title="Альп — Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Альп" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BF%D0%B8" title="Алпи — makedona" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Алпи" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedona" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%86%E0%B5%BD%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ആൽപ്സ് — malajalama" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ആൽപ്സ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalama" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%BD%D1%83%D1%80%D1%83%D1%83" title="Альпийн нуруу — mongola" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Альпийн нуруу" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongola" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="आल्प्स — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="आल्प्स" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Banjaran_Alp" title="Banjaran Alp — malaja" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Banjaran Alp" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaja" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Alpes" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="miranda" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9A%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8" title="အယ်လ်ပ်တောင်တန်း — birma" lang="my" hreflang="my" data-title="အယ်လ်ပ်တောင်တန်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Arpe" title="Arpe — napola" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Arpe" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napola" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — platgermana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Alpen" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="platgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — Low Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Alpen" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Low Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="आल्प्स — nepala" lang="ne" hreflang="ne" data-title="आल्प्स" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepala" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A5%8D" title="एल्पस् — nevara" lang="new" hreflang="new" data-title="एल्पस्" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="nevara" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — nederlanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Alpen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Alpane" title="Alpane — novnorvega" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Alpane" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="novnorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Alpene" title="Alpene — dannorvega" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Alpene" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="dannorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Alpes" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — okcitana" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Alps" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okcitana" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%C3%A6%D1%82%C3%A6" title="Альпæтæ — oseta" lang="os" hreflang="os" data-title="Альпæтæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="oseta" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%90%E0%A8%B2%E0%A8%AA" title="ਐਲਪ — panĝaba" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਐਲਪ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panĝaba" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Alpen" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Alpes" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Alpy" title="Alpy — pola" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Alpy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="pola" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Alp" title="Alp — Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Alp" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%BE%D8%B3" title="الپس — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="الپس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%BE_%D8%BA%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%87" title="آلپ غرونه — paŝtua" lang="ps" hreflang="ps" data-title="آلپ غرونه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paŝtua" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — portugala" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Alpes" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugala" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Alpikuna" title="Alpikuna — keĉua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Alpikuna" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keĉua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — romanĉa" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Alps" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romanĉa" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Alpi" title="Alpi — rumana" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Alpi" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumana" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Alpe" title="Alpe — Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Alpe" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D1%8B" title="Альпы — rusa" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Альпы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusa" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BF%D1%8B" title="Алпы — Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Алпы" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D0%B0_%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B0" title="Альпа хайалара — jakuta" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Альпа хайалара" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakuta" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — sarda" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Alpes" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sarda" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Alpi" title="Alpi — sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Alpi" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — skota" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Alps" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skota" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%BE%D8%B3" title="الپس — sinda" lang="sd" hreflang="sd" data-title="الپس" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sinda" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/%C3%81lppat" title="Álppat — nord-samea" lang="se" hreflang="se" data-title="Álppat" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="nord-samea" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Alpe" title="Alpe — serbo-Kroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Alpe" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-Kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%87%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A" title="ඇල්ප්ස් — sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ඇල්ප්ස්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Alps" title="Alps — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Alps" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Alpy" title="Alpy — slovaka" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Alpy" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaka" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Alpe" title="Alpe — slovena" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Alpe" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovena" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Alpet" title="Alpet — albana" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Alpet" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albana" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BF%D0%B8" title="Алпи — serba" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Алпи" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serba" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Alpen" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Alpen" title="Alpen — sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Alpen" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Alperna" title="Alperna — sveda" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Alperna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sveda" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Alpi" title="Alpi — svahila" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Alpi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="svahila" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%86%E0%AE%B2%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%B8%E0%AF%8D" title="ஆல்ப்ஸ் — tamila" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஆல்ப்ஸ்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamila" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ఆల్ప్స్ పర్వతాలు — telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="ఆల్ప్స్ పర్వతాలు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BF" title="Алп — taĝika" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Алп" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="taĝika" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%AD%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B9%8C" title="เทือกเขาแอลป์ — taja" lang="th" hreflang="th" data-title="เทือกเขาแอลป์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="taja" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Alplar" title="Alplar — turkmena" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Alplar" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmena" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — tagaloga" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Alpes" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloga" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Alpi_bandon" title="Alpi bandon — Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Alpi bandon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Alpler" title="Alpler — turka" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Alpler" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turka" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Альп таулары — tatara" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Альп таулары" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatara" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D9%84%D9%BE_%D8%AA%D8%A7%D8%BA%D9%84%D9%89%D8%B1%D9%89" title="ئالپ تاغلىرى — ujgura" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئالپ تاغلىرى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgura" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D0%B8" title="Альпи — ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Альпи" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%BE%D8%B3" title="الپس — urduo" lang="ur" hreflang="ur" data-title="الپس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduo" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Alplar" title="Alplar — uzbeka" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Alplar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeka" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Alpe" title="Alpe — Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Alpe" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Al%27pad" title="Al'pad — Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Al'pad" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Anp%C6%A1" title="Anpơ — vjetnama" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Anpơ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vjetnama" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Alpn" title="Alpn — West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Alpn" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — varaja" lang="war" hreflang="war" data-title="Alpes" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varaja" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%B0%94%E5%8D%91%E6%96%AF%E5%B1%B1" title="阿尔卑斯山 — vua" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="阿尔卑斯山" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vua" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IiAlps" title="IiAlps — ksosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IiAlps" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="ksosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="ალპეფი — Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ალპეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%9C%D7%A4%D7%9F" title="אלפן — jida" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אלפן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jida" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%B0%94%E5%8D%91%E6%96%AF%E5%B1%B1" title="阿尔卑斯山 — ĉina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="阿尔卑斯山" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ĉina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Alpes" title="Alpes — Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Alpes" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E7%88%BE%E5%8D%91%E6%96%AF%E5%B1%B1" title="阿爾卑斯山 — kantona" lang="yue" hreflang="yue" data-title="阿爾卑斯山" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantona" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1286#sitelinks-wikipedia" title="Redakti interlingvajn ligilojn" class="wbc-editpage">Redakti ligilojn</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Nomspacoj"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Alpoj" title="Vidi la artikolon [c]" accesskey="c"><span>Artikolo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Diskuto:Alpoj" rel="discussion" title="Diskuto pri la artikolo [t]" accesskey="t"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝanĝi lingvan varianton" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Esperanto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vidoj"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Alpoj"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=history" title="Antaŭaj versioj de ĉi tiu paĝo. [h]" accesskey="h"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Iloj" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Iloj</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pliaj opcioj" > <div class="vector-menu-heading"> Agoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Alpoj"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=history"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ĝenerale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kio_ligas_%C4%89i_tien%3F/Alpoj" title="Listo de ĉiuj vikiaj paĝoj kiuj ligas ĉi tien [j]" accesskey="j"><span>Ligiloj ĉi tien</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Rilataj_%C5%9Dan%C4%9Doj/Alpoj" rel="nofollow" title="Lastaj ŝanĝoj en paĝoj kiuj ligas al ĉi tiu paĝo [k]" accesskey="k"><span>Rilataj ŝanĝoj</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eo" title="Alŝuti dosierojn [u]" accesskey="u"><span>Alŝuti dosieron</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Specialaj_pa%C4%9Doj" title="Listo de ĉiuj specialaj paĝoj [q]" accesskey="q"><span>Specialaj paĝoj</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&oldid=8923452" title="Porĉiama ligilo al ĉi versio de la paĝo"><span>Konstanta ligilo</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=info" title="Pli da informo pri ĉi tiu paĝo"><span>Informoj pri la paĝo</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Citi&page=Alpoj&id=8923452&wpFormIdentifier=titleform" title="Informoj pri kiel citi ĉi tiun paĝon"><span>Citi ĉi tiun artikolon</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FAlpoj"><span>Akiri mallongigitan URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:QrCode&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FAlpoj"><span>Elŝutu QR-kodon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Presi/elporti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Alpoj"><span>Krei libron</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:DownloadAsPdf&page=Alpoj&action=show-download-screen"><span>Elŝuti kiel PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Alpoj&printable=yes" title="Presebla versio de tiu ĉi paĝo [p]" accesskey="p"><span>Presebla versio</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En aliaj projektoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Alps" hreflang="en"><span>Vikimedia Komunejo</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://eo.wikiquote.org/wiki/Alpoj" hreflang="eo"><span>Vikicitaro</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1286" title="Ligilo al konektita datuma ero [g]" accesskey="g"><span>Ero en Vikidatumoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspekto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">kaŝi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">El Vikipedio, la libera enciklopedio</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eo" dir="ltr"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Alps_banner_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Alps_banner_1.jpg/775px-Alps_banner_1.jpg" decoding="async" width="775" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Alps_banner_1.jpg/1163px-Alps_banner_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Alps_banner_1.jpg/1550px-Alps_banner_1.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="300" /></a><figcaption></figcaption></figure> <table class="infobox" style="width:23em; -moz-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; -webkit-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; box-shadow: 4px 4px 4px #CCC;"> <tbody><tr> <th style="color: #000000; background-color:#C19A6B; text-align:center;" colspan="3" class="kaplinio mapo">Alpoj </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Grossglockner_from_SW.jpg" class="mw-file-description" title="Großglockner"><img alt="Großglockner" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Grossglockner_from_SW.jpg/250px-Grossglockner_from_SW.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Grossglockner_from_SW.jpg/375px-Grossglockner_from_SW.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Grossglockner_from_SW.jpg/500px-Grossglockner_from_SW.jpg 2x" data-file-width="1884" data-file-height="1413" /></a></span><div>Großglockner</div> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Mont_Blanc_oct_2004.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Mont_Blanc_oct_2004.JPG/250px-Mont_Blanc_oct_2004.JPG" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Mont_Blanc_oct_2004.JPG/375px-Mont_Blanc_oct_2004.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Mont_Blanc_oct_2004.JPG/500px-Mont_Blanc_oct_2004.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Alpenkarte.svg" class="mw-file-description" title="mapo"><img alt="mapo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Alpenkarte.svg/250px-Alpenkarte.svg.png" decoding="async" width="250" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Alpenkarte.svg/375px-Alpenkarte.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Alpenkarte.svg/500px-Alpenkarte.svg.png 2x" data-file-width="3178" data-file-height="1871" /></a></span> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align:center; background-color:#C19A6B; color:#000000;"><b><a href="/wiki/Montara_sistemo" title="Montara sistemo">montara sistemo</a></b> </th></tr> <tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>La plej alta punkto</b> </td> <td><a href="/wiki/Mont_Blanc" class="mw-redirect" title="Mont Blanc">Mont Blanc</a> (<span style="white-space: nowrap;">4 810 <a href="/wiki/Metro" title="Metro">m</a></span>) </td></tr> <tr> <td><b>Longeco</b> </td> <td><span style="white-space: nowrap;">1 200 <a href="/wiki/Kilometro" title="Kilometro">km</a></span> </td></tr> <tr> <td><b>Areo</b> </td> <td><span style="white-space: nowrap;">200 000 <a href="/wiki/Kvadrata_kilometro" title="Kvadrata kilometro">km²</a></span> </td></tr> <tr> <td><b>Supra tutaĵo</b> </td> <td><a href="/wiki/Alpa-himalaja_sistemo" title="Alpa-himalaja sistemo">Alpa-himalaja sistemo</a> </td></tr> <tr> <td><b>Najbaraj tutaĵoj</b> </td> <td><a href="/wiki/Centra_Masivo" title="Centra Masivo">Centra Masivo</a> <br /> <a href="/wiki/Karpatoj" title="Karpatoj">Karpatoj</a> <br /> <a href="/wiki/Apenino" class="mw-redirect" title="Apenino">Apenino</a> <br /> <a href="/wiki/Dinaraj_montoj" class="mw-redirect" title="Dinaraj montoj">Dinaraj montoj</a> </td></tr> <tr> <td><b>Subaj tutaĵoj</b> </td> <td><a href="/wiki/Okcidentaj_Alpoj" title="Okcidentaj Alpoj">Okcidentaj Alpoj</a> <br /> <a href="/wiki/Orientaj_Alpoj" title="Orientaj Alpoj">Orientaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><b>Kontinento</b> </td> <td><a href="/wiki/E%C5%ADropo" title="Eŭropo">Eŭropo</a> </td></tr> <tr> <td><b>Situo</b> </td> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/3/3b/Flago-de-Francio.svg/20px-Flago-de-Francio.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/3/3b/Flago-de-Francio.svg/30px-Flago-de-Francio.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/3/3b/Flago-de-Francio.svg/40px-Flago-de-Francio.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> <a href="/wiki/Francio" title="Francio">Francio</a> <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/1/10/Flago-de-Germanio.svg/20px-Flago-de-Germanio.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/1/10/Flago-de-Germanio.svg/30px-Flago-de-Germanio.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/1/10/Flago-de-Germanio.svg/40px-Flago-de-Germanio.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> <a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Germanio</a> <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/0/08/Flago-de-Svisio.svg/14px-Flago-de-Svisio.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/0/08/Flago-de-Svisio.svg/21px-Flago-de-Svisio.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/0/08/Flago-de-Svisio.svg/28px-Flago-de-Svisio.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></span></span>  <a href="/wiki/Svislando" title="Svislando">Svislando</a> <br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Flago-de-Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/2/27/Flago-de-Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno.svg/20px-Flago-de-Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/2/27/Flago-de-Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno.svg/30px-Flago-de-Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/2/27/Flago-de-Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno.svg/40px-Flago-de-Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno" title="Liĥtenŝtejno">Liĥtenŝtejno</a> <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/b/bc/Flago-de-A%C5%ADstrio.svg/20px-Flago-de-A%C5%ADstrio.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/b/bc/Flago-de-A%C5%ADstrio.svg/30px-Flago-de-A%C5%ADstrio.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/b/bc/Flago-de-A%C5%ADstrio.svg/40px-Flago-de-A%C5%ADstrio.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> <a href="/wiki/A%C5%ADstrio" title="Aŭstrio">Aŭstrio</a> <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/c/cd/Flago-de-Italio.svg/20px-Flago-de-Italio.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/c/cd/Flago-de-Italio.svg/30px-Flago-de-Italio.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/c/cd/Flago-de-Italio.svg/40px-Flago-de-Italio.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></span></span> <a href="/wiki/Italio" title="Italio">Italio</a> <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/6/65/Flago-de-Slovenio.svg/20px-Flago-de-Slovenio.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/6/65/Flago-de-Slovenio.svg/30px-Flago-de-Slovenio.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/eo/thumb/6/65/Flago-de-Slovenio.svg/40px-Flago-de-Slovenio.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> <a href="/wiki/Slovenio" title="Slovenio">Slovenio</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/World_Geodetic_System_1984" class="mw-redirect" title="World Geodetic System 1984">Geografia situo</a> </td> <td><span id="text_coordinates" class="coordinates plainlinks-print"><a class="external text" href="https://tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Alpoj&language=eo&params=46_N_10_E_region:FR_type:mountain"><span title="Alpoj"><span title="Latitudo">46° 0′ <abbr title="Nordo">N</abbr></span>, <span title="Longitudo">10° 0′ <abbr title="Oriento">O</abbr></span></span></a> <a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Map/15/46/10/eo" data-zoom="15" data-lat="46" data-lon="10" data-overlays="["_3d4348ce4e8b775987df5cbfa0ad9dff666ea644"]">(mapo)</a></span><span class="geo microformat"><span class="latitude">46</span><span class="longitude">10</span><span class="elevation"></span></span><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks-print"><span title="Koordinatosistemo WGS84">Koordinatoj: </span><a class="external text" href="https://tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Alpoj&language=eo&params=46_N_10_E_region:FR_type:mountain"><span title="coordinates"><span title="Latitudo">46° 0′ <abbr title="Nordo">N</abbr></span>, <span title="Longitudo">10° 0′ <abbr title="Oriento">O</abbr></span></span></a> <a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Map/15/46/10/eo" data-zoom="15" data-lat="46" data-lon="10" data-overlays="["_68936b680a070c6b1e02d958d72ffe3f6a55f956"]">(mapo)</a></span> <span style="display:none"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cablono:Informkesto_insulo/zorgado/latitudo-longitudo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ŝablono:Informkesto insulo/zorgado/latitudo-longitudo (paĝo ne ekzistas)">f1</a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2"> <div class="mw-kartographer-container thumb tnone center"><div class="thumbinner" style="width: 250px;"><a class="mw-kartographer-map notheme" style="width: 250px; height: 200px;" data-mw-kartographer="mapframe" data-style="osm-intl" data-width="250" data-height="200" data-zoom="5" data-lat="46" data-lon="10" data-overlays="["_9becf8336da30974f51f970b3cc665d97ae0a93a"]" href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Map/5/46/10/eo"><img src="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,5,46,10,250x200.png?lang=eo&domain=eo.wikipedia.org&title=Alpoj&revid=8923452&groups=_9becf8336da30974f51f970b3cc665d97ae0a93a" width="250" height="200" decoding="async" srcset="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,5,46,10,250x200@2x.png?lang=eo&domain=eo.wikipedia.org&title=Alpoj&revid=8923452&groups=_9becf8336da30974f51f970b3cc665d97ae0a93a 2x" alt="Map" /></a><div class="thumbcaption">Alpoj</div></div></div> </td></tr> <tr> <td><b>Akvejo</b> </td> <td><a href="/wiki/Rodano" title="Rodano">Rodano</a> <br /> <a href="/wiki/Rejno" title="Rejno">Rejno</a> <br /> <a href="/wiki/Inn" title="Inn">Inn</a> <br /> <a href="/wiki/Danubo" title="Danubo">Danubo</a> <br /> <a href="/wiki/Pado" title="Pado">Pado</a> </td></tr> <tr><td class="shangu-shablonon infoboximage" colspan="2" style="text-align:center;padding:0 0.2em 0.2em 0.2em"><div class="noprint toccolours" style="border:2px solid #a2a9b1;padding:5px;background-color:#C19A6B;color:black;font-size:xx-small;font-weight:normal"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Informkestoj" title="Vikipedio:Informkestoj"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/15px-Information_icon.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/23px-Information_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/30px-Information_icon.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></a><figcaption></figcaption></figure><span class="noprint plainlinksneverexpand" style="text-align:center"><a href="/wiki/%C5%9Cablono:Informkesto_reliefo" title="Ŝablono:Informkesto reliefo">v</a> • <a href="/wiki/%C5%9Cablono-Diskuto:Informkesto_reliefo" title="Ŝablono-Diskuto:Informkesto reliefo">d</a> • <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Cablono%3AInformkesto_reliefo&action=edit">r</a></span></div></td></tr> </tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Alps.space.300pix.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Alps.space.300pix.jpg/240px-Alps.space.300pix.jpg" decoding="async" width="240" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Alps.space.300pix.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="264" /></a><figcaption>Satelita bildo de la Alpoj.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Greifensee_elfluejo_de_Glatt_628.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Greifensee_elfluejo_de_Glatt_628.jpg/240px-Greifensee_elfluejo_de_Glatt_628.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Greifensee_elfluejo_de_Glatt_628.jpg/360px-Greifensee_elfluejo_de_Glatt_628.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Greifensee_elfluejo_de_Glatt_628.jpg/480px-Greifensee_elfluejo_de_Glatt_628.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>La Alpoĉeno vidita dum fentago de elfluejo de Glatt el Greifensee proksime de <a href="/wiki/Zuriko" title="Zuriko">Zuriko</a>.</figcaption></figure> <p>La <b>Alpoj</b> (el antaŭlatina radiko <i>alb-</i> aŭ <i>alp-</i> eble signifinta <i>monto</i>) estas la plej granda <a href="/wiki/Montaro" title="Montaro">montaro</a> de meza kaj okcidenta <a href="/wiki/E%C5%ADropo" title="Eŭropo">Eŭropo</a> laŭ vasteco kaj alteco. En Eŭropo nur la <a href="/wiki/Ka%C5%ADkazo" title="Kaŭkazo">Kaŭkazo</a> ĝin en alteco superas. Partoj apartenas al la ok landoj <a href="/wiki/A%C5%ADstrio" title="Aŭstrio">Aŭstrio</a>, <a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Germanio</a>, <a href="/wiki/Francio" title="Francio">Francio</a> kun <a href="/wiki/Monako" title="Monako">Monako</a>, <a href="/wiki/Svislando" title="Svislando">Svislando</a>, <a href="/wiki/Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno" title="Liĥtenŝtejno">Liĥtenŝtejno</a>, <a href="/wiki/Italio" title="Italio">Italio</a> kaj <a href="/wiki/Slovenio" title="Slovenio">Slovenio</a>; ili rolas kiel akva kaj klimata divido inter <a href="/wiki/Meze%C5%ADropo" title="Mezeŭropo">Meza</a> kaj <a href="/wiki/Sude%C5%ADropo" class="mw-redirect" title="Sudeŭropo">Suda Eŭropo</a>. </p><p>Norde de la <a href="/wiki/Golfo_de_%C4%9Cenovo" title="Golfo de Ĝenovo">Golfo de Ĝenovo</a> ili najbaras al la <a href="/wiki/Apenino" class="mw-redirect" title="Apenino">Apenino</a>, okcidente preterpasas la <a href="/wiki/Padebena%C4%B5o" class="mw-redirect" title="Padebenaĵo">Pad-Ebenaĵon</a>, branĉiĝas ĉe la <a href="/wiki/Lago_Bourget" title="Lago Bourget">Lago Bourget</a> en la <a href="/wiki/%C4%B4uraso_(montaro)" title="Ĵuraso (montaro)">Francan kaj Svisan Ĵurason</a>, kaj finiĝas post 750 km ventumilforme antaŭ la okcidentpanona montlando ĉe la <a href="/wiki/Danubo" title="Danubo">Danubo</a> apud <a href="/wiki/Vieno" title="Vieno">Vieno</a>. Nordoriente sekvas la <a href="/wiki/Karpatoj" title="Karpatoj">Karpatoj</a>, en la sudoriento la <a href="/wiki/Karsto" title="Karsto">Karsto</a> kaj la <a href="/wiki/Dinara_Montaro" class="mw-redirect" title="Dinara Montaro">Dinara Montaro</a>. En la nordo, la Alpoj malaltiĝas malrapide al la germana antaŭalpa lando, en la sudo krute transiras al la <a href="/wiki/Padebena%C4%B5o" class="mw-redirect" title="Padebenaĵo">Padebenaĵo</a>. </p><p>La tuta longeco de la Alpoj (de <a href="/wiki/%C4%9Cenovo" title="Ĝenovo">Ĝenovo</a> ĝis Vieno) estas 1.200 km, la larĝeco estas inter 150 kaj 200 km, oriente ĝis 300 km. La pintoj en la plej gravaj montarareoj leviĝas al altoj inter 3000 kaj 4300 m; la plej alta pinto estas la 4807 metrojn alta <a href="/wiki/Blanka_Monto" title="Blanka Monto">Blanka Monto</a> (france <i>Mont Blanc</i>) ĉe la landlimo inter Francio kaj Italio. La areo de la Alpoj enhavas ĉirkaŭ centon da montopintoj pli altaj ol 4,000 m (13,123 ft), konataj kiel "kvarmiluloj". </p><p>La altitudo kaj grando de la montaro tuŝas la <a href="/wiki/Klimato" title="Klimato">klimaton</a> en Eŭropo; ĉe montoj la niveloj de <a href="/wiki/Precipita%C4%B5o" title="Precipitaĵo">precipitaĵo</a> ege varias kaj la klimataj kondiĉoj konsistas el distingaj zonoj. Naturaj bestoj kiaj <a href="/wiki/Kapro" title="Kapro">kaproj</a> loĝas en plej altaj montopintoj ĝis altaĵoj de ĉirkaŭ 3 400 m, kaj plantoj kiaj <a href="/wiki/Edelvejso" title="Edelvejso">edelvejso</a> kreskas en rokaj areoj en pli malaltaj lokoj same kiel ĉe pli altaj lokoj. Pruvo de homa loĝado en la Alpoj datiĝas reen ĝis la epoko <a href="/wiki/Paleolitiko" title="Paleolitiko">Paleolitiko</a>. <a href="/wiki/%C3%96tzi" title="Ötzi">Mumigita viro</a>, de antaŭ 5,000 jaroj, estis malkovrita en glaĉero ĉe la landlimo inter Aŭstrio kaj Italio en 1991. Ankaŭ ĉe la 6a jarcento a.K., la <a href="/wiki/Keltoj" title="Keltoj">keltoj</a> de <a href="/wiki/La-T%C3%A8ne-kulturo" title="La-Tène-kulturo">La-Tène-kulturo</a> estis setliĝintaj tie. <a href="/wiki/Hanibalo" class="mw-redirect" title="Hanibalo">Hanibalo</a> fame trapasis la Alpojn per elefantaro, kaj la <a href="/wiki/Antikva_Romo" class="mw-redirect" title="Antikva Romo">romianoj</a> havis setlejojn en la regiono. En 1800 ankaŭ <a href="/wiki/Napoleono_Bonaparte" title="Napoleono Bonaparte">Napoleono</a> trapasis unu el la montopasejoj kunportante armeon de 40,000. La 18a kaj 19a jarcentoj vidis alvenon de naturalistoj, verkistoj, kaj artistoj, partikulare <a href="/wiki/Romantismo" class="mw-redirect" title="Romantismo">romantikistoj</a>, sekve de la ora epoko por <a href="/wiki/Montogrimpado" title="Montogrimpado">montogrimpado</a> kiam montogrimpistoj ekascendis la montopintojn. Dum la <a href="/wiki/Dua_Mondmilito" title="Dua Mondmilito">Dua Mondmilito</a>, <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a> tenis <a href="/wiki/Berghof" title="Berghof">operacbazejon</a> en la <a href="/wiki/Bavaraj_Alpoj" title="Bavaraj Alpoj">bavaraj Alpoj</a> la tutan tempon de la milito. </p><p>La Alpa regiono havas fortan kulturan identecon. La tradicia kulturo de farmado, <a href="/wiki/Froma%C4%9Do" title="Fromaĝo">fromaĝoproduktado</a>, kaj lignumado ankoraŭ ekzistas en Alpaj vilaĝoj, kvankam la turisma industrio kreskis ege komence de la 20a jarcento kaj etendiĝis ege post Dua Mondmilito ĝis iĝi la dominanta enspezofonto ĉe la fino de la jarcento. La <a href="/wiki/Vintraj_Olimpikoj" title="Vintraj Olimpikoj">Vintraj Olimpikoj</a> jam okazis en alpaj regionoj de Svisio, Francio, Italio, Aŭstrio kaj Germanio. Nune la regiono estas hejmo de 14 milionoj da homoj kaj ricevas 120 milionojn da ĉiujaraj vizitantoj.<sup id="cite_ref-Chatré8_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chatré8-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Estiĝo"><span id="Esti.C4.9Do"></span>Estiĝo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=1" title="Redakti sekcion: Estiĝo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=1" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Estiĝo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm/220px--Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="120" data-mwtitle="Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Dosiero:Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/60/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/60/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/60/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/60/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/60/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/60/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/60/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm/Ekesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AEkesto_de_la_Alpoj_-_zdf_-_scivolemo.webm&lang=eo&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="eo" label="Esperanto ‪(eo)‬" data-dir="ltr" /></video></span><figcaption>Video pri la estiĝo de la alpoj de la jutuba kanalo <a href="/wiki/Scivolemo_(projekto)" title="Scivolemo (projekto)">Scivolemo</a>.</figcaption></figure> <p>La Alpoj estas Kovro- kaj <a href="/wiki/Faldmontaro" title="Faldmontaro">Faldmontaro</a> el la <a href="/wiki/Terciaro" title="Terciaro">Terciaro</a> (antaŭ 65-2 milionoj da jaroj). Ili iĝis <a href="/wiki/Alta_montaro" title="Alta montaro">altmontaro</a> pro la leviĝo de la faldita montarbazo, kiu daŭras ankoraŭ hodiaŭ. Dikaj <a href="/wiki/Sedimento" title="Sedimento">sedimentoj</a> sur la fundo de granda <a href="/wiki/Maro" title="Maro">maro</a> inter <a href="/wiki/E%C5%ADropo" title="Eŭropo">Eŭropo</a> kaj <a href="/wiki/Afriko" title="Afriko">Afriko</a> (la Pra-<a href="/wiki/Mediteraneo" title="Mediteraneo">Mediteraneo</a>, nomata <a href="/wiki/Tetiso" class="mw-disambig" title="Tetiso">Tetiso</a>) de la <a href="/wiki/Paleozoiko" title="Paleozoiko">paleozoiko</a> ĝis la <a href="/wiki/Terciaro" title="Terciaro">Terciaro</a> leviĝis pro la premo de sudo sekve de la nordenmoviĝo de Pra-Afriko (vd. <a href="/wiki/Tektoniko" class="mw-redirect" title="Tektoniko">tektoniko</a>), precipe en la Terciaro, kaj estis multoble puŝitaj kaj falditaj en grandaj tavoloj. Pro tio, Eŭropo plivastiĝis suden. </p><p>Konsistigas la <a href="/wiki/Montaro" title="Montaro">montaron</a> en la Nord- kaj Sudalpoj la marsedimentoj, precipe <a href="/wiki/Kalko" title="Kalko">kalkoj</a> kaj dolomitaĵoj (<a href="/wiki/Nordaj_Kalkalpoj" title="Nordaj Kalkalpoj">Nordaj</a> kaj (<a href="/wiki/Sudaj_Kalkalpoj" title="Sudaj Kalkalpoj">Sudaj Kalkalpoj</a>), sed ankaŭ <a href="/wiki/Gra%C5%ADvako" title="Graŭvako">graŭvako</a> (<a href="/wiki/Gra%C5%ADvaka_Zono" class="mw-redirect" title="Graŭvaka Zono">Graŭvaka Zono</a>); en la centraj Alpoj ankaŭ kristalaj ŝtonaĵoj de la profundeco ekzistas. Al la hodiaŭa formo estiĝis la Alpoj pro <a href="/wiki/Erozio" title="Erozio">erozio</a> per <a href="/wiki/Rivero" title="Rivero">riveroj</a>, sed plej grave per la glaĉeroj dum la <a href="/wiki/Glaciepoko" title="Glaciepoko">glaciepokoj</a>. La Alpoj apartenas al la tutmonda alpa <a href="/wiki/Montara_sistemo" title="Montara sistemo">montara sistemo</a>, krom la <a href="/wiki/Atlaso" class="mw-disambig" title="Atlaso">Atlaso</a> en norda <a href="/wiki/Afriko" title="Afriko">Afriko</a>, la <a href="/wiki/Hinduku%C5%9Do" title="Hindukuŝo">Hindukuŝo</a> kaj la <a href="/wiki/Himalajo" title="Himalajo">Himalajo</a> en <a href="/wiki/Azio" title="Azio">Azio</a> kaj la <a href="/wiki/Kordiljeroj" class="mw-redirect" title="Kordiljeroj">Kordiljeroj</a> en <a href="/wiki/Ameriko" title="Ameriko">Ameriko</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografio">Geografio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=2" title="Redakti sekcion: Geografio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=2" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Geografio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Divido">Divido</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=3" title="Redakti sekcion: Divido" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=3" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Divido"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Alps_with_borders.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Alps_with_borders.jpg/220px-Alps_with_borders.jpg" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Alps_with_borders.jpg/330px-Alps_with_borders.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Alps_with_borders.jpg/440px-Alps_with_borders.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="600" /></a><figcaption>La Alpoj etendas laŭ arko el Francio en la sudo kaj okcidento al Slovenio oriente, kaj el Monako en la sudo al Germanio en la nordo.</figcaption></figure> <p>Plej ofte oni dividas Alpojn en du partojn nomatajn <a href="/wiki/Orientaj_Alpoj" title="Orientaj Alpoj">Orientaj Alpoj</a> kaj <a href="/wiki/Okcidentaj_Alpoj" title="Okcidentaj Alpoj">Okcidentaj Alpoj</a>; tiu divido estas ankaŭ oficialigita en <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a> fare de SOIUSA. Tamen tradicie en Italio kaj en Francio oni preferis dividon en tri partojn nomatajn Okcidentaj, Centraj kaj Orientaj Alpoj; tiu divido, kvankam neoficiala, estas ankoraŭ uzata. </p><p>La <b>Orientaj Alpoj</b> estas la orienta parto de la montaro Alpoj, t.e. la montaraj partoj oriente de la linio de la <a href="/wiki/Konstanca_lago" class="mw-redirect" title="Konstanca lago">Konstanca lago</a> laŭlonge de la <a href="/wiki/Rejno" title="Rejno">Rejno</a> trans <a href="/wiki/Splugopasejo" title="Splugopasejo">Splugopasejo</a> al la <a href="/wiki/Lago_de_Como" title="Lago de Como">lago de Como</a> (aŭ nur oriente de la <a href="/wiki/Montpasejo_Brenero" title="Montpasejo Brenero">Brenero</a> kiam oni dividas la Alpojn en 3 partojn). Kompare al la Okcidentaj Alpoj ili estas pli malaltaj kaj kun malpli da altaj pasejoj. La Orientaj Alpoj etendiĝas de Svisio kaj Liĥtenŝtejno trans Aŭstrio ĝis Hungarujo en la sudo ĝis Italujo kaj Slovenujo. Parto de la okcidentaj Alpoj apartenas ankaŭ al Germanujo. La <a href="/wiki/Algoviaj_Alpoj" title="Algoviaj Alpoj">Algoviaj Alpoj</a> - germane <i>Allgäuer Alpen</i> - estas montaro kaj parto de la Alpoj, en ties nordorienta parto. </p><p>La <b>Okcidentaj Alpoj</b> entenas la ceteran montaron, aŭ - laŭ la divido en 3 partojn - nur la <a href="/wiki/Blanka_Monto" title="Blanka Monto">Blankan Monton</a> kaj la ceteran montaron okcidente kaj sude de ĝi. </p><p><b>Centraj Alpoj</b> havas malsaman signifon laŭ la du dividmetodoj. Kiam oni dividas la Alpojn en 3 partojn, ili estas la montoj inter la Okcidentaj kaj la Orientaj Alpoj. Alimaniere, ili celas la centra parto inter <b>Nordaj</b> kaj <b>Sudaj Alpoj</b> (atentu ke estas <a href="/wiki/Sudaj_Alpoj" title="Sudaj Alpoj">Sudaj Alpoj</a> ankaŭ en <a href="/wiki/Novzelando" class="mw-redirect" title="Novzelando">Novzelando</a>). Pli klare, oni uzas la nomon "<a href="/wiki/Centraj_Orientaj_Alpoj" title="Centraj Orientaj Alpoj">Centraj Orientaj Alpoj</a>" por la <a href="/wiki/%C4%88efa_alpa_kresto" title="Ĉefa alpa kresto">ĉefa alpa kresto</a> kaj ties ĉirkaŭaĵo precipe en <a href="/wiki/A%C5%ADstrio" title="Aŭstrio">Aŭstrio</a>, kvankam parte ankaŭ en ĉelimaj regionoj de <a href="/wiki/Svislando" title="Svislando">Svislando</a>, <a href="/wiki/Li%C4%A5ten%C5%9Dtejno" title="Liĥtenŝtejno">Liĥtenŝtejno</a>, <a href="/wiki/Italio" title="Italio">Italio</a> kaj <a href="/wiki/Slovenio" title="Slovenio">Slovenio</a>. En Aŭstrio oni ankaŭ uzas la nomon "Centraj Alpoj" pri la geografio de Aŭstrio, kie la aŭstria parto de la regiono konsideriĝas esti unu el sume sep pejzaĝaj regionoj. </p><p>La <a href="/wiki/Juliaj_Alpoj" title="Juliaj Alpoj">Juliaj Alpoj</a> (slovene Julijske Alpe; itale Alpi Giulie, germane Julische Alpen) estas montaro de la <a href="/wiki/Sudaj_Kalkalpoj" title="Sudaj Kalkalpoj">sudaj Kalkalpoj</a>, kovranta partojn de la historia regiono Karniolo nun en Slovenio kaj de la itala regiono Friulo-Venecio Julia. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Montoĉenoj_kaj_elstaraj_montoj"><span id="Monto.C4.89enoj_kaj_elstaraj_montoj"></span>Montoĉenoj kaj elstaraj montoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=4" title="Redakti sekcion: Montoĉenoj kaj elstaraj montoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=4" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Montoĉenoj kaj elstaraj montoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Wetterstein" title="Wetterstein">Wetterstein</a> estas montoĉeno en centra parto de la Alpoj, nomata la Nordaj Kalkŝtonaj Alpoj (germane <i>Nördliche Kalkalpen</i>). Ĝi situas inter <a href="/wiki/Garmisch-Partenkirchen" title="Garmisch-Partenkirchen">Garmisch-Partenkirchen</a>, <a href="/wiki/Mittenwald" title="Mittenwald">Mittenwald</a>, <a href="/wiki/Seefeld_en_Tirolo" class="mw-redirect" title="Seefeld en Tirolo">Seefeld en Tirolo</a> kaj <a href="/wiki/Ehrwald" title="Ehrwald">Ehrwald</a>; parte en <a href="/wiki/Bavario" title="Bavario">Bavario</a>, <a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Germanio</a> kaj parte en <a href="/wiki/Tirolo" class="mw-disambig" title="Tirolo">Tirolo</a>, <a href="/wiki/A%C5%ADstrio" title="Aŭstrio">Aŭstrio</a>. En la Wetterstein estas la plej alta montopinto en Germanio, nome la <a href="/wiki/Zugspitze" title="Zugspitze">Zugspitze</a>. La <b>Karwendel</b> [kaVENdl] estas la plej larĝa montoĉeno en centra parto de la Alpoj, nomata la <i>Nordaj <a href="/wiki/Kalk%C5%9Dtono" class="mw-redirect" title="Kalkŝtono">Kalkŝtonaj</a> Alpoj</i> (<a href="/wiki/Germane" class="mw-redirect" title="Germane">germane</a> <i>Nördliche Kalkalpen</i>). Ĝi situas inter la riveroj <a href="/wiki/Isar" title="Isar">Isar</a> okcidente kaj norde, kaj <a href="/wiki/Inn" title="Inn">Inn</a> sude, kaj krome oriente limiĝas per la lago <i>Achensee</i>. Parte la teritorio situas en <a href="/wiki/Bavario" title="Bavario">Bavario</a>, <a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Germanio</a> kaj parte en <a href="/wiki/Tirolo" class="mw-disambig" title="Tirolo">Tirolo</a>, <a href="/wiki/A%C5%ADstrio" title="Aŭstrio">Aŭstrio</a>. La plej alta pinto de la montoĉeno nomatas <i>Birkkarspitze</i> (2749 m). </p><p><a href="/wiki/Bavaraj_Alpoj" title="Bavaraj Alpoj">Bavaraj Alpoj</a> (germane <i>Bayerische Alpen</i>) estas nur tiuj gamoj inter la riveroj <a href="/wiki/Lech" title="Lech">Lech</a> kaj <a href="/wiki/Saalach" title="Saalach">Saalach</a> (Altbayern). En ĉi tiu pli mallarĝa sento, la Allgäu Alpoj en <a href="/wiki/Distriktaro_%C5%9Cvabio" title="Distriktaro Ŝvabio">Ŝvabio</a>, kiu nur estis parto de Bavario kaj la Berchtesgaden Alpoj en la oriento ne estas konsideritaj kiel la partoj de la bavaraj Alpoj. </p> <table class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;"> <caption>La 22 Alpaj kvarmiluloj kun almenaŭ 500 metroj de <a href="/wiki/Elstareco_(geografio)" title="Elstareco (geografio)">topografia elstareco</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th align="left">Nomo </th> <th align="left">Alto </th> <th align="left">Montaro </th> <th align="left">Nomo </th> <th align="left">Alto </th> <th align="left">Montaro </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Blanka_Monto" title="Blanka Monto">Blanka Monto</a> </td> <td>4810 m </td> <td><a href="/wiki/Grajanaj_Alpoj" title="Grajanaj Alpoj">Grajanaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Dent_d%27H%C3%A9rens" title="Dent d'Hérens">Dent d'Hérens</a> </td> <td>4171 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Monte_Rosa" class="mw-redirect" title="Monte Rosa">Monte Rosa</a> </td> <td>4634 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Jungfrau" title="Jungfrau">Jungfrau</a> </td> <td>4158 m </td> <td><a href="/wiki/Bernaj_Alpoj" title="Bernaj Alpoj">Bernaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Dom_(monto)" title="Dom (monto)">Dom</a> </td> <td>4545 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Aiguille_Verte" title="Aiguille Verte">Aiguille Verte</a> </td> <td>4122 m </td> <td><a href="/wiki/Grajanaj_Alpoj" title="Grajanaj Alpoj">Grajanaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Blanka_Korno" class="mw-redirect" title="Blanka Korno">Blanka Korno</a> </td> <td>4506 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/M%C3%B6nch" title="Mönch">Mönch</a> </td> <td>4107 m </td> <td><a href="/wiki/Bernaj_Alpoj" title="Bernaj Alpoj">Bernaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Materhorno" title="Materhorno">Materhorno</a> </td> <td>4478 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Barre_des_%C3%89crins" title="Barre des Écrins">Barre des Écrins</a> </td> <td>4102 m </td> <td><a href="/wiki/Dofinaj_Alpoj" title="Dofinaj Alpoj">Dofinaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Dent_Blanche" title="Dent Blanche">Dent Blanche</a> </td> <td>4357 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Schreckhorn" title="Schreckhorn">Schreckhorn</a> </td> <td>4078 m </td> <td><a href="/wiki/Bernaj_Alpoj" title="Bernaj Alpoj">Bernaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Grand_Combin" title="Grand Combin">Grand Combin</a> </td> <td>4314 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Ober_Gabelhorn" title="Ober Gabelhorn">Ober Gabelhorn</a> </td> <td>4063 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Finsteraarhorn" title="Finsteraarhorn">Finsteraarhorn</a> </td> <td>4273 m </td> <td><a href="/wiki/Bernaj_Alpoj" title="Bernaj Alpoj">Bernaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Gran_Paradiso" class="mw-redirect" title="Gran Paradiso">Gran Paradiso</a> </td> <td>4061 m </td> <td><a href="/wiki/Grajanaj_Alpoj" title="Grajanaj Alpoj">Grajanaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Grandes_Jorasses" title="Grandes Jorasses">Grandes Jorasses</a> </td> <td>4208 m </td> <td><a href="/wiki/Grajanaj_Alpoj" title="Grajanaj Alpoj">Grajanaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Piz_Bernina" title="Piz Bernina">Piz Bernina</a> </td> <td>4049 m </td> <td><a href="/wiki/Bernina_Montaro" title="Bernina Montaro">Bernina Montaro</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Rimpfischhorn" title="Rimpfischhorn">Rimpfischhorn</a> </td> <td>4199 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Weissmies" title="Weissmies">Weissmies</a> </td> <td>4017 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Aletschhorn" title="Aletschhorn">Aletschhorn</a> </td> <td>4193 m </td> <td><a href="/wiki/Bernaj_Alpoj" title="Bernaj Alpoj">Bernaj Alpoj</a> </td> <td><a href="/wiki/Lagginhorn" title="Lagginhorn">Lagginhorn</a> </td> <td>4010 m </td> <td><a href="/wiki/Peninaj_Alpoj" title="Peninaj Alpoj">Peninaj Alpoj</a> </td></tr></tbody></table> <p><br /> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8860200">.mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.5em;font-style:italic}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#202122;color:white;border:1px solid #333333}html.skin-theme-clientpref-light .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#F9F9F9;color:black;border:1px solid #AAAAAA}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#202122;color:white;border:1px solid #333333}}</style> </p> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Listo_de_Alpaj_kvarmiluloj" title="Listo de Alpaj kvarmiluloj">Listo de Alpaj kvarmiluloj</a>.</div> <div class="thumb" style="width:100%;"><div class="thumbinner"><div class="noresize" style="overflow-x:scroll;overflow-y:hidden;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:M%C3%A4nnlichen.jpg" class="mw-file-description" title="Vido el Männlichen de Eiger, Mönch and Jungfrau (maldekstre al dekstro)"><img alt="Vido el Männlichen de Eiger, Mönch and Jungfrau (maldekstre al dekstro)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/M%C3%A4nnlichen.jpg/850px-M%C3%A4nnlichen.jpg" decoding="async" width="850" height="291" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/M%C3%A4nnlichen.jpg 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="351" /></a></span></div><div class="thumbcaption" style="font-size:smaller;"><div style="float:right;margin-right:3px;margin-top:4px;margin-left:.5em;"><div class="magnify"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:M%C3%A4nnlichen.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/M%C3%A4nnlichen.jpg" decoding="async" width="1024" height="351" class="mw-file-element" data-file-width="1024" data-file-height="351" /></a></span></div></div>Vido el Männlichen de <a href="/wiki/Eiger" title="Eiger">Eiger</a>, <a href="/wiki/M%C3%B6nch" title="Mönch">Mönch</a> and <a href="/wiki/Jungfrau" title="Jungfrau">Jungfrau</a> (maldekstre al dekstro)</div></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Glaĉeroj_de_la_Alpoj"><span id="Gla.C4.89eroj_de_la_Alpoj"></span>Glaĉeroj de la Alpoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=5" title="Redakti sekcion: Glaĉeroj de la Alpoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=5" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Glaĉeroj de la Alpoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Listo_de_la_gla%C4%89eroj_en_Svislando" title="Listo de la glaĉeroj en Svislando">Listo de la glaĉeroj en Svislando</a>.</div> <p>Inter la periodo 1990-2005, la surfaco de la <a href="/wiki/Kategorio:Gla%C4%89eroj_de_la_Alpoj" title="Kategorio:Glaĉeroj de la Alpoj">Alpaj glaĉeroj</a> malpliiĝis 22%, dum en la antaŭa 12 jaroj nur 1 %. La dikeco de la glaciaro malpliiĝis inter 1992 kaj 2002 ĉirkaŭ 60 cm. </p><p>En la <a href="/wiki/Mioceno" title="Mioceno">Mioceno</a> la montoj suferis fortan <a href="/wiki/Erozio" title="Erozio">erozion</a> pro glaciigo,<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kiu jam estis notita en la mezo de la 19a jarcento fare de naturalisto <a href="/wiki/Louis_Agassiz" title="Louis Agassiz">Louis Agassiz</a> kiu prezentis artikolon proklamante ke Alpoj estis kovrita de glacio en diversaj intertempoj — teorio kiun li formis studante rokojn ĉe sia hejmo de <a href="/wiki/Neuch%C3%A2tel" class="mw-redirect" title="Neuchâtel">Neuchâtel</a> kiujn li kredis originitaj okcidente de <a href="/wiki/Berna_Oberlando" title="Berna Oberlando">Berna Oberlando</a>. Pro sia verko li estis konata kiel la "patro de la glaciepoka koncepto" kvankam aliaj naturalistoj antaŭ li faris similajn ideojn.<sup id="cite_ref-Shoumatoff63ff_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff63ff-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Aletschgebiet_aus_dem_Flugzeug.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Aletschgebiet_aus_dem_Flugzeug.jpg/220px-Aletschgebiet_aus_dem_Flugzeug.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Aletschgebiet_aus_dem_Flugzeug.jpg/330px-Aletschgebiet_aus_dem_Flugzeug.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Aletschgebiet_aus_dem_Flugzeug.jpg/440px-Aletschgebiet_aus_dem_Flugzeug.jpg 2x" data-file-width="1004" data-file-height="768" /></a><figcaption>La studoj de <a href="/wiki/Louis_Agassiz" title="Louis Agassiz">Louis Agassiz</a> pri la <a href="/wiki/Unteraar-Gla%C4%89ero" title="Unteraar-Glaĉero">Unteraar-Glaĉero</a> en la 1840-aj jaroj montris ke ĝi moviĝas je 100 m jare.<sup id="cite_ref-Shoumatoff63ff_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff63ff-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>Agassiz studis la glaĉeran movon en la 1840-aj jaroj ĉe la <a href="/wiki/Unteraar-Gla%C4%89ero" title="Unteraar-Glaĉero">Unteraar-Glaĉero</a> kie li trovis ke ĝi moviĝas je 100 m jare, nome pli rapide en la mezo ol ĉe la bordoj. Lia verko estis pluigita de aliaj sciencistoj kaj nuna konstanta laboratorio ekzistas ene de la glaĉero sub la <a href="/wiki/Jungfraujoch" class="mw-redirect" title="Jungfraujoch">Jungfraujoch</a>, dediĉita nur al la studo de Alpaj glaĉeroj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff63ff_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff63ff-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Glaĉeroj trenas rokojn kaj sedimentojn kun ili dum ili fluas. Tio kaŭzas erozion kaj la formadon de valoj laŭlonge de la tempo. La valo de la rivero <a href="/wiki/Inn" title="Inn">Inn</a> estas ekzemplo de valo ĉizita de glaĉeroj dum la <a href="/wiki/Kvaternaro" title="Kvaternaro">glaciepokoj</a> kun tipa terasa strukturo kaŭzita de erozio. Eroziitaj rokoj el la plej ĵusa glaciepoko kuŝas sur la fundo de la valo dum la pinto de la valo konsistas el eroziaj al pli malnovaj glaciepokoj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff63ff_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff63ff-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Glaĉeraj valoj havas karakterajn deklivajn murojn (reliefoj); valoj kun pli malsupraj reliefoj kaj montobazaj rokaroj estas restaĵoj de glaĉeraj tra aŭ antaŭe plenigitaj valoj.<sup id="cite_ref-Gerrard132_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gerrard132-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Moreno" title="Moreno">Morenoj</a>, amasoj de rokoj trenitaj dum la movado de la glaĉero, akumuliĝas ĉe la bordoj, centro kaj fino de glaĉeroj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff63ff_4-4" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff63ff-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Jungfraujoch_img_3699.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Jungfraujoch_img_3699.jpg/220px-Jungfraujoch_img_3699.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Jungfraujoch_img_3699.jpg/330px-Jungfraujoch_img_3699.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Jungfraujoch_img_3699.jpg/440px-Jungfraujoch_img_3699.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Ene de glaĉero ĉe la pinto de la trajnstacio ĉe la <a href="/wiki/Jungfraujoch" class="mw-redirect" title="Jungfraujoch">Jungfraujoch</a>.</figcaption></figure> <p>Alpaj glaĉeroj povas esti rektaj riveroj de glacio, longaj bala-riveroj, etendaj ventumilformaj (montobazaj glaĉeroj), kaj kurtenoj de glacio kiuj pendas el vertikalaj deklivoj el la montopintoj. La premo de la movado kaŭzas ke la glacio rompiĝas kaj krakas laŭte, kaj eble tio estas la klarigo kial oni supozas tradicie ke montoj estas hejmo de drakoj el mezepoka periodo. La krakado kreas neantaŭvideblajn kaj danĝerajn <a href="/wiki/Gla%C4%89erfendo" title="Glaĉerfendo">glaĉerfendojn</a>, ofte nevideblajn sub nova neĝofalo, kio okazigas la plej granda danĝero al montogrimpantoj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff71ff_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff71ff-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Glaĉeroj finas en glacikavoj (la <a href="/wiki/Rodan-Gla%C4%89ero" title="Rodan-Glaĉero">Rodan-Glaĉero</a>), per trenfluo en lagon aŭ riveron, aŭ per disiĝo al neĝofando sur <a href="/wiki/Herbejo" title="Herbejo">herbejo</a>. Foje glaĉerero povas disiĝi aŭ rompiĝi rezulte en inundo, damaĝo al propraĵoj kaj perdoj de vivo.<sup id="cite_ref-Shoumatoff71ff_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff71ff-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> En la 17a jarcento ĉirkaŭ 2500 personoj mortiĝis pro <a href="/wiki/Lavango" title="Lavango">lavango</a> en vilaĝo ĉe la franc-itala landlimo; en la 19a jarcento 120 hejmoj en vilaĝo ĉe Zermatt estis detruitaj de lavango.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Altaj niveloj de <a href="/wiki/Precipita%C4%B5o" title="Precipitaĵo">precipitaĵo</a> okazigas ke la glaĉeroj malaltiĝas al niveloj de <a href="/wiki/Permafrosto" class="mw-redirect" title="Permafrosto">permafrosto</a> en kelkaj areoj dum en aliaj, pli aridaj regionoj, glaĉeroj restas super nivelo de 3,500 m.<sup id="cite_ref-Gerrard78_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gerrard78-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La 1,817 kvadrataj kilometroj de la Alpoj kovritaj de glaĉeroj en 1876 mallarĝiĝis al 1,342 km² ĉirkaŭ 1973, rezulte en malpliiĝantaj riverakvaj niveloj.<sup id="cite_ref-Gerrard108_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gerrard108-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kvardek procento de la glaciaj areoj en Aŭstrio malaperis ekde 1850, kaj 30 % el tio en Svisio.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Riveroj_kaj_lagoj">Riveroj kaj lagoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=6" title="Redakti sekcion: Riveroj kaj lagoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=6" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Riveroj kaj lagoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:St.Bartholom%C3%A4.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/St.Bartholom%C3%A4.jpg/220px-St.Bartholom%C3%A4.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/St.Bartholom%C3%A4.jpg/330px-St.Bartholom%C3%A4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/St.Bartholom%C3%A4.jpg/440px-St.Bartholom%C3%A4.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Preĝejo de Sankta Bartolomeo en <a href="/wiki/K%C3%B6nigssee" title="Königssee">Königssee</a> en Bavario estas populara turisma loko.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Riveroj">Riveroj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=7" title="Redakti sekcion: Riveroj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=7" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Riveroj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Du gravaj riveroj de Eŭropo fluas el Svisio: la <a href="/wiki/Rejno" title="Rejno">Rejno</a> (ĉ. 1200 km), kiu fluas ĝis la <a href="/wiki/Norda_Maro" class="mw-redirect" title="Norda Maro">Norda Maro</a>, kaj la <a href="/wiki/Rodano" title="Rodano">Rodano</a> (ĉ. 800 km), fluanta ĝis la <a href="/wiki/Mediteraneo" title="Mediteraneo">Mediteraneo</a>. La Rodano estas dua rivero post la <a href="/wiki/Nilo" title="Nilo">Nilo</a> kiel nesala akvofonto por la Mediteraneo; la rivero ekfluas kiel glaĉera fandakvo, fluas al la Lago <a href="/wiki/Lemano" title="Lemano">Lemano</a>, kaj el tie al Francio kie unu el ties uzado estas malvarmigi <a href="/wiki/Atomcentralo" class="mw-redirect" title="Atomcentralo">atomajn centralojn</a>.<sup id="cite_ref-Benniston_et_al._2011,_3_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Benniston_et_al._2011,_3-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La Rejno originiĝas en areo de 30 km² en Svisio kaj reprezentas preskaŭ 60 % el la akvo eksportita el la lando.<sup id="cite_ref-Benniston_et_al._2011,_3_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-Benniston_et_al._2011,_3-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ankaŭ ĝi formas grandan lagon, la <a href="/wiki/Bodenlago" title="Bodenlago">Bodenlagon</a>. Alfluantaj valoj, kelkaj el kiuj estas komplikaj, kanaligas akvon al la ĉefaj valoj kiuj povas suferi <a href="/wiki/Inundo" title="Inundo">inundojn</a> dum la <a href="/wiki/Ne%C4%9Dofandado" title="Neĝofandado">neĝofandado</a> kiam rapidaj alfluoj povas okazigi <a href="/wiki/Torento" title="Torento">torentojn</a> kaj detruajn riverojn.<sup id="cite_ref-Ceben_1998,_31_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ceben_1998,_31-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Alia grava rivero kiu originas en la okcidentaj Alpoj (en <a href="/wiki/Piemonto" title="Piemonto">Piemonto</a>) estas <a href="/wiki/Pado" title="Pado">Pado</a> (ĉ. 600 km), kiu fluas orienten ĝis la <a href="/wiki/Adriatika_Maro" class="mw-redirect" title="Adriatika Maro">Adriatika Maro</a>. Ankaŭ multaj alfluantoj de Rodano, Rejno kaj Pado fontas en la Alpoj; la plej longa estas <a href="/wiki/Adda" title="Adda">Adda</a> (313 km), kiu formas la <a href="/wiki/Lago_de_Como" title="Lago de Como">Lagon de Komon</a>. Ankaŭ gravaj estas <a href="/wiki/Izero" class="mw-disambig" title="Izero">Izero</a>, <a href="/wiki/Aro_(rivero)" title="Aro (rivero)">Aro</a> kaj <a href="/wiki/Ti%C4%89ino_(rivero)" title="Tiĉino (rivero)">Tiĉino</a> (ĉiuj inter 240 kaj 300 km); la Tiĉino formas la <a href="/wiki/Majora_Lago" title="Majora Lago">Majoran Lagon</a>. </p><p>En la centraj kaj okcidentaj Alpoj estas la fontoj de pluraj gravaj alfluantoj de <a href="/wiki/Danubo" title="Danubo">Danubo</a>: <a href="/wiki/Inn" title="Inn">Eno</a> (ĉ. 500 km), <a href="/wiki/Dravo" title="Dravo">Dravo</a> (ĉ. 700 km) kaj <a href="/wiki/Sava_(rivero)" title="Sava (rivero)">Savo</a> (ĉ. 900 km), kiu estas la plej longa rivero el la Alpoj post la Rejno. Ankaŭ originas de centro-orientaj Alpoj la rivero <a href="/wiki/Adi%C4%9Do" title="Adiĝo">Adiĝo</a> (ĉ. 400 km), kiu enfluas en la Adriatikon. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lagoj">Lagoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=8" title="Redakti sekcion: Lagoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=8" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Lagoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Preskaŭ ĉiuj la lagoj en Alpoj devenas de glaciejoj ne plu ekzistantaj. </p><p>La plej grandaj estas en la norda flanko: la <a href="/wiki/Lago_Lemano" class="mw-redirect" title="Lago Lemano">Lago Lemano</a> aŭ de <a href="/wiki/%C4%9Cenevo" title="Ĝenevo">Ĝenevo</a> (582 km²), plejparte en Svisio, etparte en Francio, kaj la <a href="/wiki/Bodenlago" title="Bodenlago">Bodenlago</a> aŭ Lago de <a href="/wiki/Konstanco_(Germanio)" title="Konstanco (Germanio)">Konstanco</a> (536 km²), plejparte en Svisio kaj en Germanio, etparte en Aŭstrio. La plej grandaj lagoj en la suda flanko estas la <a href="/wiki/Garda-Lago" title="Garda-Lago">Lago de Garda</a> aŭ Garda-Lago aŭ Lago Benako (370 km²), en Italio, kaj la <a href="/wiki/Majora_Lago" title="Majora Lago">Lago Majora</a> aŭ Maggiore aŭ Verbano (212 km²), plejparte en Italio kaj etparte en Svisio. La plej profunda lago estas la <a href="/wiki/Lago_de_Como" title="Lago de Como">Lago de Komo</a> (146 km², 410 m profunda), en Italio. </p><p>Aliaj menciindaj lagoj estas la lagoj <a href="/wiki/Lago_Bourget" title="Lago Bourget">Bourget</a> kaj <a href="/wiki/Lago_de_Annecy" title="Lago de Annecy">de Annecy</a> en Francio, la lagoj <a href="/wiki/Lago_de_Ne%C5%AD%C5%9Datelo" title="Lago de Neŭŝatelo">de Neŭŝatelo</a> (218 km²), <a href="/wiki/Lago_de_Zuriko" title="Lago de Zuriko">de Zuriko</a>, <a href="/wiki/Lago_de_Thun" title="Lago de Thun">de Thun</a> kaj <a href="/wiki/Kvarkantona_Lago" title="Kvarkantona Lago">Kvarkantona</a> en Svisio, la lagoj <a href="/wiki/K%C3%B6nigssee" title="Königssee">Königssee</a> (=de la Reĝo), <a href="/wiki/Ammersee" title="Ammersee">Ammer</a>, <a href="/wiki/Starnberger_See" title="Starnberger See">Starnberger</a> kaj <a href="/wiki/Chiemsee_(lago)" title="Chiemsee (lago)">Chiem</a> en Germanio, la <a href="/wiki/Lago_de_Lugano" title="Lago de Lugano">lago de Lugano</a> parte en Italio kaj parte en Svisio, la lagoj <a href="/wiki/Orta" title="Orta">Orta</a>, <a href="/wiki/Lago_Varese" title="Lago Varese">Varese</a> kaj <a href="/wiki/Iseo_(lago)" title="Iseo (lago)">Iseo</a> en Italio, la lagoj <a href="/wiki/Attersee" title="Attersee">Atter</a> kaj <a href="/wiki/W%C3%B6rthersee" title="Wörthersee">Wörther</a> en Aŭstrio, la <a href="/wiki/Lago_de_Bohinj" title="Lago de Bohinj">lago de Bohinj</a> en Slovenio. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uzado_de_akvo_el_Alpoj">Uzado de akvo el Alpoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=9" title="Redakti sekcion: Uzado de akvo el Alpoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=9" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Uzado de akvo el Alpoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La Alpoj havigas al vasta areo en malsupra Eŭropo <a href="/wiki/Trinkebla_akvo" class="mw-redirect" title="Trinkebla akvo">trinkeblan akvon</a>, <a href="/wiki/Irigacio" title="Irigacio">irigacion</a>, kaj <a href="/wiki/Hidroelektra_energio" class="mw-redirect" title="Hidroelektra energio">hidroelektran energion</a>.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Urboj kiaj <a href="/wiki/Milano" title="Milano">Milano</a> dependas je 80 % el akvo el la alpa deveno.<sup id="cite_ref-Benniston_et_al._2011,_1_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Benniston_et_al._2011,_1-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Akvo el la riveroj estas uzata en ĉirkaŭ 500 <a href="/wiki/Hidroelektra_centralo" title="Hidroelektra centralo">hidroelektraj centraloj</a>, kiuj generas ĝis 2900 <a href="/wiki/Kilovato" class="mw-redirect" title="Kilovato">kilovatoj</a> hore de elektro.<sup id="cite_ref-Chatré8_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Chatré8-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sciencistoj studas la efikon de <a href="/wiki/Klimat%C5%9Dan%C4%9Do" class="mw-redirect" title="Klimatŝanĝo">klimatŝanĝo</a> kaj akvuzado. Ekzemple, ĉiujare oni uzas pli da <a href="/wiki/Akvo" title="Akvo">akvo</a> el la riveroj por <a href="/wiki/Ne%C4%9Dokanono" title="Neĝokanono">neĝoproduktado</a> en <a href="/wiki/Skiejo" class="mw-redirect" title="Skiejo">skiejoj</a>, kies efiko estas ankoraŭ nekonata. Krome la malpliiĝo de glaĉeraj areoj kombine kun sinsekvo de vintroj kun malmulta <a href="/wiki/Precipita%C4%B5o" title="Precipitaĵo">precipitaĵo</a> povus havi futuran negativan efikon sur la riveroj en la Alpoj same kiel negativan efikon por la akvodisponeblo ĉe malaltaj teroj.<sup id="cite_ref-Benniston_et_al._2011,_1_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-Benniston_et_al._2011,_1-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Klimato">Klimato</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=10" title="Redakti sekcion: Klimato" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=10" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Klimato"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikoloj <a href="/wiki/Alta_montaro" title="Alta montaro">Alta montaro</a> kaj <a href="/wiki/Alpa_klimato" title="Alpa klimato">Alpa klimato</a>.</div> <p>La Alpoj estas klasika ekzemplo de kio okazas kiam <a href="/wiki/Modera_klimato" title="Modera klimato">moderklimata</a> areo je pli malalta altitudo lasas lokon al pli altigita tereno. Altoj en la tuta mondo kiu havas malvarmajn klimatojn similajn al tiuj de la <a href="/wiki/Polusa_regiono" title="Polusa regiono">polusaj regionoj</a> estas nomataj <a href="/wiki/Alpa_klimato" title="Alpa klimato">alpaj</a>. Alto super marnivelo en la supraj regionoj de la atmosfero kaŭzas ke la temperaturo malaltiĝas. La efiko de montoĉenoj sur la hegemoniaj ventoj estas porti varmajn aeron apartenantan al la pli malsupra regiono en supran zonon, kie ĝi etendas en volumeno kontraŭ la kosto de proporcia perdo de temperaturo, ofte akompanata de precipitaĵo en la formo de neĝo aŭ pluvo. La alto de Alpoj estas sufiĉa por dividi la veterajn modelojn en Eŭropo en humida nordo kaj seka sudo ĉar humideco estas suĉata el la aero dum ĝi fluas super la altaj pintoj.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Aletschgletscher_mit_Pinus_cembra1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Aletschgletscher_mit_Pinus_cembra1.jpg/220px-Aletschgletscher_mit_Pinus_cembra1.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Aletschgletscher_mit_Pinus_cembra1.jpg/330px-Aletschgletscher_mit_Pinus_cembra1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Aletschgletscher_mit_Pinus_cembra1.jpg/440px-Aletschgletscher_mit_Pinus_cembra1.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>La <a href="/wiki/Ale%C4%89-Gla%C4%89ero" title="Aleĉ-Glaĉero">Aleĉ-Glaĉero</a> kun pinoj kreskantaj sur la montetoj (2007, la surfaco estas 180 m pli malalta ol antaŭ 150 jaroj).</figcaption></figure> <p>La akra vetero en la Alpoj estis studita ekde la 18a jarcento; partikulare la veteraj modeloj kiaj la sezona <a href="/wiki/Feno" title="Feno">fen-vento</a>. Nombraj veter-stacioj estis starigitaj en la montoj el la komenco de la 20a jarcento, havigante kontinuajn datumojn por klimatologoj.<sup id="cite_ref-Ceben_22–24_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ceben_22–24-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kelkaj el la valoj estas pli aridaj ol la ceteraj, ekzemple la valo de <a href="/wiki/Aosta" class="mw-redirect" title="Aosta">Aosta</a> en Italio, la <a href="/wiki/Maurienne" class="mw-redirect" title="Maurienne">Maurienne</a> en Francio, la <a href="/wiki/Valais" class="mw-redirect" title="Valais">Valais</a> en Svisio, kaj norda <a href="/wiki/Tirolo_(A%C5%ADstrio)" title="Tirolo (Aŭstrio)">Tirolo</a>.<sup id="cite_ref-Ceben_22–24_19-1" class="reference"><a href="#cite_note-Ceben_22–24-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La areoj kiuj ne estas aridaj kaj ricevas altajn precipitaĵojn suferas periodajn <a href="/wiki/Inundo" title="Inundo">inundojn</a> pro rapida <a href="/wiki/Ne%C4%9Dofandado" title="Neĝofandado">neĝofandado</a> kaj granda akvelverŝado.<sup id="cite_ref-Ceben_1998,_31_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-Ceben_1998,_31-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pluvo_kaj_neĝo"><span id="Pluvo_kaj_ne.C4.9Do"></span>Pluvo kaj neĝo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=11" title="Redakti sekcion: Pluvo kaj neĝo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=11" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Pluvo kaj neĝo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ĉefaj precipitaĵoj en la Alpoj povas atingi 3600 mm jare; en la valoj ili estas kutime ĉirkaŭ 1000 mm jare. Ĝenerale, ili estas pli abundaj ol en la proksimaj ebenaĵoj. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>lando </th> <th>loko </th> <th>precipitaĵoj </th> <th>plej pluvriĉa<br />monato </th> <th>loko </th> <th>precipitaĵoj </th> <th>plej pluvriĉa<br />monato </th> <th>loko </th> <th>precipitaĵoj </th> <th>plej pluvriĉa<br />monato </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Francio" title="Francio">Francio</a> </td> <td><a href="/wiki/Gap" class="mw-redirect mw-disambig" title="Gap">Gap</a> </td> <td>868 mm </td> <td>novembro </td> <td><a href="/wiki/Chamb%C3%A9ry" title="Chambéry">Chambéry</a> </td> <td>1221 mm </td> <td>oktobro </td> <td><a href="/wiki/Chamonix" class="mw-redirect" title="Chamonix">Chamonix</a> </td> <td>1261 mm </td> <td>marto </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Svisio" class="mw-redirect" title="Svisio">Svisio</a> </td> <td><a href="/wiki/Zermatt" title="Zermatt">Zermatt</a> </td> <td>612 mm </td> <td>majo </td> <td><a href="/wiki/Lucerno" title="Lucerno">Lucerno</a> </td> <td>1173 mm </td> <td>junio </td> <td><a href="/wiki/Sankta_Ma%C5%ADrico" title="Sankta Maŭrico">Sankta Maŭrico</a> </td> <td>897 mm </td> <td>julio </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Italio" title="Italio">Italio</a> </td> <td><a href="/wiki/Domodossola" title="Domodossola">Domodossola</a> </td> <td>1479 mm </td> <td>oktobro </td> <td><a href="/wiki/Trento" title="Trento">Trento</a> </td> <td>1002 mm </td> <td>oktobro </td> <td><a href="/wiki/Tarvisio" title="Tarvisio">Tarvisio</a> </td> <td>1417 mm </td> <td>junio </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Austrio" class="mw-redirect" title="Austrio">Austrio</a> </td> <td><a href="/wiki/Innsbruck" title="Innsbruck">Innsbruck</a> </td> <td>856 mm </td> <td>julio </td> <td><a href="/wiki/Lienz" title="Lienz">Lienz</a> </td> <td>915 mm </td> <td>julio </td> <td><a href="/wiki/Graz" title="Graz">Graz</a> </td> <td>819 mm </td> <td>julio </td></tr></tbody></table> <p>Je altoj inter 1,000 kaj 3,000, neĝofalo ekas en Novembro kaj akumuliĝas ĝis Aprilo aŭ Majo kiam la neĝo fandiĝas. La <a href="/wiki/Ne%C4%9Dolinio" title="Neĝolinio">neĝolinio</a> varias el 2,400 al 3,000 m, super kio la neĝo estas permanenta kaj la temperaturoj ĉirkaŭas la frostopunkto eĉ en Julio kaj Aŭgusto. Altaj akvoniveloj en rojoj kaj riveroj pintas en Junio kaj Julio kiam la neĝo estas ankoraŭ fandanta je plej altaj altitudoj.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Klimataj_zonoj">Klimataj zonoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=12" title="Redakti sekcion: Klimataj zonoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=12" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Klimataj zonoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La Alpoj povas esti dividitaj en kvin klimataj zonoj, el kiuj ĉiu havas diferencan vegetaĵaron. La klimato, plantovivo kaj bestovivo varias inter diferencaj sekcioj aŭ zonoj de montoj. La plej malalta zono estas la zono de montetoj, kiu ekzistas inter 500 kaj 1000 m, depende de la loko. La zono de <a href="/wiki/Montano_(ekologio)" title="Montano (ekologio)">montano</a> etendas el 800 al 1,700 m, sekve de sub-Alpa zono el 1,600 al 2,400 m. La Alpa zono, etende el la <a href="/wiki/Arbolinio" class="mw-redirect" title="Arbolinio">arbolinio</a> al la neĝolinio, estas sekvata de la glacia zono, kiu kovras la glaciigitajn areojn de la monto. Klimataj kondiĉoj montras variantojn ene de samaj zonoj; por ekzemplo, veterkondiĉoj ĉe la pinto de montovalo, etende rekte el la pintoj, estas pli malvarmaj kaj pli akraj ol tiuj de la enirejo de valo kiu tendencas esti malpli akra kaj ricevas malpli neĝofalo.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Variaj modeloj de <a href="/wiki/Klimat%C5%9Dan%C4%9Do" class="mw-redirect" title="Klimatŝanĝo">klimatŝanĝo</a> estis projekciataj por la 22a jarcento en la Alpoj, kun timo ke tendenco al pliiĝantaj temperaturoj havos efikn sur neĝofalo, neĝotavoloj, glaciigo, kaj rivera akvelverŝado.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ekologio">Ekologio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=13" title="Redakti sekcion: Ekologio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=13" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ekologio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Flaŭro"><span id="Fla.C5.ADro"></span>Flaŭro</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=14" title="Redakti sekcion: Flaŭro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=14" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Flaŭro"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Fla%C5%ADro_de_Alpoj" title="Flaŭro de Alpoj">Flaŭro de Alpoj</a>.</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Gentiana_clusii03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Gentiana_clusii03.jpg/220px-Gentiana_clusii03.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Gentiana_clusii03.jpg/330px-Gentiana_clusii03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Gentiana_clusii03.jpg/440px-Gentiana_clusii03.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a><figcaption>Sentiga genciano (<i><a href="/wiki/Gentiana_acaulis" title="Gentiana acaulis">Gentiana acaulis</a></i>).</figcaption></figure> <p>Dektri mil specioj de plantoj estis identigitaj en la alpaj regionoj.<sup id="cite_ref-Chatré8_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-Chatré8-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Alpaj plantoj estas grupigitaj laŭ habitato kaj grundotipo kiuj povas esti el <a href="/wiki/Kalko" title="Kalko">kalko</a> aŭ ne-kalkaj. La habitatoj gamas el herbejoj, marĉoj, arbaroj (deciduaj kaj koniferaj) areoj al sengrundaj deklivaj rokeraroj kaj <a href="/wiki/Moreno" title="Moreno">morenoj</a>, kaj rokaroj kaj krestoj.<sup id="cite_ref-Reynolds43ff_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Reynolds43ff-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Natura vegetara limo kun altitudo estas markata pere de la esto de ĉefe <a href="/wiki/Decidua" class="mw-redirect" title="Decidua">deciduaj</a> arboj — <a href="/wiki/Kverko" title="Kverko">kverkoj</a>, <a href="/wiki/Fago" title="Fago">fagoj</a>, <a href="/wiki/Frakseno" title="Frakseno">fraksenoj</a> kaj <a href="/wiki/Sikomora_acero" title="Sikomora acero">sikomoraj aceroj</a>. Tiuj ne atingas precize ĝis la sama alto, nek ofte troviĝas kune; sed ties supra limo korespondas tre klare kun la ŝanĝo el moderklimata al pli malvarma klimato kio siavice pruviĝas per ŝanĝo en la esto de natua herbeca vegetaĵaro. Tiu limo kutime kuŝas ĉirkaŭ 1 200 m super la marnivelo ĉe la norda flanko de la Alpoj, sed ĉe la sudaj deklivoj ĝi ofte altiĝas al 1 500 m, foje eĉ ĝis 1 700 m.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Pri arbaro, estas ofte strio de malaltaj pinoj (<i><a href="/wiki/Pinus_mugo" class="mw-redirect" title="Pinus mugo">Pinus mugo</a></i>), kiuj siavice estas anstataŭataj de <i>Alpenrosen</i>, nanaj arbustoj, tipe <i><a href="/wiki/Rhododendron_ferrugineum" title="Rhododendron ferrugineum">Rhododendron ferrugineum</a></i> (sur acidaj grundoj) aŭ <i><a href="/wiki/Rhododendron_hirsutum" title="Rhododendron hirsutum">Rhododendron hirsutum</a></i> (sur alkalaj grundoj).<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kvankam la <i>Alpenrose</i> (alpa rozujo) preferas acidajn grundojn, tiu plantoj troviĝas tra la tuta regiono.<sup id="cite_ref-Reynolds43ff_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-Reynolds43ff-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Super la <a href="/wiki/Arbolinio" class="mw-redirect" title="Arbolinio">arbolinio</a> estas la areo difinita kiel "alpa" kie en <a href="/wiki/Alpa_herbejo" title="Alpa herbejo">alpa herbejo</a> troviĝas plantoj kiuj bone adaptiĝis al akraj kondiĉoj de malvarmaj temperaturoj, arideco, kaj altaj altitudoj. La alpa areo fluktuas ege multe pro regionaj fluktuoj en arbolinioj.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Leontopodium_alpinum1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Leontopodium_alpinum1.jpg/170px-Leontopodium_alpinum1.jpg" decoding="async" width="170" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Leontopodium_alpinum1.jpg/255px-Leontopodium_alpinum1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Leontopodium_alpinum1.jpg/340px-Leontopodium_alpinum1.jpg 2x" data-file-width="1100" data-file-height="1500" /></a><figcaption>Edelvejso (<i><a href="/wiki/Edelvejso" title="Edelvejso">Leontopodium alpinum</a></i>)</figcaption></figure> <p>Alpaj plantoj kiaj la <a href="/wiki/Gentiana_acaulis" title="Gentiana acaulis">Alpa genciano</a> kreskiĝas abunde en areoj kiaj herbejoj super la <a href="/wiki/Lauterbrunnental" class="mw-redirect" title="Lauterbrunnental">Lauterbrunnental</a>. <a href="/wiki/Genciano" title="Genciano">Gencianoj</a> estas nomitaj laŭ la reĝo de <a href="/wiki/Ilirio" title="Ilirio">Ilirio</a> nome <a href="/wiki/Gencio" title="Gencio">Gencio</a>, kaj 40 specioj de la ekprintempa floro kreskiĝas en Alpoj, en gamo de 1,500 al 2,400 m.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Verkante pri la gencianoj en Svisio <a href="/wiki/D._H._Lawrence" title="D. H. Lawrence">D. H. Lawrence</a> priskribis ilin kiel "malhelaj tage, torĉecaj kun la fuma blueco de la brilo de Pluto."<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Gencianoj tendencas "aperi" ripete dum la printempa florado okazas iompostiome je pli postaj datoj, moviĝante el pli malaltaj altitudoj al pli altaltitudaj herbejoj kie la neĝo fandiĝas multe pli poste ol ĉe la valoj. Sur la pli altaj rokejoj la printempaj floroj floras en la somero.<sup id="cite_ref-Reynolds43ff_23-2" class="reference"><a href="#cite_note-Reynolds43ff-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Je tiuj pli altaj altitudoj, la plantoj tendencas formi izolitajn florarkusenojn. Ĉe Alpoj, kelkaj specioj de florplantoj estis registritaj super 4000 m, kiaj <i><a href="/wiki/Ranunculus_glacialis" title="Ranunculus glacialis">Ranunculus glacialis</a></i>, <i><a href="/wiki/Androsace_alpina" title="Androsace alpina">Androsace alpina</a></i> kaj <i>Saxifraga biflora</i>. <i><a href="/wiki/Eritrichium_nanum" title="Eritrichium nanum">Eritrichium nanum</a></i>, komune konata kiel Reĝo de Alpoj, estas la plej maloftaj el la alpaj floroj, kreskiĝante sur rokejoj de 2,600 al 3,750 m.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Eble la plej bone konata de la alpaj plantoj estas <a href="/wiki/Edelvejso" title="Edelvejso">Edelvejso</a> kiu kreskiĝas en rokaj areoj kaj povas troviĝi ĉe altitudoj tiom malaltaj kiom 1,200 m kaj tiom alte kiom ĝis 3,400 m.<sup id="cite_ref-Reynolds43ff_23-3" class="reference"><a href="#cite_note-Reynolds43ff-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La plantoj kiuj kreskiĝas je plej altaj altitudoj adaptiĝis al kondiĉoj per specializiĝo kreskantaj sur deklivaj rokeraroj kiuj havigas protekton kontraŭ la ventoj.<sup id="cite_ref-Sharp14ff_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sharp14ff-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La ekstremaj kaj stresigaj klimataj kondiĉoj permesas la kreskon de plantospecioj kun duarangaj <a href="/wiki/Metabolito" title="Metabolito">metabolitoj</a> gravaj por medicinaj celoj. <i>Origanum vulgare</i>, <i>Prunella vulgaris</i>, <i>Solanum nigrum</i> kaj <i><a href="/wiki/Urtica_dioica" title="Urtica dioica">Urtica dioica</a></i> estas kelkaj el plej utilaj medicincelaj specioj troviĝantaj en la Alpoj.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Naturasollieres.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Naturasollieres.jpg/220px-Naturasollieres.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Naturasollieres.jpg/330px-Naturasollieres.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Naturasollieres.jpg/440px-Naturasollieres.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Konservitaj internaj alpaj arbaro kaj herbejo, <a href="/wiki/Nacia_parko_Vanoise" title="Nacia parko Vanoise">Nacia parko Vanoise</a>.</figcaption></figure> <p>Homa interfero preskaŭ neniigis arbojn en multaj areoj, kaj, escepte pro la fagaroj de la Aŭstriaj Alpoj, arbaroj de deciduaj arboj estas rare troviĝantaj post la ekstrema <a href="/wiki/Senarbarigo" title="Senarbarigo">senarbarigo</a> inter la 17a kaj la 19a jarcentoj.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La vegetaĵaro ŝanĝis ekde la dua duono de la 20a jarcento, ĉar la altaj alpaj herbejoj ĉesis esti kolektitaj por fagoligno aŭ uzitaj por bestopaŝtado kio fine rezultus en rekresko de arbaro (rearbarigo). En kelkaj areoj la moderna praktiko konstrui <a href="/wiki/Skiejo" class="mw-redirect" title="Skiejo">skiejojn</a> funkciigatajn pere de mekanikaj rimedoj detruis la restintan tundron el kio la plantovivo ne povas rekuperiĝi dum la ne-skiaj monatoj, dum la areoj kiuj ankoraŭ praktikas naturan skiadon sur deklivoj konservas la fragilajn plantotavolojn.<sup id="cite_ref-Sharp14ff_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-Sharp14ff-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Faŭno"><span id="Fa.C5.ADno"></span>Faŭno</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=15" title="Redakti sekcion: Faŭno" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=15" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Faŭno"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La Alpoj estas habitato por 30,000 naturaj specioj, game el la plej etetaj neĝo-<a href="/wiki/Pulo" title="Pulo">puloj</a> al la <a href="/wiki/Bruna_urso" title="Bruna urso">bruna urso</a>, multaj el kiuj faris adaptojn al la akraj malvarmaj kondiĉoj kaj altaj altitudoj ĝis la punkto ke kelkaj el ili survivas nur en specifaj mikroklimatoj ĉu rekte super aŭ sub la <a href="/wiki/Ne%C4%9Dolinio" title="Neĝolinio">neĝolinio</a>.<sup id="cite_ref-Chatré8_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-Chatré8-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Jeune_bouquetin_de_face.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Jeune_bouquetin_de_face.jpg/170px-Jeune_bouquetin_de_face.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Jeune_bouquetin_de_face.jpg/255px-Jeune_bouquetin_de_face.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Jeune_bouquetin_de_face.jpg/340px-Jeune_bouquetin_de_face.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Juna alpa <a href="/wiki/Ibekso" title="Ibekso">ibekso</a>. Ĉe plenkreskulo la kornoj povas atingi grandon de unu metro.</figcaption></figure> <p>La plej granda mamulo kiu vivas en la plej altaj altitudoj estas la <a href="/wiki/Alpa_ibekso" class="mw-redirect" title="Alpa ibekso">alpa ibekso</a>, kiu estis vidita tiom alte kiom ĝis 3,000 m. La ibekso loĝas en kavoj kaj sobiras manĝi al la fekundaj alpaj herbejoj.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Klasigitaj kiel <a href="/wiki/Antilopo" title="Antilopo">antilopoj</a>,<sup id="cite_ref-Reynolds43ff_23-4" class="reference"><a href="#cite_note-Reynolds43ff-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%C4%88amo" title="Ĉamo">ĉamoj</a> estas pli malgrandaj ol ibeksoj kaj troviĝas tra la tuta Alparo, loĝante super la arbolinio kaj estas oftaj en la tuta alpa teritorio.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Areoj de la orientaj Alpoj estas ankaŭ hejmo al brunaj ursoj. En Svisio la <a href="/wiki/Kantono_Berno" title="Kantono Berno">Kantono Berno</a> ricevis tiun nomon pro la ursoj sed la lasta urso registrita estis mortigita en 1792 proksime de <a href="/wiki/Kleine_Scheidegg" title="Kleine Scheidegg">Kleine Scheidegg</a> fare de tri ĉasistoj el <a href="/wiki/Grindelwald" title="Grindelwald">Grindelwald</a>.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Multaj roduloj kiaj <a href="/wiki/Kampomuso" title="Kampomuso">kampomusoj</a> loĝas suntere. <a href="/wiki/Marmoto" title="Marmoto">Marmotoj</a> loĝas preskaŭ nur super la arbolinio tiom alte kiom ĝis 2,700. Ili vintrumas en grandaj grupoj por havigi varmon,<sup id="cite_ref-Shoumatoff102ff_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff102ff-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj povas troviĝi en ĉiuj areoj de Alpoj, en grandaj kolonioj kiujn ili konstruas sub la alpaj herbejoj.<sup id="cite_ref-Reynolds43ff_23-5" class="reference"><a href="#cite_note-Reynolds43ff-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La <a href="/wiki/Re%C4%9Da_aglo" title="Reĝa aglo">reĝa aglo</a> kaj la <a href="/wiki/Gipaeto" class="mw-redirect" title="Gipaeto">gipaeto</a> estas la plej grandaj birdoj troveblaj en Alpoj; ili nestumas alte sur rokaj kornicoj kaj povas troviĝi je altitudoj de 2,400 m. La plej ofta birdo estas la <a href="/wiki/Alpa_montokorvo" class="mw-redirect" title="Alpa montokorvo">alpa montokorvo</a> kiu povas troviĝi je rubomanĝado ĉe kabanoj de montogrimpistoj aŭ ĉe <a href="/wiki/Jungfraujoch" class="mw-redirect" title="Jungfraujoch">Jungfraujoch</a>, altaltituda turisma destinaĵo.<sup id="cite_ref-Shoumatoff97ff_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff97ff-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Parnassius_phoebus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Parnassius_phoebus.jpg/220px-Parnassius_phoebus.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Parnassius_phoebus.jpg/330px-Parnassius_phoebus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Parnassius_phoebus.jpg/440px-Parnassius_phoebus.jpg 2x" data-file-width="2909" data-file-height="1948" /></a><figcaption>La alpa <a href="/wiki/Apolon-papilio" class="mw-redirect" title="Apolon-papilio">Apolon-papilio</a> adaptiĝis al alpaj kondiĉoj.</figcaption></figure> <p>Reptilioj kiaj <a href="/wiki/Viperedoj" title="Viperedoj">viperoj</a> loĝas ĝis la neĝolinio; ĉar ili ne povas elteni la malvarmajn temperaturojn ili vintrumas subtere and alŝutas varmon sur rokaroj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff95ff_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff95ff-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La altaltituda <a href="/wiki/Alpa_salamandro" title="Alpa salamandro">alpa salamandro</a> adaptiĝis al vivo super la neĝolinio naskante tute disvolvigante junulojn pli ol ovodemetante. La <a href="/wiki/Bruna_truto" title="Bruna truto">bruna truto</a> povas troviĝi en rojoj ĝis la neĝolinio.<sup id="cite_ref-Shoumatoff95ff_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff95ff-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Moluskoj kiaj la <i>Helicigona</i> vivas ĝis la neĝolinio. Populare rikoltitaj kiel manĝaĵo, tiuj <a href="/wiki/Heliko" title="Heliko">helikoj</a> estas nune protektitaj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff88ff_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff88ff-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nombraj specioj de <a href="/wiki/Noktopapilio" class="mw-redirect" title="Noktopapilio">noktopapilioj</a> vivas en Alpoj, kelkaj el kiuj ŝajne evoluis en la sama habitato ĝis antaŭ 120 milionoj da jaroj, longe antaŭ la Alpoj kreiĝis. La blueca <a href="/wiki/Papilio" class="mw-redirect" title="Papilio">papilio</a> <i>Cupido minimus</i> povas ofte esti vidata trinkanta el la neĝofandado; kelkaj specioj de bluaj noktopapilioj flugas tiom alte kiom ĝis 1,800 m.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La papilioj tendencas esti grandaj, kiaj tiuj el la hirundovosta genro <i>Parnassius</i> al kiu apartenas la <a href="/wiki/Apolono-papilio" title="Apolono-papilio">Apolono-papilio</a>, kun habitato kiu havas teritoriojn ĝis 1,800 m. Dekdu specioj de <a href="/wiki/Skarabo" title="Skarabo">skaraboj</a> havas habitatojn ĝis la neĝolinio; la plej bela kaj iam kolektita pro siaj koloroj sed nun protektita estas <i><a href="/wiki/Rosalia_alpina" class="mw-redirect" title="Rosalia alpina">Rosalia alpina</a></i>.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Araneoj, kiaj la granda <a href="/wiki/Luparaneo" title="Luparaneo">luparaneo</a>, vivas super la neĝolinio kaj povas esti vidata tiom alte kiom ĝis 4,00 m. <a href="/wiki/Skorpio" title="Skorpio">Skorpioj</a> povas troviĝi en la Italaj Alpoj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff88ff_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff88ff-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Kelkaj specioj de <a href="/wiki/Tineo" class="mw-redirect" title="Tineo">tineoj</a> kaj <a href="/wiki/Insekto" class="mw-redirect" title="Insekto">insektoj</a> montras pruvojn esti indiĝenaj de la areo de tiom longe kiom la propra Alpa orogenio. En la <a href="/wiki/Lago_Emosson" title="Lago Emosson">Emosson</a> en Valais, Svisio, dinosaŭraj spuroj estis trovitaj en la 1970-aj jaroj, date probable el la <a href="/wiki/Triaso" title="Triaso">Triaso</a>.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Alpaj_popoloj_kaj_kulturo">Alpaj popoloj kaj kulturo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=16" title="Redakti sekcion: Alpaj popoloj kaj kulturo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=16" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Alpaj popoloj kaj kulturo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Tri%C5%9Dtupa_pa%C5%9Dtado" title="Triŝtupa paŝtado">Triŝtupa paŝtado</a>.</div> <p>La loĝantaro de la regiono estas de 14 milionoj etendaj tra ok landoj.<sup id="cite_ref-Chatré8_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-Chatré8-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ĉe la bordo de montoj, sur altebenaĵoj kaj aliaj ebenaĵoj la ekonomio konsistas el fabrikaj kaj servaj laborpostenoj dum en la plej altaj altitudoj kaj en la montoj agrikulturo estas ankoraŭ esenca por la ekonomio.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Farmado kaj forstado pluestas ĉefaj faktoroj de la Alpa kulturo, kaj por industrioj kiuj havigas varojn por eksportado al urboj kaj eltenas la montaran ekologion.<sup id="cite_ref-Chartes_et._el._2010,_5_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chartes_et._el._2010,_5-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Hallstatt_300.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Hallstatt_300.jpg/220px-Hallstatt_300.jpg" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Hallstatt_300.jpg/330px-Hallstatt_300.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Hallstatt_300.jpg/440px-Hallstatt_300.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hallstatt" class="mw-disambig" title="Hallstatt">Hallstatt</a> estas konata pro sia produktado de salo, date el prahistoriaj tempoj.</figcaption></figure> <p>Multo de Alpa kulturo restis senŝanĝe ekde mezepoka periodo kiam la metikapabloj garantiis survivadon en la montovaloj kaj eĉ en la plej altaj vilaĝoj la viveltenoj baziĝis sur fortaj tradicioj de ĉarpentrado, lignoĉizado, bakado kaj kuk-, kaj fromaĝ-produktado.<sup id="cite_ref-Shoumatoff123ff_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff123ff-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Farmado estis tradicia okupado dum jarcentoj, kvankam ĝi iĝis malpli hegemonia en la 20a jarcento pro la alveno de turismo. Paŝtado kaj ankaŭ paŝtejoj estas limigitaj pro la dekliva kaj roka reliefo de Alpoj. Meze de Junio bovinoj estas translokigitaj al la plej altaj paŝtejoj proksime de la neĝolinio, kie ili estas zorgitaj de paŝtistoj kiuj restas en la altaj altitudoj ofte loĝante en ŝtonaj kabanoj aŭ lignaj grenejoj dum la someroj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff123ff_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff123ff-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Vilaĝanoj celebras la tagojn kiam la bovinoj estas portataj al la paŝtejoj kaj denove ili revenas en mezo de Septembro. La <a href="/wiki/Almabtrieb" title="Almabtrieb">Almabtrieb</a> (germane <i>Almabtrieb</i> laŭlitere: movo de la Alpoj) estas jarokazaĵo en la alpaj regionoj en Eŭropo, rilatante al bovintransporto en aŭtuno; tiam oni ornamas bovinojn per girlandoj kaj <a href="/wiki/Bovosonorilo" class="mw-redirect" title="Bovosonorilo">bovosonoriloj</a>, dum la kamparanoj vestas sin per tradiciaj kostumoj.<sup id="cite_ref-Shoumatoff123ff_46-2" class="reference"><a href="#cite_note-Shoumatoff123ff-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La honorigo <a href="/wiki/Alpa_urbo_de_la_jaro" title="Alpa urbo de la jaro">Alpa urbo de la jaro</a> estas premio donita al urboj en la Alpa regiono pro ilia speciala engaĝiĝo al la efektivigo de la <a href="/wiki/Alpa_Konvencio" title="Alpa Konvencio">Alpa Konvencio</a>, la plej grava internacia protekta kaj reklamada programo por la Alpa regiono. La Alpaj urboj estas organizitaj en la internacia asocio "Alpa Urbo de la Jaro". </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Turismo">Turismo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=17" title="Redakti sekcion: Turismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=17" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Turismo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Speikboden_gebiet.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Speikboden_gebiet.jpg/220px-Speikboden_gebiet.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Speikboden_gebiet.jpg/330px-Speikboden_gebiet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Speikboden_gebiet.jpg/440px-Speikboden_gebiet.jpg 2x" data-file-width="3508" data-file-height="2338" /></a><figcaption>La skiejo en Speikboden, Suda Tirolo.</figcaption></figure> <p>La Alpoj estas unu el la plej popularaj turismaj aliroj en la mondo kun multaj vintrosportejoj kiaj <a href="/wiki/Oberstdorf" title="Oberstdorf">Oberstdorf</a>, en Bavario, <a href="/wiki/Saalbach-Hinterglemm" title="Saalbach-Hinterglemm">Saalbach</a> en Aŭstrio, <a href="/wiki/Davos" title="Davos">Davos</a> en Svislando, <a href="/wiki/Chamonix" class="mw-redirect" title="Chamonix">Chamonix</a> en Francio, kaj <a href="/wiki/Cortina_d%27Ampezzo" title="Cortina d'Ampezzo">Cortina d'Ampezzo</a> en Italio kie oni registras pli ol unu miliono de vizitantoj ĉiujare. Kelkaj samtempuloj (ekz. la regionhistoriisto, kamparano kaj verkisto <a href="/wiki/Hans_Haid" title="Hans Haid">Hans Haid</a> ankaŭ akre kritikas la influojn de turismo sur la alpajn vivkondiĉojn kaj tradiciajn kutimojn. Kun ĉirkaŭ 120 milionoj da vizitantoj jare, turismo estas esenca al la Alpa ekonomio kun multo devena el la vintraj sportoj, kvankam someraj vizitantoj estas ankaŭ grava komponanto.<sup id="cite_ref-Bart_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bart-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La turisma industrio ekis en la komenco de la 19a jarcento kiam eksterlandanoj komencis vizitis la Alpojn, veturante al la bazoj de la montoj por ĝui la pejzaĝon, kaj restis ĉe la banejoj. Oni konstruis grandajn hotelojn dum la <a href="/wiki/Belle_%C3%89poque" title="Belle Époque">Belle Époque</a>; <a href="/wiki/Dentorela_fervojo" title="Dentorela fervojo">dentorelaj fervojoj</a>, konstruitaj komence de la 20a jarcento, alportis turistojn eĉ al plej altaj altaĵoj, enkalkulante eĉ la <a href="/wiki/Jungfraubahn" class="mw-redirect" title="Jungfraubahn">Jungfraubahn</a> fine en la Jungfraujoch, bone super la eterna neĝo-linio, post iri tra tunelo en Eiger. Dum tiu periodo vintrejoj estis malrapide enkondukita: en 1882 okazis la unua ĉampioneco de <a href="/wiki/Arta_sketado" title="Arta sketado">arta sketado</a> en <a href="/wiki/St._Moritz" class="mw-redirect" title="St. Moritz">St. Moritz</a>, kaj ekde tian <a href="/wiki/Sketado" title="Sketado">sketado</a> iĝis populara sporto kun ekzemple anglaj vizitantoj jam komence de la 20a jarcento,<sup id="cite_ref-Bart_47-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bart-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj la unua skiejo estis instalita en 1908 ĉe Grindelwald.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>Pri aliaj <a href="/wiki/Turismaj_regionoj" title="Turismaj regionoj">turismaj regionoj</a> <ul><li><a href="/wiki/Vercors_(montomasivo)" title="Vercors (montomasivo)">Vercors (montomasivo)</a></li> <li>Franca Nacia Parko <a href="/wiki/La_Vanoise" class="mw-redirect" title="La Vanoise">La Vanoise</a></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Transportoj">Transportoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=18" title="Redakti sekcion: Transportoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=18" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Transportoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Europe_Wikivoyage_banner_Alps.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Europe_Wikivoyage_banner_Alps.png/775px-Europe_Wikivoyage_banner_Alps.png" decoding="async" width="775" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Europe_Wikivoyage_banner_Alps.png/1163px-Europe_Wikivoyage_banner_Alps.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Europe_Wikivoyage_banner_Alps.png/1550px-Europe_Wikivoyage_banner_Alps.png 2x" data-file-width="2100" data-file-height="300" /></a></span> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fervojaj_tuneloj">Fervojaj tuneloj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=19" title="Redakti sekcion: Fervojaj tuneloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=19" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Fervojaj tuneloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Gotarda_Baza_Tunelo" title="Gotarda Baza Tunelo">Gotarda Baza Tunelo</a> (GBT) estas 57,1 km longa fervojtunelo tra la Alpoj kies norda enirejo situas en <a href="/wiki/Erstfeld" title="Erstfeld">Erstfeld</a> kaj la suda enirejo situas en <a href="/wiki/Biasca" title="Biasca">Biasca</a> (Svislando). Ĝi estas la plej longa fervojtunelo en la mondo. </p><p>La <a href="/wiki/Gotard-tunelo" title="Gotard-tunelo">Gotard-tunelo</a> estas la unua fervoja tunelo tra la Gotardmontaro, kiu trapasas la tutan alpan ĉenon. La Gotard-tunelo ligas la kantonon <a href="/wiki/Ti%C4%89ino" class="mw-disambig" title="Tiĉino">Tiĉino</a> kun la kantono <a href="/wiki/Urio" class="mw-disambig" title="Urio">Urio</a>. Dum longa tempo ĝi estis kun sia longeco de 15 003 m la plej longa tunelo tra la Alpoj, ĝis tiun rolon transprenis la <a href="/wiki/Tunelo_de_Simplono" title="Tunelo de Simplono">tunelo de Simplono</a> (19,8 km). </p><p>Tunelo de Simplono estas fervoja tunelo kiu ligas la urbojn <a href="/wiki/Brigo" class="mw-disambig" title="Brigo">Brigo</a> en Svisujo kaj <a href="/wiki/Domodossola" title="Domodossola">Domodossola</a> en Italio. La nomo estas de vilaĝo (<a href="/wiki/Sempiono_VS" title="Sempiono VS">Sempiono VS</a>). La svisa portalo estas en Brigo kaj la itala portalo estas antaŭ la stacio Iselle di Trasquera. </p><p>Proksime estas la fervoja <a href="/wiki/Baza_tunelo_de_L%C3%B6tschberg" title="Baza tunelo de Lötschberg">baza tunelo de Lötschberg</a>, tuta en Svislando, longa 34,6 km. </p><p>Alia grava fervoja tunelo estas <a href="/wiki/Fervoja_tunelo_de_Frejus" title="Fervoja tunelo de Frejus">tunelo de Frejus (13.7 km)</a> inter Italio kaj Francio. </p><p>Pli mallongaj fervojaj tuneloj situas sub la Montopasejo Tenda, inter Italio kaj suda Francio (8,1 km), sub Arlberg en Aŭstrio (10,2 km) kaj sub Karavankoj inter Aŭstrio kaj Slovenio (8,0 km). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aŭtoŝoseaj_tuneloj"><span id="A.C5.ADto.C5.9Doseaj_tuneloj"></span>Aŭtoŝoseaj tuneloj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=20" title="Redakti sekcion: Aŭtoŝoseaj tuneloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=20" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Aŭtoŝoseaj tuneloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aldonaj al la fervojaj tuneloj, estas ankaŭ aŭtoŝoseaj tuneloj apud Gotardo, Frejus, Arlberg, Karavankoj kaj Tenda. La aŭtoŝosea Gotard-tunelo estas longa 16,9 km, tiu de Frejus 12,9 km, tiu de Arlberg 15,5 km, tiu de Karavankoj 7,9 km kaj tiu de Tenda 3,2 km. </p><p>Grava aŭtoŝosea (sen responda fervoja tunelo) estas la <a href="/wiki/Tunelo_sub_la_Blanka_Monto" class="mw-redirect" title="Tunelo sub la Blanka Monto">Tunelo sub la Blanka Monto</a>, inter Francio kaj Italio. Ĝi estas longa 11,6 km. </p><p>Pli mallongaj aŭtoŝoseaj tuneloj estas sub la montopasejoj Granda Sankta Bernardo (Italio/Svislando, 5,8 km) kaj Sankta Bernardeto (Svislando, 6,6 km). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Konstruataj_tuneloj">Konstruataj tuneloj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=21" title="Redakti sekcion: Konstruataj tuneloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=21" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Konstruataj tuneloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pluraj novaj "bazaj" tuneloj fervojaj konstruatas dum tiuj jaroj. Jen listo ne kompleta: </p> <ul><li>Inter Italio kaj Francio: nova baza tunelo de Frejus (57,5 km)</li> <li>Inter Aŭstrio kaj Italio: nova baza Brener-tunelo (ĉ. 55 km)</li> <li>En Aŭstrio: novaj bazaj tuneloj de Semmering (27,3 km) kaj de Koralpe (32,9 km).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencoj">Referencoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=22" title="Redakti sekcion: Referencoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=22" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Referencoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2; padding-right: 6px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-Chatré8-1">↑ <a href="#cite_ref-Chatré8_1-0"><sup>1,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Chatré8_1-1"><sup>1,1</sup></a> <a href="#cite_ref-Chatré8_1-2"><sup>1,2</sup></a> <a href="#cite_ref-Chatré8_1-3"><sup>1,3</sup></a> <a href="#cite_ref-Chatré8_1-4"><sup>1,4</sup></a> <span class="reference-text">Chatré, Baptiste, et al. (2010), 8</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bielefeldt.de/4000e.php?Sorts=height&Aufab=descending&Liste=UIAA">4000 m Peaks of the Alps</a>. Bielefeldt.de (6a de Julio, 2010). Alirita 9a de Aŭgusto, 2012 .</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text">Gerrard, AJ. (1990) Mountain Environments: An Examination of the Physical Geography of Mountains. Boston: MIT Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780262071284" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-262-07128-4</a> p 16.</span> </li> <li id="cite_note-Shoumatoff63ff-4">↑ <a href="#cite_ref-Shoumatoff63ff_4-0"><sup>4,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff63ff_4-1"><sup>4,1</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff63ff_4-2"><sup>4,2</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff63ff_4-3"><sup>4,3</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff63ff_4-4"><sup>4,4</sup></a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 63–68</span> </li> <li id="cite_note-Gerrard132-5"><a href="#cite_ref-Gerrard132_5-0">↑</a> <span class="reference-text">Gerrard, (1990), 132</span> </li> <li id="cite_note-Shoumatoff71ff-6">↑ <a href="#cite_ref-Shoumatoff71ff_6-0"><sup>6,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff71ff_6-1"><sup>6,1</sup></a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 71–72</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <span class="reference-text">Fleming (2000), 89–90</span> </li> <li id="cite_note-Gerrard78-8"><a href="#cite_ref-Gerrard78_8-0">↑</a> <span class="reference-text">Gerrard, (1990), 78</span> </li> <li id="cite_note-Gerrard108-9"><a href="#cite_ref-Gerrard108_9-0">↑</a> <span class="reference-text">Gerrard, (1990), 108</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text">Ceben (1998), 38</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 31</span> </li> <li id="cite_note-Benniston_et_al._2011,_3-12">↑ <a href="#cite_ref-Benniston_et_al._2011,_3_12-0"><sup>12,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Benniston_et_al._2011,_3_12-1"><sup>12,1</sup></a> <span class="reference-text">Benniston et al. (2011), 3</span> </li> <li id="cite_note-Ceben_1998,_31-13">↑ <a href="#cite_ref-Ceben_1998,_31_13-0"><sup>13,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Ceben_1998,_31_13-1"><sup>13,1</sup></a> <span class="reference-text">Ceben (1998), 31</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <span class="reference-text">Chatré, Baptiste, et al. (2010), 5</span> </li> <li id="cite_note-Benniston_et_al._2011,_1-15">↑ <a href="#cite_ref-Benniston_et_al._2011,_1_15-0"><sup>15,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Benniston_et_al._2011,_1_15-1"><sup>15,1</sup></a> <span class="reference-text">Benniston et al. (2011), 1</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <span class="reference-text">Price, Martin. <i>Mountains: Globally Important Eco-systems". University of Oxford</i></span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <span class="reference-text">Chatré, Baptiste, et al. (2010), 13</span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <span class="reference-text">Fleming (2000), 3</span> </li> <li id="cite_note-Ceben_22–24-19">↑ <a href="#cite_ref-Ceben_22–24_19-0"><sup>19,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Ceben_22–24_19-1"><sup>19,1</sup></a> <span class="reference-text">Ceben (1998), 22–24</span> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <span class="reference-text">Ceben (1998), 34–36</span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <span class="reference-text">Viazzo (1980), 17</span> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <span class="reference-text">Benniston (2011), 3–4</span> </li> <li id="cite_note-Reynolds43ff-23">↑ <a href="#cite_ref-Reynolds43ff_23-0"><sup>23,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Reynolds43ff_23-1"><sup>23,1</sup></a> <a href="#cite_ref-Reynolds43ff_23-2"><sup>23,2</sup></a> <a href="#cite_ref-Reynolds43ff_23-3"><sup>23,3</sup></a> <a href="#cite_ref-Reynolds43ff_23-4"><sup>23,4</sup></a> <a href="#cite_ref-Reynolds43ff_23-5"><sup>23,5</sup></a> <span class="reference-text">Reynolds, (2012), 43–45</span> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 75</span> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <span class="reference-text">Beattie (2006), 17</span> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <span class="reference-text">Körner (2003), 9</span> </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 85</span> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <span class="reference-text">qtd in Beattie (2006), 17</span> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 87</span> </li> <li id="cite_note-Sharp14ff-30">↑ <a href="#cite_ref-Sharp14ff_30-0"><sup>30,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Sharp14ff_30-1"><sup>30,1</sup></a> <span class="reference-text">Sharp (2002), 14</span> </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <span class="reference-text">Kala, C.P. kaj Ratajc, P. 2012.<a rel="nofollow" class="external text" href="http://rd.springer.com/article/10.1007/s10531-012-0246-x">"High altitude biodiversity of the Alps and the Himalayas: ethnobotany, plant distribution and conservation perspective".</a> <i>Biodiversity and Conservation</i>, 21 (4): 1115–1126.</span> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <span class="reference-text">Gerrard (1990), 225</span> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 90, 96, 101</span> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 104</span> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <span class="reference-text">Rupicapra rupicapra [Linnaeus, 1758]<a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.ultimateungulate.com/Artiodactyla/Rupicapra_rupicapra.html">[1]</a></span> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 101</span> </li> <li id="cite_note-Shoumatoff102ff-37"><a href="#cite_ref-Shoumatoff102ff_37-0">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 102–103</span> </li> <li id="cite_note-Shoumatoff97ff-38"><a href="#cite_ref-Shoumatoff97ff_38-0">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 97–98</span> </li> <li id="cite_note-Shoumatoff95ff-39">↑ <a href="#cite_ref-Shoumatoff95ff_39-0"><sup>39,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff95ff_39-1"><sup>39,1</sup></a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 96</span> </li> <li id="cite_note-Shoumatoff88ff-40">↑ <a href="#cite_ref-Shoumatoff88ff_40-0"><sup>40,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff88ff_40-1"><sup>40,1</sup></a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 88–89</span> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 93</span> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <span class="reference-text">Shoumatoff (2001), 91</span> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <span class="reference-text">Reynolds (2012), 75</span> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <span class="reference-text">Chartes et. el. (2010), 14</span> </li> <li id="cite_note-Chartes_et._el._2010,_5-45"><a href="#cite_ref-Chartes_et._el._2010,_5_45-0">↑</a> <span class="reference-text">Chartes et. el. (2010), 5</span> </li> <li id="cite_note-Shoumatoff123ff-46">↑ <a href="#cite_ref-Shoumatoff123ff_46-0"><sup>46,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff123ff_46-1"><sup>46,1</sup></a> <a href="#cite_ref-Shoumatoff123ff_46-2"><sup>46,2</sup></a> <span class="reference-text">Shoumataff (2001), 123–126</span> </li> <li id="cite_note-Bart-47">↑ <a href="#cite_ref-Bart_47-0"><sup>47,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Bart_47-1"><sup>47,1</sup></a> <span class="reference-text">Bartaletti, Fabrizio.<a rel="nofollow" class="external text" href="http://alpsknowhow.cipra.org/background_topics/alps_and_tourism/alps_and_tourism_chapter_introduction.html">"What Role Do the Alps Play within World Tourism?"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090427175833/http://alpsknowhow.cipra.org/background_topics/alps_and_tourism/alps_and_tourism_chapter_introduction.html">Arkivigite je</a> 2009-04-27 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. <i>Commission Internationale pour la Protection des Alpes</i>. CIRPA.org. Alirita la 9an de Aŭgusto 2012</span> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <span class="reference-text">Beattie (2006), 198</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literaturo">Literaturo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=23" title="Redakti sekcion: Literaturo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=23" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Literaturo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Allaby, Michael et al. <i>The Encyclopedia of Earth</i>. (2008). Berkeley: University of California Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780520254718" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-520-25471-8</a></li> <li>Beattie, Andrew. (2006). <i>The Alps: A Cultural History</i>. New York: Oxford University Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780195309553" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-19-530955-3</a></li> <li>Benniston, Martin, et al. (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unige.ch/climate/Publications/Beniston/ESP2011.pdf">"Impact of Climatic Change on Water and Natural Hazards in the Alps"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130603060400/http://www.unige.ch/climate/Publications/Beniston/ESP2011.pdf">Arkivigite je</a> 2013-06-03 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. <i>Environmental Science and Policy</i>. Volume 30. 1–9</li> <li>Cebon, Peter, et al. (1998). <i>Views from the Alps: Regional Perspectives on Climate Change</i>. Cambridge MA: MIT Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780262032520" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-262-03252-0</a></li> <li>Chatré, Baptiste, et al. (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.alpconv.org/en/publications/alpine/Documents/Vademecum_web.pdf"><i>The Alps: People and Pressures in the Mountains, the Facts at a Glance</i></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150513125121/http://www.alpconv.org/en/publications/alpine/Documents/Vademecum_web.pdf">Arkivigite je</a> 2015-05-13 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Permanent Secretariat of the Alpine Convention (alpconv.org). Konsultita la 4an de Aŭgusto, 2012. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9788890515828" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-88-905158-2-8</a></li> <li>De Graciansky, Pierre-Charles et al. (2011). <i>The Western Alps, From Rift to Passive Margin to Orogenic Belt</i>. Amsterdam: Elsevier. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780444537249" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-444-53724-9</a></li> <li>Feuer, A.B. (2006). <i>Packs On!: Memoirs of the 10th Mountain Division in World War II</i>. Mechanicsburg, Pennsylvania: Stackpole Books. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780811732895" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8117-3289-5</a></li> <li>Fleming, Fergus. (2000). <i>Killing Dragons: The Conquest of the Alps</i>. New York: Grove. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780802138675" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8021-3867-5</a></li> <li>Halbrook, Stephen P. (1998). <i>Target Switzerland: Swiss Armed Neutrality in World War II</i>. Rockville Center, NY: Sarpedon. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781885119537" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-885119-53-7</a></li> <li>Halbrook, Stephen P. (2006). <i>The Swiss and the Nazis: How the Alpine Republic Survived in the Shadow of the Third Reich</i>. Havertown, PA: Casemate. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781932033427" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-932033-42-7</a></li> <li>Hudson, Simon. (2000). <i>Snow Business: A Study of the International Ski Industry</i>. New York: Cengage <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780304704712" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-304-70471-2</a></li> <li>Gerrard, AJ. (1990) <i>Mountain Environments: An Examination of the Physical Geography of Mountains</i>. Boston: MIT Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780262071284" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-262-07128-4</a></li> <li>Körner, Christian. (2003). <i>Alpine Plant Life</i>. New York: Springer Verlag. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9783540003472" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-3-540-00347-2</a></li> <li>Lancel, Serge. (1999). <i>Hannibal</i>. Oxford: Blackwell. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780631218487" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-631-21848-7</a></li> <li>Mitchell, Arthur H. (2007). <i>Hitler's Mountain</i>. Jefferson, NC: McFarland. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780786424580" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-7864-2458-0</a></li> <li>Prevas, John. (2001). <i>Hannibal Crosses The Alps: The Invasion Of Italy And The Punic Wars</i>. Cambridge, MA: Da Capo Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780306810701" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-306-81070-1</a></li> <li>Reynolds, Kev. (2012) <i>The Swiss Alps</i>. Cicerone Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781852844653" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-85284-465-3</a></li> <li>Roth, Philipe. (2007). <i>Minerals first Discovered in Switzerland</i>. Lausanne, CH: Museum of Geology. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9783980756181" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-3-9807561-8-1</a></li> <li>Schmid, Stefan M. (2004). "Regional tectonics: from the Rhine graben to the Po plain, a summary of the tectonic evolution of the Alps and their forelands". Basel: Geologisch-Paläontologisches Institut</li> <li>Sharp, Hilary. (2002). <i>Trekking and Climbing in the Western Alps</i>. London: New Holland. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780811729543" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8117-2954-3</a></li> <li>Schmid, Stefan M.et al. (2004). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061127173157/http://pages.unibas.ch/earth/tecto/research/Schmid_et_al_2004_Ecl.pdf">Tectonic map and overall architecture of the Alpine orogen"</a>. <i>Eclogae Geologicae Helvetiae</i>. Volume 97. 93–117</li> <li>Shoumatoff, Nicholas and Nina. (2001). <i>The Alps: Europe's Mountain Heart</i>. Ann Arbor, MI: University of Michigan Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780472111114" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-472-11111-4</a></li> <li>Viazzo, Pier Paolo. (1980). <i>Upland Communities: Environment, Population and Social Structure in the Alps since the Sixteenth Century</i>. Cambridge: Cambridge University Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780521306638" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-521-30663-8</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vidu_ankaŭ"><span id="Vidu_anka.C5.AD"></span>Vidu ankaŭ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=24" title="Redakti sekcion: Vidu ankaŭ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=24" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Vidu ankaŭ"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="-moz-column-count:4; -webkit-column-count:4; column-count:4;"> <ul><li><a href="/wiki/Francaj_Alpoj" title="Francaj Alpoj">Francaj Alpoj</a></li> <li><a href="/wiki/Svisaj_Alpoj" title="Svisaj Alpoj">Svisaj Alpoj</a></li> <li><a href="/wiki/A%C5%ADstraliaj_Alpoj" title="Aŭstraliaj Alpoj">Aŭstraliaj Alpoj</a></li> <li><a href="/wiki/Blankmonta_Masivo" title="Blankmonta Masivo">Blankmonta Masivo</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%88efa_alpa_kresto" title="Ĉefa alpa kresto">Ĉefa alpa kresto</a></li> <li><a href="/wiki/Montogrimpado" title="Montogrimpado">Montogrimpado</a></li> <li><a href="/wiki/Rokogrimpado" title="Rokogrimpado">Rokogrimpado</a></li> <li><a href="/wiki/Alpa_apuso" title="Alpa apuso">Alpa apuso</a></li> <li><a href="/wiki/Alpa_cerambiko" title="Alpa cerambiko">Alpa cerambiko</a></li> <li><a href="/wiki/Alpa_marmoto" title="Alpa marmoto">Alpa marmoto</a></li> <li><a href="/wiki/Alpa_skiado" title="Alpa skiado">Alpa skiado</a></li> <li><a href="/wiki/Alpa_trituro" title="Alpa trituro">Alpa trituro</a></li> <li><a href="/wiki/Alpa-himalaja_sistemo" title="Alpa-himalaja sistemo">Alpa-himalaja sistemo</a></li> <li><a href="/wiki/Anta%C5%ADalpoj" title="Antaŭalpoj">Antaŭalpoj</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eksteraj_ligiloj">Eksteraj ligiloj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&veaction=edit&section=25" title="Redakti sekcion: Eksteraj ligiloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Alpoj&action=edit&section=25" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Eksteraj ligiloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Alps?uselang=eo">Alpoj en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Alps?uselang=eo">Kategorio Alpoj en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li><li class="quote"><a href="https://eo.wikiquote.org/wiki/Alpoj" class="extiw" title="q:Alpoj">Alpoj en la <span>Vikicitaro</span></a> (Kolekto de citaĵoj) </li></ul> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://gridk1ach.grid.unep.ch/preAC/en/soia.htm">http://gridk1ach.grid.unep.ch/preAC/en/soia.htm</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20041212031327/http://gridk1ach.grid.unep.ch/preAC/en/soia.htm">Arkivigite je</a> 2004-12-12 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="https://modis.gsfc.nasa.gov/gallery/individual.php?db_date=2005-09-17">http://modis.gsfc.nasa.gov/gallery/individual.php?db_date=2005-09-17</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.eumetsat.int/en/area5/iotm/19930503_convection/19930503_convection.html">http://www.eumetsat.int/en/area5/iotm/19930503_convection/19930503_convection.html</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060219191616/http://www.eumetsat.int/en/area5/iotm/19930503_convection/19930503_convection.html">Arkivigite je</a> 2006-02-19 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul> <table class="navbox" style=";margin:auto; border-collapse:collapse; background:white;"><tbody><tr><td style="padding:4px;"><table class="nowraplinks collapsible collapsed" style="width:100%;background:transparent;color:inherit; border-collapse:collapse;;"><tbody><tr><th style="text-align:center;;;" colspan="2" class="navbox-title"><div style="float:left; width:6em;text-align:left;"><div class="noprint plainlinksneverexpand" style="background-color:transparent; padding:0; white-space:nowrap; font-weight:normal; font-size:xx-small; ;;border:none;;"><a href="/wiki/%C5%9Cablono:Ligiltabelo_Montaroj_de_Francio" title="Ŝablono:Ligiltabelo Montaroj de Francio"><span title="Rigardu ĉi tiun ŝablonon" style=";;border:none;;">v</span></a> <span style="font-size:80%;">•</span> <a href="/w/index.php?title=%C5%9Cablono-Diskuto:Ligiltabelo_Montaroj_de_Francio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ŝablono-Diskuto:Ligiltabelo Montaroj de Francio (paĝo ne ekzistas)"><span style="color:#002bb8;;;border:none;;" title="Diskuto pri ĉi tiu ŝablono">d</span></a> <span style="font-size:80%;">•</span> <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Cablono:Ligiltabelo_Montaroj_de_Francio&action=edit"><span style="color:#002bb8;;;border:none;;" title="Vi povas redakti ĉi tiun ŝablonon. Konservonte la paĝon bonvolu uzi la antaŭrigardan butonon.">r</span></a></div></div><span class="" style="font-size:110%;">Montaroj en Francio</span></th></tr><tr><td style="width:100%;padding:0;;;; text-align:center;" colspan="2" class="navbox-list navbox-odd"><div style="padding:0em 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">Alpoj</a> • <a href="/w/index.php?title=Armorika_Masivo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armorika Masivo (paĝo ne ekzistas)">Armorika Masivo</a> • <a href="/wiki/Ardena_Masivo" class="mw-redirect" title="Ardena Masivo">Ardena Masivo</a> • <a href="/wiki/Centra_Masivo" title="Centra Masivo">Centra Masivo</a> • <a href="/wiki/Korsiko" title="Korsiko">Korsiko</a> • <a href="/wiki/%C4%B4uraso_(montaro)" title="Ĵuraso (montaro)">Ĵuraso</a> • <a href="/wiki/Morvan" title="Morvan">Morvan</a> • <a href="/wiki/Pireneoj" title="Pireneoj">Pireneoj</a> • <a href="/wiki/Vogezoj" title="Vogezoj">Vogezoj</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <div style="position:absolute; z-index:100; right:10px; top:45px;" class="titola_ikono noprint"> <div style="position: relative; width: 14px; height: 14px;"> <div style="position: absolute; top: 0px; left: 0px; font-size: 100px; overflow: hidden; line-height: 100px; z-index: 3; font-size:150pt;"><a href="/wiki/Vikipedio:Legindaj_artikoloj" title="Vikipedio:Legindaj artikoloj"><span title="Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por leginda artikolo."></span></a></div> <div style="position: absolute; top: 0px; left: 0px; z-index: 2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Legindaj_artikoloj" title="Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por leginda artikolo."><img alt="Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por leginda artikolo." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Qsicon_lesenswert.svg/14px-Qsicon_lesenswert.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Qsicon_lesenswert.svg/21px-Qsicon_lesenswert.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Qsicon_lesenswert.svg/28px-Qsicon_lesenswert.svg.png 2x" data-file-width="24" data-file-height="24" /></a></span></div> </div> </div> <table class="noprint plainlinks" style="margin: 0 10%; border-collapse: collapse; background: #FBFBFB; border: 1px solid #aaa; border-left: 10px solid #1e90ff;"> <tbody><tr> <td style="padding: 2px 0px 2px 0.5em;text-align: center;"> <div style="padding: 0.25em 0.5em;width:52px;"> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File"><span title="Leginda artikolo"><img alt="Leginda artikolo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Qsicon_lesenswert.svg/24px-Qsicon_lesenswert.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Qsicon_lesenswert.svg/36px-Qsicon_lesenswert.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Qsicon_lesenswert.svg/48px-Qsicon_lesenswert.svg.png 2x" data-file-width="24" data-file-height="24" /></span><figcaption>Leginda artikolo</figcaption></figure></div></td> <td style="padding: 0.25em 0.5em;width: 100%;">Ĉi tiu artikolo estis je la <a href="/wiki/29-a_de_oktobro" title="29-a de oktobro">29-a de oktobro</a> <a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a> akceptita en la liston de <a href="/wiki/Vikipedio:Legindaj_artikoloj" title="Vikipedio:Legindaj artikoloj">legindaj artikoloj</a>.</td> </tr> </tbody></table> <div style="position:absolute; z-index:100; right:20px; top:-40px; background-color:transparent" class="metadata" id="featured-star"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Listo_de_havendaj_artikoloj" title="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj"><img alt="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/1000HA.png" decoding="async" width="36" height="36" class="mw-file-element" data-file-width="36" data-file-height="36" /></a></span></div> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Tyrol_banner_Alps.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Tyrol_banner_Alps.jpg/775px-Tyrol_banner_Alps.jpg" decoding="async" width="775" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Tyrol_banner_Alps.jpg/1163px-Tyrol_banner_Alps.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Tyrol_banner_Alps.jpg/1550px-Tyrol_banner_Alps.jpg 2x" data-file-width="2811" data-file-height="402" /></a></span> </p> <div class="noprint" style="clear:both; margin-top:0px; border: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); padding: 0px; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); color:inherit"> <table> <tbody><tr> <td class="navbox-group"><a href="/wiki/Norma_datumaro" title="Norma datumaro">Bibliotekoj</a> </td> <td class="plainlinks hlist" style="font-size: 80%;"> <ul><li><a href="/wiki/Helpo:Bibliotekoj" title="Helpo:Bibliotekoj">PeEnEo</a>: <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/?curid=21420">21420</a></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Komuna_Norma_Datumaro" title="Komuna Norma Datumaro">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4001328-5">4001328-5</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kontrolnumero_de_la_Kongresa_Biblioteko_de_Usono" title="Kontrolnumero de la Kongresa Biblioteko de Usono">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/names/sh85003839">sh85003839</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/VIAF" title="VIAF">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/148144928888154441142">148144928888154441142</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">SUDOC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/027259285">027259285</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_Francio" title="Nacia Biblioteko de Francio">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11934036f">11934036f</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_la_%C4%88e%C4%A5a_Respubliko" title="Nacia Biblioteko de la Ĉeĥa Respubliko">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge128379">ge128379</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_Hispanio" title="Nacia Biblioteko de Hispanio">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://datos.bne.es/resource/XX451467">XX451467</a></span></li></ul> </td></tr></tbody></table> </div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Elŝutita el "<a dir="ltr" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Alpoj&oldid=8923452">https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Alpoj&oldid=8923452</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kategorioj" title="Specialaĵo:Kategorioj">Kategorioj</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:10%C2%B0_E" title="Kategorio:10° E">10° E</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:46%C2%B0_N" title="Kategorio:46° N">46° N</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Alpoj" title="Kategorio:Alpoj">Alpoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Montaroj_en_Svislando" title="Kategorio:Montaroj en Svislando">Montaroj en Svislando</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Montaroj_en_A%C5%ADstrio" title="Kategorio:Montaroj en Aŭstrio">Montaroj en Aŭstrio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Montaroj_en_Francio" title="Kategorio:Montaroj en Francio">Montaroj en Francio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Montaroj_en_Germanio" title="Kategorio:Montaroj en Germanio">Montaroj en Germanio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Montaroj_en_Italio" title="Kategorio:Montaroj en Italio">Montaroj en Italio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Montaroj_en_Slovenio" title="Kategorio:Montaroj en Slovenio">Montaroj en Slovenio</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kaŝitaj kategorioj: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Listo_de_arkivitaj_pa%C4%9Doj_de_Retarkivo" title="Kategorio:Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo">Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_ISBNajn_magiajn_ligilojn" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn">Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Koordinatoj_sur_Vikidatumoj" title="Kategorio:Koordinatoj sur Vikidatumoj">Koordinatoj sur Vikidatumoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Legindaj_artikoloj" title="Kategorio:Legindaj artikoloj">Legindaj artikoloj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Havendaj_artikoloj_pli_grandaj_ol_30_kB" title="Kategorio:Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB">Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kun_mapoj" title="Kategorio:Paĝoj kun mapoj">Paĝoj kun mapoj</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ĉi tiu paĝo estis lastafoje redaktita je 10:51, 17 nov. 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">La teksto disponeblas laŭ la permesilo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo">Krea Komunaĵo Atribuite-Samkondiĉe 4.0 Neadaptita</a>; eble aldonaj kondiĉoj aplikeblas. Vidu la <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">uzkondiĉojn</a> por detaloj.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Regularo pri respekto de la privateco</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedio:Enkonduko">Pri Vikipedio</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedio:Malgarantio">Malgarantioj</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programistoj</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eo.wikipedia.org">Statistikoj</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklaro pri kuketoj</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Alpoj&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Poŝtelefona vido</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-xwl8j","wgBackendResponseTime":241,"wgKartographerLiveData":{"_9becf8336da30974f51f970b3cc665d97ae0a93a":[{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1286","properties":{"title":"Reliefo","stroke-width":2,"stroke":"#004FCE","description":"Reliefo","fill":"#D9B38C"}},{"type":"Feature","geometry":{"coordinates":[10,46],"type":"Point"},"properties":{"marker-color":"#C19A6B","title":"Alpoj","marker-symbol":"marker"}}]},"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.553","walltime":"0.862","ppvisitednodes":{"value":6291,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":49711,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":7719,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":27,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":26489,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 629.560 1 -total"," 52.82% 332.538 1 Ŝablono:Informkesto_reliefo"," 14.39% 90.601 2 Ŝablono:Koordinato"," 13.91% 87.579 2 Ŝablono:Koordinato/+"," 11.82% 74.444 2 Ŝablono:CoordinateMAIN"," 10.55% 66.414 1 Ŝablono:Ligiltabelo_Montaroj_de_Francio"," 10.25% 64.550 1 Ŝablono:Projektoj"," 9.80% 61.687 1 Ŝablono:Banderolo-P948"," 9.63% 60.650 1 Ŝablono:Navigilo2"," 7.98% 50.257 3 Ŝablono:CoordinateLINK"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.119","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2961580,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7649cfcddd-9xpp9","timestamp":"20241127124827","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Alpoj","url":"https:\/\/eo.wikipedia.org\/wiki\/Alpoj","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1286","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1286","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-06-17T15:56:19Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/41\/Grossglockner_from_SW.jpg","headline":"montaro en centra E\u016dropo (Francio, Svislando, Monako, Italio, Li\u0125ten\u015dtejno, A\u016dstrio, Germanio, kaj Slovenio)"}</script> </body> </html>