CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="el" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ερπετά - Βικιπαίδεια</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )elwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ιανουάριος","Φεβρουάριος","Μάρτιος","Απριλίου","Μαΐου","Ιουνίου","Ιουλίου","Αύγουστος","Σεπτέμβριος","Οκτώβριος","Νοέμβριος","Δεκέμβριος"],"wgRequestId":"639e5452-c364-4cab-aeaf-9cd81f8d1e2a","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ερπετά","wgTitle":"Ερπετά","wgCurRevisionId":10726775,"wgRevisionId":10726775,"wgArticleId":69994,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα","Σύνδεσμοι wayback προτύπου Webarchive","Σελίδες που χρησιμοποιούν μαγικούς συνδέσμους ISBN","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN", "Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF","Ερπετά"],"wgPageViewLanguage":"el","wgPageContentLanguage":"el","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ερπετά","wgRelevantArticleId":69994,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"el","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"el"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage", "wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q10811","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.74"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready", "ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.imagelinks","ext.gadget.wikibugs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=el&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=el&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=el&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/97/Graeca0005.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="970"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Graeca0005.JPG/800px-Graeca0005.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="647"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Graeca0005.JPG/640px-Graeca0005.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="517"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ερπετά - Βικιπαίδεια"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Επεξεργασία" href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Βικιπαίδεια (el)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//el.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.el"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Βικιπαίδεια ροή Atom" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ερπετά rootpage-Ερπετά skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Μετάβαση στο περιεχόμενο</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Ιστότοπος"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Κύριο μενού" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Κύριο μενού</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Κύριο μενού</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">απόκρυψη</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Πλοήγηση </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1" title="Επισκεφθείτε την αρχική σελίδα [z]" accesskey="z"><span>Κύρια πύλη</span></a></li><li id="n-Θεματικές-πύλες" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%98%CE%AD%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1"><span>Θεματικές πύλες</span></a></li><li id="n-Featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%B2%CE%B5%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1_%CE%BB%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1"><span>Προβεβλημένα λήμματα</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%B3%CE%B5%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1" title="Βρείτε βασικές πληροφορίες για τρέχοντα γεγονότα"><span>Τρέχοντα γεγονότα</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A4%CF%85%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1" title="Φόρτωση μιας τυχαίας σελίδας [x]" accesskey="x"><span>Τυχαίο λήμμα</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Συμμετοχή" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Συμμετοχή" > <div class="vector-menu-heading"> Συμμετοχή </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%92%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Το μέρος για να βρείτε αυτό που ψάχνετε"><span>Βοήθεια</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7_%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Σχετικά με το εγχείρημα, τι μπορείτε να κάνετε, πού μπορείτε να βρείτε τι"><span>Πύλη Κοινότητας</span></a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC"><span>Αγορά</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82" title="Λίστα πρόσφατων αλλαγών στο wiki [r]" accesskey="r"><span>Πρόσφατες αλλαγές</span></a></li><li id="n-Επικοινωνία" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1"><span>Επικοινωνία</span></a></li><li id="n-Δωρεές" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserLandingPage?uselang=el&country=GR"><span>Δωρεές</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Βικιπαίδεια" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-el.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Η Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-el.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Αναζήτηση στη Βικιπαίδεια [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Αναζήτηση</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια" aria-label="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια" autocapitalize="sentences" title="Αναζήτηση στη Βικιπαίδεια [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Ειδικό:Αναζήτηση"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Αναζήτηση</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Προσωπικά εργαλεία"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Εμφάνιση"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εμφάνιση" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εμφάνιση</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_el.wikipedia.org&uselang=el" class=""><span>Δωρεές</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D&returnto=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" title="Σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό και να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό" class=""><span>Δημιουργία λογαριασμού</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7&returnto=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" title="Σας ενθαρρύνουμε να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό [o]" accesskey="o" class=""><span>Σύνδεση</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Περισσότερες επιλογές" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Προσωπικά εργαλεία" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Προσωπικά εργαλεία</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Μενού χρήστη" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_el.wikipedia.org&uselang=el"><span>Δωρεές</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D&returnto=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" title="Σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό και να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Δημιουργία λογαριασμού</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7&returnto=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" title="Σας ενθαρρύνουμε να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Σύνδεση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Σελίδες για αποσυνδεμένους συντάκτες <a href="/wiki/%CE%92%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE" aria-label="Μάθετε περισσότερα σχετικά με την επεξεργασία"><span>μάθετε περισσότερα</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9F%CE%B9%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AD%CF%82%CE%9C%CE%BF%CF%85" title="Μια λίστα με τις επεξεργασίες που έγιναν από αυτή τη διεύθυνση IP [y]" accesskey="y"><span>Συνεισφορές</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%97%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%AE%CE%9C%CE%BF%CF%85" title="Συζήτηση σχετικά με τις αλλαγές που έγιναν από αυτή τη διεύθυνση IP [n]" accesskey="n"><span>Συζήτηση για αυτή την IP</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eκλείσιμο\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"el\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"border: solid 1px #333; border-radius: 0.5em;box-shadow: 0 4px 4px #999; background:#FCFFE5; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 100%;padding-top:5px;text-align: center;\"\u003E\n\u003Cdiv style=\"display: table-cell; vertical-align: middle;\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9C%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82\" title=\"Βικιπαίδεια:Μήνας Ασίας της Βικιπαίδειας\"\u003E\u003Cimg alt=\"Wikipedia Asian Month\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/500px-Asian_month_banner_logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"500\" height=\"129\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/750px-Asian_month_banner_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/1000px-Asian_month_banner_logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"3047\" data-file-height=\"789\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E \u003Cspan style=\"margin-left:2em;\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9C%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82\" title=\"Βικιπαίδεια:Μήνας Ασίας της Βικιπαίδειας\"\u003E\u003Cspan class=\"mw-ui-button mw-ui-progressive mw-ui\"\u003EΛάβετε μέρος\u003C/span\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Ιστότοπος"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Περιεχόμενα" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Περιεχόμενα</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">απόκρυψη</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Αρχή</div> </a> </li> <li id="toc-Συστηματική" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Συστηματική"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Συστηματική</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Συστηματική-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Συστηματική υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Συστηματική-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ιστορία_της_Συστηματικής" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ιστορία_της_Συστηματικής"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Ιστορία της Συστηματικής</span> </div> </a> <ul id="toc-Ιστορία_της_Συστηματικής-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-18ος_αιώνας" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#18ος_αιώνας"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.1</span> <span>18ος αιώνας</span> </div> </a> <ul id="toc-18ος_αιώνας-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-"Προκατακλυσμιαία_τέρατα"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#"Προκατακλυσμιαία_τέρατα""> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.2</span> <span>"Προκατακλυσμιαία τέρατα"</span> </div> </a> <ul id="toc-"Προκατακλυσμιαία_τέρατα"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ανοίγματα_στα_κρανία_στην_ταξινόμηση_του_20ου_αιώνα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ανοίγματα_στα_κρανία_στην_ταξινόμηση_του_20ου_αιώνα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.3</span> <span>Ανοίγματα στα κρανία στην ταξινόμηση του 20ου αιώνα</span> </div> </a> <ul id="toc-Ανοίγματα_στα_κρανία_στην_ταξινόμηση_του_20ου_αιώνα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ταξινόμηση" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ταξινόμηση"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Ταξινόμηση</span> </div> </a> <ul id="toc-Ταξινόμηση-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Φυλογένεση" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Φυλογένεση"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Φυλογένεση</span> </div> </a> <ul id="toc-Φυλογένεση-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Συστήματα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Συστήματα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Συστήματα</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Συστήματα-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Συστήματα υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Συστήματα-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Κυκλοφορικό_σύστημα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Κυκλοφορικό_σύστημα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Κυκλοφορικό σύστημα</span> </div> </a> <ul id="toc-Κυκλοφορικό_σύστημα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Μεταβολισμός" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Μεταβολισμός"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Μεταβολισμός</span> </div> </a> <ul id="toc-Μεταβολισμός-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Αναπνοή" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Αναπνοή"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Αναπνοή</span> </div> </a> <ul id="toc-Αναπνοή-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Πνεύμονες" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Πνεύμονες"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Πνεύμονες</span> </div> </a> <ul id="toc-Πνεύμονες-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Χελώνες" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Χελώνες"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Χελώνες</span> </div> </a> <ul id="toc-Χελώνες-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Δέρμα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Δέρμα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Δέρμα</span> </div> </a> <ul id="toc-Δέρμα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Απέκκριση" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Απέκκριση"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Απέκκριση</span> </div> </a> <ul id="toc-Απέκκριση-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Χώνευση" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Χώνευση"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Χώνευση</span> </div> </a> <ul id="toc-Χώνευση-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Αναπαραγωγή" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Αναπαραγωγή"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Αναπαραγωγή</span> </div> </a> <ul id="toc-Αναπαραγωγή-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Παραπομπές" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Παραπομπές"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Παραπομπές</span> </div> </a> <ul id="toc-Παραπομπές-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Εξωτερικοί_σύνδεσμοι" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Εξωτερικοί_σύνδεσμοι"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Εξωτερικοί σύνδεσμοι</span> </div> </a> <ul id="toc-Εξωτερικοί_σύνδεσμοι-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Περιεχόμενα" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ερπετά</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Μεταβείτε σε ένα λήμμα σε άλλη γλώσσα. Διαθέσιμο σε 164 γλώσσες" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-164" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">164 γλώσσες</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Reptiel" title="Reptiel – Αφρικάανς" lang="af" hreflang="af" data-title="Reptiel" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Αφρικάανς" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Reptilien" title="Reptilien – Γερμανικά Ελβετίας" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Reptilien" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Γερμανικά Ελβετίας" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B0%E1%88%B3%E1%89%A2_%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%88%B5%E1%88%B3" title="ተሳቢ እንስሳ – Αμχαρικά" lang="am" hreflang="am" data-title="ተሳቢ እንስሳ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Αμχαρικά" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Αραγονικά" lang="an" hreflang="an" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Αραγονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%83%E0%A4%AA" title="सरिसृप – Ανγκικά" lang="anp" hreflang="anp" data-title="सरिसृप" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Ανγκικά" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%AD%D9%81" title="زواحف – Αραβικά" lang="ar" hreflang="ar" data-title="زواحف" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Αραβικά" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%AD%D9%81" title="زواحف – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="زواحف" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%B8%E0%A7%83%E0%A6%AA" title="সৰীসৃপ – Ασαμικά" lang="as" hreflang="as" data-title="সৰীসৃপ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Ασαμικά" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Αστουριανά" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Αστουριανά" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCr%C3%BCn%C9%99nl%C9%99r" title="Sürünənlər – Αζερμπαϊτζανικά" lang="az" hreflang="az" data-title="Sürünənlər" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Αζερμπαϊτζανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%86%D9%84%D8%B1" title="سوروننلر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="سوروننلر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%BA%D3%A9%D0%B9%D1%80%D3%99%D0%BB%D0%B5%D2%AF%D1%81%D0%B5%D0%BB%D3%99%D1%80" title="Һөйрәлеүселәр – Μπασκίρ" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Һөйрәлеүселәр" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Μπασκίρ" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Μπαλινίζ" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Μπαλινίζ" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Rept%C3%BClien" title="Reptülien – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Reptülien" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ruopl%C4%93" title="Ruoplē – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Ruoplē" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Reptilya" title="Reptilya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Reptilya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B7%D1%83%D0%BD%D1%8B" title="Паўзуны – Λευκορωσικά" lang="be" hreflang="be" data-title="Паўзуны" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Λευκορωσικά" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B7%D1%83%D0%BD%D1%8B" title="Паўзуны – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Паўзуны" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B5%D1%87%D1%83%D0%B3%D0%B8" title="Влечуги – Βουλγαρικά" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Влечуги" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Βουλγαρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%B8%E0%A7%83%E0%A6%AA" title="সরীসৃপ – Βεγγαλικά" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সরীসৃপ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Βεγγαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Stlejvil" title="Stlejvil – Βρετονικά" lang="br" hreflang="br" data-title="Stlejvil" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Βρετονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Reptili" title="Reptili – Βοσνιακά" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Reptili" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Βοσνιακά" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D2%AF%D0%BB%D1%85%D0%B8%D0%B3%D1%88%D1%8D%D0%B4" title="Мүлхигшэд – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Мүлхигшэд" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/R%C3%A8ptils" title="Rèptils – Καταλανικά" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Rèptils" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Καταλανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Muraghalas" title="Muraghalas – Σεμπουάνο" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Muraghalas" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Σεμπουάνο" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8E%BE%E1%8F%93%E1%8F%82%E1%8F%8F%E1%8F%82%E1%8F%99%E1%8E%AF" title="ᎠᎾᏓᏂᏏᏂᏙᎯ – Τσερόκι" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᎾᏓᏂᏏᏂᏙᎯ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Τσερόκι" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%DB%86%DA%A9" title="خشۆک – Κεντρικά Κουρδικά" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="خشۆک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Κεντρικά Κουρδικά" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Plazi" title="Plazi – Τσεχικά" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Plazi" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Τσεχικά" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D1%83%D1%81%D0%B0_%C3%A7%D3%B3%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Шуса çӳрекенсем – Τσουβασικά" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Шуса çӳрекенсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Τσουβασικά" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ymlusgiad" title="Ymlusgiad – Ουαλικά" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ymlusgiad" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Ουαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Krybdyr" title="Krybdyr – Δανικά" lang="da" hreflang="da" data-title="Krybdyr" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Δανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Reptilien" title="Reptilien – Γερμανικά" lang="de" hreflang="de" data-title="Reptilien" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Γερμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/L%C3%A3tatawo" title="Lãtatawo – Έουε" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Lãtatawo" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="Έουε" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Reptile" title="Reptile – Αγγλικά" lang="en" hreflang="en" data-title="Reptile" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Αγγλικά" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="καλό λήμμα"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Reptilioj" title="Reptilioj – Εσπεράντο" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Reptilioj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Εσπεράντο" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Ισπανικά" lang="es" hreflang="es" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Ισπανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Roomajad" title="Roomajad – Εσθονικά" lang="et" hreflang="et" data-title="Roomajad" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Εσθονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Narrasti" title="Narrasti – Βασκικά" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Narrasti" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Βασκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Retil" title="Retil – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Retil" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خزندگان – Περσικά" lang="fa" hreflang="fa" data-title="خزندگان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Περσικά" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Matelijat" title="Matelijat – Φινλανδικά" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Matelijat" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Φινλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ruumaja" title="Ruumaja – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ruumaja" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Skri%C3%B0d%C3%BDr" title="Skriðdýr – Φεροϊκά" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Skriðdýr" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Φεροϊκά" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Reptiles" title="Reptiles – Γαλλικά" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Reptiles" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Γαλλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Krepdiarten" title="Krepdiarten – Βόρεια Φριζιανά" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Krepdiarten" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Βόρεια Φριζιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Reptilen" title="Reptilen – Δυτικά Φριζικά" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Reptilen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Δυτικά Φριζικά" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Reipt%C3%ADl" title="Reiptíl – Ιρλανδικά" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Reiptíl" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Ιρλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Reptil" title="Reptil – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Reptil" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/P%C3%A8ist" title="Pèist – Σκωτικά Κελτικά" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Pèist" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Σκωτικά Κελτικά" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9ptiles" title="Réptiles – Γαλικιανά" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Réptiles" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Γαλικιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Otyryr%C3%BDva" title="Otyryrýva – Γκουαρανί" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Otyryrýva" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Γκουαρανί" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Μανξ" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Μανξ" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%96%D7%95%D7%97%D7%9C%D7%99%D7%9D" title="זוחלים – Εβραϊκά" lang="he" hreflang="he" data-title="זוחלים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Εβραϊκά" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A5%83%E0%A4%AA" title="सरीसृप – Χίντι" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सरीसृप" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Χίντι" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Reptile" title="Reptile – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Reptile" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Gmazovi" title="Gmazovi – Κροατικά" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Gmazovi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Κροατικά" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81a%C5%BEaki" title="Łažaki – Άνω Σορβικά" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Łažaki" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Άνω Σορβικά" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/R%C3%A8ptil" title="Rèptil – Αϊτιανά" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Rèptil" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Αϊτιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/H%C3%BCll%C5%91k" title="Hüllők – Ουγγρικά" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Hüllők" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Ουγγρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Սողուններ – Αρμενικά" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սողուններ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Αρμενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Սողուններ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Սողուններ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Reptile" title="Reptile – Ιντερλίνγκουα" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Reptile" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Ιντερλίνγκουα" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Reptil" title="Reptil – Ινδονησιακά" lang="id" hreflang="id" data-title="Reptil" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Ινδονησιακά" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Paam%C4%A1uaq" title="Paamġuaq – Ινουπιάκ" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Paamġuaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Ινουπιάκ" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Ιλόκο" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Ιλόκο" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Reptero" title="Reptero – Ίντο" lang="io" hreflang="io" data-title="Reptero" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ίντο" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Skri%C3%B0d%C3%BDr" title="Skriðdýr – Ισλανδικά" lang="is" hreflang="is" data-title="Skriðdýr" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Ισλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Ιταλικά" lang="it" hreflang="it" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Ιταλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%88%AC%E8%99%AB%E9%A1%9E" title="爬虫類 – Ιαπωνικά" lang="ja" hreflang="ja" data-title="爬虫類" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Ιαπωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Reptail" title="Reptail – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Reptail" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/respa" title="respa – Λόζμπαν" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="respa" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Λόζμπαν" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/R%C3%A8ptil" title="Rèptil – Ιαβανικά" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Rèptil" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Ιαβανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%AC%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ქვეწარმავლები – Γεωργιανά" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ქვეწარმავლები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Γεωργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Timraradin" title="Timraradin – Καμπίλε" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Timraradin" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Καμπίλε" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Kp%C9%A9na_wena_atuu_a-lotu_y%C9%94%C9%94_y%C9%94" title="Kpɩna wena atuu a-lotu yɔɔ yɔ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Kpɩna wena atuu a-lotu yɔɔ yɔ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%B6%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бауырымен жорғалаушылар – Καζακικά" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Бауырымен жорғалаушылар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Καζακικά" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B2%B0%E0%B3%80%E0%B2%B8%E0%B3%83%E0%B2%AA" title="ಸರೀಸೃಪ – Κανάντα" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸರೀಸೃಪ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Κανάντα" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8C%8C%EC%B6%A9%EB%A5%98" title="파충류 – Κορεατικά" lang="ko" hreflang="ko" data-title="파충류" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Κορεατικά" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8B%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%B7" title="Кыссиссез – Κόμι-Περμιάκ" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Кыссиссез" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="Κόμι-Περμιάκ" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Xijende" title="Xijende – Κουρδικά" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Xijende" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Κουρδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Kramvil" title="Kramvil – Κορνουαλικά" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Kramvil" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Κορνουαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Λατινικά" lang="la" hreflang="la" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Λατινικά" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Reptiller" title="Reptiller – Λουξεμβουργιανά" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Reptiller" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Λουξεμβουργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Retil" title="Retil – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Retil" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Reptiele" title="Reptiele – Λιμβουργιανά" lang="li" hreflang="li" data-title="Reptiele" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Λιμβουργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Retil" title="Retil – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Retil" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Liny%C3%B3ka" title="Linyóka – Λινγκάλα" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Linyóka" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Λινγκάλα" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Ropliai" title="Ropliai – Λιθουανικά" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Ropliai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Λιθουανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/R%C4%81pu%C4%BCi" title="Rāpuļi – Λετονικά" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Rāpuļi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Λετονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%87%D0%B8" title="Влекачи – Σλαβομακεδονικά" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Влекачи" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Σλαβομακεδονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%B0%E0%B4%97%E0%B4%82" title="ഉരഗം – Μαλαγιαλαμικά" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഉരഗം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Μαλαγιαλαμικά" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D3%A9%D0%BB%D1%85%D3%A9%D0%B3%D1%87" title="Мөлхөгч – Μογγολικά" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Мөлхөгч" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Μογγολικά" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%81%9F%E1%80%AC" title="မၟာ – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="မၟာ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Μαλαισιανά" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Μαλαισιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%BD%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%9D%E1%80%AB" title="တွားသွားသတ္တဝါ – Βιρμανικά" lang="my" hreflang="my" data-title="တွားသွားသတ္တဝါ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Βιρμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87" title="خزنده – Μαζαντεράνι" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="خزنده" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Μαζαντεράνι" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Rettile" title="Rettile – Ναπολιτανικά" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Rettile" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Ναπολιτανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Reptilien" title="Reptilien – Κάτω Γερμανικά" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Reptilien" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Κάτω Γερμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Kroepdeers" title="Kroepdeers – Κάτω Γερμανικά Ολλανδίας" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Kroepdeers" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Κάτω Γερμανικά Ολλανδίας" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A5%83%E0%A4%AA" title="सरीसृप – Νεπαλικά" lang="ne" hreflang="ne" data-title="सरीसृप" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Νεπαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%B2" title="रेप्ताइल – Νεγουάρι" lang="new" hreflang="new" data-title="रेप्ताइल" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Νεγουάρι" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Reptielen" title="Reptielen – Ολλανδικά" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Reptielen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Ολλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Krypdyr" title="Krypdyr – Νορβηγικά Νινόρσκ" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Krypdyr" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Νορβηγικά Νινόρσκ" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Krypdyr" title="Krypdyr – Νορβηγικά Μποκμάλ" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Krypdyr" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Νορβηγικά Μποκμάλ" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Segagabi" title="Segagabi – Βόρεια Σόθο" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Segagabi" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="Βόρεια Σόθο" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Naaldlooshii_dadich%CA%BC%C3%ADzhii" title="Naaldlooshii dadichʼízhii – Νάβαχο" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Naaldlooshii dadichʼízhii" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="Νάβαχο" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Οξιτανικά" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Οξιτανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Munyuuqee" title="Munyuuqee – Ορόμο" lang="om" hreflang="om" data-title="Munyuuqee" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Ορόμο" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BB%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D1%82%C3%A6" title="Хилджытæ – Οσετικά" lang="os" hreflang="os" data-title="Хилджытæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Οσετικά" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AD%E0%A9%81%E0%A8%9C%E0%A9%B0%E0%A8%97%E0%A9%80" title="ਭੁਜੰਗੀ – Παντζαπικά" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਭੁਜੰਗੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Παντζαπικά" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Gady" title="Gady – Πολωνικά" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Gady" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Πολωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9tij" title="Rétij – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Rétij" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%84%DB%92" title="کرلے – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کرلے" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%BE%D9%88%DA%93%D9%86" title="خاپوړن – Πάστο" lang="ps" hreflang="ps" data-title="خاپوړن" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Πάστο" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9pteis" title="Répteis – Πορτογαλικά" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Répteis" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Πορτογαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Suchuq" title="Suchuq – Κέτσουα" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Suchuq" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Κέτσουα" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Reptils" title="Reptils – Ρομανικά" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Reptils" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Ρομανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Reptil%C4%83" title="Reptilă – Ρουμανικά" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Reptilă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Ρουμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BC%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5%D1%81%D1%8F" title="Пресмыкающиеся – Ρωσικά" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пресмыкающиеся" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Ρωσικά" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D1%8B" title="Плазы – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Плазы" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A3-%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%83" title="सर्पण-शीलः – Σανσκριτικά" lang="sa" hreflang="sa" data-title="सर्पण-शीलः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Σανσκριτικά" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%8B%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D1%87%D1%87%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Сыыллааччылар – Σαχά" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Сыыллааччылар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Σαχά" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Σικελικά" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Σικελικά" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Reptile" title="Reptile – Σκωτικά" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Reptile" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Σκωτικά" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%8A%D9%BE%D9%BD%D8%A7%D8%A6%D9%84" title="ريپٽائل – Σίντι" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ريپٽائل" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Σίντι" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Reptil" title="Reptil – Σερβοκροατικά" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Reptil" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Σερβοκροατικά" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Reptile" title="Reptile – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Reptile" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Plazy" title="Plazy – Σλοβακικά" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Plazy" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Σλοβακικά" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Plazilci" title="Plazilci – Σλοβενικά" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Plazilci" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Σλοβενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Dzinokambaira" title="Dzinokambaira – Σόνα" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Dzinokambaira" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Σόνα" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Xamaarato" title="Xamaarato – Σομαλικά" lang="so" hreflang="so" data-title="Xamaarato" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Σομαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Zvarranik%C3%ABt" title="Zvarranikët – Αλβανικά" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Zvarranikët" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Αλβανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BC%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D1%86%D0%B8" title="Гмизавци – Σερβικά" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Гмизавци" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Σερβικά" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9ptil" title="Réptil – Σουνδανικά" lang="su" hreflang="su" data-title="Réptil" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Σουνδανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kr%C3%A4ldjur" title="Kräldjur – Σουηδικά" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kräldjur" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Σουηδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Σουαχίλι" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Σουαχίλι" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%8A%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AE%A9" title="ஊர்வன – Ταμιλικά" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஊர்வன" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Ταμιλικά" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="సరీసృపాలు – Τελούγκου" lang="te" hreflang="te" data-title="సరీసృపాలు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Τελούγκου" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BD" title="Хазандагон – Τατζικικά" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Хазандагон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Τατζικικά" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="สัตว์เลื้อยคลาน – Ταϊλανδικά" lang="th" hreflang="th" data-title="สัตว์เลื้อยคลาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Ταϊλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Reptilya" title="Reptilya – Τάγκαλογκ" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Reptilya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Τάγκαλογκ" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Monumanu_ngaolo_pe_totolo" title="Monumanu ngaolo pe totolo – Τονγκανικά" lang="to" hreflang="to" data-title="Monumanu ngaolo pe totolo" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="Τονγκανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Reptail" title="Reptail – Τοκ Πισίν" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Reptail" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Τοκ Πισίν" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCr%C3%BCngenler" title="Sürüngenler – Τουρκικά" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Sürüngenler" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Τουρκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D3%A9%D0%B9%D1%80%D3%99%D0%BB%D2%AF%D1%87%D0%B5%D0%BB%D3%99%D1%80" title="Сөйрәлүчеләр – Ταταρικά" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Сөйрәлүчеләр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Ταταρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D1%83%D0%BD%D0%B8" title="Плазуни – Ουκρανικά" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Плазуни" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ουκρανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%DB%81" title="خزندہ – Ούρντου" lang="ur" hreflang="ur" data-title="خزندہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Ούρντου" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Sudralib_yuruvchilar" title="Sudralib yuruvchilar – Ουζμπεκικά" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Sudralib yuruvchilar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Ουζμπεκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Ujelijad" title="Ujelijad – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Ujelijad" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_b%C3%B2_s%C3%A1t" title="Động vật bò sát – Βιετναμικά" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Động vật bò sát" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Βιετναμικά" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Reptieln" title="Reptieln – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Reptieln" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Cropante_biesse" title="Cropante biesse – Βαλλωνικά" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Cropante biesse" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Βαλλωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Reptilia" title="Reptilia – Γουάραϊ" lang="war" hreflang="war" data-title="Reptilia" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Γουάραϊ" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%88%AC%E8%9F%B2%E9%A1%9E" title="爬蟲類 – Κινεζικά Γου" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="爬蟲類" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Κινεζικά Γου" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="ქვერქვენწეფი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ქვერქვენწეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%A2%D7%A4%D7%98%D7%99%D7%9C%D7%99%D7%A2" title="רעפטיליע – Γίντις" lang="yi" hreflang="yi" data-title="רעפטיליע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Γίντις" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Af%C3%A0y%C3%A0w%E1%BB%8D%CC%81" title="Afàyàwọ́ – Γιορούμπα" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Afàyàwọ́" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Γιορούμπα" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Reptielen" title="Reptielen – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Reptielen" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%88%AC%E8%A1%8C%E5%8A%A8%E7%89%A9" title="爬行动物 – Κινεζικά" lang="zh" hreflang="zh" data-title="爬行动物" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Κινεζικά" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/P%C3%A2-thi%C3%B4ng" title="Pâ-thiông – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Pâ-thiông" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%88%AC%E8%9F%B2%E9%A1%9E" title="爬蟲類 – Καντονέζικα" lang="yue" hreflang="yue" data-title="爬蟲類" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Καντονέζικα" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Isihuquzi" title="Isihuquzi – Ζουλού" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Isihuquzi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Ζουλού" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10811#sitelinks-wikipedia" title="Επεξεργασία διαγλωσσικών συνδέσεων" class="wbc-editpage">Επεξεργασία συνδέσμων</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ονοματοχώροι"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" title="Προβολή της σελίδας περιεχομένου [c]" accesskey="c"><span>Λήμμα</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" rel="discussion" title="Συζήτηση για τη σελίδα περιεχομένου [t]" accesskey="t"><span>Συζήτηση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Αλλαγή παραλλαγής γλώσσας" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ελληνικά</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Προβολές"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span>Ανάγνωση</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit" title="Επεξεργασία αυτής της σελίδας [v]" accesskey="v"><span>Επεξεργασία</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit" title="Επεξεργασία του πηγαίου κώδικα της σελίδας [e]" accesskey="e"><span>Επεξεργασία κώδικα</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=history" title="Παλιές αναθεωρήσεις της σελίδας [h]" accesskey="h"><span>Προβολή ιστορικού</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Εργαλεία σελίδων"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εργαλεία" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Εργαλεία</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Εργαλεία</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">απόκρυψη</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Περισσότερες επιλογές" > <div class="vector-menu-heading"> Ενέργειες </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span>Ανάγνωση</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit" title="Επεξεργασία αυτής της σελίδας [v]" accesskey="v"><span>Επεξεργασία</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit" title="Επεξεργασία του πηγαίου κώδικα της σελίδας [e]" accesskey="e"><span>Επεξεργασία κώδικα</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=history"><span>Προβολή ιστορικού</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Γενικά </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A4%CE%B9%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CE%B5%CE%B9%CE%95%CE%B4%CF%8E/%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" title="Κατάλογος όλων των σελίδων wiki που έχουν συνδέσμους προς εδώ [j]" accesskey="j"><span>Συνδέσεις προς εδώ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CE%B4%CE%B5%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82/%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" rel="nofollow" title="Πρόσφατες αλλαγές σε σελίδες που παραπέμπουν οι σύνδεσμοι αυτής της σελίδας [k]" accesskey="k"><span>Σχετικές αλλαγές</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82" title="Κατάλογος με όλες τις ειδικές σελίδες [q]" accesskey="q"><span>Ειδικές σελίδες</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&oldid=10726775" title="Μόνιμος σύνδεσμος προς αυτήν την αναθεώρηση αυτής της σελίδας"><span>Σταθερός σύνδεσμος</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=info" title="Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτήν τη σελίδα"><span>Πληροφορίες σελίδας</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AE%CE%91%CF%85%CF%84%CE%AE%CE%A4%CE%B7%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1&page=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&id=10726775&wpFormIdentifier=titleform" title="Πληροφορίες για το πώς να δημιουργήσετε παραπομπή αυτής της σελίδας"><span>Παραπομπή</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%2595%25CF%2581%25CF%2580%25CE%25B5%25CF%2584%25CE%25AC"><span>Λάβετε συντομευμένη διεύθυνση URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:QrCode&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%2595%25CF%2581%25CF%2580%25CE%25B5%25CF%2584%25CE%25AC"><span>Λήψη κωδικού QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Εκτύπωση/εξαγωγή </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE&bookcmd=book_creator&referer=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span>Δημιουργία βιβλίου</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:DownloadAsPdf&page=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=show-download-screen"><span>Κατέβασμα ως PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&printable=yes" title="Εκτυπώσιμη έκδοση αυτής της σελίδας [p]" accesskey="p"><span>Εκτυπώσιμη έκδοση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Σε άλλα εγχειρήματα </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Reptilia" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Reptilia" hreflang="en"><span>Wikispecies</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10811" title="Σύνδεσμος προς το συνδεδεμένο αντικείμενο δεδομένων [g]" accesskey="g"><span>Αντικείμενο Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Εργαλεία σελίδων"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Εμφάνιση"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Εμφάνιση</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">απόκρυψη</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="el" dir="ltr"><table class="infobox biota" style="text-align:center; width:230px;"> <tbody><tr style="text-align:center;"> <th style="background:rgb(235,235,210);">Ερπετά </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Graeca0005.JPG" class="mw-file-description" title="Ελληνική χελώνα (Testudo graeca)"><img alt="Ελληνική χελώνα (Testudo graeca)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Graeca0005.JPG/250px-Graeca0005.JPG" decoding="async" width="250" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Graeca0005.JPG/375px-Graeca0005.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Graeca0005.JPG/500px-Graeca0005.JPG 2x" data-file-width="992" data-file-height="802" /></a></span><br /><div style="text-align:center;font-size:80%;"><i><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%87%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ελληνική χελώνα">Ελληνική χελώνα</a></i> (<i>Testudo graeca</i>)</div> </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <th style="background:rgb(235,235,210);"><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B7%CF%83%CE%B7" title="Συστηματική ταξινόμηση">Συστηματική ταξινόμηση</a> </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <td> <table style="margin:0 auto; text-align:left; background:transparent;" cellpadding="2"> <tbody><tr valign="top"> <td><a href="/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF_(%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" title="Βασίλειο (βιολογία)">Βασίλειο</a>: </td> <td><span class="kingdom"><a href="/wiki/%CE%96%CF%8E%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ζώα">Ζώα</a> <i>(Animalia)</i></span><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Υποβασίλειο: </td> <td><span class="subkingdom">Ευμετάζωα (Eumetazoa)</span><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Υπερσυνομοταξία: </td> <td><span class="superphylum">Δευτεροστόμια (Deuterostomia)</span><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Υποσυνομοταξία: </td> <td><span class="subphylum"><a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BB%CF%89%CF%84%CE%AC" class="mw-redirect" title="Σπονδυλωτά">Σπονδυλωτά</a> (Vertebrata)</span><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td><a href="/wiki/%CE%9F%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B1" title="Ομοταξία">Ομοταξία</a>: </td> <td><span class="taxoclass"><b>Ερπετά</b> (Reptilia)</span><br /><small></small> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr style="background:rgb(235,235,210);"> <th>Τάξεις <small></small> </th></tr> <tr> <td style="padding:0 .5em; text-align:center;"> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: left"> <ul><li><ul><li><b><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CF%81%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%BB%CE%B9%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κροκοδείλια (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κροκοδείλια</a></b> (Crocodylia)</li> <li><b><a href="/w/index.php?title=%CE%A1%CF%85%CE%B3%CF%87%CE%BF%CE%BA%CE%B5%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B9%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ρυγχοκεφάλια (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ρυγχοκεφάλια</a></b> (Rhynchocephalia)</li> <li><b><a href="/wiki/%CE%A6%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC" title="Φολιδωτά">Φολιδωτά</a></b> (Squamata) <ul><li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B1" title="Σαύρα">Σαύρια</a> (Sauria)</li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CF%86%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1" class="mw-redirect" title="Οφίδια">Οφίδια</a> (Serpentes)</li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%B2%CE%B1%CE%AF%CE%BD%CE%B9%CE%B1" title="Αμφισβαίνια">Αμφισβαίνια</a> (Amphisbaenia)</li></ul></li> <li><b><a href="/wiki/%CE%A7%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B9%CE%B1" title="Χελώνια">Χελώνια</a></b> (Chelonia) <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8C%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Πλευρόδειρα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πλευρόδειρα</a> (Pleurodira)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CF%81%CF%85%CF%80%CF%84%CF%8C%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κρυπτόδειρα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κρυπτόδειρα</a> (Cryptodira)</li></ul></li></ul></li></ul> </td></tr> </tbody></table> <p>Τα <b>ερπετά</b> είναι τετράποδα <a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BB%CF%8C%CE%B6%CF%89%CE%B1" class="mw-redirect" title="Σπονδυλόζωα">σπονδυλόζωα</a> της <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%AC%CF%83%CE%B7_(%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" class="mw-redirect" title="Κλάση (βιολογία)">κλάσεως</a> <a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%85%CF%81%CF%8C%CF%88%CE%B9%CE%B4%CE%B1" title="Σαυρόψιδα">Σαυρόψιδα</a> (<i>Sauropsida</i>). Χαρακτηρίζονται από την αναπνοή αέρα, τη γέννηση κελυφωτών <a href="/wiki/%CE%91%CF%85%CE%B3%CE%AC" class="mw-redirect" title="Αυγά">αυγών</a> (με εξαίρεση κάποιων φιδιών που γεννούν ζωντανά μικρά) και έχουν <a href="/wiki/%CE%94%CE%AD%CF%81%CE%BC%CE%B1" title="Δέρμα">δέρμα</a> που καλύπτεται με <a href="/w/index.php?title=%CE%A6%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Φολίδες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">φολίδες</a> ή αποφύσεις. Τα ερπετά θεωρούνται ότι έχουν ψυχρόαιμο <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Μεταβολισμός">μεταβολισμό</a>. Είναι τετράποδα (ή έχουν τέσσερα πλευρά ή προέρχονται από τετράποδους προγόνους). Τα σύγχρονα ερπετά κατοικούν σε κάθε ήπειρο με εξαίρεση την <a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Ανταρκτική">Ανταρκτική</a>. </p><p>Από τις πολλές τάξεις του παρελθόντος σήμερα επιβιώνουν οι εξής: </p> <ul><li>Τάξη <a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CF%81%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%BB%CE%B9%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κροκοδείλια (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κροκοδείλια</a> (Crocodylia) - Κροκόδειλοι, Αλλιγάτορες, Καιμάν, γαβιάλοι (23 είδη)</li> <li>Τάξη <a href="/w/index.php?title=%CE%A1%CF%85%CE%B3%CF%87%CE%BF%CE%BA%CE%B5%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B9%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ρυγχοκεφάλια (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ρυγχοκεφάλια</a> (Rhynchocephalia) - Σφηνόδοντες (Τουατάρα - 2 είδη)</li> <li>Τάξη Φολιδωτά (Squamata) <ul><li>Υποτάξη <a href="/wiki/%CE%9F%CF%86%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1" class="mw-redirect" title="Οφίδια">Οφίδια</a> (Serpentes) - <a href="/wiki/%CE%A6%CE%AF%CE%B4%CE%B9" title="Φίδι">Φίδια</a> (3000 είδη)</li> <li>Υποτάξη <a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B1" title="Σαύρα">Σαύρια</a> (Sauria) - <a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B1" title="Σαύρα">Σαύρες</a> (4800)</li> <li>Υποτάξη Αμφισβαίνια (Amphisbaenia) - <a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%86%CE%AF%CF%83%CE%B2%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%B1" title="Αμφίσβαινα">Αμφίσβαινες</a> (170 είδη)</li></ul></li> <li>Τάξη <a href="/wiki/%CE%A7%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B9%CE%B1" title="Χελώνια">Χελώνια</a> (Chelonia) - <a href="/wiki/%CE%A7%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B1" title="Χελώνα">Χελώνες</a> (300+ είδη)</li></ul> <p>Σε αντίθεση με τα <a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%86%CE%AF%CE%B2%CE%B9%CE%BF" class="mw-redirect" title="Αμφίβιο">αμφίβια</a>, τα ερπετά δεν έχουν ένα υδάτινο στάδιο προνυμφών. Κατά κανόνα, τα ερπετά είναι <a href="/w/index.php?title=%CE%A9%CE%BF%CF%84%CF%8C%CE%BA%CE%BF%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ωοτόκος (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">ωοτόκα</a>, αν και ορισμένα είδη φιδιών είναι σε θέση να γεννήσουν ζωντανά μικρά. Αυτό επιτυγχάνεται είτε με ωοζωτοκία (κατακράτηση αυγών) ή <a href="/w/index.php?title=%CE%96%CF%89%CE%BF%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%AF%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ζωοτοκία (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">ζωοτοκία</a> (γέννηση απογόνων χωρίς την ανάπτυξη των αυγών με αποθέματα <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CE%B2%CE%AD%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BF" title="Ασβέστιο">ασβεστίου</a>). Πολλά από τα είδη των ζωοτόκων ερπετών ταΐζουν τα έμβρυά τους μέσω διαφόρων μορφών <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Πλακούντας">πλακούντα</a> ανάλογες προς αυτές των θηλαστικών, με κάποια παρεχόμενη αρχική φροντίδα των νεοσσών. Τα ερπετά μπορούν να είναι τόσο μικρά σε μέγεθος, όσο ένα μικροσκοπικό είδος σαύρας, Sphaerodactylus ariasae, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί μέχρι 1,7 cm, και τόσο μεγάλα, όσο ο <a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CF%81%CE%BF%CE%BA%CF%8C%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D_%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κροκόδειλος του αλμυρού νερού (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">κροκόδειλος του αλμυρού νερού</a>, Crocodylus porosus, ο οποίος μπορεί να φθάσει τα 6 m σε μήκος και ζυγίζει πάνω από 1.000 κιλά. </p><p>Η μελέτη των ερπετών και αμφιβίων ονομάζεται ερπετολογία. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Συστηματική"><span id=".CE.A3.CF.85.CF.83.CF.84.CE.B7.CE.BC.CE.B1.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.AE"></span>Συστηματική</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=1" title="Επεξεργασία ενότητας: Συστηματική" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=1" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Συστηματική"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%B5%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CF%8E%CE%BD" title="Συστηματική των ερπετών">Συστηματική των ερπετών</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ιστορία_της_Συστηματικής"><span id=".CE.99.CF.83.CF.84.CE.BF.CF.81.CE.AF.CE.B1_.CF.84.CE.B7.CF.82_.CE.A3.CF.85.CF.83.CF.84.CE.B7.CE.BC.CE.B1.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.AE.CF.82"></span>Ιστορία της Συστηματικής</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=2" title="Επεξεργασία ενότητας: Ιστορία της Συστηματικής" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=2" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ιστορία της Συστηματικής"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="18ος_αιώνας"><span id="18.CE.BF.CF.82_.CE.B1.CE.B9.CF.8E.CE.BD.CE.B1.CF.82"></span>18ος αιώνας</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=3" title="Επεξεργασία ενότητας: 18ος αιώνας" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=3" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: 18ος αιώνας"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Reptile003d.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Reptile003d.jpg/220px-Reptile003d.jpg" decoding="async" width="220" height="312" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Reptile003d.jpg/330px-Reptile003d.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Reptile003d.jpg/440px-Reptile003d.jpg 2x" data-file-width="9604" data-file-height="13600" /></a><figcaption>Ερπετά, από τον <i>Nouveau Larousse Illustré</i>, 1897-1904. Παρατηρήστε το γεγονός ότι συμπεριλαμβάνονται και τα αμφίβια (κάτω από τους κροκόδειλους)</figcaption></figure> <p>Τα ερπετά ήταν από την αρχή της ταξινόμησης ομαδοποιημένα μαζί με τα αμφίβια. Ο <a href="/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%9B%CE%B9%CE%BD%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Κάρολος Λινναίος">Κάρολος Λινναίος</a>, που εργάζοταν στη φτωχή όσον αφορά τα είδη Σουηδία, όπου η κοινή οχιά και νερόφιδο βρίσκονται συχνά για κυνήγι στο νερό, περιλαμβάνονται όλα τα ερπετά και τα αμφίβια στην κατηγορία "III - Amphibia" στο <a href="/wiki/Systema_Naturae" title="Systema Naturae">Systema Naturae</a> του.<sup id="cite_ref-Linn1758_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Linn1758-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Οι όροι "ερπετό" και "αμφίβιο" ήταν σε μεγάλο βαθμό εναλλάξιμα, «ερπετό» που προτιμάται από τους Γάλλους. Ο Ιώσηπος Νικόλαος Λαυρέντι ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε επίσημα τον όρο "Reptilia" για μια εκτεταμένη κατηγορία ερπετλων και αμφίβιων ουσιαστικά με τροπό παρόμοιο με αυτό του Λινναίου.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Σήμερα, εξακολουθεί να είναι κοινή η ονομασία των δύο ομάδων στο πλαίσιο της ίδιας κλάσης με το όνομα herptiles. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id=""Προκατακλυσμιαία_τέρατα""><span id=".22.CE.A0.CF.81.CE.BF.CE.BA.CE.B1.CF.84.CE.B1.CE.BA.CE.BB.CF.85.CF.83.CE.BC.CE.B9.CE.B1.CE.AF.CE.B1_.CF.84.CE.AD.CF.81.CE.B1.CF.84.CE.B1.22"></span>"Προκατακλυσμιαία τέρατα"</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=4" title="Επεξεργασία ενότητας: "Προκατακλυσμιαία τέρατα"" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=4" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: "Προκατακλυσμιαία τέρατα""><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Δεν ήταν παρά μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα όταν έγινε σαφές ότι τα ερπετά και τα αμφίβια είναι στην πραγματικότητα εντελώς διαφορετικά ζώα, και ο Pierre André Latreille κατασκεύσαε την τάξη Batracia (1825) για τα τελευταία, και διαίρεσε τα τετράποδα στις τέσσερις γνωστές κατηγορίες των ερπετών, αμφιβίων, πτηνών και θηλαστικών.<sup id="cite_ref-Huxley1863_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Huxley1863-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ο Βρετανός ανατόμος <a href="/wiki/%CE%A4%CF%8C%CE%BC%CE%B1%CF%82_%CE%A7%CE%AD%CE%BD%CF%81%CE%B9_%CE%A7%CE%AC%CE%BE%CE%BB%CE%B5%CF%8A" class="mw-redirect" title="Τόμας Χένρι Χάξλεϊ">Τόμας Χένρι Χάξλεϊ</a> έκανε δημοφιλή τον διαχωρισμό του Latreille, και μαζί με τον Ρίτσαρντ Όουεν επέκτειναν τα ερπετά για να συμπεριλάβει τα διάφορα ορυκτά "προκατακλυσμιαία τέρατα», συμπεριλαμβανομένων των δεινοσαύρων και των θηλαστικόμορφών <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BA%CF%85%CE%BD%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Δικυνόδοντας">Δικυνόδοντες</a>. Αυτό δεν ήταν το μόνο δυνατό σύστημα ταξινόμησης: σε διαλέξεις στο Βασιλικό Κολέγιο Χειρουργών στο 1863, ο Huxley ομαδοποίησε τα σπονδυλωτά σε θηλαστικά, σαυορειδή και ιχθυοειδή (τα τελευταία περιέχουν τα ψάρια και αμφίβια). Πρότεινε στη συνέχεια τα ονόματα Σαυρόψιδα και Ιχθυόψιδα για τα δύο.<sup id="cite_ref-Huxley1863_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-Huxley1863-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Οι όροι "Σαυρόψιδα» και "Θηριόψιδα" χρησιμοποιήθηκαν και πάλι το 1916 από τον E.S. Goodrich για να γίνει διάκριση μεταξύ σαύρες, πουλιά, και οι συγγενείς τους από τη μία πλευρά (Σαυρόψιδα) και τα θηλαστικά και τους εξαφανισμένους συγγενής τους (Θηριόψιδα) από την άλλη. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ανοίγματα_στα_κρανία_στην_ταξινόμηση_του_20ου_αιώνα"><span id=".CE.91.CE.BD.CE.BF.CE.AF.CE.B3.CE.BC.CE.B1.CF.84.CE.B1_.CF.83.CF.84.CE.B1_.CE.BA.CF.81.CE.B1.CE.BD.CE.AF.CE.B1_.CF.83.CF.84.CE.B7.CE.BD_.CF.84.CE.B1.CE.BE.CE.B9.CE.BD.CF.8C.CE.BC.CE.B7.CF.83.CE.B7_.CF.84.CE.BF.CF.85_20.CE.BF.CF.85_.CE.B1.CE.B9.CF.8E.CE.BD.CE.B1"></span>Ανοίγματα στα κρανία στην ταξινόμηση του 20ου αιώνα</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=5" title="Επεξεργασία ενότητας: Ανοίγματα στα κρανία στην ταξινόμηση του 20ου αιώνα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=5" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ανοίγματα στα κρανία στην ταξινόμηση του 20ου αιώνα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η διαίρεση συνάψιδων και σαυρόψιδων συμπληρώνεται, αλλά δεν ήταν ποτέ τόσο δημοφιλής κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα όσο η προσέγγιση του Λινναίου που ταξινομούσε τα ερπετά σε τέσσερις υποκατηγορίες με βάση τον αριθμό και τη θέση των κροταφικών ανοιγμάτων, ανοίγματα στις πλευρές του κρανίου πίσω από τα μάτια. Η ταξινόμηση αυτή ξεκίνησε από τον Henry Fairfield Osborn και επεξεργάστηκε και έγινε δημοφιλής από το κλασικό έργο του Ρόμερ, Σπονδυλωτή Παλαιοντολογία (<i>Vertebrate Paleontology</i>).<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-romer1933_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-romer1933-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Οι τέσσερις υποτάξεις ήταν: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CE%BD%CE%AC%CF%88%CE%B9%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ανάψιδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ανάψιδα</a> - χωρίς ανοίγματα - <a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%BF%CF%84%CF%85%CE%BB%CF%8C%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κοτυλόσαυροι (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">κοτυλόσαυροι</a>, <a href="/wiki/%CE%A7%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B9%CE%B1" title="Χελώνια">χελώνια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CF%88%CE%B9%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC" title="Συναψιδωτά">Συνάψιδα</a> - με ένα χαμηλό άνοιγμα - <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CF%85%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Πελυκόσαυροι">πελυκόσαυροι</a>, <a href="/wiki/%CE%98%CE%B7%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%88%CE%B9%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC" title="Θηριαψιδωτά">θηριαψιδωτά</a> (θηλαστικόμορφα ερπετά)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%85%CF%81%CF%85%CE%AC%CF%88%CE%B9%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ευρυάψιδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ευρυάψιδα</a> - με ένα ψηλό άνοιγμα - <a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CF%8C%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Πρωτόσαυροι (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">πρωτόσαυροι</a>, και τα υδρόβια ερπετά <a href="/wiki/%CE%99%CF%87%CE%B8%CF%85%CF%8C%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Ιχθυόσαυρος">ιχθυόσαυροι</a> και <a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B5%CF%81%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Σαυροπτερύγια (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">σαυροπτέρυγοι</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%94%CE%B9%CE%AC%CF%88%CE%B9%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Διάψιδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Διάψιδα</a> - με δύο ανοίγματα - τα περισσότερα ερπετά (<a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B1" title="Σαύρα">σαύρες</a>, <a href="/wiki/%CE%A6%CE%AF%CE%B4%CE%B9" title="Φίδι">φίδια</a>, <a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Δεινόσαυρος">δεινόσαυροι</a>, <a href="/wiki/%CE%A0%CF%84%CE%B5%CF%81%CF%8C%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Πτερόσαυρος">πτερόσαυροι</a>)</li></ul> <p>Πλέον, στον 21ο αιώνα, ως ερπετά ορίζονται όλα τα μη θηλαστικά και μη πτηνά αμνιωτά, δηλαδή πρόκειται για μία <a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Παραφυλετικός (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">παραφυλετική</a> ομάδα, αφού τα θηλαστικά και τα πτηνά είναι απόγονοι των ερπετών. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ταξινόμηση"><span id=".CE.A4.CE.B1.CE.BE.CE.B9.CE.BD.CF.8C.CE.BC.CE.B7.CF.83.CE.B7"></span>Ταξινόμηση</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=6" title="Επεξεργασία ενότητας: Ταξινόμηση" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=6" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ταξινόμηση"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Βασίλειο Ζώα <ul><li>Φύλο Χορδωτά <ul><li>Υπόφυλο Σπονδυλωτά <ul><li>Ανθυπόφυλο Γναθοστόματα <ul><li>Υπερομοταξία Τετράποδα <ul><li>Ομοταξία Ερπετά <ul><li>Υφομοταξία Διαψιδωτά <ul><li>Ανθυφομοταξία Αρχοσαυρόμορφα <ul><li>Υπέρταξη Αρχοσαύρια <ul><li>Τάξη Κροκοδείλια</li> <li>Τάξη Σαυρίσχια (σαρκοφάγοι δεινόσαυροι, σαυρόποδα φυτοφάγα) <ul><li>Υπόταξη Θηρόποδα (πρόγονοι πουλιών)</li></ul></li></ul></li></ul></li> <li>Ανθυφομοταξία Λεπιδοσαυρόμορφα <ul><li>Υπέρταξη Λεπιδοσαύρια <ul><li>Τάξη Ρυγχοκεφάλια (Σφηνόδοντα)</li> <li>Τάξη Φολιδωτά <ul><li>Υπόταξη Λασερτίδια (Σαύρες)</li> <li>Υπόταξη Αμφισβαίνια</li> <li>Υπόταξη Οφίδια</li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li> <li>Υφομοταξία Αναψιδωτά <dl><dd><dl><dd><ul><li>Τάξη Χελώνια</li></ul></dd></dl></dd></dl></li> <li>Υφομοταξία Διάψιδα <dl><dd><dl><dd><ul><li>Τάξη Θηραψιδωτά (πρόγονοι θηλαστικών)</li></ul></dd></dl></dd></dl></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Φυλογένεση"><span id=".CE.A6.CF.85.CE.BB.CE.BF.CE.B3.CE.AD.CE.BD.CE.B5.CF.83.CE.B7"></span>Φυλογένεση</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=7" title="Επεξεργασία ενότητας: Φυλογένεση" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=7" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Φυλογένεση"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style="font-size:100%;line-height:80%"> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><b>Αμνιωτά</b></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><b><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CF%88%CE%B9%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC" title="Συναψιδωτά">Συναψιδωτά</a> (Synapsida)</b> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><b>Ερπετά</b></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CE%BD%CE%AC%CF%88%CE%B9%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ανάψιδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ανάψιδα</a></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><a href="/w/index.php?title=%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%8C%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Μεσόσαυρος (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Μεσοσαυρίδες</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p>Μιλλερεττίδες </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p>Λανθανοσούχια </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p>Νυκτιφυρέτια </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%AC%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Παρειάσαυροι (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Παρειάσαυροι</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p>Προκολοφονείδεα </p> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p>?<a href="/wiki/%CE%A7%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B9%CE%B1" title="Χελώνια">Χελώνια</a> </p> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top">(Anapsida) </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center">Ρομεριείδες</td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%80%CF%84%CE%BF%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Καπτορχινίδες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Καπτορχινίδες</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B8%CE%B7%CF%81%CE%B9%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Πρωτοθηριείδες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πρωτοθηριείδες</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><a href="/w/index.php?title=%CE%94%CE%B9%CE%AC%CF%88%CE%B9%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Διάψιδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Διάψιδα</a></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CF%83%CE%BA%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αραιοσκέλιδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Αραιοσκέλιδα</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><a href="/w/index.php?title=Younginiformes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Younginiformes (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Younginiformes</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Σαύρια (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Σαύρια</a></td> <td rowspan="2"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style=""> <tbody><tr> <td style="width:1.5em;border-bottom:1px solid black;border-left: 0; border-top: 0; border-right: 0;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p>?<a href="/wiki/%CE%99%CF%87%CE%B8%CF%85%CF%8C%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Ιχθυόσαυρος">Ιχθυοσαύρια</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p>?<a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B5%CF%81%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Σαυροπτερύγια (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Σαυροπτερύγια</a> </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><a href="/w/index.php?title=%CE%9B%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Λεπιδοσαυρόμορφα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Λεπιδοσαυρόμορφα</a> (σαύρες, φίδια, τουατάρα) </p> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black;" align="center" valign="top"><br /> </td></tr> <tr> <td style="border-left:1px solid black; border-bottom:1px solid black;padding:0 0.2em;" valign="bottom" align="center"><br /></td> <td rowspan="2"> <p><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχοσαυρόμορφα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Αρχοσαυρόμορφα</a> (κροκόδειλοι, πουλιά) </p> </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center">  </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center"><b>(Reptilia)</b> </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td valign="top" align="center"><b>(Amniota)</b> </td></tr> <tr> <td valign="top"><br /> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Συστήματα"><span id=".CE.A3.CF.85.CF.83.CF.84.CE.AE.CE.BC.CE.B1.CF.84.CE.B1"></span>Συστήματα</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=8" title="Επεξεργασία ενότητας: Συστήματα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=8" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Συστήματα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Κυκλοφορικό_σύστημα"><span id=".CE.9A.CF.85.CE.BA.CE.BB.CE.BF.CF.86.CE.BF.CF.81.CE.B9.CE.BA.CF.8C_.CF.83.CF.8D.CF.83.CF.84.CE.B7.CE.BC.CE.B1"></span>Κυκλοφορικό σύστημα</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=9" title="Επεξεργασία ενότητας: Κυκλοφορικό σύστημα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=9" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κυκλοφορικό σύστημα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Τα περισσότερα ερπετά έχουν τρίχωρη <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%B9%CE%AC" title="Καρδιά">καρδιά</a> αποτελείται από δύο κόλπους, μία μεταβλητά χωρισμένη κοιλία, και δύο αορτές που οδηγούν στη συστηματική κυκλοφορία. Ο βαθμός της ανάμειξης του οξυγονωμένου αίματος και αποξυγονωμένο στην τρίχωρη καρδιά ποικίλλει ανάλογα με το είδος και τη φυσιολογική κατάσταση. Υπό διαφορετικές συνθήκες, το αποξυγονωμένο αίμα μπορεί να σταλθεί πίσω στο σώμα ή οξυγονωμένο αίμα μπορεί να σταλθεί πίσω στους πνεύμονες. Αυτή η διακύμανση της ροής του αίματος έχει υποτεθεί ότι συμβάλει αποτελεσματικά στη θερμορύθμιση και μεγαλύτερους χρόνους κατάδυσης για τα υδρόβια είδη, αλλά δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα πλεονέκτημα καλής φυσικής κατάστασης.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις από τη γενική φυσιολογία. Για παράδειγμα, τα κροκοδείλια έχουν ανατομικά τετράχωρη καρδία, αλλά και έχουν δύο αορτές και είναι επομένως σε θέση να παρακάμπουν μόνο την πνευμονική κυκλοφορία τους.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Επίσης, κάποια φίδια και σαύρες (π.χ. πύθωνες και βαράνοι) έχουν τρίχωρες καρδίες που γίνονται λειτουργικά τετράχωρες καρδιές κατά τη διάρκεια της συστολής. Αυτό καθίσταται δυνατό χάρη σε μια μυϊκή κορυφογραμμή που χωρίζει την κοιλία κατά τη διαστολή κοιλίας και εντελώς το διαιρεί κατά τη διάρκεια της κοιλιακής συστολής. Εξαιτίας αυτής της κορυφογραμμής, ορισμένες από αυτές τις squamates είναι ικανές να παράγουν κοιλιακές διαφορές πίεσης που είναι ισοδύναμες με εκείνες που παρατηρήθηκαν σε καρδιές θηλαστικών και πτηνών.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Μεταβολισμός"><span id=".CE.9C.CE.B5.CF.84.CE.B1.CE.B2.CE.BF.CE.BB.CE.B9.CF.83.CE.BC.CF.8C.CF.82"></span>Μεταβολισμός</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=10" title="Επεξεργασία ενότητας: Μεταβολισμός" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=10" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Μεταβολισμός"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Όλα τα ερπετά παρουσιάζουν κάποια μορφή ψυχρού <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Μεταβολισμός">μεταβολισμού</a>. Αυτό σημαίνει ότι τα περισσότερα ερπετά έχουν περιορισμένα φυσιολογικά μέσα για να διατηρήσουν τη θερμοκρασίας του σώματος σταθερή, και συχνά βασίζονται σε εξωτερικές πηγές θερμότητας. Λόγω της λιγότερο σταθερής θερμοκρασίας από τα πτηνά και τα θηλαστικά, η βιοχημεία των ερπετών απαιτεί <a href="/wiki/%CE%88%CE%BD%CE%B6%CF%85%CE%BC%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ένζυμα">ένζυμα</a> ικανά να διατηρούν την αποτελεσματικότητά τους σε μεγαλύτερο εύρος θερμοκρασιών από τα θερμόαιμα ζώα. Το βέλτιστο εύρος της θερμοκρασίας του σώματος ποικίλει ανάλογα με τα είδη, αλλά συνήθως είναι χαμηλότερο από εκείνο των θερμόαιμων ζώων, στους 24 ° με 35 °C για πολλές σαύρες,<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ενώ είδη προσαρμοσμένα στην υπερβολική ζέστη, όπως το αμερικανικό ιγκουάνα της ερήμου (Dipsosaurus dorsalis) μπορεί να έχει βέλτιστη φυσιολογική θερμοκρασία στην περιοχή των θηλαστικών, μεταξύ 35 και 40 °C.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αν και η βέλτιστη θερμοκρασία συναντάται συχνά όταν το ζώο είναι ενεργό, ο χαμηλός βασικός μεταβολισμός κάνει τη θερμοκρασία του σώματος να πέπτει γρήγορα όταν το ζώο είναι ανενεργό. </p><p>Όπως σε όλα τα ζώα, η δράση των μυών των ερπετών παράγει θερμότητα. Σε μεγάλα ερπετά, όπως η <a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%87%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B1" title="Δερματοχελώνα">δερματοχελώνα</a>, ο χαμηλός λόγος επιφάνειας προς όγκο επιτρέπει σε αυτή τη μεταβολικά παραγόμενη θερμότητα να διατηρήσει το ζώο θερμότερο από το περιβάλλον του, παρά το γεγονός ότι δεν έχει θερμόαιμο μεταβολισμό.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αυτή η μορφή ομοθερμίας ονομάζεται γιγαντοθερμία, και έχει ποταθεί ότι ήταν κοινή σε μεγάλους δεινόσαυρους και άλλα εξαφανισμένα μεγάλα ερπετά.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Τα οφέλη από ένα χαμηλό μεταβολισμό είναι ότι απαιτεί πολύ λιγότερο καύσιμο για να διατηρηθούν οι λειτουργίες του σώματος. Με τη χρήση των θερμοκρασιακών διακυμάνσεων στο περιβάλλον τους ή με το να διατηρούνται κρύα όταν δεν χρειάζεται να κινηθούν, τα ερπετά μπορούν να σώσουν σημαντικές ποσότητες ενέργειας σε σύγκριση με ενδόθερμα ζώα του ίδιου μεγέθους.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ένας κροκόδειλος χρειάζεται από ένα πέμπτο έως ένα δέκατο των τροφίμων που είναι αναγκαία για ένα λιοντάρι του ιδίου βάρους, και μπορεί να ζήσει ένα εξάμηνο χωρίς φαγητό.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Οι χαμηλές απαιτήσεις για τρόφιμα και ο προσαρμοστικός μεταβολισμός επιτρέπουν στα ερπετά να κυριαρχήσουν στη ζωή στις περιοχές όπου η καθαρή παραγωγή θερμίδων είναι πολύ χαμηλή για τη διατήρηση μεγαλόσωμων θηλαστικών και πουλιών. </p><p>Είναι γενικά δεκτό ότι τα ερπετά δεν είναι σε θέση να προσκομίσουν τη διαρκή υψηλή απόδοση ενέργειας που χρειάζεται για να κυνηγούν ή να πετούν για μεγάλες αποστάσεις.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Υψηλότερη ενεργειακή χωρητικότητα θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη για την εξέλιξη των θερμόαιμων πτηνών και θηλαστικών.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ωστόσο, η διερεύνηση των συσχετίσεων μεταξύ ενεργής ικανότητας και θερμοφυσιολογία δείχνουν μόνο μια αδύναμη σχέση.<sup id="cite_ref-CGF1_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-CGF1-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τα περισσότερα σωζόμενα ερπετά είναι σαρκοφάγα με ένα στρατηγική σίτισης την ενέδρα, και κατά πόσον τα ερπετά είναι ψυχρόαιμα λόγω οικολογία τους, ή αν ο μεταβολισμός τους είναι αποτέλεσμα της οικολογία τους δεν είναι σαφές. Ενεργειακές μελέτες για μερικά ερπετά έχουν δείξει ενεργό ικανότητα ίση ή μεγαλύτερη από παρόμοιου μεγέθους θερμόαιμα ζώα.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Αναπνοή"><span id=".CE.91.CE.BD.CE.B1.CF.80.CE.BD.CE.BF.CE.AE"></span>Αναπνοή</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=11" title="Επεξεργασία ενότητας: Αναπνοή" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=11" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Αναπνοή"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Πνεύμονες"><span id=".CE.A0.CE.BD.CE.B5.CF.8D.CE.BC.CE.BF.CE.BD.CE.B5.CF.82"></span>Πνεύμονες</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=12" title="Επεξεργασία ενότητας: Πνεύμονες" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=12" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Πνεύμονες"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Όλα τα ερπετά αναπνέουν με <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BD%CE%B5%CF%8D%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="Πνεύμονας">πνεύμονες</a>. Οι χελώνες του νερού έχουν αναπτύξει περισσότερο διαπερατό δέρμα, και ορισμένα είδη έχουν τροποποιηθεί τις κλοάκες τους για να επεκτήνουν την περιοχή για ανταλλαγή αερίων.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ακόμη και με αυτές τις προσαρμογές, η αναπνοή δεν είναι πλήρως ολοκληρωμένη χωρίς πνεύμονες. Ο εξαερισμός του πνεύμονα επιτυγχάνεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε κύρια ομάδα ερπετών. Στα φολιδωτά, οι πνεύμονες αερίζονται σχεδόν αποκλειστικά από το αξονική μυϊκό σύστημα. Αυτή είναι επίσης η ίδια μυϊκή μάζα που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της μετακίνησης. Εξαιτίας αυτού του περιορισμού, τα περισσότερα φολιδωτά αναγκάζονται να κρατούν την αναπνοή τους κατά τη διάρκεια έντονης καταδίωξης. Ορισμένα, ωστόσο, έχουν βρει έναν τρόπο σχετικά με αυτό. Τα βαρανοειδή, και μερικά άλλα είδη σαύρας, έχουν μία μορφή άντλησης αέρα ως συμπλήρωμα στην κανονική τους "αξονική αναπνοή." Αυτό επιτρέπει στα ζώα να γεμίσουν τα πνευμόνια τους κατά τη διάρκεια της έντονης κίνησης, και έτσι παραμένουν αερόβιως ενεργά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι σαύρες Tegu είναι γνωστό ότι διαθέτουν ένα πρωτοδιάφραγμα, που χωρίζει την πνευμονική κοιλότητα από τη σπλαγχνική κοιλότητα. Ενώ στην πραγματικότητα δεν μπορεί να κινηθεί, επιτρέπει μεγαλύτερο φούσκωμα του πνεύμονα, παίρνοντας το βάρος των σπλάχνων μακριά από τους πνεύμονες.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τα κροκοδείλια έχουν πραγματικά ένα μυώδες <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%AC%CF%86%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1" class="mw-disambig" title="Διάφραγμα">διάφραγμα</a> που είναι ανάλογο με αυτό των θηλαστικών. Η διαφορά είναι ότι οι μύες του κροκοδείλιου διαφράγματος τραβούν το <a href="/w/index.php?title=%CE%97%CE%B2%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%BF%CF%83%CF%84%CF%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ηβικό οστό (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">ηβικό οστό</a> (τμήμα της πυέλου, η οποία είναι κινητή στα κροκοδείλια) προς τα πίσω, το οποίο φέρνει το ήπαρ κάτω, ελευθερώνοντας έτσι χώρο για τους πνεύμονες για να επεκταθούν. Αυτό το είδος των διαφραγμάτων έχει αναφέρεται ως "ηπατικό έμβολο". </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Χελώνες"><span id=".CE.A7.CE.B5.CE.BB.CF.8E.CE.BD.CE.B5.CF.82"></span>Χελώνες</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=13" title="Επεξεργασία ενότητας: Χελώνες" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=13" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Χελώνες"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Το πώς οι <a href="/wiki/%CE%A7%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%B1" title="Χελώνα">χελώνες</a> αναπνέουν υπήρξε αντικείμενο πολλών μελετών. Μέχρι σήμερα, μόνο λίγα είδη έχουν μελετηθεί σε βάθος αρκετό για να πάρουμε μια ιδέα για το πώς οι χελώνες αναπνέουν. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι χελώνες και οι θαλάσσιες χελώνες έχουν βρει μια ποικιλία λύσεων για το πρόβλημα αυτό. </p><p>Η δυσκολία είναι ότι τα περισσότερα κελύφη χελώνας είναι άκαμπτα και δεν επιτρέπουν τον τύπο της διαστολής και συστολής που τα άλλα αμνιωτά χρησιμοποιούν για να αερίζονται οι πνεύμονές τους. Μερικές χελώνες, όπως η Lissemys punctata έχουν ένα φύλλο μυός που περιβάλλει τους πνεύμονες. Όταν συστέλλεται, η χελώνα μπορεί να εκπνέει. Όταν είναι σε κατάσταση ηρεμίας, η χελώνα συνπτήσσει τα πλευρά της μέσα στην κοιλότητα του σώματος και ωθεί αέρα έξω από τους πνεύμονες. Όταν η χελώνα διαστέλλει τα πλευρά της, η πίεση στο εσωτερικό των πνευμόνων μειώνεται, και η χελώνα μπορεί να απορροφήσει αέρα. Οι πνεύμονες της χελώνας είναι που συνδέονται με το εσωτερικό του κορυφή του περιβλήματος (κελύφους), με το κάτω μέρος των πνευμόνων να συνδέονται (μέσω των συνδετικών ιστών) με τα υπόλοιπα σπλάχνα. Μέσω μιας σειράς ειδικών μυών (κατά προσέγγιση ισοδύναμων με ένα διάφραγμα), οι χελώνες είναι σε θέση να πιέζουν τα σπλάχνα τους, πάνω και κάτω, με αποτέλεσμα την αποτελεσματική αναπνοή, δεδομένου ότι πολλοί από αυτούς τους μύες έχουν σημεία σύνδεσης με τα εμπρόσθια πλευρά (πράγματι, πολλοί από τους μύες επεκτήνονται σε ειδικές θέσεις στα πλευρά κατά τη συστολή). </p><p>Η αναπνοή κατά τη διάρκεια της μετακίνησης έχει μελετηθεί σε τρία είδη, και παρουσιάζουν διαφορετικά μοτίβα. Οι ενήλικες θηλυκές πράσινες θαλάσσιες χελώνες δεν αναπνέουν καθώς μετακινούνται κατά μήκος των παραλιών ωοτοκίας τους. Θα κρατήσουν την αναπνοή τους κατά τη διάρκεια της επίγειας μετακίνησης και αναπνέουν σε περιόδους ανάπαυσης. Η χελώνα κουτί της Βόρειας Αμερικής αναπνέει συνεχώς κατά τη διάρκεια της μετακίνησης, και ο κύκλος αναπνοής δεν είναι συντονισμένος με τις κινήσεις των πλευρών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι χρησιμοποιούν τους κοιλιακούς μυς τους για να αναπνεύσουν κατά τη διάρκεια της μετακίνησης.<sup id="cite_ref-Landberg_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-Landberg-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ένα τρίτο είδος που έχουν μελετηθεί επίσης αναπνέει κατά τη διάρκεια της μετακίνησης, αλλά λαμβάνει μικρότερες αναπνοές κατά τη διάρκεια της μετακίνησης από ό, τι κατά τη διάρκεια μικρών παύσεων ανάμεσα περιόδους κίνησης, που δείχνει ότι μπορεί να υπάρξει μηχανική παρεμβολή μεταξύ των κινήσεων των άκρων και την αναπνευστική συσκευή. Οι χελώνες κουτιά έχουν επίσης παρατηρηθεί να αναπνεύουν, ενώ είναι εντελώς σφραγισμένες μέσα στα κελύφη τους. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Δέρμα"><span id=".CE.94.CE.AD.CF.81.CE.BC.CE.B1"></span>Δέρμα</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=14" title="Επεξεργασία ενότητας: Δέρμα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=14" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Δέρμα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Το <a href="/wiki/%CE%94%CE%AD%CF%81%CE%BC%CE%B1" title="Δέρμα">δέρμα</a> των ερπετών καλύπτεται με μια κεράτινη επιδερμίδα, καθιστώντας τα στεγανά και επιτρέποντας στα ερπετά να ζήσουν στην ξηρά, σε αντίθεση με τα αμφίβια. Σε σύγκριση με το δέρμα των θηλαστικών, το δέρμα των ερπετών είναι αρκετά λεπτό και δεν έχει το παχύ στρώμα του δέρματος που παράγει δερμάτινα στα θηλαστικά. Τα εκτεθειμένα τμήματα των ερπετών που προστατεύονται από λέπια ή φολιδές, μερικές φορές με οστεώδη βάση, σχηματίζοντας πανοπλία. Στα λεπιδοσαύρια όπως οι σαύρες και τα φίδια, όλο το δέρμα καλύπτεται από επικαλυπτόμενες επιδερμικά λέπια. Τέτοιες φολίδες ή λέπια ήταν κάποτε πιστευτό ότι ήταν χαρακτηριστικό της τάξης Reptilia ως σύνολο, αλλά είναι πλέον γνωστό ότι εμφανίζονται μόνο στα λεπιδοσαύρια. Οι φολίδες που βρέθηκαν σε χελώνες και στους κροκόδειλους είναι δερμικής, και όχι επιδερμικής, την προέλευση και ονομάζονται σωστά scutes. Στις χελώνες, το σώμα είναι κρυμμένο μέσα σε ένα σκληρό κέλυφος που αποτελείται από πατικομένες scutes. </p><p>Χωρίς ένα παχύ δέρμα, το δέρμα των ερπετών δεν είναι τόσο ισχυρό όσο το δέρμα των θηλαστικών. Χρησιμοποιείται σε είδη από δέρμα, για διακοσμητικούς λόγους σε παπούτσια, ζώνες και τσάντες, ιδιαίτερα το δέρμα κροκοδείλου. Επειδή τα ερπετά δεν έχουν φτερά ή γούνα, τα ερπετά χρησιμοποιούνται ως κατοικίδια ζώα από τους ανθρώπους με αλλεργίες. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Απέκκριση"><span id=".CE.91.CF.80.CE.AD.CE.BA.CE.BA.CF.81.CE.B9.CF.83.CE.B7"></span>Απέκκριση</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=15" title="Επεξεργασία ενότητας: Απέκκριση" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=15" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Απέκκριση"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η απέκκριση γίνεται κυρίως με δύο μικρά <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CF%81%CF%8C" class="mw-redirect" title="Νεφρό">νεφρά</a>. Στα διάψιδα, το <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%BF%CE%BE%CF%8D" title="Ουρικό οξύ">ουρικό οξύ</a> είναι το κύριο αζωτούχο απόβλητο, όμως οι χελώνες, όπως τα θηλαστικά, εκκρίνουν κυρίως <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ουρία">ουρία</a>. Σε αντίθεση με τα νεφρά των θηλαστικών και πουλιών, τα νεφρά των ερπετών δεν μπορούν να παράγουν υγρά ούρα με μεγαλύτερη συγκέντρωση από υγρά του σώματός τους. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν διαθέτουν μια εξειδικευμένη δομή που ονομάζεται αγκύλη του Χένλε, η οποία είναι παρούσα στα νεφρά των πτηνών και των θηλαστικών. Εξαιτίας αυτού, πολλά ερπετά χρησιμοποιούν το <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%87%CF%8D_%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF" title="Παχύ έντερο">παχύ έντερο</a> για να βοηθήσουν στην επαναρρόφηση του νερού. Μερικά είναι επίσης σε θέση να χρησιμοποιήσουν το νερό αποθηκεύεται στην ουροδόχο κύστη. Η περίσσεια άλατος επίσης εκκρίνεται από τους ρινικούς και γλωσσικούς αδένες σε κάποια ερπετά. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Χώνευση"><span id=".CE.A7.CF.8E.CE.BD.CE.B5.CF.85.CF.83.CE.B7"></span>Χώνευση</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=16" title="Επεξεργασία ενότητας: Χώνευση" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=16" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Χώνευση"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Τα περισσότερα ερπετά είναι σαρκοφάγα και έχουν μάλλον απλό και συγκριτικά σύντομο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1" title="Πεπτικό σύστημα">πεπτικό σύστημα</a>, με το κρέας να είναι αρκετά απλό να σπάσει και να χωνέψει. Η <a href="/wiki/%CE%A0%CE%AD%CF%88%CE%B7" title="Πέψη">πέψη</a> είναι πιο αργή από ό, τι στα θηλαστικά, αντανακλώντας το χαμηλότερο μεταβολισμό τους και την αδυναμία τους να διαιρέσουν και να μασήσουν την τροφή τους. Ο ποικιλόθερμος μεταβολισμός τους έχει πολύ χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις, επιτρέποντας μεγάλα ερπετά όπως κροκόδειλοι να ζήσουν από ένα μεγάλο γεύμα για μήνες, καθώς το αφομοιώνει αργά. </p><p>Αν και τα σύγχρονα ερπετά είναι κατά κύριο λόγο σαρκοφάγα, κατά τη διάρκεια της πρώιμης ιστορίας των ερπετών αρκετές ομάδες που περιέλαβαν σε φυτοφάγο μεγαπανίδα: στο Παλαιοζωικό οι <a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%AC%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Παρειάσαυροι (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">παρειάσαυροι</a> και οι συναψιδωτοί <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BA%CF%85%CE%BD%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Δικυνόδοντας">δικυνόδοντες</a> και στο Μεσοζωικό αρκετές γραμμές των δεινοσαύρων. Σήμερα, οι χελώνες είναι η μόνα κυρίως φυτοφάγα ομάδα ερπετών, αλλά αρκετές γραμμές agamas και ιγκουάνα έχουν εξελιχθεί για να ζήσουν ολοκληρωτικά ή εν μέρει από τα φυτά. </p><p>Τα φυτοφάγα ερπετά αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα της μάσησης με φυτοφάγα θηλαστικά, αλλά καθώς δεν διαθέτουν τα πολύπλοκα δόντια των θηλαστικών, καταπίνουν πολλές πέτρες και βότσαλα (οι λεγόμενοι γαστρόλιθοι) για να ενισχύσουν την πέψη: Οι βράχοι πλένονται γύρω στο στομάχι, βοηθώντας να αλέσει τη φυτική ύλη. Ορυκτοί γαστρόλιθοι έχουν βρεθεί να συνδέονται με σαυρόποδα. Οι θαλάσσιες χελώνες, οι κροκόδειλοι, και τα θαλάσσια ιγκουάνα χρησιμοποιούν επίσης γαστρόλιθους ως έρμα, βοηθώντας τους να καταδυθούν. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Αναπαραγωγή"><span id=".CE.91.CE.BD.CE.B1.CF.80.CE.B1.CF.81.CE.B1.CE.B3.CF.89.CE.B3.CE.AE"></span>Αναπαραγωγή</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=17" title="Επεξεργασία ενότητας: Αναπαραγωγή" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=17" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Αναπαραγωγή"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Τα περισσότερα ερπετά αναπαράγονται σεξουαλικά, αν και μερικά μπορούν να αναπαραχθούν ασεξουαλικά. Όλη η αναπαραγωγική δραστηριότητα πραγματοποιείται μέσω της <a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%BB%CE%BF%CE%AC%CE%BA%CE%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κλοάκη (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">κλοάκης</a>, την ενιαία έξοδο / είσοδο στη βάση της ουράς, όπου τα απόβλητα είναι επίσης εξαλειφθεί. Τα περισσότερα ερπετά έχουν όργανα συνουσίας, τα οποία είναι συνήθως κλειστά ή αντεστραμμένα και βρίσκονται στο εσωτερικό του σώματος. Στις χελώνες και τα κροκοδείλια, το αρσενικό έχει ένα μόνο μέσο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%AD%CE%BF%CF%82" title="Πέος">πέος</a>, ενώ στα φολιδωτά ερπετά, που περιλαμβάνονται και τα φίδια και οι σαύρες, κατέχουν ένα ζευγάρι ημιπέους. Τα τουατάρα, ωστόσο, δεν έχουν όργανα συνουσίας, και έτσι τα αρσενικά και θηλυκά απλά πιέζουν τις κλοάκες μεταξύ τους και το σπέρμα του αρσενικού εκκρίνεται.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Τα περισσότερα ερπετά κάνουν αμνιακά <a href="/wiki/%CE%91%CF%85%CE%B3%CE%AC" class="mw-redirect" title="Αυγά">αυγά</a> που καλύπτονται με δερματώδη ή ασβεστολιθικά κελύφη. Άμνιο, χόριο και allantois είναι παρόντα κατά την εμβρυϊκή ζωή. Δεν υπάρχουν προνυμφικά στάδια ανάπτυξης. Η ζωοτοκία και η ωοζωοτοκία έχουν εξελιχθεί μόνο στα φολιδωτά, και πολλά είδη, συμπεριλαμβανομένων όλων των βόων και πολλές οχιές, χρησιμοποιούν αυτόν τον τρόπο αναπαραγωγής. Ο βαθμός ζωοτοκίας ποικίλλει: ορισμένα είδη διατηρούν απλώς τα αυγά μέχρι λίγο πριν από την επώαση, άλλα προβλέπουν τη μητρική τροφή για τη συμπλήρωση του κρόκου, και ακόμα άλλα στερούνται οποιουδήποτε κρόκου και παρέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά μέσω μιας δομής παρόμοιας με αυτής των θηλαστικών, τον <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Πλακούντας">πλακούντα</a>. </p><p>Η <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CE%B5%CE%BE%CE%BF%CF%85%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE" class="mw-redirect" title="Ασεξουαλική αναπαραγωγή">ασεξουαλική αναπαραγωγή</a> έχει προσδιοριστεί σε φολιδωτά και πιο συγκεκριμένα σε έξι οικογένειες σαύρας και μίας φιδιών. Σε μερικά είδη φολιδωτών, ένας πληθυσμός των θηλυκών είναι σε θέση να παράγει ένα μονογενή διπλοειδή <a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CE%BF%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κλώνος (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">κλώνο</a> της μητέρας. Αυτή η μορφή ασεξουαλικής αναπαραγωγής, που ονομάζεται <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B8%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%83%CE%B7" title="Παρθενογένεση">παρθενογένεση</a>, εμφανίζεται σε διάφορα είδη σαύρας, και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην teiids (ειδικά στο Aspidocelis) και στις lacertids (Lacerta). Στην αιχμαλωσία, ο <a href="/wiki/%CE%94%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF" title="Δράκος του Κομόντο">δράκος του Κομόντο</a> (βαρανίδες) έχει αναπαραχθεί με παρθενογένεση. Η παρθενογένεση μπορεί να συμβαίνει σε χαμαιλέοντες, agamids, xantusiids, και typhlopids. </p><p>Μερικά ερπετά εμφανίζουν εξαρτώμενο από τη θερμοκρασία καθορισμό του φύλου (TDSD), στον οποίο η θερμοκρασία επώασης καθορίζει αν ένα συγκεκριμένο αυγό εκκολάπτεται ως αρσενικό ή θηλυκό. Ο TDSD είναι πιο συχνός σε χελώνες και κροκόδειλους, αλλά και εμφανίζεται σε σαύρες και τουατάρα.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει επιβεβαίωση για το εάν TDSD συμβαίνει σε φίδια.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Παραπομπές"><span id=".CE.A0.CE.B1.CF.81.CE.B1.CF.80.CE.BF.CE.BC.CF.80.CE.AD.CF.82"></span>Παραπομπές</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=18" title="Επεξεργασία ενότητας: Παραπομπές" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=18" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Παραπομπές"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Linn1758-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Linn1758_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%9B%CE%B9%CE%BD%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Κάρολος Λινναίος">Linnaeus, Carolus</a> (1758). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/542"><i>Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis</i></a> (στα Latin) (10th έκδοση). Holmiae (Laurentii Salvii)<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Systema+naturae+per+regna+tria+naturae+%3Asecundum+classes%2C+ordines%2C+genera%2C+species%2C+cum+characteribus%2C+differentiis%2C+synonymis%2C+locis.&rft.edition=10th&rft.pub=Holmiae+%28Laurentii+Salvii%29&rft.date=1758&rft.aulast=Linnaeus&rft.aufirst=Carolus&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.biodiversitylibrary.org%2Fbibliography%2F542&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment cs1-maint nomobile noprint">CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (<a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:CS1_maint:_%CE%9C%CE%B7_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%B7_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Κατηγορία:CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα">link</a>) </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Laurenti, J.N. (1768): <i>Specimen Medicum, Exhibens Synopsin Reptilium Emendatam cum Experimentis circa Venena</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gdz.sub.uni-goettingen.de/no_cache/dms/load/img/?IDDOC=281657">Facsimile</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150904013401/http://gdz.sub.uni-goettingen.de/no_cache/dms/load/img/?IDDOC=281657">Αρχειοθετήθηκε</a> 2015-09-04 στο <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., showing the mixed composition of his <i>Reptilia</i></span> </li> <li id="cite_note-Huxley1863-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Huxley1863_3-0">3,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Huxley1863_3-1">3,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Huxley, T.H. (1863): The Structure and Classification of the Mammalia. Hunterian lectures, presented in <i>Medical Times and Gazette, 1863</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph0.clarku.edu/huxley/UnColl/Gazettes/Mamma.html">αρχικό κείμενο</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal"><a href="/w/index.php?title=Henry_Fairfield_Osborn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Fairfield Osborn (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Osborn, H.F.</a> (1903). «The Reptilian subclasses Diapsida and Synapsida and Early History of Diaptosauria». <i>Memoirs of the American Museum of Natural History</i> <b>1</b>: 451–507.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Reptilian+subclasses+Diapsida+and+Synapsida+and+Early+History+of+Diaptosauria&rft.jtitle=Memoirs+of+the+American+Museum+of+Natural+History&rft.aulast=Osborn&rft.aufirst=H.F.&rft.au=Osborn%2C%26%2332%3BH.F.&rft.date=1903&rft.volume=1&rft.pages=451%E2%80%93507&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-romer1933-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-romer1933_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Romer, A.S. (1933). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/vertebratepaleon0000alfr"><i>Vertebrate Paleontology</i></a>. University of Chicago Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Vertebrate+Paleontology&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.date=1933&rft.aulast=Romer&rft.aufirst=A.S.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fvertebratepaleon0000alfr&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span>, 3rd ed., 1966.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Hicks, James (2002). «The Physiological and Evolutionary Significance of Cardiovascular Shunting Patterns in Reptiles». <i>News in Physiological Sciences</i> <b>17</b>: 241–245. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12433978">12433978</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Physiological+and+Evolutionary+Significance+of+Cardiovascular+Shunting+Patterns+in+Reptiles&rft.jtitle=News+in+Physiological+Sciences&rft.aulast=Hicks&rft.aufirst=James&rft.au=Hicks%2C%26%2332%3BJames&rft.date=2002&rft.volume=17&rft.pages=241%E2%80%93245&rft_id=info:pmid/12433978&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Axelsson, Michael; Craig E. Franklin (1997). «From anatomy to angioscopy: 164 years of crocodilian cardiovascular research, recent advances, and speculations.». <i>Comparative Biochemistry and Physiology A</i> <b>188</b> (1): 51–62. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0300-9629%2896%2900255-1">10.1016/S0300-9629(96)00255-1</a></span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=From+anatomy+to+angioscopy%3A+164+years+of+crocodilian+cardiovascular+research%2C+recent+advances%2C+and+speculations.&rft.jtitle=Comparative+Biochemistry+and+Physiology+A&rft.aulast=Axelsson&rft.aufirst=Michael&rft.au=Axelsson%2C%26%2332%3BMichael&rft.au=Craig+E.+Franklin&rft.date=1997&rft.volume=188&rft.issue=1&rft.pages=51%E2%80%9362&rft_id=info:doi/10.1016%2FS0300-9629%2896%2900255-1&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Wang, Tobias; Altimiras, Jordi; Klein, Wilfried; Axelsson, Michael (2003). «Ventricular haemodynamics in Python molurus: separation of pulmonary and systemic pressures». <i>The Journal of Experimental Biology</i> <b>206</b> (Pt 23): 4242–4245. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1242%2Fjeb.00681">10.1242/jeb.00681</a></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14581594">14581594</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Ventricular+haemodynamics+in+Python+molurus%3A+separation+of+pulmonary+and+systemic+pressures&rft.jtitle=The+Journal+of+Experimental+Biology&rft.aulast=Wang&rft.aufirst=Tobias&rft.au=Wang%2C%26%2332%3BTobias&rft.au=Altimiras%2C+Jordi%3B+Klein%2C+Wilfried%3B+Axelsson%2C+Michael&rft.date=2003&rft.volume=206&rft.issue=Pt+23&rft.pages=4242%E2%80%934245&rft_id=info:doi/10.1242%2Fjeb.00681&rft_id=info:pmid/14581594&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Huey, R.B. & Bennett, A.F. (1987):Phylogenetic studies of coadaptation: Preferred temperatures versus optimal performance temperatures of lizards. <i>Evolution</i> No. 4, vol 5: pages 1098-1115 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://faculty.washington.edu/hueyrb/pdfs/Coadaptation_Evolution.pdf">PDF</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220911080152/http://faculty.washington.edu/hueyrb/pdfs/Coadaptation_Evolution.pdf">Αρχειοθετήθηκε</a> 2022-09-11 στο <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Huey, R.B. (1982): Temperature, physiology, and the ecology of reptiles. Side 25-91. In Gans, C. & Pough, F.H. (red), <i>Biology of the Reptili</i> No. 12, Physiology (C). Academic Press, London.<a rel="nofollow" class="external text" href="http://faculty.washington.edu/hueyrb/pdfs/temp_phys_ecol_rep_1982.pdf">artikkel</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220419174304/http://faculty.washington.edu/hueyrb/pdfs/temp_phys_ecol_rep_1982.pdf">Αρχειοθετήθηκε</a> 2022-04-19 στο <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Spotila J.R. & Standora, E.A. (1985): Environmental constraints on the thermal energetics of sea turtles. 'Copeia<i> no 3: pages 694–702</i></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Paladino, F.V.; Spotila, J.R & Dodson, P. (1999): A blueprint for giants: modeling the physiology of large dinosaurs. <i>The Complete Dinosaur</i>. Bloomington, Indiana University Press. pages 491–504. <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0253213134" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-253-21313-4</a>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Spotila J.R., O’Connor, M.P., Dodson, P. & Paladino, F.V. (1991): Hot and cold running dinosaurs: body size, metabolism and migration. <i>Modern Geology</i> no 16: pages 203–227</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Campbell, N.A. & Reece, J.B. (2006): Outlines & Highlights for Essential Biology. <i>Academic Internet Publishers</i>. 396 pages <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0805374736" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8053-7473-6</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Garnett, S.T. (2009): Metabolism and survival of fasting Estuarine crocodiles. <i>Journal of Zoology</i>, No 208, vol 4: pages 493 - 502</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Willmer, P., Stone, G. & Johnston, I.A. (2000): Environmental physiology of animals. <i>Blackwell Science Ltd</i>, London. 644 pages <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/063203517X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-632-03517-X</a></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Bennett, A.; Ruben, J. (1979). «Endothermy and Activity in Vertebrates». <i><a href="/wiki/Science_(journal)" class="mw-redirect" title="Science (journal)">Science</a></i> <b>206</b>: 649–654. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.493968">10.1126/science.493968</a></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/493968">493968</a></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Endothermy+and+Activity+in+Vertebrates&rft.jtitle=%5B%5BScience+%28journal%29%7CScience%5D%5D&rft.aulast=Bennett&rft.aufirst=A.&rft.au=Bennett%2C%26%2332%3BA.&rft.au=Ruben%2C%26%2332%3BJ.&rft.au=Bennett%2C+A.%2C+and+Ruben%2C+J&rft.date=1979&rft.volume=206&rft.pages=649%E2%80%93654&rft_id=info:doi/10.1126%2Fscience.493968&rft_id=info:pmid/493968&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CGF1-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CGF1_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Farmer, C.G. (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_american-naturalist_2000-03_155_3/page/326">«Parental Care: The Key to Understanding Endothermy and Other Convergent Features in Birds and Mammals»</a>. <i>American Naturalist</i> <b>155</b> (3): 326–334. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F303323">10.1086/303323</a></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10718729">10718729</a><span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://archive.org/details/sim_american-naturalist_2000-03_155_3/page/326">https://archive.org/details/sim_american-naturalist_2000-03_155_3/page/326</a></span></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Parental+Care%3A+The+Key+to+Understanding+Endothermy+and+Other+Convergent+Features+in+Birds+and+Mammals&rft.jtitle=American+Naturalist&rft.aulast=Farmer%2C+C.G.&rft.au=Farmer%2C+C.G.&rft.date=2000&rft.volume=155&rft.issue=3&rft.pages=326%E2%80%93334&rft_id=info:doi/10.1086%2F303323&rft_id=info:pmid/10718729&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_american-naturalist_2000-03_155_3%2Fpage%2F326&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Hicks, J (1999). «Gas Exchange Potential in Reptilian Lungs: Implications for the Dinosaur-Avian Connection». <i>Respiratory Physiology</i> <b>117</b>: 73–83. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0034-5687%2899%2900060-2">10.1016/S0034-5687(99)00060-2</a></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10563436">10563436</a></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Gas+Exchange+Potential+in+Reptilian+Lungs%3A+Implications+for+the+Dinosaur-Avian+Connection&rft.jtitle=Respiratory+Physiology&rft.aulast=Hicks&rft.aufirst=J&rft.au=Hicks%2C%26%2332%3BJ&rft.au=Hicks%2C+J.W.+and+Farmer%2CC.G.&rft.date=1999&rft.volume=117&rft.pages=73%E2%80%9383&rft_id=info:doi/10.1016%2FS0034-5687%2899%2900060-2&rft_id=info:pmid/10563436&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span style="display: none;"> </span></span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10563436">summary</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Orenstein, 2001</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">(Klein et al., 2003)</span> </li> <li id="cite_note-Landberg-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Landberg_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Landberg, Tobias; Mailhot, Jeffrey; Brainerd, Elizabeth (2003). «Lung ventilation during treadmill locomotion in a terrestrial turtle, <i>Terrapene carolina</i>». <i>Journal of Experimental Biology</i> <b>206</b> (19): 3391–3404. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1242%2Fjeb.00553">10.1242/jeb.00553</a></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12939371">12939371</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Lung+ventilation+during+treadmill+locomotion+in+a+terrestrial+turtle%2C+%27%27Terrapene+carolina%27%27&rft.jtitle=Journal+of+Experimental+Biology&rft.aulast=Landberg&rft.aufirst=Tobias&rft.au=Landberg%2C%26%2332%3BTobias&rft.au=Mailhot%2C+Jeffrey%3B+Brainerd%2C+Elizabeth&rft.date=2003&rft.volume=206&rft.issue=19&rft.pages=3391%E2%80%933404&rft_id=info:doi/10.1242%2Fjeb.00553&rft_id=info:pmid/12939371&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Lutz, Dick (2005), Tuatara: A Living Fossil, Salem, Oregon: DIMI PRESS, <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0931625432" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-931625-43-2</a></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/fireflyencyclope0000unse_p8v8"><i>FireFly Encyclopedia Of Reptiles And Amphibians</i></a>. Richmond Hill, Ontario: Firefly Books Ltd. 2008. σελίδες <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/fireflyencyclope0000unse_p8v8/page/117">117</a>–118. <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85" title="Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου">ISBN</a> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/978-1-55407-366-5" title="Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/978-1-55407-366-5">978-1-55407-366-5</a><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=FireFly+Encyclopedia+Of+Reptiles+And+Amphibians&rft.place=Richmond+Hill%2C+Ontario&rft.pages=117-118&rft.pub=Firefly+Books+Ltd&rft.date=2008&rft.isbn=978-1-55407-366-5&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ffireflyencyclope0000unse_p8v8&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=lc5Bg-hmsBYC&lpg=PA101&dq=temperature%20dependent%20sex%20determination%20snake&pg=PA101#v=onepage&q=temperature%20dependent%20sex%20determination%20snake"><i>The genetics and biology of sex ... - Google Books</i></a>. Books.google.com. 2002. <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85" title="Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου">ISBN</a> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/9780470843468" title="Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/9780470843468">9780470843468</a><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+genetics+and+biology+of+sex+...+-+Google+Books&rft.pub=Books.google.com&rft.date=2002&rft.isbn=9780470843468&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dlc5Bg-hmsBYC%26lpg%3DPA101%26dq%3Dtemperature%2520dependent%2520sex%2520determination%2520snake%26pg%3DPA101%23v%3Donepage%26q%3Dtemperature%2520dependent%2520sex%2520determination%2520snake&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Εξωτερικοί_σύνδεσμοι"><span id=".CE.95.CE.BE.CF.89.CF.84.CE.B5.CF.81.CE.B9.CE.BA.CE.BF.CE.AF_.CF.83.CF.8D.CE.BD.CE.B4.CE.B5.CF.83.CE.BC.CE.BF.CE.B9"></span>Εξωτερικοί σύνδεσμοι</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&veaction=edit&section=19" title="Επεξεργασία ενότητας: Εξωτερικοί σύνδεσμοι" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&action=edit&section=19" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Εξωτερικοί σύνδεσμοι"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table role="presentation" class="noprint mbox-small" style="border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); background-color:var(--background-color-notice-subtle, #f8f9fa); color:inherit;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><span title="Wikispecies logo"><img alt="Wikispecies logo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/40px-Wikispecies-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="47" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/60px-Wikispecies-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/80px-Wikispecies-logo.svg.png 2x" data-file-width="941" data-file-height="1103" /></span><figcaption>Wikispecies logo</figcaption></figure></td> <td class="mbox-text plainlist" style="">Τα <a href="https://species.wikimedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1" class="extiw" title="wikispecies:Κύρια Σελίδα">Βικιείδη</a> έχουν πληροφορίες για το θέμα:<br />  <b><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Reptilia" class="extiw" title="wikispecies:Reptilia"> Ερπετά</a></b></td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100723133954/http://www.herpetofauna.gr/index.php">Ερπετά και Αμφίφια της Ελλάδας - herpetofauna.gr</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://tolweb.org/tree?group=Amniota&contgroup=Terrestrial_Vertebrates">Tree of Life Website</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070927181949/http://tolweb.org/tree?group=Amniota&contgroup=Terrestrial_Vertebrates">Αρχειοθετήθηκε</a> 2007-09-27 στο <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081019121413/http://palaeo.gly.bris.ac.uk/benton/vertclass.html">University of Bristol</a> Taxonomic hierarchy of the vertebrates, according to Benton 2004</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.reptile-database.org">The EMBL Reptile Database</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.herpcenter.com">The HC Network</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200714211448/http://www.herpcenter.com/">Αρχειοθετήθηκε</a> 2020-07-14 στο <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130531172616/http://www.whozoo.org/herps/herpphylogeny.html">Reptile Phylogeny</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.herp-edia.net">Herp-edia The online reptile encyclopedia</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200827084939/http://www.herp-edia.net/">Αρχειοθετήθηκε</a> 2020-08-27 στο <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.herpconbio.org">Herpetological Conservation and Biology</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.reptilesweb.com">World Reptile Amphibian Information Center</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090207100306/http://www.biocrawler.com/Pictures/?d=Zoology%2FReptils">Pictures of Reptils on Biocrawler.com</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070830133046/http://wildlifesos.com/rprotect/repthome.htm">Reptile Protection in India</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.exotic-pets.eu">Information on reptiles in captivity</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://reptile.fisek.com.tr">Reptiles of Turkey</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090210171452/http://alternatives2toxics.pointinspace.com/fmi/iwp/cgi?-db=A2T_HerpDB&-loadframes">Reptile Amphibian & Pesticide (RAP) Database</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190503090137/http://www.reptilesalonica.com/">Η Ελληνική Πύλη στα Ερπετά</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.reptilesgreece.com/">Reptiles Greece - Reptiles-Amphibians-Arthropods on the Webs</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://herpatlas.gr/documents/">Άτλαντας Αμφιβίων και Ερπετών της Ελλάδας</a></li></ul> <p><br /> </p> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10387572">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10730911">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Αρτίγονες_ομοταξίες_των_Χορδωτών_ανά_υποσυνομοταξία" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8595637">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-προβολή"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF:%CE%A7%CE%BF%CF%81%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC" title="Πρότυπο:Χορδωτά"><abbr title="Προβολή του προτύπου">π</abbr></a></li><li class="nv-συζ."><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85:%CE%A7%CE%BF%CF%81%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Συζήτηση προτύπου:Χορδωτά (δεν έχει γραφτεί ακόμα)"><abbr title="Συζήτηση του προτύπου">σ</abbr></a></li><li class="nv-επεξ."><a class="external text" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF:%CE%A7%CE%BF%CF%81%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC&action=edit"><abbr title="Επεξεργασία του προτύπου">ε</abbr></a></li></ul></div><div id="Αρτίγονες_ομοταξίες_των_Χορδωτών_ανά_υποσυνομοταξία" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%84%CE%AF%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Αρτίγονος">Αρτίγονες</a> <a href="/wiki/%CE%9F%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B1" title="Ομοταξία">ομοταξίες</a> των <a href="/wiki/%CE%A7%CE%BF%CF%81%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC" title="Χορδωτά">Χορδωτών</a> ανά <a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B1" title="Υποσυνομοταξία">υποσυνομοταξία</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li>Βασίλειο <a href="/wiki/%CE%96%CF%8E%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ζώα">Ζώα</a></li> <li>Υποβασίλειο <a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%B6%CF%89%CE%B1" title="Ευμετάζωα">Ευμετάζωα</a></li> <li>(ανιεράρχητη) <a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%86%CE%AF%CF%80%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%81%CE%B1" title="Αμφίπλευρα">Αμφίπλευρα</a></li> <li>Υπερσυνομοταξία <a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CF%8C%CE%BC%CE%B9%CE%B1" title="Δευτεροστόμια">Δευτεροστόμια</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%A7%CE%B9%CF%84%CF%89%CE%BD%CE%BF%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%B1" title="Χιτωνοφόρα">Ουροχορδωτά <small>(Χιτωνοφόρα)</small></a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CE%BA%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ασκιδιοειδή (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ασκιδιοειδή <small>(Ασκίδια)</small></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%98%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Θαλιοειδή (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Θαλιοειδή </a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%BD%CF%85%CE%BC%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Προνυμφικά (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Σκωληκοειδή <small>(Προνυμφικά)</small></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sorberacea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sorberacea (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Sorberacea</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B5%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%87%CE%BF%CF%81%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AC" title="Κεφαλοχορδωτά">Κεφαλοχορδωτά</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CF%81%CE%B4%CE%B9%CE%B1" title="Λεπτοκάρδια">Λεπτοκάρδια</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%9A%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%AC" title="Κρανιωτά">Κρανιωτά</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%9C%CF%85%CE%BE%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Μυξίνες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Μυξίνες</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Υπεροάρτια (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Υπεροάρτια </a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A7%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%B9%CF%87%CE%B8%CF%8D%CE%B5%CF%82" title="Χονδριχθύες">Χονδριχθύες</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B5%CF%81%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%B9" title="Ακτινοπτερύγιοι">Ακτινοπτερύγιοι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B5%CF%81%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%B9" title="Σαρκοπτερύγιοι">Σαρκοπτερύγιοι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%86%CE%AF%CE%B2%CE%B9%CE%B1" title="Αμφίβια">Αμφίβια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%85%CF%81%CF%8C%CF%88%CE%B9%CE%B4%CE%B1" title="Σαυρόψιδα">Σαυρόψιδα <small>(Ερπετά και Πτηνά)</small></a></li> <li><a href="/wiki/%CE%98%CE%B7%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC" class="mw-redirect" title="Θηλαστικά">Θηλαστικά</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10387572"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10730911"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Καθιερωμένοι_όροι" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Καθιερωμένοι_όροι" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CF%8C%CF%81%CF%89%CE%BD" title="Κατάλογος καθιερωμένων όρων">Καθιερωμένοι όροι</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><strong><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" class="mw-redirect" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85112964">sh85112964</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4076664-0">4076664-0</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">SUDOC</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/027242544">027242544</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11932757v">cb11932757v</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11932757v">(data)</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00563034">00563034</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph115742&CON_LNG=ENG">ph115742</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/%CE%95%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%99%CF%83%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας">BNE</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/entidad/XX526813.html">XX526813</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ανακτήθηκε από "<a dir="ltr" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ερπετά&oldid=10726775">https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ερπετά&oldid=10726775</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Ειδικό:Κατηγορίες">Κατηγορία</a>: <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC" title="Κατηγορία:Ερπετά">Ερπετά</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Κρυμμένες κατηγορίες: <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:CS1_maint:_%CE%9C%CE%B7_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%B7_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Κατηγορία:CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα">CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B9_wayback_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_Webarchive" title="Κατηγορία:Σύνδεσμοι wayback προτύπου Webarchive">Σύνδεσμοι wayback προτύπου Webarchive</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%BD_%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%82_%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%82_ISBN" title="Κατηγορία:Σελίδες που χρησιμοποιούν μαγικούς συνδέσμους ISBN">Σελίδες που χρησιμοποιούν μαγικούς συνδέσμους ISBN</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_LCCN" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_GND" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_BNF" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Τελευταία τροποποίηση 20:43, 3 Σεπτεμβρίου 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.el">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>· μπορεί να ισχύουν και πρόσθετοι όροι. Χρησιμοποιώντας αυτό τον ιστότοπο, συμφωνείτε στους <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/el">Όρους Χρήσης</a> και την <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Πολιτική Ιδιωτικότητας</a>. Το Wikipedia® είναι καταχωρημένο σήμα του <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Πολιτική προσωπικών δεδομένων</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A3%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC">Για τη Βικιπαίδεια</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%85%CE%BD%CF%8E%CE%BD">Αποποίηση ευθυνών</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Κώδικας συμπεριφοράς</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Προγραμματιστές</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/el.wikipedia.org">Στατιστικά</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Δήλωση cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//el.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Προβολή κινητού</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-694cf4987f-vgvsn","wgBackendResponseTime":187,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.377","walltime":"0.461","ppvisitednodes":{"value":7326,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":138895,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":96967,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":25,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":37304,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 346.595 1 -total"," 26.08% 90.392 1 Πρότυπο:Χορδωτά"," 25.15% 87.167 1 Πρότυπο:Πλαίσιο_πλοήγησης"," 21.03% 72.876 4 Πρότυπο:Cite_book"," 17.83% 61.803 13 Πρότυπο:Κλάδος"," 15.14% 52.476 8 Πρότυπο:Cite_journal"," 14.27% 49.444 1 Πρότυπο:Authority_control"," 13.63% 47.240 8 Πρότυπο:Citation/core"," 4.10% 14.200 1 Πρότυπο:Ταξινομοπλαίσιο"," 3.63% 12.584 6 Πρότυπο:Webarchive"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.146","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2786780,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-8wmj8","timestamp":"20241122054338","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0395\u03c1\u03c0\u03b5\u03c4\u03ac","url":"https:\/\/el.wikipedia.org\/wiki\/%CE%95%CF%81%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10811","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10811","author":{"@type":"Organization","name":"\u03a3\u03c5\u03bd\u03b5\u03b9\u03c3\u03c6\u03ad\u03c1\u03bf\u03bd\u03c4\u03b5\u03c2 \u03c3\u03c4\u03b1 \u03b5\u03b3\u03c7\u03b5\u03b9\u03c1\u03ae\u03bc\u03b1\u03c4\u03b1 Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-05-29T13:56:58Z","dateModified":"2024-09-03T20:43:47Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/97\/Graeca0005.JPG","headline":"\u0395\u03af\u03b4\u03bf\u03c2 \u03b6\u03ce\u03bf\u03c5"}</script> </body> </html>