CINXE.COM

Expedición Challenger - Wikipedia, la enciclopedia libre

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="es" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Expedición Challenger - Wikipedia, la enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eswikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","enero","febrero","marzo","abril","mayo","junio","julio","agosto","septiembre","octubre","noviembre","diciembre"],"wgRequestId":"82571d5e-bec3-41a1-8be2-45510753b2d1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Expedición_Challenger","wgTitle":"Expedición Challenger","wgCurRevisionId":161834612,"wgRevisionId":119564291,"wgArticleId":2579696,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Páginas con traducciones del francés","Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF","Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN","Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN","Años 1870 en Reino Unido","Antártida en los años 1870","Expediciones científicas","Exploración del océano Pacífico","Oceanografía","Ciencia de 1872","Ciencia y tecnología de Reino Unido del siglo XIX","Reino Unido en 1872"],"wgPageViewLanguage":"es", "wgPageContentLanguage":"es","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Expedición_Challenger","wgRelevantArticleId":2579696,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"es","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"es"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q644521","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform", "platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.imagenesinfobox":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","mediawiki.action.styles":"ready","mediawiki.interface.helpers.styles":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp", "ext.gadget.a-commons-directo","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.action.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.interface.helpers.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=es&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=ext.gadget.imagenesinfobox&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&amp;modules=noscript&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/HMS_Challenger_%281858%29.jpg/1200px-HMS_Challenger_%281858%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="823"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/HMS_Challenger_%281858%29.jpg/800px-HMS_Challenger_%281858%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="548"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/HMS_Challenger_%281858%29.jpg/640px-HMS_Challenger_%281858%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="439"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Expedición Challenger - Wikipedia, la enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//es.m.wikipedia.org/wiki/Expedici%C3%B3n_Challenger"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (es)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//es.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://es.wikipedia.org/wiki/Expedici%C3%B3n_Challenger"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.es"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Canal Atom de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:CambiosRecientes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Expedición_Challenger rootpage-Expedición_Challenger skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Ir al contenido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menú principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portada" title="Visitar la página principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Comunidad" title="Acerca del proyecto, lo que puedes hacer, dónde encontrar información"><span>Portal de la comunidad</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Actualidad" title="Encuentra información de contexto sobre acontecimientos actuales"><span>Actualidad</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosRecientes" title="Lista de cambios recientes en la wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recientes</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasNuevas"><span>Páginas nuevas</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleatoria" title="Cargar una página al azar [x]" accesskey="x"><span>Página aleatoria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ayuda:Contenidos" title="El lugar para aprender"><span>Ayuda</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Informes_de_error"><span>Notificar un error</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasEspeciales"><span>Páginas especiales</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="La enciclopedia libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-es.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Buscar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia" aria-label="Buscar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Herramientas personales"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apariencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apariencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=es.wikipedia.org&amp;uselang=es" class=""><span>Donaciones</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&amp;returnto=Expedici%C3%B3n+Challenger&amp;returntoquery=oldid%3D119564291" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio" class=""><span>Crear una cuenta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Expedici%C3%B3n+Challenger&amp;returntoquery=oldid%3D119564291" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Más opciones" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas personales" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas personales</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=es.wikipedia.org&amp;uselang=es"><span>Donaciones</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&amp;returnto=Expedici%C3%B3n+Challenger&amp;returntoquery=oldid%3D119564291" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear una cuenta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Expedici%C3%B3n+Challenger&amp;returntoquery=oldid%3D119564291" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores desconectados <a href="/wiki/Ayuda:Introducci%C3%B3n" aria-label="Obtenga más información sobre editar"><span>más información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MisContribuciones" title="Una lista de modificaciones hechas desde esta dirección IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuciones</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MiDiscusi%C3%B3n" title="Discusión sobre ediciones hechas desde esta dirección IP [n]" accesskey="n"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contenidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contenidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trayecto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trayecto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Trayecto</span> </div> </a> <ul id="toc-Trayecto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nombres" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nombres"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Nombres</span> </div> </a> <ul id="toc-Nombres-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Notas</span> </div> </a> <ul id="toc-Notas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Referencias</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enlaces_externos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Enlaces_externos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Enlaces externos</span> </div> </a> <ul id="toc-Enlaces_externos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Tabla de contenidos" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Expedición Challenger</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artículo en otro idioma. Disponible en 27 idiomas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-27" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">27 idiomas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B9%D8%AB%D8%A9_%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AC%D8%B1" title="بعثة تشالنجر – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بعثة تشالنجر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Expedici%C3%B3_Challenger" title="Expedició Challenger – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Expedició Challenger" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Challenger-ekspeditionen" title="Challenger-ekspeditionen – danés" lang="da" hreflang="da" data-title="Challenger-ekspeditionen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danés" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Challenger-Expedition" title="Challenger-Expedition – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Challenger-Expedition" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Challenger_expedition" title="Challenger expedition – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Challenger expedition" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Ekspedicio_Challenger" title="Ekspedicio Challenger – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ekspedicio Challenger" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Challenger_espedizioa" title="Challenger espedizioa – euskera" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Challenger espedizioa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="euskera" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Challenger-tutkimusmatka" title="Challenger-tutkimusmatka – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Challenger-tutkimusmatka" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_du_Challenger" title="Expédition du Challenger – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Expédition du Challenger" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Slua%C3%ADocht_an_Challenger" title="Sluaíocht an Challenger – irlandés" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Sluaíocht an Challenger" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A9%D7%9C%D7%97%D7%AA_%D7%A6%27%D7%9C%D7%A0%D7%92%27%D7%A8" title="משלחת צ&#039;לנג&#039;ר – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="משלחת צ&#039;לנג&#039;ר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ekspedisi_Challenger" title="Ekspedisi Challenger – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Ekspedisi Challenger" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Spedizione_Challenger" title="Spedizione Challenger – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Spedizione Challenger" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%AC%E3%83%B3%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%BC%E5%8F%B7%E6%8E%A2%E6%A4%9C%E8%88%AA%E6%B5%B7" title="チャレンジャー号探検航海 – japonés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="チャレンジャー号探検航海" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B1%8C%EB%A6%B0%EC%A0%80_%ED%83%90%EC%82%AC" title="챌린저 탐사 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="챌린저 탐사" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Challenger-expeditie" title="Challenger-expeditie – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Challenger-expeditie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Challengerekspedisjonen" title="Challengerekspedisjonen – noruego bokmal" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Challengerekspedisjonen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="noruego bokmal" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Expedi%C3%A7%C3%A3o_Challenger" title="Expedição Challenger – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Expedição Challenger" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F_%C2%AB%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D0%B5%D1%80%D0%B0%C2%BB" title="Экспедиция «Челленджера» – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Экспедиция «Челленджера»" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Challenger_(exped%C3%ADcia)" title="Challenger (expedícia) – eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Challenger (expedícia)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Challengerexpeditionen" title="Challengerexpeditionen – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Challengerexpeditionen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AE%B2%E0%AE%9E%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%B0%E0%AF%8D_%E0%AE%86%E0%AE%AF%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AF%81%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AE%AF%E0%AE%A3%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="சலஞ்சர் ஆய்வுப் பயணம் – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சலஞ்சர் ஆய்வுப் பயணம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ekspedisyong_Challenger" title="Ekspedisyong Challenger – tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ekspedisyong Challenger" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Challenger_seferi" title="Challenger seferi – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Challenger seferi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D1%96%D1%8F_%C2%AB%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D0%B5%D1%80%D0%B0%C2%BB" title="Експедиція «Челленджера» – ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Експедиція «Челленджера»" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%8C%91%E6%88%98%E8%80%85%E5%8F%B7%E8%BF%9C%E5%BE%81" title="挑战者号远征 – chino wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="挑战者号远征" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chino wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%8C%91%E6%88%B0%E8%80%85%E8%99%9F%E9%81%A0%E5%BE%81" title="挑戰者號遠征 – chino" lang="zh" hreflang="zh" data-title="挑戰者號遠征" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chino" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q644521#sitelinks-wikipedia" title="Editar enlaces interlingüísticos" class="wbc-editpage">Editar enlaces</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacios de nombres"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Expedici%C3%B3n_Challenger" title="Ver la página de contenido [c]" accesskey="c"><span>Artículo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discusi%C3%B3n:Expedici%C3%B3n_Challenger" rel="discussion" title="Discusión acerca de la página [t]" accesskey="t"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar variante de idioma" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">español</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Expedici%C3%B3n_Challenger"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;action=edit&amp;oldid=119564291" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;action=history" title="Versiones anteriores de esta página [h]" accesskey="h"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Herramientas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Más opciones" > <div class="vector-menu-heading"> Acciones </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Expedici%C3%B3n_Challenger"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;action=edit&amp;oldid=119564291" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;action=history"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:LoQueEnlazaAqu%C3%AD/Expedici%C3%B3n_Challenger" title="Lista de todas las páginas de la wiki que enlazan aquí [j]" accesskey="j"><span>Lo que enlaza aquí</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosEnEnlazadas/Expedici%C3%B3n_Challenger" rel="nofollow" title="Cambios recientes en las páginas que enlazan con esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios en enlazadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=es" title="Subir archivos [u]" accesskey="u"><span>Subir archivo</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;oldid=119564291" title="Enlace permanente a esta versión de la página"><span>Enlace permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;action=info" title="Más información sobre esta página"><span>Información de la página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&amp;page=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;id=119564291&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre cómo citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Acortador_de_URL&amp;url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DExpedici%25C3%25B3n_Challenger%26oldid%3D119564291"><span>Obtener URL acortado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DExpedici%25C3%25B3n_Challenger%26oldid%3D119564291"><span>Descargar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Expedici%C3%B3n+Challenger"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;printable=yes" title="Versión imprimible de esta página [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En otros proyectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Challenger_expedition" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q644521" title="Enlace al elemento conectado del repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apariencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">De Wikipedia, la enciclopedia libre</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><div class="cdx-message cdx-message--block cdx-message--warning mw-revision"><span class="cdx-message__icon"></span><div class="cdx-message__content"><div id="mw-revision-info"><div style="background: #FFBDBD; border: 1px solid #BB7979; color: #000000; font-weight: bold; margin: 2em 0 .5em; padding: .5em 1em; vertical-align: middle; clear: both;">Esta es una <a href="/wiki/Ayuda:Historial" title="Ayuda:Historial">versión antigua</a> de esta página, editada a las <span id="mw-revision-date">17:46 20 sep 2019</span> por <span id="mw-revision-name"><a href="/wiki/Usuario:DXaviersRZ" class="mw-userlink" title="Usuario:DXaviersRZ" data-mw-revid="119564291"><bdi>DXaviersRZ</bdi></a> <span class="mw-usertoollinks">(<a href="/wiki/Usuario_discusi%C3%B3n:DXaviersRZ" class="mw-usertoollinks-talk" title="Usuario discusión:DXaviersRZ">discusión</a> · <a href="/wiki/Especial:Contribuciones/DXaviersRZ" class="mw-usertoollinks-contribs" title="Especial:Contribuciones/DXaviersRZ">contribs.</a>)</span></span>. La dirección URL es un <a href="/wiki/Ayuda:Enlace_permanente" title="Ayuda:Enlace permanente">enlace permanente</a> a esta versión, que puede ser diferente de la <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/wiki/Expedici%C3%B3n_Challenger">versión actual</a></span>.</div> <div id="viewingold-plain" style="display:none;">Versión a fecha de 17:46 20 sep 2019, por <a href="/wiki/Usuario:DXaviersRZ" class="mw-userlink" title="Usuario:DXaviersRZ" data-mw-revid="119564291"><bdi>DXaviersRZ</bdi></a> <span class="mw-usertoollinks">(<a href="/wiki/Usuario_discusi%C3%B3n:DXaviersRZ" class="mw-usertoollinks-talk" title="Usuario discusión:DXaviersRZ">discusión</a> · <a href="/wiki/Especial:Contribuciones/DXaviersRZ" class="mw-usertoollinks-contribs" title="Especial:Contribuciones/DXaviersRZ">contribs.</a>)</span></div></div><div id="mw-revision-nav">(<a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;diff=prev&amp;oldid=119564291" title="Expedición Challenger">difs.</a>) <a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;direction=prev&amp;oldid=119564291" title="Expedición Challenger">← Revisión anterior</a> · <a href="/wiki/Expedici%C3%B3n_Challenger" title="Expedición Challenger">Ver revisión actual</a> (<a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;diff=cur&amp;oldid=119564291" title="Expedición Challenger">difs.</a>) · <a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;direction=next&amp;oldid=119564291" title="Expedición Challenger">Revisión siguiente →</a> (<a href="/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;diff=next&amp;oldid=119564291" title="Expedición Challenger">difs.</a>)</div></div></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="es" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:HMS_Challenger_(1858).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/HMS_Challenger_%281858%29.jpg/300px-HMS_Challenger_%281858%29.jpg" decoding="async" width="300" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/HMS_Challenger_%281858%29.jpg/450px-HMS_Challenger_%281858%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/HMS_Challenger_%281858%29.jpg/600px-HMS_Challenger_%281858%29.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1371" /></a><figcaption>La corbeta <i>HMS Challenger</i>, el barco en el que realizó la expedición científica entre 1872 y 1874.</figcaption></figure> <p>La <b>expedición Challenger</b> fue una expedición científica <a href="/wiki/Reino_Unido" title="Reino Unido">británica</a> que realizó la primera gran campaña <a href="/wiki/Oceanograf%C3%ADa" title="Oceanografía">oceanográfica</a> mundial. Fue realizada por un equipo de científicos a bordo de la corbeta británica <a href="/wiki/HMS_Challenger_(1858)" title="HMS Challenger (1858)">HMS <i>Challenger</i></a> entre diciembre de <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a> y <a href="/wiki/Mayo" title="Mayo">mayo</a> de <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2></div> <p>Promovida por el escocés Sir <a href="/wiki/Charles_Wyville_Thomson" title="Charles Wyville Thomson">Charles Wyville Thomson</a> (1830–82) —de la <a href="/wiki/Universidad_de_Edimburgo" title="Universidad de Edimburgo">Universidad de Edimburgo</a> y la Merchiston Castle School—, la <a href="/wiki/Royal_Society_of_London" class="mw-redirect" title="Royal Society of London">Royal Society of London</a> consiguió un navío de la <a href="/wiki/Royal_Navy" class="mw-redirect" title="Royal Navy">Royal Navy</a>, el <i>HMS Challenger</i>, que modificó entre 1870 y 1872 para adaptarlo a la realización de trabajos científicos, equipándolo con laboratorios separados para el estudio de la <a href="/wiki/Historia_natural" title="Historia natural">historia natural</a> y la <a href="/wiki/Qu%C3%ADmica" title="Química">química</a>, disponiendo camarotes suplementarios para acoger a los científicos y una plataforma para el dragado y la pesca de arrastre. </p><p>El navío, comandado por el capitán <a href="/wiki/George_Nares" class="mw-redirect" title="George Nares">George Nares</a>, zarpó de <a href="/wiki/Portsmouth" title="Portsmouth">Portsmouth</a> el <a href="/wiki/21_de_diciembre" title="21 de diciembre">21 de diciembre</a> de <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a>. La expedición estaba bajo la supervisión científica del propio Charles Thomson, ayudado por <a href="/wiki/William_Benjamin_Carpenter" title="William Benjamin Carpenter">William Benjamin Carpenter</a> (1813-85)<sup id="cite_ref-Encyclopédie_1-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Encyclopédie-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; y acompañado de otros científicos como el escocés Sir <a href="/wiki/John_Murray_(ocean%C3%B3grafo)" title="John Murray (oceanógrafo)">John Murray</a> (1841-1914). El barco, estudiando y explorando, recorrió más de 120.000 km a través de los océanos Atlántico, Antártico, Índico y Pacífico.<sup id="cite_ref-Encyclopédie_1-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-Encyclopédie-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; El objetivo principal fue estudiar los animales pelágicos (particularmente los representativos de antiguos grupos) con el fin de comprender la circulación del agua en los océanos.<sup id="cite_ref-Encyclopédie_1-2" class="reference separada"><a href="#cite_note-Encyclopédie-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>El resultado fue un informe, <i>Report Of The Scientific Results of the Exploring Voyage of H.M.S. Challenger during the years 1873-76, but started voyage in 1871 or 1872</i>, que permitió numerosos descubrimientos, catalogando unas 4717 especies animales desconocidas. <a href="/wiki/John_Murray_(ocean%C3%B3grafo)" title="John Murray (oceanógrafo)">John Murray</a> que supervisó la publicación describió este informe como «el mayor avance en el conocimiento de nuestro planeta desde los célebres descubrimientos de los siglos XV y XVI».<sup id="cite_ref-2" class="reference separada"><a href="#cite_note-2"><span class="corchete-llamada">[</span>2<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; El <i>HMS Challenger</i> navegó cerca de la Antártida, pero no la avistaron.<sup id="cite_ref-aga_3-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-aga-3"><span class="corchete-llamada">[</span>3<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>La expedición Challenger condujo también al descubrimiento de nuevos datos sobre oceanografía. No consiguió, a pesar de lo que esperaba Carpenter, descubrir los mecanismos de la circulación oceánica pero recogió numerosos datos sobre la temperatura, la salinidad y la densidad del agua del mar durante los tres años de viaje. <a href="/w/index.php?title=William_Dittmar&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="William Dittmar (aún no redactado)">William Dittmar</a> (1833-92), de la Universidad de Glasgow, estableció la composición del agua del mar y Murray y <a href="/w/index.php?title=Alphonse_Renard&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Alphonse Renard (aún no redactado)">Alphonse Renard</a> (1842-1903) realizaron un mapa de los sedimentos oceánicos.<sup id="cite_ref-Encyclopédie_1-3" class="reference separada"><a href="#cite_note-Encyclopédie-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>Este trabajo permitió obtener una idea más precisa de los fondos marinos y de las grandes cuencas oceánicas, descubriendo la <a href="/wiki/Fosa_de_las_Marianas" title="Fosa de las Marianas">fosa de las Marianas</a> y probando la existencia de la <a href="/wiki/Dorsal_mesoatl%C3%A1ntica" title="Dorsal mesoatlántica">dorsal mesoatlántica</a>. La expedición descubrió también los campos de <a href="/wiki/N%C3%B3dulo_polimet%C3%A1lico" title="Nódulo polimetálico">nódulos polimetálicos</a>.<sup id="cite_ref-4" class="reference separada"><a href="#cite_note-4"><span class="corchete-llamada">[</span>4<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>La expedición que recorrió 127.580 km, realizó 492 sondeos en aguas profundas, 133 dragados, 151 lances en mar abierto y 263 series de tomas de temperaturas del agua. Se catalogaron aproximadamente 4 717 nuevas especies de vida marina que fueron recogidas a más de 5.500 m de profundidad. <sup id="cite_ref-Encyclopédie_1-4" class="reference separada"><a href="#cite_note-Encyclopédie-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; </p><p>Las copias de los informes escritos de la expedición Challenger se guardan ahora en diversas instituciones marinas en todo el Reino Unido, incluyendo el Centro Nacional de Oceanografía de <a href="/wiki/Southampton" title="Southampton">Southampton</a> y el Dove Marine Laboratory, en <a href="/w/index.php?title=Cullercoats&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cullercoats (aún no redactado)">Cullercoats</a>, Tyne and Wear. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trayecto">Trayecto</h2></div> <p>Durante los 1290 días que duró el viaje, el <i>HMS Challenger</i> navegó 727 días.<sup id="cite_ref-Quid.fr_5-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Quid.fr-5"><span class="corchete-llamada">[</span>5<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203; El barco recorrió el <a href="/wiki/Oc%C3%A9ano_Atl%C3%A1ntico" title="Océano Atlántico">océano Atlántico</a> vía las <a href="/wiki/Islas_Canarias" class="mw-redirect" title="Islas Canarias">islas Canarias</a> hasta las Antillas y después remontó hasta <a href="/wiki/Halifax" title="Halifax">Halifax</a>, en <a href="/wiki/Nueva_Escocia" title="Nueva Escocia">Nueva Escocia</a>. Descendió nuevamente a lo largo de la costa americana, cruzó de vuelta el Atlántico hasta las costas africanas y regresó de nuevo a <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a>, y tras recorrer su costa atravesó una vez más el Atlántico hasta la <a href="/wiki/Ciudad_del_Cabo" title="Ciudad del Cabo">Ciudad del Cabo</a>. Luego descendió hasta el <a href="/wiki/Oc%C3%A9ano_Ant%C3%A1rtico" class="mw-redirect" title="Océano Antártico">océano Antártico</a>, parando en las <a href="/wiki/Islas_Crozet" title="Islas Crozet">islas Crozet</a> y las <a href="/wiki/Islas_Kerguelen" class="mw-redirect" title="Islas Kerguelen">islas Kerguelen</a> (1874). (Una parte de la toponimia actual de las Kerguelen son nombres dados por la expedición del <i>HMS Challenger</i>, incluyendo una veintena de nombres de los miembros de la tripulación). Después de esta parada, siguieron más al sur en el <a href="/wiki/Oc%C3%A9ano_Ant%C3%A1rtico" class="mw-redirect" title="Océano Antártico">océano Antártico</a> y después remontaron hacia <a href="/wiki/Tasmania" title="Tasmania">Tasmania</a>, <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a> y <a href="/wiki/Nueva_Zelanda" title="Nueva Zelanda">Nueva Zelanda</a>. Pasando entre la isla Norte y la isla Sur, se dirigieron luego hacia <a href="/wiki/Fiyi" title="Fiyi">Fiyi</a>, tomando rumbo hacia el oeste, atravesaron el <a href="/wiki/Mar_de_Coral" class="mw-redirect" title="Mar de Coral">mar de Coral</a> y el <a href="/wiki/Estrecho_de_Torres" title="Estrecho de Torres">estrecho de Torres</a>, pasaron por el archipiélago de <a href="/wiki/Indonesia" title="Indonesia">Indonesia</a>, las <a href="/wiki/Islas_Filipinas" class="mw-redirect" title="Islas Filipinas">islas Filipinas</a> y tras franquear el <a href="/wiki/Mar_de_la_China_meridional" class="mw-redirect" title="Mar de la China meridional">mar de la China meridional</a>, alcanzaron <a href="/wiki/Hong_Kong" title="Hong Kong">Hong Kong</a>. </p><p>Partieron nuevamente hacia el oeste, bordeando la costa de <a href="/wiki/Nueva_Guinea" title="Nueva Guinea">Nueva Guinea</a> y remontando hasta la <a href="/wiki/Islas_Marianas" title="Islas Marianas">islas Marianas</a>, donde la expedición descubrió la existencia de la <a href="/wiki/Fosa_de_las_Marianas" title="Fosa de las Marianas">fosa de las Marianas</a> (registrando una profundidad de más de 8.000 metros). Desde allí el barco tomó rumbo al <a href="/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón">Japón</a>. Realizó luego un periplo por el Pacífico Norte antes de descender hacia el archipiélago de las <a href="/wiki/Haw%C3%A1i" title="Hawái">Hawái</a> y continuó hacia el Pacífico Sur hasta la <a href="/wiki/Isla_de_Pascua" title="Isla de Pascua">isla de Pascua</a>. Recorrieron la costa de <a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a>, franqueando el <a href="/wiki/Cabo_de_Hornos" title="Cabo de Hornos">cabo de Hornos</a> y tras pasar por las <a href="/wiki/Islas_Malvinas" title="Islas Malvinas">islas Malvinas</a> alcanzaron la costa brasileña. Luego siguieron rumbo hacia el este, hacia la isla <a href="/wiki/Isla_Santa_Elena" title="Isla Santa Elena">Santa Helena</a>, antes de remontar hacia el norte hasta la costa de Guinea y luego volvieron al centro del <a href="/wiki/Oc%C3%A9ano_Atl%C3%A1ntico" title="Océano Atlántico">océano Atlántico</a>, antes de volver a <a href="/wiki/Espa%C3%B1a" title="España">España</a> y posteriormente a <a href="/wiki/Inglaterra" title="Inglaterra">Inglaterra</a>. El <i>HMS Challenger</i> regresó a <a href="/wiki/Spithead" title="Spithead">Spithead</a>, <a href="/wiki/Hampshire" title="Hampshire">Hampshire</a> el <a href="/wiki/24_de_mayo" title="24 de mayo">24 de mayo</a> de <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a>. Durante sus travesías por el océano Atlántico confirmaron la existencia de una <a href="/wiki/Dorsal_mesoatl%C3%A1ntica" title="Dorsal mesoatlántica">cadena montañosa en medio del Atlántico</a>. </p><p>Durante los tres años que duró el viaje, la expedición perdió 10 hombres, que no era mucho para un viaje de esa duración en la época, considerando que participaron un total de 243 personas, entre el equipo y la tripulación. Sesenta y una personas dejaron el barco, bien para quedarse en Australia (el buque sirvió entonces de transporte gratuito) o para descansar de las largas jornadas de sondeos y dragados. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nombres">Nombres</h2></div> <p>Algunos accidentes geográficos fueron nombrados en honor de la propia expedición y el barco&#160;: </p> <ul><li>El <a href="/wiki/Abismo_Challenger" class="mw-redirect" title="Abismo Challenger">abismo Challenger</a>, el punto oceanográfico más profundo jamás medido (pero no por el <i>HMS Challenger</i>), con 10 923 m , situado en la fosa de las Marianas;</li> <li>El <a href="/wiki/Transbordador_espacial_Challenger" title="Transbordador espacial Challenger">transbordador espacial Challenger</a> fue nombrado en honor del <i>HMS Challenger</i>.<sup id="cite_ref-6" class="reference separada"><a href="#cite_note-6"><span class="corchete-llamada">[</span>6<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>&#8203;</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notas">Notas</h2></div> <div class="listaref" style="list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-Encyclopédie-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Encyclopédie_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Encyclopédie_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Encyclopédie_1-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Encyclopédie_1-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Encyclopédie_1-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thecanadianencyclopedia.com/index.cfm?PgNm=TCE&amp;Params=f1ARTf0001495%7CExpedición">Challenge en la Encyclopédie canadienne</a>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">«The greatest advance in the knowledge of our planet since the celebrated discoveries of the fifteenth and sixteenth centuries».</span> </li> <li id="cite_note-aga-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-aga_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFScott1993" class="citation libro">Scott, Keith (1993). <i>The Australian Geographic book of Antarctica</i>. Terrey Hills, New South Wales: Australian Geographic. p.&#160;115. <small><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/1862760101" title="Especial:FuentesDeLibros/1862760101">1862760101</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AExpedici%C3%B3n+Challenger&amp;rft.au=Scott%2C+Keith&amp;rft.aufirst=Keith&amp;rft.aulast=Scott&amp;rft.btitle=The+Australian+Geographic+book+of+Antarctica&amp;rft.date=1993&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=1862760101&amp;rft.pages=115&amp;rft.place=Terrey+Hills%2C+New+South+Wales&amp;rft.pub=Australian+Geographic&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070212045902/http://www.quid.fr/2007/Principaux_Secteurs_Economiques/Zinc/1">Nodules polymétalliques</a> sur Quid.fr..</span> </li> <li id="cite_note-Quid.fr-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Quid.fr_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070903233700/http://www.quid.fr/2007/Geographie_Et_Sciences_De_La_Terre/Donnees_Generales/1">Expédition Challenger</a> en <a href="/wiki/Quid" class="mw-disambig" title="Quid">Quid</a>.fr.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090203035705/http://www-pao.ksc.nasa.gov/shuttle/resources/orbiters/Challenger.html">«Challenger (STA-099, OV-99): Background»</a>. Joyhn F. Kennedy Space Center. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www-pao.ksc.nasa.gov/shuttle/resources/orbiters/Challenger.html">el original</a> el 3 de febrero de 2009<span class="reference-accessdate">. Consultado el 21 de diciembre de 2008</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AExpedici%C3%B3n+Challenger&amp;rft.btitle=Challenger+%28STA-099%2C+OV-99%29%3A+Background&amp;rft.genre=book&amp;rft.pub=Joyhn+F.+Kennedy+Space+Center&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww-pao.ksc.nasa.gov%2Fshuttle%2Fresources%2Forbiters%2FChallenger.html&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencias">Referencias</h2></div> <ul><li><div class="plainlinks" style="display:inline">Esta obra contiene una traducción derivada de «<a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_du_Challenger" class="extiw" title="fr:Expédition du Challenger">Expédition du Challenger</a>» de Wikipedia en francés, publicada por <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_du_Challenger?action=history">sus editores</a> bajo la <a href="/wiki/Wikipedia:Texto_de_la_Licencia_de_documentaci%C3%B3n_libre_de_GNU" title="Wikipedia:Texto de la Licencia de documentación libre de GNU">Licencia de documentación libre de GNU</a> y la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.es">Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0 Internacional</a>.</div></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Enlaces_externos">Enlaces externos</h2></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> alberga una categoría multimedia sobre <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Illustrations_from_the_Challenger_Voyage_1873-76" class="extiw" title="commons:Category:Illustrations from the Challenger Voyage 1873-76">Expedición Challenger</a></b>.</li> <li>(en inglés) <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://archimer.ifremer.fr/doc/1885/publication-4749.pdf">The Voyage of H.M.S. Challenger 1873-1876. Narrative Vol. I. First Part. Chapter I</a></i>, obra con el detalle de las características de la nave, las alteraciones que sufrió para adaptarla al trabajo encomendado, su dotación tanto naval como civil, descripción de las cubiertas, espacios de trabajo y laboratorios, las instrucciones sobre los trabajos a efectuar y las rutas recomendadas a navegar.</li> <li>(en inglés) R. M. Corfield. <i>The Silent Landscape: the Scientific Voyage of HMS Challenger</i>. Joseph Henry Press, 2003. <a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/0309089042" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-309-08904-2</a></li> <li>(en inglés) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.19thcenturyscience.org/HMSC/HMSC-INDEX/index-linked.htm">Report Of The Scientific Results of the Exploring Voyage of H.M.S. <i>Challenger</i> during the years 1873-76</a>.</li> <li>(en inglés) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.challenger-society.org.uk/"><i>Challenger</i> Society</a>.</li> <li>(en inglés) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.challengeroceanic.com/chal.htm">Challenger Oceanic</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080404172534/http://www.challengeroceanic.com/chal.htm">Archivado</a> el 4 de abril de 2008 en <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>..</li> <li>(en inglés) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080723173206/http://aquarium.ucsd.edu/Education/Learning_Resources/Challenger/">HMS <i>Challenger</i> online exhibit</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r161257576">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox table{margin:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{display:flex;padding:0.5em;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral,#eaecf0);color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#eeeeff}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d);background-color:var(--background-color-neutral,#27292d);color:var(--color-base,#eaecf0)}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral,#27292d)!important;color:var(--color-base,#eaecf0)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}}</style><div class="mw-authority-control"><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Navbox" style="width: inherit;padding:3px"><table class="hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Control_de_autoridades" title="Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><b>Proyectos Wikimedia</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q644521" class="extiw" title="wikidata:Q644521">Q644521</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Challenger_expedition">Challenger expedition</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&amp;search=%22Q644521%22">Q644521</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identificadores</b></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/identities/viaf-457149196272474790770">WorldCat</a></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Fichero_de_Autoridades_Virtual_Internacional" title="Fichero de Autoridades Virtual Internacional">VIAF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/457149196272474790770">457149196272474790770</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/nr2003015598">nr2003015598</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Israel" title="Biblioteca Nacional de Israel">NLI</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987011371280905171">987011371280905171</a></span></li> <li><b>Diccionarios y enciclopedias</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Brit%C3%A1nica" title="Enciclopedia Británica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/event/Challenger-Expedition">url</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q644521" class="extiw" title="wikidata:Q644521">Q644521</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Challenger_expedition">Challenger expedition</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&amp;search=%22Q644521%22">Q644521</a></span></span></li></ul> </div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐64b5bb4b79‐m2665 Cached time: 20250301035822 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.176 seconds Real time usage: 0.318 seconds Preprocessor visited node count: 940/1000000 Post‐expand include size: 10680/2097152 bytes Template argument size: 337/2097152 bytes Highest expansion depth: 8/100 Expensive parser function count: 6/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 8702/5000000 bytes Lua time usage: 0.099/10.000 seconds Lua memory usage: 3867638/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 6/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 191.201 1 -total 56.67% 108.353 1 Plantilla:Control_de_autoridades 24.15% 46.176 1 Plantilla:Listaref 20.18% 38.589 1 Plantilla:Cita_libro 15.11% 28.890 1 Plantilla:Commonscat 6.30% 12.054 1 Plantilla:Propiedad 3.16% 6.039 1 Plantilla:Traducido_ref 1.89% 3.618 1 Plantilla:Título_sin_coletilla 1.88% 3.585 4 Plantilla:Obtener_idioma 1.31% 2.499 1 Plantilla:Cita_web --> <!-- Saved in RevisionOutputCache with key eswiki:rcache:119564291:dateformat=default and timestamp 20250301035821 and revision id 119564291. --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtenido de «<a dir="ltr" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Expedición_Challenger&amp;oldid=119564291">https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Expedición_Challenger&amp;oldid=119564291</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categorías</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:A%C3%B1os_1870_en_Reino_Unido" title="Categoría:Años 1870 en Reino Unido">Años 1870 en Reino Unido</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Categor%C3%ADa:Ant%C3%A1rtida_en_los_a%C3%B1os_1870&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Categoría:Antártida en los años 1870 (aún no redactado)">Antártida en los años 1870</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Expediciones_cient%C3%ADficas" title="Categoría:Expediciones científicas">Expediciones científicas</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Exploraci%C3%B3n_del_oc%C3%A9ano_Pac%C3%ADfico" title="Categoría:Exploración del océano Pacífico">Exploración del océano Pacífico</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Oceanograf%C3%ADa" title="Categoría:Oceanografía">Oceanografía</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Ciencia_de_1872" title="Categoría:Ciencia de 1872">Ciencia de 1872</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Ciencia_y_tecnolog%C3%ADa_de_Reino_Unido_del_siglo_XIX" title="Categoría:Ciencia y tecnología de Reino Unido del siglo XIX">Ciencia y tecnología de Reino Unido del siglo XIX</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Reino_Unido_en_1872" title="Categoría:Reino Unido en 1872">Reino Unido en 1872</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorías ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_traducciones_del_franc%C3%A9s" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con traducciones del francés">Wikipedia:Páginas con traducciones del francés</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_VIAF" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF">Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_LCCN" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN">Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_enlaces_m%C3%A1gicos_de_ISBN" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN">Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página se editó por última vez el 20 sep 2019 a las 17:46.</li> <li id="footer-info-copyright">El texto está disponible bajo la <a href="/wiki/Wikipedia:Texto_de_la_Licencia_Creative_Commons_Atribuci%C3%B3n-CompartirIgual_4.0_Internacional" title="Wikipedia:Texto de la Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0 Internacional">Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0</a>; pueden aplicarse cláusulas adicionales. Al usar este sitio aceptas nuestros <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/es">términos de uso</a> y nuestra <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/es">política de privacidad</a>.<br />Wikipedia&#174; es una marca registrada de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/es/">Fundación Wikimedia</a>, una organización sin ánimo de lucro.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/es">Política de privacidad</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Limitaci%C3%B3n_general_de_responsabilidad">Limitación de responsabilidad</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desarrolladores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/es.wikipedia.org">Estadísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement/es">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//es.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Expedici%C3%B3n_Challenger&amp;oldid=119564291&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versión para móviles</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Expedición Challenger</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>27 idiomas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Añadir tema</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-m2665","wgBackendResponseTime":502,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.176","walltime":"0.318","ppvisitednodes":{"value":940,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":10680,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":337,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8702,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":6,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 191.201 1 -total"," 56.67% 108.353 1 Plantilla:Control_de_autoridades"," 24.15% 46.176 1 Plantilla:Listaref"," 20.18% 38.589 1 Plantilla:Cita_libro"," 15.11% 28.890 1 Plantilla:Commonscat"," 6.30% 12.054 1 Plantilla:Propiedad"," 3.16% 6.039 1 Plantilla:Traducido_ref"," 1.89% 3.618 1 Plantilla:Título_sin_coletilla"," 1.88% 3.585 4 Plantilla:Obtener_idioma"," 1.31% 2.499 1 Plantilla:Cita_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.099","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3867638,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-m2665","timestamp":"20250301035822","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Expedici\u00f3n Challenger","url":"https:\/\/es.wikipedia.org\/wiki\/Expedici%C3%B3n_Challenger","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q644521","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q644521","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores de los proyectos Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-06-15T05:08:34Z","dateModified":"2019-09-20T17:46:01Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0b\/HMS_Challenger_%281858%29.jpg"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10