CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Troonrede - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"c5635760-4acd-44d2-977e-a1975a4c2297","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Troonrede","wgTitle":"Troonrede","wgCurRevisionId":68130287,"wgRevisionId":68130287,"wgArticleId":8464,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Politieke terminologie in Nederland","Nederlandse begroting","Nederlands koningshuis","Nederlandse lezing"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Troonrede","wgRelevantArticleId":8464,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true, "wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q787020","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready", "ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init", "ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Troonrede - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Troonrede"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Troonrede"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Troonrede rootpage-Troonrede skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/27_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Troonrede" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Troonrede" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Troonrede" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Troonrede" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-België" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#België"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>België</span> </div> </a> <ul id="toc-België-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nederland" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nederland"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Nederland</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nederland-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Nederland-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Nederland-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Totstandkoming" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Totstandkoming"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Totstandkoming</span> </div> </a> <ul id="toc-Totstandkoming-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Taalgebruik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taalgebruik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Taalgebruik</span> </div> </a> <ul id="toc-Taalgebruik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bede" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bede"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Bede</span> </div> </a> <ul id="toc-Bede-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aanwezigen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aanwezigen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Aanwezigen</span> </div> </a> <ul id="toc-Aanwezigen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uitzending" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uitzending"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Uitzending</span> </div> </a> <ul id="toc-Uitzending-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prinsjesdag_en_Miljoenennota" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prinsjesdag_en_Miljoenennota"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Prinsjesdag en Miljoenennota</span> </div> </a> <ul id="toc-Prinsjesdag_en_Miljoenennota-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Andere_landen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Andere_landen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Andere landen</span> </div> </a> <ul id="toc-Andere_landen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_links" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_links"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Externe links</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_links-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Troonrede</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 15 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-15" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">15 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Thronrede" title="Thronrede – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Thronrede" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Speech_from_the_throne" title="Speech from the throne – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Speech from the throne" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Discours_du_Tr%C3%B4ne" title="Discours du Trône – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Discours du Trône" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Troanrede" title="Troanrede – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Troanrede" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%90%D7%95%D7%9D_%D7%9E%D7%9F_%D7%94%D7%9B%D7%A1" title="נאום מן הכס – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="נאום מן הכס" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Tr%C3%B3nbesz%C3%A9d" title="Trónbeszéd – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Trónbeszéd" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pidato_dari_takhta" title="Pidato dari takhta – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Pidato dari takhta" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BD%E7%8E%8B%E6%BC%94%E8%AA%AC" title="国王演説 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="国王演説" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B0%9C%EC%9B%90%EC%97%B0%EC%84%A4" title="개원연설 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="개원연설" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Trontale" title="Trontale – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Trontale" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mowa_tronowa" title="Mowa tronowa – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mowa tronowa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Fala_do_trono" title="Fala do trono – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Fala do trono" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%B5%D1%87%D1%8C" title="Тронная речь – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Тронная речь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Trontal" title="Trontal – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Trontal" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BE%A1%E5%BA%A7%E8%87%B4%E8%BE%9E" title="御座致辞 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="御座致辞" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q787020#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Troonrede" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Troonrede" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Troonrede"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Troonrede"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Troonrede" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Troonrede" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&oldid=68130287" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Troonrede&id=68130287&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTroonrede"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTroonrede"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Troonrede"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Troonrede&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Troonrede&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Speeches_from_the_Throne" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q787020" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><p>De <b>troonrede</b> is een <a href="/wiki/Regeringsverklaring" title="Regeringsverklaring">regeringsverklaring</a> van een koning of koningin. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="België"><span id="Belgi.C3.AB"></span>België</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: België" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: België"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Belgische koningen <a href="/wiki/Leopold_I_van_Belgi%C3%AB" title="Leopold I van België">Leopold I</a> en <a href="/wiki/Leopold_II_van_Belgi%C3%AB" title="Leopold II van België">Leopold II</a> hielden een troonrede op de tweede dinsdag van november voor de <a href="/wiki/Verenigde_Kamers" title="Verenigde Kamers">Verenigde Kamers</a>, bij de opening van de parlementaire zitting. De eerste keer was <a href="/wiki/Intrede_van_Leopold_I_in_Belgi%C3%AB" title="Intrede van Leopold I in België">op 21 juli 1831 voor het Nationaal Congres</a>. Aan dat nagenoeg jaarlijkse gebruik kwam in 1892 een einde. In dat jaar werd de koninklijke stoet onderweg naar het parlement bestookt met pamfletten voor <a href="/wiki/Algemeen_enkelvoudig_stemrecht" title="Algemeen enkelvoudig stemrecht">algemeen enkelvoudig stemrecht</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In het halfrond werd Leopolds toespraak onderbroken door liberale parlementsleden die <i>Vive le suffrage universel</i> riepen, terwijl vanaf de publiekstribune socialistische vlugschriften naar beneden kwamen. Een woedende Leopold II besloot voortaan geen troonredes meer te geven. </p><p>Koning <a href="/wiki/Albert_I_van_Belgi%C3%AB" title="Albert I van België">Albert I</a> sprak slechts <a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_van_Albert_I,_22_november_1918" class="extiw" title="s:Troonrede van Albert I, 22 november 1918">één troonrede</a> uit, maar wel een heel beroemde. Op 22 november 1918 kondigde hij voor de verenigde kamers de <a href="/wiki/Revolutie_van_Loppem" class="mw-redirect" title="Revolutie van Loppem">in Loppem overeengekomen hervormingen</a> aan: <a href="/wiki/Algemeen_enkelvoudig_stemrecht" title="Algemeen enkelvoudig stemrecht">enkelvoudig stemrecht</a> voor mannen, syndicale gelijkheid, Nederlands als bestuurstaal, een Vlaamse universiteit in Gent. Sindsdien zijn geen troonredes meer gehouden. </p><p>Onder invloed van kamervoorzitter <a href="/wiki/Charles-Ferdinand_Nothomb" title="Charles-Ferdinand Nothomb">Charles-Ferdinand Nothomb</a> opent de premier sinds 1993 het parlementaire jaar met een <a href="/wiki/State_of_the_Union_(Belgi%C3%AB)" title="State of the Union (België)">beleidsverklaring</a>. Van de zijde van de koning is er sinds 1975 de jaarlijkse <a href="/wiki/Kersttoespraak" title="Kersttoespraak">Kersttoespraak</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nederland">Nederland</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Nederland" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Nederland"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm/260px--Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="146" data-durationhint="1047" data-mwtitle="Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/aa/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/aa/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/aa/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/aa/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/aa/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/aa/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm/Koning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKoning_Willem-Alexander_spreekt_de_Troonrede_2015_uit_in_de_Ridderzaal.webm&lang=nl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="nl" label="Nederlands ‪(nl)‬" data-dir="ltr" /></video></span><figcaption>Troonrede 2015</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Troonrede_2011.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Troonrede_2011.jpg/200px-Troonrede_2011.jpg" decoding="async" width="200" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/78/Troonrede_2011.jpg 1.5x" data-file-width="203" data-file-height="182" /></a><figcaption>Koningin Beatrix tijdens de troonrede van 2011</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_1" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv/200px-seek%3D108-Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="200" height="164" data-durationhint="123" data-mwtitle="Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_(1947).ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_(1947).ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/63/Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv/Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="352" data-height="288" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/63/Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="352" data-height="288" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/63/Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv/Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="176" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/63/Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv/Opening_Staten_Generaal_door_minister_president_L.J.M._Beel_%281947%29.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="294" data-height="240" /></video></span><figcaption><a href="/wiki/Polygoonjournaal" title="Polygoonjournaal">Polygoonjournaal</a> over de troonrede van 1947. Omdat <a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden">Koningin Wilhelmina</a> ziek was, las <a href="/wiki/Louis_Beel" title="Louis Beel">premier Beel</a> de troonrede voor.</figcaption></figure> <p>In Nederland wordt er jaarlijks een troonrede gehouden door de koning, <a href="/wiki/Koninklijke_toespraken_in_Nederland" title="Koninklijke toespraken in Nederland">uitgesproken</a> door de <a href="/wiki/Koning_der_Nederlanden" title="Koning der Nederlanden">Koning der Nederlanden</a> op <a href="/wiki/Prinsjesdag" title="Prinsjesdag">Prinsjesdag</a> tijdens de <a href="/wiki/Staten-Generaal_(Nederland)" title="Staten-Generaal (Nederland)">Verenigde Vergadering van de Eerste Kamer en de Tweede Kamer</a> in de <a href="/wiki/Ridderzaal" title="Ridderzaal">Ridderzaal</a>. In de troonrede zijn traditioneel twee elementen te onderscheiden: </p> <ul><li>Beschouwingen over hetgeen in de afgelopen periode in Nederland en elders in de wereld is voorgevallen.</li> <li>Aankondigingen van plannen en maatregelen op het gebied van <a href="/wiki/Nederlandse_wetgeving" class="mw-redirect" title="Nederlandse wetgeving">wetgeving</a> en bestuur.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Koningin <a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden">Wilhelmina</a> heeft niet ieder jaar een troonrede uitgesproken, soms uit angst voor republikeinse rellen binnen of buiten de Ridderzaal, uit onvrede met het optreden van de voorzitter van de Eerste Kamer of om gezondheidsredenen. Ook tijdens de 19e eeuw werd de troonrede vaak door de in de grondwet voorziene commissie "namens de Koning" uitgesproken. </p><p>De opening vond niet altijd op de derde dinsdag van september plaats. In de 19e eeuw viel de opening van de Staten-Generaal eerst op de eerste maandag in november en later op de derde maandag in oktober. </p><p>In 1848 werd een jaarlijkse begroting ingevoerd. Om de Kamers meer tijd te geven voor de behandeling, werd de opening van de Staten-Generaal vervroegd naar de derde maandag in september. Een grondwetswijziging in 1887 verplaatste Prinsjesdag van maandag naar dinsdag. Kamerleden uit afgelegen gebieden, er waren nog niet overal spoorlijnen aangelegd, hoefden dan niet meer op zondag van huis te vertrekken om op tijd bij de opening te zijn. </p><p>Tot aan de grondwetsherziening van 1983 werd de zitting van de Staten-Generaal jaarlijks door de koning(in) geopend, en werd bij die gelegenheid de troonrede uitgesproken. Dit gebruik gaat terug op de middeleeuwse praktijk waarbij een koning een parlement bijeen riep om belastingen en bedes goed te keuren. Nu het parlement een constante constitutionele rol heeft was het begrip "openen" verouderd. In 1983 is de zittingsduur van de Staten-Generaal gewijzigd van één jaar naar vier jaar. Sindsdien is Prinsjesdag niet meer de officiële opening van de zitting van de Staten-Generaal, maar van het parlementaire jaar. Toch bleef de derde dinsdag van september in de Grondwet staan als de dag waarop de troonrede wordt uitgesproken. </p><p>De <a href="/wiki/Grondwet" title="Grondwet">Grondwet</a>, artikel 65, stelt het duidelijk: 'Jaarlijks op de derde dinsdag van september of op een bij de wet te bepalen eerder tijdstip wordt door of namens de Koning(in) in een verenigde vergadering van de Staten-Generaal een uiteenzetting van het door de regering te voeren beleid gegeven'. De term 'troonrede' komt echter niet in de grondwet voor. Nederland heeft ook geen <a href="/wiki/Troon" title="Troon">troon</a> al kan men de grote zetel waarin de koning plaatsneemt als een troon zien. </p><p>In de 19e eeuw richtte de Tweede Kamer direct na Prinsjesdag een "Adres van Antwoord" aan de koning. Daarin werd gereageerd op de inhoud van de troonrede. Omdat na 1848 het debat over de inhoud feitelijk plaatsvond in de Kamer zelf met de verantwoordelijke ministers, werd het Adres van Antwoord steeds meer een formaliteit. In <a href="/wiki/1906" title="1906">1906</a> werd het gebruik afgeschaft. </p><p>De troonrede wordt sinds 1904 in de Ridderzaal gehouden. Hierdoor was de versie van 2004 bijzonder, omdat koningin Beatrix toen de honderdste troonrede in de Ridderzaal hield en voor haarzelf was het de vijfentwintigste. De troonrede werd in 1907 en 1911 niet in de Ridderzaal gehouden, omdat de zaal in 1907 gebruikt werd door een internationale conferentie en in 1911 koningin Wilhelmina verhinderd was.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook gedurende de Tweede Wereldoorlog werd er geen troonreden gehouden. In de naoorlogse jaren 1945, 1946 en 1947 werd er weinig ceremonieel vertoon toegepast. In 2020 en 2021 werd vanwege de <a href="/wiki/Coronacrisis_in_Nederland" title="Coronacrisis in Nederland">coronacrisis</a> gebruik gemaakt van de <a href="/wiki/Grote_Kerk_(Den_Haag)" class="mw-redirect" title="Grote Kerk (Den Haag)">Grote Kerk</a>. Sinds 2022 wordt vanwege de verbouwing van het <a href="/wiki/Binnenhof_(Den_Haag)" title="Binnenhof (Den Haag)">Binnenhof</a> de troonrede in de <a href="/wiki/Koninklijke_Schouwburg" title="Koninklijke Schouwburg">Koninklijke Schouwburg</a> gehouden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Totstandkoming">Totstandkoming</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Totstandkoming" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Totstandkoming"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De troonrede wordt in hoofdzaak geschreven door de <a href="/wiki/Minister" title="Minister">ministers</a> en wordt uitgesproken onder politieke verantwoordelijkheid van het <a href="/wiki/Nederlands_kabinet" title="Nederlands kabinet">kabinet</a>. Dit is het geval sinds de grondwetsherziening van 1848, waarbij de ministers verantwoordelijk werden voor al het doen en laten van de <a href="/wiki/Koning_der_Nederlanden" title="Koning der Nederlanden">Koning</a>. </p><p>Toenmalig minister-president <a href="/wiki/Ruud_Lubbers" title="Ruud Lubbers">Ruud Lubbers</a> zei rond 1992 dat het een misverstand was te denken dat de koningin de troonrede alleen voorleest. Lubbers noemde de troonrede een coproductie, waar hij en de koningin "vele tientallen uren samen op zaten te werken". Zijn opvolger minister-president <a href="/wiki/Wim_Kok" title="Wim Kok">Wim Kok</a> zei hierover in 1996: "de Koningin heeft een eigen rol, die bestaat uit het stellen van vragen en het geven van adviezen". </p><p>De ministers krijgen 42 dagen voor Prinsjesdag het verzoek hun aandeel in de troonrede te leveren. Op dat moment liggen intern al ambtelijke tekstvoorstellen klaar. Elk departement moet een plaats krijgen in de opsomming van beleid, en departementen streven naar maximalisatie van hun inbreng. </p><p>De tekst van de troonrede wordt door velen bewerkt voordat deze wordt uitgesproken. De minister-president heeft daarbij de regie: hij moet ervoor zorgen dat het een alomvattend en samenhangend verhaal is met een logische lijn. Een eerste concept wordt in de <a href="/wiki/Ministerraad" title="Ministerraad">ministerraad</a> behandeld. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taalgebruik">Taalgebruik</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Taalgebruik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Taalgebruik"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er is vaak kritiek geweest op het taalgebruik van de troonrede. Sinds 1987 worden elk jaar medewerkers van het <a href="/wiki/Genootschap_Onze_Taal" title="Genootschap Onze Taal">Genootschap Onze Taal</a> ingeschakeld om dubbelzinnigheden, stijl- en taalfouten uit de tekst te halen, maar zij hebben geen zeggenschap over de stijl en begrijpelijkheid.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In 1988 ontstond een rel rond een formulering in de troonrede. Het <a href="/wiki/Kabinet-Lubbers_II" title="Kabinet-Lubbers II">kabinet-Lubbers</a> liet Koningin Beatrix zeggen: "Het land is de afgelopen jaren schoner geworden. Dat geldt met name voor lucht en water". In de <a href="/wiki/Tweede_Kamer_der_Staten-Generaal" title="Tweede Kamer der Staten-Generaal">Tweede Kamer</a> en in de pers kreeg premier Lubbers het verwijt dat hij de Koningin een tekst had laten uitspreken die niet in overeenstemming was met de feiten. Hierop ontstond in de Tweede Kamer een discussie over de vraag of "met name" als een beperking of als een toespitsing moest worden gelezen. Lubbers beriep zich erop dat hij zich op een oudere editie van de <a href="/wiki/Van_Dale_Groot_woordenboek_van_de_Nederlandse_taal" title="Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal">Van Dale</a> had gebaseerd. </p><p>In 2010 werd in de troonrede een <a href="/wiki/Acrostichon" title="Acrostichon">acrostichon</a> verwerkt: de beginletters van de eerste vijftien regels vormen de naam Willem van Nassov, net zoals bij het <a href="/wiki/Wilhelmus" title="Wilhelmus">Wilhelmus</a>.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bede">Bede</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Bede" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Bede"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 2002, onder verantwoordelijkheid van <a href="/wiki/Christen-Democratisch_App%C3%A8l" title="Christen-Democratisch Appèl">CDA</a>-premier <a href="/wiki/Jan_Peter_Balkenende" title="Jan Peter Balkenende">Jan Peter Balkenende</a>, keerde de bede terug aan het eind van de troonrede: "Moge u vanuit uw persoonlijke overtuiging inspiratie en kracht vinden voor uw verantwoordelijke werk. Ik wens u daarbij Gods zegen toe." In de tijd van de <a href="/wiki/Paars_kabinet" title="Paars kabinet">paarse kabinetten</a> (1994-2002) kwam deze in de troonrede niet voor, en sloot de Koningin de troonrede af met "Van harte spreek ik de wens uit dat u uw verantwoordelijke taken met toewijding en grote inzet zult vervullen, in het vertrouwen dat velen met mij u wijsheid toewensen en om zegen voor u bidden." </p><p>De bede is in het verleden regelmatig aangepast of weggelaten, en is onderwerp geweest van politiek debat.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Met de bede uit 2002 gebeurde dit eveneens. Omdat sommigen vonden dat te direct Gods zegen werd toegewenst, wordt sinds 2003 weer een andere variant uitgesproken, namelijk: "U mag zich daarbij gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden."<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aanwezigen">Aanwezigen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Aanwezigen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Aanwezigen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Naast de Kamerleden zijn de leden van het Koninklijk Huis, het kabinet, de <a href="/wiki/Raad_van_State_(Nederland)" title="Raad van State (Nederland)">Raad van State</a> en de <a href="/wiki/Dienst_van_het_Koninklijk_Huis" title="Dienst van het Koninklijk Huis">hofhouding</a> aanwezig. Daar buiten is plaats voor de andere <a href="/wiki/Hoge_Colleges_van_Staat" title="Hoge Colleges van Staat">Hoge Colleges van Staat</a>, hoge ambtenaren, <a href="/wiki/Vlagofficier" title="Vlagofficier">vlag-</a> en <a href="/wiki/Opperofficier" title="Opperofficier">opperofficieren</a>, leden van de hoge rechterlijke macht, de <a href="/wiki/Commissaris_van_de_Koning" title="Commissaris van de Koning">commissaris van de Koning</a> in de provincie <a href="/wiki/Zuid-Holland" title="Zuid-Holland">Zuid-Holland</a>, de <a href="/wiki/Lijst_van_burgemeesters_van_Den_Haag" title="Lijst van burgemeesters van Den Haag">burgemeester van Den Haag</a>, <a href="/wiki/Ambassadeur" title="Ambassadeur">ambassadeurs</a>, bijzondere vertegenwoordigers en speciale genodigden.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Er zijn enkele plaatsen voor de pers en voor burgers.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hoewel het ambtelijk kostuum na de Tweede Wereldoorlog niet meer gedragen wordt is vanaf 1977 onder de vrouwelijke aanwezigen een traditie ontstaan van het dragen van <a href="/wiki/Hoedjesparade" title="Hoedjesparade">bijzondere hoeden</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uitzending">Uitzending</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Uitzending" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Uitzending"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De troonrede wordt live op radio uitgezonden. Sinds 1952 wordt zowel de stoet als de troonrede live uitgezonden op televisie.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In 2014 heeft een experiment plaatsgevonden met <a href="/wiki/360%C2%B0-panorama-foto" class="mw-redirect" title="360°-panorama-foto">360° beeldregistratie</a> die via internet live werd uitgezonden.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>Links naar de troonredes zoals uitgesproken door koningin Beatrix</dt></dl> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68175564">.mw-parser-output .kolommen-lijst{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .kolommen-lijst ul,.mw-parser-output .kolommen-lijst ol{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst li,.mw-parser-output .kolommen-lijst dd{margin-bottom:0;padding-bottom:0.1em;page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5714285em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.6em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5em}.mw-parser-output .infobox .kolommen-lijst{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst figure{break-inside:avoid-column}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen-lijst{clear:both}}</style><div class="kolommen-lijst" style="column-width:5em; column-count:4;"> <ul><li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1980" class="extiw" title="s:Troonrede 1980">1980</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1981" class="extiw" title="s:Troonrede 1981">1981</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1982" class="extiw" title="s:Troonrede 1982">1982</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1983" class="extiw" title="s:Troonrede 1983">1983</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1984" class="extiw" title="s:Troonrede 1984">1984</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1985" class="extiw" title="s:Troonrede 1985">1985</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1986" class="extiw" title="s:Troonrede 1986">1986</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1987" class="extiw" title="s:Troonrede 1987">1987</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1988" class="extiw" title="s:Troonrede 1988">1988</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1989" class="extiw" title="s:Troonrede 1989">1989</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1990" class="extiw" title="s:Troonrede 1990">1990</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1991" class="extiw" title="s:Troonrede 1991">1991</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1992" class="extiw" title="s:Troonrede 1992">1992</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1993" class="extiw" title="s:Troonrede 1993">1993</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1994" class="extiw" title="s:Troonrede 1994">1994</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1995" class="extiw" title="s:Troonrede 1995">1995</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1996" class="extiw" title="s:Troonrede 1996">1996</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1997" class="extiw" title="s:Troonrede 1997">1997</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1998" class="extiw" title="s:Troonrede 1998">1998</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_1999" class="extiw" title="s:Troonrede 1999">1999</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2000" class="extiw" title="s:Troonrede 2000">2000</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2001" class="extiw" title="s:Troonrede 2001">2001</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2002" class="extiw" title="s:Troonrede 2002">2002</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2003" class="extiw" title="s:Troonrede 2003">2003</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2004" class="extiw" title="s:Troonrede 2004">2004</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2005" class="extiw" title="s:Troonrede 2005">2005</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2006" class="extiw" title="s:Troonrede 2006">2006</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2007" class="extiw" title="s:Troonrede 2007">2007</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2008" class="extiw" title="s:Troonrede 2008">2008</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2009" class="extiw" title="s:Troonrede 2009">2009</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2010" class="extiw" title="s:Troonrede 2010">2010</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2011" class="extiw" title="s:Troonrede 2011">2011</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2012" class="extiw" title="s:Troonrede 2012">2012</a></li></ul> </div> <dl><dt>Links naar de troonredes zoals uitgesproken door koning Willem-Alexander</dt></dl> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68175564"><div class="kolommen-lijst" style="column-width:5em; column-count:4;"> <ul><li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2013" class="extiw" title="s:Troonrede 2013">2013</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2014" class="extiw" title="s:Troonrede 2014">2014</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2015" class="extiw" title="s:Troonrede 2015">2015</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2016" class="extiw" title="s:Troonrede 2016">2016</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2017" class="extiw" title="s:Troonrede 2017">2017</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2018" class="extiw" title="s:Troonrede 2018">2018</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2019" class="extiw" title="s:Troonrede 2019">2019</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2020" class="extiw" title="s:Troonrede 2020">2020</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2021" class="extiw" title="s:Troonrede 2021">2021</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2022" class="extiw" title="s:Troonrede 2022">2022</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2023" class="extiw" title="s:Troonrede 2023">2023</a></li> <li><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Troonrede_2024" class="extiw" title="s:Troonrede 2024">2024</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prinsjesdag_en_Miljoenennota">Prinsjesdag en Miljoenennota</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Prinsjesdag en Miljoenennota" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Prinsjesdag en Miljoenennota"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De troonrede wordt uitgesproken op Prinsjesdag en gaat met veel ceremonieel gepaard: bijvoorbeeld de rijtoer met de <a href="/wiki/Gouden_Koets_(Nederland)" title="Gouden Koets (Nederland)">Gouden Koets</a> door Den Haag en het koffertje van de <a href="/wiki/Ministerie_van_Financi%C3%ABn_(Nederland)" title="Ministerie van Financiën (Nederland)">minister van Financiën</a>. In het koffertje zit de <a href="/wiki/Miljoenennota" class="mw-redirect" title="Miljoenennota">Miljoenennota</a>, een politieke samenvatting van de ontwerp-<a href="/wiki/Rijksbegroting" class="mw-redirect" title="Rijksbegroting">Rijksbegroting</a>, die het <a href="/wiki/Nederlands_kabinet" title="Nederlands kabinet">kabinet</a> na de troonrede aan de <a href="/wiki/Tweede_Kamer_der_Staten-Generaal" title="Tweede Kamer der Staten-Generaal">Tweede Kamer</a> presenteert. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Andere_landen">Andere landen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Andere landen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Andere landen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Niet alleen de Nederlandse koning(in) spreekt of sprak troonredes uit, ook de Britse koning(in) opent het parlement met een rede vanaf de troon. In Canada en Australië doet de Gouverneur-Generaal dat, gezeten op de troon, namens het staatshoofd. In Japan, Noorwegen en Liechtenstein is ook sprake van een troonrede. In Zweden en Denemarken woont de koning(in) de opening van het parlementaire jaar bij, maar spreekt zelf geen troonrede uit, dat doet de minister-president. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_links">Externe links</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Externe links" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Troonrede&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe links"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.troonredes.nl/">Alle Troonredes sinds 1835</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/koninklijk-huis/inhoud/positie-en-rol-staatshoofd/troonrede">Pagina van de rijksoverheid over de troonrede</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><b>Bronnen, noten en/of referenties</b></div> <ul><li><i>Zo werkt de overheid</i>, voorlichting van de Rijksoverheid op <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.overheid.nl">http://www.overheid.nl</a>.</li> <li><i>Troonrede: vele handen maken lang verhaal...</i>, een artikel over de totstandkoming van de Troonrede, van Kees van der Malen in NRC Handelsblad van 6 september 1999.</li></ul> <hr /> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nrc.nl/nieuws/1993/09/22/belgische-premier-houdt-troonrede-7196721-a893826">Belgische premier houdt troonrede</a>, <i>NRC</i>, 22 september 1993</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eerstekamer.nl/historische_gebeurtenis/geschiedenis_prinsjesdag">Geschiedenis Prinsjesdag</a>. Eerste Kamer der Staten-Generaal. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200921051952/https://www.eerstekamer.nl/historische_gebeurtenis/geschiedenis_prinsjesdag">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2020-09-21">21 september 2020</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-09-15">15 september 2020</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFde_Jong2008"><span style="font-variant:small-caps;">de Jong, Jaap</span><span style="font-variant:small-caps;"></span>  (januari 2008). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://onzetaal.nl/uploads/editor/Troonrede_2008_taal.pdf">Steeds korter en eenvoudiger? De taal van de Troonrede</a></cite>. <i>Onze Taal</i> 77 (1)</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2010"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nos.nl/artikel/186433-verborgen-taalgrapje-in-troonrede.html">Verborgen taalgrapje in Troonrede</a>. <i>NOS</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2010-09-21">21 september 2010</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210123013709/https://nos.nl/artikel/186433-verborgen-taalgrapje-in-troonrede.html">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-01-23">23 januari 2021</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2011"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.trouw.nl/tr/nl/7924/Prinsjesdag/article/detail/2919741/2011/09/20/De-troonrede-repte-niet-altijd-over-Gods-hulp.dhtml">De troonrede repte niet altijd over Gods hulp</a>. <i>Trouw</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2011-09-20">20 september 2011</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305210040/http://www.trouw.nl/tr/nl/7924/Prinsjesdag/article/detail/2919741/2011/09/20/De-troonrede-repte-niet-altijd-over-Gods-hulp.dhtml">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2016-03-05">5 maart 2016</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2012"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://historiek.net/overige/5122-gods-zegen-in-de-troonrede-">Gods zegen in de Troonrede</a>. <i>Historiek</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2012-09-16">16 september 2012</span>). </span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180915122304/https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/prinsjesdag/verenigde-vergadering">Verenigde Vergadering en Troonrede</a>, koninklijkhuis.nl</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eerstekamer.nl/begrip/prinsjesdag">Prinsjesdag</a>, eerstekamer.nl</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20190425075320/http://eindhovenfotos.nl/televisie_eindhoven.htm">https://web.archive.org/web/20190425075320/http://eindhovenfotos.nl/televisie_eindhoven.htm</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://weblogs.nos.nl/nieuwemedia/2014/09/15/prinsjesdag-bij-de-nos-via-een-virtual-reality-bril/">http://weblogs.nos.nl/nieuwemedia/2014/09/15/prinsjesdag-bij-de-nos-via-een-virtual-reality-bril/</a></span> </li> </ol></div></div> </div> <div class="interProject wikisource mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Category:Troonrede" class="extiw" title="s:Category:Troonrede">Wikisource</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Wikisource-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/25px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="26" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/38px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/50px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a></span></div> <div>Originele werken bij dit onderwerp zijn te vinden in de categorie <i><b><a href="https://nl.wikisource.org/wiki/Category:Troonrede" class="extiw" title="s:Category:Troonrede">Troonrede</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikisource" title="Wikisource">Wikisource</a>.</div> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Troonrede#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Troonrede">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Speeches_from_the_Throne#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Speeches from the Throne">Speeches from the Throne</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Troonrede&oldid=68130287">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Troonrede&oldid=68130287</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Politieke_terminologie_in_Nederland" title="Categorie:Politieke terminologie in Nederland">Politieke terminologie in Nederland</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Nederlandse_begroting" title="Categorie:Nederlandse begroting">Nederlandse begroting</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Nederlands_koningshuis" title="Categorie:Nederlands koningshuis">Nederlands koningshuis</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Nederlandse_lezing" title="Categorie:Nederlandse lezing">Nederlandse lezing</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 17 sep 2024 om 12:53.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Troonrede&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6df7948d6c-tmv42","wgBackendResponseTime":151,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.158","walltime":"0.216","ppvisitednodes":{"value":1873,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":11149,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6204,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8840,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 136.901 1 -total"," 46.24% 63.305 1 Sjabloon:Appendix"," 44.43% 60.827 1 Sjabloon:References"," 29.86% 40.882 1 Sjabloon:Commonscat"," 29.76% 40.740 2 Sjabloon:Zusterproject_box"," 17.13% 23.449 2 Sjabloon:First_non_empty"," 14.48% 19.826 2 Sjabloon:Kolommen_lijst"," 13.04% 17.855 3 Sjabloon:Cite_web"," 9.14% 12.516 1 Sjabloon:Wikisourcecat"," 7.91% 10.830 1 Sjabloon:Citeer_tijdschrift"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.013","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":951840,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7dfb9d98f5-hx8ch","timestamp":"20241125194543","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Troonrede","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Troonrede","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q787020","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q787020","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-02-14T08:06:43Z","dateModified":"2024-09-17T11:53:05Z","headline":"jaarlijkse toespraak van een monarch"}</script> </body> </html>