CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Jozef Stalin - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"3408f844-0ee0-4369-a5d4-dfa15dab30db","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Jozef_Stalin","wgTitle":"Jozef Stalin","wgCurRevisionId":68267446,"wgRevisionId":68267446,"wgArticleId":6986,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken","Russisch atheïst","Maarschalk van de Sovjet-Unie","Persoon in de Russische Burgeroorlog","Georgisch communist","Persoon uit de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog","Russisch revolutionair","Leider van de Sovjet-Unie","Minister van de Sovjet-Unie"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Jozef_Stalin","wgRelevantArticleId":6986, "wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["autoconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q855","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics": true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.timeline.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks", "ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/CroppedStalin1943.jpg/1200px-CroppedStalin1943.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1576"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/CroppedStalin1943.jpg/800px-CroppedStalin1943.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1050"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/CroppedStalin1943.jpg/640px-CroppedStalin1943.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="840"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Jozef Stalin - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Jozef_Stalin"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Jozef_Stalin"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Jozef_Stalin rootpage-Jozef_Stalin skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/28_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Jozef+Stalin" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Jozef+Stalin" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Jozef+Stalin" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Jozef+Stalin" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Levensloop" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Levensloop"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Levensloop</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Levensloop-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Levensloop-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Levensloop-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vroege_jaren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vroege_jaren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Vroege jaren</span> </div> </a> <ul id="toc-Vroege_jaren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Huwelijk_en_gezin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Huwelijk_en_gezin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Huwelijk en gezin</span> </div> </a> <ul id="toc-Huwelijk_en_gezin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Van_seminarist_tot_bolsjewiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Van_seminarist_tot_bolsjewiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Van seminarist tot bolsjewiek</span> </div> </a> <ul id="toc-Van_seminarist_tot_bolsjewiek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Russische_Revolutie_en_Burgeroorlog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Russische_Revolutie_en_Burgeroorlog"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Russische Revolutie en Burgeroorlog</span> </div> </a> <ul id="toc-Russische_Revolutie_en_Burgeroorlog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Secretaris-generaal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Secretaris-generaal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Secretaris-generaal</span> </div> </a> <ul id="toc-Secretaris-generaal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Machtsstrijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Machtsstrijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Machtsstrijd</span> </div> </a> <ul id="toc-Machtsstrijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Grote_Zuivering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Grote_Zuivering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>De Grote Zuivering</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Grote_Zuivering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tweede_Wereldoorlog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tweede_Wereldoorlog"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8</span> <span>Tweede Wereldoorlog</span> </div> </a> <ul id="toc-Tweede_Wereldoorlog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sovjetpatriottisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sovjetpatriottisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9</span> <span>Sovjetpatriottisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Sovjetpatriottisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_laatste_jaren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_laatste_jaren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.10</span> <span>De laatste jaren</span> </div> </a> <ul id="toc-De_laatste_jaren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Overlijden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Overlijden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.11</span> <span>Overlijden</span> </div> </a> <ul id="toc-Overlijden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-In_de_kunst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#In_de_kunst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>In de kunst</span> </div> </a> <ul id="toc-In_de_kunst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Andere_namen_van_Stalin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Andere_namen_van_Stalin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Andere namen van Stalin</span> </div> </a> <ul id="toc-Andere_namen_van_Stalin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stalinistische_score" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Stalinistische_score"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Stalinistische score</span> </div> </a> <ul id="toc-Stalinistische_score-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tijdlijn_leiders_Sovjet-Unie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tijdlijn_leiders_Sovjet-Unie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Tijdlijn leiders Sovjet-Unie</span> </div> </a> <ul id="toc-Tijdlijn_leiders_Sovjet-Unie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Jozef Stalin</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 197 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-197" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">197 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD,_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0" title="Сталин, Иосиф Виссарион-иԥа – Abchazisch" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Сталин, Иосиф Виссарион-иԥа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="Abchazisch" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%86%E1%88%B4%E1%8D%8D_%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%88%8A%E1%8A%95" title="ጆሴፍ ስታሊን – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ጆሴፍ ስታሊን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Iosep_Stalin" title="Iosep Stalin – Oudengels" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Iosep Stalin" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Oudengels" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB%E0%A4%BC_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ़ स्टालिन – Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="जोसेफ़ स्टालिन" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%B3%D9%81_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%86" title="يوسف ستالين – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="يوسف ستالين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9D%DC%98%DC%A3%DC%A6_%DC%A3%DC%9B%DC%90%DC%A0%DC%9D%DC%A2" title="ܝܘܣܦ ܣܛܐܠܝܢ – Aramees" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܝܘܣܦ ܣܛܐܠܝܢ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramees" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%8A%D9%81_%D8%B3%D8%B7%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%86" title="جوزيف سطالين – Marokkaans Arabisch" lang="ary" hreflang="ary" data-title="جوزيف سطالين" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Marokkaans Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%B3%D9%8A%D9%81_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%86" title="يوسيف ستالين – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="يوسيف ستالين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalin" title="Josif Stalin – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Josif Stalin" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Stalin" title="Stalin – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Stalin" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ स्टालिन – Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="जोसेफ स्टालिन" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0osif_Stalin" title="İosif Stalin – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="İosif Stalin" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="ژوزف استالین – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ژوزف استالین" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Сталин Иосиф Виссарионович – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Сталин Иосиф Виссарионович" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Beiers" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Beiers" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Josips_Stal%C4%97ns" title="Josips Stalėns – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Josips Stalėns" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D0%BE%D1%81%D1%96%D1%84_%D0%92%D1%96%D1%81%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%91%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%BD" title="Іосіф Вісарыёнавіч Сталін – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Іосіф Вісарыёнавіч Сталін" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%81%D1%81%D1%96%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%BD" title="Ёсіф Сталін – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Ёсіф Сталін" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Йосиф Сталин – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Йосиф Сталин" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ स्टालिन – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="जोसेफ स्टालिन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%8B%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%AB_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="জোসেফ স্তালিন – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="জোসেফ স্তালিন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Jozef Stalin" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Josif_Staljin" title="Josif Staljin – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Josif Staljin" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Сталин – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Иосиф Сталин" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/I%C3%B3ssif_Stalin" title="Ióssif Stalin – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ióssif Stalin" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD,_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Сталин, Иосиф Виссарионович – Tsjetsjeens" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Сталин, Иосиф Виссарионович" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tsjetsjeens" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%86%D8%B2%DB%8E%D9%81_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="جۆزێف ستالین – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="جۆزێف ستالین" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Corsicaans" lang="co" hreflang="co" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Corsicaans" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/%C4%B0osif_Stalin" title="İosif Stalin – Krim-Tataars" lang="crh" hreflang="crh" data-title="İosif Stalin" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Krim-Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Josif_Vissarionovi%C4%8D_Stalin" title="Josif Vissarionovič Stalin – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Josif Vissarionovič Stalin" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Сталин Иосиф Виссарионович – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Сталин Иосиф Виссарионович" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Joseff_Stalin" title="Joseff Stalin – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Joseff Stalin" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin – Nedersorbisch" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Jozef Stalin" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Nedersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CF%83%CE%AE%CF%86_%CE%A3%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%B9%CE%BD" title="Ιωσήφ Στάλιν – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Ιωσήφ Στάλιν" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalin" title="Josif Stalin – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Josif Stalin" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/I%C3%B3sif_Stalin" title="Iósif Stalin – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Iósif Stalin" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Jossif_Stalin" title="Jossif Stalin – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Jossif Stalin" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalin" title="Josif Stalin – Extremeens" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Josif Stalin" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremeens" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="ژوزف استالین – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژوزف استالین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalin" title="Josif Stalin – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Josif Stalin" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Stalini_Jossif" title="Stalini Jossif – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Stalini Jossif" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3sef_Stalin" title="Jósef Stalin – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Jósef Stalin" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Staline" title="Joseph Staline – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Joseph Staline" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Joosef_Staalin" title="Joosef Staalin – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Joosef Staalin" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Friulisch" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friulisch" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/I%C3%B3saf_Stail%C3%ADn" title="Iósaf Stailín – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Iósaf Stailín" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%96%AF%E5%A4%A7%E6%9E%97" title="斯大林 – Ganyu" lang="gan" hreflang="gan" data-title="斯大林" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Ganyu" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Staline" title="Joseph Staline – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Joseph Staline" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/I%C3%B3sif_Stalin" title="Iósif Stalin – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Iósif Stalin" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Goa Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goa Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%9C%E0%AB%8B%E0%AA%B8%E0%AB%87%E0%AA%AB_%E0%AA%B8%E0%AB%8D%E0%AA%9F%E0%AA%BE%E0%AA%B2%E0%AA%BF%E0%AA%A8" title="જોસેફ સ્ટાલિન – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="જોસેફ સ્ટાલિન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%95%D7%A1%D7%99%D7%A3_%D7%A1%D7%98%D7%9C%D7%99%D7%9F" title="יוסיף סטלין – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="יוסיף סטלין" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB%E0%A4%BC_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ़ स्टालिन – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जोसेफ़ स्टालिन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Josif_Staljin" title="Josif Staljin – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Josif Staljin" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Stalin" title="Józef Stalin – Oppersorbisch" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Józef Stalin" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Oppersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Staline" title="Staline – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Staline" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Joszif_Visszarionovics_Szt%C3%A1lin" title="Joszif Visszarionovics Sztálin – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Joszif Visszarionovics Sztálin" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D6%86_%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Իոսիֆ Ստալին – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Իոսիֆ Ստալին" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%83%D5%B8%D5%BD%D5%A5%D6%86_%D5%8D%D5%A9%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Ճոսեֆ Սթալին – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ճոսեֆ Սթալին" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="Igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Iosif_Vissarionovich_Stalin" title="Iosif Vissarionovich Stalin – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Iosif Vissarionovich Stalin" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3sef_Stal%C3%ADn" title="Jósef Stalín – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Jósef Stalín" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A8%E3%82%B7%E3%83%95%E3%83%BB%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%BC%E3%83%AA%E3%83%B3" title="ヨシフ・スターリン – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヨシフ・スターリン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Juozif_Stalin" title="Juozif Stalin – Jamaicaans Creools" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Juozif Stalin" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaicaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/stalin." title="stalin. – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="stalin." data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91_%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98" title="იოსებ სტალინი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="იოსებ სტალინი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Karakalpaks" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Karakalpaks" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin – Kabylisch" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Jozef Stalin" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kabylisch" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Joseph_Staline" title="Joseph Staline – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Joseph Staline" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Виссарионович Сталин – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Иосиф Виссарионович Сталин" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%BC%E1%9E%9F%E1%9F%82%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9C_%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B6%E1%9E%9B%E1%9E%B8%E1%9E%93" title="ហ្សូសែហ្វ ស្តាលីន – Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ហ្សូសែហ្វ ស្តាលីន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B3%8B%E0%B2%B8%E0%B3%86%E0%B2%AB%E0%B3%8D_%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%BE%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B4%EC%98%A4%EC%8B%9C%ED%94%84_%EC%8A%A4%ED%83%88%EB%A6%B0" title="이오시프 스탈린 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="이오시프 스탈린" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B3%D9%81_%D8%B3%D9%95%D9%B9%D8%A7%D9%84%D9%86" title="جوسف سٕٹالن – Kasjmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="جوسف سٕٹالن" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Kasjmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Yos%C3%AEf_Stal%C3%AEn" title="Yosîf Stalîn – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Yosîf Stalîn" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Сталин – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Иосиф Сталин" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Iosephus_Stalin" title="Iosephus Stalin – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Iosephus Stalin" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Josef_Wissarionowitsch_Stalin" title="Josef Wissarionowitsch Stalin – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Josef Wissarionowitsch Stalin" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Виссарионович Сталин – Lezgisch" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Иосиф Виссарионович Сталин" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Lezgisch" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Jozef Stalin" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalin" title="Josif Stalin – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Josif Stalin" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%82%E0%BA%88%E0%BB%80%E0%BA%8A%E0%BA%B1%E0%BA%9A_%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E0%BA%95%E0%BA%B2%E0%BA%A5%E0%BA%B4%E0%BA%99" title="ໂຈເຊັບ ສະຕາລິນ – Laotiaans" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ໂຈເຊັບ ສະຕາລິນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Laotiaans" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Josifas_Stalinas" title="Josifas Stalinas – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Josifas Stalinas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Josifs_Sta%C4%BCins" title="Josifs Staļins – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Josifs Staļins" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ स्टालिन – Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="जोसेफ स्टालिन" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%B5_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Осе Сталин – Moksja" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Осе Сталин" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Moksja" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Јосиф Сталин – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Јосиф Сталин" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B5%BB" title="ജോസഫ് സ്റ്റാലിൻ – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജോസഫ് സ്റ്റാലിൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Сталин – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Иосиф Сталин" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%85%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ स्टॅलिन – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="जोसेफ स्टॅलिन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/%C4%A0u%C5%BCeppi_Stalin" title="Ġużeppi Stalin – Maltees" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Ġużeppi Stalin" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltees" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Josef_Staline" title="Josef Staline – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Josef Staline" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%87%E1%80%90%E1%80%BA_%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%9C%E1%80%84%E1%80%BA" title="ဂျိုးဇတ် စတာလင် – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂျိုးဇတ် စတာလင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="ژوزف استالین – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ژوزف استالین" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9_Stalin" title="José Stalin – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="José Stalin" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Stalin" title="Stalin – Napolitaans" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Stalin" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Napolitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ स्टालिन – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="जोसेफ स्टालिन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ स्टालिन – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="जोसेफ स्टालिन" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%96%DF%8F%DF%9B%DF%8D%DF%9D_%DF%9B%DF%91%DF%95%DF%8A%DF%9F%DF%8C%DF%B2%DF%A3" title="ߖߏߛߍߝ ߛߑߕߊߟߌ߲ߣ – N’Ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߖߏߛߍߝ ߛߑߕߊߟߌ߲ߣ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="N’Ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/I%C3%B2ssif_St%C3%A0lin" title="Iòssif Stàlin – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Iòssif Stàlin" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalin" title="Josif Stalin – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Josif Stalin" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD,_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D1%8B_%D1%84%D1%8B%D1%80%D1%82" title="Сталин, Иосиф Виссарионы фырт – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Сталин, Иосиф Виссарионы фырт" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A9%8B%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%AB%E0%A8%BC_%E0%A8%B8%E0%A8%9F%E0%A8%BE%E0%A8%B2%E0%A8%BF%E0%A8%A8" title="ਜੋਸਿਫ਼ ਸਟਾਲਿਨ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜੋਸਿਫ਼ ਸਟਾਲਿਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Papiaments" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiaments" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Josiif_Stalin" title="Josiif Stalin – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Josiif Stalin" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Stalin" title="Józef Stalin – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Józef Stalin" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalin" title="Josif Stalin – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Josif Stalin" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%B3%D9%B9%D8%A7%D9%84%D9%86" title="جوزف سٹالن – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="جوزف سٹالن" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%B3%D9%BC%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%86" title="جوزف سټالين – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جوزف سټالين" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Yosif_Stalin" title="Yosif Stalin – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Yosif Stalin" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Iosif_Vissarionovici_Stalin" title="Iosif Vissarionovici Stalin – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Iosif Vissarionovici Stalin" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD,_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Сталин, Иосиф Виссарионович – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сталин, Иосиф Виссарионович" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Йосиф Сталин – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Йосиф Сталин" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%AB%E0%A4%BC_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="जोसेफ़ स्टालिन – Sanskriet" lang="sa" hreflang="sa" data-title="जोसेफ़ स्टालिन" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskriet" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Сталин Иосиф Виссарионович – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Сталин Иосиф Виссарионович" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A1%E1%B1%9A%E1%B1%A5%E1%B1%AE%E1%B1%AF%E1%B1%B7_%E1%B1%AE%E1%B1%A5%E1%B1%B4%E1%B1%9F%E1%B1%9E%E1%B1%A4%E1%B1%B1" title="ᱡᱚᱥᱮᱯᱷ ᱮᱥᱴᱟᱞᱤᱱ – Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱡᱚᱥᱮᱯᱷ ᱮᱥᱴᱟᱞᱤᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Sardijns" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardijns" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Giuseppi_Stalin" title="Giuseppi Stalin – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Giuseppi Stalin" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D9%BD%D8%A7%D9%84%D9%86" title="جوزف اسٽالن – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="جوزف اسٽالن" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Josif_Staljin" title="Josif Staljin – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Josif Staljin" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%9D%E0%B7%83%E0%B7%86%E0%B7%8A_%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A" title="ජෝසෆ් ස්ටාලින් – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="ජෝසෆ් ස්ටාලින්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Josif_Vissarionovi%C4%8D_Stalin" title="Josif Vissarionovič Stalin – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Josif Vissarionovič Stalin" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalin" title="Josif Stalin – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Josif Stalin" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Somalisch" lang="so" hreflang="so" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalisch" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Josif_Stalini" title="Josif Stalini – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Josif Stalini" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%99%D0%B8%D0%BD" title="Јосиф Стаљин – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јосиф Стаљин" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Zuid-Sotho" lang="st" hreflang="st" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="Zuid-Sotho" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin – Silezisch" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Jozef Stalin" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silezisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9C%E0%AF%8B%E0%AE%9A%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%B8%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AE%BE%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="ஜோசப் ஸ்டாலின் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஜோசப் ஸ்டாலின்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="స్టాలిన్ – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="స్టాలిన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Сталин – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Иосиф Сталин" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%88%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%9F_%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%99" title="โจเซฟ สตาลิน – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="โจเซฟ สตาลิน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Josef_Stalin" title="Josef Stalin – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Josef Stalin" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Сталин – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Иосиф Сталин" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD,_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Сталин, Иосиф Виссарионович – Toevaans" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Сталин, Иосиф Виссарионович" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Toevaans" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%89%D9%86" title="ستالىن – Oeigoers" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ستالىن" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Oeigoers" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%BD_%D0%99%D0%BE%D1%81%D0%B8%D0%BF_%D0%92%D1%96%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D1%96%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Сталін Йосип Віссаріонович – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Сталін Йосип Віссаріонович" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%86" title="جوزف استالن – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جوزف استالن" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Stalin_Iosif" title="Stalin Iosif – Wepsisch" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Stalin Iosif" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Wepsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Iosif_Vissarionovich_Stalin" title="Iosif Vissarionovich Stalin – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Iosif Vissarionovich Stalin" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Stalene" title="Stalene – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Stalene" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%91%9F%E5%A4%AB%C2%B7%E6%96%AF%E5%A4%A7%E6%9E%97" title="约瑟夫·斯大林 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="约瑟夫·斯大林" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91_%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98" title="იოსებ სტალინი – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="იოსებ სტალინი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%90%D7%96%D7%A2%D7%A3_%D7%A1%D7%98%D7%90%D7%9C%D7%99%D7%9F" title="יאזעף סטאלין – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="יאזעף סטאלין" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%91%9F%E5%A4%AB%C2%B7%E6%96%AF%E5%A4%A7%E6%9E%97" title="约瑟夫·斯大林 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="约瑟夫·斯大林" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%96%AF%E5%A4%A7%E6%9E%97" title="斯大林 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="斯大林" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Iosif_Stalin" title="Iosif Stalin – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Iosif Stalin" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%B2%E5%A4%AA%E6%9E%97" title="史太林 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="史太林" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Joseph_Stalin" title="Joseph Stalin – Zoeloe" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Joseph Stalin" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Zoeloe" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q855#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jozef_Stalin" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Jozef_Stalin" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jozef_Stalin"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jozef_Stalin&action=edit" title="Deze pagina is beveiligd.
U kunt wel de broncode bekijken. [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bekijken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jozef_Stalin&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Jozef_Stalin"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jozef_Stalin&action=edit"><span>Brontekst bekijken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jozef_Stalin&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Jozef_Stalin" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Jozef_Stalin" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jozef_Stalin&oldid=68267446" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jozef_Stalin&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Jozef_Stalin&id=68267446&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJozef_Stalin"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJozef_Stalin"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Jozef+Stalin"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Jozef_Stalin&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jozef_Stalin&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Joseph_Vissarionovich_Stalin" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-sources mw-list-item"><a href="https://wikisource.org/wiki/Author:%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" hreflang="en"><span>Meertalige Wikisource</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://nl.wikiquote.org/wiki/Jozef_Stalin" hreflang="nl"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q855" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#E6E6FA; color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Jozef Stalin<br /><small>Иосиф Виссарионович Джугашвили</small> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:CroppedStalin1943.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Jozef Stalin in 1943" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/CroppedStalin1943.jpg/266px-CroppedStalin1943.jpg" decoding="async" width="266" height="349" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/CroppedStalin1943.jpg/399px-CroppedStalin1943.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/CroppedStalin1943.jpg/532px-CroppedStalin1943.jpg 2x" data-file-width="1511" data-file-height="1984" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">Jozef Stalin in 1943</div> </td></tr> <tr> <th>Geboren </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/18_december" title="18 december">18 december</a> <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a><br /><a href="/wiki/Gori" title="Gori">Gori</a> </td></tr> <tr> <th>Overleden </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/5_maart" title="5 maart">5 maart</a> <a href="/wiki/1953" title="1953">1953</a><br /><a href="/w/index.php?title=Koentsevo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koentsevo (de pagina bestaat niet)">Koentsevo</a> </td></tr> <tr> <th>Politieke partij </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" title="Communistische Partij van de Sovjet-Unie">Communistische Partij van de Sovjet-Unie</a> </td></tr> <tr> <th>Partner </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Kato_Svanidze" title="Kato Svanidze">Kato Svanidze</a> <small>(1906-1907)</small> <p><a href="/wiki/Nadezjda_Alliloejeva" title="Nadezjda Alliloejeva">Nadezjda Alliloejeva</a> <small>(1919-1932)</small> </p> </td></tr> <tr> <th>Handtekening </th> <td colspan="2"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Stalin_Signature.svg" class="mw-file-description" title="Handtekening"><img alt="Handtekening" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Stalin_Signature.svg/128px-Stalin_Signature.svg.png" decoding="async" width="128" height="57" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Stalin_Signature.svg/192px-Stalin_Signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Stalin_Signature.svg/256px-Stalin_Signature.svg.png 2x" data-file-width="121" data-file-height="54" /></a></span> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#E6E6FA; color:inherit;" colspan="3"><a href="/wiki/Secretaris-generaal_van_de_Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" title="Secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie">Secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie</a> </th></tr> <tr> <th>Aangetreden </th> <td colspan="2">3 april 1922 </td></tr> <tr> <th>Einde termijn </th> <td colspan="2">16 oktober 1952 </td></tr> <tr> <th>Voorganger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Vjatsjeslav_Molotov" title="Vjatsjeslav Molotov">Vjatsjeslav Molotov</a><br /><small>(als verantwoordelijke secretaris)</small> </td></tr> <tr> <th>Opvolger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Nikita_Chroesjtsjov" title="Nikita Chroesjtsjov">Nikita Chroesjtsjov</a><br /><small>(ambt is hersteld)</small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#E6E6FA; color:inherit;" colspan="3">Voorzitter van de Ministerraad </th></tr> <tr> <th>Aangetreden </th> <td colspan="2">6 mei 1941 </td></tr> <tr> <th>Einde termijn </th> <td colspan="2">5 maart 1953 </td></tr> <tr> <th>Voorganger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Vjatsjeslav_Molotov" title="Vjatsjeslav Molotov">Vjatsjeslav Molotov</a> </td></tr> <tr> <th>Opvolger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Georgi_Malenkov" title="Georgi Malenkov">Georgi Malenkov</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#E6E6FA; color:inherit;" colspan="3">Volkscommissaris van Defensie van de Sovjet-Unie </th></tr> <tr> <th>Aangetreden </th> <td colspan="2">19 juli 1941 </td></tr> <tr> <th>Einde termijn </th> <td colspan="2">25 februari 1946 </td></tr> <tr> <th>Voorganger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Semjon_Timosjenko" title="Semjon Timosjenko">Semjon Timosjenko</a> </td></tr> <tr> <th>Opvolger </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Nikolaj_Boelganin" title="Nikolaj Boelganin">Nikolaj Boelganin</a><br /><small>(na een vacante positie)</small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#E6E6FA; color:inherit;" colspan="3">Lid van het <a href="/wiki/Secretariaat_van_de_Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" title="Secretariaat van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie">Secretariaat</a> </th></tr> <tr> <th>Aangetreden </th> <td colspan="2">3 april 1922 </td></tr> <tr> <th>Einde termijn </th> <td colspan="2">5 maart 1953 </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#E6E6FA; color:inherit;" colspan="3">Volwaardig lid van het <a href="/wiki/Politbureau_van_de_Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" title="Politbureau van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie">Presidium</a> </th></tr> <tr> <th>Aangetreden </th> <td colspan="2">25 maart 1919 </td></tr> <tr> <th>Einde termijn </th> <td colspan="2">5 maart 1953 </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#E6E6FA; color:inherit;" colspan="3">Lid van het <a href="/wiki/Orgburo" class="mw-redirect" title="Orgburo">Orgburo</a> </th></tr> <tr> <th>Aangetreden </th> <td colspan="2">16 januari 1919 </td></tr> <tr> <th>Einde termijn </th> <td colspan="2">5 maart 1953 </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="background-color:#E6E6FA; color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Politiek" title="Portaal:Politiek">Politiek</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Jozef Stalin</b> (<a href="/wiki/Russisch_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Russisch (hoofdbetekenis)">Russisch</a>: Иосиф Виссарионович Джугашвили, <i>I<u>o</u>sif Vissari<u>o</u>novitsj Dzjoegasj<u>vi</u>li</i>, oorspronkelijke naam: <i>Ioseb Besarionis dze Dzjoegasjvili</i>, <a href="/wiki/Georgisch" title="Georgisch">Georgisch</a>: იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი) (<a href="/wiki/Gori" title="Gori">Gori</a>, <a href="/wiki/Keizerrijk_Rusland" title="Keizerrijk Rusland">Russische Rijk</a>, <a href="/wiki/18_december" title="18 december">18 december</a> <small>[<a href="/wiki/Oude_Stijl_en_Nieuwe_Stijl" title="Oude Stijl en Nieuwe Stijl">O.S.</a> <a href="/wiki/6_december" title="6 december">6 december</a>]</small> <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> – Koentsevo<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (nu <a href="/wiki/Moskou_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Moskou (hoofdbetekenis)">Moskou</a>), <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a>, <a href="/wiki/5_maart" title="5 maart">5 maart</a> <a href="/wiki/1953" title="1953">1953</a>) was een Sovjet-Russisch politicus die in de <a href="/wiki/1920-1929" title="1920-1929">jaren 1920</a> dictatoriale macht verwierf over de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a> en deze tot zijn dood in 1953 bleef behouden. Stalin was een van de bolsjewistische revolutionairen die meehielpen met de <a href="/wiki/Oktoberrevolutie_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Oktoberrevolutie (hoofdbetekenis)">Oktoberrevolutie</a> in Rusland. Van 1922 tot zijn dood in 1953 was hij officieel <a href="/wiki/Secretaris-generaal_van_de_Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" title="Secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie">secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie</a>. Hoewel deze positie officieel verkozen werd, en in eerste instantie niet werd beschouwd als de hoogste positie binnen de Sovjet-Unie, slaagde Stalin erin steeds meer macht te krijgen na de dood van <a href="/wiki/Vladimir_Lenin" title="Vladimir Lenin">Lenin</a> in 1924, en zette hij steeds meer oppositiebewegingen binnen de Communistische Partij op een zijspoor. Doordat hij deze machtsstrijd won, kreeg Stalin autocratische en zelfs dictatoriale macht over de Sovjet-Unie. </p><p><a href="/wiki/Leon_Trotski" class="mw-redirect" title="Leon Trotski">Leon Trotski</a>, de grootste criticus van Stalin en zijn beleid, werd uit de Sovjet-Unie verbannen in 1929, en in 1940 in Mexico door een agent van de Russische geheime dienst vermoord. Van 6 mei 1941 tot 5 maart 1953 was Stalin tevens premier van de Sovjet-Unie. </p><p>Onder Stalins bewind versnelde de <a href="/wiki/Industrialisatie" title="Industrialisatie">industrialisatie</a> van de Sovjet-Unie en groeide het land uit van een achtergebleven boerenmaatschappij tot een wereldmacht. Door zijn daadkrachtige en centrale optreden, zijn succesvolle bestrijding van het analfabetisme, het verslaan van <a href="/wiki/Nazi-Duitsland" title="Nazi-Duitsland">nazi-Duitsland</a>, de elektrificatie van zijn land en een zorgvuldig geregisseerde volksverering rond zijn persoon is hij nog altijd populair bij grote delen van de Russische bevolking.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Aan de andere kant bewerkstelligde zijn meedogenloze <a href="/wiki/Totalitarisme" title="Totalitarisme">totalitaire</a> bewind tevens, direct en indirect, vele miljoenen slachtoffers onder de Russen en andere volkeren. Massa's mensen stierven tijdens hongersnoden zoals de <a href="/wiki/Holodomor" title="Holodomor">Holodomor</a> in Oekraïne en de <a href="/wiki/Kazachse_Hongersnood_van_1932-1933" title="Kazachse Hongersnood van 1932-1933">hongersnood in Kazachstan</a>. Politieke tegenstanders werden op grote schaal "weggezuiverd" en gedeporteerd naar de <a href="/wiki/Goelag" title="Goelag">goelags</a>. Velen stierven daar onder erbarmelijke omstandigheden. De schattingen van het totaal aantal mensen dat tijdens het bewind van Stalin een onnatuurlijke dood stierf lopen uiteen van 9 miljoen<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> tot 20 miljoen.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Levensloop">Levensloop</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vroege_jaren">Vroege jaren</h3></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Stalin_1894.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Stalin_1894.jpg/260px-Stalin_1894.jpg" decoding="async" width="260" height="383" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Stalin_1894.jpg/390px-Stalin_1894.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Stalin_1894.jpg/520px-Stalin_1894.jpg 2x" data-file-width="543" data-file-height="799" /></a><figcaption>Stalin als 15-jarige in 1894</figcaption></figure> <p>Jozef Stalin werd geboren als Ioseb Besarionis dze Jughashvili. Hij was zoon van een schoenmakersknecht in het <a href="/wiki/Georgi%C3%AB" title="Georgië">Georgische</a> plaatsje <a href="/wiki/Gori" title="Gori">Gori</a> (<a href="/wiki/Gouvernement_Tiflis" title="Gouvernement Tiflis">gouvernement Tiflis</a>). Het gezin leefde onder armoedige omstandigheden en de andere kinderen van het gezin stierven op jonge leeftijd. Stalin kwam met de aangeboren voetafwijking <a href="/wiki/Syndactylie" title="Syndactylie">syndactylie</a> ter wereld. De zeldzame keren dat zijn vader thuis was, mishandelde hij de jonge Jozef en zijn moeder. Stalin zou een paar keer bijna zijn doodgeslagen, maar na het vertrek van zijn vader kwam er rust in het gezin. Stalin bezocht het <a href="/wiki/Russisch-Orthodoxe_Kerk" title="Russisch-Orthodoxe Kerk">Russisch-orthodoxe</a> <a href="/wiki/Seminarie" title="Seminarie">seminarie</a> in Tiflis, waar het onderwijs indertijd beter was dan op andere scholen. In 1899 werd hij van de opleiding verwijderd wegens niet afgelegde examens en het koesteren van revolutionaire ideeën. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Huwelijk_en_gezin">Huwelijk en gezin</h3></div> <p>Stalins eerste echtgenote, <a href="/wiki/Kato_Svanidze" title="Kato Svanidze">Kato Svanidze</a>, overleed in 1907, slechts één jaar na hun huwelijk in 1906.<sup id="cite_ref-Montefiore2007_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Montefiore2007-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:185</sup> Volgens een van zijn vrienden sprak Stalin na de begrafenis: "Dit schepsel wist mijn stenen hart zachter te maken, maar ze is gestorven en met haar stierven mijn laatste warme gevoelens voor het mensdom".<sup id="cite_ref-Montefiore2007_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-Montefiore2007-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:221</sup> Stalin en Kato hadden een zoon, <a href="/wiki/Jakov_Dzjoegasjvili" title="Jakov Dzjoegasjvili">Jakov Dzjoegasjvili</a>, met wie Stalin in latere jaren nauwelijks omgang had. Jakov probeerde zich neer te schieten vanwege Stalins hardheid tegen hem, maar hij overleefde de zelfmoordpoging. Stalins commentaar: "Hij kan niet eens goed schieten". Jakov diende in het Rode Leger gedurende de Tweede Wereldoorlog en werd door de Duitsers gevangengenomen. Zij boden aan hem te ruilen voor veldmaarschalk <a href="/wiki/Friedrich_Paulus" title="Friedrich Paulus">Friedrich Paulus</a>, die zich na Stalingrad had overgegeven, maar Stalin sloeg het aanbod af met de uitspraak "een luitenant is niet even veel waard als een generaal". Volgens anderen luidde zijn antwoord: "Ik heb geen zoon". Stalin was bang dat Jakov hem zou verraden, maar Jakov pleegde mogelijk zelfmoord zonder iets over hem te hebben prijsgegeven. Nadien gaf Stalin vol spijt toe dat de jongen een "echte man" was geweest.<sup id="cite_ref-Montefiore2007_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-Montefiore2007-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:389</sup> </p><p>Stalin kreeg bij zijn tweede vrouw <a href="/wiki/Nadezjda_Alliloejeva" title="Nadezjda Alliloejeva">Nadezjda Alliloejeva</a> nog een zoon, <a href="/w/index.php?title=Vasili_Stalin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vasili Stalin (de pagina bestaat niet)">Vasili Stalin</a>, en een dochter, <a href="/wiki/Svetlana_Alliloejeva" title="Svetlana Alliloejeva">Svetlana Alliloejeva</a>. Nadezjda kwam in 1932 aan haar einde door zichzelf neer te schieten, na een ruzie met haar man, die met een andere vrouw flirtte op een feestje, een briefje achterlatend dat volgens Svetlana "deels persoonlijk, deels politiek" van aard was. Vasili diende bij de <a href="/wiki/Luchtmacht_van_de_Sovjet-Unie" title="Luchtmacht van de Sovjet-Unie">Sovjetluchtmacht</a> en stierf in 1962, volgens officiële bronnen aan alcoholisme. Hij onderscheidde zich in de Tweede Wereldoorlog als een capabele vlieger. Svetlana emigreerde in 1967 naar de Verenigde Staten. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Van_seminarist_tot_bolsjewiek">Van seminarist tot bolsjewiek</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Stalin_1902_Colour.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Stalin_1902_Colour.jpg/260px-Stalin_1902_Colour.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Stalin_1902_Colour.jpg/390px-Stalin_1902_Colour.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Stalin_1902_Colour.jpg/520px-Stalin_1902_Colour.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="853" /></a><figcaption>Stalin als 23-jarige in 1902</figcaption></figure> <p>Stalin las heimelijk teksten over <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a> en na vijf jaar priesterstudie werd hij van het seminarie verwijderd vanwege zijn revolutionaire denkbeelden.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hij kwam in contact met de <a href="/wiki/Bolsjewieken" class="mw-redirect" title="Bolsjewieken">bolsjewieken</a> en nam aanvankelijk de schuilnaam Koba aan, dat in het plaatselijke dialect "de onbedwingbare" betekent. Later, toen hij op nationaal niveau opereerde, zou hij zich <b>Stalin</b> laten noemen, wat een verbastering is van het woord staal (en dus "man van staal" betekent), omdat hij meende dat een Georgische naam op nationaal niveau niet sympathiek zou worden ontvangen. </p><p>Hij zat enige malen gevangen en werd ook verbannen, maar in 1903 wist hij te ontsnappen uit zijn verbanningsoord <a href="/w/index.php?title=Novaja_Oeda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Novaja Oeda (de pagina bestaat niet)">Novaja Oeda</a> (nu in <a href="/wiki/Oest-Orda_Boerjati%C3%AB" title="Oest-Orda Boerjatië">Oest-Orda Boerjatië</a>) in <a href="/wiki/Siberi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Siberië (hoofdbetekenis)">Siberië</a>. In 1904 sloot hij zich aan bij <a href="/wiki/Vladimir_Lenin" title="Vladimir Lenin">Lenins</a> bolsjewistische vleugel binnen de <a href="/wiki/Russische_Sociaal_Democratische_Arbeiderspartij" class="mw-redirect" title="Russische Sociaal Democratische Arbeiderspartij">Russische Sociaal Democratische Arbeiderspartij</a> (RSDAP). Als gedelegeerde van de partij woonde hij conferenties te <a href="/wiki/Tampere" title="Tampere">Tampere</a> (1905) en <a href="/wiki/Stockholm_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Stockholm (hoofdbetekenis)">Stockholm</a> (1906) bij. Stalin en zijn groep revolutionairen vormden de belangrijkste geldbron van Lenin en zijn bolsjewisten, door bankovervallen, roofovervallen, afpersing van industriëlen (met name in <a href="/wiki/Bakoe" title="Bakoe">Bakoe</a> en omgeving) te plegen, 'bescherming' te bieden aan mijnbedrijven en piraterij op veerboten in het gehele gebied van de <a href="/wiki/Kaukasus_(gebied)" title="Kaukasus (gebied)">Kaukasus</a>.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Na de <a href="/wiki/Revolutie_van_1905" title="Revolutie van 1905">Revolutie van 1905</a> stelde de bolsjewistische factie een verbod in op bankovervallen en ontvoeringen om de <a href="/wiki/Mensjewiek" title="Mensjewiek">mensjewieken</a> te paaien wegens de besprekingen tussen de bolsjewieken en de mensjewieken over de hereniging van de RSDAP. Om dit verbod stapte Stalin uit de partij. Kort daarna werd dit het verbod op bankovervallen opgeheven, toen de hereniging er niet kwam. Stalin organiseerde verschillende overvallen en ontvoeringen tot zijn arrestatie in 1905. Vooral de <a href="/w/index.php?title=Tiflis-bankoverval_van_1906&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiflis-bankoverval van 1906 (de pagina bestaat niet)">Tiflis-bankoverval van 1906</a> is bekend. Tussen 1908 en 1917 werd Stalin zeven keer gearresteerd en ontsnapte hij vijf keren.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Stalin ontwikkelde zich tot kenner van de niet-Russische volkeren, en werd als zodanig door Lenin gerespecteerd. In 1912 vestigde hij zich korte tijd in <a href="/wiki/Wenen_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Wenen (hoofdbetekenis)">Wenen</a> en schreef samen met <a href="/wiki/Nikolaj_Boecharin" title="Nikolaj Boecharin">Nikolaj Boecharin</a> een boekje over het <a href="/w/index.php?title=Nationaliteitenvraagstuk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nationaliteitenvraagstuk (de pagina bestaat niet)">nationaliteitenvraagstuk</a> in <a href="/wiki/Keizerrijk_Rusland" title="Keizerrijk Rusland">Rusland</a>. In dat jaar werd hij in het Centraal Comité gekozen. Terug in Rusland werd hij gearresteerd en naar de <a href="/wiki/Siberi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Siberië (hoofdbetekenis)">Siberische</a> stad <a href="/wiki/Narym_(Rusland)" title="Narym (Rusland)">Narym</a> verbannen. Hij wist echter al snel weer te ontsnappen. Op 23 februari 1913 werd hij opnieuw gearresteerd en via <a href="/wiki/Krasnojarsk" title="Krasnojarsk">Krasnojarsk</a> in september naar het dorpje Kostino bij de Midden-Siberische stad <a href="/wiki/Toeroechansk" title="Toeroechansk">Toeroechansk</a> gebracht, waar hij onder strenge politiebewaking werd geplaatst. In maart 1914 werd hij naar het arctisch gebied gebracht, naar het dorpje <a href="/wiki/Koerejka_(plaats)" title="Koerejka (plaats)">Koerejka</a> ten noorden van de <a href="/wiki/Noordpoolcirkel" title="Noordpoolcirkel">noordpoolcirkel</a> en onder nog zwaardere politiebewaking gesteld. Later werd hij weer overgeplaatst naar Toeroechansk, waar hij tot de <a href="/wiki/Februarirevolutie_(1917)" title="Februarirevolutie (1917)">Februarirevolutie</a> (1917) verbleef. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Russische_Revolutie_en_Burgeroorlog">Russische Revolutie en Burgeroorlog</h3></div> <p>Na de Februarirevolutie van 1917 werd de ballingschap van Stalin opgeheven. Hij vestigde zich in <a href="/wiki/Sint-Petersburg" title="Sint-Petersburg">Petrograd</a>. Op 28 maart werd Stalin redacteur bij de <a href="/wiki/Pravda" title="Pravda">Pravda</a>. Toentertijd zaten Lenin en de rest van de bolsjewistische leiding in het buitenland. Stalin en de nieuwe redactie namen een meewerkende houding aan ten opzichte van de <a href="/wiki/Voorlopige_Regering_(Rusland)" title="Voorlopige Regering (Rusland)">Voorlopige Regering</a>. Stalin weigerde om artikelen van Lenin die opriepen tot de omverwerping van de Voorlopige Regering te plaatsen in de Pravda. Na de partijconferentie in april 1917 koos de meerderheid van het partijbestuur de kant van Lenin. Ook Stalin nam de mening van Lenin over. Bij de partijconferentie werd Stalin gekozen in het Centraal Comité van de Bolsjewistische Partij.<sup id="cite_ref-Montefiore2003_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Montefiore2003-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:271-272</sup> </p><p>Na de <a href="/wiki/Oktoberrevolutie_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Oktoberrevolutie (hoofdbetekenis)">Oktoberrevolutie</a>, die de <a href="/wiki/Bolsjewiek" title="Bolsjewiek">bolsjewisten</a> aan de macht bracht, werd Stalin benoemd tot volkscommissaris (minister) van Nationaliteiten. Gedurende de <a href="/wiki/Russische_Burgeroorlog" title="Russische Burgeroorlog">Russische Burgeroorlog</a> (1918-1924) trad hij op als militair organisator en <a href="/wiki/Politiek_commissaris" title="Politiek commissaris">politiek commissaris</a> in het <a href="/wiki/Rode_Leger_(Sovjet-Unie)" title="Rode Leger (Sovjet-Unie)">Rode Leger</a>. Hij wist als commandant de stad <a href="/wiki/Tsaritsyn" class="mw-redirect" title="Tsaritsyn">Tsaritsyn</a> (later <a href="/wiki/Wolgograd" title="Wolgograd">Stalingrad</a>, nu <a href="/wiki/Volgograd" class="mw-redirect" title="Volgograd">Volgograd</a>) te verdedigen met onbarmhartige meedogenloosheid, zowel tegen de Witten als tegen interne tegenstanders. In deze periode kwam Stalin tot de overtuiging dat de dood het meest effectieve en simpelste politieke middel was.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Stalin gaf opdracht voor de moord op voormalige tsaristische officieren die door Trotski in het Rode Leger waren gehaald, wat leidde tot grote frictie tussen Stalin en Trotski.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-RedTsar_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-RedTsar-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op het platteland in de buurt van Tsaritsyn liet Stalin verschillende dorpen tot de grond toe afbranden om verzet van boeren te breken.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In mei 1919 werd Stalin uitgezonden naar het front in de buurt van Petrograd. Om de massale desertie en ongehoorzaamheid binnen het Rode Leger te verminderen, liet Stalin deserteurs en ongehoorzame Rode soldaten publiekelijk executeren.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-2" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In maart 1919 werd Stalin als een van de vijf leden in het zojuist opgerichte <a href="/wiki/Politbureau" title="Politbureau">politbureau</a> van de <a href="/wiki/Russische_Communistische_Partij" title="Russische Communistische Partij">Russische Communistische Partij</a> gekozen. </p><p>Tijdens de <a href="/wiki/Pools-Russische_Oorlog_(1919-1921)" title="Pools-Russische Oorlog (1919-1921)">Pools-Russische Oorlog</a> werd Stalin in mei 1920, na de inname van <a href="/wiki/Kiev" title="Kiev">Kiev</a> door de Polen, benoemd tot politiek commissaris van het zuidoostelijk front. Het <a href="/wiki/Politbureau" title="Politbureau">Politbureau</a> had opdracht gegeven tot de verovering van Polen om de revolutie naar het westen te verspreiden. Toen Stalin bevel kreeg om de militaire bevelhebber van het Westelijk front, <a href="/wiki/Michail_Toechatsjevski" title="Michail Toechatsjevski">Michail Toechatsjevski</a>, te steunen, weigerde hij dit totdat het te laat was. Dit leidde tot het <a href="/wiki/Slag_van_Warschau_(1920)" class="mw-redirect" title="Slag van Warschau (1920)">debacle bij Warschau</a>. Toechatsjevski bekritiseerde Stalin hierom. Lenin bemiddelde echter en haalde Stalin terug naar Moskou. Dit deed hij wel op een eervolle wijze, zodat Stalin geen gezichtsverlies leed. Tijdens het Negende Partijconferentie op 22 september 1920 bekritiseerde Trotski openlijk Stalins acties tijdens de oorlog. Stalin werd beschuldigd van ongehoorzaamheid, persoonlijke ambitie, militaire incompetentie en als iemand die alleen streefde naar het vergroten van zijn eigen reputatie.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-3" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Lenin maakte het tijdens het Tiende Partijcongres in 1921 verboden om facties binnen de partij te vormen. Dit verbod werd jaren later door Stalin gebruikt om de macht naar zich toe te trekken. Op hetzelfde congres verving Lenin het <a href="/wiki/Oorlogscommunisme" title="Oorlogscommunisme">oorlogscommunisme</a> met de <a href="/wiki/Nieuwe_Economische_Politiek" title="Nieuwe Economische Politiek">Nieuwe Economische Politiek</a> (NEP). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Secretaris-generaal">Secretaris-generaal</h3></div> <p>Toen Lenin besloot zich meer toe te leggen op het landsbestuur, verkreeg Stalin in april 1922 het ambt van secretaris-generaal van de partij. Niemand wist toen dat dit ambt zou uitgroeien tot het belangrijkste en machtigste ambt in de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a>. Stalin behield zijn post bij het <a href="/wiki/Orgburo" class="mw-redirect" title="Orgburo">Orgburo</a> en het Commissariaat voor Nationaliteitenzaken. Door zijn functies wist Stalin steeds meer aanhangers en vertrouwelingen op belangrijke posten te plaatsen.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-4" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Stalin wist hierdoor geleidelijk aan zijn macht te consolideren. Als secretaris-generaal had hij de bevoegdheid mensen binnen de Partij posities te geven of te ontnemen. </p><p>Stalin voerde een centralistisch beleid ten opzichte van de <a href="/wiki/Georgische_Socialistische_Sovjetrepubliek" title="Georgische Socialistische Sovjetrepubliek">Georgische Socialistische Sovjetrepubliek</a>. Dit leidde in 1922 tot de <a href="/w/index.php?title=Georgische_Affaire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Georgische Affaire (de pagina bestaat niet)">Georgische Affaire</a> waarbij Stalin de lokale Georgische partijafdeling hard onderdrukte. Ook de <a href="/wiki/Augustusopstand_in_Georgi%C3%AB" title="Augustusopstand in Georgië">Augustusopstand</a> van 1924 werd hard door Stalin onderdrukt. Lenin kwam in verzet tegen Stalins beleid tegenover Georgië, want hij vond dat de verschillende Sovjet-staten ruimte moesten hebben voor eigen beleid. Lenin had een afkeer van het Groot-Russische <a href="/wiki/Chauvinisme" title="Chauvinisme">chauvinisme</a> van Stalin.<sup id="cite_ref-Figes_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Figes-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Machtsstrijd">Machtsstrijd</h3></div> <p>Nadat Lenin politiek inactief werd door gezondheidsproblemen, ontstond er een strijd tussen Trotski en Stalin over de opvolging van Lenin. Op een dag gaf Stalin een uitbrander richting de vrouw van Lenin, omdat zij de afspraak had genegeerd om te zorgen dat Lenin geen contact had over politiek met Trotski en andere bolsjewistische bestuurders. Toen Lenin dit te weten kwam, was hij woedend op Stalin. Lenin was negatief over Stalin in de documenten die later bekend zouden worden als Lenins Testament.<sup id="cite_ref-Figes_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-Figes-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tijdens de ziekte van Lenin werkte Stalin nauw samen met <a href="/wiki/Lev_Kamenev" title="Lev Kamenev">Lev Kamenev</a> en <a href="/wiki/Grigori_Zinovjev" title="Grigori Zinovjev">Grigori Zinovjev</a> tegen de invloed van Trotski. Het samenwerkingsverband van Stalin, Kamenev en Zinovjev staat bekend als de trojka. Trotski had de groep <a href="/wiki/Linkse_Oppositie" title="Linkse Oppositie">Linkse Oppositie</a> opgericht die pleitte voor industrialisatie en afzwakking van de NEP. </p><p>Lenin stierf in januari 1924. Lenin kreeg een grootse begrafenis en zijn lichaam werd gebalsemd en publiekelijk tentoongesteld.<sup id="cite_ref-Figes_16-2" class="reference"><a href="#cite_note-Figes-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mede dankzij Kamenev en Zinovjev besloot het Centraal Comité om Lenins Testament niet openbaar te maken. Op het Dertiende Congres van de Communistische Partij in mei 1924 werd uit het Testament van Lenin voorgelezen aan de provinciale afgevaardigden. Trotski nam geen acties om het Testament te publiceren in kranten aan de bevolking.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-5" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:233</sup> Stalin begon een alliantie met <a href="/wiki/Nikolaj_Boecharin" title="Nikolaj Boecharin">Nikolaj Boecharin</a>, waarbij Stalin aan Boecharin een positie in het Politbureau gaf bij het Dertiende Partijcongres. De trojka en het rechtse kamp rond Boecharin pleitte voor de voortzetting van de NEP.<sup id="cite_ref-Carr_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Carr-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Stalin begon te pleiten voor <a href="/w/index.php?title=Socialisme_in_%C3%A9%C3%A9n_land&action=edit&redlink=1" class="new" title="Socialisme in één land (de pagina bestaat niet)">socialisme in één land</a> dat inhield dat de bolsjewieken zich zouden moeten concentreren op het bouwen van communisme in de Sovjet-Unie en dat zij weinig tot geen inspanningen moesten verrichten voor het beginnen van een wereldrevolutie. Stalin kwam hiermee in conflict met intellectuelen die internationale contacten hadden, zoals Trotski, Kamenev en Zinovjev. De laatste drie vormden een <a href="/w/index.php?title=Verenigde_Oppositie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verenigde Oppositie (de pagina bestaat niet)">Verenigde Oppositie</a> tegen Stalin, waarbij zij eisten om grotere vrijheid van meningsuiting en de opheffing van het verbod op facties die was ingesteld door Lenin in 1921. De Verenigde Oppositie probeerde om steun te krijgen door middel van openbare demonstraties. Hiermee werd Stalin steeds meer gezien als de ideologische erfgenaam van Lenin door zijn steun aan het factieverbod.<sup id="cite_ref-Carr_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-Carr-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trotski, Kamenev en Zinovjev werden uit het Centraal Comité gezet in oktober 1927. Op 14 november 1927 werden Trotski en Zinovjev uit de partij gezet, terwijl Kamenev in december werd geroyeerd.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-6" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kamenev en Zinovjev werden zes maanden later weer opgenomen door de partij, nadat zij een excuusbrief hadden geschreven aan Stalin. Trotski weigerde om zich te verontschuldigen en mocht daarom geen lid worden van de Communistische Partij. Trotski leefde in ballingschap in <a href="/wiki/Alma-Ata" class="mw-redirect" title="Alma-Ata">Alma-Ata</a> en werd uit de Sovjet-Unie verbannen in januari 1929.<sup id="cite_ref-Carr_17-2" class="reference"><a href="#cite_note-Carr-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nadat de Verenigde Oppositie was uitgeschakeld, maakte Stalin een draai in zijn economisch beleid. Stalin sprak zich nu openlijk uit voor <a href="/wiki/Collectivisatie" title="Collectivisatie">collectivisering</a> en <a href="/wiki/Centraal_geleide_economie" title="Centraal geleide economie">planeconomie</a>. De planeconomie versnelde het proces van industrialisatie. Dit kwam neer op het economisch programma van Trotski. Hierdoor kreeg Stalin een sterke machtsbasis onder de tegenstanders van de Nieuwe Economische Politiek.<sup id="cite_ref-Carr_17-3" class="reference"><a href="#cite_note-Carr-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-7" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:258</sup> Aan het einde van 1927 begon Stalin te pleiten voor collectivisering van de landbouw. Veel communisten steunden de onteigeningen, maar Nikolaj Boecharin en premier <a href="/wiki/Aleksej_Rykov" title="Aleksej Rykov">Aleksej Rykov</a> waren er tegen.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-8" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Boecharin bekritiseerde Stalins plannen voor een snelle industrialisatie, gefinancierd door de onteigeningen van rijkere mensen en ondernemers, terwijl Boecharin pleitte voor het behoud van de NEP. Stalin beschuldigde Boecharin van het organiseren van een factie binnen de partij, wat verboden was door Lenin in 1921. De andere leden van het Politbureau steunden Stalin, waardoor Boecharin werd gelabeld als een “rechtse afwijker” van de marxistisch-leninistische principes. Boecharin werd verwijderd uit het Politbureau in november 1929.<sup id="cite_ref-Carr_17-4" class="reference"><a href="#cite_note-Carr-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-9" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:265</sup> Het landbouwbeleid van Stalin werd ook bekritiseerd door <a href="/wiki/Michail_Kalinin" title="Michail Kalinin">Michail Kalinin</a>. In de zomer van 1930 maakte Stalin bekend dat Kalinin overheidsgeld had verduisterd dat hij uitgaf aan zijn minnares. Kalinin smeekte om vergeving en werd hiermee ondergeschikt gemaakt aan Stalin. Op 30 september 1930 stelde Stalin voor om premier Rykov te ontslaan. Op 19 december werd Rykov ontslagen door het Centraal Comité van de Partij en hij werd vervangen door Molotov.<sup id="cite_ref-Montefiore2003_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-Montefiore2003-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:60-64</sup> </p><p>In snel tempo ontwikkelde de industrie zich tot een niveau waarop zij zich kon meten met die van het Westen. Dit resultaat werd grotendeels bereikt door de massale inzet van dwangarbeiders. Ook de <a href="/wiki/Gedwongen_volksverhuizingen_in_de_Sovjet-Unie" title="Gedwongen volksverhuizingen in de Sovjet-Unie">gedwongen volksverhuizingen in de Sovjet-Unie</a>, die al in 1920 waren begonnen en tot 1950 zouden doorgaan, hielpen hierbij, hoewel het voornaamste doel ervan de <a href="/wiki/Etniciteit" title="Etniciteit">etnische</a> herschikking van de bevolking was. </p><p>De collectivisering van de landbouw, die werd doorgevoerd om het nieuwe leger van industrie-arbeiders te voeden, was echter minder succesvol. In de beginfase lieten veel boeren hun vee massaal slachten, zodat het geen staatseigendom kon worden en de prijzen omhoog gingen. Hierdoor konden de boeren meer winst maken. Het wordt ook gezien als de drijfveer om de boerderijen te collectiviseren. Door de collectivisering kwamen <i><a href="/wiki/Kolchoz" title="Kolchoz">kolchozen</a></i> (collectieve boerengemeenschappen) en <i><a href="/wiki/Sovchoz" title="Sovchoz">sovchozen</a></i> (staatsboerderijen) tot stand. De 'rijkere' zelfstandige boeren, door de Sovjetpropaganda veelal als <a href="/wiki/Koelak_(boeren)" title="Koelak (boeren)">koelakken</a> (uitbuiters) betiteld, werden vermoord of opgepakt en weggevoerd naar werkkampen (<a href="/wiki/Goelag" title="Goelag">goelag</a>) of gevangenissen. Uiteindelijk werd iedere boer die ook maar ten minste één stuk vee had, zoals een paard, koe of varken, of die een of meer andere keuterboeren voor hem betaald liet werken, bestempeld tot koelak en dus vervolgd. Deze boeren stonden vaak in hoog aanzien in traditionele gemeenschappen. Hun bemiddelende rol in hun (niet-Russische) gemeenschappen werd vervolgens ingevuld door Russische partijleden: "<a href="/wiki/Russificatie" title="Russificatie">russificatie</a>". </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Stalin.gif" class="mw-file-description" title="Stalin"><img alt="Stalin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/67/Stalin.gif" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" data-file-width="160" data-file-height="120" /></a><figcaption>Stalin</figcaption></figure> <p>Medio 1935 werd Stalin gekozen als voorzitter voor de commissie die de <a href="/wiki/Grondwet_van_de_Sovjet-Unie_1936" class="mw-redirect" title="Grondwet van de Sovjet-Unie 1936">Grondwet van de Sovjet-Unie van 1936</a> ging schrijven. Er was een goede oogst binnengehaald, na misoogsten in de voorgaande jaren, het eerste vijfjarenplan was succesvol afgesloten en de <a href="/wiki/Collectivisatie_in_de_Sovjet-Unie" title="Collectivisatie in de Sovjet-Unie">collectivisatie</a> van het boerenbezit was afgerond. Met de overwinning van het <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialisme</a> was er, aldus Stalin, "niemand meer om te vechten" en kon de <a href="/wiki/Dictatuur_van_het_proletariaat" title="Dictatuur van het proletariaat">dictatuur van het proletariaat</a> worden versoepeld. Op 5 december 1936 trad de nieuwe grondwet in werking. </p><p>Stalin wist als secretaris-generaal van de communistische partij in 1919 langzaam maar zeker op te klimmen. Na de dood van Lenin in 1924 was Stalin nog geen absoluut heerser. Dit zou hij begin jaren 30 worden door al zijn tegenstanders weg te zuiveren door middel van zijn <a href="/wiki/Grote_Zuivering" title="Grote Zuivering">zuiveringspolitiek</a>, onder meer tijdens de <a href="/wiki/Moskouse_Processen" title="Moskouse Processen">Moskouse schijn- en showprocessen</a>.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Grote_Zuivering">De Grote Zuivering</h3></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Grote_Zuivering" title="Grote Zuivering">Grote Zuivering</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De moord op <a href="/wiki/Sergej_Kirov" title="Sergej Kirov">Sergej Kirov</a> (1934) luidde het begin van 'De Grote Zuivering' in. Binnen enkele uren na de dood van Kirov, verklaarde Stalin dat de daders afkomstig waren uit de kringen rondom Grigori Zinovjev.<sup id="cite_ref-Montefiore2003_12-2" class="reference"><a href="#cite_note-Montefiore2003-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:160</sup> Lev Kamenev en Zinovjev werden gearresteerd en bekenden om lange gevangenisstraffen te ontlopen dat ze een sfeer geschapen hadden waarbinnen de moord op Kirov had kunnen plaatsvinden. Zij werden veroordeeld tot respectievelijk vijf tot tien jaar. Honderden mensen, verbonden met de oppositiebeweging van Kamenev en Zinovjev, werden gearresteerd.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-10" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:316</sup> Eind 1935 opende Stalin de zaak opnieuw. Kamenev en Zinovjev werden opnieuw ondervraagd en zij moesten Trotski van medeplichtigheid beschuldigen. In juli 1936 beloofde Stalin persoonlijk aan Kamenev en Zinovjev dat er geen executies kwamen en dat er geen vervolging van hun families kwam als zij bekenden dat ze deelnamen aan een samenzwering, georganiseerd door Trotski. Deze belofte werd verbroken, want Kamenev en Zinovjev werden wel geëxecuteerd.<sup id="cite_ref-Montefiore2003_12-3" class="reference"><a href="#cite_note-Montefiore2003-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:188-193</sup> Bij de rechtszaak hadden Kamenev en Zinovjev beschuldigingen geuit tegen Boecharin. In maart 1938 werd Boecharin met geweld gedwongen om een brief te ondertekenen waarin net werd gedaan alsof Boecharin onderdeel was van een samenzwering tegen Stalin. Boecharin werd later geëxecuteerd. Stalin liet daarna Jezhov vervangen door <a href="/wiki/Lavrenti_Beria" title="Lavrenti Beria">Lavrenti Beria</a>.<sup id="cite_ref-StalinRobertService_14-11" class="reference"><a href="#cite_note-StalinRobertService-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference nowrap">:368</sup> </p><p>De Grote Zuivering was een heksenjacht: voormalige oppositieleiders binnen de partij, staatshoofden, premiers en partijleiders van deelrepublieken, geestelijken, intellectuelen, kunstenaars, trotskisten (aanhangers van <a href="/wiki/Leon_Trotski" class="mw-redirect" title="Leon Trotski">Trotski</a>), zinovjevisten (aanhangers van <a href="/wiki/Grigori_Zinovjev" title="Grigori Zinovjev">Zinovjev</a>), rechtsen, maar ook gewone burgers werden het slachtoffer van Stalins 'zuiveringen'. Bijna de halve legerleiding, waaronder de geniale maarschalk <a href="/wiki/Michail_Toechatsjevski" title="Michail Toechatsjevski">Michail Toechatsjevski</a>, werd terechtgesteld. De <a href="/wiki/Goelag" title="Goelag">goelags</a> zaten overvol. </p><p>Reeds sinds 1929 werden de kerken, de <a href="/wiki/Islam_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Islam (hoofdbetekenis)">islam</a> en andere godsdiensten vervolgd. Stalin, een voormalig seminarist, had zich in zijn privé-uitspraken echter nooit kleinerend uitgelaten over de kerk, maar omdat hij zich alleenheerser achtte, duldde hij geen god naast zich. Het <a href="/wiki/Marxisme-leninisme" title="Marxisme-leninisme">marxisme-leninisme</a> gaf hem de theoretische basis om de godsdienst in het algemeen te vervolgen. Daarvoor in de plaats kwam een persoonsverheerlijking met religieuze trekken. Op schilderijen werd Stalin afgebeeld als een Christus. </p><p>Intussen kwam het <a href="/wiki/Stalinisme" title="Stalinisme">stalinisme</a> van de grond. Het stalinisme was een mengeling van orthodox marxisme-leninisme, burgerlijke moraliteit, heldenverering en verering van de Leider (Stalin). Belangrijk onderdeel van het stalinisme was ook het <i><a href="/wiki/Socialistisch_realisme" title="Socialistisch realisme">socialistisch realisme</a></i>. Deze kunstvorm maakte een einde aan de kunstzinnige experimenten die zo populair waren in het Rusland van kort vóór en kort ná de revolutie. Men moest begrijpelijke, realistische kunst maken. </p><p>In 1936 kreeg de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">USSR</a> een nieuwe grondwet. In deze grondwet - neemt men haar letterlijk, dan is ze de meest democratische ter wereld - volgde een opsomming van de traditionele burgerlijke vrijheden, zoals vrijheid van meningsuiting, vereniging en godsdienst. Dit behoorde tot de ironie van het stalinisme: alles mag, niets mag. De verkiezingen van dat jaar brachten een overwinning met zich mee voor de stalinistische kandidaten. Hoewel partijvorming volgens de grondwet was toegestaan, deed alleen de CPSU (<a href="/wiki/Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" title="Communistische Partij van de Sovjet-Unie">Communistische Partij van de Sovjet-Unie</a>) aan de verkiezingen mee. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tweede_Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</h3></div> <p>Rond 1938 hielden de grote zuiveringen op: zo plotseling als ze waren begonnen, zo plots werden ze beëindigd. Stalins koers veranderde langzaam maar zeker. <a href="/wiki/Nikolaj_Jezjov" title="Nikolaj Jezjov">Nikolaj Jezjov</a>, die als NKVD-Volkscommissaris de Grote Zuiveringen had uitgevoerd, eens de nummer 2 van het regime na Stalin, werd uit zijn functie gezet, gearresteerd, berecht en ter dood gebracht. In 1939 verving hij minister van Buitenlandse Zaken <a href="/wiki/Maksim_Litvinov" title="Maksim Litvinov">Maksim Litvinov</a> door <a href="/wiki/Vjatsjeslav_Molotov" title="Vjatsjeslav Molotov">Vjatsjeslav Molotov</a>, die sinds 1930 tevens premier van USSR was. Litvinov, een gematigd man, probeerde als minister toenadering te zoeken tot het Westen om een blok te vormen tegen het nationaalsocialisme in <a href="/wiki/Nazi-Duitsland" title="Nazi-Duitsland">Duitsland</a> (<a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitler</a>) en het <a href="/wiki/Fascisme" title="Fascisme">fascisme</a> in <a href="/wiki/Itali%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Italië (hoofdbetekenis)">Italië</a> (<a href="/wiki/Benito_Mussolini" title="Benito Mussolini">Mussolini</a>). </p><p>Toen dit mislukte, zorgde Stalin voor een verrassende wending. Op verzoek van Duitsland kwam het <i><a href="/wiki/Molotov-Ribbentroppact" title="Molotov-Ribbentroppact">Molotov-Ribbentroppact</a></i> (een wederzijds niet-aanvalsverdrag) tot stand op 24 augustus 1939, waarmee het begin van de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> onafwendbaar geworden was, hetgeen ook Stalins bedoeling was (`laat onze vijanden elkaar maar verslinden`). Na de Duitse inval in <a href="/wiki/Polen_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Polen (hoofdbetekenis)">Polen</a> op 1 september 1939 (een week na tekening van het pact) viel op 17 september 1939 de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a> op haar beurt Oost-Polen binnen, overeenkomstig de geheime afspraken van het <i>Molotov-Ribbentroppact</i>. De Duitsers kregen West-Polen, de USSR Oost-Polen (oktober 1939) wat overeenkwam met het deel van Polen dat vóór de <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a> ruim een eeuw tot het toenmalige Rusland had behoord. Stalin gaf vervolgens in 1940 opdracht om vele duizenden Poolse krijgsgevangen (met name alle Poolse officieren) en intellectuelen te vermoorden, onder andere in <a href="/wiki/Massaslachting_van_Katyn" class="mw-redirect" title="Massaslachting van Katyn">Katyn</a>. De meeste graven zijn nog steeds niet gevonden. In de winter van 1939 viel het <a href="/wiki/Winteroorlog" title="Winteroorlog">Rode Leger Finland</a> binnen. Hoewel de Finnen zich hevig verzetten, moesten zij in de lente van 1940 de wapens neerleggen en vrede sluiten. Grote stukken van Oost-Finland (<a href="/wiki/Kareli%C3%AB" title="Karelië">Karelië</a>) vielen in handen van de Russen. In de loop van 1940 volgden de Baltische Staten. </p><p>Door het politieke pact hoefde Hitler minder troepen bij de grens met de Sovjet-Unie te stationeren. Hierdoor had Hitler meer troepen voor de verovering van <a href="/wiki/Noorwegen" title="Noorwegen">Noorwegen</a>, <a href="/wiki/Denemarken" title="Denemarken">Denemarken</a>, <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a>, <a href="/wiki/Belgi%C3%AB" title="België">België</a>, <a href="/wiki/Luxemburg_(land)" title="Luxemburg (land)">Luxemburg</a> en <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a>, plus meer troepen voor de mislukte aanval op Groot-Brittannië. Naast het politieke pact werd de <a href="/wiki/Economische_relatie_tussen_nazi-Duitsland_en_de_Sovjet-Unie" title="Economische relatie tussen nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie">economische samenwerking tussen Duitsland en de Sovjet-Unie</a> vergroot. Hitler had voornamelijk de <a href="/wiki/Aardolie" title="Aardolie">aardolie</a>, <a href="/wiki/Graan" title="Graan">graan</a> en andere grondstoffen nodig voor de oorlogsvoering, inclusief voor de <a href="/wiki/Operatie_Barbarossa" title="Operatie Barbarossa">Duitse inval van de Sovjet-Unie</a>. De Sovjet-Unie ontving <a href="/wiki/Steenkool" title="Steenkool">steenkool</a> en machines voor fabrieken, maar ook militaire technologie zoals vliegtuigen, <a href="/wiki/Geschuttoren" title="Geschuttoren">geschuttorens</a>, het slagschip <i><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCtzow_(slagschip)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lützow (slagschip) (de pagina bestaat niet)">Lützow</a></i> en tekeningen van <i><a href="/wiki/Bismarck_(slagschip)" title="Bismarck (slagschip)">slagschip Bismarck</a></i>.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De troepensamentrekkingen van ruim vijf miljoen Duitse soldaten op bevel van <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitler</a> bij de grens met de Sovjet-Unie en berichten van Russische diplomaten over een ophanden zijnde Duitse aanval maakten Stalin weliswaar bezorgd, maar hij vreesde het slachtoffer te worden van een Brits complot (destijds het Britse wereldrijk) dat Rusland en Duitsland tegen elkaar wilde opzetten om de Britse hegemoniale positie in de wereld te verbeteren en bleef tegen beter weten in hopen dat een oorlog zou uitblijven. Op 22 juni 1941 viel Duitsland echter toch de Sovjet-Unie binnen (<a href="/wiki/Operatie_Barbarossa" title="Operatie Barbarossa">Operatie Barbarossa</a>). </p><p>Aanvankelijk reageerde Stalin niet. Hij had al rekening gehouden met oorlog maar niet zo snel en werd door Hitler verrast. De schok nam nog toe toen de Duitsers enorme overwinningen op de Sovjetlegers boekten en oprukten naar <a href="/wiki/Riga" title="Riga">Riga</a>, <a href="/wiki/Sint-Petersburg" title="Sint-Petersburg">Leningrad</a>, <a href="/wiki/Minsk" title="Minsk">Minsk</a> en <a href="/wiki/Kiev" title="Kiev">Kiev</a>. De eerste dagen van de oorlog trok hij zich in zijn <a href="/wiki/Datsja" title="Datsja">datsja</a> terug. Toen de overige leden van het Centraal Bureau naar zijn datsja kwamen om hem te smeken maatregelen te nemen, meende Stalin aanvankelijk dat ze hem kwamen arresteren. </p><p>Stalin herpakte zich en nam inderdaad zijn maatregelen. Hij reorganiseerde de Sovjet-Russische samenleving tot een volledige oorlogseconomie, met hemzelf als symbool van onverzettelijkheid. De grootscheepse evacuatie van honderden industrieën vanuit het door de Duitsers bedreigde westen naar het Oeral-gebergte en nog oostelijker, was beslissend voor het winnen van deze oorlog. Militair ging het minder goed; pas toen de Russische winter inviel, liep de Duitse inval vast. Stalin betaalde nu de prijs voor de Grote Zuivering; er waren vrijwel geen ervaren capabele militaire officieren meer. Begin december 1941 stond het Duitse leger voor Moskou. De voorste Duitse spitsen kwamen tot 30 km afstand en konden het Kremlin al in de verte zien liggen. Het regeringsapparaat werd verplaatst naar Koejbysjev (<a href="/wiki/Samara_(stad)" title="Samara (stad)">Samara</a>), maar Stalin weigerde Moskou te verlaten. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:JStalin_Secretary_general_CCCP_1942.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/JStalin_Secretary_general_CCCP_1942.jpg/260px-JStalin_Secretary_general_CCCP_1942.jpg" decoding="async" width="260" height="360" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/JStalin_Secretary_general_CCCP_1942.jpg/390px-JStalin_Secretary_general_CCCP_1942.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/JStalin_Secretary_general_CCCP_1942.jpg/520px-JStalin_Secretary_general_CCCP_1942.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="4151" /></a><figcaption>Stalin in 1942</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Order_of_Victory_(copy,_Stalin%27s_bunker)_by_shakko.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Order_of_Victory_%28copy%2C_Stalin%27s_bunker%29_by_shakko.jpg/260px-Order_of_Victory_%28copy%2C_Stalin%27s_bunker%29_by_shakko.jpg" decoding="async" width="260" height="317" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Order_of_Victory_%28copy%2C_Stalin%27s_bunker%29_by_shakko.jpg/390px-Order_of_Victory_%28copy%2C_Stalin%27s_bunker%29_by_shakko.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Order_of_Victory_%28copy%2C_Stalin%27s_bunker%29_by_shakko.jpg/520px-Order_of_Victory_%28copy%2C_Stalin%27s_bunker%29_by_shakko.jpg 2x" data-file-width="1801" data-file-height="2199" /></a><figcaption>Orde van de Overwinning</figcaption></figure> <p>Het Duitse leger werd in een tegenaanval een paar honderd kilometer teruggeslagen (de <a href="/wiki/Slag_om_Moskou" class="mw-redirect" title="Slag om Moskou">Slag om Moskou</a>). In de zomer van 1942 volgde een nieuw Duits offensief, dat tot de benedenloop van de Wolga en Kaukasus reikte. Na de <a href="/wiki/Slag_om_Stalingrad" title="Slag om Stalingrad">Slag om Stalingrad</a> (die in februari 1943 eindigde) begonnen de Duitsers aan hun terugtocht en de Russen aan hun opmars. In de <a href="/wiki/Slag_om_Koersk" title="Slag om Koersk">slag om Koersk</a>, in juli 1943, werd een hernieuwd Duits offensief in de kiem gesmoord, waarna het Sovjetleger gestaag naar het westen oprukte. In de loop van 1944 werden de toekomstige Oostbloklanden al gedeeltelijk door het Rode Leger ingenomen. In april 1945 volgde de omsingeling van Berlijn en op 2 mei 1945 de val van die stad. Na de Duitse capitulatie (9 mei 1945) werd Stalin, de <i><a href="/wiki/Generalissimo" title="Generalissimo">Generalissimus</a></i>, bewierookt als de Grote Leider die de Grote Vaderlandse Oorlog had gewonnen. </p><p>Dit laatste is in zoverre juist, dat Stalins organisatietalent, zijn vermogen om juiste (leger)leiders te kiezen en zijn slimme politiek ten opzichte van Japan, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië sterk aan de Sovjetoverwinning hebben bijgedragen. Ook heeft de grootscheepse inzet van de Sovjet-Unie de oorlog in West-Europa verkort en daardoor de levens van veel Amerikaanse, Canadese en Britse soldaten gespaard. </p><p>Aan de andere kant heeft Stalin voor de oorlog vele capabele officieren tijdens de grote zuivering laten ombrengen en vervangen door minder geschikte partijleden. Door zijn politiek uit de jaren dertig die grote hongersnoden heeft veroorzaakt en zuiveringen kon hij ook deze mensen niet inzetten in de oorlog. </p><p>Wat ook aan het succes van het Sovjet-leger bijdroeg was het tijdelijk verlichten van de algemene repressie: er werd weer enige godsdienstvrijheid toegestaan en een deel van de in ongenade gevallen officieren werden gerehabiliteerd en teruggehaald uit de <a href="/wiki/Goelag" title="Goelag">goelags</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sovjetpatriottisme">Sovjetpatriottisme</h3></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Sovjetpatriottisme" title="Sovjetpatriottisme">Sovjetpatriottisme</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Gedurende de oorlog onderging de Sovjet-Unie een nieuwe fase: Sovjetpatriottisme. Het Sovjetpatriottisme was het Groot-Russisch nationalisme in een nieuw jasje. Naast communistische legerleiders werden ook grote legerleiders uit de Russische geschiedenis vereerd en werden er films vertoond over de successen van het communisme in de USSR. Sinds 1941 begon Stalin de kerk te tolereren en begon hij haar zelfs voor propagandadoeleinden te gebruiken. Naar de kerk gaan of godsdienstig zijn betekende nu geen onvaderlandslievendheid meer, maar kon prima worden gecombineerd met patriottisme. Zowel de <a href="/wiki/Russisch-Orthodoxe_Kerk" title="Russisch-Orthodoxe Kerk">Russisch-orthodoxe kerk</a>, als de <a href="/wiki/Islam_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Islam (hoofdbetekenis)">islam</a> en het <a href="/wiki/Boeddhisme" title="Boeddhisme">boeddhisme</a> kregen een bevoorrechte status in de USSR. Raden voor Kerkelijke Aangelegenheden en Spirituele Directoraten werden opgericht, zogenaamd om religieuze organisaties een rechtspositie te verschaffen, maar in werkelijkheid om deze te controleren en voor eigen doeleinden te kunnen gebruiken. Ook bleven de meeste kerken gesloten, vooral in gebieden die niet bezet waren geweest door de Duitsers. De Russisch-orthodoxe kerk kreeg een bevoorrechte positie ten opzichte van de andere christelijke kerken, zoals de <a href="/wiki/Grieks-Katholieke_Kerk" title="Grieks-Katholieke Kerk">Grieks-katholieken</a> en de <a href="/wiki/Oudgelovigen" title="Oudgelovigen">oudgelovigen</a>, die onverminderd werden onderdrukt. </p><p>Na de oorlog begon de vervolging van intellectuelen en joden, beide onder de noemer <a href="/wiki/Kosmopolitisme" title="Kosmopolitisme">kosmopolieten</a> geplaatst. In het Oostblok, Centraal-Europa, en Oost-Duitsland werden stalinistische regimes geïnstalleerd. Leek het stalinisme in de jaren dertig een puur Russische aangelegenheid, na de oorlog werd het naar de satellietstaten geëxporteerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_laatste_jaren">De laatste jaren</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Generalissimus_J_Stalin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Generalissimus_J_Stalin.jpg/260px-Generalissimus_J_Stalin.jpg" decoding="async" width="260" height="383" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Generalissimus_J_Stalin.jpg/390px-Generalissimus_J_Stalin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Generalissimus_J_Stalin.jpg/520px-Generalissimus_J_Stalin.jpg 2x" data-file-width="990" data-file-height="1458" /></a><figcaption>Portret van Stalin met enkele van zijn <a href="/wiki/Lijst_van_ridderorden_van_Stalin" title="Lijst van ridderorden van Stalin">onderscheidingen</a></figcaption></figure> <p>Kort na de oorlog werden de teugels in eigen land weer strak aangetrokken. De terreur keerde terug en de Sovjetkrijgsgevangenen die uit de Duitse kampen waren bevrijd, werden veroordeeld tot dwangarbeid in Siberië wegens "lafheid". Duitse en Japanse krijgsgevangenen werden overigens ook naar <a href="/wiki/Siberi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Siberië (hoofdbetekenis)">Siberië</a> gestuurd, of moesten de schade van de oorlog helpen herstellen in grote projecten. De strafkampen liepen weer vol. Een van de redenen kan zijn dat Stalin zijn verwoeste land weer snel op wilde bouwen, een andere is wellicht Stalins angst dat oorlogshelden als <a href="/wiki/Georgi_Zjoekov_(generaal)" title="Georgi Zjoekov (generaal)">Georgi Zjoekov</a> populairder zouden worden dan hijzelf. Intussen gaf Stalin <a href="/wiki/Lavrenti_Beria" title="Lavrenti Beria">Beria</a> opdracht tot het uitbreiden van het Russische atoomprogramma, wat in 1949 leidde tot de test met de eerste Russische <a href="/wiki/Atoombom" class="mw-redirect" title="Atoombom">atoombom</a>. </p><p>In 1948 was in <a href="/wiki/Tsjecho-Slowakije" title="Tsjecho-Slowakije">Tsjecho-Slowakije</a> als laatste een communistische regering aan de macht gekomen. De <a href="/wiki/Geallieerden_(Tweede_Wereldoorlog)" title="Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)">geallieerden</a> sloeg de schrik om het hart. Stalin wilde echter niets meer dan een "cordon sanitaire" van satellietstaten in het gehele Oostblok van Europa en was eerder bang dat de geallieerden zouden aanvallen nu de Sovjet-Unie verzwakt was door de oorlog. Niet voor niets weigerde hij in Griekenland te interveniëren tijdens de <a href="/wiki/Griekse_Burgeroorlog" title="Griekse Burgeroorlog">Griekse Burgeroorlog</a>. Stalin tastte hoe ver hij kon gaan, maar trok zich terug toen hij op serieuze oppositie van de Verenigde Staten stuitte. In het oosten bezette hij <a href="/wiki/Turkestan" title="Turkestan">Turkestan</a> en <a href="/wiki/Mantsjoerije" title="Mantsjoerije">Mantsjoerije</a> dat hij op Japan had veroverd tijdens <a href="/wiki/Operatie_Augustusstorm" title="Operatie Augustusstorm">Operatie Augustusstorm</a>, tot groot ongenoegen van <a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao</a>. Na besprekingen met de Chinese leider trok Stalin zijn troepen terug uit de gebieden en gaf deze terug aan <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">China</a>. In 1952 schreef hij de veel bediscussieerde <a href="/wiki/Stalin-nota" title="Stalin-nota">Stalin-nota</a>, waarin hij een neutraal en verenigd <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Duitsland</a> voorstelde. </p><p>Vlak voor zijn overlijden trachtte Stalin de oude garde stalinisten, zoals <a href="/wiki/Vjatsjeslav_Molotov" title="Vjatsjeslav Molotov">Vjatsjeslav Molotov</a>, <a href="/wiki/Kliment_Vorosjilov" title="Kliment Vorosjilov">Kliment Vorosjilov</a> en <a href="/wiki/Lavrenti_Beria" title="Lavrenti Beria">Lavrenti Beria</a> uit de weg te ruimen, doch zijn sterven op <a href="/wiki/5_maart" title="5 maart">5 maart</a> <a href="/wiki/1953" title="1953">1953</a> voorkwam dat. Wel wist de <i>Grote Baas</i> voor zijn overlijden het politbureau uit te breiden tot een <a href="/wiki/Presidium" title="Presidium">presidium</a> waarin 25 leden zitting hadden. Wat hier precies de bedoeling van was, staat niet vast: mogelijk wilde Stalin dat het land na zijn overlijden collectief bestuurd werd door het presidium in samenwerking met de staatsorganen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Overlijden">Overlijden</h3></div> <p>Op 5 maart 1953 overleed Stalin in zijn huis in Kuntsevo (<a href="/wiki/Oblast_Moskou" title="Oblast Moskou">oblast Moskou</a>, <a href="/wiki/RSFSR" class="mw-redirect" title="RSFSR">Russische SFSR</a>). Communistische leiders begonnen zich te Kuntsevo te vestigen in de jaren 1920. Stalin gaf zijn architect, Miron Merzhanov, opdracht een <a href="/wiki/Datsja" title="Datsja">datsja</a> voor hem te bouwen op de oever van de rivier de <a href="/wiki/Moskva_(rivier)" title="Moskva (rivier)">Moskva</a> en verhuisde daarheen in 1934. Ook andere leden van de <a href="/wiki/Nomenklatura" class="mw-redirect" title="Nomenklatura">nomenklatura</a> hadden hun datsja's gebouwd in die omgeving. Stalin werkte veel vanuit zijn Blizjnjaja Datsja (Ближняя дача). Het geheel was zwaar beveiligd en bevatte een dubbele omheining, met gecamoufleerd 30-millimeter luchtafweergeschut en een driehonderd man tellende NKVD-troepenmacht. Stalin stierf in zijn datsja. Het is nooit duidelijk geworden onder welke omstandigheden hij is gestorven. De officiële verklaring noemde een <a href="/wiki/Hersenbloeding" title="Hersenbloeding">hersenbloeding</a> als doodsoorzaak. </p><p>Een aantal theorieën wijst er op dat <a href="/wiki/Lavrenti_Beria" title="Lavrenti Beria">Lavrenti Beria</a> Stalin zou hebben vergiftigd. Beria zou in de gaten hebben gekregen dat Stalin hem uit de weg wilde ruimen omdat hij te machtig zou zijn geworden. Dubieus is in elk geval dat Beria ervoor zorgde dat er 24 uur lang geen arts bij Stalin mocht komen, toen hij stervend in zijn bed lag. Men verhaalt dat Stalin op weerzinwekkende wijze stervende was. Hij schreeuwde om een dokter en sloeg met zijn armen om zich heen, terwijl een deel van de partij-elite rustig rond zijn bed stond toe te kijken en niets deed. </p><p>Een ander verhaal luidt dat Stalin op een ochtend niet uit zijn kamer kwam. Het duurde uren voordat iemand de moed had ongevraagd naar binnen te gaan. Niemand mocht nachtbraker Stalin in zijn slaap storen. Daarom lag hij bijna een hele dag verlamd op het tapijt nadat hij 's nachts in zijn datsja bij Koentsevo een beroerte had gekregen.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Toen de dood van de 'Vader der Volkeren' bekend werd, gingen velen huilend de straat op. In de enorme drukte die daarop ontstond werden duizenden mensen vertrapt.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Na de dood van Stalin werd er drie dagen afscheid van hem genomen. Stalin werd met grote pracht en praal bijgezet in het <a href="/wiki/Mausoleum" title="Mausoleum">mausoleum</a> van het <a href="/wiki/Kremlin_van_Moskou" title="Kremlin van Moskou">Kremlin</a> naast het lichaam van <a href="/wiki/Vladimir_Lenin" title="Vladimir Lenin">Lenin</a>, de grondlegger van het Russische <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communisme</a>. </p><p>Tijdens het twintigste partijcongres, drie jaar later, hekelde partijleider <a href="/wiki/Nikita_Chroesjtsjov" title="Nikita Chroesjtsjov">Nikita Chroesjtsjov</a> Stalins persoon en optreden in het openbaar. Dit leidde de periode van <a href="/wiki/Destalinisatie" title="Destalinisatie">destalinisatie</a> in. Stalins stoffelijke resten werden in 1961 gecremeerd en de urn met zijn as werd bijgezet op een bescheiden plaatsje aan de <a href="/wiki/Kremlinmuur-begraafplaats" class="mw-redirect" title="Kremlinmuur-begraafplaats">muur van het Kremlin</a>, waar nog meer beroemdheden lagen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="In_de_kunst">In de kunst</h2></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Fotothek_df_roe-neg_0006021_008_Ch%C3%B6re_mit_einem_Portr%C3%A4tbild_Stalins_auf_der_B%C3%BChne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Fotothek_df_roe-neg_0006021_008_Ch%C3%B6re_mit_einem_Portr%C3%A4tbild_Stalins_auf_der_B%C3%BChne.jpg/260px-Fotothek_df_roe-neg_0006021_008_Ch%C3%B6re_mit_einem_Portr%C3%A4tbild_Stalins_auf_der_B%C3%BChne.jpg" decoding="async" width="260" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Fotothek_df_roe-neg_0006021_008_Ch%C3%B6re_mit_einem_Portr%C3%A4tbild_Stalins_auf_der_B%C3%BChne.jpg/390px-Fotothek_df_roe-neg_0006021_008_Ch%C3%B6re_mit_einem_Portr%C3%A4tbild_Stalins_auf_der_B%C3%BChne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Fotothek_df_roe-neg_0006021_008_Ch%C3%B6re_mit_einem_Portr%C3%A4tbild_Stalins_auf_der_B%C3%BChne.jpg/520px-Fotothek_df_roe-neg_0006021_008_Ch%C3%B6re_mit_einem_Portr%C3%A4tbild_Stalins_auf_der_B%C3%BChne.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="524" /></a><figcaption>Persoonsverheerlijking in de DDR</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Stalinboeken.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Stalinboeken.JPG/260px-Stalinboeken.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Stalinboeken.JPG/390px-Stalinboeken.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Stalinboeken.JPG/520px-Stalinboeken.JPG 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Boeken over Stalin</figcaption></figure> <p>In eigen land werd Stalin als een heel belangrijk persoon vereerd. Stalins naam werd genoemd in het toenmalige <a href="/wiki/Volkslied_van_de_Sovjet-Unie" title="Volkslied van de Sovjet-Unie">volkslied van de Sovjet-Unie</a>: </p> <dl><dd><i>Door de stormen scheen de zon van de vrijheid voor ons</i></dd> <dd><i>En de grote Lenin heeft ons pad verlicht,</i></dd> <dd><i>Stalin heeft ons opgevoed, tot vreugde van het volk</i></dd> <dd><i>Ons geïnspireerd tot arbeid en weldaden.</i></dd></dl> <p>Op afbeeldingen van Stalin wordt de indruk gewekt dat hij een goed gebouwde, forse, niet onknappe man was. Feitelijk was Stalin een kleine (ongeveer 1 meter 65), enigszins gezette man. Een <a href="/wiki/Pokken" title="Pokken">pokkeninfectie</a> uit zijn jeugd had ontsierende littekens op zijn gezicht achtergelaten. Stalins kleine postuur werd echter zo goed en zo kwaad als het kon verdoezeld en de pokputjes werden op foto's weggeretoucheerd. </p><p>Een andere kant van Stalin werd getoond in het gedicht "De heerser" van <a href="/wiki/Osip_Mandelstam" title="Osip Mandelstam">Osip Mandelstam</a>. In dit gedicht werd Stalin omgeschreven als "Kremlinbewoner uit de bergen, de wurger en boerendoder // zijn dikke vingers vet als wormen // en zijn woorden onwrikbaar als loden gewrichten // zijn kakkerlakkensnor lacht etc". Hoewel Stalin niet bij naam werd genoemd was het duidelijk dat het over hem ging. Stalin vatte het dan ook op als een belediging en liet Mandelstam oppakken. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Andere_namen_van_Stalin">Andere namen van Stalin</h2></div> <p>De man die over het algemeen bekend was onder de naam Jozef Stalin, had nog talloze andere pseudoniemen en bijnamen, onder welke men hem ook kan tegenkomen. De meeste van deze bijnamen kreeg Stalin tijdens de Russische burgeroorlog. De zestien bekende bijnamen van Iosif Vissarionovitsj Dzjoegasjvili waren: Josef Besosjvili, Besov, Tsjizjnikov, Ivanov, A. Ivanovitsj, David K. Kato, Koba (de bijnaam gebruikt door Lenin), G. Nizjeradze, Ryaboi Soselo, Soso, Oranness, Vartanovitsj, Totomyans, Vasili, Stalin en J.V. Stalin. Naast deze namen die in de Moskouse <a href="/w/index.php?title=Centrale_Index&action=edit&redlink=1" class="new" title="Centrale Index (de pagina bestaat niet)">Centrale Index</a> waren opgenomen, waren er waarschijnlijk nog meer, die echter niet meer te achterhalen zijn. </p><p>Het door de Joods-Oostenrijkse <a href="/wiki/Psycholoog" title="Psycholoog">psycholoog</a>, <a href="/wiki/Psychiater" title="Psychiater">psychiater</a>, <a href="/wiki/Natuurwetenschapper" class="mw-redirect" title="Natuurwetenschapper">natuurwetenschapper</a> en <a href="/wiki/Marxist" class="mw-redirect" title="Marxist">marxist</a> <a href="/wiki/Wilhelm_Reich" title="Wilhelm Reich">Wilhelm Reich</a> ontwikkelde "Modju"-concept (voor dragers van de "<a href="/w/index.php?title=Emotionele_Pest&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emotionele Pest (de pagina bestaat niet)">emotionele Pest</a>")<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> was een samentrekking van <a href="/wiki/Giovanni_Mocenigo" title="Giovanni Mocenigo">MOcenigo</a>, die als <a href="/wiki/Doge_(staatshoofd)" title="Doge (staatshoofd)">doge</a> de Italiaanse filosoof <a href="/wiki/Giordano_Bruno" title="Giordano Bruno">Giordano Bruno</a> bij de <a href="/wiki/Inquisitie" title="Inquisitie">inquisitie</a> aangaf, en DJUgashvili (Dzjoegasjvili), de oorspronkelijke achternaam van Stalin. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Stalinistische_score">Stalinistische score</h2></div> <p>Het begrip <i>stalinistische score</i> verwijst naar Stalin. Hieronder verstaat men een uitermate hoog percentage van stemmen bij de verkiezing van een politicus of partijvoorzitter of bij de goedkeuring van een regeringsdeelname. Het verwijst naar de schijnverkiezing, het onder Stalin voorkomende gebruik om quasi unaniem te stemmen gekoppeld aan een langdurig werkende applausmachine. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tijdlijn_leiders_Sovjet-Unie">Tijdlijn leiders Sovjet-Unie</h2></div> <div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_ay0rru4130w57hgnhb9di45fvdpgs8x"><area shape="rect" href="/wiki/Konstantin_Tsjernenko" coords="453,44,544,65" title="Konstantin Tsjernenko" alt="Konstantin Tsjernenko" /><area shape="rect" href="/wiki/Leonid_Brezjnev" coords="367,71,448,92" title="Leonid Brezjnev" alt="Leonid Brezjnev" /><area shape="rect" href="/wiki/Jozef_Stalin" coords="126,71,195,92" title="Jozef Stalin" alt="Jozef Stalin" /><area shape="rect" href="/wiki/Michail_Gorbatsjov" coords="475,71,567,92" title="Michail Gorbatsjov" alt="Michail Gorbatsjov" /><area shape="rect" href="/wiki/Joeri_Andropov" coords="421,71,501,92" title="Joeri Andropov" alt="Joeri Andropov" /><area shape="rect" href="/wiki/Nikita_Chroesjtsjov" coords="253,71,356,92" title="Nikita Chroesjtsjov" alt="Nikita Chroesjtsjov" /><area shape="rect" href="/wiki/Vladimir_Lenin" coords="-3,71,59,92" title="Vladimir Lenin" alt="Vladimir Lenin" /></map><img usemap="#timeline_ay0rru4130w57hgnhb9di45fvdpgs8x" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/nl/timeline/ay0rru4130w57hgnhb9di45fvdpgs8x.png" /></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2></div> <ul><li><a href="/wiki/Lijst_van_onderscheidingen_van_Jozef_Stalin" title="Lijst van onderscheidingen van Jozef Stalin">Lijst van onderscheidingen van Jozef Stalin</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2></div> <table class="toccolours" cellpadding="0" cellspacing="0" style="float: right; margin: 0 0 0.3em 0.8em; font-size: 85%;"> <tbody><tr> <td style="padding-right: 6px; font-size: 90%; line-height: 0.4em;"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Hammer_and_sickle.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Hammer_and_sickle.svg/44px-Hammer_and_sickle.svg.png" decoding="async" width="44" height="44" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Hammer_and_sickle.svg/66px-Hammer_and_sickle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Hammer_and_sickle.svg/88px-Hammer_and_sickle.svg.png 2x" data-file-width="550" data-file-height="550" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td> <td><i>Zie ook: <a href="/wiki/Portaal:Communisme" title="Portaal:Communisme">Portaal Communisme</a></i> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Isaac_Deutscher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isaac Deutscher (de pagina bestaat niet)"><span style="font-variant:small-caps;">Deutscher, Isaac</span></a> <i>Stalin. Een politieke biografie</i> in 2 delen, Ned. vert. <a href="/wiki/Wouter_Gortzak" title="Wouter Gortzak">Wouter Gortzak</a>, Uitg. Paul Brand, Hilversum 1963, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9061685109" title="Speciaal:Boekbronnen/9061685109">ISBN 9061685109</a></span> (deel 1) en <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9061685117" title="Speciaal:Boekbronnen/9061685117">ISBN 9061685117</a></span> (deel 2)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Adam_Hochschild&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adam Hochschild (de pagina bestaat niet)"><span style="font-variant:small-caps;">Hochschild, Adam</span></a> <i>De rusteloze geest. Russen herinneren zich Stalin</i> (onderzoek door middel van reportages en interviews met overlevenden van de Stalin-terreur naar de nawerkingen van het Stalin-bewind), Uitg. Meulenhoff, Amsterdam, 1994 <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-290-5080-2" title="Speciaal:Boekbronnen/90-290-5080-2">ISBN 90-290-5080-2</a></span></li> <li><a href="/wiki/Edward_Radzinsky" class="mw-redirect" title="Edward Radzinsky"><span style="font-variant:small-caps;">Radzinsky, Edward</span></a> <i>Stalin: onthullingen uit geheime privé-archieven</i>, Ned. vert. <a href="/w/index.php?title=Jaap_van_der_Wijk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jaap van der Wijk (de pagina bestaat niet)">Jaap van der Wijk</a>, Uitg. Balans, Amsterdam 1996, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9050183166" title="Speciaal:Boekbronnen/9050183166">ISBN 9050183166</a></span></li> <li><a href="/wiki/Piet_de_Moor" title="Piet de Moor"><span style="font-variant:small-caps;">Moor, Piet de</span></a> <i>De gelaarsde god: Stalin en de aura van de macht</i>, Uitg. Van Gennep, Amsterdam 2003, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9055153702" title="Speciaal:Boekbronnen/9055153702">ISBN 9055153702</a></span></li> <li><a href="/wiki/Simon_Sebag_Montefiore" title="Simon Sebag Montefiore"><span style="font-variant:small-caps;">Montefiore, Simon Sebag</span></a> <i>Stalin: het hof van de rode tsaar</i> Uitg. Spectrum, Utrecht 2004, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-71206-05-X" title="Speciaal:Boekbronnen/90-71206-05-X">ISBN 90-71206-05-X</a></span>; heruitgave Uitg. Spectrum 2008, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9789027478337" title="Speciaal:Boekbronnen/9789027478337">ISBN 9789027478337</a></span></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Montefiore, Simon Sebag</span> <i>Stalins jeugdjaren, van rebel tot rode tsaar</i>, Uitg. Manteau, Nieuw Amsterdam 2007, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-9-0468-0239-7" title="Speciaal:Boekbronnen/978-9-0468-0239-7">ISBN 978-9-0468-0239-7</a></span></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chris_Bellamy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chris Bellamy (de pagina bestaat niet)"><span style="font-variant:small-caps;">Bellamy, Chris</span></a> <i>Absolute War</i>, Uitg. Alfred A. Knopf, New York 2007, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-375-41086-4" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-375-41086-4">ISBN 978-0-375-41086-4</a></span></li> <li><a href="/wiki/Orlando_Figes" title="Orlando Figes"><span style="font-variant:small-caps;">Figes, Orlando</span></a> <i><a href="/wiki/Fluisteraars" title="Fluisteraars">Fluisteraars; leven onder Stalin</a></i>, Amsterdam 2008, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-8050-7461-1" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-8050-7461-1">ISBN 978-0-8050-7461-1</a></span></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oleg_Chlevnjoek&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oleg Chlevnjoek (de pagina bestaat niet)"><span style="font-variant:small-caps;">Chlevnjoek, Oleg</span></a> <i>Stalin. De biografie</i> Uitg. Nieuw Amsterdam 2015, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-9-046-81840-4" title="Speciaal:Boekbronnen/978-9-046-81840-4">ISBN 978-9-046-81840-4</a></span></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Hoewel diverse bronnen inconsistent zijn met betrekking tot de precieze geboortedatum van Stalin, staat Iosif Dzjoegasjvili in de registers van de Oespenski-kerk in <a href="/wiki/Gori" title="Gori">Gori</a> in <a href="/wiki/Georgi%C3%AB" title="Georgië">Georgië</a> vermeld als geboren op 18 december (<a href="/wiki/Juliaanse_kalender" title="Juliaanse kalender">oude notatie</a>: 6 december) 1878. Deze geboortedatum is eveneens terug te vinden in zijn schoolverlaterscertificaat, zijn uitgebreide dossier van de Russische politie (uit de tsaristische tijd) en diverse andere pre-revolutionaire documenten. Stalin gaf ook zelf de datum van 18 december 1878 aan op een curriculum vitae in 1920, in zijn eigen handschrift. Eind 1922 werd zijn geboortedatum op een nieuw curriculum vitae door zijn secretaris veranderd in <a href="/wiki/21_december" title="21 december">21 december</a> 1879 (<a href="/wiki/Juliaanse_kalender" title="Juliaanse kalender">oude notatie</a>: 9 december). Op die dag is zijn geboortedag in de voormalige Sovjet-Unie dan ook als feestdag gevierd. De Russische schrijver en historicus <a href="/wiki/Edvard_Radzinski" title="Edvard Radzinski">Edvard Radzinski</a> stelt in zijn boek <i>Stalin</i> dat deze zijn geboortejaar veranderde in 1879 om afstand te nemen van zijn verleden, met name zijn leven voor de Oktoberrevolutie. RADZINSKY, Edward, <i>Stalin: Onthullingen uit geheime privé-archieven</i>, Leuven: <a href="/wiki/Van_Halewyck" class="mw-redirect" title="Van Halewyck">Van Halewyck</a>, 1996, p. 19-22. Zie ook: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070312041559/http://state.rin.ru/cgi-bin/persona_e.pl?id=4140&id_subcat=6&r=8">State and Power in Russia - Prominent Figures</a>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Koentsevo is een district van de <a href="/w/index.php?title=Okroeg_Zapadni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Okroeg Zapadni (de pagina bestaat niet)">Okroeg Zapadni</a> van <a href="/wiki/Moskou_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Moskou (hoofdbetekenis)">Moskou</a>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20120717183858/http://www.reuters.com/article/2007/07/25/us-russia-youth-idUSL2559010520070725">https://web.archive.org/web/20120717183858/http://www.reuters.com/article/2007/07/25/us-russia-youth-idUSL2559010520070725</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://historiek.net/index.php/200812291296/actueel/Stalin-bij-veel-Russen-nog-erg-populair.html">http://historiek.net/index.php/200812291296/actueel/Stalin-bij-veel-Russen-nog-erg-populair.html</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.powned.tv/nieuws/raar/2012/04/stalinschriften_enorm_populair.html">https://www.powned.tv/nieuws/raar/2012/04/stalinschriften_enorm_populair.html</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Executies: 1,5 miljoen, goelags: 5 miljoen, deportaties: 1,7 miljoen (van de 7,5 miljoen gedeporteerden), en krijgsgevangenen en Duitse burgers: 1 miljoen. Vadim Erlikman (2004). <i>Poteri narodonaseleniia v XX veke: spravochnik</i>. Moscow 2004: Russkai︠a︡ panorama. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/5-93165-107-1" title="Speciaal:Boekbronnen/5-93165-107-1">ISBN 5-93165-107-1</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Stéphane Courtois, <i>Zwartboek van het Communisme</i>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geschiedenis.nl/index.php?bericht_id=440&go=home.showBericht">Recensie op geschiedenis.nl</a>)</span> </li> <li id="cite_note-Montefiore2007-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Montefiore2007_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Montefiore2007_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Montefiore2007_8-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Simon_Sebag_Montefiore" title="Simon Sebag Montefiore">Simon Sebag Montefiore</a>, <i>Stalins jeugdjaren, van rebel tot rode tsaar</i>, Uitg. Manteau, Nieuw Amsterdam (2007), <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-90-468-0239-7" title="Speciaal:Boekbronnen/978-90-468-0239-7">ISBN 978-90-468-0239-7</a></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Encyclopaedia Britannica, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/562617/Joseph-Stalin">Jozeph Stalin</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Simon Sebag Montefiore, <i>Stalins jeugdjaren, van rebel tot rode tsaar</i>, Dl.1-3 Hfst.1-29, Uitg. Manteau, Nieuw Amsterdam (2007), <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-90-468-0239-7" title="Speciaal:Boekbronnen/978-90-468-0239-7">ISBN 978-90-468-0239-7</a></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Helen Rappaport. <i>Joseph Stalin: a biographical companion.</i> 1999, page 330</span> </li> <li id="cite_note-Montefiore2003-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Montefiore2003_12-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Montefiore2003_12-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Montefiore2003_12-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Montefiore2003_12-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Simon Sebag Montefiore: <i>Stalin: The Court of the Red Tsar</i>; 2003; <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-7538-1766-7" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-7538-1766-7">ISBN 978-0-7538-1766-7</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Simon Sebag Montefiore, <i>Stalin: het hof van de rode tsaar</i>, pagina 48, 3e alinea, Uitg. Spectrum, Utrecht (2004), <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-71206-05-X" title="Speciaal:Boekbronnen/90-71206-05-X">ISBN 90-71206-05-X</a></span></span> </li> <li id="cite_note-StalinRobertService-14"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-7"><sup><i><b>h</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-8"><sup><i><b>i</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-9"><sup><i><b>j</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-10"><sup><i><b>k</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-StalinRobertService_14-11"><sup><i><b>l</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Robert Service. Stalin: A Biography. 2004. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-330-41913-0" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-330-41913-0">ISBN 978-0-330-41913-0</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-RedTsar-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-RedTsar_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Simon Sebag Montefiore. <i>Stalin: The Court of the Red Tsar</i>, 2004; <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-4000-4230-5" title="Speciaal:Boekbronnen/1-4000-4230-5">ISBN 1-4000-4230-5</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Figes-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Figes_16-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Figes_16-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Figes_16-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Orlando Figes: <i>Tragedie van een volk: De Russische Revolutie 1891 - 1924</i>; 1996; tweede druk 2008; blz. 976-990.</span> </li> <li id="cite_note-Carr-17"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Carr_17-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Carr_17-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Carr_17-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Carr_17-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Carr_17-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">E.H. Carr: <i>The Russian Revolution from Lenin to Stalin, 1917-1929</i>; 1979; <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9780333233429" title="Speciaal:Boekbronnen/9780333233429">ISBN 9780333233429</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Robert Gellately (2007), <i>Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe</i>. Knopf. 720 pagina's. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1400040051" title="Speciaal:Boekbronnen/1400040051">ISBN 1400040051</a></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Edward E. Ericson: <i>Feeding the German Eagle: Soviet Economic Aid to Nazi Germany, 1933-1941</i></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://weblogs.nrc.nl/weblog/moskou/2006/08/10/stalins-datsja">NRC.nl: Stalins Koele Stroompje</a> (10 augustus 2006)</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFRobert2005_589"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Robert, Service</span> (<span class="mw-formatted-date" title="2005-03-04">4 maart 2005</span>). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/stalinbiography00serv_0">Stalin</a></i></cite>. Harvard University Press, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/stalinbiography00serv_0/page/589">589</a>. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9780674016972" title="Speciaal:Boekbronnen/9780674016972">ISBN 9780674016972</a></span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200424150419/https://archive.org/details/stalinbiography00serv_0">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2020-04-24">24 april 2020</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2012-04-14">14 april 2012</span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080623220238/http://home.netcom.com/~rogermw/Reich/plague.html">Roger M. Wilcox – The Emotional Plague</a></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081211121516/http://www.mentalpsychologie-netz.de/psychologie/reichwilhelm/diemassenpsychologiedesfaschismus.php4">Die repressive Gesellschaft</a> mentalpsychologie-netz.de</span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style><div class="navigatie mw-collapsible mw-collapsed" role="navigation" aria-labelledby="Bibliografische informatie" data-collapsetext="Inklappen" data-expandtext="Uitklappen"><div id="Bibliografische_informatie" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Wikipedia:Bibliografische_informatie" title="Wikipedia:Bibliografische informatie">Bibliografische informatie</a></div><div class="navigatie-inhoud mw-collapsible-content plainlist ta-left"><ul style="column-width:36em"><li><b><a href="/wiki/Bibsys" class="mw-redirect" title="Bibsys">Bibsys</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90055502">90055502</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Chile" class="mw-redirect" title="Biblioteca Nacional de Chile">Biblioteca Nacional de Chile</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bncatalogo.cl/F?func=direct&local_base=red10&doc_number=000036822">000036822</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" title="Biblioteca Nacional de España">Biblioteca Nacional de España</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX893792">XX893792</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">Bibliothèque nationale de France</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11925406n">cb11925406n</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11925406n">(data)</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Cat%C3%A0leg_d%27autoritats_de_noms_i_t%C3%ADtols_de_Catalunya" title="Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya">Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058520145006706">981058520145006706</a></span></li><li><b><a href="/wiki/CiNii" title="CiNii">CiNii</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/author/DA00947887?l=en">DA00947887</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">Gemeinsame Normdatei</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/118642499">118642499</a></span></li><li><b><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">International Standard Name Identifier</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni.org/isni/0000000121457825">0000 0001 2145 7825</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">Library of Congress Control Number</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/names/n80044789">n80044789</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Letland" title="Nationale Bibliotheek van Letland">Nationale Bibliotheek van Letland</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000055010&P_CON_LNG=ENG">000055010</a></span></li><li><b><a href="/wiki/MusicBrainz" title="MusicBrainz">MusicBrainz</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/artist/835254cb-e7ee-43ed-a751-c96ba5543f36">835254cb-e7ee-43ed-a751-c96ba5543f36</a></span></li><li><b><a href="/wiki/National_Archives_and_Records_Administration" title="National Archives and Records Administration">National Archives and Records Administration</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10581030">10581030</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Bibliotheek_van_het_Japanse_parlement" title="Bibliotheek van het Japanse parlement">Bibliotheek van het Japanse parlement</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00457429">00457429</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Tsjechi%C3%AB" title="Nationale Bibliotheek van Tsjechië">Nationale Bibliotheek van Tsjechië</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn19990210582&CON_LNG=ENG">jn19990210582</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_bibliotheek_van_Australi%C3%AB" title="Nationale bibliotheek van Australië">Nationale bibliotheek van Australië</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nla.gov.au/anbd.aut-an35519349">35519349</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Isra%C3%ABl" title="Nationale Bibliotheek van Israël">Nationale Bibliotheek van Israël</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007268327305171">987007268327305171</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Polen" title="Nationale Bibliotheek van Polen">Nationale Bibliotheek van Polen</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/a0000001180720">a0000001180720</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Roemeni%C3%AB" title="Nationale Bibliotheek van Roemenië">Nationale Bibliotheek van Roemenië</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://alephnew.bibnat.ro:8991/F?func=find-b&request=000208412&find_code=SYS&adjacent=Y&local_base=NLR10">000208412</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_en_Universitaire_bibliotheek_Zagreb" title="Nationale en Universitaire bibliotheek Zagreb">Nationale en Universitaire bibliotheek Zagreb</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000007036&local_base=nsk10">000007036</a></span></li><li><b><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1006" class="extiw" title="d:Property:P1006">Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p068845324">068845324</a></span></li><li><b><a href="/wiki/R%C3%89RO" title="RÉRO">Réseau des bibliothèques de Suisse occidentale</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.rero.ch/02-A000155159">02-A000155159</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Russische_Staatsbibliotheek" title="Russische Staatsbibliotheek">Russische Staatsbibliotheek</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.rsl.ru/F?func=find-b&find_code=SYS&adjacent=Y&local_base=RSL11&request=000058540&CON_LNG=ENG">000058540</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Istituto_Centrale_per_il_Catalogo_Unico" title="Istituto Centrale per il Catalogo Unico">Istituto Centrale per il Catalogo Unico</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.sbn.it/opacsbn/opac/iccu/scheda_authority.jsp?bid=RAVV031308">RAVV031308</a></span></li><li><b><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/auth/198411">198411</a></span></li><li><b><a href="/wiki/SNAC" title="SNAC">SNAC</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6mk8mg1">w6mk8mg1</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">Système universitaire de documentation</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/027147029">027147029</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Trove" title="Trove">Trove</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://trove.nla.gov.au/people/982397">982397</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Union_List_of_Artist_Names" title="Union List of Artist Names">Union List of Artist Names</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500256111">500256111</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">Virtual International Authority File</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/101787139">101787139</a></span></li><li><b></b> <b><a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat</a></b> (via VIAF): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/101787139">101787139</a></li></ul></div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" class="extiw" title="commons:Иосиф Виссарионович Сталин">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" class="extiw" title="commons:Иосиф Виссарионович Сталин">Иосиф Виссарионович Сталин</a></b></i> op <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a>.</div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862"> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Leiders_van_de_Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Soviet_Union.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van de Sovjet-Unie"><img alt="Vlag van de Sovjet-Unie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/35px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="35" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/53px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/70px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_staatshoofden_Sovjet-Unie" title="Sjabloon:Navigatie staatshoofden Sovjet-Unie"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_staatshoofden_Sovjet-Unie&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:%D0%9A%D0%9F%D0%A1%D0%A1.svg" class="mw-file-description" title="Embleem van de Communistische Partij"><img alt="Embleem van de Communistische Partij" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/%D0%9A%D0%9F%D0%A1%D0%A1.svg/35px-%D0%9A%D0%9F%D0%A1%D0%A1.svg.png" decoding="async" width="35" height="29" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/%D0%9A%D0%9F%D0%A1%D0%A1.svg/53px-%D0%9A%D0%9F%D0%A1%D0%A1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/%D0%9A%D0%9F%D0%A1%D0%A1.svg/70px-%D0%9A%D0%9F%D0%A1%D0%A1.svg.png 2x" data-file-width="326" data-file-height="271" /></a></span></div> <div id="Leiders_van_de_Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" class="navigatie-titel">Leiders van de <a href="/wiki/Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" title="Communistische Partij van de Sovjet-Unie">Communistische Partij van de Sovjet-Unie</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Vladimir_Lenin" title="Vladimir Lenin">Vladimir Lenin</a> · <a class="mw-selflink selflink">Jozef Stalin</a> · <a href="/wiki/Nikita_Chroesjtsjov" title="Nikita Chroesjtsjov">Nikita Chroesjtsjov</a> · <a href="/wiki/Leonid_Brezjnev" title="Leonid Brezjnev">Leonid Brezjnev</a> · <a href="/wiki/Joeri_Andropov" title="Joeri Andropov">Joeri Andropov</a> · <a href="/wiki/Konstantin_Tsjernenko" title="Konstantin Tsjernenko">Konstantin Tsjernenko</a> · <a href="/wiki/Michail_Gorbatsjov" title="Michail Gorbatsjov">Michail Gorbatsjov</a> </p> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jozef_Stalin&oldid=68267446">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jozef_Stalin&oldid=68267446</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Russisch_athe%C3%AFst" title="Categorie:Russisch atheïst">Russisch atheïst</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Maarschalk_van_de_Sovjet-Unie" title="Categorie:Maarschalk van de Sovjet-Unie">Maarschalk van de Sovjet-Unie</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Persoon_in_de_Russische_Burgeroorlog" title="Categorie:Persoon in de Russische Burgeroorlog">Persoon in de Russische Burgeroorlog</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Georgisch_communist" title="Categorie:Georgisch communist">Georgisch communist</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Persoon_uit_de_Sovjet-Unie_in_de_Tweede_Wereldoorlog" title="Categorie:Persoon uit de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog">Persoon uit de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Russisch_revolutionair" title="Categorie:Russisch revolutionair">Russisch revolutionair</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Leider_van_de_Sovjet-Unie" title="Categorie:Leider van de Sovjet-Unie">Leider van de Sovjet-Unie</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Minister_van_de_Sovjet-Unie" title="Categorie:Minister van de Sovjet-Unie">Minister van de Sovjet-Unie</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_EasyTimeline_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken">Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 19 okt 2024 om 07:21.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Jozef_Stalin&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b8d669998-s48d8","wgBackendResponseTime":141,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.304","walltime":"0.553","ppvisitednodes":{"value":3878,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":37799,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8508,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":24270,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 397.232 1 -total"," 32.84% 130.455 1 Sjabloon:Tijdlijn_leiders_Sovjet-Unie"," 20.07% 79.729 1 Sjabloon:Infobox_ambtsbekleder"," 18.56% 73.729 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 17.10% 67.941 1 Sjabloon:Appendix"," 16.37% 65.038 1 Sjabloon:References"," 11.78% 46.778 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"," 9.13% 36.275 1 Sjabloon:Bibliografische_informatie"," 8.03% 31.916 1 Sjabloon:Citeer_boek"," 4.65% 18.464 1 Sjabloon:OudeStijlDatum"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.030","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":957815,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-b8znh","timestamp":"20241122121459","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Jozef Stalin","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Jozef_Stalin","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q855","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q855","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-01-05T18:51:21Z","dateModified":"2024-10-19T06:21:47Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/9b\/CroppedStalin1943.jpg","headline":"Sovjet-Russisch staatsman (1878\u20131953), secretaris-generaal van de Communistische Partij (1922\u20131953) en premier van de USSR (1941\u20131953)"}</script> </body> </html>