CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="ky" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Мээ - Википедия</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","январь","февраль","март","апрель","май","июнь","июль","август","сентябрь","октябрь","ноябрь","декабрь"],"wgRequestId":"386a8de8-8e3a-4f30-a5b8-6e4679945058","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Мээ","wgTitle":"Мээ","wgCurRevisionId":484329,"wgRevisionId":484329,"wgArticleId":21096,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages using ISBN magic links","Медицина","Ден соолук","Дарыгерлик","Анатомия","Неврология"],"wgPageViewLanguage":"ky","wgPageContentLanguage":"ky","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Мээ","wgRelevantArticleId":21096,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ky","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ky"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1073","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles": "ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ky&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ky&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ky&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ky/d/d4/%D0%9C%D1%8D%D1%8D.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="630"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ky/d/d4/%D0%9C%D1%8D%D1%8D.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="420"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="336"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Мээ - Википедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ky.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8D%D1%8D"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Түзөтүү" href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедия (ky)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ky.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8D%D1%8D"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ky"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Википедия Atom агымы" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:RecentChanges&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Мээ rootpage-Мээ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Мазмунга өтүү</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Сайт"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Иш тилкеси" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Иш тилкеси</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Иш тилкеси</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">каптал тилкесине жылдыруу</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">жашыруу</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Багыттоо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Башкы баракка өтүү [z]" accesskey="z"><span>Башкы барак</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B0%D1%82_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Долбоор тууралуу, эмне жасай аласыз, кайдан тапса болот"><span>Жамаат порталы</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D1%87%D1%83%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D1%8B_%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Учурдагы окуялар тууралуу кошумча маалымат табуу"><span>Учурдагы окуялар</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:RecentChanges" title="Соңку өзгөрүүлөрдүн тизмеси [r]" accesskey="r"><span>Соңку өзгөрүүлөр</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:Random" title="Туш келди баракты окуу [x]" accesskey="x"><span>Туш келди макала</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BC:%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D1%83%D0%BD%D1%83" title="Маалымат алуу үчүн"><span>Жардам</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедия" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ky.svg" style="width: 7.5em; height: 1.3125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ky.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:Search" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Википедиядан издөө [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Издөө</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Издөө" aria-label="Издөө" autocapitalize="sentences" title="Википедиядан издөө [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Атайын:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Издөө</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Жеке шаймандар"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Көрүнүш"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Көрүнүш" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Көрүнүш</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ky.wikipedia.org&uselang=ky" class=""><span>Демөөр</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:CreateAccount&returnto=%D0%9C%D1%8D%D1%8D" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory" class=""><span>Катталуу</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:UserLogin&returnto=%D0%9C%D1%8D%D1%8D" title="Сизге системада катталууга сунуш кылынат, бирок милдеттүү эмес [o]" accesskey="o" class=""><span>Кирүү</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Кошумча мүмкүнчүлүктөр" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Жеке шаймандар" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Жеке шаймандар</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ky.wikipedia.org&uselang=ky"><span>Демөөр</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:CreateAccount&returnto=%D0%9C%D1%8D%D1%8D" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Катталуу</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:UserLogin&returnto=%D0%9C%D1%8D%D1%8D" title="Сизге системада катталууга сунуш кылынат, бирок милдеттүү эмес [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Кирүү</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Катталбаган түзөтүүчүлөр үчүн барактар <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BC:%D0%91%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%80" aria-label="Түзөтүү жөнүндө көбүрөөк билүү"><span>чоо-жайы</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:MyContributions" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Салымдар</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:MyTalk" title="Бул IP дарекке арналган талкуулоо барагы [n]" accesskey="n"><span>Талкуу</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Сайт"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Мазмуну" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Мазмуну</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">каптал тилкесине жылдыруу</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">жашыруу</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Башына кайтуу</div> </a> </li> <li id="toc-Мээ_тууралуу" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Мээ_тууралуу"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Мээ тууралуу</span> </div> </a> <ul id="toc-Мээ_тууралуу-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Эволюция" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Эволюция"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Эволюция</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Эволюция-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Эволюция бөлүмчөсүн көрсөтүү/жашыруу</span> </button> <ul id="toc-Эволюция-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Сүйрү_мээ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Сүйрү_мээ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Сүйрү мээ</span> </div> </a> <ul id="toc-Сүйрү_мээ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ортоңку_мээ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ортоңку_мээ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ортоңку мээ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ортоңку_мээ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Аралык_мээ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Аралык_мээ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Аралык мээ</span> </div> </a> <ul id="toc-Аралык_мээ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ак_заттын_функциясы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ак_заттын_функциясы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ак заттын функциясы</span> </div> </a> <ul id="toc-Ак_заттын_функциясы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Мээ_кабыктары" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Мээ_кабыктары"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Мээ кабыктары</span> </div> </a> <ul id="toc-Мээ_кабыктары-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Мээнин_чайкалышы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Мээнин_чайкалышы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Мээнин чайкалышы</span> </div> </a> <ul id="toc-Мээнин_чайкалышы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Колдонулган_адабияттар" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Колдонулган_адабияттар"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Колдонулган адабияттар</span> </div> </a> <ul id="toc-Колдонулган_адабияттар-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Мазмуну" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Мазмунду жашыруу/көрсөтүү" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Мазмунду жашыруу/көрсөтүү</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Мээ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Башка тилдеги макалага өтүү. 184 тилде жеткиликтүү" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-184" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">184 тил</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Brein" title="Brein – африкаанча" lang="af" hreflang="af" data-title="Brein" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанча" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Gehirn" title="Gehirn – немисче (Швейцария)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Gehirn" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="немисче (Швейцария)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8C%8E%E1%88%8D" title="አንጎል – амхарча" lang="am" hreflang="am" data-title="አንጎል" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="амхарча" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – арагончо" lang="an" hreflang="an" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагончо" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Br%C3%A6gen" title="Brægen – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Brægen" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Nden%CC%84" title="Nden̄ – оболочо (Нигерия)" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Nden̄" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="оболочо (Нигерия)" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="دماغ – арабча" lang="ar" hreflang="ar" data-title="دماغ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабча" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A1%DC%98%DC%9A%DC%90" title="ܡܘܚܐ – Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܡܘܚܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AE_(%D8%A8%D9%8A%D9%88%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%8A%D8%A7)" title="مخ (بيولوجيا) – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مخ (بيولوجيا)" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="মস্তিষ্ক – ассамча" lang="as" hreflang="as" data-title="মস্তিষ্ক" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ассамча" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Cerebru" title="Cerebru – астурийче" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Cerebru" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурийче" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Wirtip" title="Wirtip – атикамекче" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Wirtip" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="атикамекче" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0%D1%85" title="ГӀадалнах – аварикче" lang="av" hreflang="av" data-title="ГӀадалнах" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="аварикче" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Lixwi" title="Lixwi – аймарача" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Lixwi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="аймарача" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Beyin" title="Beyin – азербайжанча" lang="az" hreflang="az" data-title="Beyin" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербайжанча" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A6%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="بئیین – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بئیین" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%BC%D0%B5%D0%B9%D0%B5%D2%BB%D0%B5" title="Баш мейеһе – башкырча" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Баш мейеһе" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башкырча" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Smag%C4%97nis" title="Smagėnis – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Smagėnis" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Hutok" title="Hutok – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Hutok" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%B3" title="Галаўны мозг – беларусча" lang="be" hreflang="be" data-title="Галаўны мозг" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="беларусча" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%B0%D0%B3" title="Галаўны мозаг – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Галаўны мозаг" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Otak" title="Otak – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Otak" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BD_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D1%8A%D0%BA" title="Главен мозък – болгарча" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Главен мозък" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгарча" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A4%BE" title="माथा – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="माथा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Kunkolos%C9%9Bm%C9%9B" title="Kunkolosɛmɛ – бамбарача" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Kunkolosɛmɛ" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="бамбарача" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="মস্তিষ্ক – бангладешче" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মস্তিষ্ক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бангладешче" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%80%E0%BE%B3%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BC%8B" title="ཀླད་པ་ – тибетче" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཀླད་པ་" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="тибетче" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Empenn" title="Empenn – бретончо" lang="br" hreflang="br" data-title="Empenn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретончо" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Mozak" title="Mozak – боснийче" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Mozak" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="боснийче" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Utok-utok" title="Utok-utok – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Utok-utok" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8" title="Тархи – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Тархи" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cervell" title="Cervell – каталончо" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cervell" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталончо" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%8C%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D1%8C%D0%B5" title="Коьртан хье – чеченче" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Коьртан хье" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="чеченче" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8E%D8%B4%DA%A9" title="مێشک – борбордук курдча" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مێشک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="борбордук курдча" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mozek" title="Mozek – чехче" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mozek" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чехче" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ymennydd" title="Ymennydd – уелшче" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ymennydd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="уелшче" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Hjerne" title="Hjerne – датча" lang="da" hreflang="da" data-title="Hjerne" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="датча" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Gehirn" title="Gehirn – немисче" lang="de" hreflang="de" data-title="Gehirn" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="немисче" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Mezg" title="Mezg – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Mezg" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3rzgi" title="Mórzgi – төмөнкү сорбианча" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Mórzgi" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="төмөнкү сорбианча" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%90%DE%A8%DE%86%DE%AA%DE%82%DE%91%DE%A8" title="ސިކުނޑި – дивехиче" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ސިކުނޑި" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="дивехиче" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%82" title="Εγκέφαλος – грекче" lang="el" hreflang="el" data-title="Εγκέφαλος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грекче" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Zarv%C3%A8l" title="Zarvèl – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Zarvèl" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Brain" title="Brain – англисче" lang="en" hreflang="en" data-title="Brain" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англисче" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Cerbo" title="Cerbo – эсперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Cerbo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – испанча" lang="es" hreflang="es" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испанча" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Peaaju" title="Peaaju – эстончо" lang="et" hreflang="et" data-title="Peaaju" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстончо" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Burmuin" title="Burmuin – баскча" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Burmuin" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскча" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B2" title="مغز – фарсча" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مغز" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="фарсча" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Aivot" title="Aivot – финче" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Aivot" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="финче" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ai" title="Ai – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ai" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Mona" title="Mona – фижиче" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Mona" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="фижиче" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cerveau" title="Cerveau – французча" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Cerveau" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французча" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Harsens" title="Harsens – батыш фризче" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Harsens" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="батыш фризче" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Inchinn" title="Inchinn – ирландча" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Inchinn" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирландча" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8rvo" title="Sèrvo – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Sèrvo" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Eanchainn" title="Eanchainn – шотладиялык гелча" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Eanchainn" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="шотладиялык гелча" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – галисияча" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисияча" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Apytu%27%C5%A9" title="Apytu'ũ – гуараниче" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Apytu'ũ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="гуараниче" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AA%97%E0%AA%9C" title="મગજ – гужаратча" lang="gu" hreflang="gu" data-title="મગજ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="гужаратча" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kwakwalwa" title="Kwakwalwa – хаусача" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kwakwalwa" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="хаусача" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A8u-n%C3%B3" title="Thèu-nó – Хакка кытайча" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Thèu-nó" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Хакка кытайча" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%95%D7%97" title="מוח – ивритче" lang="he" hreflang="he" data-title="מוח" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ивритче" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95" title="मस्तिष्क – хиндиче" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मस्तिष्क" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хиндиче" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Dimaag" title="Dimaag – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Dimaag" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mozak" title="Mozak – хорватча" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mozak" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорватча" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Mozy" title="Mozy – жогорку сорбианча" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Mozy" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="жогорку сорбианча" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8vo" title="Sèvo – гаитиче" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Sèvo" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="гаитиче" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Agy" title="Agy – венгерче" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Agy" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерче" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Գլխուղեղ – армянча" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գլխուղեղ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армянча" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – интерлингва" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Untak" title="Untak – ибанча" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Untak" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="ибанча" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Otak" title="Otak – индонезияча" lang="id" hreflang="id" data-title="Otak" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезияча" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Qaqisaq" title="Qaqisaq – Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Qaqisaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Utek" title="Utek – илокочо" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Utek" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="илокочо" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8C%D0%BE%D0%B0" title="Хьоа – ингушча" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Хьоа" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ингушча" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – идочо" lang="io" hreflang="io" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идочо" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Heili" title="Heili – исландча" lang="is" hreflang="is" data-title="Heili" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исландча" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cervello" title="Cervello – италиянча" lang="it" hreflang="it" data-title="Cervello" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="италиянча" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%96%83%E1%95%86%E1%91%95%E1%96%85" title="ᖃᕆᑕᖅ – инуктитутча" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᖃᕆᑕᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="инуктитутча" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%84%B3" title="脳 – жапончо" lang="ja" hreflang="ja" data-title="脳" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="жапончо" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Brien" title="Brien – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Brien" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/besna" title="besna – ложбанча" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="besna" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="ложбанча" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Utek" title="Utek – жаванизче" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Utek" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="жаванизче" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A2%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98" title="თავის ტვინი – грузинче" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თავის ტვინი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузинче" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/F%C9%A9t%C9%A9y%C9%A9m" title="Fɩtɩyɩm – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Fɩtɩyɩm" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Fuu_(a%CC%B1pyia%CC%B1)" title="Fuu (a̱pyia̱) – тяпча" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Fuu (a̱pyia̱)" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="тяпча" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Utok" title="Utok – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Utok" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8" title="Ми – казакча" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ми" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="казакча" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%86%E0%B2%A6%E0%B3%81%E0%B2%B3%E0%B3%81" title="ಮೆದುಳು – каннадача" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮೆದುಳು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="каннадача" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%87%8C" title="뇌 – корейче" lang="ko" hreflang="ko" data-title="뇌" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корейче" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%88" title="کوڈ – кашмирче" lang="ks" hreflang="ks" data-title="کوڈ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="кашмирче" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Mej%C3%AE" title="Mejî – курдча" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Mejî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдча" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Ympynnyon" title="Ympynnyon – корнишче" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Ympynnyon" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="корнишче" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Cerebrum" title="Cerebrum – латынча" lang="la" hreflang="la" data-title="Cerebrum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латынча" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Gehier" title="Gehier – люксембургча" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Gehier" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="люксембургча" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8F" title="Ня – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Ня" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8C%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D1%84%D1%82%D3%80" title="Кьилин мефтӀ – лезгинче" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Кьилин мефтӀ" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="лезгинче" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Herre" title="Herre – лимбургиче" lang="li" hreflang="li" data-title="Herre" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбургиче" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Cervell" title="Cervell – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Cervell" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/B%C9%94ng%C9%94%CC%81_(enama)" title="Bɔngɔ́ (enama) – лингалача" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Bɔngɔ́ (enama)" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="лингалача" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E0%BB%9D%E0%BA%AD%E0%BA%87" title="ສະໝອງ – лаочо" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ສະໝອງ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="лаочо" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Galvos_smegenys" title="Galvos smegenys – литовчо" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Galvos smegenys" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литовчо" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Smadzenes" title="Smadzenes – латышча" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Smadzenes" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латышча" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Atidoha" title="Atidoha – малагасча" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Atidoha" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="малагасча" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%83%D0%B9%D0%B4%D0%BE%D1%80%D1%8B%D0%BA" title="Вуйдорык – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Вуйдорык" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Utak" title="Utak – минанкабауча" lang="min" hreflang="min" data-title="Utak" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="минанкабауча" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%BA" title="Мозок – македончо" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Мозок" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македончо" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="മസ്തിഷ്കം – малайаламча" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മസ്തിഷ്കം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малайаламча" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8" title="Тархи – монголчо" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Тархи" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="монголчо" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82" title="मेंदू – маратиче" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मेंदू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="маратиче" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Otak" title="Otak – малайча" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Otak" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малайча" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A6%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA" title="ဦးနှောက် – бурмача" lang="my" hreflang="my" data-title="ဦးနှောက်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бурмача" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B4%D0%B5%D0%BC" title="Удем – эрзянча" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Удем" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="эрзянча" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Cuayolotl" title="Cuayolotl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Cuayolotl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Bregen" title="Bregen – төмөнкү немисче" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bregen" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="төмөнкү немисче" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95" title="मस्तिष्क – непалча" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मस्तिष्क" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непалча" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%AA%E0%A5%81" title="न्हेपु – невариче" lang="new" hreflang="new" data-title="न्हेपु" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="невариче" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Hersenen" title="Hersenen – голландча" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Hersenen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="голландча" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hjerne" title="Hjerne – норвежче (нинорск)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Hjerne" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвежче (нинорск)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hjerne" title="Hjerne – норвежче (букмал)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hjerne" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвежче (букмал)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A8rv%C3%A9" title="Chèrvé – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Chèrvé" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Cerv%C3%A8l" title="Cervèl – окситанча" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Cervèl" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситанча" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AE%E0%AC%B8%E0%AD%8D%E0%AC%A4%E0%AC%BF%E0%AC%B7%E0%AD%8D%E0%AC%95" title="ମସ୍ତିଷ୍କ – орияча" lang="or" hreflang="or" data-title="ମସ୍ତିଷ୍କ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="орияча" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A6%E0%A8%BF%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%BC" title="ਦਿਮਾਗ਼ – пунжабиче" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਦਿਮਾਗ਼" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="пунжабиче" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Utek" title="Utek – пангасиче" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Utek" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="пангасиче" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Utak" title="Utak – пампангача" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Utak" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="пампангача" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Celebro" title="Celebro – папиаменточо" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Celebro" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="папиаменточо" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3zg" title="Mózg – полякча" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mózg" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="полякча" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="دماغ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="دماغ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%BA%D8%B2%D9%87" title="ماغزه – пуштуча" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ماغزه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пуштуча" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/C%C3%A9rebro" title="Cérebro – португалча" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cérebro" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португалча" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/%C3%91utqu" title="Ñutqu – кечуача" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ñutqu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="кечуача" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Creier" title="Creier – румынча" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Creier" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынча" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%B3" title="Головной мозг – орусча" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Головной мозг" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="орусча" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D2%91" title="Мозоґ – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Мозоґ" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubwonko" title="Ubwonko – руандача" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ubwonko" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="руандача" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="मस्तिष्कम् – санскритче" lang="sa" hreflang="sa" data-title="मस्तिष्कम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="санскритче" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8D%D0%B9%D0%B8%D0%B8" title="Мэйии – сахача" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Мэйии" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="сахача" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A6%E1%B1%9F%E1%B1%9B%E1%B1%9F%E1%B1%9D" title="ᱦᱟᱛᱟᱝ – санталиче" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱦᱟᱛᱟᱝ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="санталиче" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Cherbeddu" title="Cherbeddu – сардинче" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Cherbeddu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="сардинче" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Ciriveddu" title="Ciriveddu – сицилийче" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Ciriveddu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилийче" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Harn" title="Harn – шотландча" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Harn" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шотландча" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="دماغ – синдхиче" lang="sd" hreflang="sd" data-title="دماغ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="синдхиче" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Vuoig%C5%8Ba%C5%A1at" title="Vuoigŋašat – түндүк саамиче" lang="se" hreflang="se" data-title="Vuoigŋašat" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="түндүк саамиче" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mozak" title="Mozak – серб-хорват" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mozak" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="серб-хорват" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%9C%E0%B7%85%E0%B6%BA" title="මොළය – сингалача" lang="si" hreflang="si" data-title="මොළය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="сингалача" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Brain" title="Brain – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Brain" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mozog" title="Mozog – словакча" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mozog" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словакча" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="жакшы макалалар"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Mo%C5%BEgani" title="Možgani – словенче" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Možgani" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенче" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Huropi" title="Huropi – шонача" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Huropi" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="шонача" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Maskax" title="Maskax – сомаличе" lang="so" hreflang="so" data-title="Maskax" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="сомаличе" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Truri" title="Truri – албанча" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Truri" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албанча" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%B0%D0%BA" title="Мозак – сербче" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Мозак" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербче" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Brainge" title="Brainge – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Brainge" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Uteuk" title="Uteuk – сунданча" lang="su" hreflang="su" data-title="Uteuk" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сунданча" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hj%C3%A4rna" title="Hjärna – шведче" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hjärna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведче" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ubongo" title="Ubongo – суахиличе" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ubongo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахиличе" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%A4_%E0%AE%AE%E0%AF%82%E0%AE%B3%E0%AF%88" title="மனித மூளை – тамилче" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மனித மூளை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамилче" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%A6%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="మెదడు – телугуча" lang="te" hreflang="te" data-title="మెదడు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="телугуча" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D2%93%D0%B7%D0%B8_%D1%81%D0%B0%D1%80" title="Мағзи сар – тажикче" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Мағзи сар" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="тажикче" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%87" title="สมอง – тайча" lang="th" hreflang="th" data-title="สมอง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тайча" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Kelle_be%C3%BDnisi" title="Kelle beýnisi – түркмөнчө" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Kelle beýnisi" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="түркмөнчө" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Utak" title="Utak – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Utak" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Beyin" title="Beyin – түркчө" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Beyin" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="түркчө" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%BC%D0%B8%D0%B5" title="Баш мие – татарча" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Баш мие" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарча" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%90%DA%AD%DB%95" title="مېڭە – уйгурча" lang="ug" hreflang="ug" data-title="مېڭە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="уйгурча" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%BA" title="Головний мозок – украинче" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Головний мозок" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украинче" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="دماغ – урдуча" lang="ur" hreflang="ur" data-title="دماغ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урдуча" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Bosh_miya" title="Bosh miya – өзбекче" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Bosh miya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="өзбекче" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Serve%C5%82o" title="Serveło – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Serveło" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C3%A3o" title="Não – вьетнамча" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Não" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнамча" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Brein" title="Brein – волапюкча" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Brein" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="волапюкча" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Cervea" title="Cervea – валлончо" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Cervea" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="валлончо" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Utok" title="Utok – варайча" lang="war" hreflang="war" data-title="Utok" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варайча" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%84%91" title="脑 – "У" диалектинде (Кытай)" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="脑" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name=""У" диалектинде (Кытай)" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%A3%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%A8_%E1%83%A2%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98" title="დუდიშ ტვინი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="დუდიშ ტვინი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%95%D7%97" title="מוח – идишче" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מוח" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="идишче" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Uk" title="Uk – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Uk" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%84%91" title="脑 – кытайча" lang="zh" hreflang="zh" data-title="脑" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кытайча" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%85%A6" title="腦 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="腦" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/N%C3%A1u" title="Náu – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Náu" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%85%A6" title="腦 – кантончо" lang="yue" hreflang="yue" data-title="腦" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантончо" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ubuchopho" title="Ubuchopho – зулуча" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ubuchopho" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="зулуча" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1073#sitelinks-wikipedia" title="Башка тилдерге шилтемени түзөтүү" class="wbc-editpage">Шилтемелерди түзөтүү</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Аталыш мейкиндиктери"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D1%8D" title="Барактын мазмунун кароо [c]" accesskey="c"><span>Макала</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D1%83%D1%83:%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Барактын мазмунун талкуулоо (мындай барак жок) [t]" accesskey="t"><span>Талкуу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Тилди өзгөртүү" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">кыргызча</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Көрүүлөр"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D1%8D"><span>Окуу</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit" title="Бул баракты түзөтүү [v]" accesskey="v"><span>Түзөтүү</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit" title="Барактын кодун түзөтүү [e]" accesskey="e"><span>Булагын түзөтүү</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=history" title="Барактын тарыхы [h]" accesskey="h"><span>Тарыхын кароо</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Аспап кутусу" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Аспап кутусу</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Куралдар</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">каптал тилкесине жылдыруу</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">жашыруу</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Аракеттер </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D1%8D"><span>Окуу</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit" title="Бул баракты түзөтүү [v]" accesskey="v"><span>Түзөтүү</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit" title="Барактын кодун түзөтүү [e]" accesskey="e"><span>Булагын түзөтүү</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=history"><span>Тарыхын кароо</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Жалпы </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:WhatLinksHere/%D0%9C%D1%8D%D1%8D" title="Ушул жерге шилтемеленген бардык уики барактардын тизмеси [j]" accesskey="j"><span>Жетелеме шилтемелер</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:RecentChangesLinked/%D0%9C%D1%8D%D1%8D" rel="nofollow" title="Бул барактан шилтеме берилген барактардагы соңку өзгөрүүлөр [k]" accesskey="k"><span>Байланыштуу өзгөрүүлөр</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ky" title="Файлдарды жүктөө [u]" accesskey="u"><span>Файл жүктөө</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:SpecialPages" title="Кызматтык барактардын жалпы тизмеги [q]" accesskey="q"><span>Атайын барактар</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&oldid=484329" title="Барактын ушул нускасына туруктуу шилтеме"><span>Туруктуу шилтеме</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=info" title="More information about this page"><span>Бул барак тууралуу</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:CiteThisPage&page=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&id=484329&wpFormIdentifier=titleform" title="Information on how to cite this page"><span>Бул макаланы цитаталоо</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fky.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259C%25D1%258D%25D1%258D"><span>URL'ди кыскартуу</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:QrCode&url=https%3A%2F%2Fky.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259C%25D1%258D%25D1%258D"><span>QR-кодду жүктөп алуу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Басып чыгаруу/экспорттоо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D0%9C%D1%8D%D1%8D"><span>Китеп түзүү</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:DownloadAsPdf&page=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=show-download-screen"><span>PDF форматында жүктөп алуу</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&printable=yes" title="Бул барактын басма түрү [p]" accesskey="p"><span>Басып чыгаруу</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Башка долбоорлордо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Brain" hreflang="en"><span>Викиказына</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1073" title="Link to connected data repository item [g]" accesskey="g"><span>Викимаалымат элементи</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Көрүнүш"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Көрүнүш</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">каптал тилкесине жылдыруу</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">жашыруу</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Википедия дан</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ky" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9C%D1%8D%D1%8D.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/ky/d/d4/%D0%9C%D1%8D%D1%8D.jpg" decoding="async" width="421" height="221" class="mw-file-element" data-file-width="421" data-file-height="221" /></a><figcaption> Мээнин түзүлүш схемасы: I— капталынан; II— астынан керүнүшү: 1— кара куш мээ; 2— мээ жарым шарынын кежиге бөлүгү; 3— мээ жарым шарынын чоку бөлүгү; 4— мээ жарым шарынын маңдай бөлжүгү; 5— туурасынан кеткен буткул (жыт сезгич мээ); 6— мээнин чор денечеси; 7— мээнин тунук тосмосу; 8—көрүү урчугу; 9—эпифиз; 10—мээ жарым шарынын чыкый бөлүгү; 11— гипофиз; 12— көпүрөчө; 13—сүйрү мээ; 14— сүйрү мээнин пирамидасы; 15—мээнин жыт сезүү уңгусу; 16— көрүү нерви; 17— көз кыймылдаткыч нерв; 18— үч ача нерв; 9— бет нерви; 20— адашма нерв.</figcaption></figure> <p><b>Мээ</b> — нерв системасынын борбордук бөлүгү. Баш сөөк көңдөйүндө жайгашкан.<br /> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Мээ_тууралуу"><span id=".D0.9C.D1.8D.D1.8D_.D1.82.D1.83.D1.83.D1.80.D0.B0.D0.BB.D1.83.D1.83"></span>Мээ тууралуу</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=1" title="«Мээ тууралуу‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Мээ тууралуу"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Адамдын мээси болжол менен 900 — 2000 гга жетет. Ымыркай баланын мээсинин салмагы 334—340 г. Курсактагы жана бир жашка чейинки баланын мээси өтө тез өсүп, бара-бара жайлайт.<br /> Мээ 20 жашка чейин өсөт. Картайганда башка органдар сыяктуу эле мээ кичирее баштайт. Адамдын мээси айлана чөйрөдөн жана ички органдардан кабыл алынган кабарларды тынымсыз кайрадан иштеп чыгып, аларды анализдейт жана синтездейт, салыштырат. Ар бир орган менен системанын ишин тактайт, аларды башкарып, бир тартипке салат. Мээ териде, булчуңда, муунда, ички органдарда, көздө, кулакта, тилде жайгашкан сезгич рецепторлор аркылуу айлана-чөйрөдө болуп жаткан ар түркүн кабарларды кабыл алып, айлана-чөйрө менен тыгыз байланышта болот.<br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Эволюция"><span id=".D0.AD.D0.B2.D0.BE.D0.BB.D1.8E.D1.86.D0.B8.D1.8F"></span>Эволюция</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=2" title="«Эволюция‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Эволюция"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Эволюциялык өөрчүшү боюнча адамдын мээси эң байыркы жана жаңы бөлүктөн турат.<br /> Мээнин байыркы бөлүгүн анын сүмбөсү жана кара куш мээ түзөт. Мээ сүмбөсүнө сүйрү мээ, көпүрө, ортоңку мээ кирет. Ал эми мээнин жаңы (кийинки) бөлүгүн анын эки чоң жарым шары түзөт. Мээ сүмбөсүндө (сүйрү мээде, көпүрөдө, ортоңку мээде жана аралык мээде) көп сандаган түрдүү милдеттерди аткаруучу нерв клеткалары — борборлор жайгашкан (<a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%BC%D1%8D%D1%8D_%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B8" title="Баш мээ нервдери">Баш мээ нервдери</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Сүйрү_мээ"><span id=".D0.A1.D2.AF.D0.B9.D1.80.D2.AF_.D0.BC.D1.8D.D1.8D"></span>Сүйрү мээ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=3" title="«Сүйрү мээ‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Сүйрү мээ"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Сүйрү мээ мээнин эң арткы бөлүгү. Сүйрү мээде жүлүндүн ортоңку каналы кеңейип, чоң көңдөйчөнү (карынча) түзөт. Бул көңдөйчөнүн жогору жагы жука кан тамыр чиеленишинен туруп, мээжүлүн суюктугун бөлүп чыгарат. Сүйрү мээнин капталы нерв жипчелеринен туруп, калың болот. Сүйрү мээде дем алуу, кан айлануу, жутуу жана кусуу борборлору жайгашкан.<br /> </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ортоңку_мээ"><span id=".D0.9E.D1.80.D1.82.D0.BE.D2.A3.D0.BA.D1.83_.D0.BC.D1.8D.D1.8D"></span>Ортоңку мээ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=4" title="«Ортоңку мээ‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Ортоңку мээ"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ортоңку мээ кара куш мээ менен көпүрөнүн алды жагында жайгашкан. Анын капталы калың, сүйрү карынчасын таламустун карынчасы менен байланыштыруучу каналы бар. Калың капталында кээ бир рефлекстик борборлор: алгачкы көрүү жана алгачкы угуу борбору, ошондой эле булчуңдарды чыңоо борбору орун алган. Мээнин сүмбөсүндө жайгашкан көп борборлордун ичинен тор сымал түзүлүштүн (формациянын) мааниси чоң. Ал өтө чоң жана кичине борборлордон туруп, бири-бири менен нерв жипчелери аркылуу байланышкан. Бул формация (түзүлүш) өзүнүн нерв жипчелери аркылуу борбордук нерв системасынын бардык бөлүктөрүн байланыштырып турат. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Аралык_мээ"><span id=".D0.90.D1.80.D0.B0.D0.BB.D1.8B.D0.BA_.D0.BC.D1.8D.D1.8D"></span>Аралык мээ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=5" title="«Аралык мээ‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Аралык мээ"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Аралык мээ эки чоң жарым шардын астында жайгашып, мээнин сүмбөсүн чоң жарым шарлар менен туташтырат. Ага оң жана сол көрүү дөңчөлөрү кирет. Бул дөңчөлөр аркылуу мээ кыртышындагы көп сандаган борборлорду карай жана ал борборлордон артты көздөй сезгич жана жооп кайтаргыч нерв жипчелери өтөт. Аралык мээге көрүү дөңчөсүнүн алдындагы мээ бөлүктөрү да кирет. Мээнин анча чоң эмес бул бөлүгүндө кырктан ашык ар түрдүү борборлор бар. Көрүү дөңчөсүнүн алдында нерв клеткаларынын чогулган жери гипоталамус деп аталат. Анда дене температурасын, зат алмашууну (суу, туз, углевод жана башкалар), кан басым жана уйкуну жөнгө салуучу борбор жайгашкан. Түзүлүшү жана физиологиялык аткарган милдети боюнча мээнин бул бөлүгү гипофиз бези менен тыгыз байланышкан. Мээ сүмбөсүнүн үстүнөн жана арт жагынан каракуш мээ басып турат. Адамдын алдыңкы мээси эки (оң жана сол) чоң жарым шардан турат. Мээнин чоң жарым шарлары ак жана боз заттан турат. Нерв талчаларынан түзүлгөн ак зат жарым шардын ичинде жайгашкан. Ал эми нерв клеткаларынан түзүлгөн боз зат жарым шардын үстүндө жайгашып, мээ кыртышын түзөт. Мээ кыртышынын калыңдыгы 2—5 мм. Бул эки жарым шарды узунунан кеткен терең жарака бөлүп турат. Эки жарым шар бири-бири менен бир нече млн нерв жипчелеринен турган бириктиргич чор денече аркылуу бириктирилген. Бул бириктиргичтеги көп сандаган нерв жипчелери аркылуу жарым шарлар бири-бири менен кабарлашып, мээнин иши так жана ишенимдүү аткарылат. Жарым шарды каптаган мээ кыртышы көп сандаган буткулдарга (жылгаларга) бөлүнгөнсүп турат. Бул буткулдар мээ кыртышынын бетин чоңойтот. Алар түрдүү тереңдикте болот. Эң терең жылгалар ар бир жарым шарды маңдай, чыкый, эмгек, арткы жана аралча бөлүктөрүнө бөлөт. Мээ кыртышында эң көп борборлор орун алган. Алар функциялык өзгөчөлүгү, аткарган милдеттерине жараша мээ кыртышынын бел гилүү бөлүктөрүндө жайгашат. Мээ кыртышындагы борборлор аркылуу чечим кабыл алынып, ар бир аткаруучу органдарга жиберилип турат. Ар бир жарым шардын тереңинде (кыртыш алдындагы) топ-топ борборлор жайгашкан. Алар эң татаал кыймыл-аракетти уюштурат жана эмоцияга жооп берет.<br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ак_заттын_функциясы"><span id=".D0.90.D0.BA_.D0.B7.D0.B0.D1.82.D1.82.D1.8B.D0.BD_.D1.84.D1.83.D0.BD.D0.BA.D1.86.D0.B8.D1.8F.D1.81.D1.8B"></span>Ак заттын функциясы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=6" title="«Ак заттын функциясы‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Ак заттын функциясы"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Жарым шарлар менен нерв борборлорунун арасында ак заттан турган нерв жипчелери бар. Алар борбордук нерв системасына сырттан жана ичтен түрдүү кабарларды жеткирип турат. Ал эми мээнин бардык бөлүктөрүнүн ичинде алардын карынчасы деп аталган көңдөйлөр бар. Бул карынчалар кан тамыр чатыштары бөлүп чыгарган мээ — жүлүн суюктугу менен толгон. Демейде бул суюктук мээ жана жүлүндүн жалтырак (кан тамырсыз) катмарынын алдына бөлүнүп чыгып, андан ары вена кан тамырына өтүп турат. <br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Мээ_кабыктары"><span id=".D0.9C.D1.8D.D1.8D_.D0.BA.D0.B0.D0.B1.D1.8B.D0.BA.D1.82.D0.B0.D1.80.D1.8B"></span>Мээ кабыктары</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=7" title="«Мээ кабыктары‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Мээ кабыктары"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Мээ кабыктары — мээ жана жүлүндү сыртынан каптап турган тутумдаштыргыч ткандуу катмар. Ал үч катмардан турат: катуу, желе сымал жана кан тамырлуу. Алардын эң ичкисинде артерия жана вена кан тамырлары көп болгондуктан кан тамырлуу мээ кабыктары деп аталат. Бул кабык мээге тыкыс жайгашып, анын кобулдарына кирип турат да, кан менен камсыз кылуу, мээ суюктугун иштеп чыгаруу кызматын аткарат. Мээнин желе сымал кабыгында кан тамырлар болбойт, абдан жука жана назик келет. Мээнин катуу кабыгы калың жана катуу болот, оңой менен чоюлбайт. Анын ички бети жылма, жылтырак жана нымдуу болот. Бул кабыктан мээни көздөй катуу мүйүзчөлөр ажырайт. Булар мээни бөлүмдөргө бөлүп, аны чайкалуудан сактайт. Мээнин катуу кабыгы жүлүн тушунда экиге ажырап, сырткы (сөөк алдындагы) жана ички (май клетчаткасы менен вена кан тамырлар чиеленишинен турган) көңдөйчөлөрдү түзөт. Мындай көңдөйчөлөр мээнин желе сымал кабыгы менен, ошондой эле баш терисинин веналары менен байланышта болот. Бул аркылуу мээ суюктугу вена канына кошулат, ошондой эле мээнин катуу кабыгынын көңдөйүндөгү вена каны баш терисинин сырткы вена тамырларына чыгарылып турат. Мээнин катуу кабыгынын өзүнүн вена, артерия кан тамырлары жана нервдери бар. Бул катуу кабык мээни куту сымал каптап, аны сырткы күчтүн урунуу таасиринен сактайт. Мээнин катуу кабыгы менен баш сөөгүнүн ортосунда бир аз боштук болот. Мээ кабыктарынын беттешкен жерлеринде мээ суюктугу менен толгон боштуктар бар. Мээнин кан тамырлуу кабыгы менен желе сымал кабыгынын арасындагы боштук бардык жеринде бирдей болбостон, кээ бир жеринде кенен келип, мээ суюктугун топтоочу көңдөйчөлөрдү түзөт. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Мээнин_чайкалышы"><span id=".D0.9C.D1.8D.D1.8D.D0.BD.D0.B8.D0.BD_.D1.87.D0.B0.D0.B9.D0.BA.D0.B0.D0.BB.D1.8B.D1.88.D1.8B"></span>Мээнин чайкалышы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=8" title="«Мээнин чайкалышы‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Мээнин чайкалышы"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Мээнин чайкалышы баштын демейде жабык жабыркашынан пайда болот. Мында мээ заты бузулбайт, бирок нерв клеткаларынын иштеши убактылуу бузулуп, мээнин айрым бөлүктөрүнүн байланышы үзүлөт да, анын функциясынын бузулушу байкалат. Мээ чайкалганда адам эстен танат (бир нече секундадан бир канча саатка чейин). Эсине келгенде кускусу келип, жүрөгү айланат, башы ооруйт; травманын алдындагы окуя эсинде калбайт. Өңү кубарып (же кызарып), тамыры тез-тез кагат, алы кетип, тердеп, уйку басышы мүмкүн. Мындай абал 1—2 жумадан кийин акырындык менен жоголот. Мээнин чайкалышынын оордугуна жараша жана тынч режим толук сакталбаса оорулуу алсырап, тез чарчайт, башы ооруп, туталанат, эмгекке жөндөмдүүлүгү начарлайт жана башкалар Мындай белгилер айлап, ал түгүл жылдап байкалышы мүмкүн. Баш жабыркаган учурда (айрыкча эстен танып, куса баштаса) оорулуу сөзсүз врачка кайрылууга тийиш. Мээ чайкалганда оорулууну төшөккө жаткырып (такыр кыймылдатпай жаткыруу убагын врач аныктайт), башына муздак нерсе басуу, кусса башын буруп коюу керек (Баш травмасы). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Колдонулган_адабияттар"><span id=".D0.9A.D0.BE.D0.BB.D0.B4.D0.BE.D0.BD.D1.83.D0.BB.D0.B3.D0.B0.D0.BD_.D0.B0.D0.B4.D0.B0.D0.B1.D0.B8.D1.8F.D1.82.D1.82.D0.B0.D1.80"></span>Колдонулган адабияттар</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&veaction=edit&section=9" title="«Колдонулган адабияттар‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor"><span>түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Колдонулган адабияттар"><span>булагын түзөтүү</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы редакциясы. «Ден - соолук» Медициналык энциклопедия. - Ф.:1991, <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:BookSources/5897500088" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-89750-008-8</a></li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://ky.wikipedia.org/w/index.php?title=Мээ&oldid=484329">https://ky.wikipedia.org/w/index.php?title=Мээ&oldid=484329</a>" булагынан алынды</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:Categories" title="Атайын:Categories">Категория</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Категория:Медицина">Медицина</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%94%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%BE%D0%BE%D0%BB%D1%83%D0%BA" title="Категория:Ден соолук">Ден соолук</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%94%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B8%D0%BA" title="Категория:Дарыгерлик">Дарыгерлик</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Категория:Анатомия">Анатомия</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9D%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Категория:Неврология (мындай барак жок)">Неврология</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Жашыруун категория: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:Pages_using_ISBN_magic_links" title="Категория:Pages using ISBN magic links">Pages using ISBN magic links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Бул барак соңку жолу 6 август 2024, саат 04:38 өзгөртүлгөн.</li> <li id="footer-info-copyright">Текст <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike лицензиясынын</a> алкагында жеткиликтүү; кошумча шарттар колдонулушу мүмкүн. Кеңири маалымат үчүн <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Колдонуу шарттарын</a> караңыз.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Купуялык саясаты</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%B1%D0%BE%D0%BE%D1%80:_%D1%82%D1%83%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%83">Википедия тууралуу</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%BE%D0%BE%D0%BF%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%88_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D1%83">Жоопкерчиликтен баш тартуу</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Жүрүм-турум кодекси</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Иштеп чыгуучулар</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ky.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie тууралуу билдирүү</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ky.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9C%D1%8D%D1%8D&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобилдик көрүнүш</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b8d669998-f4dv2","wgBackendResponseTime":133,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.013","walltime":"0.017","ppvisitednodes":{"value":35,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":0,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-54f95c77b8-nhwgc","timestamp":"20241112092604","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u041c\u044d\u044d","url":"https:\/\/ky.wikipedia.org\/wiki\/%D0%9C%D1%8D%D1%8D","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1073","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1073","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430 \u0444\u043e\u043d\u0434\u0443","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2012-08-07T03:56:19Z","dateModified":"2024-08-06T04:38:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/ky\/d\/d4\/%D0%9C%D1%8D%D1%8D.jpg"}</script> </body> </html>