CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Մարդու գլխուղեղ - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"77fbac35-f060-45e0-b458-84bb07ce457b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Մարդու_գլխուղեղ","wgTitle":"Մարդու գլխուղեղ","wgCurRevisionId":10131243,"wgRevisionId":10131243,"wgArticleId":50056,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Նյութեր Հայկական համառոտ հանրագիտարանից","Օրգաններ","Նյարդային համակարգ","Մարդու ֆիզիոլոգիա","Գլխուղեղ"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Մարդու_գլխուղեղ", "wgRelevantArticleId":50056,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Ուղեղ","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q492038", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp", "ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/33/Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="832"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/33/Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="555"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG/640px-Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="444"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Մարդու գլխուղեղ - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Մարդու_գլխուղեղ rootpage-Մարդու_գլխուղեղ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82+%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82+%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82+%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82+%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Գլխուղեղային_նյարդեր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գլխուղեղային_նյարդեր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Գլխուղեղային նյարդեր</span> </div> </a> <ul id="toc-Գլխուղեղային_նյարդեր-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գլխուղեղի_բաժինները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գլխուղեղի_բաժինները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Գլխուղեղի բաժինները</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Գլխուղեղի_բաժինները-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Գլխուղեղի բաժինները subsection</span> </button> <ul id="toc-Գլխուղեղի_բաժինները-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Երկարավուն_ուղեղ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Երկարավուն_ուղեղ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Երկարավուն ուղեղ</span> </div> </a> <ul id="toc-Երկարավուն_ուղեղ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Վարոլյան_կամուրջ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Վարոլյան_կամուրջ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Վարոլյան կամուրջ</span> </div> </a> <ul id="toc-Վարոլյան_կամուրջ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ուղեղիկ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ուղեղիկ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Ուղեղիկ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ուղեղիկ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Միջին_ուղեղ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Միջին_ուղեղ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Միջին ուղեղ</span> </div> </a> <ul id="toc-Միջին_ուղեղ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Միջանկյալ_ուղեղ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Միջանկյալ_ուղեղ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Միջանկյալ ուղեղ</span> </div> </a> <ul id="toc-Միջանկյալ_ուղեղ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Գլխուղեղի_ուսումնասիրման_մեթոդներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գլխուղեղի_ուսումնասիրման_մեթոդներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Գլխուղեղի ուսումնասիրման մեթոդներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Գլխուղեղի_ուսումնասիրման_մեթոդներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ԷՈՒԳ-ի_ռիթմերը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ԷՈՒԳ-ի_ռիթմերը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>ԷՈՒԳ-ի ռիթմերը</span> </div> </a> <ul id="toc-ԷՈՒԳ-ի_ռիթմերը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Գրականություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Մարդու գլխուղեղ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 60 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-60" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">60 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Encefalo" title="Encefalo – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Encefalo" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%D9%8A" title="دماغ بشري – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="دماغ بشري" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%B1_%E0%A6%AE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="মানৱ মস্তিষ্ক – ասամերեն" lang="as" hreflang="as" data-title="মানৱ মস্তিষ্ক" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ասամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nsan_beyni" title="İnsan beyni – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="İnsan beyni" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Hutok_nin_tawo" title="Hutok nin tawo – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Hutok nin tawo" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%88%D0%BA%D0%B8_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D1%8A%D0%BA" title="Човешки мозък – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Човешки мозък" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%AC_%E0%A6%AE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%95" title="মানব মস্তিষ্ক – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মানব মস্তিষ্ক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Enc%C3%A8fal_hum%C3%A0" title="Encèfal humà – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Encèfal humà" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8E%D8%B4%DA%A9%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DB%86%DA%A4" title="مێشکی مرۆڤ – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مێشکی مرۆڤ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Lidsk%C3%BD_mozek" title="Lidský mozek – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Lidský mozek" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ymennydd_dynol" title="Ymennydd dynol – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ymennydd dynol" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Menneskehjerne" title="Menneskehjerne – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Menneskehjerne" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Human_brain" title="Human brain – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Human brain" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cerebro_humano" title="Cerebro humano – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Cerebro humano" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B2_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="مغز انسان – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مغز انسان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="խորհուրդ տրվող հոդված"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ihmisaivot" title="Ihmisaivot – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Ihmisaivot" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Inemise_ai" title="Inemise ai – վորո" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Inemise ai" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="վորո" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cerveau_humain" title="Cerveau humain – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Cerveau humain" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Inchinn_dhaonna" title="Inchinn dhaonna – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Inchinn dhaonna" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cerebro_humano" title="Cerebro humano – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cerebro humano" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/%C6%98wa%C6%99walwar_dan_Adam" title="Ƙwaƙwalwar dan Adam – հաուսա" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Ƙwaƙwalwar dan Adam" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="հաուսա" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%95%D7%97_%D7%94%D7%90%D7%93%D7%9D" title="מוח האדם – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="מוח האדם" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%B5_%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95" title="मानव मस्तिष्क – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मानव मस्तिष्क" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ljudski_mozak" title="Ljudski mozak – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Ljudski mozak" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Emberi_agy" title="Emberi agy – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Emberi agy" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Ուղեղ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ուղեղ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Cerebro_human" title="Cerebro human – ինտերլինգուա" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Cerebro human" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ինտերլինգուա" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Otak_manusia" title="Otak manusia – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Otak manusia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mannsheilinn" title="Mannsheilinn – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Mannsheilinn" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cervello_(anatomia_umana)" title="Cervello (anatomia umana) – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Cervello (anatomia umana)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%92%E3%83%88%E3%81%AE%E8%84%B3" title="ヒトの脳 – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヒトの脳" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B2%B5_%E0%B2%AE%E0%B2%BF%E0%B2%A6%E0%B3%81%E0%B2%B3%E0%B3%81" title="ಮಾನವ ಮಿದುಳು – կաննադա" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮಾನವ ಮಿದುಳು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="կաննադա" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B8%EA%B0%84%EC%9D%98_%EB%87%8C" title="인간의 뇌 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="인간의 뇌" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Demax%C3%AA_mirov" title="Demaxê mirov – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Demaxê mirov" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Serebro_umana" title="Serebro umana – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Serebro umana" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%81%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="മനുഷ്യമസ്തിഷ്കം – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മനുഷ്യമസ്തിഷ്കം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Otak_manusia" title="Otak manusia – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Otak manusia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Menselijke_hersenen" title="Menselijke hersenen – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Menselijke hersenen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Sammuu_namaa" title="Sammuu namaa – օրոմո" lang="om" hreflang="om" data-title="Sammuu namaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="օրոմո" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AE%E0%AC%BE%E0%AC%A8%E0%AC%AC_%E0%AC%AE%E0%AC%B8%E0%AD%8D%E0%AC%A4%E0%AC%BF%E0%AC%B7%E0%AD%8D%E0%AC%95" title="ମାନବ ମସ୍ତିଷ୍କ – օրիյա" lang="or" hreflang="or" data-title="ମାନବ ମସ୍ତିଷ୍କ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="օրիյա" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%A8%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96%E0%A9%80_%E0%A8%A6%E0%A8%BF%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%97" title="ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3zgowie_cz%C5%82owieka" title="Mózgowie człowieka – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mózgowie człowieka" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D8%B2" title="د انسان مغز – փուշթու" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د انسان مغز" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="փուշթու" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/C%C3%A9rebro_humano" title="Cérebro humano – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cérebro humano" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Creier_uman" title="Creier uman – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Creier uman" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%B3_%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Головной мозг человека – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Головной мозг человека" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%9F%E1%B1%B1%E1%B1%A3%E1%B1%9F_%E1%B1%A6%E1%B1%9F%E1%B1%9B%E1%B1%9F%E1%B1%9D" title="ᱢᱟᱱᱣᱟ ᱦᱟᱛᱟᱝ – սանտալի" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱢᱟᱱᱣᱟ ᱦᱟᱛᱟᱝ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="սանտալի" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8A_%E0%B6%B8%E0%B7%9C%E0%B7%85%E0%B6%BA" title="මිනිස් මොළය – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="මිනිස් මොළය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/%C4%8Clove%C5%A1ki_mo%C5%BEgani" title="Človeški možgani – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Človeški možgani" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Ljudski_mozak" title="Ljudski mozak – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Ljudski mozak" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%BF_%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%A6%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="మనిషి మెదడు – թելուգու" lang="te" hreflang="te" data-title="మనిషి మెదడు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="թելուգու" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%A9%E0%B8%A2%E0%B9%8C" title="สมองมนุษย์ – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="สมองมนุษย์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nsan_beyni" title="İnsan beyni – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="İnsan beyni" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%BA_%D0%BB%D1%8E%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B8" title="Головний мозок людини – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Головний мозок людини" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA" title="انسانی دماغ – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="انسانی دماغ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Inson_miyasi_(Encephalon)" title="Inson miyasi (Encephalon) – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Inson miyasi (Encephalon)" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C3%A3o_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Não người – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Não người" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%BA%E8%85%A6" title="人腦 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="人腦" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%BA%E8%85%A6" title="人腦 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="人腦" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ubuchopho_bomuntu" title="Ubuchopho bomuntu – զուլուերեն" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ubuchopho bomuntu" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="զուլուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q492038#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" rel="discussion" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&oldid=10131243" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&id=10131243&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%2584%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25A4%25D5%25B8%25D6%2582_%25D5%25A3%25D5%25AC%25D5%25AD%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B2%25D5%25A5%25D5%25B2"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%2584%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25A4%25D5%25B8%25D6%2582_%25D5%25A3%25D5%25AC%25D5%25AD%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B2%25D5%25A5%25D5%25B2"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82+%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Human_brain" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q492038" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Վերահղված է <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&redirect=no" class="mw-redirect" title="Ուղեղ">Ուղեղ</a>ից)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG/350px-Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG" decoding="async" width="350" height="243" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG/525px-Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG/700px-Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG 2x" data-file-width="701" data-file-height="486" /></a><figcaption>1. Ծայրային ուղեղ (<a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D6%80" title="Մեծ կիսագնդեր">Մեծ կիսագնդեր</a>)<br />2. <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Միջանկյալ ուղեղ">Միջանկյալ ուղեղ</a> (<a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Միջանկյալ ուղեղ">Միջանկյալ ուղեղ</a>)<br />3. <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Միջին ուղեղ">Միջին ուղեղ</a> (<a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Միջանկյալ ուղեղ">Միջանկյալ ուղեղ</a>)<br />4. <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Միջին ուղեղ">Միջին ուղեղ</a><br />5. <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BB" title="Վարոլյան կամուրջ">Կամուրջ</a><br />6. <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2%D5%AB%D5%AF" title="Ուղեղիկ">Ուղեղիկ</a><br />7. <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Երկարավուն ուղեղ">Երկարավուն ուղեղ</a><br />8. <a href="/wiki/%D5%88%D5%B2%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Ողնուղեղ">Ողնուղեղ</a></figcaption></figure> <p><b>Մարդու գլխուղեղ</b> (<a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լատիներեն">լատին․</a>՝ <span lang="la">cerebrum</span>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հին հունարեն">հին հունարեն</a>՝ <span lang="grc"><span style="font-family: palatino linotype, new athena unicode, athena, gentium, code2000, serif; font-size: 105%;">ἐγκέφαλος</span></span>), մարդու <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Կենտրոնական նյարդային համակարգ">կենտրոնական նյարդային համակարգի</a> օրգան։ Տեղադրված է գանգի խոռոչում, նրա զանգվածը տատանվում է 1300-1400 գ սահմաններում։ Առանձին դեպքերում այն կարող է ունենալ 1100-2000 գ զանգված։ Գլխուղեղից հեռանում են 12 զույգ գանգուղեղային նյարդեր, որոնցից է ներքին օրգանների աշխատանքը կարգավորող թափառող նյարդը։ Մարդու գլխուղեղը սաղմնային շրջանում ու կյանքի առաջին տարիներին ուժգին աճում է և 20 տարեկան հասակում հասնում է իր վերջնական մեծությանը։ Գլխուղեղում <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Նեյրոն">նեյրոնների</a> մարմիններն առաջացնում են գորշ նյութ, որը գտնվում է ինչպես գլխուղեղի մակերեսին՝ ձևավորելով կեղև, այնպես էլ գլխուղեղի ներսում՝ սպիտակ նյութի մեջ, կորիզների ձևով։ Սպիտակ նյութը կազմված է նեյրոնների երկար ելուստներից։ Գլխուղեղը կազմված է հետևյալ բաժիններից՝ երկարավուն ուղեղ, կամուրջ, միջին ուղեղ, միջանկյալ ուղեղ, ուղեղիկ և <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D6%80" title="Մեծ կիսագնդեր">մեծ կիսագնդեր</a> (ծայրային ուղեղ)։ Երկարավուն ուղեղը, կամուրջը, միջին և միջանկյալ ուղեղը կազմում են ուղեղաբունը։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գլխուղեղային_նյարդեր"><span id=".D4.B3.D5.AC.D5.AD.D5.B8.D6.82.D5.B2.D5.A5.D5.B2.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.B6.D5.B5.D5.A1.D6.80.D5.A4.D5.A5.D6.80"></span>Գլխուղեղային նյարդեր</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Գլխուղեղային նյարդեր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Գլխուղեղային նյարդեր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Brain_human_normal_inferior_view_with_labels_ru.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Brain_human_normal_inferior_view_with_labels_ru.svg/300px-Brain_human_normal_inferior_view_with_labels_ru.svg.png" decoding="async" width="300" height="357" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Brain_human_normal_inferior_view_with_labels_ru.svg/450px-Brain_human_normal_inferior_view_with_labels_ru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Brain_human_normal_inferior_view_with_labels_ru.svg/600px-Brain_human_normal_inferior_view_with_labels_ru.svg.png 2x" data-file-width="424" data-file-height="505" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>Ուղեղաբնից դուրս են գալիս 12 զույգ գլխուղեղային նյարդեր։ Դրանք են՝ </p> <ul><li>n. olfactorius - <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Հոտառական նյարդ">Հոտառական նյարդ</a></li> <li>n. opticus - <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D5%B2%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Տեսողական նյարդ">Տեսողական նյարդ</a></li> <li>n. oculomotorius - <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AF%D5%B6%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Ակնաշարժ նյարդ">Ակնաշարժ նյարդ</a></li> <li>n. triochlearis - <a href="/w/index.php?title=%D5%83%D5%A1%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B1%D6%87_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ճախարակաձև նյարդ (դեռ գրված չէ)">Ճախարակաձև նյարդ</a></li> <li>n. trigeminus - <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BC%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AF_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Եռվորյակ նյարդ">Եռվորյակ նյարդ</a></li> <li>n. abducenus - Զատող նյարդ</li> <li>n. facialis - <a href="/wiki/%D4%B4%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Դիմային նյարդ">Դիմային նյարդ</a></li> <li>n. glossopharingeus - <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A6%D5%BE%D5%A1%D5%A8%D5%B4%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Լեզվաըմպանային նյարդ">Լեզվաըմպանային նյարդ</a></li> <li>n. vestibulokochlearis - <a href="/wiki/%D4%BC%D5%BD%D5%A1-%D5%B0%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B7%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Լսա-հավասարակշռության նյարդ">նախադուռ խխունջային նյարդ</a></li> <li>n. vagus - <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D5%B2_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Թափառող նյարդ">Թափառող նյարդ</a></li> <li>n. accesorius - <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%AB%D5%B9_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լրացուցիչ նյարդ (դեռ գրված չէ)">Լրացուցիչ նյարդ</a></li> <li>n. hypoglossus - <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ենթալեզվային նյարդ (դեռ գրված չէ)">Ենթալեզվային նյարդ</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գլխուղեղի_բաժինները"><span id=".D4.B3.D5.AC.D5.AD.D5.B8.D6.82.D5.B2.D5.A5.D5.B2.D5.AB_.D5.A2.D5.A1.D5.AA.D5.AB.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Գլխուղեղի բաժինները</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Գլխուղեղի բաժինները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Գլխուղեղի բաժինները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Երկարավուն_ուղեղ"><span id=".D4.B5.D6.80.D5.AF.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.BE.D5.B8.D6.82.D5.B6_.D5.B8.D6.82.D5.B2.D5.A5.D5.B2"></span>Երկարավուն ուղեղ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Երկարավուն ուղեղ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Երկարավուն ուղեղ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Gray694.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Gray694.png/255px-Gray694.png" decoding="async" width="255" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Gray694.png/383px-Gray694.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/Gray694.png 2x" data-file-width="487" data-file-height="392" /></a><figcaption>Երկարավուն ուղեղ</figcaption></figure> <p>Երկարավուն ուղեղը վարոլյան կամրջի հետ միասին կազմում են հետին ուղեղ։ Երկարավուն ուղեղը <a href="/wiki/%D5%88%D5%B2%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Ողնուղեղ">ողնուղեղի</a> վերին հաստացած կոնաձև մասն է 2, 5-3 սմ երկարությամբ։ Նրա ստորին մասը ծոծրակային մեծ անցքն է, իսկ վերինը՝ կամրջի հետին եզրը։ Երկարավուն ուղեղն իր կառուցվածքով նման է ողնուղեղին։ Գորշ նյութում տեղադրված են գանգուղեղային որոշ նյարդերի կորիզներ, որոնք կարգավորում են լեզվի, ըմպանի, կոկորդի, վահանագեղձի, խոշոր արյունատար անոթների, ներքին օրգանների գործունեությունը։ Երկարավուն ուղեղի տարբեր կորիզներն ապահովում են շնչառական, սիրտ-անոթային, մարսողական համակարգերի գործունեությունը, արգելակում և դրդում մեծ կիսագնդերի կեղևի ու ողնուղեղի ֆունկցիաները։ Այստեղ են գտնվում համի, ծամելու, կլլման, ծծելու ռեֆլեքսների կենտրոնները։ Երկարավուն ուղեղն իրականացնում է նաև մի շարք պաշտպանական <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A5%D6%86%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD" title="Ռեֆլեքս">ռեֆլեքսներ</a>՝ փռշտոց, հազ, փսխում, արցունքազատում, կոպերի թարթում, մասնակցում է նաև կեցվածքն ապահովող ռեֆլեքսների իրականացմանը։ Ինչպես տեսնում եք, երկարավուն ուղեղում գտնվում են կենսական կարևոր կենտրոններ, ուստի նրա ոչ միայն հեռացումը, այլև վնասումն ավարտվում է մահով։ Երկարավուն ուղեղով են անցնում գլխուղեղի մյուս բաժինները, ողնուղեղի հետ միացնող և ողնուղեղից հաղորդվող վերընթաց ուղիները։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Վարոլյան_կամուրջ"><span id=".D5.8E.D5.A1.D6.80.D5.B8.D5.AC.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.AF.D5.A1.D5.B4.D5.B8.D6.82.D6.80.D5.BB"></span>Վարոլյան կամուրջ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Վարոլյան կամուրջ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Վարոլյան կամուրջ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Gray701.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Gray701.png/255px-Gray701.png" decoding="async" width="255" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Gray701.png/383px-Gray701.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Gray701.png/510px-Gray701.png 2x" data-file-width="598" data-file-height="434" /></a><figcaption>Վարոլյան կամուրջ</figcaption></figure> <p>Վարոլյան կամուրջը ներքևից սահմանակից է երկարավուն ուղեղին, իսկ վերևից փոխակերպվում է միջին ուղեղի։ Կամրջում գտնվում են որոշ գանգուղեղային նյարդերի կորիզներ, որոնք նյարդավորում են գլխի առջևի մասը, դեմքի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B7%D5%AF" title="Մաշկ">մաշկը</a>, դիմախաղի մկանները, ենթածնոտային, ենթալեզվային <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B2%D5%B1" title="Գեղձ">թքագեղձերը</a>, արցունքագեղձերը, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%BB" title="Ականջ">ականջի</a>, բերանի ու քթի խոռոչի լորձաթաղանթը։ Նրանով են անցնում առջևի և միջին ուղեղը ստորև գտնվող կենտրոններին կապող ուղիները։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ուղեղիկ"><span id=".D5.88.D6.82.D5.B2.D5.A5.D5.B2.D5.AB.D5.AF"></span>Ուղեղիկ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Ուղեղիկ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Ուղեղիկ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Human_cerebellum_anterior_view_description.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Human_cerebellum_anterior_view_description.JPG/220px-Human_cerebellum_anterior_view_description.JPG" decoding="async" width="220" height="128" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Human_cerebellum_anterior_view_description.JPG/330px-Human_cerebellum_anterior_view_description.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/Human_cerebellum_anterior_view_description.JPG 2x" data-file-width="344" data-file-height="200" /></a><figcaption>Ուղեղիկ</figcaption></figure> <p>Ուղեղիկը համարվում է վարոլյան կամրջի խոշոր ելուստ։ Մարդու ուղեղիկի զանգվածը մոտավորապես 150 գ է։ Այն տեղավորված է երկարավուն ուղեղի թիկնային մակերեսին։ Ուղեղիկը կազմված է երկու կիսագնդերից ու դրանք միացնող որդից։ Կիսագնդերը խոր ակոսներով բաժանվում են բլթերի ու բազմաթիվ գալարների։ Ուղեղիկի գորշ նյութը առաջացնում է կեղև, որի տակ սպիտակ նյութն է գորշ նյութի կուտակներով՝ կորիզներով։ Ուղեղիկի գորշ ու սպիտակ նյութերի հետաքրքիր պատկերը կոչվում է «կենաց ծառ»։ </p><p>Ուղեղիկը դասվում է շարժումները կարգավորող համակարգի մեջ։ Վ.Բ. Ֆանարջյանը բացահայտել է ուղեղիկի դերը կեցվածքի ու մկանային լարվածության կարգավորման, արագ, նպատակաուղղված շարժումների կազմակերպման ու ղեկավարման մեխանիզմում։ Ուղեղիկի վնասվածքի դեպքում նկատվում են համաձայնեցված շարժումներ կատարելու ընդունակության կորուստ, տատանողական շարժումներ, մկանների դող, անհամապատասխանություն մկանային կծկումների մեծության և կատարվելիք շարժման միջև։ Է.Հ. Հասրաթյանը ցույց է տվել, որ ուղեղիկի վնասվածքի մեծ մասի հետևանքները կարող են փոխհատուցվել, եթե ուղեղիկի հետ կապված մեծ կիսագնդերի կեղևի շարժողական գոտին գործում է բնականոն։ Որքան երիտասարդ հասակում է ուղեղիկը վնասվում, այնքան արագ են փոխհատուցվում նրա ախտանշանները։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Միջին_ուղեղ"><span id=".D5.84.D5.AB.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D5.B8.D6.82.D5.B2.D5.A5.D5.B2"></span>Միջին ուղեղ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Միջին ուղեղ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Միջին ուղեղ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Gray710.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Gray710.png/255px-Gray710.png" decoding="async" width="255" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Gray710.png/383px-Gray710.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/90/Gray710.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="452" /></a><figcaption>Միջին ուղեղ</figcaption></figure> <p>Միջին ուղեղը վարոլյան կամրջի շարունակությունն է։ Միջին ուղեղը բաղկացած է քառաբլուրներից, որոնք ապահովում են տեսողության ու լսողության առաջնային ռեակցիաները՝ ակնագնդի շարժումը դեպի լույսի աղբյուրը, կենդանիների ականջախեցու շարժումը դեպի ձայնը։ </p><p>Միջին ուղեղում են գտնվում նաև զգացող և շարժիչ որոշ կորիզներ, որոնք կարգավորում են ակնագնդերի շարժումը, բբային <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A5%D6%86%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD" title="Ռեֆլեքս">ռեֆլեքսները</a>, մկանային լարվածությունը, դիմախաղի, մատների նուրբ շարժումները։ Միջին ուղեղի վնասման դեպքում նկատվում են այդ մկանների ոչ կամային կծկումներ կամ դող։ Միջին ուղեղում գտնվող նեյրոնների որոշ խումբ կեղևի վրա թողնում է ակտիվացնող ազդեցություն, որը կարևոր նշանակություն ունի արթուն վիճակը պահպանելու համար։ Միջին ուղեղով են անցնում նաև <a href="/wiki/%D5%88%D5%B2%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Ողնուղեղ">ողնուղեղը</a> մեծ կիսագնդերի հետ կապող ուղիները։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Միջանկյալ_ուղեղ"><span id=".D5.84.D5.AB.D5.BB.D5.A1.D5.B6.D5.AF.D5.B5.D5.A1.D5.AC_.D5.B8.D6.82.D5.B2.D5.A5.D5.B2"></span>Միջանկյալ ուղեղ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Միջանկյալ ուղեղ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Միջանկյալ ուղեղ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Diencephalon_small.gif" class="mw-file-description" title="Միջանկյալ ուղեղը 3D-տեսաշարով"><img alt="Միջանկյալ ուղեղը 3D-տեսաշարով" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c4/Diencephalon_small.gif" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" data-file-width="200" data-file-height="200" /></a></span> </p><p>Միջանկյալ ուղեղը տեղադրված է մեծ կիսագնդերի տակ։ Նրա հիմնական բաժիններից են տեսաթումբը ու ենթատեսաթումբը։ Տեսաթումբը իրականացնում է <a href="/wiki/%D5%88%D5%B2%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Ողնուղեղ">ողնուղեղից</a>, միջին ուղեղից, ուղեղիկից ու հիմնային հանգույցներից դեպի մեծ կիսագնդեր ընթացող նյարդային ազդակների մշակում, մասնակցում է օրգանիզմի՝ որպես միասնական համակարգի կարգավորմանը։ Մեծ կիսագնդերի կեղևի հետ ունեցած երկկողմանի կապերի շնորհիվ տեսաթումբը մասնակցում է քնի ու արթունության հերթագայումը, գիտակցության պահպանմանը, արգելակման զարգացմանը։ Այն նաև ցավազգաց կենտրոն է։ </p><p>Ենթատեսաթումբը կարևոր դեր ունի օրգանիզմի ներքին միջավայրի կայունության պահպանման, ինքնավար, ներզատական ու մարմնական համակարգերի ամբողջականության համար։ Այստեղ են գտնվում <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Նյութափոխանակություն">նյութափոխանակությունը</a>, մարմնի կայուն ջերմաստիճանը, քաղցի ու հագեցման, ծարավի, սեռական վարքագծի, վախի ու կատաղության, քնի ու արթունության հերթագայումը կարգավորող կենտրոնները։ Ենթատեսաթումբը նաև վեգետատիվ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Նյարդային համակարգ">նյարդային համակարգի</a> գործունությունը կարգավորող ենթակեղևային բարձրագույն բաժին է։ Հ.Գ. Բակլավաջյանի հետազոտություններով այստեղ բացահայտվել են <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Նեյրոն">նեյրոններ</a>, որոնք ակտիվացնող ազդեցություն ունեն ողնուղեղի սիմպաթիկ ու պարասիմպաթիկ կենտրոնների վրա։ Ենթատեսաթումբը կապված է մակուղեղի հետ, առաջացնելով ենթատեսաթումբ-մակուղեղային համակարգ, որն օրգանիզմում իրականացնում է <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AC_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Նյարդահումորալ կարգավորում">նյարդահումորալ կարգավորում</a>։ </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Eeg_raw.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Eeg_raw.svg/400px-Eeg_raw.svg.png" decoding="async" width="400" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Eeg_raw.svg/600px-Eeg_raw.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Eeg_raw.svg/800px-Eeg_raw.svg.png 2x" data-file-width="720" data-file-height="144" /></a><figcaption>ԷՈՒԳ-ի գրանցած տվյալների մեկ վայրկյանը</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գլխուղեղի_ուսումնասիրման_մեթոդներ"><span id=".D4.B3.D5.AC.D5.AD.D5.B8.D6.82.D5.B2.D5.A5.D5.B2.D5.AB_.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A1.D5.BD.D5.AB.D6.80.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.B4.D5.A5.D5.A9.D5.B8.D5.A4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Գլխուղեղի ուսումնասիրման մեթոդներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Գլխուղեղի ուսումնասիրման մեթոդներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Գլխուղեղի ուսումնասիրման մեթոդներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Փորձառական պայմաններում գլխուղեղի ուսումնասիրման մեթոդներից է նրա առանձին բաժինների հեռացումն ու դրա հետևանքով առաջացած փոփոխությունների ուսումնասիրումը։ Այդ մեթոդով բացահայտվել են գլխուղեղի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D6%80" title="Մեծ կիսագնդեր">մեծ կիսագնդերի</a> կեղևի տարբեր շրջանների ֆունկցիաները։ </p><p>Գլխուղեղի տարբեր գոյացությունների մեջ նաև ներդրվում են էլեկտրոդներ, որոնց միջոցով այդ գոյացությունները գրգռում են էլեկտրական հոսանքով կամ քիմիական նյութերով։ Այս մեթոդով կազմվել են կենտրոնների տեղակայման քարտեզներ։ </p><p>Ռուս ֆիզիոլոգ Ի.Պ. Պավլովի կողմից կիրառված պայմանական <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A5%D6%86%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD" title="Ռեֆլեքս">ռեֆլեքսների</a> մեթոդով նույնպես ուսումնասիրվում են գլխուղեղի ֆունկցիաները։ </p><p>Ներկայումս կենտրոնական <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Նյարդային համակարգ">նյարդային համակարգի</a> ուսումնասիրման մեթոդների կատարելագործումն ու համակարգիչների օգտագործումը թույլ են տալիս առանց գանգաբացման «տեսնել» գլխուղեղի գործունեությունը։ Այդպիսի մեթոդ է էլեկտրաուղեղագրի գրանցումը։ </p><p>Գլխուղեղի ուսումնասիրման ժամանակակից մեթոդներից է շերտագրությունը (տոմոգրաֆիա)։ Այն ռենտգենագրանցիչ մեթոդ է, որի ժամանակ ուղեղի առանձին գոյացությունների ռենտգենյան նկարները վերլուծվում ու գրանցվում են համակարգչով։ </p><p>Գլխուղեղի գործունեության ընթացքում մեծ կիսագնդերի կեղևի տարբեր գոտիներում արյունամատակարարման փոփոխություններով կարելի է ցանկացած պահին որոշել նրա ակտիվ գոտիները ռադիոակտիվ իզոտոպի լուծույթի ներարկմամբ։ Ռադիոակտիվ ճառագայթների գրանցմամբ և տվյալների համակարգչային մշակումից հետո էկրանի վրա պատկերվում են տարբեր գույների քառակուսիներ, որոնք ցույց են տալիս տվյալ պահին գլխուղեղի ակտիվացած կենտրոնները։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ԷՈՒԳ-ի_ռիթմերը"><span id=".D4.B7.D5.88.D5.92.D4.B3-.D5.AB_.D5.BC.D5.AB.D5.A9.D5.B4.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>ԷՈՒԳ-ի ռիթմերը</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. ԷՈՒԳ-ի ռիթմերը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: ԷՈՒԳ-ի ռիթմերը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Ռիթմի անվանումը</th> <th>Հաճախականությունը (Հց)</th> <th>Տատանասահմանը (մկՎ) </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AC%D5%BF%D5%A1-%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4" title="Դելտա-ռիթմ">դելտա-ռիթմ</a></td> <td>0,5-4</td> <td>20-200 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B9%D5%A5%D5%BF%D5%A1-%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4" title="Թետա-ռիթմ">թետա-ռիթմ</a></td> <td>4-8</td> <td>20-100 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D6%86%D5%A1-%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4" title="Ալֆա-ռիթմ">ալֆա-ռիթմ</a></td> <td>8-13</td> <td>50-100 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%84%D5%B5%D5%B8%D6%82-%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4" title="Մյու-ռիթմ">մյու-ռիթմ</a></td> <td>7-11</td> <td>30-50 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%A1-%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կապա-ռիթմ (դեռ գրված չէ)">կապա-ռիթմ</a></td> <td>8-13</td> <td>5-40 </td></tr> <tr> <td>սիգմա-ռիթմ</td> <td>12-14</td> <td>մինչև 50 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%B5%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A4%D5%A1-%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լյամբդա-ռիթմ (դեռ գրված չէ)">լյամբդա-ռիթմ</a></td> <td>12-14</td> <td>20-50 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BF%D5%A1-%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4" title="Բետա-ռիթմ">բետա-ռիթմ</a></td> <td>13-30</td> <td>5-30 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%B4%D5%A1-%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4" class="mw-redirect" title="Գամա-ռիթմ">գամա-ռիթմ</a></td> <td>30-ից-120-170</td> <td>մինչև 15 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականություն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Գրականություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&veaction=edit&section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Գրականություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Ս. Մ. Մինասյան, Ծ. Ի. Ադամյան, Ն. Վ. Սարգսյան, Մարդու և կենդանիների Ֆիզիոլոգիա, Երևան, 2006</li></ul> <div class="interProject" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Brain#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Brain">Մեդիա ֆայլեր</a></div><div class="interProjectTemplate plainlinks"> <table id="commonscat" class="toccolours zusterprojectsjab" style="margin:0.1em auto 0.1em auto; clear:both; width:100%;"> <tbody><tr> <td id="commonsinfopict" width="40"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="Վիիքպահեստ"><img alt="Վիիքպահեստ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td id="commonslink"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D5%BD%D5%BF" title="Վիքիպահեստ">Վիքիպահեստ</a> նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել <b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Human_brain?uselang=hy">Մարդու գլխուղեղ</a></b> կատեգորիայում։ </td></tr></tbody></table> </div> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody><tr> <td><i>Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է </i><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D5%BF_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հայկական համառոտ հանրագիտարան">Հայկական համառոտ հանրագիտարանից</a><i>, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։</i> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Կաղապար:Նյարդային համակարգ"><span title="Դիտել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Կաղապարի քննարկում:Նյարդային համակարգ"><span title="Քննարկել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">խ</span></a></li></ul></div><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Նյարդային համակարգ">Նյարդային համակարգ</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Կենտրոնական նյարդային համակարգ">Կենտրոնական նյարդային համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուղեղային թաղանթ (դեռ գրված չէ)">Ուղեղային թաղանթներ</a> • <a href="/wiki/%D5%88%D5%B2%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Ողնուղեղ">Ողնուղեղ</a> • <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Գլխուղեղ">Գլխուղեղ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%B1%D6%87_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոմբաձև ուղեղ (դեռ գրված չէ)">Ռոմբաձև ուղեղ</a> • (<a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Երկարավուն ուղեղ">Երկարավուն ուղեղ</a> • <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BB" title="Վարոլյան կամուրջ">Վարոլյան կամուրջ</a> • <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2%D5%AB%D5%AF" title="Ուղեղիկ">Ուղեղիկ</a>) • <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Միջին ուղեղ">Միջին ուղեղ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BC%D5%BB%D6%87%D5%AB_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Առջևի ուղեղ (դեռ գրված չէ)">Առջևի ուղեղ</a> (<a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Միջանկյալ ուղեղ">Միջանկյալ ուղեղ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ծայրային ուղեղ (դեռ գրված չէ)">Ծայրային ուղեղ</a>)</div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D4%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Ծայրամասային նյարդային համակարգ">Ծայրամասային նյարդային համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; width: 1%; padding: 0 7px;"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Մարմնական նյարդային համակարգ">Մարմնական նյարդային համակարգ</a> (Սոմատիկ նյարդային համակարգ)</td> <td style=""><a href="/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A3%D5%A1%D6%81%D5%B8%D5%B2_%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D6%80%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Զգացող նեյրոն (դեռ գրված չէ)">Զգացող նեյրոն</a> (աֆերենտ) • <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%AB%D5%B9_%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D6%80%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շարժիչ նեյրոն (դեռ գրված չէ)">Շարժիչ նեյրոն</a> (էֆերենտ) • <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գանգուղեղային նյարդ (դեռ գրված չէ)">Գանգուղեղային նյարդ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D5%B2%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ողնուղեղային նյարդ (դեռ գրված չէ)">Ողնուղեղային նյարդ</a></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;width: 1%; padding: 0 7px;"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%BE_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Վեգետատիվ նյարդային համակարգ">Վեգետատիվ նյարդային համակարգ</a> (<a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Ինքնավար նյարդային համակարգ">ինքնավար նյարդային համակարգ</a>)</td> <td style=""><a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%B4%D5%BA%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Սիմպաթիկ նյարդային համակարգ">Սիմպաթիկ նյարդային համակարգ</a> • <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B4%D5%BA%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Պարասիմպաթիկ նյարդային համակարգ">Պարասիմպաթիկ նյարդային համակարգ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B4%D5%BA%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մետասիմպաթիկ նյարդային համակարգ (դեռ գրված չէ)">Մետասիմպաթիկ նյարդային համակարգ</a></td> </tr> </tbody></table></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%AB%D5%A1" title="Կաղապար:Անատոմիա"><span title="Դիտել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապարի քննարկում:Անատոմիա (դեռ գրված չէ)"><span title="Քննարկել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%AB%D5%A1&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">խ</span></a></li></ul></div><div style="font-size:114%">Մարդու ներքին կառուցվածք</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Նյարդային համակարգ">Նյարդային համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Նեյրոն">նեյրոն</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%BD" title="Սինապս">սինապս</a> • <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A5%D6%86%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD" title="Ռեֆլեքս">ռեֆլեքս</a> • <a href="/wiki/%D5%8C%D5%A5%D6%86%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%80_%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B2" class="mw-redirect" title="Ռեֆլեկտոր աղեղ">ռեֆլեկտոր աղեղ</a> • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Կենտրոնական նյարդային համակարգ">կենտրոնական նյարդային համակարգ</a> • <a href="/wiki/%D4%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Ծայրամասային նյարդային համակարգ">ծայրամասային նյարդային համակարգ</a> • <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Գլխուղեղ">գլխուղեղ</a> • <a href="/wiki/%D5%88%D5%B2%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Ողնուղեղ">ողնուղեղ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նյարդեր (դեռ գրված չէ)">նյարդեր</a> • <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BB" title="Վարոլյան կամուրջ">վարոլյան կամուրջ</a> • <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Նեյրոգլիա">նեյրոգլիա</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D6%84%D5%BD%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%B2%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Աքսոնային ուղղորդում">աքսոնային ուղղորդում</a> • <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D6%80%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Ներզատական համակարգ">ներզատական համակարգ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նյարդային կարգավորում (դեռ գրված չէ)">նյարդային կարգավորում</a> • <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AC_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Հումորալ կարգավորում">հումորալ կարգավորում</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D6%87_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%AE%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Զգայարաններ և վերլուծիչներ (դեռ գրված չէ)">Զգայարաններ և վերլուծիչներ</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B9%D6%84" title="Աչք">աչք</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%BB" title="Ականջ">ականջ</a> • <a href="/wiki/%D5%94%D5%AB%D5%A9" title="Քիթ">քիթ</a> • <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82_(%D6%85%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B6)" title="Լեզու (օրգան)">լեզու</a> • <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Բերան">բերան</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%AE%D5%AB%D5%B9" title="Անդաստակային վերլուծիչ">անդաստակային վերլուծիչ</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%AB%D5%B9_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Հենաշարժիչ համակարգ">Հենաշարժիչ համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%88%D5%BD%D5%AF%D6%80%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Ոսկրեր">ոսկրեր</a> • <a href="/wiki/%D5%84%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Մկաններ">մկաններ</a> • <a href="/wiki/%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D6%84" title="Հյուսվածք">հյուսվածք</a> • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B4%D5%A1%D5%AD%D6%84" title="Կմախք">կմախք</a> • <a href="/wiki/%D5%88%D5%B2%D5%B6%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80" title="Ողնաշար">ողնաշար</a> • <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%AB%D5%B9_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Հենաշարժիչ համակարգ">հենաշարժիչ համակարգ</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%95%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A6%D5%B4%D5%AB_%D5%B6%D5%A5%D6%80%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%AF_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80" title="Օրգանիզմի ներքին հեղուկ միջավայր">Օրգանիզմի ներքին հեղուկ միջավայր</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Արյուն">արյուն</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%AB%D5%B7" title="Ավիշ">ավիշ</a> • <a href="/wiki/%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%AF" title="Հյուսվածքային հեղուկ">հյուսվածքային հեղուկ</a> • <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B4%D5%B8%D5%A3%D5%AC%D5%B8%D5%A2%D5%AB%D5%B6" title="Հեմոգլոբին">հեմոգլոբին</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B1%D6%87%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A5%D6%80" title="Արյան ձևավոր տարրեր">արյան ձևավոր տարրեր</a> • <a href="/wiki/%D4%B4%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%80" title="Դոնոր">դոնոր</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%BA%D5%AB%D5%A5%D5%B6%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռեցիպիենտ (դեռ գրված չէ)">ռեցիպիենտ</a> • <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BF%D5%A5%D5%BF" title="Իմունիտետ">իմունիտետ</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%AC%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%A1" title="Արյան պլազմա">արյան պլազմա</a> • <a href="/wiki/%D5%96%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%81%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D5%A6" title="Ֆագոցիտոզ">ֆագոցիտոզ</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%A9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Սիրտանոթային համակարգ">Սիրտանոթային համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Արյան շրջանառություն">արյան շրջանառություն</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%A1" title="Աորտա">աորտա</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Սիներակներ">սիներակներ</a> • <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Զարկերակներ">զարկերակներ</a> • <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Երակներ">երակներ</a> • <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%A9%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Մազանոթներ">մազանոթներ</a> • <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B3%D5%B6%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Գերճնշում">գերճնշում</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%80%D5%BF" title="Սիրտ">սիրտ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AC%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սիստոլա (դեռ գրված չէ)">սիստոլա</a> • <a href="/wiki/%D4%B4%D5%AB%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AC%D5%A1" title="Դիաստոլա">դիաստոլա</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%87%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Շնչառական համակարգ">Շնչառական համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%87%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Շնչառություն">շնչառություն</a> • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%AF%D5%B8%D6%80%D5%A4" title="Կոկորդ">կոկորդ</a> • <a href="/wiki/%D4%B2%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%AD%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Բրոնխներ">բրոնխներ</a> • <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%84%D5%A5%D6%80" title="Թոքեր">թոքեր</a> • <a href="/wiki/%D5%87%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%B2" title="Շնչափող">շնչափող</a> • <a href="/wiki/%D5%94%D5%A9%D5%AB_%D5%AD%D5%B8%D5%BC%D5%B8%D5%B9" class="mw-redirect" title="Քթի խոռոչ">քթի խոռոչ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%81%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ձայնալարեր (դեռ գրված չէ)">ձայնալարեր</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%81%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%AB_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ձայնի առաջացում (դեռ գրված չէ)">ձայնի առաջացում</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D5%B8%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալվեոլներ (դեռ գրված չէ)">ալվեոլներ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%AD%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բրոնխածառ (դեռ գրված չէ)">բրոնխածառ</a> • <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D6%80%D5%B7%D5%B6%D5%B9%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Ներշնչում">ներշնչում</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%B9%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արտաշնչում (դեռ գրված չէ)">արտաշնչում</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D5%AE%D5%A1%D5%B6%D5%AB" title="Ստոծանի">ստոծանի</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%B8%D5%B2%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Մարսողական համակարգ">Մարսողական համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%BC%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4" title="Լյարդ">լյարդ</a> • <a href="/wiki/%D4%B5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D5%A5%D5%B2%D5%B1" title="Ենթաստամոքսային գեղձ">ենթաստամոքսային գեղձ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B2%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աղիներ (դեռ գրված չէ)">աղիներ</a> • <a href="/wiki/%D4%B9%D6%84%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%B2%D5%B1%D5%A5%D6%80" title="Թքագեղձեր">թքագեղձեր</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D6%84%D5%BD" title="Ստամոքս">ստամոքս</a> • <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%AB%D5%B2_%D5%A1%D5%B2%D5%AB%D6%84" title="Ուղիղ աղիք">ուղիղ աղիք</a> • <a href="/wiki/%D4%B8%D5%B4%D5%BA%D5%A1%D5%B6" title="Ըմպան">ըմպան</a> • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%B2" title="Կերակրափող">կերակրափող</a> • <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="Լեղապարկ">լեղապարկ</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Ատամներ">ատամներ</a> • <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Վիտամիններ">վիտամիններ</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Արտազատական համակարգ">Արտազատական համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Արտազատական համակարգ">արտազատական համակարգ</a> • <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B4" title="Երիկամ">երիկամ</a> • <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B4" title="Մակերիկամ">մակերիկամ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%BA%D5%AB%D5%A3%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%AE%D5%AB%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մալպիգյան կծիկ (դեռ գրված չէ)">մալպիգյան կծիկ</a> • <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%A6" title="Մեզ">մեզ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կղանք (դեռ գրված չէ)">կղանք</a> • <a href="/wiki/%D5%96%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%A4" title="Ֆուրոսեմիդ">ֆուրոսեմիդ</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B7%D5%AF" title="Մաշկ">Մաշկ</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B7%D5%AF" title="Մաշկ">մաշկ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ընկալիչ (դեռ գրված չէ)">ընկալիչ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջերմակարգավորություն (դեռ գրված չէ)">ջերմակարգավորություն</a> • <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A3%D5%BC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գրգռականություն">գրգռականություն</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Սեռական համակարգ">Սեռական համակարգ</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%B4" class="mw-redirect" title="Առնանդամ">առնանդամ</a> • <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B7%D5%BF%D5%B8%D6%81" title="Հեշտոց">հեշտոց</a> • <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%B8%D6%80%D5%B1%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Ամորձիներ">ամորձիներ</a> • <a href="/wiki/%D5%81%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ձվարաններ">ձվարաններ</a> • <a href="/wiki/%D4%B6%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D5%BF" title="Զիգոտ">զիգոտ</a> • <a href="/wiki/%D5%87%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%B2%D5%B1" title="Շագանակագեղձ">շագանակագեղձ</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B6%D5%A1%D5%AE%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Սերմնածորան">սերմնածորան</a> • <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%A9%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A9" title="Կուսաթաղանթ">կուսաթաղանթ</a> • <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%B2%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B6" title="Դեղին մարմին">դեղին մարմին</a> • <a href="/wiki/%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D6%84" title="Ընկերք">ընկերք</a> • <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%B2%D5%B4%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Բեղմնավորում">բեղմնավորում</a> • <a href="/wiki/%D5%80%D5%B2%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect mw-disambig" title="Հղիություն">հղիություն</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BA%D5%AB%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A5%D5%BD%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆիլիպինյան թեստ (դեռ գրված չէ)">ֆիլիպինյան թեստ</a> • <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%86%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Սիֆիլիս">սիֆիլիս</a> • <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%A1" class="mw-redirect" title="Գոնորեա">գոնորեա</a> • <a href="/wiki/%D5%94%D5%AC%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%A4%D5%AB%D5%B8%D5%A6" class="mw-redirect" title="Քլամիդիոզ">քլամիդիոզ</a> • <a href="/wiki/%D5%81%D4%BB%D4%B1%D5%80" class="mw-redirect" title="ՁԻԱՀ">ՁԻԱՀ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%A6%D5%B8%D5%AB%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սպերմատազոիդ (դեռ գրված չէ)">սպերմատազոիդ</a> • <a href="/wiki/%D5%81%D5%BE%D5%A1%D5%A2%D5%BB%D5%AB%D5%BB" title="Ձվաբջիջ">ձվաբջիջ</a> • <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D5%BC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սեռական զարգացում (դեռ գրված չէ)">սեռական զարգացում</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարդու_գլխուղեղ&oldid=10131243">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարդու_գլխուղեղ&oldid=10131243</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Օրգաններ">Օրգաններ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Կատեգորիա:Նյարդային համակարգ">Նյարդային համակարգ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D6%86%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1" title="Կատեգորիա:Մարդու ֆիզիոլոգիա">Մարդու ֆիզիոլոգիա</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2" title="Կատեգորիա:Գլխուղեղ">Գլխուղեղ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիա: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D5%BF_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Նյութեր Հայկական համառոտ հանրագիտարանից">Նյութեր Հայկական համառոտ հանրագիտարանից</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 18 Հոկտեմբերի 2024-ի ժամը 11:48-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-g2nql","wgBackendResponseTime":205,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.166","walltime":"0.461","ppvisitednodes":{"value":455,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":37071,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1687,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 123.173 1 -total"," 60.35% 74.335 1 Կաղապար:ՎՊԵ"," 51.40% 63.312 2 Կաղապար:Wikidata"," 21.52% 26.512 2 Կաղապար:Navbox"," 21.28% 26.206 1 Կաղապար:Նյարդային_համակարգ"," 7.41% 9.129 1 Կաղապար:Lang-grc"," 5.90% 7.265 1 Կաղապար:Անատոմիա"," 5.43% 6.693 1 Կաղապար:Navbox_subgroup"," 4.79% 5.901 1 Կաղապար:Lang-grc2"," 2.74% 3.377 1 Կաղապար:ՀՀՀ"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.035","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1479804,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-p8mcg","timestamp":"20241122201730","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0544\u0561\u0580\u0564\u0578\u0582 \u0563\u056c\u056d\u0578\u0582\u0572\u0565\u0572","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%AC%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%B2","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q492038","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q492038","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-03-21T13:48:50Z","dateModified":"2024-10-18T11:48:33Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/33\/Human_brain_midsagittal_cut_description.JPG"}</script> </body> </html>