CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Jeu de paume (balsport) - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"a013ede6-eff5-4e1d-86cf-a9b251293e7e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Jeu_de_paume_(balsport)","wgTitle":"Jeu de paume (balsport)","wgCurRevisionId":67517622,"wgRevisionId":67517622,"wgArticleId":680275,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Jeu de paume"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Jeu_de_paume_(balsport)","wgRelevantArticleId":680275,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q797108","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/59/Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="782"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/59/Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="521"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg/640px-Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="417"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Jeu de paume (balsport) - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume_(balsport)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume_(balsport)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Jeu_de_paume_balsport rootpage-Jeu_de_paume_balsport skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/30_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Jeu+de+paume+%28balsport%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Jeu+de+paume+%28balsport%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Jeu+de+paume+%28balsport%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Jeu+de+paume+%28balsport%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Het_begin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_begin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Het begin</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_begin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_oude_spel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_oude_spel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Het oude spel</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Het_oude_spel-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Het oude spel-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Het_oude_spel-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Jeu_de_longue_paume" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Jeu_de_longue_paume"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Jeu de longue paume</span> </div> </a> <ul id="toc-Jeu_de_longue_paume-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Jeu_de_court_paume" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Jeu_de_court_paume"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Jeu de court paume</span> </div> </a> <ul id="toc-Jeu_de_court_paume-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Afname_belangstelling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Afname_belangstelling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Afname belangstelling</span> </div> </a> <ul id="toc-Afname_belangstelling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Het_moderne_jeu_de_paume" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_moderne_jeu_de_paume"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Het moderne jeu de paume</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_moderne_jeu_de_paume-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Toernooien" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Toernooien"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Toernooien</span> </div> </a> <ul id="toc-Toernooien-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Jeu de paume (balsport)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 31 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-31" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">31 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%81" title="لعبة الكف – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="لعبة الكف" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Xuegu_de_palma" title="Xuegu de palma – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Xuegu de palma" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_Paume" title="Jeu de Paume – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Jeu de Paume" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Juego_de_palma" title="Juego de palma – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Juego de palma" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%88_%D8%AF%D9%88_%D9%BE%D9%88%D9%85" title="ژو دو پوم – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژو دو پوم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BA%D5%B5%D5%B8_%D5%A4%D5%A8_%D5%BA%D5%B8%D5%B4" title="Ժյո դը պոմ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ժյո դը պոմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Pallacorda" title="Pallacorda – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Pallacorda" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A5%E3%83%BB%E3%83%89%E3%83%BB%E3%83%9D%E3%83%BC%E3%83%A0" title="ジュ・ド・ポーム – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ジュ・ド・ポーム" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A3%84%EB%93%9C%ED%8F%BC" title="죄드폼 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="죄드폼" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Ju_d%27_paume" title="Ju d' paume – Picardisch" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Ju d' paume" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Jogo_de_palma" title="Jogo de palma – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Jogo de palma" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%91-%D0%B4%D0%B5-%D0%BF%D0%BE%D0%BC" title="Жё-де-пом – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Жё-де-пом" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume" title="Jeu de paume – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Jeu de paume" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5-%D0%B4%D0%B5-%D0%BF%D0%BE%D0%BC" title="Же-де-пом – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Же-де-пом" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q797108#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jeu_de_paume_(balsport)" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jeu_de_paume_(balsport)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Jeu_de_paume_(balsport)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Jeu_de_paume_(balsport)" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Jeu_de_paume_(balsport)" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&oldid=67517622" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Jeu_de_paume_%28balsport%29&id=67517622&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJeu_de_paume_%28balsport%29"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJeu_de_paume_%28balsport%29"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Jeu+de+paume+%28balsport%29"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Jeu_de_paume_%28balsport%29&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Jeu_de_paume" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q797108" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#B0C4DE; color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Jeu de paume </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Middeleeuws Jeu de paume op de binnenplaats van een klooster" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg/266px-Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg" decoding="async" width="266" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg/399px-Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg/532px-Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg 2x" data-file-width="703" data-file-height="458" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">Middeleeuws Jeu de paume op de binnenplaats van een klooster</div> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#B0C4DE; color:inherit; text-align:center;" colspan="3">Algemene gegevens </th></tr> <tr> <th>Type </th> <td colspan="2">teamsport/individueel </td></tr> <tr> <th>Locatie </th> <td colspan="2">open lucht en zaal </td></tr> <tr> <th>Olympisch </th> <td colspan="2">1908 </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#B0C4DE; color:inherit;" colspan="3"><a href="/wiki/Landskampioen" title="Landskampioen">Kampioenen</a> </th></tr> <tr> <th>Olympisch kampioen<br /> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Jay_Gould_II" title="Jay Gould II">Jay Gould</a> </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="background-color:#B0C4DE; color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Sport" title="Portaal:Sport">Sport</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p>Het <b>jeu de paume</b> is een balspel dat is ontstaan in de 12e eeuw in het Noord-Franse <a href="/wiki/Picardi%C3%AB" title="Picardië">Picardië</a> op de binnenplaats van <a href="/wiki/Klooster_(gebouw)" title="Klooster (gebouw)">kloosters</a>. De bal werd met de <a href="/wiki/Handpalm" title="Handpalm">handpalm</a> geslagen. Het spel breidde zich uit over heel <a href="/wiki/West-Europa" title="West-Europa">West-Europa</a> en er ontstonden regionale varianten op het spel. Rond 1500 begonnen intensieve beoefenaars hun hand te beschermen met een <a href="/wiki/Handschoen" title="Handschoen">handschoen</a> of de bal met een slaghout of <a href="/wiki/Racket" title="Racket">racket</a> te slaan. In Engeland werd het jeu de paume <i>tennis</i> genoemd. Na de opkomst van het <a href="/wiki/Tennis" title="Tennis"><i>lawn tennis</i></a> werd de term <i>real tennis</i> gebruikt als onderscheid van het lawn tennis. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_begin">Het begin</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Het begin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Het begin"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Op de binnenplaats van een klooster gooide de ene speler de bal via het schuin aflopende dak van de <a href="/wiki/Kloostergang" title="Kloostergang">kloostergang</a> naar de andere speler, die hem teruggooide of terugsloeg. De opgooier probeerde vervolgens de bal zo door de opening van de galerij achter zijn tegenspeler te slaan dat die hem niet meer kon raken. Het spel werd ook wel <a href="/wiki/Kaatsen" title="Kaatsen">kaatsen</a> genoemd.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In Engeland noemde men het spel omstreeks 1400 tennis.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Omdat <a href="/wiki/Monnik_(christendom)" title="Monnik (christendom)">monniken</a> meer tijd spendeerden aan het spel dan aan hun eigenlijke werk, werd het in de loop van de 13e eeuw in kloosters verboden, maar in de <a href="/wiki/Adel" title="Adel">adellijke</a> <a href="/wiki/Kasteel" title="Kasteel">kastelen</a> en <a href="/wiki/Buitenplaats" title="Buitenplaats">hoven</a> werd het volop gespeeld en daar werden weddenschappen afgesloten en er werd om geld gespeeld.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In straten en op pleinen waar een schuin dak of <a href="/wiki/Luifel" title="Luifel">luifel</a> aanwezig was, kon het worden gepeeld door het gewone volk. In <a href="/wiki/Parijs" title="Parijs">Parijs</a> werd in 1397 het spelen op werkdagen verboden omdat vele vaklieden en arbeiders verslaafd waren aan het spel en hun werk en gezin verwaarloosden.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In de 14e en 15e eeuw werd het spel zo populair dat het hier en daar wegens overlast helemaal werd verboden of verbannen naar de velden buiten de stadsmuren. Omdat men daar de ruimte had ontstond er het <i>jeu de longue paume</i> en het spel in de beperkte, soms overdekte ruimte binnen de muren van kastelen en paleizen noemde men het <i>jeu de courte paume</i>. </p><p>Rond 1500 werd het spel gespeeld met de blote hand, met een gehandschoende hand, met een massieve houten bat en met een racket.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a> bleef het jeu de paume heten, in <a href="/wiki/Engeland" title="Engeland">Engeland</a> werd het <i>tennis</i><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, in <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a> <i>giuoco della palla</i>, in <a href="/wiki/Spanje" title="Spanje">Spanje</a> <i>juego de palma</i> en in de <a href="/wiki/Nederlanden" title="Nederlanden">Nederlanden</a> <i>kaatsen</i>.<br /> Het jeu de paume zou naar Engeland zijn gebracht door hertog <a href="/wiki/Karel_van_Orl%C3%A9ans" title="Karel van Orléans">Karel van Orléans</a> die in 1415 in de <a href="/wiki/Slag_bij_Azincourt" title="Slag bij Azincourt">slag bij Azincourt</a> door de Engelsen gevangen was genomen. Tijdens zijn langdurige gevangenschap speelde hij het spel dagelijks.<br /> In 1527 werd in Frankrijk het verdienen van geld met kaatsen formeel gelijkgesteld met loon uit arbeid, omdat in de praktijk diverse kaatsers al een beroep hadden gemaakt van hun sport. Rond 1600 werd het aantal jeu de paume-banen in Parijs geschat op 250 en het aantal beroepskaatsers op 7000. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_oude_spel">Het oude spel</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Het oude spel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Het oude spel"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bij een wedstrijd begint een van de twee spelers met de opslag, de andere staat klaar om de bal terug te slaan. (Het spel werd ook gespeeld met 2 of meer spelers per team.) Een belangrijk element in het jeu de paume vormen de onbesliste slagen. Als na een slagenwisseling de bal ergens in het veld voor de tweede keer stuit, wordt die plek als kaats (chasse) gemarkeerd. Als er twee kaatsen zijn gemaakt wisselen de spelers van plaats. De eerdere opslager mag dan proberen de bal verder terug te slaan dan de gemarkeerde kaatsen. Het winnen van een slag of een kaats levert vijftien punten op, een spel (jeu, game) wordt gewonnen door de speler die het eerst zestig punten heeft.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het aantal spellen in een <a href="/wiki/Set_(sport)" title="Set (sport)">set</a> varieerde in de loop van de tijd, evenals het aantal sets dat nodig was om een wedstrijd te winnen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Jeu_de_longue_paume">Jeu de longue paume</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Jeu de longue paume" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Jeu de longue paume"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Speelveld_jeu_de_longue_paume.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Speelveld_jeu_de_longue_paume.png/260px-Speelveld_jeu_de_longue_paume.png" decoding="async" width="260" height="86" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Speelveld_jeu_de_longue_paume.png/390px-Speelveld_jeu_de_longue_paume.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Speelveld_jeu_de_longue_paume.png/520px-Speelveld_jeu_de_longue_paume.png 2x" data-file-width="1170" data-file-height="387" /></a><figcaption>schets van de plattegrond voor een jeu de longue paumel</figcaption></figure> <p>Bij het jeu de longue paume – dat door het gewone volk in de open lucht werd gespeeld – ontwikkelden zich twee varianten. </p><p>Een <i>partie-terrée</i> wordt gespeeld door twee teams van zes spelers, waarbij punten alleen kunnen worden verdiend door een kaats (chasse) te winnen. Het team dat het eerst zeven spellen heeft, wint de partij. </p><p>Een <i>partie-enlevée</i> wordt gespeeld door twee teams van vier spelers, waarbij er zes meter achter de opslaglijn een achterlijn ligt. Er kunnen niet alleen door het winnen van kaatsen punten worden behaald, maar ook door de bal over die achterlijn te slaan.<br />Het team dat het eerst vijf spellen heeft, wint de partij. Als een partie-enlevée als enkel- of dubbelspel wordt gespeeld, ligt er aan beide kanten van het veld een achterlijn en in het midden is er een neutrale zone.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In 1921 is de <i>Fédération Française de Longue Paume</i> opgericht met een hoofdkantoor in <a href="/wiki/Amiens_(stad)" title="Amiens (stad)">Amiens</a>. Het spel wordt voornamelijk nog gespeeld in de <a href="/wiki/Oise_(departement)" title="Oise (departement)">Oise</a>, in <a href="/wiki/Picardi%C3%AB" title="Picardië">Picardië</a> en in Parijs in de <a href="/wiki/Jardin_du_Luxembourg" title="Jardin du Luxembourg">Jardin du Luxembourg</a>. Er zijn nog zo’n 2500 spelers verdeeld over 41 verenigingen.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Jeu_de_court_paume">Jeu de court paume</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Jeu de court paume" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Jeu de court paume"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voor het jeu de court paume ontstonden in de 16e eeuw twee soorten overdekte rechthoekige banen: de jeu à dedans en de jeu quarré. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Jeu_de_paume_banen.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Jeu_de_paume_banen.jpg/260px-Jeu_de_paume_banen.jpg" decoding="async" width="260" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Jeu_de_paume_banen.jpg/390px-Jeu_de_paume_banen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Jeu_de_paume_banen.jpg/520px-Jeu_de_paume_banen.jpg 2x" data-file-width="735" data-file-height="764" /></a><figcaption>Jeu de court paume, links Jeu à dedans baan, rechts jeu quarré baan</figcaption></figure> <p>Bij de <i>jeu dedans-baan</i> waren beide korte muren en één lange muur voorzien van een schuin aflopend dak (afdak). Aan de lange muur was onder het afdak een reeks galerijen gemaakt, van waaruit toeschouwers het spel konden volgen. Bij de korte muur aan de opslagkant was onder het afdak een wand met een brede opening gemaakt, de eigenlijke dedans. Een bal die daarin werd geslagen leverde direct 15 punten op. Aan de tegenover liggende korte muur, de ontvangkant, was direct onder het afdak een wand gemaakt met een kleine vierkante opening, de grille. Een bal daarin leverde direct 15 punten op. Aan de lange muur zonder afdak was bij de grille een vrij brede steunbeer gemaakt met schuine zijkant, de zogenoemde <i>tambour</i>, waarop een bal een onverwacht effect kon krijgen. </p><p>Bij de <i>jeu quarré-baan</i> ontbrak de tambour en had de muur aan de opslagkant geen afdak en geen dedans. In plaats van de dedans waren in de muur aan de servicekant een rond en een vierkant gat gemaakt, waarop gemikt kon worden om direct punten te scoren.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op beide banen werden de speelvakken gescheiden door een touw, dat al snel uitgroeide tot een net dat aan de bovenkant niet helemaal strak werd getrokken. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Afname_belangstelling">Afname belangstelling</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Afname belangstelling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Afname belangstelling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aan het eind van de 17e eeuw begon de belangstelling voor jeu de paume terug te lopen en dat zette in de 18e eeuw door. In Nederland waren omstreeks 1750 de meeste kaatsbanen in steden gesloopt, maar bij herbergen buiten de steden kon men nog wel terecht. Ook in Frankrijk was de adel uitgekeken op de vroegere ‘koningssport’. <a href="/wiki/Lodewijk_XIV" class="mw-redirect" title="Lodewijk XIV">Lodewijk XIV</a> had al in 1630 de jeu de paume baan in het <a href="/wiki/Kasteel_van_Versailles" title="Kasteel van Versailles">kasteel van Versailles</a> laten afbreken, hoewel hij in 1686 nog een vrijstaande kaatsbaan liet bouwen.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Deze zou vanaf 1789 algemeen bekend worden door de <a href="/wiki/Eed_op_de_Kaatsbaan" title="Eed op de Kaatsbaan">Eed in de kaatsbaan</a>, wat het begin inluidde van de <a href="/wiki/Franse_Revolutie" title="Franse Revolutie">Franse Revolutie</a>. </p><p>In de 19e eeuw kreeg het jeu de paume concurrentie van het <i>lawn tennis</i>. De Britse majoor <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Walter_Clopton_Wingfield#Lawn_tennis" class="extiw" title="en:Walter Clopton Wingfield">Walter Wingfield</a> was een van degenen die in de late jaren 1860 experimenteerde met een tennisvariant op gras. Vanaf 1874 begon hij het actief te propageren en het werd een succes. Bovendien bleek het ook het jeu de paume (tennis in Engeland) een nieuwe impuls te geven. Een beperkte maar groeiende groep Engelsen wilde <i>The Ancient Game</i> blijven beoefenen. Men zag met leedwezen dat de term tennis steeds vaker werd gebruikt voor het lawn tennis en introduceerde voor hun spel de naam <i>real tennis</i>. Aan het eind van de 19e eeuw werden in Engeland twintig nieuwe real-tennis-banen gebouwd. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Tennis_court_layout.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Tennis_court_layout.png/260px-Tennis_court_layout.png" decoding="async" width="260" height="491" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Tennis_court_layout.png/390px-Tennis_court_layout.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Tennis_court_layout.png/520px-Tennis_court_layout.png 2x" data-file-width="610" data-file-height="1151" /></a><figcaption>Inrichting van een real tennis zaal. Direct winnende openingen zijn grijs gemarkeerd.<br /><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.irtpa.com/the-real-tennis-court/">zie ook 3-dimensionale afbeelding</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_moderne_jeu_de_paume">Het moderne jeu de paume</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Het moderne jeu de paume" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Het moderne jeu de paume"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het principe van de jeu dedans-baan werd algemeen gebruikelijk en verder verfijnd in het Franse jeu de paume en het Engelse real tennis. (Zie afbeelding met inrichting real tennis zaal.)<br /> De afmetingen van de baan (ongeveer 30x10 meter) werden niet gestandaardiseerd maar de onderlinge verschillen zijn klein.<br /> De grille, de tambour en de dedans werden gehandhaafd en toegevoegd werd de winnende galerij. Een bal die daarin werd geslagen leverde meteen 15 punten op, net als bij de grill en de dedans.<br /> Op de vloer werden diverse lijnen getrokken waardoor het vaststellen of een kaats wel of niet was gewonnen nauwkeuriger kon gebeuren. </p><p>Om een geldige opslag te maken moet de bal vanuit het opslagvak (vanachter de second gallery lijn) via het dak van het service penthouse in het ontvangvak (hazard) terechtkomen. De bal mag direct of na één stuit terug worden geslagen. Stuit de bal voor de tweede keer dan mag hij niet meer worden geslagen, maar dat betekent niet meteen puntenverlies of -winst. Op de plek van die tweede stuit, in het vak tussen net en dedans (service chases) of in het vak tussen net en servicelijn (hazard chases) wordt een kaats (chase) gemarkeerd. Zijn er twee kaatsen gemaakt (of één als een van de spelers 40 punten heeft) dan wisselen de spelers van vak: ontvangspeler wordt opslagspeler en vice versa. Dan wordt er eerst gespeeld om die kaatsen te winnen. Een kaats wordt gewonnen door een betere kaats te maken. </p><p>Winnaar van de wedstrijd is degene die het eerst zes sets heeft gewonnen, maar bij het wereldkampioenschap gaat het om 13 gewonnen sets of manches, verdeeld over drie dagen.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Toernooien">Toernooien</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Toernooien" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Toernooien"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de 16e eeuw werden er al tennistoernooien gehouden. In een boekje uit 1555 worden een Spaanse en een Napolitaanse kampioen genoemd die beide met de hand speelden en twee Franse kampioenen die een racket gebruikten.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In de 17e eeuw duurde in Nederland een toernooi drie dagen, waarbij op de eerste dag gespeeld werd om een bloemenkrans. De volgende dagen konden de spelers het racket winnen en de hoogste prijs was een zilveren bal. </p><p>Vanaf 1740 werd er een <a href="/wiki/Wereldkampioenschap_Jeu_de_paume" title="Wereldkampioenschap Jeu de paume">wereldkampioenschap Jeu de paume</a> gehouden, dat in de praktijk een open Frans kampioenschap was met alleen Franse spelers. Pas in 1802 kwam er voor het eerst een Engelsman meedoen. Franse beroepsspelers (maîtres-paumiers) hadden hun eigen kampioenschappen. Aan het begin van de 19e eeuw sleepte de Amerikaanse amateur <a href="/wiki/Jay_Gould_II" title="Jay Gould II">Jay Gould</a> de wereldtitel in de wacht en in 1908 won hij op de Olympische spelen in Londen de gouden medaille. Het was de enige keer dat jeu de paume/real tennis officieel op het Olympisch programma stond. </p><p>Om spelers van verschillend niveau toch tegen elkaar te kunnen laten spelen, wordt er gewerkt met een handicapsysteem. Zo kan men de betere speler met een achterstand in punten laten beginnen en/of hem op te leggen dat hij de tambour niet mag raken. </p><p>Omstreeks 1990 waren er in Groot-Brittannië 19 real tennisbanen, in de Verenigde Staten 8, (real tennis heet daar court tennis), in Australië 3 (real tennis heet daar royal tennis) en in Frankrijk 3 jeu de paume-banen.<br /> In 2022 telde Groot-Brittannië 24 clubs met 5000 spelers, de Verenigde Staten 9 clubs met 3000 spelers, Australië 3 clubs met 1800 spelers en Frankrijk 4 clubs met 300 spelers.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In Nederland is in 1986 de De Nederlandse Real Tennis Bond opgericht, die als doel heeft het spel in Nederland een echte real tennis baan te realiseren en de beoefening van de sport te stimuleren.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 190px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Jeu_de_paume.jpg" class="mw-file-description" title="Jeu de paume in 1632, zaal gezien in de richting van de grill"><img alt="Jeu de paume in 1632, zaal gezien in de richting van de grill" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jeu_de_paume.jpg/120px-Jeu_de_paume.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jeu_de_paume.jpg/180px-Jeu_de_paume.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jeu_de_paume.jpg/241px-Jeu_de_paume.jpg 2x" data-file-width="346" data-file-height="460" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Jeu de paume in 1632, zaal gezien in de richting van de grill</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 190px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Salle_du_jeu_de_paume_de_Versailles_03.jpg" class="mw-file-description" title="Kaatsbaan van Versailles, vanuit de galerij zicht op de dedans"><img alt="Kaatsbaan van Versailles, vanuit de galerij zicht op de dedans" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Salle_du_jeu_de_paume_de_Versailles_03.jpg/200px-Salle_du_jeu_de_paume_de_Versailles_03.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Salle_du_jeu_de_paume_de_Versailles_03.jpg/300px-Salle_du_jeu_de_paume_de_Versailles_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Salle_du_jeu_de_paume_de_Versailles_03.jpg/400px-Salle_du_jeu_de_paume_de_Versailles_03.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Kaatsbaan van Versailles, vanuit de galerij zicht op de dedans</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 190px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Hyde_Real_Tennis_Court_(interior)_-_geograph.org.uk_-_1233116.jpg" class="mw-file-description" title="Hyde Real Tennis Court in Bridport, zicht op grill"><img alt="Hyde Real Tennis Court in Bridport, zicht op grill" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233116.jpg/200px-Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233116.jpg" decoding="async" width="200" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233116.jpg/300px-Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233116.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233116.jpg/400px-Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233116.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="428" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Hyde Real Tennis Court in <a href="/wiki/Bridport" title="Bridport">Bridport</a>, zicht op grill</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 190px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Hyde_Real_Tennis_Court_(interior)_-_geograph.org.uk_-_1233114.jpg" class="mw-file-description" title="Hyde Real Tennis Court in Bridport, zicht op dedans"><img alt="Hyde Real Tennis Court in Bridport, zicht op dedans" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233114.jpg/200px-Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233114.jpg" decoding="async" width="200" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233114.jpg/300px-Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233114.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233114.jpg/400px-Hyde_Real_Tennis_Court_%28interior%29_-_geograph.org.uk_-_1233114.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="428" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Hyde Real Tennis Court in Bridport, zicht op dedans</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 190px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Princes-Court-03.jpg" class="mw-file-description" title="Princes-Court, International Tennis Club of Washington D.C."><img alt="Princes-Court, International Tennis Club of Washington D.C." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Princes-Court-03.jpg/200px-Princes-Court-03.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Princes-Court-03.jpg/300px-Princes-Court-03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Princes-Court-03.jpg/400px-Princes-Court-03.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Princes-Court, International Tennis Club of <a href="/wiki/Washington_D.C." title="Washington D.C.">Washington D.C.</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 190px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Royal_Tennis_Court_Hobart_20171120-019.jpg" class="mw-file-description" title="Gebouw met het Royal Tennis Court in Hobart, Tasmanië"><img alt="Gebouw met het Royal Tennis Court in Hobart, Tasmanië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Royal_Tennis_Court_Hobart_20171120-019.jpg/200px-Royal_Tennis_Court_Hobart_20171120-019.jpg" decoding="async" width="200" height="85" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Royal_Tennis_Court_Hobart_20171120-019.jpg/300px-Royal_Tennis_Court_Hobart_20171120-019.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Royal_Tennis_Court_Hobart_20171120-019.jpg/400px-Royal_Tennis_Court_Hobart_20171120-019.jpg 2x" data-file-width="4008" data-file-height="1703" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Gebouw met het Royal Tennis Court in <a href="/wiki/Hobart_(Australi%C3%AB)" title="Hobart (Australië)">Hobart</a>, <a href="/wiki/Tasmani%C3%AB" title="Tasmanië">Tasmanië</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Kaatsbaan_(Haarlem)" title="Kaatsbaan (Haarlem)">Kaatsbaan (Haarlem)</a></li> <li><a href="/wiki/Kaatsen" title="Kaatsen">Kaatsen</a></li> <li><a href="/wiki/Pelota" title="Pelota">Pelota</a></li> <li><a href="/wiki/Friese_kaatsspel" class="mw-redirect" title="Friese kaatsspel">Friese kaatsspel</a></li> <li><a href="/wiki/Jeu_de_paume_op_de_Olympische_Zomerspelen_1908" title="Jeu de paume op de Olympische Zomerspelen 1908">Jeu de paume op de Olympische Zomerspelen 1908</a></li> <li><a href="/wiki/Galerie_nationale_du_Jeu_de_Paume" title="Galerie nationale du Jeu de Paume">Galerie nationale du Jeu de Paume</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div></div> <p><b>Bronnen</b> </p> <ul><li>Bondt, Cees de, ‘Heeft yemand lust met bal, of met reket te spelen ...?’ (Hilversum 1993)</li> <li>Kalma, J. J., Kaatsen in Friesland (Franeker 1972)</li> <li>Westra, Willem, Het kaatsspel, handleiding met historische aanteekeningen en kaatszangen (Baarn 1910).</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.irtpa.com/">International Real Tennis Professionals Association (IRTPA)</a></li> <li>Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Real_tennis?oldid=">Real tennis</a> op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a> valt. Zie de <a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Real_tennis?action=history">bewerkingsgeschiedenis</a></span> aldaar.<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r66936091">.mw-parser-output .error-bronvermelding{color:#ff0000;font-weight:bold}.mw-parser-output .error-bronvermelding span{font-size:larger}</style></li> <li>Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume?oldid=">Jeu de paume</a> op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a> valt. Zie de <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_paume?action=history">bewerkingsgeschiedenis</a></span> aldaar.<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r66936091"></li> <li>Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Longue_paume?oldid=">Longue paume</a> op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a> valt. Zie de <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Longue_paume?action=history">bewerkingsgeschiedenis</a></span> aldaar.<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r66936091"></li></ul> <p><b>Referenties en noten</b> </p> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;-moz-column-width:30em; -webkit-column-width:30em; column-width:30em; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">De term kaatsen is ontleend aan het oud-Picardische ‘cachier’ en het Franse ‘chasser’: jagen op de bal. (De Bondt p. 17)</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Tennis is een verbastering van het Franse woord ‘tenez’: houd hem, vang hem. (De Bondt p. 17)</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Zo verspeelde Willem van Oostervant, later graaf <a href="/wiki/Willem_VI_van_Holland" title="Willem VI van Holland">Willem VI van Holland</a>, in 1398 ‘up een kaetsspel tot <a href="/wiki/Stavoren" title="Stavoren">Staveren</a>’ zijn gouden halsketting, die hij voor 26 <a href="/wiki/%C3%89cu" title="Écu">Franse kronen</a> weer terugkocht. Deze Willem van Oostervant was een hartstochtelijk kaatser. (Westra, p. 19)</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Ook bij het gewone volk werd er gewed en om geld gespeeld. (De Bondt pp. 18, 19)</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Een Franse zegswijze was: jeu de mains, jeu de vilains (spel met de handen, spel voor plattelanders). Het gewone werkvolk had voldoende eelt op de handen en kon zich bovendien meestal geen racket veroorloven.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Toen in de 19e eeuw het lawn tennis populair werd ging men dat ‘tennis’ noemen en om het oorspronkelijke tennis daarvan te onderscheiden werd dat vanaf 1874 <i>real tennis</i>. (De Bondt p. 149)</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">In de middeleeuwen was 60 een centraal getal. 45 werd 40 omdat in Frankrijk en Engeland bij het roepen van quarante-cinq/forty-five de woorden cinq en five gemakshalve werden weggelaten. (De Bondt p. 22)</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a class="external text" href="https://fr.wikiversity.org/wiki/Jeux_de_gagne-terrain/Longue_paume">Jeu de longue paume (wikiversity, geraadpleegd 17 september 2022</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221209121149/https://fr.wikiversity.org/wiki/Jeux_de_gagne-terrain/Longue_paume">Gearchiveerd</a> op 9 december 2022.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.federation-longue-paume.fr/page/histoire">Historie longue paume (Federation longue paume, histoire, geraadpleegd 17 september 2022)</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220927073716/http://www.federation-longue-paume.fr/page/histoire">Gearchiveerd</a> op 27 september 2022.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">De Bondt, hoofdstuk 4</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Salle_du_Jeu_de_paume" class="extiw" title="fr:Salle du Jeu de paume">Kaatsbaan Versailles</a></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">De Bondt, hoofdstuk 14; <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.irtpa.com/real-tennis-general-information/">IRTPA Algemene informatie</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230621033017/https://www.irtpa.com/real-tennis-general-information/">Gearchiveerd</a> op 21 juni 2023.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Antonio Scaino, Trattato del Giuoco della Palla (De Bondt p. 47)</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">IRTPA, geraadpleegd 18 september 2022]</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nrtb.nl/nrtb">Nederlandse Real Tennis Bond</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230609033033/https://www.nrtb.nl/nrtb">Gearchiveerd</a> op 9 juni 2023.</span> </li> </ol></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Olympische_sporten"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_olympische_sporten" title="Sjabloon:Navigatie olympische sporten"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_olympische_sporten&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Olympic_rings_without_rims.svg" class="mw-file-description" title="Logo van de Olympische Spelen"><img alt="Logo van de Olympische Spelen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Olympic_rings_without_rims.svg/45px-Olympic_rings_without_rims.svg.png" decoding="async" width="45" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Olympic_rings_without_rims.svg/68px-Olympic_rings_without_rims.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Olympic_rings_without_rims.svg/90px-Olympic_rings_without_rims.svg.png 2x" data-file-width="342" data-file-height="158" /></a></span></div> <div id="Olympische_sporten" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Olympische_sport" title="Olympische sport">Olympische sporten</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b><a href="/wiki/Olympische_Zomerspelen" title="Olympische Zomerspelen">Zomerspelen</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Atletiek_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Atletiek op de Olympische Zomerspelen">Atletiek</a> · <a href="/wiki/Badminton_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Badminton op de Olympische Zomerspelen">Badminton</a> · <a href="/wiki/Basketbal_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Basketbal op de Olympische Zomerspelen">Basketbal</a> · <a href="/wiki/Boksen_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Boksen op de Olympische Zomerspelen">Boksen</a> · <a href="/wiki/Boogschieten_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Boogschieten op de Olympische Zomerspelen">Boogschieten</a> · <a href="/wiki/Cricket_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Cricket op de Olympische Zomerspelen">Cricket</a> · <a href="/w/index.php?title=Flag_football_op_de_Olympische_Zomerspelen_2028&action=edit&redlink=1" class="new" title="Flag football op de Olympische Zomerspelen 2028 (de pagina bestaat niet)">Flag football</a> · <a href="/wiki/Gewichtheffen_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Gewichtheffen op de Olympische Zomerspelen">Gewichtheffen</a> · <a href="/wiki/Golf_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Golf op de Olympische Zomerspelen">Golf</a> · <a href="/wiki/Gymnastiek_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Gymnastiek op de Olympische Zomerspelen">Gymnastiek</a> (ritmische gymnastiek · trampoline · turnen) · <a href="/wiki/Handbal_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Handbal op de Olympische Zomerspelen">Handbal</a> · <a href="/wiki/Hockey_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Hockey op de Olympische Zomerspelen">Hockey</a> · <a href="/wiki/Honkbal_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Honkbal op de Olympische Zomerspelen">Honk-</a> & <a href="/wiki/Softbal_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Softbal op de Olympische Zomerspelen">softbal</a> · <a href="/wiki/Judo_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Judo op de Olympische Zomerspelen">Judo</a> · <a href="/wiki/Kanovaren_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Kanovaren op de Olympische Zomerspelen">Kanovaren</a> (slalom · vlakwater) · <a href="/wiki/Lacrosse_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Lacrosse op de Olympische Zomerspelen">Lacrosse</a> · <a href="/wiki/Moderne_vijfkamp_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Moderne vijfkamp op de Olympische Zomerspelen">Moderne vijfkamp</a> · <a href="/wiki/Paardensport_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Paardensport op de Olympische Zomerspelen">Paardensport</a> · <a href="/wiki/Roeien_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Roeien op de Olympische Zomerspelen">Roeien</a> · <a href="/wiki/Rugby_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Rugby op de Olympische Zomerspelen">Rugby</a> · <a href="/wiki/Schermen_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Schermen op de Olympische Zomerspelen">Schermen</a> · <a href="/wiki/Schietsport_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Schietsport op de Olympische Zomerspelen">Schietsport</a> · <a href="/w/index.php?title=Squash_op_de_Olympische_Zomerspelen_2028&action=edit&redlink=1" class="new" title="Squash op de Olympische Zomerspelen 2028 (de pagina bestaat niet)">Squash</a> · <a href="/wiki/Taekwondo_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Taekwondo op de Olympische Zomerspelen">Taekwondo</a> · <a href="/wiki/Tafeltennis_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Tafeltennis op de Olympische Zomerspelen">Tafeltennis</a> · <a href="/wiki/Tennis_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Tennis op de Olympische Zomerspelen">Tennis</a> · <a href="/wiki/Triatlon_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Triatlon op de Olympische Zomerspelen">Triatlon</a> · <a href="/wiki/Voetbal_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Voetbal op de Olympische Zomerspelen">Voetbal</a> · <a href="/wiki/Volleybal_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Volleybal op de Olympische Zomerspelen">Volleybal</a> (zaal · beach) · <a href="/wiki/Wielersport_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Wielersport op de Olympische Zomerspelen">Wielersport</a> (baan · <small>BMX</small> · mountainbike · weg) · <a href="/wiki/Worstelen_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Worstelen op de Olympische Zomerspelen">Worstelen</a> · <a href="/wiki/Zeilen_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Zeilen op de Olympische Zomerspelen">Zeilen</a> · <b>Zwemsport</b> (<a href="/wiki/Zwemmen_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Zwemmen op de Olympische Zomerspelen">baanzwemmen</a> · <a href="/wiki/Schoonspringen_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Schoonspringen op de Olympische Zomerspelen">schoonspringen</a> · <a href="/wiki/Synchroonzwemmen_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Synchroonzwemmen op de Olympische Zomerspelen">synchroonzwemmen</a> · <a href="/wiki/Waterpolo_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Waterpolo op de Olympische Zomerspelen">waterpolo</a>)</td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Olympische_Winterspelen" title="Olympische Winterspelen">Winterspelen</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Biatlon_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Biatlon op de Olympische Winterspelen">Biatlon</a> · <a href="/wiki/Curling_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Curling op de Olympische Winterspelen">Curling</a> · <a href="/wiki/IJshockey_op_de_Olympische_Spelen" title="IJshockey op de Olympische Spelen">IJshockey</a> · <a href="/wiki/Rodelen_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Rodelen op de Olympische Winterspelen">Rodelen</a> · <b>Schaatsen</b> (<a href="/wiki/Kunstrijden_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Kunstrijden op de Olympische Winterspelen">kunstrijden</a> · <a href="/wiki/Schaatsen_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Schaatsen op de Olympische Winterspelen">langebaan</a> · <a href="/wiki/Shorttrack_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Shorttrack op de Olympische Winterspelen">shorttrack</a>) · <b>Skiën</b> (<a href="/wiki/Alpineski%C3%ABn_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Alpineskiën op de Olympische Winterspelen">alpineskiën</a> · <a href="/wiki/Freestyleski%C3%ABn_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Freestyleskiën op de Olympische Winterspelen">freestyleskiën</a> · <a href="/wiki/Langlaufen_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Langlaufen op de Olympische Winterspelen">langlaufen</a> · <a href="/wiki/Noordse_combinatie_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Noordse combinatie op de Olympische Winterspelen">noordse combinatie</a> · <a href="/wiki/Schansspringen_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Schansspringen op de Olympische Winterspelen">schansspringen</a> · <a href="/wiki/Snowboarden_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Snowboarden op de Olympische Winterspelen">snowboarden</a>) · <b>Sleesport</b> (<a href="/wiki/Bobslee%C3%ABn_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Bobsleeën op de Olympische Winterspelen">bobsleeën</a> · <a href="/wiki/Skeleton_op_de_Olympische_Winterspelen" title="Skeleton op de Olympische Winterspelen">skeleton</a>)</td></tr><tr><td class="links"><span class="nowrap"><b>Voormalig:</b></span></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Breaking_op_de_Olympische_Zomerspelen" class="mw-redirect" title="Breaking op de Olympische Zomerspelen">Breaking</a> · <a href="/wiki/Croquet_op_de_Olympische_Zomerspelen_1900" title="Croquet op de Olympische Zomerspelen 1900">Croquet</a> · <a href="/wiki/Jeu_de_paume_op_de_Olympische_Zomerspelen_1908" title="Jeu de paume op de Olympische Zomerspelen 1908">Jeu de paume</a> · <a href="/wiki/Karate_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Karate op de Olympische Zomerspelen">Karate</a> · <a href="/wiki/Motorbootracen_op_de_Olympische_Zomerspelen_1908" title="Motorbootracen op de Olympische Zomerspelen 1908">Motorbootracen</a> · <a href="/wiki/Pelota_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Pelota op de Olympische Zomerspelen">Pelota</a> · <a href="/wiki/Polo_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Polo op de Olympische Zomerspelen">Polo</a> · <a href="/wiki/Rackets_op_de_Olympische_Zomerspelen_1908" title="Rackets op de Olympische Zomerspelen 1908">Rackets</a> · <a href="/wiki/Roque_op_de_Olympische_Zomerspelen_1904" title="Roque op de Olympische Zomerspelen 1904">Roque</a> · <a href="/wiki/Touwtrekken_op_de_Olympische_Zomerspelen" title="Touwtrekken op de Olympische Zomerspelen">Touwtrekken</a></td></tr></tbody></table> </div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Jeu_de_paume#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Jeu de paume">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Jeu_de_paume#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Jeu de paume">Jeu de paume</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&oldid=67517622">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&oldid=67517622</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Jeu_de_paume" title="Categorie:Jeu de paume">Jeu de paume</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 12 mei 2024 om 07:48.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeu_de_paume_(balsport)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-fxcx7","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.192","walltime":"0.673","ppvisitednodes":{"value":2712,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":95929,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":51276,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":16239,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 219.264 1 -total"," 31.27% 68.558 1 Sjabloon:Infobox_sport"," 29.94% 65.638 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 26.08% 57.189 1 Sjabloon:Appendix"," 24.80% 54.384 2 Sjabloon:Bevat"," 20.05% 43.964 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"," 14.65% 32.115 1 Sjabloon:Navigatie_olympische_sporten"," 13.58% 29.778 1 Sjabloon:Navigatie"," 8.10% 17.755 1 Sjabloon:Commonscat"," 7.14% 15.665 3 Sjabloon:Bronvermelding_anderstalige_Wikipedia"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.012","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":975150,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64476968cd-c6dbj","timestamp":"20241102120450","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Jeu de paume (balsport)","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Jeu_de_paume_(balsport)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q797108","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q797108","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-11-19T22:28:28Z","dateModified":"2024-05-12T06:48:12Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/59\/Middeleeuws_jeu_de_paume.jpg","headline":"Franse balsport waaruit het tennis is ontstaan"}</script> </body> </html>