CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="th" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>เกษตรกรรม - วิกิพีเดีย</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )thwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "thai","wgMonthNames":["","มกราคม","กุมภาพันธ์","มีนาคม","เมษายน","พฤษภาคม","มิถุนายน","กรกฎาคม","สิงหาคม","กันยายน","ตุลาคม","พฤศจิกายน","ธันวาคม"],"wgRequestId":"d0100eb7-0f49-45d3-a9d6-d8bda037a289","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"เกษตรกรรม","wgTitle":"เกษตรกรรม","wgCurRevisionId":11972233,"wgRevisionId":11972233,"wgArticleId":92211,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1 maint: multiple names: authors list","Webarchive template wayback links","CS1 errors: generic name","CS1 errors: missing periodical","CS1: long volume value","บทความที่ต้องการอ้างอิงเพิ่ม", "บทความทั้งหมดที่ต้องการอ้างอิงเพิ่ม","ตรวจภาษา","บทความที่มีข้อความภาษาอังกฤษ","บทความที่ขาดแหล่งอ้างอิงเฉพาะส่วน","บทความที่มีแม่แบบแฮตโน้ตที่กำหนดเป้าหมายไปยังหน้าที่ไม่มีอยู่","บทความทั้งหมดที่ยังไม่สมบูรณ์","เกษตรกรรม","โครง"],"wgPageViewLanguage":"th","wgPageContentLanguage":"th","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"เกษตรกรรม","wgRelevantArticleId":92211,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false, "wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"th","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"th"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11451","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready", "ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader", "ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=th&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=th&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=th&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=th&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg/1200px-Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="783"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg/800px-Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="522"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg/640px-Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="418"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="เกษตรกรรม - วิกิพีเดีย"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//th.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="แก้ไข" href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="วิกิพีเดีย (th)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//th.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.th"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="ฟีดอะตอม วิกิพีเดีย" href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-เกษตรกรรม rootpage-เกษตรกรรม skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">ข้ามไปเนื้อหา</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="ไซต์"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="เมนูหลัก" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > เมนูหลัก </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">เมนูหลัก</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">ย้ายเมนูไปที่แถบด้านข้าง</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ซ่อน</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> การนำทาง </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81" title="เยี่ยมชมหน้าหลัก [z]" accesskey="z">หน้าหลัก</a></li><li id="n-ask" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%A1">ถามคำถาม</a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A2:%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%95%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%88%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%99" title="ค้นหาข้อมูลเบื้องหลังในเหตุการณ์ปัจจุบัน">เหตุการณ์ปัจจุบัน</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%A1" title="โหลดหน้าแบบสุ่ม [x]" accesskey="x">สุ่มบทความ</a></li><li id="n-about" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A" title="ทำความรู้จักวิกิพีเดีย">เกี่ยวกับวิกิพีเดีย</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%AD" title="วิธีการติดต่อวิกิพีเดีย">ติดต่อเรา</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> มีส่วนร่วม </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%8D" title="ข้อแนะนำการใช้และแก้ไขวิกิพีเดีย">คำอธิบาย</a></li><li id="n-introduction" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%AA%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99">เริ่มต้นเขียน</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1" title="เกี่ยวกับโครงการ สิ่งที่คุณทำได้ และวิธีการค้นหา">ศาลาประชาคม</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94" title="รายการเปลี่ยนแปลงล่าสุดในวิกินี้ [r]" accesskey="r">ปรับปรุงล่าสุด</a></li><li id="n-discord" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%94">ดิสคอร์ด</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="วิกิพีเดีย" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-th.svg" style="width: 6.4375em; height: 1.6875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="สารานุกรมเสรี" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-th.svg" width="100" height="18" style="width: 6.25em; height: 1.125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%AB%E0%B8%B2" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="ค้นหาวิกิ [f]" accesskey="f"> ค้นหา </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="ค้นหาใน วิกิพีเดีย" aria-label="ค้นหาใน วิกิพีเดีย" autocapitalize="sentences" title="ค้นหาวิกิ [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="พิเศษ:ค้นหา"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">ค้นหา</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="เครื่องมือส่วนตัว"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="หน้าตา"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="หน้าตา" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > หน้าตา </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_th.wikipedia.org&uselang=th" class="">บริจาคให้วิกิพีเดีย</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88&returnto=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="แนะนำให้คุณสร้างบัญชีและเข้าสู่ระบบ แต่ไม่บังคับ" class="">สร้างบัญชี</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%99&returnto=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="แนะนำให้คุณเข้าสู่ระบบ แต่ไม่บังคับ [o]" accesskey="o" class="">เข้าสู่ระบบ</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="ตัวเลือกเพิ่มเติม" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="เครื่องมือส่วนตัว" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > เครื่องมือส่วนตัว </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="เมนูผู้ใช้" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_th.wikipedia.org&uselang=th">บริจาคให้วิกิพีเดีย</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88&returnto=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="แนะนำให้คุณสร้างบัญชีและเข้าสู่ระบบ แต่ไม่บังคับ"> สร้างบัญชี</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%99&returnto=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="แนะนำให้คุณเข้าสู่ระบบ แต่ไม่บังคับ [o]" accesskey="o"> เข้าสู่ระบบ</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> หน้าสำหรับผู้แก้ไขที่ออกจากระบบ <a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%99%E0%B8%B3" aria-label="เรียนรู้เพิ่มเกี่ยวกับการแก้ไข">เรียนรู้เพิ่มเติม</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%89%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99" title="รายการการแก้ไขจากเลขที่อยู่ไอพีนี้ [y]" accesskey="y">ส่วนร่วม</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%B9%E0%B8%94%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A2%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%89%E0%B8%B1%E0%B8%99" title="อภิปรายเกี่ยวกับการแก้ไขจากเลขที่อยู่ไอพีนี้ [n]" accesskey="n">คุย</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="ไซต์"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="สารบัญ" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">สารบัญ</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">ย้ายเมนูไปที่แถบด้านข้าง</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ซ่อน</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">บทนำ</div> </a> </li> <li id="toc-ประเภทของเกษตรกรรม" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ประเภทของเกษตรกรรม"> <div class="vector-toc-text"> 1 ประเภทของเกษตรกรรม </div> </a> <ul id="toc-ประเภทของเกษตรกรรม-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม"> <div class="vector-toc-text"> 2 ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม </div> </a> <button aria-controls="toc-ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม subsection </button> <ul id="toc-ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-จุดเริ่มต้นในสมัยโบราณ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#จุดเริ่มต้นในสมัยโบราณ"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 จุดเริ่มต้นในสมัยโบราณ </div> </a> <ul id="toc-จุดเริ่มต้นในสมัยโบราณ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-เกษตรกรรมร่วมสมัย" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#เกษตรกรรมร่วมสมัย"> <div class="vector-toc-text"> 3 เกษตรกรรมร่วมสมัย </div> </a> <ul id="toc-เกษตรกรรมร่วมสมัย-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-แรงงาน" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#แรงงาน"> <div class="vector-toc-text"> 4 แรงงาน </div> </a> <button aria-controls="toc-แรงงาน-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle แรงงาน subsection </button> <ul id="toc-แรงงาน-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ความปลอดภัย" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ความปลอดภัย"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 ความปลอดภัย </div> </a> <ul id="toc-ความปลอดภัย-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ระบบการผลิตของเกษตรกรรม" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ระบบการผลิตของเกษตรกรรม"> <div class="vector-toc-text"> 5 ระบบการผลิตของเกษตรกรรม </div> </a> <button aria-controls="toc-ระบบการผลิตของเกษตรกรรม-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle ระบบการผลิตของเกษตรกรรม subsection </button> <ul id="toc-ระบบการผลิตของเกษตรกรรม-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ระบบการเพาะปลูกพืช" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ระบบการเพาะปลูกพืช"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 ระบบการเพาะปลูกพืช </div> </a> <ul id="toc-ระบบการเพาะปลูกพืช-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-สถิติพืช" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#สถิติพืช"> <div class="vector-toc-text"> 5.1.1 สถิติพืช </div> </a> <ul id="toc-สถิติพืช-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ระบบการผลิตปศุสัตว์" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ระบบการผลิตปศุสัตว์"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 ระบบการผลิตปศุสัตว์ </div> </a> <ul id="toc-ระบบการผลิตปศุสัตว์-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-การปฏิบัติในการผลิต" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#การปฏิบัติในการผลิต"> <div class="vector-toc-text"> 6 การปฏิบัติในการผลิต </div> </a> <ul id="toc-การปฏิบัติในการผลิต-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ"> <div class="vector-toc-text"> 7 การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ </div> </a> <button aria-controls="toc-การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ subsection </button> <ul id="toc-การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-พันธุวิศวกรรม" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#พันธุวิศวกรรม"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 พันธุวิศวกรรม </div> </a> <ul id="toc-พันธุวิศวกรรม-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม"> <div class="vector-toc-text"> 8 ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม </div> </a> <button aria-controls="toc-ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม subsection </button> <ul id="toc-ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ปัญหาด้านปศุสัตว์" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ปัญหาด้านปศุสัตว์"> <div class="vector-toc-text"> 8.1 ปัญหาด้านปศุสัตว์ </div> </a> <ul id="toc-ปัญหาด้านปศุสัตว์-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ปัญหาของที่ดินและปัญหาของน้ำ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ปัญหาของที่ดินและปัญหาของน้ำ"> <div class="vector-toc-text"> 8.2 ปัญหาของที่ดินและปัญหาของน้ำ </div> </a> <ul id="toc-ปัญหาของที่ดินและปัญหาของน้ำ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-สารกำจัดศัตรูพืช" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#สารกำจัดศัตรูพืช"> <div class="vector-toc-text"> 8.3 สารกำจัดศัตรูพืช </div> </a> <ul id="toc-สารกำจัดศัตรูพืช-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ"> <div class="vector-toc-text"> 8.4 การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ </div> </a> <ul id="toc-การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ความยั่งยืน" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ความยั่งยืน"> <div class="vector-toc-text"> 8.5 ความยั่งยืน </div> </a> <ul id="toc-ความยั่งยืน-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-เศรษฐศาสตร์การเกษตร" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#เศรษฐศาสตร์การเกษตร"> <div class="vector-toc-text"> 9 เศรษฐศาสตร์การเกษตร </div> </a> <ul id="toc-เศรษฐศาสตร์การเกษตร-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตทางการเกษตร" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตทางการเกษตร"> <div class="vector-toc-text"> 10 รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตทางการเกษตร </div> </a> <ul id="toc-รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตทางการเกษตร-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-พลังงานและเกษตรกรรม" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#พลังงานและเกษตรกรรม"> <div class="vector-toc-text"> 11 พลังงานและเกษตรกรรม </div> </a> <button aria-controls="toc-พลังงานและเกษตรกรรม-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle พลังงานและเกษตรกรรม subsection </button> <ul id="toc-พลังงานและเกษตรกรรม-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-การบรรเทาผลกระทบจากการขาดแคลนน้ำมันปิโตรเลียม" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#การบรรเทาผลกระทบจากการขาดแคลนน้ำมันปิโตรเลียม"> <div class="vector-toc-text"> 11.1 การบรรเทาผลกระทบจากการขาดแคลนน้ำมันปิโตรเลียม </div> </a> <ul id="toc-การบรรเทาผลกระทบจากการขาดแคลนน้ำมันปิโตรเลียม-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-นโยบาย" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#นโยบาย"> <div class="vector-toc-text"> 12 นโยบาย </div> </a> <ul id="toc-นโยบาย-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ดูเพิ่ม" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ดูเพิ่ม"> <div class="vector-toc-text"> 13 ดูเพิ่ม </div> </a> <ul id="toc-ดูเพิ่ม-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-อ้างอิง" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#อ้างอิง"> <div class="vector-toc-text"> 14 อ้างอิง </div> </a> <ul id="toc-อ้างอิง-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-แหล่งข้อมูลอื่น" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#แหล่งข้อมูลอื่น"> <div class="vector-toc-text"> 15 แหล่งข้อมูลอื่น </div> </a> <ul id="toc-แหล่งข้อมูลอื่น-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="สารบัญ" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Toggle the table of contents </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">เกษตรกรรม</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="ไปที่บทความในภาษาอื่น ซึ่งมีใน 197 ภาษา" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-197" aria-hidden="true" > 197 ภาษา </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Landbou" title="Landbou – แอฟริกานส์" lang="af" hreflang="af" data-title="Landbou" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="แอฟริกานส์" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Landwirtschaft" title="Landwirtschaft – เยอรมันสวิส" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Landwirtschaft" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="เยอรมันสวิส" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%AD%E1%88%BB_%E1%89%B0%E1%8C%8D%E1%89%A3%E1%88%AD" title="የርሻ ተግባር – อัมฮารา" lang="am" hreflang="am" data-title="የርሻ ተግባር" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="อัมฮารา" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – อารากอน" lang="an" hreflang="an" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="อารากอน" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Iwop-uko" title="Iwop-uko – โอโบโล" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Iwop-uko" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="โอโบโล" class="interlanguage-link-target">Obolo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – อังคิกา" lang="anp" hreflang="anp" data-title="कृषि" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="อังคิกา" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%A9" title="زراعة – อาหรับ" lang="ar" hreflang="ar" data-title="زراعة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="อาหรับ" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D9%87" title="زراعه – อาหรับพื้นเมืองอียิปต์" lang="arz" hreflang="arz" data-title="زراعه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="อาหรับพื้นเมืองอียิปต์" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A6%BF" title="কৃষি – อัสสัม" lang="as" hreflang="as" data-title="কৃষি" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="อัสสัม" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – อัสตูเรียส" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="อัสตูเรียส" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – อวธี" lang="awa" hreflang="awa" data-title="कृषि" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="อวธี" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Yapuchawi" title="Yapuchawi – ไอย์มารา" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Yapuchawi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="ไอย์มารา" class="interlanguage-link-target">Aymar aru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/K%C9%99nd_t%C9%99s%C9%99rr%C3%BCfat%C4%B1" title="Kənd təsərrüfatı – อาเซอร์ไบจาน" lang="az" hreflang="az" data-title="Kənd təsərrüfatı" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="อาเซอร์ไบจาน" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="اکینچیلیک – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اکینچیلیک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="บทความคัดสรร"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%83%D1%8B%D0%BB_%D1%85%D1%83%D0%B6%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ауыл хужалығы – บัชคีร์" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ауыл хужалығы" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="บัชคีร์" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Landwiatschoft" title="Landwiatschoft – บาวาเรีย" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Landwiatschoft" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="บาวาเรีย" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/%C5%BDem%C4%97s_%C5%ABkis" title="Žemės ūkis – ซาโมจิเตียน" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Žemės ūkis" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ซาโมจิเตียน" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Сельская гаспадарка – เบลารุส" lang="be" hreflang="be" data-title="Сельская гаспадарка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="เบลารุส" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Сельская гаспадарка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Сельская гаспадарка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Langbow" title="Langbow – เบตาวี" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Langbow" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="เบตาวี" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Селско стопанство – บัลแกเรีย" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Селско стопанство" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="บัลแกเรีย" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="खेती – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="खेती" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/S%C9%9Bn%C9%9Bk%C9%9B" title="Sɛnɛkɛ – บัมบารา" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Sɛnɛkɛ" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="บัมบารา" class="interlanguage-link-target">Bamanankan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9C" title="কৃষিকাজ – บังกลา" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কৃষিকাজ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="บังกลา" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BD%BC%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%98%E0%BC%8D" title="སོ་ནམ། – ทิเบต" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སོ་ནམ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="ทิเบต" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Gounezerezh" title="Gounezerezh – เบรตัน" lang="br" hreflang="br" data-title="Gounezerezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="เบรตัน" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Poljoprivreda" title="Poljoprivreda – บอสเนีย" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Poljoprivreda" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="บอสเนีย" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="บทความคัดสรร"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D2%AF%D0%B4%D3%A9%D3%A9_%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%85%D1%8B" title="Хүдөө ажахы – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хүдөө ажахы" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – คาตาลัน" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="คาตาลัน" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – เซบู" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="เซบู" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%97%E1%8E%A6%E1%8E%B6%E1%8E%AA%E1%8F%97" title="ᏗᎦᎶᎪᏗ – เชอโรกี" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏗᎦᎶᎪᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="เชอโรกี" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%95%D8%B1%D8%B2%DB%8E%D8%B1%DB%8C" title="وەرزێری – เคิร์ดตอนกลาง" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="وەرزێری" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="เคิร์ดตอนกลาง" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Zem%C4%9Bd%C4%9Blstv%C3%AD" title="Zemědělství – เช็ก" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Zemědělství" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="เช็ก" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Gb%C3%B9rz%C3%ABzna" title="Gbùrzëzna – คาซูเบียน" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Gbùrzëzna" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="คาซูเบียน" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BB_%D1%85%D1%83%D2%AB%D0%B0%D0%BB%D3%91%D1%85%D3%97" title="Ял хуҫалӑхӗ – ชูวัช" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ял хуҫалӑхӗ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ชูวัช" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Amaeth" title="Amaeth – เวลส์" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Amaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="เวลส์" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Landbrug" title="Landbrug – เดนมาร์ก" lang="da" hreflang="da" data-title="Landbrug" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="เดนมาร์ก" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Landwirtschaft" title="Landwirtschaft – เยอรมัน" lang="de" hreflang="de" data-title="Landwirtschaft" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="เยอรมัน" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dga mw-list-item"><a href="https://dga.wikipedia.org/wiki/Ko%C9%94bo" title="Koɔbo – Dagaare" lang="dga" hreflang="dga" data-title="Koɔbo" data-language-autonym="Dagaare" data-language-local-name="Dagaare" class="interlanguage-link-target">Dagaare</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1_(%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1)" title="Γεωργία (δραστηριότητα) – กรีก" lang="el" hreflang="el" data-title="Γεωργία (δραστηριότητα)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="กรีก" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="บทความคุณภาพ"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Agriculture" title="Agriculture – อังกฤษ" lang="en" hreflang="en" data-title="Agriculture" data-language-autonym="English" data-language-local-name="อังกฤษ" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="บทความคุณภาพ"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Agrikulturo" title="Agrikulturo – เอสเปรันโต" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Agrikulturo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="เอสเปรันโต" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – สเปน" lang="es" hreflang="es" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="สเปน" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/P%C3%B5llumajandus" title="Põllumajandus – เอสโตเนีย" lang="et" hreflang="et" data-title="Põllumajandus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="เอสโตเนีย" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Nekazaritza" title="Nekazaritza – บาสก์" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Nekazaritza" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="บาสก์" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Agricurtura" title="Agricurtura – เอกซ์เตรมาดูรา" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Agricurtura" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="เอกซ์เตรมาดูรา" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی – เปอร์เซีย" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کشاورزی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="เปอร์เซีย" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Maatalous" title="Maatalous – ฟินแลนด์" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Maatalous" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ฟินแลนด์" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/P%C3%B5llumajandus" title="Põllumajandus – โวโร" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Põllumajandus" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="โวโร" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Landb%C3%BAna%C3%B0ur" title="Landbúnaður – แฟโร" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Landbúnaður" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="แฟโร" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fon mw-list-item"><a href="https://fon.wikipedia.org/wiki/Glelil%C9%9B" title="Glelilɛ – ฟอน" lang="fon" hreflang="fon" data-title="Glelilɛ" data-language-autonym="Fɔ̀ngbè" data-language-local-name="ฟอน" class="interlanguage-link-target">Fɔ̀ngbè</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Agriculture" title="Agriculture – ฝรั่งเศส" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Agriculture" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ฝรั่งเศส" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – อาร์พิตา" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="อาร์พิตา" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BC%C3%BCrerei" title="Büürerei – ฟริเซียนเหนือ" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Büürerei" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="ฟริเซียนเหนือ" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Agriculture" title="Agriculture – ฟรูลี" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Agriculture" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="ฟรูลี" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/L%C3%A2nbou" title="Lânbou – ฟริเซียนตะวันตก" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Lânbou" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="ฟริเซียนตะวันตก" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Talmha%C3%ADocht" title="Talmhaíocht – ไอริช" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Talmhaíocht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ไอริช" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Ekincilik" title="Ekincilik – กากาอุซ" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Ekincilik" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="กากาอุซ" class="interlanguage-link-target">Gagauz</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Agrikiltir" title="Agrikiltir – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Agrikiltir" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/%C3%80iteachas" title="Àiteachas – เกลิกสกอต" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Àiteachas" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="เกลิกสกอต" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – กาลิเซีย" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="กาลิเซีย" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%91emit%E1%BB%B9" title="Ñemitỹ – กัวรานี" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ñemitỹ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="กัวรานี" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Eirinys" title="Eirinys – มานซ์" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Eirinys" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="มานซ์" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Noma" title="Noma – เฮาซา" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Noma" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="เฮาซา" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/N%C3%B9ng-ngia%CC%8Dp" title="Nùng-ngia̍p – จีนแคะ" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Nùng-ngia̍p" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="จีนแคะ" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%A7%D7%9C%D7%90%D7%95%D7%AA" title="חקלאות – ฮิบรู" lang="he" hreflang="he" data-title="חקלאות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ฮิบรู" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – ฮินดี" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कृषि" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="ฮินดี" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Kheti" title="Kheti – ฮินดีฟิจิ" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Kheti" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="ฮินดีฟิจิ" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Poljoprivreda" title="Poljoprivreda – โครเอเชีย" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Poljoprivreda" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="โครเอเชีย" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Agrikilti" title="Agrikilti – เฮติครีโอล" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Agrikilti" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="เฮติครีโอล" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Mez%C5%91gazdas%C3%A1g" title="Mezőgazdaság – ฮังการี" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Mezőgazdaság" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ฮังการี" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A1%D5%BF%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գյուղատնտեսություն – อาร์เมเนีย" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գյուղատնտեսություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="อาร์เมเนีย" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – อินเตอร์ลิงกัว" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="อินเตอร์ลิงกัว" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pertanian" title="Pertanian – อินโดนีเซีย" lang="id" hreflang="id" data-title="Pertanian" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="อินโดนีเซีย" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – อินเตอร์ลิงกิว" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="อินเตอร์ลิงกิว" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Oru_ugbo" title="Oru ugbo – อิกโบ" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Oru ugbo" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="อิกโบ" class="interlanguage-link-target">Igbo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – อีโลโก" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="อีโลโก" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Agrokultivo" title="Agrokultivo – อีโด" lang="io" hreflang="io" data-title="Agrokultivo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="อีโด" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Landb%C3%BAna%C3%B0ur" title="Landbúnaður – ไอซ์แลนด์" lang="is" hreflang="is" data-title="Landbúnaður" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ไอซ์แลนด์" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Agricoltura" title="Agricoltura – อิตาลี" lang="it" hreflang="it" data-title="Agricoltura" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="อิตาลี" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%B2%E6%A5%AD" title="農業 – ญี่ปุ่น" lang="ja" hreflang="ja" data-title="農業" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ญี่ปุ่น" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Agrikolcha" title="Agrikolcha – อังกฤษคลีโอลจาเมกา" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Agrikolcha" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="อังกฤษคลีโอลจาเมกา" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tetan%C3%A8n" title="Tetanèn – ชวา" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Tetanèn" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ชวา" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90" title="სოფლის მეურნეობა – จอร์เจีย" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სოფლის მეურნეობა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="จอร์เจีย" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ha%C9%96a%CA%8B" title="Haɖaʋ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Haɖaʋ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Khap" title="Khap – ทีแยป" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Khap" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="ทีแยป" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%83%D1%8B%D0%BB_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ауыл шаруашылығы – คาซัค" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ауыл шаруашылығы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="คาซัค" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Nunaateqarneq" title="Nunaateqarneq – กรีนแลนด์" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Nunaateqarneq" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="กรีนแลนด์" class="interlanguage-link-target">Kalaallisut</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%98" title="កសិកម្ម – เขมร" lang="km" hreflang="km" data-title="កសិកម្ម" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="เขมร" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B3%83%E0%B2%B7%E0%B2%BF" title="ಕೃಷಿ – กันนาดา" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕೃಷಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="กันนาดา" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%86%8D%EC%97%85" title="농업 – เกาหลี" lang="ko" hreflang="ko" data-title="농업" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="เกาหลี" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%B2%D8%B1%DB%8C" title="کاشکٲری – แคชเมียร์" lang="ks" hreflang="ks" data-title="کاشکٲری" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="แคชเมียร์" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C3%87andin%C3%AE" title="Çandinî – เคิร์ด" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Çandinî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="เคิร์ด" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Ammeth" title="Ammeth – คอร์นิช" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Ammeth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="คอร์นิช" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B9%D1%8B%D0%BB_%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0" title="Айыл чарба – คีร์กีซ" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Айыл чарба" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="คีร์กีซ" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – ละติน" lang="la" hreflang="la" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="ละติน" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – ลาดิโน" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ลาดิโน" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%8C%D1%80%D1%83%D1%8C%D0%BD_%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D0%B8%D1%88%D0%B0%D1%82" title="Хуьруьн майишат – เลซเกีย" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Хуьруьн майишат" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="เลซเกีย" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Cultiva" title="Cultiva – ลิงกัวฟรังกาโนวา" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Cultiva" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="ลิงกัวฟรังกาโนวา" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Ebyamalimiro" title="Ebyamalimiro – ยูกันดา" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Ebyamalimiro" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="ยูกันดา" class="interlanguage-link-target">Luganda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Landboew" title="Landboew – ลิมเบิร์ก" lang="li" hreflang="li" data-title="Landboew" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="ลิมเบิร์ก" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Agricolt%C3%BBa" title="Agricoltûa – ลิกูเรีย" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Agricoltûa" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ลิกูเรีย" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Agricoltura" title="Agricoltura – ลอมบาร์ด" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Agricoltura" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="ลอมบาร์ด" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%81%E0%BA%B0%E0%BA%AA%E0%BA%B4%E0%BA%81%E0%BA%B3" title="ກະສິກຳ – ลาว" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ກະສິກຳ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="ลาว" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%BDem%C4%97s_%C5%ABkis" title="Žemės ūkis – ลิทัวเนีย" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Žemės ūkis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="ลิทัวเนีย" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Solsaimesteiba" title="Solsaimesteiba – ลัตเกล" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Solsaimesteiba" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="ลัตเกล" class="interlanguage-link-target">Latgaļu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lauksaimniec%C4%ABba" title="Lauksaimniecība – ลัตเวีย" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lauksaimniecība" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="ลัตเวีย" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – ไมถิลี" lang="mai" hreflang="mai" data-title="कृषि" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="ไมถิลี" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Pertanian" title="Pertanian – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Pertanian" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fambolena" title="Fambolena – มาลากาซี" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fambolena" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="มาลากาซี" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BC%D1%98%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Земјоделство – มาซิโดเนีย" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Земјоделство" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="มาซิโดเนีย" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%83%E0%B4%B7%E0%B4%BF" title="കൃഷി – มาลายาลัม" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കൃഷി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="มาลายาลัม" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="บทความคัดสรร"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%A9%D0%B4%D3%A9%D3%A9_%D0%B0%D0%B6_%D0%B0%D1%85%D1%83%D0%B9" title="Хөдөө аж ахуй – มองโกเลีย" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хөдөө аж ахуй" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="มองโกเลีย" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%B5%E1%80%AF%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%B3" title="ပရေင်တဵုလွဳ – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="ပရေင်တဵုလွဳ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target">ဘာသာမန်</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="शेती – มราฐี" lang="mr" hreflang="mr" data-title="शेती" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="มราฐี" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pertanian" title="Pertanian – มาเลย์" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pertanian" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="มาเลย์" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – มีรันดา" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="มีรันดา" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%B0%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8" title="စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး – พม่า" lang="my" hreflang="my" data-title="စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="พม่า" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی – มาซันดารานี" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="کشاورزی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="มาซันดารานี" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Bueree" title="Bueree – เยอรมันต่ำ" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bueree" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="เยอรมันต่ำ" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Laandbouw" title="Laandbouw – แซกซอนใต้" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Laandbouw" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="แซกซอนใต้" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – เนปาล" lang="ne" hreflang="ne" data-title="कृषि" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="เนปาล" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%81%E0%A4%81%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="बुँज्या – เนวาร์" lang="new" hreflang="new" data-title="बुँज्या" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="เนวาร์" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Molaza" title="Molaza – นีอัส" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Molaza" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="นีอัส" class="interlanguage-link-target">Li Niha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Landbouw" title="Landbouw – ดัตช์" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Landbouw" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="ดัตช์" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Landbruk" title="Landbruk – นอร์เวย์นีนอสก์" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Landbruk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="นอร์เวย์นีนอสก์" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Landbruk" title="Landbruk – นอร์เวย์บุคมอล" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Landbruk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="นอร์เวย์บุคมอล" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Agrikulture" title="Agrikulture – โนเวียล" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Agrikulture" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="โนเวียล" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Agritchultuthe" title="Agritchultuthe – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Agritchultuthe" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – อ็อกซิตัน" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="อ็อกซิตัน" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8A%C3%A6%D1%83%D1%83%D0%BE%D0%BD_%D1%85%C3%A6%D0%B4%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Хъæууон хæдзарад – ออสเซเตีย" lang="os" hreflang="os" data-title="Хъæууон хæдзарад" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ออสเซเตีย" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%96%E0%A9%87%E0%A8%A4%E0%A9%80%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A9%9C%E0%A9%80" title="ਖੇਤੀਬਾੜੀ – ปัญจาบ" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਖੇਤੀਬਾੜੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="ปัญจาบ" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Landwirtschaft" title="Landwirtschaft – เยอรมันพาลาทิเนต" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Landwirtschaft" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="เยอรมันพาลาทิเนต" class="interlanguage-link-target">Pälzisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rolnictwo" title="Rolnictwo – โปแลนด์" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Rolnictwo" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="โปแลนด์" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DA%BE%DB%8C%D8%AA%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%91%DB%8C" title="کھیتی باڑی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کھیتی باڑی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%86%D9%87" title="کرنه – พัชโต" lang="ps" hreflang="ps" data-title="کرنه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="พัชโต" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="บทความคุณภาพ"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – โปรตุเกส" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="โปรตุเกส" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Allpa_llamk%27ay" title="Allpa llamk'ay – เคชวา" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Allpa llamk'ay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="เคชวา" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – โรแมนซ์" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="โรแมนซ์" class="interlanguage-link-target">Rumantsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Agricultur%C4%83" title="Agricultură – โรมาเนีย" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Agricultură" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="โรมาเนีย" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Ayricultur%C3%A3" title="Ayriculturã – อาโรมาเนีย" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Ayriculturã" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="อาโรมาเนีย" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%85%D0%BE%D0%B7%D1%8F%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Сельское хозяйство – รัสเซีย" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сельское хозяйство" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="รัสเซีย" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Польногосподарство – รูซิน" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Польногосподарство" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="รูซิน" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubuhinzi" title="Ubuhinzi – รวันดา" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ubuhinzi" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="รวันดา" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%83" title="कृषिः – สันสกฤต" lang="sa" hreflang="sa" data-title="कृषिः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="สันสกฤต" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B3%D1%80%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%82%D1%83%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Агрикултуура – ซาคา" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Агрикултуура" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="ซาคา" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AA%E1%B1%9F%E1%B1%A5" title="ᱪᱟᱥ – สันตาลี" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱪᱟᱥ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="สันตาลี" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – ซาร์เดญา" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ซาร์เดญา" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – ซิซิลี" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="ซิซิลี" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Agricultur" title="Agricultur – สกอตส์" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Agricultur" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="สกอตส์" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="زراعت – สินธิ" lang="sd" hreflang="sd" data-title="زراعت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="สินธิ" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Poljoprivreda" title="Poljoprivreda – เซอร์โบ-โครเอเชีย" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Poljoprivreda" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="เซอร์โบ-โครเอเชีย" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%98%E0%B7%82%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="කෘෂිකර්මය – สิงหล" lang="si" hreflang="si" data-title="කෘෂිකර්මය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="สิงหล" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Farming" title="Farming – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Farming" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Po%C4%BEnohospod%C3%A1rstvo" title="Poľnohospodárstvo – สโลวัก" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Poľnohospodárstvo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="สโลวัก" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kmetijstvo" title="Kmetijstvo – สโลวีเนีย" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kmetijstvo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="สโลวีเนีย" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Kurima" title="Kurima – โชนา" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Kurima" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="โชนา" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Beer" title="Beer – โซมาลี" lang="so" hreflang="so" data-title="Beer" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="โซมาลี" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bujq%C3%ABsia" title="Bujqësia – แอลเบเนีย" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bujqësia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="แอลเบเนีย" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%99%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Пољопривреда – เซอร์เบีย" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Пољопривреда" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="เซอร์เบีย" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Buur%C3%A4i" title="Buuräi – ฟรีเซียนซัทเธอร์แลนด์" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Buuräi" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="ฟรีเซียนซัทเธอร์แลนด์" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Agrikultur" title="Agrikultur – ซุนดา" lang="su" hreflang="su" data-title="Agrikultur" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="ซุนดา" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Jordbruk" title="Jordbruk – สวีเดน" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Jordbruk" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="สวีเดน" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kilimo" title="Kilimo – สวาฮีลี" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kilimo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="สวาฮีลี" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Bauerstwo" title="Bauerstwo – ไซลีเซีย" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Bauerstwo" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="ไซลีเซีย" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/maluk" title="maluk – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="maluk" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%B3%E0%AE%BE%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%88" title="வேளாண்மை – ทมิฬ" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வேளாண்மை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="ทมิฬ" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/gaga_na_p%E2%80%99umah_cyoli" title="gaga na p’umah cyoli – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="gaga na p’umah cyoli" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="వ్యవసాయం – เตลูกู" lang="te" hreflang="te" data-title="వ్యవసాయం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="เตลูกู" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – เตตุม" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="เตตุม" class="interlanguage-link-target">Tetun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%88%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B7%D3%A3" title="Кишоварзӣ – ทาจิก" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Кишоварзӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="ทาจิก" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%88%95%E1%88%AD%E1%88%BB" title="ሕርሻ – ติกริญญา" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ሕርሻ" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="ติกริญญา" class="interlanguage-link-target">ትግርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Oba_hojalygy" title="Oba hojalygy – เติร์กเมน" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Oba hojalygy" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="เติร์กเมน" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – ตากาล็อก" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="ตากาล็อก" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Egrikalsa" title="Egrikalsa – ท็อกพิซิน" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Egrikalsa" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="ท็อกพิซิน" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tar%C4%B1m" title="Tarım – ตุรกี" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tarım" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ตุรกี" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Vurimi" title="Vurimi – ซองกา" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Vurimi" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="ซองกา" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="บทความคุณภาพ"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%8B%D0%BB_%D1%85%D1%83%D2%97%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B3%D1%8B" title="Авыл хуҗалыгы – ตาตาร์" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Авыл хуҗалыгы" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="ตาตาร์" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B5_%D0%B3%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Сільське господарство – ยูเครน" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Сільське господарство" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ยูเครน" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="زراعت – อูรดู" lang="ur" hreflang="ur" data-title="زراعت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="อูรดู" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Qishloq_xo%CA%BBjaligi" title="Qishloq xoʻjaligi – อุซเบก" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Qishloq xoʻjaligi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="อุซเบก" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – เวเนโต้" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="เวเนโต้" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Mai%C5%BEanduz" title="Maižanduz – เวปส์" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Maižanduz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="เวปส์" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p" title="Nông nghiệp – เวียดนาม" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nông nghiệp" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="เวียดนาม" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Feil" title="Feil – โวลาพึค" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Feil" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="โวลาพึค" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Agrico%C3%BBteure" title="Agricoûteure – วอลลูน" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Agricoûteure" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="วอลลูน" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – วาเรย์" lang="war" hreflang="war" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="วาเรย์" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%86%9C%E4%B8%9A" title="农业 – จีนอู๋" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="农业" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="จีนอู๋" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ezolimo" title="Ezolimo – คะห์โอซา" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ezolimo" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="คะห์โอซา" class="interlanguage-link-target">IsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A8_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90" title="ოფუტეშ მეურნობა – เมเกรเลีย" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ოფუტეშ მეურნობა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="เมเกรเลีย" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%90%D7%A0%D7%93%D7%95%D7%95%D7%99%D7%A8%D7%98%D7%A9%D7%90%D7%A4%D7%98" title="לאנדווירטשאפט – ยิดดิช" lang="yi" hreflang="yi" data-title="לאנדווירטשאפט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="ยิดดิช" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%86%9C%E4%B8%9A" title="农业 – จีน" lang="zh" hreflang="zh" data-title="农业" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="จีน" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%B2" title="農 – จีนคลาสสิก" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="農" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="จีนคลาสสิก" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/L%C3%B4ng-gia%CC%8Dp" title="Lông-gia̍p – จีนมินหนาน" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Lông-gia̍p" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="จีนมินหนาน" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%B2%E6%A5%AD" title="農業 – กวางตุ้ง" lang="yue" hreflang="yue" data-title="農業" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="กวางตุ้ง" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ezolimo" title="Ezolimo – ซูลู" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ezolimo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="ซูลู" class="interlanguage-link-target">IsiZulu</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11451#sitelinks-wikipedia" title="แก้ไขลิงก์ข้ามภาษา" class="wbc-editpage">แก้ไขลิงก์</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="เนมสเปซ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="ดูหน้าเนื้อหา [c]" accesskey="c">บทความ</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B9%E0%B8%94%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A2:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" rel="discussion" title="อภิปรายเกี่ยวกับหน้าเนื้อหา [t]" accesskey="t">อภิปราย</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="เปลี่ยนรูปแบบภาษา" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >ไทย </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="ดู"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1">อ่าน</a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit" title="แก้ไขรหัสต้นฉบับของหน้านี้ [e]" accesskey="e">แก้ไข</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=history" title="แก้ไขเก่าของหน้านี้ [h]" accesskey="h">ดูประวัติ</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="หน้าเครื่องมือ"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="เครื่องมือ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >เครื่องมือ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">เครื่องมือ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">ย้ายเมนูไปที่แถบด้านข้าง</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ซ่อน</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="ตัวเลือกเพิ่มเติม" > <div class="vector-menu-heading"> การกระทำ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1">อ่าน</a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit" title="แก้ไขรหัสต้นฉบับของหน้านี้ [e]" accesskey="e">แก้ไข</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=history">ดูประวัติ</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> ทั่วไป </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B9%82%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%A1%E0%B8%B2/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="รายการหน้าวิกิทุกหน้าที่ลิงก์มาที่นี่ [j]" accesskey="j">หน้าที่ลิงก์มา</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B9%82%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%A1%E0%B8%B2/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" rel="nofollow" title="รายการเปลี่ยนแปลงล่าสุดในหน้าที่ลิงก์จากหน้านี้ [k]" accesskey="k">การเปลี่ยนแปลงที่เกี่ยวโยง</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%9B%E0%B9%82%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%94" title="อัปโหลดไฟล์ [u]" accesskey="u">อัปโหลดไฟล์</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9" title="รายการหน้าพิเศษทั้งหมด [q]" accesskey="q">หน้าพิเศษ</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&oldid=11972233" title="ลิงก์ถาวรมารุ่นนี้ของหน้านี้">ลิงก์ถาวร</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=info" title="ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับหน้านี้">สารสนเทศหน้า</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87&page=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&id=11972233&wpFormIdentifier=titleform" title="สารสนเทศเกี่ยวกับวิธีการอ้างอิงหน้านี้">อ้างอิงบทความนี้</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fth.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A9%25E0%25B8%2595%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25A1">รับยูอาร์แอลแบบสั้น</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:QrCode&url=https%3A%2F%2Fth.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A9%25E0%25B8%2595%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25A1">ดาวน์โหลดคิวอาร์โค้ด</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> พิมพ์/ส่งออก </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD&bookcmd=book_creator&referer=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1">สร้างหนังสือ</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:DownloadAsPdf&page=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=show-download-screen">ดาวน์โหลดเป็น PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&printable=yes" title="รุ่นที่พร้อมพิมพ์ของหน้านี้ [p]" accesskey="p">รุ่นพร้อมพิมพ์</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> ในโครงการอื่น </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Agriculture" hreflang="en">วิกิมีเดียคอมมอนส์</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11451" title="ลิงก์ไปยังสิ่งนี้ในคลังซึ่งเชื่อมโยงข้อมูลต่าง ๆ เข้าด้วยกัน [g]" accesskey="g">สิ่งนี้ในวิกิสนเทศ</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="หน้าเครื่องมือ"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="หน้าตา"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">หน้าตา</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">ย้ายเมนูไปที่แถบด้านข้าง</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ซ่อน</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="th" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10224066">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}</style><table class="box-ปรับปรุงการอ้างอิง plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-Refimprove" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Question_book-new.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/50px-Question_book-new.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/75px-Question_book-new.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/100px-Question_book-new.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="399" /></a></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">บทความนี้ยังต้องการเพิ่ม<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B2" title="วิกิพีเดีย:การอ้างอิงแหล่งที่มา">แหล่งอ้างอิง</a>เพื่อ<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%88%E0%B8%99%E0%B9%8C%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B8%99%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%94%E0%B9%89" title="วิกิพีเดีย:การพิสูจน์ยืนยันได้">พิสูจน์ความถูกต้อง</a> คุณสามารถ<a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:EditPage/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="พิเศษ:EditPage/เกษตรกรรม">พัฒนาบทความนี้</a>ได้โดย<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%99" title="วิธีใช้:การอ้างอิงสำหรับผู้เริ่มต้น">เพิ่มแหล่งอ้างอิงตามสมควร</a> เนื้อหาที่ขาดแหล่งอ้างอิงอาจถูกลบออก หาแหล่งข้อมูล: <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.com/search?as_eq=wikipedia&q=%22%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%22&num=50">"เกษตรกรรม"</a> – <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.com/search?q=%22%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%22&tbm=nws">ข่าว</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.com/search?&q=%22%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%22+site:news.google.com/newspapers&source=newspapers">หนังสือพิมพ์</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.com/search?tbs=bks:1&q=%22%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%22">หนังสือ</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="//scholar.google.com/scholar?q=%22%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%22">สกอลาร์</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=%22%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%22&acc=on&wc=on">JSTOR</a> (<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%81" title="วิธีใช้:การนำแม่แบบบำรุงรักษาออก">เรียนรู้ว่าจะนำสารแม่แบบนี้ออกได้อย่างไรและเมื่อไร</a>)</div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10224066"><table class="box-ปรับภาษา plainlinks metadata ambox ambox-style ambox-Copy_edit" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/OpenMoji-color_F0042.svg/40px-OpenMoji-color_F0042.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/OpenMoji-color_F0042.svg/60px-OpenMoji-color_F0042.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/OpenMoji-color_F0042.svg/80px-OpenMoji-color_F0042.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">บทความนี้อาจต้องการตรวจสอบต้นฉบับ ในด้านไวยากรณ์ รูปแบบการเขียน การเรียบเรียง คุณภาพ หรือการสะกด คุณสามารถช่วย<a class="external text" href="https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit">พัฒนาบทความ</a>ได้ </div></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9909451">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:#f8f9fa;border:1px solid #aaa;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile nowraplinks"><tbody><tr><th class="sidebar-title"><a class="mw-selflink selflink">เกษตรกรรม</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg/250px-Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg" decoding="async" width="250" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg/375px-Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg/500px-Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1337" /></a></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ประวัติศาสตร์เกษตรกรรม (ไม่มีหน้านี้)">ประวัติ</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9259874">.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none none;margin:0}.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}body.skin-minerva .mw-parser-output .plainlist ul{list-style:none;padding-left:0}</style> <div class="plainlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=History_of_agriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of agriculture (ไม่มีหน้านี้)">ประวัติศาสตร์เกษตรกรรม</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_organic_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of organic farming (ไม่มีหน้านี้)">ประวัติศาสตร์เกษตรอินทรีย์</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88" title="การปฏิวัติยุคหินใหม่">การปฏิวัติยุคหินใหม่</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agriculture_in_Mesoamerica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agriculture in Mesoamerica (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมในมีโซอเมริกา</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Domesticated_plants_and_animals_of_Austronesia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Domesticated plants and animals of Austronesia (ไม่มีหน้านี้)">พืชและสัตว์เลี้ยงของออสโตรนีเซีย</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ancient_Egyptian_agriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ancient Egyptian agriculture (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมในอียิปต์โบราณ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agriculture_in_ancient_Greece&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agriculture in ancient Greece (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมในกรีซโบราณ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agriculture_in_ancient_Rome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agriculture in ancient Rome (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมในโรมโบราณ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arab_Agricultural_Revolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arab Agricultural Revolution (ไม่มีหน้านี้)">การปฏิวัติเกษตรกรรมอาหรับ</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="การปฏิวัติเกษตรกรรมในอังกฤษ">การปฏิวัติเกษตรกรรมในอังกฤษ</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A7" title="การปฏิวัติเขียว">การปฏิวัติเขียว</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7" title="ระบบเกษตรกรรมพืชเดี่ยว">ระบบเกษตรกรรมพืชเดี่ยว</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center"><a href="/wiki/%E0%B8%9F%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A1" title="ฟาร์ม">บนบก</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10552737">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Intensive_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intensive farming (ไม่มีหน้านี้)">การเกษตรเข้มข้น</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Intensive_crop_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intensive crop farming (ไม่มีหน้านี้)">การปลูกพืชเข้มข้น</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intensive_pig_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intensive pig farming (ไม่มีหน้านี้)">การเลี้ยงหมูเข้มข้น</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intensive_animal_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intensive animal farming (ไม่มีหน้านี้)">การเลี้ยงสัตว์เข้มข้น</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natural_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural farming (ไม่มีหน้านี้)">การเกษตรธรรมชาติ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Extensive_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Extensive farming (ไม่มีหน้านี้)">การเกษตรวงกว้าง</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sharecropping&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sharecropping (ไม่มีหน้านี้)">การเช่าที่ดินโดยแบ่งผลผลิต</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Soil_steam_sterilization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soil steam sterilization (ไม่มีหน้านี้)">การทำไร้เชื้อดินด้วยไอน้ำ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Grazing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grazing (ไม่มีหน้านี้)">การแทะเล็ม</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Convertible_husbandry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Convertible husbandry (ไม่มีหน้านี้)">การเกษตรแปลงสภาพได้</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rotational_grazing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rotational grazing (ไม่มีหน้านี้)">การแทะเล็มแบบหมุนเวียน</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dairy_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dairy farming (ไม่มีหน้านี้)">การเลี้ยงโคนม</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Free_range&action=edit&redlink=1" class="new" title="Free range (ไม่มีหน้านี้)">การเลี้ยงสัตว์แบบปล่อย</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dryland_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dryland farming (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมในเขตแห้งแล้ง</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="ชลประทาน">เกษตรกรรมในเขตชลประทาน</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Smallholding&action=edit&redlink=1" class="new" title="Smallholding (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรรายย่อย</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C" title="เกษตรอินทรีย์">เกษตรอินทรีย์</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Terrace_(earthworks)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terrace (earthworks) (ไม่มีหน้านี้)">ขั้นบันได (งานดิน)</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%B2" title="นา">นา</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%B8%E0%B9%8B%E0%B8%A2" title="ปุ๋ย">ปุ๋ย</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Slash-and-burn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slash-and-burn (ไม่มีหน้านี้)">แผ้วถางและเผา</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%9F%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C" title="ฟาร์มสัตว์">ฟาร์มสัตว์</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hobby_farm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hobby farm (ไม่มีหน้านี้)">ฟาร์มอดิเรก</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89" title="สวนผลไม้">สวนผลไม้</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A5" title="สัตวบาล">สัตวบาล</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Sheep_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sheep farming (ไม่มีหน้านี้)">การเลี้ยงแกะ</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A7" title="วัว">การเลี้ยงวัว</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Poultry_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Poultry farming (ไม่มีหน้านี้)">การเลี้ยงสัตว์ปีก</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pig_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pig farming (ไม่มีหน้านี้)">การเลี้ยงหมู</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%AD%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B9%8C" title="อะกริวอลเทอิกส์">อะกริวอลเทอิกส์</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center">ในน้ำ</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10552737"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B9%89%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3" title="การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในน้ำ">การเพาะเลี้ยงพืชและสัตว์ในน้ำ</a> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%87" title="วิทยาศาสตร์การประมง">วิทยาศาสตร์การประมง</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B9%E0%B8%81%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%99" title="การปลูกพืชไร้ดิน">การปลูกพืชไร้ดิน</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquaponics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquaponics (ไม่มีหน้านี้)">อะควาโปนิกส์</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aeroponics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aeroponics (ไม่มีหน้านี้)">แอโรโปนิกส์</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center">ที่เกี่ยวข้อง</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10552737"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mechanised_agriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mechanised agriculture (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมจักรกล</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Digital_agriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Digital agriculture (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมดิจิทัล</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Permaculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Permaculture (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมถาวร</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Urban_agriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Urban agriculture (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมเมือง</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Animal-free_agriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Animal-free agriculture (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมไม่มีสัตว์</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B8%99" title="เกษตรกรรมยั่งยืน">เกษตรกรรมยั่งยืน</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chinampa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chinampa (ไม่มีหน้านี้)">ชินัมปา</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="เกษตรศาสตร์">เกษตรศาสตร์</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agricultural_machinery&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agricultural machinery (ไม่มีหน้านี้)">เครื่องจักรการเกษตร</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Crop_diversity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Crop diversity (ไม่มีหน้านี้)">ความหลากหลายของพืชผล</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agricultural_technology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agricultural technology (ไม่มีหน้านี้)">เทคโนโลยีการเกษตร</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agribusiness&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agribusiness (ไม่มีหน้านี้)">ธุรกิจเกษตร</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agriculturist&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agriculturist (ไม่มีหน้านี้)">นักวิชาการเกษตร</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%A8%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2" title="นิเวศวิทยา">นิเวศวิทยา</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agroecology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agroecology (ไม่มีหน้านี้)">นิเวศวิทยาเกษตร</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A8%E0%B8%B8%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C" title="ปศุสัตว์">ปศุสัตว์</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agroforestry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agroforestry (ไม่มีหน้านี้)">วนเกษตร</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agricultural_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agricultural science (ไม่มีหน้านี้)">วิทยาศาสตร์การเกษตร</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3" title="วิศวกรรมเกษตร">วิศวกรรมเกษตร</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center">รายการ</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9259874"> <div class="plainlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=List_of_agriculture_ministries&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of agriculture ministries (ไม่มีหน้านี้)">รายการกระทรวงเกษตร</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_agricultural_universities_and_colleges&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of agricultural universities and colleges (ไม่มีหน้านี้)">รายชื่อมหาวิทยาลัยและวิทยาลัยการเกษตร</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center">หมวดหมู่</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10552737"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="หมวดหมู่:เกษตรกรรม">เกษตรกรรม</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:Agriculture_companies&action=edit&redlink=1" class="new" title="หมวดหมู่:Agriculture companies (ไม่มีหน้านี้)">บริษัทเกษตรกรรม</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8" title="หมวดหมู่:เกษตรกรรมแบ่งตามประเทศ">แบ่งตามประเทศ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B8%B5%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E" title="หมวดหมู่:เทคโนโลยีชีวภาพ">เทคโนโลยีชีวภาพ</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%9B%E0%B8%A8%E0%B8%B8%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C" title="หมวดหมู่:ปศุสัตว์">ปศุสัตว์</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%95%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C" title="หมวดหมู่:อุตสาหกรรมเนื้อสัตว์">อุตสาหกรรมเนื้อสัตว์</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:Poultry_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="หมวดหมู่:Poultry farming (ไม่มีหน้านี้)">การเลี้ยงสัตว์ปีก</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10552737"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10552732">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ดู"><a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="แม่แบบ:เกษตรกรรม"><abbr title="ดูแม่แบบนี้">ด</abbr></a></li><li class="nv-คุย"><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="คุยเรื่องแม่แบบ:เกษตรกรรม (ไม่มีหน้านี้)"><abbr title="อภิปรายแม่แบบนี้">ค</abbr></a></li><li class="nv-แก้"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:EditPage/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="พิเศษ:EditPage/แม่แบบ:เกษตรกรรม"><abbr title="แก้ไขแม่แบบนี้">ก</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> เกษตรกรรม (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: agriculture) เป็นการเพาะปลูกพืช เห็ดรา เลี้ยงสัตว์ และรูปแบบของชีวิตแบบอื่น ๆ เพื่อเป็นอาหาร เส้นใย เชื้อเพลิงชีวภาพ ยารักษาโรคและผลิตภัณฑ์อื่นเพื่อความยั่งยืนและเพิ่มสมรรถนะชีวิตมนุษย์<a href="#cite_note-Office1999-1">[1]</a> เกษตรกรรมเป็นพัฒนาการที่สำคัญในความเจริญของอารยธรรมมนุษย์ที่ไม่ย้ายที่อยู่ซึ่งการเพาะปลูกหรือเลี้ยงสัตว์ในสปีชีส์ที่ถูกทำให้เชื่องได้ผลิตอาหารส่วนเกิน ซึ่งช่วยหล่อเลี้ยงพัฒนาการของอารยธรรม การศึกษาด้านเกษตรกรรมถูกเรียกว่า <a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="เกษตรศาสตร์">เกษตรศาสตร์</a> ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรมย้อนกลับไปหลายพันปี และการพัฒนาของมันได้ถูกขับเคลื่อนโดยความแตกต่างอย่างมากของภูมิอากาศ วัฒนธรรมและเทคโนโลยี อย่างไรก็ตาม เกษตรกรรมทั้งหมดโดยทั่วไปพึ่งพาเทคนิคต่างๆเพื่อการขยายและบำรุงที่ดินที่เหมาะสมต่อการเลี้ยงสปีชีส์ที่ถูกทำให้เชื่อง สำหรับพืช เทคนิคนี้มักอาศัยการ<a href="/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="ชลประทาน">ชลประทาน</a>บางรูปแบบ แม้จะมีหลายวิธีการของ<a href="/w/index.php?title=Dryland_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dryland farming (ไม่มีหน้านี้)">เกษตรกรรมในพื้นที่แห้งแล้ง</a>อยู่ก็ตาม ปศุสัตว์จะถูกเลี้ยงในระบบทุ่งหญ้าผสมกับระบบที่ไม่เป็นเจ้าของที่ดิน ในอุตสาหกรรมที่ครอบคลุมพื้นที่เกือบหนึ่งในสามของพื้นที่ที่ปราศจากน้ำแข็งและปราศจากน้ำของโลก ในโลกพัฒนาแล้วเกษตรอุตสาหกรรมที่ยึดการปลูกพืชเชิงเดี่ยวขนาดใหญ่ได้กลายเป็นระบบเกษตรกรรมสมัยใหม่ที่โดดเด่น แม้ว่าจะมีแรงสนับสนุนที่เพิ่มมากขึ้นสำหรับเกษตรกรรมแบบยั่งยืน รวมถึงเกษตรถาวรและเกษตรกรรมอินทรีย์ จนกระทั่งมีการปฏิวัติอุตสาหกรรม ส่วนใหญ่ของประชากรมนุษย์ทำงานในภาคการเกษตร การเกษตรแบบก่อน-อุตสาหกรรมโดยทั่วไปเป็นการเกษตรเพื่อการดำรงชีวิต/การพึ่งตัวเองในที่ซึ่งเกษตรกรส่วนใหญ่ปลูกพืชเพื่อการบริโภคของตัวเองแทน'พืชเงินสด'เพื่อการค้า การปรับเปลี่ยนที่โดดเด่นในการปฏิบัติทางการเกษตรได้เกิดขึ้นในช่วงศตวรรษที่ผ่านมาในการตอบสนองต่อเทคโนโลยีใหม่ๆและการพัฒนาของตลาดโลก มันยังได้นำไปสู่การปรับปรุงด้านเทคโนโลยีในเทคนิคการเกษตร เช่นวิธีของ 'ฮาเบอร์-Bosch' สำหรับการสังเคราะห์แอมโมเนียมไนเตรตซึ่งทำให้การปฏิบัติแบบดั้งเดิมของสารอาหารที่รีไซเคิลด้วยการปลูกพืชหมุนเวียนและมูลสัตว์มีความสำคัญน้อยลง เศรษฐศาสตร์การเกษตร การปรับปรุงพันธุ์พืช เกษตรเคมีเช่นยาฆ่าแมลงและปุ๋ยและการปรับปรุงเทคโนโลยีที่ทันสมัยได้เพิ่มอัตราผลตอบแทนอย่างรวดเร็วจากการเพาะปลูก แต่ในเวลาเดียวกันได้ทำให้เกิดความเสียหายของระบบนิเวศอย่างกว้างขวางและผลกระทบต่อสุขภาพของมนุษย์ในเชิงลบ การคัดเลือกพันธุ์และการปฏิบัติที่ทันสมัยในการเลี้ยงสัตว์ได้เพิ่มขึ้นในทำนองเดียวกันของการส่งออกของเนื้อ แต่ได้เพิ่มความกังวลเกี่ยวกับสวัสดิภาพของสัตว์และผลกระทบต่อสุขภาพของยาปฏิชีวนะ ฮอร์โมนที่สร้างการเจริญเติบโต และสารเคมีอื่นๆที่ใช้ทั่วไปในอุตสาหกรรมการผลิตเนื้อสัตว์ สิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรมเป็นองค์ประกอบที่เพิ่มขึ้นของการเกษตร แม้ว่าพวกมันจะเป็นสิ่งต้องห้ามในหลายประเทศ การผลิตอาหารการเกษตรและการจัดการน้ำจะได้กลายเป็นเป็นปัญหาระดับโลกเพิ่มขึ้นที่ได้รับการสนับสนุนให้เกิดการอภิปรายเกี่ยวกับจำนวนของ fronts การเสื่อมสลายอย่างมีนัยสำคัญของทรัพยากรดินและน้ำ รวมถึงการหายไปของชั้นหินอุ้มน้ำ ได้รับการตั้งข้อสังเกตในทศวรรษที่ผ่านมา และผลกระทบของภาวะโลกร้อนกับการเกษตรและผลของการเกษตรต่อภาวะโลกร้อนยังคงไม่เป็นที่เข้าใจอย่างเต็มที่ สินค้าเกษตรที่สำคัญสามารถแบ่งออกเป็นกลุ่มกว้างๆได้แก่อาหาร เส้นใย เชื้อเพลิง และวัตถุดิบ อาหารที่เฉพาะได้แก่(เมล็ด)ธัญพืช ผัก ผลไม้ น้ำมันปรุงอาหาร เนื้อสัตว์และเครื่องเทศ เส้นใยรวมถึงผ้าฝ้าย ผ้าขนสัตว์ ป่าน ผ้าไหมและผ้าลินิน วัตถุดิบได้แก่ ไม้และไม้ไผ่ วัสดุที่มีประโยชน์อื่นๆมีการผลิตจากพืช เช่นเรซิน สีธรรมชาติ ยา น้ำหอม เชื้อเพลิงชีวภาพและผลิตภัณฑ์ใช้ประดับเช่นไม้ตัดดอกและพืชเรือนเพาะชำ กว่าหนึ่งในสามของคนงานในโลกมีการจ้างงานในภาคเกษตร เป็นที่สองรองจากภาคบริการเท่านั้น แม้ว่าร้อยละของแรงงานเกษตรในประเทศที่พัฒนาแล้วได้ลดลงอย่างมีนัยสำคัญในช่วงหลายศตวรรษที่ผ่านมา <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ประเภทของเกษตรกรรม">ประเภทของเกษตรกรรม</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=1" title="แก้ไขส่วน: ประเภทของเกษตรกรรม">แก้</a>]</div> เกษตรกรรมแบ่งได้เป็น 4 ประเภท คือ[<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87" title="วิกิพีเดีย:ต้องการอ้างอิง">ต้องการอ้างอิง</a>] <ol><li>กสิกรรม หมายถึง การเพาะปลูกพืช เช่น การทำนา การทำสวนผลไม้ การทำไร่ การปลูกพืชไม่ใช้ดิน เป็นต้น</li> <li>ปศุสัตว์ หมายถึง การประกอบอาชีพเลี้ยงสัตว์บนบก เช่น การทำฟาร์มปศุสัตว์ การทำฟาร์มโคนม การทำฟาร์มหมู การทำฟาร์มสัตว์ปีก การทำฟาร์มแกะ เป็นต้น</li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%87" class="mw-redirect" title="ประมง">การประมง</a> หมายถึง การประกอบอาชีพการเกษตรทางน้ำ เช่น การเลี้ยงสัตว์หรือพืชน้ำ การจับสัตว์น้ำ เป็นต้น</li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89" title="การป่าไม้">การป่าไม้</a> หมายถึง การประกอบอาชีพเกี่ยวกับป่า เช่น การปลูกป่าไม้เศรษฐกิจ การนำผลผลิตจากป่ามาแปรรูปให้เกิดประโยชน์ เป็นต้น</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม"><span id=".E0.B8.9B.E0.B8.A3.E0.B8.B0.E0.B8.A7.E0.B8.B1.E0.B8.95.E0.B8.B4.E0.B8.A8.E0.B8.B2.E0.B8.AA.E0.B8.95.E0.B8.A3.E0.B9.8C.E0.B8.82.E0.B8.AD.E0.B8.87.E0.B9.80.E0.B8.81.E0.B8.A9.E0.B8.95.E0.B8.A3.E0.B8.81.E0.B8.A3.E0.B8.A3.E0.B8.A1">ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=2" title="แก้ไขส่วน: ประวัติศาสตร์ของเกษตรกรรม">แก้</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="จุดเริ่มต้นในสมัยโบราณ"><span id=".E0.B8.88.E0.B8.B8.E0.B8.94.E0.B9.80.E0.B8.A3.E0.B8.B4.E0.B9.88.E0.B8.A1.E0.B8.95.E0.B9.89.E0.B8.99.E0.B9.83.E0.B8.99.E0.B8.AA.E0.B8.A1.E0.B8.B1.E0.B8.A2.E0.B9.82.E0.B8.9A.E0.B8.A3.E0.B8.B2.E0.B8.93">จุดเริ่มต้นในสมัยโบราณ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=3" title="แก้ไขส่วน: จุดเริ่มต้นในสมัยโบราณ">แก้</a>]</div> การทำเกษตรกรรมอย่างเป็นระบบปรากฏขึ้นเป็นครั้งแรกในภูมิภาค<a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%95%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%95%E0%B9%89" title="เอเชียตะวันตกเฉียงใต้">เอเชียตะวันตกเฉียงใต้</a>ในดินแดนแถบ Fertile Crescent โดยเฉพาะในบริเวณที่เป็นประเทศ<a href="/wiki/%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2" class="mw-redirect" title="ซีเรีย">ซีเรีย</a>และตอนใต้ของ<a href="/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%81" class="mw-redirect" title="อิรัก">อิรัก</a>ในปัจจุบัน เมื่อช่วงประมาณ 9,500 ปีก่อนคริสตกาล คนในสมัยนั้นเริ่มมีการคัดเลือกพืชอาหารที่มีลักษณะตามความต้องการเพื่อนำไปเพาะปลูก ประมาณ 7,000 ปีก่อนคริสตกาล ระบบเกษตรกรรมขนาดเล็กได้แพร่เข้าไปสู่<a href="/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B8%95%E0%B9%8C" class="mw-redirect" title="อียิปต์">อียิปต์</a> ในช่วงเวลาเดียวกัน ก็เริ่มมีการเพาะปลูก<a href="/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B5" title="ข้าวสาลี">ข้าวสาลี</a>และ<a href="/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B9%8C" title="ข้าวบาร์เลย์">ข้าวบาร์เลย์</a>ใน<a href="/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%9B%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="อนุทวีปอินเดีย">อนุทวีปอินเดีย</a> ซึ่งปรากฏหลักฐานในการขุดค้นแหล่งโบราณคดี Mehrgarh ในภูมิภาค Balochistan จนถึงเมื่อ 6,000 ปีก่อนคริสตกาล ในอียิปต์เริ่มมีการทำเกษตรกรรมขนาดกลางบนริมฝั่ง<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%84%E0%B8%99%E0%B8%A5%E0%B9%8C" title="แม่น้ำไนล์">แม่น้ำไนล์</a> และในช่วงเวลานี้ในภูมิภาคตะวันออกไกลก็มีการพัฒนาทางเกษตรกรรมในรูปแบบเฉพาะตน โดยจะเน้นเพาะปลูก<a href="/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2" class="mw-redirect" title="ข้าวเจ้า">ข้าวเจ้า</a>เป็นพืชผลหลักมากกว่าข้าวสาลี <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="เกษตรกรรมร่วมสมัย">เกษตรกรรมร่วมสมัย</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=4" title="แก้ไขส่วน: เกษตรกรรมร่วมสมัย">แก้</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Precision_Farming_in_Minnesota_-_Natural_Colour.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Precision_Farming_in_Minnesota_-_Natural_Colour.jpg/220px-Precision_Farming_in_Minnesota_-_Natural_Colour.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Precision_Farming_in_Minnesota_-_Natural_Colour.jpg/330px-Precision_Farming_in_Minnesota_-_Natural_Colour.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Precision_Farming_in_Minnesota_-_Natural_Colour.jpg/440px-Precision_Farming_in_Minnesota_-_Natural_Colour.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="2400" /></a><figcaption>ภาพดาวเทียมของการทำฟาร์มในรัฐมินนิโซตา</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Precision_Farming_in_Minnesota_-_False_Colour.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Precision_Farming_in_Minnesota_-_False_Colour.jpg/220px-Precision_Farming_in_Minnesota_-_False_Colour.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Precision_Farming_in_Minnesota_-_False_Colour.jpg/330px-Precision_Farming_in_Minnesota_-_False_Colour.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Precision_Farming_in_Minnesota_-_False_Colour.jpg/440px-Precision_Farming_in_Minnesota_-_False_Colour.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="2400" /></a><figcaption>ภาพอินฟราเรดของฟาร์มดังกล่าว สีต่างๆบ่งบอกถึงพืชที่มีสุขภาพดี (สีแดง) น้ำท่วม (สีดำ) และสารกำจัดศัตรูพืชที่ไม่พึงประสงค์ (สีน้ำตาล)</figcaption></figure> ในศตวรรษที่ผ่านมาเกษตรกรรมถูกจัดว่ามีผลผลิตเพิ่มขึ้น มีการทดแทนปุ๋ยสังเคราะห์และสารกำจัดศัตรูพืชสำหรับแรงงาน มลพิษทางน้ำและเงินอุดหนุนฟาร์ม หลายปีที่ผ่านมาได้มีปฏิกิริยาที่รุนแรงและไม่เอื้อประโยชน์ (ทางด้านการพัฒนาของสังคมและการเมือง) กับผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมภายนอกของการเกษตรแบบดั้งเดิม ส่งผลให้เกิดการเคลื่อนไหวของเกษตรกรรมแบบอินทรีย์และยั่งยืน<a href="#cite_note-2">[2]</a><a href="#cite_note-3">[3]</a> หนึ่งของกองกำลังที่สำคัญที่อยู่เบื้องหลังการเคลื่อนไหวนี้คือสหภาพยุโรป ซึ่งให้การรับรองอาหารอินทรีย์ครั้งแรกในปี 1991 และเริ่มการปฏิรูปนโยบายเกษตรร่วม (CAP) ของตนเองในปี 2005 เพื่อยกเลิกเงินอุดหนุนฟาร์มที่เชื่อมโยงกับสินค้าโภคภัณฑ์<a href="#cite_note-4">[4]</a> หรือที่รู้จักว่าปลดการเชื่อมโยง (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: decoupling) การเจริญเติบโตของเกษตรอินทรีย์ได้ต่ออายุการวิจัยในเทคโนโลยีทางเลือกเช่นการจัดการศัตรูพืชแบบบูรณาการและการคัดเลือกพันธุ์ การพัฒนาเทคโนโลยีล่าสุดที่สำคัญจะรวมถึงอาหารดัดแปลงพันธุกรรม ในปี 2007 แรงจูงใจที่สูงขึ้นสำหรับเกษตรกรเพื่อปลูกพืชที่ไม่ใช่อาหาร (เชื้อเพลิงชีวภาพ)<a href="#cite_note-5">[5]</a> บวกกับปัจจัยอื่นๆ เช่นการพัฒนาที่ดินทำฟาร์มเดิมที่มากเกินไป การเพิ่มขึ้นของค่าใช้จ่ายในการขนส่ง การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การเพิ่มขึ้นของความต้องการของผู้บริโภคในประเทศจีนและอินเดีย และการเติบโตของประชากร<a href="#cite_note-6">[6]</a> ทำให้เกิดการขาดแคลนอาหารในเอเชีย ตะวันออกกลาง แอฟริกา และเม็กซิโก รวมทั้งการเพิ่มขึ้นของราคาอาหารทั่วโลก<a href="#cite_note-7">[7]</a><a href="#cite_note-8">[8]</a> เมื่อเดือนธันวาคม 2007 37 ประเทศต้องเผชิญกับวิกฤตด้านอาหาร และ 20 ประเทศได้กำหนดบางมาตรการของการควบคุมราคาอาหาร การขาดแคลนเหล่านี้บางครั้งส่งผลให้เกิดการจลาจลอาหารและแม้กระทั่งการเหยียบกันถึงตาย<a href="#cite_note-guardian.co.uk-9">[9]</a><a href="#cite_note-timesonline.co.uk-10">[10]</a><a href="#cite_note-ReferenceA-11">[11]</a> กองทุนระหว่างประเทศเพื่อพัฒนาเกษตรกรรมขึ้นป้ายว่าการเพิ่มขึ้นในภาคเกษตรรายย่อยอาจเป็นส่วนหนึ่งของการแก้ปัญหาความกังวลเกี่ยวกับราคาอาหารและความมั่นคงทางอาหารโดยรวม พวกเขาเป็นส่วนสำคัญเช่นในประสบการณ์ของเวียดนามซึ่งเดินออกมาจากผู้นำเข้าอาหารไปเป็นผู้ส่งออกอาหารรายใหญ่และได้เห็นการลดลงอย่างมีนัยสำคัญในความยากจน เนื่องจากการพัฒนาของเกษตรรายย่อยในประเทศ<a href="#cite_note-12">[12]</a> โรคและความเสื่อมโทรมของที่ดินเป็นสองความกังวลที่สำคัญในภาคเกษตรกรรมในวันนี้ ยกตัวอย่างเช่นการแพร่ระบาดของการเกิดสนิมลำต้นในข้าวสาลีที่เกิดจากเชื้อสาย Ug99 ขณะนี้มีการแพร่กระจายไปทั่วแอฟริกาและเข้าสู่เอเชียและเป็นสาเหตุของความกังวลที่สำคัญเนื่องจากการสูญเสียพืชถึง 70% หรือกว่านั้นภายใต้เงื่อนไขบางอย่าง<a href="#cite_note-13">[13]</a> ประมาณ 40% ของที่ดินเพื่อเกษตรกรรมของโลกเสื่อมโทรมอย่างหนัก<a href="#cite_note-14">[14]</a> ในแอฟริกาหากแนวโน้มขณะนี้ของการเสื่อมโทรมในดินยังคงมีต่อไป, ทวีปนี้อาจจะสามารถป้อนอาหารได้เพียง 25% ของประชากรในปี 2025 ตามข้อมูลของสถาบันทรัพยากรธรรมชาติในแอฟริกาของ UNU ที่มีที่ตั้งอยู่ในประเทศกานา<a href="#cite_note-15">[15]</a> ในปี 2009 ผลผลิตทางการเกษตรของจีนมีขนาดที่ใหญ่ที่สุดในโลก ตามด้วยสหภาพยุโรป อินเดียและสหรัฐอเมริกา ตามข้อมูลของกองทุนการเงินระหว่างประเทศ นักเศรษฐศาสตร์วัดปัจจัยผลผลิตโดยรวมของการเกษตรโดยประเทศสหรัฐอเมริกามีประสิทธิภาพมากขึ้นประมาณ 1.7 เท่ามากกว่าเดิมในปี 1948<a href="#cite_note-16">[16]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="แรงงาน">แรงงาน</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=5" title="แก้ไขส่วน: แรงงาน">แก้</a>]</div> ณ ปี 2011 องค์การแรงงานระหว่างประเทศระบุว่าแรงงานประมาณหนึ่งพันล้านคนหรือกว่า 1/3 ของแรงงานทั้งหมดที่มีอยู่มีการจ้างงานในภาคเกษตรกรรมทั่วโลก เกษตรกรรมถือว่ามีประมาณ 70% ของการจ้างแรงงานเด็กทั่วโลกและในหลายประเทศมีคนงานเป็นผู้หญิงเป็นจำนวนเปอร์เซนต์ที่ใหญ่ที่สุดของในอุตสาหกรรมใดๆ<a href="#cite_note-17">[17]</a> ภาคบริการเป็นภาคเดียวเท่านั้นที่นำหน้าภาคเกษตรกรรมโดยเป็นนายจ้างที่ใหญ่ที่สุดในโลกในปี 2007 ระหว่างปี 1997 ถึงปี 2007 เปอร์เซ็นต์ของผู้มีงานทำในภาคเกษตรกรรมลดลงมากกว่าสี่เปอร์เซ็นต์ แนวโน้มนี้คาดว่าจะดำเนินต่อไป<a href="#cite_note-18">[18]</a> จำนวนของคนที่ถูกจ้างในเกษตรกรรมแตกต่างกันไปอย่างกว้างขวางในแต่ละประเทศ ในช่วงตั้งแต่น้อยกว่า 2% ในประเทศเช่นสหรัฐอเมริกาและแคนาดาจนถึงมากกว่า 80% ในทวีปแอฟริกาหลายประเทศ<a href="#cite_note-LaborForce-19">[19]</a> ในประเทศที่พัฒนาแล้ว ตัวเลขเหล่านี้ต่ำกว่าอย่างมีนัยสำคัญในหลายศตวรรษก่อนหน้านี้ ในช่วงศตวรรษที่ 16 ในยุโรป ยกตัวอย่าง ระหว่าง 55% ถึง 75% ของประชากรมีส่วนร่วมในภาคเกษตรกรรม ขึ้นอยู่กับประเทศ ในศตวรรษที่ 19 ในยุโรป ตัวเลขนี้ได้ลดลงไปอยู่ที่ระหว่าง 35-65%<a href="#cite_note-20">[20]</a> ในวันนี้ในประเทศเดียวกัน ตัวเลขอยู่ที่น้อยกว่า 10%<a href="#cite_note-LaborForce-19">[19]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ความปลอดภัย">ความปลอดภัย</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=6" title="แก้ไขส่วน: ความปลอดภัย">แก้</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Ford_Tractor_with_ROPS_bar_fitted.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Ford_Tractor_with_ROPS_bar_fitted.JPG/220px-Ford_Tractor_with_ROPS_bar_fitted.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Ford_Tractor_with_ROPS_bar_fitted.JPG/330px-Ford_Tractor_with_ROPS_bar_fitted.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Ford_Tractor_with_ROPS_bar_fitted.JPG/440px-Ford_Tractor_with_ROPS_bar_fitted.JPG 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>แท่งเหล็กป้องกันการพลิกคว่ำบนรถแทรกเตอร์ Fordson</figcaption></figure> เกษตรกรรมยังคงเป็นอุตสาหกรรมที่เป็นอันตราย และเกษตรกรทั่วโลกยังคงมีความเสี่ยงสูงของการบาดเจ็บที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน โรคปอด การสูญเสียการได้ยินเนื่องจากเสียงรบกวน โรคผิวหนัง อีกทั้งโรคมะเร็งบางชนิดที่เกี่ยวข้องกับการใช้สารเคมีและการสัมผัสแสงแดดเป็นเวลานาน ในฟาร์มอุตสาหกรรม การบาดเจ็บมักเกี่ยวข้องกับการใช้เครื่องจักรกลการเกษตร และสาเหตุหนึ่งของการบาดเจ็บร้ายแรงเนื่องจากการเกษตรในประเทศที่พัฒนาแล้วคือรถแทรกเตอร์พลิกคว่ำ<a href="#cite_note-aginjury-21">[21]</a> สารกำจัดศัตรูพืชและสารเคมีอื่นๆที่ใช้ในการทำฟาร์มยังสามารถเป็นอันตรายต่อสุขภาพของคนงาน และการที่คนงานสัมผัสกับ สารกำจัดศัตรูพืชอาจประสบปัญหาการเจ็บป่วยหรือมีบุตรที่มีความพิการแต่กำเนิด<a href="#cite_note-NIOSH_pest-22">[22]</a> ในฐานะที่เป็นอุตสาหกรรมแบบหนึ่งคนในครอบครัวโดยทั่วไปมักมีส่วนร่วมในการทำงานและอาศัยอยู่ในฟาร์มของตัวเอง ทั้งครอบครัวสามารถมีความเสี่ยงสำหรับการบาดเจ็บ เจ็บป่วย และความตาย<a href="#cite_note-NIOSH_Agri-23">[23]</a> สาเหตุทั่วไป ของการบาดเจ็บร้ายแรงในหมู่คนงานหนุ่มในไร่คือการจมน้ำ และอุบัติเหตุที่เกี่ยวข้องเครื่องจักรและมอเตอร์ที่ใช้ในยานพาหนะ<a href="#cite_note-24">[24]</a> องค์การแรงงานระหว่างประเทศพิจารณาว่าเกษตรกรรมเป็น "หนึ่งในอันตรายที่สุดของภาคเศรษฐกิจทั้งหมด"<a href="#cite_note-ILO-25">[25]</a> มีการคาดการณ์ว่าการตายที่เกี่ยวกับการทำงานประจำปีของลูกจ้างเกษตรกรรมมีอย่างน้อย 170,000 คน สองเท่าของอัตราเฉลี่ยของงานอื่นๆ นอกจากนี้ยังมีอุบัติการณ์ของการเสียชีวิต การบาดเจ็บและการเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมทางการเกษตรที่มักจะไม่ถูกรายงานอีกมาก<a href="#cite_note-ILO2-26">[26]</a> องค์การได้จัดให้มี 'การประชุมด้านความปลอดภัยและสุขภาพในเกษตรกรรมปี 2001' ซึ่งครอบคลุมช่วงของความเสี่ยงในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม การป้องกันความเสี่ยงเหล่านี้และบทบาทที่แต่ละบุคคลและองค์กรที่มีส่วนร่วมในเกษตรกรรมจะต้องเล่น<a href="#cite_note-ILO-25">[25]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ระบบการผลิตของเกษตรกรรม"><span id=".E0.B8.A3.E0.B8.B0.E0.B8.9A.E0.B8.9A.E0.B8.81.E0.B8.B2.E0.B8.A3.E0.B8.9C.E0.B8.A5.E0.B8.B4.E0.B8.95.E0.B8.82.E0.B8.AD.E0.B8.87.E0.B9.80.E0.B8.81.E0.B8.A9.E0.B8.95.E0.B8.A3.E0.B8.81.E0.B8.A3.E0.B8.A3.E0.B8.A1">ระบบการผลิตของเกษตรกรรม</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=7" title="แก้ไขส่วน: ระบบการผลิตของเกษตรกรรม">แก้</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ระบบการเพาะปลูกพืช">ระบบการเพาะปลูกพืช</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=8" title="แก้ไขส่วน: ระบบการเพาะปลูกพืช">แก้</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Paddy_fields_in_India.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Paddy_fields_in_India.jpg/220px-Paddy_fields_in_India.jpg" decoding="async" width="220" height="76" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Paddy_fields_in_India.jpg/330px-Paddy_fields_in_India.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Paddy_fields_in_India.jpg/440px-Paddy_fields_in_India.jpg 2x" data-file-width="1963" data-file-height="679" /></a><figcaption>การเพาะปลูกข้าวในนาข้าวในรัฐพิหารประเทศอินเดีย</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Rice_terraces.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Rice_terraces.png/220px-Rice_terraces.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Rice_terraces.png/330px-Rice_terraces.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Rice_terraces.png/440px-Rice_terraces.png 2x" data-file-width="650" data-file-height="433" /></a><figcaption>การปลูกพืชแบบขั้นบันได ที่เรียกว่า Banaue Rice Terraces ใน Ifugao, ฟิลิปปินส์</figcaption></figure> ระบบการปลูกพืชแตกต่างกันไปในแต่ละฟาร์มขึ้นอยู่กับทรัพยากรและข้อจำกัดที่มีอยู่ ภูมิศาสตร์และภูมิอากาศของฟาร์ม นโยบายของรัฐบาล เศรษฐกิจ แรงกดดันทางสังคมและการเมือง และปรัชญาและวัฒนธรรมของเกษตรกร<a href="#cite_note-FAO_FS-27">[27]</a><a href="#cite_note-PCP_APS-28">[28]</a> การทำไร่เลื่อนลอยเป็นระบบหนึ่งที่ป่าถูกเผา เหลือสารอาหารที่จะสนับสนุนการเพาะปลูกของพืชล้มลุกและยืนต้นเป็นระยะเวลาหลายปี<a href="#cite_note-CS-29">[29]</a> จากนั้นแปลงปลูกจะถูกปล่อยทิ้งร้างเพื่อที่จะปลูกป่าขึ้นใหม่ และเกษตรกรก็ย้ายไปแปลงใหม่และจะกลับมาหลังจากนั้นอีกหลายปี (10-20 ปี) ระยะเวลาที่ทิ้งร้างจะสั้นลงถ้าความหนาแน่นของประชากรมีมากขึ้น ต้องการอินพุทของสารอาหาร (ปุ๋ย) และบางส่วนการควบคุมศัตรูพืช การเพาะปลูกประจำปีเป็นขั้นตอนต่อไปของความเข้มข้นที่ไม่มีระยะเวลาทิ้งร้าง นี้ยิ่งต้องการสารอาหารและปัจจัยการควบคุมศัตรูพืชมากยิ่งขึ้น อุตสาหกรรมที่ไปไกลกว่านั้นได้นำไปสู่การปลูกพืชชนิดเดียว (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: monoculture) เมื่อหนึ่งพันธุ์ของสปีซีร์จะถูกปลูกในพื้นที่ขนาดใหญ่ เนื่องจากมีความหลากหลายทางชีวภาพในระดับต่ำ การใช้สารอาหารแบบเดียวและแมลงศัตรูพืชมีแนวโน้มที่จะสร้างตัวขึ้น จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการใช้สารกำจัดศัตรูพืชและปุ๋ยมากขึ้น<a href="#cite_note-PCP_APS-28">[28]</a> การปลูกพืชหลากหลาย ในที่ซึ่งพืชหลากหลายพันธ์จะถูกปลูกขึ้นตามลำดับในหนึ่งปี และการปลูกพืชแซม เมื่อพืชต่างพันธ์เติบโตขึ้นในเวลาเดียวกัน เป็นระบบการปลูกพืชประจำปีชนิดอื่นๆที่รู้จักกันว่าเป็น polycultures<a href="#cite_note-CS-29">[29]</a> ในสภาพแวดล้อมที่ค่อนข้างร้อนและแห้งแล้ง ระยะเวลาและขอบเขตของเกษตรกรรมอาจถูก จำกัดโดยปริมาณน้ำฝน ทั้งไม่ยอมให้ปลูกพืชล้มลุกที่หลากหลายในหนึ่งปี หรือต้องการการชลประทาน ในทุกสภาพแวดล้อมเหล่านี้พืชยืนต้นจะถูกปลูก (กาแฟ ช็อคโกแลต) และระบบจะถูกดำเนินการเช่นวนเกษตร ในสภาพแวดล้อมที่อบอุ่นที่ระบบนิเวศส่วนใหญ่เป็นทุ่งหญ้าธรรมดาหรือทุ่งหญ้าแบบแพรรี่ การปลูกพืชล้มลุกการผลิตสูงเป็นระบบการเกษตรที่โดดเด่น<a href="#cite_note-CS-29">[29]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="สถิติพืช">สถิติพืช</h4>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=9" title="แก้ไขส่วน: สถิติพืช">แก้</a>]</div> ดูเพิ่มเติม:<a href="/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="รายชื่อของพืชผลทางการเกษตรที่สำคัญที่สุดทั่วโลก (ไม่มีหน้านี้)">รายชื่อของพืชผลทางการเกษตรที่สำคัญที่สุดทั่วโลก</a> ประเภทที่สำคัญของพืช ได้แก่ซีเรียลและ pseudocereals(ซีเรียลที่ไม่ใช่พืชตะกูลหญ้า) เมล็ดพืชที่กินได้ (เช่น เมล็ดถั่ว) อาหารสัตว์ และผักและผลไม้ พืชเฉพาะอย่างถูกปลูกในภูมิภาคที่กำลังเติบโตที่แตกต่างกันทั่วโลก หน่วยเป็นล้านตันโดยการประมาณการของ FAO <table class="wikitable" align="left"> <tbody><tr> <th colspan="2">ผลผลิตทางการเกษตรสูงสุดแบ่งตามประเภทพืชผล (ล้านตัน) ข้อมูลปี 2004 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%98%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A" title="ธัญพืช">ธัญพืช</a></td> <td align="right">2,263 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%9C%E0%B8%B1%E0%B8%81" title="ผัก">ผัก</a> and แตงไทย</td> <td align="right">866 </td></tr> <tr> <td>พืชประเภทรากและพืชประเภทหัว</td> <td align="right">715 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%A1" title="นม">นม</a></td> <td align="right">619 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89" title="ผลไม้">ผลไม้</a></td> <td align="right">503 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD" class="mw-disambig" title="เนื้อ">เนื้อ</a></td> <td align="right">259 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="พืชน้ำมัน (ไม่มีหน้านี้)">พืชน้ำมัน</a></td> <td align="right">133 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B2" title="ปลา">ปลา</a> (2001 ประมาณการ)</td> <td align="right">130 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%82%E0%B9%88" class="mw-disambig" title="ไข่">ไข่</a></td> <td align="right">63 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%96%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%A7" title="ถั่ว">ถั่ว</a></td> <td align="right">60 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%83%E0%B8%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="พืชเส้นใย (ไม่มีหน้านี้)">พืชเส้นใย</a></td> <td align="right">30 </td></tr> <tr> <td colspan="2">Source: <a href="/wiki/Food_and_Agriculture_Organization" class="mw-redirect" title="Food and Agriculture Organization">Food and Agriculture Organization</a> (FAO) <a href="#cite_note-30">[30]</a> </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable" align="left"> <tbody><tr> <th colspan="2">ผลผลิตทางการเกษตรสูงสุดแบ่งตามแต่ละพืชผล (ล้านตัน) ข้อมูลปี 2004 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A2" title="อ้อย">อ้อย</a></td> <td align="right">1,324 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B9%82%E0%B8%9E%E0%B8%94" title="ข้าวโพด">ข้าวโพด</a></td> <td align="right">721 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B5" title="ข้าวสาลี">ข้าวสาลี</a></td> <td align="right">627 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2" class="mw-redirect" title="ข้าวเจ้า">ข้าวเจ้า</a></td> <td align="right">605 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%9D%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%87" title="มันฝรั่ง">มันฝรั่ง</a></td> <td align="right">328 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Sugar_Beet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sugar Beet (ไม่มีหน้านี้)">Sugar Beet</a></td> <td align="right">249 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%96%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87" title="ถั่วเหลือง">ถั่วเหลือง</a></td> <td align="right">204 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99" title="ปาล์มน้ำมัน">ปาล์มน้ำมัน</a></td> <td align="right">162 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B9%8C" title="ข้าวบาร์เลย์">ข้าวบาร์เลย์</a></td> <td align="right">154 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8" title="มะเขือเทศ">มะเขือเทศ</a></td> <td align="right">120 </td></tr> <tr> <td colspan="2">Source: <a href="/wiki/Food_and_Agriculture_Organization" class="mw-redirect" title="Food and Agriculture Organization">Food and Agriculture Organization</a> (FAO) <a href="#cite_note-31">[31]</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ระบบการผลิตปศุสัตว์">ระบบการผลิตปศุสัตว์</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=10" title="แก้ไขส่วน: ระบบการผลิตปศุสัตว์">แก้</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9751016">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">บทความหลัก: <a href="/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A8%E0%B8%B8%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C" title="ปศุสัตว์">ปศุสัตว์</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Kerbau_Jawa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Kerbau_Jawa.jpg/220px-Kerbau_Jawa.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Kerbau_Jawa.jpg/330px-Kerbau_Jawa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Kerbau_Jawa.jpg/440px-Kerbau_Jawa.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="991" /></a><figcaption>การไถนาข้าวด้วยควายในอินโดนีเซีย</figcaption></figure> สัตว์ รวมทั้งม้า ล่อ วัว ควาย อูฐ ลามา Alpacas ลา และสุนัข มักจะถูกใช้เพื่อช่วยในการเพาะปลูกพืช การเก็บเกี่ยว ควบคุมสัตว์อื่น และขนส่งสินค้าเกษตรให้กับผู้ซื้อ การเลี้ยงสัตว์ไม่เพียงแต่หมายถึงการปรับปรุงพันธุ์และการเลี้ยงให้โตขึ้นเพื่อผลิตเป็นเนื้อสัตว์หรือการเก็บเกี่ยวผลิตภัณฑ์จากสัตว์ (เช่นนม ไข่ หรือขนสัตว์) อย่างต่อเนื่อง แต่ยังรวมถึงการปรับปรุงพันธุ์และการดูแลรักษาสายพันธุ์สำหรับทำงานและเป็นเพื่อน ระบบการผลิตปศุสัตว์สามารถกำหนดขึ้นขึ้นอยู่กับแหล่งของอาหาร เช่นเป็นทุ่งหญ้า เป็นแบบผสมผสาน และแบบไม่ใช้พื้นที่<a href="#cite_note-FAO_lps-32">[32]</a> ณ ปี 2010 30% ของพื้นที่ที่เป็นน้ำแข็งและพื้นที่ที่ไม่มีน้ำของโลกถูกใช้สำหรับการผลิตปศุสัตว์ กับภาคการจ้างงานประมาณ 1.3 พันคน ระหว่างทศวรรษที่ 1960 ถึง 2000 มีการเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญในการผลิตปศุสัตว์ทั้งด้วยจำนวนตัวเลขและโดยน้ำหนักซาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหมู่เนื้อวัว เนื้อหมูและเนื้อไก่ เฉพาะเนื่อไก่ได้ผลิตเพิ่มขึ้นเกือบ 10 เท่า สัตว์ที่ไม่ให้เนื้อ เช่นวัวนมและไก่ผลิตไข่ ยังแสดงให้เห็นการเพิ่มขึ้นของการผลิตอย่างมีนัยสำคัญ วัวควายทั่วโลก ประชากรแกะและแพะถูกคาดว่าจะยังคงเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจนถึงปี 2050<a href="#cite_note-LP-33">[33]</a> การเพาะเลี้ยงพืชสัตว์ในน้ำหรือการเลี้ยงปลา การผลิตปลาเพื่อการบริโภคของมนุษย์โดยการเลี้ยงในที่คุมขัง เป็นหนึ่งในภาคการผลิตอาหารที่เติบโตเร็วที่สุด โดยเฉลี่ย 9% ต่อปีระหว่างปี 1975 ถึงปี 2007<a href="#cite_note-34">[34]</a> ในช่วงครึ่งหลังของศตวรรษที่ 20 ผู้ผลิตที่ใช้การคัดเลือกพันธุ์ได้มุ่งเน้นการสร้างสายพันธุ์ปศุสัตว์และการผสมข้ามพันธ์ที่เพิ่มการผลิต ในขณะที่ส่วนใหญ่ไม่คำนึงถึงความจำเป็นในการสงวนความหลากหลายทางพันธุกรรม แนวโน้มนี้ได้นำไปสู่การลดลงอย่างมีนัยสำคัญในความหลากหลายทางพันธุกรรมและทรัพยากรในหมู่พันธุ์ของสัตว์ นำไปสู่การลดลงสอดคล้องกันในความต้านทานของโรคและการปรับตัวในท้องถิ่นที่พบก่อนหน้านี้ในหมู่สายพันธุ์ดั้งเดิม<a href="#cite_note-35">[35]</a> การผลิตปศุสัตว์ที่อยู่ตามทุ่งหญ้าจะพึ่งพาวัสดุจากพืชเช่นพื้นที่ไม้ต้นเตี้ย (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: shrubland ทุ่งกว้างผสม (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: rangeland) และทุ่งหญ้าสำหรับเลี้ยงสัตว์เคี้ยวเอื้อง (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: pasture) ปัจจัยการผลิตสารอาหารด้านนอกอาจจะถูกใช้ แต่ปุ๋ยจะถูกส่งกลับโดยตรงไปยังทุ่งหญ้าเพื่อให้เป็นแหล่งสารอาหารที่สำคัญ ระบบนี้เป็นสิ่งสำคัญโดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่ที่การผลิตพืชเป็นไปไม่ได้เพราะสภาพภูมิอากาศหรือดิน คิดเป็นคนเลี้ยงปศุสัตว์ 30-40 ล้านคน<a href="#cite_note-CS-29">[29]</a> ระบบการผลิตแบบผสมจะใช้ทุ่งหญ้า พืชอาหารสัตว์และพืชอาหารสัตว์แบบเมล็ดเป็นอาหารสำหรับสัตว์เคี้ยวเอื้องและปศุสัตว์กระเพาะเดี่ยว (หนึ่งกระเพาะอาหาร ; ส่วนใหญ่เป็นไก่และหมู) ปุ๋ยคอกทั่วไปจะถูกรีไซเคิลในระบบผสมเพื่อเป็นปุ๋ยสำหรับพืช<a href="#cite_note-FAO_lps-32">[32]</a> ระบบไม่ใช้ที่ดินจะพึ่งพาอาหารจากภายนอกฟาร์ม เป็นตัวแทนของการไม่เชื่อมโยงของการเพาะปลูกและการผลิตปศุสัตว์ที่พบอย่างแพร่หลายมากขึ้นในประเทศสมาชิกขององค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (OECD) ปุ๋ยสังเคราะห์ถูกพึ่งพาอย่างมากสำหรับการผลิตพืชและการใช้ปุ๋ยจะกลายเป็นความท้าทายอย่างหนึ่งเช่นเดียวกับเป็นแหล่งหนึ่งของมลพิษ<a href="#cite_note-FAO_lps-32">[32]</a> ประเทศอุตสาหกรรมใช้การดำเนินงานเหล่านี้ในการผลิตจำนวนมากของอุปทานของสัตว์ปีกและเนื้อหมูในโลก นักวิทยาศาสตร์ประเมินว่า 75% ของการเจริญเติบโตในการผลิตปศุสัตว์ระหว่างปี 2003 ถึง ปี 2030 จะเป็นการดำเนินการให้อาหารสัตว์ในที่คุมขัง ซึ่งบางครั้งเรียกว่าเกษตรกรรมโรงงาน (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: factory farming) มีการเจริญเติบโตแบบนี้เป็นอันมากในหลายประเทศที่กำลังพัฒนาในเอเชีย แต่มีการเจริญเติบโตจำนวนเล็กมากๆในแอฟริกา<a href="#cite_note-LP-33">[33]</a> บางส่วนของการปฏิบัติที่ใช้ในการผลิตปศุสัตว์เชิงพาณิชย์ รวมทั้งการใช้ฮอร์โมนการเจริญเติบโต ทำให้เกิดความขัดแย้ง<a href="#cite_note-36">[36]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="การปฏิบัติในการผลิต">การปฏิบัติในการผลิต</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=11" title="แก้ไขส่วน: การปฏิบัติในการผลิต">แก้</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Mt_Uluguru_and_Sisal_plantations.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Mt_Uluguru_and_Sisal_plantations.jpg/300px-Mt_Uluguru_and_Sisal_plantations.jpg" decoding="async" width="300" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Mt_Uluguru_and_Sisal_plantations.jpg/450px-Mt_Uluguru_and_Sisal_plantations.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Mt_Uluguru_and_Sisal_plantations.jpg/600px-Mt_Uluguru_and_Sisal_plantations.jpg 2x" data-file-width="2567" data-file-height="1299" /></a><figcaption>ถนนที่ตัดไปทั่วฟาร์มช่วยให้เครื่องจักรสามารถเข้าถึงฟาร์มเพื่อทำการผลิต</figcaption></figure> 'การเตรียมดินแบบไถพรวน'เป็นแนวทางปฏิบัติของการไถดินเพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการเพาะปลูกหรือการรวมตัวกันของสารอาหารหรือสำหรับการควบคุมศัตรูพืช การไถพรวนดินแตกต่างกันไปในความเข้มข้นตั้งแต่แบบดั้งเดิมไปจนถึงแบบไม่มีการไถ มันอาจจะเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตโดยการอุ่นดิน การผสมปุ๋ยและการควบคุมวัชพืช แต่ยังทำให้ดินมีแนวโน้มที่จะถูกกัดเซาะ กระตุ้นให้เกิดการสลายตัวของสารอินทรีย์เพื่อปล่อย CO2 และลดความอุดมสมบูรณ์และความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตในดิน<a href="#cite_note-Soil-37">[37]</a><a href="#cite_note-PCP_Tillage-38">[38]</a> 'การควบคุมศัตรูพืช'รวมถึงการจัดการวัชพืช แมลง ไร และเชื้อโรค การปฏิบัติด้วยเคมี (ยาฆ่าแมลง) ด้วยชีววิทยา (การควบคุมทางชีวภาพ) ด้วยเครื่องกล (การไถพรวนดิน) และทางวัฒนธรรมถูกนำมาใช้ การปฏิบัติทางวัฒนธรรมรวมถึงการปลูกพืชหมุนเวียน การคัดสรรพืช การปลูกพืชคลุมดิน การปลูกพืชแซม การหมักทำปุ๋ย การหลีกเลี่ยงโรค และการสร้างความต้านทานต่อโรค 'การจัดการศัตรูพืชแบบบูรณาการ' เป็นความพยายามที่จะใช้ทุกวิธีการเหล่านี้เพื่อให้ประชากรศัตรูพืชมีจำนวนต่ำกว่าจำนวนที่จะทำให้เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจ และแนะนำให้ใช้สารกำจัดศัตรูพืชเป็นที่พึ่งสุดท้าย<a href="#cite_note-PCP_Pest-39">[39]</a> 'การจัดการสารอาหาร'จะรวมทั้งแหล่งที่มาของปัจจัยการผลิตสารอาหารสำหรับการผลิตพืชและปศุสัตว์ และวิธีการใช้ประโยชน์จากปุ๋ยที่ผลิตโดยปศุสัตว์ ปัจจัยการผลิตสารอาหารอาจเป็นปุ๋ยอนินทรีเคมี ปุ๋ยคอก ปุ๋ยพืชสด ปุ๋ยหมักและแร่ธาตุที่ขุดได้<a href="#cite_note-PCP_Soil-40">[40]</a> การใช้สารอาหารจากพืชยังอาจได้รับการจัดการโดยใช้เทคนิคทางวัฒนธรรมเช่นการปลูกพืชหมุนเวียนหรือเพาะปลูกในช่วงฤดูใบไม้ร่วง<a href="#cite_note-CS_nutrient-41">[41]</a><a href="#cite_note-Soil_nutrient-42">[42]</a> ปุ๋ยคอกถูกนำมาใช้อย่างใดอย่างหนึ่ง โดยเลี้ยงปศุสัตว์ในจุดที่พืชอาหารสัตว์มีการเจริญเติบโต เช่นในทุ่งเลี้ยงสัตว์หมุนเวียนที่มีการจัดการอย่างเข้มข้น หรือโดยการแพร่กระจายทั้งแบบทำเป็นปุ๋ยสูตรแห้งหรือสูตรเหลวในทุ่งนาหรือทุ่งหญ้า 'การจัดการน้ำ'เป็นสิ่งจำเป็นในบริเวณที่ปริมาณน้ำฝนไม่เพียงพอหรือแปรเปลี่ยนได้ ซึ่งเกิดขึ้นในระดับหนึ่งในพื้นที่ส่วนใหญ่ของโลก<a href="#cite_note-CS-29">[29]</a> เกษตรกรบางคนใช้น้ำชลประทานเพื่อเสริมปริมาณน้ำฝน ในพื้นที่อื่น ๆ เช่น Great Plains ในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา เกษตรกรใช้ในปีแห้งแล้งเพื่อการอนุรักษ์ความชุ่มชื้นในดินที่จะใช้สำหรับการปลูกพืชในปีต่อไป<a href="#cite_note-PCP_Water-43">[43]</a> เกษตรกรรมมีการใช้น้ำถึง 70% ของการใช้น้ำจืดทั่วโลก<a href="#cite_note-Pimentel_water-44">[44]</a> ตามรายงานของสถาบันวิจัยนโยบายอาหารนานาชาติ เทคโนโลยีการเกษตรจะมีผลกระทบด้านดีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดกับการผลิตอาหารถ้าถูกนำมาใช้ในการทำงานร่วมกัน การใช้รูปแบบที่ได้รับการประเมินว่าสิบเอ็ดเทคโนโลยีอาจส่งผลกระทบต่อผลผลิตทางการเกษตรได้อย่างไร ในด้านความมั่นคงทางอาหารและการค้าภายในปี 2050 สถาบันวิจัยนโยบายอาหารนานาชาติพบว่าจำนวนประชาชนที่มีความเสี่ยงจากความหิวอาจจะลดลงมากถึง 40% และราคาอาหารที่อาจจะลดลงเกือบครึ่งหนึ่ง<a href="#cite_note-ifpri-45">[45]</a> "การชำระเงินสำหรับการให้บริการของระบบนิเวศ (PES) ยังสามารถจูงใจต่อไปได้อีกในความพยายามที่จะเป็นสีเขียวในภาคเกษตร นี้เป็นวิธีการที่จะสามารถตรวจสอบมูลค่าและผลตอบแทนของประโยชน์จากการบริการของระบบนิเวศที่ให้โดยการปฏิบัติแบบการเกษตรสีเขียว"<a href="#cite_note-46">[46]</a> "มาตรการนวัตกรรมของ PES อาจรวมถึงการชำระเงินเพื่อการปลูกป่าที่จ่ายโดยตัวเมืองให้กับชุมชนต้นน้ำในพื้นที่ชนบทของแหล่งต้นน้ำที่ใช้ร่วมกันสำหรับปริมาณและคุณภาพที่ดีขึ้นของน้ำจืดสำหรับผู้ใช้ในเขตเทศบาลเมือง การชำระเงิน Ecoservice โดยเกษตรกรให้กับผู้ดูแลป่าต้นน้ำสำหรับการบริหารจัดการที่เหมาะสมสำหรับการไหลของสารอาหารในดิน และวิธีการที่จะสร้างรายได้จากเครดิตการกักเก็บและลดการปล่อยคาร์บอนจะเป็นประโยชน์สำหรับการปฏิบัติทางการเกษตรสีเขียวเพื่อชดเชยเกษตรกรสำหรับความพยายามของพวกเขาในการฟื้นฟูและสร้างสภาพจิตและนำการปฏิบัติอื่นๆมาใช้งาน"<a href="#cite_note-47">[47]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ"><span id=".E0.B8.81.E0.B8.B2.E0.B8.A3.E0.B8.94.E0.B8.B1.E0.B8.94.E0.B9.81.E0.B8.9B.E0.B8.A5.E0.B8.87.E0.B8.9E.E0.B8.B7.E0.B8.8A.E0.B9.81.E0.B8.A5.E0.B8.B0.E0.B9.80.E0.B8.97.E0.B8.84.E0.B9.82.E0.B8.99.E0.B9.82.E0.B8.A5.E0.B8.A2.E0.B8.B5.E0.B8.8A.E0.B8.B5.E0.B8.A7.E0.B8.A0.E0.B8.B2.E0.B8.9E">การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=12" title="แก้ไขส่วน: การดัดแปลงพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ">แก้</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9751016"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">บทความหลัก: <a href="/w/index.php?title=%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B9%8C%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A&action=edit&redlink=1" class="new" title="การเพาะพันธุ์พืช (ไม่มีหน้านี้)">การเพาะพันธุ์พืช</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Ueberladewagen_(jha).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Ueberladewagen_%28jha%29.jpg/220px-Ueberladewagen_%28jha%29.jpg" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Ueberladewagen_%28jha%29.jpg/330px-Ueberladewagen_%28jha%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Ueberladewagen_%28jha%29.jpg/440px-Ueberladewagen_%28jha%29.jpg 2x" data-file-width="1094" data-file-height="710" /></a><figcaption>รถแทรกเตอร์และรถลาก</figcaption></figure> การดัดแปลงพืชมีการฝึกฝนโดยมนุษย์เป็นพันๆปีมาแล้วตั้งแต่จุดเริ่มต้นของอารยธรรม การดัดแปลงพืชโดยการเพาะพันธุ์จะเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมของพืชเพื่อให้มันมีลักษณะเป็นประโยชน์มากขึ้นสำหรับมนุษย์ เช่นผลไม้หรือเมล็ดมีขนาดใหญ่ขึ้น อดทนแล้ง หรือต้านทานต่อแมลงศัตรูพืช ความก้าวหน้าที่สำคัญในการเพาะพันธุ์พืชเกิดหลังจากการทำงานของนักพันธุกรรม Gregor Mendel งานของเขาในแอลลีล(ยีนที่เป็นคู่กันหรือแสดงลักษณะเดียวกัน [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.]) ลักษณะเด่นและลักษณะด้อย แม้ว่าในตอนแรกไม่ได้รับความสนใจเกือบ 50 ปี ได้ให้นักปรับปรุงพันธุ์พืชมีความเข้าใจที่ดีขึ้นในเรื่องพันธุศาสตร์และเทคนิคการเพาะพันธุ์ การปรับปรุงพันธุ์พืชรวมถึงเทคนิคเช่นการคัดเลือกพันธุ์ที่มีลักษณะที่พึงประสงค์ การผสมเกสรตนเอง และการผสมข้ามเกสร และเทคนิคโมเลกุลที่ปรับเปลี่ยนพันธุกรรมสิ่งมีชีวิต<a href="#cite_note-48">[48]</a> การปรับพันธุ์พืชให้เข้ากับสภาพแวดล้อมได้เพิ่มผลผลิตในกว่าศตวรรษที่ผ่านมา เพิ่มความต้านทานโรคและการทนแล้งที่ดีขึ้น, การเก็บเกี่ยวที่ง่ายและการปรับปรุงรสชาติและคุณค่าทางโภชนาการของพืช การคัดเลือกและปรับปรุงพันธุ์อย่างระมัดระวังมีผลกระทบอย่างมากกับลักษณะของพืช การเลือกและการปรับปรุงพันธุ์พืชในทศวรรษที่ 1920 และ 1930 ได้ปรับปรุงทุ่งหญ้า (หญ้าและถั่ว) ในนิวซีแลนด์. X-ray และอัลตราไวโอเลตที่กว้างขวางชักนำให้เกิดความพยายามในการกลายพันธุ์ (เช่นพันธุวิศวกรรมดั้งเดิม) ในช่วงทศวรรษที่ 1950 ได้ผลิตเมล็ดพันธุ์ที่หลากหลายของธัญพืชทางการค้าอันทันสมัยเช่นข้าวสาลี ข้าวโพด และข้าวบาร์เลย์<a href="#cite_note-49">[49]</a><a href="#cite_note-50">[50]</a> การปฏิวัติเขียวจะนิยมใช้การผสมข้ามพันธุ์แบบธรรมดาเพื่อให้รวดเร็วในการเพิ่มผลผลิตโดยการสร้าง "สายพันธุ์ที่ให้ผลผลิตสูง" ตัวอย่างเช่นอัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของข้าวโพดในประเทศสหรัฐอเมริกาได้เพิ่มขึ้นจาก 2.5 ตันต่อเฮกตาร์ (40 บุชเชลต่อเอเคอร์) ในปี 1900 เป็นประมาณ 9.4 ตัน/เฮกตาร์ (150 บุชเชลต่อเอเคอร์) ในปี 2001 ในทำนองเดียวกัน ผลผลิตข้าวสาลีโดยเฉลี่ยทั่วโลกได้เพิ่มขึ้นจากน้อยกว่า 1 ตัน/เฮกตาร์ในปี 1900 เป็นมากกว่า 2.5 ตัน/เฮกตาร์ในปี 1990 ในอเมริกาใต้อัตราผลตอบแทนข้าวสาลีเฉลี่ยประมาณ 2 ตัน/เฮกตาร์ แอฟริกาต่ำกว่า 1 ตัน/เฮกตาร์ และอียิปต์และอารเบียสูงถึง 3.5-4 ตัน/เฮกตาร์ด้วยการมีชลประทาน ในทางตรงกันข้าม ผลผลิตข้าวสาลีเฉลี่ยในหลายประเทศเช่นฝรั่งเศสมีมากกว่า 8 ตัน/เฮกตาร์ การแปรเปลี่ยนในอัตราผลตอบแทนมีสาเหตุหลักมาจากการแปรเปลี่ยนของสภาพภูมิอากาศ พันธุศาสตร์ และระดับของเทคนิคการทำการเกษตรอย่างเข้มข้น (การใช้ปุ๋ย สารเคมีควบคุมศัตรูพืช การควบคุมการเจริญเติบโตเพื่อหลีกเลี่ยงการพักตัว)<a href="#cite_note-51">[51]</a><a href="#cite_note-52">[52]</a><a href="#cite_note-53">[53]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="พันธุวิศวกรรม">พันธุวิศวกรรม</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=13" title="แก้ไขส่วน: พันธุวิศวกรรม">แก้</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9751016"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">บทความหลัก: <a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="พันธุวิศวกรรม">พันธุวิศวกรรม</a></div> ดูเพิ่มเติม: อาหารดัดแปลงพันธุกรรม พืชดัดแปลงพันธุกรรม กฎระเบียบของการเปิดตัวของสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรมและการถกเถียงเรื่องอาหารดัดแปลงพันธุกรรม สิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรม (จีเอ็มโอ) เป็นสิ่งมีชีวิตที่สารพันธุกรรมของมันได้รับการแก้ไขโดยใช้เทคนิคพันธุวิศวกรรมที่รู้จักกันโดยทั่วไปว่าเป็นเทคโนโลยีผสมดีเอ็นเอ (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: recombinant DNA technology) พันธุวิศวกรรมมีการขยายยีนให้กับพ่อพันธุ์แม่พันธุ์เพื่อใช้ประโยชน์ในการสร้าง germlines ที่ต้องการสำหรับพืชใหม่ ความทนทานที่เพิ่มขึน เนื้อหาทางโภชนา การต้านทานแมลงและเชื้อไวรัส และความอดทนสารกำจัดวัชพืชเป็นเพียงไม่กี่ของคุณลักษณะที่ให้กับพันธุ์พืชผ่านทางพันธุวิศวกรรม<a href="#cite_note-54">[54]</a> พืชจีเอ็มโอก่อให้เกิดความกังวลด้านความปลอดภัยของอาหารและการติดฉลากอาหาร หลายประเทศได้เข้มงวดในการผลิต การนำเข้าและ/หรือการใช้อาหารและพืชจีเอ็มโอ ซึ่งได้รับนำมาใช้อันเนื่องมาจากความกังวลเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้น และลดความหลากหลายทางการเกษตร และเพิ่มการปนเปื้อนของพืชที่ไม่ใช่จีเอ็มโอ<a href="#cite_note-55">[55]</a> ปัจจุบัน สนธิสัญญาโลกชื่อว่า พิธีสารความปลอดภัยทางชีวภาพ จะกำกับดูแลการค้าของ GMOs มีการอภิปรายอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับการติดฉลากของอาหารที่ทำจาก GMOs และในขณะที่สหภาพยุโรปในปัจจุบันต้องการให้อาหารจีเอ็มโอทั้งหมดมีการระบุ แต่สหรัฐไม่ต้องการ<a href="#cite_note-56">[56]</a> เมล็ดพันธุ์ที่ต้านทานต่อสารกำจัดวัชพืชมียีนที่ถูกปลูกถ่ายเข้าไปในจีโนมของมันเพื่อช่วยให้พืชที่จะทนต่อการสัมผัสกับสารเคมีกำจัดวัชพืช รวมทั้ง glyphosates เมล็ดพันธุ์เหล่านี้ช่วยให้เกษตรกรสามารถปลูกพืชที่สามารถถูกฉีดพ่นด้วยสารเคมีกำจัดวัชพืชเพื่อควบคุมวัชพืชโดยไม่ทำร้ายพืชที่มีความต้านทาน พืชที่มีความต้านทานต่อสารกำจัดวัชพืชถูกใช้โดยเกษตรกรทั่วโลก<a href="#cite_note-57">[57]</a> ด้วยการใช้ที่เพิ่มขึ้นของพืชที่ทนต่อสารกำจัดวัชพืช มีการเพิ่มขึ้นในการใช้สเปรย์สารกำจัดวัชพืชที่ใช้ glyphosate ในบางพื้นที่มีการพัฒนาวัชพืชที่ทนต่อสาร glyphosate ทำให้เกษตรกรหันไปใช้สารเคมีกำจัดวัชพืชอื่นๆ <a href="#cite_note-Farmers_Guide_to_GMOs-58">[58]</a><a href="#cite_note-59">[59]</a> บางการศึกษายังเชื่อมโยงการใช้งานอย่างแพร่หลายของ glyphosate กับการขาดธาตุเหล็กในพืชบางอย่างซึ่งเป็นความกังวลของทั้งการผลิตพืชและคุณภาพทางโภชนาการ ที่อาจเกิดผลกระทบทางเศรษฐกิจและสุขภาพ<a href="#cite_note-60">[60]</a> พืชจีเอ็มโออื่น ๆ ที่ใช้โดยผู้ปลูกรวมถึงพืชที่ทนต่อแมลง ที่มียีนจากแบคทีเรีย Bacillus thuringiensis (Bt) ที่อยู่ในดิน ซึ่งผลิตสารพิษที่เฉพาะเจาะจงต่อแมลง พืชเหล่านี้ป้องกันพืชจากความเสียหายที่เกิดจากแมลง<a href="#cite_note-61">[61]</a> บางคนเชื่อว่าลักษณะทางพันธุกรรมที่คล้ายกันของต้านทานศัตรูพืชหรือดีกว่าสามารถจัดหามาได้ผ่านการปฏิบัติด้านการปรับปรุงพันธุ์แบบดั้งเดิม และความต้านทานต่อแมลงศัตรูพืชต่างๆสามารถได้รับจากการผสมข้ามพันธุ์หรือการผสมเกสรข้ามกับพันธุ์ป่า ในบางกรณีพันธุ์ป่าเป็นแหล่งที่มาหลักของลักษณะความต้านทานเช่นมะเขือเทศบางพันธุ์ที่ได้รับความต้านทานอย่างน้อย 19 โรคที่ได้มาผ่านทางการผสมข้ามกับประชากรป่าของมะเขือเทศ<a href="#cite_note-62">[62]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม">ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=14" title="แก้ไขส่วน: ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม">แก้</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Water_pollution_in_the_Wairarapa.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Water_pollution_in_the_Wairarapa.JPG/200px-Water_pollution_in_the_Wairarapa.JPG" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Water_pollution_in_the_Wairarapa.JPG/300px-Water_pollution_in_the_Wairarapa.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Water_pollution_in_the_Wairarapa.JPG/400px-Water_pollution_in_the_Wairarapa.JPG 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption>มลภาวะน้ำในสายธารชนบทแห่งหนึ่งเนื่องจากน้ำที่ล้นออกมาจากการทำกิจกรรมทางการเกษตรในนิวซีแลนด์</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9751016"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">บทความหลัก: <a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="ประเด็นสิ่งแวดล้อมกับการเกษตร (ไม่มีหน้านี้)">ประเด็นสิ่งแวดล้อมกับการเกษตร</a></div> เกษตรกรรมสร้าง'ค่าใช้จ่ายภายนอก'ต่อสังคมผ่านสารกำจัดศัตรูพืช สารอาหารที่ล้นออกไป การใช้น้ำมากเกินไป, การสูญเสียสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ และปัญหาอื่นๆสารพัด การประเมินของการเกษตรปี 2000 ในสหราชอาณาจักรพิจารณาค่าใช้จ่ายภายนอกทั้งหมดสำหรับ ปี 1996 อยู่ที่ £ 2,343 ล้านหรือ £ 208 ต่อเฮกตาร์<a href="#cite_note-Pretty2000-63">[63]</a> การวิเคราะห์ปี 2005 ของค่าใช้จ่ายเหล่านี้ในประเทศสหรัฐอเมริกาได้ข้อสรุปว่าพื้นที่เพาะปลูกสร้างประมาณ $ 5-16 พันล้าน ($ 30 ถึง $ 96 ต่อเฮกตาร์) ในขณะที่การผลิตปศุสัตว์สร้าง $ 714 ล้าน<a href="#cite_note-Tegtmeier2005-64">[64]</a> การศึกษาทั้งสองที่มุ่งเน้นแต่เพียงอย่างเดียวเกี่ยวกับผลกระทบทางการคลังสรุปว่าควรจะทำค่าใช้จ่ายภายนอกให้เป็น'ค่าใช้จ่ายภายใน' ไม่รวมเงินอุดหนุนในการวิเคราะห์ของพวกเขา แต่พวกเขาตั้งข้อสังเกตว่าเงินอุดหนุนยังมีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายในการเกษตรเพื่อสังคม<a href="#cite_note-Pretty2000-63">[63]</a><a href="#cite_note-Tegtmeier2005-64">[64]</a> ในปี 2010 คณะทรัพยากรระหว่างประเทศของโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติได้เผยแพร่รายงานการประเมินผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมของการบริโภคและการผลิต จากการศึกษาพบว่าการเกษตรและการบริโภคอาหารเป็นสองตัวขับที่สำคัญที่สุดของแรงกดดันด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัย การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การใช้น้ำและการปล่อยสารพิษ<a href="#cite_note-65">[65]</a> รายงานเศรษฐกิจสีเขียวปี 2011 ของ UNEP กล่าวว่า "การดำเนินงานด้านเกษตรกรรม, ไม่รวมการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน มีการผลิตประมาณร้อยละ 13 ของการปล่อยแก๊สเรือนกระจกทั่วโลก ซึ่งรวมถึงแก๊สเรือนกระจกที่ปล่อยออกมาจากการใช้ปุ๋ยอนินทรี สารกำจัดศัตรูพืชเกษตรเคมีและสารเคมีกำจัดวัชพืช (การปล่อยแก๊สเรือนกระจกที่เกิดจากการผลิตของปัจจัยการผลิตเหล่านี้จะรวมอยู่ในการปล่อยมลพิษอุตสาหกรรม) และปัจจัยการผลิตเชื้อเพลิงพลังงานฟอสซิล<a href="#cite_note-66">[66]</a> "โดยเฉลี่ยแล้วเราจะพบว่าจำนวนทั้งหมดของสารตกค้างสดจากการผลิตทางการเกษตรและการป่าไม้สำหรับปริมาณการผลิตเชื้อเพลิงชีวภาพรุ่นที่สองเป็น 3.8 พันล้านตันต่อปีระหว่างปี 2011 ถึงปี 2050 (ที่อัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปีร้อยละ 11 ตลอดระยะเวลาการวิเคราะห์, คิดเป็นการเจริญเติบโตที่สูงขึ้นในช่วงปีแรกๆร้อยละ 48 สำหรับปี 2011-2020 และขยายตัวโดยเฉลี่ยร้อยละ 2 ต่อปีหลังจากปี 2020)"<a href="#cite_note-67">[67]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ปัญหาด้านปศุสัตว์">ปัญหาด้านปศุสัตว์</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=15" title="แก้ไขส่วน: ปัญหาด้านปศุสัตว์">แก้</a>]</div> เจ้าหน้าที่อาวุโสของสหประชาชาติและผู้เขียนร่วมของรายงานของสหประชาชาติที่ให้รายละเอียดของปัญหานี้ คือ เฮนนิ่ง Steinfeld กล่าวว่า "ปศุสัตว์เป็นหนึ่งในผู้สนับสนุนที่สำคัญมากที่สุดของปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ร้ายแรงที่สุดในปัจจุบัน"<a href="#cite_note-68">[68]</a> การผลิตปศุสัตว์ครอบครอง 70% ของที่ดินทั้งหมดที่ใช้สำหรับการเกษตร หรือ 30% ของพื้นผิวดินแดนของโลก มันเป็นหนึ่งในแหล่งที่ใหญ่ที่สุดของแก๊สเรือนกระจก รับผิดชอบอยู่ 18% ของการปล่อยแก๊สเรือนกระจกของโลกเมื่อวัดเทียบเท่า CO2 โดยการเปรียบเทียบ การขนส่งทั้งหมดปลดปล่อย 13.5% ของ CO2 มันผลิต 65% ของก๊าซไนตรัสออกไซด์ที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์ (ซึ่งมี 296 เท่าของศักยภาพภาวะโลกร้อนของ CO2) และ 37% ของแก๊สมีเทนที่มนุษย์สร้างขึ้น (ซึ่งเป็นที่ 23 เท่าของภาวะโลกร้อนด้วย CO2) นอกจากนี้มันยังสร้าง 64% ของการปล่อยก๊าซแอมโมเนีย การขยายตัวของปศุสัตว์จะถูกอ้างถึงว่าเป็นปัจจัยสำคัญที่ผลักดันการตัดไม้ทำลายป่า เช่นในลุ่มน้ำอเมซอน 70% ของพื้นที่ที่เคยเป็นป่าก่อนหน้านี้ถูกครอบครองในขณะนี้โดยทุ่งหญ้าและส่วนที่เหลือที่ใช้สำหรับพืชอาหารสัตว์<a href="#cite_note-LEAD-69">[69]</a> ผ่านตัดไม้ทำลายป่าและความเสื่อมโทรมของที่ดิน ปศุสัตว์ยังมีการทำให้ความหลากหลายทางชีวภาพลดลงอีกด้วย นอกจากนี้ UNEP กล่าวว่า "การปล่อยแก๊สมีเทนจากปศุสัตว์ทั่วโลกคาดว่าจะเพิ่มขึ้นร้อยละ 60 ในปี 2030 ภายใต้การปฏิบัติและรูปแบบการบริโภคในปัจจุบัน"<a href="#cite_note-70">[70]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ปัญหาของที่ดินและปัญหาของน้ำ"><span id=".E0.B8.9B.E0.B8.B1.E0.B8.8D.E0.B8.AB.E0.B8.B2.E0.B8.82.E0.B8.AD.E0.B8.87.E0.B8.97.E0.B8.B5.E0.B9.88.E0.B8.94.E0.B8.B4.E0.B8.99.E0.B9.81.E0.B8.A5.E0.B8.B0.E0.B8.9B.E0.B8.B1.E0.B8.8D.E0.B8.AB.E0.B8.B2.E0.B8.82.E0.B8.AD.E0.B8.87.E0.B8.99.E0.B9.89.E0.B8.B3">ปัญหาของที่ดินและปัญหาของน้ำ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=16" title="แก้ไขส่วน: ปัญหาของที่ดินและปัญหาของน้ำ">แก้</a>]</div> ดูเพิ่มเติม: <a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%97%E0%B8%9A%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%8A%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมของการชลประทาน (ไม่มีหน้านี้)">ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมของการชลประทาน</a> การแปลงที่ดินคือการใช้ที่ดินเพื่อให้ผลผลิตเป็นสินค้าและบริการ เป็นวิธีการที่สำคญที่สุดที่มนุษย์ทำการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศของโลก และถือว่าเป็นแรงผลักดันในการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ ประมาณการของจำนวนแผ่นดินที่ถูกแปลงโดยมนุษย์แตกต่างกันจาก 39 ถึง 50%<a href="#cite_note-Vitousek-71">[71]</a> การเสื่อมสลายของแผ่นดิน ที่ทำให้การทำงานและการผลิตของระบบนิเวศลดลงในระยะยาว คาดว่าจะเกิดขึ้นกับ 24% ของพื้นที่ทั่วโลกด้วยการใช้งานที่มากเกินไปของพื้นที่เพาะปลูก<a href="#cite_note-FAO_GLADA-72">[72]</a> รายงานสหประชาชาติ FAO อ้างอิงการจัดการที่ดินเป็นปัจจัยที่ผลักดันอยู่เบื้องหลังการเสื่อมสลายและรายงานที่ประชาชน 1.5 พันล้านคนพี่งพาที่ดินที่เสื่อมสลายนี้ การเสื่อมสลายสามารถเกิดจากการตัดไม้ทำลายป่า สภาพทะเลทราย พังทลายของดิน การสูญเสียแร่ธาตุ หรือการเสื่อมสลายจากสารเคมี (กรดและเกลือ)<a href="#cite_note-CS-29">[29]</a> กระบวนการเจริญเติบโตเกินขอบเขต (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: eutrophication) หรือสารอาหารที่มากเกินไปในระบบนิเวศทางน้ำเป็นผลให้เกิดบุปผาสาหร่าย(อัลกัลบลูม, สาหร่ายเบ่งบาน การเพิ่มจำนวนของกลุ่มชีวพืชจำนวนมาก ทั้งที่มองเห็นและ ไม่เห็นด้วยตาเปล่าอย่างรวดเร็ว ทำให้น้ำมีสีเขียวหรือแดง [สิ่งแวดล้อม]) (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: algal bloom) และภาวะขาดออกซิเจน (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: anoxia) นำไปสู่การฆ่าปลา การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพและทำให้น้ำไม่เหมาะสำหรับดื่มและใช้ในอุตสาหกรรมอื่นๆ การใส่ปุ๋ยมากเกินไปและการประยุกต์ใช้ปุ๋ยหมักในพื้นที่เพาะปลูก เช่นเดียวกับความหนาแน่นของปศุสัตว์ที่สูงก่อให้เกิดสารอาหาร (ส่วนใหญ่ไนโตรเจนและฟอสฟอรัส) ที่ไหลล้นและชะล้างออกจากที่ดินเพื่อเกษตรกรรม สารอาหารเหล่านี้เป็นมลพิษแบบ nonpoint source (ต้นกำเนิดไม่เป็นจุด, แหล่งทิ้งไม่เป็นจุด ต้นกำเนิดหรือแหล่งระบายทิ้งของเสียที่ไม่เป็นจุด เช่น น้ำเสียที่มาจากพื้นที่การเกษตรหรือไอเสียจากรถยนต์ในเขตเมืองทั้งเมือง [สิ่งแวดล้อม]) ที่สำคัญที่เอื้อต่อกระบวนการเจริญเติบโตเกินขอบเขตในระบบนิเวศทางน้ำ<a href="#cite_note-Eutr-73">[73]</a> เกษตรกรรมคิดเป็น 70% ของการใช้ทรัพยากรน้ำจืด<a href="#cite_note-74">[74]</a> เกษตรกรรมเป็นตัวดึงน้ำที่สำคัญจากชั้นหินอุ้มน้ำ และขณะนี้ดึงออกมาจากแหล่งน้ำใต้ดินเหล่านั้นในอัตราที่ไม่ยั่งยืน มันเป็นที่รู้จักกันมานานแล้วว่าชั้นหินอุ้มน้ำในพื้นที่ที่หลากหลายอย่างเช่นภาคเหนือของจีน แม่น้ำคงคาตอนบน และทางภาคตะวันตกของสหรัฐกำลังหมดไป และงานวิจัยใหม่ขยายปัญหาเหล่านี้ไปที่ชั้นหินอุ้มน้ำในอิหร่าน, เม็กซิโกและซาอุดีอาระเบีย<a href="#cite_note-75">[75]</a> การเพิ่มความดันจะถูกวางอยู่บนทรัพยากรน้ำโดยอุตสาหกรรมและพื้นที่ในเมือง ซึ่งหมายความว่าการขาดแคลนน้ำจะเพิ่มขึ้นและการเกษตรจะเผชิญกับความท้าทายของการผลิตอาหารมากขึ้นสำหรับประชากรที่เพิ่มขึ้นของโลกด้วยทรัพยากรน้ำที่ลดลง<a href="#cite_note-76">[76]</a> การใช้น้ำทางการเกษตรยังสามารถทำให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมที่สำคัญ รวมทั้งการทำลายพื้นที่ชุ่มน้ำธรรมชาติ การแพร่กระจายของโรคที่เกิดจากน้ำ และความเสื่อมโทรมของที่ดินผ่านเกลือและน้ำขัง เมื่อการชลประทานดำเนินการไม่ถูกต้อง<a href="#cite_note-77">[77]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="สารกำจัดศัตรูพืช">สารกำจัดศัตรูพืช</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=17" title="แก้ไขส่วน: สารกำจัดศัตรูพืช">แก้</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9751016"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">บทความหลัก: <a href="/w/index.php?title=%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%97%E0%B8%9A%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%B3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%A8%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A&action=edit&redlink=1" class="new" title="ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมของสารกำจัดศัตรูพืช (ไม่มีหน้านี้)">ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมของสารกำจัดศัตรูพืช</a></div> การใช้สารกำจัดศัตรูพืชได้เพิ่มขึ้นตั้งแต่ปี 1950 ถึง 2.5 ล้านตันต่อปีทั่วโลก แต่การสูญเสียจากศัตรูพืชยังคงค่อนข้างคงที่<a href="#cite_note-Pimentel_pesticide-78">[78]</a> องค์การอนามัยโลกคาดหมายในปี 1992 ว่า สารกำจัดศัตรูพืชเป็นพิษเกิดขึ้น 3 ล้านชนิดเป็นประจำทุกปี ทำให้เกิดการเสียชีวิต 220,000 ราย<a href="#cite_note-WHO-79">[79]</a> สารกำจัดศัตรูพืชจะเลือกความต้านทานสารกำจัดศัตรูพืชในประชากรศัตรูพืช ซึ่งนำไปสู่สภาพที่เรียกว่า 'ลู่วิ่งสารกำจัดศัตรูพืช" ในที่ซึ่งความต้านทานศัตรูพืชรับประกันการพัฒนาของสารกำจัดศัตรูพืชใหม่<a href="#cite_note-CS_Pest-80">[80]</a> ข้อโต้แย้งในทางเลือกคือว่าวิธีที่จะ 'รักษาสภาพแวดล้อม" และหลีกเลี่ยงความอดอยากคือการใช้สารกำจัดศัตรูพืชและการเกษตรผลผลิตสูงเข้มข้น มุมมองหนึ่งถูกยกเป็นตัวอย่างโดยคำพูดที่จั่วหัวว่า'ศูนย์สำหรับเว็บไซต์ของประเด็นอาหารทั่วโลก': 'การเติบโตมากขึ้นต่อเอเคอร์เหลือที่ดินมากขึ้นสำหรับธรรมชาติ'<a href="#cite_note-DAvery-81">[81]</a><a href="#cite_note-82">[82]</a> อย่างไรก็ตาม นักวิจารณ์แย้งว่าข้อแลกเปลี่ยนระหว่างสภาพแวดล้อมกับความต้องการอาหารเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้<a href="#cite_note-WH-83">[83]</a> และว่าสารกำจัดศัตรูพืชเพียงแค่แทนที่'การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี'เช่นการปลูกพืชหมุนเวียน<a href="#cite_note-CS_Pest-80">[80]</a> UNEP แนะนำเทคนิค'การจัดการศัตรูพืชทางการเกษตรแบบ push-pull' ซึ่งเกี่ยวข้องกับการปลูกพืชแซมที่ใช้กลิ่นหอมของพืชที่จะขับไล่หรือ push ศัตรูพืชออกไปในขณะที่ดึงหรือ pull หรือดึงดูดแมลงที่ดีเข้ามา "การดำเนินการผลัก-ดึงในแอฟริกาตะวันออกได้เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญของผลตอบแทนข้าวโพดและการเพาะปลูกแบบรวมของพืชอาหารสัตว์แบบกำหนดค่า N ที่แน่นอนได้เพิ่มสมรรถนะของดินและนอกจากนี้ยังทำให้เกษตรกรมีอาหารสำหรับปศุสัตว์อีกด้วย ด้วยการดำเนินงานปศุสัตว์ที่เพิ่มขึ้น เกษตรกรก็สามารถผลิตเนื้อสัตว์ นมและผลิตภัณฑ์นมอื่นๆ และพวกเขาก็ใช้ปุ๋ยหมักเป็นปุ๋ยอินทรีย์ที่ส่งกลับสารอาหารไปยังไร่นา"<a href="#cite_note-84">[84]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ"><span id=".E0.B8.81.E0.B8.B2.E0.B8.A3.E0.B9.80.E0.B8.9B.E0.B8.A5.E0.B8.B5.E0.B9.88.E0.B8.A2.E0.B8.99.E0.B9.81.E0.B8.9B.E0.B8.A5.E0.B8.87.E0.B8.A0.E0.B8.B9.E0.B8.A1.E0.B8.B4.E0.B8.AD.E0.B8.B2.E0.B8.81.E0.B8.B2.E0.B8.A8">การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=18" title="แก้ไขส่วน: การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ">แก้</a>]</div> ดูเพิ่มเติม: <a href="/w/index.php?title=%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศและการเกษตร (ไม่มีหน้านี้)">การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศและการเกษตร</a> การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมีศักยภาพที่จะส่งผลกระทบต่อภาคเกษตรผ่านการเปลี่ยนแปลงในอุณหภูมิ ปริมาณน้ำฝน (ระยะเวลาและปริมาณ) CO2 พลังงานแสงอาทิตย์ และการมีปฏิสัมพันธ์ขององค์ประกอบเหล่านี้<a href="#cite_note-CS-29">[29]</a> เหตุการณ์รุนแรง เช่นภัยแล้งและน้ำท่วม คาดว่าจะเพิ่มขึ้นตามการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ<a href="#cite_note-85">[85]</a> เกษตรกรรมเป็นหนึ่งในภาคที่เสี่ยงที่สุดที่จะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ยกตัวอย่างน้ำประปา จะวิกฤตที่จะทำความยั่งยืนให้กับผลผลิตทางการเกษตรและเพิ่มผลผลิตอาหารที่จำเป็นในการรักษาความยั่งยืนของประชากรที่เพิ่มขึ้นของโลก ความผันผวนในการไหลของแม่น้ำมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นใน<a href="/wiki/%E0%B8%A8%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88_21" class="mw-disambig" title="ศตวรรษที่ 21">ศตวรรษที่ 21</a> จากประสบการณ์ของประเทศในลุ่มแม่น้ำไนล์ (เอธิโอเปีย เคนยาและซูดาน) และประเทศกำลังพัฒนาอื่นๆ การลดลงของทรัพยากรน้ำในช่วงฤดูที่วิกฤตสำหรับการเกษตร สามารถนำไปสู่การลดลงของอัตราผลผลิตได้ถึง 50%<a href="#cite_note-86">[86]</a> การใช้วิธีการแบบการแปลง จะเป็นสิ่งจำเป็นในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติในอนาคต<a href="#cite_note-87">[87]</a> ตัวอย่างเช่น นโยบาย การปฏิบัติและเครื่องมือส่งเสริมการเกษตรแบบภูมิอากาศ-สมาร์ทจะมีความสำคัญ เพราะจะมีการใช้ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่ดีขึ้นเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศในการประเมินความเสี่ยงและความเปราะบาง นักวางแผนและผู้กำหนดนโยบายจะต้องช่วยสร้างนโยบายที่เหมาะสมที่จะส่งเสริมให้เกิดการระดมทุนสำหรับการแปลงทางการเกษตรดังกล่าว<a href="#cite_note-88">[88]</a> เกษตรกรรมสามารถทำได้ทั้งบรรเทาหรือยิ่งทำให้เลวลงกับสภาวะโลกร้อน บางส่วนของการเพิ่มขึ้นของ CO2 ในชั้นบรรยากาศมาจากการสลายตัวของอินทรียวัตถุในดิน และแก๊สมีเทนจำนวนมากที่ปล่อยออกมาสู่ชั้นบรรยากาศเกิดจากการสลายตัวของอินทรียวัตถุในดินที่เปียกเช่นนาข้าว<a href="#cite_note-Soils_OM-89">[89]</a> เช่นเดียกับกิจกรรมการย่อยอาหารปกติของสัตว์เลี้ยงในฟาร์ม นอกจากนี้ ดินที่เปียกหรือดินที่ขาดออกซิเจนยังสูญเสียไนโตรเจนเนื่องจากขบวนการถอดถอนก๊าซไนโตรเจน (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: denitrification) การปล่อยแก๊สเรือนกระจกไนตริกออกไซด์และก๊าซไนตรัสออกไซด์<a href="#cite_note-Soils_N-90">[90]</a> การเปลี่ยนแปลงในการจัดการสามารถลดการปล่อยแก๊สเรือนกระจกเหล่านี้ และดินยังคงสามารถนำมาใช้เพื่อกักเก็บบางส่วนของ CO2 ในบรรยากาศ<a href="#cite_note-Soils_OM-89">[89]</a> จากคำบอกเล่าของ UNEP "เกษรกรรมยังผลิตประมาณร้อยละ 58 ของการปล่อยก๊าซไนตรัสออกไซด์ทั่วโลกและประมาณ 47 เปอร์เซ็นต์ของการปล่อยแก๊สมีเทนของโลก ทั้งสองก๊าซเหล่านี้มีศักยภาพในการลดภาวะโลกร้อนขึ้นต่อตันมากกว่า CO2 อย่างมาก (298 เท่าและ 25 เท่าตามลำดับ)"<a href="#cite_note-91">[91]</a> มีปัจจัยหลายประการที่อยู่ภายในเกษตรกรรมอุดหนุนการปล่อย CO2 จำนวนมาก ความหลากหลายของแหล่งผลิตตั้งแต่การผลิตเครื่องมือการเกษตรจนถึงการขนส่งของผลผลิตจากการเก็บเกี่ยว ประมาณ 8% ของการปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในธรรมชาติเป็นเพราะแหล่งการเกษตร ในจำนวนนั้น 75% เป็นการปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ออกมาจากการผลิตสารเคมีที่ช่วยการเพาะปลูก<a href="#cite_note-92">[92]</a> โรงงานที่ผลิตยาฆ่าแมลง สารเคมีกำจัดวัชพืช สารฆ่าเชื้อรา และปุ๋ยเป็นสาเหตุที่สำคัญของการปล่อยแก๊สเรือนกระจก ความสามารถในการผลิตของฟาร์มเองและการใช้เครื่องจักรเป็นแหล่งที่มาอื่นของการปล่อยแก๊สคาร์บอน เกือบทั้งหมดเครื่องจักรอุตสาหกรรมที่ใช้ในการทำการเกษตรสมัยใหม่ขับเคลื่อนโดยเชื้อเพลิงฟอสซิล เครื่องมือเหล่านี้จะเผาเชื้อเพลิงฟอสซิลจากจุดเริ่มต้นของกระบวนการจนกระทั่งเสร็จสิ้น รถแทรกเตอร์เป็นรากของแหล่งนี้ มันเผาน้ำมันเชื้อเพลิงและปล่อย CO2 เพียงเพื่อให้มันวิ่งได้ ปริมาณของการปล่อยของเครื่องจักรจะเพิ่มขึ้นเมื่อมันพ่วงอุปกรณ์อื่นเข้าไปด้วยและมันต้องการพลังงานมากขึ้น ระหว่างขั้นตอนการเตรียมดินรถและไถจะถูกใช้ในการทำลายดิน ในช่วงการเจริญเติบโต ปั๊มรดน้ำและหัวพ่นจะใช้ในการทำให้พืชชุ่มน้ำ และเมื่อพืชมีความพร้อมสำหรับเก็บเกี่ยว เครื่องเกี่ยวนวดจะถูกใช้ เครื่องจักรประเภทนี้ทั้งหมดต้องใช้พลังงานเพิ่มเติมซึ่งนำไปสู่การเพิ่มขึ้นการปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์จากรถแทรกเตอร์ขั้นพื้นฐาน<a href="#cite_note-93">[93]</a> ตัวอุดหนุนสุดท้ายที่สำคัญที่จะปล่อย CO2 ในภาคเกษตรอยู่ในการขนส่งสุดท้ายของผลผลิต เกษตรกรรมในท้องถิ่นได้รับความเดือดร้อนจากการถดถอยในช่วงศตวรรษที่ผ่านมาเนื่องจากเงินอุดหนุนฟาร์มจำนวนมาก ส่วนใหญ่ของพืชมีการจัดส่งหลายร้อยไมล์ไปที่โรงงานแปรรูปต่างๆก่อนที่จะสิ้นสุดลงในร้านขายของชำ การจัดส่งเหล่านี้จะทำโดยใช้โหมดการเผาไหม้เชื้อเพลิงฟอสซิลในการขนส่ง หลีกเลี่ยงไม่ได้ที่การขนส่งเหล่านี้จะเพิ่มการปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์<a href="#cite_note-94">[94]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ความยั่งยืน">ความยั่งยืน</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=19" title="แก้ไขส่วน: ความยั่งยืน">แก้</a>]</div> ดูเพิ่มเติม: <a href="/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AB%E0%B8%B1%E0%B8%A7%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B8%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="รายชื่อหัวข้อการเกษตรที่ยั่งยืน (ไม่มีหน้านี้)">รายชื่อหัวข้อการเกษตรที่ยั่งยืน</a> บางองค์กรที่สำคัญกำลังพูดถึงการเกษตรภายในระบบนิเวศน์ว่าเป็นทิศทางข้างหน้าสำหรับการเกษตรสายธารหลัก วิธีการทำการเกษตรในปัจจุบันส่งผลในการใช้ทรัพยากรน้ำแบบขยายตัวมากเกินไป อีกทั้งการกัดเซาะในระดับสูงและความอุดมสมบูรณ์ของดินที่ลดลง ตามรายงานจากสถาบันการจัดการน้ำระหว่างประเทศและ UNEP<a href="#cite_note-95">[95]</a> มีน้ำอยู่ไม่เพียงพอที่จะทำการเกษตรตอไปโดยใช้วิธีปฏิบัติในปัจจุบัน ดังนั้นจึงค้องมีการพิจารณาว่าการใช้น้ำ ที่ดิน และทรัพยากรระบบนิเวศที่วิกฤตจะต้องทำอย่างไรเพื่อเพิ่มผลผลิตการเพาะปลูก รายงานได้แนะนำการกำหนดมูลค่าให้กับระบบนิเวศ ให้มีการตระหนักถึงสิ่งแวดล้อมและการแลกเปลี่ยนกับการทำมาหากิน และการให้ความสมดุลกับสิทธิของของผู้ใช้และผลประโยชน์ที่หลากหลาย ความไม่เสมอภาคที่จะเกิดเมื่อมาตรการดังกล่าวถูกนำมาใช้จะต้องได้รับการแก้ไข เช่นการจัดสรรน้ำจากผู้ยากจนไปยังคนรวย การเคลียร์ที่ดินเพื่อเปิดทางให้พื้นที่เพาะปลูกมีประสิทธิผลมากขึ้น หรือการอนุรักษ์พื้นที่ชุ่มน้ำที่จำกัดสิทธิการประมง<a href="#cite_note-96">[96]</a> ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีช่วยให้เกษตรกรที่มีเครื่องมือและทรัพยากรที่จะทำให้การทำการเกษตรอย่างยั่งยืนมากขึ้น<a href="#cite_note-97">[97]</a> เทคโนโลยีใหม่ๆจะก่อให้เกิดนวัตกรรมใหม่ๆ เช่นการเตรียมดินแบบอนุรักษ์ กระบวนการทางเกษตรกรรมที่จะช่วยป้องกันการสูญเสียที่ดินเนื่องจากการพังทลาย มลพิษทางน้ำและการเพิ่มการกักเก็บคาร์บอน<a href="#cite_note-98">[98]</a> ตามรายงานจากสถาบันวิจัยนโยบายอาหารนานาชาติ (IFPRI)<a href="#cite_note-ifpri-45">[45]</a> เทคโนโลยีการเกษตรหลายอย่างจะมีผลกระทบที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในการผลิตอาหารถ้าถูกนำมาใช้ในการทำงานร่วมกัน การใช้รูปแบบที่ได้รับการประเมินว่าสิบเอ็ดเทคโนโลยีอาจส่งผลกระทบผลผลิตทางการเกษตรได้อย่างไร, ความมั่นคงทางอาหารและการค้าภายในปี 2050, IFPRI พบว่าจำนวนของประชาชนที่มีความเสี่ยงจากความหิวอาจจะลดลงมากถึง 40% และราคาอาหารที่อาจจะลดลงเกือบครึ่งหนึ่ง. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="เศรษฐศาสตร์การเกษตร">เศรษฐศาสตร์การเกษตร</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=20" title="แก้ไขส่วน: เศรษฐศาสตร์การเกษตร">แก้</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9751016"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">บทความหลัก: <a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="เศรษฐศาสตร์การเกษตร (ไม่มีหน้านี้)">เศรษฐศาสตร์การเกษตร</a></div> ดูเพิ่มเติม:<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%87%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%8A%E0%B8%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="เงินอุดหนุนเกษตรกรรมและเศรษฐศาสตร์ชน (ไม่มีหน้านี้)">เงินอุดหนุนเกษตรกรรมและเศรษฐศาสตร์ชน</a> เศรษฐศาสตร์การเกษตรหมายถึงเศรษฐศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับ "การผลิต การจัดจำหน่ายและการบริโภคสินค้าและบริการของการเกษตร"<a href="#cite_note-99">[99]</a> เมื่อรวมกับการผลิตทางการเกษตรด้วยทฤษฎีทั่วไปของการตลาดและธุรกิจให้เป็นสาขาของการศึกษาได้เริ่มต้นขึ้นในช่วงปลายยุค 1800s และเติบโตอย่างมีนัยสำคัญผ่านศตวรรษที่ 20<a href="#cite_note-100">[100]</a> ถึงแม้ว่าการศึกษาของเศรษฐกิจการเกษตรค่อนข้างใหม่ แนวโน้มที่สำคัญในเกษตรกรรมได้รับผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญกับเศรษฐกิจระดับชาติและนานาชาติตลอดประวัติศาสตร์ ตั้งแต่เกษตรกรผู้เช่าและเกษตรกรรมแบบแบ่งผลประโยชน์ในภาคใต้ของสหรัฐอเมริกาช่วงหลังสงครามกลางเมือง<a href="#cite_note-101">[101]</a> จนถึงระบบศักดินาขุนนางยุคกลางของยุโรป<a href="#cite_note-102">[102]</a> ในสหรัฐอเมริกาและที่อื่นๆ ค่าใช้จ่ายอาหารมีส่วนอุดหนุนอุตสาหกรรมการแปรรูปอาหาร การจัดจำหน่ายและการตลาดเกษตรกรรม บางครั้งเรียกว่าห่วงโซ่คุณค่า (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: value chain) ได้เกิดขึ้นในขณะที่ค่าใช้จ่ายต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรได้ลดลง นี่จะเกี่ยวข้องกับประสิทธิภาพที่เพิ่มขึ้นของการทำการเกษตร รวมกับระดับที่เพิ่มขึ้นของการเพิ่มมูลค่า (เช่นผลิตภัณฑ์แปรรูปขั้นสูงที่มีมากขึ้น) ที่ถูกจัดหามาให้โดยห่วงโซ่อุปทาน ความเข้มข้นของตลาดก็ได้เพิ่มขึ้นในภาคเกษตรกรรมเช่นกัน และแม้ว่าผลกระทบรวมของความเข้มข้นของตลาดที่เพิ่มขึ้นมีแนวโน้มที่จะมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น การเปลี่ยนแปลงจะแจกจ่ายส่วนเกินทางเศรษฐกิจจากผู้ผลิต (เกษตรกร) และผู้บริโภค และอาจมีผลกระทบในเชิงลบต่อชุมชนชนบท<a href="#cite_note-Sexton2000-103">[103]</a> นโยบายของรัฐบาลแห่งชาติสามารถเปลี่ยนตลาดทางเศรษฐกิจสำหรับสินค้าเกษตรได้อย่างมีนัยสำคัญ ในรูปแบบของการจัดเก็บภาษี การอุดหนุน ค่าธรรมเนียมและมาตรการอื่นๆ<a href="#cite_note-104">[104]</a> ตั้งแต่อย่างน้อยปี 1960s การรวมกันของข้อจำกัดด้านการนำเข้า/ส่งออก นโยบายอัตราแลกเปลี่ยนและเงินอุดหนุนได้ส่งผลกระทบต่อเกษตรกรทั้งในประเทศกำลังพัฒนาและประเทศที่พัฒนาแล้ว ในช่วงปี 1980s มันเป็นที่ชัดเจนว่าเกษตรกรที่ไม่ได้รับเงินอุดหนุนในประเทศกำลังพัฒนาได้ประสบผลกระทบที่ร้ายแรงจากนโยบายระดับชาติที่สร้างราคาต่ำเทียมทั่วโลกสำหรับสินค้าเกษตร ระหว่างช่วงกลางทศวรรษที่ 1980 และต้นยุค 2000 ข้อตกลงระหว่างประเทศหลายอย่างถูกจัดทำขึ้นเพื่อจำกัดค่าธรรมเนียมการเกษตร การอุดหนุนและข้อจำกัดทางการค้าอื่นๆ<a href="#cite_note-105">[105]</a> อย่างไรก็ตาม ณ ปี 2009 ยังคงมีปริมาณจำนวนมากของการบิดเบือนนโยบายขับเคลื่อนของราคาสินค้าเกษตรทั่วโลก ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรที่มีการบิดเบือนการค้ามากที่สุดมี 3 อย่างคือ น้ำตาล นมและข้าว ส่วนใหญ่เกิดจากการจัดเก็บภาษี ในบรรดาเมล็ดพืชน้ำมัน งามีการจัดเก็บภาษีมากที่สุด แต่โดยรวมแล้ว ธัญพืชอาหารสัตว์และเมล็ดพืชน้ำมันมีการจัดเก็บภาษีในระดับที่ต่ำกว่าผลิตภัณฑ์ปศุสัตว์มาก ตั้งแต่ปี 1980 การบิดเบือนนโยบายขับเคลื่อนได้เห็นการลดลงที่มากขึ้นในหมู่ผลิตภัณฑ์ปศุสัตว์มากกว่าพืชในช่วงการปฏิรูปทั่วโลกในนโยบายทางการเกษตร<a href="#cite_note-106">[106]</a> แม้จะมีความคืบหน้าแบบนี้ พืชบางอย่าง เช่นฝ้าย ยังคงเห็นการอุดหนุนในประเทศที่พัฒนาแล้วที่ทำให้ราคาทั่วโลกลดหวบลงอย่างของเทียม ก่อให้เกิดความยากลำบากในประเทศกำลังพัฒนากับเกษตรกรที่ไม่ได้รับเงินอุดหนุน<a href="#cite_note-107">[107]</a> สินค้าโภคภัณฑ์ที่ยังไม่ได้ผ่านกระบวนการ (เช่นข้าวโพด ถั่วเหลือง วัว) มักจะถูกแบ่งตามเกรดเพื่อระบุถึงคุณภาพ คุณภาพจะส่งผลกระทบต่อราคาที่ผู้ผลิตจะได้รับ สินค้าโภคภัณฑ์จะมีการรายงานโดยทั่วไปแบบปริมาณการผลิต เช่นเป็นปริมาณ ตัวเลขหรือน้ำหนัก<a href="#cite_note-108">[108]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตทางการเกษตร"><span id=".E0.B8.A3.E0.B8.B2.E0.B8.A2.E0.B8.8A.E0.B8.B7.E0.B9.88.E0.B8.AD.E0.B8.9B.E0.B8.A3.E0.B8.B0.E0.B9.80.E0.B8.97.E0.B8.A8.E0.B9.81.E0.B8.9A.E0.B9.88.E0.B8.87.E0.B8.95.E0.B8.B2.E0.B8.A1.E0.B8.9C.E0.B8.A5.E0.B8.9C.E0.B8.A5.E0.B8.B4.E0.B8.95.E0.B8.97.E0.B8.B2.E0.B8.87.E0.B8.81.E0.B8.B2.E0.B8.A3.E0.B9.80.E0.B8.81.E0.B8.A9.E0.B8.95.E0.B8.A3">รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตทางการเกษตร</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=21" title="แก้ไขส่วน: รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตทางการเกษตร">แก้</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9751016"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">บทความหลัก: <a href="/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%A5%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%8C%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%9A%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตมวลรวมตามองค์ประกอบภาคการผลิต (ไม่มีหน้านี้)">รายชื่อประเทศแบ่งตามผลผลิตมวลรวมตามองค์ประกอบภาคการผลิต</a></div> อ่านเพิ่มเติม:<a href="/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="รายชื่อพืชเกษตรกรรมที่สำคัญที่สุดทั่วโลก (ไม่มีหน้านี้)">รายชื่อพืชเกษตรกรรมที่สำคัญที่สุดทั่วโลก</a> <table class="wikitable" align="center"> <tbody><tr> <th colspan="2">20 ประเทศที่มีผลผลิตทางเกษตรกรรมมากที่สุด ตามข้อมูลของ IMF และ CIA World Factbook ปี 2014 หน่วยเป็น พันล้านดอลล่าร์สหรัฐ </th></tr> <tr> <td>จีน</td> <td align="center">1,036 </td></tr> <tr> <td>อินเดีย</td> <td align="center">356 </td></tr> <tr> <td>สหภาพยุโรป</td> <td align="center">331 </td></tr> <tr> <td>สหรัฐ</td> <td align="center">192 </td></tr> <tr> <td>ไนจีเรีย</td> <td align="center">184 </td></tr> <tr> <td>บราซิล</td> <td align="center">123 </td></tr> <tr> <td>อินโดนีเซีย</td> <td align="center">122 </td></tr> <tr> <td>รัสเซีย</td> <td align="center">86 </td></tr> <tr> <td>ตุรกี</td> <td align="center">72 </td></tr> <tr> <td>ปากีสถาน</td> <td align="center">61 </td></tr> <tr> <td>ออสเตรเลีย</td> <td align="center">56 </td></tr> <tr> <td>ฝรั่งเศส</td> <td align="center">55 </td></tr> <tr> <td>ญี่ปุ่น</td> <td align="center">52 </td></tr> <tr> <td>อาร์เจนตินา</td> <td align="center">50 </td></tr> <tr> <td>เม็กซิโก</td> <td align="center">47 </td></tr> <tr> <td>ไทย</td> <td align="center">46 </td></tr> <tr> <td>สเปน</td> <td align="center">43 </td></tr> <tr> <td>อิหร่าน</td> <td align="center">43 </td></tr> <tr> <td>อิตาลี</td> <td align="center">43 </td></tr> <tr> <td>อียิปต์</td> <td align="center">41 </td></tr> <tr> <td>มาเลเซีย</td> <td align="center">38 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="พลังงานและเกษตรกรรม">พลังงานและเกษตรกรรม</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=22" title="แก้ไขส่วน: พลังงานและเกษตรกรรม">แก้</a>]</div> ตั้งแต่ปี 1940 ผลผลิตทางการเกษตรเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ส่วนใหญ่เนื่องจากการเพิ่มขึ้นของการใช้เครื่องจักรกลที่ใช้พลังงานอย่างมาก การใช้ปุ๋ยและสารกำจัดศัตรูพืช ส่วนใหญ่ของพลังงานที่ใช้นี้มาจากแหล่งเชื้อเพลิงฟอสซิล<a href="#cite_note-109">[109]</a> ระหว่างรอบการวัดปี 1960 ถึงปี 1965 และรอบการวัดปี 1986 ถึงปี 1990 การปฏิวัติสีเขียวได้แปลงการเกษตรทั่วโลก ที่มีการผลิตพืชแบบเมล็ดของโลกเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (ระหว่าง 70% ถึง 390% สำหรับข้าวสาลี และ 60% ถึง 150% สำหรับข้าวเปลือก ขึ้นอยู่กับพื้นที่ทางภูมิศาสตร์)<a href="#cite_note-110">[110]</a> ในขณะที่ประชากรโลกเพิ่มขึ้นสองเท่า การเกษตรสมัยใหม่ที่พึ่งพาอย่างมากกับปิโตรเคมีและการใช้เครื่องจักรกลได้เพิ่มความกังวลว่าการขาดแคลนน้ำมันจะเพิ่มค่าใช้จ่ายและลดผลผลิตทางการเกษตร และก่อให้เกิดการขาดแคลนอาหาร<a href="#cite_note-ncseonline.org-111">[111]</a> <table class="wikitable" style="float:right; text-align:center;"> <tbody><tr> <th colspan="4">ส่วนแบ่ง (%) ของพลังงานทั้งหมดที่ใช้โดยระบบเกษตรกรรมและอาหาร บริโภคโดยสามประเทศอุตสาหกรรม </th></tr> <tr> <th>ประเทศ </th> <th>ปี </th> <th>ระบบเกษตรกรรม (โดยตรง & โดยอ้อม) </th> <th>ระบบอาหาร </th></tr> <tr> <td style="text-align:left;">สหราชอาณาจักร<a href="#cite_note-112">[112]</a> </td> <td>2005 </td> <td>1.9 </td> <td>11 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;">สหรัฐ<a href="#cite_note-css.snre.umich.edu-113">[113]</a> </td> <td>1996 </td> <td>2.1 </td> <td>10 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;">สหรัฐ<a href="#cite_note-ers.usda.gov-114">[114]</a> </td> <td>2002 </td> <td>2.0 </td> <td>14 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;">สวีเดน<a href="#cite_note-WallgrenHöjer2009-115">[115]</a> </td> <td>2000 </td> <td>2.5 </td> <td>13 </td></tr></tbody></table> เกษตรกรรมสมัยใหม่หรือแบบทำเป็นอุตสาหกรรมจะขึ้นอยู่กับเชื้อเพลิงฟอสซิลในสองวิธีพื้นฐาน: 1) การบริโภคโดยตรงในฟาร์ม และ 2) การบริโภคโดยอ้อมในการผลิตปัจจัยการผลิตที่ใช้ในฟาร์ม การบริโภคโดยตรงรวมถึงการใช้สารหล่อลื่นและเชื้อเพลิงในการดำเนินงานของยานพาหนะและเครื่องจักรกลการเกษตร; และการใช้น้ำมันแก๊สโซลีน โพรเพนเหลว และกระแสไฟฟ้าเพื่อให้พลังงานกับเครื่องอบแห้ง ปั๊มน้ำ ไฟแสงสว่าง เครื่องทำความร้อนและเครื่องทำความเย็น ฟาร์มในสหรัฐบริโภคโดยตรงประมาณ 1.2 exajoules (1.1 พันล้านล้านบีทียู) ในปี 2002 หรือเพียง 1% ของพลังงานทั้งหมดของประเทศ<a href="#cite_note-ncseonline.org-111">[111]</a> การบริโภคทางอ้อมส่วนใหญ่เป็นน้ำมันและก๊าซธรรมชาติที่ใช้ในการผลิตปุ๋ยและสารกำจัดศัตรูพืช ซึ่งคิดเป็น 0.6 exajoules (0.6 พันล้านล้านบีทียู) ในปี 2002<a href="#cite_note-ncseonline.org-111">[111]</a> ก๊าซธรรมชาติและถ่านหินที่ถูกบริโภคโดยการผลิตปุ๋ยไนโตรเจนสามารถคิดเป็นมากกว่าครึ่งหนึ่งของการใช้พลังงานทางเกษตรกรรม ประเทศจีนส่วนใหญ่ใช้ถ่านหินในการผลิตปุ๋ยไนโตรเจน ในขณะที่ส่วนใหญ่ของยุโรปใช้ก๊าซธรรมชาติจำนวนมากแต่ใช้ถ่านหินจำนวนน้อย ตามรายงานที่ตีพิมพ์ปี 2010 โดยราชสมาคม การเกษตรจะพึ่งพาเพิ่มขึ้นขึ้นกับการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลโดยตรงและโดยอ้อม โดยรวมเชื้อเพลิงที่ใช้ในการเกษตรแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ รวมทั้งพืช ระบบการผลิตและสถานที่ตั้ง<a href="#cite_note-116">[116]</a> พลังงานที่ใช้ในการผลิตเครื่องจักรกลการเกษตรยังเป็นรูปแบบของการบริโภคพลังงานเพื่อการเกษตรทางอ้อม ร่วมกันกับการบริโภคโดยตรงและโดยอ้อมโดยเกษตรกรรมในสหรัฐที่คิดเป็นประมาณ 2% ของการใช้พลังงานของประเทศ การบริโภคพลังงานทางตรงและทางอ้อมโดยเกษตรกรรมของสหรัฐสูงสุดในปี 1979 และค่อยๆปรับลดลงในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา<a href="#cite_note-ncseonline.org-111">[111]</a> ระบบอาหารห้อมล้อมไม่ได้เพียงแต่การผลิตทางการเกษตรเท่านั้น แต่ยังมีกระบวนการนอกฟาร์ม, การบรรจุภัณฑ์, การขนส่ง, การตลาด, การบริโภคและการกำจัดอาหารและชิ้นส่วนที่เกี่ยวกับอาหาร เกษตรกรรมคิดเป็นน้อยกว่าหนึ่งในห้าของการใช้พลังงานเพื่อระบบอาหารในสหรัฐอเมริกา<a href="#cite_note-css.snre.umich.edu-113">[113]</a><a href="#cite_note-ers.usda.gov-114">[114]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="การบรรเทาผลกระทบจากการขาดแคลนน้ำมันปิโตรเลียม"><span id=".E0.B8.81.E0.B8.B2.E0.B8.A3.E0.B8.9A.E0.B8.A3.E0.B8.A3.E0.B9.80.E0.B8.97.E0.B8.B2.E0.B8.9C.E0.B8.A5.E0.B8.81.E0.B8.A3.E0.B8.B0.E0.B8.97.E0.B8.9A.E0.B8.88.E0.B8.B2.E0.B8.81.E0.B8.81.E0.B8.B2.E0.B8.A3.E0.B8.82.E0.B8.B2.E0.B8.94.E0.B9.81.E0.B8.84.E0.B8.A5.E0.B8.99.E0.B8.99.E0.B9.89.E0.B8.B3.E0.B8.A1.E0.B8.B1.E0.B8.99.E0.B8.9B.E0.B8.B4.E0.B9.82.E0.B8.95.E0.B8.A3.E0.B9.80.E0.B8.A5.E0.B8.B5.E0.B8.A2.E0.B8.A1">การบรรเทาผลกระทบจากการขาดแคลนน้ำมันปิโตรเลียม</h3>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=23" title="แก้ไขส่วน: การบรรเทาผลกระทบจากการขาดแคลนน้ำมันปิโตรเลียม">แก้</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Hubbert_peak_oil_plot.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Hubbert_peak_oil_plot.svg/250px-Hubbert_peak_oil_plot.svg.png" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Hubbert_peak_oil_plot.svg/375px-Hubbert_peak_oil_plot.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Hubbert_peak_oil_plot.svg/500px-Hubbert_peak_oil_plot.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a><figcaption>การคาดการณ์ของ M. King Hubbert เกี่ยวกับอัตราการผลิตปิโตรเลียมโลก การเกษตรสมัยใหม่ต้องพึ่งพาพลังงานปิโตรเลียมโดยสิ้นเชิง<a href="#cite_note-117">[117]</a></figcaption></figure> ในกรณีที่มีการขาดแคลนปิโตรเลียม (ดูยอดการใช้น้ำมันสูงสุดสำหรับความกังวลทั่วโลก) เกษตรอินทรีย์มีความน่าสนใจมากกว่าการปฏิบัติแบบเดิมที่ใช้ปิโตรเลียมเพื่อผลิตสารกำจัดศัตรูพืชหรือสารกำจัดวัชพืชหรือปุ๋ย การศึกษาบางครั้งที่ใช้วิธีเกษตรอินทรีย์สมัยใหม่มีการรายงานอัตราผลตอบแทนที่สูงที่สุดเท่ากับที่ได้จากการทำการเกษตรแบบเดิม<a href="#cite_note-UMinnSustainable-118">[118]</a> ในผลพวงของการล่มสลายของสหภาพโซเวียต ที่มีการขาดแคลนปัจจัยการผลิตธรรมดาจากปิโตรเลียม คิวบาได้ใช้การปฏิบัติแนงเกษตรอินทรีย์ส่วนใหญ่ รวมทั้งแมลงศัตรูพืช ยาฆ่าแมลงจากพืชและการปฏิบัติการปลูกพืชอย่างยั่งยืนเพื่อเป็นอาหารให้กับประชาชน<a href="#cite_note-119">[119]</a> อย่างไรก็ตามเกษตรอินทรีย์อาจจะเป็นงานใช้แรงงานมากขึ้นและจะต้องมีการย้ายแรงงานจากเมืองไปยังพื้นที่ชนบท<a href="#cite_note-120">[120]</a> การปรับสภาพของดินเพื่อเรียกคืนสารอาหารที่สูญหายในระหว่างการใช้เทคนิคการเกษตรเชิงเดี่ยวก็ต้องใช้เวลาเช่นกัน<a href="#cite_note-UMinnSustainable-118">[118]</a> มีการแนะนำว่าชุมชนในชนบทอาจจะได้รับเชื้อเพลิงจากกระบวนการผลิตถ่านชีวภาพ (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: biochar) และเชื้อเพลิงสังเคราะห์ (<a href="/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="ภาษาอังกฤษ">อังกฤษ</a>: synfuel) ซึ่งใช้"ของเสีย"ทางการเกษตรเพื่อทำปุ๋ยถ่าน เชื้อเพลิงบางอย่างและอาหาร แทนที่จะอภิปรายเรื่อง'อาหารเมื่อเทียบกับเชื้อเพลิง'ปกติ เมื่อเชื้อเพลิงสังเคราะห์จะถูกนำมาใช้ในไซท์งาน กระบวนการจะมีประสิทธิภาพมากขึ้นและก็อาจจะให้น้ำมันเชื้อเพลิงเพียงพอสำหรับฟิวชั่นเกษตรอินทรีย์ใหม่<a href="#cite_note-121">[121]</a><a href="#cite_note-122">[122]</a> มีการแนะนำว่าพืชดัดแปรพันธุกรรมบางชนิดสักวันอาจได้รับการพัฒนาให้ช่วยรักษาระดับหรือเพิ่มผลผลิตในขณะที่ต้องการปัจจัยการผลิตที่ได้จากเชื้อเพลิงฟอสซิลน้อยกว่าพืชแบบเดิม<a href="#cite_note-123">[123]</a> ความเป็นไปได้ของความสำเร็จของโปรแกรมเหล่านี้ถูกตั้งคำถามโดยนักนิเวศวิทยาและนักเศรษฐศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติจีเอ็มโอที่ไม่ยั่งยืนเช่น terminator seed (เทคโนโลยีที่จำกัดการใช้พืชดัดแปลงพันธุกรรมโดยทำให้เมล็ดพันธุ์รุ่นที่สองเป็นหมัน)<a href="#cite_note-Radel-124">[124]</a><a href="#cite_note-125">[125]</a> ขณะที่ได้มีการวิจัยบางอย่างมานานแล้วเกี่ยวกับความสามารถในความยั่งยืนโดยใช้พืชจีเอ็มโอ อย่างน้อยหนึ่งความพยายามหลายปีที่โดดเด่นโดย บริษัทมอนซานโตไม่ประสบความสำเร็จ แม้ว่าในช่วงเวลาเดียวกันเทคนิคการปรับปรุงพันธุ์แบบดั้งเดิมให้ผลตอบแทนที่ยั่งยืนมากขึ้นในความหลากหลายของพืชเดียวกัน<a href="#cite_note-126">[126]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="นโยบาย">นโยบาย</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=24" title="แก้ไขส่วน: นโยบาย">แก้</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:United_States_farm_subsidies_(source_Congressional_Budget_Office).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/United_States_farm_subsidies_%28source_Congressional_Budget_Office%29.svg/290px-United_States_farm_subsidies_%28source_Congressional_Budget_Office%29.svg.png" decoding="async" width="290" height="290" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/United_States_farm_subsidies_%28source_Congressional_Budget_Office%29.svg/435px-United_States_farm_subsidies_%28source_Congressional_Budget_Office%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/United_States_farm_subsidies_%28source_Congressional_Budget_Office%29.svg/580px-United_States_farm_subsidies_%28source_Congressional_Budget_Office%29.svg.png 2x" data-file-width="540" data-file-height="540" /></a><figcaption>การสนับสนุนทางการเงินให้กับเกษตรกรรมของสหรัฐจากรายงานของสำนักงบประมาณรัฐสภา</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9751016"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">บทความหลัก: <a href="/w/index.php?title=%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%A2%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="นโยบายทางเกษตรกรรม (ไม่มีหน้านี้)">นโยบายทางเกษตรกรรม</a></div> นโยบายด้านเกษตรกรรมเป็นชุดของการตัดสินใจของรัฐบาลและการดำเนินการที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรภายในประเทศและการนำเข้าสินค้าเกษตรจากต่างประเทศ รัฐบาลมักจะดำเนินการตามนโยบายด้านเกษตรกรรมโดยมีเป้าหมายของการบรรลุผลเฉพาะในตลาดสินค้าเกษตรในประเทศ บางรูปแบบที่ครอบคลุมรวมถึงการบริหารและการปรับความเสี่ยง (รวมถึงนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ, ความปลอดภัยของอาหารและภัยธรรมชาติ) เสถียรภาพทางเศรษฐกิจ (รวมถึงนโยบายที่เกี่ยวข้องกับภาษี) ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน (โดยเฉพาะอย่างยิ่งนโยบายน้ำ) การวิจัยและพัฒนา และการเข้าถึงตลาดสำหรับสินค้าโภคภัณฑ์ในประเทศ (รวมถึงความสัมพันธ์กับองค์กรระดับโลกและข้อตกลงกับประเทศอื่นๆ)<a href="#cite_note-127">[127]</a> นโยบายเกษตรกรรมยังสามารถสัมผัสกับคุณภาพของอาหาร เพื่อให้มั่นใจว่าแหล่งอาหารเป็นของที่มีคุณภาพสม่ำเสมอและเป็นที่รู้จัก ความมั่นคงทางอาหารให้มั่นใจว่าแหล่งอาหารตรงกับความต้องการของประชาชน และการอนุรักษ์ โปรแกรมนโยบายสามารถมีช่วงจากโปรแกรมทางการเงินเช่นเงินอุดหนุนเพื่อส่งเสริมให้ผู้ผลิตที่จะลงทะเบียนในโปรแกรมการประกันคุณภาพอย่างสมัครใจ<a href="#cite_note-128">[128]</a> อิทธิพลมีมากในการสร้างนโยบายด้านเกษตรกรรมรวมทั้งผู้บริโภค ธุรกิจการเกษตร นักล็อบบี้การค้าและกลุ่มอื่นๆ ผลประโยชน์ของธุรกิจการเกษตรมีอิทธิพลมากเหนือการกำหนดนโยบายในรูปแบบของการวิ่งเต้นและการรณรงค์ด้านการจำหน่าย กลุ่มดำเนินการทางการเมืองรวมทั้งผู้ที่สนใจในปัญหาสิ่งแวดล้อมและสหภาพแรงงานยังมีอิทธิพลเช่นเดียวกับองค์กรการวิ่งเต้นที่เป็นตัวแทนของสินค้าเกษตรแต่ละชนิด<a href="#cite_note-129">[129]</a> องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) เป็นผู้นำความพยายามของนานาชาติเพื่อเอาชนะความหิวและจัดหาฟอรั่มสำหรับการเจรจาต่อรองเรื่องกฎระเบียบและข้อตกลงด้านเกษตรกรรมทั่วโลก ดร. ซามูเอล Jutzi ผู้อำนวยการฝ่ายการผลิตและสุขภาพสัตว์ของ FAO ระบุว่าการวิ่งเต้นโดยบริษัทขนาดใหญ่ได้หยุดการปฏิรูปที่จะปรับปรุงสุขภาพของมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ตัวอย่างเช่นข้อเสนอในปี 2010 สำหรับระเบียบความสมัครใจของการปฏิบัติสำหรับอุตสาหกรรมปศุสัตว์ที่จะได้จัดให้มีแรงจูงใจในการปรับปรุงมาตรฐานเพื่อสุขภาพและกฎระเบียบด้านสิ่งแวดล้อมเช่นจำนวนของสัตว์ที่พื้นที่ของที่ดินจะสามารถรองรับได้โดยไม่เกิดความเสียหายในระยะยาว ได้พ่ายแพ้ไปเรียบร้อยแล้วเนื่องจากความกดดันของบริษัทอาหารขนาดใหญ่<a href="#cite_note-130">[130]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ดูเพิ่ม">ดูเพิ่ม</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=25" title="แก้ไขส่วน: ดูเพิ่ม">แก้</a>]</div> บทความหลัก: Outline of agriculture <ul><li><a href="/w/index.php?title=Aeroponics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aeroponics (ไม่มีหน้านี้)">Aeroponics</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3" title="วิศวกรรมเกษตร">วิศวกรรมเกษตร</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agricultural_value_chain&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agricultural value chain (ไม่มีหน้านี้)">Agricultural value chain</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agroecology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agroecology (ไม่มีหน้านี้)">Agroecology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Building-integrated_agriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Building-integrated agriculture (ไม่มีหน้านี้)">Building-integrated agriculture</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Contract_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Contract farming (ไม่มีหน้านี้)">Contract farming</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Corporate_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Corporate farming (ไม่มีหน้านี้)">Corporate farming</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Crofting&action=edit&redlink=1" class="new" title="Crofting (ไม่มีหน้านี้)">Crofting</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ecoagriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ecoagriculture (ไม่มีหน้านี้)">Ecoagriculture</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Feed_additive&action=edit&redlink=1" class="new" title="Feed additive (ไม่มีหน้านี้)">Feed additive</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hill_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hill farming (ไม่มีหน้านี้)">Hill farming</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_documentary_films_about_agriculture&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of documentary films about agriculture (ไม่มีหน้านี้)">List of documentary films about agriculture</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pharming_(genetics)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pharming (genetics) (ไม่มีหน้านี้)">Pharming (genetics)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Remote_sensing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Remote sensing (ไม่มีหน้านี้)">Remote sensing</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Subsistence_economy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Subsistence economy (ไม่มีหน้านี้)">Subsistence economy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vertical_farming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vertical farming (ไม่มีหน้านี้)">Vertical farming</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="อ้างอิง">อ้างอิง</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=26" title="แก้ไขส่วน: อ้างอิง">แก้</a>]</div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Office1999-1"><a href="#cite_ref-Office1999_1-0">↑</a> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10205087">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:#d33}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:#d33}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=GtBa6XIW_aQC&pg=PA77">Safety and health in agriculture</a>. International Labour Organization. 1999. pp. 77–. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD/978-92-2-111517-5" title="พิเศษ:แหล่งหนังสือ/978-92-2-111517-5"><bdi>978-92-2-111517-5</bdi></a>. สืบค้นเมื่อ 13 September 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Safety+and+health+in+agriculture&rft.pages=77-&rft.pub=International+Labour+Organization&rft.date=1999&rft.isbn=978-92-2-111517-5&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DGtBa6XIW_aQC%26pg%3DPA77&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFPhilpott,_Tom2013" class="citation web cs1">Philpott, Tom (19 April 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.motherjones.com/tom-philpott/2013/04/history-nitrogen-fertilizer-ammonium-nitrate">"A Brief History of Our Deadly Addiction to Nitrogen Fertilizer"</a>. Mother Jones. สืบค้นเมื่อ 7 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+Brief+History+of+Our+Deadly+Addiction+to+Nitrogen+Fertilizer&rft.pub=Mother+Jones&rft.date=2013-04-19&rft.au=Philpott%2C+Tom&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.motherjones.com%2Ftom-philpott%2F2013%2F04%2Fhistory-nitrogen-fertilizer-ammonium-nitrate&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFScheierling,_Susanne_M.1995" class="citation web cs1">Scheierling, Susanne M. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130605112426/http://econ.worldbank.org/external/default/main?pagePK=64165259&theSitePK=469372&piPK=64165421&menuPK=64166093&entityID=000009265_3970311122936">"Overcoming agricultural pollution of water: the challenge of integrating agricultural and environmental policies in the European Union, Volume 1"</a>. The World Bank. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://econ.worldbank.org/external/default/main?pagePK=64165259&theSitePK=469372&piPK=64165421&menuPK=64166093&entityID=000009265_3970311122936">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-06-05. สืบค้นเมื่อ 15 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Overcoming+agricultural+pollution+of+water%3A+the+challenge+of+integrating+agricultural+and+environmental+policies+in+the+European+Union%2C+Volume+1&rft.pub=The+World+Bank&rft.date=1995&rft.au=Scheierling%2C+Susanne+M.&rft_id=http%3A%2F%2Fecon.worldbank.org%2Fexternal%2Fdefault%2Fmain%3FpagePK%3D64165259%26theSitePK%3D469372%26piPK%3D64165421%26menuPK%3D64166093%26entityID%3D000009265_3970311122936&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/agriculture/capreform/index_en.htm">"CAP Reform"</a>. European Commission. 2003. สืบค้นเมื่อ 15 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=CAP+Reform&rft.pub=European+Commission&rft.date=2003&rft_id=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Fagriculture%2Fcapreform%2Findex_en.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFSmith,_Kate;_Edwards,_Rob2008" class="citation journal cs1">Smith, Kate; Edwards, Rob (8 March 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.heraldscotland.com/2008-the-year-of-global-food-crisis-1.828546">"2008: The year of global food crisis"</a>. The Herald. Glasgow.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Herald&rft.atitle=2008%3A+The+year+of+global+food+crisis&rft.date=2008-03-08&rft.au=Smith%2C+Kate%3B+Edwards%2C+Rob&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.heraldscotland.com%2F2008-the-year-of-global-food-crisis-1.828546&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_journal" title="แม่แบบ:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091130063759/http://www.csmonitor.com/2008/0118/p08s01-comv.html">"The global grain bubble"</a>. The Christian Science Monitor. 18 January 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.csmonitor.com/2008/0118/p08s01-comv.html">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2009-11-30. สืบค้นเมื่อ 26 September 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Christian+Science+Monitor&rft.atitle=The+global+grain+bubble&rft.date=2008-01-18&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.csmonitor.com%2F2008%2F0118%2Fp08s01-comv.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/7284196.stm">"The cost of food: Facts and figures"</a>. BBC News Online. 16 October 2008. สืบค้นเมื่อ 26 September 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+cost+of+food%3A+Facts+and+figures&rft.pub=BBC+News+Online&rft.date=2008-10-16&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fworld%2F7284196.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFWalt,_Vivienne2008" class="citation journal cs1">Walt, Vivienne (27 February 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111129211855/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1717572,00.html">"The World's Growing Food-Price Crisis"</a>. Time. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1717572,00.html">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2011-11-29. สืบค้นเมื่อ 2014-12-18.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Time&rft.atitle=The+World%27s+Growing+Food-Price+Crisis&rft.date=2008-02-27&rft.au=Walt%2C+Vivienne&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.time.com%2Ftime%2Fworld%2Farticle%2F0%2C8599%2C1717572%2C00.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-guardian.co.uk-9"><a href="#cite_ref-guardian.co.uk_9-0">↑</a> Watts, Jonathan (4 December 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/world/2007/dec/04/china.business">"Riots and hunger feared as demand for grain sends food costs soaring"</a>, The Guardian (London). </li> <li id="cite_note-timesonline.co.uk-10"><a href="#cite_ref-timesonline.co.uk_10-0">↑</a> Mortished, Carl (7 March 2008).<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.timesonline.co.uk/tol/news/environment/article3500975.ece">"Already we have riots, hoarding, panic: the sign of things to come?"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110814134028/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/environment/article3500975.ece">เก็บถาวร</a> 2011-08-14 ที่ <a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%99" title="เวย์แบ็กแมชชีน">เวย์แบ็กแมชชีน</a>, The Times (London). </li> <li id="cite_note-ReferenceA-11"><a href="#cite_ref-ReferenceA_11-0">↑</a> Borger, Julian (26 February 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/environment/2008/feb/26/food.unitednations">"Feed the world? We are fighting a losing battle, UN admits"</a>, The Guardian (London). </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ifad.org/operations/food/farmer.htm">"Food prices: smallholder farmers can be part of the solution"</a>. International Fund for Agricultural Development. สืบค้นเมื่อ 24 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Food+prices%3A+smallholder+farmers+can+be+part+of+the+solution&rft.pub=International+Fund+for+Agricultural+Development&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ifad.org%2Foperations%2Ffood%2Ffarmer.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/agriculture/crops/rust/stem/rust-report/stem-ug99racettksk/en/">"Wheat Stem Rust – UG99 (Race TTKSK)"</a>. FAO. สืบค้นเมื่อ 6 January 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Wheat+Stem+Rust+%E2%80%93+UG99+%28Race+TTKSK%29&rft.pub=FAO&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2Fagriculture%2Fcrops%2Frust%2Fstem%2Frust-report%2Fstem-ug99racettksk%2Fen%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> Sample, Ian (31 August 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/environment/2007/aug/31/climatechange.food">"Global food crisis looms as climate change and population growth strip fertile land"</a>, The Guardian (London). </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.mongabay.com/2006/1214-unu.html">"Africa may be able to feed only 25% of its population by 2025"</a>, mongabay.com, 14 December 2006. </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130201021133/http://www.ers.usda.gov/Data/AgProductivity/">"Agricultural Productivity in the United States"</a>. USDA Economic Research Service. 5 July 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ers.usda.gov/data/agproductivity/">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-02-01. สืบค้นเมื่อ 22 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Agricultural+Productivity+in+the+United+States&rft.pub=USDA+Economic+Research+Service&rft.date=2012-07-05&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ers.usda.gov%2Fdata%2Fagproductivity%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> "Safety and health in agriculture". International Labour Organization. 21 March 2011. Retrieved 24 April 2013. </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFAP2007" class="citation web cs1">AP (26 January 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.financialexpress.com/news/story/191279">"Services sector overtakes farming as world's biggest employer: ILO"</a>. The Financial Express. สืบค้นเมื่อ 24 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Services+sector+overtakes+farming+as+world%27s+biggest+employer%3A+ILO&rft.pub=The+Financial+Express&rft.date=2007-01-26&rft.au=AP&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.financialexpress.com%2Fnews%2Fstory%2F191279&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-LaborForce-19">↑ <a href="#cite_ref-LaborForce_19-0">19.0</a> <a href="#cite_ref-LaborForce_19-1">19.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150905114307/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2048.html">"Labor Force – By Occupation"</a>. The World Factbook. Central Intelligence Agency. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2048.html">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2015-09-05. สืบค้นเมื่อ 4 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+World+Factbook&rft.atitle=Labor+Force+%E2%80%93+By+Occupation&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Ffields%2F2048.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFAllen,_Robert_C." class="citation journal cs1">Allen, Robert C. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141027195415/http://economics.ouls.ox.ac.uk/13621/1/uuid9ef3c3c6-512f-44b6-b74e-53266cc42ae2-ATTACHMENT01.pdf">"Economic structure and agricultural productivity in Europe, 1300–1800"</a> (PDF). European Review of Economic History. 3: 1–25. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://economics.ouls.ox.ac.uk/13621/1/uuid9ef3c3c6-512f-44b6-b74e-53266cc42ae2-ATTACHMENT01.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2014-10-27. สืบค้นเมื่อ 2014-12-18.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=European+Review+of+Economic+History&rft.atitle=Economic+structure+and+agricultural+productivity+in+Europe%2C+1300%E2%80%931800&rft.volume=3&rft.pages=1-25&rft.au=Allen%2C+Robert+C.&rft_id=http%3A%2F%2Feconomics.ouls.ox.ac.uk%2F13621%2F1%2Fuuid9ef3c3c6-512f-44b6-b74e-53266cc42ae2-ATTACHMENT01.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-aginjury-21"><a href="#cite_ref-aginjury_21-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/niosh/topics/aginjury/">"NIOSH Workplace Safety & Health Topic: Agricultural Injuries"</a>. Centers for Disease Control and Prevention. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=NIOSH+Workplace+Safety+%26+Health+Topic%3A+Agricultural+Injuries&rft.pub=Centers+for+Disease+Control+and+Prevention&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fniosh%2Ftopics%2Faginjury%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-NIOSH_pest-22"><a href="#cite_ref-NIOSH_pest_22-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/niosh/docs/2012-108/">"NIOSH Pesticide Poisoning Monitoring Program Protects Farmworkers"</a>. Centers for Disease Control and Prevention. สืบค้นเมื่อ 15 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=NIOSH+Pesticide+Poisoning+Monitoring+Program+Protects+Farmworkers&rft.pub=Centers+for+Disease+Control+and+Prevention&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fniosh%2Fdocs%2F2012-108%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-NIOSH_Agri-23"><a href="#cite_ref-NIOSH_Agri_23-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/niosh/topics/agriculture/">"NIOSH Workplace Safety & Health Topic: Agriculture"</a>. Centers for Disease Control and Prevention. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=NIOSH+Workplace+Safety+%26+Health+Topic%3A+Agriculture&rft.pub=Centers+for+Disease+Control+and+Prevention&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fniosh%2Ftopics%2Fagriculture%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> "NIOSH Workplace Safety & Health Topic: Agriculture". Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved 16 April 2013. </li> <li id="cite_note-ILO-25">↑ <a href="#cite_ref-ILO_25-0">25.0</a> <a href="#cite_ref-ILO_25-1">25.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ilo.org/safework/info/standards-and-instruments/codes/WCMS_161135/lang--en/index.htm">"Safety and health in agriculture"</a>. International Labour Organization. 21 March 2011. สืบค้นเมื่อ 24 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Safety+and+health+in+agriculture&rft.pub=International+Labour+Organization&rft.date=2011-03-21&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ilo.org%2Fsafework%2Finfo%2Fstandards-and-instruments%2Fcodes%2FWCMS_161135%2Flang--en%2Findex.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ILO2-26"><a href="#cite_ref-ILO2_26-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ilo.org/safework/areasofwork/hazardous-work/WCMS_110188/lang--en/index.htm">"Agriculture: A hazardous work"</a>. International Labour Organization. 15 June 2009. สืบค้นเมื่อ 24 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Agriculture%3A+A+hazardous+work&rft.pub=International+Labour+Organization&rft.date=2009-06-15&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ilo.org%2Fsafework%2Fareasofwork%2Fhazardous-work%2FWCMS_110188%2Flang--en%2Findex.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FAO_FS-27"><a href="#cite_ref-FAO_FS_27-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130806063804/http://www.fao.org/farmingsystems/description_en.htm">"Analysis of farming systems"</a>. Food and Agriculture Organization. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/farmingsystems/description_en.htm">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-08-06. สืบค้นเมื่อ 22 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Analysis+of+farming+systems&rft.pub=Food+and+Agriculture+Organization&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2Ffarmingsystems%2Fdescription_en.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-PCP_APS-28">↑ <a href="#cite_ref-PCP_APS_28-0">28.0</a> <a href="#cite_ref-PCP_APS_28-1">28.1</a> Acquaah, G. 2002. Agricultural Production Systems. pp. 283–317 in "Principles of Crop Production, Theories, Techniques and Technology". Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-CS-29">↑ <a href="#cite_ref-CS_29-0">29.0</a> <a href="#cite_ref-CS_29-1">29.1</a> <a href="#cite_ref-CS_29-2">29.2</a> <a href="#cite_ref-CS_29-3">29.3</a> <a href="#cite_ref-CS_29-4">29.4</a> <a href="#cite_ref-CS_29-5">29.5</a> <a href="#cite_ref-CS_29-6">29.6</a> Chrispeels, M.J.; Sadava, D.E. 1994. "Farming Systems: Development, Productivity, and Sustainability". pp. 25–57 in Plants, Genes, and Agriculture. Jones and Bartlett, Boston, MA. </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://faostat.fao.org/">"FAOSTAT"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=FAOSTAT&rft_id=http%3A%2F%2Ffaostat.fao.org%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://faostat.fao.org/">"FAOSTAT"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=FAOSTAT&rft_id=http%3A%2F%2Ffaostat.fao.org%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-FAO_lps-32">↑ <a href="#cite_ref-FAO_lps_32-0">32.0</a> <a href="#cite_ref-FAO_lps_32-1">32.1</a> <a href="#cite_ref-FAO_lps_32-2">32.2</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFSere,_C.;_Steinfeld,_H.;_Groeneweld,_J.1995" class="citation web cs1">Sere, C.; Steinfeld, H.; Groeneweld, J. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121026004040/http://www.fao.org/WAIRDOCS/LEAD/X6101E/X6101E00.HTM#Contents">"Description of Systems in World Livestock Systems – Current status issues and trends"</a>. U.N. Food and Agriculture Organization. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/WAIRDOCS/LEAD/X6101E/x6101e00.htm#Contents">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2012-10-26. สืบค้นเมื่อ 8 September 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Description+of+Systems+in+World+Livestock+Systems+%E2%80%93+Current+status+issues+and+trends&rft.pub=U.N.+Food+and+Agriculture+Organization&rft.date=1995&rft.au=Sere%2C+C.%3B+Steinfeld%2C+H.%3B+Groeneweld%2C+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2FWAIRDOCS%2FLEAD%2FX6101E%2Fx6101e00.htm%23Contents&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_web" title="แม่แบบ:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-LP-33">↑ <a href="#cite_ref-LP_33-0">33.0</a> <a href="#cite_ref-LP_33-1">33.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFThornton,_Philip_K.2010" class="citation journal cs1">Thornton, Philip K. (27 September 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://rstb.royalsocietypublishing.org/content/365/1554/2853.full">"Livestock production: recent trends, future prospects"</a>. Philosophical Transactions of the Royal Society B. 365 (1554). <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1098%2Frstb.2010.0134">10.1098/rstb.2010.0134</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Philosophical+Transactions+of+the+Royal+Society+B&rft.atitle=Livestock+production%3A+recent+trends%2C+future+prospects&rft.volume=365&rft.issue=1554&rft.date=2010-09-27&rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frstb.2010.0134&rft.au=Thornton%2C+Philip+K.&rft_id=http%3A%2F%2Frstb.royalsocietypublishing.org%2Fcontent%2F365%2F1554%2F2853.full&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFStier,_Ken2007" class="citation journal cs1">Stier, Ken (19 September 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://content.time.com/time/health/article/0,8599,1663604,00.html">"Fish Farming's Growing Dangers"</a>. Time.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Time&rft.atitle=Fish+Farming%27s+Growing+Dangers&rft.date=2007-09-19&rft.au=Stier%2C+Ken&rft_id=http%3A%2F%2Fcontent.time.com%2Ftime%2Fhealth%2Farticle%2F0%2C8599%2C1663604%2C00.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFP._Ajmone-Marsan2010" class="citation journal cs1">P. Ajmone-Marsan (May 2010). "A global view of livestock biodiversity and conservation – GLOBALDIV". Animal Genetics. 41 (supplement S1): 1–5. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1365-2052.2010.02036.x">10.1111/j.1365-2052.2010.02036.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Animal+Genetics&rft.atitle=A+global+view+of+livestock+biodiversity+and+conservation+%E2%80%93+GLOBALDIV&rft.volume=41&rft.issue=supplement+S1&rft.pages=1-5&rft.date=2010-05&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1365-2052.2010.02036.x&rft.au=P.+Ajmone-Marsan&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://europa.eu/rapid/press-release_IP-02-604_en.pdf">"Growth Promoting Hormones Pose Health Risk to Consumers, Confirms EU Scientific Committee"</a> (PDF). European Union. 23 April 2002. สืบค้นเมื่อ 6 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Growth+Promoting+Hormones+Pose+Health+Risk+to+Consumers%2C+Confirms+EU+Scientific+Committee&rft.pub=European+Union&rft.date=2002-04-23&rft_id=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Frapid%2Fpress-release_IP-02-604_en.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Soil-37"><a href="#cite_ref-Soil_37-0">↑</a> Brady, N.C. and R.R. Weil. 2002. Elements of the Nature and Properties of Soils. Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-PCP_Tillage-38"><a href="#cite_ref-PCP_Tillage_38-0">↑</a> Acquaah, G. 2002. "Land Preparation and Farm Energy" pp.318–338 in Principles of Crop Production, Theories, Techniques and Technology. Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-PCP_Pest-39"><a href="#cite_ref-PCP_Pest_39-0">↑</a> Acquaah, G. 2002. "Pesticide Use in U.S. Crop Production" pp.240–282 in Principles of Crop Production, Theories, Techniques and Technology. Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-PCP_Soil-40"><a href="#cite_ref-PCP_Soil_40-0">↑</a> Acquaah, G. 2002. "Soil and Land" pp.165–210 in Principles of Crop Production, Theories, Techniques and Technology. Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-CS_nutrient-41"><a href="#cite_ref-CS_nutrient_41-0">↑</a> Chrispeels, M.J.; Sadava, D.E. 1994. "Nutrition from the Soil" pp.187–218 in Plants, Genes, and Agriculture. Jones and Bartlett, Boston, MA. </li> <li id="cite_note-Soil_nutrient-42"><a href="#cite_ref-Soil_nutrient_42-0">↑</a> Brady, N.C.; Weil, R.R. 2002. "Practical Nutrient Management" pp.472–515 in Elements of the Nature and Properties of Soils. Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-PCP_Water-43"><a href="#cite_ref-PCP_Water_43-0">↑</a> Acquaah, G. 2002. "Plants and Soil Water" pp.211–239 in Principles of Crop Production, Theories, Techniques and Technology. Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-Pimentel_water-44"><a href="#cite_ref-Pimentel_water_44-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFPimentel,_D.Berger,_D.Filberto,_D.Newton,_M.2004" class="citation journal cs1">Pimentel, D.; Berger, D.; Filberto, D.; Newton, M. (2004). "Water Resources: Agricultural and Environmental Issues". BioScience. 54 (10): 909–918. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1641%2F0006-3568%282004%29054%5B0909%3AWRAAEI%5D2.0.CO%3B2">10.1641/0006-3568(2004)054[0909:WRAAEI]2.0.CO;2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BioScience&rft.atitle=Water+Resources%3A+Agricultural+and+Environmental+Issues&rft.volume=54&rft.issue=10&rft.pages=909-918&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1641%2F0006-3568%282004%29054%5B0909%3AWRAAEI%5D2.0.CO%3B2&rft.au=Pimentel%2C+D.&rft.au=Berger%2C+D.&rft.au=Filberto%2C+D.&rft.au=Newton%2C+M.&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ifpri-45">↑ <a href="#cite_ref-ifpri_45-0">45.0</a> <a href="#cite_ref-ifpri_45-1">45.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFInternational_Food_Policy_Research_Institute2014" class="citation web cs1">International Food Policy Research Institute (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ifpri.org/publication/food-security-world-natural-resource-scarcity">"Food Security in a World of Growing Natural Resource Scarcity"</a>. CropLife International. สืบค้นเมื่อ 1 July 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Food+Security+in+a+World+of+Growing+Natural+Resource+Scarcity&rft.pub=CropLife+International&rft.date=2014&rft.au=International+Food+Policy+Research+Institute&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ifpri.org%2Fpublication%2Ffood-security-world-natural-resource-scarcity&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> <code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_web" title="แม่แบบ:Cite web">cite web</a>}}</code>: <code class="cs1-code">|author=</code> มีชื่อเรียกทั่วไป (<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:CS1_errors#generic_name" class="mw-redirect" title="วิธีใช้:CS1 errors">help</a>) </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> UNEP, 2011, Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication, www.unep.org/greeneconomy </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> UNEP, 2011, Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication, www.unep.org/greeneconomy </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130121061931/http://cls.casa.colostate.edu/TransgenicCrops/history.html">"History of Plant Breeding"</a>. Colorado State University. 29 January 2004. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cls.casa.colostate.edu/TransgenicCrops/history.html">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-01-21. สืบค้นเมื่อ 11 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=History+of+Plant+Breeding&rft.pub=Colorado+State+University&rft.date=2004-01-29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cls.casa.colostate.edu%2FTransgenicCrops%2Fhistory.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFStadlerSprague,_G.F.1936" class="citation journal cs1"><a href="/w/index.php?title=Lewis_Stadler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lewis Stadler (ไม่มีหน้านี้)">Stadler, L. J.</a>; Sprague, G.F. (15 October 1936). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/cgi/reprint/22/10/579.pdf">"Genetic Effects of Ultra-Violet Radiation in Maize: I. Unfiltered Radiation"</a> (PDF). Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. US Department of Agriculture and Missouri Agricultural Experiment Station. 22 (10): 572–578. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1073%2Fpnas.22.10.572">10.1073/pnas.22.10.572</a>. <a href="/wiki/PMC_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMC (identifier)">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1076819">1076819</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16588111">16588111</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071024233407/http://www.pnas.org/cgi/reprint/22/10/579.pdf">เก็บ</a> (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-24. สืบค้นเมื่อ 11 October 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proceedings+of+the+National+Academy+of+Sciences+of+the+United+States+of+America&rft.atitle=Genetic+Effects+of+Ultra-Violet+Radiation+in+Maize%3A+I.+Unfiltered+Radiation&rft.volume=22&rft.issue=10&rft.pages=572-578&rft.date=1936-10-15&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1076819%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F16588111&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.22.10.572&rft.aulast=Stadler&rft.aufirst=L.+J.&rft.au=Sprague%2C+G.F.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnas.org%2Fcgi%2Freprint%2F22%2F10%2F579.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFBergSinger,_Maxine2003" class="citation book cs1">Berg, Paul; Singer, Maxine (15 August 2003). George Beadle: An Uncommon Farmer. The Emergence of Genetics in the 20th century. Cold Springs Harbor Laboratory Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD/978-0-87969-688-7" title="พิเศษ:แหล่งหนังสือ/978-0-87969-688-7"><bdi>978-0-87969-688-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=George+Beadle%3A+An+Uncommon+Farmer.+The+Emergence+of+Genetics+in+the+20th+century&rft.pub=Cold+Springs+Harbor+Laboratory+Press&rft.date=2003-08-15&rft.isbn=978-0-87969-688-7&rft.aulast=Berg&rft.aufirst=Paul&rft.au=Singer%2C+Maxine&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFRuttan1999" class="citation journal cs1">Ruttan, Vernon W. (December 1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130521021149/http://www.agbioforum.org/v2n1/v2n1a10-ruttan.pdf">"Biotechnology and Agriculture: A Skeptical Perspective"</a> (PDF). AgBioForum. 2 (1): 54–60. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agbioforum.org/v2n1/v2n1a10-ruttan.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2013-05-21. สืบค้นเมื่อ 2014-12-21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=AgBioForum&rft.atitle=Biotechnology+and+Agriculture%3A+A+Skeptical+Perspective&rft.volume=2&rft.issue=1&rft.pages=54-60&rft.date=1999-12&rft.aulast=Ruttan&rft.aufirst=Vernon+W.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.agbioforum.org%2Fv2n1%2Fv2n1a10-ruttan.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFCassman1998" class="citation journal cs1">Cassman, K. (5 December 1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lsc.psu.edu/nas/Speakers/Cassman%20manuscript.html">"Ecological intensification of cereal production systems: The Challenge of increasing crop yield potential and precision agriculture"</a>. Proceedings of a National Academy of Sciences Colloquium, Irvine, California. University of Nebraska. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071024001804/http://www.lsc.psu.edu/nas/Speakers/Cassman%20manuscript.html">เก็บ</a>จากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-24. สืบค้นเมื่อ 11 October 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proceedings+of+a+National+Academy+of+Sciences+Colloquium%2C+Irvine%2C+California&rft.atitle=Ecological+intensification+of+cereal+production+systems%3A+The+Challenge+of+increasing+crop+yield+potential+and+precision+agriculture&rft.date=1998-12-05&rft.aulast=Cassman&rft.aufirst=K.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.lsc.psu.edu%2Fnas%2FSpeakers%2FCassman%2520manuscript.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> Conversion note: 1 bushel of wheat = 60 pounds (lb) ≈ 27.215 kg. 1 bushel of maize = 56 pounds ≈ 25.401 kg </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/foodsafety/publications/biotech/20questions/en/index.html">"20 Questions on Genetically Modified Foods"</a>. World Health Organization. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=20+Questions+on+Genetically+Modified+Foods&rft.pub=World+Health+Organization&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Ffoodsafety%2Fpublications%2Fbiotech%2F20questions%2Fen%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFWhiteside,_Stephanie2012" class="citation web cs1">Whiteside, Stephanie (28 November 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130324013255/http://current.com/groups/news-blog/93975745_peru-bans-genetically-modified-foods-as-us-lags.htm">"Peru bans genetically modified foods as US lags"</a>. Current TV. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="https://current.com/groups/news-blog/93975745_peru-bans-genetically-modified-foods-as-us-lags.htm">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-03-24. สืบค้นเมื่อ 7 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Peru+bans+genetically+modified+foods+as+US+lags&rft.pub=Current+TV&rft.date=2012-11-28&rft.au=Whiteside%2C+Stephanie&rft_id=http%3A%2F%2Fcurrent.com%2Fgroups%2Fnews-blog%2F93975745_peru-bans-genetically-modified-foods-as-us-lags.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFShiva,_Vandana2005" class="citation book cs1">Shiva, Vandana (2005). Earth Democracy: Justice, Sustainability, and Peace. Cambridge, MA: <a href="/w/index.php?title=South_End_Press&action=edit&redlink=1" class="new" title="South End Press (ไม่มีหน้านี้)">South End Press</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Earth+Democracy%3A+Justice%2C+Sustainability%2C+and+Peace&rft.place=Cambridge%2C+MA&rft.pub=South+End+Press&rft.date=2005&rft.au=Shiva%2C+Vandana&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFKathrine_Hauge_Madsen_and_Jens_Carl_Streibig" class="citation web cs1">Kathrine Hauge Madsen and Jens Carl Streibig. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/docrep/006/y5031e/y5031e0i.htm">"Benefits and risks of the use of herbicide-resistant crops"</a>. Weed Management for Developing Countries. FAO. สืบค้นเมื่อ 4 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Weed+Management+for+Developing+Countries&rft.atitle=Benefits+and+risks+of+the+use+of+herbicide-resistant+crops&rft.au=Kathrine+Hauge+Madsen+and+Jens+Carl+Streibig&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2Fdocrep%2F006%2Fy5031e%2Fy5031e0i.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Farmers_Guide_to_GMOs-58"><a href="#cite_ref-Farmers_Guide_to_GMOs_58-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rafiusa.org/pubs/Farmers_Guide_to_GMOs.pdf">"Farmers Guide to GMOs"</a> (PDF). Rural Advancement Foundation International. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Farmers+Guide+to+GMOs&rft.pub=Rural+Advancement+Foundation+International&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.rafiusa.org%2Fpubs%2FFarmers_Guide_to_GMOs.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFBrian_Hindo2008" class="citation journal cs1">Brian Hindo (13 February 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.businessweek.com/bwdaily/dnflash/content/feb2008/db20080212_435043.htm">"Report Raises Alarm over 'Super-weeds'"</a>. Bloomberg BusinessWeek.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Bloomberg+BusinessWeek&rft.atitle=Report+Raises+Alarm+over+%27Super-weeds%27&rft.date=2008-02-13&rft.au=Brian+Hindo&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.businessweek.com%2Fbwdaily%2Fdnflash%2Fcontent%2Ffeb2008%2Fdb20080212_435043.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> Ozturk, et al., "Glyphosate inhibition of ferric reductase activity in iron deficient sunflower roots", New Phytologist, 177:899–906, 2008. </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aces.uiuc.edu/vista/html_pubs/biotech/insect.htm">"Insect-resistant Crops Through Genetic Engineering"</a>. University of Illinois. สืบค้นเมื่อ 4 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Insect-resistant+Crops+Through+Genetic+Engineering&rft.pub=University+of+Illinois&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.aces.uiuc.edu%2Fvista%2Fhtml_pubs%2Fbiotech%2Finsect.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFKimbrell,_A.2002" class="citation book cs1">Kimbrell, A. (2002). Fatal Harvest: The Tragedy of Industrial Agriculture. Washington: Island Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fatal+Harvest%3A+The+Tragedy+of+Industrial+Agriculture&rft.place=Washington&rft.pub=Island+Press&rft.date=2002&rft.au=Kimbrell%2C+A.&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Pretty2000-63">↑ <a href="#cite_ref-Pretty2000_63-0">63.0</a> <a href="#cite_ref-Pretty2000_63-1">63.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFPrettyBrettGeeHine2000" class="citation journal cs1">Pretty, J; และคณะ (2000). "An assessment of the total external costs of UK agriculture". Agricultural Systems. 65 (2): 113–136. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2FS0308-521X%2800%2900031-7">10.1016/S0308-521X(00)00031-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Agricultural+Systems&rft.atitle=An+assessment+of+the+total+external+costs+of+UK+agriculture&rft.volume=65&rft.issue=2&rft.pages=113-136&rft.date=2000&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0308-521X%2800%2900031-7&rft.aulast=Pretty&rft.aufirst=J&rft.au=Brett%2C+C.&rft.au=Gee%2C+D.&rft.au=Hine%2C+R.E.&rft.au=Mason%2C+C.F.&rft.au=Morison%2C+J.I.L.&rft.au=Raven%2C+H.&rft.au=Rayment%2C+M.D.&rft.au=Van+Der+Bijl%2C+G.&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Tegtmeier2005-64">↑ <a href="#cite_ref-Tegtmeier2005_64-0">64.0</a> <a href="#cite_ref-Tegtmeier2005_64-1">64.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFTegtmeierDuffy2005" class="citation journal cs1">Tegtmeier, E.M.; Duffy, M. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090205134016/http://www.organicvalley.coop/fileadmin/pdf/ag_costs_IJAS2004.pdf">"External Costs of Agricultural Production in the United States"</a> (PDF). The Earthscan Reader in Sustainable Agriculture. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.organicvalley.coop/fileadmin/pdf/ag_costs_IJAS2004.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2009-02-05. สืบค้นเมื่อ 2014-12-22.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Earthscan+Reader+in+Sustainable+Agriculture&rft.atitle=External+Costs+of+Agricultural+Production+in+the+United+States&rft.date=2005&rft.aulast=Tegtmeier&rft.aufirst=E.M.&rft.au=Duffy%2C+M.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.organicvalley.coop%2Ffileadmin%2Fpdf%2Fag_costs_IJAS2004.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFInternational_Resource_Panel2010" class="citation web cs1">International Resource Panel (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121224061455/http://www.unep.org/resourcepanel/Publications/PriorityProducts/tabid/56053/Default.aspx">"Priority products and materials: assessing the environmental impacts of consumption and production"</a>. United Nations Environment Programme. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unep.org/resourcepanel/Publications/PriorityProducts/tabid/56053/Default.aspx">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2012-12-24. สืบค้นเมื่อ 7 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Priority+products+and+materials%3A+assessing+the+environmental+impacts+of+consumption+and+production&rft.pub=United+Nations+Environment+Programme&rft.date=2010&rft.au=International+Resource+Panel&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.unep.org%2Fresourcepanel%2FPublications%2FPriorityProducts%2Ftabid%2F56053%2FDefault.aspx&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> UNEP, 2011, Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication, www.unep.org/greeneconomy </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> UNEP, 2011, Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication, www.unep.org/greeneconomy </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/newsroom/en/news/2006/1000448/index.html">"Livestock a major threat to environment"</a>. UN Food and Agriculture Organization. 29 November 2006. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080328062709/http://www.fao.org/newsroom/en/news/2006/1000448/index.html">เก็บ</a>จากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-03-28. สืบค้นเมื่อ 24 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Livestock+a+major+threat+to+environment&rft.pub=UN+Food+and+Agriculture+Organization&rft.date=2006-11-29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2Fnewsroom%2Fen%2Fnews%2F2006%2F1000448%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-LEAD-69"><a href="#cite_ref-LEAD_69-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFSteinfeldGerberWassenaarCastel2006" class="citation web cs1">Steinfeld, H.; Gerber, P.; Wassenaar, T.; Castel, V.; Rosales, M.; de Haan, C. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.virtualcentre.org/en/library/key_pub/longshad/A0701E00.pdf">"Livestock's Long Shadow – Environmental issues and options"</a> (PDF). Rome: U.N. Food and Agriculture Organization. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080625012113/http://www.virtualcentre.org/en/library/key_pub/longshad/A0701E00.pdf">เก็บ</a> (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-06-25. สืบค้นเมื่อ 5 December 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Livestock%27s+Long+Shadow+%E2%80%93+Environmental+issues+and+options&rft.place=Rome&rft.pub=U.N.+Food+and+Agriculture+Organization&rft.date=2006&rft.aulast=Steinfeld&rft.aufirst=H.&rft.au=Gerber%2C+P.&rft.au=Wassenaar%2C+T.&rft.au=Castel%2C+V.&rft.au=Rosales%2C+M.&rft.au=de+Haan%2C+C.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.virtualcentre.org%2Fen%2Flibrary%2Fkey_pub%2Flongshad%2FA0701E00.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> UNEP, 2011, Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication, www.unep.org/greeneconomy </li> <li id="cite_note-Vitousek-71"><a href="#cite_ref-Vitousek_71-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFVitousek,_P.M.;_Mooney,_H.A.;_Lubchenco,_J.;_Melillo,_J.M.1997" class="citation journal cs1">Vitousek, P.M.; Mooney, H.A.; Lubchenco, J.; Melillo, J.M. (1997). "Human Domination of Earth's Ecosystems". Science. 277: 494–499. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.277.5325.494">10.1126/science.277.5325.494</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Human+Domination+of+Earth%27s+Ecosystems&rft.volume=277&rft.pages=494-499&rft.date=1997&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.277.5325.494&rft.au=Vitousek%2C+P.M.%3B+Mooney%2C+H.A.%3B+Lubchenco%2C+J.%3B+Melillo%2C+J.M.&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_journal" title="แม่แบบ:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-FAO_GLADA-72"><a href="#cite_ref-FAO_GLADA_72-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFBai,_Z.G.,_D.L._Dent,_L._Olsson,_and_M.E._Schaepman2008" class="citation web cs1">Bai, Z.G., D.L. Dent, L. Olsson, and M.E. Schaepman (November 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131213041558/http://www.isric.org/isric/webdocs/docs/Report%202008_01_GLADA%20international_REV_Nov%202008.pdf">"Global assessment of land degradation and improvement: 1. identification by remote sensing"</a> (PDF). FAO/ISRIC. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.isric.org/isric/webdocs/docs/Report%202008_01_GLADA%20international_REV_Nov%202008.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2013-12-13. สืบค้นเมื่อ 24 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Global+assessment+of+land+degradation+and+improvement%3A+1.+identification+by+remote+sensing&rft.pub=FAO%2FISRIC&rft.date=2008-11&rft.au=Bai%2C+Z.G.%2C+D.L.+Dent%2C+L.+Olsson%2C+and+M.E.+Schaepman&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.isric.org%2Fisric%2Fwebdocs%2Fdocs%2FReport%25202008_01_GLADA%2520international_REV_Nov%25202008.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_web" title="แม่แบบ:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-Eutr-73"><a href="#cite_ref-Eutr_73-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFCarpenter,_S.R.,_N.F._Caraco,_D.L._Correll,_R.W._Howarth,_A.N._Sharpley,_and_V.H._Smith1998" class="citation journal cs1">Carpenter, S.R., N.F. Caraco, D.L. Correll, R.W. Howarth, A.N. Sharpley, and V.H. Smith (1998). "Nonpoint Pollution of Surface Waters with Phosphorus and Nitrogen". Ecological Applications. 8 (3): 559–568. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1890%2F1051-0761%281998%29008%5B0559%3ANPOSWW%5D2.0.CO%3B2">10.1890/1051-0761(1998)008[0559:NPOSWW]2.0.CO;2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Ecological+Applications&rft.atitle=Nonpoint+Pollution+of+Surface+Waters+with+Phosphorus+and+Nitrogen&rft.volume=8&rft.issue=3&rft.pages=559-568&rft.date=1998&rft_id=info%3Adoi%2F10.1890%2F1051-0761%281998%29008%5B0559%3ANPOSWW%5D2.0.CO%3B2&rft.au=Carpenter%2C+S.R.%2C+N.F.+Caraco%2C+D.L.+Correll%2C+R.W.+Howarth%2C+A.N.+Sharpley%2C+and+V.H.+Smith&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_journal" title="แม่แบบ:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFMolden,_D." class="citation web cs1">Molden, D. (บ.ก.). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iwmi.cgiar.org/About_IWMI/Strategic_Documents/Annual_Reports/2006_2007/pdf/IWMI%20Annual%20Report%202006-07.pdf">"Findings of the Comprehensive Assessment of Water Management in Agriculture"</a> (PDF). Annual Report 2006/2007. International Water Management Institute. สืบค้นเมื่อ 6 January 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Annual+Report+2006%2F2007&rft.atitle=Findings+of+the+Comprehensive+Assessment+of+Water+Management+in+Agriculture&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iwmi.cgiar.org%2FAbout_IWMI%2FStrategic_Documents%2FAnnual_Reports%2F2006_2007%2Fpdf%2FIWMI%2520Annual%2520Report%25202006-07.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFLi,_Sophia2012" class="citation web cs1">Li, Sophia (13 August 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://green.blogs.nytimes.com/2012/08/13/stressed-aquifers-around-the-globe/">"Stressed Aquifers Around the Globe"</a>. New York Times. สืบค้นเมื่อ 7 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Stressed+Aquifers+Around+the+Globe&rft.pub=New+York+Times&rft.date=2012-08-13&rft.au=Li%2C+Sophia&rft_id=http%3A%2F%2Fgreen.blogs.nytimes.com%2F2012%2F08%2F13%2Fstressed-aquifers-around-the-globe%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20130615091527/http://www.fao.org/ag/magazine/0511sp2.htm">"Water Use in Agriculture"</a>. FAO. November 2005. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/ag/magazine/0511sp2.htm">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-06-15. สืบค้นเมื่อ 7 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Water+Use+in+Agriculture&rft.pub=FAO&rft.date=2005-11&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2Fag%2Fmagazine%2F0511sp2.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130510184315/http://www.fao.org/ag/magazine/0303sp1.htm">"Water Management: Towards 2030"</a>. FAO. March 2003. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/ag/magazine/0303sp1.htm">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-05-10. สืบค้นเมื่อ 7 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Water+Management%3A+Towards+2030&rft.pub=FAO&rft.date=2003-03&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2Fag%2Fmagazine%2F0303sp1.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Pimentel_pesticide-78"><a href="#cite_ref-Pimentel_pesticide_78-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFPimentel,_D._T.W._Culliney,_and_T._Bashore1996" class="citation web cs1">Pimentel, D. T.W. Culliney, and T. Bashore (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/19990218073023/http://ipmworld.umn.edu/chapters/pimentel.htm">"Public health risks associated with pesticides and natural toxins in foods"</a>. Radcliffe's IPM World Textbook. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ipmworld.umn.edu/chapters/pimentel.htm">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 1999-02-18. สืบค้นเมื่อ 7 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Radcliffe%27s+IPM+World+Textbook&rft.atitle=Public+health+risks+associated+with+pesticides+and+natural+toxins+in+foods&rft.date=1996&rft.au=Pimentel%2C+D.+T.W.+Culliney%2C+and+T.+Bashore&rft_id=http%3A%2F%2Fipmworld.umn.edu%2Fchapters%2Fpimentel.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_web" title="แม่แบบ:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-WHO-79"><a href="#cite_ref-WHO_79-0">↑</a> WHO. 1992. Our planet, our health: Report of the WHO commission on health and environment. Geneva: World Health Organization. </li> <li id="cite_note-CS_Pest-80">↑ <a href="#cite_ref-CS_Pest_80-0">80.0</a> <a href="#cite_ref-CS_Pest_80-1">80.1</a> Chrispeels, M.J. and D.E. Sadava. 1994. "Strategies for Pest Control" pp.355–383 in Plants, Genes, and Agriculture. Jones and Bartlett, Boston, MA. </li> <li id="cite_note-DAvery-81"><a href="#cite_ref-DAvery_81-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFAvery,_D.T.2000" class="citation book cs1">Avery, D.T. (2000). Saving the Planet with Pesticides and Plastic: The Environmental Triumph of High-Yield Farming. Indianapolis, IN: Hudson Institute.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Saving+the+Planet+with+Pesticides+and+Plastic%3A+The+Environmental+Triumph+of+High-Yield+Farming&rft.place=Indianapolis%2C+IN&rft.pub=Hudson+Institute&rft.date=2000&rft.au=Avery%2C+D.T.&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cgfi.org/">"Home"</a>. Center for Global Food Issues. สืบค้นเมื่อ 24 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Home&rft.pub=Center+for+Global+Food+Issues&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cgfi.org%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-WH-83"><a href="#cite_ref-WH_83-0">↑</a> Lappe, F.M., J. Collins, and P. Rosset. 1998. "Myth 4: Food vs. Our Environment" pp. 42–57 in World Hunger, Twelve Myths, Grove Press, New York. </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> UNEP, 2011, Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication, www.unep.org/greeneconomy </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFHarvey,_Fiona2011" class="citation journal cs1">Harvey, Fiona (18 November 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/environment/2011/nov/18/extreme-weather-climate-change-ipcc">"Extreme weather will strike as climate change takes hold, IPCC warns"</a>. The Guardian.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=Extreme+weather+will+strike+as+climate+change+takes+hold%2C+IPCC+warns&rft.date=2011-11-18&rft.au=Harvey%2C+Fiona&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.guardian.co.uk%2Fenvironment%2F2011%2Fnov%2F18%2Fextreme-weather-climate-change-ipcc&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.strategicforesight.com/publication_pdf/11374Nile%20concise.pdf">"Report: Blue Peace for the Nile"</a> (PDF). Strategic Foresight Group. สืบค้นเมื่อ 20 August 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Report%3A+Blue+Peace+for+the+Nile&rft.pub=Strategic+Foresight+Group&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.strategicforesight.com%2Fpublication_pdf%2F11374Nile%2520concise.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131110041224/http://bs-agro.com/index.php/20152-pessimism-about-future-grows-in-agribusiness">"World: Pessimism about future grows in agribusiness"</a>. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://bs-agro.com/index.php/20152-pessimism-about-future-grows-in-agribusiness">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-11-10. สืบค้นเมื่อ 2014-12-23.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=World%3A+Pessimism+about+future+grows+in+agribusiness&rft_id=http%3A%2F%2Fbs-agro.com%2Findex.php%2F20152-pessimism-about-future-grows-in-agribusiness&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cdkn.org/resource/srex-lessons-for-the-agricultural-sector/?loclang=en_gb">"SREX: Lessons for the agricultural sector"</a>. <a href="/w/index.php?title=Climate_%26_Development_Knowledge_Network&action=edit&redlink=1" class="new" title="Climate & Development Knowledge Network (ไม่มีหน้านี้)">Climate & Development Knowledge Network</a>. สืบค้นเมื่อ 24 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=SREX%3A+Lessons+for+the+agricultural+sector&rft.pub=Climate+%26+Development+Knowledge+Network&rft_id=http%3A%2F%2Fcdkn.org%2Fresource%2Fsrex-lessons-for-the-agricultural-sector%2F%3Floclang%3Den_gb&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Soils_OM-89">↑ <a href="#cite_ref-Soils_OM_89-0">89.0</a> <a href="#cite_ref-Soils_OM_89-1">89.1</a> Brady, N.C. and R.R. Weil. 2002. "Soil Organic Matter" pp. 353–385 in Elements of the Nature and Properties of Soils. Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-Soils_N-90"><a href="#cite_ref-Soils_N_90-0">↑</a> Brady, N.C. and R.R. Weil. 2002. "Nitrogen and Sulfur Economy of Soils" pp. 386–421 in Elements of the Nature and Properties of Soils. Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> UNEP, 2011, Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication, www.unep.org/greeneconomy </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFHillierC._HawesG._SquireA._Hilton2009" class="citation journal cs1">Hillier, Jonathon; C. Hawes; G. Squire; A. Hilton (2009). "The carbon footprints of food crop production". International Journal of Agricultural Sustainability. 7 (2): 107–118. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3763%2Fijas.2009.0419">10.3763/ijas.2009.0419</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=International+Journal+of+Agricultural+Sustainability&rft.atitle=The+carbon+footprints+of+food+crop+production&rft.volume=7&rft.issue=2&rft.pages=107-118&rft.date=2009&rft_id=info%3Adoi%2F10.3763%2Fijas.2009.0419&rft.aulast=Hillier&rft.aufirst=Jonathon&rft.au=C.+Hawes&rft.au=G.+Squire&rft.au=A.+Hilton&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFLal2004" class="citation journal cs1">Lal, Rattan (2004). "Carbon emission from farm operations". Environmental International. 30 (7): 981–990. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.envint.2004.03.005">10.1016/j.envint.2004.03.005</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Environmental+International&rft.atitle=Carbon+emission+from+farm+operations&rft.volume=30&rft.issue=7&rft.pages=981-990&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.envint.2004.03.005&rft.aulast=Lal&rft.aufirst=Rattan&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFWestG._Marland2002" class="citation journal cs1">West, T.O.; G. Marland (2002). "Net carbon flux from agricultural ecosystems: methodology for full carbon cycle analyses". Environmental Pollution. 116 (3): 439–444. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fs0269-7491%2801%2900221-4">10.1016/s0269-7491(01)00221-4</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Environmental+Pollution&rft.atitle=Net+carbon+flux+from+agricultural+ecosystems%3A+methodology+for+full+carbon+cycle+analyses&rft.volume=116&rft.issue=3&rft.pages=439-444&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fs0269-7491%2801%2900221-4&rft.aulast=West&rft.aufirst=T.O.&rft.au=G.+Marland&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFBoelee,_E._(Ed)2011" class="citation web cs1">Boelee, E. (Ed) (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130523025920/http://www.iwmi.cgiar.org/Topics/Ecosystems/">"Ecosystems for water and food security"</a>. IWMI/UNEP. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iwmi.cgiar.org/topics/ecosystems/">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-05-23. สืบค้นเมื่อ 24 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ecosystems+for+water+and+food+security&rft.pub=IWMI%2FUNEP&rft.date=2011&rft.au=Boelee%2C+E.+%28Ed%29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iwmi.cgiar.org%2Ftopics%2Fecosystems%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFMolden,_D." class="citation web cs1">Molden, D. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iwmi.cgiar.org/news_room/pdf/The-scientist_com-Opinion_The%20Water_Deficit.pdf">"Opinion: The Water Deficit"</a> (PDF). The Scientist. สืบค้นเมื่อ 23 August 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Opinion%3A+The+Water+Deficit&rft.pub=The+Scientist&rft.au=Molden%2C+D.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iwmi.cgiar.org%2Fnews_room%2Fpdf%2FThe-scientist_com-Opinion_The%2520Water_Deficit.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFSafefood_Consulting,_Inc.2005" class="citation web cs1">Safefood Consulting, Inc. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20130706005846/http://croplife.intraspin.com/pesticides/paper.asp?id=461">"Benefits of Crop Protection Technologies on Canadian Food Production, Nutrition, Economy and the Environment"</a>. CropLife International. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://croplife.intraspin.com/pesticides/paper.asp?id=461">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-07-06. สืบค้นเมื่อ 24 May 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Benefits+of+Crop+Protection+Technologies+on+Canadian+Food+Production%2C+Nutrition%2C+Economy+and+the+Environment&rft.pub=CropLife+International&rft.date=2005&rft.au=Safefood+Consulting%2C+Inc.&rft_id=http%3A%2F%2Fcroplife.intraspin.com%2Fpesticides%2Fpaper.asp%3Fid%3D461&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFTrewavas,_Anthony2004" class="citation journal cs1">Trewavas, Anthony (2004). "A critical assessment of organic farming-and-food assertions with particular respect to the UK and the potential environmental benefits of no-till agriculture". Crop Protection. 23 (9): 757–781. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.cropro.2004.01.009">10.1016/j.cropro.2004.01.009</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Crop+Protection&rft.atitle=A+critical+assessment+of+organic+farming-and-food+assertions+with+particular+respect+to+the+UK+and+the+potential+environmental+benefits+of+no-till+agriculture&rft.volume=23&rft.issue=9&rft.pages=757-781&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.cropro.2004.01.009&rft.au=Trewavas%2C+Anthony&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uidaho.edu/cals/aers/agriculturaleconomics">"Agricultural Economics"</a>. University of Idaho. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Agricultural+Economics&rft.pub=University+of+Idaho&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.uidaho.edu%2Fcals%2Faers%2Fagriculturaleconomics&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFRunge,_C._Ford2006" class="citation web cs1">Runge, C. Ford (June 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/13649/1/wp06-01.pdf">"Agricultural Economics: A Brief Intellectual History"</a> (PDF). Center for International Food and Agriculture Policy. p. 4. สืบค้นเมื่อ 16 September 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Agricultural+Economics%3A+A+Brief+Intellectual+History&rft.pages=4&rft.pub=Center+for+International+Food+and+Agriculture+Policy&rft.date=2006-06&rft.au=Runge%2C+C.+Ford&rft_id=http%3A%2F%2Fageconsearch.umn.edu%2Fbitstream%2F13649%2F1%2Fwp06-01.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFConrad,_David_E." class="citation web cs1">Conrad, David E. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130527204119/http://digital.library.okstate.edu/encyclopedia/entries/T/TE009.html">"Tenant Farming and Sharecropping"</a>. Encyclopedia of Oklahoma History and Culture. Oklahoma Historical Society. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://digital.library.okstate.edu/encyclopedia/entries/t/te009.html">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-05-27. สืบค้นเมื่อ 16 September 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+of+Oklahoma+History+and+Culture&rft.atitle=Tenant+Farming+and+Sharecropping&rft.au=Conrad%2C+David+E.&rft_id=http%3A%2F%2Fdigital.library.okstate.edu%2Fencyclopedia%2Fentries%2Ft%2Fte009.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFStokstad,_Marilyn2005" class="citation book cs1">Stokstad, Marilyn (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=_YjJc_c4BxsC&pg=PR43&lpg=PR43&dq=manorialism+agriculture&source=bl&ots=-MEgS0TLbp&sig=qlJ4jLjhHcvLhAmBhEp7-BvXqzA&hl=en&sa=X&ei=NLQ3UvquFIeOrgHQ0YHoCQ&ved=0CFwQ6AEwCTgK#v=onepage&q=manorialism%20agriculture&f=false">Medieval Castles</a>. Greenwood Publishing Group. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD/0-313-32525-1" title="พิเศษ:แหล่งหนังสือ/0-313-32525-1"><bdi>0-313-32525-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Medieval+Castles&rft.pub=Greenwood+Publishing+Group&rft.date=2005&rft.isbn=0-313-32525-1&rft.au=Stokstad%2C+Marilyn&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D_YjJc_c4BxsC%26pg%3DPR43%26lpg%3DPR43%26dq%3Dmanorialism%2Bagriculture%26source%3Dbl%26ots%3D-MEgS0TLbp%26sig%3DqlJ4jLjhHcvLhAmBhEp7-BvXqzA%26hl%3Den%26sa%3DX%26ei%3DNLQ3UvquFIeOrgHQ0YHoCQ%26ved%3D0CFwQ6AEwCTgK%23v%3Donepage%26q%3Dmanorialism%2520agriculture%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Sexton2000-103"><a href="#cite_ref-Sexton2000_103-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFSexton,_R.J.2000" class="citation journal cs1">Sexton, R.J. (2000). "Industrialization and Consolidation in the US Food Sector: Implications for Competition and Welfare". American Journal of Agricultural Economics. 82 (5): 1087–1104. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2F0002-9092.00106">10.1111/0002-9092.00106</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=American+Journal+of+Agricultural+Economics&rft.atitle=Industrialization+and+Consolidation+in+the+US+Food+Sector%3A+Implications+for+Competition+and+Welfare&rft.volume=82&rft.issue=5&rft.pages=1087-1104&rft.date=2000&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2F0002-9092.00106&rft.au=Sexton%2C+R.J.&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFPeter_J._Lloyd,_Johanna_L._Croser,_Kym_Anderson2009" class="citation web cs1">Peter J. Lloyd, Johanna L. Croser, Kym Anderson (March 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/4101/WPS4864.pdf?sequence=1">"How Do Agricultural Policy Restrictions to Global Trade and Welfare Differ across Commodities?"</a> (PDF). Policy Research Working Paper #4864. The World Bank. pp. 2–3. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Policy+Research+Working+Paper+%234864&rft.atitle=How+Do+Agricultural+Policy+Restrictions+to+Global+Trade+and+Welfare+Differ+across+Commodities%3F&rft.pages=2-3&rft.date=2009-03&rft.au=Peter+J.+Lloyd%2C+Johanna+L.+Croser%2C+Kym+Anderson&rft_id=https%3A%2F%2Fopenknowledge.worldbank.org%2Fbitstream%2Fhandle%2F10986%2F4101%2FWPS4864.pdf%3Fsequence%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_web" title="แม่แบบ:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFKym_Anderson_and_Ernesto_Valenzuela2006" class="citation web cs1">Kym Anderson and Ernesto Valenzuela (April 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/8699/wps3901.pdf?sequence=1">"Do Global Trade Distortions Still Harm Developing Country Farmers?"</a> (PDF). World Bank Policy Research Working Paper 3901. World Bank. pp. 1–2. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=World+Bank+Policy+Research+Working+Paper+3901&rft.atitle=Do+Global+Trade+Distortions+Still+Harm+Developing+Country+Farmers%3F&rft.pages=1-2&rft.date=2006-04&rft.au=Kym+Anderson+and+Ernesto+Valenzuela&rft_id=https%3A%2F%2Fopenknowledge.worldbank.org%2Fbitstream%2Fhandle%2F10986%2F8699%2Fwps3901.pdf%3Fsequence%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFPeter_J._Lloyd,_Johanna_L._Croser,_Kym_Anderson2009" class="citation web cs1">Peter J. Lloyd, Johanna L. Croser, Kym Anderson (March 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/4101/WPS4864.pdf?sequence=1">"How Do Agricultural Policy Restrictions to Global Trade and Welfare Differ across Commodities?"</a> (PDF). Policy Research Working Paper #4864. The World Bank. p. 21. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Policy+Research+Working+Paper+%234864&rft.atitle=How+Do+Agricultural+Policy+Restrictions+to+Global+Trade+and+Welfare+Differ+across+Commodities%3F&rft.pages=21&rft.date=2009-03&rft.au=Peter+J.+Lloyd%2C+Johanna+L.+Croser%2C+Kym+Anderson&rft_id=https%3A%2F%2Fopenknowledge.worldbank.org%2Fbitstream%2Fhandle%2F10986%2F4101%2FWPS4864.pdf%3Fsequence%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_web" title="แม่แบบ:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFGlenys_Kinnock2011" class="citation web cs1">Glenys Kinnock (24 May 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/global-development/poverty-matters/2011/may/24/american-cotton-subsidies-illegal-obama-must-act">"America's $24bn subsidy damages developing world cotton farmers"</a>. The Guardian. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=America%27s+%2424bn+subsidy+damages+developing+world+cotton+farmers&rft.pub=The+Guardian&rft.date=2011-05-24&rft.au=Glenys+Kinnock&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.guardian.co.uk%2Fglobal-development%2Fpoverty-matters%2F2011%2Fmay%2F24%2Famerican-cotton-subsidies-illegal-obama-must-act&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ibrc.indiana.edu/studies/AgriculturesBounty.pdf">"Agriculture's Bounty"</a> (PDF). May 2013. สืบค้นเมื่อ 19 August 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Agriculture%27s+Bounty&rft.date=2013-05&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ibrc.indiana.edu%2Fstudies%2FAgriculturesBounty.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.independent.co.uk/news/science/world-oil-supplies-are-set-to-run-out-faster-than-expected-warn-scientists-453068.html">World oil supplies are set to run out faster than expected, warn scientists</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080424041731/http://www.independent.co.uk/news/science/world-oil-supplies-are-set-to-run-out-faster-than-expected-warn-scientists-453068.html">เก็บถาวร</a> 2008-04-24 ที่ <a href="/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%99" title="เวย์แบ็กแมชชีน">เวย์แบ็กแมชชีน</a>". The Independent. 14 June 2007. </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFRobert_W._Herdt1997" class="citation web cs1">Robert W. Herdt (30 May 1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121019153636/http://www.rockefellerfoundation.org/uploads/files/06132caf-3d72-49e4-817d-ae89e0249d18.pdf">"The Future of the Green Revolution: Implications for International Grain Markets"</a> (PDF). The Rockefeller Foundation. p. 2. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rockefellerfoundation.org/uploads/files/06132caf-3d72-49e4-817d-ae89e0249d18.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2012-10-19. สืบค้นเมื่อ 16 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Future+of+the+Green+Revolution%3A+Implications+for+International+Grain+Markets&rft.pages=2&rft.pub=The+Rockefeller+Foundation&rft.date=1997-05-30&rft.au=Robert+W.+Herdt&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.rockefellerfoundation.org%2Fuploads%2Ffiles%2F06132caf-3d72-49e4-817d-ae89e0249d18.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ncseonline.org-111">↑ <a href="#cite_ref-ncseonline.org_111-0">111.0</a> <a href="#cite_ref-ncseonline.org_111-1">111.1</a> <a href="#cite_ref-ncseonline.org_111-2">111.2</a> <a href="#cite_ref-ncseonline.org_111-3">111.3</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFSchnepf,_Randy2004" class="citation web cs1">Schnepf, Randy (19 November 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130927190908/http://www.nationalaglawcenter.org/wp-content/uploads/assets/crs/RL32677.pdf">"Energy use in Agriculture: Background and Issues"</a> (PDF). CRS Report for Congress. <a href="/w/index.php?title=Congressional_Research_Service&action=edit&redlink=1" class="new" title="Congressional Research Service (ไม่มีหน้านี้)">Congressional Research Service</a>. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nationalaglawcenter.org/wp-content/uploads/assets/crs/RL32677.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2013-09-27. สืบค้นเมื่อ 26 September 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CRS+Report+for+Congress&rft.atitle=Energy+use+in+Agriculture%3A+Background+and+Issues&rft.date=2004-11-19&rft.au=Schnepf%2C+Randy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nationalaglawcenter.org%2Fwp-content%2Fuploads%2Fassets%2Fcrs%2FRL32677.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFRebecca_White2007" class="citation web cs1">Rebecca White (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110719044949/http://www.eci.ox.ac.uk/research/energy/downloads/eceee07/white.pdf">"Carbon governance from a systems perspective: an investigation of food production and consumption in the UK"</a> (PDF). Oxford University Center for the Environment. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eci.ox.ac.uk/research/energy/downloads/eceee07/white.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2011-07-19. สืบค้นเมื่อ 2014-12-25.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Carbon+governance+from+a+systems+perspective%3A+an+investigation+of+food+production+and+consumption+in+the+UK&rft.pub=Oxford+University+Center+for+the+Environment&rft.date=2007&rft.au=Rebecca+White&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.eci.ox.ac.uk%2Fresearch%2Fenergy%2Fdownloads%2Feceee07%2Fwhite.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-css.snre.umich.edu-113">↑ <a href="#cite_ref-css.snre.umich.edu_113-0">113.0</a> <a href="#cite_ref-css.snre.umich.edu_113-1">113.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFMartin_Heller_and_Gregory_Keoleian2000" class="citation web cs1">Martin Heller and Gregory Keoleian (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160314094203/http://css.snre.umich.edu/css_doc/CSS00-04.pdf">"Life Cycle-Based Sustainability Indicators for Assessment of the U.S. Food System"</a> (PDF). University of Michigan Center for Sustainable Food Systems. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://css.snre.umich.edu/css_doc/CSS00-04.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2016-03-14. สืบค้นเมื่อ 2014-12-25.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Life+Cycle-Based+Sustainability+Indicators+for+Assessment+of+the+U.S.+Food+System&rft.pub=University+of+Michigan+Center+for+Sustainable+Food+Systems&rft.date=2000&rft.au=Martin+Heller+and+Gregory+Keoleian&rft_id=http%3A%2F%2Fcss.snre.umich.edu%2Fcss_doc%2FCSS00-04.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ers.usda.gov-114">↑ <a href="#cite_ref-ers.usda.gov_114-0">114.0</a> <a href="#cite_ref-ers.usda.gov_114-1">114.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFPatrick_Canning,_Ainsley_Charles,_Sonya_Huang,_Karen_R._Polenske,_and_Arnold_Waters2010" class="citation web cs1">Patrick Canning, Ainsley Charles, Sonya Huang, Karen R. Polenske, and Arnold Waters (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100918182458/http://www.ers.usda.gov/publications/err94/">"Energy Use in the U.S. Food System"</a>. USDA Economic Research Service Report No. ERR-94. United States Department of Agriculture. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ers.usda.gov/Publications/ERR94/">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2010-09-18. สืบค้นเมื่อ 2018-11-22.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=USDA+Economic+Research+Service+Report+No.+ERR-94&rft.atitle=Energy+Use+in+the+U.S.+Food+System&rft.date=2010&rft.au=Patrick+Canning%2C+Ainsley+Charles%2C+Sonya+Huang%2C+Karen+R.+Polenske%2C+and+Arnold+Waters&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ers.usda.gov%2FPublications%2FERR94%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_web" title="แม่แบบ:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-WallgrenHöjer2009-115"><a href="#cite_ref-WallgrenHöjer2009_115-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFWallgrenHöjer2009" class="citation journal cs1">Wallgren, Christine; Höjer, Mattias (2009). "Eating energy—Identifying possibilities for reduced energy use in the future food supply system". Energy Policy. 37 (12): 5803–5813. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.enpol.2009.08.046">10.1016/j.enpol.2009.08.046</a>. <a href="/wiki/ISSN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISSN (identifier)">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0301-4215">0301-4215</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Energy+Policy&rft.atitle=Eating+energy%E2%80%94Identifying+possibilities+for+reduced+energy+use+in+the+future+food+supply+system&rft.volume=37&rft.issue=12&rft.pages=5803-5813&rft.date=2009&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.enpol.2009.08.046&rft.issn=03014215&rft.aulast=Wallgren&rft.aufirst=Christine&rft.au=H%C3%B6jer%2C+Mattias&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFJeremy_Woods,_Adrian_Williams,_John_K._Hughes,_Mairi_Black_and_Richard_Murphy2010" class="citation journal cs1">Jeremy Woods, Adrian Williams, John K. Hughes, Mairi Black and Richard Murphy (August 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://rstb.royalsocietypublishing.org/content/365/1554/2991.full">"Energy and the food system"</a>. Philosophical Transactions of the Royal Society. 365 (1554): 2991–3006. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1098%2Frstb.2010.0172">10.1098/rstb.2010.0172</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Philosophical+Transactions+of+the+Royal+Society&rft.atitle=Energy+and+the+food+system&rft.volume=365&rft.issue=1554&rft.pages=2991-3006&rft.date=2010-08&rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frstb.2010.0172&rft.au=Jeremy+Woods%2C+Adrian+Williams%2C+John+K.+Hughes%2C+Mairi+Black+and+Richard+Murphy&rft_id=http%3A%2F%2Frstb.royalsocietypublishing.org%2Fcontent%2F365%2F1554%2F2991.full&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_journal" title="แม่แบบ:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.independent.co.uk/news/science/world-oil-supplies-are-set-to-run-out-faster-than-expected-warn-scientists-6262621.html">"World oil supplies are set to run out faster than expected, warn scientists"</a>. The Independent. 14 June 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Independent&rft.atitle=World+oil+supplies+are+set+to+run+out+faster+than+expected%2C+warn+scientists&rft.date=2007-06-14&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.independent.co.uk%2Fnews%2Fscience%2Fworld-oil-supplies-are-set-to-run-out-faster-than-expected-warn-scientists-6262621.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-UMinnSustainable-118">↑ <a href="#cite_ref-UMinnSustainable_118-0">118.0</a> <a href="#cite_ref-UMinnSustainable_118-1">118.1</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160425185714/http://www.misa.umn.edu/Search_and_Ask/FAQ/FeedtheWorld/index.htm">"Can Sustainable Agriculture Really Feed the World?"</a>. University of Minnesota. August 2010. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.misa.umn.edu/Search_and_Ask/FAQ/FeedtheWorld/index.htm">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2016-04-25. สืบค้นเมื่อ 15 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Can+Sustainable+Agriculture+Really+Feed+the+World%3F&rft.pub=University+of+Minnesota&rft.date=2010-08&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.misa.umn.edu%2FSearch_and_Ask%2FFAQ%2FFeedtheWorld%2Findex.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130501122809/http://chge.med.harvard.edu/resource/cuban-organic-farming-experiment">"Cuban Organic Farming Experiment"</a>. Harvard School of Public Health. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://chge.med.harvard.edu/resource/cuban-organic-farming-experiment">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2013-05-01. สืบค้นเมื่อ 15 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Cuban+Organic+Farming+Experiment&rft.pub=Harvard+School+of+Public+Health&rft_id=http%3A%2F%2Fchge.med.harvard.edu%2Fresource%2Fcuban-organic-farming-experiment&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFStrochlic,_R.;_Sierra,_L.2007" class="citation web cs1">Strochlic, R.; Sierra, L. (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ccwiki.pbworks.com/f/CAStudy-Barriers-Organic-CIRS-2007.pdf">"Conventional, Mixed, and "Deregistered" Organic Farmers: Entry Barriers and Reasons for Exiting Organic Production in California"</a> (PDF). California Institute for Rural Studies. สืบค้นเมื่อ 15 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Conventional%2C+Mixed%2C+and+%22Deregistered%22+Organic+Farmers%3A+Entry+Barriers+and+Reasons+for+Exiting+Organic+Production+in+California&rft.pub=California+Institute+for+Rural+Studies&rft.date=2007&rft.au=Strochlic%2C+R.%3B+Sierra%2C+L.&rft_id=http%3A%2F%2Fccwiki.pbworks.com%2Ff%2FCAStudy-Barriers-Organic-CIRS-2007.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_web" title="แม่แบบ:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">ลิงก์</a>) </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFP._Read2005" class="citation journal cs1">P. Read (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cosis.net/abstracts/EGU05/11082/EGU05-J-11082-2.pdf">"Carbon cycle management with increased photo-synthesis and long-term sinks"</a> (PDF). Geophysical Research Abstracts. 7: 11082.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Geophysical+Research+Abstracts&rft.atitle=Carbon+cycle+management+with+increased+photo-synthesis+and+long-term+sinks&rft.volume=7&rft.pages=11082&rft.date=2005&rft.au=P.+Read&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cosis.net%2Fabstracts%2FEGU05%2F11082%2FEGU05-J-11082-2.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFGreene,_Nathanael2004" class="citation web cs1">Greene, Nathanael (December 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bio.org/articles/growing-energy-how-biofuels-can-help-end-america%E2%80%99s-oil-dependence">"How biofuels can help end America's energy dependence"</a>. Biotechnology Industry Organization.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=How+biofuels+can+help+end+America%27s+energy+dependence&rft.pub=Biotechnology+Industry+Organization&rft.date=2004-12&rft.au=Greene%2C+Nathanael&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bio.org%2Farticles%2Fgrowing-energy-how-biofuels-can-help-end-america%25E2%2580%2599s-oil-dependence&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFSrinivas2008" class="citation journal cs1">Srinivas (June 2008). "Reviewing The Methodologies For Sustainable Living". 7. The Electronic Journal of Environmental, Agricultural and Food Chemistry.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Reviewing+The+Methodologies+For+Sustainable+Living&rft.volume=7&rft.date=2008-06&rft.au=Srinivas&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> <code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_journal" title="แม่แบบ:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: Cite journal ต้องการ <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:CS1_errors#missing_periodical" class="mw-redirect" title="วิธีใช้:CS1 errors">help</a>) </li> <li id="cite_note-Radel-124"><a href="#cite_ref-Radel_124-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFR._Pillarisetti_and_Kylie_Radel2004" class="citation journal cs1">R. Pillarisetti and Kylie Radel (June 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.e-jei.org/func/download.php?path=L2hvbWUvdmlydHVhbC9qZWkvam91cm5hbC91cGxvYWQvOEs0WEg4NFlHWUpENTUyOC5wZGY=&filename=OEs0WEg4NFlHWUpENTUyOC5wZGY=">"Economic and Environmental Issues in International Trade and Production of Genetically Modified Foods and Crops and the WTO"</a>. 19 (2). Journal of Economic Integration: 332–352.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Economic+and+Environmental+Issues+in+International+Trade+and+Production+of+Genetically+Modified+Foods+and+Crops+and+the+WTO&rft.volume=19&rft.issue=2&rft.pages=332-352&rft.date=2004-06&rft.au=R.+Pillarisetti+and+Kylie+Radel&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.e-jei.org%2Ffunc%2Fdownload.php%3Fpath%3DL2hvbWUvdmlydHVhbC9qZWkvam91cm5hbC91cGxvYWQvOEs0WEg4NFlHWUpENTUyOC5wZGY%3D%26filename%3DOEs0WEg4NFlHWUpENTUyOC5wZGY%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> <code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_journal" title="แม่แบบ:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: Cite journal ต้องการ <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:CS1_errors#missing_periodical" class="mw-redirect" title="วิธีใช้:CS1 errors">help</a>) </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFConway,_G.2000" class="citation journal cs1 cs1-prop-long-vol">Conway, G. (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ecologyandsociety.org/vol4/iss1/art2/#GeneticModificationAndTheSustainabilityOfTheFoodSystem">"Genetically modified crops: risks and promise"</a>. 4(1): 2. Conservation Ecology.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Genetically+modified+crops%3A+risks+and+promise&rft.volume=4%281%29%3A+2&rft.date=2000&rft.au=Conway%2C+G.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ecologyandsociety.org%2Fvol4%2Fiss1%2Fart2%2F%23GeneticModificationAndTheSustainabilityOfTheFoodSystem&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> <code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:Cite_journal" title="แม่แบบ:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: Cite journal ต้องการ <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89:CS1_errors#missing_periodical" class="mw-redirect" title="วิธีใช้:CS1 errors">help</a>) </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newscientist.com/article/mg18124330.700-monsanto-failure.html">"Monsanto failure"</a>. <a href="/w/index.php?title=New_Scientist&action=edit&redlink=1" class="new" title="New Scientist (ไม่มีหน้านี้)">New Scientist</a>. Vol. 181 no. 2433. London. 7 February 2004. สืบค้นเมื่อ 18 April 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=New+Scientist&rft.atitle=Monsanto+failure&rft.volume=181&rft.issue=2433&rft.date=2004-02-07&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.newscientist.com%2Farticle%2Fmg18124330.700-monsanto-failure.html&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFLindsay_Hogan_and_Paul_Morris2010" class="citation journal cs1">Lindsay Hogan and Paul Morris (October 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120321082639/http://adl.brs.gov.au/data/warehouse/pe_abarebrs99001749/CP10.15_Agric_food_policy_CONFERENCE_PAPER.pdf">"Agricultural and food policy choices in Australia"</a> (PDF). Sustainable agriculture and food policy in the 21st century: challenges and solutions. Australian Bureau of Agricultural and Resource Economics – Bureau of Rural Sciences: 13. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adl.brs.gov.au/data/warehouse/pe_abarebrs99001749/CP10.15_Agric_food_policy_CONFERENCE_PAPER.pdf">แหล่งเดิม</a> (PDF)เมื่อ 2012-03-21. สืบค้นเมื่อ 22 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Sustainable+agriculture+and+food+policy+in+the+21st+century%3A+challenges+and+solutions&rft.atitle=Agricultural+and+food+policy+choices+in+Australia&rft.pages=13&rft.date=2010-10&rft.au=Lindsay+Hogan+and+Paul+Morris&rft_id=http%3A%2F%2Fadl.brs.gov.au%2Fdata%2Fwarehouse%2Fpe_abarebrs99001749%2FCP10.15_Agric_food_policy_CONFERENCE_PAPER.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://europa.eu/pol/agr/">"Agriculture: Not Just Farming ..."</a> European Union. สืบค้นเมื่อ 22 April 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Agriculture%3A+Not+Just+Farming+...&rft.pub=European+Union&rft_id=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Fpol%2Fagr%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-129"><a href="#cite_ref-129">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFIkerd,_John2010" class="citation journal cs1">Ikerd, John (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141013174142/http://web.missouri.edu/ikerdj/papers/SFT-Corporatization%20of%20Fm%20Pol%20%289-10%29.htm">"Corporatization of Agricultural Policy"</a>. Small Farm Today Magazine. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก<a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.missouri.edu/ikerdj/papers/SFT-Corporatization%20of%20Fm%20Pol%20%289-10%29.htm">แหล่งเดิม</a>เมื่อ 2014-10-13. สืบค้นเมื่อ 2014-12-25.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Small+Farm+Today+Magazine&rft.atitle=Corporatization+of+Agricultural+Policy&rft.date=2010&rft.au=Ikerd%2C+John&rft_id=http%3A%2F%2Fweb.missouri.edu%2Fikerdj%2Fpapers%2FSFT-Corporatization%2520of%2520Fm%2520Pol%2520%25289-10%2529.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10205087"><cite id="CITEREFJowit2010" class="citation news cs1">Jowit, Juliette (22 September 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/environment/2010/sep/22/food-firms-lobbying-samuel-jutzi">"Corporate Lobbying Is Blocking Food Reforms, Senior UN Official Warns: Farming Summit Told of Delaying Tactics by Large Agribusiness and Food Producers on Decisions that Would Improve Human Health and the Environment"</a>. The Guardian. London.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=Corporate+Lobbying+Is+Blocking+Food+Reforms%2C+Senior+UN+Official+Warns%3A+Farming+Summit+Told+of+Delaying+Tactics+by+Large+Agribusiness+and+Food+Producers+on+Decisions+that+Would+Improve+Human+Health+and+the+Environment&rft.date=2010-09-22&rft.aulast=Jowit&rft.aufirst=Juliette&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.guardian.co.uk%2Fenvironment%2F2010%2Fsep%2F22%2Ffood-firms-lobbying-samuel-jutzi&rfr_id=info%3Asid%2Fth.wikipedia.org%3A%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" class="Z3988"> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="แหล่งข้อมูลอื่น">แหล่งข้อมูลอื่น</h2>[<a href="/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&section=27" title="แก้ไขส่วน: แหล่งข้อมูลอื่น">แก้</a>]</div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldbank.org/rural">Agriculture and Rural development</a> จาก <a href="/wiki/%E0%B8%98%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81" title="ธนาคารโลก">ธนาคารโลก</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9895811">.mw-parser-output .asbox{position:relative;overflow:hidden}.mw-parser-output .asbox table{background:transparent}.mw-parser-output .asbox p{margin:0}.mw-parser-output .asbox p+p{margin-top:0.25em}.mw-parser-output .asbox-body{font-style:italic}.mw-parser-output .asbox-note{font-size:smaller}.mw-parser-output .asbox .navbar{position:absolute;top:-0.75em;right:1em;display:none}</style><div role="note" class="metadata plainlinks asbox stub"><table role="presentation"><tbody><tr class="noresize"><td><a href="/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Wiki_letter_w.svg" class="mw-file-description"><img alt="Stub icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/30px-Wiki_letter_w.svg.png" decoding="async" width="30" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/45px-Wiki_letter_w.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/60px-Wiki_letter_w.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="44" /></a></td><td> บทความนี้ยังเป็น<a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87" title="วิกิพีเดีย:โครง">โครง</a> คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการ<a class="external text" href="https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit">เพิ่มเติมข้อมูล</a>หมายเหตุ: ขอแนะนำให้จัด<a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87" title="หมวดหมู่:แม่แบบสารโครง">หมวดหมู่โครงให้เข้ากับเนื้อหาของบทความ</a> (ดูเพิ่มที่ <a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%9A%E0%B8%B9%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C" title="วิกิพีเดีย:โครงการจัดหมวดหมู่โครงที่ยังไม่สมบูรณ์">วิกิพีเดีย:โครงการจัดหมวดหมู่โครงที่ยังไม่สมบูรณ์</a>)</td></tr></tbody></table><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10552737"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10552732"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ดู"><a href="/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87" title="แม่แบบ:โครง"><abbr title="ดูแม่แบบนี้">ด</abbr></a></li><li class="nv-คุย"><a href="/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87" title="คุยเรื่องแม่แบบ:โครง"><abbr title="อภิปรายแม่แบบนี้">ค</abbr></a></li><li class="nv-แก้"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:EditPage/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A:%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87" title="พิเศษ:EditPage/แม่แบบ:โครง"><abbr title="แก้ไขแม่แบบนี้">ก</abbr></a></li></ul></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">เข้าถึงจาก "<a dir="ltr" href="https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เกษตรกรรม&oldid=11972233">https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เกษตรกรรม&oldid=11972233</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88" title="พิเศษ:หมวดหมู่">หมวดหมู่</a>: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="หมวดหมู่:เกษตรกรรม">เกษตรกรรม</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87" title="หมวดหมู่:โครง">โครง</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">หมวดหมู่ที่ซ่อนอยู่: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="หมวดหมู่:CS1 maint: multiple names: authors list">CS1 maint: multiple names: authors list</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:Webarchive_template_wayback_links" title="หมวดหมู่:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_errors:_generic_name" title="หมวดหมู่:CS1 errors: generic name">CS1 errors: generic name</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1_errors:_missing_periodical" title="หมวดหมู่:CS1 errors: missing periodical">CS1 errors: missing periodical</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:CS1:_long_volume_value" title="หมวดหมู่:CS1: long volume value">CS1: long volume value</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%A1" title="หมวดหมู่:บทความที่ต้องการอ้างอิงเพิ่ม">บทความที่ต้องการอ้างอิงเพิ่ม</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%A1" title="หมวดหมู่:บทความทั้งหมดที่ต้องการอ้างอิงเพิ่ม">บทความทั้งหมดที่ต้องการอ้างอิงเพิ่ม</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%88%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2" title="หมวดหมู่:ตรวจภาษา">ตรวจภาษา</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9" title="หมวดหมู่:บทความที่มีข้อความภาษาอังกฤษ">บทความที่มีข้อความภาษาอังกฤษ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%99" title="หมวดหมู่:บทความที่ขาดแหล่งอ้างอิงเฉพาะส่วน">บทความที่ขาดแหล่งอ้างอิงเฉพาะส่วน</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%81%E0%B8%AE%E0%B8%95%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%95%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%81%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%B9%E0%B9%88" title="หมวดหมู่:บทความที่มีแม่แบบแฮตโน้ตที่กำหนดเป้าหมายไปยังหน้าที่ไม่มีอยู่">บทความที่มีแม่แบบแฮตโน้ตที่กำหนดเป้าหมายไปยังหน้าที่ไม่มีอยู่</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88:%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%9A%E0%B8%B9%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C" title="หมวดหมู่:บทความทั้งหมดที่ยังไม่สมบูรณ์">บทความทั้งหมดที่ยังไม่สมบูรณ์</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> หน้านี้แก้ไขล่าสุดเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2567 เวลา 05:29 น.</li> <li id="footer-info-copyright"><div>อนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้<a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์ แบบแสดงที่มา-อนุญาตแบบเดียวกัน</a> และอาจมีเงื่อนไขเพิ่มเติม ดูรายละเอียดที่ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/th">ข้อกำหนดการใช้งาน</a> Wikipedia® เป็นเครื่องหมายการค้าจดทะเบียนของ<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">มูลนิธิวิกิมีเดีย</a> องค์กรไม่แสวงผลกำไร</div> <div class="noprint"> <a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%AD" title="วิกิพีเดีย:ติดต่อ">ติดต่อเรา</a></div></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">นโยบายความเป็นส่วนตัว</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A">เกี่ยวกับวิกิพีเดีย</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2:%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%98%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%9C%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%9A">ข้อปฏิเสธความรับผิดชอบ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">จรรยาบรรณ</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">ผู้พัฒนา</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/th.wikipedia.org">สถิติ</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">นโยบายการใช้คุกกี้</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//th.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">มุมมองสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-6ftfp","wgBackendResponseTime":155,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.126","walltime":"1.537","ppvisitednodes":{"value":5732,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":283903,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":12314,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":364766,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1116.383 1 -total"," 54.46% 607.989 1 แม่แบบ:รายการอ้างอิง"," 22.96% 256.319 60 แม่แบบ:Cite_web"," 11.38% 127.033 31 แม่แบบ:Cite_journal"," 10.83% 120.862 6 แม่แบบ:Cite_book"," 10.09% 112.615 15 แม่แบบ:Langx"," 9.33% 104.193 1 แม่แบบ:เพิ่มอ้างอิง"," 9.15% 102.191 1 แม่แบบ:เกษตรกรรม"," 8.71% 97.284 1 แม่แบบ:Sidebar_with_collapsible_lists"," 7.42% 82.797 2 แม่แบบ:Ambox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.678","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":14948723,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.eqiad.main-6696b4cc84-mlt5s","timestamp":"20241123222938","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0e40\u0e01\u0e29\u0e15\u0e23\u0e01\u0e23\u0e23\u0e21","url":"https:\/\/th.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11451","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11451","author":{"@type":"Organization","name":"\u0e1c\u0e39\u0e49\u0e21\u0e35\u0e2a\u0e48\u0e27\u0e19\u0e23\u0e48\u0e27\u0e21\u0e01\u0e31\u0e1a\u0e42\u0e04\u0e23\u0e07\u0e01\u0e32\u0e23\u0e27\u0e34\u0e01\u0e34\u0e21\u0e35\u0e40\u0e14\u0e35\u0e22"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-05-04T07:29:36Z","dateModified":"2024-11-23T22:29:32Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/91\/Maler_der_Grabkammer_des_Sennudem_001.jpg"}</script> </body> </html>