CINXE.COM
東大寺 - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ja" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>東大寺 - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )jawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ja", "wgMonthNames":["","1月","2月","3月","4月","5月","6月","7月","8月","9月","10月","11月","12月"],"wgRequestId":"a3fc4e95-9bac-4eed-bd68-c2016cfb6bf6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"東大寺","wgTitle":"東大寺","wgCurRevisionId":103610230,"wgRevisionId":103610230,"wgArticleId":1476970,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["ウィキデータにある座標","ISNI識別子が指定されている記事","VIAF識別子が指定されている記事","GND識別子が指定されている記事","J9U識別子が指定されている記事","LCCN識別子が指定されている記事","NDL識別子が指定されている記事","NLA識別子が指定されている記事","CINII識別子が指定されている記事","CRID識別子が指定されている記事","ULAN識別子が指定されている記事", "SUDOC識別子が指定されている記事","ISBNマジックリンクを使用しているページ","Kartographer拡張機能を使用しているページ","18世紀の仏教寺院","華厳宗","東大寺","奈良県の観光地","奈良市の寺","華厳宗の寺院","大和北部八十八ヶ所霊場","奈良県の歴史","古都奈良の文化財","奈良県の国宝","日本の国宝 (建造物)","日本の国宝 (絵画)","日本の国宝 (彫刻)","日本の国宝 (工芸品)","日本の国宝 (考古・歴史資料)","日本の国宝 (書跡・典籍・古文書)","重要文化財 (建造物)","奈良県にある国指定の史跡","奈良市の重要文化財","奈良県指定有形文化財","奈良県指定天然記念物","奈良県内の市町村指定有形文化財","勅願寺","国分寺","大和国","神仏霊場巡拝の道","奈良時代の建築","平安時代の建築","鎌倉時代の建築","江戸時代の建築","聖武天皇","行基", "法然上人二十五霊場","奈良寺院","8世紀の日本の設立","仏教建築物の世界遺産","校倉造"],"wgPageViewLanguage":"ja","wgPageContentLanguage":"ja","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"東大寺","wgRelevantArticleId":1476970,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ja","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ja"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgCoordinates":{"lat":34.68897222222222,"lon":135.83983333333333},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader": true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q460367","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.PDFLinkIcon":"ready","ext.gadget.RedirectColor":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.kartographer.style":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready", "wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.kartographer.link","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.NormalizeCharWidth","ext.gadget.suppressEnterAtSummaryBox","ext.gadget.checkSignature","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.switcher","ext.gadget.protectionIndicator","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.cite.styles%7Cext.kartographer.style%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ja&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.gadget.PDFLinkIcon%2CRedirectColor&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.14"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg/1200px-Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="799"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg/800px-Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg/640px-Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="426"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="東大寺 - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ja.m.wikipedia.org/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="編集" href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (ja)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ja.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipediaの Atom フィード" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-東大寺 rootpage-東大寺 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">コンテンツにスキップ</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="メインメニュー" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="メインメニュー" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">メインメニュー</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">メインメニュー</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> 案内 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="メインページに移動する [z]" accesskey="z"><span>メインページ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B3%E3%83%9F%E3%83%A5%E3%83%8B%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BB%E3%83%9D%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%83%AB" title="このプロジェクトについて、できること、情報を入手する場所"><span>コミュニティ・ポータル</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E5%87%BA%E6%9D%A5%E4%BA%8B" title="最近の出来事の背景を知る"><span>最近の出来事</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%B0%E3%81%97%E3%81%84%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="最近新規に作成されたページの一覧"><span>新しいページ</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0" title="このウィキにおける最近の更新の一覧 [r]" accesskey="r"><span>最近の更新</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%8A%E3%81%BE%E3%81%8B%E3%81%9B%E8%A1%A8%E7%A4%BA" title="無作為に選択されたページを読み込む [x]" accesskey="x"><span>おまかせ表示</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B5%E3%83%B3%E3%83%89%E3%83%9C%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9" title="練習用のページ"><span>練習用ページ</span></a></li><li id="n-commonsupload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ja" title="画像やメディアファイルをウィキメディア・コモンズにアップロード"><span>アップロード (ウィキメディア・コモンズ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-help" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-help" > <div class="vector-menu-heading"> ヘルプ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Help:%E7%9B%AE%E6%AC%A1" title="情報を得る場所"><span>ヘルプ</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BA%95%E6%88%B8%E7%AB%AF" title="プロジェクトについての意見交換"><span>井戸端</span></a></li><li id="n-notice" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%81%8A%E7%9F%A5%E3%82%89%E3%81%9B" title="プロジェクトについてのお知らせ"><span>お知らせ</span></a></li><li id="n-bugreportspage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%83%90%E3%82%B0%E3%81%AE%E5%A0%B1%E5%91%8A" title="ウィキペディア・ソフトウェアのバグ報告"><span>バグの報告</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E9%80%A3%E7%B5%A1%E5%85%88" title="ウィキペディアやウィキメディア財団に関する連絡先"><span>ウィキペディアに関するお問い合わせ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ja.svg" style="width: 7.5em; height: 1.25em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ja.svg" width="100" height="14" style="width: 6.25em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%A4%9C%E7%B4%A2" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索" aria-label="Wikipedia内を検索" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="個人用ツール"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="ページのフォントサイズ、幅、色の外観を変更する" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="表示" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">表示</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja" class=""><span>寄付</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません" class=""><span>アカウント作成</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o" class=""><span>ログイン</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="その他の操作" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="個人用ツール" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">個人用ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="利用者メニュー" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja"><span>寄付</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>アカウント作成</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ログイン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> ログアウトした編集者のページ <a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%B8%E3%82%88%E3%81%86%E3%81%93%E3%81%9D" aria-label="編集の詳細"><span>もっと詳しく</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E8%87%AA%E5%88%86%E3%81%AE%E6%8A%95%E7%A8%BF%E8%A8%98%E9%8C%B2" title="このIPアドレスからなされた編集の一覧 [y]" accesskey="y"><span>投稿記録</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%88%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="このIPアドレスからなされた編集についての議論 [n]" accesskey="n"><span>トーク</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="目次" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">目次</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">非表示</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">ページ先頭</div> </a> </li> <li id="toc-歴史" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#歴史"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>歴史</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-歴史-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>歴史サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-歴史-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-創建と大仏造立" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#創建と大仏造立"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>創建と大仏造立</span> </div> </a> <ul id="toc-創建と大仏造立-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-東大寺と橘奈良麻呂" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#東大寺と橘奈良麻呂"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>東大寺と橘奈良麻呂</span> </div> </a> <ul id="toc-東大寺と橘奈良麻呂-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-奈良時代" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#奈良時代"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>奈良時代 </span> </div> </a> <ul id="toc-奈良時代-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-平安時代" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#平安時代"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>平安時代</span> </div> </a> <ul id="toc-平安時代-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-中世以降" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#中世以降"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>中世以降</span> </div> </a> <ul id="toc-中世以降-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-大仏殿(金堂)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#大仏殿(金堂)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>大仏殿(金堂)</span> </div> </a> <ul id="toc-大仏殿(金堂)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-南大門(国宝)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#南大門(国宝)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>南大門(国宝)</span> </div> </a> <ul id="toc-南大門(国宝)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-二月堂" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#二月堂"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>二月堂</span> </div> </a> <ul id="toc-二月堂-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-法華堂(三月堂)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#法華堂(三月堂)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>法華堂(三月堂)</span> </div> </a> <ul id="toc-法華堂(三月堂)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-伽藍" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#伽藍"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>伽藍</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-伽藍-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>伽藍サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-伽藍-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-東塔・西塔跡" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#東塔・西塔跡"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>東塔・西塔跡</span> </div> </a> <ul id="toc-東塔・西塔跡-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-文化財" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#文化財"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>文化財</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-文化財-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>文化財サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-文化財-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-国宝" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#国宝"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>国宝</span> </div> </a> <ul id="toc-国宝-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-重要文化財" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#重要文化財"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>重要文化財</span> </div> </a> <ul id="toc-重要文化財-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-国指定史跡" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#国指定史跡"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>国指定史跡</span> </div> </a> <ul id="toc-国指定史跡-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-国指定天然記念物" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#国指定天然記念物"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>国指定天然記念物</span> </div> </a> <ul id="toc-国指定天然記念物-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-奈良県指定有形文化財" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#奈良県指定有形文化財"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>奈良県指定有形文化財</span> </div> </a> <ul id="toc-奈良県指定有形文化財-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-奈良県指定天然記念物" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#奈良県指定天然記念物"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.6</span> <span>奈良県指定天然記念物</span> </div> </a> <ul id="toc-奈良県指定天然記念物-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-奈良市指定有形文化財" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#奈良市指定有形文化財"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.7</span> <span>奈良市指定有形文化財</span> </div> </a> <ul id="toc-奈良市指定有形文化財-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-年中行事" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#年中行事"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>年中行事</span> </div> </a> <ul id="toc-年中行事-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-著名な別当" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#著名な別当"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>著名な別当</span> </div> </a> <ul id="toc-著名な別当-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-前後の札所" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#前後の札所"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>前後の札所</span> </div> </a> <ul id="toc-前後の札所-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-拝観" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#拝観"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>拝観</span> </div> </a> <ul id="toc-拝観-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-大仏による水銀公害説" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#大仏による水銀公害説"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>大仏による水銀公害説</span> </div> </a> <ul id="toc-大仏による水銀公害説-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-社会事業" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#社会事業"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>社会事業</span> </div> </a> <ul id="toc-社会事業-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-周辺の施設・名所" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#周辺の施設・名所"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>周辺の施設・名所</span> </div> </a> <ul id="toc-周辺の施設・名所-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-アクセス" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#アクセス"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>アクセス</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-アクセス-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>アクセスサブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-アクセス-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-鉄道" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#鉄道"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.1</span> <span>鉄道</span> </div> </a> <ul id="toc-鉄道-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-バス" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#バス"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.2</span> <span>バス</span> </div> </a> <ul id="toc-バス-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-自動車" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#自動車"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.3</span> <span>自動車</span> </div> </a> <ul id="toc-自動車-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-脚注" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#脚注"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>脚注</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-脚注-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>脚注サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-脚注-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-注釈" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#注釈"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16.1</span> <span>注釈</span> </div> </a> <ul id="toc-注釈-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-出典" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#出典"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16.2</span> <span>出典</span> </div> </a> <ul id="toc-出典-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-参考文献" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#参考文献"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>参考文献</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-参考文献-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>参考文献サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-参考文献-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-関連文献" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#関連文献"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17.1</span> <span>関連文献</span> </div> </a> <ul id="toc-関連文献-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-関連項目" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#関連項目"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18</span> <span>関連項目</span> </div> </a> <ul id="toc-関連項目-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-外部リンク" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#外部リンク"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">19</span> <span>外部リンク</span> </div> </a> <ul id="toc-外部リンク-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="目次" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">東大寺</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="特定の記事の別の言語版に移動します。 利用可能な言語41件" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-41" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">41の言語版</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%8A-%D8%AC%D9%8A" title="アラビア語: توداي-جي" lang="ar" hreflang="ar" data-title="توداي-جي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="アラビア語" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%89_%D8%AC%D9%89" title="エジプト・アラビア語: تودائى جى" lang="arz" hreflang="arz" data-title="تودائى جى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="エジプト・アラビア語" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="カタロニア語: Tōdai-ji" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="カタロニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/T%C3%B3daid%C5%BEi" title="チェコ語: Tódaidži" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Tódaidži" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="チェコ語" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="ドイツ語: Tōdai-ji" lang="de" hreflang="de" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="ドイツ語" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%AC%CE%B9_%CE%A4%CF%83%CE%B9" title="ギリシャ語: Τοντάι Τσι" lang="el" hreflang="el" data-title="Τοντάι Τσι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ギリシャ語" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="英語: Tōdai-ji" lang="en" hreflang="en" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="English" data-language-local-name="英語" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="エスペラント語: Tōdai-ji" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="エスペラント語" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="スペイン語: Tōdai-ji" lang="es" hreflang="es" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="スペイン語" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="バスク語: Tōdai-ji" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="バスク語" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%AC%DB%8C" title="ペルシア語: تودایجی" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تودایجی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="ペルシア語" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="フィンランド語: Tōdai-ji" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="フィンランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="秀逸な記事"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="フランス語: Tōdai-ji" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="フランス語" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="贛語: 東大寺" lang="gan" hreflang="gan" data-title="東大寺" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="贛語" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%95%D7%93%D7%90%D7%99-%D7%92%27%D7%99" title="ヘブライ語: טודאי-ג'י" lang="he" hreflang="he" data-title="טודאי-ג'י" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ヘブライ語" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8B%E0%A4%A1%E0%A4%BE%E0%A4%88-%E0%A4%9C%E0%A5%80" title="ヒンディー語: तोडाई-जी" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तोडाई-जी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="ヒンディー語" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/T%C3%B3daidzsi" title="ハンガリー語: Tódaidzsi" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tódaidzsi" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ハンガリー語" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="インドネシア語: Tōdai-ji" lang="id" hreflang="id" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="インドネシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="イタリア語: Tōdai-ji" lang="it" hreflang="it" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="イタリア語" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%98-%E1%83%AB%E1%83%98" title="ジョージア語: ტოდაი-ძი" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ტოდაი-ძი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="ジョージア語" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%8F%84%EB%8B%A4%EC%9D%B4%EC%A7%80" title="韓国語: 도다이지" lang="ko" hreflang="ko" data-title="도다이지" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="韓国語" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="ラテン語: Tōdai-ji" lang="la" hreflang="la" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="ラテン語" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="マレー語: Tōdai-ji" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="マレー語" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%B7%E1%80%99%E1%80%9F%E1%80%AC%E1%80%98%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8" title="ミャンマー語: အရှေ့မဟာဘုရားကျောင်း" lang="my" hreflang="my" data-title="အရှေ့မဟာဘုရားကျောင်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="ミャンマー語" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Todai-ji" title="オランダ語: Todai-ji" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Todai-ji" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="オランダ語" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="ノルウェー語(ブークモール): Tōdai-ji" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="ノルウェー語(ブークモール)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="ポーランド語: Tōdai-ji" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="ポーランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="ポルトガル語: Tōdai-ji" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="ポルトガル語" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="ルーマニア語: Tōdai-ji" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ルーマニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%B9-%D0%B4%D0%B7%D0%B8" title="ロシア語: Тодай-дзи" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Тодай-дзи" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ロシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="セルボ・クロアチア語: Tōdai-ji" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="セルボ・クロアチア語" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="シンプル英語: Tōdai-ji" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="シンプル英語" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Todai-d%C5%BEi" title="スロベニア語: Todai-dži" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Todai-dži" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="スロベニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%B8%D1%92%D0%B8" title="セルビア語: Тодаиђи" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Тодаиђи" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="セルビア語" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%97%E0%B9%84%E0%B8%94%E0%B8%88%E0%B8%B4" title="タイ語: โทไดจิ" lang="th" hreflang="th" data-title="โทไดจิ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="タイ語" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Ddai-ji" title="トルコ語: Tōdai-ji" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tōdai-ji" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="トルコ語" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%80_%D0%A2%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%B9" title="ウクライナ語: Монастир Тодай" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Монастир Тодай" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ウクライナ語" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%B9a_T%C5%8Ddai" title="ベトナム語: Chùa Tōdai" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Chùa Tōdai" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ベトナム語" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%9C%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="呉語: 东大寺" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="东大寺" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="呉語" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%9C%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="中国語: 东大寺" lang="zh" hreflang="zh" data-title="东大寺" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="中国語" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="広東語: 東大寺" lang="yue" hreflang="yue" data-title="東大寺" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="広東語" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q460367#sitelinks-wikipedia" title="言語間リンクを編集" class="wbc-editpage">リンクを編集</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="名前空間"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="本文を閲覧 [c]" accesskey="c"><span>ページ</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" rel="discussion" title="本文ページについての議論 [t]" accesskey="t"><span>ノート</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="別の言語に切り替える" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">日本語</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="表示"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=history" title="このページの過去の版 [h]" accesskey="h"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ツール" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ツール</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="その他の操作" > <div class="vector-menu-heading"> 操作 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=history"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> 全般 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E5%85%83/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="ここにリンクしている全ウィキページの一覧 [j]" accesskey="j"><span>リンク元</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E9%96%A2%E9%80%A3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0%E7%8A%B6%E6%B3%81/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" rel="nofollow" title="このページからリンクしているページの最近の更新 [k]" accesskey="k"><span>関連ページの更新状況</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//ja.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:ファイルのアップロード" title="ファイルをアップロードする [u]" accesskey="u"><span>ファイルをアップロード</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E7%89%B9%E5%88%A5%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E4%B8%80%E8%A6%A7" title="特別ページの一覧 [q]" accesskey="q"><span>特別ページ</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&oldid=103610230" title="このページのこの版への固定リンク"><span>この版への固定リンク</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=info" title="このページについての詳細情報"><span>ページ情報</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%93%E3%81%AE%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%82%92%E5%BC%95%E7%94%A8&page=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&id=103610230&wpFormIdentifier=titleform" title="このページの引用方法"><span>このページを引用</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E6%259D%25B1%25E5%25A4%25A7%25E5%25AF%25BA"><span>短縮URLを取得する</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:QrCode&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E6%259D%25B1%25E5%25A4%25A7%25E5%25AF%25BA"><span>QRコードをダウンロード</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> 印刷/書き出し </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%96%E3%83%83%E3%82%AF&bookcmd=book_creator&referer=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span>ブックの新規作成</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:DownloadAsPdf&page=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=show-download-screen"><span>PDF 形式でダウンロード</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&printable=yes" title="このページの印刷用ページ [p]" accesskey="p"><span>印刷用バージョン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> 他のプロジェクト </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:T%C5%8Ddai-ji" hreflang="en"><span>コモンズ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q460367" title="関連付けられたデータリポジトリ項目へのリンク [g]" accesskey="g"><span>ウィキデータ項目</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">表示</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">非表示</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">出典: フリー百科事典『ウィキペディア(Wikipedia)』</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ja" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r101346560">.mw-parser-output .hatnote{margin:0.5em 0;padding:3px 2em;background-color:transparent;border-bottom:1px solid #a2a9b1;font-size:90%}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .hatnote>table{color:inherit}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .hatnote>table{color:inherit}}</style><div class="hatnote dablink noprint"><table style="width:100%; background:transparent;"> <tbody><tr><td style="width:25px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Disambig_gray.svg" class="mw-file-description" title="曖昧さ回避"><img alt="曖昧さ回避" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/25px-Disambig_gray.svg.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/38px-Disambig_gray.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/50px-Disambig_gray.svg.png 2x" data-file-width="220" data-file-height="168" /></a></span></td> <td>「<b>東大寺</b>」のその他の用法については「<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA_(%E6%9B%96%E6%98%A7%E3%81%95%E5%9B%9E%E9%81%BF)" class="mw-disambig" title="東大寺 (曖昧さ回避)">東大寺 (曖昧さ回避)</a>」をご覧ください。</td> </tr></tbody></table></div> <table class="infobox" style="width:22em; width:250px"><tbody><tr><th colspan="2" class="" style="text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; background:#f0f0f0" itemprop="">東大寺</th></tr><tr class="" style="" itemprop=""><td colspan="2" class="" style="text-align:center;" itemprop=""> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg" class="mw-file-description" title="東大寺 大仏殿"><img alt="東大寺 大仏殿" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg/250px-Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg" decoding="async" width="250" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg/375px-Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg/500px-Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg 2x" data-file-width="3200" data-file-height="2130" /></a></span><div style="">大仏殿(金堂)</div></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">所在地</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C" title="奈良県">奈良県</a><a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82" title="奈良市">奈良市</a>雑司町406-1</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">位置</th><td class="" style="" itemprop=""> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r99402179">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct,.mw-parser-output .geo-inline-hidden{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=ja&pagename=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&params=34_41_20.3_N_135_50_23.4_E_scale:10000_region:JP-29_type:landmark"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="この位置の地図や航空写真などにリンクするページを表示します"><span class="latitude">北緯34度41分20.3秒</span> <span class="longitude">東経135度50分23.4秒</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="この位置の地図や航空写真などにリンクするページを表示します">北緯34.688972度 東経135.839833度</span><span style="display:none"> / <span class="geo">34.688972; 135.839833</span></span></span></a></span><span style="font-size: small;"><span id="coordinates"><a href="/wiki/%E5%9C%B0%E7%90%86%E5%BA%A7%E6%A8%99%E7%B3%BB" title="地理座標系">座標</a>: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r99402179"><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=ja&pagename=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&params=34_41_20.3_N_135_50_23.4_E_scale:10000_region:JP-29_type:landmark"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="この位置の地図や航空写真などにリンクするページを表示します"><span class="latitude">北緯34度41分20.3秒</span> <span class="longitude">東経135度50分23.4秒</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="この位置の地図や航空写真などにリンクするページを表示します">北緯34.688972度 東経135.839833度</span><span style="display:none"> / <span class="geo">34.688972; 135.839833</span></span></span></a></span></span></span></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">山号</th><td class="" style="" itemprop=""> なし</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">宗派</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E5%AE%97" title="華厳宗">華厳宗</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">寺格</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%B1%B1" title="本山">大本山</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">本尊</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E7%9B%A7%E8%88%8E%E9%82%A3%E4%BB%8F" class="mw-redirect" title="盧舎那仏">盧舎那仏</a>(<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E7%9B%A7%E8%88%8E%E9%82%A3%E4%BB%8F%E5%83%8F" title="東大寺盧舎那仏像">奈良大仏</a>、<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%AE%9D" title="国宝">国宝</a>)</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">創建年</th><td class="" style="" itemprop=""> 8世紀前半</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">開山</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E8%89%AF%E5%BC%81" title="良弁">良弁</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">開基</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E8%81%96%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="聖武天皇">聖武天皇</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">別称</th><td class="" style="" itemprop=""> 金光明四天王護国之寺</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">札所等</th><td class="" style="" itemprop=""> <a href="/wiki/%E6%B3%95%E7%84%B6%E4%B8%8A%E4%BA%BA%E4%BA%8C%E5%8D%81%E4%BA%94%E9%9C%8A%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="法然上人二十五霊跡">法然上人二十五霊跡</a>第11番(指図堂)<br /><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%92%8C%E5%8C%97%E9%83%A8%E5%85%AB%E5%8D%81%E5%85%AB%E3%83%B6%E6%89%80%E9%9C%8A%E5%A0%B4" title="大和北部八十八ヶ所霊場">大和北部八十八ヶ所霊場</a>第12番(真言院)<br /><a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E4%B8%83%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="南都七大寺">南都七大寺</a>第1番<br /><a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BB%8F%E9%9C%8A%E5%A0%B4%E5%B7%A1%E6%8B%9D%E3%81%AE%E9%81%93" title="神仏霊場巡拝の道">神仏霊場巡拝の道</a>第14番(奈良第1番)</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">文化財</th><td class="" style="" itemprop=""> 金堂(大仏殿)、南大門、盧舎那仏ほか(国宝)<br />中門、念仏堂、大湯屋、石造獅子ほか(<a href="/wiki/%E9%87%8D%E8%A6%81%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="重要文化財">重要文化財</a>)</td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;">公式サイト</th><td class="" style="" itemprop=""> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.todaiji.or.jp/">華厳宗大本山 東大寺公式ホームページ</a></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><th scope="row" style="text-align:left; white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%E6%B3%95%E4%BA%BA%E7%95%AA%E5%8F%B7" title="法人番号">法人番号</a></th><td class="" style="" itemprop=""> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.houjin-bangou.nta.go.jp/henkorireki-johoto.html?selHouzinNo=8150005000295">8150005000295</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q460367#P3225" title="ウィキデータを編集"><img alt="ウィキデータを編集" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></td></tr><tr class="" style="" itemprop=""><td colspan="2" class="" style="text-align:center;" itemprop=""> <div style="margin: auto;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r89142240">.mw-parser-output .locmap .od{position:absolute}.mw-parser-output .locmap .id{position:absolute;line-height:0}.mw-parser-output .locmap .l0{font-size:0;position:absolute}.mw-parser-output .locmap .pv{line-height:110%;position:absolute;text-align:center}.mw-parser-output .locmap .pl{line-height:110%;position:absolute;top:-0.75em;text-align:right}.mw-parser-output .locmap .pr{line-height:110%;position:absolute;top:-0.75em;text-align:left}.mw-parser-output .locmap .pv>div{display:inline;padding:1px}.mw-parser-output .locmap .pl>div{display:inline;padding:1px;float:right}.mw-parser-output .locmap .pr>div{display:inline;padding:1px;float:left}</style><div class="center"><div class="locmap" style="width:200px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto"><div style="width:200px;padding:0"><div style="position:relative;width:200px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Map_Nara.png" class="mw-file-description" title="東大寺の位置(奈良市内)"><img alt="東大寺の位置(奈良市内)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Map_Nara.png/200px-Map_Nara.png" decoding="async" width="200" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Map_Nara.png/300px-Map_Nara.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Map_Nara.png/400px-Map_Nara.png 2x" data-file-width="2437" data-file-height="1586" /></a></span><div class="od" style="top:41.357%;left:72.545%"><div class="id" style="left:-6px;top:-6px"><span typeof="mw:File"><span title="東大寺"><img alt="東大寺" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg/11px-Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg/17px-Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg/22px-Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></span></span></div><div class="pv" style="font-size:105%;width:6em;bottom:7px;left:-3em"><div><b>東大寺</b></div></div></div><div class="od" style="top:38.174%;left:48.967%"><div class="id" style="left:-4px;top:-4px"><span typeof="mw:File"><span title="平城宮跡"><img alt="平城宮跡" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Blue_pog.svg/8px-Blue_pog.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Blue_pog.svg/12px-Blue_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Blue_pog.svg/16px-Blue_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></span></span></div><div class="pl" style="font-size:91%;width:6em;right:5px"><div>平城宮跡</div></div></div><div class="od" style="top:49.937%;left:61.04%"><div class="id" style="left:-4px;top:-4px"><span typeof="mw:File"><span title="奈良駅"><img alt="奈良駅" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Blue_pog.svg/8px-Blue_pog.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Blue_pog.svg/12px-Blue_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Blue_pog.svg/16px-Blue_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></span></span></div><div class="pv" style="font-size:91%;width:6em;top:5px;left:-3em"><div>奈良駅</div></div></div></div></div></div></div><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;"><small>奈良市における位置</small></div></div></td></tr><tr class="noprint"><td colspan="2" style="text-align:right; font-size:85%;"><a href="/wiki/Template:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E5%AF%BA%E9%99%A2" title="Template:日本の寺院">テンプレートを表示</a></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r89142240"><div class="locmap noviewer thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:258px"><div style="position:relative;width:256px;border:1px solid lightgray"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Japan_Map_Lincun.svg" class="mw-file-description" title="東大寺の位置(日本内)"><img alt="東大寺の位置(日本内)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Japan_Map_Lincun.svg/256px-Japan_Map_Lincun.svg.png" decoding="async" width="256" height="256" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Japan_Map_Lincun.svg/384px-Japan_Map_Lincun.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Japan_Map_Lincun.svg/512px-Japan_Map_Lincun.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1024" /></a></span><div class="od" style="top:70.14%;left:41.662%"><div class="id" style="left:-6px;top:-6px"><span typeof="mw:File"><span title="東大寺"><img alt="東大寺" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg/11px-Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg/17px-Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg/22px-Japanese_Map_symbol_%28Temple%29.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></span></span></div></div></div><div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Japan_Map_Lincun.svg" title="ファイル:Japan Map Lincun.svg"> </a></div>東大寺</div></div></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Timeline_of_daibutsu_in_Japan.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Timeline_of_daibutsu_in_Japan.svg/250px-Timeline_of_daibutsu_in_Japan.svg.png" decoding="async" width="250" height="97" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Timeline_of_daibutsu_in_Japan.svg/375px-Timeline_of_daibutsu_in_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Timeline_of_daibutsu_in_Japan.svg/500px-Timeline_of_daibutsu_in_Japan.svg.png 2x" data-file-width="2067" data-file-height="800" /></a><figcaption>日本の各大仏の存立期間(時系列)</figcaption></figure> <p><b>東大寺</b>(とうだいじ、<a href="/wiki/%E8%8B%B1%E8%AA%9E" title="英語">英</a>: <span lang="en">Todaiji Temple</span><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)は、<a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C" title="奈良県">奈良県</a><a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82" title="奈良市">奈良市</a>雑司町にある、<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E5%AE%97" title="華厳宗">華厳宗</a><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%B1%B1" title="本山">大本山</a>である<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E4%BB%8F%E6%95%99" title="日本の仏教">日本の仏教</a><a href="/wiki/%E5%AF%BA%E9%99%A2" title="寺院">寺院</a>。<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%8F%B7" title="山号">山号</a>はなし。<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%B0%8A" title="本尊">本尊</a>は<b><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E7%9B%A7%E8%88%8E%E9%82%A3%E4%BB%8F%E5%83%8F" title="東大寺盧舎那仏像">奈良大仏</a></b>として知られる<a href="/wiki/%E6%AF%98%E7%9B%A7%E9%81%AE%E9%82%A3%E4%BB%8F" title="毘盧遮那仏">盧舎那仏</a>(るしゃなぶつ)。<a href="/wiki/%E9%96%8B%E5%B1%B1_(%E4%BB%8F%E6%95%99)" title="開山 (仏教)">開山</a>(初代<a href="/wiki/%E5%88%A5%E5%BD%93#寺" title="別当">別当</a>)は<a href="/wiki/%E8%89%AF%E5%BC%81" title="良弁">良弁</a>である<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>注 1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>正式には<b>金光明四天王護国之寺</b>(こんこうみょうしてんのうごこくのてら<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>注 2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)ともいい、<a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E6%99%82%E4%BB%A3" title="奈良時代">奈良時代</a>(8世紀)に<a href="/wiki/%E8%81%96%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="聖武天皇">聖武天皇</a>が国力を尽くして建立した寺である。現在の別当(第224世)は橋村公英<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>奈良時代には中心堂宇の大仏殿(金堂)のほか、東西2つの<a href="/wiki/%E4%B8%83%E9%87%8D%E5%A1%94" title="七重塔">七重塔</a>(推定高さ約70メートル以上)を含む大<a href="/wiki/%E4%BC%BD%E8%97%8D" title="伽藍">伽藍</a>が整備されたが、中世以降、2度の兵火で多くの建物を焼失した。現存する大仏は、度々修復を受けており、<a href="/wiki/%E5%8F%B0%E5%BA%A7" title="台座">台座</a>(蓮華座)などの一部に当初の部分を残すのみであり、また現存する大仏殿は<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E6%99%82%E4%BB%A3" title="江戸時代">江戸時代</a>中期の<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E6%B0%B8" title="宝永">宝永</a>6年(<a href="/wiki/1709%E5%B9%B4" title="1709年">1709年</a>)に規模を縮小して再建されたものである。「大仏さん」の寺として、古代から現代に至るまで広い信仰を集め、日本の文化に多大な影響を与えてきた寺院であり、聖武天皇が当時の日本の60余か国に建立させた<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="国分寺">国分寺</a>の中心をなす「総国分寺」と位置付けされた。 </p><p>聖武天皇による東大寺大仏造立後に、国内では<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%BE%B3%E9%99%A2" title="高徳院">鎌倉大仏</a>(現存)、<a href="/wiki/%E9%9B%B2%E5%B1%85%E5%AF%BA_(%E4%BA%AC%E9%83%BD%E5%B8%82)" title="雲居寺 (京都市)">雲居寺</a>大仏(現存せず)、<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E7%A6%8F%E5%AF%BA" title="東福寺">東福寺</a>大仏(現存せず)、<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%BA%83%E5%AF%BA" title="方広寺">方広寺</a>の<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E3%81%AE%E5%A4%A7%E4%BB%8F" title="京の大仏">京の大仏</a>(現存せず)などの<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E4%BB%8F" title="大仏">大仏</a>も造立され、先発した東大寺大仏・大仏殿の造形、建築意匠・構造は、それらの大仏・大仏殿に対し多かれ少なかれ影響を与えた。ただし江戸時代の東大寺大仏殿再建の際には、上記とは逆に、同時代に京都に存在していた<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%BA%83%E5%AF%BA" title="方広寺">方広寺</a>大仏殿を手本として、東大寺大仏殿の設計がなされた<sup id="cite_ref-名前なし-20230316123815_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-名前なし-20230316123815-5"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>(後述)。 </p><p>江戸時代には上記のうち、東大寺大仏(像高約14.7m)、鎌倉大仏(像高約11.39m)、京の大仏(像高約19m)の三尊が、<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E4%B8%89%E5%A4%A7%E4%BB%8F" title="日本三大仏">日本三大仏</a>と称されていた<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>東大寺は<a href="/wiki/1998%E5%B9%B4" title="1998年">1998年</a>(<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%88%90" title="平成">平成</a>10年)12月に<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E9%83%BD%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%81%AE%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="古都奈良の文化財">古都奈良の文化財</a>の一部として、<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E9%9A%9B%E9%80%A3%E5%90%88%E6%95%99%E8%82%B2%E7%A7%91%E5%AD%A6%E6%96%87%E5%8C%96%E6%A9%9F%E9%96%A2" title="国際連合教育科学文化機関">ユネスコ</a>より<a href="/wiki/%E4%B8%96%E7%95%8C%E6%96%87%E5%8C%96%E9%81%BA%E7%94%A3" class="mw-redirect" title="世界文化遺産">世界文化遺産</a>に登録されている<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="歴史"><span id=".E6.AD.B4.E5.8F.B2"></span>歴史</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=1" title="節を編集: 歴史"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:20100716_Nara_Todaiji_Daibutsu_2292.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/20100716_Nara_Todaiji_Daibutsu_2292.jpg/220px-20100716_Nara_Todaiji_Daibutsu_2292.jpg" decoding="async" width="220" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/20100716_Nara_Todaiji_Daibutsu_2292.jpg/330px-20100716_Nara_Todaiji_Daibutsu_2292.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/20100716_Nara_Todaiji_Daibutsu_2292.jpg/440px-20100716_Nara_Todaiji_Daibutsu_2292.jpg 2x" data-file-width="2764" data-file-height="4161" /></a><figcaption>大仏(盧舎那仏像)西側より</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E3%81%AE%E6%AD%B4%E5%8F%B2" title="東大寺の歴史">東大寺の歴史</a>」、「<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF" title="東大寺大仏殿">東大寺大仏殿</a>」、および「<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E7%9B%A7%E8%88%8E%E9%82%A3%E4%BB%8F%E5%83%8F" title="東大寺盧舎那仏像">東大寺盧舎那仏像</a>」を参照</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="創建と大仏造立"><span id=".E5.89.B5.E5.BB.BA.E3.81.A8.E5.A4.A7.E4.BB.8F.E9.80.A0.E7.AB.8B"></span>創建と大仏造立</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=2" title="節を編集: 創建と大仏造立"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:200604_Model_of_Todaiji_Kondo_of_its_foundation.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/200604_Model_of_Todaiji_Kondo_of_its_foundation.jpg/250px-200604_Model_of_Todaiji_Kondo_of_its_foundation.jpg" decoding="async" width="250" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/200604_Model_of_Todaiji_Kondo_of_its_foundation.jpg/375px-200604_Model_of_Todaiji_Kondo_of_its_foundation.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/200604_Model_of_Todaiji_Kondo_of_its_foundation.jpg/500px-200604_Model_of_Todaiji_Kondo_of_its_foundation.jpg 2x" data-file-width="7360" data-file-height="4140" /></a><figcaption>創建当時の大仏殿復元模型(大仏殿内所在)</figcaption></figure> <p>8世紀前半には大仏殿の東方、<a href="/wiki/%E8%8B%A5%E8%8D%89%E5%B1%B1" title="若草山">若草山</a>麓に前身寺院が建てられていたことが分かっている。東大寺の記録である『<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E8%A6%81%E9%8C%B2" title="東大寺要録">東大寺要録</a>』によれば、<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3" title="天平">天平</a>5年(<a href="/wiki/733%E5%B9%B4" title="733年">733年</a>)、若草山麓に創建された<b>金鐘寺</b>(または<b>金鍾寺</b>(こんしゅじ))が東大寺の起源であるとされる。一方、正史『<a href="/wiki/%E7%B6%9A%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%B4%80" title="続日本紀">続日本紀</a>』によれば、<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BA%80" title="神亀">神亀</a>5年(<a href="/wiki/728%E5%B9%B4" title="728年">728年</a>)、聖武天皇と<a href="/wiki/%E5%85%89%E6%98%8E%E7%9A%87%E5%90%8E" title="光明皇后">光明皇后</a>が幼くして亡くなった皇子・<a href="/wiki/%E5%9F%BA%E7%8E%8B" title="基王">基王</a>の菩提を弔うため、若草山の麓に「山房」を設け、9人の僧を住まわせたことが知られる、これが金鐘寺の前身と見られる。金鐘寺には、8世紀半ばには羂索堂、千手堂が存在したことが記録から知られ、このうち羂索堂は現在の<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E6%B3%95%E8%8F%AF%E5%A0%82" title="東大寺法華堂">法華堂</a>(=三月堂、本尊は<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E7%A9%BA%E7%BE%82%E7%B4%A2%E8%A6%B3%E9%9F%B3" title="不空羂索観音">不空羂索観音</a>)を指すと見られる。天平13年(<a href="/wiki/741%E5%B9%B4" title="741年">741年</a>)には<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="国分寺">国分寺</a>建立の<a href="/wiki/%E8%A9%94" title="詔">詔</a>が発せられ、これを受けて翌天平14年(<a href="/wiki/742%E5%B9%B4" title="742年">742年</a>)、金鐘寺は<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="大和国">大和国</a>(現在の奈良県)の<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="国分寺">国分寺</a>兼総国分寺と定められ<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>注 3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、寺名は金光明寺と改められた。 </p><p>大仏の鋳造が始まったのは天平19年(<a href="/wiki/747%E5%B9%B4" title="747年">747年</a>)で、この頃から「東大寺」の寺号が用いられるようになったと思われる。なお、東大寺建設のための役所である「<a href="/wiki/%E9%80%A0%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%8F%B8" title="造東大寺司">造東大寺司</a>」が史料に見えるのは天平20年(<a href="/wiki/748%E5%B9%B4" title="748年">748年</a>)が最初である。 </p><p>聖武天皇が大仏造立の詔を発したのはそれより前の天平15年(<a href="/wiki/743%E5%B9%B4" title="743年">743年</a>)10月15日である。当時、都は<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%9F%8E%E5%9B%BD" title="山城国">山背国</a>の<a href="/wiki/%E6%81%AD%E4%BB%81%E4%BA%AC" title="恭仁京">恭仁京</a>(現・<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E9%83%BD%E5%BA%9C" title="京都府">京都府</a><a href="/wiki/%E6%9C%A8%E6%B4%A5%E5%B7%9D%E5%B8%82" title="木津川市">木津川市</a>)に移されていたが、天皇は恭仁京の北東に位置する<a href="/wiki/%E7%B4%AB%E9%A6%99%E6%A5%BD%E5%AE%AE" title="紫香楽宮">紫香楽宮</a>(現・<a href="/wiki/%E6%BB%8B%E8%B3%80%E7%9C%8C" title="滋賀県">滋賀県</a><a href="/wiki/%E7%94%B2%E8%B3%80%E5%B8%82" title="甲賀市">甲賀市</a><a href="/wiki/%E4%BF%A1%E6%A5%BD%E7%94%BA" title="信楽町">信楽町</a>)におり、大仏造立もここで始められた。聖武天皇は短期間に遷都を繰り返したが、2年後の天平17年(<a href="/wiki/745%E5%B9%B4" title="745年">745年</a>)、都が<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%9F%8E%E4%BA%AC" title="平城京">平城京</a>に戻ると共に大仏造立も現在の東大寺の地で改めて行われることになった。この大事業を推進するには幅広い民衆の支持が必要であったため、朝廷から弾圧されていた<a href="/wiki/%E8%A1%8C%E5%9F%BA" title="行基">行基</a>を大僧正として迎え、協力を得た。また、<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3%E5%8B%9D%E5%AE%9D" title="天平勝宝">天平勝宝</a>元年(<a href="/wiki/749%E5%B9%B4" title="749年">749年</a>)には鎮守社として<a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%90%91%E5%B1%B1%E5%85%AB%E5%B9%A1%E5%AE%AE" title="手向山八幡宮">手向山八幡宮</a>が創建されている。 </p><p>難工事の末、ようやく大仏の鋳造が終了し、<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E7%AB%BA" title="天竺">天竺</a>(<a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%89" title="インド">インド</a>)出身の<a href="/wiki/%E3%83%90%E3%83%A9%E3%83%A2%E3%83%B3" title="バラモン">バラモン</a>僧正<a href="/wiki/%E8%8F%A9%E6%8F%90%E5%83%8A%E9%82%A3" title="菩提僊那">菩提僊那</a>を導師として大仏<a href="/wiki/%E9%96%8B%E7%9C%BC%E4%BE%9B%E9%A4%8A" class="mw-redirect" title="開眼供養">開眼会</a>(かいげんえ)が挙行されたのは天平勝宝4年(<a href="/wiki/752%E5%B9%B4" title="752年">752年</a>)のことであった。そして、大仏鋳造が終わってから大仏殿の建設工事が始められ、竣工したのは<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3%E5%AE%9D%E5%AD%97" title="天平宝字">天平宝字</a>2年(<a href="/wiki/758%E5%B9%B4" title="758年">758年</a>)であった。 </p><p>東大寺では大仏創建に力のあった<a href="/wiki/%E8%89%AF%E5%BC%81" title="良弁">良弁</a>、聖武天皇、行基、菩提僊那を「四聖(ししょう)」と呼んでいる<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="東大寺と橘奈良麻呂"><span id=".E6.9D.B1.E5.A4.A7.E5.AF.BA.E3.81.A8.E6.A9.98.E5.A5.88.E8.89.AF.E9.BA.BB.E5.91.82"></span>東大寺と橘奈良麻呂</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=3" title="節を編集: 東大寺と橘奈良麻呂"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>大仏造立・大仏殿建立のような大規模な建設工事は、国費を浪費させ日本の財政事情を悪化させるという、聖武天皇にその自身の思惑とは程遠い現実を突き付けた。実際に、貴族や寺院が富み栄える一方、農民層の負担が激増し、平城京内では浮浪者や餓死者が後を絶たず、<a href="/wiki/%E7%A7%9F%E5%BA%B8%E8%AA%BF" title="租庸調">租庸調</a>の税制も崩壊寸前になる地方も出るなど、<a href="/wiki/%E5%BE%8B%E4%BB%A4%E6%94%BF%E6%B2%BB" class="mw-redirect" title="律令政治">律令政治</a>の大きな矛盾点を浮き彫りにした。 </p><p>天平勝宝8歳(<a href="/wiki/756%E5%B9%B4" title="756年">756年</a>)5月2日、聖武太上天皇が<a href="/wiki/%E5%B4%A9%E5%BE%A1" title="崩御">崩御</a>する。その年の7月に起こったのが、<a href="/wiki/%E6%A9%98%E5%A5%88%E8%89%AF%E9%BA%BB%E5%91%82%E3%81%AE%E4%B9%B1" title="橘奈良麻呂の乱">橘奈良麻呂の乱</a>である。7月4日に逮捕された<a href="/wiki/%E6%A9%98%E5%A5%88%E8%89%AF%E9%BA%BB%E5%91%82" title="橘奈良麻呂">橘奈良麻呂</a>は、<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E6%B0%B8%E6%89%8B" title="藤原永手">藤原永手</a>の聴取に対して「東大寺などを造営し人民が辛苦している。政治が無道だから反乱を企てた」と謀反を白状した。ここで永手は、「そもそも東大寺の建立が始まったのは、そなたの父(<a href="/wiki/%E6%A9%98%E8%AB%B8%E5%85%84" title="橘諸兄">橘諸兄</a>)の時代である。その口でとやかく言われる筋合いは無いし、それ以前にそなたとは何の因果もないはずだ」と反論したため、奈良麻呂は返答に詰まったという。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="奈良時代"><span id=".E5.A5.88.E8.89.AF.E6.99.82.E4.BB.A3"></span>奈良時代 </h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=4" title="節を編集: 奈良時代 "><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:200730_Model_of_the_garan_of_Todaiji_seen_from_north_side.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/200730_Model_of_the_garan_of_Todaiji_seen_from_north_side.jpg/250px-200730_Model_of_the_garan_of_Todaiji_seen_from_north_side.jpg" decoding="async" width="250" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/200730_Model_of_the_garan_of_Todaiji_seen_from_north_side.jpg/375px-200730_Model_of_the_garan_of_Todaiji_seen_from_north_side.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/200730_Model_of_the_garan_of_Todaiji_seen_from_north_side.jpg/500px-200730_Model_of_the_garan_of_Todaiji_seen_from_north_side.jpg 2x" data-file-width="7360" data-file-height="4140" /></a><figcaption>奈良時代の東大寺伽藍の模型、北側より見る。<a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82%E5%BD%B9%E6%89%80" title="奈良市役所">奈良市役所</a>所蔵平城京1/1000模型の一部。</figcaption></figure> <p>奈良時代の東大寺の伽藍は、南大門、中門、金堂(大仏殿)、講堂が南北方向に一直線に並び、講堂の北側には東・北・西に「コ」の字形に並ぶ僧坊(僧の居所)、僧坊の東には食堂(じきどう)があり、南大門と中門の間の左右には東西2基の<a href="/wiki/%E4%B8%83%E9%87%8D%E5%A1%94" title="七重塔">七重塔</a>(高さ約70メートル以上と推定される)が回廊に囲まれて建っていた。天平17年(<a href="/wiki/745%E5%B9%B4" title="745年">745年</a>)の起工から、伽藍が一通り完成するまでには40年近い時間を要している。 </p><p>奈良時代のいわゆる<a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E5%85%AD%E5%AE%97" title="南都六宗">南都六宗</a>(<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E5%AE%97" title="華厳宗">華厳宗</a>、<a href="/wiki/%E6%B3%95%E7%9B%B8%E5%AE%97" title="法相宗">法相宗</a>、<a href="/wiki/%E5%BE%8B%E5%AE%97" title="律宗">律宗</a>、<a href="/wiki/%E4%B8%89%E8%AB%96%E5%AE%97" title="三論宗">三論宗</a>、<a href="/wiki/%E6%88%90%E5%AE%9F%E5%AE%97" title="成実宗">成実宗</a>、<a href="/wiki/%E5%80%B6%E8%88%8E%E5%AE%97" title="倶舎宗">倶舎宗</a>)は「宗派」というよりは「学派」に近いもので、日本仏教で「宗派」という概念が確立したのは中世以後のことである。そのため、寺院では複数の宗派を兼学することが普通であった。東大寺の場合、近代以降は所属宗派を明示する必要から華厳宗を名乗る<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>注 4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>が、奈良時代には「六宗兼学の寺」とされ、大仏殿内には各宗の経論を納めた「六宗厨子」があった。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="平安時代"><span id=".E5.B9.B3.E5.AE.89.E6.99.82.E4.BB.A3"></span>平安時代</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=5" title="節を編集: 平安時代"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%AE%89%E6%99%82%E4%BB%A3" title="平安時代">平安時代</a>に入ると、<a href="/wiki/%E6%A1%93%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="桓武天皇">桓武天皇</a>の南都仏教抑圧策により「造東大寺所」が廃止されるなどの圧迫を受けたが、<a href="/wiki/%E5%94%90" title="唐">唐</a>から帰国した<a href="/wiki/%E7%A9%BA%E6%B5%B7" title="空海">空海</a>が別当となり寺内に真言院が開かれ、空海が伝えた<a href="/wiki/%E7%9C%9F%E8%A8%80%E5%AE%97" title="真言宗">真言宗</a>、<a href="/wiki/%E6%9C%80%E6%BE%84" title="最澄">最澄</a>が伝えた<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%8F%B0%E5%AE%97" title="天台宗">天台宗</a>をも加えて「八宗兼学の寺」とされた。朝夕の看経には、<a href="/wiki/%E7%90%86%E8%B6%A3%E7%B5%8C" title="理趣経">理趣経</a>が今も読まれている。<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E7%B5%8C" title="華厳経">華厳経</a>的世界の象徴である<a href="/wiki/%E6%AF%98%E7%9B%A7%E9%81%AE%E9%82%A3%E4%BB%8F" title="毘盧遮那仏">毘盧遮那仏</a>(大仏)の前で理趣経が読まれるのは、空海が残した痕跡といってよい。 </p><p>また、講堂と三面僧坊が失火で、西塔が<a href="/wiki/%E8%90%BD%E9%9B%B7" title="落雷">落雷</a>で焼失したり、暴風雨で南大門、鐘楼が倒壊したりといった事件が起こるが、後に皇族・貴族の崇敬を受けて<a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E8%8D%98" title="黒田荘">黒田荘</a>に代表される多数の<a href="/wiki/%E8%8D%98%E5%9C%92_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="荘園 (日本)">荘園</a>を寄進されたり、自ら開発を行ったりし、伽藍の復興に力を入れた。やがて<a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF" title="奈良">南都</a>の有力<a href="/wiki/%E6%A8%A9%E9%96%80" title="権門">権門</a>として内外に知られるようになると、多数の<a href="/wiki/%E5%83%A7%E5%85%B5" title="僧兵">僧兵</a>を抱え、<a href="/wiki/%E8%88%88%E7%A6%8F%E5%AF%BA" title="興福寺">興福寺</a>などと共に度々朝廷に<a href="/wiki/%E5%BC%B7%E8%A8%B4" title="強訴">強訴</a>を行っている。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="中世以降"><span id=".E4.B8.AD.E4.B8.96.E4.BB.A5.E9.99.8D"></span>中世以降</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=6" title="節を編集: 中世以降"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:200604_Model_of_Todaiji_Kondo_rebuilt_in_the_Kamakura_period.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/200604_Model_of_Todaiji_Kondo_rebuilt_in_the_Kamakura_period.jpg/240px-200604_Model_of_Todaiji_Kondo_rebuilt_in_the_Kamakura_period.jpg" decoding="async" width="240" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/200604_Model_of_Todaiji_Kondo_rebuilt_in_the_Kamakura_period.jpg/360px-200604_Model_of_Todaiji_Kondo_rebuilt_in_the_Kamakura_period.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/200604_Model_of_Todaiji_Kondo_rebuilt_in_the_Kamakura_period.jpg/480px-200604_Model_of_Todaiji_Kondo_rebuilt_in_the_Kamakura_period.jpg 2x" data-file-width="7360" data-file-height="4140" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E7%84%BC%E8%A8%8E" title="南都焼討">南都焼討</a>後再建され<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="東大寺大仏殿の戦い">東大寺大仏殿の戦い</a>時焼失した2代目大仏殿の模型</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF_-_panoramio_(3).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF_-_panoramio_%283%29.jpg/240px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF_-_panoramio_%283%29.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF_-_panoramio_%283%29.jpg/360px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF_-_panoramio_%283%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF_-_panoramio_%283%29.jpg/480px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF_-_panoramio_%283%29.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>東大寺大仏殿の観相窓と<a href="/wiki/%E5%94%90%E7%A0%B4%E9%A2%A8" title="唐破風">唐破風</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Karakuichiranzu(hokoji).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Karakuichiranzu%28hokoji%29.jpg/240px-Karakuichiranzu%28hokoji%29.jpg" decoding="async" width="240" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Karakuichiranzu%28hokoji%29.jpg/360px-Karakuichiranzu%28hokoji%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Karakuichiranzu%28hokoji%29.jpg/480px-Karakuichiranzu%28hokoji%29.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="700" /></a><figcaption>[参考] 絵図に描かれた往時の<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%BA%83%E5%AF%BA" title="方広寺">方広寺</a>大仏殿(「花洛一覧図」<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E9%83%BD%E5%BA%9C%E7%AB%8B%E4%BA%AC%E9%83%BD%E5%AD%A6%E3%83%BB%E6%AD%B4%E5%BD%A9%E9%A4%A8" title="京都府立京都学・歴彩館">京都府立京都学・歴彩館</a>デジタルアーカイブ 一部改変)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Hokoji(rushanabutsu).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Hokoji%28rushanabutsu%29.jpg/240px-Hokoji%28rushanabutsu%29.jpg" decoding="async" width="240" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Hokoji%28rushanabutsu%29.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="360" /></a><figcaption>[参考] 往時の<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E3%81%AE%E5%A4%A7%E4%BB%8F" title="京の大仏">京の大仏</a>の1/10の大きさの模像と伝わる、現在の<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%BA%83%E5%AF%BA" title="方広寺">方広寺</a>本尊<a href="/wiki/%E6%AF%98%E7%9B%A7%E9%81%AE%E9%82%A3%E4%BB%8F" title="毘盧遮那仏">盧舎那仏</a>座像<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:H%C5%8Dk%C5%8Dji_Daibutsu_Kaempfer.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/H%C5%8Dk%C5%8Dji_Daibutsu_Kaempfer.png/240px-H%C5%8Dk%C5%8Dji_Daibutsu_Kaempfer.png" decoding="async" width="240" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/H%C5%8Dk%C5%8Dji_Daibutsu_Kaempfer.png/360px-H%C5%8Dk%C5%8Dji_Daibutsu_Kaempfer.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e9/H%C5%8Dk%C5%8Dji_Daibutsu_Kaempfer.png 2x" data-file-width="466" data-file-height="642" /></a><figcaption>[参考] <a href="/wiki/%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%82%B2%E3%83%AB%E3%83%99%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%BB%E3%82%B1%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%AB" title="エンゲルベルト・ケンペル">エンゲルベルト・ケンペル</a>の<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%BA%83%E5%AF%BA" title="方広寺">方広寺</a>大仏(<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E3%81%AE%E5%A4%A7%E4%BB%8F" title="京の大仏">京の大仏</a>)のスケッチ(<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%8B%B1%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8" title="大英博物館">大英博物館</a>所蔵) <sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ケンペルは方広寺大仏について日記に「これまで見たことのない程の大きさで、全身金色である」と書き記している<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>東大寺は近隣の興福寺と共に<a href="/wiki/%E6%B2%BB%E6%89%BF" title="治承">治承</a>4年12月28日(<a href="/wiki/1181%E5%B9%B4" title="1181年">1181年</a><a href="/wiki/1%E6%9C%8815%E6%97%A5" title="1月15日">1月15日</a>)の<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E9%87%8D%E8%A1%A1" title="平重衡">平重衡</a>による<a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E7%84%BC%E8%A8%8E" title="南都焼討">南都焼討</a>の兵火で壊滅的な打撃を受け、大仏殿を初めとする多くの堂塔を失った。この後、東大寺は本格的に復興が行われることとなり、<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E7%99%BD%E6%B2%B3%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="後白河天皇">後白河法皇</a>は当時61歳の僧・俊乗房<a href="/wiki/%E9%87%8D%E6%BA%90" title="重源">重源</a>(ちょうげん)を<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%8B%A7%E9%80%B2%E8%81%B7" class="mw-redirect" title="大勧進職">大勧進職</a>に任命し、大仏や諸堂の再興に当たらせた。重源の精力的な活動及び平家に代わり政権を握った<a href="/wiki/%E6%BA%90%E9%A0%BC%E6%9C%9D" title="源頼朝">源頼朝</a>の援助により再建は着々と進み、<a href="/wiki/%E6%96%87%E6%B2%BB" title="文治">文治</a>元年(<a href="/wiki/1185%E5%B9%B4" title="1185年">1185年</a>)には後白河法皇らの列席の下、大仏開眼法要が、次いで<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E4%B9%85" title="建久">建久</a>元年(<a href="/wiki/1190%E5%B9%B4" title="1190年">1190年</a>)には上棟式が行われた。建久6年(<a href="/wiki/1195%E5%B9%B4" title="1195年">1195年</a>)には再建大仏殿が完成、<a href="/wiki/%E6%BA%90%E9%A0%BC%E6%9C%9D" title="源頼朝">源頼朝</a>らの列席の下、落慶法要が営まれた。 </p><p>その後、<a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="戦国時代 (日本)">戦国時代</a>の<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E7%A6%84" title="永禄">永禄</a>10年(<a href="/wiki/1567%E5%B9%B4" title="1567年">1567年</a>)10月10日、<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%A5%BD%E4%B8%89%E4%BA%BA%E8%A1%86" title="三好三人衆">三好三人衆</a>と<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E6%B0%B8%E4%B9%85%E7%A7%80" title="松永久秀">松永久秀</a>による<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="東大寺大仏殿の戦い">東大寺大仏殿の戦い</a>の兵火により、大仏殿を含む東大寺の主要堂塔はまたも焼失した。<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%AD%A3" title="天正">天正</a>元年(<a href="/wiki/1573%E5%B9%B4" title="1573年">1573年</a>)9月、<a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E4%BF%A1%E9%95%B7" title="織田信長">織田信長</a>は東大寺を戦乱に巻き込むことと乱暴狼藉を働く者に対しての厳罰を通達する書状を出している<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>信長亡き後に<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%8B%E4%BA%BA" title="天下人">天下人</a>になった<a href="/wiki/%E8%B1%8A%E8%87%A3%E7%A7%80%E5%90%89" title="豊臣秀吉">豊臣秀吉</a>は、天正14年(<a href="/wiki/1586%E5%B9%B4" title="1586年">1586年</a>)に、焼損した<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E7%9B%A7%E8%88%8E%E9%82%A3%E4%BB%8F%E5%83%8F" title="東大寺盧舎那仏像">東大寺大仏</a>に代わる新たな大仏の造立を発願し<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、京都に<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%BA%83%E5%AF%BA" title="方広寺">方広寺</a>大仏(<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E3%81%AE%E5%A4%A7%E4%BB%8F" title="京の大仏">京の大仏</a>)が造立されたが、秀吉は東大寺大仏再建への着手は行わなかった。南都を焼き討ちした<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%B0%8F%E6%94%BF%E6%A8%A9" title="平氏政権">平氏政権</a>を倒した<a href="/wiki/%E6%BA%90%E9%A0%BC%E6%9C%9D" title="源頼朝">源頼朝</a>が、早急に東大寺大仏再建への援助を行ったこととは対照的である。方広寺大仏は東大寺大仏に代わる大仏として発願されたため、<a href="/wiki/%E8%B1%8A%E8%87%A3%E7%A7%80%E9%A0%BC" title="豊臣秀頼">豊臣秀頼</a>の代には、寺号を「東大寺」とする(方広寺を東大寺の継承寺院とする)ことも企図され、朝廷との協議がなされた<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。この件は、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%9D%82%E3%81%AE%E9%99%A3" title="大坂の陣">大坂の陣</a>に敗れた豊臣氏の滅亡で立ち消えとなった。 </p><p>東大寺は破損した大仏に応急処置として、溶けた大仏の頭部に新たに銅板で仮の頭を作成して付け、仮の大仏殿もなんとか建てていたが、<a href="/wiki/%E6%85%B6%E9%95%B7" title="慶長">慶長</a>15年(<a href="/wiki/1610%E5%B9%B4" title="1610年">1610年</a>)に暴風で仮大仏殿は倒壊した。以降、大仏は露座のまま放置されることになった。 </p><p>豊臣氏が滅亡し、<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="江戸幕府">江戸幕府</a>の全国支配が確立してからも、幕府による東大寺大仏再建の企図は直ぐにはなされなかった。一方で方広寺の大仏(京の大仏)・大仏殿の修繕工事には積極的に<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="江戸幕府">江戸幕府</a>が関与している。これは<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%AE%AE%E9%80%9A%E4%BF%A1%E4%BD%BF" title="朝鮮通信使">朝鮮通信使</a>の旅程に方広寺が組み込まれており、日本側の体面保持・国威発揚の意図があったものとされる<sup id="cite_ref-名前なし-rKXI-1_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-名前なし-rKXI-1-17"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>(1719年の第9回朝鮮通信使が、方広寺は秀吉の造立した寺であること、また秀吉の朝鮮出兵における朝鮮の戦死者の耳鼻を埋葬した<a href="/wiki/%E8%80%B3%E5%A1%9A" title="耳塚">耳塚</a>が門前にあることを理由に、方広寺訪問を拒絶しトラブルに発展したことを契機として、方広寺は朝鮮通信使の旅程から外された)。 </p><p><a href="/wiki/%E5%AF%9B%E6%96%87" title="寛文">寛文</a>2年(<a href="/wiki/1662%E5%B9%B4" title="1662年">1662年</a>)の<a href="/wiki/%E5%AF%9B%E6%96%87%E8%BF%91%E6%B1%9F%E3%83%BB%E8%8B%A5%E7%8B%AD%E5%9C%B0%E9%9C%87" title="寛文近江・若狭地震">寛文近江・若狭地震</a>で方広寺大仏が損壊した際も(地震発生前から、経年劣化などで既に大仏は損壊していたとする説もある<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)、銅像から木像に改められてしまったが、江戸幕府の主導で早急に再建がなされた<sup id="cite_ref-名前なし-rKXI-1_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-名前なし-rKXI-1-17"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>平家の南都焼討による東大寺大仏・大仏殿の焼失の際は早急に再建がなされたが、永禄10年(1567年)の東大寺大仏・大仏殿の焼失後はその再建が遅々として進まなかった。その原因について、江戸時代には方広寺に往時の東大寺大仏・大仏殿に匹敵する規模のそれが既に造立されており、僧や民衆の間で東大寺大仏・大仏殿を復興させようとする機運(世論)が高まりにくかったという点がある。しかし1600年代後半に、東大寺の僧<a href="/wiki/%E5%85%AC%E6%85%B6" title="公慶">公慶</a>が立ち上がり、東大寺大仏の修理と大仏殿の復興を行おうと勧進を始めると、多くの人々からの喜捨を受けて、まず大仏の修理から行われることになった。修理は<a href="/wiki/%E5%85%83%E7%A6%84" title="元禄">元禄</a>4年(<a href="/wiki/1691%E5%B9%B4" title="1691年">1691年</a>)に完成し、翌年には大仏開眼供養が行われた。公慶は続いて大仏殿の再建に着手しようと江戸幕府第5代<a href="/wiki/%E5%BE%81%E5%A4%B7%E5%A4%A7%E5%B0%86%E8%BB%8D" title="征夷大将軍">将軍</a><a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E7%B6%B1%E5%90%89" title="徳川綱吉">徳川綱吉</a>やその母の<a href="/wiki/%E6%A1%82%E6%98%8C%E9%99%A2" title="桂昌院">桂昌院</a>に謁見し、多額の寄進を受けた。こうしたこともあって大仏殿は<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E6%B0%B8" title="宝永">宝永</a>6年(<a href="/wiki/1709%E5%B9%B4" title="1709年">1709年</a>)に遂に完成した。 </p><p>現存する3代目の東大寺大仏殿は、高さと奥行きは<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3%E6%99%82%E4%BB%A3" class="mw-redirect" title="天平時代">天平時代</a>とほぼ同じだが、間口は天平創建時の11間からおよそ3分の2の7間に縮小されている。3代目東大寺大仏殿は従前の大仏殿とは外観が大きく異なる点が多い(堂外から大仏の御顔を拝顔できるようにする観相窓の採用、観相窓上部の<a href="/wiki/%E5%94%90%E7%A0%B4%E9%A2%A8" title="唐破風">唐破風</a>の設置など)。同時代に存在していた方広寺2代目大仏殿の設計図は今日現存しているが、それと現存する3代目東大寺大仏殿を見比べると、間口(建物の横幅)が減じられていること以外はほぼ建物の外観が瓜二つであることが分かる。これは東大寺2代目大仏殿の焼失から百数十年が経過し、それの技法に倣うことは難しいが、同時代には<a href="/wiki/%E6%96%B9%E5%BA%83%E5%AF%BA" title="方広寺">方広寺</a>2代目大仏殿が京都に存在しており、<a href="/wiki/%E5%85%AC%E6%85%B6" title="公慶">公慶</a>など東大寺大仏殿再建に当たった者達が、それの意匠・技法を参考にしたためではないかと考えられている<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。またその根拠として以下もある。東大寺大仏殿内部に設けられている売店の上方の壁に、江戸時代の東大寺大仏殿再建にあたり作成された設計図面である、巨大な『東大寺大仏殿建地割板図』が飾られている。上記は経年劣化のため図面が読めなくなっていたが、赤外線撮影による調査を行った所、大仏殿の計画が間口11間から7間に縮小する以前の、当初設計図面であることが判明した。上記図面は現存の東大寺大仏殿の意匠・構造よりも、より方広寺大仏殿のそれに近似しており、建築史学者の<a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E9%BE%8D%E4%BA%8C" title="黒田龍二">黒田龍二</a>は「(東大寺大仏殿建地割板図は)方広寺大仏殿を参考に東大寺大仏殿再建のための雛形として描かれたと考えるのが妥当である」としている<sup id="cite_ref-名前なし-20230316123815_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-名前なし-20230316123815-5"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また現在の方広寺本尊の<a href="/wiki/%E6%AF%98%E7%9B%A7%E9%81%AE%E9%82%A3%E4%BB%8F" title="毘盧遮那仏">盧舎那仏</a>座像は往時の大仏の1/10の大きさの模像とされるが、それの光背の意匠は、現存の東大寺大仏の光背の意匠と極めて近似しているので、大仏の光背の意匠についても、方広寺大仏のそれに倣ったものではないかとする説もある。 </p><p>2代目東大寺大仏殿の焼失後に「2代目東大寺大仏殿焼失→初代方広寺大仏殿造立・焼失→2代目方広寺大仏殿造立→3代目東大寺大仏殿造立」と年数がさほど空くことなく、大仏殿が日本に存在し続けていたことは、大仏殿造立の技法が継承される上で好事となった。また単に技法が継承されるだけでなく、新たな技法の確立や建築意匠の改良もなされ、3代目東大寺大仏殿の柱材について、寄木材(鉄輪で固定した集成材)となっているが、この技法は2代目方広寺大仏殿で確立されたものとされ<sup id="cite_ref-#1_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-#1-21"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、東大寺大仏殿にも取り入れられたとされる。豊臣秀吉による方広寺初代大仏殿造営時に、日本各地の柱材に適した<a href="/wiki/%E5%B7%A8%E6%9C%A8" class="mw-redirect" title="巨木">巨木</a>を多く伐採してしまったため、森林資源が枯渇したようであり、苦肉の策と言える<sup id="cite_ref-#1_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-#1-21"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>なお今回の復興でも講堂、食堂、東西の七重塔などは再建されることはなかった。今は各建物跡に礎石や土壇が残されているのみである<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>注 5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p><a href="/wiki/%E5%AE%9D%E6%B0%B8" title="宝永">宝永</a>6年(<a href="/wiki/1709%E5%B9%B4" title="1709年">1709年</a>)から寛政10年(<a href="/wiki/1798%E5%B9%B4" title="1798年">1798年</a>)までは、奈良(東大寺)と京都(方広寺)に、大仏・大仏殿が双立していた。江戸期においては方広寺大仏の方が、規模(大仏の高さ、大仏殿の高さ・面積)で上回っていた。これは先述のように豊臣秀吉が発願したもので、秀吉の造立した初代大仏、豊臣秀頼の造立した2代目大仏、江戸時代再建の3代目大仏と、新旧3代の大仏が知られるが、それらは文献記録(『愚子見記』『<a href="/wiki/%E9%83%BD%E5%90%8D%E6%89%80%E5%9B%B3%E4%BC%9A" title="都名所図会">都名所図会</a>』等)によれば、6<a href="/wiki/%E4%B8%88#日本" title="丈">丈</a>3<a href="/wiki/%E5%B0%BA#日本" title="尺">尺</a>(約19m)とされ、再建され現存の東大寺大仏の高さ(14.7m)を上回り、大仏としては日本一の高さを誇っていた。『<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E6%B5%B7%E9%81%93%E4%B8%AD%E8%86%9D%E6%A0%97%E6%AF%9B" title="東海道中膝栗毛">東海道中膝栗毛</a>』では弥次喜多が大仏を見物して威容に驚き「手のひらに<a href="/wiki/%E7%95%B3" title="畳">畳</a>が八枚敷ける」「鼻の穴から、傘をさした人が出入りできる」とその巨大さが描写される場面があるが、そこで描かれているのは、東大寺大仏ではなく、方広寺大仏である <sup id="cite_ref-#2_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-#2-23"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。なお初版刊行の1802年には、後述のように大仏・大仏殿は既に焼失している <sup id="cite_ref-#2_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-#2-23"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>江戸時代中期の<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%AD%A6%E8%80%85" class="mw-redirect" title="国学者">国学者</a><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%B1%85%E5%AE%A3%E9%95%B7" title="本居宣長">本居宣長</a>は、双方の大仏を実見しており、東大寺大仏・大仏殿について「京のよりはやや(大仏)殿はせまく、(大)仏もすこしちいさく見え給う<sup id="cite_ref-#3_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-#3-24"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>」「堂(大仏殿)も京のよりはちいさければ、高くみえてかっこうよし<sup id="cite_ref-#3_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-#3-24"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>[東大寺大仏殿は方広寺大仏殿よりも横幅(間口)が狭いので、<a href="/wiki/%E8%A6%96%E8%A6%9A%E5%8A%B9%E6%9E%9C" class="mw-disambig" title="視覚効果">視覚効果</a>で高く見えて格好良いの意]」「所のさま(立地・周囲の景色)は、京の大仏よりもはるかに景地よき所也 <sup id="cite_ref-#3_24-2" class="reference"><a href="#cite_note-#3-24"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>」という感想を、在京日記に残している。一方、方広寺大仏については「此仏(大仏)のおほき(大き)なることは、今さらいふもさらなれど、いつ見奉りても、めおとろく(目驚く)ばかり也<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>」と記している。 </p><p>方広寺の3代目大仏は寛政10年(1798年)まで存続していたが、<a href="/wiki/%E8%90%BD%E9%9B%B7" title="落雷">落雷</a>で焼失した。 </p><p><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%B2%BB" title="明治">明治</a>時代となり<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BB%8F%E5%88%86%E9%9B%A2" title="神仏分離">神仏分離</a>が行われると、<a href="/wiki/%E9%8E%AE%E5%AE%88%E7%A5%9E#鎮守社" title="鎮守神">鎮守社</a>の<a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%90%91%E5%B1%B1%E5%85%AB%E5%B9%A1%E5%AE%AE" title="手向山八幡宮">手向山八幡宮</a>は東大寺から独立した。 </p><p>『東大寺辞典』によれば現存する<a href="/wiki/%E5%A1%94%E9%A0%AD" title="塔頭">塔頭</a>は18院であるが、この中には寺籍のみあって、独立した堂宇をもたないものもある。真言院、知足院のほか、大仏殿の北東に龍松院、龍蔵院、持宝院、宝厳院、大仏殿東側に宝珠院、中性院、上之坊、観音院、南大門西側、東大寺福祉療育病院に隣接して北林院、地蔵院、正観院がある。惣持院、清涼院は勧進所に所在、上生院、新禅院、金殊院は寺籍のみ残っている。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="大仏殿(金堂)"><span id=".E5.A4.A7.E4.BB.8F.E6.AE.BF.EF.BC.88.E9.87.91.E5.A0.82.EF.BC.89"></span>大仏殿(金堂)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=7" title="節を編集: 大仏殿(金堂)"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Mount_Wakakusa,_View_of_Todai-ji_Temple_from_The_Second_Open_Space_on_the_Mountain_001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Mount_Wakakusa%2C_View_of_Todai-ji_Temple_from_The_Second_Open_Space_on_the_Mountain_001.jpg/220px-Mount_Wakakusa%2C_View_of_Todai-ji_Temple_from_The_Second_Open_Space_on_the_Mountain_001.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Mount_Wakakusa%2C_View_of_Todai-ji_Temple_from_The_Second_Open_Space_on_the_Mountain_001.jpg/330px-Mount_Wakakusa%2C_View_of_Todai-ji_Temple_from_The_Second_Open_Space_on_the_Mountain_001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Mount_Wakakusa%2C_View_of_Todai-ji_Temple_from_The_Second_Open_Space_on_the_Mountain_001.jpg/440px-Mount_Wakakusa%2C_View_of_Todai-ji_Temple_from_The_Second_Open_Space_on_the_Mountain_001.jpg 2x" data-file-width="3007" data-file-height="2255" /></a><figcaption>若草山より望む大仏殿</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Daibutsu_of_Todaiji_4.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Daibutsu_of_Todaiji_4.jpg/220px-Daibutsu_of_Todaiji_4.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Daibutsu_of_Todaiji_4.jpg/330px-Daibutsu_of_Todaiji_4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Daibutsu_of_Todaiji_4.jpg/440px-Daibutsu_of_Todaiji_4.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a><figcaption>大仏(東側より)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:%E6%94%BE%E6%B0%B4%E8%A8%93%E7%B7%B4.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/%E6%94%BE%E6%B0%B4%E8%A8%93%E7%B7%B4.jpg/220px-%E6%94%BE%E6%B0%B4%E8%A8%93%E7%B7%B4.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/%E6%94%BE%E6%B0%B4%E8%A8%93%E7%B7%B4.jpg/330px-%E6%94%BE%E6%B0%B4%E8%A8%93%E7%B7%B4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/%E6%94%BE%E6%B0%B4%E8%A8%93%E7%B7%B4.jpg/440px-%E6%94%BE%E6%B0%B4%E8%A8%93%E7%B7%B4.jpg 2x" data-file-width="5939" data-file-height="3959" /></a><figcaption>大仏殿での放水訓練</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF" title="東大寺大仏殿">東大寺大仏殿</a>」を参照</div> <p><a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%AE%9D" title="国宝">国宝</a>。当初の大仏・<a href="/wiki/%E7%9B%A7%E8%88%8E%E9%82%A3%E4%BB%8F" class="mw-redirect" title="盧舎那仏">盧舎那仏</a>および大仏殿は、<a href="/wiki/%E8%81%96%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="聖武天皇">聖武天皇</a>の発願により、8世紀に造られたものであったが、その後2度の兵火で焼け落ち、現存する大仏殿は江戸時代の再建。大仏は台座と袖、脚などの一部に当初部分を残すのみで、体部の大部分は中世の作、頭部は江戸時代の作である。 </p><p>聖武天皇は<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3" title="天平">天平</a>15年(<a href="/wiki/743%E5%B9%B4" title="743年">743年</a>)、大仏造立の<a href="/wiki/%E8%A9%94" title="詔">詔</a>を発した。当初、<a href="/wiki/%E7%B4%AB%E9%A6%99%E6%A5%BD%E5%AE%AE" title="紫香楽宮">紫香楽宮</a>の近くの甲賀寺で造立の始まった大仏は、その後現在地の奈良で改めて造立を開始。<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3%E5%8B%9D%E5%AE%9D" title="天平勝宝">天平勝宝</a>4年(<a href="/wiki/752%E5%B9%B4" title="752年">752年</a>)に開眼供養が行われた。<a href="/wiki/%E6%B2%BB%E6%89%BF" title="治承">治承</a>4年(<a href="/wiki/1181%E5%B9%B4" title="1181年">1181年</a>)の<a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E7%84%BC%E8%A8%8E" title="南都焼討">南都焼討</a>の兵火で大仏殿は焼失、大仏も台座や下半身の一部を残して焼け落ちた。その後、大仏と大仏殿は<a href="/wiki/%E9%87%8D%E6%BA%90" title="重源">重源</a>の尽力により再興され、<a href="/wiki/%E6%96%87%E6%B2%BB" title="文治">文治</a>元年(<a href="/wiki/1185%E5%B9%B4" title="1185年">1185年</a>)に大仏の開眼供養、<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E4%B9%85" title="建久">建久</a>元年(<a href="/wiki/1190%E5%B9%B4" title="1190年">1190年</a>)には大仏殿の上棟式、建久6年(<a href="/wiki/1195%E5%B9%B4" title="1195年">1195年</a>)には大仏殿落慶供養が行われた。この鎌倉復興大仏も<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E7%A6%84" title="永禄">永禄</a>10年(<a href="/wiki/1567%E5%B9%B4" title="1567年">1567年</a>)の<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="東大寺大仏殿の戦い">東大寺大仏殿の戦い</a>によって再び炎上した。大仏殿の再建はすぐには実施されず、大仏は仮修理の状態のまま、露座で数十年が経過したが、江戸時代になって<a href="/wiki/%E5%85%AC%E6%85%B6" title="公慶">公慶</a>上人の尽力により大仏、大仏殿とも復興した。現存する大仏の頭部は<a href="/wiki/%E5%85%83%E7%A6%84" title="元禄">元禄</a>3年(<a href="/wiki/1690%E5%B9%B4" title="1690年">1690年</a>)に鋳造されたもので、元禄5年(<a href="/wiki/1692%E5%B9%B4" title="1692年">1692年</a>)に開眼供養が行われている。大仏殿は<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E6%B0%B8" title="宝永">宝永</a>6年(<a href="/wiki/1709%E5%B9%B4" title="1709年">1709年</a>)に落慶したものである。 </p><p><a href="/wiki/%E6%96%87%E5%8C%96_(%E5%85%83%E5%8F%B7)" title="文化 (元号)">文化</a>3年(<a href="/wiki/1806%E5%B9%B4" title="1806年">1806年</a>)、下層の屋根が瓦などの重みに耐えられず波打って垂れ下がってきたために屋根を支える支柱を設けている。<a href="/wiki/1877%E5%B9%B4" title="1877年">1877年</a>(明治10年)頃から修理の計画が検討されるがなかなか行うことができず、本格的な修理は<a href="/wiki/1903%E5%B9%B4" title="1903年">1903年</a>(明治36年)から11年にわたり大修理が行われた。主要目的は、<a href="/wiki/%E6%A2%81_(%E5%BB%BA%E7%AF%89)#梁の意匠" title="梁 (建築)">虹粱</a>の補強と屋根を支えるための強化と、屋根荷重の削減だが、その際、大屋根を支える2本の虹梁の下端に<a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%82%AE%E3%83%AA%E3%82%B9" title="イギリス">イギリス</a>シェルトン・スチール社製の<a href="/wiki/%E9%89%84%E9%AA%A8" class="mw-redirect" title="鉄骨">鉄骨</a><a href="/wiki/%E3%83%88%E3%83%A9%E3%82%B9" title="トラス">トラス</a>を添わせ、両端は内陣柱にリベットとボルトで固定した。さらに桁行方向<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>注 6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>にも振れ止めを兼ねた小型のトラスを架け渡した。これにより、大梁の重みとそれにかかる屋根の重量を内陣柱に分散達させる方法が取られた<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。同時に瓦の枚数を減らした。<a href="/wiki/1915%E5%B9%B4" title="1915年">1915年</a>(<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%AD%A3" title="大正">大正</a>4年)、大仏殿落慶供養が行われた。 </p><p>大仏殿は寄棟造、本瓦葺き。2階建てに見えるが、構造的には一重<a href="/wiki/%E8%A3%B3%E9%9A%8E" title="裳階">裳階</a>(もこし)付きで、正面5<a href="/wiki/%E9%96%93" title="間">間</a>、側面5間の身舎(もや)の周囲に1間の裳階を回している。間口57メートル、奥行50.5メートル、高さ46.8メートルで、奥行と高さは創建時とほぼ変わりないが、間口は約3分の2に縮小されている。建築様式は、鎌倉時代に<a href="/wiki/%E5%AE%8B_(%E7%8E%8B%E6%9C%9D)" title="宋 (王朝)">宋</a>の建築様式を取り入れて成立した大仏様(だいぶつよう)が基本になっており、水平方向に貫(ぬき)を多用するのが特色である。豊臣秀吉・豊臣秀頼父子による、初代・2代目方広寺大仏殿の相次ぐ造営によって、柱材に適した巨木を多数伐採してしまっており、この頃には既に巨材の調達が困難であったため、柱は芯材の周囲に<a href="/wiki/%E6%A1%B6" title="桶">桶</a>状に別材を巻きつけた<a href="/wiki/%E9%9B%86%E6%88%90%E6%9D%90" title="集成材">集成材</a>が用いられている。なお、しばしば「世界最大の木造建築物」として言及されるが、20世紀以降に近代的工法で建てられた木造建築には、大仏殿を上回る規模のものが存在する(<span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%A9%E3%83%A0%E3%83%83%E3%82%AF%E8%88%AA%E7%A9%BA%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="ティラムック航空博物館 (存在しないページ)">ティラムーク航空博物館</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tillamook_Air_Museum" class="extiw" title="en:Tillamook Air Museum">英語版</a>)</span></span>、<a href="/w/index.php?title=%E3%83%A1%E3%83%88%E3%83%AD%E3%83%9D%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%83%91%E3%83%A9%E3%82%BD%E3%83%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="メトロポール・パラソル (存在しないページ)">メトロポール・パラソル</a>など)。 </p><p>大仏の左右には<a href="/wiki/%E8%84%87%E4%BE%8D" title="脇侍">脇侍</a>として木造の<a href="/wiki/%E5%A6%82%E6%84%8F%E8%BC%AA%E8%A6%B3%E9%9F%B3" title="如意輪観音">如意輪観音</a>坐像と<a href="/wiki/%E8%99%9A%E7%A9%BA%E8%94%B5%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="虚空蔵菩薩">虚空蔵菩薩</a>坐像を安置。堂内北西と北東の隅には<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%A4%A9%E7%8E%8B" title="四天王">四天王</a>のうちの<a href="/wiki/%E5%BA%83%E7%9B%AE%E5%A4%A9" title="広目天">広目天</a>像と<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E8%81%9E%E5%A4%A9" class="mw-redirect" title="多聞天">多聞天</a>像を安置する。いずれも江戸時代復興期の像である。四天王のうち残りの2体(<a href="/wiki/%E6%8C%81%E5%9B%BD%E5%A4%A9" title="持国天">持国天</a>、<a href="/wiki/%E5%A2%97%E9%95%B7%E5%A4%A9" title="増長天">増長天</a>)は未完成に終わり、両像の頭部のみが大仏殿内に置かれている。堂内には他に、大仏前に高さ207センチメートルの銅製大華瓶が付いている8本脚の<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%B2%E3%83%8F%E3%83%81%E3%83%A7%E3%82%A6" class="mw-redirect" title="アゲハチョウ">揚羽蝶</a>で有名で、元禄5年開眼供養会に<a href="/wiki/%E6%B1%A0%E5%9D%8A" title="池坊">池坊</a>門弟の猪飼三枝と藤掛似水の両一門より、約9メートルの立花二口が奉納されたが、会後、藤掛似水から華瓶に銅蓮が付けられ仏花として寄贈された<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。この8本脚の揚羽蝶は多く話題になるが、東大寺では「寺で作ったものではなく、寄贈品で意味は分からない」と答えている。また、<a href="/wiki/1909%E5%B9%B4" title="1909年">1909年</a>(明治42年)の<a href="/wiki/%E6%97%A5%E8%8B%B1%E5%8D%9A%E8%A6%A7%E4%BC%9A" title="日英博覧会">日英博覧会</a>用に製作された、東大寺旧伽藍の模型がある。 </p> <dl><dt>大仏(盧舎那仏像)</dt></dl> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E7%9B%A7%E8%88%8E%E9%82%A3%E4%BB%8F%E5%83%8F" title="東大寺盧舎那仏像">東大寺盧舎那仏像</a>」を参照</div> <dl><dd>国宝。指定名称は「銅造盧舎那仏坐像(金堂安置)1躯」。像高は14.7メートルである。大仏は『<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E7%B5%8C" title="華厳経">華厳経</a>』に説く盧舎那仏という名の仏である。盧舎那仏は「蓮華蔵世界」(『華厳経』の説く世界観)の中心に位置し、大宇宙の存在そのものを象徴する仏である。</dd> <dt>木造如意輪観音坐像・虚空蔵菩薩坐像(<a href="/wiki/%E9%87%8D%E8%A6%81%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="重要文化財">重要文化財</a>)</dt> <dd>大仏の左右に脇侍として安置される。これらの像は大仏(銅造)とは異なり木造の寄木造である。大勧進<a href="/w/index.php?title=%E5%85%AC%E4%BF%8A&action=edit&redlink=1" class="new" title="公俊 (存在しないページ)">公俊</a>の時代、京都の<a href="/wiki/%E4%BB%8F%E5%B8%AB" title="仏師">仏師</a>山本順慶一門と、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%9D%82" class="mw-redirect" title="大坂">大坂</a>の仏師椿井賢慶一門らにより、30数年をかけて製作されたもので、江戸時代の代表的な仏教彫刻である。如意輪観音像は<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%96%87" title="元文">元文</a>3年(<a href="/wiki/1738%E5%B9%B4" title="1738年">1738年</a>)ごろの完成、虚空蔵菩薩像は遅れて<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E6%9A%A6" title="宝暦">宝暦</a>2年(<a href="/wiki/1752%E5%B9%B4" title="1752年">1752年</a>)の完成。</dd> <dt>金銅八角燈籠(国宝)</dt> <dd>大仏殿の正面に立つ<a href="/wiki/%E7%87%88%E7%B1%A0" class="mw-redirect" title="燈籠">燈籠</a>。総高464センチメートル。たびたび修理されているが、基本的には奈良時代創建時のものである。火袋は四方に扉を付けた八角形で、扉の4面には雲中を駆ける4頭の獅子が、他の4面にはそれぞれ異なる楽器(<a href="/wiki/%E6%A8%AA%E7%AC%9B" title="横笛">横笛</a>、<a href="/wiki/%E5%B0%BA%E5%85%AB" title="尺八">尺八</a>、<a href="/w/index.php?title=%E9%88%B8%E5%AD%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="鈸子 (存在しないページ)">鈸子</a>、<a href="/wiki/%E7%AC%99" title="笙">笙</a>)を奏する音声菩薩(おんじょうぼさつ)が、<a href="/wiki/%E9%89%84%E6%A0%BC%E5%AD%90" title="鉄格子">鉄格子</a>と<a href="/wiki/%E5%94%90%E8%8D%89%E6%A8%A1%E6%A7%98" title="唐草模様">唐草文様</a>の透かし時の上に浮彫で表されている。なお、竿の部分には<a href="/wiki/%E7%87%83%E7%87%88%E4%BB%8F" title="燃燈仏">燃燈仏</a>の功徳などを説いた経典の一部が刻まれている<sup id="cite_ref-Official_Pamphlet_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-Official_Pamphlet-29"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。4面の羽目板のうち西北面と西南面が当初のもので、東北面と東南面は<a href="/wiki/%E3%83%AC%E3%83%97%E3%83%AA%E3%82%AB" title="レプリカ">レプリカ</a>である。東北面の羽目板は<a href="/wiki/1962%E5%B9%B4" title="1962年">1962年</a>(<a href="/wiki/%E6%98%AD%E5%92%8C" title="昭和">昭和</a>37年)に盗難に遭うものの直後に発見されたが、その後はオリジナルは別途保管し、燈籠にはレプリカを取り付けている。東南面の羽目板のオリジナルは早くに紛失した<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</dd></dl> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_kondo_tamonten.jpg" class="mw-file-description" title="多聞天像(金堂東北隅)"><img alt="多聞天像(金堂東北隅)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Todaiji_kondo_tamonten.jpg/90px-Todaiji_kondo_tamonten.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Todaiji_kondo_tamonten.jpg/135px-Todaiji_kondo_tamonten.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Todaiji_kondo_tamonten.jpg/180px-Todaiji_kondo_tamonten.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">多聞天像(金堂東北隅)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_kondo_komokuten.jpg" class="mw-file-description" title="広目天像(金堂西北隅)"><img alt="広目天像(金堂西北隅)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Todaiji_kondo_komokuten.jpg/90px-Todaiji_kondo_komokuten.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Todaiji_kondo_komokuten.jpg/135px-Todaiji_kondo_komokuten.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Todaiji_kondo_komokuten.jpg/180px-Todaiji_kondo_komokuten.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">広目天像(金堂西北隅)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_kondo_kokuuzo_bosatsu.jpg" class="mw-file-description" title="虚空蔵菩薩像(重要文化財)"><img alt="虚空蔵菩薩像(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Todaiji_kondo_kokuuzo_bosatsu.jpg/90px-Todaiji_kondo_kokuuzo_bosatsu.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Todaiji_kondo_kokuuzo_bosatsu.jpg/135px-Todaiji_kondo_kokuuzo_bosatsu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Todaiji_kondo_kokuuzo_bosatsu.jpg/180px-Todaiji_kondo_kokuuzo_bosatsu.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">虚空蔵菩薩像(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_kondo_nyoirin_kannon_bosatsu.jpg" class="mw-file-description" title="如意輪観音菩薩像(重要文化財)"><img alt="如意輪観音菩薩像(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Todaiji_kondo_nyoirin_kannon_bosatsu.jpg/90px-Todaiji_kondo_nyoirin_kannon_bosatsu.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Todaiji_kondo_nyoirin_kannon_bosatsu.jpg/135px-Todaiji_kondo_nyoirin_kannon_bosatsu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Todaiji_kondo_nyoirin_kannon_bosatsu.jpg/180px-Todaiji_kondo_nyoirin_kannon_bosatsu.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">如意輪観音菩薩像(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:NaraTodaijiBronzeLantern0202.jpg" class="mw-file-description" title="金銅八角燈籠(国宝)"><img alt="金銅八角燈籠(国宝)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NaraTodaijiBronzeLantern0202.jpg/80px-NaraTodaijiBronzeLantern0202.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NaraTodaijiBronzeLantern0202.jpg/120px-NaraTodaijiBronzeLantern0202.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NaraTodaijiBronzeLantern0202.jpg/160px-NaraTodaijiBronzeLantern0202.jpg 2x" data-file-width="835" data-file-height="1250" /></a></span></div> <div class="gallerytext">金銅八角燈籠(国宝)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:ONJYO_BOSATSU_Todaiji.JPG" class="mw-file-description" title="金銅八角燈籠の音声菩薩像(西北面)"><img alt="金銅八角燈籠の音声菩薩像(西北面)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/ONJYO_BOSATSU_Todaiji.JPG/82px-ONJYO_BOSATSU_Todaiji.JPG" decoding="async" width="82" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/ONJYO_BOSATSU_Todaiji.JPG/124px-ONJYO_BOSATSU_Todaiji.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/ONJYO_BOSATSU_Todaiji.JPG/165px-ONJYO_BOSATSU_Todaiji.JPG 2x" data-file-width="619" data-file-height="900" /></a></span></div> <div class="gallerytext">金銅八角燈籠の音声菩薩像(西北面)</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="南大門(国宝)"><span id=".E5.8D.97.E5.A4.A7.E9.96.80.EF.BC.88.E5.9B.BD.E5.AE.9D.EF.BC.89"></span>南大門(国宝)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=8" title="節を編集: 南大門(国宝)"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:TodaijiNandaimon0185.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/TodaijiNandaimon0185.jpg/220px-TodaijiNandaimon0185.jpg" decoding="async" width="220" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/TodaijiNandaimon0185.jpg/330px-TodaijiNandaimon0185.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/TodaijiNandaimon0185.jpg/440px-TodaijiNandaimon0185.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1433" /></a><figcaption>南大門</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_niozo_ungyo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Todaiji_niozo_ungyo.jpg/220px-Todaiji_niozo_ungyo.jpg" decoding="async" width="220" height="327" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Todaiji_niozo_ungyo.jpg/330px-Todaiji_niozo_ungyo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Todaiji_niozo_ungyo.jpg/440px-Todaiji_niozo_ungyo.jpg 2x" data-file-width="4729" data-file-height="7031" /></a><figcaption>仁王像(吽形)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_niozo_agyo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Todaiji_niozo_agyo.jpg/220px-Todaiji_niozo_agyo.jpg" decoding="async" width="220" height="325" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Todaiji_niozo_agyo.jpg/330px-Todaiji_niozo_agyo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Todaiji_niozo_agyo.jpg/440px-Todaiji_niozo_agyo.jpg 2x" data-file-width="4835" data-file-height="7142" /></a><figcaption>仁王像(阿形)</figcaption></figure> <p>国宝。平安時代の<a href="/wiki/%E5%BF%9C%E5%92%8C" title="応和">応和</a>2年(<a href="/wiki/962%E5%B9%B4" title="962年">962年</a>)8月に<a href="/wiki/%E5%8F%B0%E9%A2%A8" title="台風">台風</a>で倒壊後、鎌倉時代の<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E6%B2%BB" title="正治">正治</a>元年(<a href="/wiki/1199%E5%B9%B4" title="1199年">1199年</a>)に復興されたもの。東大寺中興の祖である俊乗房重源が宋から伝えた建築様式といわれる<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%A7%98" title="大仏様">大仏様</a>(だいぶつよう、天竺様ともいう)を採用した建築として著名である。大仏様の特色は、<a href="/wiki/%E8%B2%AB_(%E5%BB%BA%E7%AF%89)" title="貫 (建築)">貫</a>と呼ばれる、柱を貫通する水平材を多用して構造を堅固にしていること、天井を張らずに構造材をそのまま見せて装飾としていることなどが挙げられる。門内左右には金剛力士(仁王)像と石造獅子1対(重要文化財)を安置する。上層の正面中央には「大華厳寺」と書かれた扁額が掲げられている。これは古い記録にそのような扁額があったと書かれていたことに基づき、<a href="/wiki/2006%E5%B9%B4" title="2006年">2006年</a>(<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%88%90" title="平成">平成</a>18年)<a href="/wiki/10%E6%9C%8810%E6%97%A5" title="10月10日">10月10日</a>に行われた「重源上人八百年御遠忌法要」に合わせて新調されたものである。 </p> <dl><dt>木造金剛力士立像(国宝)</dt> <dd>高さ8.4メートルの巨大な木像。<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E4%BB%81" title="建仁">建仁</a>3年(<a href="/wiki/1203%E5%B9%B4" title="1203年">1203年</a>)にわずか69日で造られた。門の向かって右に吽形(うんぎょう、口を閉じた像)、左に阿形(あぎょう、口を開いた像)を安置する。これは一般的な仁王像の安置方法とは左右逆である。</dd> <dd>『<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%88%A5%E5%BD%93%E6%AC%A1%E7%AC%AC" title="東大寺別当次第">東大寺別当次第</a>』という史料により、本像は建仁3年(1203年)、大仏師<a href="/wiki/%E9%81%8B%E6%85%B6" title="運慶">運慶</a>、備中法橋(<a href="/wiki/%E6%B9%9B%E6%85%B6" title="湛慶">湛慶</a>)、安阿弥陀仏(<a href="/wiki/%E5%BF%AB%E6%85%B6" title="快慶">快慶</a>)、越後法橋(定覚)によって造立されたことが従来から知られており、阿形像と吽形像の作風の違いから、前者は快慶、後者は運慶が主となって制作したと考えられていた<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/1988%E5%B9%B4" title="1988年">1988年</a>(昭和63年)から<a href="/wiki/1993%E5%B9%B4" title="1993年">1993年</a>(平成5年)にかけて造像以来初めての解体修理が実施され、像内からは多数の納入品や墨書が発見された。阿形像の持物の金剛杵の内面には、建仁3年の年紀とともに「大仏師法眼運慶」「अं〔アン、梵字〕阿弥陀仏」(快慶のこと)の名が記され、吽形像の像内に納入されていた『宝篋印陀羅尼経』(ほうきょういんだらにきょう)の奥書には大仏師として「定覚」「湛慶」の名と小仏師12名の名が記されていた<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。運慶が制作の総指揮に当たったとする点では研究者の意見が一致しているが、阿形像・吽形像の現場での制作を運慶、快慶、定覚、湛慶がどのように分担したかについては解釈が分かれている<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</dd> <dt>石造獅子像(重要文化財)</dt> <dd>南大門北面の東西の間に安置されている。建久7年(<a href="/wiki/1196%E5%B9%B4" title="1196年">1196年</a>)に宋人の字六郎が作製。元は大仏殿中門に置かれていたが、室町時代に南大門に移された。記録では、日本の石材では造像が困難であったため、宋より石材を購入した。元々彩色が施されていたようで、現在でもわずかに痕跡が残っている。台座の牡丹文・蓮華文や獅子などの浮彫には、重源の<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E8%B3%80%E5%9B%BD" title="伊賀国">伊賀</a>別所(<a href="/wiki/%E6%96%B0%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E5%AF%BA" title="新大仏寺">新大仏寺</a>)所在の石造台座に共通する要素が確認される<sup id="cite_ref-Official_Pamphlet_29-1" class="reference"><a href="#cite_note-Official_Pamphlet-29"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="二月堂"><span id=".E4.BA.8C.E6.9C.88.E5.A0.82"></span>二月堂</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=9" title="節を編集: 二月堂"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji07s3200.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Todaiji07s3200.jpg/220px-Todaiji07s3200.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Todaiji07s3200.jpg/330px-Todaiji07s3200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Todaiji07s3200.jpg/440px-Todaiji07s3200.jpg 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a><figcaption>二月堂</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82" title="東大寺二月堂">東大寺二月堂</a>」を参照</div> <p>国宝。旧暦2月に「<b>お水取り</b>」(<a href="/wiki/%E4%BF%AE%E4%BA%8C%E4%BC%9A" title="修二会">修二会</a>)が行われることからこの名がある。二月堂は治承4年(1181年)、永禄10年(1567年)の2回の大火にも焼け残ったとされているが、<a href="/wiki/%E5%AF%9B%E6%96%87" title="寛文">寛文</a>7年(<a href="/wiki/1667%E5%B9%B4" title="1667年">1667年</a>)、お水取りの最中に失火で焼失し、2年後に再建されたのが現在の建物である。本尊は大観音(おおがんのん)、小観音(こがんのん)と呼ばれる2体の<a href="/wiki/%E5%8D%81%E4%B8%80%E9%9D%A2%E8%A6%B3%E9%9F%B3" title="十一面観音">十一面観音</a>像で、どちらも何人も見ることを許されない絶対秘仏である。建物は<a href="/wiki/2005%E5%B9%B4" title="2005年">2005年</a>(平成17年)12月、国宝に指定された。 </p><p>建物の西側は急斜面になっており、<a href="/wiki/%E6%87%B8%E9%80%A0" title="懸造">懸崖造り</a>で立てられている。東の山側には遠敷神社(おにゅうじんじゃ)と飯道神社(いいみちじんじゃ)があり、西側の崖下には参籠所(さんろうしょ)、仏餉屋(ぶっしょうのや)(ともに重要文化財)、興成社(こうじょうしゃ)が建てられている。また、お水取りを行う井戸(若狭井(わかさい))のための閼伽井屋(重要文化財)がある。二月堂の周辺は上院とも呼ばれる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="法華堂(三月堂)"><span id=".E6.B3.95.E8.8F.AF.E5.A0.82.EF.BC.88.E4.B8.89.E6.9C.88.E5.A0.82.EF.BC.89"></span>法華堂(三月堂)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=10" title="節を編集: 法華堂(三月堂)"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji10s3200.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Todaiji10s3200.jpg/220px-Todaiji10s3200.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Todaiji10s3200.jpg/330px-Todaiji10s3200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Todaiji10s3200.jpg/440px-Todaiji10s3200.jpg 2x" data-file-width="3200" data-file-height="2142" /></a><figcaption>法華堂(三月堂)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_Monaster_Fukuken-saku_Kannon_of_Hokke-do._Todai-ji.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Todaiji_Monaster_Fukuken-saku_Kannon_of_Hokke-do._Todai-ji.jpg/220px-Todaiji_Monaster_Fukuken-saku_Kannon_of_Hokke-do._Todai-ji.jpg" decoding="async" width="220" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Todaiji_Monaster_Fukuken-saku_Kannon_of_Hokke-do._Todai-ji.jpg/330px-Todaiji_Monaster_Fukuken-saku_Kannon_of_Hokke-do._Todai-ji.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Todaiji_Monaster_Fukuken-saku_Kannon_of_Hokke-do._Todai-ji.jpg/440px-Todaiji_Monaster_Fukuken-saku_Kannon_of_Hokke-do._Todai-ji.jpg 2x" data-file-width="977" data-file-height="1181" /></a><figcaption>乾漆不空羂索観音立像 法華堂(三月堂)安置 ※左右に立つ日光菩薩・月光菩薩像は2011年に東大寺ミュージアムに移動</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E6%B3%95%E8%8F%AF%E5%A0%82" title="東大寺法華堂">東大寺法華堂</a>」を参照</div> <p>国宝。境内の東方、<a href="/wiki/%E8%8B%A5%E8%8D%89%E5%B1%B1" title="若草山">若草山</a>麓にある。東大寺に残る数少ない奈良時代建築の一つであり、天平仏の宝庫として知られる。創建当時は羂索堂(けんさくどう)と呼ばれ、東大寺の前身寺院である金鐘寺(こんしゅじ)の堂として建てられたもので、創建時期は天平12年(<a href="/wiki/740%E5%B9%B4" title="740年">740年</a>)から同20年(<a href="/wiki/748%E5%B9%B4" title="748年">748年</a>)頃と推定されている。建物の北側(参道側から見て向かって左側)の、仏像が安置されている寄棟造の部分を正堂(しょうどう)、南側の入母屋造部分を礼堂(らいどう)と呼ぶ。正堂は奈良時代の建築、礼堂は奈良時代にも存在したが、現在あるものは鎌倉時代の正治元年(<a href="/wiki/1199%E5%B9%B4" title="1199年">1199年</a>)頃(異説もある)に付加したものである。堂内には本尊の<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E7%A9%BA%E7%BE%82%E7%B4%A2%E8%A6%B3%E9%9F%B3" title="不空羂索観音">不空羂索観音</a>(ふくうけんさく/ふくうけんじゃくかんのん)立像、<a href="/wiki/%E6%A2%B5%E5%A4%A9" title="梵天">梵天</a>・<a href="/wiki/%E5%B8%9D%E9%87%88%E5%A4%A9" title="帝釈天">帝釈天</a>立像、<a href="/wiki/%E9%87%91%E5%89%9B%E5%8A%9B%E5%A3%AB" title="金剛力士">金剛力士</a>・<a href="/w/index.php?title=%E5%AF%86%E8%BF%B9%E5%8A%9B%E5%A3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="密迹力士 (存在しないページ)">密迹力士</a>(みっしゃくりきし)立像、<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%A4%A9%E7%8E%8B" title="四天王">四天王</a>立像の計9体の<a href="/wiki/%E4%B9%BE%E6%BC%86" class="mw-redirect" title="乾漆">乾漆</a>像(麻布を漆で貼り固めた張り子状の像)と、塑造の<a href="/wiki/%E5%9F%B7%E9%87%91%E5%89%9B%E7%A5%9E" title="執金剛神">執金剛神</a>(しつこんごうしん/しゅこんごうしん)立像を安置する(いずれも奈良時代)。他に塑造の<a href="/wiki/%E6%97%A5%E5%85%89%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="日光菩薩">日光</a>・<a href="/wiki/%E6%9C%88%E5%85%89%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="月光菩薩">月光</a>(がっこう)菩薩立像、<a href="/wiki/%E5%90%89%E7%A5%A5%E5%A4%A9" title="吉祥天">吉祥天</a>・<a href="/wiki/%E5%BC%81%E8%B2%A1%E5%A4%A9" class="mw-redirect" title="弁財天">弁財天</a>立像などの諸仏が安置されていたが、これらは<a href="/wiki/2011%E5%B9%B4" title="2011年">2011年</a>(平成23年)から東大寺ミュージアムに移動している。諸仏の細かい製作年代や当初の安置状況については諸説ある。 </p> <dl><dt>乾漆不空羂索観音立像(国宝)</dt> <dd>奈良時代。高さ3.62メートル。三眼八臂(額に縦に第3の目があり、8本の腕を持つ)の観音像で、法華堂の本尊として<a href="/wiki/%E5%86%85%E9%99%A3" title="内陣">内陣</a>中央の須弥壇上に安置されている。頭上の宝冠は、正面に銀製の<a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%BC%A5%E9%99%80%E5%A6%82%E6%9D%A5" title="阿弥陀如来">阿弥陀如来</a>像を飾り、数多くの宝石や透かし彫りで飾った華麗なもので、普段は近くで見ることはできないが、奈良時代工芸の優品として知られる。</dd> <dt>塑造執金剛神立像(国宝)</dt> <dd>高さ1.704メートル。本尊不空羂索観音の背後の厨子に北向きに安置される。右手に金剛杵(こんごうしょ、仏敵を追い払う武器)を持ち、目を吊り上げて威嚇する武神像である。長らく秘仏であったため、当初の彩色がよく残る。執金剛神とは、仁王像を1体で表したもの。本像は東大寺の開山(初代住職)<a href="/wiki/%E8%89%AF%E5%BC%81" title="良弁">良弁</a>の念持仏と伝え、<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%B0%86%E9%96%80" title="平将門">平将門</a>の伝説でも知られる古来著名な像である。伝説によれば、<a href="/wiki/%E6%89%BF%E5%B9%B3%E5%A4%A9%E6%85%B6%E3%81%AE%E4%B9%B1" title="承平天慶の乱">平将門が東国で乱を起こした時</a>、この像の髻(もとどり、結髪)を結んでいる元結紐(もとゆいひも)の端が<a href="/wiki/%E8%9C%82" class="mw-redirect" title="蜂">蜂</a>となって飛び去り、将門を刺して苦しめたという(『<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E9%9C%8A%E7%95%B0%E8%A8%98" class="mw-redirect" title="日本霊異記">日本霊異記</a>』)。確かに、本像の元結紐は今も片側が欠失している。<a href="/wiki/%E7%A7%98%E4%BB%8F" title="秘仏">秘仏</a>であり、良弁の<a href="/wiki/%E5%91%BD%E6%97%A5" title="命日">命日</a>である12月16日のみ公開される。</dd></dl> <p>他に以下の8躯の諸仏を安置する。 </p> <ul><li>乾漆梵天・帝釈天立像(国宝)</li> <li>乾漆金剛力士立像 2躯(国宝)</li> <li>乾漆四天王立像(国宝)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="伽藍"><span id=".E4.BC.BD.E8.97.8D"></span>伽藍</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=11" title="節を編集: 伽藍"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Zoshicho,_Nara,_Nara_Prefecture_630-8211,_Japan_-_panoramio_(31).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_%2831%29.jpg/220px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_%2831%29.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_%2831%29.jpg/330px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_%2831%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_%2831%29.jpg/440px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_%2831%29.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>東大寺 伽藍</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Kaidan-in_Todaiji_JPN.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Kaidan-in_Todaiji_JPN.jpg/220px-Kaidan-in_Todaiji_JPN.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Kaidan-in_Todaiji_JPN.jpg/330px-Kaidan-in_Todaiji_JPN.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Kaidan-in_Todaiji_JPN.jpg/440px-Kaidan-in_Todaiji_JPN.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a><figcaption>戒壇院戒壇堂</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji-Tegaimon-M6820.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Todaiji-Tegaimon-M6820.jpg/220px-Todaiji-Tegaimon-M6820.jpg" decoding="async" width="220" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Todaiji-Tegaimon-M6820.jpg/330px-Todaiji-Tegaimon-M6820.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Todaiji-Tegaimon-M6820.jpg/440px-Todaiji-Tegaimon-M6820.jpg 2x" data-file-width="1750" data-file-height="882" /></a><figcaption>転害門(国宝)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Toudai-ji_shunjyou-dou.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Toudai-ji_shunjyou-dou.jpg/220px-Toudai-ji_shunjyou-dou.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Toudai-ji_shunjyou-dou.jpg/330px-Toudai-ji_shunjyou-dou.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Toudai-ji_shunjyou-dou.jpg/440px-Toudai-ji_shunjyou-dou.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption>俊乗堂</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji11s3200.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Todaiji11s3200.jpg/220px-Todaiji11s3200.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Todaiji11s3200.jpg/330px-Todaiji11s3200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Todaiji11s3200.jpg/440px-Todaiji11s3200.jpg 2x" data-file-width="3200" data-file-height="2130" /></a><figcaption>中門</figcaption></figure> <p>東大寺の<a href="/wiki/%E5%A2%83%E5%86%85" title="境内">境内</a>は平城京の外京の東端を区切る東七坊大路(現<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E9%81%93169%E5%8F%B7" title="国道169号">国道169号</a>)を西端とし、西南部は<a href="/wiki/%E8%88%88%E7%A6%8F%E5%AF%BA" title="興福寺">興福寺</a>の境内と接していた。 南大門を入って参道を進むと、正面に中門(南中門)、その先に大仏殿(正式には「金堂」)がある。大仏殿前には東大寺創建当時に造立された八角灯籠がある。中門からは東西に回廊が伸び、大仏殿の左右に達している。回廊は、現在は大仏殿の南側にしかないが、当初は北側にも回廊があり、回廊北面の中央には「北中門」があった。 </p><p>南大門から中門への参道の東側には東大寺の本坊があり、反対の西側には東大寺福祉療育病院などがある。大仏殿の東方には俊乗堂、行基堂、念仏堂、鐘楼などがあり、そのさらに東方の山麓は「上院(じょういん)」と呼ばれる地区で、開山堂、三昧堂(四月堂)、<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82" title="東大寺二月堂">二月堂</a>、<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E6%B3%95%E8%8F%AF%E5%A0%82" title="東大寺法華堂">法華堂</a>(三月堂)などがあり、その南には鎮守の<a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%90%91%E5%B1%B1%E5%85%AB%E5%B9%A1%E5%AE%AE" title="手向山八幡宮">手向山八幡宮</a>(東大寺とは別法人)がある。 </p><p>大仏殿の西方には指図堂(さしずどう)、勧進所、戒壇院などがある。大仏殿の北方、やや西寄りには<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E5%80%89%E9%99%A2" title="正倉院">正倉院</a>の<a href="/wiki/%E6%A0%A1%E5%80%89%E9%80%A0" title="校倉造">校倉造</a>宝庫と鉄筋コンクリート造の東宝庫・西宝庫がある。なお、正倉院の建物と宝物は国有財産で、<a href="/wiki/%E5%AE%AE%E5%86%85%E5%BA%81" title="宮内庁">宮内庁</a>正倉院事務所が管理している。境内西北端には奈良時代の遺構である転害門(てがいもん)がある。 </p><p>かつてはこれら以外にも多くの堂塔が存在した。大仏殿の北には講堂と僧坊があり。これらの東には食堂(じきどう)があった。僧坊は講堂の北・東・西の3面にコの字形に設けられたので「三面僧坊」と称した。 </p><p>2024年9月19日、奈良・東大寺の「三面僧坊跡」で、寺と奈良文化財研究所、橿原考古学研究所が合同で、小川を約90メートル調査。僧坊の東棟の位置の川底から、絵図の柱の位置とほぼ同じ配置で直径約1メートルの12基の礎石と、3回にわたる火災の痕跡が見つかったことを調査団が発表した。正倉院保存の創建当時「殿堂平面図」では僧坊は東西221メートル、南北126メートルという大規模な建物で、回廊でつながる講堂は幅54メートル、奥行き約28・5メートル。寺の記録によると、講堂と三面僧坊は平安時代前期の917年、1180年<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E9%87%8D%E8%A1%A1" title="平重衡">平重衡</a><a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E7%84%BC%E3%81%8D%E6%89%93%E3%81%A1" class="mw-redirect" title="南都焼き打ち">南都焼き打ち</a>、戦国時代の1508年の3回焼失し、その後は再建されなかった<sup id="cite_ref-202409僧坊跡発掘_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-202409僧坊跡発掘-34"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>西の東七坊大路に面しては3つの門が開かれていたが、このうち北の門のみが現存する(前述の転害門)。 毎年1月1日の0時から8時までの間、中門(重要文化財)が開かれ、金堂(大仏殿・国宝)内に無料で入堂できる(通常入堂料:大人500円・小人300円)。参拝は午前7時半から受け付けている。 </p> <ul><li><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF" title="東大寺大仏殿">大仏殿</a>(金堂、国宝):<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E6%B0%B8" title="宝永">宝永</a>6年(<a href="/wiki/1709%E5%B9%B4" title="1709年">1709年</a>)再建。解説は既出。</li> <li>東楽門(重要文化財):<a href="/wiki/%E4%BA%AB%E4%BF%9D" title="享保">享保</a>7年(<a href="/wiki/1722%E5%B9%B4" title="1722年">1722年</a>)再建。</li> <li>東回廊(重要文化財):享保元年(<a href="/wiki/1716%E5%B9%B4" title="1716年">1716年</a>)から<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%96%87" title="元文">元文</a>2年(<a href="/wiki/1737%E5%B9%B4" title="1737年">1737年</a>)に再建。</li> <li>西楽門(重要文化財):享保4年(<a href="/wiki/1719%E5%B9%B4" title="1719年">1719年</a>)再建。</li> <li>西回廊(重要文化財):享保元年(1716年)から元文2年(1737年)に再建。</li> <li>中門(重要文化財):享保元年(1716年)9月再建。大仏殿の手前にある入母屋造の楼門(2階建ての門)。<a href="/wiki/%E6%8C%81%E5%9B%BD%E5%A4%A9" title="持国天">持国天</a>と<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E8%81%9E%E5%A4%A9" class="mw-redirect" title="多聞天">多聞天</a>が祀られているが、多聞天が兜跋毘沙門天となっており大変珍しい形式である。中門の両脇から「コ」の字形に回廊が伸び、金堂の左右に至る。</li> <li>相輪:<a href="/wiki/1970%E5%B9%B4" title="1970年">1970年</a>(<a href="/wiki/%E6%98%AD%E5%92%8C" title="昭和">昭和</a>45年)に開催された<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E4%B8%87%E5%9B%BD%E5%8D%9A%E8%A6%A7%E4%BC%9A" title="日本万国博覧会">日本万国博覧会</a>で、<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E6%B2%B3%E3%83%91%E3%83%93%E3%83%AA%E3%82%AA%E3%83%B3" title="古河パビリオン">古河パビリオン</a>に建てられた東大寺七重塔の相輪部分。博覧会終了後に相輪は東大寺に寄進され、現在地に移設された。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="東塔・西塔跡"><span id=".E6.9D.B1.E5.A1.94.E3.83.BB.E8.A5.BF.E5.A1.94.E8.B7.A1"></span>東塔・西塔跡</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=12" title="節を編集: 東塔・西塔跡"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>大仏殿の手前の東西には東塔・西塔(いずれも<a href="/wiki/%E4%B8%83%E9%87%8D%E5%A1%94" title="七重塔">七重塔</a>)があった。これらの塔は、周囲を回廊で囲まれ、回廊の東西南北4か所に門を設けた「東塔院」「西塔院」と呼ばれた大規模なものだった<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <ul><li>東塔跡:七重塔跡。東塔跡・西塔跡共に土壇が残るのみで、<a href="/wiki/%E7%A4%8E%E7%9F%B3" title="礎石">礎石</a>は持ち去られて残っていない。『東大寺要録』には<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3%E5%8B%9D%E5%AE%9D" title="天平勝宝">天平勝宝</a>5年(<a href="/wiki/753%E5%B9%B4" title="753年">753年</a>)完成とあるが、<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3%E5%AE%9D%E5%AD%97" title="天平宝字">天平宝字</a>8年(<a href="/wiki/764%E5%B9%B4" title="764年">764年</a>)に塔の露盤を上げたとの記録もあり、このころの完成とみられる。</li> <li>西塔跡:七重塔跡。『東大寺要録』には天平勝宝5年(<a href="/wiki/753%E5%B9%B4" title="753年">753年</a>)閏3月完成とあるが、閏3月があったのは前年の天平勝宝4年(<a href="/wiki/752%E5%B9%B4" title="752年">752年</a>)であり、実際は東塔と同じころの完成とみられる。</li></ul> <p>西塔は<a href="/wiki/%E6%89%BF%E5%B9%B3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="承平 (日本)">承平</a>4年(<a href="/wiki/934%E5%B9%B4" title="934年">934年</a>)に焼失。その後復興が計画されるが、工事途上の<a href="/wiki/%E9%95%B7%E4%BF%9D" title="長保">長保</a>2年(<a href="/wiki/1000%E5%B9%B4" title="1000年">1000年</a>)に再び焼失する。以後は再建されなかった。 </p><p>東塔は<a href="/wiki/%E6%B2%BB%E6%89%BF" title="治承">治承</a>4年(<a href="/wiki/1181%E5%B9%B4" title="1181年">1181年</a>)の<a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E7%84%BC%E8%A8%8E" title="南都焼討">南都焼討</a>で焼失。その後に復興され、<a href="/wiki/%E5%AE%89%E8%B2%9E" title="安貞">安貞</a>元年(<a href="/wiki/1227%E5%B9%B4" title="1227年">1227年</a>)に完成するが、<a href="/wiki/%E5%BA%B7%E5%AE%89" title="康安">康安</a>2年(<a href="/wiki/1362%E5%B9%B4" title="1362年">1362年</a>)に落雷で再び焼け、以後は再建されなかった。東大寺は<a href="/wiki/2010%E5%B9%B4" title="2010年">2010年</a>(<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%88%90" title="平成">平成</a>22年)4月、東塔再建に向けて数年内に塔跡地の発掘調査を開始すると発表した<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/2015%E5%B9%B4" title="2015年">2015年</a>(平成27年)7月、東塔の<a href="/wiki/%E5%9F%BA%E5%A3%87" title="基壇">基壇</a>跡の発掘調査が始まり、11月に中間発表が行われた。鎌倉時代の基壇では一辺が27メートル四方、建物部分では17メートル四方あり当時の国内最大級であったことが推測される。創建当時の遺構も発見され、この基壇は一辺24メートル四方だった<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。時期は未定であるが、再建されれば約650年ぶりに東塔が姿を現すこととなる。 </p> <dl><dt>東塔・西塔高さ論争</dt></dl> <p>東塔・西塔共に七重塔で、高さは『東大寺要録』『南都七大寺巡礼記』には23丈強、『<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%87%8E%E7%BE%A4%E8%BC%89" title="朝野群載">朝野群載</a>』『<a href="/wiki/%E6%89%B6%E6%A1%91%E7%95%A5%E8%A8%98" title="扶桑略記">扶桑略記</a>』には33丈強とある。この高さについて、<a href="/wiki/1909%E5%B9%B4" title="1909年">1909年</a>(明治42年)に日英博覧会に出展された創建時の復元模型(現在は大仏殿内に展示)を設計した<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%B2%BC%E4%BF%8A%E4%B8%80" title="天沼俊一">天沼俊一</a>は、『東大寺要録』等の「東塔が23丈8寸、西塔が23丈6尺7寸」に露盤(相輪)高約8丈(文献により細かい数値は異なる)を加えて31丈余り(約94メートル)とした<sup id="cite_ref-nabun_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-nabun-40"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>一方、建築史家の<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E7%AB%8B%E5%BA%B7_(%E5%BB%BA%E7%AF%89%E5%8F%B2%E5%AE%B6)" title="足立康 (建築史家)">足立康</a>は、最初に記載する高さは相輪を含むのが当時の文献の通例であるとする一方、23丈程度の全高のうち8丈を相輪が占めるとするとバランスを欠くという見解から、一部の文献に見られる「33丈」(約100メートル)が正しいとした<sup id="cite_ref-nabun_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-nabun-40"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。これらによって、90 - 100メートルとするのが通説となっていた。 </p><p>これに対し、奈良文化財研究所の箱崎和久は<a href="/wiki/2003%E5%B9%B4" title="2003年">2003年</a>(平成15年)の論文で、現存する同時代の仏塔や、<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%A4%A7%E6%88%A6" title="第二次世界大戦">第二次世界大戦</a>後に発掘調査された大型仏塔(<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%AE%89%E5%AF%BA" title="大安寺">大官大寺</a>や<a href="/wiki/%E5%90%89%E5%82%99%E6%B1%A0%E5%BB%83%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="吉備池廃寺跡">吉備池廃寺跡</a>など)との比較から、天沼の復元図通りの塔を奈良時代当時に建築することは困難であるとし、時代の近い<a href="/wiki/%E5%85%83%E8%88%88%E5%AF%BA" title="元興寺">元興寺</a>小塔をモデルとして、総高23丈7尺(約70メートル)、うち相輪部8丈6尺(約26メートル)という復元を推定している<sup id="cite_ref-nabun_40-2" class="reference"><a href="#cite_note-nabun-40"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。奈良文化財研究所は、箱崎の発表から約20年が経過した2024年4月25日に、創建当時の東塔の高さについて原資料と見られる「大仏殿碑文」の記載を「23丈」と判断し、これにより約70メートルと結論づけた<sup id="cite_ref-nabun_40-3" class="reference"><a href="#cite_note-nabun-40"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。従来の100メートル説の根拠となっていた「33丈」とする見解は、文献の写本の中で江戸時代に発生した誤記がそのまま引き継がれたとした<sup id="cite_ref-nabun_40-4" class="reference"><a href="#cite_note-nabun-40"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-mnp240425_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-mnp240425-43"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また「23丈」では相輪のバランスを欠くという説に対しては、他の塔との比較により創建当時には不自然ではないとした<sup id="cite_ref-nabun_40-5" class="reference"><a href="#cite_note-nabun-40"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-mnp240425_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-mnp240425-43"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。東大寺側は「これまでの東塔の復元案とは異なる姿を示すもので、天平の東塔の姿が知りたいという思いに1つの答えをいただいた」という受け止め方を示し、「復興を進めるうえで、考慮すべき重要な研究成果だ」とした<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>同時に奈良文化財研究所は、鎌倉時代に再建された東塔は、当時の文献にある高さ32丈(96メートル)としている<sup id="cite_ref-nabun_40-6" class="reference"><a href="#cite_note-nabun-40"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E4%B8%87%E5%9B%BD%E5%8D%9A%E8%A6%A7%E4%BC%9A" title="日本万国博覧会">日本万国博覧会</a>(1970年)の<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E6%B2%B3%E3%83%91%E3%83%93%E3%83%AA%E3%82%AA%E3%83%B3" title="古河パビリオン">古河パビリオン</a>で高さ86メートルの東大寺七重塔の外観が再現された。パビリオンは博覧会終了後取り壊されたが、相輪のみが保存され、大仏殿回廊の東側に建てられている。なお、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E9%98%AA%E5%B8%82" title="大阪市">大阪市</a>の<a href="/wiki/%E8%97%A4%E7%94%B0%E7%BE%8E%E8%A1%93%E9%A4%A8" title="藤田美術館">藤田美術館</a>の庭に東大寺東塔の心礎と伝えられる礎石があるが、東塔のものであるという確証はない。 </p> <ul><li>鑰取神社:手向山八幡宮の末社。</li> <li><a href="/wiki/%E7%99%BD%E5%B1%B1%E7%A5%9E%E7%A4%BE" class="mw-disambig" title="白山神社">白山神社</a>:手向山八幡宮の末社。</li> <li>観音院:塔頭。</li> <li><a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%90%91%E5%B1%B1%E5%85%AB%E5%B9%A1%E5%AE%AE" title="手向山八幡宮">手向山八幡宮</a>:かつての東大寺の鎮守社。1871年(明治4年)の<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BB%8F%E5%88%86%E9%9B%A2" title="神仏分離">神仏分離</a>の際に東大寺から独立した。</li> <li>御髪塔:十二重石塔。</li> <li>法華堂経庫(重要文化財):平安時代の建立。</li> <li><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E6%B3%95%E8%8F%AF%E5%A0%82" title="東大寺法華堂">法華堂</a>(三月堂、国宝):<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3" title="天平">天平</a>12年(<a href="/wiki/740%E5%B9%B4" title="740年">740年</a>)から天平20年(<a href="/wiki/748%E5%B9%B4" title="748年">748年</a>)に建立。解説は既出。</li> <li>法華堂手水屋(重要文化財):<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E6%AD%A6_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="建武 (日本)">建武</a>2年(<a href="/wiki/1335%E5%B9%B4" title="1335年">1335年</a>)建立。</li> <li>法華堂北門(重要文化財):<a href="/wiki/%E5%BB%B6%E5%BF%9C" title="延応">延応</a>2年(<a href="/wiki/1240%E5%B9%B4" title="1240年">1240年</a>)建立。</li> <li>不動堂</li> <li>四月堂(三昧堂、重要文化財):<a href="/wiki/%E5%BB%B6%E5%AE%9D" title="延宝">延宝</a>9年(<a href="/wiki/1681%E5%B9%B4" title="1681年">1681年</a>)建立。<a href="/wiki/%E5%AF%84%E6%A3%9F%E9%80%A0" title="寄棟造">寄棟造</a>二重、本<a href="/wiki/%E7%93%A6" title="瓦">瓦</a>葺き。普賢堂とも呼ばれ、三月堂の西に建っている。元は<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E5%BD%A2%E9%80%A0" title="宝形造">宝形造</a>だったが、江戸時代の改修で現在の二重寄棟造になった。本尊<a href="/wiki/%E5%8D%81%E4%B8%80%E9%9D%A2%E8%A6%B3%E9%9F%B3" title="十一面観音">十一面観音</a>立像(重要文化財)、<a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%BC%A5%E9%99%80%E5%A6%82%E6%9D%A5" title="阿弥陀如来">阿弥陀如来</a>坐像(重要文化財)、<a href="/wiki/%E6%99%AE%E8%B3%A2%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="普賢菩薩">普賢菩薩</a>騎象像などを安置する。旧本尊の<a href="/wiki/%E5%8D%83%E6%89%8B%E8%A6%B3%E9%9F%B3" title="千手観音">千手観音</a>立像(重要文化財)は東大寺ミュージアムに移されている。</li> <li><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82" title="東大寺二月堂">二月堂</a>(国宝):<a href="/wiki/%E5%AF%9B%E6%96%87" title="寛文">寛文</a>9年(<a href="/wiki/1669%E5%B9%B4" title="1669年">1669年</a>)再建。解説は既出。</li> <li>飯道神社</li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%9B%BD%E4%B8%89%E5%8D%81%E4%B8%89%E6%89%80" title="西国三十三所">西国三十三所</a>石仏群</li> <li>遠敷神社</li> <li>山手観音堂</li> <li>北参籠所</li> <li>良弁杉:<a href="/wiki/%E8%89%AF%E5%BC%81" title="良弁">良弁</a>が赤ん坊の頃<a href="/wiki/%E3%83%88%E3%83%B3%E3%83%93" class="mw-redirect mw-disambig" title="トンビ">トンビ</a>にさらわれてしまい、この杉の木に引っかかっていたという。</li> <li>興成神社</li> <li>閼伽井屋(重要文化財):<a href="/wiki/%E9%8E%8C%E5%80%89%E6%99%82%E4%BB%A3" title="鎌倉時代">鎌倉時代</a>の建立。若狭井屋とも呼ばれる。<a href="/wiki/%E3%81%8A%E6%B0%B4%E5%8F%96%E3%82%8A" title="お水取り">お水取り</a>を行う際に使用される。</li> <li>登廊</li> <li>二月堂参籠所(重要文化財):<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E6%B2%BB" title="建治">建治</a>3年(<a href="/wiki/1277%E5%B9%B4" title="1277年">1277年</a>)から<a href="/wiki/%E5%BC%98%E5%AE%89" title="弘安">弘安</a>5年(<a href="/wiki/1282%E5%B9%B4" title="1282年">1282年</a>)に建立。</li> <li><a href="/wiki/%E9%AC%BC%E5%AD%90%E6%AF%8D%E7%A5%9E" title="鬼子母神">鬼子母神</a>堂</li> <li>二月堂湯屋(奈良県指定有形文化財):江戸時代中期の建立。塔頭の金珠院でもある。</li> <li>二月堂仏餉屋(ぶっしょうのや、供御所、重要文化財):鎌倉時代の建立。</li> <li>上之坊:塔頭。</li> <li>開山堂(国宝):開山(初代住職)良弁の肖像を安置するための堂。<a href="/wiki/%E5%86%85%E9%99%A3" title="内陣">内陣</a>は<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E6%B2%BB" title="正治">正治</a>2年(<a href="/wiki/1200%E5%B9%B4" title="1200年">1200年</a>)、外陣は<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E9%95%B7" title="建長">建長</a>2年(<a href="/wiki/1250%E5%B9%B4" title="1250年">1250年</a>)の建築で、南大門と共に、大仏様(だいぶつよう)建築の数少ない遺作である。本尊木造良弁僧正坐像(国宝)は<a href="/wiki/%E5%AF%9B%E4%BB%81" title="寛仁">寛仁</a>2年(<a href="/wiki/1018%E5%B9%B4" title="1018年">1018年</a>)の良弁忌に作製された作品で、長らく秘仏とされてきたため彩色がよく残っている。像が手に持つ如意は良弁遺愛の品といわれている。良弁像の背後には良弁の高弟の<a href="/wiki/%E5%AE%9F%E5%BF%A0" title="実忠">実忠</a>像が安置されている。開山堂は良弁の命日の12月16日のみ公開される。</li> <li>念仏堂(重要文化財):<a href="/wiki/%E5%98%89%E7%A6%8E" title="嘉禎">嘉禎</a>3年(<a href="/wiki/1237%E5%B9%B4" title="1237年">1237年</a>)建立。同じく鎌倉時代、嘉禎3年(1237年)に仏師の<a href="/w/index.php?title=%E5%BA%B7%E6%B8%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="康清 (存在しないページ)">康清</a>が造った<a href="/wiki/%E5%9C%B0%E8%94%B5%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="地蔵菩薩">地蔵菩薩</a>坐像(重要文化財)を安置する。元々は地蔵堂と呼ばれた。屋根は<a href="/wiki/%E5%85%83%E7%A6%84" title="元禄">元禄</a>年間(<a href="/wiki/1688%E5%B9%B4" title="1688年">1688年</a> - <a href="/wiki/1704%E5%B9%B4" title="1704年">1704年</a>)に<a href="/wiki/%E9%8C%A3%E5%B1%8B%E6%A0%B9" title="錣屋根">錣葺</a>に改修されている。</li> <li>英霊殿:念仏堂の背後にある<a href="/wiki/%E7%B4%8D%E9%AA%A8%E5%A0%82" title="納骨堂">納骨堂</a>。<a href="/wiki/%E7%AC%AC%E4%BA%8C%E6%AC%A1%E4%B8%96%E7%95%8C%E5%A4%A7%E6%88%A6" title="第二次世界大戦">第二次世界大戦</a>による奈良県下の戦没者の遺骨約3万柱を安置し、毎月5日の法要と8月11日の英霊<a href="/wiki/%E7%9B%82%E8%98%AD%E7%9B%86" class="mw-redirect" title="盂蘭盆">盂蘭盆</a>法要に慰霊が行われている<sup id="cite_ref-book2016_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-book2016-46"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li>行基堂:奈良時代の著名な僧で、東大寺の創建にも貢献した<a href="/wiki/%E8%A1%8C%E5%9F%BA" title="行基">行基</a>の像を安置する。もとは俊乗堂であったが、現在の俊乗堂が建立されたので、行基坐像を安置して行基堂と称するようになった。この像は、行基の墓がある<a href="/wiki/%E7%AB%B9%E6%9E%97%E5%AF%BA_(%E7%94%9F%E9%A7%92%E5%B8%82)" title="竹林寺 (生駒市)">竹林寺</a>にあった像を模して享保年間に造られたと伝わる。</li> <li>鐘楼(国宝):<a href="/wiki/%E6%89%BF%E5%85%83" title="承元">承元</a>年間(<a href="/wiki/1207%E5%B9%B4" title="1207年">1207年</a> - <a href="/wiki/1211%E5%B9%B4" title="1211年">1211年</a>)再建。現在の鐘楼は、<a href="/wiki/%E9%87%8D%E6%BA%90" title="重源">重源</a>上人に次いで大勧進職に就いた<a href="/wiki/%E6%98%8E%E8%8F%B4%E6%A0%84%E8%A5%BF" title="明菴栄西">栄西</a>禅師が再建したものである。吊られている<a href="/wiki/%E6%A2%B5%E9%90%98" title="梵鐘">梵鐘</a>(国宝)は大仏開眼と同年の天平勝宝4年(<a href="/wiki/752%E5%B9%B4" title="752年">752年</a>)の製作で、中世以前の梵鐘としては最大のもの(高385センチメートル、口径271センチメートル)。俗にこの梵鐘は擬人化して「奈良次郎」と呼ばれる<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。毎日午後8時に鐘が撞かれる<sup id="cite_ref-book2016_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-book2016-46"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/2002%E5%B9%B4" title="2002年">2002年</a>(平成14年)12月、<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%94%BE%E9%80%81%E5%8D%94%E4%BC%9A" title="日本放送協会">NHK</a>の下請け業者に釘を打ち込まれる事件に遭った。「東大寺鐘」は<a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E5%85%AB%E6%99%AF" title="南都八景">南都八景</a>の一つ。鐘楼の周辺は「鐘楼ヶ丘」「鐘楼の丘」と呼ばれる。</li> <li>俊乗堂:<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E6%B0%B8" title="宝永">宝永</a>元年(<a href="/wiki/1704%E5%B9%B4" title="1704年">1704年</a>)建立。鎌倉時代に大仏と大仏殿を再興した中興の祖・俊乗房重源(しゅんじょうぼうちょうげん)を祀る。大仏殿より東へ一段上がった「鐘楼ヶ丘」と呼ばれる場所にあり、かつてこの場所には、重源が復興の拠点とした東大寺別所とその中心堂宇の浄土堂があったが、永禄10年(1567年)に兵火で焼け、その後、公慶(こうけい)が宝永元年に重源五百年遠忌に浄土堂跡地に新しく俊乗堂を建立し、もとの俊乗堂(現・行基堂)から俊乗上人坐像(国宝)を移して安置した<sup id="cite_ref-book2016_46-2" class="reference"><a href="#cite_note-book2016-46"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。この坐像は上人が86歳で没した直後の製作と思われ、鎌倉時代肖像彫刻の傑作である。このほか、堂内には<a href="/wiki/%E5%BF%AB%E6%85%B6" title="快慶">快慶</a>作の<a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%BC%A5%E9%99%80%E5%A6%82%E6%9D%A5" title="阿弥陀如来">阿弥陀如来</a>像や平安時代の<a href="/wiki/%E6%84%9B%E6%9F%93%E6%98%8E%E7%8E%8B" title="愛染明王">愛染明王</a>坐像(ともに重要文化財)が安置されている。掛けられている扁額「俊乗堂」は重源の筆であり、重源の八百年遠忌にあたる2006年(平成18年)に設けられた。毎年7月5日(重源の忌日)と12月16日には堂内が特別公開される<sup id="cite_ref-book2016_46-3" class="reference"><a href="#cite_note-book2016-46"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li>大湯屋(重要文化財):12世紀末に重源によって再建。<a href="/wiki/%E5%BB%B6%E5%BF%9C" title="延応">延応</a>元年(<a href="/wiki/1239%E5%B9%B4" title="1239年">1239年</a>)に改修され、<a href="/wiki/%E5%BF%9C%E6%B0%B8" title="応永">応永</a>15年(<a href="/wiki/1408%E5%B9%B4" title="1408年">1408年</a>)から翌年にかけて大改修がなされている<sup id="cite_ref-book2016_46-4" class="reference"><a href="#cite_note-book2016-46"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。二月堂裏参道にある。正面は<a href="/wiki/%E5%85%A5%E6%AF%8D%E5%B1%8B%E9%80%A0" title="入母屋造">入母屋造</a>、背面は<a href="/wiki/%E5%88%87%E5%A6%BB%E9%80%A0" title="切妻造">切妻造</a>であり、東西に長い建物の内部は、前面が浴室の前室、中央が浴室、後面は窯場となっている。浴室には唐破風付きの風呂屋形を作り、その中に、重源の命で建久8年(1197年)に造られた鉄製の湯船(重要文化財)が据えられている。窯場の屋上には煙抜きの櫓があり、中世の浴室の様子を伝える貴重な歴史的遺構である。非公開。</li> <li>辛国社</li> <li>講堂跡:礎石が残る。かつて、大仏殿の北には幅54メートル、奥行き約28・5メートルの講堂と、その東西北の3面の外回りに沿って僧坊が建っていた<sup id="cite_ref-202409僧坊跡発掘_34-1" class="reference"><a href="#cite_note-202409僧坊跡発掘-34"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。講堂は天平勝宝8歳(<a href="/wiki/756%E5%B9%B4" title="756年">756年</a>)頃に完成し、千手観音を本尊としていたが、<a href="/wiki/%E5%BB%B6%E5%96%9C" title="延喜">延喜</a>17年(<a href="/wiki/917%E5%B9%B4" title="917年">917年</a>)に焼失する。再建された堂も治承4年(<a href="/wiki/1181%E5%B9%B4" title="1181年">1181年</a>)の兵火で焼失。その後復興されたが、<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E6%AD%A3" title="永正">永正</a>5年(<a href="/wiki/1508%E5%B9%B4" title="1508年">1508年</a>)の焼失後は再建されなかった。</li> <li>子安神社</li> <li>指図堂:江戸時代後期の再建。大仏殿の西にある。<a href="/wiki/%E6%B3%95%E7%84%B6" title="法然">法然</a>の画像を祀る堂。鎌倉時代、大仏の復興に携わった重源は、法然の推挙で大仏復興の大勧進職となった。この堂に復興大仏殿の指図(設計図)を納めたことから指図堂の名が付いたという。<a href="/wiki/%E6%B5%84%E5%9C%9F%E6%95%99" title="浄土教">浄土教</a>にも関心の強かった重源の招きで法然がこの地で<a href="/wiki/%E6%B5%84%E5%9C%9F%E4%B8%89%E9%83%A8%E7%B5%8C" title="浄土三部経">浄土三部経</a>を講じたという。もとこの堂にあった木造<a href="/wiki/%E9%87%88%E8%BF%A6%E5%A6%82%E6%9D%A5" title="釈迦如来">釈迦如来</a>坐像(鎌倉時代、重要文化財)は東大寺ミュージアムに移動している。建物は江戸時代後期の嘉永5年(1852)頃のものであるが、<a href="/wiki/%E6%B3%95%E7%84%B6%E4%B8%8A%E4%BA%BA%E4%BA%8C%E5%8D%81%E4%BA%94%E9%9C%8A%E5%A0%B4" title="法然上人二十五霊場">法然上人二十五霊場</a>第11番札所であるため、<a href="/wiki/%E6%B5%84%E5%9C%9F%E5%AE%97" title="浄土宗">浄土宗</a>側が喜捨等で再建に協力している。老朽化により2022年から2023年にかけて修理が行われた。これに先立ち2020年から東に隣接する庫裏が改築され、写経道場となった。</li> <li>勧進所:もとは東大寺中興の祖である重源が<a href="/wiki/%E5%8B%A7%E9%80%B2" title="勧進">勧進</a>(焼失した東大寺再興のための寄金募集)の本拠とした穀屋である。大仏殿西側の塀で囲まれた一画で、表門を入ると左手に公慶堂、その先の門を入ると右手に阿弥陀堂、正面奥に八幡殿、八幡殿の左に経庫(重要文化財)がある。 <ul><li>庫裏</li> <li>公慶堂:江戸時代の大仏殿再興に貢献した<a href="/wiki/%E5%85%AC%E6%85%B6" title="公慶">公慶</a>上人の像(重要文化財)を安置する。像は上人の死去の翌年である<a href="/wiki/%E5%AE%9D%E6%B0%B8" title="宝永">宝永</a>3年(<a href="/wiki/1706%E5%B9%B4" title="1706年">1706年</a>)の作。毎年4月12日と10月5日に公開される。</li> <li>阿弥陀堂:重源が宋から将来したとの伝承がある五劫思惟阿弥陀(ごこうしゆいあみだ)像(重要文化財)を安置する。毎年10月5日のみ公開される。</li> <li>八幡殿:<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E4%BB%81" title="建仁">建仁</a>元年(<a href="/wiki/1201%E5%B9%B4" title="1201年">1201年</a>)に<a href="/wiki/%E5%BF%AB%E6%85%B6" title="快慶">快慶</a>によって作られた僧形<a href="/wiki/%E5%85%AB%E5%B9%A1%E7%A5%9E" title="八幡神">八幡神</a>(そうぎょうはちまんしん)坐像(国宝)を安置する。この像は東大寺の鎮守である手向山八幡宮の<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BD%93" title="神体">神体</a>であったもので、明治の神仏分離に伴って東大寺に移された。製作当初の彩色が鮮やかに残る快慶の代表作である。毎年10月5日のみ公開される。</li> <li>勧進所経庫(重要文化財):平安時代の建立。</li> <li>鐘楼</li> <li>表門(赤門)</li></ul></li> <li>東大寺学園幼稚園</li> <li>戒壇院:出家者が受戒(正規の僧となるための<a href="/wiki/%E6%88%92%E5%BE%8B" class="mw-disambig" title="戒律">戒律</a>を授けられる)するための施設として、天平勝宝7歳(<a href="/wiki/755%E5%B9%B4" title="755年">755年</a>)に<a href="/wiki/%E9%91%91%E7%9C%9F" title="鑑真">鑑真</a>和上を招いて創建された。 <ul><li>戒壇堂(奈良県指定有形文化財):<a href="/wiki/%E4%BA%AB%E4%BF%9D" title="享保">享保</a>18年(<a href="/wiki/1733%E5%B9%B4" title="1733年">1733年</a>)再建。内部には中央に<a href="/wiki/%E6%B3%95%E8%8F%AF%E7%B5%8C" title="法華経">法華経</a>見宝塔品(けんほうとうほん)第十一の所説に基づく<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E5%AE%9D%E5%A1%94" title="多宝塔">多宝塔</a>があり、内部には<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E5%AE%9D%E5%A6%82%E6%9D%A5" title="多宝如来">多宝如来</a>と釈迦如来が祀られる。その周囲を国宝の<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%A4%A9%E7%8E%8B" title="四天王">四天王</a>像が守っている。 <ul><li>塑造四天王立像(国宝):法華堂の<a href="/wiki/%E6%97%A5%E5%85%89%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="日光菩薩">日光菩薩</a>像・<a href="/wiki/%E6%9C%88%E5%85%89%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="月光菩薩">月光菩薩</a>像および<a href="/wiki/%E5%9F%B7%E9%87%91%E5%89%9B%E7%A5%9E" title="執金剛神">執金剛神</a>像と共に、奈良時代の塑像の最高傑作の一つ。怒りの表情をあらわにした持国天、<a href="/wiki/%E5%A2%97%E9%95%B7%E5%A4%A9" title="増長天">増長天</a>像と、眉をひそめ怒りを内に秘めた<a href="/wiki/%E5%BA%83%E7%9B%AE%E5%A4%A9" title="広目天">広目天</a>、多聞天像の対照が見事である。記録によれば、創建当初の戒壇院四天王像は銅造であり、現在の四天王像は後世に大仏殿の西にあった中門堂から移したものである。</li> <li>銅造釈迦多宝如来坐像(重要文化財):堂内中央にある多宝塔内部に本来安置される高さ24cm余りの小像。鑑真が<a href="/wiki/%E5%94%90" title="唐">唐</a>から持参したと伝えられるが、作風から奈良時代に日本で作られたものと考えられる。普段は江戸時代の木造模造品が安置され、本像は東大寺ミュージアムに収蔵されている。戒壇院本来の役割である僧侶への授戒の時は本像が戒壇院に戻される。</li></ul></li> <li>千手堂 - 戒壇堂の西側にある小堂。現在の建物は<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E7%A6%84" title="永禄">永禄</a>10年(<a href="/wiki/1567%E5%B9%B4" title="1567年">1567年</a>)の<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%AE%BF%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84" title="東大寺大仏殿の戦い">東大寺大仏殿の戦い</a>によって焼失し、<a href="/wiki/%E6%85%B6%E9%95%B7" title="慶長">慶長</a>年間(<a href="/wiki/1596%E5%B9%B4" title="1596年">1596年</a> - <a href="/wiki/1615%E5%B9%B4" title="1615年">1615年</a>)に再建されたものが、<a href="/wiki/1998%E5%B9%B4" title="1998年">1998年</a>(平成10年)の火災でほぼ全焼し、<a href="/wiki/2002%E5%B9%B4" title="2002年">2002年</a>(平成14年)に慶長再建の姿に復したものである。1998年(平成10年)の火災の際に仏像群はすべて救出されたが、指が折れるなどの損傷を負い、堂の再建までに修復された。 <ul><li>木造千手観音立像(重要文化財):千手堂の名の由来であり、本尊。同じく重要文化財の木造四天王立像と共に、やはり重要文化財の黒漆塗りの厨子に納められる。<a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%8E%E3%82%AD" title="ヒノキ">ヒノキ</a>の寄木造り。その作風から鎌倉時代後期の作とされる。</li> <li>厨子(重要文化財):本尊および四天王を収める黒漆塗りの厨子。本尊と同時期の作と推定される。正面及び両側面が開く作りで、扉を閉めたときの内側には極彩色の仏画が描かれている。すなわち正面扉には千手観音<a href="/wiki/%E7%9C%B7%E5%B1%9E" title="眷属">眷属</a>の<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E5%8D%81%E5%85%AB%E9%83%A8%E8%A1%86" title="二十八部衆">二十八部衆</a>と<a href="/wiki/%E9%A2%A8%E7%A5%9E" title="風神">風神</a>・<a href="/wiki/%E9%9B%B7%E7%A5%9E" title="雷神">雷神</a>が、右側面扉には<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E5%8B%95%E6%98%8E%E7%8E%8B" title="不動明王">不動明王</a>と二童子および<a href="/wiki/%E5%80%B6%E5%88%A9%E4%BC%BD%E7%BE%85%E5%89%A3" title="倶利伽羅剣">倶利伽羅剣</a>が、左側面扉には不動明王以外の<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%A4%A7%E6%98%8E%E7%8E%8B" title="五大明王">五大明王</a>が、本尊背面には<a href="/wiki/%E8%A3%9C%E9%99%80%E8%90%BD" title="補陀落">補陀落</a>浄土が描かれている。1998年(平成10年)の火災の際には外部に救出できなかったため、大きく汚損したが焼失は免れた。現在拝観できるものは精巧な模写であるが、オリジナルは<a href="/wiki/2010%E5%B9%B4" title="2010年">2010年</a>(平成22年)から3年かけて修復され、保管されている。</li> <li>木造<a href="/wiki/%E6%84%9B%E6%9F%93%E6%98%8E%E7%8E%8B" title="愛染明王">愛染明王</a>坐像(重要文化財):鎌倉時代後期から<a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="南北朝時代 (日本)">南北朝時代</a>の作と推定される。<a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%8E%E3%82%AD" title="ヒノキ">ヒノキ</a>の<a href="/wiki/%E5%AF%84%E6%9C%A8%E9%80%A0%E3%82%8A" class="mw-redirect" title="寄木造り">寄木造り</a>。</li> <li>木造鑑真和上坐像(重要文化財):江戸時代中期の享保18年(<a href="/wiki/1733%E5%B9%B4" title="1733年">1733年</a>)に<a href="/wiki/%E5%94%90%E6%8B%9B%E6%8F%90%E5%AF%BA" title="唐招提寺">唐招提寺</a>の有名な<a href="/wiki/%E4%B9%BE%E6%BC%86%E5%83%8F" class="mw-redirect" title="乾漆像">乾漆像</a>を忠実に模刻したもの。</li></ul></li></ul></li> <li>華厳寮</li> <li>中御門跡:別名を焼門という。慶長11年(<a href="/wiki/1606%E5%B9%B4" title="1606年">1606年</a>)に焼失し、礎石が残る。</li> <li><a href="/wiki/%E6%AD%A3%E5%80%89%E9%99%A2" title="正倉院">正倉院</a>: <a href="/wiki/%E5%AE%AE%E5%86%85%E5%BA%81" title="宮内庁">宮内庁</a>の施設等機関である正倉院事務所が管理している。聖武天皇・光明皇后ゆかりの品をはじめとする、<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3" title="天平">天平</a>時代を中心とした多数の美術工芸品を収蔵する。 <ul><li>正倉院正倉:<a href="/wiki/%E6%A0%A1%E5%80%89%E9%80%A0" title="校倉造">校倉造</a>の大規模な<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%BA%8A%E5%80%89%E5%BA%AB" class="mw-redirect" title="高床倉庫">高床倉庫</a>。</li> <li>杉本神社</li> <li>東宝庫:1952年(昭和27年)築。</li> <li>西宝庫:1962年(昭和37年)築。</li></ul></li> <li>転害門(国宝):<span id="転害門"></span><a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%B9%B3%E5%AE%9D%E5%AD%97" title="天平宝字">天平宝字</a>年間(<a href="/wiki/757%E5%B9%B4" title="757年">757年</a> - <a href="/wiki/765%E5%B9%B4" title="765年">765年</a>)建立。境内西北、正倉院の西側にある八脚門。治承4年(1181年)、永禄10年(1567年)の2回の大火にも焼け残った寺内で数少ない建物の一つ。鎌倉時代の修理で改修されているが、基本的には奈良時代の創建時の姿を残す建物である。名称の由来は、東に碾磑(てんがい、石臼)があったことに因む。別名として、平城京の一条通(佐保路)に面していたので佐保路門(さほじもん)とも、平家一門の怨みを晴らすべく<a href="/wiki/%E6%BA%90%E9%A0%BC%E6%9C%9D" title="源頼朝">源頼朝</a>を暗殺しようと<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%99%AF%E6%B8%85" class="mw-redirect" title="平景清">悪七兵衛景清</a>が隠れていたという伝承から景清門とも呼ばれる<sup id="cite_ref-book2016_46-5" class="reference"><a href="#cite_note-book2016-46"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/2004%E5%B9%B4" title="2004年">2004年</a>(平成16年)頃から<a href="/wiki/%E9%87%8E%E8%89%AF%E7%8C%AB" title="野良猫">野良猫</a>による糞尿や爪とぎの被害が問題になっている。明治初めまで東大寺の鎮守社だった手向山八幡宮の御旅所でもあった。現在でも毎年10月5日に手向山八幡宮の例祭「転害会(てがいえ)」の際には神輿が転害門に遷座する。この例祭は、奈良時代、<a href="/wiki/%E5%AE%87%E4%BD%90%E7%A5%9E%E5%AE%AE" title="宇佐神宮">宇佐八幡宮</a>から祭神が勧請された際、転害門を通った伝承にちなみ神迎えの様子を再現した祭礼である。</li> <li>龍松院:塔頭。</li> <li><a href="/wiki/%E7%9F%A5%E8%B6%B3%E9%99%A2" title="知足院">知足院</a>:塔頭。大仏殿北方の丘の上にある。<a href="/wiki/%E5%AF%9B%E5%B9%B3" title="寛平">寛平</a>2年(<a href="/wiki/890%E5%B9%B4" title="890年">890年</a>)の創建で、東大寺における法相教学の拠点となった。奈良県の県花、奈良市の市章になっている奈良<a href="/wiki/%E5%85%AB%E9%87%8D%E6%A1%9C" class="mw-redirect" title="八重桜">八重桜</a>(<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E7%84%B6%E8%A8%98%E5%BF%B5%E7%89%A9" title="天然記念物">天然記念物</a>、非公開)や重要文化財の<a href="/wiki/%E5%9C%B0%E8%94%B5%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="地蔵菩薩">地蔵菩薩</a>立像を有する。</li> <li>龍蔵院:塔頭。</li> <li>持宝院:塔頭。</li> <li>宝厳院:塔頭。</li> <li>食堂跡:礎石が一つだけ道の真ん中に残されている。</li> <li>宝珠院:塔頭。</li> <li>中性院:塔頭。</li> <li>日之出大神:更に上ると天地院の跡地に出る。</li> <li>西大門跡:<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%AD%A3" title="天正">天正</a>11年(<a href="/wiki/1583%E5%B9%B4" title="1583年">1583年</a>)に風で倒壊する。南大門より大きく、かつては東大寺最大の門であった。</li> <li>五百立神社:手向山八幡宮の<a href="/wiki/%E6%9C%AB%E7%A4%BE" class="mw-redirect" title="末社">末社</a>。</li> <li>真言院:塔頭。南大門から中門に至る参道を西に入った所にある。東大寺の別当も務めた<a href="/wiki/%E7%A9%BA%E6%B5%B7" title="空海">空海</a>が、<a href="/wiki/%E5%BC%98%E4%BB%81" title="弘仁">弘仁</a>13年(<a href="/wiki/821%E5%B9%B4" title="821年">821年</a>)、勅許を受けて開設した<a href="/wiki/%E7%81%8C%E9%A0%82" title="灌頂">灌頂</a>道場が始まりであり、南都における<a href="/wiki/%E7%9C%9F%E8%A8%80" title="真言">真言</a>教学の拠点となった。重要文化財の地蔵菩薩立像と四天王像を有する。 <ul><li>庫裏</li> <li>灌頂堂(奈良県指定有形文化財):<a href="/wiki/%E6%85%B6%E5%AE%89" title="慶安">慶安</a>2年(<a href="/wiki/1649%E5%B9%B4" title="1649年">1649年</a>)建立。</li> <li>地蔵堂(奈良県指定有形文化財):<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%9A%A6" title="明暦">明暦</a>元年(<a href="/wiki/1655%E5%B9%B4" title="1655年">1655年</a>)建立。</li> <li>神護殿(奈良県指定有形文化財):<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E6%99%82%E4%BB%A3" title="江戸時代">江戸時代</a>前期建立。</li> <li>閼伽井屋(奈良県指定有形文化財):明暦3年(<a href="/wiki/1657%E5%B9%B4" title="1657年">1657年</a>)建立。</li> <li>表門(奈良県指定有形文化財):慶安2年(1649年)建立。</li> <li>南門(奈良県指定有形文化財):<a href="/wiki/%E5%AF%9B%E6%96%87" title="寛文">寛文</a>3年(<a href="/wiki/1663%E5%B9%B4" title="1663年">1663年</a>)建立。</li> <li>勧学院</li></ul></li> <li>東大寺総合文化センター:<a href="/wiki/2010%E5%B9%B4" title="2010年">2010年</a>(平成22年)9月竣工、2011年(平成23年)に開館。南大門を入って左手、<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%AD%A6%E5%9C%92%E4%B8%AD%E5%AD%A6%E6%A0%A1%E3%83%BB%E9%AB%98%E7%AD%89%E5%AD%A6%E6%A0%A1" title="東大寺学園中学校・高等学校">東大寺学園中学校・高等学校</a>(<a href="/wiki/1986%E5%B9%B4" title="1986年">1986年</a>郊外に移転)の跡地にある複合文化施設(住所は奈良市水門町100)。 センター内には、東大寺ミュージアム、金鐘会館、ミュージアムショップ、カフェ、東大寺に伝わる文書類を蔵する図書館、収蔵庫、東大寺史研究所、華厳学研究所が置かれている<sup id="cite_ref-book2016_46-6" class="reference"><a href="#cite_note-book2016-46"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 <ul><li>東大寺ミュージアム:<a href="/wiki/2011%E5%B9%B4" title="2011年">2011年</a>(平成23年)10月開館。東大寺が所蔵する仏像や宝物類、経巻や文書類を展示する。中央には、浄土堂にあったと伝えられる千手観音立像(重要文化財、平安時代)、脇侍に日光・月光菩薩立像(国宝、奈良時代)、そのほか弁財天立像・吉祥天立像(ともに重要文化財、奈良時代)、誕生釈迦仏立像及び灌仏盤や金堂鎮壇具(いずれも国宝、奈良時代)が安置されている。東大寺文書(国宝、平安~室町時代)を含む多くの文書、経巻、典籍類、並びに東大寺境内から出土した瓦や土器などの考古資料が収蔵され、一部は随時展示されている<sup id="cite_ref-book2016_46-7" class="reference"><a href="#cite_note-book2016-46"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 <ul><li>塑造日光・月光(がっこう)菩薩立像(国宝) - 奈良時代。もと法華堂安置。法華堂本尊<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E7%A9%BA%E7%BE%82%E7%B4%A2%E8%A6%B3%E9%9F%B3" title="不空羂索観音">不空羂索観音</a>の両脇に建っていた。天平彫刻の代表作として著名だが、造像の経緯等は定かでなく、本来の像名も不明である(「日光・月光菩薩」という名称は後世に付けられたもので、本来は、<a href="/wiki/%E8%96%AC%E5%B8%AB%E5%A6%82%E6%9D%A5" title="薬師如来">薬師如来</a>の脇侍となる菩薩)。像の表面は現状ほとんど白色だが、製作当初は彩色像であった。本来の像名は<a href="/wiki/%E6%A2%B5%E5%A4%A9" title="梵天">梵天</a>・<a href="/wiki/%E5%B8%9D%E9%87%88%E5%A4%A9" title="帝釈天">帝釈天</a>だった、とする説もある。</li> <li>塑造<a href="/wiki/%E5%90%89%E7%A5%A5%E5%A4%A9" title="吉祥天">吉祥天</a>・<a href="/wiki/%E5%BC%81%E6%89%8D%E5%A4%A9" title="弁才天">弁才天</a>立像(重要文化財) - 奈良時代。もと法華堂安置。<a href="/wiki/%E5%94%90%E4%B8%89%E5%BD%A9" title="唐三彩">唐三彩</a>の婦人俑に似た豊満な貴婦人の形を取っている。吉祥天は二臂、弁才天は八臂。いずれも破損が著しいがかえって塑像の構造が明らかにされており、美術史上貴重な資料である。</li></ul></li> <li>東大寺図書館</li> <li>金鐘会館</li> <li>東大寺史研究所</li> <li>華厳学研究所</li></ul></li> <li>北林院:塔頭。</li> <li>地蔵院:塔頭。</li> <li>正観院:塔頭。</li> <li>東大寺福祉療育病院</li> <li>鏡池</li> <li>弁財天社:鏡池の中にある島に建っている。</li> <li>本坊(旧<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%8D%97%E9%99%A2_(%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82)" title="東南院 (奈良市)">東南院</a>):南大門を入って右側にる。<a href="/wiki/%E8%B2%9E%E8%A6%B3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="貞観 (日本)">貞観</a>17年(<a href="/wiki/875%E5%B9%B4" title="875年">875年</a>)、<a href="/wiki/%E9%86%8D%E9%86%90%E5%AF%BA" title="醍醐寺">醍醐寺</a>の開祖として著名な<a href="/wiki/%E8%81%96%E5%AE%9D" title="聖宝">聖宝</a>が東大寺内に建てた薬師堂を基とする。<a href="/wiki/%E5%BB%B6%E5%96%9C" title="延喜">延喜</a>4年(<a href="/wiki/904%E5%B9%B4" title="904年">904年</a>)、東大寺別当を務めた道義律師は、香積院(佐伯院)という寺の建物を東大寺境内に移転させ、聖宝を招いたのが東南院の始まりである。香積院は<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%9F%8E%E4%BA%AC" title="平城京">平城京</a>左京五条六坊(<a href="/wiki/%E5%85%83%E8%88%88%E5%AF%BA" title="元興寺">元興寺</a>の南西)にあった、佐伯氏の氏寺であった。以後、東南院は<a href="/wiki/%E4%B8%89%E8%AB%96%E5%AE%97" title="三論宗">三論宗</a>と<a href="/wiki/%E7%9C%9F%E8%A8%80%E5%AE%97" title="真言宗">真言宗</a>兼学の道場となり、尊勝院<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>注 7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>と共に有力な院家となって、塔頭の中でも別格の存在であった。本坊は通常は非公開である。 <ul><li>庫裏</li> <li>本坊経庫(国宝):奈良時代の建立。<a href="/wiki/%E6%A0%A1%E5%80%89%E9%80%A0" title="校倉造">校倉造</a>の倉庫。食堂跡の北方、上司(かみつかさ)と呼ばれる場所にあった油倉を<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E5%BE%B3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="正徳 (日本)">正徳</a>4年(<a href="/wiki/1714%E5%B9%B4" title="1714年">1714年</a>)、東南院に移築したもの。東南院廃絶後は本坊経庫と呼ばれている。東大寺関係では正倉院宝庫を含め、他に5棟の校倉が残っている。このうち法華堂経庫と勧進所経庫は、正倉院の西方にあった倉を移したもの。手向山八幡宮宝庫は本坊経庫と同じく上司の油倉を移築したもの。正倉院の構内にある聖語蔵は塔頭尊勝院の校倉を移したものである。</li> <li>天皇殿 - 聖武天皇像を安置する。明治時代に神仏分離が行われるまでは<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E5%BA%B7" title="徳川家康">徳川家康</a>を祀る<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E7%85%A7%E5%AE%AE" title="東照宮">東照宮</a>であった。東照宮の社殿と祭神は手向山八幡宮に移されている。</li> <li>持仏堂 - 江戸時代作の理源大師(<a href="/wiki/%E8%81%96%E5%AE%9D" title="聖宝">聖宝</a>)像を安置する。建物はもと<a href="/wiki/%E8%AB%87%E5%B1%B1%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="談山神社">談山神社</a>(妙楽寺)本殿で、<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%80%8D%E6%96%87%E6%AE%8A%E9%99%A2" title="安倍文殊院">安倍文殊院</a>を経て東大寺に移された。</li> <li>表門</li></ul></li> <li>南大門(国宝):<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E6%B2%BB" title="正治">正治</a>元年(<a href="/wiki/1199%E5%B9%B4" title="1199年">1199年</a>)再建。解説は既出。なお、北大門は北御門ともいい、現在の<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%8A%AB%E9%99%A2" title="五劫院">五劫院</a>付近にあった。東大寺はかつて北に1つ、西に3つ、南に3つの門を備えていたという。</li></ul> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji02s3200.jpg" class="mw-file-description" title="金堂、祭典時"><img alt="金堂、祭典時" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Todaiji02s3200.jpg/120px-Todaiji02s3200.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Todaiji02s3200.jpg/180px-Todaiji02s3200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Todaiji02s3200.jpg/240px-Todaiji02s3200.jpg 2x" data-file-width="3200" data-file-height="2142" /></a></span></div> <div class="gallerytext">金堂、祭典時</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaijikokuzobosatsu.jpg" class="mw-file-description" title="虚空蔵菩薩(大仏殿)"><img alt="虚空蔵菩薩(大仏殿)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Todaijikokuzobosatsu.jpg/90px-Todaijikokuzobosatsu.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Todaijikokuzobosatsu.jpg/135px-Todaijikokuzobosatsu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Todaijikokuzobosatsu.jpg/180px-Todaijikokuzobosatsu.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="2560" /></a></span></div> <div class="gallerytext">虚空蔵菩薩(大仏殿)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_shoro.jpg" class="mw-file-description" title="鐘楼(国宝)"><img alt="鐘楼(国宝)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Todaiji_shoro.jpg/120px-Todaiji_shoro.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Todaiji_shoro.jpg/180px-Todaiji_shoro.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Todaiji_shoro.jpg/240px-Todaiji_shoro.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext">鐘楼(国宝)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Toudai-ji_bonsyou.jpg" class="mw-file-description" title="梵鐘"><img alt="梵鐘" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Toudai-ji_bonsyou.jpg/120px-Toudai-ji_bonsyou.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Toudai-ji_bonsyou.jpg/180px-Toudai-ji_bonsyou.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Toudai-ji_bonsyou.jpg/240px-Toudai-ji_bonsyou.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext">梵鐘</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Toudai-ji_kaizandou.jpg" class="mw-file-description" title="開山堂(奥の建物)(国宝)"><img alt="開山堂(奥の建物)(国宝)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Toudai-ji_kaizandou.jpg/120px-Toudai-ji_kaizandou.jpg" decoding="async" width="120" height="95" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Toudai-ji_kaizandou.jpg/180px-Toudai-ji_kaizandou.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Toudai-ji_kaizandou.jpg/240px-Toudai-ji_kaizandou.jpg 2x" data-file-width="2951" data-file-height="2324" /></a></span></div> <div class="gallerytext">開山堂(奥の建物)(国宝)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Sashizudo_Todaiji_Nara03n3900.jpg" class="mw-file-description" title="指図堂"><img alt="指図堂" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Sashizudo_Todaiji_Nara03n3900.jpg/120px-Sashizudo_Todaiji_Nara03n3900.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Sashizudo_Todaiji_Nara03n3900.jpg/180px-Sashizudo_Todaiji_Nara03n3900.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Sashizudo_Todaiji_Nara03n3900.jpg/240px-Sashizudo_Todaiji_Nara03n3900.jpg 2x" data-file-width="3900" data-file-height="2600" /></a></span></div> <div class="gallerytext">指図堂</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Log_cabin_kura.JPG" class="mw-file-description" title="法華堂経庫"><img alt="法華堂経庫" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Log_cabin_kura.JPG/120px-Log_cabin_kura.JPG" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Log_cabin_kura.JPG/180px-Log_cabin_kura.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Log_cabin_kura.JPG/240px-Log_cabin_kura.JPG 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">法華堂経庫</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%BF%B5%E4%BB%8F%E5%A0%82.jpg" class="mw-file-description" title="念仏堂"><img alt="念仏堂" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%BF%B5%E4%BB%8F%E5%A0%82.jpg/120px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%BF%B5%E4%BB%8F%E5%A0%82.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%BF%B5%E4%BB%8F%E5%A0%82.jpg/180px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%BF%B5%E4%BB%8F%E5%A0%82.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%BF%B5%E4%BB%8F%E5%A0%82.jpg/240px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%BF%B5%E4%BB%8F%E5%A0%82.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a></span></div> <div class="gallerytext">念仏堂</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%B8%8D%E5%8B%95%E5%A0%82.jpg" class="mw-file-description" title="不動堂"><img alt="不動堂" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%B8%8D%E5%8B%95%E5%A0%82.jpg/120px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%B8%8D%E5%8B%95%E5%A0%82.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%B8%8D%E5%8B%95%E5%A0%82.jpg/180px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%B8%8D%E5%8B%95%E5%A0%82.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%B8%8D%E5%8B%95%E5%A0%82.jpg/240px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E4%B8%8D%E5%8B%95%E5%A0%82.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a></span></div> <div class="gallerytext">不動堂</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji09s3200.jpg" class="mw-file-description" title="二月堂から金堂を望む"><img alt="二月堂から金堂を望む" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Todaiji09s3200.jpg/120px-Todaiji09s3200.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Todaiji09s3200.jpg/180px-Todaiji09s3200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Todaiji09s3200.jpg/240px-Todaiji09s3200.jpg 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext">二月堂から金堂を望む</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82%E3%81%A8%E3%81%8A%E7%A4%BE.jpg" class="mw-file-description" title="二月堂とお社"><img alt="二月堂とお社" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82%E3%81%A8%E3%81%8A%E7%A4%BE.jpg/120px-%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82%E3%81%A8%E3%81%8A%E7%A4%BE.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82%E3%81%A8%E3%81%8A%E7%A4%BE.jpg/180px-%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82%E3%81%A8%E3%81%8A%E7%A4%BE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82%E3%81%A8%E3%81%8A%E7%A4%BE.jpg/240px-%E4%BA%8C%E6%9C%88%E5%A0%82%E3%81%A8%E3%81%8A%E7%A4%BE.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a></span></div> <div class="gallerytext">二月堂とお社</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Zoshicho,_Nara,_Nara_Prefecture_630-8211,_Japan_-_panoramio_-_jetsun_(10).jpg" class="mw-file-description" title="中性院門前、二月堂への道"><img alt="中性院門前、二月堂への道" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2810%29.jpg/120px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2810%29.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2810%29.jpg/180px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2810%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2810%29.jpg/240px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2810%29.jpg 2x" data-file-width="1936" data-file-height="1296" /></a></span></div> <div class="gallerytext">中性院門前、二月堂への道</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_model_pagoda.jpg" class="mw-file-description" title="七重塔復元模型(大仏殿内所在)"><img alt="七重塔復元模型(大仏殿内所在)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Todaiji_model_pagoda.jpg/80px-Todaiji_model_pagoda.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Todaiji_model_pagoda.jpg/120px-Todaiji_model_pagoda.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Todaiji_model_pagoda.jpg/160px-Todaiji_model_pagoda.jpg 2x" data-file-width="683" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">七重塔復元模型(大仏殿内所在)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Furukawa_Pavilion.jpg" class="mw-file-description" title="大阪万国博覧会で外観再現された東大寺七重塔(古河パビリオン)"><img alt="大阪万国博覧会で外観再現された東大寺七重塔(古河パビリオン)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Furukawa_Pavilion.jpg/120px-Furukawa_Pavilion.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Furukawa_Pavilion.jpg/180px-Furukawa_Pavilion.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Furukawa_Pavilion.jpg/240px-Furukawa_Pavilion.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2048" /></a></span></div> <div class="gallerytext">大阪万国博覧会で外観再現された東大寺七重塔(<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E6%B2%B3%E3%83%91%E3%83%93%E3%83%AA%E3%82%AA%E3%83%B3" title="古河パビリオン">古河パビリオン</a>)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:200604_S%C5%8Drin_of_Furukawa_Pavillion.jpg" class="mw-file-description" title="東大寺に寄進された日本万国博覧会古河パビリオンの相輪"><img alt="東大寺に寄進された日本万国博覧会古河パビリオンの相輪" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/200604_S%C5%8Drin_of_Furukawa_Pavillion.jpg/67px-200604_S%C5%8Drin_of_Furukawa_Pavillion.jpg" decoding="async" width="67" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/200604_S%C5%8Drin_of_Furukawa_Pavillion.jpg/101px-200604_S%C5%8Drin_of_Furukawa_Pavillion.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/200604_S%C5%8Drin_of_Furukawa_Pavillion.jpg/135px-200604_S%C5%8Drin_of_Furukawa_Pavillion.jpg 2x" data-file-width="4140" data-file-height="7360" /></a></span></div> <div class="gallerytext">東大寺に寄進された<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E4%B8%87%E5%9B%BD%E5%8D%9A%E8%A6%A7%E4%BC%9A" title="日本万国博覧会">日本万国博覧会</a>古河パビリオンの<a href="/wiki/%E7%9B%B8%E8%BC%AA" title="相輪">相輪</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_Culture_Center.JPG" class="mw-file-description" title="東大寺総合文化センター"><img alt="東大寺総合文化センター" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Todaiji_Culture_Center.JPG/120px-Todaiji_Culture_Center.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Todaiji_Culture_Center.JPG/180px-Todaiji_Culture_Center.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Todaiji_Culture_Center.JPG/240px-Todaiji_Culture_Center.JPG 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a></span></div> <div class="gallerytext">東大寺総合文化センター</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="文化財"><span id=".E6.96.87.E5.8C.96.E8.B2.A1"></span>文化財</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=13" title="節を編集: 文化財"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji06s3200.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Todaiji06s3200.jpg/220px-Todaiji06s3200.jpg" decoding="async" width="220" height="329" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Todaiji06s3200.jpg/330px-Todaiji06s3200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Todaiji06s3200.jpg/440px-Todaiji06s3200.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="3872" /></a><figcaption>南大門(<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E4%BB%8F%E6%A7%98" title="大仏様">大仏様</a>建築)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Nio_guardians_by_Unkei_in_Nara.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Nio_guardians_by_Unkei_in_Nara.jpg/220px-Nio_guardians_by_Unkei_in_Nara.jpg" decoding="async" width="220" height="319" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Nio_guardians_by_Unkei_in_Nara.jpg/330px-Nio_guardians_by_Unkei_in_Nara.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Nio_guardians_by_Unkei_in_Nara.jpg/440px-Nio_guardians_by_Unkei_in_Nara.jpg 2x" data-file-width="1051" data-file-height="1525" /></a><figcaption>木造金剛力士像</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="国宝"><span id=".E5.9B.BD.E5.AE.9D"></span>国宝</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=14" title="節を編集: 国宝"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>(建造物)</dt></dl> <ul><li>金堂(大仏殿)(附:棟札1枚)</li> <li>南大門</li> <li>本坊経庫</li> <li>開山堂(附:須弥壇及び厨子)</li> <li>鐘楼</li> <li>法華堂(三月堂)(附:棟札1枚)</li> <li>二月堂</li> <li>転害門</li></ul> <dl><dt>(美術工芸品)</dt></dl> <ul><li>絹本著色倶舎曼荼羅図</li> <li>紙本著色<a href="/w/index.php?title=%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E4%BA%94%E5%8D%81%E4%BA%94%E6%89%80%E7%B5%B5%E5%B7%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="華厳五十五所絵巻 (存在しないページ)">華厳五十五所絵巻</a></li> <li>銅造盧舎那仏坐像(大仏・金堂安置)</li> <li>乾漆不空羂索観音立像(法華堂安置)</li> <li>乾漆梵天・帝釈天立像(法華堂安置)</li> <li>乾漆金剛力士立像 2躯(法華堂安置)</li> <li>乾漆四天王立像(法華堂安置)</li> <li>塑造日光菩薩・月光菩薩立像(所在東大寺ミュージアム、もと法華堂安置)</li> <li>塑造執金剛神立像(法華堂安置)</li> <li>塑造四天王立像(所在戒壇堂)</li> <li>銅造誕生<a href="/wiki/%E9%87%88%E8%BF%A6" title="釈迦">釈迦仏</a>立像・銅造灌仏盤</li> <li>木造金剛力士立像 2躯 附 像内納入品(所在南大門)(像内納入品の明細は後出)</li> <li>木造俊乗上人坐像(俊乗堂安置)</li> <li>木造僧形八幡神坐像 快慶作(八幡殿安置)</li> <li>木造良弁僧正坐像(開山堂安置)</li> <li>木造<a href="/wiki/%E5%BC%A5%E5%8B%92%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="弥勒菩薩">弥勒仏</a>坐像<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>花鳥彩絵油色箱(ゆしょくばこ)</li> <li>金銅八角燈籠(大仏殿前所在)</li> <li>葡萄唐草文染韋(そめかわ)</li> <li>梵鐘</li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%81%96%E6%AD%A6" title="大聖武">賢愚経 巻第十五(四百六十七行)</a></li> <li>東大寺文書100巻(979通)、8,516通</li> <li>東大寺金堂鎮壇具 一括(明細は後出)</li></ul> <div class="NavFrame" style="width:100%"> <div class="NavHead" style="padding:1.5px;line-height:1.7;letter-spacing:1px"> 国宝指定物件の明細</div> <div class="NavContent" style="text-align:left"> <dl><dt>東大寺金堂鎮壇具</dt></dl> <ul><li>銀製<a href="/wiki/%E9%8D%8D%E9%87%91" class="mw-redirect" title="鍍金">鍍金</a>狩猟文小壺 1合</li> <li>金鈿荘大刀 3口</li> <li>金銀荘大刀 2口</li> <li>銀荘大刀 1口</li> <li>瑞花六花鏡 1面</li> <li>銀製鍍金蝉形鏁子 宝相華透彫座金付 1箇</li> <li>漆皮箱残片 一括</li> <li><a href="/wiki/%E6%B0%B4%E6%99%B6" class="mw-redirect" title="水晶">水晶</a>合子(<a href="/wiki/%E7%9C%9F%E7%8F%A0" title="真珠">真珠</a>四箇入) 1合</li> <li>水晶合子(真珠八箇入) 1合</li> <li>水晶玉 22顆</li> <li><a href="/wiki/%E7%90%A5%E7%8F%80" title="琥珀">琥珀</a>玉類 一括</li> <li>ガラス玉類 一括</li> <li>水晶 一括</li> <li>挂甲残闕 一括</li> <li>刀子残闕 一括</li></ul> <dl><dt>木造金剛力士立像 附 像内納入品</dt></dl> <p>阿形像 像内納入品 </p> <ul><li>宝篋印陀羅尼経等 1巻 奥に建仁三年八月七日、執筆沙門浄阿弥陀佛・勧進造東大寺大和尚南無阿弥陀佛等とある</li> <li>木製五輪塔 1基</li> <li>木造毘沙門天立像等 5躯、3箇</li> <li>結縁交名 2通</li> <li>木札 2枚</li></ul> <p>吽形像 像内納入品 </p> <ul><li>宝篋印陀羅尼経等 1巻 奥に建仁三年八月八日、執筆恵阿弥陀仏、造東大寺大勧進大和尚南無阿弥陀佛、大仏師定覚・湛慶等とある</li> <li>木造十一面観音立像 1躯</li> <li>願文 2通 各に建仁三年八月八日の年記があり、一通に類阿弥陀佛、他の一通にあま心女とある</li> <li>結縁交名 10通 内一紙に建仁三年の年記がある</li> <li>地蔵菩薩印仏 2枚</li> <li>不空羂索神呪心経 1巻</li> <li><a href="/wiki/%E6%B3%95%E8%8F%AF%E7%B5%8C" title="法華経">法華経</a>普門品残巻等 1帖2巻</li> <li>木札 2枚 内一枚に□三年八月九日の年記がある</li></ul> </div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="重要文化財"><span id=".E9.87.8D.E8.A6.81.E6.96.87.E5.8C.96.E8.B2.A1"></span>重要文化財</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=15" title="節を編集: 重要文化財"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Shaka_at_birth_basin.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Shaka_at_birth_basin.JPG/150px-Shaka_at_birth_basin.JPG" decoding="async" width="150" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Shaka_at_birth_basin.JPG/225px-Shaka_at_birth_basin.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Shaka_at_birth_basin.JPG/300px-Shaka_at_birth_basin.JPG 2x" data-file-width="1207" data-file-height="1000" /></a><figcaption>銅造誕生釈迦仏立像および灌仏盤(国宝)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_Gakko_Bosatsu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Todaiji_Gakko_Bosatsu.jpg/150px-Todaiji_Gakko_Bosatsu.jpg" decoding="async" width="150" height="245" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Todaiji_Gakko_Bosatsu.jpg/225px-Todaiji_Gakko_Bosatsu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Todaiji_Gakko_Bosatsu.jpg/300px-Todaiji_Gakko_Bosatsu.jpg 2x" data-file-width="2088" data-file-height="3412" /></a><figcaption>塑造月光菩薩立像 もと法華堂安置(国宝)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:TAMONTEN_KAIDANIN_Todaiji.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/TAMONTEN_KAIDANIN_Todaiji.JPG/150px-TAMONTEN_KAIDANIN_Todaiji.JPG" decoding="async" width="150" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/TAMONTEN_KAIDANIN_Todaiji.JPG/225px-TAMONTEN_KAIDANIN_Todaiji.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/TAMONTEN_KAIDANIN_Todaiji.JPG/300px-TAMONTEN_KAIDANIN_Todaiji.JPG 2x" data-file-width="565" data-file-height="800" /></a><figcaption>塑造四天王立像のうち多聞天 戒壇院安置(国宝)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Vajirapani_Shukongoshin_Todaiji2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Vajirapani_Shukongoshin_Todaiji2.JPG/150px-Vajirapani_Shukongoshin_Todaiji2.JPG" decoding="async" width="150" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Vajirapani_Shukongoshin_Todaiji2.JPG/225px-Vajirapani_Shukongoshin_Todaiji2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Vajirapani_Shukongoshin_Todaiji2.JPG/300px-Vajirapani_Shukongoshin_Todaiji2.JPG 2x" data-file-width="1510" data-file-height="1990" /></a><figcaption>塑造執金剛神立像 法華堂(三月堂)安置(国宝)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_Monastery_Portrait_of_Ryoben_(268).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Todaiji_Monastery_Portrait_of_Ryoben_%28268%29.jpg/150px-Todaiji_Monastery_Portrait_of_Ryoben_%28268%29.jpg" decoding="async" width="150" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Todaiji_Monastery_Portrait_of_Ryoben_%28268%29.jpg/225px-Todaiji_Monastery_Portrait_of_Ryoben_%28268%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Todaiji_Monastery_Portrait_of_Ryoben_%28268%29.jpg/300px-Todaiji_Monastery_Portrait_of_Ryoben_%28268%29.jpg 2x" data-file-width="2064" data-file-height="2617" /></a><figcaption>木造良弁僧正坐像 開山堂安置(国宝)</figcaption></figure> <dl><dt>(建造物)</dt></dl> <ul><li>中門</li> <li>東西回廊 2棟</li> <li>東西楽門(がくもん)2棟</li> <li>念仏堂</li> <li>法華堂経庫</li> <li>法華堂手水屋</li> <li>法華堂北門</li> <li>二月堂閼伽井屋(若狭井屋)</li> <li>二月堂参籠所</li> <li>二月堂仏餉屋(御供所)</li> <li>三昧堂(四月堂)</li> <li>大湯屋</li> <li>勧進所経庫</li> <li>石造五輪塔(奈良市川上町所在)</li></ul> <dl><dt>(絵画)</dt></dl> <ul><li>絹本著色<a href="/wiki/%E5%90%89%E8%94%B5" title="吉蔵">嘉祥大師</a>像・絹本著色<a href="/wiki/%E6%85%A7%E9%81%A0_(%E9%9A%8B)" title="慧遠 (隋)">浄影大師</a>像(かじょうだいしぞう・じょうようだいしぞう)</li> <li>絹本著色華厳海会善知識曼荼羅図(けごんかいえぜんちしきまんだらず)</li> <li>絹本著色華厳五十五所絵 10面</li> <li>絹本著色<a href="/wiki/%E6%B3%95%E8%94%B5_(%E5%94%90)" title="法蔵 (唐)">香象大師</a>像</li> <li>絹本著色十一面観音像</li> <li>絹本著色四聖御影(ししょうのみえい)<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E9%95%B7" title="建長">建長</a>本・<a href="/wiki/%E6%B0%B8%E5%92%8C_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="永和 (日本)">永和</a>本</li> <li>紙本著色東大寺大仏縁起 芝琳賢筆 3巻</li> <li>絹本著色東大寺縁起 2幅<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <dl><dt>(彫刻)</dt></dl> <ul><li>木造<a href="/wiki/%E5%A6%82%E6%84%8F%E8%BC%AA%E8%A6%B3%E9%9F%B3" title="如意輪観音">如意輪観音</a>・<a href="/wiki/%E8%99%9A%E7%A9%BA%E8%94%B5%E8%8F%A9%E8%96%A9" title="虚空蔵菩薩">虚空蔵菩薩</a>坐像 順慶・賢慶・了慶・尹慶等作(金堂安置)</li> <li>石造獅子一双(所在南大門)</li> <li>木造<a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%BC%A5%E9%99%80%E5%A6%82%E6%9D%A5" title="阿弥陀如来">阿弥陀如来</a>立像 快慶作(俊乗堂安置)</li> <li>木造<a href="/wiki/%E6%84%9B%E6%9F%93%E6%98%8E%E7%8E%8B" title="愛染明王">愛染明王</a>坐像(俊乗堂安置)</li> <li>木造地蔵菩薩坐像(念仏堂安置)</li> <li>塑造<a href="/wiki/%E5%BC%81%E6%89%8D%E5%A4%A9" title="弁才天">弁才天</a>・<a href="/wiki/%E5%90%89%E7%A5%A5%E5%A4%A9" title="吉祥天">吉祥天</a>立像(東大寺ミュージアム所在、旧所在法華堂)</li> <li>木造<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E5%8B%95%E6%98%8E%E7%8E%8B" title="不動明王">不動明王</a>二童子像(東大寺ミュージアム所在、旧所在法華堂)</li> <li>木造地蔵菩薩坐像(東大寺ミュージアム所在、旧所在法華堂)</li> <li>木造天蓋3面(所在法華堂)<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>木造<a href="/wiki/%E9%AC%BC%E5%AD%90%E6%AF%8D%E7%A5%9E" title="鬼子母神">訶梨帝母</a>坐像(二月堂参籠所食堂安置)</li> <li>木造千手観音立像(東大寺ミュージアム所在、旧所在三昧堂)</li> <li>木造阿弥陀如来坐像(三昧堂安置)</li> <li>木造公慶上人坐像(公慶堂安置)</li> <li>木造五劫思惟阿弥陀坐像(勧進所阿弥陀堂安置)</li> <li>銅造釈迦・多宝如来坐像(戒壇院)<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>厨子入木造千手観音・四天王立像(戒壇院千手堂安置)<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <ul><li>附 旧厨子後板及扉 7面</li></ul></li> <li>木造鑑真和上坐像(戒壇院千手堂安置)</li> <li>木造愛染明王坐像(戒壇院千手堂安置)</li> <li>木造菩薩立像(中性院所在)</li> <li>木造地蔵菩薩立像(真言院所在)</li> <li>木造四天王立像(新禅院伝来)(真言院所在) <ul><li>附 像内納入品(明細は後出(「重要文化財の明細」参照))</li></ul></li> <li>厨子入木造地蔵菩薩立像(知足院所在)<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>木造釈迦如来坐像 <a href="/wiki/%E5%96%84%E6%85%B6" title="善慶">善円</a>作(旧所在指図堂) <ul><li>附 像内納入品(紙本墨釈迦如来造立願文(覚澄筆)1巻、紙本墨書<a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%88%87%E5%A6%82%E6%9D%A5%E5%BF%83%E7%A7%98%E5%AF%86%E5%85%A8%E8%BA%AB%E8%88%8E%E5%88%A9%E5%AE%9D%E7%AD%BA%E5%8D%B0%E9%99%80%E7%BE%85%E5%B0%BC%E7%B5%8C" title="一切如来心秘密全身舎利宝筺印陀羅尼経">宝篋印陀羅尼</a>等 1巻、紙本墨書華厳経 巻四十 1巻、舎利香木 1包)</li></ul></li> <li>木造阿弥陀如来坐像(旧所在勧進所)</li> <li>木造聖観音立像</li> <li>木造十一面観音立像(三昧堂安置)</li> <li>木造地蔵菩薩立像・快慶作(旧所在公慶堂)</li> <li>木造持国天立像 <ul><li>附 像内納入品(木札 1枚、版本金剛般若波羅蜜経 1巻、版本仁王護国般若波羅蜜経 2巻)</li></ul></li> <li>木造多聞天立像</li> <li>木造十二神将立像(旧所在天皇殿)</li> <li>銅造舟形光背(二月堂本尊光背)</li> <li>木造青面金剛立像</li> <li>木造閻魔王坐像 覚円作・木造泰山府君坐像<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>銅造如意輪観音半跏像(菩薩半跏像)</li> <li>木造<a href="/wiki/%E4%BC%8E%E6%A5%BD" title="伎楽">伎楽</a>面29面・乾漆伎楽面1面(附木造伎楽面残欠5片(4面分)、乾漆伎楽面残欠7片(3面分))</li> <li>木造舞楽面9面(皇仁帝4、散手、貴徳、<a href="/wiki/%E8%98%AD%E9%99%B5%E7%8E%8B_(%E9%9B%85%E6%A5%BD)" title="蘭陵王 (雅楽)">陵王</a>、<a href="/wiki/%E7%B4%8D%E6%9B%BD%E5%88%A9" title="納曽利">納曽利</a>2)</li> <li>木造伎楽面2面</li> <li>木造行道面(蝿払)2面</li> <li>木造菩薩面3面(附 残欠4片)</li> <li>木造獅子頭</li></ul> <dl><dt>(工芸品)</dt></dl> <ul><li>金銅鉢 2口</li> <li>孔雀文磬</li> <li><a href="/wiki/%E9%89%A6%E9%BC%93" title="鉦鼓">鉦鼓</a> <a href="/wiki/%E9%95%B7%E6%89%BF" title="長承">長承</a>三年銘</li> <li>鉦鼓 建久九年銘(附 錫平文鉦架、撞木、蓮実形柄杓、菩提子念珠)</li> <li>鉄釣燈籠 2基(法華堂所在)</li> <li>鉄湯船(大湯屋所在)建久年銘</li> <li>鉄鑰(てつやく)鍵付(附:鉄鍵4本)</li> <li>堂司鈴(どうつかされい) <a href="/wiki/%E5%BC%98%E5%AE%89" title="弘安">弘安</a>八年銘</li> <li>銅香水杓 4枝 夫々建長五年、建長七年、<a href="/wiki/%E6%96%87%E6%B0%B8" title="文永">文永</a>四年、□□元年銘</li> <li>銅水瓶 2口 うち1口<a href="/wiki/%E5%98%89%E5%85%83" title="嘉元">嘉元</a>三年銘</li> <li>銅鉢(金銅受台付)・金銅受台</li> <li><a href="/wiki/%E9%B0%90%E5%8F%A3" title="鰐口">鰐口</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%A2%B5%E9%90%98" title="梵鐘">梵鐘</a>(真言院)文永元年銘</li> <li>梵鐘(二月堂食堂所用)<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E6%B2%BB" title="徳治">徳治</a>三年銘</li> <li>雲鳳戧金経櫃(うんぽうそうきんきょうびつ)</li> <li>朱漆布薩盥(ふさつたらい) 3口 うち2口<a href="/wiki/%E5%BF%9C%E6%B0%B8" title="応永">応永</a>三十四年銘</li> <li>黒漆鼓胴 2口</li> <li>黒漆<a href="/wiki/%E8%9E%BA%E9%88%BF" title="螺鈿">螺鈿</a>卓(しょく)</li> <li>彩絵鼓胴</li> <li>彩絵鼓胴 <a href="/wiki/%E5%AF%9B%E5%96%9C" title="寛喜">寛喜</a>四年修理銘</li> <li>五獅子如意(伝<a href="/wiki/%E8%81%96%E5%AE%9D" title="聖宝">聖宝</a>所持)</li> <li>玳瑁如意(たいまいにょい)</li> <li>二月堂練行衆盤 11枚 うち10枚永仁六年銘</li> <li>木製黒漆油壺 2口 元徳二年銘</li> <li>木造西大門勅額</li> <li>石燈籠(法華堂前所在)建長六年銘</li></ul> <dl><dt>(書跡・典籍)</dt></dl> <ul><li>東大寺聖教(しょうぎょう) 1,806点<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>華厳経 巻第一、第四、第五、第六、第九、第十一 6巻 巻第一に貞元十四年訳場列位あり(唐時代)</li> <li>願文集 <a href="/wiki/%E5%AF%9B%E5%85%83" title="寛元">寛元</a>三年宗性跋</li> <li>虚空蔵経 自巻第一至巻第八8巻(附 同経 巻第六(首欠)1巻)</li> <li><a href="/wiki/%E9%87%91%E5%85%89%E6%98%8E%E7%B5%8C" title="金光明経">金光明最勝王経</a>註釈 巻第五、第九</li> <li>金剛般若経讃述 巻上(白点本)<a href="/wiki/%E6%89%BF%E5%92%8C" class="mw-disambig" title="承和">承和</a>十一年延厳書写</li> <li>高僧伝六種 <a href="/wiki/%E5%AE%97%E6%80%A7" title="宗性">宗性</a>筆(日本高僧伝要文抄3冊、日本高僧伝指示抄1冊、大宋高僧伝要文抄2冊、大宋高僧伝指示抄1冊、名僧伝要文抄1冊、名僧伝指示抄1冊)</li> <li><a href="/wiki/%E9%AB%98%E9%BA%97" title="高麗">高麗</a>版華厳経随疏演義鈔 40巻</li> <li>紺紙金字華厳経 80巻</li> <li>紺紙銀字華厳経残巻(二月堂焼経)20巻</li> <li>細字金光明最勝王経 自巻第六至巻第十 1巻</li> <li>続華厳略経疏刊定記 巻第二、第九上下、第十三上下 5巻</li> <li>大威徳陀羅尼経 自巻第一至巻第十(天平十二年五月一日光明皇后願経)10巻(附 経帙 1枚)</li> <li>大般涅槃経 自巻第一至巻第四十 40巻</li> <li>大毘婆沙論 巻第廿三(天平十二年五月一日光明皇后願経)</li> <li>大方等大集菩薩念仏三昧経 自巻第一至巻第十 10巻(附 経帙1枚、経籤1箇)</li> <li>百法顕幽抄 巻第一末(朱点本)会昌三年書写</li> <li>法華統略 巻上</li> <li>弥沙塞羯磨本(みしゃそくこんまぼん)</li> <li><a href="/wiki/%E7%91%9C%E4%BC%BD%E5%B8%AB%E5%9C%B0%E8%AB%96" title="瑜伽師地論">瑜伽師地論</a> 巻第十二、第十三、第十四、第十七(天平十二年五月一日光明皇后願経)4巻</li> <li><a href="/wiki/%E7%BE%AF%E7%A3%A8" title="羯磨">羯磨</a>(こんま)2巻</li> <li>新修浄土往生伝 巻下 保元三年弁昭書写奥書</li> <li><a href="/wiki/%E5%86%86%E7%85%A7_(%E9%8E%8C%E5%80%89%E6%99%82%E4%BB%A3)" title="円照 (鎌倉時代)">円照</a>上人行状記 <a href="/wiki/%E5%87%9D%E7%84%B6" title="凝然">凝然</a>筆 3巻 正安四年奥書</li> <li>東大寺<a href="/wiki/%E5%87%9D%E7%84%B6" title="凝然">凝然</a>撰述章疏類 自筆本(九種)146巻</li> <li>東大寺<a href="/wiki/%E5%AE%97%E6%80%A7" title="宗性">宗性</a>筆聖教并抄録本(二百十四種)99巻、347冊</li> <li>東大寺要録 10冊</li> <li>東大寺要録続録 9冊</li> <li><a href="/wiki/%E8%B3%A2%E5%8A%AB%E7%B5%8C" title="賢劫経">賢劫経</a>紙本墨書巻物(所在不明)<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>注 8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <dl><dt>(古文書、歴史資料)</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%E6%98%8E%E8%8F%B4%E6%A0%84%E8%A5%BF" title="明菴栄西">栄西</a>自筆唐墨筆献上状 建永二年六月廿一日</li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%89%8D%E5%9B%BD" title="越前国">越前国</a>田使解(桑原庄券第二、第三)2巻 天平勝宝八、九年</li> <li><a href="/wiki/%E5%85%83%E4%B9%85" title="元久">元久</a>二年重源上人勧進状</li> <li>阿弥陀悔過料資財帳 神護景雲元年八月</li> <li><a href="/wiki/%E5%91%A8%E9%98%B2%E5%9B%BD" title="周防国">周防国</a><a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%BC%A5%E9%99%80%E5%AF%BA_(%E9%98%B2%E5%BA%9C%E5%B8%82)" title="阿弥陀寺 (防府市)">阿弥陀寺</a>領田畠注文 正治二年十一月日重源加判</li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%A3%E6%97%A8" title="宣旨">宣旨</a> <a href="/wiki/%E5%BB%B6%E6%9A%A6" title="延暦">延暦</a>二十四年九月二十四日<a href="/w/index.php?title=%E8%8F%85%E9%87%8E%E7%9C%9E%E9%81%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="菅野眞道 (存在しないページ)">菅野眞道</a>自署・<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E6%94%BF%E5%AE%98" title="太政官">太政官</a>宣旨 延暦二十四年二月二十五日菅野眞道自署</li> <li>僧某逆修願文案 <a href="/wiki/%E8%B2%9E%E6%85%B6" title="貞慶">貞慶</a>筆 建久九年四月十五日</li> <li>東大寺大勧進僧<a href="/wiki/%E9%80%80%E8%80%95%E8%A1%8C%E5%8B%87" title="退耕行勇">行勇</a>自筆書状 九月十六日 年預五師宛</li> <li>東大寺<a href="/wiki/%E5%A5%B4%E5%A9%A2" title="奴婢">奴婢</a>見来帳 天平勝宝三年</li> <li>二月堂修二会記録文書 293冊、2,107通(附 手継箱 3合)</li> <li>東大寺戒壇院指図</li></ul> <p>典拠:2000年(平成12年)までの指定物件については、『国宝・重要文化財大全 別巻』所有者別総合目録・名称総索引・統計資料(毎日新聞社、2000年)による。 </p> <div class="NavFrame" style="width:100%"> <div class="NavHead" style="padding:1.5px;line-height:1.7;letter-spacing:1px">重要文化財(四天王像内納入品)の明細</div> <div class="NavContent" style="text-align:left"> <dl><dt>木造四天王立像(新禅院伝来)</dt></dl> <ul><li>附 像内納入品 <ul><li>持国天像像内納入品 <ul><li>木製五輪塔 1基</li> <li>金光明経四天王品第六 1巻 弘安四年三月東大寺新禅院<a href="/wiki/%E8%81%96%E5%AE%88" title="聖守">聖守</a>の願文がある</li> <li>持国天神呪・般若心経 1巻</li></ul></li> <li>増長天像像内納入品 <ul><li>木製五輪塔 1基</li> <li>金光明経四天王品第六 1巻 弘安四年三月聖守の願文がある</li> <li>増長天神呪・般若心経 1巻</li></ul></li> <li>広目天像像内納入品 <ul><li>木製五輪塔 1基</li> <li>金光明経四天王品第六 1巻 聖守の願文がある</li> <li>広目天神呪・般若心経 1巻</li> <li>包紙(願文がある)1枚</li></ul></li> <li>多聞天像像内納入品 <ul><li>木製五輪塔 1基</li> <li>金光明経四天王品第六 1巻 聖守の願文がある</li> <li>多聞天神呪・般若心経 1巻 聖守の願文がある</li> <li>願文 1通 弘安四年三月、聖守等の記がある</li> <li>包紙(願文がある)1枚</li></ul></li></ul></li></ul> </div> </div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Honbokyoko_Todaiji.jpg" class="mw-file-description" title="本坊経庫(国宝)"><img alt="本坊経庫(国宝)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Honbokyoko_Todaiji.jpg/120px-Honbokyoko_Todaiji.jpg" decoding="async" width="120" height="74" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Honbokyoko_Todaiji.jpg/180px-Honbokyoko_Todaiji.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Honbokyoko_Todaiji.jpg/240px-Honbokyoko_Todaiji.jpg 2x" data-file-width="1314" data-file-height="806" /></a></span></div> <div class="gallerytext">本坊経庫(国宝)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Silver_small_jar_Todaiji.JPG" class="mw-file-description" title="金堂鎮壇具(国宝)のうち銀製鍍金狩猟文小壺"><img alt="金堂鎮壇具(国宝)のうち銀製鍍金狩猟文小壺" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Silver_small_jar_Todaiji.JPG/120px-Silver_small_jar_Todaiji.JPG" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Silver_small_jar_Todaiji.JPG/180px-Silver_small_jar_Todaiji.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Silver_small_jar_Todaiji.JPG/240px-Silver_small_jar_Todaiji.JPG 2x" data-file-width="1198" data-file-height="798" /></a></span></div> <div class="gallerytext">金堂鎮壇具(国宝)のうち銀製鍍金狩猟文小壺</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_gigaku_mask.jpg" class="mw-file-description" title="伎楽面30面(重要文化財)のうち酔胡従"><img alt="伎楽面30面(重要文化財)のうち酔胡従" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Todaiji_gigaku_mask.jpg/94px-Todaiji_gigaku_mask.jpg" decoding="async" width="94" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Todaiji_gigaku_mask.jpg/141px-Todaiji_gigaku_mask.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Todaiji_gigaku_mask.jpg/188px-Todaiji_gigaku_mask.jpg 2x" data-file-width="2408" data-file-height="3072" /></a></span></div> <div class="gallerytext">伎楽面30面(重要文化財)のうち酔胡従</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:J%C5%8Dei_Daishi_(Todaiji).jpg" class="mw-file-description" title="浄影大師像(重要文化財)"><img alt="浄影大師像(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/J%C5%8Dei_Daishi_%28Todaiji%29.jpg/53px-J%C5%8Dei_Daishi_%28Todaiji%29.jpg" decoding="async" width="53" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/J%C5%8Dei_Daishi_%28Todaiji%29.jpg/79px-J%C5%8Dei_Daishi_%28Todaiji%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/J%C5%8Dei_Daishi_%28Todaiji%29.jpg/105px-J%C5%8Dei_Daishi_%28Todaiji%29.jpg 2x" data-file-width="838" data-file-height="1904" /></a></span></div> <div class="gallerytext">浄影大師像(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_Monastery_Miroku_(266).jpg" class="mw-file-description" title="木造弥勒仏坐像(国宝)"><img alt="木造弥勒仏坐像(国宝)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Todaiji_Monastery_Miroku_%28266%29.jpg/92px-Todaiji_Monastery_Miroku_%28266%29.jpg" decoding="async" width="92" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Todaiji_Monastery_Miroku_%28266%29.jpg/138px-Todaiji_Monastery_Miroku_%28266%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Todaiji_Monastery_Miroku_%28266%29.jpg/184px-Todaiji_Monastery_Miroku_%28266%29.jpg 2x" data-file-width="1995" data-file-height="2596" /></a></span></div> <div class="gallerytext">木造弥勒仏坐像(国宝)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Kegon_Kai-e_Zenchishiki_Mandara_(Todaiji).jpg" class="mw-file-description" title="華厳海会善知識曼荼羅図(重要文化財)"><img alt="華厳海会善知識曼荼羅図(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Kegon_Kai-e_Zenchishiki_Mandara_%28Todaiji%29.jpg/75px-Kegon_Kai-e_Zenchishiki_Mandara_%28Todaiji%29.jpg" decoding="async" width="75" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Kegon_Kai-e_Zenchishiki_Mandara_%28Todaiji%29.jpg/113px-Kegon_Kai-e_Zenchishiki_Mandara_%28Todaiji%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Kegon_Kai-e_Zenchishiki_Mandara_%28Todaiji%29.jpg/151px-Kegon_Kai-e_Zenchishiki_Mandara_%28Todaiji%29.jpg 2x" data-file-width="1116" data-file-height="1777" /></a></span></div> <div class="gallerytext">華厳海会善知識曼荼羅図(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Kegon_Goj%C5%ABgo-sho_Emaki_(Todaiji).jpg" class="mw-file-description" title="華厳五十五所絵巻(部分)(国宝)"><img alt="華厳五十五所絵巻(部分)(国宝)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Kegon_Goj%C5%ABgo-sho_Emaki_%28Todaiji%29.jpg/120px-Kegon_Goj%C5%ABgo-sho_Emaki_%28Todaiji%29.jpg" decoding="async" width="120" height="54" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Kegon_Goj%C5%ABgo-sho_Emaki_%28Todaiji%29.jpg/180px-Kegon_Goj%C5%ABgo-sho_Emaki_%28Todaiji%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Kegon_Goj%C5%ABgo-sho_Emaki_%28Todaiji%29.jpg/240px-Kegon_Goj%C5%ABgo-sho_Emaki_%28Todaiji%29.jpg 2x" data-file-width="1853" data-file-height="827" /></a></span></div> <div class="gallerytext">華厳五十五所絵巻(部分)(国宝)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Budo_Karakusamon_Somekawa.jpg" class="mw-file-description" title="葡萄唐草文染韋(そめかわ)(国宝)"><img alt="葡萄唐草文染韋(そめかわ)(国宝)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Budo_Karakusamon_Somekawa.jpg/120px-Budo_Karakusamon_Somekawa.jpg" decoding="async" width="120" height="104" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Budo_Karakusamon_Somekawa.jpg/180px-Budo_Karakusamon_Somekawa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Budo_Karakusamon_Somekawa.jpg/240px-Budo_Karakusamon_Somekawa.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="345" /></a></span></div> <div class="gallerytext">葡萄唐草文染韋(そめかわ)(国宝)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Four_Saintly_Figures_(Eiwa_Version)_Todaiji.jpg" class="mw-file-description" title="四聖御影(ししょうのみえい)永和本(重要文化財)"><img alt="四聖御影(ししょうのみえい)永和本(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Four_Saintly_Figures_%28Eiwa_Version%29_Todaiji.jpg/91px-Four_Saintly_Figures_%28Eiwa_Version%29_Todaiji.jpg" decoding="async" width="91" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Four_Saintly_Figures_%28Eiwa_Version%29_Todaiji.jpg/136px-Four_Saintly_Figures_%28Eiwa_Version%29_Todaiji.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Four_Saintly_Figures_%28Eiwa_Version%29_Todaiji.jpg/181px-Four_Saintly_Figures_%28Eiwa_Version%29_Todaiji.jpg 2x" data-file-width="1199" data-file-height="1587" /></a></span></div> <div class="gallerytext">四聖御影(ししょうのみえい)永和本(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Kusha_Mandala.jpg" class="mw-file-description" title="倶舎曼荼羅図(国宝)"><img alt="倶舎曼荼羅図(国宝)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Kusha_Mandala.jpg/120px-Kusha_Mandala.jpg" decoding="async" width="120" height="118" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Kusha_Mandala.jpg/180px-Kusha_Mandala.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Kusha_Mandala.jpg/240px-Kusha_Mandala.jpg 2x" data-file-width="305" data-file-height="300" /></a></span></div> <div class="gallerytext">倶舎曼荼羅図(国宝)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Chogento.JPG" class="mw-file-description" title="五輪塔(重要文化財)奈良市川上町所在(重源墓)"><img alt="五輪塔(重要文化財)奈良市川上町所在(重源墓)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Chogento.JPG/90px-Chogento.JPG" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Chogento.JPG/135px-Chogento.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Chogento.JPG/180px-Chogento.JPG 2x" data-file-width="240" data-file-height="320" /></a></span></div> <div class="gallerytext">五輪塔(重要文化財)奈良市川上町所在(重源墓)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Zoshicho,_Nara,_Nara_Prefecture_630-8211,_Japan_-_panoramio_-_jetsun_(26).jpg" class="mw-file-description" title="大仏殿西回廊と西楽門(重要文化財)"><img alt="大仏殿西回廊と西楽門(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2826%29.jpg/120px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2826%29.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2826%29.jpg/180px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2826%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2826%29.jpg/240px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2826%29.jpg 2x" data-file-width="1936" data-file-height="1296" /></a></span></div> <div class="gallerytext">大仏殿西回廊と西楽門(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Zoshicho,_Nara,_Nara_Prefecture_630-8211,_Japan_-_panoramio_-_jetsun_(23).jpg" class="mw-file-description" title="三昧堂(左の二重屋根)、開山堂(その右の宝形屋根)、奥に大仏殿を望む(二月堂から見る)"><img alt="三昧堂(左の二重屋根)、開山堂(その右の宝形屋根)、奥に大仏殿を望む(二月堂から見る)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2823%29.jpg/120px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2823%29.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2823%29.jpg/180px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2823%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2823%29.jpg/240px-Zoshicho%2C_Nara%2C_Nara_Prefecture_630-8211%2C_Japan_-_panoramio_-_jetsun_%2823%29.jpg 2x" data-file-width="1936" data-file-height="1296" /></a></span></div> <div class="gallerytext">三昧堂(左の二重屋根)、開山堂(その右の宝形屋根)、奥に大仏殿を望む(二月堂から見る)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E6%B9%AF%E5%B1%8B_-_panoramio.jpg" class="mw-file-description" title="大湯屋(重要文化財)"><img alt="大湯屋(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E6%B9%AF%E5%B1%8B_-_panoramio.jpg/120px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E6%B9%AF%E5%B1%8B_-_panoramio.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E6%B9%AF%E5%B1%8B_-_panoramio.jpg/180px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E6%B9%AF%E5%B1%8B_-_panoramio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E6%B9%AF%E5%B1%8B_-_panoramio.jpg/240px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%A4%A7%E6%B9%AF%E5%B1%8B_-_panoramio.jpg 2x" data-file-width="1296" data-file-height="972" /></a></span></div> <div class="gallerytext">大湯屋(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA_-_panoramio_(2).jpg" class="mw-file-description" title="大仏殿東回廊と東楽門(重要文化財)"><img alt="大仏殿東回廊と東楽門(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA_-_panoramio_%282%29.jpg/120px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA_-_panoramio_%282%29.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA_-_panoramio_%282%29.jpg/180px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA_-_panoramio_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA_-_panoramio_%282%29.jpg/240px-%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA_-_panoramio_%282%29.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a></span></div> <div class="gallerytext">大仏殿東回廊と東楽門(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Nigatsu-do_-_panoramio.jpg" class="mw-file-description" title="法華堂北門(重要文化財)"><img alt="法華堂北門(重要文化財)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Nigatsu-do_-_panoramio.jpg/120px-Nigatsu-do_-_panoramio.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Nigatsu-do_-_panoramio.jpg/180px-Nigatsu-do_-_panoramio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Nigatsu-do_-_panoramio.jpg/240px-Nigatsu-do_-_panoramio.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1440" /></a></span></div> <div class="gallerytext">法華堂北門(重要文化財)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_temple_in_Nara_(11140757433).jpg" class="mw-file-description" title="真言院(中央は地蔵堂)"><img alt="真言院(中央は地蔵堂)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Todaiji_temple_in_Nara_%2811140757433%29.jpg/120px-Todaiji_temple_in_Nara_%2811140757433%29.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Todaiji_temple_in_Nara_%2811140757433%29.jpg/180px-Todaiji_temple_in_Nara_%2811140757433%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Todaiji_temple_in_Nara_%2811140757433%29.jpg/240px-Todaiji_temple_in_Nara_%2811140757433%29.jpg 2x" data-file-width="5458" data-file-height="3639" /></a></span></div> <div class="gallerytext">真言院(中央は地蔵堂) </div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="国指定史跡"><span id=".E5.9B.BD.E6.8C.87.E5.AE.9A.E5.8F.B2.E8.B7.A1"></span>国指定史跡</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=16" title="節を編集: 国指定史跡"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>東大寺旧境内 - 現境内を含む約12<a href="/wiki/%E3%83%98%E3%82%AF%E3%82%BF%E3%83%BC%E3%83%AB" title="ヘクタール">ヘクタール</a>に及ぶ広範囲の土地が国の<a href="/wiki/%E5%8F%B2%E8%B7%A1" title="史跡">史跡</a>に指定されている。</li> <li>東大寺東南院旧境内</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="国指定天然記念物"><span id=".E5.9B.BD.E6.8C.87.E5.AE.9A.E5.A4.A9.E7.84.B6.E8.A8.98.E5.BF.B5.E7.89.A9"></span>国指定天然記念物</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=17" title="節を編集: 国指定天然記念物"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>知足院<a href="/wiki/%E3%83%8A%E3%83%A9%E3%83%8E%E3%83%A4%E3%82%A8%E3%82%B6%E3%82%AF%E3%83%A9" title="ナラノヤエザクラ">ナラノヤエザクラ</a>:塔頭<a href="/wiki/%E7%9F%A5%E8%B6%B3%E9%99%A2" title="知足院">知足院</a>の所有。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="奈良県指定有形文化財"><span id=".E5.A5.88.E8.89.AF.E7.9C.8C.E6.8C.87.E5.AE.9A.E6.9C.89.E5.BD.A2.E6.96.87.E5.8C.96.E8.B2.A1"></span>奈良県指定有形文化財</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=18" title="節を編集: 奈良県指定有形文化財"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>東大寺真言院 6棟 <ul><li>灌頂堂</li> <li>表門</li> <li>地蔵堂</li> <li>神護殿</li> <li>閼伽井屋</li> <li>南門</li></ul></li> <li>戒壇院戒壇堂</li> <li>東大寺二月堂湯屋</li> <li>二月堂曼荼羅図</li> <li>木造不動明王坐像</li> <li>金銅宝塔</li> <li>東大寺戒壇院所用厨房用具 3口</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="奈良県指定天然記念物"><span id=".E5.A5.88.E8.89.AF.E7.9C.8C.E6.8C.87.E5.AE.9A.E5.A4.A9.E7.84.B6.E8.A8.98.E5.BF.B5.E7.89.A9"></span>奈良県指定天然記念物</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=19" title="節を編集: 奈良県指定天然記念物"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>東大寺鏡池棲息<a href="/wiki/%E3%83%AF%E3%82%BF%E3%82%AB" title="ワタカ">ワタカ</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="奈良市指定有形文化財"><span id=".E5.A5.88.E8.89.AF.E5.B8.82.E6.8C.87.E5.AE.9A.E6.9C.89.E5.BD.A2.E6.96.87.E5.8C.96.E8.B2.A1"></span>奈良市指定有形文化財</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=20" title="節を編集: 奈良市指定有形文化財"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>絹本著色釈迦三尊十六羅漢像 1幅</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="年中行事"><span id=".E5.B9.B4.E4.B8.AD.E8.A1.8C.E4.BA.8B"></span>年中行事</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=21" title="節を編集: 年中行事"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Todaiji_Syunie_Nara_JPN_001.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Todaiji_Syunie_Nara_JPN_001.JPG/220px-Todaiji_Syunie_Nara_JPN_001.JPG" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Todaiji_Syunie_Nara_JPN_001.JPG/330px-Todaiji_Syunie_Nara_JPN_001.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Todaiji_Syunie_Nara_JPN_001.JPG/440px-Todaiji_Syunie_Nara_JPN_001.JPG 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2182" /></a><figcaption>東大寺二月堂の修二会(お松明)</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/1%E6%9C%881%E6%97%A5" title="1月1日">1月1日</a> <b><a href="/wiki/%E9%99%A4%E5%A4%9C%E3%81%AE%E9%90%98" title="除夜の鐘">除夜の鐘</a></b>(鐘楼)</li> <li><a href="/wiki/1%E6%9C%881%E6%97%A5" title="1月1日">1月1日</a> – <a href="/wiki/1%E6%9C%883%E6%97%A5" title="1月3日">3日</a> <b><a href="/wiki/%E6%AD%A3%E6%9C%88%E4%B8%89%E3%81%8C%E6%97%A5" title="正月三が日">正月三が日</a></b>(大仏殿・二月堂)</li> <li><a href="/wiki/1%E6%9C%887%E6%97%A5" title="1月7日">1月7日</a> <b><a href="/wiki/%E4%BF%AE%E6%AD%A3%E4%BC%9A" title="修正会">修正会</a></b>(大仏殿) 悔過法要が行われる。</li> <li><a href="/wiki/2%E6%9C%883%E6%97%A5" title="2月3日">2月3日</a> <b><a href="/wiki/%E7%AF%80%E5%88%86" title="節分">節分</a>・<a href="/wiki/%E6%98%9F%E7%A5%AD%E3%82%8A" class="mw-redirect" title="星祭り">星祭り</a></b>(二月堂) 日中、「<a href="/w/index.php?title=%E9%82%84%E5%AE%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="還宮 (存在しないページ)">還宮</a>(げんぐう)」と「節分<a href="/wiki/%E8%B1%86%E3%81%BE%E3%81%8D" class="mw-redirect" title="豆まき">豆まき</a>」が行われる。還宮とは古くなったお札やお守り等を火にあげる儀式のこと。節分豆まきは、午後2時ごろ、二月堂の舞台の上から行われる。「星祭り」は、星に「除災与楽」を祈る法会。夕刻、二月堂本堂に万灯明を灯し、「<a href="/w/index.php?title=%E6%98%9F%E6%9B%BC%E8%8D%BC%E7%BE%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="星曼荼羅 (存在しないページ)">星曼荼羅</a>」を掲げてこの法会を勤める。</li> <li><a href="/wiki/3%E6%9C%881%E6%97%A5" title="3月1日">3月1日</a> – <a href="/wiki/3%E6%9C%8814%E6%97%A5" title="3月14日">14日</a> <b><a href="/wiki/%E4%BF%AE%E4%BA%8C%E4%BC%9A" title="修二会">修二会</a>(<a href="/wiki/%E3%81%8A%E6%B0%B4%E5%8F%96%E3%82%8A" title="お水取り">お水取り</a>)</b>(二月堂) 詳細は「<a href="/wiki/%E4%BF%AE%E4%BA%8C%E4%BC%9A" title="修二会">修二会</a>」の項を参照。奈良時代、<a href="/wiki/%E5%AE%9F%E5%BF%A0" title="実忠">実忠</a>和尚によって始められた東大寺の代表的行事。11人の練行衆と呼ばれる僧侶が<a href="/w/index.php?title=%E7%B2%BE%E9%80%B2%E6%BD%94%E6%96%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="精進潔斎 (存在しないページ)">精進潔斎</a>して合宿生活を送り、二月堂の本尊十一面観音に罪を懺悔し、国家安泰、万民豊楽等を願う。内陣の中では<a href="/wiki/%E9%81%8E%E5%8E%BB%E5%B8%B3" title="過去帳">過去帳</a>読誦、走りの行法、韃靼の行法などの行事が行われる。二月堂の上で<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E6%98%8E" class="mw-redirect" title="松明">松明</a>を振り回す「お松明」は3月1日以降連日行われる。若狭井から水を汲み本尊に備える「お水取り」は<a href="/wiki/3%E6%9C%8812%E6%97%A5" title="3月12日">3月12日</a>深夜(13日未明)に行われる。</li> <li><a href="/wiki/3%E6%9C%8815%E6%97%A5" title="3月15日">3月15日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E6%B6%85%E6%A7%83%E8%AC%9B&action=edit&redlink=1" class="new" title="涅槃講 (存在しないページ)">涅槃講</a></b> 釈迦の入涅槃を記念する法要。</li> <li><a href="/wiki/4%E6%9C%888%E6%97%A5" title="4月8日">4月8日</a> <b><a href="/wiki/%E4%BB%8F%E7%94%9F%E4%BC%9A" class="mw-redirect" title="仏生会">仏生会</a></b>(大仏殿) 釈迦の誕生を祝う。</li> <li><a href="/wiki/4%E6%9C%8824%E6%97%A5" title="4月24日">4月24日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E7%9F%A5%E8%AD%98%E4%BE%9B&action=edit&redlink=1" class="new" title="華厳知識供 (存在しないページ)">華厳知識供</a></b>(開山堂) 一山の僧侶が開山堂に参集し、良弁僧正の厨子の前に華厳五十五聖善智識曼荼羅をかけ、<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E7%B5%8C" title="華厳経">華厳経</a>を講じ、法会を行う。</li> <li><a href="/wiki/5%E6%9C%882%E6%97%A5" title="5月2日">5月2日</a> – <a href="/wiki/5%E6%9C%883%E6%97%A5" title="5月3日">3日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E8%81%96%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87%E7%A5%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="聖武天皇祭 (存在しないページ)">聖武天皇祭</a></b> <a href="/wiki/%E8%81%96%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="聖武天皇">聖武天皇</a>の御忌法要。 <ul><li><a href="/wiki/5%E6%9C%882%E6%97%A5" title="5月2日">5月2日</a> 天皇殿で論議法要。式衆・<a href="/wiki/%E7%A8%9A%E5%85%90" title="稚児">稚児</a>の行列が市中から大仏殿に向かう。到着後、大仏殿で聖武天皇慶讃法要。<a href="/wiki/%E8%88%9E%E6%A5%BD" class="mw-redirect" title="舞楽">舞楽</a>も奉納される。</li> <li><a href="/wiki/5%E6%9C%883%E6%97%A5" title="5月3日">5月3日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E5%B1%B1%E9%99%B5%E7%A5%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="山陵祭 (存在しないページ)">山陵祭</a></b>(大仏殿・佐保御陵) 大仏殿を出発し、東大寺一山の僧侶が聖武天皇をまつる佐保御陵に参拝する。帰着後、大仏殿で献茶式。</li></ul></li> <li><a href="/wiki/7%E6%9C%885%E6%97%A5" title="7月5日">7月5日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E4%BF%8A%E4%B9%97%E5%BF%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="俊乗忌 (存在しないページ)">俊乗忌</a></b>(俊乗堂) 鎌倉時代に大仏を復興した重源の法要。法要終了後(11時ごろ)から午後4時ごろまで日ごろ非公開の秘仏重源上人坐像(国宝)が一般公開される。</li> <li><a href="/wiki/7%E6%9C%8828%E6%97%A5" title="7月28日">7月28日</a> <b><a href="/wiki/%E8%A7%A3%E9%99%A4%E4%BC%9A" class="mw-redirect" title="解除会">解除会</a>(けじょえ、げじょえ)</b>(大仏殿) <a href="/wiki/901%E5%B9%B4" title="901年">901年</a>(延喜元年)に始まる、<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E7%A5%93" title="大祓">夏越の祓</a>と深い関係のある法会。法要と<a href="/wiki/%E8%8C%85%E3%81%AE%E8%BC%AA%E3%81%8F%E3%81%90%E3%82%8A" class="mw-redirect" title="茅の輪くぐり">茅の輪くぐり</a>が行われる<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li><a href="/wiki/8%E6%9C%887%E6%97%A5" title="8月7日">8月7日</a> <b>大仏<a href="/wiki/%E3%81%8A%E8%BA%AB%E6%8B%AD%E3%81%84" class="mw-redirect" title="お身拭い">お身拭い</a></b>(大仏殿) 200人程の僧侶や関係者が、早朝より二月堂の湯屋で身を清め、白装束に藁草履姿で大仏殿に集合し、午前7時より撥遣作法が行われた後、全員でお経を唱え、年に1度の大仏さまの「お身拭い」を行う。</li> <li><a href="/wiki/8%E6%9C%889%E6%97%A5" title="8月9日">8月9日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E3%81%8A%E3%82%88%E3%81%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="およく (存在しないページ)">およく</a></b>(二月堂) この日参詣すると46,000回参詣したのと同じ功徳が得られると伝えられている。</li> <li><a href="/wiki/8%E6%9C%8815%E6%97%A5" title="8月15日">8月15日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%87%E7%81%AF%E4%BE%9B%E9%A4%8A%E4%BC%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="万灯供養会 (存在しないページ)">万灯供養会</a></b>(大仏殿) <a href="/wiki/%E7%9B%82%E8%98%AD%E7%9B%86" class="mw-redirect" title="盂蘭盆">盂蘭盆</a>(うらぼん)の最終日、8月15日の夜、大仏に多くの灯籠をお供えする。お盆に帰省できない方々にもせめて御先祖の供養をしていただけるようにという趣旨で、<a href="/wiki/1985%E5%B9%B4" title="1985年">1985年</a>に始められた。</li> <li><a href="/wiki/9%E6%9C%8817%E6%97%A5" title="9月17日">9月17日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E5%8D%81%E4%B8%83%E5%A4%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="十七夜 (存在しないページ)">十七夜</a></b>(二月堂) 観世音菩薩の縁日で、法要のほか二月堂前広場で<a href="/wiki/%E7%9B%86%E8%B8%8A%E3%82%8A" title="盆踊り">盆踊り</a>が行われる。</li> <li><a href="/wiki/10%E6%9C%885%E6%97%A5" title="10月5日">10月5日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E8%BB%A2%E5%AE%B3%E4%BC%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="転害会 (存在しないページ)">転害会</a></b> 東大寺の鎮守の<a href="/wiki/%E6%89%8B%E5%90%91%E5%B1%B1%E5%85%AB%E5%B9%A1%E5%AE%AE" title="手向山八幡宮">手向山八幡宮</a>の祭礼。</li> <li><a href="/wiki/10%E6%9C%8815%E6%97%A5" title="10月15日">10月15日</a> <b>大仏さま秋の祭り</b>(大仏殿)</li> <li><a href="/wiki/12%E6%9C%8814%E6%97%A5" title="12月14日">12月14日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E4%BB%8F%E5%90%8D%E4%BC%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="仏名会 (存在しないページ)">仏名会</a></b>(二月堂) 三千仏の画像を掛け仏名を唱えて礼拝し、年内の罪障消滅を祈願。</li> <li><a href="/wiki/12%E6%9C%8816%E6%97%A5" title="12月16日">12月16日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E8%89%AF%E5%BC%81%E5%BF%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="良弁忌 (存在しないページ)">良弁忌</a></b>(開山堂) 東大寺開山良弁僧正の法要。秘仏・良弁僧正坐像、執金剛神立像が公開される。</li> <li><a href="/wiki/12%E6%9C%8816%E6%97%A5" title="12月16日">12月16日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E6%96%B9%E5%BA%83%E4%BC%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="方広会 (存在しないページ)">方広会</a></b>(法華堂) 研学竪義(けんがくりゅうぎ)と呼ばれる口頭試問が行われる。寺内の華厳と三論を学ぶものが学僧として認められるためにはこれに合格しなければならない。現在は形式化している。</li> <li><a href="/wiki/12%E6%9C%8818%E6%97%A5" title="12月18日">12月18日</a> <b><a href="/w/index.php?title=%E9%A6%99%E6%B0%B4%E4%B8%8B%E3%81%92%E6%B8%A1%E3%81%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="香水下げ渡し (存在しないページ)">香水下げ渡し</a></b> お水取りで汲まれた若狭井の水が信者に分け与えられる。</li></ul> <p>このほか、<a href="/wiki/2002%E5%B9%B4" title="2002年">2002年</a>以来、毎年12月に<b><a href="/wiki/%E3%82%B6%E3%83%BB%E3%82%B0%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%83%88%E3%83%96%E3%83%83%E3%83%80%E3%83%BB%E3%82%B7%E3%83%B3%E3%83%9D%E3%82%B8%E3%82%A6%E3%83%A0" title="ザ・グレイトブッダ・シンポジウム">ザ・グレイトブッダ・シンポジウム</a></b>が開かれている。仏教に関する諸問題を広い視野に立ちながら厳密な学問的方法をもって分析・検討し、その意義を明らかにすることを目的とする。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="著名な別当"><span id=".E8.91.97.E5.90.8D.E3.81.AA.E5.88.A5.E5.BD.93"></span>著名な別当</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=22" title="節を編集: 著名な別当"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E5%8F%B8%E6%B5%B7%E9%9B%B2" title="上司海雲">上司海雲</a>:第206世別当。観音院サロンを形成した。</li> <li><a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%B0%B4%E5%85%AC%E7%85%A7" title="清水公照">清水公照</a>:第207・208世別当。大仏殿昭和大修理を完成。</li> <li><a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%B2%A1%E5%AE%9A%E6%B5%B7" title="平岡定海">平岡定海</a>:第213世別当。歴史学者。</li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%88%E5%B1%8B%E5%BC%98%E6%96%8E" title="守屋弘斎">守屋弘斎</a>:第214世別当。修二会の最多参籠記録保持者。</li> <li><a href="/wiki/%E6%96%B0%E8%97%A4%E6%99%8B%E6%B5%B7" title="新藤晋海">新藤晋海</a>:第216世別当。日本ユニセフ協会奈良県支部の設立発起人。</li> <li><a href="/wiki/%E6%A3%AE%E6%9C%AC%E5%85%AC%E8%AA%A0" title="森本公誠">森本公誠</a>:第218世別当。イスラム学者としても有名。</li> <li><a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%B2%B3%E5%8E%9F%E5%85%AC%E6%95%AC" title="北河原公敬">北河原公敬</a>:第220世別当。<a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%A4%A7%E9%9C%87%E7%81%BD%E6%99%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="東日本大震災時 (存在しないページ)">東日本大震災時</a>の別当。学校法人東大寺学園理事長。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="前後の札所"><span id=".E5.89.8D.E5.BE.8C.E3.81.AE.E6.9C.AD.E6.89.80"></span>前後の札所</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=23" title="節を編集: 前後の札所"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt><a href="/wiki/%E6%B3%95%E7%84%B6%E4%B8%8A%E4%BA%BA%E4%BA%8C%E5%8D%81%E4%BA%94%E9%9C%8A%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="法然上人二十五霊跡">法然上人二十五霊跡</a></dt> <dd>10 <a href="/wiki/%E6%B3%95%E7%84%B6%E5%AF%BA_(%E6%A9%BF%E5%8E%9F%E5%B8%82)" title="法然寺 (橿原市)">法然寺</a> - <b>11 東大寺指図堂</b> - 12 <a href="/wiki/%E6%AC%A3%E6%B5%84%E5%AF%BA_(%E4%BC%8A%E5%8B%A2%E5%B8%82)" title="欣浄寺 (伊勢市)">欣浄寺</a></dd> <dt><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%92%8C%E5%8C%97%E9%83%A8%E5%85%AB%E5%8D%81%E5%85%AB%E3%83%B6%E6%89%80%E9%9C%8A%E5%A0%B4" title="大和北部八十八ヶ所霊場">大和北部八十八ヶ所霊場</a></dt> <dd>11 <a href="/wiki/%E5%9C%93%E8%AD%89%E5%AF%BA" title="圓證寺">圓證寺</a> - <b>12 東大寺真言院</b> - 13 <a href="/w/index.php?title=%E5%B4%87%E5%BE%B3%E5%AF%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="崇徳寺 (存在しないページ)">崇徳寺</a></dd> <dt><a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E4%B8%83%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="南都七大寺">南都七大寺</a></dt> <dd><b>1 東大寺</b> - 2 <a href="/wiki/%E8%88%88%E7%A6%8F%E5%AF%BA" title="興福寺">興福寺</a></dd> <dt><a href="/wiki/%E7%A5%9E%E4%BB%8F%E9%9C%8A%E5%A0%B4%E5%B7%A1%E6%8B%9D%E3%81%AE%E9%81%93" title="神仏霊場巡拝の道">神仏霊場巡拝の道</a></dt> <dd>13 <a href="/wiki/%E9%87%91%E5%89%9B%E5%B3%AF%E5%AF%BA" title="金剛峯寺">金剛峯寺</a> - <b>14 東大寺</b> - 15 <a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%A4%A7%E7%A4%BE" title="春日大社">春日大社</a></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="拝観"><span id=".E6.8B.9D.E8.A6.B3"></span>拝観</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=24" title="節を編集: 拝観"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>国宝・金堂(大仏殿・中門回廊より内側)・国宝・法華堂(三月堂)の堂内・戒壇院戒壇堂・東大寺ミュージアムは、通年有料で拝観できる。 <ul><li>なお、戒壇院戒壇堂は2020年7月から約3年間の修理および耐震化工事に入り、拝観停止となっている。内部に安置されている国宝の四天王像は東大寺ミュージアムに移される。また、その間は戒壇院千手堂が代わりに有料で特別公開される。</li> <li>拝観料は2018年1月から、17年ぶりに値上げ(有料拝観箇所1か所あたり大人500円→600円)された。外国人観光客の増加で参拝・見学者が年間300万人を超えるようになったことに伴う防犯・防火対策や伽藍の修繕、史跡整備の費用に充てるためとしている<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また、2024年4月から再び値上げ(有料拝観箇所1か所あたり大人600円→800円)された。</li> <li>大仏殿と東大寺ミュージアムの2箇所のみ共通割引券がある(大人1,200円)。なお、シーズン中は大仏殿の拝観券売り場に長蛇の列ができることがある。このような時も東大寺ミュージアムで共通券を購入済みの人は、列に並ばずに優先入場ができる。</li> <li>「東大寺友の会」に入会すると、年会費5000円で4月開始の1年間、後述の秘仏有料拝観も含めて、すべての有料拝観箇所に何回でも入場できるので、1年度の間に7回以上入場するなら有利となる。また、大仏殿の入場口の混雑時も優先入場ができる。公式HPから申込可能である。年度途中で入会しても有効期限は3月31日までであることに注意。</li> <li>大仏殿は毎年1月1日の深夜0時から午前8時までは普段は閉じている中門が開かれ、無料で拝観できる。この間は普段は閉じている大仏殿の唐破風下の観相窓が開かれ、中門から大仏の顔を拝むことができる。</li> <li>8月15日の万灯供養会の夜は19時から22時の間有料で大仏殿の拝観ができ、この日も大仏殿の唐破風下の観相窓が開かれる。</li> <li>大仏殿は日本の寺院では珍しく、堂内で自由に大仏をはじめとする仏像の撮影ができる。ただし、三脚の使用は、禁止されている<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</li> <li>国宝・法華堂(三月堂)背面に安置されている国宝・<a href="/wiki/%E5%9F%B7%E9%87%91%E5%89%9B%E7%A5%9E" title="執金剛神">執金剛神</a>の開扉は年1回(12月16日)である。法華堂の拝観料(大人800円)で参拝できる。この日は普段は立ち入ることができない内陣の裏側に入ることができるので、普段から拝観できる仏像群を違う角度から見ることができる。</li></ul></li> <li>国宝・二月堂は、修二会のお水取り行事などが行われている時を除き、1年中無料で24時間舞台造の堂の上に上がることができる。</li> <li>俊乗堂は普段は閉扉しているが、7月5日の俊乗忌、12月16日の良弁忌には、国宝・俊乗上人(重源上人)坐像、重要文化財・愛染明王坐像、重要文化財・阿弥陀如来立像などを有料(大人800円)で参拝することができる。</li> <li>国宝・開山堂は通常は中へは入れないが、12月16日の良弁忌には国宝・良弁僧正坐像などを有料(大人800円)で拝観することができる。</li> <li>勧進所は通常は中へは入れないが、10月5日の転害会には勧進所八幡殿に安置されている国宝・僧形八幡神像が開扉され、勧進所阿弥陀堂に安置の重要文化財・五刧思惟阿弥陀如来像、勧進所公慶堂に安置の重要文化財・公慶上人像と共に、有料(大人800円)で拝観することができる。 <ul><li>勧進所公慶堂は2010年から公開されるようになった。以来4月12日には公慶堂のみ、10月5日には前述の3堂が公開されていたが、2019年から10月5日のみの公開となった。また、2020年10月5日は公慶堂のみ修理のため拝観停止となり、残る2堂のみの拝観となった。</li></ul></li> <li>重要文化財・三昧堂(四月堂)は無料で堂内を拝観できるため、重要文化財・阿弥陀如来坐像、重要文化財・十一面観音立像などを自由に拝観できる。</li> <li>重要文化財・念仏堂は無料で堂内を拝観できるため、重要文化財・地蔵菩薩坐像を拝観できるが、堂内に入るためには隣の寺務所の係員の許可を取る必要がある。</li> <li>二月堂の裏手にある不動堂は無料で堂内を拝観できるため、不動明王像をはじめとする五大明王像を拝観できるが、堂内に入るためには隣の寺務所の係員の許可を取る必要がある。毎月10日午前10時、18日午後1時、28日午前10時から堂内で護摩行が行われており、誰でも参列できる。</li> <li>指図堂は<a href="/wiki/%E6%B3%95%E7%84%B6%E4%B8%8A%E4%BA%BA%E4%BA%8C%E5%8D%81%E4%BA%94%E9%9C%8A%E5%A0%B4" title="法然上人二十五霊場">法然上人二十五霊場</a>の札所となっているため、無料で堂内を拝観でき、法然上人画像や各仏像を拝観でき、写真撮影もできるほか、朱印の押印にも対応している。以前は主に土・休日等のみ開いていたが、2023年の大修理後、隣接する写経場の受付も兼ねることになったため、毎日開くことになった。写経道場での個人での写経は予約の必要はなく、いつでも受付可能である。なお、臨時で閉堂した場合の法然上人二十五霊場の朱印押印は本坊・事務所で行う。</li> <li>本坊は普段は指図堂閉堂時に法然上人二十五霊場の朱印押印や各種質問のために事務所に立ち入ること以外の一般公開はされていないが、毎年5月2日の聖武天皇祭(命日の法要)の際は8時頃から14時頃まで国宝の本坊経庫の外観や天皇殿の外観、庭園などが無料で公開される。これとは別に不定期に年1回(春季が多い)3日ほど有料で襖絵が公開され、この時は一部の建物内に入ることができる。</li> <li>重要文化財・大湯屋は完全に非公開だったが、2017年に初の特別公開が行われ、内部の重要文化財・鉄湯船なども公開された。</li> <li>塔頭・<a href="/wiki/%E7%9F%A5%E8%B6%B3%E9%99%A2" title="知足院">知足院</a>の本堂は普段は扉が閉まっており、本尊である重要文化財・木造地蔵菩薩立像も非公開であるが、毎年7月24日の地蔵会の時だけはごく短時間であるが無料で公開される。朝8時頃から法要が行われ、離れたところから像を望むことができ、1時間余りの法要終了後の約30分ほどは間近で拝観できる。拝観者が少なくなったタイミングで閉扉される。</li> <li>境内の通路は24時間自由に通行できる。従って、国宝・南大門と国宝・金剛力士像や国宝・法華堂(三月堂)の外観、国宝・鐘楼と国宝・梵鐘、中門の外観、国宝・転害門などはいつでも自由に拝観できる。</li> <li>国宝・梵鐘は普段は撞いていないが、除夜の鐘の時のみ撞く。22時30分頃から配布する整理券を手に入れた一般の参拝者が、除夜の鐘撞きに参加できる。1回につき8人で同時に小綱を引いて撞くので、108×8=864人の人が参加できる。</li> <li>毎年7月中頃から9月末頃まで大仏殿と南大門の<a href="/wiki/%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%88%E3%82%A2%E3%83%83%E3%83%97" title="ライトアップ">ライトアップ</a>が行われる。12月31日の夜から元日の夜明けまでも夏ほどの規模ではないが、大仏殿と南大門のライトアップが行われる。</li> <li>東大寺ミュージアム内には、無料で入れるミュージアムショップと<a href="/wiki/%E5%96%AB%E8%8C%B6%E5%BA%97" title="喫茶店">喫茶店</a>がある。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="大仏による水銀公害説"><span id=".E5.A4.A7.E4.BB.8F.E3.81.AB.E3.82.88.E3.82.8B.E6.B0.B4.E9.8A.80.E5.85.AC.E5.AE.B3.E8.AA.AC"></span>大仏による水銀公害説</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=25" title="節を編集: 大仏による水銀公害説"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>元<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B4%8E%E5%A4%A7%E5%AD%A6" title="長崎大学">長崎大学</a>教授の白須賀公平が『大学等環境安全協議会会報』に寄稿した論文「水銀蒸気で二十万(推定)都市が潰滅」の中で、東大寺の大仏(盧舎那仏)建立当時に施された<a href="/wiki/%E9%87%91" title="金">金</a><a href="/wiki/%E3%82%81%E3%81%A3%E3%81%8D" title="めっき">めっき</a>による<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E9%8A%80" title="水銀">水銀</a>公害で<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%9F%8E%E4%BA%AC" title="平城京">平城京</a>が潰滅したとの仮説を立てている<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>注 9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>『東大寺要録』の記録によると、当時施された金めっきには金10,436両(約375キログラム)と水銀58,620両(約2,110キログラム)が使用されているが、当時の金メッキ技術は、金と水銀の合金である<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%9E%E3%83%AB%E3%82%AC%E3%83%A0" title="アマルガム">アマルガム</a>をめっき対象物に塗り、その後に炎によって水銀を気化させ金だけを残すという手法が執られていた。白須賀の仮説では、この際に発生した大量の水銀蒸気が平城京を覆い、水銀中毒症状が蔓延して祟りと恐れられたため、平城京はわずか74年で打ち捨てられ、<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B2%A1%E4%BA%AC" title="長岡京">長岡京</a>に遷都したのだとしている。 </p><p><a href="/wiki/2006%E5%B9%B4" title="2006年">2006年</a><a href="/wiki/2%E6%9C%8826%E6%97%A5" title="2月26日">2月26日</a>に放送された<a href="/wiki/%E3%83%86%E3%83%AC%E3%83%93%E6%9C%9D%E6%97%A5" title="テレビ朝日">テレビ朝日</a>『<a href="/wiki/%E7%B4%A0%E6%95%B5%E3%81%AA%E5%AE%87%E5%AE%99%E8%88%B9%E5%9C%B0%E7%90%83%E5%8F%B7" title="素敵な宇宙船地球号">素敵な宇宙船地球号</a>』の第418回「水銀の不思議」は、この仮説に基づいて番組編成が行われた<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="社会事業"><span id=".E7.A4.BE.E4.BC.9A.E4.BA.8B.E6.A5.AD"></span>社会事業</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=26" title="節を編集: 社会事業"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>東大寺は、<a href="/wiki/%E5%85%89%E6%98%8E%E7%9A%87%E5%90%8E" title="光明皇后">光明皇后</a>が<a href="/wiki/%E6%82%B2%E7%94%B0%E9%99%A2" title="悲田院">悲田院</a>や<a href="/wiki/%E6%96%BD%E8%96%AC%E9%99%A2" title="施薬院">施薬院</a>を設け、日本の<a href="/wiki/%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E4%BA%8B%E6%A5%AD" title="社会事業">社会事業</a>のさきがけとなった寺院であるため、現代も各種社会事業が行われている。 </p> <dl><dt>東大寺福祉療育病院</dt> <dd><a href="/wiki/%E8%82%A2%E4%BD%93%E4%B8%8D%E8%87%AA%E7%94%B1%E5%85%90%E6%96%BD%E8%A8%AD" class="mw-redirect" title="肢体不自由児施設">肢体不自由児施設</a>「東大寺整肢園」、<a href="/wiki/%E9%87%8D%E7%97%87%E5%BF%83%E8%BA%AB%E9%9A%9C%E5%AE%B3%E5%85%90%E6%96%BD%E8%A8%AD" class="mw-redirect" title="重症心身障害児施設">重症心身障害児施設</a>「東大寺光明園」、および重症心身障害児(者)通所施設「華の明」からなり、障害を持つ子供たちの療育を行っている。一般の整形外科等の外来や入院手術、リハビリテーションなども行っている。東大寺総合文化センターの西隣に所在する。</dd> <dt><a href="/wiki/%E5%AD%A6%E6%A0%A1%E6%B3%95%E4%BA%BA%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%AD%A6%E5%9C%92" title="学校法人東大寺学園">学校法人東大寺学園</a></dt></dl> <ul><li><dl><dt><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%AD%A6%E5%9C%92%E4%B8%AD%E5%AD%A6%E6%A0%A1%E3%83%BB%E9%AB%98%E7%AD%89%E5%AD%A6%E6%A0%A1" title="東大寺学園中学校・高等学校">東大寺学園中学校・高等学校</a></dt></dl></li></ul> <dl><dd><dl><dd>中高一貫の男子教育を行っている。初代校長は別当も務めた<a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%B0%B4%E5%85%AC%E7%85%A7" title="清水公照">清水公照</a>。南大門の西隣にあったが、現在は山陵町に移転している。</dd></dl></dd></dl> <ul><li><dl><dt><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%AD%A6%E5%9C%92%E5%B9%BC%E7%A8%9A%E5%9C%92" title="東大寺学園幼稚園">東大寺学園幼稚園</a></dt></dl></li></ul> <dl><dd><dl><dd>2歳児からの保育。戒壇堂の北隣に所在する。</dd></dl></dd></dl> <dl><dt>東大寺図書館</dt> <dd>主として仏教関係図書、仏教美術、古書、古文書、考古資料等を蒐集保存し、一般の閲覧に供している。南都諸寺に伝わる文物が明治の<a href="/wiki/%E5%BB%83%E4%BB%8F%E6%AF%80%E9%87%88%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="廃仏毀釈運動">廃仏毀釈運動</a>で散逸・消失されることを防ぐため設けられ、現在は東大寺総合文化センター内に所在する。 <ul><li>東大寺史を軸にした「<a href="/wiki/%E3%82%B6%E3%83%BB%E3%82%B0%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%83%88%E3%83%96%E3%83%83%E3%83%80%E3%83%BB%E3%82%B7%E3%83%B3%E3%83%9D%E3%82%B8%E3%82%A6%E3%83%A0" title="ザ・グレイトブッダ・シンポジウム">ザ・グレイトブッダ・シンポジウム</a>」を、2003年より毎年行っている(論集は2019年現在17号発行、<a href="/wiki/%E6%B3%95%E8%94%B5%E9%A4%A8" class="mw-redirect" title="法蔵館">法蔵館</a>)</li></ul></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="周辺の施設・名所"><span id=".E5.91.A8.E8.BE.BA.E3.81.AE.E6.96.BD.E8.A8.AD.E3.83.BB.E5.90.8D.E6.89.80"></span>周辺の施設・名所</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=27" title="節を編集: 周辺の施設・名所"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%85%AC%E5%9C%92" title="奈良公園">奈良公園</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%A4%A7%E7%A4%BE" title="春日大社">春日大社</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%9A%E8%81%9E%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="多聞山城">多聞山城</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%81%8D%E3%81%9F%E3%81%BE%E3%81%A1" title="奈良きたまち">奈良きたまち</a>:周辺の町並みを「奈良きたまち」と呼び、多くの旧跡を残す。</li> <li><a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%9B%BD%E7%AB%8B%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%A4%A8" title="奈良国立博物館">奈良国立博物館</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="アクセス"><span id=".E3.82.A2.E3.82.AF.E3.82.BB.E3.82.B9"></span>アクセス</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=28" title="節を編集: アクセス"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="鉄道"><span id=".E9.89.84.E9.81.93"></span>鉄道</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=29" title="節を編集: 鉄道"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E8%BF%91%E9%89%84%E5%A5%88%E8%89%AF%E9%A7%85" title="近鉄奈良駅">近鉄奈良駅</a>(徒歩約20分<sup id="cite_ref-kintetsu_spot_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-kintetsu_spot-67"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-NAVITIME_68-0" class="reference"><a href="#cite_note-NAVITIME-68"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%97%85%E5%AE%A2%E9%89%84%E9%81%93" title="西日本旅客鉄道">JR</a><a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E9%A7%85" title="奈良駅">奈良駅</a>(徒歩約35分<sup id="cite_ref-NAVITIME_68-1" class="reference"><a href="#cite_note-NAVITIME-68"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="バス"><span id=".E3.83.90.E3.82.B9"></span>バス</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=30" title="節を編集: バス"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E4%BA%A4%E9%80%9A" title="奈良交通">奈良交通</a>市内循環<a href="/wiki/%E3%83%90%E3%82%B9_(%E4%BA%A4%E9%80%9A%E6%A9%9F%E9%96%A2)" title="バス (交通機関)">バス</a>外回り系統で「東大寺大仏殿・<a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%A4%A7%E7%A4%BE" title="春日大社">春日大社</a>前」下車(徒歩約5分<sup id="cite_ref-kintetsu_spot_67-1" class="reference"><a href="#cite_note-kintetsu_spot-67"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="自動車"><span id=".E8.87.AA.E5.8B.95.E8.BB.8A"></span>自動車</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=31" title="節を編集: 自動車"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E9%A7%90%E8%BB%8A%E5%A0%B4" title="駐車場">駐車場</a>有。<a href="/wiki/%E8%BA%AB%E4%BD%93%E9%9A%9C%E5%AE%B3%E8%80%85" class="mw-redirect" title="身体障害者">身体障害者</a>専用駐車場もある。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="脚注"><span id=".E8.84.9A.E6.B3.A8"></span>脚注</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=32" title="節を編集: 脚注"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" style="float:right; font-size:90%;">[<a href="/wiki/Help:%E8%84%9A%E6%B3%A8/%E8%AA%AD%E8%80%85%E5%90%91%E3%81%91" title="Help:脚注/読者向け"><span title="この欄の操作法">脚注の使い方</span></a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="注釈"><span id=".E6.B3.A8.E9.87.88"></span>注釈</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=33" title="節を編集: 注釈"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text">東大寺の記録には良弁以来の歴代別当が記録されているが、奈良時代期の重要決定・文書が別当ではなく<a href="/wiki/%E4%B8%89%E7%B6%B1" title="三綱">三綱</a>の名義で出されていることなど矛盾も多く、良弁が東大寺の初代の住持であったのは事実であるが、実際に彼が就任したのは「造東大寺司」の別当であり、東大寺の代表者としての別当職の成立は「造東大寺司」が廃された平安時代初期ごろと推定されている。</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text">仏教語の「金光明」は<a href="/wiki/%E5%91%89%E9%9F%B3" title="呉音">呉音</a>で「こんこうみょう」と読むことが多いが、東大寺では公式サイトで「きんこうみょう - 」を正式の読みとしている(参照:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.todaiji.or.jp/contents/history/">「東大寺の歴史」</a>(東大寺公式サイト)。</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text">大和国分寺は一般に総国分寺の東大寺とされるが、『大和志』では橿原市の<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA_(%E6%A9%BF%E5%8E%9F%E5%B8%82)" title="国分寺 (橿原市)">国分寺</a>に比定する(「国分寺」『<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%9C%B0%E5%90%8D%E5%A4%A7%E7%B3%BB" title="日本歴史地名大系">日本歴史地名大系</a> 30 奈良県の地名』<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%87%A1%E7%A4%BE" title="平凡社">平凡社</a>、1981年)。</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text">もっとも、華厳宗は開山・良弁ゆかりの宗派として重要視され、近代以前においても日本における華厳宗研究の中心地として、多数の優れた学僧を輩出していた。</span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text">東西の七重塔に関しては、一時、再建が検討されたが、木造による完全復元は<a href="/wiki/%E5%BB%BA%E7%AF%89%E5%9F%BA%E6%BA%96%E6%B3%95" title="建築基準法">建築基準法</a>に抵触するため、再建は見送られた。</span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text">棟(屋根の頂部)と並行する建物の長手方向</span> </li> <li id="cite_note-48"><b><a href="#cite_ref-48">^</a></b> <span class="reference-text">尊勝院は東大寺別当を務めた光智が<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E6%9A%A6" title="天暦">天暦</a>9年(<a href="/wiki/955%E5%B9%B4" title="955年">955年</a>)に創建したもので、寺内における華厳教学の拠点であり、東南院と並ぶ有力な院家であった。転害門の東北にあったが、<a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E6%99%82%E4%BB%A3" title="室町時代">室町時代</a>に廃絶し、跡地は惣持院となった。現在の<a href="/wiki/%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82%E7%AB%8B%E9%BC%93%E9%98%AA%E5%B0%8F%E5%AD%A6%E6%A0%A1" title="奈良市立鼓阪小学校">奈良市立鼓阪(つざか)小学校</a>が跡地である。</span> </li> <li id="cite_note-59"><b><a href="#cite_ref-59">^</a></b> <span class="reference-text">「賢劫経」は<a href="/wiki/1897%E5%B9%B4" title="1897年">1897年</a>に重要文化財(旧国宝)に指定されているが所在不明。写真も残っていない。</span> </li> <li id="cite_note-65"><b><a href="#cite_ref-65">^</a></b> <span class="reference-text">仏教美術史家の<a href="/wiki/%E6%9D%89%E5%B1%B1%E4%BA%8C%E9%83%8E" title="杉山二郎">杉山二郎</a>も『大仏以後』(学生社)で同様に提起している。続編に『大仏再興』。</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="出典"><span id=".E5.87.BA.E5.85.B8"></span>出典</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=34" title="節を編集: 出典"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -moz-column-width: 20em; -webkit-column-width: 20em; column-width: 20em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">外国人にわかりやすい地図表現検討会 (2016年1月6日公表) (PDF). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gsi.go.jp/common/000111876.pdf#page=17"><i>地名の英語表記及び外国人にわかりやすい地図記号について</i></a>. <a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%9C%9F%E5%9C%B0%E7%90%86%E9%99%A2" title="国土地理院">国土地理院</a>. p. 17<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.gsi.go.jp/common/000111876.pdf#page=17">https://www.gsi.go.jp/common/000111876.pdf#page=17</a></span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E5%9C%B0%E5%90%8D%E3%81%AE%E8%8B%B1%E8%AA%9E%E8%A1%A8%E8%A8%98%E5%8F%8A%E3%81%B3%E5%A4%96%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E3%81%AB%E3%82%8F%E3%81%8B%E3%82%8A%E3%82%84%E3%81%99%E3%81%84%E5%9C%B0%E5%9B%B3%E8%A8%98%E5%8F%B7%E3%81%AB%E3%81%A4%E3%81%84%E3%81%A6&rft.aulast=%E5%A4%96%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E3%81%AB%E3%82%8F%E3%81%8B%E3%82%8A%E3%82%84%E3%81%99%E3%81%84%E5%9C%B0%E5%9B%B3%E8%A1%A8%E7%8F%BE%E6%A4%9C%E8%A8%8E%E4%BC%9A&rft.au=%E5%A4%96%E5%9B%BD%E4%BA%BA%E3%81%AB%E3%82%8F%E3%81%8B%E3%82%8A%E3%82%84%E3%81%99%E3%81%84%E5%9C%B0%E5%9B%B3%E8%A1%A8%E7%8F%BE%E6%A4%9C%E8%A8%8E%E4%BC%9A&rft.date=2016%E5%B9%B41%E6%9C%886%E6%97%A5%E5%85%AC%E8%A1%A8&rft.pages=p.%26nbsp%3B17&rft.pub=%5B%5B%E5%9B%BD%E5%9C%9F%E5%9C%B0%E7%90%86%E9%99%A2%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.gsi.go.jp%2Fcommon%2F000111876.pdf%23page%3D17&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.asahi.com/articles/DA3S15310328.html">“(ひと)橋村公英さん 4月に奈良・東大寺の第224世別当に就いた”</a>. <i><a href="/wiki/%E6%9C%9D%E6%97%A5%E6%96%B0%E8%81%9E" title="朝日新聞">朝日新聞</a></i>. (2022年5月31日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.asahi.com/articles/DA3S15310328.html">https://www.asahi.com/articles/DA3S15310328.html</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2022年8月5日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%EF%BC%88%E3%81%B2%E3%81%A8%EF%BC%89%E6%A9%8B%E6%9D%91%E5%85%AC%E8%8B%B1%E3%81%95%E3%82%93%E3%80%804%E6%9C%88%E3%81%AB%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%83%BB%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E3%81%AE%E7%AC%AC224%E4%B8%96%E5%88%A5%E5%BD%93%E3%81%AB%E5%B0%B1%E3%81%84%E3%81%9F&rft.jtitle=%5B%5B%E6%9C%9D%E6%97%A5%E6%96%B0%E8%81%9E%5D%5D&rft.date=2022%E5%B9%B45%E6%9C%8831%E6%97%A5&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.asahi.com%2Farticles%2FDA3S15310328.html&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-名前なし-20230316123815-5">^ <a href="#cite_ref-名前なし-20230316123815_5-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-名前なし-20230316123815_5-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E9%BE%8D%E4%BA%8C" title="黒田龍二">黒田龍二</a>・石田理恵「東大寺大仏殿内建地割板図について」(『奈良国立博物館研究紀要』6号、2004年)</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text">薬師寺君子『写真・図解 日本の仏像 この一冊ですべてがわかる』(西東社、 2016年)p.170</span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.city.nara.lg.jp/www/contents/1147422226008/">「古都奈良の文化財」の概要</a> 奈良市役所(2018年6月20日)</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240515105359/https://www.todaiji.or.jp/information/gyokido/">東大寺HP「参拝のご案内:行基堂」</a>2024年9月16日閲覧</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E6%9D%91%E5%B1%B1%E4%BF%AE%E4%B8%80" title="村山修一">村山修一</a>『京都大仏御殿盛衰記』法藏館、2003年、 p.159</span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text">ベアトリス・M・ボダルト=ベイリー『ケンペルと徳川綱吉 ドイツ人医師と将軍との交流』(中央公論社、1994年)p.95</span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text">ケンペル著・斎藤信訳『江戸参府旅行日記』(平凡社、1977年)pp.228-231</span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141213122239/http://www.yomiuri.co.jp/culture/20141212-OYT1T50102.html">「東大寺を戦乱に巻き込むな」…信長の書状発見</a> <a href="/wiki/%E8%AA%AD%E5%A3%B2%E6%96%B0%E8%81%9E" title="読売新聞">YOMIURI ONLINE</a>(2014年12月12日)の<a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%82%BF%E3%83%BC%E3%83%8D%E3%83%83%E3%83%88%E3%82%A2%E3%83%BC%E3%82%AB%E3%82%A4%E3%83%96" title="インターネットアーカイブ">インターネットアーカイブ</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%86%85%E5%B0%86%E8%8A%B3" title="河内将芳">河内将芳 </a>『秀吉の大仏造立』(<a href="/wiki/%E6%B3%95%E8%97%8F%E9%A4%A8" title="法藏館">法藏館</a>、2008年)p.19</span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nikkei.com/article/DGXNASHC1901G_Q3A220C1000000/">NIKKEI STYLE 古きを歩けば(47)「豊臣の盛衰刻んだ大仏の梵鐘」</a> <a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%B5%8C%E6%B8%88%E6%96%B0%E8%81%9E" title="日本経済新聞">日本経済新聞</a>(2013年2月26日)記事中での<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%86%85%E5%B0%86%E8%8A%B3" title="河内将芳">河内将芳</a>による解説。</span> </li> <li id="cite_note-名前なし-rKXI-1-17">^ <a href="#cite_ref-名前なし-rKXI-1_17-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-名前なし-rKXI-1_17-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E6%9D%91%E5%B1%B1%E4%BF%AE%E4%B8%80" title="村山修一">村山修一</a>『京都大仏御殿盛衰記』法藏館、2003年</span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text">井上和人『新編日本古典文学全集64 仮名草子集』注釈書(1999年)pp.22-24</span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E4%B8%B8%E5%B1%B1%E4%BF%8A%E6%98%8E" title="丸山俊明">丸山俊明</a>『京は大火!大地震‼そのとき京人は、どうふるまったのか』(<a href="/wiki/%E3%81%B3%E3%82%8F%E3%81%93%E5%AD%A6%E9%99%A2%E5%A4%A7%E5%AD%A6" title="びわこ学院大学">びわこ学院大学</a>出版専門委員会、2019年)pp.12-14</span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text">奈良国立博物館『特別展 東大寺公慶上人 江戸時代の大仏復興と奈良』2005年</span> </li> <li id="cite_note-#1-21">^ <a href="#cite_ref-#1_21-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-#1_21-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%9E%97%E7%B5%84" title="大林組">大林組</a>『秀吉が京都に建立した世界最大の木造建築 方広寺大仏殿の復元』2016年</span> </li> <li id="cite_note-#2-23">^ <a href="#cite_ref-#2_23-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-#2_23-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">麻生磯次 校注『東海道中膝栗毛]』下(<a href="/wiki/%E5%B2%A9%E6%B3%A2%E6%9B%B8%E5%BA%97" title="岩波書店">岩波書店</a>、1983年)p.172</span> </li> <li id="cite_note-#3-24">^ <a href="#cite_ref-#3_24-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-#3_24-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-#3_24-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text">『本居宣長全集 第16巻』1974年出版 在京日記 宝暦七年の条 p.136</span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text">『本居宣長全集 第16巻』1974年出版 在京日記 宝暦七年の条 p.106</span> </li> <li id="cite_note-27"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210427072731/https://www.pref.nara.jp/42027.htm">『県民だより奈良』2016年2月「奈良ゆかり探訪」第22「東大寺大仏殿の鉄骨トラス」</a>2024年9月16日閲覧</span> </li> <li id="cite_note-28"><b><a href="#cite_ref-28">^</a></b> <span class="reference-text">『南都佛教』2007年12月89号、杉本和江(古美術修復家)「元禄開眼会の大華瓶」、<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ikenobo.jp/ikebanaikenobo/history/edo_tyuki.html">池坊HP「いけばなの歴史 江戸時代(中期)東大寺大仏の立花」</a>2018年1月30日閲覧</span> </li> <li id="cite_note-Official_Pamphlet-29">^ <a href="#cite_ref-Official_Pamphlet_29-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Official_Pamphlet_29-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">東大寺 (平成28年1月). <i>東大寺</i></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&rft.aulast=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&rft.au=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&rft.date=%E5%B9%B3%E6%88%9028%E5%B9%B41%E6%9C%88&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b> <span class="reference-text">伊藤信二「八角燈籠の歴史と評価」奈良国立博物館編『東大寺大仏 天平の至宝』(展覧会図録、2010年)pp.187 - 192</span> </li> <li id="cite_note-31"><b><a href="#cite_ref-31">^</a></b> <span class="reference-text">『仁王像大修理』pp.87 - 88, 115</span> </li> <li id="cite_note-32"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b> <span class="reference-text">『仁王像大修理』pp.19 - 21</span> </li> <li id="cite_note-33"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b> <span class="reference-text">『仁王像大修理』pp.112 - 115</span> </li> <li id="cite_note-202409僧坊跡発掘-34">^ <a href="#cite_ref-202409僧坊跡発掘_34-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-202409僧坊跡発掘_34-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240920143838/https://mainichi.jp/articles/20240919/k00/00m/040/087000c">東大寺の僧房礎石に火災の痕跡 平安時代から3回、同じ場所で再建:毎日新聞</a>”.  毎日新聞. 2024年9月20日時点の<a rel="nofollow" class="external text" href="https://mainichi.jp/articles/20240919/k00/00m/040/087000c">オリジナル</a>よりアーカイブ。<span title="">2024年9月21日</span>閲覧。 “"東大寺呼び名と本件他紙記事は「僧坊」"”</cite></span> </li> <li id="cite_note-35"><b><a href="#cite_ref-35">^</a></b> <span class="reference-text">2022/1/31更新「お知らせ」"東大寺境内の史跡整備"<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.todaiji.or.jp/news-220131/">「東塔院跡地区」pdf</a>2024年9月22日閲覧</span> </li> <li id="cite_note-36"><b><a href="#cite_ref-36">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100405203219/http://www.47news.jp/CN/201004/CN2010040201000773.html">「七重の東塔」再建に向け発掘へ 東大寺、過去2回焼失</a> <a href="/wiki/47NEWS" title="47NEWS">47NEWS</a>(2010年4月2日)</span> </li> <li id="cite_note-37"><b><a href="#cite_ref-37">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mbs.jp/news/kansai/20151119/00000052.shtml">東大寺「東塔」調査結果は</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151120214846/http://www.mbs.jp/news/kansai/20151119/00000052.shtml">アーカイブ</a> 2015年11月20日 - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A4%E3%83%90%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3" title="ウェイバックマシン">ウェイバックマシン</a><a href="/wiki/%E6%AF%8E%E6%97%A5%E6%94%BE%E9%80%81" title="毎日放送">毎日放送</a></span> </li> <li id="cite_note-38"><b><a href="#cite_ref-38">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.asahi.com/articles/ASHCM62C2HCMPTFC00T.html">東大寺の焼けた東塔、巨大な土台跡を確認 国内最大級か</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151120151423/http://www.asahi.com/articles/ASHCM62C2HCMPTFC00T.html">アーカイブ</a> 2015年11月20日 - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A4%E3%83%90%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3" title="ウェイバックマシン">ウェイバックマシン</a>朝日新聞デジタル</span> </li> <li id="cite_note-39"><b><a href="#cite_ref-39">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mainichi.jp/select/news/20151120k0000m040089000c.html">東大寺東塔跡:高さ70m超? 鎌倉期の基壇27m四方</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151120162340/http://mainichi.jp/select/news/20151120k0000m040089000c.html">アーカイブ</a> 2015年11月20日 - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A4%E3%83%90%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3" title="ウェイバックマシン">ウェイバックマシン</a>毎日新聞</span> </li> <li id="cite_note-nabun-40">^ <a href="#cite_ref-nabun_40-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-nabun_40-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-nabun_40-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-nabun_40-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-nabun_40-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-nabun_40-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-nabun_40-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://sitereports.nabunken.go.jp/ja/139170">東大寺東塔の復元研究の成果について 記者発表資料</a> - 奈良文化財研究所(2024年4月24日、添付のPDFを参照)</span> </li> <li id="cite_note-41"><b><a href="#cite_ref-41">^</a></b> <span class="reference-text">箱崎和久「東大寺七重塔考」『東大寺創建前後 <a href="/wiki/%E3%82%B6%E3%83%BB%E3%82%B0%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%83%88%E3%83%96%E3%83%83%E3%83%80%E3%83%BB%E3%82%B7%E3%83%B3%E3%83%9D%E3%82%B8%E3%82%A6%E3%83%A0" title="ザ・グレイトブッダ・シンポジウム">ザ・グレイトブッダ・シンポジウム</a>論集第二号』東大寺、2004年</span> </li> <li id="cite_note-42"><b><a href="#cite_ref-42">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.asahi.com/articles/ASS4T1RW3S4TPOMB019M.html">“100m?それとも70m? 東大寺東塔の高さ、長年の論争に決着”</a>. <i>朝日新聞</i>. (2024年4月25日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.asahi.com/articles/ASS4T1RW3S4TPOMB019M.html">https://www.asahi.com/articles/ASS4T1RW3S4TPOMB019M.html</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2024年5月5日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=100m%EF%BC%9F%E3%81%9D%E3%82%8C%E3%81%A8%E3%82%8270m%EF%BC%9F%E3%80%80%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E6%9D%B1%E5%A1%94%E3%81%AE%E9%AB%98%E3%81%95%E3%80%81%E9%95%B7%E5%B9%B4%E3%81%AE%E8%AB%96%E4%BA%89%E3%81%AB%E6%B1%BA%E7%9D%80&rft.jtitle=%E6%9C%9D%E6%97%A5%E6%96%B0%E8%81%9E&rft.date=2024%E5%B9%B44%E6%9C%8825%E6%97%A5&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.asahi.com%2Farticles%2FASS4T1RW3S4TPOMB019M.html&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-mnp240425-43">^ <a href="#cite_ref-mnp240425_43-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-mnp240425_43-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://mainichi.jp/articles/20240425/k00/00m/040/198000c">“現存しない東大寺の東塔 高さ論争に決着 高さは70メートルか”</a>. <i>毎日新聞</i>. (2024年4月25日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://mainichi.jp/articles/20240425/k00/00m/040/198000c">https://mainichi.jp/articles/20240425/k00/00m/040/198000c</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2024年5月5日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E7%8F%BE%E5%AD%98%E3%81%97%E3%81%AA%E3%81%84%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E3%81%AE%E6%9D%B1%E5%A1%94%E3%80%80%E9%AB%98%E3%81%95%E8%AB%96%E4%BA%89%E3%81%AB%E6%B1%BA%E7%9D%80%E3%80%80%E9%AB%98%E3%81%95%E3%81%AF70%E3%83%A1%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%AB%E3%81%8B&rft.jtitle=%E6%AF%8E%E6%97%A5%E6%96%B0%E8%81%9E&rft.date=2024%E5%B9%B44%E6%9C%8825%E6%97%A5&rft_id=https%3A%2F%2Fmainichi.jp%2Farticles%2F20240425%2Fk00%2F00m%2F040%2F198000c&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><b><a href="#cite_ref-44">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www3.nhk.or.jp/lnews/nara/20240425/2050015945.html">“東大寺東塔 創建時の高さは国内最大級の68メートルか”</a>. <i><a href="/wiki/NHK%E5%A5%88%E8%89%AF%E6%94%BE%E9%80%81%E5%B1%80" title="NHK奈良放送局">NHK奈良放送局</a></i>. (2024年4月25日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www3.nhk.or.jp/lnews/nara/20240425/2050015945.html">https://www3.nhk.or.jp/lnews/nara/20240425/2050015945.html</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2024年5月5日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E6%9D%B1%E5%A1%94+%E5%89%B5%E5%BB%BA%E6%99%82%E3%81%AE%E9%AB%98%E3%81%95%E3%81%AF%E5%9B%BD%E5%86%85%E6%9C%80%E5%A4%A7%E7%B4%9A%E3%81%AE%EF%BC%96%EF%BC%98%E3%83%A1%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%AB%E3%81%8B&rft.jtitle=%5B%5BNHK%E5%A5%88%E8%89%AF%E6%94%BE%E9%80%81%E5%B1%80%5D%5D&rft.date=2024%E5%B9%B44%E6%9C%8825%E6%97%A5&rft_id=https%3A%2F%2Fwww3.nhk.or.jp%2Flnews%2Fnara%2F20240425%2F2050015945.html&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><b><a href="#cite_ref-45">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.todaiji.or.jp/news-240430-2/">4/25に行われた奈良文化財研究所による「東大寺東塔の復元研究」に係る報道発表に当たって</a> - 東大寺(2024年4月30日)2024年5月5日閲覧。</span> </li> <li id="cite_note-book2016-46">^ <a href="#cite_ref-book2016_46-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-book2016_46-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-book2016_46-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-book2016_46-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-book2016_46-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-book2016_46-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-book2016_46-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-book2016_46-7"><sup><i><b>h</b></i></sup></a> <span class="reference-text">『東大寺』発行・編集:東大寺、印刷:凸版印刷株式会社、2016年1月発行</span> </li> <li id="cite_note-47"><b><a href="#cite_ref-47">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E5%AE%AE%E6%AD%A6%E5%A4%96%E9%AA%A8" title="宮武外骨">宮武外骨</a>編<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dl.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/1126432/25">『日本擬人名辞典』37頁</a>(成光館、1930年)</span> </li> <li id="cite_note-49"><b><a href="#cite_ref-49">^</a></b> <span class="reference-text">平成27年9月4日<a href="/wiki/%E6%96%87%E9%83%A8%E7%A7%91%E5%AD%A6%E7%9C%81" title="文部科学省">文部科学省</a><a href="/wiki/%E5%91%8A%E7%A4%BA" title="告示">告示</a>第134号</span> </li> <li id="cite_note-50"><b><a href="#cite_ref-50">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E4%BB%A4%E5%92%8C" title="令和">令和</a>元年7月23日文部科学省告示第26号</span> </li> <li id="cite_note-51"><b><a href="#cite_ref-51">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bunka.go.jp/koho_hodo_oshirase/hodohappyo/1414437.html">文化審議会答申〜国宝・重要文化財(美術工芸品)の指定及び登録有形文化財(美術工芸品)の登録について〜</a>文化庁サイト(2019年3月18日発表)</span> </li> <li id="cite_note-52"><b><a href="#cite_ref-52">^</a></b> <span class="reference-text">平成23年6月27日文部科学省告示第101号</span> </li> <li id="cite_note-53"><b><a href="#cite_ref-53">^</a></b> <span class="reference-text">平成25年6月19日文部科学省告示第110号</span> </li> <li id="cite_note-54"><b><a href="#cite_ref-54">^</a></b> <span class="reference-text">平成17年6月9日文部科学省告示第85号</span> </li> <li id="cite_note-55"><b><a href="#cite_ref-55">^</a></b> <span class="reference-text">厨子は2015年追加指定、平成27年9月4日文部科学省告示第143号</span> </li> <li id="cite_note-56"><b><a href="#cite_ref-56">^</a></b> <span class="reference-text">平成19年6月8日文部科学省告示第97号</span> </li> <li id="cite_note-57"><b><a href="#cite_ref-57">^</a></b> <span class="reference-text">令和4年3月22日文部科学省告示第44号。</span> </li> <li id="cite_note-58"><b><a href="#cite_ref-58">^</a></b> <span class="reference-text">平成23年6月27日文部科学省告示第103号</span> </li> <li id="cite_note-60"><b><a href="#cite_ref-60">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.todaiji.or.jp/contents/function/07kezyoe.html">解除会.年中行事</a> 東大寺、2021年11月28日閲覧</span> </li> <li id="cite_note-61"><b><a href="#cite_ref-61">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sankei.com/article/20160730-5IDONMAK3RISFNAH5VUVLHAH5I/">“無病息災を願う茅の輪くぐり 東大寺で「解除会」”</a>. 産経新聞. (2016年7月30日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.sankei.com/article/20160730-5IDONMAK3RISFNAH5VUVLHAH5I/">https://www.sankei.com/article/20160730-5IDONMAK3RISFNAH5VUVLHAH5I/</a></span> <span class="reference-accessdate"><span title="">2021年11月28日</span>閲覧。</span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=%E7%84%A1%E7%97%85%E6%81%AF%E7%81%BD%E3%82%92%E9%A1%98%E3%81%86%E8%8C%85%E3%81%AE%E8%BC%AA%E3%81%8F%E3%81%90%E3%82%8A+%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E3%81%A7%E3%80%8C%E8%A7%A3%E9%99%A4%E4%BC%9A%E3%80%8D&rft.atitle=&rft.date=2016%E5%B9%B47%E6%9C%8830%E6%97%A5&rft.pub=%E7%94%A3%E7%B5%8C%E6%96%B0%E8%81%9E&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sankei.com%2Farticle%2F20160730-5IDONMAK3RISFNAH5VUVLHAH5I%2F&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-62"><b><a href="#cite_ref-62">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.todaiji.or.jp/contents/guidance/guidance2018.html">入堂料・入堂時間改定のお知らせ</a>”.  東大寺ホームページ. <span title="">2017年4月27日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-63"><b><a href="#cite_ref-63">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nikkei.com/article/DGXLASDG24H7U_U7A420C1CR8000/">“東大寺、17年ぶり拝観料上げ 修繕費など負担増”</a>. <a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%B5%8C%E6%B8%88%E6%96%B0%E8%81%9E" title="日本経済新聞">日本経済新聞</a>朝刊. (2017年4月25日)<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.nikkei.com/article/DGXLASDG24H7U_U7A420C1CR8000/">https://www.nikkei.com/article/DGXLASDG24H7U_U7A420C1CR8000/</a></span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E3%80%8117%E5%B9%B4%E3%81%B6%E3%82%8A%E6%8B%9D%E8%A6%B3%E6%96%99%E4%B8%8A%E3%81%92+%E4%BF%AE%E7%B9%95%E8%B2%BB%E3%81%AA%E3%81%A9%E8%B2%A0%E6%8B%85%E5%A2%97&rft.atitle=&rft.date=2017%E5%B9%B44%E6%9C%8825%E6%97%A5&rft.pub=%5B%5B%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%B5%8C%E6%B8%88%E6%96%B0%E8%81%9E%5D%5D%E6%9C%9D%E5%88%8A&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nikkei.com%2Farticle%2FDGXLASDG24H7U_U7A420C1CR8000%2F&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-64"><b><a href="#cite_ref-64">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.todaiji.or.jp/contents/guidance/guidance4.html">東大寺HP大仏殿</a>2019年10月15日閲覧</span> </li> <li id="cite_note-66"><b><a href="#cite_ref-66">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tv-asahi.co.jp/earth/contents/osarai/0428/">テレビ朝日|素敵な宇宙船地球号「水銀の不思議」 〜毒か?薬か?ナゾの液体金属〜</a></span> </li> <li id="cite_note-kintetsu_spot-67">^ <a href="#cite_ref-kintetsu_spot_67-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-kintetsu_spot_67-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150908002429/https://www.kintetsu.co.jp/spot/spot_info/spot0000305.html">東大寺(とうだいじ)</a>”. <i>スポット情報 奈良市内エリア</i>.  近畿日本鉄道. 2015年9月8日時点の<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kintetsu.co.jp/spot/spot_info/spot0000305.html">オリジナル</a>よりアーカイブ。<span title="">2022年8月22日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-NAVITIME-68">^ <a href="#cite_ref-NAVITIME_68-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NAVITIME_68-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.navitime.co.jp/poi?spot=02301-1301148#station">東大寺</a>”. <i><a href="/wiki/NAVITIME" title="NAVITIME">NAVITIME</a></i>. <span title="">2024年9月23日</span>閲覧。</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="参考文献"><span id=".E5.8F.82.E8.80.83.E6.96.87.E7.8C.AE"></span>参考文献</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=35" title="節を編集: 参考文献"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E8%B6%B3%E7%AB%8B%E5%B7%BB%E4%B8%80" title="足立巻一">足立巻一</a>・<a href="/wiki/%E6%B8%85%E6%B0%B4%E5%85%AC%E7%85%A7" title="清水公照">清水公照</a>著、<a href="/wiki/%E4%BA%95%E4%B8%8A%E9%9D%96" title="井上靖">井上靖</a>・<a href="/wiki/%E5%A1%9A%E6%9C%AC%E5%96%84%E9%9A%86" title="塚本善隆">塚本善隆</a>監修『古寺巡礼奈良14 東大寺』<a href="/wiki/%E6%B7%A1%E4%BA%A4%E7%A4%BE" title="淡交社">淡交社</a>、1980年</li> <li>川村知行『日本の古寺美術6 東大寺I(古代)』<a href="/wiki/%E4%BF%9D%E8%82%B2%E7%A4%BE" title="保育社">保育社</a>、1986年</li> <li>浅井和春・浅井京子『日本の古寺美術7 東大寺II(中世以降)』保育社、1986年</li> <li>東大寺監修、東大寺南大門仁王尊像保存修理委員会編『仁王像大修理』朝日新聞社、1997年</li> <li>『週刊朝日百科 日本の国宝』51 - 53号(東大寺1 - 3、手向山神社)朝日新聞社、1998年</li> <li>奈良国立博物館、東大寺、朝日新聞社編『東大寺のすべて』(特別展図録)朝日新聞社、2002年</li> <li>東大寺編『東大寺』<a href="/wiki/%E5%AD%A6%E7%94%9F%E7%A4%BE" title="学生社">学生社</a>、1999年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4311408072" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4311408072</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="関連文献"><span id=".E9.96.A2.E9.80.A3.E6.96.87.E7.8C.AE"></span>関連文献</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=36" title="節を編集: 関連文献"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E6%A2%85%E5%8E%9F%E7%8C%9B" title="梅原猛">梅原猛</a>監修 狹川宗玄・<a href="/wiki/%E5%90%89%E5%B2%A1%E5%B9%B8%E9%9B%84" title="吉岡幸雄">吉岡幸雄</a>『新版 古寺巡礼奈良3 東大寺』淡交社、2010年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784473036339" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-473-03633-9</a></li> <li>筒井寛昭・梶谷亮治・坂東俊彦『もっと知りたい 東大寺の歴史』<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E4%BA%AC%E7%BE%8E%E8%A1%93" title="東京美術">東京美術</a>〈アート・ビギナーズ・コレクション〉、2010年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784808708894" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-8087-0889-4</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%B2%A1%E5%AE%9A%E6%B5%B7" title="平岡定海">平岡定海</a>『大仏勧進ものがたり』<a href="/wiki/%E5%90%89%E5%B7%9D%E5%BC%98%E6%96%87%E9%A4%A8" title="吉川弘文館">吉川弘文館</a>、2014年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784642065795" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-642-06579-5</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%A3%AE%E6%9C%AC%E5%85%AC%E8%AA%A0" title="森本公誠">森本公誠</a>『東大寺のなりたち』<a href="/wiki/%E5%B2%A9%E6%B3%A2%E6%96%B0%E6%9B%B8" title="岩波新書">岩波新書</a>、2018年</li> <li>鶴見泰寿『東大寺の考古学 よみがえる天平の大伽藍』吉川弘文館、2021年</li> <li>堀池春峰、東大寺監修『東大寺史へのいざない』昭和堂、2004年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4812203422" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4812203422</a></li> <li>永村真『中世東大寺の組織と経営』<a href="/w/index.php?title=%E5%A1%99%E6%9B%B8%E6%88%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="塙書房 (存在しないページ)">塙書房</a>、1989年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/482731036X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 482731036X</a></li> <li>『<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%9C%B0%E5%90%8D%E5%A4%A7%E7%B3%BB" title="日本歴史地名大系">日本歴史地名大系</a>30 奈良県の地名』<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%87%A1%E7%A4%BE" title="平凡社">平凡社</a></li> <li>『<a href="/wiki/%E8%A7%92%E5%B7%9D%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%9C%B0%E5%90%8D%E5%A4%A7%E8%BE%9E%E5%85%B8" title="角川日本地名大辞典">角川日本地名大辞典</a>29 奈良県』角川書店</li> <li>『<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%8F%B2%E5%A4%A7%E8%BE%9E%E5%85%B8_(%E6%98%AD%E5%92%8C%E6%99%82%E4%BB%A3)" title="国史大辞典 (昭和時代)">国史大辞典</a>』吉川弘文館</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="関連項目"><span id=".E9.96.A2.E9.80.A3.E9.A0.85.E7.9B.AE"></span>関連項目</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=37" title="節を編集: 関連項目"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>光明皇后が開基した総国分尼寺。</li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%A7%E5%AF%BA_(%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82)" title="西大寺 (奈良市)">西大寺 (奈良市)</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B8%AF%E8%A7%A3%E5%AF%BA" title="帯解寺">帯解寺</a>:東大寺末寺。安産祈願の寺として有名。</li> <li><a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E5%AF%BA%E9%99%A2%E4%B8%80%E8%A6%A7" title="日本の寺院一覧">日本の寺院一覧</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%AE%9D%E4%B8%80%E8%A6%A7" class="mw-redirect" title="国宝一覧">国宝一覧</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%AE%85_(%E8%83%BD)" title="安宅 (能)">安宅 (能)</a>/<a href="/wiki/%E5%8B%A7%E9%80%B2%E5%B8%B3" title="勧進帳">勧進帳</a>:奥州へ落ち延びる<a href="/wiki/%E6%BA%90%E7%BE%A9%E7%B5%8C" title="源義経">源義経</a>と<a href="/wiki/%E5%BC%81%E6%85%B6" class="mw-redirect" title="弁慶">弁慶</a>の主従が、東大寺勧進を名目に関所を通る場面がある。</li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E8%89%AF%E6%B9%96%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E7%93%A6%E7%AA%AF%E8%B7%A1" title="伊良湖東大寺瓦窯跡">伊良湖東大寺瓦窯跡</a>:<a href="/wiki/%E6%84%9B%E7%9F%A5%E7%9C%8C" title="愛知県">愛知県</a><a href="/wiki/%E7%94%B0%E5%8E%9F%E5%B8%82" title="田原市">田原市</a>の<a href="/wiki/%E7%AA%AF%E8%B7%A1" title="窯跡">窯跡</a>。鎌倉時代の再建時に<a href="/wiki/%E7%93%A6" title="瓦">瓦</a>が焼かれた。</li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%87%E5%AF%8C%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E7%93%A6%E7%AA%AF%E8%B7%A1" title="万富東大寺瓦窯跡">万富東大寺瓦窯跡</a>:<a href="/wiki/%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E5%B8%82" title="岡山市">岡山市</a>の窯跡。伊良湖東大寺瓦窯跡と同様、鎌倉時代の再建時に瓦が焼かれた。</li> <li><a href="/wiki/%E8%98%AD%E5%A5%A2%E5%BE%85" title="蘭奢待">蘭奢待</a>:正倉院御物の香木。<a href="/wiki/%E9%83%A8%E9%A6%96" title="部首">部首</a>に「東」「大」「寺」を含む。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="外部リンク"><span id=".E5.A4.96.E9.83.A8.E3.83.AA.E3.83.B3.E3.82.AF"></span>外部リンク</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&action=edit&section=38" title="節を編集: 外部リンク"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r94202605">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;">ウィキメディア・コモンズには、<b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:T%C5%8Ddai-ji?uselang=ja">東大寺</a></span></b>に関連するカテゴリがあります。</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r94202605"><div class="side-box metadata side-box-right plainlinks sisterproject noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Openstreetmap_logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="オープンストリートマップのロゴ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Openstreetmap_logo.svg/40px-Openstreetmap_logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Openstreetmap_logo.svg/60px-Openstreetmap_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Openstreetmap_logo.svg/80px-Openstreetmap_logo.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /></a></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;">オープンストリートマップに<b><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/node/251381458">東大寺の地図</a></b>があります。</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r94202605"><div class="side-box side-box-right"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/OOjs_UI_icon_map-ltr-progressive.svg/30px-OOjs_UI_icon_map-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="30" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/OOjs_UI_icon_map-ltr-progressive.svg/45px-OOjs_UI_icon_map-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/OOjs_UI_icon_map-ltr-progressive.svg/60px-OOjs_UI_icon_map-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="text-align:centerno"><a class="mw-kartographer-maplink no-icon" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:Map/13/34.689166666667/135.83972222222/ja" data-zoom="13" data-lat="34.689166666667" data-lon="135.83972222222" data-overlays="["_7aec89cc64820af9b2494ee929802a254238bb6c"]">地図を見る</a></div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.todaiji.or.jp/">東大寺ウェブサイト</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wedge.ismedia.jp/articles/-/544">大仏はなぜ造られたのか(西山厚・奈良国立博物館学芸部長)</a></li></ul> <div class="navbox" aria-labelledby="世界遺産_古都奈良の文化財" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E5%8F%A4%E9%83%BD%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%81%AE%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="Template:古都奈良の文化財"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E5%8F%A4%E9%83%BD%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%81%AE%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Template‐ノート:古都奈良の文化財 (存在しないページ)"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%8F%A4%E9%83%BD%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%81%AE%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%8F%A4%E9%83%BD%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%81%AE%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="世界遺産_古都奈良の文化財" style="font-size:110%;margin:0 6em"><a href="/wiki/%E4%B8%96%E7%95%8C%E9%81%BA%E7%94%A3" title="世界遺産">世界遺産</a> <a href="/wiki/%E5%8F%A4%E9%83%BD%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%81%AE%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="古都奈良の文化財">古都奈良の文化財</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><a class="mw-selflink selflink">東大寺</a>(<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E5%80%89%E9%99%A2" title="正倉院">正倉院</a>) - <a href="/wiki/%E8%88%88%E7%A6%8F%E5%AF%BA" title="興福寺">興福寺</a> - <a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%A4%A7%E7%A4%BE" title="春日大社">春日大社</a> - <a href="/wiki/%E5%85%83%E8%88%88%E5%AF%BA" title="元興寺">元興寺</a> - <a href="/wiki/%E8%96%AC%E5%B8%AB%E5%AF%BA" title="薬師寺">薬師寺</a> - <a href="/wiki/%E5%94%90%E6%8B%9B%E6%8F%90%E5%AF%BA" title="唐招提寺">唐招提寺</a> - <a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%9F%8E%E5%AE%AE" title="平城宮">平城宮跡</a> - <a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E5%B1%B1%E5%8E%9F%E5%A7%8B%E6%9E%97" title="春日山原始林">春日山原始林</a> </p> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:T%C5%8Ddai-ji_Kon-d%C5%8D.jpg" class="mw-file-description" title="東大寺"><img alt="東大寺" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/T%C5%8Ddai-ji_Kon-d%C5%8D.jpg/100px-T%C5%8Ddai-ji_Kon-d%C5%8D.jpg" decoding="async" width="100" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/T%C5%8Ddai-ji_Kon-d%C5%8D.jpg/150px-T%C5%8Ddai-ji_Kon-d%C5%8D.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/T%C5%8Ddai-ji_Kon-d%C5%8D.jpg/200px-T%C5%8Ddai-ji_Kon-d%C5%8D.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="2000" /></a></span></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox" aria-labelledby="南都六宗" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist hlist-hyphen mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#ffeec2;"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;background:#ffeec2;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E5%8D%97%E9%83%BD%E5%85%AD%E5%AE%97" title="Template:南都六宗"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;background:#ffeec2;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E5%8D%97%E9%83%BD%E5%85%AD%E5%AE%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="Template‐ノート:南都六宗 (存在しないページ)"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;background:#ffeec2;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%8D%97%E9%83%BD%E5%85%AD%E5%AE%97&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;background:#ffeec2;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%8D%97%E9%83%BD%E5%85%AD%E5%AE%97&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;background:#ffeec2;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="南都六宗" style="font-size:110%;margin:0 6em"><a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%BD%E5%85%AD%E5%AE%97" title="南都六宗">南都六宗</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;"><a href="/wiki/%E4%B8%89%E8%AB%96%E5%AE%97" title="三論宗">三論宗</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">教学</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%A9%BA_(%E4%BB%8F%E6%95%99)" title="空 (仏教)">一切皆空</a> <ul><li><a href="/wiki/%E7%84%A1%E7%9B%B8" title="無相">無相</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E7%84%A1%E6%89%80%E5%BE%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="無所得 (存在しないページ)">無所得</a> <ul><li>正観</li></ul></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%85%AB%E4%B8%8D%E4%B8%AD%E9%81%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="八不中道 (存在しないページ)">八不中道</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%85%AB%E4%B8%8D%E4%B8%AD%E9%81%93" class="extiw" title="zh:八不中道">中国語版</a>)</span></span> <ul><li>中観</li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E9%81%93#三論宗" title="中道">中道</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%9B%9B%E9%87%8D%E4%BA%8C%E8%AB%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="四重二諦 (存在しないページ)">四重二諦</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%9B%E9%87%8D%E4%BA%8C%E8%AB%A6" class="extiw" title="zh:四重二諦">中国語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%89%E8%BB%A2%E6%B3%95%E8%BC%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="三転法輪 (存在しないページ)">三転法輪</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Three_Turnings_of_the_Wheel_of_Dharma" class="extiw" title="en:Three Turnings of the Wheel of Dharma">英語版</a>)</span></span></li> <li>三論 <ul><li><a href="/wiki/%E9%BE%8D%E6%A8%B9" title="龍樹">龍樹</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%AB%96" title="中論">『中論』</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%81%E4%BA%8C%E9%96%80%E8%AB%96" title="十二門論">『十二門論』</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%8F%90%E5%A9%86_(%E5%83%A7)" title="提婆 (僧)">提婆</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%99%BE%E8%AB%96" title="百論">『百論』</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E5%90%89%E8%94%B5" title="吉蔵">吉蔵</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">歴史</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">伝来</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>不詳 <ul><li><a href="/wiki/%E6%85%A7%E8%81%A1" title="慧聡">慧聡</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%85%A7%E6%85%88" class="mw-redirect" title="慧慈">慧慈</a></li></ul></li> <li>1 <a href="/wiki/%E6%85%A7%E7%81%8C" title="慧灌">慧灌</a> <ul><li><small>代表的門下</small> <a href="/wiki/%E7%A6%8F%E4%BA%AE" title="福亮">福亮</a></li></ul></li> <li>2 <a href="/wiki/%E6%99%BA%E8%94%B5" title="智蔵">智蔵</a></li> <li>3 <a href="/wiki/%E9%81%93%E6%85%88" title="道慈">道慈</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">中興</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%81%96%E5%AE%9D" title="聖宝">聖宝</a> <ul><li><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%8D%97%E9%99%A2_(%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82)" title="東南院 (奈良市)">東南院</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E7%8F%8D%E6%B5%B7" title="珍海">珍海</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E8%B2%9E%E6%95%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="貞敏 (存在しないページ)">貞敏</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%93%E8%A9%AE" title="道詮">道詮</a> <ul><li><a href="/wiki/%E6%B3%95%E9%9A%86%E5%AF%BA" title="法隆寺">法隆寺</a></li></ul></li> <li><small>衰退・消滅</small></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">宗派</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>元興寺流 <ul><li><a href="/wiki/%E6%99%BA%E5%85%89" title="智光">智光</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%85%83%E8%88%88%E5%AF%BA" title="元興寺">元興寺</a></li></ul></li> <li>大安寺流 <ul><li><a href="/wiki/%E9%81%93%E6%85%88" title="道慈">道慈</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%AE%89%E5%AF%BA" title="大安寺">大安寺</a></li></ul></li> <li>東南院流 <ul><li><a href="/wiki/%E8%81%96%E5%AE%9D" title="聖宝">聖宝</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%8D%97%E9%99%A2_(%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82)" title="東南院 (奈良市)">東南院</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;"><a href="/wiki/%E6%88%90%E5%AE%9F%E5%AE%97" title="成実宗">成実宗</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">教学</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%A9%BA_(%E4%BB%8F%E6%95%99)#二空(人空と法空)" title="空 (仏教)">二空</a></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">経論</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%88%90%E5%AE%9F%E8%AB%96" title="成実論">『成実論』</a> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A8%B6%E6%A2%A8%E8%B7%8B%E6%91%A9" title="訶梨跋摩">訶梨跋摩</a></li></ul></li> <li><small>中国章疏</small> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E9%81%93%E7%8C%9B&action=edit&redlink=1" class="new" title="道猛 (存在しないページ)">道猛</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%83%A7%E5%8F%A1_(%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E3%81%AE%E5%83%A7)" title="僧叡 (中国の僧)">僧叡</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%81%93%E4%BA%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="道亮 (存在しないページ)">道亮</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E6%9B%87%E5%BA%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="曇度 (存在しないページ)">曇度</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%95%AD%E5%AD%90%E8%89%AF" title="蕭子良">蕭子良</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E6%85%A7%E6%AC%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="慧次 (存在しないページ)">慧次</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B3%95%E9%9B%B2" title="法雲">法雲</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%99%BA%E8%94%B5" title="智蔵">智蔵</a></li></ul></li> <li><small>海東章疏</small> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E6%81%B5%E9%9B%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="恵雲 (存在しないページ)">恵雲</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">歴史</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>伝来 <ul><li><a href="/wiki/%E6%85%A7%E6%85%88" class="mw-redirect" title="慧慈">慧慈</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A6%B3%E5%8B%92" title="観勒">観勒</a></li> <li><small>三論宗の寓宗</small></li></ul></li> <li>寺院 <ul><li><a href="/wiki/%E6%B3%95%E9%9A%86%E5%AF%BA" title="法隆寺">法隆寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%85%83%E8%88%88%E5%AF%BA" title="元興寺">元興寺</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">東大寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%A4%A7%E5%AF%BA_(%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82)" title="西大寺 (奈良市)">西大寺</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;"><a href="/wiki/%E6%B3%95%E7%9B%B8%E5%AE%97" title="法相宗">法相宗</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">教学</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%94%AF%E8%AD%98" title="唯識">唯識</a> <ul><li><a href="/wiki/%E5%85%AB%E8%AD%98" title="八識">八識</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E9%81%93#法相宗" title="中道">中道</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%A9%BA_(%E4%BB%8F%E6%95%99)#法相宗の三空" title="空 (仏教)">空</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E7%99%BE%E6%B3%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="百法 (存在しないページ)">百法</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%88%86" title="四分">四分</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E4%BA%94%E6%80%A7%E5%90%84%E5%88%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="五性各別 (存在しないページ)">五性各別</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E6%9C%89%E7%A9%BA%E4%B8%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="有空中 (存在しないページ)">有空中</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9F%BA_(%E5%83%A7)" title="基 (僧)">基</a> <ul><li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%90%AB%E7%B5%8C" title="阿含経">阿含時</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%88%AC%E8%8B%A5%E7%B5%8C" title="般若経">般若時</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E9%81%93#法相宗" title="中道">深密時</a></li></ul></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">経論</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%88%90%E5%94%AF%E8%AD%98%E8%AB%96" title="成唯識論">『成唯識論』</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%96%E8%A6%AA" title="世親">世親</a></li></ul></li> <li><small>中国章疏</small> <ul><li><a href="/wiki/%E7%8E%84%E5%A5%98" title="玄奘">玄奘</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E6%85%88%E6%81%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="慈恩 (存在しないページ)">慈恩</a></li></ul></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7">所依六経</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E7%B5%8C" title="華厳経">『華厳経』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E8%A7%A3%E6%B7%B1%E8%9C%9C%E7%B5%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="解深蜜経 (存在しないページ)">『解深蜜経』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%A6%82%E6%9D%A5%E5%87%BA%E7%8F%BE%E5%8A%9F%E5%BE%B3%E8%8D%98%E5%8E%B3%E7%B5%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="如来出現功徳荘厳経 (存在しないページ)">『如来出現功徳荘厳経』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%98%BF%E6%AF%98%E9%81%94%E7%A3%A8%E7%B5%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="阿毘達磨経 (存在しないページ)">『阿毘達磨経』</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%A5%9E%E4%BC%BD%E7%B5%8C" title="楞伽経">『楞伽経』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%8E%9A%E5%8E%B3%E7%B5%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="厚厳経 (存在しないページ)">『厚厳経』</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7">十一論</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%91%9C%E4%BC%BD%E5%B8%AB%E5%9C%B0%E8%AB%96" title="瑜伽師地論">『瑜伽師地論』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%A1%95%E6%8F%9A%E8%81%96%E6%95%99%E8%AB%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="顕揚聖教論 (存在しないページ)">『顕揚聖教論』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E8%8D%98%E5%8E%B3%E7%B5%8C%E8%AB%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="荘厳経論 (存在しないページ)">『荘厳経論』</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%91%82%E5%A4%A7%E4%B9%97%E8%AB%96" title="摂大乗論">『摂大乗論』</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%9B%86%E9%87%8F%E8%AB%96" title="集量論">『集量論』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%8D%81%E5%9C%B0%E8%AB%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="十地論 (存在しないページ)">『十地論』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%88%86%E5%88%A5%E7%91%9C%E4%BC%BD%E8%AB%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="分別瑜伽論 (存在しないページ)">『分別瑜伽論』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E8%A6%B3%E6%89%80%E7%B8%81%E7%B8%81%E8%AB%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="観所縁縁論 (存在しないページ)">『観所縁縁論』</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%94%AF%E8%AD%98%E4%BA%8C%E5%8D%81%E8%AB%96" title="唯識二十論">『唯識二十論』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%BC%81%E4%B8%AD%E9%81%93%E8%AB%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="弁中道論 (存在しないページ)">『弁中道論』</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%A4%A7%E4%B9%97%E9%98%BF%E6%AF%98%E9%81%94%E7%A3%A8%E9%9B%91%E9%9B%86%E8%AB%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="大乗阿毘達磨雑集論 (存在しないページ)">『大乗阿毘達磨雑集論』</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">歴史</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">伝来</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><small>宗派のアラビア数字が伝来順</small></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">著名な僧</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%BE%A9%E6%B7%B5" title="義淵">義淵</a> <ul><li><a href="/wiki/%E7%8E%84%E6%98%89" title="玄昉">玄昉</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%9A%86%E5%B0%8A" title="隆尊">隆尊</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%89%AF%E5%BC%81" title="良弁">良弁</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%93%E6%85%88" title="道慈">道慈</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%93%E9%8F%A1" title="道鏡">道鏡</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E8%A1%8C%E5%9F%BA" title="行基">行基</a> <ul><li><a href="/wiki/%E5%8B%9D%E8%99%9E" title="勝虞">勝虞</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A1%8C%E4%BF%A1" title="行信">行信</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%AD%B7%E5%91%BD" title="護命">護命</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%98%8E%E8%A9%AE" title="明詮">明詮</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%AE%A3%E6%95%99_(%E5%83%A7)&action=edit&redlink=1" class="new" title="宣教 (僧) (存在しないページ)">宣教</a> <ul><li><a href="/wiki/%E7%8E%84%E8%B3%93" title="玄賓">玄賓</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B3%A2%E6%86%AC" title="賢憬">賢憬</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E5%96%84%E7%8F%A0" title="善珠">善珠</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%BB%B2%E7%AE%97" title="仲算">仲算</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%B9%B3%E5%BF%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="平忍 (存在しないページ)">平忍</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9C%9F%E8%88%88_(%E5%83%A7)" title="真興 (僧)">真興</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%94%B5%E4%BF%8A" title="蔵俊">蔵俊</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B2%9E%E6%85%B6" title="貞慶">貞慶</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%89%AF%E9%81%8D_(%E6%B3%95%E7%9B%B8%E5%AE%97)" title="良遍 (法相宗)">良遍</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">宗派</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">南寺伝</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%85%83%E8%88%88%E5%AF%BA" title="元興寺">元興寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%8E%84%E5%A5%98" title="玄奘">玄奘</a><small>に師事</small></li> <li>1 <a href="/wiki/%E9%81%93%E6%98%AD" title="道昭">道昭</a> <ul><li><small>代表的門下</small> <a href="/wiki/%E9%81%93%E8%B3%80" title="道賀">道賀</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A1%8C%E5%9F%BA" title="行基">行基</a></li></ul></li> <li>2 <a href="/wiki/%E6%99%BA%E9%80%9A" title="智通">智通</a>・<a href="/wiki/%E6%99%BA%E9%81%94" title="智達">智達</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">北寺伝</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%88%88%E7%A6%8F%E5%AF%BA" title="興福寺">興福寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%96%AC%E5%B8%AB%E5%AF%BA" title="薬師寺">薬師寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9F%BA_(%E5%83%A7)" title="基 (僧)">基</a>・<a href="/w/index.php?title=%E6%81%B5%E6%B2%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="恵沼 (存在しないページ)">恵沼</a><small>に師事</small> <ul><li>3 <a href="/wiki/%E6%99%BA%E9%B3%B3" title="智鳳">智鳳</a>・<a href="/wiki/%E6%99%BA%E9%B8%9E" title="智鸞">智鸞</a>・<a href="/wiki/%E6%99%BA%E9%9B%84" title="智雄">智雄</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E6%99%BA%E5%91%A8" title="智周">智周</a><small>に師事</small> <ul><li>4 <a href="/wiki/%E7%8E%84%E6%98%89" title="玄昉">玄昉</a> <ul><li><small>代表的門下</small> <a href="/wiki/%E6%85%88%E8%A8%93" title="慈訓">慈訓</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%96%84%E7%8F%A0" title="善珠">善珠</a></li></ul></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;"><a href="/wiki/%E5%80%B6%E8%88%8E%E5%AE%97" title="倶舎宗">倶舎宗</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">教学</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%89%B2%E6%B3%95" class="mw-redirect" title="色法">色法</a></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">経論</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E6%AF%98%E9%81%94%E7%A3%A8%E5%80%B6%E8%88%8E%E8%AB%96" title="阿毘達磨倶舎論">『阿毘達磨倶舎論』</a> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%96%E8%A6%AA" title="世親">世親</a></li></ul></li> <li>四論師 <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E6%B3%95%E6%95%91&action=edit&redlink=1" class="new" title="法救 (存在しないページ)">法救</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%A6%99%E9%9F%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="妙音 (存在しないページ)">妙音</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%96%E5%8F%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="世友 (存在しないページ)">世友</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E8%A6%9A%E5%A4%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="覚天 (存在しないページ)">覚天</a></li></ul></li> <li><small>中国章疏</small> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E6%99%AE%E5%85%89&action=edit&redlink=1" class="new" title="普光 (存在しないページ)">普光</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E6%B3%95%E5%AE%9D&action=edit&redlink=1" class="new" title="法宝 (存在しないページ)">法宝</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E7%A5%9E%E6%B3%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="神泰 (存在しないページ)">神泰</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%86%86%E6%9A%89&action=edit&redlink=1" class="new" title="円暉 (存在しないページ)">円暉</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">歴史</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>伝来 <ul><li>1 <a href="/wiki/%E9%81%93%E6%98%AD" title="道昭">道昭</a></li> <li>2 <a href="/wiki/%E6%99%BA%E9%80%9A" title="智通">智通</a>・<a href="/wiki/%E6%99%BA%E9%81%94" title="智達">智達</a></li> <li>3 <a href="/wiki/%E7%8E%84%E6%98%89" title="玄昉">玄昉</a></li> <li>4 <a href="/w/index.php?title=%E7%9F%A5%E5%B9%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="知平 (存在しないページ)">知平</a></li> <li><small>法相宗の寓宗</small></li></ul></li> <li>寺院 <ul><li><a href="/wiki/%E5%85%83%E8%88%88%E5%AF%BA" title="元興寺">元興寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%88%88%E7%A6%8F%E5%AF%BA" title="興福寺">興福寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%96%AC%E5%B8%AB%E5%AF%BA" title="薬師寺">薬師寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9F%B3%E5%B1%B1%E5%AF%BA" title="石山寺">石山寺</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;"><a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E5%AE%97" title="華厳宗">華厳宗</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">教学</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%B3%95%E7%95%8C%E7%B8%81%E8%B5%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="法界縁起 (存在しないページ)">法界縁起</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%95%E7%95%8C%E7%B7%A3%E8%B5%B7" class="extiw" title="zh:法界緣起">中国語版</a>)</span></span> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%9B%9B%E6%B3%95%E7%95%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="四法界 (存在しないページ)">四法界</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Four_Dharmadh%C4%81tu" class="extiw" title="en:Four Dharmadhātu">英語版</a>)</span></span></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%80%E6%88%90%E4%B8%80%E5%88%87%E6%88%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="一成一切成 (存在しないページ)">一成一切成</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E8%A1%8C%E5%A2%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="行境 (存在しないページ)">行境</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%85%AD%E7%9B%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="六相 (存在しないページ)">六相</a></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">経論</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E7%B5%8C" title="華厳経">『華厳経』</a></li> <li><small>中国章疏</small> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E6%89%97%E9%A0%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="扗順 (存在しないページ)">扗順</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E6%99%BA%F0%A0%91%8A&action=edit&redlink=1" class="new" title="智𠑊 (存在しないページ)">智𠑊</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B3%95%E8%94%B5_(%E5%94%90)" title="法蔵 (唐)">法蔵</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E6%85%A7%E8%8B%91&action=edit&redlink=1" class="new" title="慧苑 (存在しないページ)">慧苑</a></li></ul></li> <li><small>海東章疏</small> <ul><li><a href="/wiki/%E7%BE%A9%E6%B9%98" title="義湘">義湘</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E5%A4%A7%E8%B3%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="大賢 (存在しないページ)">大賢</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9A%81" title="元暁">元暁</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%BE%A9%E5%A4%A9" title="義天">義天</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">歴史</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">伝来</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%81%93%E7%92%BF" title="道璿">道璿</a> <small>(不詳)</small></li> <li><a href="/wiki/%E5%AF%A9%E7%A5%A5" title="審祥">審祥</a>・<a href="/wiki/%E8%89%AF%E5%BC%81" title="良弁">良弁</a> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">東大寺</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">著名な僧</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%AE%97%E6%80%A7" title="宗性">宗性</a> <ul><li><a href="/wiki/%E5%87%9D%E7%84%B6" title="凝然">凝然</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%81%B5" title="明恵">明恵</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E7%A6%85%E7%88%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="禅爾 (存在しないページ)">禅爾</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;"><a href="/wiki/%E5%BE%8B%E5%AE%97" title="律宗">律宗</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">教学</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%88%86%E5%BE%8B" title="四分律">四分律</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%94%AF%E8%AD%98" title="唯識">唯識</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%8C%96%E5%88%B6%E4%BA%8C%E6%95%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="化制二教 (存在しないページ)">化制二教</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%88%B6%E4%BA%8C%E6%95%99" class="extiw" title="zh:化制二教">中国語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E6%A2%B5%E7%B6%B2%E7%B5%8C_(%E5%A4%A7%E4%B9%97%E4%BB%8F%E6%95%99)" title="梵網経 (大乗仏教)">梵網律</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%91%9C%E4%BC%BD%E5%B8%AB%E5%9C%B0%E8%AB%96" title="瑜伽師地論">瑜伽律</a></li> <li><small>中国章疏</small> <ul><li><a href="/wiki/%E9%81%93%E5%AE%A3" title="道宣">道宣</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#fff9d7;">歴史</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">伝来</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%91%91%E7%9C%9F" title="鑑真">鑑真</a>・<a href="/wiki/%E6%99%AE%E7%85%A7" title="普照">普照</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%94%90%E6%8B%9B%E6%8F%90%E5%AF%BA" title="唐招提寺">唐招提寺</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">著名な僧</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%B1%8A%E5%AE%89" title="豊安">豊安</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%9F%E7%AF%84" title="実範">実範</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B2%9E%E6%85%B6" title="貞慶">貞慶</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E6%88%92%E5%A6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="戒如 (存在しないページ)">戒如</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A6%9A%E7%9B%9B" title="覚盛">覚盛</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8F%A1%E5%B0%8A" title="叡尊">叡尊</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%87%9D%E7%84%B6" title="凝然">凝然</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox" aria-labelledby="国分寺" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#ffeec2;"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;background:#ffeec2;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="Template:国分寺"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;background:#ffeec2;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Template‐ノート:国分寺 (存在しないページ)"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;background:#ffeec2;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;background:#ffeec2;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;background:#ffeec2;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="国分寺" style="font-size:110%;margin:0 6em"><a href="/wiki/%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="国分寺">国分寺</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#ffeec2;"> <b>国分僧寺:金光明四天王護国之寺 国分尼寺:法華滅罪之寺</b></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">国分僧寺</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left">総国分寺 </th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">東大寺</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E7%95%BF%E5%86%85" title="畿内">畿内</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>大和</li> <li><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%9F%8E%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="山城国分寺跡">山城</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%86%85%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="河内国分寺跡">河内</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%92%8C%E6%B3%89%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="和泉国分寺">和泉</a></li> <li>摂津</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E6%B5%B7%E9%81%93" title="東海道">東海道</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E8%B3%80%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="伊賀国分寺跡">伊賀</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E5%8B%A2%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="伊勢国分寺跡">伊勢</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%BF%97%E6%91%A9%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="志摩国分寺">志摩</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%BE%E5%BC%B5%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="尾張国分寺">尾張</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E6%B2%B3%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="三河国分寺">三河</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E9%81%A0%E6%B1%9F%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="遠江国分寺跡 (存在しないページ)">遠江</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A7%BF%E6%B2%B3%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="駿河国分寺">駿河</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E8%B1%86%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="伊豆国分寺">伊豆</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%94%B2%E6%96%90%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA#甲斐国分寺跡" title="甲斐国分寺">甲斐</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9B%B8%E6%A8%A1%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="相模国分寺">相模</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%AD%A6%E8%94%B5%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="武蔵国分寺跡">武蔵</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E6%88%BF%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="安房国分寺">安房</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E7%B7%8F%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="上総国分寺跡">上総</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8B%E7%B7%8F%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="下総国分寺">下総</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B8%B8%E9%99%B8%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="常陸国分寺跡">常陸</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%B1%B1%E9%81%93" title="東山道">東山道</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%BF%91%E6%B1%9F%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="近江国分寺">近江</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%BE%8E%E6%BF%83%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="美濃国分寺">美濃</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A3%9B%E9%A8%A8%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="飛騨国分寺">飛騨</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BF%A1%E6%BF%83%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="信濃国分寺">信濃</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E9%87%8E%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="上野国分寺跡">上野</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8B%E9%87%8E%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="下野国分寺跡">下野</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%99%B8%E5%A5%A5%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="陸奥国分寺">陸奥</a></li> <li>出羽</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%99%B8%E9%81%93" title="北陸道">北陸道</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%8B%A5%E7%8B%AD%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="若狭国分寺">若狭</a></li> <li>越前</li> <li>加賀</li> <li><a href="/wiki/%E8%83%BD%E7%99%BB%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="能登国分寺">能登</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="越中国分寺">越中</a></li> <li>越後</li> <li><a href="/wiki/%E4%BD%90%E6%B8%A1%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="佐渡国分寺">佐渡</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E9%99%B0%E9%81%93" title="山陰道">山陰道</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%B9%E6%B3%A2%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="丹波国分寺">丹波</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%B9%E5%BE%8C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="丹後国分寺">丹後</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BD%86%E9%A6%AC%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="但馬国分寺">但馬</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9B%A0%E5%B9%A1%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="因幡国分寺">因幡</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%AF%E8%80%86%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="伯耆国分寺跡">伯耆</a></li> <li>出雲</li> <li>石見</li> <li><a href="/wiki/%E9%9A%A0%E5%B2%90%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="隠岐国分寺">隠岐</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E9%99%BD%E9%81%93" title="山陽道">山陽道</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%92%AD%E7%A3%A8%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="播磨国分寺">播磨</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%BE%8E%E4%BD%9C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="美作国分寺">美作</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%82%99%E5%89%8D%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="備前国分寺跡">備前</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%82%99%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="備中国分寺">備中</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%82%99%E5%BE%8C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="備後国分寺">備後</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E8%8A%B8%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="安芸国分寺">安芸</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%91%A8%E9%98%B2%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="周防国分寺">周防</a></li> <li>長門</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%B5%B7%E9%81%93" title="南海道">南海道</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%B4%80%E4%BC%8A%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="紀伊国分寺">紀伊</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B7%A1%E8%B7%AF%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="淡路国分寺">淡路</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E6%B3%A2%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="阿波国分寺">阿波</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%AE%83%E5%B2%90%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="讃岐国分寺">讃岐</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E4%BA%88%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="伊予国分寺">伊予</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9C%9F%E4%BD%90%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="土佐国分寺">土佐</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%B5%B7%E9%81%93" title="西海道">西海道</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%AD%91%E5%89%8D%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="筑前国分寺">筑前</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%AD%91%E5%BE%8C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="筑後国分寺跡">筑後</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B1%8A%E5%89%8D%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="豊前国分寺跡">豊前</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B1%8A%E5%BE%8C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="豊後国分寺">豊後</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%82%A5%E5%89%8D%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="肥前国分寺跡">肥前</a></li> <li>肥後</li> <li><a href="/wiki/%E6%97%A5%E5%90%91%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="日向国分寺跡">日向</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E9%9A%85%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="大隅国分寺跡">大隅</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%96%A9%E6%91%A9%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="薩摩国分寺跡">薩摩</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A3%B1%E5%B2%90%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="壱岐国分寺">壱岐島分寺</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AF%BE%E9%A6%AC%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="対馬国分寺">対馬島分寺</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">国分尼寺</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left">総国分尼寺</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%B3%95%E8%8F%AF%E5%AF%BA" title="法華寺">法華寺</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E7%95%BF%E5%86%85" title="畿内">畿内</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>大和</li> <li><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%9F%8E%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="山城国分尼寺跡">山城</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%86%85%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="河内国分尼寺跡">河内</a></li> <li>摂津</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E6%B5%B7%E9%81%93" title="東海道">東海道</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E8%B3%80%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA" class="mw-redirect" title="伊賀国分尼寺">伊賀</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E5%8B%A2%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="伊勢国分尼寺跡">伊勢</a></li> <li>志摩</li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%BE%E5%BC%B5%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA" class="mw-redirect" title="尾張国分尼寺">尾張</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E6%B2%B3%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="三河国分尼寺跡">三河</a></li> <li>遠江</li> <li><a href="/wiki/%E9%A7%BF%E6%B2%B3%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA" class="mw-redirect" title="駿河国分尼寺">駿河</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E8%B1%86%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA" class="mw-redirect" title="伊豆国分尼寺">伊豆</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%94%B2%E6%96%90%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA#甲斐国分尼寺跡" title="甲斐国分寺">甲斐</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9B%B8%E6%A8%A1%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="相模国分尼寺跡">相模</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%AD%A6%E8%94%B5%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="武蔵国分尼寺跡">武蔵</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E6%88%BF%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="安房国分尼寺跡">安房</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E7%B7%8F%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="上総国分尼寺跡">上総</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8B%E7%B7%8F%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="下総国分尼寺跡">下総</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B8%B8%E9%99%B8%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="常陸国分尼寺跡">常陸</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%B1%B1%E9%81%93" title="東山道">東山道</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%BF%91%E6%B1%9F%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="近江国分尼寺跡">近江</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%BE%8E%E6%BF%83%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="美濃国分尼寺跡">美濃</a></li> <li>飛騨</li> <li><a href="/wiki/%E4%BF%A1%E6%BF%83%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="信濃国分尼寺跡">信濃</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E9%87%8E%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="上野国分尼寺跡">上野</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8B%E9%87%8E%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="下野国分尼寺跡">下野</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%99%B8%E5%A5%A5%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA" title="陸奥国分尼寺">陸奥</a></li> <li>出羽</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E5%8C%97%E9%99%B8%E9%81%93" title="北陸道">北陸道</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>若狭</li> <li>越前</li> <li>加賀</li> <li>能登</li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%8A%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="越中国分尼寺跡">越中</a></li> <li>越後</li> <li>佐渡</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E9%99%B0%E9%81%93" title="山陰道">山陰道</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E4%B8%B9%E6%B3%A2%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="丹波国分尼寺跡">丹波</a></li> <li>丹後</li> <li><a href="/wiki/%E4%BD%86%E9%A6%AC%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="但馬国分尼寺跡">但馬</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9B%A0%E5%B9%A1%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="因幡国分尼寺跡">因幡</a></li> <li>伯耆</li> <li>出雲</li> <li>石見</li> <li><a href="/wiki/%E9%9A%A0%E5%B2%90%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="隠岐国分尼寺跡">隠岐</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E9%99%BD%E9%81%93" title="山陽道">山陽道</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%92%AD%E7%A3%A8%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="播磨国分尼寺跡">播磨</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%BE%8E%E4%BD%9C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="美作国分尼寺跡">美作</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%82%99%E5%89%8D%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="備前国分尼寺跡">備前</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%82%99%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="備中国分尼寺跡">備中</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%82%99%E5%BE%8C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA" class="mw-redirect" title="備後国分尼寺">備後</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E8%8A%B8%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="安芸国分尼寺跡">安芸</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%91%A8%E9%98%B2%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="周防国分尼寺跡">周防</a></li> <li>長門</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E5%8D%97%E6%B5%B7%E9%81%93" title="南海道">南海道</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%B4%80%E4%BC%8A%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="紀伊国分尼寺跡">紀伊</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B7%A1%E8%B7%AF%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="淡路国分尼寺跡">淡路</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E6%B3%A2%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" title="阿波国分尼寺跡">阿波</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%AE%83%E5%B2%90%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="讃岐国分尼寺跡">讃岐</a></li> <li>伊予</li> <li>土佐</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#ffeec2;text-align:left"><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E6%B5%B7%E9%81%93" title="西海道">西海道</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%AD%91%E5%89%8D%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="筑前国分尼寺跡">筑前</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%AD%91%E5%BE%8C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="筑後国分尼寺跡">筑後</a></li> <li>豊前</li> <li><a href="/wiki/%E8%B1%8A%E5%BE%8C%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA" class="mw-redirect" title="豊後国分尼寺">豊後</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%82%A5%E5%89%8D%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="肥前国分尼寺跡">肥前</a></li> <li>肥後</li> <li><a href="/wiki/%E6%97%A5%E5%90%91%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA%E8%B7%A1" class="mw-redirect" title="日向国分尼寺跡">日向</a></li> <li>大隅</li> <li>薩摩</li> <li>壱岐</li> <li>対馬</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ffeec2;">関連項目</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%81%96%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="聖武天皇">聖武天皇</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%94%B2%E8%B3%80%E5%AF%BA" title="甲賀寺">甲賀寺</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow hlist" colspan="2" style="background:#ffeec2;"> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="コモンズ"><img alt="コモンズ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Kokubunji" class="extiw" title="commons:Category:Kokubunji"><b>コモンズ(国分僧寺)</b></a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Folder_Hexagonal_Icon.svg" class="mw-file-description" title="カテゴリ"><img alt="カテゴリ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></a></span> <a href="/wiki/Category:%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="Category:国分寺"><b>カテゴリ(国分僧寺)</b></a></li></ul> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="コモンズ"><img alt="コモンズ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Kokubun-niji" class="extiw" title="commons:Category:Kokubun-niji"><b>コモンズ(国分尼寺)</b></a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Folder_Hexagonal_Icon.svg" class="mw-file-description" title="カテゴリ"><img alt="カテゴリ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></a></span> <a href="/wiki/Category:%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%B0%BC%E5%AF%BA" title="Category:国分尼寺"><b>カテゴリ(国分尼寺)</b></a></li></ul></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="典拠管理データベース_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ウィキデータを編集&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q460367#identifiers&#124;class=noprint&#124;ウィキデータを編集" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="典拠管理データベース_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ウィキデータを編集&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q460367#identifiers&#124;class=noprint&#124;ウィキデータを編集" style="font-size:110%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Help:%E5%85%B8%E6%8B%A0%E7%AE%A1%E7%90%86" title="Help:典拠管理">典拠管理データベース</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q460367#identifiers" title="ウィキデータを編集"><img alt="ウィキデータを編集" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">全般</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000122178297">ISNI</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/130192332">VIAF</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">国立図書館</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4570185-4">ドイツ</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007583111405171">イスラエル</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/n81029658">アメリカ</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00305304">日本</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nla.gov.au/anbd.aut-an35059321">オーストラリア</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">学術データベース</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/author/DA05140550?l=ja">CiNii Books</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cir.nii.ac.jp/crid/1140845216638029824?l=ja">CiNii Research</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">芸術家</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500303470">ULAN</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">その他</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/130993565">IdRef</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐ext.codfw.main‐7c69cbf9bb‐9qxck Cached time: 20250204033615 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.662 seconds Real time usage: 1.010 seconds Preprocessor visited node count: 12875/1000000 Post‐expand include size: 285243/2097152 bytes Template argument size: 23595/2097152 bytes Highest expansion depth: 39/100 Expensive parser function count: 21/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 90684/5000000 bytes Lua time usage: 0.139/10.000 seconds Lua memory usage: 4924395/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 593.760 1 -total 22.51% 133.684 2 Template:Reflist 19.43% 115.380 1 Template:日本の寺院 19.09% 113.339 1 Template:Infobox 17.59% 104.469 21 Template:Navbox 11.47% 68.101 8 Template:Citation/core 9.64% 57.259 6 Template:Cite_news 7.24% 42.982 3 Template:Side_box 6.54% 38.854 1 Template:南都六宗 6.44% 38.260 1 Template:ウィキ座標2段度分秒 --> <!-- Saved in parser cache with key jawiki:pcache:1476970:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250204033637 and revision id 103610230. Rendering was triggered because: page-edit --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">「<a dir="ltr" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=東大寺&oldid=103610230">https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=東大寺&oldid=103610230</a>」から取得</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%AB%E3%83%86%E3%82%B4%E3%83%AA" title="特別:カテゴリ">カテゴリ</a>: <ul><li><a href="/wiki/Category:18%E4%B8%96%E7%B4%80%E3%81%AE%E4%BB%8F%E6%95%99%E5%AF%BA%E9%99%A2" title="Category:18世紀の仏教寺院">18世紀の仏教寺院</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E5%AE%97" title="Category:華厳宗">華厳宗</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA" title="Category:東大寺">東大寺</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C%E3%81%AE%E8%A6%B3%E5%85%89%E5%9C%B0" title="Category:奈良県の観光地">奈良県の観光地</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82%E3%81%AE%E5%AF%BA" title="Category:奈良市の寺">奈良市の寺</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%8F%AF%E5%8E%B3%E5%AE%97%E3%81%AE%E5%AF%BA%E9%99%A2" title="Category:華厳宗の寺院">華厳宗の寺院</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A4%A7%E5%92%8C%E5%8C%97%E9%83%A8%E5%85%AB%E5%8D%81%E5%85%AB%E3%83%B6%E6%89%80%E9%9C%8A%E5%A0%B4" title="Category:大和北部八十八ヶ所霊場">大和北部八十八ヶ所霊場</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C%E3%81%AE%E6%AD%B4%E5%8F%B2" title="Category:奈良県の歴史">奈良県の歴史</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%8F%A4%E9%83%BD%E5%A5%88%E8%89%AF%E3%81%AE%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="Category:古都奈良の文化財">古都奈良の文化財</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C%E3%81%AE%E5%9B%BD%E5%AE%9D" title="Category:奈良県の国宝">奈良県の国宝</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E5%9B%BD%E5%AE%9D_(%E5%BB%BA%E9%80%A0%E7%89%A9)" title="Category:日本の国宝 (建造物)">日本の国宝 (建造物)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E5%9B%BD%E5%AE%9D_(%E7%B5%B5%E7%94%BB)" title="Category:日本の国宝 (絵画)">日本の国宝 (絵画)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E5%9B%BD%E5%AE%9D_(%E5%BD%AB%E5%88%BB)" title="Category:日本の国宝 (彫刻)">日本の国宝 (彫刻)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E5%9B%BD%E5%AE%9D_(%E5%B7%A5%E8%8A%B8%E5%93%81)" title="Category:日本の国宝 (工芸品)">日本の国宝 (工芸品)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E5%9B%BD%E5%AE%9D_(%E8%80%83%E5%8F%A4%E3%83%BB%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E8%B3%87%E6%96%99)" title="Category:日本の国宝 (考古・歴史資料)">日本の国宝 (考古・歴史資料)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E5%9B%BD%E5%AE%9D_(%E6%9B%B8%E8%B7%A1%E3%83%BB%E5%85%B8%E7%B1%8D%E3%83%BB%E5%8F%A4%E6%96%87%E6%9B%B8)" title="Category:日本の国宝 (書跡・典籍・古文書)">日本の国宝 (書跡・典籍・古文書)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E9%87%8D%E8%A6%81%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1_(%E5%BB%BA%E9%80%A0%E7%89%A9)" title="Category:重要文化財 (建造物)">重要文化財 (建造物)</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C%E3%81%AB%E3%81%82%E3%82%8B%E5%9B%BD%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%AE%E5%8F%B2%E8%B7%A1" title="Category:奈良県にある国指定の史跡">奈良県にある国指定の史跡</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%B8%82%E3%81%AE%E9%87%8D%E8%A6%81%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="Category:奈良市の重要文化財">奈良市の重要文化財</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E6%9C%89%E5%BD%A2%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="Category:奈良県指定有形文化財">奈良県指定有形文化財</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E5%A4%A9%E7%84%B6%E8%A8%98%E5%BF%B5%E7%89%A9" title="Category:奈良県指定天然記念物">奈良県指定天然記念物</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E7%9C%8C%E5%86%85%E3%81%AE%E5%B8%82%E7%94%BA%E6%9D%91%E6%8C%87%E5%AE%9A%E6%9C%89%E5%BD%A2%E6%96%87%E5%8C%96%E8%B2%A1" title="Category:奈良県内の市町村指定有形文化財">奈良県内の市町村指定有形文化財</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%8B%85%E9%A1%98%E5%AF%BA" title="Category:勅願寺">勅願寺</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%9B%BD%E5%88%86%E5%AF%BA" title="Category:国分寺">国分寺</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A4%A7%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="Category:大和国">大和国</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%A5%9E%E4%BB%8F%E9%9C%8A%E5%A0%B4%E5%B7%A1%E6%8B%9D%E3%81%AE%E9%81%93" title="Category:神仏霊場巡拝の道">神仏霊場巡拝の道</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E6%99%82%E4%BB%A3%E3%81%AE%E5%BB%BA%E7%AF%89" title="Category:奈良時代の建築">奈良時代の建築</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%B9%B3%E5%AE%89%E6%99%82%E4%BB%A3%E3%81%AE%E5%BB%BA%E7%AF%89" title="Category:平安時代の建築">平安時代の建築</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E9%8E%8C%E5%80%89%E6%99%82%E4%BB%A3%E3%81%AE%E5%BB%BA%E7%AF%89" title="Category:鎌倉時代の建築">鎌倉時代の建築</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%B1%9F%E6%88%B8%E6%99%82%E4%BB%A3%E3%81%AE%E5%BB%BA%E7%AF%89" title="Category:江戸時代の建築">江戸時代の建築</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%81%96%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="Category:聖武天皇">聖武天皇</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%A1%8C%E5%9F%BA" title="Category:行基">行基</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%B3%95%E7%84%B6%E4%B8%8A%E4%BA%BA%E4%BA%8C%E5%8D%81%E4%BA%94%E9%9C%8A%E5%A0%B4" title="Category:法然上人二十五霊場">法然上人二十五霊場</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%A5%88%E8%89%AF%E5%AF%BA%E9%99%A2" title="Category:奈良寺院">奈良寺院</a></li><li><a href="/wiki/Category:8%E4%B8%96%E7%B4%80%E3%81%AE%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E8%A8%AD%E7%AB%8B" title="Category:8世紀の日本の設立">8世紀の日本の設立</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E4%BB%8F%E6%95%99%E5%BB%BA%E7%AF%89%E7%89%A9%E3%81%AE%E4%B8%96%E7%95%8C%E9%81%BA%E7%94%A3" title="Category:仏教建築物の世界遺産">仏教建築物の世界遺産</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%A0%A1%E5%80%89%E9%80%A0" title="Category:校倉造">校倉造</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">隠しカテゴリ: <ul><li><a href="/wiki/Category:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%87%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%81%AB%E3%81%82%E3%82%8B%E5%BA%A7%E6%A8%99" title="Category:ウィキデータにある座標">ウィキデータにある座標</a></li><li><a href="/wiki/Category:ISNI%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:ISNI識別子が指定されている記事">ISNI識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:VIAF%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:VIAF識別子が指定されている記事">VIAF識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:GND%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:GND識別子が指定されている記事">GND識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:J9U%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:J9U識別子が指定されている記事">J9U識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:LCCN%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:LCCN識別子が指定されている記事">LCCN識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NDL%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NDL識別子が指定されている記事">NDL識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NLA%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NLA識別子が指定されている記事">NLA識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:CINII%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:CINII識別子が指定されている記事">CINII識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:CRID%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:CRID識別子が指定されている記事">CRID識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:ULAN%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:ULAN識別子が指定されている記事">ULAN識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:SUDOC%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:SUDOC識別子が指定されている記事">SUDOC識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:ISBN%E3%83%9E%E3%82%B8%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E3%82%92%E4%BD%BF%E7%94%A8%E3%81%97%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="Category:ISBNマジックリンクを使用しているページ">ISBNマジックリンクを使用しているページ</a></li><li><a href="/wiki/Category:Kartographer%E6%8B%A1%E5%BC%B5%E6%A9%9F%E8%83%BD%E3%82%92%E4%BD%BF%E7%94%A8%E3%81%97%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="Category:Kartographer拡張機能を使用しているページ">Kartographer拡張機能を使用しているページ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 最終更新 2025年2月4日 (火) 03:36 (日時は<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E5%80%8B%E4%BA%BA%E8%A8%AD%E5%AE%9A#mw-prefsection-rendering" title="特別:個人設定">個人設定</a>で未設定ならば<a href="/wiki/%E5%8D%94%E5%AE%9A%E4%B8%96%E7%95%8C%E6%99%82" title="協定世界時">UTC</a>)。</li> <li id="footer-info-copyright">テキストは<a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja">クリエイティブ・コモンズ 表示-継承ライセンス</a>のもとで利用できます。追加の条件が適用される場合があります。詳細については<a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">利用規約</a>を参照してください。</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ja">プライバシー・ポリシー</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%AB%E3%81%A4%E3%81%84%E3%81%A6">ウィキペディアについて</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%85%8D%E8%B2%AC%E4%BA%8B%E9%A0%85">免責事項</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">行動規範</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">開発者</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ja.wikipedia.org">統計</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieに関する声明</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ja.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">モバイルビュー</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">東大寺</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>41の言語版</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>話題追加</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b4f4cd445-w95r8","wgBackendResponseTime":162,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.662","walltime":"1.010","ppvisitednodes":{"value":12875,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":285243,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":23595,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":39,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":21,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":90684,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 593.760 1 -total"," 22.51% 133.684 2 Template:Reflist"," 19.43% 115.380 1 Template:日本の寺院"," 19.09% 113.339 1 Template:Infobox"," 17.59% 104.469 21 Template:Navbox"," 11.47% 68.101 8 Template:Citation/core"," 9.64% 57.259 6 Template:Cite_news"," 7.24% 42.982 3 Template:Side_box"," 6.54% 38.854 1 Template:南都六宗"," 6.44% 38.260 1 Template:ウィキ座標2段度分秒"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.139","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4924395,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.codfw.main-7c69cbf9bb-9qxck","timestamp":"20250204033615","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u6771\u5927\u5bfa","url":"https:\/\/ja.wikipedia.org\/wiki\/%E6%9D%B1%E5%A4%A7%E5%AF%BA","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q460367","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q460367","author":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u30d7\u30ed\u30b8\u30a7\u30af\u30c8\u3078\u306e\u8ca2\u732e\u8005"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u8ca1\u56e3","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-08-15T10:40:18Z","dateModified":"2025-02-04T03:36:14Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/b5\/Daibutsu-den_in_Todaiji_Nara01bs3200.jpg","headline":"\u5948\u826f\u5e02\u306b\u3042\u308b\u4ecf\u6559\u5bfa\u9662"}</script> </body> </html>