CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="tl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Utak - Wikipedia, ang malayang ensiklopedya</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )tlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","Enero","Pebrero","Marso","Abril","Mayo","Hunyo","Hulyo","Agosto","Setyembre","Oktubre","Nobyembre","Disyembre"],"wgRequestId":"f1ad4abe-d4c6-483d-8c2b-85ad7b1b1bcc","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Utak","wgTitle":"Utak","wgCurRevisionId":2110215,"wgRevisionId":2110215,"wgArticleId":10952,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Mga pahinang may error sa reference","CS1 maint: date auto-translated","Utak","Anatomiya ng tao","Anatomiya ng hayop"],"wgPageViewLanguage":"tl","wgPageContentLanguage":"tl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Utak","wgRelevantArticleId":10952,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true, "wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1073","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading", "ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/Human_brain_NIH.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="872"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/Human_brain_NIH.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="581"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="465"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Utak - Wikipedia, ang malayang ensiklopedya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tl.m.wikipedia.org/wiki/Utak"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Baguhin" href="/w/index.php?title=Utak&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (tl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Utak"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Atom feed ng Wikipedia" href="/w/index.php?title=Natatangi:Mga_huling_binago&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Utak rootpage-Utak skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Pumunta sa nilalaman</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sayt"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Pangunahing pagpipilian" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Pangunahing pagpipilian</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Pangunahing pagpipilian</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">ilipat sa gilid</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">itago</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Maglibot </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Unang_Pahina" title="Puntahan ang unang pahina [z]" accesskey="z"><span>Unang pahina</span></a></li><li id="n-contents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tingnan_ang_buod" title="Mga gabay sa pagbabasa ng laktaw-laktaw sa Wikipedia"><span>Mga nilalaman</span></a></li><li id="n-Napiling-nilalaman" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Mga_napiling_artikulo"><span>Napiling nilalaman</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Alin_man" title="Magpalabas ng kahit-anong artikulo [x]" accesskey="x"><span>Alinmang artikulo</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Patungkol"><span>Patungkol sa Wikipedia</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kasalukuyang_pangyayari" title="Hanapin ang mga impormasyon tungkol sa mga kamakailang kaganapan"><span>Mga kaganapan</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Pakikihalubilo" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Pakikihalubilo" > <div class="vector-menu-heading"> Pakikihalubilo </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Puntahan_ng_pamayanan" title="Tungkol sa proyekto, ano ang maari mong gawin, at kung saan maari maghanap ng mga bagay"><span>Pamayanan</span></a></li><li id="n-Kapihan" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kapihan"><span>Kapihan</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Mga_huling_binago" title="Tala ng mga huling pagbabago sa wiki. [r]" accesskey="r"><span>Mga huling binago</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Makipag-ugnayan_sa_amin" title="Paano makokontak ang Wikipedia"><span>Makipag-ugnayan</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tulong" title="Ang lugar para maghanap ng tulong sa Wikipedia."><span>Tulong</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Unang_Pahina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Ang Malayang Ensiklopedya" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tl.svg" width="119" height="13" style="width: 7.4375em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Natatangi:Maghanap" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Maghanap sa Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Hanapin</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Maghanap sa Wikipedia" aria-label="Maghanap sa Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Maghanap sa Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Natatangi:Maghanap"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Hanapin</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Mga pansariling kagamitan"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itsura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itsura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itsura</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tl.wikipedia.org&uselang=tl" class=""><span>Donasyon</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Natatangi:Likhain_ang_kuwenta&returnto=Utak" title="Mas maganda kung gagawa ka ng account at magla-login; gayunpaman, hindi ka pinipilit gawin ito" class=""><span>Gumawa ng account</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Natatangi:Paglagda_ng_tagagamit&returnto=Utak" title="Mas maganda kung magla-login ka; gayunpaman, hindi ka pinipilit gawin ito [o]" accesskey="o" class=""><span>Mag-login</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Marami pang pagpipilian" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mga pansariling kagamitan" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mga pansariling kagamitan</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tl.wikipedia.org&uselang=tl"><span>Donasyon</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Mag-ambag</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:Likhain_ang_kuwenta&returnto=Utak" title="Mas maganda kung gagawa ka ng account at magla-login; gayunpaman, hindi ka pinipilit gawin ito"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Gumawa ng account</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:Paglagda_ng_tagagamit&returnto=Utak" title="Mas maganda kung magla-login ka; gayunpaman, hindi ka pinipilit gawin ito [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Mag-login</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Mga pahina para sa naka-logout na mga patnugot o editor <a href="/wiki/Wikipedia:Maligayang_pagdating!" aria-label="Alamin pa ang tungkol sa pagpapatnugot"><span>alamin pa</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Usapan_ko" title="Usapang tungkol sa mga pagbabagong ginawa sa ip address na ito [n]" accesskey="n"><span>Usapan</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sayt"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Mga nilalaman" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Mga nilalaman</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">ilipat sa gilid</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">itago</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Simula</div> </a> </li> <li id="toc-Anatomiya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Anatomiya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Anatomiya</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Anatomiya-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ipakita/Itago ang subseksyon na Anatomiya</span> </button> <ul id="toc-Anatomiya-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Istrakturang_selular" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Istrakturang_selular"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Istrakturang selular</span> </div> </a> <ul id="toc-Istrakturang_selular-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ang_henerikong_bilaterian_na_sistemang_nerbiyos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ang_henerikong_bilaterian_na_sistemang_nerbiyos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Ang henerikong bilaterian na sistemang nerbiyos</span> </div> </a> <ul id="toc-Ang_henerikong_bilaterian_na_sistemang_nerbiyos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mga_inbertebrado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_inbertebrado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Mga inbertebrado</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_inbertebrado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mga_bertebrado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_bertebrado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Mga bertebrado</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_bertebrado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sa_mga_mamalya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sa_mga_mamalya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Sa mga mamalya</span> </div> </a> <ul id="toc-Sa_mga_mamalya-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sa_mga_primado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sa_mga_primado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Sa mga primado</span> </div> </a> <ul id="toc-Sa_mga_primado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Pisiolohiya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pisiolohiya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Pisiolohiya</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Pisiolohiya-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ipakita/Itago ang subseksyon na Pisiolohiya</span> </button> <ul id="toc-Pisiolohiya-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mga_neurotransmitter_at_reseptor" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_neurotransmitter_at_reseptor"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Mga neurotransmitter at reseptor</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_neurotransmitter_at_reseptor-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gawaing_elektrikal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gawaing_elektrikal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Gawaing elektrikal</span> </div> </a> <ul id="toc-Gawaing_elektrikal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Metabolismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Metabolismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Metabolismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Metabolismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Mga_tungkulin_ng_utak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_tungkulin_ng_utak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Mga tungkulin ng utak</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Mga_tungkulin_ng_utak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ipakita/Itago ang subseksyon na Mga tungkulin ng utak</span> </button> <ul id="toc-Mga_tungkulin_ng_utak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Pagpoproseso_ng_impormasyon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pagpoproseso_ng_impormasyon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Pagpoproseso ng impormasyon</span> </div> </a> <ul id="toc-Pagpoproseso_ng_impormasyon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Persepsiyon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Persepsiyon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Persepsiyon</span> </div> </a> <ul id="toc-Persepsiyon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kontrol_na_motor" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kontrol_na_motor"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Kontrol na motor</span> </div> </a> <ul id="toc-Kontrol_na_motor-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pananabik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pananabik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Pananabik</span> </div> </a> <ul id="toc-Pananabik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Homeostasis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Homeostasis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Homeostasis</span> </div> </a> <ul id="toc-Homeostasis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tingnan_din" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tingnan_din"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Tingnan din</span> </div> </a> <ul id="toc-Tingnan_din-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mga_sanggunian" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_sanggunian"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Mga sanggunian</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_sanggunian-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Mga nilalaman" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itago/Ipakita ang talaan ng mga nilalaman" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itago/Ipakita ang talaan ng mga nilalaman</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Utak</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Pumunta sa isang artikulo na nakasulat sa ibang wika. Mayroon ito sa 184 (na) wika" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-184" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">184 (na) wika</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Brein" title="Brein – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Brein" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Gehirn" title="Gehirn – Alemannic" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Gehirn" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Alemannic" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8C%8E%E1%88%8D" title="አንጎል – Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="አንጎል" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – Aragonese" lang="an" hreflang="an" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonese" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Br%C3%A6gen" title="Brægen – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Brægen" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Nden%CC%84" title="Nden̄ – Obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Nden̄" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="Obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="دماغ – Arabic" lang="ar" hreflang="ar" data-title="دماغ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A1%DC%98%DC%9A%DC%90" title="ܡܘܚܐ – Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܡܘܚܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AE_(%D8%A8%D9%8A%D9%88%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%8A%D8%A7)" title="مخ (بيولوجيا) – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مخ (بيولوجيا)" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="মস্তিষ্ক – Assamese" lang="as" hreflang="as" data-title="মস্তিষ্ক" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamese" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Cerebru" title="Cerebru – Asturian" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Cerebru" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturian" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Wirtip" title="Wirtip – Atikamekw" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Wirtip" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="Atikamekw" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0%D1%85" title="ГӀадалнах – Avaric" lang="av" hreflang="av" data-title="ГӀадалнах" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Avaric" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Lixwi" title="Lixwi – Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Lixwi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Beyin" title="Beyin – Azerbaijani" lang="az" hreflang="az" data-title="Beyin" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A6%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="بئیین – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بئیین" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%BC%D0%B5%D0%B9%D0%B5%D2%BB%D0%B5" title="Баш мейеһе – Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Баш мейеһе" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Smag%C4%97nis" title="Smagėnis – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Smagėnis" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Hutok" title="Hutok – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Hutok" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%B3" title="Галаўны мозг – Belarusian" lang="be" hreflang="be" data-title="Галаўны мозг" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusian" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%B0%D0%B3" title="Галаўны мозаг – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Галаўны мозаг" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Otak" title="Otak – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Otak" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BD_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D1%8A%D0%BA" title="Главен мозък – Bulgarian" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Главен мозък" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarian" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A4%BE" title="माथा – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="माथा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Kunkolos%C9%9Bm%C9%9B" title="Kunkolosɛmɛ – Bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Kunkolosɛmɛ" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="Bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="মস্তিষ্ক – Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মস্তিষ্ক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%80%E0%BE%B3%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BC%8B" title="ཀླད་པ་ – Tibetan" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཀླད་པ་" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetan" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Empenn" title="Empenn – Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Empenn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Mozak" title="Mozak – Bosnian" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Mozak" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnian" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Utok-utok" title="Utok-utok – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Utok-utok" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8" title="Тархи – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Тархи" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cervell" title="Cervell – Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cervell" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%8C%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D1%8C%D0%B5" title="Коьртан хье – Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Коьртан хье" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8E%D8%B4%DA%A9" title="مێشک – Central Kurdish" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مێشک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Central Kurdish" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mozek" title="Mozek – Czech" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mozek" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Czech" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ymennydd" title="Ymennydd – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ymennydd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Hjerne" title="Hjerne – Danish" lang="da" hreflang="da" data-title="Hjerne" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danish" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Gehirn" title="Gehirn – German" lang="de" hreflang="de" data-title="Gehirn" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="German" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Mezg" title="Mezg – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Mezg" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3rzgi" title="Mórzgi – Lower Sorbian" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Mórzgi" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Lower Sorbian" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%90%DE%A8%DE%86%DE%AA%DE%82%DE%91%DE%A8" title="ސިކުނޑި – Divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ސިކުނޑި" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%82" title="Εγκέφαλος – Greek" lang="el" hreflang="el" data-title="Εγκέφαλος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Greek" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Zarv%C3%A8l" title="Zarvèl – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Zarvèl" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Brain" title="Brain – English" lang="en" hreflang="en" data-title="Brain" data-language-autonym="English" data-language-local-name="English" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Cerbo" title="Cerbo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Cerbo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – Spanish" lang="es" hreflang="es" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spanish" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Peaaju" title="Peaaju – Estonian" lang="et" hreflang="et" data-title="Peaaju" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonian" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Burmuin" title="Burmuin – Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Burmuin" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B2" title="مغز – Persian" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مغز" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Persian" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Aivot" title="Aivot – Finnish" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Aivot" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Finnish" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ai" title="Ai – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ai" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Mona" title="Mona – Fijian" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Mona" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Fijian" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cerveau" title="Cerveau – French" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Cerveau" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="French" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Harsens" title="Harsens – Western Frisian" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Harsens" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Western Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Inchinn" title="Inchinn – Irish" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Inchinn" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Irish" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8rvo" title="Sèrvo – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Sèrvo" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Eanchainn" title="Eanchainn – Scottish Gaelic" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Eanchainn" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Scottish Gaelic" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Apytu%27%C5%A9" title="Apytu'ũ – Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Apytu'ũ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AA%97%E0%AA%9C" title="મગજ – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="મગજ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kwakwalwa" title="Kwakwalwa – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kwakwalwa" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A8u-n%C3%B3" title="Thèu-nó – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Thèu-nó" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%95%D7%97" title="מוח – Hebrew" lang="he" hreflang="he" data-title="מוח" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebrew" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95" title="मस्तिष्क – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मस्तिष्क" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Dimaag" title="Dimaag – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Dimaag" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mozak" title="Mozak – Croatian" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mozak" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Croatian" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Mozy" title="Mozy – Upper Sorbian" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Mozy" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Upper Sorbian" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8vo" title="Sèvo – Haitian Creole" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Sèvo" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haitian Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Agy" title="Agy – Hungarian" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Agy" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hungarian" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Գլխուղեղ – Armenian" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գլխուղեղ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Untak" title="Untak – Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Untak" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Otak" title="Otak – Indonesian" lang="id" hreflang="id" data-title="Otak" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesian" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Qaqisaq" title="Qaqisaq – Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Qaqisaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Utek" title="Utek – Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Utek" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8C%D0%BE%D0%B0" title="Хьоа – Ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Хьоа" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Ingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Cerebro" title="Cerebro – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Cerebro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Heili" title="Heili – Icelandic" lang="is" hreflang="is" data-title="Heili" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Icelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cervello" title="Cervello – Italian" lang="it" hreflang="it" data-title="Cervello" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italian" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%96%83%E1%95%86%E1%91%95%E1%96%85" title="ᖃᕆᑕᖅ – Inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᖃᕆᑕᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="Inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%84%B3" title="脳 – Japanese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="脳" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japanese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Brien" title="Brien – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Brien" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/besna" title="besna – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="besna" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Utek" title="Utek – Javanese" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Utek" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javanese" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A2%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98" title="თავის ტვინი – Georgian" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თავის ტვინი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgian" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/F%C9%A9t%C9%A9y%C9%A9m" title="Fɩtɩyɩm – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Fɩtɩyɩm" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Fuu_(a%CC%B1pyia%CC%B1)" title="Fuu (a̱pyia̱) – Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Fuu (a̱pyia̱)" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Utok" title="Utok – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Utok" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8" title="Ми – Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ми" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%86%E0%B2%A6%E0%B3%81%E0%B2%B3%E0%B3%81" title="ಮೆದುಳು – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮೆದುಳು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%87%8C" title="뇌 – Korean" lang="ko" hreflang="ko" data-title="뇌" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korean" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%88" title="کوڈ – Kashmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="کوڈ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Kashmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Mej%C3%AE" title="Mejî – Kurdish" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Mejî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kurdish" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Ympynnyon" title="Ympynnyon – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Ympynnyon" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8D%D1%8D" title="Мээ – Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Мээ" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Cerebrum" title="Cerebrum – Latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Cerebrum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Gehier" title="Gehier – Luxembourgish" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Gehier" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxembourgish" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8F" title="Ня – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Ня" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8C%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D1%84%D1%82%D3%80" title="Кьилин мефтӀ – Lezghian" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Кьилин мефтӀ" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Lezghian" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Herre" title="Herre – Limburgish" lang="li" hreflang="li" data-title="Herre" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgish" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Cervell" title="Cervell – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Cervell" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/B%C9%94ng%C9%94%CC%81_(enama)" title="Bɔngɔ́ (enama) – Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Bɔngɔ́ (enama)" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E0%BB%9D%E0%BA%AD%E0%BA%87" title="ສະໝອງ – Lao" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ສະໝອງ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Lao" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Galvos_smegenys" title="Galvos smegenys – Lithuanian" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Galvos smegenys" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Lithuanian" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Smadzenes" title="Smadzenes – Latvian" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Smadzenes" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Latvian" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Atidoha" title="Atidoha – Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Atidoha" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%83%D0%B9%D0%B4%D0%BE%D1%80%D1%8B%D0%BA" title="Вуйдорык – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Вуйдорык" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Utak" title="Utak – Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Utak" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%BA" title="Мозок – Macedonian" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Мозок" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonian" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="മസ്തിഷ്കം – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മസ്തിഷ്കം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8" title="Тархи – Mongolian" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Тархи" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongolian" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82" title="मेंदू – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मेंदू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Otak" title="Otak – Malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Otak" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malay" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A6%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA" title="ဦးနှောက် – Burmese" lang="my" hreflang="my" data-title="ဦးနှောက်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Burmese" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B4%D0%B5%D0%BC" title="Удем – Erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Удем" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Cuayolotl" title="Cuayolotl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Cuayolotl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Bregen" title="Bregen – Low German" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bregen" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Low German" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95" title="मस्तिष्क – Nepali" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मस्तिष्क" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepali" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%AA%E0%A5%81" title="न्हेपु – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="न्हेपु" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Hersenen" title="Hersenen – Dutch" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Hersenen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Dutch" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hjerne" title="Hjerne – Norwegian Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Hjerne" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norwegian Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hjerne" title="Hjerne – Norwegian Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hjerne" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norwegian Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A8rv%C3%A9" title="Chèrvé – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Chèrvé" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Cerv%C3%A8l" title="Cervèl – Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Cervèl" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AE%E0%AC%B8%E0%AD%8D%E0%AC%A4%E0%AC%BF%E0%AC%B7%E0%AD%8D%E0%AC%95" title="ମସ୍ତିଷ୍କ – Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ମସ୍ତିଷ୍କ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A6%E0%A8%BF%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%BC" title="ਦਿਮਾਗ਼ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਦਿਮਾਗ਼" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Utek" title="Utek – Pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Utek" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="Pangasinan" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Utak" title="Utak – Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Utak" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Celebro" title="Celebro – Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Celebro" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3zg" title="Mózg – Polish" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mózg" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Polish" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="دماغ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="دماغ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%BA%D8%B2%D9%87" title="ماغزه – Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ماغزه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/C%C3%A9rebro" title="Cérebro – Portuguese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cérebro" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portuguese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/%C3%91utqu" title="Ñutqu – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ñutqu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Creier" title="Creier – Romanian" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Creier" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Romanian" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%B3" title="Головной мозг – Russian" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Головной мозг" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russian" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D2%91" title="Мозоґ – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Мозоґ" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubwonko" title="Ubwonko – Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ubwonko" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="मस्तिष्कम् – Sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="मस्तिष्कम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8D%D0%B9%D0%B8%D0%B8" title="Мэйии – Yakut" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Мэйии" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Yakut" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A6%E1%B1%9F%E1%B1%9B%E1%B1%9F%E1%B1%9D" title="ᱦᱟᱛᱟᱝ – Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱦᱟᱛᱟᱝ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Cherbeddu" title="Cherbeddu – Sardinian" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Cherbeddu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardinian" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Ciriveddu" title="Ciriveddu – Sicilian" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Ciriveddu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sicilian" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Harn" title="Harn – Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Harn" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="دماغ – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="دماغ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Vuoig%C5%8Ba%C5%A1at" title="Vuoigŋašat – Northern Sami" lang="se" hreflang="se" data-title="Vuoigŋašat" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Northern Sami" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mozak" title="Mozak – Serbo-Croatian" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mozak" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Serbo-Croatian" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%9C%E0%B7%85%E0%B6%BA" title="මොළය – Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="මොළය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Brain" title="Brain – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Brain" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mozog" title="Mozog – Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mozog" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="mga napiling artikulo"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Mo%C5%BEgani" title="Možgani – Slovenian" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Možgani" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovenian" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Huropi" title="Huropi – Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Huropi" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Maskax" title="Maskax – Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Maskax" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Truri" title="Truri – Albanian" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Truri" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanian" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%B0%D0%BA" title="Мозак – Serbian" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Мозак" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Serbian" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Brainge" title="Brainge – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Brainge" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Uteuk" title="Uteuk – Sundanese" lang="su" hreflang="su" data-title="Uteuk" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Sundanese" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hj%C3%A4rna" title="Hjärna – Swedish" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hjärna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Swedish" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ubongo" title="Ubongo – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ubongo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%A4_%E0%AE%AE%E0%AF%82%E0%AE%B3%E0%AF%88" title="மனித மூளை – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மனித மூளை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%A6%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="మెదడు – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="మెదడు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D2%93%D0%B7%D0%B8_%D1%81%D0%B0%D1%80" title="Мағзи сар – Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Мағзи сар" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%87" title="สมอง – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="สมอง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Kelle_be%C3%BDnisi" title="Kelle beýnisi – Turkmen" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Kelle beýnisi" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Turkmen" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Beyin" title="Beyin – Turkish" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Beyin" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turkish" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88_%D0%BC%D0%B8%D0%B5" title="Баш мие – Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Баш мие" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%90%DA%AD%DB%95" title="مېڭە – Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="مېڭە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Uyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%BA" title="Головний мозок – Ukrainian" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Головний мозок" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukrainian" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="دماغ – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="دماغ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Bosh_miya" title="Bosh miya – Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Bosh miya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Serve%C5%82o" title="Serveło – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Serveło" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C3%A3o" title="Não – Vietnamese" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Não" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamese" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Brein" title="Brein – Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Brein" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Cervea" title="Cervea – Walloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Cervea" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Walloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Utok" title="Utok – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Utok" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%84%91" title="脑 – Wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="脑" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%A3%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%A8_%E1%83%A2%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98" title="დუდიშ ტვინი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="დუდიშ ტვინი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%95%D7%97" title="מוח – Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מוח" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Uk" title="Uk – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Uk" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%84%91" title="脑 – Chinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="脑" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%85%A6" title="腦 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="腦" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/N%C3%A1u" title="Náu – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Náu" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%85%A6" title="腦 – Cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="腦" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ubuchopho" title="Ubuchopho – Zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ubuchopho" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1073#sitelinks-wikipedia" title="Baguhin ang link sa ibang wika" class="wbc-editpage">baguhin ang mga link</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Utak" title="Tingnan ang nilalaman [c]" accesskey="c"><span>Artikulo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Usapan:Utak" rel="discussion" title="Usapan tungkol sa nilalaman nito [t]" accesskey="t"><span>Usapan</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ibahin ang baryante o variant ng wika" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tagalog</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Mga tingin"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Utak"><span>Basahin</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit" title="Baguhin ito [v]" accesskey="v"><span>Baguhin</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit" title="Baguhin ang kodigong batayan ng pahinang ito [e]" accesskey="e"><span>Baguhin ang wikitext</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&action=history" title="Nakaraang pagbabago sa pahinang ito [h]" accesskey="h"><span>Tingnan ang kasaysayan</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mga kagamitan" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Mga kagamitan</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mga kagamitan</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">ilipat sa gilid</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">itago</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Mga aksyon </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Utak"><span>Basahin</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit" title="Baguhin ito [v]" accesskey="v"><span>Baguhin</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit" title="Baguhin ang kodigong batayan ng pahinang ito [e]" accesskey="e"><span>Baguhin ang wikitext</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&action=history"><span>Tingnan ang kasaysayan</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Pangkalahatan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Ano_ang_nakakawing_dito/Utak" title="Talaan ng mga pahinang wiking nakaturo rito. [j]" accesskey="j"><span>Mga nakaturo rito</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Nakakawing_ng_kamakailang_pagbabago/Utak" rel="nofollow" title="Mga huling binago sa mga kaugnay na pahina mula sa pahinang ito [k]" accesskey="k"><span>Kaugnay na pagbabago</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=tl" title="Magkarga ng mga larawan o iba pang midya [u]" accesskey="u"><span>Mag-upload ng file</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Natatanging_mga_pahina" title="Tala ng mga natatanging pahina [q]" accesskey="q"><span>Natatanging pahina</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&oldid=2110215" title="Ibigay ang palagiang kawing para sa kasalukuyang bersyon ng pahinang ito"><span>Permanenteng link</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&action=info" title="More information about this page"><span>Impormasyon ng pahina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:Sipiin&page=Utak&id=2110215&wpFormIdentifier=titleform" title="Impormasyon sa pagsangguni sa pahinang ito"><span>Sumangguni</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftl.wikipedia.org%2Fwiki%2FUtak"><span>Kumuha ng pinaikling URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftl.wikipedia.org%2Fwiki%2FUtak"><span>I-download ang QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> I-print/I-export </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:Aklat&bookcmd=book_creator&referer=Utak"><span>Lumikha ng isang aklat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:DownloadAsPdf&page=Utak&action=show-download-screen"><span>I-download bilang PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Utak&printable=yes" title="Ipakita ang bersyon ng pahinang itong madaling maililimbag [p]" accesskey="p"><span>Bersyong mapi-print</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Sa iba pang proyekto </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Brain" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1073" title="Link sa nakakonektang item sa repositoryo ng datos [g]" accesskey="g"><span>Item na Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itsura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itsura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">ilipat sa gilid</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">itago</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tl" dir="ltr"><dl><dd><i>Para sa ibang gamit ng katagang utak, tingnan <a href="/w/index.php?title=Utak_(paglilinaw)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Utak (paglilinaw) (hindi pa naisusulat)">utak (paglilinaw)</a>. Para sa impormasyon sa <a href="/w/index.php?title=Utak_ng_tao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Utak ng tao (hindi pa naisusulat)">utak ng tao</a>, tingnan ang artikulo nito.</i></dd></dl> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Talaksan:Human_brain_NIH.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Human_brain_NIH.png/220px-Human_brain_NIH.png" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Human_brain_NIH.png/330px-Human_brain_NIH.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/Human_brain_NIH.png 2x" data-file-width="344" data-file-height="250" /></a><figcaption>Ang utak ng isang tao.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Talaksan:Chimp_Brain_in_a_jar.jpg" class="mw-file-description"><img alt="A brain floating in a liquid-filled glass jar. Yellowing of the handwritten labels on the jar give the object an antique appearance." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Chimp_Brain_in_a_jar.jpg/220px-Chimp_Brain_in_a_jar.jpg" decoding="async" width="220" height="277" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Chimp_Brain_in_a_jar.jpg/330px-Chimp_Brain_in_a_jar.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Chimp_Brain_in_a_jar.jpg/440px-Chimp_Brain_in_a_jar.jpg 2x" data-file-width="2540" data-file-height="3200" /></a><figcaption>Ang utak ng isang <a href="/wiki/Chimpanzee" title="Chimpanzee">chimpanzee</a>.</figcaption></figure> <p>Sa mga <a href="/wiki/Hayop" title="Hayop">hayop</a>, ang <b>utak</b> (Ingles: <i><b>brain</b></i>) ang sentro ng <a href="/wiki/Sistemang_nerbiyos" title="Sistemang nerbiyos">sistemang nerbiyos</a> sa lahat ng <a href="/wiki/Bertebrado" title="Bertebrado">bertebrado</a>(<i>vertebrate</i>) at karamihan sa mga <a href="/wiki/Inbertebrado" class="mw-redirect" title="Inbertebrado">inbertebradong</a>(<i>invertebrate</i>) mga <a href="/wiki/Hayop" title="Hayop">hayop</a>. Ang ilan sa mga primitibong inbertebrado gaya ng mga <a href="/wiki/Sponge" class="mw-redirect mw-disambig" title="Sponge">sponge</a>, <a href="/wiki/Jellyfish" class="mw-redirect" title="Jellyfish">jellyfish</a>, <a href="/w/index.php?title=Sea_squirt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sea squirt (hindi pa naisusulat)">sea squirt</a> at <a href="/wiki/Starfish" class="mw-redirect" title="Starfish">starfish</a> ang walang utak. Ang utak ay matatagpuan sa ulo na malapit sa pangunahing pandamang aparato gaya ng <a href="/wiki/Paningin" title="Paningin">paningin</a>, <a href="/w/index.php?title=Pandinig&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pandinig (hindi pa naisusulat)">pandinig</a>, <a href="/w/index.php?title=Balanse&action=edit&redlink=1" class="new" title="Balanse (hindi pa naisusulat)">balanse</a>, <a href="/wiki/Panlasa" class="mw-redirect" title="Panlasa">panlasa</a> at <a href="/wiki/Pang-amoy" class="mw-redirect" title="Pang-amoy">pang-amoy</a>. Ang utak sa isang bertebrado ang pinaka-masalimuot(complex) na organo sa katawan nito. Sa isang tipikal na utak ng <a href="/wiki/Tao" title="Tao">tao</a>, ang <a href="/w/index.php?title=Cerebral_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerebral cortex (hindi pa naisusulat)">cerebral cortex</a> ay tinatantiyang naglalaman ng mga 15-33 bilyong mga <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> na ang bawat isa sa mga ito ay pinagdudugtong ng mga <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinapse</a> sa iba pang libo libong mga neuron. Ang mga neuron na ito ay nakikipag-usap sa bawat isa sa pamamagitan ng mahabang mga <a href="/w/index.php?title=Protoplasmiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protoplasmiko (hindi pa naisusulat)">protoplasmikong</a> mga hibla na tinatawag na mga <a href="/wiki/Akson" title="Akson">akson</a>(<i>axon</i>) na nagdadala ng mga tren ng mga pulsong signal na tinatawag na mga <a href="/wiki/Aksiyon_potensiyal" title="Aksiyon potensiyal">aksiyon potensiyal</a> sa mga malalayong bahagi ng utak o katawan na umaasinta sa mga spesipikong tagatanggap na mga <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a>. </p><p>Mula sa pananaw na <a href="/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon">ebolusyonaryong</a> bioholikal, ang tungkulin ng utak ay upang magsagawa ng sentralisadong kontrol sa mga iba pang organo(bahagi) ng <a href="/wiki/Katawan" class="mw-redirect" title="Katawan">katawan</a>. Ang utak ay umaasal sa iba pang bahagi ng katawan sa pamamagitan ng paglikha ng mga paterno ng mga gawain ng <a href="/wiki/Masel" class="mw-redirect" title="Masel">masel</a> o sa pamamagitan ng pagpapatakbo ng <a href="/w/index.php?title=Sekresyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sekresyon (hindi pa naisusulat)">sekresyon</a>(paglalabas) ng mga <a href="/wiki/Kemikal" class="mw-redirect" title="Kemikal">kemikal</a> na tinatawag na mga <a href="/wiki/Hormone" class="mw-redirect" title="Hormone">hormone</a>. Ang sentralisadong kontrol na ito ay pumapayag sa mabilisan at koordinatong mga tugon sa pagbabago ng kapaligiran. Ang ilan sa mga pangunahing uri ng pagtugon gaya ng mga <a href="/w/index.php?title=Repleks&action=edit&redlink=1" class="new" title="Repleks (hindi pa naisusulat)">repleks</a> ay maaaring ipamagitan ng <a href="/wiki/Kordong_espinal" title="Kordong espinal">kordong espinal</a> o <a href="/w/index.php?title=Periperal_ganglia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Periperal ganglia (hindi pa naisusulat)">periperal ganglia</a> ngunit ang sopistikadong makalayuning kontrol ng pag-aasal batay sa komplikadong pandamang input ay nangangailangan ng nagsasama ng impormasyong kakayahan ng isang sentralisadong utak. </p><p>Mula sa isang pananaw na <a href="/wiki/Pilosopiya" title="Pilosopiya">pilosopikal</a>, ang nagpapagawang espesyal sa utak kumpara sa ibang mga bahagi ng katawan ay ito ang bumubuo ng pisikal na istraktura na lumilikha ng <a href="/wiki/Pag-iisip" title="Pag-iisip">pag-iisip</a>. Gaya ng isinulat ni <a href="/wiki/Hippocrates" title="Hippocrates">Hippocrates</a>: "Ang mga tao ay dapat malamang wala na sa iba ngunit sa utak ay nagmumula ang kasiyahan, kaluguran, pagtawa, laro, kalungkutan, kapighatian, kawalang pag-asa at pananaghoy." Sa simulang bahagi ng <a href="/wiki/Sikolohiya" title="Sikolohiya">sikolohiya</a>, ang <a href="/wiki/Pag-iisip" title="Pag-iisip">pag-iisip</a> ay inakalang hiwalay sa utak. Gayunpaman, pagkatapos na ang mga sinaunang siyentipiko ay magsagawa ng mga eksperimento, natukoy na ang pag-iisip ay bahagi ng gumaganang utak na naghahayag ng mga ilang pag-uugali batay sa panlabas ng kapaligiran at pag-unlad ng <a href="/wiki/Organismo" title="Organismo">organismo</a>. Ang mga mekanismo kung saan ang gawain ng utak ay nagpapalitaw ng <a href="/wiki/Kamalayan" title="Kamalayan">kamalayan</a>(<i>consciousness</i>) at kaisipan ay labis na nakakahamon upang maunawaan. Kahit pa sa mabilis na pag-unlad siyentipiko, ang karamihan sa kung paano kumilos ang utak ay nananatiling isang misteryo. Ang mga operasyon ng mga indibidwal na <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> sa utak ay alam na sa kasalukuyan sa labis na detalye ngunit ang paraan na pagkakaisa ng sama-samang milyong mga ito ay napakahirap na maunawaan. Ang pinakakanais nais na pakikitungo dito ay ang pagtrato sa utak bilang isang biolohikal na <a href="/wiki/Kompyuter" title="Kompyuter">kompyuter</a> na labis na iba sa mekanismo ng ibang mga elektronikong kompyuter ngunit katulad nito sa kahulugan na nagkakamit ng impormasyon sa nakapaligid na mundo, iniimbak at pinoproseso ito sa iba't ibang mga paraan. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Anatomiya">Anatomiya</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=1" title="Baguhin seksiyon: Anatomiya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Anatomiya"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang hugis at sukat ng mga utak ng iba't ibang <a href="/wiki/Espesye" title="Espesye">espesye</a> ay labis na magkakaiba at ang pagtukoy sa parehong mga katangian ay kalimitang mahirap. Gayunpaman, may mga ilang bilang ng prinsipiyo ng arkitektura ng utak na lumalapat sa lahat ng iba't ibang mga espesye. Ang ilang aspeto ng istraktura ng utak ay karaniwan sa halos lahat ng mga espesye ng hayop. Ang iba ay makikilala sa labis na mataas o sulong(advanced) mula sa mga mas primitibong utak o makilala ang utak ng mga <a href="/wiki/Bertebrado" title="Bertebrado">bertebrado</a> mula sa mga <a href="/wiki/Inbertebrado" class="mw-redirect" title="Inbertebrado">inbertebrado</a>. </p><p>Ang pinakasimpleng paraan upang magkamit ng impormasyon tungkol sa anatomiya ng utak ay sa pamamagitan ng biswal na inspeksiyon ngunit marami pang mga sopistikadong mga teknika ang napaunlad. Ang <a href="/wiki/Tisyu" title="Tisyu">tisyu</a> ng utak sa natural na estado ay sobrang lambot upang pag-aralan ngunit ito ay maaaring patigasin sa pamamagitan ng paglulublob nito sa isang <a href="/wiki/Alkohol" title="Alkohol">alkohol</a> o iba pang mga <a href="/w/index.php?title=Fixative&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fixative (hindi pa naisusulat)">fixative</a> at pagkatapos ay hihiwain ng hiwalay para sa eksaminasyon ng loob nito. Sa paningin, ang loob ng utak ay binubuo ng mga area na tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Materyang_grey&action=edit&redlink=1" class="new" title="Materyang grey (hindi pa naisusulat)">materyang grey</a>(grey matter) na may madilim na kulay at nahihiwalay ng mga area ng <a href="/wiki/Puting_materya" title="Puting materya">puting materya</a> na may mas maliwanag na kulay. Ang karagdagang impormasyon ay makakamit sa pamamagitan ng pagmamantsa(staining) ng mga tisyu ng utak ng iba't ibang mga kemikal na nagpapalabas ng mga area kung saan ang mga spesipikong uri ay makikita sa mataas na mga konsentrasyon. Posible ring masuri ang mikroistraktura ng tisyu ng utak gamit ang isang <a href="/wiki/Mikroskopyo" title="Mikroskopyo">mikroskopyo</a> at upang mabakas ang paterno ng mga koneksiyon mula sa isang area tungo sa iba pang area. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Istrakturang_selular">Istrakturang selular</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=2" title="Baguhin seksiyon: Istrakturang selular" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Istrakturang selular"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Talaksan:Chemical_synapse_schema_cropped.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Chemical_synapse_schema_cropped.jpg/250px-Chemical_synapse_schema_cropped.jpg" decoding="async" width="250" height="312" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Chemical_synapse_schema_cropped.jpg/375px-Chemical_synapse_schema_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Chemical_synapse_schema_cropped.jpg/500px-Chemical_synapse_schema_cropped.jpg 2x" data-file-width="544" data-file-height="678" /></a><figcaption>Dalawang <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> na magkadugtong. Ang isang along elektrokemikal na tinatawag na <a href="/wiki/Aksiyon_potensiyal" title="Aksiyon potensiyal">aksiyon potensiyal</a> ay naglalakbay sa isang akson ng neuron. Kapag ang aksiyong potensiyal na ito ay dumating sa <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinapse</a> ng isang <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a>(nasa itaas), ito ay nagdudulot sa sinapse na maglabas ng <a href="/wiki/Neurotransmiter" class="mw-redirect" title="Neurotransmiter">neurotransmiter</a> na nagbibigkis sa <a href="/wiki/Molekulang_reseptor" class="mw-redirect" title="Molekulang reseptor">reseptor</a> ng ibang neuron(nasa ilalim) sa kabilang panig na sinapse nito.</figcaption></figure> <table class="infobox"> <caption>Estruktura ng tipikal na neuron </caption> <tbody><tr> <th style="background-color:#d0d0d0;">Neuron </th></tr> <tr style="text-align: center"> <td><div style="position: relative;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Talaksan:Neuron_Hand-tuned.svg" class="mw-file-description"><img alt="At one end of an elongated structure is a branching mass. At the centre of this mass is the nucleus and the branches are dendrites. A thick axon trails away from the mass, ending with further branching which are labeled as axon terminals. Along the axon are a number of protuberances labeled as myelin sheaths." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Neuron_Hand-tuned.svg/400px-Neuron_Hand-tuned.svg.png" decoding="async" width="400" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Neuron_Hand-tuned.svg/600px-Neuron_Hand-tuned.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Neuron_Hand-tuned.svg/800px-Neuron_Hand-tuned.svg.png 2x" data-file-width="1179" data-file-height="634" /></a></span> <div style="position: absolute; text-align: center; left:50px; top: 2px;"><a href="/wiki/Dendrita" title="Dendrita">Dendrita</a></div> <div style="position: absolute; text-align: center; left:135px; top: 60px;"><a href="/w/index.php?title=Soma_(biolohiya)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soma (biolohiya) (hindi pa naisusulat)">Soma</a></div> <div style="position: absolute; text-align: center; left:189px; top: 116px;"><a href="/wiki/Akson" title="Akson">Akson</a></div> <div style="position: absolute; text-align: center; left:13px; top: 197px;"><a href="/wiki/Nukleyo_ng_selula" class="mw-redirect" title="Nukleyo ng selula">Nukleyo</a></div> <div style="position: absolute; text-align: center; left:226px; top: 38px;"><a href="/w/index.php?title=Nodo_ni_Ranvier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nodo ni Ranvier (hindi pa naisusulat)">Nodo ni<br />Ranvier</a></div> <div style="position: absolute; text-align: center; left:319px; top: 0px;"><a href="/w/index.php?title=Terminal_ng_akson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terminal ng akson (hindi pa naisusulat)">Terminal ng akson</a></div> <div style="position: absolute; text-align: center; left:306px; top: 161px;"><a href="/w/index.php?title=Selulang_Schwann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Selulang Schwann (hindi pa naisusulat)">Selulang Schwann</a></div> <div style="position: absolute; text-align: center; left:220px; top: 187px;"><a href="/w/index.php?title=Myelin_sheath&action=edit&redlink=1" class="new" title="Myelin sheath (hindi pa naisusulat)">Myelin sheath</a></div></div> </td></tr></tbody></table> <p>Ang mga utak ng lahat ng espesye ay pangunahing binubuo ng dalawang malawak na mga klase ng <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a>: ang mga <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> at <a href="/w/index.php?title=Selulang_glial&action=edit&redlink=1" class="new" title="Selulang glial (hindi pa naisusulat)">selulang glial</a>. Ang mga <i><a href="/w/index.php?title=Selulang_glial&action=edit&redlink=1" class="new" title="Selulang glial (hindi pa naisusulat)">selulang glial</a></i> na kilala rin bilang glia o neuroglia ay mayroong iba't ibang uri at nagsasagawa ng ilang mga mahahalagang mga tungkuling kabilang ang suportang istraktura, suportang <a href="/wiki/Metaboliko" class="mw-redirect" title="Metaboliko">metaboliko</a>, <a href="/w/index.php?title=Insulasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Insulasyon (hindi pa naisusulat)">insulasyon</a>, at paggabay ng pag-unlad. Ang mga <i><a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a></i> ang karaniwang tinuturing na pinakamahalagang <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a> sa utak. Ang katangian na gumagawa sa mga neuron na walang katulad ang kakayahan nito na makapagpadala ng mga signal(hudyat) sa mga spesipikong inaasintang mga selula sa malalayong distansiya. Ang mga ito ay nagpapadala ng mga signal sa pamamagitan ng <a href="/wiki/Akson" title="Akson">akson</a>(axon) na isang manipis na protoplasmikong hibla na lumalawig mula sa katawan ng selula at umuusli na karaniwan sa maraming mga sanga sa iba pang area na minsan ay malapit at minsan ay sa malalayong mga bahagi ng utak o katawan. Ang haba ng isang akson ay maaaring ekstraordinaryo. Halimbawa, ang <a href="/w/index.php?title=Selulang_piramidal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Selulang piramidal (hindi pa naisusulat)">selulang piramidal</a> ng <a href="/w/index.php?title=Cerebral_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerebral cortex (hindi pa naisusulat)">cerebral cortex</a> ay pinalaki upang ang katawan ng selulang ito ay maging kasing sukat ng katawan ng tao, ang akson na katulad na pinalaki ay magiging kable ng ilang mga sentimetro sa <a href="/wiki/Diametro" class="mw-redirect" title="Diametro">diametro</a> at lumalawig sa higit sa isang kilometro. Ang mga aksong ito ay nagpapadala ng signal sa anyo ng mga pulsong elektrokemikal na tinatawag na mga <a href="/wiki/Aksiyon_potensiyal" title="Aksiyon potensiyal">aksiyon potensiyal</a> na tumatagal ng hindi hihigit sa ika-isang libo(thousandth) ng isang <a href="/wiki/Segundo" title="Segundo">segundo</a> at naglalakbay sa kahabaan ng akson sa bilis na 1-100 metro kada segundo. Ang ilang mga neuron ay naglalabas ng mga aksiyon potensiyal na tuloy tuloy sa bilis na 10-100 kada segundo at karaniwan ay sa mga hindi regular na paterno. Ang ibang mga neuron ay tahimik sa karamihan ng panahon ngunit paminsan-minsan ay naglalabas ng isang putok(burst) ng mga aksiyon potensiyal. Ang mga akson ay naglalabas ng mga signal sa iba pang mga <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> sa pamamagitan ng ginawang espesyal na pagitan(junction) na tinatawag na mga <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinapse</a>. Ang isang akson ay maaaring makagawa ng mga ilang libong koneksiyong sinaptiko sa iba pang mga <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a>. Kung ang isang <a href="/wiki/Aksiyon_potensiyal" title="Aksiyon potensiyal">aksiyon potensiyal</a> na naglalakbay sa kahabaan ng akson ay dumating sa isang sinapse, ito ay nagdudulot ng kemikal na tinatawag na <a href="/wiki/Neurotransmitter" title="Neurotransmitter">neurotransmitter</a> na lumabas. Ang neurotransmitter ay nagbibigkis sa mga <a href="/wiki/Molekulang_reseptor" class="mw-redirect" title="Molekulang reseptor">molekulang reseptor</a> sa <a href="/wiki/Membrano_ng_selula" title="Membrano ng selula">membrano</a> ng mga inaasintang <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a>. Ang mga <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinapse</a> ang pangunahing gumaganang mga elemento ng utak. Ang mahalagang tungkulin ng utak ang pakikipagtalastasang <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a>-sa-selula at ang mga sinapse ang mga punto kung saan ang pakikipagtalastasan(komunikasyon) ay nangyayari. Ang utak ng tao ay tinatantiyang naglalaman ng mga 100 <a href="/w/index.php?title=Trilyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trilyon (hindi pa naisusulat)">trilyong</a> <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinapse</a>. Kahit ang utak ng isang <a href="/wiki/Langaw" class="mw-redirect" title="Langaw">langaw</a>(fruit fly) ay naglalaman ng ilang mga milyong sinapse. Ang mga tungkulin ng mga sinapseng ito ay iba iba. Ang ilan ay nagpapanabik(excitatory) sa inaasintang selula. Ang iba ay nagpipigil(inhibitory) sa inaasintang selula. Ang iba naman ay kumikilos sa pamamagitan ng pagpapagana(activating) ng mga sistema ng <a href="/w/index.php?title=Ikalawang_mensahero&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ikalawang mensahero (hindi pa naisusulat)">ikalawang mensahero</a> na nagbabago ng panloob na <a href="/wiki/Kemika" class="mw-redirect" title="Kemika">kemika</a> ng mga inaasintang selula nito sa mga komplikadong paraan. Ang malaking praksiyon ng mga sinapse ay mababago na ang ibig sabihin ay may kakayahan ang mga ito sa pagbabago ng lakas sa paraang kinokontrol ng mga paternong dumadaan sa mga ito. Malawak na pinaniniwalaan na ang nakabatay sa gawaing modipikasyon(pagbabago) ng mga sinapse ang pangunahing mekanismo ng <a href="/wiki/Pagkatuto" title="Pagkatuto">pagkatuto</a> at <a href="/w/index.php?title=Memorya_(biolohiya)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Memorya (biolohiya) (hindi pa naisusulat)">memorya</a> ng utak. Ang karamihan sa espasyo ng utak ay kinukuha ng mga akson na karaniwan ay nakakumpol ng magkakasama sa tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Nerbong_hiblang_mga_trakto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nerbong hiblang mga trakto (hindi pa naisusulat)">nerbong hiblang mga trakto</a>. Maraming mga akson ay nakabalot sa makapal na <a href="/w/index.php?title=Sheath&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sheath (hindi pa naisusulat)">sheath</a> ng matabang substansiyang tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Myelin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Myelin (hindi pa naisusulat)">myelin</a> na nagsisilbing labis na tagapagdagdag ng bilis ng paglaganap ng signal. Ang myelin ay puti kaya ang mga bahagi ng utak na eksklusibong napupuno ng hiblang nerbo ay makikitang kinukulayan ng maliwanag na puting materya na salungat sa kinukulayan ng madilim na materyang grey na nagmamarka sa mga area na may mataas na <a href="/wiki/Densidad" class="mw-disambig" title="Densidad">densidad</a> ng katawan ng selulang <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ang_henerikong_bilaterian_na_sistemang_nerbiyos">Ang henerikong bilaterian na sistemang nerbiyos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=3" title="Baguhin seksiyon: Ang henerikong bilaterian na sistemang nerbiyos" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Ang henerikong bilaterian na sistemang nerbiyos"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Maliban sa ilang mga primitibong uri ng hayop gaya ng <a href="/wiki/Sponges" class="mw-redirect mw-disambig" title="Sponges">sponges</a> na walang <a href="/wiki/Sistemang_nerbiyos" title="Sistemang nerbiyos">sistemang nerbiyos</a> at <a href="/wiki/Jellyfish" class="mw-redirect" title="Jellyfish">jellyfish</a> na may sistemang nerbiyos na binubuo ng kalat na nerbong lambat, ang lahat ng mga hayop ay <a href="/w/index.php?title=Bilaterian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bilaterian (hindi pa naisusulat)">bilaterian</a> na ang ibig sabihin ay mayroon itong bilateral na simetrikong hugis ng katawan o may kaliwa at kanang gilid na matatantiyang salaming larawan ng bawat isa. Ang lahat ng mga bilaterian ay sinasabing nagmula sa isang karaniwang ninuno(common ancestor) na lumitaw sa simula ng <a href="/wiki/Panahong_Cambrian" class="mw-redirect" title="Panahong Cambrian">panahong Cambrian</a> mga 550-600 milyong taon ang nakalilipas at may hugis ng simpleng <a href="/w/index.php?title=Tubonguod&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tubonguod (hindi pa naisusulat)">tubonguod</a> na may segmentadong katawan. Sa lebel na skematiko, ang basikong hugis ng uod ay patuloy na nakikita sa katawan at arkitektura ng <a href="/wiki/Sistemang_nerbiyos" title="Sistemang nerbiyos">sistemang nerbiyos</a> ng lahat ng modernong bilaterian kabilang ang mga <a href="/wiki/Bertebrado" title="Bertebrado">bertebrado</a>. Ang pundamental na anyo ng katawang bilateral ay isang tubo na may malalim na butas ng <a href="/wiki/Gut" class="mw-disambig" title="Gut">gut</a> na tumatakbo mula sa bibig patungo sa <a href="/wiki/Anus" class="mw-redirect" title="Anus">anus</a> at isang kordong <a href="/w/index.php?title=Nerbo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nerbo (hindi pa naisusulat)">nerbo</a>(nerve) na may <a href="/w/index.php?title=Ganglion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ganglion (hindi pa naisusulat)">ganglion</a> sa bawat segmento ng katawan at may espesyal na malaking ganglion sa harap na tinatawag na utak. Ang utak ay maliit at simple sa ilang mga espesye gaya ng mga <a href="/w/index.php?title=Uod_na_nematoda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uod na nematoda (hindi pa naisusulat)">uod na nematoda</a>. Sa ibang mga espesye kabilang ang mga <a href="/wiki/Bertebrado" title="Bertebrado">bertebrado</a>, ito ang pinaka-komplikadong(complex) organo ng katawan. Ang ilang mga uri ng uod(bulate) gaya ng <a href="/wiki/Linta" title="Linta">linta</a> ay nag-aangkin rin ng lumaking ganglion sa dulong likod ng kordong nerbo na tinatawag na "buntot utak". May mga ilang uri ng umiiral na bilaterial na walang makikilalang utak kabilang ang <a href="/wiki/Echinoderm" class="mw-redirect" title="Echinoderm">echinoderm</a>, <a href="/w/index.php?title=Tunicate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tunicate (hindi pa naisusulat)">tunicate</a> at isang pangkat ng mga primitibong <a href="/w/index.php?title=Patag_na_uod&action=edit&redlink=1" class="new" title="Patag na uod (hindi pa naisusulat)">patag na uod</a>(flatworms) na tinatawag na <a href="/wiki/Acoelomorpha" title="Acoelomorpha">Acoelomorpha</a>. Depinitibo ring napatunayan kung ang pag-iral ng mga walang utak na espese na ito ay nagpapakita na ang mga sinaunang bilaterian ay walang utak o kung ang mga ninuno nito ay <a href="/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon">nag-ebolb</a> sa paraang nagdulot ng pagkawala na nakaraang umiiral na istraktura ng utak. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mga_inbertebrado">Mga inbertebrado</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=4" title="Baguhin seksiyon: Mga inbertebrado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Mga inbertebrado"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Talaksan:LocustBrain.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/LocustBrain.png/220px-LocustBrain.png" decoding="async" width="220" height="236" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/LocustBrain.png/330px-LocustBrain.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/LocustBrain.png/440px-LocustBrain.png 2x" data-file-width="670" data-file-height="718" /></a><figcaption>Utak ng isang inbertebradong hayop na <a href="/wiki/Balang" class="mw-redirect" title="Balang">balang</a></figcaption></figure> <p>Ang kategoryang ito ay kinabibilangan ng mga <a href="/wiki/Arthropod" class="mw-redirect" title="Arthropod">arthropod</a>, <a href="/wiki/Mollusc" class="mw-redirect" title="Mollusc">molluska</a> at ilang mga uri ng <a href="/wiki/Uod" title="Uod">uod</a>(bulate). Ang pagkakaiba ng mga planong katawan ng mga inbertebrado ay tumutugma sa katumbas na pagkakaiba sa mga istraktura ng utak nito. Ang dalawang pangkat ng mga inbertebrado ay mapapansing may mga masalimuot(complex) na mga utak: ang <a href="/wiki/Arthropod" class="mw-redirect" title="Arthropod">arthropod</a>(kabilang ang mga <a href="/wiki/Insekto" title="Insekto">insekto</a>, <a href="/wiki/Crustacean" class="mw-redirect" title="Crustacean">crustacean</a>, <a href="/wiki/Arachnid" class="mw-redirect" title="Arachnid">arachnid</a> at iba pa) at ang mga <a href="/w/index.php?title=Cephalopod&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cephalopod (hindi pa naisusulat)">cephalopod</a> (kabilang ang mga <a href="/wiki/Octopus" class="mw-redirect" title="Octopus">octopus</a>, <a href="/wiki/Pusit" title="Pusit">pusit</a> at mga katulad na <a href="/wiki/Mollusc" class="mw-redirect" title="Mollusc">molluska</a>). Ang utak ng mga arthropod at cephalopod ay lumilitaw mula sa magkakambal na <a href="/wiki/Paralelo" title="Paralelo">paralelong</a> kordong nerbo na lumalawig sa katawan ng mga hayop na ito. Ang mga arthropod ay may isang sentral na utak na may tatlong dibisyon at malaking <a href="/wiki/Optikal" class="mw-redirect" title="Optikal">optikal</a> na mga <a href="/wiki/Lobo" class="mw-redirect mw-disambig" title="Lobo">lobo</a>(lobes) sa likod ng bawat mata para sa pagporproseso ng <a href="/wiki/Paningin" title="Paningin">paningin</a>. Ang mga cephalopod gaya ng octopus at pusit ay may pinakamalaking mga utak sa anumang mga inbertebrado. May mga ilang espesye na inberterbrado na ang mga utak ay lubos na pinag-aralan dahil ang mga ito ay katangian na gumagawa sa mga itong konbinyente sa pag-aaral eksperimental: </p> <ul><li>Mga <a href="/wiki/Langaw" class="mw-redirect" title="Langaw">langaw</a>(fruit flies o <i>Drosophila</i>) na dahil sa malaking kalipunan ng mga teknikong magagamit sa pag-aaral ng mga <a href="/wiki/Henetika" title="Henetika">henetika</a> nito, ang mga ito ay naging natural na paksa sa pag-aaral ng papel ng mga <a href="/wiki/Gene" class="mw-redirect" title="Gene">gene</a> sa pag-unlad ng utak. Bagaman may malaking <a href="/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon">ebolusyonaryong</a> distansiya sa pagitan ng mga insekto at <a href="/wiki/Mamalya" title="Mamalya">mamalya</a>, marami sa mga aspeto ng neurohenetika ng drosophila ay lumalabas na mahalaga sa mga tao. Ang unang mga biolohikal na <a href="/w/index.php?title=Orasang_gene&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orasang gene (hindi pa naisusulat)">orasang gene</a> halimbawa, ay natukoy sa pagsusuri ng mga <a href="/wiki/Mutante" class="mw-redirect" title="Mutante">mutanteng</a> drosophila na nagpapakita ng nagulong pang-araw araw na siklo ng gawain. Ang isang paghahanap sa mga <a href="/wiki/Genome" title="Genome">genome</a> ng mga bertebrado ay nagpakita ng isang hanay ng mga <a href="/wiki/Analogo" class="mw-redirect" title="Analogo">analogong</a> <a href="/wiki/Gene" class="mw-redirect" title="Gene">gene</a> na natuklasang gumagampan ng parehong papel sa bioholikal na orasan ng mga <a href="/wiki/Daga" class="mw-redirect" title="Daga">daga</a> kaya halos matitiyak na ito ay nasa biolohikal na orasan rin ng tao.</li> <li>Ang nematodang uod na <i><a href="/wiki/Caenorhabditis_elegans" title="Caenorhabditis elegans">Caenorhabditis elegans</a></i> tulad ng Drosophila ay lubos na pinag-aralan dahil sa kahalagaan nito sa <a href="/wiki/Henetika" title="Henetika">henetika</a>. Sa simula nang 1970, pinili ni <a href="/w/index.php?title=Syndey_Brenner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syndey Brenner (hindi pa naisusulat)">Syndey Brenner</a> ito bilang sistemang model sa pag-aaral kung paanong ang mga <a href="/wiki/Gene" class="mw-redirect" title="Gene">gene</a> ay kumokontrol sa pag-unlad. Ang isa sa mga kalamangan ng pag-aaral nito ay ang planong katawan nito ay labis na stereotipado o ang <a href="/wiki/Sistemang_nerbiyos" title="Sistemang nerbiyos">sistemang nerbiyos</a> ng isang <a href="/w/index.php?title=Hermaprodito&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hermaprodito (hindi pa naisusulat)">hermaproditong</a> <a href="/wiki/Morph" class="mw-redirect" title="Morph">morph</a> ay naglalaman ng eksaktong 302 <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> na palaging nasa parehong lugar at gumagawa ng magkatulad na <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinaptikong</a> mga koneksiyon sa bawat uod. Ang pangkat ni Brenner ay humiwa sa mga uod na ito sa libo-libong sobrang nipis na mga seksiyon at kinunan ng litrato ng kanyang pangkat ang bawat seksiyon sa ilalim ng <a href="/w/index.php?title=Mikroskopyong_elektron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mikroskopyong elektron (hindi pa naisusulat)">mikroskopyong elektron</a> upang imapa ang bawat <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> at <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinapse</a> sa buong katawan ng uod na ito. Wala pang paraan sa ganitong lebel ang makikita sa iba pang mga organismo at ang impormasyong nakuha dito ay ginagamit upang magsagawa ng maraming mga pag-aaral na hindi magiging posible kung wala ito.</li> <li>Ang <a href="/w/index.php?title=Dagat_slug&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dagat slug (hindi pa naisusulat)">dagat slug</a> na <i><a href="/w/index.php?title=Aplysia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aplysia (hindi pa naisusulat)">Aplysia</a></i> ay napili ng nanalo ng <a href="/wiki/Gantimpalang_Nobel" title="Gantimpalang Nobel">Gantimpalang Nobel</a> na neuropisyonalistang si <a href="/w/index.php?title=Eric_Kandel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eric Kandel (hindi pa naisusulat)">Eric Kandel</a> bilang modelo sa pag-aaral ng <a href="/wiki/Selular" class="mw-redirect" title="Selular">selular</a> na batayan ng <a href="/wiki/Pagkatuto" title="Pagkatuto">pagkatuto</a> at <a href="/w/index.php?title=Memorya_ng_utak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Memorya ng utak (hindi pa naisusulat)">memorya ng utak</a> dahil sa simplisidad at aksesibilidad ng <a href="/wiki/Sistemang_nerbiyos" title="Sistemang nerbiyos">sistemang nerbiyos</a> nito at ito ay sinuri sa daang daang mga <a href="/wiki/Eksperimento" title="Eksperimento">eksperimento</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mga_bertebrado">Mga bertebrado</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=5" title="Baguhin seksiyon: Mga bertebrado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Mga bertebrado"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table align="right"><tbody><tr><td bgcolor="#dddddd"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Talaksan:Brainlobes.svg" class="mw-file-description" title="pula:harapang lobo"><img alt="pula:harapang lobo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Brainlobes.svg/313px-Brainlobes.svg.png" decoding="async" width="313" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Brainlobes.svg/470px-Brainlobes.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Brainlobes.svg/626px-Brainlobes.svg.png 2x" data-file-width="313" data-file-height="286" /></a></span></td></tr><tr> <td align="center" bgcolor="#bebebe"> <p><font color="red">pula:<a href="/wiki/Harapang_lobo" title="Harapang lobo"><font color="red">harapang lobo</font></a> </font><br /> <font color="#ff7722">kahel:<a href="/wiki/Lobong_parietal" title="Lobong parietal"><font color="#ff7722">lobong parietal</font></a> </font> <br /><font color="yellow">dilaw:<a href="/wiki/Lobong_oksipital" class="mw-redirect" title="Lobong oksipital"><font color="yellow">lobong oksipital</font></a> </font> <br /><font color="green">berde: <a href="/wiki/Lobong_temporal" class="mw-redirect" title="Lobong temporal"><font color="green">lobong temporal </font></a> </font> <br /><font color="blue">bughaw:<a href="/wiki/Cerebellum" class="mw-redirect" title="Cerebellum"><font color="blue">cerebellum </font></a> </font> <br /><font color="black">itim:<a href="/w/index.php?title=Tangkay_ng_utak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tangkay ng utak (hindi pa naisusulat)"><font color="black">tangkay ng utak</font></a></font> </p> </td></tr><tr class="mw-empty-elt"></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Talaksan:Vertebrate-brain-regions_small.png" class="mw-file-description"><img alt="Corresponding regions of human and shark brain are shown. The shark brain is splayed out, while the human brain is more compact. The shark brain starts with the medulla, which is surrounded by various structures, and ends with the telencephalon. The cross-section of the human brain shows the medulla at the bottom surrounded by the same structures, with the telencephalon thickly coating the top of the brain." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Vertebrate-brain-regions_small.png/220px-Vertebrate-brain-regions_small.png" decoding="async" width="220" height="317" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/Vertebrate-brain-regions_small.png 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="432" /></a><figcaption>Ang pangunahing mga rehiyong anatomikal ng utak ng mga bertebrado na ipinakita para sa <a href="/wiki/Pating" title="Pating">pating</a> at <a href="/wiki/Tao" title="Tao">tao</a>. Ang parehong mga bahagi para sa pating at tao ay umiiral ngunit nag-iiba ng malaki sa sukat at hugis.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Talaksan:NIA_human_brain_drawing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/NIA_human_brain_drawing.jpg/300px-NIA_human_brain_drawing.jpg" decoding="async" width="300" height="342" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/NIA_human_brain_drawing.jpg/450px-NIA_human_brain_drawing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/NIA_human_brain_drawing.jpg 2x" data-file-width="559" data-file-height="637" /></a><figcaption>Iginuhit na larawan ng utak ng tao na nagpapakita ng ilang mga mahahalang istraktura.</figcaption></figure> <p>Ang unang mga <a href="/wiki/Bertebrado" title="Bertebrado">bertebrado</a> ay lumitaw sa <a href="/wiki/Panahong_Cambrian" class="mw-redirect" title="Panahong Cambrian">panahong Cambrian</a> mga higit 500 milyong taon ang nakalilipas at maaaring kahawig ng modernong <a href="/w/index.php?title=Hagfish&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hagfish (hindi pa naisusulat)">hagfish</a> sa anyo. Ang mga <a href="/wiki/Pating" title="Pating">pating</a> ay lumitaw mga 450 milyong taon ang nakalilipas, ang mga <i><a href="/wiki/Amphibia" title="Amphibia">amphibia</a></i> mga 400 milyong taon ang nakalilipas, ang mga <i><a href="/wiki/Reptilia" class="mw-redirect" title="Reptilia">reptilia</a></i> mga 350 milyong taon ang nakalilipas at ang mga <i><a href="/wiki/Mamalya" title="Mamalya">mamalya</a></i> mga 200 milyong taon ang nakalilipas. Walang modernong mga espesye ang dapat ilarawang mas primitibo kesa sa iba kung mahigpit na pag-uusapan dahil ang bawat isa sa mga ito ay may katumbas na mahabang <a href="/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon">ebolusyonaryong</a> kasaysayan ngunit ang mga utak ng mga modernong <a href="/w/index.php?title=Hagfish&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hagfish (hindi pa naisusulat)">hagfish</a>, <a href="/wiki/Lamprey" class="mw-redirect" title="Lamprey">lamprey</a>, <a href="/wiki/Pating" title="Pating">pating</a>, <a href="/wiki/Amphibia" title="Amphibia">amphibian</a>, <a href="/wiki/Reptile" class="mw-redirect" title="Reptile">reptile</a> at <a href="/wiki/Mammal" class="mw-redirect" title="Mammal">mammal</a> ay nagpapakita ng pagbabago ng sukat at kompleksidad na halos sumusunod sa sekwensiyang <a href="/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon">ebolusyonaryo</a>. Ang utak ng lahat ng mga ito ay naglalaman ng parehong hanay ng pangunahing mga kasangkapang anatomikal ngunit ang karamihan ay rudimentaryo(hindi lubusang maunlad) sa hagfish samantalang sa mga mammal ang pinakaharap na bahagi o ang <a href="/w/index.php?title=Telencephalon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Telencephalon (hindi pa naisusulat)">telencephalon</a> ay lubusang madetalye at malawig. Ang mga utak ay karamihang kinukumpara sa sukat nito. Ang relasyon sa pagitan ng sukat ng utak, sukat ng katawan at iba pang <a href="/wiki/Bariabulo" class="mw-redirect" title="Bariabulo">bariabulo</a> ay pinag-aralan sa malawak na saklaw ng mga espesyeng <a href="/wiki/Bertebrado" title="Bertebrado">bertebrado</a>. Bilang patakaran, ang sukat ng utak ay lumalaki sa sukat ng katawan ng hayop ngunit hindi sa sa isang simpleng <a href="/wiki/Linyar" class="mw-redirect" title="Linyar">linyar</a> na <a href="/wiki/Proporsiyon" title="Proporsiyon">proporsiyon</a>. Sa pangkalahatan, ang mga mas maliit na hayop ay gumagawing nag-aangkin ng mas malaking mga utak na sinusukat bilang <a href="/wiki/Praksiyon" class="mw-redirect" title="Praksiyon">praksiyon</a> ng sukat ng katawan. Ang hayop na may pinakamalaking sukat ng utak-sa sukat ng katawang <a href="/wiki/Rasyo" title="Rasyo">rasyo</a> ang <a href="/wiki/Hummingbird" class="mw-redirect" title="Hummingbird">hummingbird</a>. Para sa mga <a href="/wiki/Mammal" class="mw-redirect" title="Mammal">mammal</a>, ang relasyon sa pagitan ng <a href="/wiki/Bolyum" class="mw-redirect" title="Bolyum">bolyum</a> ng utak at <a href="/wiki/Masa" title="Masa">masa</a> ng katawan ay pundamental na sumusunod sa <a href="/w/index.php?title=Kapangyarihang_batas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapangyarihang batas (hindi pa naisusulat)">kapangyarihang batas</a> na may <a href="/wiki/Eksponente" title="Eksponente">eksponenteng</a> mga 0.75. Ang pormulang ito ay naglalarawan ng <a href="/w/index.php?title=Tendensiyang_sentral&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tendensiyang sentral (hindi pa naisusulat)">tendensiyang sentral</a> ngunit ang bawat pamilya ng mga mamalya ay lumilisan dito sa ilang digri sa paraang nagrereplekta sa isang bahagi sa kompleksidad ng mga pag-aasal nito. Halimbawa, ang mga <a href="/wiki/Primado" title="Primado">primado</a> ay nag-aangkin ng mga utak na 5 hanggang 10 beses na mas malaki kesa sa hinuhulaan ng pormulang ito. Ang mga <a href="/w/index.php?title=Maninila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maninila (hindi pa naisusulat)">maninila</a> ay gumagawing nag-aangkin ng mas malaking mga utak kesa sa mga <a href="/w/index.php?title=Sinisila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinisila (hindi pa naisusulat)">sinisila</a> nito relatibo sa sukat ng katawan. Ang mga utak ng lahat ng <a href="/wiki/Bertebrado" title="Bertebrado">bertebrado</a> ay nagsasalo ng isang karaniwang(common) saligang anyo na lumilitaw ng maliwanag sa mga simulang yugto ng pag-unlad <a href="/w/index.php?title=Embryoniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Embryoniko (hindi pa naisusulat)">embryoniko</a>. Sa pinakasimulang anyo nito, ang utak ay lumalabas bilang tatlong mga pamamaga sa dulong harap ng <a href="/w/index.php?title=Tubong_neural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tubong neural (hindi pa naisusulat)">tubong neural</a>. Ang mga pamamagang ito ay kalaunang nagiging <i><a href="/wiki/Harapangutak" class="mw-redirect" title="Harapangutak">harapangutak</a></i>(forebrain), <i><a href="/wiki/Gitnangutak" class="mw-redirect" title="Gitnangutak">gitnangutak</a></i>(midbrain), at <i><a href="/wiki/Likurangutak" class="mw-redirect" title="Likurangutak">likurangutak</a></i>(hindbrain) o respektibong <i>prosencephalon</i>, <i>mesencephalon</i>, at <i>rhombencephalon</i>. Sa pinakasimulang yugto ng pag-unlad ng utak, ang tatlong mga area ay halos magkakatumbas sa sukat. Sa maraming mga klase ng bertebrado gaya ng <a href="/wiki/Isda" title="Isda">isda</a> at <a href="/wiki/Amphibia" title="Amphibia">amphibian</a>, ang tatlong mga bahagi ay nananatiling magkatulad sa sukat sa isang matandang hayop ngunit sa mga mamalya, ang <a href="/wiki/Harapangutak" class="mw-redirect" title="Harapangutak">harapangutak</a> ay nagiging mas malaki kesa sa ibang mga bahagi at ang <a href="/wiki/Gitnangutak" class="mw-redirect" title="Gitnangutak">gitnangutak</a> ay nagiging maliit. Ang mga utak ng mga bertebrado ay gawa sa napakalambot na <a href="/wiki/Tisyu" title="Tisyu">tisyu</a>. Ang buhay na tisyu ng utak ay medyo kulay <a href="/wiki/Pink" class="mw-redirect" title="Pink">pink</a> sa labas at karamihan ay puti sa loob na may hindi maaninag na mga pagkakaiba sa kulay. Ang mga utak ng bertebrado ay napapaligiran ng isang sistema ng magkakadugtong na tisyung membrano na tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Meninges&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meninges (hindi pa naisusulat)">meninges</a> na humihiwalay sa <a href="/wiki/Bungo" title="Bungo">bungo</a> mula sa utak. Ang mga <a href="/w/index.php?title=Besel_ng_dugo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Besel ng dugo (hindi pa naisusulat)">besel ng dugo</a> ay pumapasok sa sentral na <a href="/wiki/Sistemang_nerbiyos" title="Sistemang nerbiyos">sistemang nerbiyos</a> sa pamamagitan ng mga butas sa mga patong na meningeal. Ang mga <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a> sa pader ng besel ng dugo ay mahigpit na pinagdudugtong sa bawat isa na bumubuo sa tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Harang_sa_dugo-utak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harang sa dugo-utak (hindi pa naisusulat)">harang sa dugo-utak</a> na pumoprotekta sa utak mula sa mga <a href="/wiki/Toksin" title="Toksin">toksin</a>(lason) na maaaring makapasok sa pamamagitan ng daloy ng dugo. Ang mga neuroanatomista ay karaniwang naghahati sa utak ng bertebrado sa anim na mga pangunahing rehiyon: ang <i><a href="/w/index.php?title=Telencephalon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Telencephalon (hindi pa naisusulat)">telencephalon</a></i>(hemisperong serebral), <i><a href="/w/index.php?title=Diencephalon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diencephalon (hindi pa naisusulat)">diencephalon</a></i>(<a href="/w/index.php?title=Thalamus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thalamus (hindi pa naisusulat)">thalamus</a> at <a href="/wiki/Hypothalamus" title="Hypothalamus">hypothalamus</a>), <i><a href="/wiki/Mesencephalon" title="Mesencephalon">mesencephalon</a></i>(gitnangutak), <i><a href="/wiki/Cerebellum" class="mw-redirect" title="Cerebellum">cerebellum</a></i>, <i><a href="/wiki/Pons" title="Pons">pons</a></i>, at <i><a href="/w/index.php?title=Medulla_oblongata&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medulla oblongata (hindi pa naisusulat)">medulla oblongata</a></i>. Ang bawat areang ito ay may komplikadong panloob na istraktura. Ang ilang mga bahagi gaya ng <a href="/w/index.php?title=Cerebral_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerebral cortex (hindi pa naisusulat)">cerebral cortex</a> at <a href="/wiki/Cerebellum" class="mw-redirect" title="Cerebellum">cerebellum</a> ay binubuo ng mga patong na tinupi o magkakapatong na nakapulupot upang magkasya sa libre pang espasyo. Ang ibang mga bahagi gaya ng <i><a href="/w/index.php?title=Thalamus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thalamus (hindi pa naisusulat)">thalamus</a></i> at <i><a href="/wiki/Hypothalamus" title="Hypothalamus">hypothalamus</a></i> ay binubuo ng mga kumpol ng maraming maliliit na mga <a href="/wiki/Nucleus_ng_selula" class="mw-redirect" title="Nucleus ng selula">nuclei</a>. Ang libo libong makikilalang mga area ay maaaring matukoy sa loob ng utak ng mga bertebrado batay sa pinong pagkakakilanlan ng mga istrakturang <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neural</a>, <a href="/wiki/Kemika" class="mw-redirect" title="Kemika">kemika</a> at pagdudugtong. Bagaman ang parehong basikong mga bahagi ay makikita sa mga utak ng lahat ng bertebrado, ang ilang mga sangay ng <a href="/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon">ebolusyong</a> bertebrado ay nagtungo sa malaking distorsiyon(pagkasira) ng <a href="/wiki/Heometriya" title="Heometriya">heometriya</a> ng utak lalo na sa area ng <a href="/wiki/Harapangutak" class="mw-redirect" title="Harapangutak">harapangutak</a>. Ang utak ng isang <a href="/wiki/Pating" title="Pating">pating</a> ay nagpapakita ng basikong mga bahagi sa diretsong paraan ngunit sa mga isdang <a href="/wiki/Teleost" title="Teleost">teleost</a>(na kinabibilangan ng karamihan sa mga umiiral na espesye ng isda), ang harapangutak ay naging "everted" tulad ng isang <a href="/w/index.php?title=Medyas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medyas (hindi pa naisusulat)">medyas</a> na ang loob ay nakalabas. Sa mga ibon, mayroon ring malaking pagbabago sa istraktura ng harapangutak. Ang mga distorsiyong ito ay nagpapahirap na maitugma ang mga bahagi ng utak ng isang espesye sa iba pang mga espesye. Ang sumusunod ang listahan ng ilan sa pinakamahalagang mga bahagi ng utak ng mga bertebrado kasama ang maikling paglalarawan ng mga tungkulin nito: </p> <ul><li>Ang <i><a href="/w/index.php?title=Medulla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medulla (hindi pa naisusulat)">medulla</a></i> kasama ang <i><a href="/wiki/Kordong_espinal" title="Kordong espinal">kordong espinal</a></i> ay naglalaman ng maraming maliliit na mga <a href="/wiki/Nucleus_ng_selula" class="mw-redirect" title="Nucleus ng selula">nuclei</a> sa malawak na uri ng mga tungkuling <a href="/w/index.php?title=Pandama&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pandama (hindi pa naisusulat)">pandama</a> at <a href="/wiki/Motor" class="mw-redirect" title="Motor">motor</a>(paggalaw).</li> <li>Ang <i><a href="/wiki/Pons" title="Pons">pons</a></i> ay nakalagay sa <a href="/w/index.php?title=Sangangutak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sangangutak (hindi pa naisusulat)">sangangutak</a>(brainstem) na direktang nasa taas ng <a href="/w/index.php?title=Medulla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medulla (hindi pa naisusulat)">medulla</a>. Kabilang sa ilang mga bagay, ito ay naglalaman ng mga <a href="/wiki/Nucleus_ng_selula" class="mw-redirect" title="Nucleus ng selula">nuclei</a> na kumokontrol sa pagtulog, <a href="/wiki/Respirasyon" title="Respirasyon">respirasyon</a>, paglunok, tungkulin ng <a href="/wiki/Pantog" title="Pantog">pantog</a>, <a href="/w/index.php?title=Ekwilibrium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ekwilibrium (hindi pa naisusulat)">ekwilibrium</a>, paggalaw ng <a href="/wiki/Mata" title="Mata">mata</a>, mga ekspresyon ng mukha at <a href="/w/index.php?title=Postura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Postura (hindi pa naisusulat)">postura</a>.</li> <li>Ang <i><a href="/wiki/Hypothalamus" title="Hypothalamus">hypothalamus</a></i> ay isang maliit na rehiyon sa ilalim(base) ng harapangutak na ang kompleksidad at kahalagaan sumasalungat sa sukat nito. Ito ay binubuo ng ilang maliliit na mga <a href="/wiki/Nucleus_ng_selula" class="mw-redirect" title="Nucleus ng selula">nuclei</a> na ang bawat isa ay may walang katulad na mga koneksiyon at <a href="/w/index.php?title=Neurokemimika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neurokemimika (hindi pa naisusulat)">neurokemimika</a>. Ang hypothalamus ay kumokontrol sa siklong pagtulog at paggising, pagkain, pag-inom, paglabas ng <a href="/wiki/Hormone" class="mw-redirect" title="Hormone">hormone</a> at marami pang ibang mga mahahalagang tungkuling biolohikal.</li> <li>Ang <i><a href="/w/index.php?title=Thalamus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thalamus (hindi pa naisusulat)">thalamus</a></i> ang isa pang koleksiyon ng mga nuclei na may iba't ibang mga tungkulin. Ang ilan sa mga ito ay sumasangkot sa pagpapadala ng impormasyon mula at patungo sa mga <a href="/w/index.php?title=Hemiperong_serebral&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hemiperong serebral (hindi pa naisusulat)">hemiperong serebral</a>. Ang iba ay sumasangkot sa <a href="/wiki/Motibasyon" class="mw-redirect" title="Motibasyon">motibasyon</a>. Ang areang subthalimiko(<a href="/w/index.php?title=Zona_incerta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zona incerta (hindi pa naisusulat)">zona incerta</a>) ay mukhang naglalaman ng lumilikha ng aksiyong mga sistema para sa ilang mga uri ng konsumatoryong pag-aasal kabilang ang pagkain, pag-inom, <a href="/w/index.php?title=Depekasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Depekasyon (hindi pa naisusulat)">depekasyon</a>(pagdumi) at <a href="/wiki/Kopulasyon" class="mw-redirect" title="Kopulasyon">kopulasyon</a>(pagtatalik).</li> <li>Ang <i><a href="/wiki/Cerebellum" class="mw-redirect" title="Cerebellum">cerebellum</a></i> ang nagaangkop ng mga output ng ibang mga sistema ng utak upang ang mga ito ay maging tiyak. Ang pag-alis ng cerebellum ay hindi pumipigil sa isang hayop sa paggawa ng anumang partikular na bagay ngunit ito ay gumagawa sa mga aksiyong may pag-aatubili at may pagkatorpe. Ang presisyong ito ay hindi nakakabit ngunit natutunan sa pamamagitan ng <a href="/w/index.php?title=Pagsubok_at_kamalian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagsubok at kamalian (hindi pa naisusulat)">pagsubok at kamalian</a>(trial and error). Ang pagkatuto ng pagsakay sa <a href="/wiki/Bisikleta" title="Bisikleta">bisikleta</a> ang isang halimbawa ng uri ng <a href="/w/index.php?title=Neural_na_plastisidad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neural na plastisidad (hindi pa naisusulat)">neural na plastisidad</a> na nangyayari ng malaki sa loob ng cerebellum.</li> <li>Ang <i><a href="/w/index.php?title=Optikong_tectum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Optikong tectum (hindi pa naisusulat)">optikong tectum</a></i> ay pumapayag sa mga aksiyon na iderekta patungo sa mga punto ng espasyo na ang pinakakaraniwan sa mga ito ay bilang tugon sa input na biswal(paningin). Sa mga mamalya, ito ay karaniwang tinutukoy na <a href="/w/index.php?title=Superior_colliculus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Superior colliculus (hindi pa naisusulat)">superior colliculus</a> at ang pinakapinag-aralang tungkulin nito ay magdirekta ng paggalaw ng mga <a href="/wiki/Mata" title="Mata">mata</a>. Ito ay dumidirekta rin sa pagkilos ng pag-abot at iba pang mga nakadirekta sa mga bagay na aksiyon. Ito ay tumatanggap ng malakas ng input biswal(paningin) ngunit nag-iinput rin sa ibang mga pandama na magagamit sa pagdirekta ng mga aksiyon gaya ng input pandinig sa mga <a href="/w/index.php?title=Kwago&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kwago (hindi pa naisusulat)">kwago</a> at input mula sa thermosensitibong pit na mga organo sa mga <a href="/wiki/Ahas" title="Ahas">ahas</a>. Sa ilang mga isda gaya ng <a href="/wiki/Lamprey" class="mw-redirect" title="Lamprey">lamprey</a>, ang rehiyong ito ang pinakamalaking bahagi ng utak.</li> <li>Ang <i><a href="/w/index.php?title=Pallium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pallium (hindi pa naisusulat)">pallium</a> </i>ay isang patong ng <a href="/w/index.php?title=Materyang_grey&action=edit&redlink=1" class="new" title="Materyang grey (hindi pa naisusulat)">materyang grey</a> na nakalagay sa ibabaw ng harapangutak. Sa mga <a href="/wiki/Reptilya" title="Reptilya">reptilya</a> at <a href="/wiki/Mamalya" title="Mamalya">mamalya</a>, ito ay tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Cerebral_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerebral cortex (hindi pa naisusulat)">cerebral cortex</a>. Maraming mga tungkulin ang sumasangkot sa pallium kabilang ang <a href="/wiki/Olpaksiyon" class="mw-redirect" title="Olpaksiyon">olpaksiyon</a>(pang-amoy) at <a href="/w/index.php?title=Memoryang_pang-espasyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Memoryang pang-espasyo (hindi pa naisusulat)">memoryang pang-espasyo</a>. Sa mga mamalya kung saan ito ay nagiging labis na malaki na sumasakop sa utak, ito ay gumagampan ng mga tungkulin mula sa iba pang mga area ng utak. Sa maraming mga mammal, ang cerebreal cortex ay binubuo ng mga nakatuping umbok na tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Gyri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gyri (hindi pa naisusulat)">gyri</a> na lumilikha ng malalim na kulubot o bitak(fissure) na tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Sulci&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sulci (hindi pa naisusulat)">sulci</a>. Ang mga tuping ito ay nagdadagdag ng <a href="/wiki/Pang-ibabaw_na_sukat" title="Pang-ibabaw na sukat">pang-ibabaw na sukat</a> ng cortex kaya ito ay nagdadagdag ng halagan ng <a href="/w/index.php?title=Materyang_grey&action=edit&redlink=1" class="new" title="Materyang grey (hindi pa naisusulat)">materyang grey</a> at halaga ng impormasyong maaaring iproseso.</li> <li>Ang <i><a href="/wiki/Hippocampus" class="mw-redirect" title="Hippocampus">hippocampus</a></i> sa striktong usapan ay matatagpuan lamang sa mga <a href="/wiki/Mamalya" title="Mamalya">mamalya</a>. Gayunpaman, ang area na pinaghanguan nito na <a href="/w/index.php?title=Medial_pallium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medial pallium (hindi pa naisusulat)">medial pallium</a> ay may kapilas(counterpart) sa lahat ng mga bertebrado. May ebidensiyang ang bahaging ito ay sumasangkot sa memoryang pang-espasyo at nabigasyon(paglalayag) sa mga isda, ibon, reptilya at mga mamalya.</li> <li>Ang <i><a href="/wiki/Basal_ganglia" title="Basal ganglia">basal ganglia</a></i> ay isang pangkat ng magkakadugtong na mga istraktura sa harapangutak. Ang pangunahing tungkulin nito ay ang pagpili ng aksiyon. Ang mga ito ay nagpapadala ng nagpipigil na mga signal(hudyat) sa lahat ng mga bahagi ng utak na maaaring lumikha ng mga pag-aasal ng paggalaw(motor) at sa tamang mga sirkunstansiya ay maaaring maglabas ng pagpipigil upang ang mga sistemang lumilikha ng aksiyon ay makakapagsagawa ng mga aksiyon nito. Ibinibigay ng gantimpala at parusa ang pinakamahalagang mga epektong neural nito sa pamamagitan ng pagbabago ng mga koneksiyon sa loob ng basal ganglia.</li> <li>Ang <i><a href="/w/index.php?title=Olpaktoryong_bulbo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Olpaktoryong bulbo (hindi pa naisusulat)">olpaktoryong bulbo</a></i> ay isang espesyal na istraktura na nag-aangkin ng pangdamang mga signal at nagpapadala ng output nito sa bahaging olpaktoryo(pang-amoy) ng <a href="/w/index.php?title=Pallium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pallium (hindi pa naisusulat)">pallium</a>. Ito ang pangunahing bahagi sa maraming mga bertebrado ngunit labis na lumiit sa mga <a href="/wiki/Primate" class="mw-redirect" title="Primate">primate</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sa_mga_mamalya">Sa mga mamalya</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=6" title="Baguhin seksiyon: Sa mga mamalya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Sa mga mamalya"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang pinakahalatang pagkakaiba sa pagitan ng mga utak ng mamalya at ibang mga bertebrado ang sukat nito. Sa aberahe, ang mamalya ay may utak na halos dalawang beses na kasinglaki ng utak ng ibong may parehong sukat ng katawan at sampung beses na mas malaki kesa sa utak ng reptile na may parehong sukat ng katawan. Gayunpaman, hindi lamang nag sukat ang tanging pagkakaiba ng mga ito. Mayroon ding malaking pagkakaiba sa hugis nito. Ang likurangutak at gitnangutak ng mga mamalya ay sa pangkalahatang katulad ng ibang mga bertebrado ngunit ang malaking pagkakaiba ay makikita sa harapangutak na lubos na mas malaki at nabago sa istraktura. Ang <a href="/w/index.php?title=Cerebral_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerebral cortex (hindi pa naisusulat)">cerebral cortex</a> ang bahagi ng utak na malakas na bumubukod sa mga mamalya. Sa mga hindi mamalyang bertebrado, ang surpasiyo(ibabaw) ng <a href="/w/index.php?title=Cerebrum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerebrum (hindi pa naisusulat)">cerebrum</a> ay nilinyahan ng makukumparang simpleng tatlong patong na istrakturang tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Pallium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pallium (hindi pa naisusulat)">pallium</a>. Sa mga mammal, ang pallium ay nag-ebolb sa mas komplikadong anim na patong na istrakturang tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Neocortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neocortex (hindi pa naisusulat)">neocortex</a> o isocortex. Ang ilang mga area sa gilid ng neocortex kabilang ang <a href="/wiki/Hippocampus" class="mw-redirect" title="Hippocampus">hippocampus</a> at <a href="/wiki/Amygdala" title="Amygdala">amygdala</a> ay higit ring labis na mas maunlad sa mga mammal kesa sa ibang mga bertebrado. Ang pagkakaroon ng labis na detalye ng cerebral cortex ay nagdadala nito ng ibang mga pagbabago sa ibang mga area ng utak. Ang <a href="/w/index.php?title=Superior_colliculus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Superior colliculus (hindi pa naisusulat)">superior colliculus</a> na gumagampan ng malaking papel sa pagkontrol ng paningin sa karamihan ng mga bertebrado ay lumiliit sa maliit na sukat sa mga mammal at marami sa mga tungkulin nito ang ginampanan ng mga areang biswal(paninging) ng cerebral cortex. Ang <a href="/wiki/Cerebellum" class="mw-redirect" title="Cerebellum">cerebellum</a> ng mga mamalya ay naglalaman ng malaking porsiyon (ang neocerebellum) na nakalaan sa pagsuporta ng cerebral cortex na walang kapilas(counterpart) sa ibang mga bertebrado. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sa_mga_primado">Sa mga primado</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=7" title="Baguhin seksiyon: Sa mga primado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Sa mga primado"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable" align="right" style="margin-left: 10px;"> <caption>Kosiyenteng Ensepalisasyon </caption> <tbody><tr> <th>Species </th> <th>EQ<sup id="cite_ref-Roth2005_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Roth2005-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Tao" title="Tao">Tao</a></td> <td>7.4-7.8 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Chimpanzee" title="Chimpanzee">Chimpanzee</a></td> <td>2.2-2.5 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Rhesus_macaque&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhesus macaque (hindi pa naisusulat)">Rhesus monkey</a></td> <td>2.1 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Bottlenose_dolphin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bottlenose dolphin (hindi pa naisusulat)">Bottlenose dolphin</a></td> <td>4.14<sup id="cite_ref-Marino_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Marino-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Elepante" class="mw-redirect" title="Elepante">Elepante</a></td> <td>1.13-2.36<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Aso" title="Aso">Aso</a></td> <td>1.2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Kabayo" title="Kabayo">Kabayo</a></td> <td>0.9 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Daga" class="mw-redirect" title="Daga">Daga</a></td> <td>0.4 </td></tr> </tbody></table> <p>Ang mga utak ng tao at iba pang mga <a href="/wiki/Primado" title="Primado">primado</a> ay naglalaman ng parehong mga istraktura gaya ng utak ng ibang mga mamalya ngunit ang mga ito ay mas malaki sa proporsiyon ng sukat ng katawan ng mga ito. Ang pinakamalawak na tinatanggap na paraan ng pagkukumpara ng mga sukat ng utak sa buong mga espesye ay tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Kosiyenteng_ensepalisasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kosiyenteng ensepalisasyon (hindi pa naisusulat)">kosiyenteng ensepalisasyon</a>(encephalization quotient o EQ) na isinasaalang-alang ang pagiging hindi <a href="/wiki/Linyar" class="mw-redirect" title="Linyar">linyar</a> ng utak-sa-katawang relasyon. Ang mga tao ay may aberaheng EQ na 7 hanggang 8 saklaw(range) samantalang ang ibang mga primate ay may EQ sa 2 hanggang 3 saklaw. Ang mga <a href="/wiki/Dolphin" class="mw-redirect" title="Dolphin">dolphin</a> ay may EQ na mas mataas sa ibang mga primate bukod sa tao ngunit ang halos lahat ng mga mammal ay may halagang EQ na labis na mas mababa. Ang karamihan sa paglaki ng utak ng mga primate ay nagmula sa labis na paglawig ng cerebral cortex lalo na ang <a href="/w/index.php?title=Prefrontal_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prefrontal cortex (hindi pa naisusulat)">prefrontal cortex</a> at mga bahagi ng cortex na sumasangkot sa bisyon(paningin). Ang biswal na nagpoprosesong networko ng mga primate ay kinabibilangan ng hindi lalagpas sa 30 makikilalang mga area ng utak na may komplikadong sapot ng interkoneksiyon. Tinantiya na ang mga area sa pagpoprosesong biswal(paningin) ay sumasakop sa higit sa kalahati ng kabuuang surpasiyo ng neocortex ng mga primate. Ang prefrontal cortex ay nagsasagawa ng mga tungkuling kabilang ang pagpaplano, <a href="/w/index.php?title=Kumikilos_na_memorya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kumikilos na memorya (hindi pa naisusulat)">kumikilos na memorya</a>, <a href="/wiki/Motibasyon" class="mw-redirect" title="Motibasyon">motibasyon</a>, <a href="/w/index.php?title=Atensiyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atensiyon (hindi pa naisusulat)">atensiyon</a>, at kontrol pang ehekutibo. Ito ay kumukuha ng labis na malaking proporsiyon sa utak ng mga primate kesa sa ibang mga species at lalong malaking praksiyon sa utak ng tao. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pisiolohiya">Pisiolohiya</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=8" title="Baguhin seksiyon: Pisiolohiya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Pisiolohiya"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang mga tungkulin ng utak ay nakabatay sa kakayahan ng mga <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> na magpadala ng mga elektrokemikal na signal(hudyat) sa ibang mga <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a> at sa kakayahan ng mga ito na angkop na tumugon sa mga elektrokemikal na signal na natanggap mula sa ibang mga selula. Ang elektrikal na katangian ng mga neuron ay kinokontrol ng malawak na uri ng mga biokemikal at <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">metabolikong</a> proseso na ang pinakakilala dito ang interaksiyon sa pagitan ng mga <a href="/wiki/Neurotransmitter" title="Neurotransmitter">neurotransmitter</a> at <a href="/wiki/Reseptor" class="mw-redirect" title="Reseptor">reseptor</a> na nangyayari sa mga <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinapse</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mga_neurotransmitter_at_reseptor">Mga neurotransmitter at reseptor</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=9" title="Baguhin seksiyon: Mga neurotransmitter at reseptor" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Mga neurotransmitter at reseptor"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang mga <a href="/wiki/Neurotransmitter" title="Neurotransmitter">neurotransmitter</a> ang mga <a href="/wiki/Kemikal" class="mw-redirect" title="Kemikal">kemikal</a> na inilalabas sa <a href="/wiki/Sinapse" title="Sinapse">sinapse</a> kapag ang <a href="/wiki/Aksiyon_potensiyal" title="Aksiyon potensiyal">aksiyon potensiyal</a> ay nagpapagana sa mga ito. Ang mga neurotransmitter ay nagbibigkis ng kanilang sarili sa mga <a href="/wiki/Molekulang_reseptor" class="mw-redirect" title="Molekulang reseptor">molekulang reseptor</a> sa <a href="/wiki/Membrano_ng_selula" title="Membrano ng selula">membrano</a> ng inaasintang <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a> ng <a href="/w/index.php?title=Sinaps&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinaps (hindi pa naisusulat)">sinaps</a> kaya binabago nito ang elektrikal at kemikal na katangian ng mga molekulang reseptor. Sa ilang mga eksepsiyon, ang mga neuron sa utak ay naglalabas ng parehong mga kemikal na neurotransmitter o kombinasyon ng mga neurotransmitter sa lahat ng mga sinaptikong koneksiyon na ginagawa sa iba pang mga neuron. Ang patakarang ito ay tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Prinsipyo_ni_Dale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prinsipyo ni Dale (hindi pa naisusulat)">prinsipyo ni Dale</a>. Dahil dito, ang neuron ay maaaring ilarawan sa pamamagitan ng neurotransmitter na inilalabas nito. Ang karamihan sa mga <a href="/w/index.php?title=Sikoaktibong_mga_droga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sikoaktibong mga droga (hindi pa naisusulat)">sikoaktibong mga droga</a> ay nagbibigay ng mga epekto nito sa pamamagitan ng pagbabago ng spesipikong mga sistema ng neurotransmitter. Ito ay lumalapat sa mga drogang gaya ng <a href="/wiki/Marijuana" title="Marijuana">marijuana</a>, <a href="/w/index.php?title=Nikotina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nikotina (hindi pa naisusulat)">nikotina</a>, <a href="/wiki/Heroin" class="mw-redirect" title="Heroin">heroin</a>, <a href="/w/index.php?title=Cocaine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cocaine (hindi pa naisusulat)">cocaine</a>, <a href="/wiki/Alak" class="mw-redirect" title="Alak">alak</a>, <a href="/w/index.php?title=Fluoxetine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fluoxetine (hindi pa naisusulat)">fluoxetine</a>, <a href="/w/index.php?title=Chlorpromazine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chlorpromazine (hindi pa naisusulat)">chlorpromazine</a> at marami pang iba. Ang dalawang neurotransmitter na malawak na ginagamit sa utak ng mga bertebrado ang <i><a href="/w/index.php?title=Glutamato&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glutamato (hindi pa naisusulat)">glutamato</a></i> na palaging nagsasagawa ng mga nagpapanabik na epekto sa mga inaasintang neuron at ang <i><a href="/w/index.php?title=Asidong_gamma-aminobutiriko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asidong gamma-aminobutiriko (hindi pa naisusulat)">asidong gamma-aminobutiriko</a></i>(GABA) na palaging nagsasagawa ng pagpipigil sa mga inaasintang neuron. Ang mga neuron na gumagamit ng mga neurotransmitter na ito ay matatagpuan sa halos bawat bahagi ng utak. Dahil sa pagiging laganap ng mga ito, ang mga drogang kumikilos sa glutamato o GABA ay gumagawing nag-aangkin ng malawak at makapangyarihang mga epekto. Ang ilang mga pangkalahatang <a href="/wiki/Anestetiko" class="mw-redirect" title="Anestetiko">anestetiko</a> ay umaasal sa pamamagitan ng pagbabawas ng mga epekto ng glutamato. Ang karamihan sa mga <a href="/w/index.php?title=Trankilayser&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trankilayser (hindi pa naisusulat)">trankilayser</a> ay nagsasagawa ng mga sedatibong(nagpapakalmang) mga epekto nito sa pamamagitan ng pagpapataas ng mga epekto ng <a href="/w/index.php?title=GABA&action=edit&redlink=1" class="new" title="GABA (hindi pa naisusulat)">GABA</a>. May mga dosena ng ibang mga kemikal na neurotransmitter na ginagamit sa mas limitadong mga area ng utak na kadalasan ay inilalaan sa isang partikular na tungkulin. Halimbawa, ang <i><a href="/wiki/Serotonin" title="Serotonin">serotonin</a></i> na pangunahing inaasinta ng mga drogang <a href="/wiki/Antidepresant" class="mw-redirect" title="Antidepresant">antidepresant</a> at maraming mga pantulong dietaryo ay nagmumulang eksklusibo sa isang maliit na area ng sangangutak(brainstem) na tinatawag na <i><a href="/w/index.php?title=Raphe_nuclei&action=edit&redlink=1" class="new" title="Raphe nuclei (hindi pa naisusulat)">Raphe nuclei</a></i>. Ang <i><a href="/w/index.php?title=Norepineprino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Norepineprino (hindi pa naisusulat)">norepineprino</a></i> na sumasangkot sa pananabik ay eksklusibong nagmumula sa isang malapit na areang tinatawag na <a href="/w/index.php?title=Locus_coeruleus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Locus coeruleus (hindi pa naisusulat)">locus coeruleus</a>. Ang ibang mga neurotransmitter gaya ng <i><a href="/w/index.php?title=Acetylkolino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acetylkolino (hindi pa naisusulat)">acetylkolino</a></i> at <i><a href="/wiki/Dopamino" title="Dopamino">dopamino</a></i> ay maraming pinagmumulan sa utak ngunit hindi kasinglaganap na ipinamamahaging gaya ng <a href="/w/index.php?title=Glutamato&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glutamato (hindi pa naisusulat)">glutamato</a> at <a href="/w/index.php?title=GABA&action=edit&redlink=1" class="new" title="GABA (hindi pa naisusulat)">GABA</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gawaing_elektrikal">Gawaing elektrikal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=10" title="Baguhin seksiyon: Gawaing elektrikal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Gawaing elektrikal"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bilang pangalawang epekto ng mga prosesong elektrokemikal na ginagamit ng mga neuron sa paghuhudyat, ang mga tisyu ng utak ay lumilikha ng mga <a href="/wiki/Elektrikong_field" class="mw-redirect" title="Elektrikong field">elektrikong field</a> kapag ito ay aktibo. Kapag ang malaking bilang ng mga neuron ay nagpapakita ng sinkronisadong(magkakasabay) mga gawain, ang mga elektrikong field na nililikha ng mga ito ay maaaring sapat na malaki upang matukoy ito sa labas ng bungo gamit ang <a href="/w/index.php?title=Elektroensepalograpiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elektroensepalograpiya (hindi pa naisusulat)">elektroensepalograpiya</a>(electroencephalography o EEG). Ang mga rekording na EEG kasama ang mga rekording na ginagawa mula sa electrode na itinanim sa loob ng mga utak ng hayop gaya ng daga ay nagpapakitang ang utak ng isang buhay na hayop ay patuloy na aktibo kahit sa pagtulog. Ang bawat bahagi ng utak ay nagpapakita ng pinaghalong ritmiko(rhythmic) at hindi ritmikong mga gawain na maaaring mag-iba ayon sa estado ng pagkilos. Sa mga mamalya, ang cerebral cortex ay may kagawiang nagpapakita ng malaking mabagal na mga <a href="/w/index.php?title=Along_delta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Along delta (hindi pa naisusulat)">along delta</a> habang natutulog, mas mabilis na mga <a href="/w/index.php?title=Along_alpha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Along alpha (hindi pa naisusulat)">along alpha</a> kung ang hayop ay gising ngunit walang pansin at ang mukhang magulong iregular na gawain kapag ang hayop ay aktibong nagsasagawa ng isang gawain. Habang nangyayari ang isang <a href="/w/index.php?title=Epileptikong_pangingisay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Epileptikong pangingisay (hindi pa naisusulat)">epileptikong pangingisay</a>, ang mekanismong kontrol na nagpipigil sa utak ay nabibigong gumana at ang elektrikal na gawain ay tumataas sa level na patolohikal(nagsasanhi ng sakit) at lumilikha ng mga bakas ng EEG na nagpapakita ng malaking alon at mga paternong patulis na hindi nakikita sa mga malusog na utak. Ang pag-uugnay ng mga pang populasyong mga lebel ng pateernong ito sa mga komputasyonal na mga tungkulin ng mga indibidwal na neuron ang pangunahing pokus ng pagsasaliksik sa <a href="/w/index.php?title=Neuropisiolohiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neuropisiolohiya (hindi pa naisusulat)">neuropisiolohiya</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Metabolismo">Metabolismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=11" title="Baguhin seksiyon: Metabolismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Metabolismo"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang lahat ng mga bertebrado ay may <a href="/w/index.php?title=Harang_na_dugo-utak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harang na dugo-utak (hindi pa naisusulat)">harang na dugo-utak</a> na pumapayag sa <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">metabolismo</a> sa loob ng utak na maisagawa ng iba sa metabolismo ng ibang mga bahagi ng katawan. Ang mga <a href="/w/index.php?title=Selulang_Glial&action=edit&redlink=1" class="new" title="Selulang Glial (hindi pa naisusulat)">selulang Glial</a> ay gumagampan ng malaking papel sa metabolismo ng utak sa pamamagitan ng pagkokontrol ng komposisyong kemikal ng pluido na pumapaligid sa mga <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> kabilang ang mga lebel ng <a href="/wiki/Ion" title="Ion">ion</a> at <a href="/wiki/Nutriento" class="mw-redirect" title="Nutriento">nutriento</a>. Ang tisyu ng utak ay kumokonsumo ng malaking halaga ng enerhiya na proporsiyon sa <a href="/wiki/Bolyum" class="mw-redirect" title="Bolyum">bolyum</a> nito kaya ang malalaking mga utak ay naglalagay ng labis na metabolikong pangangailangan sa mga hayop. Ang pangangailangan na limitahan ang timbang na nakaayos, halimbawa sa mga langaw ay nagdulot ng seleksiyon(pagpili) sa pagpapaliit ng sukat ng utak sa ilang mga espesye gaya ng <a href="/wiki/Paniki" title="Paniki">paniki</a>. Ang karamihan sa konsumpsiyon ng enerhiya ng utak ay napupunta sa pagpapanatili ng elektrikong karga o <a href="/wiki/Membranong_potensiyal" class="mw-redirect" title="Membranong potensiyal">membranong potensiyal</a> ng mga neuron. Karamihan sa mga espesyang bertebrado ay naglalaan sa pagitan ng 2% at 8% ng <a href="/w/index.php?title=Metabolismong_basal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Metabolismong basal (hindi pa naisusulat)">metabolismong basal</a> sa utak. Gayunpaman, sa mga <a href="/wiki/Primado" title="Primado">primado</a>, ang <a href="/wiki/Praksiyon" class="mw-redirect" title="Praksiyon">praksiyon</a> ay mas mataas. Sa mga tao, ito ay tumataas sa 20–25%. Ang konsumpsiyon ng enerhiya ng utak ay hindi labis na nagbabago sa paglipas ng panahon ngunit ang mga aktibong rehiyon ng <a href="/w/index.php?title=Cerebreal_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerebreal cortex (hindi pa naisusulat)">cerebreal cortex</a> ay kumokonsuma ng medyo mas maraming enerhiya kesa sa mga hindi aktibong rehiyon. Ito ay bumubuo ng batayan para sa pangtungkuling paraan ng paglalarawan ng utak gaya ng <a href="/w/index.php?title=Positron_Emission_Tomography&action=edit&redlink=1" class="new" title="Positron Emission Tomography (hindi pa naisusulat)">PET</a> at <a href="/w/index.php?title=FMRI&action=edit&redlink=1" class="new" title="FMRI (hindi pa naisusulat)">fMRI</a>. Sa mga tao at iba pang species, ang brain ay kumukuha ng halos lahat ng mga enerhiya nito mula sa nakabatay sa <a href="/wiki/Oksiheno" class="mw-redirect" title="Oksiheno">oksiheno</a> na metabolismo ng <a href="/wiki/Glukosa" title="Glukosa">glukosa</a>(asukal ng dugo). Sa ilang mga espesye, ang alternatibong pinagkukunan ng enerhiya ay maaaring gamitin kabilang ang <a href="/w/index.php?title=Lactate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lactate (hindi pa naisusulat)">lactate</a>, <a href="/w/index.php?title=Ketone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ketone (hindi pa naisusulat)">ketone</a>, <a href="/wiki/Asidong_amino" title="Asidong amino">asidong amino</a>, <a href="/w/index.php?title=Glikoheno&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glikoheno (hindi pa naisusulat)">glikoheno</a> at posibleng mga <a href="/wiki/Lipido" title="Lipido">lipido</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mga_tungkulin_ng_utak">Mga tungkulin ng utak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=12" title="Baguhin seksiyon: Mga tungkulin ng utak" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Mga tungkulin ng utak"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mula sa perspektibong <a href="/wiki/Ebolusyon" title="Ebolusyon">ebolusyonaryo</a>-biolohikal, ang tungkulin ng utak ay magbigay ng kosistenteng kontrol sa mga aksiyon ng isang hayop. Ang isang sentralisadong ay pumapayag sa mga pangkat ng <a href="/wiki/Masel" class="mw-redirect" title="Masel">masel</a> na kapwa mapagana sa mga komplikadong paterno. Ito ay pumapayag rin sa mga <a href="/wiki/Stimuli" class="mw-redirect mw-disambig" title="Stimuli">stimuli</a> na naghihimasok sa isang bahagi ng katawan na pumukaw ng mga tugon sa iba pang mga bahagi at maaari rin itong magpigil sa iba't ibang bahagi ng katawan sa pagsasagawa ng magkakabanggang tungkulin sa bawat isa. Upang lumikha ng makalayunin at nagkakaisang aksiyon, ang utak ay nagdadala muna ng impormasyon mula sa mga organong <a href="/w/index.php?title=Pandama&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pandama (hindi pa naisusulat)">pandama</a> ng sama sama isang sentral na lokasyon. Pagkatapos nito ay pinoproseso ng utak ang mga hilaw na mga datos na ito upang humugot ng impormasyon tungkol sa istraktura ng kapalagiraan. Kasunod nito ay pinagsasama nito ang naprosesong pandamang impormasyon kasama ng impormasyon sa mga kasalukuyang pangangailangan ng hayop at sa memorya ng mga nakaraang sirkunstansiya. Ang pinakahuli sa basehan ng mga resulta, ito ay lumilikha ng mga paternong tugong motor na angkop sa pagpapalaki(maximize) ng kapakanan ng hayop. Ang mga gawaing pagpoproseso ng mga signal ay nangangailangan ng mga komplikadong pakikipag-ugnayan sa pagitan ng iba't ibang mga gumaganang pang-ilalim na sistema. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pagpoproseso_ng_impormasyon">Pagpoproseso ng impormasyon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=13" title="Baguhin seksiyon: Pagpoproseso ng impormasyon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Pagpoproseso ng impormasyon"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang imbensiyon ng mga elektronikong <a href="/wiki/Kompyuter" title="Kompyuter">kompyuter</a> noong mga 1940 kasama ng pagkakabuo ng matematikal na <a href="/wiki/Teoriya_ng_impormasyon" class="mw-redirect" title="Teoriya ng impormasyon">teoriya ng impormasyon</a> ay nagdulot ng pagkakatanto na ang mga utak ay maaaring potensiyal na maunawaan bilang mga sistemang nagpoproseso ng impormasyon. Ang konseptong ito ang bumuo ng basehan ng larangan ng <a href="/w/index.php?title=Cybernetika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cybernetika (hindi pa naisusulat)">cybernetika</a> at kalaunan ay nagdulot ng paglitaw ng tinatawag ngayong <a href="/w/index.php?title=Komputasyonal_na_neurosiyensiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Komputasyonal na neurosiyensiya (hindi pa naisusulat)">komputasyonal na neurosiyensiya</a>. Ang pinakaunang mga pagtatangka ay medyo hindi maunlad na tumatrato sa utak bilang isang digital na kompyuter na nagbabalat kayo gaya halimbawa sa aklat ni <a href="/wiki/John_von_Neumann" title="John von Neumann">John von Neumann</a> noong 1958 na "The Computer and the Brain". Sa paglipas ng mga panahon, ang pagtitipon ng impormasyon tungkol sa elektrikong mga tugon ng mga <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">selula ng utak</a> na naitala(recorded) mula sa mga kumikilos na hayop ay patuloy na naglipat ng mga konseptong teoretikal sa direksiyon ng papalagong <a href="/wiki/Realismo" class="mw-disambig" title="Realismo">realismo</a>. Ang esensiya ng pakikitungo sa pagpoproseso ng impormasyon ng utak ay upang subukang maunawaan ang tungkulin ng utak sa termino ng mga impormasyong dumadaloy at implementasyon(pagpapatupad) ng mga <a href="/wiki/Algoritmo" title="Algoritmo">algoritmo</a>. Ang isa sa pinakamaimpluwensiya <i>(most influential)</i> na sinaunang ambag ang 1959 na papel na pinamagatang "What the frog's eye tells the frog's brain"(Ano ang sinasabi ng mata ng palaka sa utak ng palaka). Ang papel na ito ay sumusuri ng mga tugong biswal(paningin) ng mga <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> sa <a href="/w/index.php?title=Retina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Retina (hindi pa naisusulat)">retina</a> at <a href="/w/index.php?title=Optikong_tectum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Optikong tectum (hindi pa naisusulat)">optikong tectum</a> sa mga <a href="/wiki/Palaka" title="Palaka">palaka</a> at dumating sa konklusyong ang ilang mga nueron sa tectum ng palaka ay nakakawad(wired) upang magsama ng elementaryong tugon sa paraang gumagawa sa mga ito bilang "bug perceivers"(tagatanto ng mga kulisap). Sa mga ilang taon pagkatapos nito, natuklasan nina <a href="/w/index.php?title=David_Hubel&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Hubel (hindi pa naisusulat)">David Hubel</a> at <a href="/w/index.php?title=Torsten_Wiesel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Torsten Wiesel (hindi pa naisusulat)">Torsten Wiesel</a> ang mga <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a> sa <a href="/w/index.php?title=Pangunahing_biswal_na_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pangunahing biswal na cortex (hindi pa naisusulat)">pangunahing biswal na cortex</a> ng mga <a href="/wiki/Unggoy" title="Unggoy">unggoy</a> na naging aktibo kapag ang mga matutulis na gilid sa kahabaan ng mga spesipikong punto sa sakop ay makikita. Ito ang pagkakatuklas na kalaunan ay nagdulot sa kanila ng <a href="/wiki/Gantimpalang_Nobel" title="Gantimpalang Nobel">Gantimpalang Nobel</a>. Ang mga kasunod na pag-aaral sa mga mataas na order na area ng paningin ay nakatuklas na ang mga selula na makakatukoy ng disparidad na binokular, kulay, paggalaw, at mga aspeto ng hugis sa mga area na matatagpuan sa papalaking distansiya mula sa pangunahing biswal cortex ay nagpapakita ng papalaking komplikadong mga tugon. Ang ibang mga imbestigasyon ng area ng utak na walang kaugnayan sa paningin ay naghayag ng mga selula na may malawak na uri ng mga tugong may kaugnay. Ang ilan sa mga ito ay umuugnay sa <a href="/w/index.php?title=Memorya_ng_utak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Memorya ng utak (hindi pa naisusulat)">memorya ng utak</a> at ang ilan sa mga abstraktong uri ng <a href="/wiki/Kognisyon" title="Kognisyon">kognisyon</a> gaya ng espasyo. Ang mga teorista ay nagsagawa ng pag-aaral upang maunawaan ang mga paternong tugong ito sa pamamagitan ng paglikha ng mga <a href="/wiki/Matematika" title="Matematika">matematikal</a> na model ng <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> at <a href="/w/index.php?title=Network_na_neural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Network na neural (hindi pa naisusulat)">network na neural</a> na maaaring gayahin gamit ang mga kompyuter. Ang ilang mga magagamit na modelo ay <a href="/wiki/Abstrakto" class="mw-redirect" title="Abstrakto">abstrakto</a> na pumopokus sa konseptwal na istraktura ng mga <a href="/wiki/Algoritmo" title="Algoritmo">algoritmong</a> neural kesa sa mga detalye kung paaanong mga ito ay ipinapatupad sa utak. Ang ilang mga modelo ay nagtatangka na isama ang mga datos tungkol sa katangian pisikal ng mga tunay na <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a>. Gayunpaman, wala pang modelo sa anumang lebel sa kasalukuyan na itinuturing na lubusang balidong deskripisyon ng tungkulin ng utak. Ang esensiyal na kahirapan ay ang mga sopistikadong komputasyon(pagkukwenta) sa mga <a href="/w/index.php?title=Network_na_neural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Network na neural (hindi pa naisusulat)">network na neural</a> ay nangangailangan ng ipinamahaging pagpoproseso kung saan ang daan mga daan o libo libong neuron ay sama samang kumikilos. Ang mga kasalukuyang paraan ng pagtatala ng gawain ng utak ay may tanging kakayahan nag paghihiwalay ng mga <a href="/wiki/Aksiyon_potensiyal" title="Aksiyon potensiyal">aksiyon potensiyal</a> mula sa ilang dosenang <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> ng isa isa. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Persepsiyon">Persepsiyon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=14" title="Baguhin seksiyon: Persepsiyon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Persepsiyon"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang isa sa mga pangunahing tungkulin ng utak ang paghugot ng biolohikal na mahalagang impormasyon mula sa mga input pandama(sensory). Ang utak ng tao ay binibigyan ng impormasyon tungkol sa liwanag, tunog, ang kemikal na komposisyon ng <a href="/wiki/Atmospero" class="mw-redirect" title="Atmospero">atmospero</a>, temperatura, orientasyon ng ulo, posisyon ng mga hita, ang kemikal na komposisyon ng daloy ng dugo at marami pang iba. Sa ibang mga hayop, ang karagdagang mga pandama ay umiiral gaya ng <i><a href="/wiki/Infrared" title="Infrared">infrared</a></i> na pandama ng init sa mga <a href="/wiki/Ahas" title="Ahas">ahas</a>, ang pandama ng <i><a href="/w/index.php?title=Magnetikong_field&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magnetikong field (hindi pa naisusulat)">magnetikong field</a></i> sa mga <a href="/wiki/Ibon" title="Ibon">ibon</a> o ang pandamang <i><a href="/wiki/Elektrikong_field" class="mw-redirect" title="Elektrikong field">elektrikong field</a></i> sa ilang mga uri ng <a href="/wiki/Isda" title="Isda">isda</a>. Sa karagdagan, ang ibang mga hayop ay maaaring magpaunlad ng mga kasalukuyang sistemang pandama sa mga bagong paraan gaya ng adaptasyon(pag-aangkop) ng mga paniki ng pandamang pandinig nito sa isang anyo ng <i><a href="/w/index.php?title=Sonar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sonar (hindi pa naisusulat)">sonar</a></i>. Sa isang paraan o iba pa, ang lahat ng mga pandamang modalidad na ito ay inisyal(sa simula) na matutukoy ng mga ginawang espesyal na sensor na nagsasagawa ng mga signal sa utak. Ang bawat sistemang pandama ay nagsisimula sa mga ginawang espesyal na <a href="/wiki/Reseptor_(biokemistri)" class="mw-redirect" title="Reseptor (biokemistri)">selulang reseptor</a> gaya ng tumatanggap ng liwanag na mga <a href="/wiki/Neuron" title="Neuron">neuron</a> sa <a href="/w/index.php?title=Retina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Retina (hindi pa naisusulat)">retina</a> ng <a href="/wiki/Mata" title="Mata">mata</a>, sensitibo sa panginginig na mga neuron sa <a href="/w/index.php?title=Cochlea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cochlea (hindi pa naisusulat)">cochlea</a> ng <a href="/wiki/Tenga" class="mw-redirect" title="Tenga">tenga</a> o mga sensitibo sa <a href="/wiki/Presyur" class="mw-redirect" title="Presyur">presyur</a> na mga neuron sa <a href="/wiki/Balat" class="mw-redirect mw-disambig" title="Balat">balat</a>. Ang mga <a href="/wiki/Akson" title="Akson">akson</a> ng mga pandamang selulang reseptor ay naglalakbay sa <a href="/wiki/Kordong_espinal" title="Kordong espinal">kordong espinal</a> o utak kung saan ang mga ito ay nagpapadala ng mga signal nito sa unang-order na mga pandamang <a href="/wiki/Nucleus_ng_selula" class="mw-redirect" title="Nucleus ng selula">nucleus</a> na nakalaan sa isang spesipikong pandamang modalidad. Ang pangunahing pandamang nucleus na ito ay nagpapadala ng impormasyon sa mas mataas na order na mga areang pandama na nakalaan sa parehong modalidad. Kalaunan sa pamamagitan ng isang daang estasyon sa <a href="/w/index.php?title=Thalamus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thalamus (hindi pa naisusulat)">thalamus</a>, ang mga signal ay pinapadala sa <a href="/w/index.php?title=Cerebral_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerebral cortex (hindi pa naisusulat)">cerebral cortex</a> kung saan ang mga ito ay pinoproseso upang humugot ng biolohikal na mahalagang katangian at isinasama sa mga signal na nagmula sa iba pang mga sistemang pandama. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kontrol_na_motor">Kontrol na motor</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=15" title="Baguhin seksiyon: Kontrol na motor" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Kontrol na motor"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang mga sistemang motor ang mga area sa utak na direkta o hindi direktang nasasangkot sa paglikha ng mga paggalawa ng katawan o sa pagpapagana ng mga <a href="/wiki/Masel" class="mw-redirect" title="Masel">masel</a>. Maliban sa mga masel na kumokontrol sa mata na pinapatakbo ng nuclei sa gitnangutak, ang lahat ng mga <a href="/w/index.php?title=Boluntaryong_masel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Boluntaryong masel (hindi pa naisusulat)">boluntaryong masel</a> sa katawan ay direktang pinupukaw(innervated) ng mga <a href="/w/index.php?title=Motor_na_neuron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Motor na neuron (hindi pa naisusulat)">motor na neuron</a> sa <a href="/wiki/Kordong_espinal" title="Kordong espinal">kordong espinal</a> at likurangutak. Ang mga espinal na motor na neuron ay kinokontrol ng parehong mga sirkitong neural na bahagi ng <a href="/wiki/Kordong_espinal" title="Kordong espinal">kordong espinal</a> at ng mga input na umaahon mula sa utak. Ang intrinsikong sirkitong espinal ay nagpapatupad ng maraming mga tugong <a href="/w/index.php?title=Reflex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reflex (hindi pa naisusulat)">reflex</a> at naglalaman ng mga henerador ng paterno para sa ritmikong paggalaw gaya ng paglalakad at paglangoy. Ang nagmumulang mga koneksiyon sa utak ay pumapayag ng mas sopistikadong mga kontrol. Ang utak ay naglalaman ng ilang mga area na motor na umuungos na direkta sa kordong espinal. Sa pinakamababang lebel, ang mga motor na area sa <a href="/w/index.php?title=Medulla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medulla (hindi pa naisusulat)">medulla</a> at <a href="/wiki/Pons" title="Pons">pons</a> na kumukontrol sa mga stereotipadong mga paggalawa gaya ng paglalakad, paghinga at paglunok. Sa mas mataas na lebal ang mga area sa gitnangutak gaya ng pulang nucleus na responsable sa pagkokoordina ng mga paggalaw ng mga braso at hita. Sa lalong mas mataas pang lebel ang <a href="/w/index.php?title=Pangunahing_motor_na_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pangunahing motor na cortex (hindi pa naisusulat)">pangunahing motor na cortex</a> na isang piraso ng <a href="/wiki/Tisyu" title="Tisyu">tisyung</a> matatagpuan sa posterior(likurang) gilid ng <a href="/wiki/Harapang_lobo" title="Harapang lobo">harapang lobo</a>(frontal lobe). Ang pangunahing motor na cortex ay nagpapadala ng mga proheksiyon sa mga subcortical na motor na area ngunit ito ay nagpapadala rin ng malaking proheksiyon na direkta sa kordong espinal sa pamamagitan ng <a href="/w/index.php?title=Traktong_piramidal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traktong piramidal (hindi pa naisusulat)">traktong piramidal</a>. Ang direktang corticospinal na proheksiyong ito ay pumapayag para sa isang tiyak na boluntaryong kontrol ng mga pinong detalye ng paggalaw. Ang ibang mga kaugnay na motor na area ng utak ay nagsasagawa ng ikalawang mga epekto sa pamamagitan ng pagpoprohekto sa mga pangunahing motor na area. Kabilang sa pinakamahalagang pangalawang mga area ang <a href="/w/index.php?title=Premotor_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Premotor cortex (hindi pa naisusulat)">premotor cortex</a>, <a href="/wiki/Basal_ganglia" title="Basal ganglia">basal ganglia</a>, at <a href="/wiki/Cerebellum" class="mw-redirect" title="Cerebellum">cerebellum</a>. </p> <table class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;"> <caption>Mga pangunahing area na sumasangkot sa pagkokontrol ng paggalaw </caption> <tbody><tr> <th>Area </th> <th width="100">Lokasyon </th> <th>Tungkulin </th></tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left"><a href="/wiki/Anterior_horn_of_spinal_cord" class="mw-redirect" title="Anterior horn of spinal cord">Ventral horn</a> </th> <td style="background: tan"><a href="/wiki/Kordong_espinal" title="Kordong espinal">Kordong espinal</a></td> <td style="background:#ffdead">Naglalaman ng mga <a href="/w/index.php?title=Motor_na_neuron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Motor na neuron (hindi pa naisusulat)">motor na neuron</a> na direktang nagpapagana ng <a href="/wiki/Masel" class="mw-redirect" title="Masel">masel</a> <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left"><a href="/wiki/Oculomotor_nucleus" title="Oculomotor nucleus">Oculomotor nuclei</a> </th> <td style="background: tan"><a href="/wiki/Gitnangutak" class="mw-redirect" title="Gitnangutak">Gitnangutak</a></td> <td style="background:#ffdead">Naglalaman ng mga <a href="/w/index.php?title=Motor_na_neuron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Motor na neuron (hindi pa naisusulat)">motor na neuron</a> na direktang nagpapagana ng <a href="/wiki/Masel" class="mw-redirect" title="Masel">masel</a> ng mga <a href="/wiki/Mata" title="Mata">mata</a> <sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left"><a href="/wiki/Cerebellum" class="mw-redirect" title="Cerebellum">Cerebellum</a> </th> <td style="background: tan"><a href="/wiki/Likurangutak" class="mw-redirect" title="Likurangutak">Likurangutak</a></td> <td style="background:#ffdead">Nagsasagawa ng presisyon at tamang panahon ng mga paggalaw <sup id="cite_ref-refprinciples_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-refprinciples-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left"><a href="/wiki/Basal_ganglia" title="Basal ganglia">Basal ganglia</a> </th> <td style="background: tan"><a href="/wiki/Harapangutak" class="mw-redirect" title="Harapangutak">Harapangutak</a></td> <td style="background:#ffdead"><a href="/w/index.php?title=Aksiyon_seleksiyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aksiyon seleksiyon (hindi pa naisusulat)">Aksiyon seleksiyon</a> sa batayan ng <a href="/wiki/Motibasyon" class="mw-redirect" title="Motibasyon">motibasyon</a> <sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left"><a href="/w/index.php?title=Motor_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Motor cortex (hindi pa naisusulat)">Motor cortex</a> </th> <td style="background: tan"><a href="/wiki/Harapang_lobo" title="Harapang lobo">Harapang lobo</a></td> <td style="background:#ffdead">Direktang cortical na pagpapagana ng espinal na mga sirkitong motor. </td></tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left"><a href="/w/index.php?title=Premotor_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Premotor cortex (hindi pa naisusulat)">Premotor cortex</a> </th> <td style="background: tan"><a href="/wiki/Harapang_lobo" title="Harapang lobo">Harapang lobo</a></td> <td style="background:#ffdead">Nagpapangkat ng mga elementaryong paggalaw sa isang koordinatong mga paterno<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left"><a href="/w/index.php?title=Supplementary_motor_area&action=edit&redlink=1" class="new" title="Supplementary motor area (hindi pa naisusulat)">Supplementary motor area</a> </th> <td style="background: tan"><a href="/wiki/Harapang_lobo" title="Harapang lobo">Harapang lobo</a></td> <td style="background:#ffdead">Nagsusunod sunod ng mga paggalawa sa isang temporal na mga paterno <sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left"><a href="/w/index.php?title=Prefrontal_cortex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prefrontal cortex (hindi pa naisusulat)">Prefrontal cortex</a> </th> <td style="background: tan"><a href="/wiki/Harapang_lobo" title="Harapang lobo">Harapang lobo</a></td> <td style="background:#ffdead">Pagpapalano at iba pang mga <a href="/w/index.php?title=Ehekutibong_tungkulin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ehekutibong tungkulin (hindi pa naisusulat)">ehekutibong tungkulin</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr></tbody></table> <p>Sa karagdagan sa lahat ng nasa itaas, ang utak at <a href="/wiki/Kordong_espinal" title="Kordong espinal">kordong espinal</a> ay naglalaman ng ekstensibong mga <a href="/w/index.php?title=Sirkitriya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sirkitriya (hindi pa naisusulat)">sirkitriya</a> upang kontrolin ang autonomikong <a href="/wiki/Sistemang_nerbiyos" title="Sistemang nerbiyos">sistemang nerbiyos</a> na umaasal sa pamamagitan ng paglalabas ng mga <a href="/wiki/Hormone" class="mw-redirect" title="Hormone">hormone</a> at pagmo-modula ng mga makinis na <a href="/wiki/Masel" class="mw-redirect" title="Masel">masel</a> ng <a href="/wiki/Gut" class="mw-disambig" title="Gut">gut</a>. Ang autonomikong sistemang nerbiyos ay umaapekto sa rate ng pagtibok ng puso, <a href="/wiki/Dihestiyon" class="mw-disambig" title="Dihestiyon">dihestiyon</a>, rate ng <a href="/wiki/Respiration" class="mw-redirect" title="Respiration">respiration</a>, paglalaway, <a href="/wiki/Perspirasyon" class="mw-redirect" title="Perspirasyon">perspirasyon</a> (pagpapawis), <a href="/w/index.php?title=Urinasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Urinasyon (hindi pa naisusulat)">urinasyon</a>(pag-ihi), pananabik sekswal, at iba pang mga proseso. Ang karamihan sa mga tungkulin nito ay hindi nasa ilalim ng direktang boluntaryong kontrol. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pananabik">Pananabik</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=16" title="Baguhin seksiyon: Pananabik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Pananabik"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Marahil ang pinakahalatang aspeto ng pag-aasal ng anumang hayop ang pang-araw araw na siklo sa pagitan ng pagtulog at paggising. Ang pananabik(arousal) at pagiging alerto ay inaangkop(modulate) sa mas pinong skala ng panahon bagaman ng isang ekstensibong networko ng mga area ng utak. Ang isang mahalagang bahagi ng sistemang pananabik ang <a href="/w/index.php?title=Suprachiasmatic_nucleus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suprachiasmatic nucleus (hindi pa naisusulat)">suprachiasmatic nucleus</a>(SCN) na isang munting bahagi ng <a href="/wiki/Hypothalamus" title="Hypothalamus">hypothalamus</a> na matatagpuang direkta sa itaas ng punto kung saan ang mga nerbong optiko mula sa dalawang mata ay nagtatagpo. Ang SCN ay naglalaman ng sentral na biolohikal na orasan ng katawan ng organismo. Ang mga neuron ay nagpapakita ng lebel ng gawain na tumataas at bumabagsak sa yugtong mga 24 oras na mga <a href="/w/index.php?title=Ritmong_circadian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ritmong circadian (hindi pa naisusulat)">ritmong circadian</a>. Ang mga pagbabago bago ng mga gawaing ito ay pinapatakbo ng mga pagbabagong ritmiko sa ekspresyon ng ng hanay ng mga "clock genes"(orasang mga gene). Ang SCN ay patuloy na nagpapanatili ng oras kahit pa ito ay putulin mula sa utak at ilagay sa isang plato ng mainit na solusyong <a href="/wiki/Nutriento" class="mw-redirect" title="Nutriento">nutriento</a> ngunit ito ay ordinaryong tumatanggap ng input mula sa mga nerbong optiko sa pamamagitan ng <a href="/w/index.php?title=Traktong_retinohypothalamic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traktong retinohypothalamic (hindi pa naisusulat)">traktong retinohypothalamic</a>(RHT) na pumapayag sa pang-araw araw na liwanag-dilim na mga siklo upang magsagawa ng <a href="/w/index.php?title=Kalibrasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalibrasyon (hindi pa naisusulat)">kalibrasyon</a> ng orasan. Ang SCN ay umuungos sa isang hanay ng mga area sa hypothalamus, sangangutak(brainstem) at gitnangutak na sumasangkot sa pagpapatupad ng mga siklong pagtulog-paggising. Ang isang mahalagang bahagi ng sistemang ito ang pormasyong retikular na isang pangkat ng mga kumpol na neuron na nakakalat sa pinakagitna ng mababang utak. Ang mga <a href="/w/index.php?title=Retikula_na_neuron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Retikula na neuron (hindi pa naisusulat)">retikula na neuron</a> ay nagpapadala ng mga signal sa <a href="/w/index.php?title=Thalamus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thalamus (hindi pa naisusulat)">thalamus</a> na ang mga ito ay nagpapadala naman ng aktibidad-lebel- na kumokontrol na mga signal sa bawat bahagi ng cortex. Ang pinsala sa pormasyong retikular ay maaaring lumikha ng permanenteng estado ng <a href="/wiki/Coma" title="Coma">coma</a>(walang kamalayan). Ang pagtulog ay sumasangkot sa malaking mga pagbabago sa gawain ng utak. Hanggang 1950, pangkalatang pinapaniwalaan na ang utak ay esensiyal na nagsasara sa pagtulog ngunit ito ay nalamang hindi too. Ang <a href="/w/index.php?title=Pagtulog_na_REM&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagtulog na REM (hindi pa naisusulat)">pagtulog na REM</a>(na may <a href="/wiki/Panaginip" title="Panaginip">panaginip</a>) at <a href="/w/index.php?title=NREM&action=edit&redlink=1" class="new" title="NREM (hindi pa naisusulat)">NREM</a>(hindi REM na walang panaginip) ay umuulit sa kaunting paiba ibang mga paterno sa buong episodyo ng pagtulog. Ang tatlong malawak na mga uri ng walang katulad na mga perno ng gawain ng utak ang maaaring sukatin: REM, mababaw na NREM at malalim na NREM. Sa pagtulog na malalim na NREM na tinatawag ring pagtulog na mabagal na alon, ang aktibidad sa cortex ay kumukuha ng anyo ng malaking sinkronisadong(sabay sabay) na mga alon samantalang sa estadong paggising, ito ay maingay hindi sabay sabay. Ang mga lebel ng mga <a href="/wiki/Neurotransmitter" title="Neurotransmitter">neurotransmitter</a> na <a href="/w/index.php?title=Norepinephrine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Norepinephrine (hindi pa naisusulat)">norepinephrine</a> at <a href="/wiki/Serotonin" title="Serotonin">serotonin</a> ay bumabagsak habang nangyayari ang mabagal na along pagtulog at bumabagsak sa halos sero sa pagtulog na REM. Ang mga lebel ng <a href="/wiki/Acetylcholine" class="mw-redirect" title="Acetylcholine">acetylcholine</a> ay nagpapakita ng kabaligtarang paterno. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Homeostasis">Homeostasis</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=17" title="Baguhin seksiyon: Homeostasis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Homeostasis"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Para sa anumang hayop, ang pagpapatuloy(survival) ay nangangailangan ng pagpapanatili ng iba't ibang uri ng mga parametro ng estadong pangkatawan sa loob ng isang limitadong saklaw ng <a href="/w/index.php?title=Bariasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bariasyon (hindi pa naisusulat)">bariasyon</a>(pagkakaiba). Ito ay kinabibilangan ng temperatura, nilalamang tubi, konsenstrasyon ng <a href="/wiki/Asin" title="Asin">asin</a> sa daluyangdugo, lebel ng <a href="/wiki/Glukosa" title="Glukosa">glukosa</a> sa <a href="/wiki/Dugo" title="Dugo">dugo</a>, lebel ng <a href="/wiki/Oksiheno" class="mw-redirect" title="Oksiheno">oksiheno</a> sa <a href="/wiki/Dugo" title="Dugo">dugo</a> at iba pa. Ang kakayahan ng isang hayop na pangasiwaan ang panloob na kapaligiran ng katawan nito o ang tinatawag na milieu intérieur ng pangunahing pisiolohistang si Claude Bernard ay kilala bilang <a href="/w/index.php?title=Homoestasis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Homoestasis (hindi pa naisusulat)">homoestasis</a>. Ang pagpapanatili ng homeostatsis ay isang mahalagang tungkulin ng utak. Ang basikong prinsipyo na sumasalig sa homoestasis ang <a href="/w/index.php?title=Negatibong_feedback&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negatibong feedback (hindi pa naisusulat)">negatibong feedback</a> na sa anumang panahong ang paremetro ay lumihis sa tinakdang punto nito, ang mga sensor ay lumilikha ng maling signal(error signal) na pumupukaw ng tugon na nagsasanhi sa paremetro na umurong pabalik sa halagang optimum nito. Ang prinsipyong ito ay malawak na ginagamit sa <a href="/wiki/Inhinyerya" class="mw-redirect" title="Inhinyerya">inhinyerya</a> halimbawa sa pagkontrol ng temperatura gamit ang <a href="/w/index.php?title=Thermostat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermostat (hindi pa naisusulat)">thermostat</a>. Sa mga bertebrado, ang bahagi ng utak na gumagampan ng pinakamalaking papel ang hypothalamus na isang maliit na rehiyon sa ilalim ng <a href="/wiki/Harapangutak" class="mw-redirect" title="Harapangutak">harapangutak</a> na ang sukat ay hindi rumireplekta sa kompleksidad ng kahalagahan ng tungkulin nito. Ang hypothalamus ang koleksiyon ng maliliit na nuclei na ang karamihan ay sumasangkot sa mga basikong biolohikal na tungkulin. Ang ilan sa mga tungkuling ito ay umuugnay sa pananabik(arousal) o sa mga ugnayang pakikisalamuha gaya ng <a href="/wiki/Sekswalidad" class="mw-redirect mw-disambig" title="Sekswalidad">sekswalidad</a>, <a href="/wiki/Agresyon" class="mw-redirect" title="Agresyon">agresyon</a> o mga pag-aasal na maternal(pang-ina) ngunit ang karamihan sa mga ito ay umuugnay sa homeostasis. Ang mga hipotalamikong nuclei ay tumatanggap ng input mula sa mga sensor na matatagpuan sa linya ng <a href="/w/index.php?title=Besel_ng_dugo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Besel ng dugo (hindi pa naisusulat)">besel ng dugo</a> at naghahatid ng impormasyon tungkol sa temperatura, lebel ng <a href="/wiki/Sodium" class="mw-redirect" title="Sodium">sodium</a>, lebel ng <a href="/wiki/Glukosa" title="Glukosa">glukosa</a>, lebel ng <a href="/wiki/Oksiheno" class="mw-redirect" title="Oksiheno">oksiheno</a> sa dugo at iba pang mga parametro. Ang mga hipotalamikong mga nuclei na ito ay nagpapadala ng mga signal na output sa mga motor na area na maaaring lumikha ng mga aksiyon upang itama ang mga kakulangan(deficiencies). Ang ilan sa mga output ay tumutungo rin sa <a href="/wiki/Glandong_pituitaryo" class="mw-redirect" title="Glandong pituitaryo">glandong pituitaryo</a> na isang munting glandong nakakabit ng direkta sa ilalim ng hypothalamus. Ang glandong pituitaryo ay naglalabas ng mga <a href="/wiki/Hormone" class="mw-redirect" title="Hormone">hormone</a> sa daluyangdugo kung saan ang mga ito ay umiikot sa buong katawan at pumupukaw ng mga pagbabago sa gawain ng <a href="/wiki/Selula" title="Selula">selula</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tingnan_din">Tingnan din</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=18" title="Baguhin seksiyon: Tingnan din" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Tingnan din"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Katalinuhan_ng_mga_hayop" title="Katalinuhan ng mga hayop">Katalinuhan ng mga hayop</a></li> <li><a href="/wiki/Gitnang_sistemang_nerbyos" title="Gitnang sistemang nerbyos">Gitnang sistemang nerbyos</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mga_sanggunian">Mga sanggunian</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Utak&veaction=edit&section=19" title="Baguhin seksiyon: Mga sanggunian" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Utak&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Mga sanggunian"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2121818">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Roth2005-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Roth2005_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2132731">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFRothDicke2005" class="citation journal cs1">Roth, G; Dicke, U (2005). "Evolution of the brain and Intelligence". <i>Trends in Cognitive Sciences</i>. <b>9</b> (5): 250–257. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.tics.2005.03.005">10.1016/j.tics.2005.03.005</a>. <a href="/w/index.php?title=PMID_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="PMID (identifier) (hindi pa naisusulat)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15866152">15866152</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Trends+in+Cognitive+Sciences&rft.atitle=Evolution+of+the+brain+and+Intelligence&rft.volume=9&rft.issue=5&rft.pages=250-257&rft.date=2005&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.tics.2005.03.005&rft_id=info%3Apmid%2F15866152&rft.aulast=Roth&rft.aufirst=G&rft.au=Dicke%2C+U&rfr_id=info%3Asid%2Ftl.wikipedia.org%3AUtak" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Padron:Cite_journal" title="Padron:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Marino-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Marino_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2132731"><cite id="CITEREFMarino2004" class="citation journal cs1">Marino, Lori (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180916132752/http://www.cogs.indiana.edu/spackled/2005readings/CetaceanBrainEvolution.pdf">"Cetacean Brain Evolution: Multiplication Generates Complexity"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>International Society for Comparative Psychology</i> (17): 1–16. Inarkibo mula sa <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cogs.indiana.edu/spackled/2005readings/CetaceanBrainEvolution.pdf">orihinal</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> noong 2018-09-16<span class="reference-accessdate">. Nakuha noong <span class="nowrap">2010-08-29</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=International+Society+for+Comparative+Psychology&rft.atitle=Cetacean+Brain+Evolution%3A+Multiplication+Generates+Complexity&rft.issue=17&rft.pages=1-16&rft.date=2004&rft.aulast=Marino&rft.aufirst=Lori&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cogs.indiana.edu%2Fspackled%2F2005readings%2FCetaceanBrainEvolution.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ftl.wikipedia.org%3AUtak" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Padron:Cite_journal" title="Padron:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2132731"><cite id="CITEREFShoshaniKupskyMarchant2006" class="citation journal cs1">Shoshani, J; Kupsky, WJ; Marchant, GH (2006). "Elephant brain Part I: Gross morphology, functions, comparative anatomy, and evolution". <i>Brain Research Bulletin</i>. <b>70</b> (2): 124–157. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.brainresbull.2006.03.016">10.1016/j.brainresbull.2006.03.016</a>. <a href="/w/index.php?title=PMID_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="PMID (identifier) (hindi pa naisusulat)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16782503">16782503</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Brain+Research+Bulletin&rft.atitle=Elephant+brain+Part+I%3A+Gross+morphology%2C+functions%2C+comparative+anatomy%2C+and+evolution&rft.volume=70&rft.issue=2&rft.pages=124-157&rft.date=2006&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.brainresbull.2006.03.016&rft_id=info%3Apmid%2F16782503&rft.aulast=Shoshani&rft.aufirst=J&rft.au=Kupsky%2C+WJ&rft.au=Marchant%2C+GH&rfr_id=info%3Asid%2Ftl.wikipedia.org%3AUtak" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Padron:Cite_journal" title="Padron:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2132731"><cite id="CITEREFDafny" class="citation web cs1">Dafny, N. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111008172218/http://neuroscience.uth.tmc.edu/s2/chapter03.html">"Anatomy of the spinal cord"</a>. Neuroscience Online. Inarkibo mula sa <a rel="nofollow" class="external text" href="http://neuroscience.uth.tmc.edu/s2/chapter03.html">orihinal</a> noong 2011-10-08<span class="reference-accessdate">. Nakuha noong <span class="nowrap">2011-10-10</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Anatomy+of+the+spinal+cord&rft.pub=Neuroscience+Online&rft.aulast=Dafny&rft.aufirst=N&rft_id=http%3A%2F%2Fneuroscience.uth.tmc.edu%2Fs2%2Fchapter03.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftl.wikipedia.org%3AUtak" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Padron:Cite_web" title="Padron:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2132731"><cite id="CITEREFDragoi" class="citation web cs1">Dragoi, V. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111117070343/http://neuroscience.uth.tmc.edu/s3/chapter07.html">"Ocular motor system"</a>. Neuroscience Online. Inarkibo mula sa <a rel="nofollow" class="external text" href="http://neuroscience.uth.tmc.edu/s3/chapter07.html">orihinal</a> noong 2011-11-17<span class="reference-accessdate">. Nakuha noong <span class="nowrap">2011-10-10</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ocular+motor+system&rft.pub=Neuroscience+Online&rft.aulast=Dragoi&rft.aufirst=V&rft_id=http%3A%2F%2Fneuroscience.uth.tmc.edu%2Fs3%2Fchapter07.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftl.wikipedia.org%3AUtak" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Padron:Cite_web" title="Padron:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-refprinciples-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-refprinciples_6-0">↑</a></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="tl" dir="ltr">Maling banggit (Hindi tamang <code><ref></code> <i>tag</i>; walang binigay na teksto para sa <i>refs</i> na may pangalang <code>refprinciples</code>); $2</span></li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2132731"><cite id="CITEREFGurneyPrescottWickensRedgrave2004" class="citation journal cs1">Gurney, K; Prescott, TJ; Wickens, JR; Redgrave, P (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_trends-in-neurosciences_2004-08_27_8/page/453">"Computational models of the basal ganglia: from robots to membranes"</a>. <i>Trends in Neurosciences</i>. <b>27</b> (8): 453–459. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.tins.2004.06.003">10.1016/j.tins.2004.06.003</a>. <a href="/w/index.php?title=PMID_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="PMID (identifier) (hindi pa naisusulat)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15271492">15271492</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Trends+in+Neurosciences&rft.atitle=Computational+models+of+the+basal+ganglia%3A+from+robots+to+membranes&rft.volume=27&rft.issue=8&rft.pages=453-459&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.tins.2004.06.003&rft_id=info%3Apmid%2F15271492&rft.aulast=Gurney&rft.aufirst=K&rft.au=Prescott%2C+TJ&rft.au=Wickens%2C+JR&rft.au=Redgrave%2C+P&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_trends-in-neurosciences_2004-08_27_8%2Fpage%2F453&rfr_id=info%3Asid%2Ftl.wikipedia.org%3AUtak" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Padron:Cite_journal" title="Padron:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#refPrinciples"><i>Principles of Neural Science</i></a>, Ch. 38</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2132731"><cite id="CITEREFShimaTanji1998" class="citation journal cs1">Shima, K; Tanji, J (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210509185621/https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/jn.1998.80.6.3247">"Both supplementary and presupplementary motor areas are crucial for the temporal organization of multiple movements"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Journal_of_Neurophysiology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Journal of Neurophysiology (hindi pa naisusulat)">Journal of Neurophysiology</a></i>. <b>80</b> (6): 3247–3260. <a href="/w/index.php?title=PMID_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="PMID (identifier) (hindi pa naisusulat)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9862919">9862919</a>. Inarkibo mula sa <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jn.physiology.org/cgi/content/abstract/80/6/3247">orihinal</a> noong 2021-05-09<span class="reference-accessdate">. Nakuha noong <span class="nowrap">2011-12-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Neurophysiology&rft.atitle=Both+supplementary+and+presupplementary+motor+areas+are+crucial+for+the+temporal+organization+of+multiple+movements&rft.volume=80&rft.issue=6&rft.pages=3247-3260&rft.date=1998&rft_id=info%3Apmid%2F9862919&rft.aulast=Shima&rft.aufirst=K&rft.au=Tanji%2C+J&rft_id=http%3A%2F%2Fjn.physiology.org%2Fcgi%2Fcontent%2Fabstract%2F80%2F6%2F3247&rfr_id=info%3Asid%2Ftl.wikipedia.org%3AUtak" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Padron:Cite_journal" title="Padron:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2132731"><cite id="CITEREFMillerCohen2001" class="citation journal cs1">Miller, EK; Cohen, JD (2001). "An integrative theory of prefrontal cortex function". <i>Annual Review of Neuroscience</i>. <b>24</b> (1): 167–202. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1146%2Fannurev.neuro.24.1.167">10.1146/annurev.neuro.24.1.167</a>. <a href="/w/index.php?title=PMID_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="PMID (identifier) (hindi pa naisusulat)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11283309">11283309</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annual+Review+of+Neuroscience&rft.atitle=An+integrative+theory+of+prefrontal+cortex+function&rft.volume=24&rft.issue=1&rft.pages=167-202&rft.date=2001&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.neuro.24.1.167&rft_id=info%3Apmid%2F11283309&rft.aulast=Miller&rft.aufirst=EK&rft.au=Cohen%2C+JD&rfr_id=info%3Asid%2Ftl.wikipedia.org%3AUtak" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Padron:Cite_journal" title="Padron:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">link</a>)</span></span> </li> </ol></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Kinuha sa "<a dir="ltr" href="https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Utak&oldid=2110215">https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Utak&oldid=2110215</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Natatangi:Mga_kategorya" title="Natatangi:Mga kategorya">Kategorya</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorya:Utak" title="Kategorya:Utak">Utak</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Anatomiya_ng_tao" title="Kategorya:Anatomiya ng tao">Anatomiya ng tao</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Anatomiya_ng_hayop" title="Kategorya:Anatomiya ng hayop">Anatomiya ng hayop</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Nakatagong kategorya: <ul><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_pahinang_may_error_sa_reference" title="Kategorya:Mga pahinang may error sa reference">Mga pahinang may error sa reference</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:CS1_maint:_date_auto-translated" title="Kategorya:CS1 maint: date auto-translated">CS1 maint: date auto-translated</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Huling pagbabago: 03:55, 9 Mayo 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Magagamit ang teksto sa ilalim ng <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Lisensyang Creative Commons Attribution/Share-Alike</a>; maaaring mailapat ang karagdagang termino. Tingnan ang <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Takdang Gamit</a> para sa mga detalye.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Patakaran sa Pagkapribado</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Patungkol">Patungkol sa Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Pangkalahatang_pagtatanggi">Pagtatanggi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Kodigo ng Paggawi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Mga Developer</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tl.wikipedia.org">Estadistika</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tungkol sa Cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Utak&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Itsura sa mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-xjsgq","wgBackendResponseTime":160,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.211","walltime":"0.572","ppvisitednodes":{"value":1312,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":22632,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":415,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":27965,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 151.304 1 -total"," 86.41% 130.744 1 Padron:Reflist"," 66.63% 100.819 6 Padron:Cite_journal"," 9.46% 14.312 1 Padron:Neuron_map"," 5.58% 8.440 2 Padron:Cite_web"," 4.42% 6.682 8 Padron:Image_label"," 0.88% 1.327 1 Padron:Main_other"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.082","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3868925,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-78f4c97c5d-4ctcx","timestamp":"20241129033121","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Utak","url":"https:\/\/tl.wikipedia.org\/wiki\/Utak","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1073","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1073","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-06-05T10:15:59Z","dateModified":"2024-05-09T03:55:05Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0a\/Human_brain_NIH.png"}</script> </body> </html>