CINXE.COM
দক্ষিণ মহাসাগর - উইকিপিডিয়া
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="bn" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>দক্ষিণ মহাসাগর - উইকিপিডিয়া</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bnwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9", "০\t১\t২\t৩\t৪\t৫\t৬\t৭\t৮\t৯"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","জানুয়ারি","ফেব্রুয়ারি","মার্চ","এপ্রিল","মে","জুন","জুলাই","আগস্ট","সেপ্টেম্বর","অক্টোবর","নভেম্বর","ডিসেম্বর"],"wgRequestId":"20804c90-9a69-4626-a9be-341a7003bc9c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"দক্ষিণ_মহাসাগর","wgTitle":"দক্ষিণ মহাসাগর","wgCurRevisionId":7951538,"wgRevisionId":7951538,"wgArticleId":71276,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["টেমপ্লেট আহ্বানে সদৃশ আর্গুমেন্ট ব্যবহার করা পাতা", "উদ্ধৃতি শৈলীতে ইংরেজি ভাষার উৎস (en)","উদ্ধৃতি শৈলী: জুলীয়–জর্জীয় অনিশ্চয়তা","খালি উদ্ধৃতিসহ পাতা","১৯১১-এ থেকে উইকিপিডিয়া নিবন্ধসমুহ এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা পাঠ্যে একত্রিত","উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি: তারিখ","লাতিন ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ","নিবন্ধ পরামিতি ছাড় এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকার পাতায় উদ্ধৃতি অন্তর্ভুক্ত","মহাসাগর"],"wgPageViewLanguage":"bn","wgPageContentLanguage":"bn","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName": "দক্ষিণ_মহাসাগর","wgRelevantArticleId":71276,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"bn","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"bn"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":90000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7354","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.sompadonasarangsho","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ShortUrl","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap", "ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.shortUrl","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=bn&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=bn&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=bn&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Location_Southern_Ocean.svg/1200px-Location_Southern_Ocean.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Location_Southern_Ocean.svg/800px-Location_Southern_Ocean.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Location_Southern_Ocean.svg/640px-Location_Southern_Ocean.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="দক্ষিণ মহাসাগর - উইকিপিডিয়া"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//bn.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="সম্পাদনা" href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="উইকিপিডিয়া (bn)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//bn.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.bn"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="উইকিপিডিয়া অ্যাটম ফিড" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-দক্ষিণ_মহাসাগর rootpage-দক্ষিণ_মহাসাগর skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">বিষয়বস্তুতে চলুন</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="সাইট"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="প্রধান মেনু" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="প্রধান মেনু" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">প্রধান মেনু</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">প্রধান মেনু</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">লুকান</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> পরিভ্রমণ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="প্রধান পাতা পরিদর্শন করুন [z]" accesskey="z"><span>প্রধান পাতা</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="প্রকল্পের বৃত্তান্ত, আপনার করণীয়, কোথায় অনুসন্ধান করবেন"><span>সম্প্রদায়ের প্রবেশদ্বার</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AD%E0%A6%BE" title="যে কোন সমস্যা সমাধানে আলোচনা করার স্থান"><span>সম্প্রদায়ের আলোচনাসভা</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9" title="উইকিতে সাম্প্রতিক পরিবর্তগুলির তালিকা [r]" accesskey="r"><span>সাম্প্রতিক পরিবর্তন</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="অনির্ধারিত যেকোনো পাতা খুলুন [x]" accesskey="x"><span>অজানা যেকোনো পাতা</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%B8%E0%A7%82%E0%A6%9A%E0%A7%80" title="সাহায্য খুঁজে নিন"><span>সাহায্য</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE"><span>বিশেষ পাতাসমূহ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="উইকিপিডিয়া" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-bn.svg" style="width: 7.5em; height: 1.6875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="একটি মুক্ত বিশ্বকোষ" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-bn.svg" width="120" height="17" style="width: 7.5em; height: 1.0625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>অনুসন্ধান</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান" aria-label="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান" autocapitalize="sentences" title="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="বিশেষ:অনুসন্ধান"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">অনুসন্ধান</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="অবয়ব"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="পাতার ফন্টের আকার, প্রস্থ, ও রঙ পরিবর্তন করে" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="অবয়ব" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">অবয়ব</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=bn.wikipedia.org&uselang=bn" class=""><span>দান করুন</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%A4%E0%A7%88%E0%A6%B0%E0%A6%BF&returnto=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="আপনাকে একটি অ্যাকাউন্ট তৈরি করে প্রবেশ করার পরামর্শ দেওয়া হচ্ছে; তবে এটা বাধ্যতামূলক নয়" class=""><span>অ্যাকাউন্ট তৈরি করুন</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&returnto=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="আপনার প্রবেশ করাটা বাঞ্চনীয়, কিন্তু তা বাধ্যতামূলক নয়। [o]" accesskey="o" class=""><span>প্রবেশ করুন</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="আরও বিকল্প" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="ব্যবহারকারী মেনু" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=bn.wikipedia.org&uselang=bn"><span>দান করুন</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>অবদান রাখুন</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%A4%E0%A7%88%E0%A6%B0%E0%A6%BF&returnto=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="আপনাকে একটি অ্যাকাউন্ট তৈরি করে প্রবেশ করার পরামর্শ দেওয়া হচ্ছে; তবে এটা বাধ্যতামূলক নয়"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>অ্যাকাউন্ট তৈরি করুন</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&returnto=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="আপনার প্রবেশ করাটা বাঞ্চনীয়, কিন্তু তা বাধ্যতামূলক নয়। [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>প্রবেশ করুন</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> অনিবন্ধিত সম্পাদকের জন্য পাতা <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE" aria-label="সম্পাদনা করা সম্পর্কে আরও জানুন"><span>আরও জানুন</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%86%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AA" title="এই আইপি ঠিকানা থেকে করা সম্পাদনার উপর আলোচনা [n]" accesskey="n"><span>আলাপ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="সাইট"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">পরিচ্ছেদসমূহ</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">লুকান</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">সূচনা</div> </a> </li> <li id="toc-সংজ্ঞা_এবং_ব্যবহার" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#সংজ্ঞা_এবং_ব্যবহার"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১</span> <span>সংজ্ঞা এবং ব্যবহার</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-সংজ্ঞা_এবং_ব্যবহার-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>সংজ্ঞা এবং ব্যবহার উপঅনুচ্ছেদ টগল করুন</span> </button> <ul id="toc-সংজ্ঞা_এবং_ব্যবহার-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-প্রাক-২০_শতকের" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#প্রাক-২০_শতকের"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১.১</span> <span>প্রাক-২০ শতকের</span> </div> </a> <ul id="toc-প্রাক-২০_শতকের-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-১৯২৮_এর_বর্ণনা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#১৯২৮_এর_বর্ণনা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১.২</span> <span>১৯২৮ এর বর্ণনা</span> </div> </a> <ul id="toc-১৯২৮_এর_বর্ণনা-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-১৯৩৭_এর_বর্ণনা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#১৯৩৭_এর_বর্ণনা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১.৩</span> <span>১৯৩৭ এর বর্ণনা</span> </div> </a> <ul id="toc-১৯৩৭_এর_বর্ণনা-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-১৯৫৩_এর_বর্ণনা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#১৯৫৩_এর_বর্ণনা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১.৪</span> <span>১৯৫৩ এর বর্ণনা</span> </div> </a> <ul id="toc-১৯৫৩_এর_বর্ণনা-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-২০০২_খসড়া_বর্ণনা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#২০০২_খসড়া_বর্ণনা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১.৫</span> <span>২০০২ খসড়া বর্ণনা</span> </div> </a> <ul id="toc-২০০২_খসড়া_বর্ণনা-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-অনুসন্ধানের_ইতিহাস" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#অনুসন্ধানের_ইতিহাস"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">২</span> <span>অনুসন্ধানের ইতিহাস</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-অনুসন্ধানের_ইতিহাস-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>অনুসন্ধানের ইতিহাস উপঅনুচ্ছেদ টগল করুন</span> </button> <ul id="toc-অনুসন্ধানের_ইতিহাস-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-অজানা_দক্ষিণ_ভূমি" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#অজানা_দক্ষিণ_ভূমি"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">২.১</span> <span>অজানা দক্ষিণ ভূমি</span> </div> </a> <ul id="toc-অজানা_দক্ষিণ_ভূমি-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-অ্যান্টার্কটিক_অভিসরণের_দক্ষিণে" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#অ্যান্টার্কটিক_অভিসরণের_দক্ষিণে"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">২.২</span> <span>অ্যান্টার্কটিক অভিসরণের দক্ষিণে</span> </div> </a> <ul id="toc-অ্যান্টার্কটিক_অভিসরণের_দক্ষিণে-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-অ্যান্টার্কটিক_সার্কেলের_দক্ষিণে" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#অ্যান্টার্কটিক_সার্কেলের_দক্ষিণে"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">২.৩</span> <span>অ্যান্টার্কটিক সার্কেলের দক্ষিণে</span> </div> </a> <ul id="toc-অ্যান্টার্কটিক_সার্কেলের_দক্ষিণে-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-তথ্যসূত্র" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#তথ্যসূত্র"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৩</span> <span>তথ্যসূত্র</span> </div> </a> <ul id="toc-তথ্যসূত্র-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="সূচিপত্র" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সূচিপত্র টগল করুন" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">সূচিপত্র টগল করুন</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">দক্ষিণ মহাসাগর</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="অন্য ভাষার একটি নিবন্ধে যান। ১৮১টি ভাষায় উপলব্ধ রয়েছে।" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-181" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">১৮১টি ভাষা</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Suidelike_Oseaan" title="Suidelike Oseaan - আফ্রিকান" lang="af" hreflang="af" data-title="Suidelike Oseaan" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="আফ্রিকান" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCdlicher_Ozean" title="Südlicher Ozean - সুইস জার্মান" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Südlicher Ozean" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="সুইস জার্মান" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%89%A1%E1%89%A3%E1%8B%8A_%E1%8B%8D%E1%89%85%E1%8B%AB%E1%8A%96%E1%88%B5" title="ደቡባዊ ውቅያኖስ - আমহারিক" lang="am" hreflang="am" data-title="ደቡባዊ ውቅያኖስ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="আমহারিক" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Oceano_Glacial_Antarctico" title="Oceano Glacial Antarctico - আর্গোনিজ" lang="an" hreflang="an" data-title="Oceano Glacial Antarctico" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="আর্গোনিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Su%C3%BEgarsecg" title="Suþgarsecg - প্রাচীন ইংরেজী" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Suþgarsecg" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="প্রাচীন ইংরেজী" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="दक्षिणध्रुवीय महासागर - আঙ্গিকা" lang="anp" hreflang="anp" data-title="दक्षिणध्रुवीय महासागर" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="আঙ্গিকা" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D9%8A%D8%B7_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D8%AC%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%8A" title="المحيط المتجمد الجنوبي - আরবি" lang="ar" hreflang="ar" data-title="المحيط المتجمد الجنوبي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="আরবি" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%98%DC%A9%DC%9D%DC%A2%DC%98%DC%A3_%DC%AC%DC%9D%DC%A1%DC%A2%DC%9D%DC%90" title="ܐܘܩܝܢܘܣ ܬܝܡܢܝܐ - আরামাইক" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܘܩܝܢܘܣ ܬܝܡܢܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="আরামাইক" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%85%D8%AD%D9%8A%D8%B7_%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%AF_%D9%84%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%8A" title="لمحيط لمجمد لجنوبي - Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لمحيط لمجمد لجنوبي" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%B0" title="দক্ষিণ মহাসাগৰ - অসমীয়া" lang="as" hreflang="as" data-title="দক্ষিণ মহাসাগৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="অসমীয়া" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Oc%C3%A9anu_Glacial_Ant%C3%A1rticu" title="Océanu Glacial Antárticu - আস্তুরিয়" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Océanu Glacial Antárticu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="আস্তুরিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD%D1%83%D0%B1%D0%B8%D1%8F%D0%B1_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Жанубияб океан - আভেরিক" lang="av" hreflang="av" data-title="Жанубияб океан" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="আভেরিক" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Antarktika_Welfa" title="Antarktika Welfa - Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Antarktika Welfa" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="अन्टार्क्टिक महासागर - আওয়াধি" lang="awa" hreflang="awa" data-title="अन्टार्क्टिक महासागर" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="আওয়াধি" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/C%C9%99nub_okean%C4%B1" title="Cənub okeanı - আজারবাইজানী" lang="az" hreflang="az" data-title="Cənub okeanı" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="আজারবাইজানী" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D8%A6%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%D9%88" title="گونئی اوقیانوسو - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="گونئی اوقیانوسو" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BD%D1%8C%D1%8F%D2%A1_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Көньяҡ океан - বাশকির" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Көньяҡ океан" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="বাশকির" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Samudra_Kelod" title="Samudra Kelod - বালিনীয়" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Samudra Kelod" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="বালিনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Sidlicha_Ozean" title="Sidlicha Ozean - Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Sidlicha Ozean" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/P%C4%97it%C5%AB_ond%C4%97n%C4%ABns" title="Pėitū ondėnīns - Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Pėitū ondėnīns" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D1%8B_%D0%B0%D0%BA%D1%96%D1%8F%D0%BD" title="Паўднёвы акіян - বেলারুশিয়" lang="be" hreflang="be" data-title="Паўднёвы акіян" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="বেলারুশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%B4%D0%BD%D1%91%D0%B2%D1%8B_%D0%B0%D0%BA%D1%96%D1%8F%D0%BD" title="Паўднёвы акіян - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Паўднёвы акіян" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Laotan_Kutub_Kidul" title="Laotan Kutub Kidul - Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Laotan Kutub Kidul" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%AE%D0%B6%D0%B5%D0%BD_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Южен океан - বুলগেরিয়" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Южен океан" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="বুলগেরিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="दक्खिनी महासागर - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="दक्खिनी महासागर" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Samudra_Selatan" title="Samudra Selatan - Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Samudra Selatan" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%81%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%9D%E1%80%BA_%E1%80%9E%E1%80%99%E1%80%AF%E1%80%92%E1%80%B9%E1%80%92%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%82%8F" title="အခဝ်နဝ် သမုဒ္ဒရာႏ - Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="အခဝ်နဝ် သမုဒ္ဒရာႏ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Meurvor_ar_Su" title="Meurvor ar Su - ব্রেটন" lang="br" hreflang="br" data-title="Meurvor ar Su" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="ব্রেটন" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Ju%C5%BEni_okean" title="Južni okean - বসনীয়" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Južni okean" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="বসনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D0%B4%D0%B0_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9" title="Урда далай - Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Урда далай" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Oce%C3%A0_Ant%C3%A0rtic" title="Oceà Antàrtic - কাতালান" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Oceà Antàrtic" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="কাতালান" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/N%C3%A0ng-b%C4%ADng-i%C3%B2ng" title="Nàng-bĭng-iòng - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Nàng-bĭng-iòng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D0%B8%D0%BB%D0%B1%D0%B0_%D3%80%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B0%D0%B7" title="Къилба Ӏапказ - চেচেন" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Къилба Ӏапказ" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="চেচেন" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A4%E1%8E%A6%E1%8E%BE%E1%8F%AD_%E1%8E%A2%E1%8F%97%E1%8F%A2_%E1%8E%A0%E1%8E%BA%E1%8F%89%E1%8E%AF" title="ᎤᎦᎾᏭ ᎢᏗᏢ ᎠᎺᏉᎯ - চেরোকী" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎤᎦᎾᏭ ᎢᏗᏢ ᎠᎺᏉᎯ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="চেরোকী" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%86%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%DB%95%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%88%D9%88%D8%B1" title="ئۆقیانووسی بەستووی باشوور - মধ্য কুর্দিশ" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئۆقیانووسی بەستووی باشوور" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="মধ্য কুর্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Cen%C3%BCbiy_okean" title="Cenübiy okean - ক্রিমিয়ান তুর্কি" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Cenübiy okean" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ক্রিমিয়ান তুর্কি" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ji%C5%BEn%C3%AD_oce%C3%A1n" title="Jižní oceán - চেক" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jižní oceán" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="চেক" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%C4%83%D0%BD%D1%82%C4%83%D1%80_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD%C4%95" title="Кăнтăр океанĕ - চুবাস" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Кăнтăр океанĕ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="চুবাস" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Cefnfor_y_De" title="Cefnfor y De - ওয়েলশ" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Cefnfor y De" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ওয়েলশ" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Det_Sydlige_Ishav" title="Det Sydlige Ishav - ডেনিশ" lang="da" hreflang="da" data-title="Det Sydlige Ishav" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ডেনিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCdlicher_Ozean" title="Südlicher Ozean - জার্মান" lang="de" hreflang="de" data-title="Südlicher Ozean" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="জার্মান" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="अन्टार्क्टिक महासागर - Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="अन्टार्क्टिक महासागर" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CF%8C%CF%84%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A9%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82" title="Νότιος Ωκεανός - গ্রিক" lang="el" hreflang="el" data-title="Νότιος Ωκεανός" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="গ্রিক" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Southern_Ocean" title="Southern Ocean - ইংরেজি" lang="en" hreflang="en" data-title="Southern Ocean" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ইংরেজি" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Suda_Oceano" title="Suda Oceano - এস্পেরান্তো" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Suda Oceano" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="এস্পেরান্তো" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Oc%C3%A9ano_Austral" title="Océano Austral - স্প্যানিশ" lang="es" hreflang="es" data-title="Océano Austral" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="স্প্যানিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/L%C3%B5una-J%C3%A4%C3%A4meri" title="Lõuna-Jäämeri - এস্তোনীয়" lang="et" hreflang="et" data-title="Lõuna-Jäämeri" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="এস্তোনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ozeano_Australa" title="Ozeano Australa - বাস্ক" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Ozeano Australa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="বাস্ক" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D9%85%D9%86%D8%AC%D9%85%D8%AF_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="اقیانوس منجمد جنوبی - ফার্সি" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اقیانوس منجمد جنوبی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="ফার্সি" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Etel%C3%A4inen_j%C3%A4%C3%A4meri" title="Eteläinen jäämeri - ফিনিশ" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Eteläinen jäämeri" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ফিনিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/L%C3%B5un%C3%B5-I%C3%A4meri" title="Lõunõ-Iämeri - Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Lõunõ-Iämeri" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Oc%C3%A9an_Austral" title="Océan Austral - ফরাসি" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Océan Austral" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ফরাসি" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Antarktisk_Sia" title="Antarktisk Sia - উত্তরাঞ্চলীয় ফ্রিসিয়ান" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Antarktisk Sia" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="উত্তরাঞ্চলীয় ফ্রিসিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/S%C3%BAdlike_Oseaan" title="Súdlike Oseaan - পশ্চিম ফ্রিসিয়ান" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Súdlike Oseaan" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="পশ্চিম ফ্রিসিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_tAig%C3%A9an_Antartach" title="An tAigéan Antartach - আইরিশ" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An tAigéan Antartach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="আইরিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E5%86%B0%E6%B4%8B" title="南冰洋 - gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="南冰洋" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Los%C3%A9yan_Ostral" title="Loséyan Ostral - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Loséyan Ostral" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_Cuan_a_Deas" title="An Cuan a Deas - স্কটিশ-গ্যেলিক" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An Cuan a Deas" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="স্কটিশ-গ্যেলিক" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Oc%C3%A9ano_Ant%C3%A1rtico" title="Océano Antártico - গ্যালিশিয়" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Océano Antártico" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="গ্যালিশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Paraguasu_%C3%91embyvogua" title="Paraguasu Ñembyvogua - গুয়ারানি" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Paraguasu Ñembyvogua" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="গুয়ারানি" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A6%E0%AA%95%E0%AB%8D%E0%AA%B7%E0%AA%BF%E0%AA%A3_%E0%AA%AE%E0%AA%B9%E0%AA%BE%E0%AA%B8%E0%AA%BE%E0%AA%97%E0%AA%B0" title="દક્ષિણ મહાસાગર - গুজরাটি" lang="gu" hreflang="gu" data-title="દક્ષિણ મહાસાગર" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="গুজরাটি" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Keayn_y_Jiass" title="Keayn y Jiass - ম্যাঙ্কস" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Keayn y Jiass" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="ম্যাঙ্কস" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E5%86%B0%E6%B4%8B" title="南冰洋 - Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="南冰洋" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%90%D7%95%D7%A7%D7%99%D7%99%D7%A0%D7%95%D7%A1_%D7%94%D7%93%D7%A8%D7%95%D7%9E%D7%99" title="האוקיינוס הדרומי - হিব্রু" lang="he" hreflang="he" data-title="האוקיינוס הדרומי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="হিব্রু" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="दक्षिणध्रुवीय महासागर - হিন্দি" lang="hi" hreflang="hi" data-title="दक्षिणध्रुवीय महासागर" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="হিন্দি" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Southern_Ocean" title="Southern Ocean - Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Southern Ocean" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ju%C5%BEni_ocean" title="Južni ocean - ক্রোয়েশীয়" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Južni ocean" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="ক্রোয়েশীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Antatik_(oseyan)" title="Antatik (oseyan) - হাইতিয়ান ক্রেওল" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Antatik (oseyan)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="হাইতিয়ান ক্রেওল" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9li-%C3%B3ce%C3%A1n" title="Déli-óceán - হাঙ্গেরীয়" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Déli-óceán" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="হাঙ্গেরীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D6%85%D5%BE%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD" title="Հարավային օվկիանոս - আর্মেনিয়" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հարավային օվկիանոս" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="আর্মেনিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Oceano_Antarctic" title="Oceano Antarctic - ইন্টারলিঙ্গুয়া" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Oceano Antarctic" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ইন্টারলিঙ্গুয়া" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Samudra_Selatan" title="Samudra Selatan - ইন্দোনেশীয়" lang="id" hreflang="id" data-title="Samudra Selatan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ইন্দোনেশীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Southern_Ocean" title="Southern Ocean - ইগ্বো" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Southern Ocean" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="ইগ্বো" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Akin-abagatan_a_Taaw" title="Akin-abagatan a Taaw - ইলোকো" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Akin-abagatan a Taaw" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ইলোকো" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D3%80%D0%B8%D0%BB%D0%B1%D1%83%D1%85%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%BE%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B4" title="ЗӀилбухера оакафорд - ইঙ্গুশ" lang="inh" hreflang="inh" data-title="ЗӀилбухера оакафорд" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ইঙ্গুশ" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Antarktika_oceano" title="Antarktika oceano - ইডো" lang="io" hreflang="io" data-title="Antarktika oceano" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ইডো" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Su%C3%B0ur-%C3%8Dshaf" title="Suður-Íshaf - আইসল্যান্ডীয়" lang="is" hreflang="is" data-title="Suður-Íshaf" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="আইসল্যান্ডীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Oceano_Antartico" title="Oceano Antartico - ইতালিয়" lang="it" hreflang="it" data-title="Oceano Antartico" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ইতালিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E6%A5%B5%E6%B5%B7" title="南極海 - জাপানি" lang="ja" hreflang="ja" data-title="南極海" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="জাপানি" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/dzipo_braxamsi" title="dzipo braxamsi - লোজবান" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="dzipo braxamsi" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="লোজবান" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Samudra_Kidul" title="Samudra Kidul - জাভানিজ" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Samudra Kidul" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="জাভানিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%AE%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9D%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94" title="სამხრეთის ოკეანე - জর্জিয়ান" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სამხრეთის ოკეანე" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="জর্জিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Agaraw_n_Wen%E1%BA%93ul" title="Agaraw n Wenẓul - কাবাইলে" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Agaraw n Wenẓul" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="কাবাইলে" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BF%D1%88%D1%8D_%D0%A5%D1%8B%D1%88%D1%85%D1%83%D1%8D" title="Ипшэ Хышхуэ - কাবার্ডিয়ান" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Ипшэ Хышхуэ" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="কাবার্ডিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ositraali_L%C9%A9%C5%8Bam%CA%8A%CA%8A" title="Ositraali Lɩŋamʊʊ - Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Ositraali Lɩŋamʊʊ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1gba%CC%B1ndang_Kyai_A%CC%B1sa%CC%B1khwot_A%CC%B1tak" title="A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱tak - টিয়াপ" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱gba̱ndang Kyai A̱sa̱khwot A̱tak" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="টিয়াপ" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%BC%D2%B1%D1%85%D0%B8%D1%82" title="Оңтүстік мұхит - কাজাখ" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Оңтүстік мұхит" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="কাজাখ" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%98%E1%9E%A0%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%98%E1%9E%BB%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%81%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%94%E1%9E%BC%E1%9E%84" title="មហាសមុទ្រខាងត្បូង - খমের" lang="km" hreflang="km" data-title="មហាសមុទ្រខាងត្បូង" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="খমের" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A6%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%B7%E0%B2%BF%E0%B2%A3_%E0%B2%AE%E0%B2%B9%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%97%E0%B2%B0" title="ದಕ್ಷಿಣ ಮಹಾಸಾಗರ - কন্নড়" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ದಕ್ಷಿಣ ಮಹಾಸಾಗರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="কন্নড়" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%82%A8%EA%B7%B9%ED%95%B4" title="남극해 - কোরিয়ান" lang="ko" hreflang="ko" data-title="남극해" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="কোরিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Okyan%C3%BBsa_Ba%C5%9F%C3%BBr" title="Okyanûsa Başûr - কুর্দিশ" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Okyanûsa Başûr" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="কুর্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Keynvor_Dyghow" title="Keynvor Dyghow - কর্ণিশ" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Keynvor Dyghow" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="কর্ণিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%88%D1%82%D2%AF%D0%BA_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Түштүк океан - কির্গিজ" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Түштүк океан" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="কির্গিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Oceanus_Australis" title="Oceanus Australis - লাতিন" lang="la" hreflang="la" data-title="Oceanus Australis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="লাতিন" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Antarkteschen_Ozean" title="Antarkteschen Ozean - লুক্সেমবার্গীয়" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Antarkteschen Ozean" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="লুক্সেমবার্গীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mar_Antartica" title="Mar Antartica - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mar Antartica" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Ozean_Antartich" title="Ozean Antartich - Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Ozean Antartich" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Ucean_Antartich" title="Ucean Antartich - লম্বার্ড" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Ucean Antartich" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="লম্বার্ড" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%A1%E0%BA%B0%E0%BA%AB%E0%BA%B2%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E0%BB%9D%E0%BA%B8%E0%BA%94%E0%BB%83%E0%BA%95%E0%BB%89" title="ມະຫາສະໝຸດໃຕ້ - লাও" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ມະຫາສະໝຸດໃຕ້" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="লাও" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Piet%C5%B3_vandenynas" title="Pietų vandenynas - লিথুয়েনীয়" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Pietų vandenynas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="লিথুয়েনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Dienvidu_oke%C4%81ns" title="Dienvidu okeāns - লাত্ভীয়" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Dienvidu okeāns" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="লাত্ভীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="दक्षिणध्रुवीय महासागर - মৈথিলি" lang="mai" hreflang="mai" data-title="दक्षिणध्रुवीय महासागर" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="মৈথিলি" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Ranomasimbe_Antarktika" title="Ranomasimbe Antarktika - মালাগাসি" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Ranomasimbe Antarktika" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="মালাগাসি" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%87%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B2%D0%B5%D0%BB_%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%82%D0%B5%D2%A5%D1%8B%D0%B7" title="Кечывалвел тептеҥыз - Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Кечывалвел тептеҥыз" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%BD_%D0%9E%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Јужен Океан - ম্যাসিডোনীয়" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Јужен Океан" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="ম্যাসিডোনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A6%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%A3_%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ദക്ഷിണ സമുദ്രം - মালায়ালাম" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ദക്ഷിണ സമുദ്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="মালায়ালাম" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D0%BC%D0%BD%D3%A9%D0%B4_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9" title="Өмнөд далай - মঙ্গোলিয়" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Өмнөд далай" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="মঙ্গোলিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3%E0%A5%80_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="दक्षिणी महासागर - মারাঠি" lang="mr" hreflang="mr" data-title="दक्षिणी महासागर" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="মারাঠি" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Lautan_Selatan" title="Lautan Selatan - মালয়" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Lautan Selatan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="মালয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Ouceano_Ant%C3%A1rtico" title="Ouceano Antártico - মিরান্ডিজ" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Ouceano Antártico" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="মিরান্ডিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8_%E1%80%9E%E1%80%99%E1%80%AF%E1%80%92%E1%80%B9%E1%80%92%E1%80%9B%E1%80%AC" title="တောင်ပိုင်း သမုဒ္ဒရာ - বর্মি" lang="my" hreflang="my" data-title="တောင်ပိုင်း သမုဒ္ဒရာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="বর্মি" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C_%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%D8%B2%D9%87_%D8%A7%D9%88%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3" title="جنوبی یخ بزه اوقیانوس - মাজানদেরানি" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="جنوبی یخ بزه اوقیانوس" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="মাজানদেরানি" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/S%C3%BC%C3%BCdlike_Iessee" title="Süüdlike Iessee - নিম্ন জার্মানি" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Süüdlike Iessee" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="নিম্ন জার্মানি" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Zudelike_Oceaan" title="Zudelike Oceaan - লো স্যাক্সন" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Zudelike Oceaan" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="লো স্যাক্সন" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="अन्टार्क्टिक महासागर - নেপালী" lang="ne" hreflang="ne" data-title="अन्टार्क्टिक महासागर" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="নেপালী" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3%E0%A5%80_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="दक्षिणी महासागर - নেওয়ারি" lang="new" hreflang="new" data-title="दक्षिणी महासागर" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="নেওয়ারি" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidelijke_Oceaan" title="Zuidelijke Oceaan - ওলন্দাজ" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Zuidelijke Oceaan" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="ওলন্দাজ" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8rishavet" title="Sørishavet - নরওয়েজিয়ান নিনর্স্ক" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Sørishavet" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="নরওয়েজিয়ান নিনর্স্ক" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8rishavet" title="Sørishavet - নরওয়েজিয়ান বোকমাল" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sørishavet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="নরওয়েজিয়ান বোকমাল" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Southern_Ocean" title="Southern Ocean - উত্তরাঞ্চলীয় সোথো" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Southern Ocean" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="উত্তরাঞ্চলীয় সোথো" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ocean_Antartic" title="Ocean Antartic - অক্সিটান" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Ocean Antartic" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="অক্সিটান" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A6%E0%A9%B1%E0%A8%96%E0%A8%A3%E0%A9%80_%E0%A8%AE%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%82%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%B0" title="ਦੱਖਣੀ ਮਹਾਂਸਾਗਰ - পাঞ্জাবী" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਦੱਖਣੀ ਮਹਾਂਸਾਗਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="পাঞ্জাবী" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Os%C3%A9ano_Sur" title="Oséano Sur - পাপিয়ামেন্টো" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Oséano Sur" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="পাপিয়ামেন্টো" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ocean_Po%C5%82udniowy" title="Ocean Południowy - পোলিশ" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ocean Południowy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="পোলিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Oc%C3%A9an_Ant%C3%A0rtich" title="Océan Antàrtich - Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Océan Antàrtich" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%85%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1" title="لما ساگر - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="لما ساگر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%8A_%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1" title="سویلي سمندر - পাশতু" lang="ps" hreflang="ps" data-title="سویلي سمندر" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="পাশতু" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Oceano_Ant%C3%A1rtico" title="Oceano Antártico - পর্তুগীজ" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Oceano Antártico" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="পর্তুগীজ" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Antartiku_mama_qucha" title="Antartiku mama qucha - কেচুয়া" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Antartiku mama qucha" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="কেচুয়া" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Ocean_Antarctic" title="Ocean Antarctic - রোমান্স" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Ocean Antarctic" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="রোমান্স" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Oceanul_Antarctic" title="Oceanul Antarctic - রোমানীয়" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Oceanul Antarctic" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="রোমানীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Mare_antartece" title="Mare antartece - Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Mare antartece" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Южный океан - রুশ" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Южный океан" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="রুশ" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Южный океан - Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Южный океан" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A4%83" title="दक्षिणध्रुवीयमहासागरः - সংস্কৃত" lang="sa" hreflang="sa" data-title="दक्षिणध्रुवीयमहासागरः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="সংস্কৃত" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D2%95%D1%83%D1%80%D1%83%D1%83_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9" title="Соҕуруу далай - শাখা" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Соҕуруу далай" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="শাখা" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AE%E1%B1%9B%E1%B1%9A%E1%B1%A2_%E1%B1%A2%E1%B1%9F%E1%B1%A6%E1%B1%9F%E1%B1%AB%E1%B1%9A%E1%B1%A8%E1%B1%AD%E1%B1%9F" title="ᱮᱛᱚᱢ ᱢᱟᱦᱟᱫᱚᱨᱭᱟ - সাঁওতালি" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱮᱛᱚᱢ ᱢᱟᱦᱟᱫᱚᱨᱭᱟ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="সাঁওতালি" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Otz%C3%A8anu_Ant%C3%A0rticu" title="Otzèanu Antàrticu - সার্ডিনিয়ান" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Otzèanu Antàrticu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="সার্ডিনিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Oc%C3%A8anu_Miridiunali" title="Ocèanu Miridiunali - সিসিলিয়ান" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Ocèanu Miridiunali" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="সিসিলিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Soothren_Ocean" title="Soothren Ocean - স্কটস" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Soothren Ocean" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="স্কটস" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%8F%D8%A7%DA%A9%DA%BB%D9%8A_%D8%B3%D9%85%D9%86%DA%8A" title="ڏاکڻي سمنڊ - সিন্ধি" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڏاکڻي سمنڊ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="সিন্ধি" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ju%C5%BEni_okean" title="Južni okean - সার্বো-ক্রোয়েশিয়" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Južni okean" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="সার্বো-ক্রোয়েশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%87%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8A_%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%9C%E0%B6%BB%E0%B6%BA" title="ඇන්ටාක්ටික් සාගරය - সিংহলী" lang="si" hreflang="si" data-title="ඇන්ටාක්ටික් සාගරය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="সিংহলী" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Southern_Ocean" title="Southern Ocean - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Southern Ocean" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ju%C5%BEn%C3%BD_oce%C3%A1n" title="Južný oceán - স্লোভাক" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Južný oceán" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="স্লোভাক" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1_%D9%85%D9%86%D8%AC%D9%85%D8%AF_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="بحر منجمد جنوبی - Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="بحر منجمد جنوبی" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ju%C5%BEni_ocean" title="Južni ocean - স্লোভেনীয়" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Južni ocean" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="স্লোভেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Gungwa_rekuChamhembe" title="Gungwa rekuChamhembe - শোনা" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Gungwa rekuChamhembe" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="শোনা" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Badweynta_Koonfured" title="Badweynta Koonfured - সোমালি" lang="so" hreflang="so" data-title="Badweynta Koonfured" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="সোমালি" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Oqeani_Jugor" title="Oqeani Jugor - আলবেনীয়" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Oqeani Jugor" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="আলবেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D1%83%D0%B6%D0%BD%D0%B8_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Јужни океан - সার্বীয়" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јужни океан" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="সার্বীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Antarktiska_oceanen" title="Antarktiska oceanen - সুইডিশ" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Antarktiska oceanen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="সুইডিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Bahari_ya_Kusini" title="Bahari ya Kusini - সোয়াহিলি" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Bahari ya Kusini" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="সোয়াহিলি" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Po%C5%82edniowy_%C3%94cean" title="Połedniowy Ôcean - সিলেশিয়ান" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Połedniowy Ôcean" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="সিলেশিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%86%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%81%E0%AE%A9%E0%AF%88%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%9F%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="தென்முனைப் பெருங்கடல் - তামিল" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தென்முனைப் பெருங்கடல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="তামিল" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%BF%E0%B0%A3_%E0%B0%AE%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="దక్షిణ మహాసముద్రం - তেলুগু" lang="te" hreflang="te" data-title="దక్షిణ మహాసముద్రం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="তেলুগু" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D2%9B%D1%91%D0%BD%D1%83%D1%81%D0%B8_%D2%B6%D0%B0%D0%BD%D1%83%D0%B1%D3%A3" title="Уқёнуси Ҷанубӣ - তাজিক" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Уқёнуси Ҷанубӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="তাজিক" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%95%E0%B9%89" title="มหาสมุทรใต้ - থাই" lang="th" hreflang="th" data-title="มหาสมุทรใต้" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="থাই" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCnorta_okean" title="Günorta okean - তুর্কমেনী" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Günorta okean" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="তুর্কমেনী" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Katimugang_Karagatan" title="Katimugang Karagatan - তাগালগ" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Katimugang Karagatan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="তাগালগ" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCney_Okyanusu" title="Güney Okyanusu - তুর্কী" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Güney Okyanusu" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="তুর্কী" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BD%D1%8C%D1%8F%D0%BA_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Көньяк океан - তাতার" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Көньяк океан" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="তাতার" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%95%D9%86%DB%87%D8%A8%D9%89%D9%8A_%D9%85%DB%87%D8%B2_%D8%A6%D9%88%D9%83%D9%8A%D8%A7%D9%86" title="جەنۇبىي مۇز ئوكيان - উইঘুর" lang="ug" hreflang="ug" data-title="جەنۇبىي مۇز ئوكيان" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="উইঘুর" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%B2%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Південний океан - ইউক্রেনীয়" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Південний океан" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ইউক্রেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1_%D9%85%D9%86%D8%AC%D9%85%D8%AF_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="بحر منجمد جنوبی - উর্দু" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بحر منجمد جنوبی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="উর্দু" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Janubiy_okean" title="Janubiy okean - উজবেক" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Janubiy okean" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="উজবেক" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Os%C3%A8ano_Ant%C3%A0rtego" title="Osèano Antàrtego - ভেনেশিয়ান" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Osèano Antàrtego" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="ভেনেশিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Suvivaldmeri" title="Suvivaldmeri - Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Suvivaldmeri" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Nam_%C4%90%E1%BA%A1i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Nam Đại Dương - ভিয়েতনামী" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nam Đại Dương" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ভিয়েতনামী" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Zuudelykn_Oceoan" title="Zuudelykn Oceoan - West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Zuudelykn Oceoan" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Oceyan_Antartike" title="Oceyan Antartike - ওয়ালুন" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Oceyan Antartike" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="ওয়ালুন" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kalawdan_Salatan" title="Kalawdan Salatan - ওয়ারে" lang="war" hreflang="war" data-title="Kalawdan Salatan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="ওয়ারে" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Mb%C3%A0mbulaan_gu_B%C3%ABj-saalum" title="Mbàmbulaan gu Bëj-saalum - ওলোফ" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Mbàmbulaan gu Bëj-saalum" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="ওলোফ" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E5%86%B0%E6%B4%8B" title="南冰洋 - উ চীনা" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="南冰洋" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="উ চীনা" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%9F%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%A8_%E1%83%9D%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94" title="ობჟათეშ ოკიანე - Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ობჟათეშ ოკიანე" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%A8%D7%95%D7%9D_%D7%90%D7%A7%D7%A2%D7%90%D7%9F" title="דרום אקעאן - ইদ্দিশ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="דרום אקעאן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="ইদ্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%92kun_Ap%C3%A1ag%C3%BA%C3%BAs%C3%B9" title="Òkun Apáagúúsù - ইওরুবা" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Òkun Apáagúúsù" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="ইওরুবা" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E5%86%B0%E6%B4%8B" title="南冰洋 - চীনা" lang="zh" hreflang="zh" data-title="南冰洋" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="চীনা" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E5%86%B0%E6%B4%8B" title="南冰洋 - Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="南冰洋" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/L%C3%A2m-ke%CC%8Dk-i%C3%BB%E2%81%BF" title="Lâm-ke̍k-iûⁿ - Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Lâm-ke̍k-iûⁿ" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E5%A4%A7%E6%B4%8B" title="南大洋 - ক্যান্টোনিজ" lang="yue" hreflang="yue" data-title="南大洋" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="ক্যান্টোনিজ" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7354#sitelinks-wikipedia" title="আন্তঃভাষার সংযোগ সম্পাদনা করুন" class="wbc-editpage">আন্তঃউইকি সংযোগ সম্পাদনা</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="নামস্থানসমূহ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="বিষয়বস্তু পাতাটি দেখুন [c]" accesskey="c"><span>নিবন্ধ</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AA:%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" rel="discussion" title="বিষয়বস্তু পাতা সম্পর্কে আলোচনা [t]" accesskey="t"><span>আলোচনা</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ভাষার রূপভেদ পরিবর্তন করুন" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">বাংলা</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="দৃষ্টিকোণ"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0"><span>পড়ুন</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit" title="এই পাতার উৎস কোড সম্পাদনা করুন [e]" accesskey="e"><span>সম্পাদনা</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=history" title="এই পাতার পুরনো সংস্করণগুলি [h]" accesskey="h"><span>ইতিহাস দেখুন</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="পাতার সরঞ্জাম"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সরঞ্জাম" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">সরঞ্জাম</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">সরঞ্জাম</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">লুকান</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="আরও বিকল্প" > <div class="vector-menu-heading"> কার্য </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0"><span>পড়ুন</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit" title="এই পাতার উৎস কোড সম্পাদনা করুন [e]" accesskey="e"><span>সম্পাদনা</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=history"><span>ইতিহাস দেখুন</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> সাধারণ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%97%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="যে সব উইকি পাতা থেকে এখানে সংযোগ আছে [j]" accesskey="j"><span>সংযোগকারী পৃষ্ঠাসমূহ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" rel="nofollow" title="এই পাতা থেকে সংযোগ আছে, এমন পাতাগুলিতে সাম্প্রতিক পরিবর্তন [k]" accesskey="k"><span>সম্পর্কিত পরিবর্তন</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//bn.wikipedia.org/wiki/উইকিপিডিয়া:আপলোড" title="ফাইল আপলোড করুন [u]" accesskey="u"><span>আপলোড করুন</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&oldid=7951538" title="পাতাটির এই সংস্করণের স্থায়ী সংযোগ"><span>স্থায়ী সংযোগ</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=info" title="এই পাতা সম্পর্কে আরও তথ্য"><span>পাতার তথ্য</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%A8&page=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&id=7951538&wpFormIdentifier=titleform" title="এই পাতাটি কিভাবে উদ্ধৃত করবেন তার তথ্য"><span>এই নিবন্ধটি উদ্ধৃত করুন</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fbn.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A6%25A6%25E0%25A6%2595%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B7%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%25A3_%25E0%25A6%25AE%25E0%25A6%25B9%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B8%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%2597%25E0%25A6%25B0"><span>সংক্ষিপ্ত ইউআরএল নিন</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:QrCode&url=https%3A%2F%2Fbn.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A6%25A6%25E0%25A6%2595%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B7%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%25A3_%25E0%25A6%25AE%25E0%25A6%25B9%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B8%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%2597%25E0%25A6%25B0"><span>কিউআর কোড ডাউনলোড করুন</span></a></li><li id="t-shorturl" class="mw-list-item"><a href="//bn.wikipedia.org/s/f9k" title="বন্টনের জন্য এই সংক্ষিপ্ত ইউআরএল অনুলিপি করুন"><span>সংক্ষিপ্ত ইউআরএল</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> মুদ্রণ/রপ্তানি </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87&bookcmd=book_creator&referer=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0"><span>বই তৈরি করুন</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:DownloadAsPdf&page=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=show-download-screen"><span>PDF ডাউনলোড</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&printable=yes" title="এ পাতার ছাপানোর উপযোগী সংস্করণ [p]" accesskey="p"><span>মুদ্রণযোগ্য সংস্করণ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> অন্যান্য প্রকল্পে </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Southern_Ocean" hreflang="en"><span>উইকিমিডিয়া কমন্স</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7354" title="আইটেম উপাত্ত ভান্ডারে সংযুক্ত করা লিঙ্ক [g]" accesskey="g"><span>উইকিউপাত্ত আইটেম</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="পাতার সরঞ্জাম"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="অবয়ব"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">অবয়ব</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">লুকান</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">উইকিপিডিয়া, মুক্ত বিশ্বকোষ থেকে</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="bn" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Location_Southern_Ocean.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Location_Southern_Ocean.svg/220px-Location_Southern_Ocean.svg.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Location_Southern_Ocean.svg/330px-Location_Southern_Ocean.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Location_Southern_Ocean.svg/440px-Location_Southern_Ocean.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a><figcaption>আন্তার্কটিক মহাসাগর, যেটি ২০০২ সালে <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%9C%E0%A6%B2%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক জললেখবিজ্ঞান সংস্থা">আন্তর্জাতিক জললেখবিজ্ঞান সংস্থার</a> মতে মহাসাগর এবং সমুদ্রের সীমানা সম্পর্কে প্রকাশিত চতুর্থ সংস্করণে বর্ণিত করা হয়েছে।</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Antarctica-Region.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Antarctica-Region.png/220px-Antarctica-Region.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Antarctica-Region.png/330px-Antarctica-Region.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Antarctica-Region.png/440px-Antarctica-Region.png 2x" data-file-width="874" data-file-height="874" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যান্টার্কটিক কনভারজেন্স (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যান্টার্কটিক কনভারজেন্সের</a> একটি সাধারণ বর্ণনা, যা বিজ্ঞানীরা দক্ষিণ মহাসাগরের সীমানা নির্ধারণ করতে ব্যবহার করেন।</figcaption></figure><p><b>দক্ষিণ মহাসাগর</b>, যা <b>অ্যান্টার্কটিক মহাসাগর বা কুমেরু মহাসাগর</b> নামেও পরিচিত, <sup id="cite_ref-FOOTNOTE''EB''1878_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE''EB''1878-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><a href="/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="মহাসাগর">মহাসাগরের</a> দক্ষিণতম জল নিয়ে গঠিত, ৬০° দক্ষিণ অক্ষাংশের দক্ষিণদিকে অবস্থিত এবং <a href="/wiki/%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE" title="অ্যান্টার্কটিকা">অ্যান্টার্কটিকাকে</a> ঘিরে রয়েছে। <sup id="cite_ref-CIAgeo_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-CIAgeo-2"><span class="cite-bracket">[</span>২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ২,০৩,২৭,০০০ কিমি<sup>২</sup> (৭৮,৪৮,০০০ মা<sup>২</sup>) এর আয়তস সহ , এটিকে পাঁচটি প্রধান মহাসাগরীয় বিভাগের মধ্যে দ্বিতীয় ক্ষুদ্রতম হিসাবে বিবেচনা করা হয়: <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="প্রশান্ত মহাসাগর">প্রশান্ত মহাসাগর</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="আটলান্টিক মহাসাগর">আটলান্টিক</a> এবং <a href="/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A4_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="ভারত মহাসাগর">ভারত</a> মহাসাগরের চেয়ে ছোট কিন্তু <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="উত্তর মহাসাগর">আর্কটিক মহাসাগরের</a> চেয়েও বড়। <sup id="cite_ref-CIAintro_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-CIAintro-3"><span class="cite-bracket">[</span>৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ১৯৮০ সাল থেকে, দক্ষিণ মহাসাগরের জলবায়ু দ্রুত পরিবর্তনের সাপেক্ষে, সামুদ্রিক বাস্তুতন্ত্র পরিবর্তনের দিকে যাচ্ছে। <sup id="cite_ref-Constable_2014_3004–3025_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Constable_2014_3004–3025-4"><span class="cite-bracket">[</span>৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%B8_%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%95" title="জেমস কুক">জেমস কুক</a> ১৭৭০-এর দশকে তার সমুদ্রযাত্রার মাধ্যমে, প্রমাণ করেছিলেন যে জল পৃথিবীর দক্ষিণ অক্ষাংশকে ঘিরে রেখেছে। তারপর থেকে, ভূগোলবিদরা দক্ষিণ মহাসাগরের উত্তর সীমানা এমনকি অস্তিত্বের বিষয়ে দ্বিমত পোষণ করেছেন, পরিবর্তে জলকে প্রশান্ত মহাসাগর, আটলান্টিক এবং ভারত মহাসাগরের বিভিন্ন অংশ হিসাবে বিবেচনা করেছেন। যাইহোক, <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%9C%E0%A6%B2%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক জললেখবিজ্ঞান সংস্থা">আন্তর্জাতিক জললেখবিজ্ঞান সংস্থার</a> এর কমোডোর জন লিচের মতে, সাম্প্রতিক সমুদ্রবিজ্ঞান গবেষণায় <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8B%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যান্টার্কটিক সার্কামপোলার স্রোত (পাতার অস্তিত্ব নেই)">দক্ষিণাঞ্চলীয়</a> পরিভ্রমণের গুরুত্ব আবিষ্কার করা হয়েছে এবং <i>দক্ষিণ মহাসাগর</i> শব্দটি পানিকে সংজ্ঞায়িত করতে ব্যবহৃত হয়েছে যা এর উত্তর সীমার দক্ষিণে অবস্থিত। <sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> আইএইচও-এর বর্তমানে দাপ্তরিক নীতি হিসাবে রয়েছে, ৬০ তম সমান্তরালের দক্ষিণে জল হিসাবে দক্ষিণ মহাসাগর সহ এর সংজ্ঞাগুলির একটি ২০০০ সংশোধন এখনও গৃহীত হয়নি। অন্যরা ঋতুগত ওঠানামাকারী <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যান্টার্কটিক কনভারজেন্স (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যান্টার্কটিক কনভারজেন্সকে</a> প্রাকৃতিক সীমানা হিসাবে বিবেচনা করে। <sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> এই <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="মহাসাগরীয় অঞ্চল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">মহাসাগরীয় অঞ্চলটি</a> যেখানে অ্যান্টার্কটিক থেকে ঠান্ডা, উত্তরমুখী প্রবাহিত জলগুলি উষ্ণ <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%AA-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A7%81_%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%B2" title="উপ-কুমেরু অঞ্চল">সাবন্টার্কটিক</a> জলের সাথে মিশ্রিত হয়। </p><p>দক্ষিণ মহাসাগরের সর্বাধিক গভীরতা, যেখানে এটি ৬০তম অক্ষাংশের দক্ষিণে অবস্থিত তা সুবিধাজনকভাবে ২০১৯ সালের ফেব্রুয়ারি মাসে ফাইভ ডিপস এক্সপেডিশন দ্বারা জানা হয়েছিল। </p><p>অভিযানের মাল্টিবিম সোনার দল ৭,৪৩৪ মিটার (২৪,৩৯০ ফুট) গভীরতা সহ ৬০° ২৮' ৪৬"দক্ষিণ, ০২৫° ৩২' ৩২"উত্তর-তে গভীরতম বিন্দু চিহ্নিত করেছে । অভিযানের নেতা এবং প্রধান সাবমার্সিবল পাইলট <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%B0_%E0%A6%AD%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%AD%E0%A7%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ভিক্টর ভেসকোভো (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ভিক্টর ভেসকোভো</a>, ক্রুড সাবমার্সিবল <i><a href="/w/index.php?title=DSV_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%82_%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="DSV লিমিটিং ফ্যাক্টর (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ডিএসভি লিমিটিং ফ্যাক্টরের</a></i> নামের উপর ভিত্তি করে দক্ষিণ মহাসাগরের এই গভীরতম বিন্দুটিকে "ফ্যাক্টোরিয়ান ডিপ" নামকরণের প্রস্তাব করেছেন, ৩ই ফেব্রুয়ারী ২০১৯ সালে যেখানে তিনি প্রথমবারের মতো সফলভাবে নীচে পরিদর্শন করেছিলেন। <sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="সংজ্ঞা_এবং_ব্যবহার"><span id=".E0.A6.B8.E0.A6.82.E0.A6.9C.E0.A7.8D.E0.A6.9E.E0.A6.BE_.E0.A6.8F.E0.A6.AC.E0.A6.82_.E0.A6.AC.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.AC.E0.A6.B9.E0.A6.BE.E0.A6.B0"></span>সংজ্ঞা এবং ব্যবহার</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=1" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: সংজ্ঞা এবং ব্যবহার"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:The_shrinking_Southern_Ocean.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/The_shrinking_Southern_Ocean.png/220px-The_shrinking_Southern_Ocean.png" decoding="async" width="220" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/The_shrinking_Southern_Ocean.png/330px-The_shrinking_Southern_Ocean.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/The_shrinking_Southern_Ocean.png/440px-The_shrinking_Southern_Ocean.png 2x" data-file-width="15000" data-file-height="7500" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%9C%E0%A6%B2%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক জললেখবিজ্ঞান সংস্থা">ইন্টারন্যাশনাল হাইড্রোগ্রাফিক অর্গানাইজেশনের</a> "দক্ষিণ মহাসাগর" এর বর্ণনাটি তার <i>মহাসাগর এবং সমুদ্রের সীমার</i> মূল ১৯২৮ সংস্করণ থেকে স্থিরভাবে দক্ষিণ দিকে সরে গেছে। <sup id="cite_ref-CIAgeo2_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-CIAgeo2-8"><span class="cite-bracket">[</span>৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>২৪ই জুলাই ১৯১৯ তারিখে <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%9C%E0%A6%B2%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক জললেখবিজ্ঞান সংস্থা">আন্তর্জাতিক হাইড্রোগ্রাফিক ব্যুরো</a>, আইএইচও-এর অগ্রদূত প্রথম আন্তর্জাতিক সম্মেলন আহ্বান করলে সমুদ্র ও সমুদ্রের সীমানা এবং নামগুলি আন্তর্জাতিকভাবে সম্মত হয়। তারপরে আইএইচও এটিকে তার <i>সমুদ্র ও সমুদ্রের সীমাতে</i> প্রকাশ করে, প্রথম সংস্করণটি ১৯২৮। প্রথম সংস্করণ থেকে, দক্ষিণ মহাসাগরের সীমা ক্রমশ দক্ষিণ দিকে সরে গেছে; ১৯৫৩ সাল থেকে, এটি সরকারী প্রকাশনা থেকে বাদ দেওয়া হয়েছে এবং তাদের নিজস্ব সীমা নির্ধারণের জন্য স্থানীয় হাইড্রোগ্রাফিক অফিসে ছেড়ে দেওয়া হয়েছে। </p><p>আইএইচও তার ২০০০ সংশোধনগুলিতে <a href="/w/index.php?title=60_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="60 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৬০ তম সমান্তরাল দক্ষিণের</a> জল হিসাবে মহাসাগর এবং এর সংজ্ঞা অন্তর্ভুক্ত করেছে, তবে এটি আনুষ্ঠানিকভাবে গৃহীত হয়নি, কিছু বিষয়বস্তু সম্পর্কে অব্যাহত অচলাবস্থার কারণে, যেমন <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="জাপান সাগর">জাপান সাগরের</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="জাপানের সমুদ্রের নামকরণ বিতর্ক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">নামকরণ বিরোধের কারণে।</a> . যদিও ২০০০ আইএইচও সংজ্ঞাটি ২০০২ সালে একটি খসড়া সংস্করণে প্রচার করা হয়েছিল, এবং আইএইচও-এর মধ্যে এবং <i><a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%AC%E0%A7%81%E0%A6%95" title="দ্য ওয়ার্ল্ড ফ্যাক্টবুক">দ্যা ওয়ার্ল্ড ফ্যাক্টবুক</a></i> এবং <a href="/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%AE-%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="মেরিয়াম-ওয়েবস্টার">মেরিয়াম-ওয়েবস্টারের</a> মতো কিছু অন্যান্য সংস্থার দ্বারা ব্যবহৃত হয়। <sup id="cite_ref-CIAintro2_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CIAintro2-9"><span class="cite-bracket">[</span>৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-merriamwebster_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-merriamwebster-10"><span class="cite-bracket">[</span>১০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>অস্ট্রেলিয়ান সরকার দক্ষিণ মহাসাগরকে অস্ট্রেলিয়ার দক্ষিণে অবস্থিত বলে মনে করে। <sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>১১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-AustHO_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-AustHO-12"><span class="cite-bracket">[</span>১২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%93%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A7%8B%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%9F%E0%A6%BF" title="ন্যাশনাল জিওগ্রাফিক সোসাইটি">ন্যাশনাল জিওগ্রাফিক সোসাইটি</a> ২০২১ সালের জুন মাসে সমুদ্রকে আনুষ্ঠানিকভাবে স্বীকৃতি দেয় <sup id="cite_ref-newocean_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-newocean-13"><span class="cite-bracket">[</span>১৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>১৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> এর আগে, এটি অন্যান্য বিশ্ব মহাসাগর থেকে আলাদা একটি টাইপফেসে এটিকে চিত্রিত করেছিল; পরিবর্তে, এটি প্রশান্ত মহাসাগর, আটলান্টিক এবং ভারত মহাসাগরকে তার প্রিন্ট এবং অনলাইন উভয় মানচিত্রে অ্যান্টার্কটিকা পর্যন্ত বিস্তৃত দেখায়। <sup id="cite_ref-FOOTNOTENGS2014_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENGS2014-15"><span class="cite-bracket">[</span>১৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-nationalgeographic_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-nationalgeographic-16"><span class="cite-bracket">[</span>১৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> মানচিত্র প্রকাশকরা তাদের মানচিত্রে দক্ষিণ মহাসাগর শব্দটি ব্যবহার করেছেন হেমা ম্যাপস <sup id="cite_ref-HemaMaps_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-HemaMaps-17"><span class="cite-bracket">[</span>১৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> এবং জিওনোভা। <sup id="cite_ref-GeoNova_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-GeoNova-18"><span class="cite-bracket">[</span>১৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="প্রাক-২০_শতকের"><span id=".E0.A6.AA.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.BE.E0.A6.95-.E0.A7.A8.E0.A7.A6_.E0.A6.B6.E0.A6.A4.E0.A6.95.E0.A7.87.E0.A6.B0"></span>প্রাক-২০ শতকের</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=2" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: প্রাক-২০ শতকের"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:A_new_map_of_Africk,_shewing_its_present_general_divisions_cheif_cities_or_towns,_rivers,_mountain_%26c._(8250932292).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/A_new_map_of_Africk%2C_shewing_its_present_general_divisions_cheif_cities_or_towns%2C_rivers%2C_mountain_%26c._%288250932292%29.jpg/220px-A_new_map_of_Africk%2C_shewing_its_present_general_divisions_cheif_cities_or_towns%2C_rivers%2C_mountain_%26c._%288250932292%29.jpg" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/A_new_map_of_Africk%2C_shewing_its_present_general_divisions_cheif_cities_or_towns%2C_rivers%2C_mountain_%26c._%288250932292%29.jpg/330px-A_new_map_of_Africk%2C_shewing_its_present_general_divisions_cheif_cities_or_towns%2C_rivers%2C_mountain_%26c._%288250932292%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/A_new_map_of_Africk%2C_shewing_its_present_general_divisions_cheif_cities_or_towns%2C_rivers%2C_mountain_%26c._%288250932292%29.jpg/440px-A_new_map_of_Africk%2C_shewing_its_present_general_divisions_cheif_cities_or_towns%2C_rivers%2C_mountain_%26c._%288250932292%29.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1405" /></a><figcaption>১৮ তম শতাব্দীতে, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%A5%E0%A6%BF%E0%A6%93%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="ইথিওপিয়ান মহাসাগর (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইথিওপিয়ান মহাসাগরের</a> বিকল্প হিসাবে "দক্ষিণ মহাসাগর"</figcaption></figure> <p>"দক্ষিণ মহাসাগর" হল প্রশান্ত মহাসাগর বা দক্ষিণ প্রশান্ত মহাসাগরের একটি অপ্রচলিত নাম, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A7%8B_%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B8_%E0%A6%A6%E0%A7%87_%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AC%E0%A7%8B%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="বাস্কো নুনিয়েস দে বালবোয়া (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ভাস্কো নুনেজ ডি বালবোয়া</a> দ্বারা উদ্ভাবিত, এটি আবিষ্কারকারী প্রথম ইউরোপীয়, যিনি উত্তর থেকে এটির কাছে এসেছিলেন। <sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>১৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> "দক্ষিণ সাগর" একটি কম পুরাতন প্রতিশব্দ। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A6%A6%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="সংসদীয় আইন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পার্লামেন্টের একটি ১৭৪৫ ব্রিটিশ আইন</a> " <i>আমেরিকার</i> পশ্চিম ও দক্ষিণ মহাসাগর" এর <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%AE_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="উত্তর-পশ্চিম প্যাসেজ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">উত্তর-পশ্চিম পথ</a> আবিষ্কারের জন্য একটি পুরস্কার প্রতিষ্ঠা করে। <sup id="cite_ref-BritainTomlins1811_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-BritainTomlins1811-20"><span class="cite-bracket">[</span>২০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>লেখকরা সমস্ত উত্তরপূর্ব ও দক্ষিণপূর্ব অধিকারী দেশগুলোর সীমানানুসারে দক্ষিণ মহাসাগর নামক জলস্থল চিহ্নিত করেছে। <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%B8_%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%95" title="জেমস কুক">জেমস কুকের</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%B8_%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="জেমস কুকের দ্বিতীয় সমুদ্রযাত্রা (পাতার অস্তিত্ব নেই)">তার দ্বিতীয় সমুদ্রযাত্রার</a> বিবরণ থেকে বোঝা যায় <a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="নতুন ক্যালিডোনিয়া">নিউ ক্যালেডোনিয়া এর</a> সীমানা। <sup id="cite_ref-Cook1821_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cook1821-21"><span class="cite-bracket">[</span>২১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ময়ূরের ১৭৯৫ <i>ভৌগোলিক অভিধান</i> বলে যে এটি "আমেরিকা এবং আফ্রিকার দক্ষিণ দিকে" অবস্থিত; <sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>২২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ১৭৯৬ সালে জন পেইন উত্তরের সীমা হিসাবে ৪০ ডিগ্রি ব্যবহার করেছিলেন; <sup id="cite_ref-Payne1796_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Payne1796-23"><span class="cite-bracket">[</span>২৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ১৮২৭ <i>এডিনবার্গ গেজেটিয়ার</i> ৫০ ডিগ্রি ব্যবহার করেছিল। <sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>২৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ১৮৩৫ সালে <i>ফ্যামিলি ম্যাগাজিন</i> "গ্রেট সাউদার্ন ওশান" কে "দক্ষিণ মহাসাগর" এবং "অ্যান্টার্কটিক মহাসাগর" এ অ্যান্টার্কটিক সার্কেল বরাবর বিভক্ত করেছে, যার সাথে দক্ষিণ মহাসাগরের উত্তর সীমা কেপ হর্ন, কেপ অফ গুডের সাথে মিলিত হয়েছে। হোপ, ভ্যান ডাইমেনস ল্যান্ড এবং নিউজিল্যান্ডের দক্ষিণে। <sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>২৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ইংল্যান্ডের সাউথ অস্ট্রেলিয়া আইন ১৮৩৪ এ নতুন প্রদেশ দক্ষিণ অস্ট্রেলিয়ার সীমান্ত জলস্থল হিসাবে "দক্ষিণ মহাসাগর" বর্ণনা করে। <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="ভিক্টোরিয়ার উপনিবেশ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কলোনি অফ ভিক্টোরিয়ার</a> <i>লেজিসলেটিভ কাউন্সিল অ্যাক্ট ১৮৮১</i> <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="বেয়ারন্সডেল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">বেয়ারনসডেলের</a> বিভাগের অংশটিকে "দক্ষিণ মহাসাগরের <a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%89_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A5_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B8" title="নিউ সাউথ ওয়েল্স">নিউ সাউথ ওয়েলসের</a> সীমানা বরাবর" হিসাবে সীমাবদ্ধ করে। <sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>২৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="১৯২৮_এর_বর্ণনা"><span id=".E0.A7.A7.E0.A7.AF.E0.A7.A8.E0.A7.AE_.E0.A6.8F.E0.A6.B0_.E0.A6.AC.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.A3.E0.A6.A8.E0.A6.BE"></span>১৯২৮ এর বর্ণনা</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=3" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ১৯২৮ এর বর্ণনা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Limit_of_Oceans_and_Seas_-_1st_Edition_-_1928.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Limit_of_Oceans_and_Seas_-_1st_Edition_-_1928.jpg/220px-Limit_of_Oceans_and_Seas_-_1st_Edition_-_1928.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Limit_of_Oceans_and_Seas_-_1st_Edition_-_1928.jpg/330px-Limit_of_Oceans_and_Seas_-_1st_Edition_-_1928.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Limit_of_Oceans_and_Seas_-_1st_Edition_-_1928.jpg/440px-Limit_of_Oceans_and_Seas_-_1st_Edition_-_1928.jpg 2x" data-file-width="10065" data-file-height="6380" /></a><figcaption>১৯২৮ এর বর্ণনা</figcaption></figure> <p>১৯২৮ সালের প্রথম সংস্করণে মহাসাগর এবং সমুদ্রের সীমা সম্পর্কে উল্লেখ করা হয়েছিল এবং দক্ষিণ মহাসাগরটি ভূমি সীমানা দ্বারা নির্ধারিত করা হয়েছিল: দক্ষিণাঞ্চলে অ্যান্টার্কটিকা এবং উত্তরাঞ্চলে দক্ষিণ আমেরিকা, আফ্রিকা, অস্ট্রেলিয়া এবং নিউজিল্যান্ডের ব্রোটন দ্বীপ। </p><p>চিলির কেপ হর্ন হতে পূর্বদিকে আফ্রিকার কেপ আগুলহাস পর্যন্ত, তারপর আরও পূর্বদিকে মহাদেশের দক্ষিণবর্তী অস্ট্রেলিয়ার কেপ লিউইনে পর্যন্ত বিস্তৃত ভূমি সীমা ব্যবহার করা হয়েছিল। কেপ লিউউইন থেকে, সীমাটি তারপরে অস্ট্রেলিয়ার মূল ভূখণ্ডের উপকূল বরাবর পূর্ব দিকে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%85%E0%A6%9F%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেপ অটওয়ে (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেপ অটওয়ে</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_(%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE)" title="ভিক্টোরিয়া (অস্ট্রেলিয়া)">ভিক্টোরিয়া</a>, তারপরে দক্ষিণে <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B8_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%80" class="mw-redirect" title="ব্যাস প্রণালী">বাস স্ট্রেইট</a> পেরিয়ে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেপ উইকহ্যাম (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেপ উইকহ্যাম</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%82_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_(%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE)&action=edit&redlink=1" class="new" title="কিং আইল্যান্ড (তাসমানিয়া) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কিং আইল্যান্ড</a>, কিং আইল্যান্ডের পশ্চিম উপকূল বরাবর, তারপর বাকি পথ দক্ষিণে বাস জুড়ে চলে গেছে। স্ট্রেইট টু <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেপ গ্রিম (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেপ গ্রিম</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="তাসমানিয়া">তাসমানিয়া</a> । </p><p>০সীমা তারপর তাসমানিয়ার পশ্চিম তীরে দক্ষিণদিকে অনুসরণ করে দক্ষিণপূর্ব কেপে এবং তারপর নিউজিল্যান্ডের ব্রটন আইল্যান্ডে পূর্বদিকে চলে গেল এবং তারপর কেপ হর্নে ফিরে এসেছিল। <sup id="cite_ref-NAOO1928_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-NAOO1928-27"><span class="cite-bracket">[</span>২৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="১৯৩৭_এর_বর্ণনা"><span id=".E0.A7.A7.E0.A7.AF.E0.A7.A9.E0.A7.AD_.E0.A6.8F.E0.A6.B0_.E0.A6.AC.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.A3.E0.A6.A8.E0.A6.BE"></span>১৯৩৭ এর বর্ণনা</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=4" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ১৯৩৭ এর বর্ণনা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Limit_of_Oceans_and_Seas_-_2nd_Edition_-_1st_July_1937.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Limit_of_Oceans_and_Seas_-_2nd_Edition_-_1st_July_1937.jpg/220px-Limit_of_Oceans_and_Seas_-_2nd_Edition_-_1st_July_1937.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Limit_of_Oceans_and_Seas_-_2nd_Edition_-_1st_July_1937.jpg/330px-Limit_of_Oceans_and_Seas_-_2nd_Edition_-_1st_July_1937.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Limit_of_Oceans_and_Seas_-_2nd_Edition_-_1st_July_1937.jpg/440px-Limit_of_Oceans_and_Seas_-_2nd_Edition_-_1st_July_1937.jpg 2x" data-file-width="9968" data-file-height="7888" /></a><figcaption>১৯৩৭ এর বর্ণনা</figcaption></figure> <p>আইএইচও-এর ১৯৩৭ সালের দ্বিতীয় সংস্করণে দক্ষিণ মহাসাগরের উত্তরের <i>সীমাগুলি</i> দক্ষিণ দিকে সরানো হয়েছিল। এই সংস্করণ থেকে, সমুদ্রের উত্তরের সীমার বেশিরভাগ অংশ স্থলভাগের জন্য বন্ধ হয়ে যায়। </p><p>দ্বিতীয় সংস্করণে, দক্ষিণ মহাসাগর তখন অ্যান্টার্কটিকা থেকে উত্তর দিকে অক্ষাংশ ৪০°সে পর্যন্ত প্রসারিত হয়েছিল আফ্রিকার <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%86%E0%A6%97%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেপ আগুলহাস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেপ আগুলহাস</a> (দীর্ঘ। ২০°পূর্ব) এবং পশ্চিম অস্ট্রেলিয়ার <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেপ লিউউইন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেপ লিউউইন</a> (দীর্ঘ। ১১৫°পূর্ব), এবং অক্ষাংশ ৫৫° পর্যন্ত প্রসারিত হয়েছিল। নিউজিল্যান্ডের <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="অকল্যান্ড দ্বীপ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অকল্যান্ড দ্বীপ</a> (১৬৫ বা ১৬৬° পূর্ব) এবং দক্ষিণ আমেরিকার <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%B9%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেপ হর্ন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেপ হর্ন</a> (৬৭°উত্তর) এর মধ্যে S. <sup id="cite_ref-NAOO1937_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-NAOO1937-28"><span class="cite-bracket">[</span>২৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>নিচের বিস্তারে আলোচনা করা হয়েছে যে, ২০০২ সংস্করণের পূর্বে মহাসাগরের সীমার সীমা প্রতিনিধিত্বকারী প্রত্যেকটি সমুদ্রের উপরে অবস্থিত সমুদ্র সহ নির্দিষ্টভাবে ব্যতিক্রম করা হত। ১৯২৮ সালের সংস্করণে দ্য <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="গ্রেট অস্ট্রেলিয়ান বাইট (পাতার অস্তিত্ব নেই)">গ্রেট অস্ট্রেলিয়ান বাইট</a> নামহীন ছিল এবং ১৯৩৭ সংস্করণে উপরের চিত্রে দেখানো হয়েছে। তাই এটি ১৯২৮ সালে মনোনীত পূর্বের দক্ষিণ মহাসাগরের জলগুলিকে বেষ্টন করেছিল-কিন্তু প্রযুক্তিগতভাবে ১৯৩৭ সালের মধ্যে তিনটি সংলগ্ন মহাসাগরের মধ্যে ছিল না। </p><p>২০০২ খসড়া সংস্করণে, আইএইচও 'সমুদ্র'কে 'মহাসাগর'-এর মধ্যে উপবিভাগ হিসাবে মনোনীত করেছে, তাই ২০০২ সালের কনভেনশনটি তখনও ১৯৩৭ সালে দক্ষিণ মহাসাগরের মধ্যেই থাকত। সমুদ্রের বর্তমান এবং পূর্ববর্তী সীমার সরাসরি তুলনা করার জন্য, 'সমুদ্র'-এর জন্য আইএইচও পরিভাষায় ২০০২ সালের পরিবর্তন কীভাবে তুলনাকে প্রভাবিত করতে পারে তা বিবেচনা করা বা অন্তত সচেতন হওয়া প্রয়োজন। </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="১৯৫৩_এর_বর্ণনা"><span id=".E0.A7.A7.E0.A7.AF.E0.A7.AB.E0.A7.A9_.E0.A6.8F.E0.A6.B0_.E0.A6.AC.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.A3.E0.A6.A8.E0.A6.BE"></span>১৯৫৩ এর বর্ণনা</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=5" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ১৯৫৩ এর বর্ণনা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>দক্ষিণ মহাসাগর ১৯৫৩ এর তৃতীয় সংস্করণে<i>মহাসাগর এবং সমুদ্রের সীমা</i> সামনে আসেনি , প্রকাশনার একটি নোট পড়ুন: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3154178">.mw-parser-output .templatequote{overflow:hidden;margin:1em 0;padding:0 40px}.mw-parser-output .templatequote .templatequotecite{line-height:1.5em;text-align:left;padding-left:1.6em;margin-top:0}</style><blockquote class="templatequote"><p>১৯৩৭ সালে ২য় সংস্করণের ইস্যু থেকে প্রাপ্ত বেশিরভাগ মতামত এর প্রভাবের কারণে অ্যান্টার্কটিক বা দক্ষিণ মহাসাগর এই প্রকাশনা থেকে বাদ দেওয়া হয়েছে যে এই জলের অংশে মহাসাগর শব্দটি প্রয়োগ করার কোন বাস্তব যুক্তি নেই, উত্তরের সীমা যার মধ্যে ঋতু পরিবর্তনের কারণে শুয়ে পড়া কঠিন। আটলান্টিক, প্রশান্ত মহাসাগর এবং ভারত মহাসাগরের সীমা তাই দক্ষিণে অ্যান্টার্কটিক মহাদেশ পর্যন্ত প্রসারিত হয়েছে।<br />হাইড্রোগ্রাফিক অফিস যারা এই এলাকার সাথে সম্পর্কিত আলাদা প্রকাশনা জারি করে তাই তাদের নিজেদের উত্তর সীমা নির্ধারণ করার জন্য ছেড়ে দেওয়া হয় (Great Britain uses Latitude of 55 South.)<sup id="cite_ref-IHO_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-IHO-29"><span class="cite-bracket">[</span>২৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">:<span>৪</span></sup></p></blockquote><p>পরিবর্তে, আইএইচও ১৯৫৩ প্রকাশনায়, আটলান্টিক, ভারতীয় এবং প্রশান্ত মহাসাগর দক্ষিণ দিকে প্রসারিত হয়েছিল, ভারত ও প্রশান্ত মহাসাগর (যা আগে ১৯৫৩-এর আগে স্পর্শ করেনি, প্রথম এবং দ্বিতীয় সংস্করণ অনুসারে) এখন <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC_%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="দক্ষিণ পূর্ব কেপ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">দক্ষিণ পূর্ব কেপের</a> মেরিডিয়ানে অবলুপ্ত হয়েছে।, এবং <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="গ্রেট অস্ট্রেলিয়ান বাইট (পাতার অস্তিত্ব নেই)">গ্রেট অস্ট্রেলিয়ান বাইট</a> এবং <a href="/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="তাসমান সাগর">তাসমান সাগরের</a> দক্ষিণ সীমা উত্তর দিকে সরানো হয়েছিল। </p><p><sup id="cite_ref-IHO_29-1" class="reference"><a href="#cite_note-IHO-29"><span class="cite-bracket">[</span>২৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="২০০২_খসড়া_বর্ণনা"><span id=".E0.A7.A8.E0.A7.A6.E0.A7.A6.E0.A7.A8_.E0.A6.96.E0.A6.B8.E0.A6.A1.E0.A6.BC.E0.A6.BE_.E0.A6.AC.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.A3.E0.A6.A8.E0.A6.BE"></span>২০০২ খসড়া বর্ণনা</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=6" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: ২০০২ খসড়া বর্ণনা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Pacific_Ocean_-_en_IHO.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Pacific_Ocean_-_en_IHO.png/220px-Pacific_Ocean_-_en_IHO.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5a/Pacific_Ocean_-_en_IHO.png 1.5x" data-file-width="330" data-file-height="330" /></a><figcaption>কালো রেখার ভিতরের এলাকাটি ২০০২ সালের পূর্বে প্রশান্ত মহাসাগর গঠিত এলাকা নির্দেশ করে; গাঢ় নীল অঞ্চলগুলি দক্ষিণ মহাসাগরের বিনোদন এবং প্রান্তিক সমুদ্রের পুনঃঅন্তর্ভুক্তির পরে এর অনানুষ্ঠানিক বর্তমান সীমানা। <sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>৩০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>আইএইচও ২০০০ সালে একটি জরিপে দক্ষিণ মহাসাগরের প্রশ্নটি পুনরুদ্ধার করেছিল। এর ৬৮টি সদস্য দেশগুলির মধ্যে ২৮টি সাড়া দিয়েছে এবং আর্জেন্টিনা ব্যতীত সমস্ত প্রতিক্রিয়াশীল সদস্যরা সমুদ্রের স্রোতের উপর সমুদ্রবিজ্ঞানীদের দ্বারা রাখা গুরুত্বকে প্রতিফলিত করে সমুদ্রকে পুনরায় সংজ্ঞায়িত করতে সম্মত হয়েছে। <i>দক্ষিণ মহাসাগর</i> নামের প্রস্তাবটি ১৮ ভোটে জিতেছে, বিকল্প <i>অ্যান্টার্কটিক মহাসাগরকে</i> পরাজিত করেছে। অর্ধেক ভোট <a href="/w/index.php?title=60_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="60 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৬০ তম সমান্তরাল দক্ষিণে</a> সমুদ্রের উত্তর সীমার একটি সংজ্ঞাকে সমর্থন করেছিল — এই অক্ষাংশে কোনও ভূমি বাধা ছাড়াই-অন্য ১৪টির সাথে অন্যান্য সংজ্ঞার জন্য ভোট দেওয়া হয়েছে, বেশিরভাগই <a href="/w/index.php?title=50_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="50 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫০ তম সমান্তরাল দক্ষিণের জন্য</a>, তবে কয়েকটি উত্তর <a href="/w/index.php?title=35_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="35 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৩৫ তম সমান্তরাল দক্ষিণের</a> জন্য। উল্লেখযোগ্যভাবে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8_%E0%A6%93%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%82_%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE_(SOOS)&action=edit&redlink=1" class="new" title="সাউদার্ন ওশান অবজারভিং সিস্টেম (SOOS) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">দক্ষিণ মহাসাগর পর্যবেক্ষণ সিস্টেম</a> ৪০ ডিগ্রি দক্ষিণের বেশি অক্ষাংশ থেকে তথ্য সংগ্রহ করে। </p><p>২০০২ সালের আগস্টে IHO সদস্য দেশগুলিতে <i>সমুদ্র ও সমুদ্রের সীমার</i> একটি খসড়া চতুর্থ সংস্করণ প্রচার করা হয়েছিল (কখনও কখনও "২০০০ সংস্করণ" হিসাবে উল্লেখ করা হয় কারণ এটি ২০০০-এর অগ্রগতির সংক্ষিপ্তসার করে)। <sup id="cite_ref-IHO2002_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-IHO2002-31"><span class="cite-bracket">[</span>৩১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> বিশ্বের বিভিন্ন নামকরণ সংক্রান্ত বিভিন্ন দেশের 'উদ্বেগের ক্ষেত্র'-এর কারণে এটি এখনও প্রকাশিত হয়নি - প্রাথমিকভাবে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="জাপানের সমুদ্রের নামকরণ বিতর্ক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জাপানের নামকরণের বিরোধ</a> - এবং বিভিন্ন পরিবর্তন হয়েছে, ৬০টি সমুদ্রের নতুন নাম দেওয়া হয়েছে, এমনকি প্রকাশনার নাম পরিবর্তন করা হয়েছে। <sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>৩২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> দক্ষিণ মহাসাগরের সীমানা সম্পর্কে অস্ট্রেলিয়াও একটি রিজার্ভেশন দায়ের করেছে। <sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>৩৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> কার্যকরীভাবে, তৃতীয় সংস্করণটি-যা স্থানীয় হাইড্রোগ্রাফিক অফিসগুলিতে চিত্রায়ন ছেড়ে দক্ষিণ মহাসাগরকে চিত্রিত করেনি-এখনও বাতিল করা হয়নি। </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Antarctica_Map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Antarctica_Map.png/220px-Antarctica_Map.png" decoding="async" width="220" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Antarctica_Map.png/330px-Antarctica_Map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Antarctica_Map.png/440px-Antarctica_Map.png 2x" data-file-width="502" data-file-height="617" /></a><figcaption>দক্ষিণ মহাসাগরের মহাদেশ এবং দ্বীপ</figcaption></figure> <p>তা সত্ত্বেও, চতুর্থ সংস্করণের সংজ্ঞায় অনেক দেশ, বিজ্ঞানী এবং মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রের মতো সংস্থার আংশিক <i>ডি ফ্যাক্টো</i> ব্যবহার রয়েছে ( <i><a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%AC%E0%A7%81%E0%A6%95" title="দ্য ওয়ার্ল্ড ফ্যাক্টবুক">সিআইএ ওয়ার্ল্ড ফ্যাক্টবুক</a></i> "দক্ষিণ মহাসাগর" ব্যবহার করে, তবে "দক্ষিণ মহাসাগর" এর মধ্যে অন্য নতুন সমুদ্রের নামগুলির মধ্যে একটিও নেই, যেমন " <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="মহাকাশচারী সাগর (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কসমোনটস সাগর</a> ") এবং <a href="/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%AE-%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="মেরিয়াম-ওয়েবস্টার">মেরিয়াম-ওয়েবস্টার</a>, <sup id="cite_ref-CIAintro3_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-CIAintro3-34"><span class="cite-bracket">[</span>৩৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-merriamwebster2_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-merriamwebster2-35"><span class="cite-bracket">[</span>৩৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-nationalgeographic2_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-nationalgeographic2-36"><span class="cite-bracket">[</span>৩৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> বিজ্ঞানী ও দেশ - এবং এমনকি IHO-এর মধ্যেও কেউ কেউ। <sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>৩৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> কিছু দেশের হাইড্রোগ্রাফিক অফিস তাদের নিজস্ব সীমানা নির্ধারণ করেছে; ইউনাইটেড কিংডম উদাহরণস্বরূপ <a href="/w/index.php?title=55_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="55 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫৫ তম সমান্তরাল দক্ষিণ</a> ব্যবহার করেছে। <sup id="cite_ref-IHO2_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-IHO2-38"><span class="cite-bracket">[</span>৩৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> অন্যান্য সংস্থাগুলি দক্ষিণ মহাসাগরের জন্য আরও উত্তরের সীমার পক্ষে। উদাহরণ স্বরূপ, <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা">এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা</a></i> দক্ষিণ মহাসাগরকে দক্ষিণ আমেরিকা পর্যন্ত উত্তরে প্রসারিত বলে বর্ণনা করে এবং <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যান্টার্কটিক কনভারজেন্স (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যান্টার্কটিক কনভারজেন্সের</a> উপর অত্যন্ত তাৎপর্য প্রদান করে, তথাপি ভারত মহাসাগরের বর্ণনা এটির বিরোধিতা করে, ভারত মহাসাগরকে দক্ষিণে অ্যান্টার্কটিকা পর্যন্ত বিস্তৃত বলে বর্ণনা করে। <sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>৩৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-Britannica-Southern_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Britannica-Southern-40"><span class="cite-bracket">[</span>৪০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>অন্যান্য উৎস, যেমন <a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%93%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A7%8B%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%9F%E0%A6%BF" title="ন্যাশনাল জিওগ্রাফিক সোসাইটি">ন্যাশনাল জিওগ্রাফিক সোসাইটি</a>, তার মানচিত্রে <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="আটলান্টিক মহাসাগর">আটলান্টিক</a>, <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="প্রশান্ত মহাসাগর">প্রশান্ত মহাসাগর</a> এবং <a href="/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A4_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="ভারত মহাসাগর">ভারত</a> মহাসাগরকে অ্যান্টার্কটিকা পর্যন্ত প্রসারিত হিসাবে দেখায়, যদিও ন্যাশনাল জিওগ্রাফিক ওয়েব সাইটের নিবন্ধগুলি দক্ষিণ মহাসাগরকে উল্লেখ করতে শুরু করেছে। <sup id="cite_ref-nationalgeographic3_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-nationalgeographic3-41"><span class="cite-bracket">[</span>৪১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>অতীতের আইএইচও অনুশীলন (১৯২৮-১৯৫৩) থেকে একটি আমূল পরিবর্তন ২০০২ খসড়া সংস্করণেও দেখা গেছে যখন আইএইচও 'সমুদ্র'কে 'মহাসাগর' এর সীমানার মধ্যে থাকা উপবিভাগ হিসাবে বর্ণনা করেছে। যদিও আইএইচওকে প্রায়শই এই ধরনের কনভেনশনের জন্য কর্তৃপক্ষ হিসাবে বিবেচনা করা হয়, তবে পরিবর্তনটি তাদের অন্যান্য প্রকাশনার অনুশীলনের সাথে সঙ্গতিপূর্ণ করে (যেমন সিআইএ <i>ওয়ার্ল্ড ফ্যাক্ট বুক</i> ) যা ইতোমধ্যে এই নীতিটি গ্রহণ করেছে যে সমুদ্রগুলি মহাসাগরের মধ্যে রয়েছে। অনুশীলনে এই পার্থক্যটি পার্শ্ববর্তী চিত্রে <b>প্রশান্ত মহাসাগরের</b> জন্য স্পষ্টভাবে দেখা যায়। সুতরাং, উদাহরণস্বরূপ, পূর্বে অস্ট্রেলিয়া এবং নিউজিল্যান্ডের মধ্যে <a href="/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="তাসমান সাগর">তাসমান সাগরকে</a> আইএইচও প্রশান্ত মহাসাগরের অংশ হিসাবে গণ্য করেনি, কিন্তু ২০০২ খসড়া সংস্করণ হিসাবে এটি। </p><p>সমুদ্রের উপবিভাগ হওয়ায় সমুদ্রের নতুন চিত্রায়ন দক্ষিণ মহাসাগরের উত্তর সীমানা যেখানে <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%95_%E0%A6%9C%E0%A6%B2%E0%A6%AA%E0%A6%A5" title="ড্রেক জলপথ">ড্রেক প্যাসেজ</a> দ্বারা ছেদ করা হয়েছে যা দক্ষিণ আমেরিকা থেকে অ্যান্টার্কটিক উপকূলে সমস্ত জলকে অন্তর্ভুক্ত করেছে, বা <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="স্কশিয়া সাগর">স্কোটিয়া সাগরের</a> জন্য এটিকে বাধাগ্রস্ত করার প্রয়োজনীয়তা এড়িয়ে গেছে। এছাড়াও ৬০ তম সমান্তরাল দক্ষিণ নীচে প্রসারিত. সমুদ্রের নতুন বর্ণনার মানে হল যে অ্যান্টার্কটিকার আশেপাশে দীর্ঘ সময়ের নামকৃত সমুদ্রগুলি, ১৯৫৩ সংস্করণ থেকে বাদ দেওয়া হয়েছে (১৯৫৩ সালের মানচিত্রটি এতটা দক্ষিণে প্রসারিত হয়নি), 'স্বয়ংক্রিয়ভাবে' দক্ষিণ মহাসাগরের অংশ। </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Australia%27s_official_interpretation_of_the_names_and_limits_of_oceans_and_seas_around_Australia.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Australia%27s_official_interpretation_of_the_names_and_limits_of_oceans_and_seas_around_Australia.png/220px-Australia%27s_official_interpretation_of_the_names_and_limits_of_oceans_and_seas_around_Australia.png" decoding="async" width="220" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Australia%27s_official_interpretation_of_the_names_and_limits_of_oceans_and_seas_around_Australia.png/330px-Australia%27s_official_interpretation_of_the_names_and_limits_of_oceans_and_seas_around_Australia.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Australia%27s_official_interpretation_of_the_names_and_limits_of_oceans_and_seas_around_Australia.png/440px-Australia%27s_official_interpretation_of_the_names_and_limits_of_oceans_and_seas_around_Australia.png 2x" data-file-width="4960" data-file-height="4733" /></a><figcaption>অস্ট্রেলিয়ার চারপাশে মহাসাগর এবং সমুদ্রের নাম এবং সীমার অস্ট্রেলিয়ার সরকারী ব্যাখ্যার একটি মানচিত্র</figcaption></figure> <p>অস্ট্রেলিয়ায়, <a href="/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="মানচিত্রাঙ্কনবিদ্যা">মানচিত্র</a> কর্তৃপক্ষ দক্ষিণ মহাসাগরকে অ্যান্টার্কটিকা এবং অস্ট্রেলিয়া এবং নিউজিল্যান্ডের দক্ষিণ উপকূলের মধ্যে এবং অন্য কোথাও ৬০° সেকেন্ড পর্যন্ত জলের পুরো অংশকে অন্তর্ভুক্ত করে। <sup id="cite_ref-ahs_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-ahs-42"><span class="cite-bracket">[</span>৪২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="তাসমানিয়া">তাসমানিয়া</a> এবং <a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="দক্ষিণ অস্ট্রেলিয়া">দক্ষিণ অস্ট্রেলিয়ার</a> উপকূলীয় মানচিত্রগুলি সমুদ্র অঞ্চলগুলিকে <i>দক্ষিণ মহাসাগর</i> হিসাবে চিহ্নিত করে <sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>৪৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> এবং <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%AE_%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="পশ্চিম অস্ট্রেলিয়া">পশ্চিম অস্ট্রেলিয়ার</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেপ লিউউইন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেপ লিউইনকে</a> ভারত ও দক্ষিণ মহাসাগরের মিলনস্থল হিসাবে বর্ণনা করা হয়েছে। <sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>৪৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="অনুসন্ধানের_ইতিহাস"><span id=".E0.A6.85.E0.A6.A8.E0.A7.81.E0.A6.B8.E0.A6.A8.E0.A7.8D.E0.A6.A7.E0.A6.BE.E0.A6.A8.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.87.E0.A6.A4.E0.A6.BF.E0.A6.B9.E0.A6.BE.E0.A6.B8"></span>অনুসন্ধানের ইতিহাস</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=7" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: অনুসন্ধানের ইতিহাস"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="অজানা_দক্ষিণ_ভূমি"><span id=".E0.A6.85.E0.A6.9C.E0.A6.BE.E0.A6.A8.E0.A6.BE_.E0.A6.A6.E0.A6.95.E0.A7.8D.E0.A6.B7.E0.A6.BF.E0.A6.A3_.E0.A6.AD.E0.A7.82.E0.A6.AE.E0.A6.BF"></span>অজানা দক্ষিণ ভূমি</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=8" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: অজানা দক্ষিণ ভূমি"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:OrteliusWorldMap1570.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/OrteliusWorldMap1570.jpg/220px-OrteliusWorldMap1570.jpg" decoding="async" width="220" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/OrteliusWorldMap1570.jpg/330px-OrteliusWorldMap1570.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/OrteliusWorldMap1570.jpg/440px-OrteliusWorldMap1570.jpg 2x" data-file-width="5816" data-file-height="3961" /></a><figcaption>১৫৬৪ <span lang="la">Typus Orbis Terrarum</span> , <a href="/w/index.php?title=Abraham_Ortelius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abraham Ortelius (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আব্রাহাম অরটেলিয়াসের</a> একটি মানচিত্র, প্রস্তাবিত মহাদেশ অ্যান্টার্কটিকা এবং <a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%86%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE" title="দক্ষিণ আমেরিকা">দক্ষিণ আমেরিকার</a> মধ্যে কল্পিত যোগসূত্র দেখায়।</figcaption></figure> <p>দক্ষিণ মহাসাগরের অন্বেষণ একটি <i>টেরা অস্ট্রালিসের</i> অস্তিত্বের বিশ্বাস দ্বারা অনুপ্রাণিত হয়েছিল - পৃথিবীর দক্ষিণে একটি বিশাল মহাদেশ ইউরেশিয়া এবং উত্তর আফ্রিকার উত্তর ভূমিগুলির "ভারসাম্য" করার জন্য - যা <a href="/wiki/%E0%A6%9F%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF" title="টলেমি">টলেমির</a> সময় থেকে বিদ্যমান ছিল। ১৪৮৭ সালে <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8B%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%89_%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="বার্তোলোমিউ ডিয়াস">বার্তোলোমিউ ডায়াস</a> দ্বারা <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE_%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AA" title="উত্তমাশা অন্তরীপ">কেপ অফ গুড হোপের</a> গোলককরণ প্রথম অনুসন্ধানকারীদের অ্যান্টার্কটিক ঠান্ডার স্পর্শে নিয়ে আসে এবং প্রমাণ করে যে আফ্রিকাকে যে কোনও অ্যান্টার্কটিক ভূমি থেকে আলাদা করে এমন একটি মহাসাগর রয়েছে যা বিদ্যমান থাকতে পারে। <sup id="cite_ref-EB1911_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB1911-45"><span class="cite-bracket">[</span>৪৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="ফার্ডিনান্ড ম্যাগেলান">ফার্দিনান্দ ম্যাগেলান</a>, যিনি ১৫২০ সালে <a href="/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%80" class="mw-redirect" title="ম্যাজেলান প্রণালী">ম্যাগেলান প্রণালীর</a> মধ্য দিয়ে চলে গিয়েছিলেন, অনুমান করেছিলেন যে দক্ষিণে <a href="/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E2%80%8C%E0%A6%B0%E0%A6%BE_%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%AB%E0%A7%81%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%97%E0%A7%8B" title="তিয়ের্রা দেল ফুয়েগো">টিয়েরার দেল ফুয়েগো</a> দ্বীপগুলি এই অজানা দক্ষিণ ভূমির একটি সম্প্রসারণ। ১৫৬৪ সালে, <a href="/w/index.php?title=Abraham_Ortelius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abraham Ortelius (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আব্রাহাম অরটেলিয়াস</a> তার প্রথম মানচিত্র, <i>Typus Orbis Terrarum</i>, বিশ্বের একটি আট-পাতার প্রাচীর মানচিত্র প্রকাশ করেন, যার উপর তিনি <i><a href="/wiki/%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BE_%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%B8" title="টেরা অস্ট্রালিস">টেরা অস্ট্রালিসের</a></i> উত্তরমুখী সম্প্রসারণ হিসাবে <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%95%E0%A6%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="লোকচ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">লোকাচ</a></i> সহ <i><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%93_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="রেজিও পাটালিস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">রেজিও প্যাটালিসকে</a></i> চিহ্নিত করেছিলেন, <a href="/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%89_%E0%A6%97%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BF" title="নিউ গিনি">নিউ গিনি</a> পর্যন্ত পৌঁছেছিল। <sup id="cite_ref-ODNB_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-ODNB-46"><span class="cite-bracket">[</span>৪৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>৪৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ইউরোপীয় ভূগোলবিদরা তিয়েরা দেল ফুয়েগোর উপকূলকে তাদের গ্লোবগুলিতে নিউ গিনির উপকূলের সাথে সংযুক্ত করতে থাকে এবং তাদের কল্পনাকে দক্ষিণ আটলান্টিক, দক্ষিণ ভারতীয় এবং প্রশান্ত মহাসাগরের বিশাল অজানা স্থানগুলিতে দাঙ্গা চালানোর অনুমতি দিয়ে তারা <i>টেরার</i> রূপরেখা তৈরি করে। <i>অস্ট্রালিস ইনকগনিটা</i> ("অজানা দক্ষিণ ভূমি"), একটি বিশাল মহাদেশ যা গ্রীষ্মমণ্ডলীয় অঞ্চলে বিস্তৃত। ১৬ তম এবং ১৭ শতকের প্রথম দিকে এই মহান দক্ষিণ ভূমির অনুসন্ধান ছিল অভিযাত্রীদের একটি প্রধান উদ্দেশ্য। <sup id="cite_ref-EB19112_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB19112-48"><span class="cite-bracket">[</span>৪৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B6_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="স্প্যানিশ মানুষ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্প্যানিয়ার্ড</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%A1%E0%A6%BF_%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="গ্যাব্রিয়েল ডি কাস্টিলা (পাতার অস্তিত্ব নেই)">গ্যাব্রিয়েল ডি ক্যাস্টিলা</a>, যিনি ১৬০৩ সালে <a href="/w/index.php?title=64_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="64 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৬৪° দক্ষিণ</a> বাইরে "তুষারাবৃত পর্বত" দেখেছেন বলে দাবি করেছিলেন, তিনিই প্রথম অভিযাত্রী হিসাবে স্বীকৃত যে অ্যান্টার্কটিকা মহাদেশ আবিষ্কার করেছিল, যদিও তাকে তার সময়ে উপেক্ষা করা হয়েছিল। </p><p>১৬০৬ সালে, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%8B_%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%9C_%E0%A6%A1%E0%A6%BF_%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%87%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="পেড্রো ফার্নান্দেজ ডি কুইরোস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পেদ্রো ফার্নান্দেজ ডি কুইরোস</a> স্পেনের রাজার জন্য অস্ট্রেলিয়া দেল এসপিরিতু সান্টো ( <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A8%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%A8_%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="নতুন হেব্রাইডস (পাতার অস্তিত্ব নেই)">নতুন হেব্রিডস</a> ) এবং যেগুলি "এমনকি মেরু পর্যন্ত" আবিষ্কার করবেন তার সমস্ত জমি দখল করে নিয়েছিলেন। <sup id="cite_ref-EB19113_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB19113-49"><span class="cite-bracket">[</span>৪৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%B8_%E0%A6%A1%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%95" title="ফ্রান্সিস ড্রেক">ফ্রান্সিস ড্রেক</a>, তার আগে স্প্যানিশ অভিযাত্রীদের মতো, অনুমান করেছিলেন যে টিয়েরা দেল ফুয়েগোর দক্ষিণে একটি খোলা চ্যানেল থাকতে পারে। যখন <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="উইলেম স্কাউটেন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">উইলেম স্কাউটেন</a> এবং <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%AC_%E0%A6%B2%E0%A7%87_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="জ্যাকব লে মায়ার (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জ্যাকব লে মায়ার</a> টিয়েরা দেল ফুয়েগোর দক্ষিণ প্রান্ত আবিষ্কার করেন এবং ১৬১৫ সালে এর নাম দেন <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%B9%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="কেপ হর্ন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কেপ হর্ন</a>, তারা প্রমাণ করেন যে টিয়েরা দেল ফুয়েগো দ্বীপপুঞ্জটি অল্প পরিমাণে ছিল এবং দক্ষিণ ভূমির সাথে সংযুক্ত ছিল না, যেমনটি পূর্বে ধারণা করা হয়েছিল। পরবর্তীকালে, ১৬৪২ সালে, <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আবেল তাসমান">অ্যাবেল তাসমান</a> দেখান যে এমনকি <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%89_%E0%A6%B9%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_(%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE)&action=edit&redlink=1" class="new" title="নিউ হল্যান্ড (অস্ট্রেলিয়া) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">নিউ হল্যান্ড (অস্ট্রেলিয়া)</a> যে কোনও অবিচ্ছিন্ন দক্ষিণ মহাদেশ থেকে সমুদ্র দ্বারা বিচ্ছিন্ন ছিল। <sup id="cite_ref-EB19114_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB19114-50"><span class="cite-bracket">[</span>৫০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="অ্যান্টার্কটিক_অভিসরণের_দক্ষিণে"><span id=".E0.A6.85.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.BE.E0.A6.A8.E0.A7.8D.E0.A6.9F.E0.A6.BE.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.95.E0.A6.9F.E0.A6.BF.E0.A6.95_.E0.A6.85.E0.A6.AD.E0.A6.BF.E0.A6.B8.E0.A6.B0.E0.A6.A3.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.A6.E0.A6.95.E0.A7.8D.E0.A6.B7.E0.A6.BF.E0.A6.A3.E0.A7.87"></span>অ্যান্টার্কটিক অভিসরণের দক্ষিণে</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=9" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: অ্যান্টার্কটিক অভিসরণের দক্ষিণে"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Edmond_Halley,_1656-1742,_Astronomer_Royal_RMG_BHC2734.tiff" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Edmond_Halley%2C_1656-1742%2C_Astronomer_Royal_RMG_BHC2734.tiff/lossy-page1-220px-Edmond_Halley%2C_1656-1742%2C_Astronomer_Royal_RMG_BHC2734.tiff.jpg" decoding="async" width="220" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Edmond_Halley%2C_1656-1742%2C_Astronomer_Royal_RMG_BHC2734.tiff/lossy-page1-330px-Edmond_Halley%2C_1656-1742%2C_Astronomer_Royal_RMG_BHC2734.tiff.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Edmond_Halley%2C_1656-1742%2C_Astronomer_Royal_RMG_BHC2734.tiff/lossy-page1-440px-Edmond_Halley%2C_1656-1742%2C_Astronomer_Royal_RMG_BHC2734.tiff.jpg 2x" data-file-width="4816" data-file-height="5870" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E0%A6%97%E0%A6%A1%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87_%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="গডফ্রে নেলার">গডফ্রে ক্যানেলার</a> দ্বারা <a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A1%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF" title="এডমান্ড হ্যালি">এডমন্ড হ্যালির</a> প্রতিকৃতি (১৭২১ সালের আগে)</figcaption></figure> <p>১৬৭৫ সালে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A8%E0%A6%BF_%E0%A6%A6%E0%A7%87_%E0%A6%B2%E0%A6%BE_%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%9A%E0%A7%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যান্টনি দে লা রোচে (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যান্টনি দে লা রোচে</a> দ্বারা <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%9C%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%93_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%9A_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="দক্ষিণ জর্জিয়া ও দক্ষিণ স্যন্ডউইচ দ্বীপপুঞ্জ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">দক্ষিণ জর্জিয়া</a> সফর ছিল <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যান্টার্কটিক কনভারজেন্স (পাতার অস্তিত্ব নেই)">অ্যান্টার্কটিক কনভারজেন্সের</a> দক্ষিণে, অর্থাৎ দক্ষিণ মহাসাগর/অ্যান্টার্কটিকের প্রথমবারের মতো ভূমি আবিষ্কার। <sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>৫১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>৫২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> সমুদ্রযাত্রার মানচিত্রকাররা আবিষ্কারককে সম্মান জানিয়ে " <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A8%E0%A6%BF_%E0%A6%A6%E0%A7%87_%E0%A6%B2%E0%A6%BE_%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%9A%E0%A7%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যান্টনি দে লা রোচে (পাতার অস্তিত্ব নেই)">রোচে দ্বীপ</a> " চিত্রিত করা শুরু করার পরপরই। <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%B8_%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%95" title="জেমস কুক">জেমস কুক</a> ১৭৭৫ সালে দ্বীপের জরিপ ও ম্যাপিংয়ের সময় লা রোচে আবিষ্কারের বিষয়ে সচেতন ছিলেন <sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>৫৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>এইচএমএস পারামোর <a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A1%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1_%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF" title="এডমান্ড হ্যালি">এডমন্ড হ্যালির</a> সমুদ্রযাত্রা এইচএমএস পারামোর দক্ষিণ আটলান্টিকে চৌম্বকীয় তদন্তের জন্য এইচএমএস পারামোর <a href="/w/index.php?title=52_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="52 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫২°</a> দক্ষিণে বরফ খন্ডের সাথে দেখা করেছে ১৭০০ সালের জানুয়ারিতে <a href="/w/index.php?title=52_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="52 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">এস</a>, কিন্তু সেই অক্ষাংশ (তিনি ১৪০ মা [২৩০ কিমি] পৌঁছেছেন <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%9C%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%93_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%9A_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="দক্ষিণ জর্জিয়া ও দক্ষিণ স্যন্ডউইচ দ্বীপপুঞ্জ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">দক্ষিণ জর্জিয়ার</a> উত্তর উপকূলে ) ছিল তার দূরতম দক্ষিণে। "দক্ষিণ ভূমি" আবিষ্কার করার জন্য ফরাসি নৌ অফিসার <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%A8-%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%B8_%E0%A6%AC%E0%A7%8B%E0%A6%AD%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%A1%E0%A6%BF_%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="জিন-ব্যাপটিস্ট চার্লস বোভেট ডি লোজিয়ের (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জ্যাঁ-ব্যাপটিস্ট চার্লস বোভেট ডি লোজিয়েরের</a> পক্ষ থেকে একটি দৃঢ় প্রয়াস - অর্ধ কিংবদন্তি " <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%9F_%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%A1%E0%A6%BF_%E0%A6%97%E0%A6%A8%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="বিনোট পলমিয়ার ডি গনভিল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">সিউর ডি গনিভিল</a> " দ্বারা বর্ণিত - ৫৪°১০′-এ <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8B%E0%A6%AD%E0%A7%87%E0%A6%A4_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA" title="বোভেত দ্বীপ">বুভেট দ্বীপ</a> আবিষ্কার করেছিল, এবং বরফ জমে থাকা সমুদ্রের <a href="/w/index.php?title=48_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="48 তম মেরিডিয়ান পশ্চিম (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৪৮° দ্রাঘিমাংশের</a> নেভিগেশনে প্রায় <a href="/w/index.php?title=55_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="55 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫৫°</a> দক্ষিণ ১৭৩০ সালে <a href="/w/index.php?title=55_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="55 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">এস</a> . <sup id="cite_ref-EB19115_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB19115-54"><span class="cite-bracket">[</span>৫৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>১৭৭১ সালে, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AD%E0%A7%87%E0%A6%B8-%E0%A6%9C%E0%A7%8B%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%AB_%E0%A6%A1%E0%A6%BF_%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%97%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%A8-%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="ইয়েভেস-জোসেফ ডি কেরগুলেন-ট্রেমারেক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইয়েভেস জোসেফ কেরগুলেন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8" title="ফ্রান্স">ফ্রান্স</a> থেকে "খুব বড় মহাদেশের" সন্ধানে <a href="/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="মরিশাস">মরিশাস</a> থেকে দক্ষিণে যাওয়ার নির্দেশনা দিয়ে যাত্রা করেন। তিনি <a href="/w/index.php?title=50_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="50 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫০°</a> দক্ষিণ একটি জমির উপর আলোকিত করেছিলেন যাকে তিনি দক্ষিণ ফ্রান্স বলেছেন এবং দক্ষিণ মহাদেশের কেন্দ্রীয় ভর বলে বিশ্বাস করতেন। নতুন জমির অন্বেষণ সম্পূর্ণ করার জন্য তাকে আবার পাঠানো হয়েছিল, এবং এটি শুধুমাত্র একটি অবাসিক দ্বীপ বলে মনে হয়েছিল যার নাম তিনি আইল অফ ডেসোলেশন রেখেছিলেন, কিন্তু <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%A8_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="কার্গেলেন দ্বীপপুঞ্জ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">শেষ পর্যন্ত তার নামকরণ করা হয়েছিল</a> । <sup id="cite_ref-EB19116_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB19116-55"><span class="cite-bracket">[</span>৫৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="অ্যান্টার্কটিক_সার্কেলের_দক্ষিণে"><span id=".E0.A6.85.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.BE.E0.A6.A8.E0.A7.8D.E0.A6.9F.E0.A6.BE.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.95.E0.A6.9F.E0.A6.BF.E0.A6.95_.E0.A6.B8.E0.A6.BE.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.95.E0.A7.87.E0.A6.B2.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.A6.E0.A6.95.E0.A7.8D.E0.A6.B7.E0.A6.BF.E0.A6.A3.E0.A7.87"></span>অ্যান্টার্কটিক সার্কেলের দক্ষিণে</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=10" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: অ্যান্টার্কটিক সার্কেলের দক্ষিণে"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Geography_world_map.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Geography_world_map.jpeg/220px-Geography_world_map.jpeg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Geography_world_map.jpeg/330px-Geography_world_map.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Geography_world_map.jpeg/440px-Geography_world_map.jpeg 2x" data-file-width="4420" data-file-height="2496" /></a><figcaption>"টেরেস অস্ট্রেলেস" [sic] চার্টেড ল্যান্ডমাস কোনো লেবেল ছাড়াই</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:James_Weddell_Expedition.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/James_Weddell_Expedition.jpg/220px-James_Weddell_Expedition.jpg" decoding="async" width="220" height="131" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/James_Weddell_Expedition.jpg/330px-James_Weddell_Expedition.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/James_Weddell_Expedition.jpg/440px-James_Weddell_Expedition.jpg 2x" data-file-width="2107" data-file-height="1252" /></a><figcaption>১৮২৩ সালে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%B8_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="জেমস ওয়েডেল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জেমস ওয়েডেলের</a> দ্বিতীয় অভিযান, ব্রিগেডিয়ার জেন এবং <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_(%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="কাটার (জাহাজ) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কাটার</a> <i>বিউফ্রয়কে</i> চিত্রিত করে</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%A1%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B2" title="আলেকজান্ডার ডালরিম্পল">আলেকজান্ডার ডালরিম্পল</a> তার মেধা দিয়ে অনাবিষ্কৃত মহাদেশের বদ্ধ চিন্তার বিস্তৃতি ঘটান, যিনি ১৭৬৯ সালে <a href="/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%BF" title="তাহিতি">তাহিতিতে</a> <a href="/wiki/%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="শুক্র সরণ">শুক্র অভিযানের ট্রানজিট</a> পরিচালনার জন্য <a href="/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%B8%E0%A7%8B%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%9F%E0%A6%BF" title="রয়েল সোসাইটি">রয়্যাল সোসাইটি</a> দ্বারা মনোনীত হয়েছিলেন, একজন মেধাবী এবং চৌকস <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%B2%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="জললেখবিজ্ঞান">হাইড্রোগ্রাফার</a> । অভিযানের কমান্ডর দায়িত্ব দিয়েছিলেন অ্যাডমিরালটি ক্যাপ্টেন <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%B8_%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%95" title="জেমস কুক">জেমস কুককে</a>। অত্যন্ত দৃঢ়তার সাথে ১৭৭২ সালে পাল তুলেন , তার নিজের কমান্ডের অধীনে ৪৬২ টন ওজনের একটি জাহাজ এবং ক্যাপ্টেন <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B8_%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="টোবিয়াস ফার্নোক্স (পাতার অস্তিত্ব নেই)">টোবিয়াস ফার্নোক্সের</a> অধীনে ৩৩৬ টন <i>অ্যাডভেঞ্চার</i>, কুক প্রথমে <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8B%E0%A6%AD%E0%A7%87%E0%A6%A4_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA" title="বোভেত দ্বীপ">বোভেত দ্বীপের</a> জন্য নিরর্থক অনুসন্ধান করেছিলেন, তারপর <a href="/w/index.php?title=58_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="58 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫৮° অক্ষাংশে</a> পশ্চিম দিকে ২০ ডিগ্রি দ্রাঘিমাংশে যাত্রা করেছিলেন।, এবং তারপর ৩০° পূর্ব দিকে <a href="/w/index.php?title=60_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="60 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৬০°</a> দ এর বেশিরভাগ অংশের দক্ষিণে, একটি নিম্ন দক্ষিণ অক্ষাংশ যা আগে কোনো জাহাজ দ্বারা স্বেচ্ছায় প্রবেশ করা হয়নি। ১৭ জানুয়ারী ১৭৭৩ তারিখে ইতিহাসে প্রথমবারের মতো <a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A7%81_%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4" title="কুমেরু বৃত্ত">অ্যান্টার্কটিক সার্কেল</a> অতিক্রম করা হয় এবং দুটি জাহাজ <span class="nowrap">৩৯° ৩৫' পূ</span> দ্বারা <span class="nowrap">৬৭° ১৫' দ</span> পৌঁছে যায়, যেখানে তাদের গতিপথ বরফ দ্বারা বন্ধ হয়ে যায়। <sup id="cite_ref-EB19117_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB19117-56"><span class="cite-bracket">[</span>৫৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Captainjamescookportrait.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Captainjamescookportrait.jpg/220px-Captainjamescookportrait.jpg" decoding="async" width="220" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Captainjamescookportrait.jpg/330px-Captainjamescookportrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Captainjamescookportrait.jpg/440px-Captainjamescookportrait.jpg 2x" data-file-width="6131" data-file-height="7692" /></a><figcaption>ক্যাপ্টেন <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%B8_%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%95" title="জেমস কুক">জেমস কুকের</a> বিখ্যাত অফিসিয়াল প্রতিকৃতি যিনি প্রমাণ করেছেন যে জল পৃথিবীর দক্ষিণ অক্ষাংশকে ঘিরে রেখেছে। <i>"তিনি টেবিলে দক্ষিণ মহাসাগরের নিজস্ব চার্ট ধরে রেখেছেন এবং তার ডান হাত অস্ট্রেলিয়ার পূর্ব উপকূলের দিকে নির্দেশ করে।"</i> <sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>৫৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>কুক তারপর উত্তর দিকে ঘুরে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AB%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BF_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%82_%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AE%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ফরাসি দক্ষিণ এবং অ্যান্টার্কটিক ভূমি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ফরাসি দক্ষিণ এবং অ্যান্টার্কটিক ভূমি</a> সন্ধান করেন, আবিষ্কারের খবর তিনি <a href="/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AA_%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8" title="কেপ টাউন">কেপটাউনে</a> পেয়েছিলেন, কিন্তু কেরগুলেনের তার দ্রাঘিমাংশের মোটামুটি নির্ণয় থেকে, কুক নির্ধারিত অক্ষাংশে পৌঁছেছিলেন ১০° অনেক দূরে পূর্ব এবং এটা দেখ. তিনি ১৬ই মার্চ আবার দক্ষিণে মোড় নিলেন এবং <span class="nowrap">৬১° ৫২′ দ</span> এ ৯৫° পূ দ্বারা বরফ দ্বারা থামলেন এবং প্রায় <a href="/w/index.php?title=60_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="60 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৬০°</a> দ সমান্তরালে পূর্ব দিকে থেকে ১৪৭° পূ চলতে থাকে, আসন্ন শীত তাকে নিউজিল্যান্ড এবং প্রশান্ত মহাসাগরের গ্রীষ্মমণ্ডলীয় দ্বীপগুলিতে বিশ্রামের জন্য উত্তর দিকে নিয়ে যায়। ১৭৭৩ সালের নভেম্বরে, কুক নিউজিল্যান্ড ত্যাগ করেন, <i>অ্যাডভেঞ্চারের</i> সাথে বিচ্ছিন্ন হয়ে <a href="/w/index.php?title=60_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="60 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৬০° দ</a> ছুঁয়েছিলেন। বাই ১৭৭° প, যেখান থেকে তিনি ভাসমান বরফের দক্ষিণে পূর্ব দিকে যাত্রা করেছিলেন। ২০ ডিসেম্বর অ্যান্টার্কটিক সার্কেল অতিক্রম করা হয় এবং কুক তিন দিন এর দক্ষিণে অবস্থান করে, <span class="nowrap">৬৭° ৩১′ দ</span> এ পৌঁছানোর পর আবার ১৩৫° -এ উত্তরে দাঁড়াতে বাধ্য হয়। <sup id="cite_ref-EB19118_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB19118-58"><span class="cite-bracket">[</span>৫৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><span class="nowrap">৪৭° ৫০′ দ</span> এ দীর্ঘ পথচলা দেখাতে পারত যে নিউজিল্যান্ড এবং <a href="/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E2%80%8C%E0%A6%B0%E0%A6%BE_%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%AB%E0%A7%81%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%97%E0%A7%8B" title="তিয়ের্রা দেল ফুয়েগো">টিয়েরার দেল ফুয়েগোর</a> মধ্যে কোনো ভূমি সংযোগ নেই। আবার দক্ষিণে ঘুরে, কুক তৃতীয়বারের মতো অ্যান্টার্কটিক সার্কেল অতিক্রম করেন <span class="nowrap">১০৯° ৩০′ পূ</span> এ তার অগ্রগতি চার দিন পরে <span class="nowrap">৭১° ১০′ দ</span> <span class="nowrap">১০৬° ৫৪′ পূ</span> এ বরফ দ্বারা অবরুদ্ধ হওয়ার আগে। এই বিন্দু, ১৭৭৪ সালের ৩০ জানুয়ারীতে পৌঁছেছিল, এটি ১৮ শতকে অর্জিত সবচেয়ে দূরবর্তী দক্ষিণ ছিল। পূর্ব দিকে, প্রায় দক্ষিণ আমেরিকার উপকূলে একটি দুর্দান্ত চক্কর দিয়ে, অভিযানটি তাহিতির জন্য তাহিতিকে পুনরুদ্ধার করে। ১৭৭৪ সালের নভেম্বরে, কুক নিউজিল্যান্ড থেকে শুরু করেন এবং <a href="/w/index.php?title=53%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="53তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫৩°</a> দ এবং <a href="/w/index.php?title=57_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="57 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫৭° দ</a> এর মধ্যে ভূমি না দেখেই দক্ষিণ প্রশান্ত মহাসাগর অতিক্রম করেন। তারপর, ২৯ ডিসেম্বর কেপ হর্ন অতিক্রম করে, তিনি <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A8%E0%A6%BF_%E0%A6%A6%E0%A7%87_%E0%A6%B2%E0%A6%BE_%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%9A%E0%A7%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="অ্যান্টনি দে লা রোচে (পাতার অস্তিত্ব নেই)">রচে দ্বীপের</a> নাম পরিবর্তন করে এটিকে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%9C%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%93_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%9A_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="দক্ষিণ জর্জিয়া ও দক্ষিণ স্যন্ডউইচ দ্বীপপুঞ্জ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জর্জিয়ার আইল</a> নামে পুনরাবিষ্কার করেন এবং দক্ষিণ আটলান্টিক অতিক্রম করার আগে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%9C%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%93_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%9A_%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="দক্ষিণ জর্জিয়া ও দক্ষিণ স্যন্ডউইচ দ্বীপপুঞ্জ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">দক্ষিণ স্যান্ডউইচ দ্বীপপুঞ্জ</a> (তাঁর দ্বারা <i>স্যান্ডউইচ ল্যান্ড</i> নামকরণ করা হয়) আবিষ্কার করেন, যা তিনি দেখেছিলেন একমাত্র বরফ-ঢাকা ভূমি। কেপ অফ গুড হোপ <a href="/w/index.php?title=55_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="55 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৫৫° দ</a> এবং <a href="/w/index.php?title=60_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="60 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৬০° দ</a> এর মধ্যে। এর মাধ্যমে তিনি একটি বাসযোগ্য দক্ষিণ মহাদেশের মিথকে বিস্ফোরিত করে ভবিষ্যতের অ্যান্টার্কটিক অনুসন্ধানের পথ খুলে দিয়েছিলেন। কুকের সবচেয়ে দক্ষিণে ভূমির আবিষ্কারটি <a href="/w/index.php?title=60_%E0%A6%A4%E0%A6%AE_%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="60 তম সমান্তরাল দক্ষিণ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">৬০তম সমান্তরালের</a> নাতিশীতোষ্ণ দিকে ছিল এবং তিনি নিজেকে নিশ্চিত করেছিলেন যে যদি জমি আরও দক্ষিণে থাকে তবে এটি কার্যত দুর্গম এবং অর্থনৈতিক মূল্যহীন ছিল। <sup id="cite_ref-EB19119_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB19119-59"><span class="cite-bracket">[</span>৫৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>কেপ হর্নকে ঘিরে থাকা ভয়েজারগুলি প্রায়শই বিপরীত বাতাসের সাথে মিলিত হয় এবং দক্ষিণ দিকে তুষারময় আকাশ এবং বরফ জর্জরিত সমুদ্রে চালিত হয়; কিন্তু যতদূর নিশ্চিত করা যায় তাদের কেউই ১৭৭০ সালের আগে অ্যান্টার্কটিক সার্কেলে পৌঁছাতে পারেনি বা জানত না, যদি তারা করে। </p><p>১৮২২ থেকে ১৮২৪ সালের মধ্যে একটি সমুদ্রযাত্রায়, <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%B8_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="জেমস ওয়েডেল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জেমস ওয়েডেল</a> ১৬০-টন <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%97%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="ব্রিগেডিয়ার (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ব্রিগেডিয়ার</a> <i>জেনকে</i> কমান্ড করেছিলেন, তার সাথে ম্যাথিউ ব্রিসবেনের নেতৃত্বে তার দ্বিতীয় জাহাজ <i>বিউফয়</i> ছিল। তারা একসাথে সাউথ অর্কনিতে যাত্রা করেছিল যেখানে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%B2_%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="সীল শিকার (পাতার অস্তিত্ব নেই)">সিলিং</a> হতাশাজনক প্রমাণিত হয়েছিল। তারা একটি ভাল সিল গ্রাউন্ড খুঁজে পাওয়ার আশায় দক্ষিণ দিকে ঘুরল। ঋতুটি অস্বাভাবিকভাবে মৃদু এবং শান্ত ছিল এবং ২০ ফেব্রুয়ারি ১৮২৩ তারিখে দুটি জাহাজ ৭৪°১৫' <a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%98%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B6" title="দ্রাঘিমাংশ">দ্রাঘিমাংশ</a> <a href="/wiki/%E0%A6%85%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B6" title="অক্ষাংশ">অক্ষাংশে</a> পৌঁছেছিল। এবং ৩৪°১৬'৪৫″ দ সেই সময় পর্যন্ত যে কোনো জাহাজ সবচেয়ে দক্ষিণের অবস্থানে পৌঁছেছিল। কয়েকটি হিমশৈল দেখা গেছে কিন্তু তখনও ভূমির কোনো দেখা পাওয়া যায়নি, যার ফলে ওয়েডেল তত্ত্বটি ধারণ করেছিলেন যে সমুদ্র দক্ষিণ মেরু পর্যন্ত অব্যাহত ছিল। আরও দুই দিনের পালতোলা তাকে <a href="/w/index.php?title=%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%9F%E0%A6%B8_%E0%A6%9C%E0%A6%AE%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="কোটস জমি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">কোটস ল্যান্ডে</a> নিয়ে আসত ( <a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="ওয়েডেল সাগর">ওয়েডেল সাগরের</a> পূর্বে) কিন্তু ওয়েডেল ফিরে যাওয়ার সিদ্ধান্ত নেন। <sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>৬০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="তথ্যসূত্র"><span id=".E0.A6.A4.E0.A6.A5.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.B8.E0.A7.82.E0.A6.A4.E0.A7.8D.E0.A6.B0"></span>তথ্যসূত্র</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&action=edit&section=11" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: তথ্যসূত্র"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7391394">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-FOOTNOTE''EB''1878-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTE''EB''1878_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF''EB''1878"><i>EB</i> (1878)</a>.</span> </li> <li id="cite_note-CIAgeo-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CIAgeo_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/oceans/southern-ocean/">"Geography – Southern Ocean"</a>। <i>CIA Factbook</i><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৬ জুলাই ২০১২</span>। <q>... the Southern Ocean has the unique distinction of being a large circumpolar body of water totally encircling the continent of Antarctica; this ring of water lies between 60 degrees south latitude and the coast of Antarctica and encompasses 360 degrees of longitude.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CIA+Factbook&rft.atitle=Geography+%E2%80%93+Southern+Ocean&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Fthe-world-factbook%2Foceans%2Fsouthern-ocean%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CIAintro-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CIAintro_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/oceans/southern-ocean/">"Introduction – Southern Ocean"</a>। <i>CIA Factbook</i><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৬ জুলাই ২০১২</span>। <q>...As such, the Southern Ocean is now the fourth largest of the world's five oceans (after the Pacific Ocean, Atlantic Ocean, and Indian Ocean, but larger than the Arctic Ocean).</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CIA+Factbook&rft.atitle=Introduction+%E2%80%93+Southern+Ocean&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Fthe-world-factbook%2Foceans%2Fsouthern-ocean%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Constable_2014_3004–3025-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Constable_2014_3004–3025_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Constable, Andrew J.; Melbourne‐Thomas, Jessica (২০১৪)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/gcb.12623">"Climate change and Southern Ocean ecosystems I: how changes in physical habitats directly affect marine biota"</a> (ইংরেজি ভাষায়): 3004–3025। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক মান ক্রমিক সংখ্যা">আইএসএসএন</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1365-2486">1365-2486</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ডিজিটাল অবজেক্ট আইডেন্টিফায়ার">ডিওআই</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fgcb.12623">10.1111/gcb.12623</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A1_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" class="mw-redirect" title="পাবমেড আইডেন্টিফায়ার">পিএমআইডি</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24802817">24802817</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Climate+change+and+Southern+Ocean+ecosystems+I%3A+how+changes+in+physical+habitats+directly+affect+marine+biota&rft.pages=3004-3025&rft.date=2014&rft.issn=1365-2486&rft_id=info%3Apmid%2F24802817&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fgcb.12623&rft.aulast=Constable&rft.aufirst=Andrew+J.&rft.au=Melbourne%E2%80%90Thomas%2C+Jessica&rft_id=https%3A%2F%2Fonlinelibrary.wiley.com%2Fdoi%2Fabs%2F10.1111%2Fgcb.12623&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.thoughtco.com/the-new-fifth-ocean-1435095">"Do You Know the World's Newest Ocean?"</a>। <i>ThoughtCo</i>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ThoughtCo&rft.atitle=Do+You+Know+the+World%27s+Newest+Ocean%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.thoughtco.com%2Fthe-new-fifth-ocean-1435095&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Pyne, Stephen J.; <i>The Ice: A Journey to Antarctica</i>. University of Washington Press, 1986.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ftw.usatoday.com/2019/02/explorer-completes-another-historic-submersible-dive">"Explorer completes another historic submersible dive"</a>। <i>For The Win</i> (ইংরেজি ভাষায়)। ২০১৯-০২-০৬<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০১৯-০২-১৬</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=For+The+Win&rft.atitle=Explorer+completes+another+historic+submersible+dive&rft.date=2019-02-06&rft_id=https%3A%2F%2Fftw.usatoday.com%2F2019%2F02%2Fexplorer-completes-another-historic-submersible-dive&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CIAgeo2-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CIAgeo2_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/oceans/southern-ocean/">"Geography – Southern Ocean"</a>। <i>CIA Factbook</i><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৬ জুলাই ২০১২</span>। <q>... the Southern Ocean has the unique distinction of being a large circumpolar body of water totally encircling the continent of Antarctica; this ring of water lies between 60 degrees south latitude and the coast of Antarctica and encompasses 360 degrees of longitude.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CIA+Factbook&rft.atitle=Geography+%E2%80%93+Southern+Ocean&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Fthe-world-factbook%2Foceans%2Fsouthern-ocean%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CIAintro2-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CIAintro2_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/oceans/southern-ocean/">"Introduction – Southern Ocean"</a>। <i>CIA Factbook</i><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৬ জুলাই ২০১২</span>। <q>...As such, the Southern Ocean is now the fourth largest of the world's five oceans (after the Pacific Ocean, Atlantic Ocean, and Indian Ocean, but larger than the Arctic Ocean).</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CIA+Factbook&rft.atitle=Introduction+%E2%80%93+Southern+Ocean&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Fthe-world-factbook%2Foceans%2Fsouthern-ocean%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-merriamwebster-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-merriamwebster_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/southern%20ocean">"Southern Ocean"</a>। <i>Merriam-Webster Online Dictionary</i>। Merriam-Webster<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৮ জানুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Merriam-Webster+Online+Dictionary&rft.atitle=Southern+Ocean&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fsouthern%2520ocean&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news">Darby, Andrew (২২ ডিসেম্বর ২০০৩)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theage.com.au/articles/2003/12/21/1071941610556.html">"Canberra all at sea over position of Southern Ocean"</a>। The Age<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৩ জানুয়ারি ২০১৩</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Canberra+all+at+sea+over+position+of+Southern+Ocean&rft.date=2003-12-22&rft.aulast=Darby&rft.aufirst=Andrew&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theage.com.au%2Farticles%2F2003%2F12%2F21%2F1071941610556.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-AustHO-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-AustHO_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180313130704/http://www.hydro.gov.au/factsheets/WFS_Names_and_Limits_of_Oceans_and_Seas_Around_Australia.pdf">"Names and Limits of Oceans and Seas around Australia"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। <i>Australian Hydrographic Office</i>। Department of Defence। ২০১৯। ১৩ মার্চ ২০১৮ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hydro.gov.au/factsheets/WFS_Names_and_Limits_of_Oceans_and_Seas_Around_Australia.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১২ জুন ২০১৯</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Australian+Hydrographic+Office&rft.atitle=Names+and+Limits+of+Oceans+and+Seas+around+Australia&rft.date=2019&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hydro.gov.au%2Ffactsheets%2FWFS_Names_and_Limits_of_Oceans_and_Seas_Around_Australia.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-newocean-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-newocean_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nationalgeographic.com/environment/article/theres-a-new-ocean-now-can-you-name-all-five-southern-ocean">"There's a New Ocean Now"</a>। National Geographic Society<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৮ জুন ২০২১</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=There%27s+a+New+Ocean+Now&rft.pub=National+Geographic+Society&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nationalgeographic.com%2Fenvironment%2Farticle%2Ftheres-a-new-ocean-now-can-you-name-all-five-southern-ocean&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Wong, Wilson (জুন ১০, ২০২১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nbcnews.com/science/science-news/national-geographic-adds-5th-ocean-world-map-n1270318">"National Geographic adds 5th ocean to world map"</a>। <i>ABC News</i>। NBC Universal<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ জুন ১১, ২০২১</span>। <q>National Geographic announced Tuesday that it is officially recognizing the body of water surrounding the Antarctic as the Earth's fifth ocean: the Southern Ocean.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ABC+News&rft.atitle=National+Geographic+adds+5th+ocean+to+world+map&rft.date=2021-06-10&rft.aulast=Wong&rft.aufirst=Wilson&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nbcnews.com%2Fscience%2Fscience-news%2Fnational-geographic-adds-5th-ocean-world-map-n1270318&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENGS2014-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTENGS2014_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNGS2014">NGS (2014)</a>.</span> </li> <li id="cite_note-nationalgeographic-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-nationalgeographic_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://maps.nationalgeographic.com/maps">"Maps Home"</a>। National Geographic Society<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৩১ মার্চ ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Maps+Home&rft.pub=National+Geographic+Society&rft_id=http%3A%2F%2Fmaps.nationalgeographic.com%2Fmaps&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-HemaMaps-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-HemaMaps_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20140726124436/http://www.hemamaps.com.au/en/Buy/Wall%20Maps/International%20Wall%20Maps/Upside-Down-World-Laminated">"Upside Down World Map"</a>। Hema Maps। ২৬ জুলাই ২০১৪ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hemamaps.com.au/en/Buy/Wall%20Maps/International%20Wall%20Maps/Upside-Down-World-Laminated">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২২ জুলাই ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Upside+Down+World+Map&rft.pub=Hema+Maps&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hemamaps.com.au%2Fen%2FBuy%2FWall%2520Maps%2FInternational%2520Wall%2520Maps%2FUpside-Down-World-Laminated&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-GeoNova-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-GeoNova_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mapsales.com/geonova/world-wall-maps/classic-world-wall-map.aspx">"Classic World Wall Map"</a>। GeoNova<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২২ জুলাই ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Classic+World+Wall+Map&rft.pub=GeoNova&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mapsales.com%2Fgeonova%2Fworld-wall-maps%2Fclassic-world-wall-map.aspx&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">"Balboa, or Pan-Pacific Day" (10)। Pan-Pacific Union: 16।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Balboa%2C+or+Pan-Pacific+Day&rft.issue=10&rft.pages=16&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-BritainTomlins1811-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-BritainTomlins1811_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Tomlins, Sir Thomas Edlyne; Raithby, John (১৮১১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=n49KAAAAYAAJ&pg=PA153">"18 George II c. 17"</a>। <i>The statutes at large, of England and of Great-Britain: from Magna Carta to the union of the kingdoms of Great Britain and Ireland</i>। Printed by G. Eyre and A. Strahan। পৃষ্ঠা 153<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১ নভেম্বর ২০১৫</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=18+George+II+c.+17&rft.btitle=The+statutes+at+large%2C+of+England+and+of+Great-Britain%3A+from+Magna+Carta+to+the+union+of+the+kingdoms+of+Great+Britain+and+Ireland&rft.pages=153&rft.pub=Printed+by+G.+Eyre+and+A.+Strahan&rft.date=1811&rft.aulast=Tomlins&rft.aufirst=Sir+Thomas+Edlyne&rft.au=Raithby%2C+John&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dn49KAAAAYAAJ%26pg%3DPA153&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Cook1821-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Cook1821_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Cook, James (১৮২১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=irYBAAAAYAAJ&pg=PA244">"March 1775"</a>। <i>Three Voyages of Captain James Cook Round the World</i>। Longman। পৃষ্ঠা 244<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১ নভেম্বর ২০১৫</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=March+1775&rft.btitle=Three+Voyages+of+Captain+James+Cook+Round+the+World&rft.pages=244&rft.pub=Longman&rft.date=1821&rft.aulast=Cook&rft.aufirst=James&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DirYBAAAAYAAJ%26pg%3DPA244&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=8a9bAAAAQAAJ&pg=PA29"><i>A Compendious Geographical Dictionary, Containing, a Concise Description of the Most Remarkable Places, Ancient and Modern, in Europe, Asia, Africa, & America, ...</i></a> (2nd সংস্করণ)। W. Peacock। ১৭৯৫। পৃষ্ঠা 29।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Compendious+Geographical+Dictionary%2C+Containing%2C+a+Concise+Description+of+the+Most+Remarkable+Places%2C+Ancient+and+Modern%2C+in+Europe%2C+Asia%2C+Africa%2C+%26+America%2C+...&rft.pages=29&rft.edition=2nd&rft.pub=W.+Peacock&rft.date=1795&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D8a9bAAAAQAAJ%26pg%3DPA29&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Payne1796-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Payne1796_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Payne, John (১৭৯৬)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=63tZAAAAYAAJ&pg=PA80"><i>Geographical extracts, forming a general view of earth and nature... illustrated with maps</i></a>। G.G. and J. Robinson। পৃষ্ঠা 80<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১ নভেম্বর ২০১৫</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Geographical+extracts%2C+forming+a+general+view+of+earth+and+nature...+illustrated+with+maps&rft.pages=80&rft.pub=G.G.+and+J.+Robinson&rft.date=1796&rft.aulast=Payne&rft.aufirst=John&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D63tZAAAAYAAJ%26pg%3DPA80&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=YhIyAQAAMAAJ&pg=PR59"><i>The Edinburgh Gazetteer: Or, Geographical Dictionary: Containing a Description of the Various Countries, Kingdoms, States, Cities, Towns, Mountains, &c. of the World; an Account of the Government, Customs, and Religion of the Inhabitants; the Boundaries and Natural Productions of Each Country, &c. &c. Forming a Complete Body of Geography, Physical, Political, Statistical, and Commercial with Addenda, Containing the Present State of the New Governments in South America...</i></a>। Longman, Rees, Orme, Brown, and Green। ১৮২৭। পৃষ্ঠা lix।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Edinburgh+Gazetteer%3A+Or%2C+Geographical+Dictionary%3A+Containing+a+Description+of+the+Various+Countries%2C+Kingdoms%2C+States%2C+Cities%2C+Towns%2C+Mountains%2C+%26c.+of+the+World%3B+an+Account+of+the+Government%2C+Customs%2C+and+Religion+of+the+Inhabitants%3B+the+Boundaries+and+Natural+Productions+of+Each+Country%2C+%26c.+%26c.+Forming+a+Complete+Body+of+Geography%2C+Physical%2C+Political%2C+Statistical%2C+and+Commercial+with+Addenda%2C+Containing+the+Present+State+of+the+New+Governments+in+South+America...&rft.pages=lix&rft.pub=Longman%2C+Rees%2C+Orme%2C+Brown%2C+and+Green&rft.date=1827&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DYhIyAQAAMAAJ%26pg%3DPR59&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=sGpMAAAAMAAJ&pg=PA16">"Physical Geography"</a> (1)। Redfield & Lindsay। জুন ১৮৩৫: 16।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Physical+Geography&rft.issue=1&rft.pages=16&rft.date=1835-06&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DsGpMAAAAMAAJ%26pg%3DPA16&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.austlii.edu.au/au/legis/vic/hist_act/tlca1881231.pdf#page=87">"45 Vict. No. 702"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। Australasian Legal Information Institute। ২৮ নভেম্বর ১৮৮১। পৃষ্ঠা 87<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২ নভেম্বর ২০১৫</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=45+Vict.+No.+702&rft.pages=87&rft.pub=Australasian+Legal+Information+Institute&rft.date=1881-11-28&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.austlii.edu.au%2Fau%2Flegis%2Fvic%2Fhist_act%2Ftlca1881231.pdf%23page%3D87&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-NAOO1928-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NAOO1928_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.photolib.noaa.gov/htmls/map00340.htm">"Map accompanying first edition of IHO Publication Limits of Oceans and Seas, Special Publication 23"</a>। <i>NOAA Photo Library</i>। <a href="/w/index.php?title=National_Oceanic_and_Atmospheric_Administration&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Oceanic and Atmospheric Administration (পাতার অস্তিত্ব নেই)">National Oceanic and Atmospheric Administration</a> (NOAA)<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৯ জানুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=NOAA+Photo+Library&rft.atitle=Map+accompanying+first+edition+of+IHO+Publication+Limits+of+Oceans+and+Seas%2C+Special+Publication+23&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.photolib.noaa.gov%2Fhtmls%2Fmap00340.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-NAOO1937-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NAOO1937_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.photolib.noaa.gov/htmls/map00341.htm">"Map accompanying second edition of IHO Publication Limits of Oceans and Seas, Special Publication 23"</a>। <i>NOAA Photo Library</i>। <a href="/w/index.php?title=National_Oceanic_and_Atmospheric_Administration&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Oceanic and Atmospheric Administration (পাতার অস্তিত্ব নেই)">National Oceanic and Atmospheric Administration</a> (NOAA)<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৮ জানুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=NOAA+Photo+Library&rft.atitle=Map+accompanying+second+edition+of+IHO+Publication+Limits+of+Oceans+and+Seas%2C+Special+Publication+23&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.photolib.noaa.gov%2Fhtmls%2Fmap00341.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-IHO-29"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-IHO_29-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="#cite_ref-IHO_29-1"><sup><i>খ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://iho.int/uploads/user/pubs/standards/s-23/S-23_Ed3_1953_EN.pdf">"Limits of Oceans and Seas, 3rd edition"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। International Hydrographic Organization। ১৯৫৩<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৮ ডিসেম্বর ২০২০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Limits+of+Oceans+and+Seas%2C+3rd+edition&rft.pub=International+Hydrographic+Organization&rft.date=1953&rft_id=https%3A%2F%2Fiho.int%2Fuploads%2Fuser%2Fpubs%2Fstandards%2Fs-23%2FS-23_Ed3_1953_EN.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span>Alternate location: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://epic.awi.de/id/eprint/29772/">AWI</a> (DOI 10013/epic.37175.d001 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://epic.awi.de/id/eprint/29772/1/IHO1953a.pdf">scan</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190418113853/https://epic.awi.de/id/eprint/29772/1/IHO1953a.pdf">archived</a>).</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/oceans/pacific-ocean/">"Pacific Ocean"</a>। <i><a href="/wiki/The_World_Factbook" class="mw-redirect" title="The World Factbook">The World Factbook</a></i>। CIA<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৭ নভেম্বর ২০১০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+World+Factbook&rft.atitle=Pacific+Ocean&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Fthe-world-factbook%2Foceans%2Fpacific-ocean%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-IHO2002-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-IHO2002_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140202105534/http://www.iho.int/mtg_docs/com_wg/S-23WG/S-23WG_Misc/Draft_2002/Draft_2002.htm">"IHO Publication S-23, <i>Limits of Oceans and Seas, Draft 4th Edition</i>"</a>। International Hydrographic Organization। ২০০২। ২ ফেব্রুয়ারি ২০১৪ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iho.int/mtg_docs/com_wg/S-23WG/S-23WG_Misc/Draft_2002/Draft_2002.htm">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২২ জানুয়ারি ২০০২</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=IHO+Publication+S-23%2C+Limits+of+Oceans+and+Seas%2C+Draft+4th+Edition&rft.pub=International+Hydrographic+Organization&rft.date=2002&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iho.int%2Fmtg_docs%2Fcom_wg%2FS-23WG%2FS-23WG_Misc%2FDraft_2002%2FDraft_2002.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140201213815/http://eastsea.khoa.go.kr/eng/open_content/iho/magazine.asp">"IHO Special Publication 23"</a>। Korean Hydrographic and Oceanographic Administration। ১ ফেব্রুয়ারি ২০১৪ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://eastsea.khoa.go.kr/eng/open_content/iho/magazine.asp">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৯ জানুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=IHO+Special+Publication+23&rft_id=http%3A%2F%2Feastsea.khoa.go.kr%2Feng%2Fopen_content%2Fiho%2Fmagazine.asp&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news">Darby, Andrew (২২ ডিসেম্বর ২০০৩)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theage.com.au/articles/2003/12/21/1071941610556.html">"Canberra all at sea over position of Southern Ocean"</a>। The Age<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২১ ডিসেম্বর ২০০৯</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Canberra+all+at+sea+over+position+of+Southern+Ocean&rft.date=2003-12-22&rft.aulast=Darby&rft.aufirst=Andrew&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theage.com.au%2Farticles%2F2003%2F12%2F21%2F1071941610556.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CIAintro3-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CIAintro3_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/oceans/southern-ocean/">"Introduction – Southern Ocean"</a>। <i>CIA Factbook</i><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৬ জুলাই ২০১২</span>। <q>...As such, the Southern Ocean is now the fourth largest of the world's five oceans (after the Pacific Ocean, Atlantic Ocean, and Indian Ocean, but larger than the Arctic Ocean).</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CIA+Factbook&rft.atitle=Introduction+%E2%80%93+Southern+Ocean&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Fthe-world-factbook%2Foceans%2Fsouthern-ocean%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-merriamwebster2-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-merriamwebster2_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/southern%20ocean">"Southern Ocean"</a>। <i>Merriam-Webster Online Dictionary</i>। Merriam-Webster<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৮ জানুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Merriam-Webster+Online+Dictionary&rft.atitle=Southern+Ocean&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fsouthern%2520ocean&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-nationalgeographic2-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-nationalgeographic2_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://maps.nationalgeographic.com/maps">"Maps Home"</a>। National Geographic Society<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৩১ মার্চ ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Maps+Home&rft.pub=National+Geographic+Society&rft_id=http%3A%2F%2Fmaps.nationalgeographic.com%2Fmaps&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation conference">Schenke, Hans Werner (সেপ্টেম্বর ২০০৩)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140116194155/http://www.iho.int/mtg_docs/rhc/HCA/HCA3/HCA3-6.3B_Report_on_IBCSO.pdf"><i>Proposal for the preparation of a new International Bathymetric Chart of the Southern Ocean</i></a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। <a href="/w/index.php?title=International_Hydrographic_Organization&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Hydrographic Organization (পাতার অস্তিত্ব নেই)">International Hydrographic Organization</a> (IHO)। ১৬ জানুয়ারি ২০১৪ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iho.int/mtg_docs/rhc/HCA/HCA3/HCA3-6.3B_Report_on_IBCSO.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৭ জানুয়ারি ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=conference&rft.btitle=Proposal+for+the+preparation+of+a+new+International+Bathymetric+Chart+of+the+Southern+Ocean&rft.pub=International+Hydrographic+Organization+%28IHO%29&rft.date=2003-09&rft.aulast=Schenke&rft.aufirst=Hans+Werner&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iho.int%2Fmtg_docs%2Frhc%2FHCA%2FHCA3%2FHCA3-6.3B_Report_on_IBCSO.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-IHO2-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-IHO2_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://iho.int/uploads/user/pubs/standards/s-23/S-23_Ed3_1953_EN.pdf">"Limits of Oceans and Seas, 3rd edition"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। International Hydrographic Organization। ১৯৫৩<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৮ ডিসেম্বর ২০২০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Limits+of+Oceans+and+Seas%2C+3rd+edition&rft.pub=International+Hydrographic+Organization&rft.date=1953&rft_id=https%3A%2F%2Fiho.int%2Fuploads%2Fuser%2Fpubs%2Fstandards%2Fs-23%2FS-23_Ed3_1953_EN.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span>Alternate location: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://epic.awi.de/id/eprint/29772/">AWI</a> (DOI 10013/epic.37175.d001 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://epic.awi.de/id/eprint/29772/1/IHO1953a.pdf">scan</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190418113853/https://epic.awi.de/id/eprint/29772/1/IHO1953a.pdf">archived</a>).</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285876/Indian-Ocean">"Indian Ocean"</a>। Encyclopædia Britannica<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৩ জানুয়ারি ২০১৩</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Indian+Ocean&rft.pub=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F285876%2FIndian-Ocean&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Britannica-Southern-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Britannica-Southern_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/27026/Southern-Ocean">"Southern Ocean"</a>। Encyclopædia Britannica<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৪ জানুয়ারি ২০১৩</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Southern+Ocean&rft.pub=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F27026%2FSouthern-Ocean&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-nationalgeographic3-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-nationalgeographic3_41-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://maps.nationalgeographic.com/maps">"Maps Home"</a>। National Geographic Society<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৩১ মার্চ ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Maps+Home&rft.pub=National+Geographic+Society&rft_id=http%3A%2F%2Fmaps.nationalgeographic.com%2Fmaps&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-ahs-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ahs_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180313130704/http://www.hydro.gov.au/factsheets/WFS_Names_and_Limits_of_Oceans_and_Seas_Around_Australia.pdf">"AHS – AA609582"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> (PDF)। The Australian Hydrographic Service। ৫ জুলাই ২০১২। ১৩ মার্চ ২০১৮ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hydro.gov.au/factsheets/WFS_Names_and_Limits_of_Oceans_and_Seas_Around_Australia.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৩০ মে ২০১৩</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=AHS+%E2%80%93+AA609582&rft.pub=The+Australian+Hydrographic+Service&rft.date=2012-07-05&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hydro.gov.au%2Ffactsheets%2FWFS_Names_and_Limits_of_Oceans_and_Seas_Around_Australia.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text">For example: <cite class="citation"><span style="font-size:100%" class="error citation-comment">উদ্ধৃতি খালি (<a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%BF#empty_citation" title="সাহায্য:উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি">সাহায্য</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span>, <cite class="citation"><span style="font-size:100%" class="error citation-comment">উদ্ধৃতি খালি (<a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%BF#empty_citation" title="সাহায্য:উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি">সাহায্য</a>)</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110825214915/http://register.heritage.wa.gov.au/PDF_Files/00104%20Cape%20Leeuwin%28P-AD%29.PDF">"Assessment Documentation for Cape Leeuwin Lighthouse"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। <i>Register of Heritage Places</i>। ১৩ মে ২০০৫। পৃষ্ঠা 11। ২৫ আগস্ট ২০১১ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="http://register.heritage.wa.gov.au/PDF_Files/00104%20Cape%20Leeuwin%28P-AD%29.PDF">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৩ অক্টোবর ২০১০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Register+of+Heritage+Places&rft.atitle=Assessment+Documentation+for+Cape+Leeuwin+Lighthouse&rft.pages=11&rft.date=2005-05-13&rft_id=http%3A%2F%2Fregister.heritage.wa.gov.au%2FPDF_Files%2F00104%2520Cape%2520Leeuwin%2528P-AD%2529.PDF&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-EB1911-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB1911_45-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-ODNB-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ODNB_46-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Joost Depuydt, ‘<a href="/w/index.php?title=Ortelius,_Abraham&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ortelius, Abraham (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Ortelius, Abraham</a> (1527–1598)’, <a href="/w/index.php?title=Oxford_Dictionary_of_National_Biography&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oxford Dictionary of National Biography (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Oxford Dictionary of National Biography</a>, Oxford University Press, 2004</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Peter Barber, "Ortelius' great world map", National Library of Australia, <i>Mapping our World: Terra Incognita to Australia</i>, Canberra, National Library of Australia, 2013, p. 95.</span> </li> <li id="cite_note-EB19112-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB19112_48-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-EB19113-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB19113_49-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-EB19114-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB19114_50-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text">Dalrymple, Alexander. (1771). <i>A Collection of Voyages Made to the Ocean Between Cape Horn and Cape of Good Hope</i>. Two volumes. London.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text">Headland, Robert K. (1984). <i>The Island of South Georgia</i>, Cambridge University Press. <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%8F%E0%A6%B8%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%8F%E0%A6%A8_(%E0%A6%B6%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80)" class="mw-redirect" title="আইএসবিএন (শনাক্তকারী)">আইএসবিএন</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/0-521-25274-1" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/0-521-25274-1">০-৫২১-২৫২৭৪-১</a></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text">Cook, James. (1777). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gutenberg.org/files/15869/15869-8.txt"><i>A Voyage Towards the South Pole, and Round the World. Performed in His Majesty's Ships the Resolution and Adventure, In the Years 1772, 1773, 1774, and 1775. In which is included, Captain Furneaux's Narrative of his Proceedings in the Adventure during the Separation of the Ships</i></a>. Volume II. London: Printed for W. Strahan and T. Cadell. (<a href="https://en.wikisource.org/wiki/James_Cook_and_South_Georgia_in_1775" class="extiw" title="wikisource:James Cook and South Georgia in 1775">Relevant fragment</a>)</span> </li> <li id="cite_note-EB19115-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB19115_54-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-EB19116-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB19116_55-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-EB19117-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB19117_56-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/w/index.php?title=Nathaniel_Dance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nathaniel Dance (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Dance, Nathaniel</a> (c. 1776)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://collections.rmg.co.uk/collections/objects/14102.html">"Captain James Cook, 1728–79"</a>। <i>Royal Museums Greenwich</i>। Commissioned by Sir <a href="/w/index.php?title=Joseph_Banks&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Banks (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Joseph Banks</a><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ <span class="nowrap">23 January</span> 2014</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Royal+Museums+Greenwich&rft.atitle=Captain+James+Cook%2C+1728%E2%80%9379&rft.chron=c.+1776&rft.aulast=Dance&rft.aufirst=Nathaniel&rft_id=http%3A%2F%2Fcollections.rmg.co.uk%2Fcollections%2Fobjects%2F14102.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">এখানে তারিখের মান পরীক্ষা করুন: <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|তারিখ=</code> (<a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%BF#bad_date" title="সাহায্য:উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি">সাহায্য</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-EB19118-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB19118_58-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-EB19119-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB19119_59-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:PD-icon.svg" class="mw-file-description"><img alt="Public Domain" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/12px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/18px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/24px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /></a></span> এই নিবন্ধটি একটি প্রকাশন থেকে অন্তর্ভুক্ত পাঠ্য যা বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A1%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="উইকিপিডিয়া:পাবলিক ডোমেইন">পাবলিক ডোমেইনে</a>: <cite id="CITEREFচিসাম1911" class="citation encyclopaedia">চিসাম, হিউ, সম্পাদক (১৯১১)। <i><a href="/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা একাদশ সংস্করণ">ব্রিটিশ বিশ্বকোষ</a></i> (১১তম সংস্করণ)। কেমব্রিজ ইউনিভার্সিটি প্রেস।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B6+%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B7&rft.edition=%E0%A7%A7%E0%A7%A7%E0%A6%A4%E0%A6%AE&rft.pub=%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9C+%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF+%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Weddel, James (১৯৭০)। <i>A voyage towards the South Pole: performed in the years 1822–24, containing an examination of the Antarctic Sea.</i>। United States Naval Institute। পৃষ্ঠা 44।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+voyage+towards+the+South+Pole%3A+performed+in+the+years+1822%E2%80%9324%2C+containing+an+examination+of+the+Antarctic+Sea.&rft.pages=44&rft.pub=United+States+Naval+Institute&rft.date=1970&rft.aulast=Weddel&rft.aufirst=James&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3+%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐ext.codfw.main‐6555b4c844‐j5mcl Cached time: 20250205135850 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.417 seconds Real time usage: 0.575 seconds Preprocessor visited node count: 2877/1000000 Post‐expand include size: 113983/2097152 bytes Template argument size: 2622/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 84777/5000000 bytes Lua time usage: 0.208/10.000 seconds Lua memory usage: 6681607/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 2/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 383.801 1 -total 74.70% 286.694 1 টেমপ্লেট:সূত্র_তালিকা 32.55% 124.933 29 টেমপ্লেট:ওয়েব_উদ্ধৃতি 12.14% 46.603 3 টেমপ্লেট:সাময়িকী_উদ্ধৃতি 8.40% 32.225 3 টেমপ্লেট:রূপান্তর 5.61% 21.539 1 টেমপ্লেট:Lang 5.26% 20.201 6 টেমপ্লেট:বই_উদ্ধৃতি 5.22% 20.036 1 টেমপ্লেট:বিষয়শ্রেণী_পরিচালনাকারী 4.30% 16.498 1 টেমপ্লেট:আইএসবিএন 3.97% 15.227 9 টেমপ্লেট:EB1911 --> <!-- Saved in parser cache with key bnwiki:pcache:71276:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250205135849 and revision id 7951538. Rendering was triggered because: page-edit --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">'<a dir="ltr" href="https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=দক্ষিণ_মহাসাগর&oldid=7951538">https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=দক্ষিণ_মহাসাগর&oldid=7951538</a>' থেকে আনীত</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80" title="বিশেষ:বিষয়শ্রেণী">বিষয়শ্রেণীসমূহ</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%9B%E0%A6%BE%E0%A6%A1%E0%A6%BC_%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AD%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="বিষয়শ্রেণী:নিবন্ধ পরামিতি ছাড় এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকার পাতায় উদ্ধৃতি অন্তর্ভুক্ত (পাতার অস্তিত্ব নেই)">নিবন্ধ পরামিতি ছাড় এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকার পাতায় উদ্ধৃতি অন্তর্ভুক্ত</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="বিষয়শ্রেণী:মহাসাগর">মহাসাগর</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">লুকানো বিষয়শ্রেণী: <ul><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87_%E0%A6%B8%E0%A6%A6%E0%A7%83%E0%A6%B6_%E0%A6%86%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%BE_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="বিষয়শ্রেণী:টেমপ্লেট আহ্বানে সদৃশ আর্গুমেন্ট ব্যবহার করা পাতা">টেমপ্লেট আহ্বানে সদৃশ আর্গুমেন্ট ব্যবহার করা পাতা</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A7%87_%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8_(en)" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি শৈলীতে ইংরেজি ভাষার উৎস (en)">উদ্ধৃতি শৈলীতে ইংরেজি ভাষার উৎস (en)</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80:_%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E2%80%93%E0%A6%9C%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি শৈলী: জুলীয়–জর্জীয় অনিশ্চয়তা">উদ্ধৃতি শৈলী: জুলীয়–জর্জীয় অনিশ্চয়তা</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%96%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF_%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%B9_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="বিষয়শ্রেণী:খালি উদ্ধৃতিসহ পাতা">খালি উদ্ধৃতিসহ পাতা</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A7%A7%E0%A7%AF%E0%A7%A7%E0%A7%A7-%E0%A6%8F_%E0%A6%A5%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%87_%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%B9_%E0%A6%8F%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%87_%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%A4" title="বিষয়শ্রেণী:১৯১১-এ থেকে উইকিপিডিয়া নিবন্ধসমুহ এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা পাঠ্যে একত্রিত">১৯১১-এ থেকে উইকিপিডিয়া নিবন্ধসমুহ এনসাইক্লোপিডিয়া ব্রিটানিকা পাঠ্যে একত্রিত</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A6%BF_%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%BF:_%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%96" title="বিষয়শ্রেণী:উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি: তারিখ">উদ্ধৃতি শৈলী ত্রুটি: তারিখ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE_%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7" title="বিষয়শ্রেণী:লাতিন ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ">লাতিন ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> এ পৃষ্ঠায় শেষ পরিবর্তন হয়েছিল ১৩:৫৮টার সময়, ৫ ফেব্রুয়ারি ২০২৫ তারিখে।</li> <li id="footer-info-copyright">লেখাগুলো <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.bn">ক্রিয়েটিভ কমন্স অ্যাট্রিবিউশন/শেয়ার-আলাইক লাইসেন্সের</a> আওতাভুক্ত; এর সাথে বাড়তি শর্ত প্রযোজ্য হতে পারে। এই সাইট ব্যবহার করার মাধ্যমে আপনি এর <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/bn">ব্যবহারের শর্তাবলী</a> ও <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/bn">গোপনীয়তা নীতির</a> সাথে সম্মত হচ্ছেন। উইকিপিডিয়া® একটি অলাভজনক সংস্থা, যা <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">উইকিমিডিয়া ফাউন্ডেশনের</a> একটি নিবন্ধিত ট্রেডমার্ক।</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">গোপনীয়তার নীতি</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4">উইকিপিডিয়া বৃত্তান্ত</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A3_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%97">দাবিত্যাগ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">আচরণবিধি</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">উন্নয়নকারী</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/bn.wikipedia.org">পরিসংখ্যান</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">কুকির বিবৃতি</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//bn.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">মোবাইল সংস্করণ</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>অনুসন্ধান</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="বিশেষ:অনুসন্ধান"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">অনুসন্ধান</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সূচিপত্র টগল করুন" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">সূচিপত্র টগল করুন</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">দক্ষিণ মহাসাগর</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>১৮১টি ভাষা</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>আলোচনা যোগ করুন</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7c99945f4b-gbp55","wgBackendResponseTime":143,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.417","walltime":"0.575","ppvisitednodes":{"value":2877,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":113983,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2622,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":84777,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 383.801 1 -total"," 74.70% 286.694 1 টেমপ্লেট:সূত্র_তালিকা"," 32.55% 124.933 29 টেমপ্লেট:ওয়েব_উদ্ধৃতি"," 12.14% 46.603 3 টেমপ্লেট:সাময়িকী_উদ্ধৃতি"," 8.40% 32.225 3 টেমপ্লেট:রূপান্তর"," 5.61% 21.539 1 টেমপ্লেট:Lang"," 5.26% 20.201 6 টেমপ্লেট:বই_উদ্ধৃতি"," 5.22% 20.036 1 টেমপ্লেট:বিষয়শ্রেণী_পরিচালনাকারী"," 4.30% 16.498 1 টেমপ্লেট:আইএসবিএন"," 3.97% 15.227 9 টেমপ্লেট:EB1911"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.208","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6681607,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.codfw.main-6555b4c844-j5mcl","timestamp":"20250205135850","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u09a6\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u09a3 \u09ae\u09b9\u09be\u09b8\u09be\u0997\u09b0","url":"https:\/\/bn.wikipedia.org\/wiki\/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7354","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7354","author":{"@type":"Organization","name":"\u0989\u0987\u0995\u09bf\u09ae\u09bf\u09a1\u09bf\u09af\u09bc\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09b2\u09cd\u09aa\u09c7\u09b0 \u0985\u09ac\u09a6\u09be\u09a8\u0995\u09be\u09b0\u09c0\u0997\u09a3"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0989\u0987\u0995\u09bf\u09ae\u09bf\u09a1\u09bf\u09af\u09bc\u09be \u09ab\u09be\u0989\u09a8\u09cd\u09a1\u09c7\u09b6\u09a8","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-05-03T03:58:22Z","dateModified":"2025-02-05T13:58:49Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/28\/Location_Southern_Ocean.svg"}</script> </body> </html>