CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="mr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>दिवाळी - विकिपीडिया</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mrwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9", "०\t१\t२\t३\t४\t५\t६\t७\t८\t९"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","जानेवारी","फेब्रुवारी","मार्च","एप्रिल","मे","जून","जुलै","ऑगस्ट","सप्टेंबर","ऑक्टोबर","नोव्हेंबर","डिसेंबर"],"wgRequestId":"700f5ce7-11d7-48e8-aefe-38d265e3aa24","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"दिवाळी","wgTitle":"दिवाळी","wgCurRevisionId":2492033,"wgRevisionId":2492033,"wgArticleId":2465,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarchive template wayback links","CS1 इंग्रजी-भाषा स्रोत (en)","Pages with citations using unnamed parameters","मृत बाह्य दुवे असणारे सर्व लेख", "साच्यात दिनांकाचा अवैध प्राचल असणारे लेख","CS1 maint: unrecognized language","संदर्भ चुका असणारी पाने","CS1 errors: dates","CS1 errors: external links","मृत बाह्य दुवे असणारे लेख from June 2024","कायमचे मृत बाह्य दुवे असणारे लेख","२०१७ मधील मुखपृष्ठ सदर लेख","मुखपृष्ठ सदर लेख","दिवाळी","हिंदू पंचांग","महाराष्ट्रातील सण आणि उत्सव","हिंदू धर्मातील सण आणि उत्सव","भारतीय सण आणि उत्सव","भारतीय संस्कृती","महाराष्ट्रातील सार्वजनिक सुट्ट्या", "भारतातील सार्वजनिक सुट्ट्या"],"wgPageViewLanguage":"mr","wgPageContentLanguage":"mr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"दिवाळी","wgRelevantArticleId":2465,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["autoconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"mr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"mr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q10244", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.17"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements", "mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.ProtectionIndicators","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.shortUrl","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mr&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=mr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg/1200px-Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="955"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg/800px-Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="637"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg/640px-Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="509"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="दिवाळी - विकिपीडिया"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//mr.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="विकिपीडिया (mr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//mr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.mr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="विकिपीडिया अ‍ॅटम रसद (Atom Feed)" href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%95%E0%A4%A1%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%AC%E0%A4%A6%E0%A4%B2&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-दिवाळी rootpage-दिवाळी skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Main menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Main menu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Main menu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Main menu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">hide</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> सुचालन </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0" title="मुखपृष्ठाला भेट द्या [z]" accesskey="z"><span>मुखपृष्ठ</span></a></li><li id="n-धूळपाटी" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%A7%E0%A5%82%E0%A4%B3%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A5%80/%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%B3_%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80"><span>धूळपाटी</span></a></li><li id="n-कार्यशाळा" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BE"><span>कार्यशाळा</span></a></li><li id="n-साहाय्य/मदतकेंद्र" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A4%AF"><span>साहाय्य/मदतकेंद्र</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%95%E0%A4%A1%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%AC%E0%A4%A6%E0%A4%B2" title="विकिवरील अलीकडील बदलांची यादी [r]" accesskey="r"><span>अलीकडील बदल</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%A3%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B9%E0%A5%80" title="कोणतेही पान पाहा [x]" accesskey="x"><span>अविशिष्ट लेख</span></a></li><li id="n-चावडी" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A1%E0%A5%80"><span>चावडी</span></a></li><li id="n-दूतावास-(Embassy)" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF_%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B8"><span>दूतावास (Embassy)</span></a></li><li id="n-ऑनलाइन-शब्दकोश" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA/%E0%A4%91%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A8_%E0%A4%B6%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%B6_%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%80"><span>ऑनलाइन शब्दकोश</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%87"><span>विशेष पृष्ठे</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="मराठी विकिपीडिया" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hi.svg" style="width: 7.5em; height: 1.75em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="एक मुक्त ज्ञानकोश" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-mr.svg" width="79" height="18" style="width: 4.9375em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%A7%E0%A4%BE" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="विकिपीडिया शोधा [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>शोध</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="शोधा विकिपीडिया" aria-label="शोधा विकिपीडिया" autocapitalize="sentences" title="विकिपीडिया शोधा [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="विशेष:शोधा"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">शोधा</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="वैयक्तिक साधने"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=mr.wikipedia.org&uselang=mr" class=""><span>दान</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%82%E0%A4%A6&returnto=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="आम्ही आपणास खाते उघडून आल्याची नोंद करण्यास प्रोत्साहीत करत आहोत;अर्थातच, ते नेहमीच आवश्यक नाही." class=""><span>नवीन खाते तयार करा</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B6&returnto=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="आपणांस सनोंद प्रवेशासाठी प्रोत्साहीत करण्यात येत आहे;अर्थातच, ते अनिवार्य नाही. [o]" accesskey="o" class=""><span>प्रवेश करा(लॉग इन करा)</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="वैयक्तिक साधने" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">वैयक्तिक साधने</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=mr.wikipedia.org&uselang=mr"><span>दान</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>योगदान करा</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%82%E0%A4%A6&returnto=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="आम्ही आपणास खाते उघडून आल्याची नोंद करण्यास प्रोत्साहीत करत आहोत;अर्थातच, ते नेहमीच आवश्यक नाही."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>नवीन खाते तयार करा</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B6&returnto=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="आपणांस सनोंद प्रवेशासाठी प्रोत्साहीत करण्यात येत आहे;अर्थातच, ते अनिवार्य नाही. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>प्रवेश करा(लॉग इन करा)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9D%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BE" title="या अंकपत्त्यापासून झालेल्या संपादनांबद्दल चर्चा [n]" accesskey="n"><span>चर्चा पान</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eपुसा\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"mr\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"border: 2px dotted #800000; border-radius: 6px;\"\u003E\n\u003Ctable width=\"100%\"\u003E\n\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr align=\"center\"\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A5%A8%E0%A5%A6%E0%A5%A8%E0%A5%AB\" title=\"विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२५\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/FNF_2025_Mr_logo.png/300px-FNF_2025_Mr_logo.png\" decoding=\"async\" width=\"300\" height=\"71\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/FNF_2025_Mr_logo.png/450px-FNF_2025_Mr_logo.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/FNF_2025_Mr_logo.png/600px-FNF_2025_Mr_logo.png 2x\" data-file-width=\"2400\" data-file-height=\"566\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\n\u003C/td\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Cbig\u003E\u003Cb\u003Eस्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२५\u003C/b\u003E सुरू झाला आहे!\u003Cbr /\u003Eचला विकिपीडियावर महिला व लोकसाहित्य विषयी लेख वाढवू या..\u003C/big\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Ci\u003E\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A5%A8%E0%A5%A6%E0%A5%A8%E0%A5%AB\" title=\"विकिपीडिया:स्त्रीवाद आणि लोकसाहित्य २०२५\"\u003E\u003Csmall\u003Eकृपया सामील होण्यापूर्वी अटी वाचा.\u003C/small\u003E\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u003C/i\u003E\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contents" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contents</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">hide</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Beginning</div> </a> </li> <li id="toc-प्राचीनत्व" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#प्राचीनत्व"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१</span> <span>प्राचीनत्व</span> </div> </a> <ul id="toc-प्राचीनत्व-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-शब्दउत्पत्ती_आणि_दीपावलीची_विविध_नावे" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#शब्दउत्पत्ती_आणि_दीपावलीची_विविध_नावे"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">२</span> <span>शब्दउत्पत्ती आणि दीपावलीची विविध नावे</span> </div> </a> <ul id="toc-शब्दउत्पत्ती_आणि_दीपावलीची_विविध_नावे-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-दिवाळी_या_सणाचे_दिवस" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#दिवाळी_या_सणाचे_दिवस"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">३</span> <span>दिवाळी या सणाचे दिवस</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-दिवाळी_या_सणाचे_दिवस-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle दिवाळी या सणाचे दिवस subsection</span> </button> <ul id="toc-दिवाळी_या_सणाचे_दिवस-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-वसुबारस" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#वसुबारस"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">३.१</span> <span>वसुबारस</span> </div> </a> <ul id="toc-वसुबारस-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-धनत्रयोदशी" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#धनत्रयोदशी"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">३.२</span> <span>धनत्रयोदशी</span> </div> </a> <ul id="toc-धनत्रयोदशी-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-नरक_चतुर्दशी" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#नरक_चतुर्दशी"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">३.३</span> <span>नरक चतुर्दशी</span> </div> </a> <ul id="toc-नरक_चतुर्दशी-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-लक्ष्मीपूजन" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#लक्ष्मीपूजन"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">३.४</span> <span>लक्ष्मीपूजन</span> </div> </a> <ul id="toc-लक्ष्मीपूजन-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-बलिप्रतिपदा" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#बलिप्रतिपदा"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">३.५</span> <span>बलिप्रतिपदा</span> </div> </a> <ul id="toc-बलिप्रतिपदा-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-भाऊबीज" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#भाऊबीज"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">३.६</span> <span>भाऊबीज</span> </div> </a> <ul id="toc-भाऊबीज-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-भारतातील_विविध_समाजांची_दिवाळी" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#भारतातील_विविध_समाजांची_दिवाळी"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">४</span> <span>भारतातील विविध समाजांची दिवाळी</span> </div> </a> <ul id="toc-भारतातील_विविध_समाजांची_दिवाळी-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-स्थानिक_उत्सव_/_सांस्कृतिक_कार्यक्रम" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#स्थानिक_उत्सव_/_सांस्कृतिक_कार्यक्रम"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">५</span> <span>स्थानिक उत्सव / सांस्कृतिक कार्यक्रम</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-स्थानिक_उत्सव_/_सांस्कृतिक_कार्यक्रम-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle स्थानिक उत्सव / सांस्कृतिक कार्यक्रम subsection</span> </button> <ul id="toc-स्थानिक_उत्सव_/_सांस्कृतिक_कार्यक्रम-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-महाराष्ट्रातील_लोकसंस्कृती" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#महाराष्ट्रातील_लोकसंस्कृती"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">५.१</span> <span>महाराष्ट्रातील लोकसंस्कृती</span> </div> </a> <ul id="toc-महाराष्ट्रातील_लोकसंस्कृती-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-किल्ल्याच्या_प्रतिकृती" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#किल्ल्याच्या_प्रतिकृती"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">६</span> <span>किल्ल्याच्या प्रतिकृती</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-किल्ल्याच्या_प्रतिकृती-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle किल्ल्याच्या प्रतिकृती subsection</span> </button> <ul id="toc-किल्ल्याच्या_प्रतिकृती-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-संतांची_दिवाळी" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#संतांची_दिवाळी"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">६.१</span> <span>संतांची दिवाळी</span> </div> </a> <ul id="toc-संतांची_दिवाळी-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-अन्य_कवींची_दिवाळी" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#अन्य_कवींची_दिवाळी"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">७</span> <span>अन्य कवींची दिवाळी</span> </div> </a> <ul id="toc-अन्य_कवींची_दिवाळी-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-मेळघाट" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#मेळघाट"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">८</span> <span>मेळघाट</span> </div> </a> <ul id="toc-मेळघाट-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-अन्य_प्रांतांतील_दिवाळी" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#अन्य_प्रांतांतील_दिवाळी"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९</span> <span>अन्य प्रांतांतील दिवाळी</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-अन्य_प्रांतांतील_दिवाळी-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle अन्य प्रांतांतील दिवाळी subsection</span> </button> <ul id="toc-अन्य_प्रांतांतील_दिवाळी-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-राजस्थान" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#राजस्थान"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९.१</span> <span>राजस्थान</span> </div> </a> <ul id="toc-राजस्थान-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-पंजाब" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#पंजाब"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९.२</span> <span>पंजाब</span> </div> </a> <ul id="toc-पंजाब-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-हरियाणा" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#हरियाणा"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९.३</span> <span>हरियाणा</span> </div> </a> <ul id="toc-हरियाणा-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-उत्तर_प्रदेश" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#उत्तर_प्रदेश"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९.४</span> <span>उत्तर प्रदेश</span> </div> </a> <ul id="toc-उत्तर_प्रदेश-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-नेपाळ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#नेपाळ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९.५</span> <span>नेपाळ</span> </div> </a> <ul id="toc-नेपाळ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-गोवा" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#गोवा"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९.६</span> <span>गोवा</span> </div> </a> <ul id="toc-गोवा-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-दक्षिण_भारत" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#दक्षिण_भारत"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९.७</span> <span>दक्षिण भारत</span> </div> </a> <ul id="toc-दक्षिण_भारत-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-अन्य_धर्मीयांची_दिवाळी" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#अन्य_धर्मीयांची_दिवाळी"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१०</span> <span>अन्य धर्मीयांची दिवाळी</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-अन्य_धर्मीयांची_दिवाळी-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle अन्य धर्मीयांची दिवाळी subsection</span> </button> <ul id="toc-अन्य_धर्मीयांची_दिवाळी-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-जैन_धर्म" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#जैन_धर्म"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१०.१</span> <span>जैन धर्म</span> </div> </a> <ul id="toc-जैन_धर्म-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-सिंधी" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#सिंधी"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१०.२</span> <span>सिंधी</span> </div> </a> <ul id="toc-सिंधी-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-अन्य_समाजांतील_प्रथा" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#अन्य_समाजांतील_प्रथा"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१०.३</span> <span>अन्य समाजांतील प्रथा</span> </div> </a> <ul id="toc-अन्य_समाजांतील_प्रथा-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-फटाके" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#फटाके"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">११</span> <span>फटाके</span> </div> </a> <ul id="toc-फटाके-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-जागतिक_स्वरूप" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#जागतिक_स्वरूप"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१२</span> <span>जागतिक स्वरूप</span> </div> </a> <ul id="toc-जागतिक_स्वरूप-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-दिवाळी_अंक" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#दिवाळी_अंक"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१३</span> <span>दिवाळी अंक</span> </div> </a> <ul id="toc-दिवाळी_अंक-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-हे_सुद्धा_पहा" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#हे_सुद्धा_पहा"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१४</span> <span>हे सुद्धा पहा</span> </div> </a> <ul id="toc-हे_सुद्धा_पहा-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-चित्रदालन" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#चित्रदालन"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१५</span> <span>चित्रदालन</span> </div> </a> <ul id="toc-चित्रदालन-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-संदर्भ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#संदर्भ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१६</span> <span>संदर्भ</span> </div> </a> <ul id="toc-संदर्भ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contents" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table of Contents" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">दिवाळी</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in ९४ languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-94" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">९४ languages</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – अफ्रिकान्स" lang="af" hreflang="af" data-title="Divali" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="अफ्रिकान्स" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="दीपावली – अंगिका" lang="anp" hreflang="anp" data-title="दीपावली" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="अंगिका" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%8A%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%8A" title="ديوالي – अरबी" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ديوالي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="अरबी" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%8A%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%89" title="ديوالى – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ديوالى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A7%B1%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%80" title="দেৱালী – आसामी" lang="as" hreflang="as" data-title="দেৱালী" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="आसामी" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – अस्तुरियन" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Diwali" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="अस्तुरियन" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="दीपावली – अवधी" lang="awa" hreflang="awa" data-title="दीपावली" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="अवधी" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – अझरबैजानी" lang="az" hreflang="az" data-title="Divali" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="अझरबैजानी" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Diwali" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Дивали – बल्गेरियन" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Дивали" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="बल्गेरियन" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="दिपावली – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="दिपावली" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%80%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF" title="দীপাবলি – बंगाली" lang="bn" hreflang="bn" data-title="দীপাবলি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="बंगाली" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – बोस्नियन" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Diwali" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="बोस्नियन" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – कातालान" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Divali" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="कातालान" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="دیوالی – मध्य कुर्दिश" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="دیوالی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="मध्य कुर्दिश" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/D%C3%ADv%C3%A1l%C3%AD" title="Díválí – झेक" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Díválí" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="झेक" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – वेल्श" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Divali" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="वेल्श" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – डॅनिश" lang="da" hreflang="da" data-title="Divali" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="डॅनिश" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – जर्मन" lang="de" hreflang="de" data-title="Diwali" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="जर्मन" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Tadau_Deepavali" title="Tadau Deepavali – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Tadau Deepavali" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="मुखपृष्ठ सदर लेख"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="दिवाली – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="दिवाली" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CF%84%CE%B9%CE%B2%CE%AC%CE%BB%CE%B9" title="Ντιβάλι – ग्रीक" lang="el" hreflang="el" data-title="Ντιβάλι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ग्रीक" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – इंग्रजी" lang="en" hreflang="en" data-title="Diwali" data-language-autonym="English" data-language-local-name="इंग्रजी" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Divalo" title="Divalo – एस्परान्टो" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Divalo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="एस्परान्टो" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – स्पॅनिश" lang="es" hreflang="es" data-title="Diwali" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="स्पॅनिश" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – बास्क" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Diwali" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="बास्क" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="دیوالی – फारसी" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دیوالی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="फारसी" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – फिनिश" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Diwali" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="फिनिश" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="संपादन"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – फ्रेंच" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Divali" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="फ्रेंच" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/D%C3%ADbhe%C3%A1la%C3%AD" title="Díbheálaí – आयरिश" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Díbheálaí" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="आयरिश" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="Diwali" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A6%E0%AA%BF%E0%AA%B5%E0%AA%BE%E0%AA%B3%E0%AB%80" title="દિવાળી – गुजराती" lang="gu" hreflang="gu" data-title="દિવાળી" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="गुजराती" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%99%D7%95%D7%95%D7%90%D7%9C%D7%99" title="דיוואלי – हिब्रू" lang="he" hreflang="he" data-title="דיוואלי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="हिब्रू" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="दीपावली – हिंदी" lang="hi" hreflang="hi" data-title="दीपावली" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="हिंदी" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/D%C3%ADv%C3%A1li" title="Díváli – हंगेरियन" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Díváli" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="हंगेरियन" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%AB%D5%BE%D5%A1%D5%AC%D5%AB" title="Դիվալի – अर्मेनियन" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Դիվալի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="अर्मेनियन" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – इंटरलिंग्वा" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Diwali" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="इंटरलिंग्वा" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Hari_Deepavali" title="Hari Deepavali – इबान" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Hari Deepavali" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="इबान" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Dipawali" title="Dipawali – इंडोनेशियन" lang="id" hreflang="id" data-title="Dipawali" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="इंडोनेशियन" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – इडौ" lang="io" hreflang="io" data-title="Diwali" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="इडौ" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/D%C4%ABp%C4%81val%C4%AB" title="Dīpāvalī – इटालियन" lang="it" hreflang="it" data-title="Dīpāvalī" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="इटालियन" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%87%E3%82%A3%E3%83%BC%E3%83%AF%E3%83%BC%E3%83%AA%E3%83%BC" title="ディーワーリー – जपानी" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ディーワーリー" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="जपानी" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98" title="დივალი – जॉर्जियन" lang="ka" hreflang="ka" data-title="დივალი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="जॉर्जियन" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Дивали – कझाक" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Дивали" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="कझाक" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A6%E0%B3%80%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B5%E0%B2%B3%E0%B2%BF" title="ದೀಪಾವಳಿ – कन्नड" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ದೀಪಾವಳಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="कन्नड" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-knc mw-list-item"><a href="https://knc.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – Central Kanuri" lang="knc" hreflang="knc" data-title="Diwali" data-language-autonym="Yerwa Kanuri" data-language-local-name="Central Kanuri" class="interlanguage-link-target"><span>Yerwa Kanuri</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%94%94%EC%99%88%EB%A6%AC" title="디왈리 – कोरियन" lang="ko" hreflang="ko" data-title="디왈리" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="कोरियन" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A3%D9%84%DB%8C" title="دیوألی – काश्मीरी" lang="ks" hreflang="ks" data-title="دیوألی" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="काश्मीरी" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Div%C4%81%E1%B8%B7%C4%AB" title="Divāḷī – लॅटिन" lang="la" hreflang="la" data-title="Divāḷī" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="लॅटिन" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Dyvalis" title="Dyvalis – लिथुआनियन" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Dyvalis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="लिथुआनियन" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – लात्व्हियन" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Divali" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="लात्व्हियन" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="दीपावली – मैथिली" lang="mai" hreflang="mai" data-title="दीपावली" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="मैथिली" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A6%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%B2%E0%B4%BF" title="ദീപാവലി – मल्याळम" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ദീപാവലി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="मल्याळम" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%97%EA%AF%A4%EA%AF%8B%EA%AF%A5%EA%AF%82%EA%AF%A4" title="ꯗꯤꯋꯥꯂꯤ – मणिपुरी" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯗꯤꯋꯥꯂꯤ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="मणिपुरी" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%92%E1%80%B3%E1%80%9D%E1%80%9C%E1%80%B3" title="ဒဳဝလဳ – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="ဒဳဝလဳ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Hari_Deepavali" title="Hari Deepavali – मलय" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Hari Deepavali" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="मलय" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%92%E1%80%AE%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%9D%E1%80%9C%E1%80%AE" title="ဒီပါဝလီ – बर्मी" lang="my" hreflang="my" data-title="ဒီပါဝလီ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="बर्मी" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="दीपावली – नेपाळी" lang="ne" hreflang="ne" data-title="दीपावली" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="नेपाळी" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – डच" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Divali" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="डच" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dipavali" title="Dipavali – नॉर्वेजियन न्योर्स्क" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Dipavali" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="नॉर्वेजियन न्योर्स्क" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – नॉर्वेजियन बोकमाल" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Divali" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="नॉर्वेजियन बोकमाल" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – ऑक्सितान" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Divali" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="ऑक्सितान" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="मुखपृष्ठ सदर लेख"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%A6%E0%AD%80%E0%AC%AA%E0%AC%BE%E0%AC%AC%E0%AC%B3%E0%AD%80" title="ଦୀପାବଳୀ – उडिया" lang="or" hreflang="or" data-title="ଦୀପାବଳୀ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="उडिया" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A6%E0%A8%BF%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%B2%E0%A9%80" title="ਦਿਵਾਲੀ – पंजाबी" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਦਿਵਾਲੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="पंजाबी" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – पोलिश" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Diwali" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="पोलिश" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="دیوالی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="دیوالی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%90%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%8A_(%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%8A_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1)" title="دېوالي (هندي اختر) – पश्तो" lang="ps" hreflang="ps" data-title="دېوالي (هندي اختر)" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="पश्तो" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – पोर्तुगीज" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Diwali" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="पोर्तुगीज" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/D%C4%ABp%C4%81vali" title="Dīpāvali – रोमानियन" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Dīpāvali" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="रोमानियन" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Дивали – रशियन" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Дивали" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="रशियन" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%83" title="दीपावलिः – संस्कृत" lang="sa" hreflang="sa" data-title="दीपावलिः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="संस्कृत" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AB%E1%B1%A4%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%A3%E1%B1%9F%E1%B1%9E%E1%B1%A4" title="ᱫᱤᱯᱟᱣᱟᱞᱤ – संताली" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱫᱤᱯᱟᱣᱟᱞᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="संताली" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – स्कॉट्स" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Diwali" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="स्कॉट्स" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%8F%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D9%8A" title="ڏياري – सिंधी" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڏياري" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="सिंधी" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%E0%B7%93%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B6%BD%E0%B7%92" title="දීපාවලි – सिंहला" lang="si" hreflang="si" data-title="දීපාවලි" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="सिंहला" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Diwali" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/D%C3%ADv%C3%A1l%C3%AD" title="Díválí – स्लोव्हाक" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Díválí" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="स्लोव्हाक" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%DD%99%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="ݙیوالی – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="ݙیوالی" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – अल्बानियन" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Diwali" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="अल्बानियन" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Дивали – सर्बियन" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Дивали" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="सर्बियन" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – स्वीडिश" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Diwali" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="स्वीडिश" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%80%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%B5%E0%AE%B3%E0%AE%BF" title="தீபாவளி – तामिळ" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தீபாவளி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="तामिळ" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B3%E0%B0%BF" title="దీపావళి – तेलगू" lang="te" hreflang="te" data-title="దీపావళి" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="तेलगू" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A5%E0%B8%B5" title="ทีปาวลี – थाई" lang="th" hreflang="th" data-title="ทีปาวลี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="थाई" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – टागालोग" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Diwali" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="टागालोग" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – तुर्की" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Divali" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="तुर्की" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%96%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%96" title="Дівалі – युक्रेनियन" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Дівалі" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="युक्रेनियन" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="मुखपृष्ठ सदर लेख"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="دیوالی – उर्दू" lang="ur" hreflang="ur" data-title="دیوالی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="उर्दू" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Divali" title="Divali – उझ्बेक" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Divali" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="उझ्बेक" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – व्हिएतनामी" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Diwali" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="व्हिएतनामी" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Diwali" title="Diwali – वारे" lang="war" hreflang="war" data-title="Diwali" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="वारे" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%8E%92%E7%81%AF%E8%8A%82" title="排灯节 – व्हू चिनी" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="排灯节" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="व्हू चिनी" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%8E%92%E7%87%88%E7%AF%80" title="排燈節 – चीनी" lang="zh" hreflang="zh" data-title="排燈節" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="चीनी" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%8E%92%E7%87%88%E7%AF%80" title="排燈節 – कँटोनीज" lang="yue" hreflang="yue" data-title="排燈節" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="कँटोनीज" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10244#sitelinks-wikipedia" title="आंतरभाषिक दुवे संपादा" class="wbc-editpage">दुवे संपादा</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="नामविश्वे"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="आशयाचे पान पहा [c]" accesskey="c"><span>लेख</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BE:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" rel="discussion" title="आशय पानाबद्दलची चर्चा [t]" accesskey="t"><span>चर्चा</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">मराठी</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="दृष्ये"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80"><span>वाचा</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&action=edit" title="हे पान सुरक्षित आहे. तुम्ही याचा स्रोत पाहू शकता. [e]" accesskey="e"><span>View source</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&action=history" title="या पानाच्या जुन्या आवृत्या. [h]" accesskey="h"><span>इतिहास पहा</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="साधनपेटी" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">साधनपेटी</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tools</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">hide</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80"><span>वाचा</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&action=edit"><span>View source</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&action=history"><span>इतिहास पहा</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%87%E0%A4%A5%E0%A5%87_%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AF_%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A5%87_%E0%A4%86%E0%A4%B9%E0%A5%87/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="येथे जोडलेल्या सर्व विकिपानांची यादी [j]" accesskey="j"><span>येथे काय जोडले आहे</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A7%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%A1%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%A6%E0%A4%B2/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" rel="nofollow" title="येथुन जोडलेल्या सर्व पानांवरील अलीकडील बदल [k]" accesskey="k"><span>या पृष्ठासंबंधीचे बदल</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=mr" title="चित्रे किंवा माध्यम संचिका चढवा [u]" accesskey="u"><span>संचिका चढवा</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&oldid=2492033" title="पानाच्या या आवर्तनाचा शाश्वत दुवा"><span>शाश्वत दुवा</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&action=info" title="या पानाबाबत अधिक माहिती"><span>पानाबद्दलची माहिती</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AD%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE&page=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&id=2492033&wpFormIdentifier=titleform" title="हे पृष्ठ उद्धृत कसे करावे याची माहिती"><span>लेखाचा संदर्भ द्या</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fmr.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A4%25A6%25E0%25A4%25BF%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25B3%25E0%25A5%2580"><span>Get shortened URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:QrCode&url=https%3A%2F%2Fmr.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A4%25A6%25E0%25A4%25BF%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25B3%25E0%25A5%2580"><span>Download QR code</span></a></li><li id="t-shorturl" class="mw-list-item"><a href="//mr.wikipedia.org/s/2ry" title="Copy this short link for sharing"><span>लघु यूआरएल(Short URL)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> छापा/ निर्यात करा </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95&bookcmd=book_creator&referer=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80"><span>ग्रंथ तयार करा</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:DownloadAsPdf&page=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&action=show-download-screen"><span>PDF म्हणून उतरवा</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&printable=yes" title="या पानाची छापण्यायोग्य आवृत्ती [p]" accesskey="p"><span>छापण्यायोग्य आवृत्ती</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> इतर प्रकल्पात </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Dipavali" hreflang="en"><span>विकिमिडिया कॉमन्स</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10244" title="माहिती भांडारात जोडलेल्या कलमाचा दुवा [g]" accesskey="g"><span>विकिडाटा कलम</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">hide</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="mr" dir="ltr"><div style="position:absolute; z-index:70; right:30px; top:8px;" class="metadata topicon" id="featured-star"> <table style="background-color:transparent;border: 0px"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B0_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96" title="हा लेख १३ ऑक्टोबर, २०१७ रोजी मराठी विकिपीडियावरील मुखपृष्ठ सदर होता."><img alt="हा लेख १३ ऑक्टोबर, २०१७ रोजी मराठी विकिपीडियावरील मुखपृष्ठ सदर होता." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Crystal_Clear_action_bookmark.png/22px-Crystal_Clear_action_bookmark.png" decoding="async" width="22" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Crystal_Clear_action_bookmark.png/33px-Crystal_Clear_action_bookmark.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Crystal_Clear_action_bookmark.png/44px-Crystal_Clear_action_bookmark.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> </td></tr> </tbody></table> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg/220px-Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg/330px-Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg/440px-Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="2850" data-file-height="2268" /></a><figcaption>दिवाळी उत्सवासाठी दिवे लावणारी महिला</figcaption></figure> <p><b>दिवाळी</b> किंवा <b>दीपावली</b> हा प्रकाशाचा <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3" class="mw-redirect" title="हिंदू सण">हिंदू सण</a> आहे, जो इतर रुपांत इतर <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="भारतीय धर्म">भारतीय धर्मांमध्येही</a> साजरा केला जातो. "अंधारावर प्रकाशाचा, वाईटावर चांगल्याचा आणि अज्ञानावर ज्ञानाच्या विजयाचे" प्रतीक म्हणून या सणाला ओळखतात.<sup id="cite_ref-Heiligman31_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Heiligman31-1"><span class="cite-bracket">[</span>१<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-htoday_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-htoday-2"><span class="cite-bracket">[</span>२<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-ReferenceA_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-3"><span class="cite-bracket">[</span>३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-melton252_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-melton252-4"><span class="cite-bracket">[</span>४<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> हिंदू <a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="चांद्रमास">चंद्रमास</a> <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="आश्विन">आश्विन</a> (अमंता परंपरेनुसार) आणि <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95" title="कार्तिक">कार्तिक</a> या महिन्यांत म्हणजे <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="सप्टेंबर">सप्टेंबर</a> आणि <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="नोव्हेंबर">नोव्हेंबरच्या</a> मध्यात दिवाळी साजरी केली जाते.<sup id="cite_ref-OED-Diwali_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-OED-Diwali-5"><span class="cite-bracket">[</span>५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>६<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>७<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> हा उत्सव साधारणपणे पाच ते सहा दिवस चालतो.<sup id="cite_ref-:2_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-8"><span class="cite-bracket">[</span>८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>९<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>विविध धार्मिक कार्यक्रम, देवता आणि व्यक्तिमत्त्वांशी दिवाळी जोडलेली आहे, जसे की <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%B8" title="राक्षस">राक्षस</a> राजा <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A3" title="रावण">रावणाचा</a> पराभव करून <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE" title="राम">राम</a> आपली पत्नी <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="सीता">सीता</a> आणि भाऊ <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A3" title="लक्ष्मण">लक्ष्मण</a> यांच्यासह अयोध्येत परतले. समृद्धीची देवी <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="लक्ष्मी">लक्ष्मी</a> आणि बुद्धीची देवता आणि अडथळे दूर करणारा देव <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%B6" class="mw-redirect" title="गणेश">गणेश</a> यांच्याशी देखील व्यापकपणे हा सण संबंधित आहे.<sup id="cite_ref-Suzanne_Barchers_2013_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Suzanne_Barchers_2013-10"><span class="cite-bracket">[</span>१०<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> इतर प्रादेशिक परंपरा या सणाला <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A5%82" class="mw-redirect" title="विष्णू">विष्णू</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3" title="कृष्ण">कृष्ण</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%BE" title="दुर्गा">दुर्गा</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B5" title="शिव">शिव</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="काली">काली</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="हनुमान">हनुमान</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0" title="कुबेर">कुबेर</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%AE" title="यम">यम</a>, यमी, <a href="/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A5%80" title="धन्वंतरी">धन्वंतरी</a>, किंवा <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="विश्वकर्मा">विश्वकर्मा</a> यांच्याशी जोडतात. प्रामुख्याने हिंदू सण असला तरी दिवाळीचे विविध प्रकार इतर धर्मांचे लोक देखील साजरे करतात.<sup id="cite_ref-:2_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-8"><span class="cite-bracket">[</span>८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%88%E0%A4%A8" class="mw-redirect" title="जैन">जैन</a> लोक त्यांची स्वतःची दिवाळी पाळतात, जी <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%B0" title="वर्धमान महावीर">महावीरांच्या</a> अंतिम मुक्तिचे प्रतीक आहे.<sup id="cite_ref-Sharma2006_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sharma2006-11"><span class="cite-bracket">[</span>११<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-N._Upadhye,_Review_1982_pp._231–232_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-N._Upadhye,_Review_1982_pp._231–232-12"><span class="cite-bracket">[</span>१२<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%98%E0%A4%B2" class="mw-redirect" title="मुघल">मुघल</a> तुरुंगातून <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%82_%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6" title="गुरू हरगोबिंद">गुरू हरगोबिंद</a> यांची सुटका झाल्याबद्दल <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%96" title="शीख">शीख लोक</a> बंदिछोर दिवस साजरा करतात.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>१३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> नेवार <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%8C%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7" title="बौद्ध">बौद्ध</a> हे इतर बौद्धांच्या विपरीत लक्ष्मीची पूजा करून दिवाळी साजरी करतात, तर <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4" title="पूर्व भारत">पूर्व भारत</a> आणि <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6" title="बांगलादेश">बांगलादेशातील</a> हिंदू सामान्यतः देवी <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="काली">कालीची</a> पूजा करून दिवाळी साजरी करतात.<sup id="cite_ref-MK72_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-MK72-14"><span class="cite-bracket">[</span>१४<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-diwaliBuddhist_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-diwaliBuddhist-15"><span class="cite-bracket">[</span>१५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Prem_Saran_2012_175_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Prem_Saran_2012_175-16"><span class="cite-bracket">[</span>१६<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Sparkles_phuljhari_fireworks_on_DIWALI,_festival_of_lights.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Sparkles_phuljhari_fireworks_on_DIWALI%2C_festival_of_lights.jpg/220px-Sparkles_phuljhari_fireworks_on_DIWALI%2C_festival_of_lights.jpg" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Sparkles_phuljhari_fireworks_on_DIWALI%2C_festival_of_lights.jpg/330px-Sparkles_phuljhari_fireworks_on_DIWALI%2C_festival_of_lights.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Sparkles_phuljhari_fireworks_on_DIWALI%2C_festival_of_lights.jpg/440px-Sparkles_phuljhari_fireworks_on_DIWALI%2C_festival_of_lights.jpg 2x" data-file-width="2914" data-file-height="2348" /></a><figcaption>फुलबाजी खेळणारी एक मुलगी</figcaption></figure> <p>या उत्सवादरम्यान लोक त्यांची घरे, मंदिरे आणि कार्यस्थळे <i>दिवे</i>, मेणबत्त्या आणि कंदीलांनी प्रकाशित करतात.<sup id="cite_ref-melton2522_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-melton2522-17"><span class="cite-bracket">[</span>१७<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> हिंदू उत्सवाच्या प्रत्येक दिवशी पहाटे तेलाने स्नान करतात.<sup id="cite_ref-YustJohnson2006_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-YustJohnson2006-18"><span class="cite-bracket">[</span>१८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%87" title="फटाके">फटाके</a> आणि <i><a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="रांगोळी">रांगोळीच्या</a></i> सजावटीसाठी देखील दिवाळी ओळखली जाते. मेजवानी आणि <i><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A0%E0%A4%BE%E0%A4%88" title="मिठाई">मिठाई</a></i> हा या सणाचा मुख्य भाग आहे.<sup id="cite_ref-jgl_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-jgl-19"><span class="cite-bracket">[</span>१९<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> केवळ कुटुंबांसाठीच नव्हे तर समुदाय आणि<sup id="cite_ref-Suzanne_Barchers_20132_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Suzanne_Barchers_20132-20"><span class="cite-bracket">[</span>२०<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> विशेषतः शहरी भागातील लोकांसाठी दिवाळी म्हणजे वार्षिक एकत्र येण्याचा कालावधी असतो. <sup id="cite_ref-FOOTNOTEChristopher_H._JohnsonSimon_TeuscherDavid_Warren_Sabean2011_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEChristopher_H._JohnsonSimon_TeuscherDavid_Warren_Sabean2011-21"><span class="cite-bracket">[</span>२१<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-FOOTNOTEManju_N._Shah1995_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEManju_N._Shah1995-22"><span class="cite-bracket">[</span>२२<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> शहरांतील उद्यानांमध्ये संगीत आणि नृत्य सादरीकरणासह सामुदायिक मेळ्यांचे आयोजन केले जाते. <sup id="cite_ref-FOOTNOTEPaul_Fieldhouse2017_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEPaul_Fieldhouse2017-23"><span class="cite-bracket">[</span>२३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> काही हिंदू, जैन आणि शीख लोक सणासुदीच्या काळात जवळच्या आणि दूरच्या कुटुंबांना दिवाळी ग्रीटिंग कार्ड आणि <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A0%E0%A4%BE%E0%A4%88" class="mw-redirect" title="भारतीय मिठाई">भारतीय मिठाई</a> पाठवतात. <sup id="cite_ref-FOOTNOTEPaul_Fieldhouse2017_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEPaul_Fieldhouse2017-23"><span class="cite-bracket">[</span>२३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> सणाचा आणखी एक पैलू म्हणजे पूर्वजांचे स्मरण.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>२४<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>हिंदू, शीख आणि जैन लोकांसाठी दिवाळी हा एक प्रमुख सांस्कृतिक कार्यक्रम आहे.<sup id="cite_ref-wsj_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-wsj-25"><span class="cite-bracket">[</span>२५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> दिवाळीच्या सणाचा मुख्य दिवस (<a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="लक्ष्मीपूजन">लक्ष्मीपूजनाचा</a> दिवस) हा <a href="/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%80" title="फिजी">फिजी</a>,<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>२६<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="गयाना">गयाना</a>,<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>२७<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4" title="भारत">भारत</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="मलेशिया">मलेशिया</a>,<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>२८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%89%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%B8" title="मॉरिशस">मॉरिशस</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="म्यानमार">म्यानमार</a>,<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>२९<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B3" title="नेपाळ">नेपाळ</a>,<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>३०<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="पाकिस्तान">पाकिस्तान</a>,<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>३१<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0" title="सिंगापूर">सिंगापूर</a>,<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>३२<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="श्रीलंका">श्रीलंका</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AE" class="mw-redirect" title="सुरीनाम">सुरीनाम</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%9F%E0%A5%8B%E0%A4%AC%E0%A5%85%E0%A4%97%E0%A5%8B" title="त्रिनिदाद आणि टोबॅगो">त्रिनिदाद आणि टोबॅगो</a> येथे अधिकृत सुट्टीचा दिवस असतो.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>३३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="प्राचीनत्व"><span id=".E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.BE.E0.A4.9A.E0.A5.80.E0.A4.A8.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.B5"></span>प्राचीनत्व</h2></div> <p>उपलब्ध पुराव्यांनुसार दिवाळी हा सण किमान तीन हजार वर्षे जुना आहे.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>३४<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> या सणाचा उगम फार प्राचीन काळी, आर्यांचे वास्तव्य उत्तर ध्रुव प्रदेशात होते, त्या काळातच झाला असा समज आहे. तथापि वैदिक काळात आश्विन महिन्यात शरद ऋतूचे औचित्य साधून आश्वयुजी किंवा आग्रयण यासारखे यज्ञ केले जात असत, ज्यांचा समावेश सात पाकयज्ञांमध्ये होतो. परंतु या धार्मिक आचारात दिवाळीचे प्राचीन संदर्भ सापडतात, असे नेमके म्हणता येतेच असे नाही, असे मत बी.के. गुप्ते यांनी आपल्या फोकलोअर ऑफ दिवाली या पुस्तकात मांडले आहे. </p><p>काही लोकांची अशी श्रद्धा आहे की चौदा वर्षांचा वनवास संपवून <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE" title="राम">रामचंद्र</a> सीतेसह <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="अयोध्येला (पान अस्तित्वात नाही)">अयोध्येला</a> परत आले. तो याच दिवसात.<sup id="cite_ref-:0_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-35"><span class="cite-bracket">[</span>३५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> पण त्यावेळी त्याचे स्वरूप आजच्यापेक्षा खूपच भिन्न होते. प्राचीन काळी हा यक्षांचा उत्सव मानला जायचा. अंधार दूर करून प्रकाश निर्माण करणारा दीप मांगल्याचे प्रतीक मानला जातो. त्याच्या प्रकाशाने आपल्या जीवनातील अंधकार दूर व्हावा म्हणून हा दीपोत्सव साजरा केला जातो. पावसाळ्यातील समृद्धीच्या, आनंद उत्सवाचा, कृतज्ञतेचा हा सोहळा मानला जातो. या दिवसांत सायंकाळी दारात रांगोळ्या काढून पणत्या लावतात, घरांच्या दारात आकाशदिवे लावले जातात. महाराष्ट्रात व इतर ठिकाणी लहान मुले या काळात मातीचा <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="किल्ला">किल्ला</a> तयार करतात. त्यावर मातीची खेळणी मांडतात. धान्य पेरतात. यामागची परंपरा कशी व केव्हा सुरू झाली याची नोंद नाही. </p><p><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A4%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळी किल्ले प्रतिकृती"><img alt="दिवाळी किल्ले प्रतिकृती" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A4%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/220px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A4%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A4%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/330px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A4%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A4%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/440px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A4%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg 2x" data-file-width="4160" data-file-height="3120" /></a></span> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Forts_for_diwali.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळीसाठी किल्ल्यांची विक्री, पुणे, महाराष्ट्र"><img alt="दिवाळीसाठी किल्ल्यांची विक्री, पुणे, महाराष्ट्र" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Forts_for_diwali.jpg" decoding="async" width="176" height="128" class="mw-file-element" data-file-width="176" data-file-height="128" /></a></span> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Forts_for_diwali.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळीसाठी किल्ल्यांची आकर्षक मांडणी"><img alt="दिवाळीसाठी किल्ल्यांची आकर्षक मांडणी" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Forts_for_diwali.jpg" decoding="async" width="176" height="128" class="mw-file-element" data-file-width="176" data-file-height="128" /></a></span> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="शब्दउत्पत्ती_आणि_दीपावलीची_विविध_नावे"><span id=".E0.A4.B6.E0.A4.AC.E0.A5.8D.E0.A4.A6.E0.A4.89.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.AA.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.A4.E0.A5.80_.E0.A4.86.E0.A4.A3.E0.A4.BF_.E0.A4.A6.E0.A5.80.E0.A4.AA.E0.A4.BE.E0.A4.B5.E0.A4.B2.E0.A5.80.E0.A4.9A.E0.A5.80_.E0.A4.B5.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BF.E0.A4.A7_.E0.A4.A8.E0.A4.BE.E0.A4.B5.E0.A5.87"></span>शब्दउत्पत्ती आणि दीपावलीची विविध नावे</h2></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Decorative_items_1.jpg" class="mw-file-description"><img alt="दिवाळीसाठी सजावटीच्या वस्तूंची दुकानात मांडणी" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fb/Decorative_items_1.jpg" decoding="async" width="176" height="128" class="mw-file-element" data-file-width="176" data-file-height="128" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>दिवाळी या सणाला दीपावली असे देखील म्हणले जाते. <b>दीपावली</b> या शब्दाची उत्पत्ती संस्कृत मधील दोन शब्दांच्या उच्चाराने झाली. "दीप" म्हणजे "दिवा" आणि "आवली" म्हणजेच "ओळ". याचा संपूर्ण अर्थ पाहिला तर <b>दिव्यांची एका ओळीत केलेली रचना</b> अर्थात <b>दिवाळी</b>. काही जण <b>दिपवाळी</b> असे देखील म्हणतात, पण शुद्ध शब्द हा दीपावली आहे. वेगवेगळ्या शब्द प्रयोगानुसार त्याचा उच्चार बदलतो. पण अर्थ एकच आहे. </p><p>दीपावलीचे मूळचे नाव <i>यक्षरात्री</i> असे होते हे हेमचंद्राने नोंदवले आहे, तसेच <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8" title="वात्स्यायन">वात्स्यायनाच्या</a> कामसूत्रातही हेच नाव नोंदलेले आहे. <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A4%A4_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A3" title="नीलमत पुराण">नीलमत पुराण</a> या ग्रंथात या सणास "दीपमाला" असे म्हणले आहे. कनोजाचा राजा <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8" class="mw-redirect" title="हर्षवर्धन">हर्षवर्धन</a> याने नागानंद नाटकात या सणाला "दीपप्रतिपदुत्सव" असे नाव दिले आहे. ज्योतिषरत्नमाला या ग्रंथात "दिवाळी" हा शब्द वापरला आहे.<sup id="cite_ref-:0_35-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-35"><span class="cite-bracket">[</span>३५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> भविष्योत्तर पुराणात दिवाळीला "दीपालिका" म्हणले आहे, तसेच काल्विवेक या ग्रंथात तिचा उल्लेख "सुखरात्रि" असा येतो. व्रतप्रकाश नावाच्या ग्रंथात "सुख सुप्तिका" म्हणून दिवाळी ओळखली जाते.<sup id="cite_ref-:0_35-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-35"><span class="cite-bracket">[</span>३५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Rangoli_in_goa.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Rangoli_in_goa.JPG/220px-Rangoli_in_goa.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Rangoli_in_goa.JPG/330px-Rangoli_in_goa.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Rangoli_in_goa.JPG/440px-Rangoli_in_goa.JPG 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>दीपावली रांगोळी</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="दिवाळी_या_सणाचे_दिवस"><span id=".E0.A4.A6.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.B3.E0.A5.80_.E0.A4.AF.E0.A4.BE_.E0.A4.B8.E0.A4.A3.E0.A4.BE.E0.A4.9A.E0.A5.87_.E0.A4.A6.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.B8"></span>दिवाळी या सणाचे दिवस</h2></div> <p>दिवाळीच्या प्रत्येक दिवसाचे महत्त्व विशेष आहे ते या प्रमाणे, </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="वसुबारस"><span id=".E0.A4.B5.E0.A4.B8.E0.A5.81.E0.A4.AC.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A4.B8"></span>वसुबारस</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><i>मुख्य लेख: <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8" title="वसुबारस">वसुबारस</a></i></div></dd></dl> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE.jpg" class="mw-file-description"><img alt="वसुबारस पूजा" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE.jpg/220px-%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE.jpg/330px-%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE.jpg/440px-%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE.jpg 2x" data-file-width="4160" data-file-height="3120" /></a><figcaption>वसुबारस पूजा</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3_%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="आश्विन कृष्ण द्वादशी">आश्विन कृष्ण द्वादशीस</a>, म्हणजेच गोवत्सद्वादशीस, <i>वसुबारस</i> हा सण साजरा केला जातो. वसुबारस ह्याचा अर्थ-वसु म्हणजे द्रव्य (धन) त्यासाठी असलेली बारस म्हणजे <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="द्वादशी">द्वादशी</a>. या दिवसाला गोवत्स द्वादशी असेही म्हणतात. भारताची संस्कृती <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="कृषी">कृषिप्रधान</a> असल्याने या दिवसाचे महत्त्व विशेष आहे. या दिवशी संध्याकाळी <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%AF" title="गाय">गाईची</a> पाडसासह पूजा करतात.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>३६<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> घरांत <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="लक्ष्मी">लक्ष्मीचे</a> आगमन व्हावे या हेतूनेही या दिवशी सवत्स <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%AF" title="गाय">धेनूची</a> पूजा करण्याची पद्धत आहे.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>३७<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:1_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-38"><span class="cite-bracket">[</span>३८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ज्यांच्याकडे घरी गुरे, वासरे आहेत त्यांच्याकडे ह्या दिवशी पुरणाचा स्वयंपाक करतात. घरातील <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3" title="सवाष्ण">सवाष्ण</a> बायका गाईच्या पायावर पाणी घालतात. नंतर हळद-कुंकू, फुले, अक्षता वाहून फुलांची माळ त्यांच्या गळ्यात घालतात. निरांजनाने ओवाळून <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%B3" title="केळ">केळीच्या</a> पानावर <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%A3%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="पुरणपोळी">पुरणपोळी</a> वगैरे पदार्थ वाढून गाईला खाऊ घालतात. ह्या दिवसापासून अंगणात <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="रांगोळी">रांगोळी</a> काढण्यास सुरुवात होते. पुष्कळ स्त्रियांचा या दिवशी उपवास असतो. ह्या दिवशी <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%B9%E0%A5%82" title="गहू">गहू</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%97" title="मूग">मूग</a> खात नाहीत. स्त्रिया <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%80" title="बाजरी">बाजरीची</a> <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%80" title="भाकरी">भाकरी</a> व <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="गवार">गवारीच्या शेंगांची</a> भाजी खाऊन उपवास सोडतात. आपल्या मुला-बाळांना चांगले आरोग्य मिळावे व सुख लाभावे म्हणून ही <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE" title="पूजा">पूजा</a> असते. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Diwali_Diya.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Diwali_Diya.jpg/250px-Diwali_Diya.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Diwali_Diya.jpg/375px-Diwali_Diya.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Diwali_Diya.jpg/500px-Diwali_Diya.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>दिवाळीतील पणत्यांची आरास</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="धनत्रयोदशी"><span id=".E0.A4.A7.E0.A4.A8.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.AF.E0.A5.8B.E0.A4.A6.E0.A4.B6.E0.A5.80"></span>धनत्रयोदशी</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><i>मुख्य लेख: <a href="/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%A8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="धनत्रयोदशी">धनत्रयोदशी </a></i></div></dd></dl> <p><a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="आश्विन कृष्ण त्रयोदशी">आश्विन कृष्ण त्रयोदशीस</a> <i>धनत्रयोदशी</i> हा सण साजरा केला जातो.<sup id="cite_ref-:1_38-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-38"><span class="cite-bracket">[</span>३८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> धनत्रयोदशी या सणामागे एक मनोवेधक कथा आहे. कथित भविष्यवाणीप्रमाणे हेमा राजाचा पुत्र आपल्या सोळाव्या वर्षी मृत्युमुखी पडणार असतो. आपल्या पुत्राने जीवनाची सर्व सुखे उपभोगावीत म्हणून राजा व राणी त्याचे लग्न करतात. लग्नानंतर चौथा दिवस हा तो मृत्युमुखी पडण्याचा दिवस असतो. या रात्री त्याची पत्‍नी त्यास झोपू देत नाही. त्याच्या अवतीभवती <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%A8%E0%A5%87" title="सोने">सोन्या</a>-<a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%80" title="चांदी">चांदीच्या</a> मोहरा ठेवल्या जातात. महालाचे प्रवेशद्वारही असेच सोन्या-चांदीने भरून रोखले जाते. सर्व महालात मोठमोठ्या दिव्यांनी लखलखीत प्रकाश केला जातो. वेगवेगळी गाणी व गोष्टी सांगून पत्‍नी त्याला जागे ठेवते. जेव्हा <a href="/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%AE" title="यम">यम</a> राजकुमाराच्या खोलीत सर्परूपात प्रवेश करण्याचा प्रयत्‍न करतो तेव्हा त्याचे डोळे सोन्या-चांदीने दिपतात. या कारणास्तव, यम आपल्या जगात (यमलोकात) परततो. अशा प्रकारे राजकुमाराचे प्राण वाचतात अशी आख्यायिका आहे. म्हणूनच या दिवसास <a href="/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%AE" title="यम">यमदीपदान</a> असेही म्हणतात. या दिवशी सायंकाळी घराबाहेर दिवा लावून त्याच्या वातीचे टोक <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3_%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BE" title="दक्षिण दिशा">दक्षिण दिशेस</a> करतात. त्यानंतर त्या दिव्यास नमस्कार करतात. याने अपमृत्यू टळतो असा समज आहे. </p><p>धनत्रयोदशीबद्दल अजून एक दंतकथा आहे. ती म्हणजे जेव्हा असुरांबरोबर <a href="/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="इंद्र">इंद्रदेव</a> यांनी महर्षि दुर्वास यांच्या शाप निवारणाकरिता समुद्र मंथन केले, तेव्हा त्यातून देवी <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="लक्ष्मी">लक्ष्मी</a> प्रगट झाली.तसेच समुद्र मंथनातून <a href="/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A5%80" title="धन्वंतरी">धन्वंतरी</a> अमृतकुंभ बाहेर घेऊन आला. म्हणून <a href="/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A5%80" title="धन्वंतरी">धन्वंतरीचीही</a> या दिवशी पूजा केली जाते. धन्वंतरी हा वैद्यराज असून त्याच्या हातातील कमंडलू अमृताने भरलेला असतो असे म्हणले आहे.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>३९<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>आयुर्वेदाच्या दृष्टीने हा दिवस धन्वंतरी जयंतीचा आहे. वैद्य मंडळी या दिवशी धन्वंतरीची (देवांचा वैद्य) पूजा करतात. लोकांस प्रसाद म्हणून कडुनिंबाच्या पानांचे बारीक केलेले तुकडे व साखर असे लोकांना देतात. (याला तेलुगूमध्ये गुडोदकम् म्हणतात.) यात मोठा अर्थ आहे. धन्वंतरी हा अमृतत्त्व देणारा आहे, हे त्यातून प्रतीत होते. कडुनिंबाची पाच-सहा पाने जर रोज खाल्ली तर व्याधी होण्याचा संभव नाही, असे काहीजणांची समजूत आहे. कडुनिंबाचे एवढे महत्त्व आहे, म्हणून या दिवशी तोच धन्वंतरीचा प्रसाद म्हणून देण्यात येतो. </p><p>या दिवशी वस्त्रालंकार खरेदी करणे शुभ मानतात. उपवास करून घरातले द्रव्य व अलंकार पेटीतून काढून ते साफसूफ करतात. कुबेर,विष्णू -लक्ष्मी, योगिनी, गणेश, नाग आणि द्रव्यनिधी यांची पूजा करून पायसाचा नैवेद्य दाखवितात.<sup id="cite_ref-:0_35-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-35"><span class="cite-bracket">[</span>३५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> हा दिवस भारतात राष्ट्रीय आयुर्वेद दिवस म्हणूनही साजरा होतो. </p><p>जैनधर्मीय या दिवसाला 'धन्य तेरस' वा 'ध्यान तेरस' म्हणतात. भगवान महावीर या दिवशी ३ऱ्या व ४थ्या ध्यानात जाण्यासाठी योगनिद्रेत गेले होते. तीन दिवसाच्या योगनिद्रेनंतर त्यांना दिवाळीच्या दिवशी निर्वाणप्राप्ती झाली. तेव्हापासून हा दिवस धन्य तेरस या नावाने प्रसिद्ध झाला.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>४०<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="नरक_चतुर्दशी"><span id=".E0.A4.A8.E0.A4.B0.E0.A4.95_.E0.A4.9A.E0.A4.A4.E0.A5.81.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.A6.E0.A4.B6.E0.A5.80"></span>नरक चतुर्दशी</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><i>मुख्य लेख: <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="नरक चतुर्दशी">नरक चतुर्दशी</a></i></div></dd></dl> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%87.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%87.jpg/220px-%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%87.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%87.jpg/330px-%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%87.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%87.jpg/440px-%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%87.jpg 2x" data-file-width="3120" data-file-height="4160" /></a><figcaption>दीपोत्सव पुणे</figcaption></figure> <p>आख्यायिका - नरक चतुर्दशी या सणाशी संबंधित नरकासुरवधाची आख्यायिका प्रचलित आहे. या दिवशी <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3" title="कृष्ण">कृष्णाने</a> <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0" title="नरकासुर">नरकासुराचा</a> वध करून प्रजेला त्याच्या जुलुमी राजवटीतून सोडवले. <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0" title="नरकासुर">नरकासुराने</a> तप करून <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5" title="ब्रह्मदेव">ब्रह्मदेवाला</a> प्रसन्न करून घेतले व अवध्यत्वाचा - म्हणजेच कुणाकडूनही वध होणार नाही - असा वर मागून घेतला. त्या वराच्या योगाने त्याने अनेक राजांना हरवून त्यांच्या कन्या व त्या राज्यांतील स्त्रियांचे अपहरण केले. नरकासुराने अश्या एकूण १६,१०० स्त्रियांना पळवून नेले व मणिपर्वतावर एक नगर वसवून त्यात त्यांना बंदी बनवून ठेवले. त्याने अगणित संपत्ती लुटली व अश्याच हावेपोटी त्याने देवमाता <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="अदिती">अदितीची</a> कुंडले व <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%A3" title="वरुण">वरुणाचे</a> विशाल छ्त्रही बळकावले. त्याला मिळालेल्या वरामुळे तो देव, <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%82%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5" title="गंधर्व">गंधर्व</a> व <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%B5" title="मानव">मानवांना</a> तापदायक झाला होता. अनेक गिरिदुर्गांनी वेढलेले प्राग्ज्योतिषपूर हे नगर त्याची राजधानी होती. ही राजधानी अनेक वेगवेगळ्या प्रकारच्या खंदकांनी, अग्नी, पाणी इत्यादींनी वेढलेली होती. या दुर्जय राजधानीवर कृष्णाने <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%A1" title="गरुड">गरुडावर</a> स्वार होऊन चाल केली. कृष्णाने नरकासुराच्या देहाचे दोन तुकडे करत त्याचा वध केला. नरकासुरवधाने देवादिकांना, तसेच प्रजेला आनंद झाला. नरकासुराच्या बंदिवासातील कुमारिकांना त्यांचे स्वजन स्वीकारणार नाहीत, हे जाणून कृष्णाने या १६,१०० कन्यांसोबत विवाह केला व त्यांना सामाजिक प्रतिष्ठा मिळवून दिली. कृष्णाच्या पराक्रमाचे स्मरण म्हणून <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="आश्विन कृष्ण चतुर्दशी">आश्विन कृष्ण चतुर्दशीस</a> <i>नरक चतुर्दशी</i> हा सण साजरा केला जातो.<sup id="cite_ref-:1_38-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-38"><span class="cite-bracket">[</span>३८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>४१<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> नरकचतुर्दशीच्या दिवशी अलक्ष्मीचे पहाटे मर्दन करून आपल्यातील नरकरूपी पापवासनांचा नायनाट व अहंकाराचे उच्चाटन करायचे आहे. तेव्हाच आत्म्यावरील अहंचा पडदा दूर होऊन आत्मज्योत प्रकाशित होईल असा यामागील संकेत आहे. या दिवशी <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अभ्यंगस्नान">अभ्यंगस्नानाचे</a> महत्त्व असते. सकाळी लवकर उठून, संपूर्ण शरीरास तेलाचे मर्दन करून, सुवासिक <a href="/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%9F%E0%A4%A3%E0%A5%87" title="उटणे">उटणे</a> लावून, सूर्योदयापूर्वी केलेले स्नान म्हणजे अभ्यंगस्नान.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>४२<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> या दिवशी पहाटे यमासाठी <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="नरक चतुर्दशी">नरकात</a>, म्हणजे आधुनिक परिभाषेत घरातील आदल्या दिवशी घासून पुसून स्वच्छ केलेल्या स्वच्छतागृहात पणती लावण्याची प्रथा आहे. </p><p>वर्षक्रियाकौमुदी, धर्मसिंधु इ. ग्रंथांमध्ये सांगितले आहे की आश्विन कृष्ण चतुर्दशी आणि अमावास्येला संध्याकाळी लोकांनी आपल्या हातात मशाली घेऊन त्या आपल्या दिवंगत पूर्वजांसाठी दाखवाव्यात आणि प्रार्थना करावी.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>४३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> नरक चतुर्दशीच्या पहाटेपासून फटाके उडवायला सुरुवात होते, तिचा शेवट भाऊबीजेच्या रात्री होतो. त्यानंतर घरात उरलेले फटाके <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%B8%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B9" class="mw-redirect" title="तुलसी विवाह">तुळशीच्या लग्नादिवशी</a> उडवून संपवतात. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="लक्ष्मीपूजन"><span id=".E0.A4.B2.E0.A4.95.E0.A5.8D.E0.A4.B7.E0.A5.8D.E0.A4.AE.E0.A5.80.E0.A4.AA.E0.A5.82.E0.A4.9C.E0.A4.A8"></span>लक्ष्मीपूजन</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><i>मुख्य लेख: <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="लक्ष्मीपूजन">लक्ष्मीपूजन</a></i></div></dd></dl> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Lakshmi_idols_for_Lakshmipoojan_in_Diwali.jpg" class="mw-file-description"><img alt="लक्ष्मीपूजनासाठी लक्ष्मी मूर्ती विक्री" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Lakshmi_idols_for_Lakshmipoojan_in_Diwali.jpg/220px-Lakshmi_idols_for_Lakshmipoojan_in_Diwali.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Lakshmi_idols_for_Lakshmipoojan_in_Diwali.jpg/330px-Lakshmi_idols_for_Lakshmipoojan_in_Diwali.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Lakshmi_idols_for_Lakshmipoojan_in_Diwali.jpg/440px-Lakshmi_idols_for_Lakshmipoojan_in_Diwali.jpg 2x" data-file-width="4160" data-file-height="3120" /></a><figcaption></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:MarigoldFlowers.jpg" class="mw-file-description"><img alt="लक्ष्मीपूजनासाठी झेंडूच्या फुलांची विक्री, सातारा, महाराष्ट्र" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/MarigoldFlowers.jpg/220px-MarigoldFlowers.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/MarigoldFlowers.jpg/330px-MarigoldFlowers.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/MarigoldFlowers.jpg/440px-MarigoldFlowers.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:SaliLahya.jpg" class="mw-file-description"><img alt="लक्ष्मीपूजनासाठी साळीच्या लाह्यांची विक्री" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/SaliLahya.jpg/220px-SaliLahya.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/SaliLahya.jpg/330px-SaliLahya.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/SaliLahya.jpg/440px-SaliLahya.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Bhend_battase.jpg" class="mw-file-description"><img alt="लक्ष्मीपूजनासाठी भेंड-बत्तासे विक्री" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Bhend_battase.jpg/220px-Bhend_battase.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Bhend_battase.jpg/330px-Bhend_battase.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Bhend_battase.jpg/440px-Bhend_battase.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>आश्विन अमावास्येस <i>लक्ष्मीपूजन</i> केले जाते. या दिवशी प्रदोषकाळी (संध्याकाळी) लक्ष्मीचे पूजन केले जाते.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>४४<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="लक्ष्मी">लक्ष्मी</a> ही फार चंचल असते असा समज आहे. त्यामुळे, शक्यतोवर हिंदू शास्त्राप्रमाणे लक्ष्मीपूजन हे, लक्ष्मी स्थिर रहावी म्हणून, स्थिर लग्नावर करतात. त्याने <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="लक्ष्मी">लक्ष्मी</a> स्थिर राहते असा समज आहे. अनेक घरांत श्रीसूक्तपठणही केले जाते. व्यापारी लोकांचे हिशोबाचे नवीन वर्ष (विक्रमसंवत्) लक्ष्मीपूजनानंतर सुरू होते. या दिवशी सर्व अभ्यंग स्नान करतात. पाटावर रांगोळी काढून तांदूळ ठेवतात. त्यावर वाटी किंवा तबक ठेवतात. त्यात सोन्याचे दागिने, चांदीचा रुपया, दागिने ठेवून त्यांची पूजा करतात. महाराष्ट्रात लक्ष्मी पूजनाला भेंड, बत्तासे, साळीच्या लाह्यांचा नेवैद्य दाखवण्याची पद्धत आहे. हा दिवस व्यापारी लोक फार उत्साहात साजरा करतात. या दिवशी लोक स्वच्छता करण्यासाठी लागणारी नवी <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%80" title="केरसुणी">केरसुणी</a> विकत घेतात. तिलाच लक्ष्मी मानून तिच्यावर पाणी घालून <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B3%E0%A4%A6" title="हळद">हळद</a>-<a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A5%82" title="कुंकू">कुंकू</a> वाहून घरात वापरण्यास सुरुवात करतात.केरसुणीने घर स्वच्छ होवून घरातील अलक्ष्मी म्हणजे दारिद्य्र दूर होते असे मानले जाते. </p><p>प्राचीन काळी या रात्री कुबेरपूजन करण्याची रीत होती. कुबेर हा देवांचा खजिनदार आणि धनसंपत्तीचा स्वामी मानला जातो.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>४५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> दीपप्रज्वलन करून <a href="/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7" title="यक्ष">यक्ष</a> आणि त्यांचा अधिपती कुबेराला निमंत्रित करून त्याची पूजा करणे हा मूळचा सांस्कृतिक कार्यक्रम होता. परंतु गुप्तकाळात वैष्णव पंथाला राजाश्रय मिळाल्याने आधी कुबेराबरोबरच लक्ष्मीचीही पूजा होऊ लागली. भारतात, विविध ठिकाणी झालेल्या उत्खननात कुशाण काळातील अनेक मूर्ती सापडल्या आहेत. त्यांमध्ये कुबेर आणि लक्ष्मी एकत्र दर्शविले आहेत. काही मूर्तींमध्ये कुबेर त्याची पत्‍नी इरितीसह दाखविला आहे. यावरून असे दिसते की प्राचीन काळी कुबेर आणि त्यांची पत्‍नी इरिती यांची पूजा केली जात असावी. कालांतराने इरितीचे स्थान लक्ष्मीने घेतले आणि पुढे कुबेराच्या जागी गणपतीला प्रतिस्थापित केले गेले. </p><p>अलक्ष्मी म्हणून ज्या देवतेला मध्यरात्री हाकलून देण्याची प्रथा आहे, तीच खरी या सणाची इष्ट देवता असल्याचेही म्हणले जाते. तिला ज्येष्ठा, षष्टी वा सटवी, निर्ऋती या नावांनीही ओळखतात. निर्ऋती ही सिंधू-संस्कृतीतील मातृदेवता समजली जाते. तिला ब्राह्मणी संस्कृतीने अलक्ष्मी म्हणून तिरस्कारले असले तरी ती राक्षसांची लक्ष्मी आहे असे देव मानत असल्याचे उल्लेख दुर्गासप्तशतीमध्ये आहेत. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Goddess_Lakshmi_inside_a_home_for_Diwali_Puja.jpg" class="mw-file-description"><img alt="लक्ष्मीपूजन" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Goddess_Lakshmi_inside_a_home_for_Diwali_Puja.jpg/220px-Goddess_Lakshmi_inside_a_home_for_Diwali_Puja.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Goddess_Lakshmi_inside_a_home_for_Diwali_Puja.jpg/330px-Goddess_Lakshmi_inside_a_home_for_Diwali_Puja.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Goddess_Lakshmi_inside_a_home_for_Diwali_Puja.jpg/440px-Goddess_Lakshmi_inside_a_home_for_Diwali_Puja.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="1880" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>लक्ष्मीपूजनाच्या निमित्ताने 'आर्थिक व्यवहारातील सचोटी व नीती' आणि 'अर्थप्राप्तीच्या साधनांविषयी कृतज्ञता' अशी दोन महत्त्वाची मूल्ये मनात रुजतात, ही या पूजेची विशेषता आहे. भगवान महावीर मोक्षाला गेल्यानंतर त्याच दिवशी संध्याकाळी महावीरांचे प्रमुख शिष्य गौतम गणधर यांना केवल ज्ञान प्राप्त झाले म्हणूनच दिवाळीच्या संध्याकाळी लक्ष्मीपूजन केले जाते ते संपत्तीरूपी लक्ष्मी मिळवण्यासाठी नव्हे, तर मोक्ष-लक्ष्मी किंवा आत्मकल्याणरूपी लक्ष्मी मिळवण्यासाठी. गणधर त्यांचा दिव्य-ध्वनी सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचवितात. दिवाळीसाठी पूर्वी जमिनीवर आणि राजस्थानातील प्रथेप्रमाणे तांदळाच्या ओल्या पिठाची रांगोळी काढतात. त्याला 'मांडणे' असे म्हणतात. त्यावर पाट मांडून लक्ष्मीपूजन किंवा ओवाळणे आदी विधी केले जातात. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="बलिप्रतिपदा"><span id=".E0.A4.AC.E0.A4.B2.E0.A4.BF.E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.AA.E0.A4.A6.E0.A4.BE"></span>बलिप्रतिपदा</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><i>मुख्य लेख: <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE" title="बलिप्रतिपदा">बलिप्रतिपदा </a></i></div></dd></dl> <p><a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%B6%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE" title="कार्तिक शुद्ध प्रतिपदा">कार्तिक शुद्ध प्रतिपदेस</a> <i>बलिप्रतिपदा</i> हा सण साजरा केला जातो. हा दिवस <i>दिवाळी पाडवा</i> म्हणून ही ओळखतात,<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>४६<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> या दिवशी बळी राजाचे रांगोळीने चित्र काढतात व त्याची पूजा करतात आणि 'इडा पीडा टळो व बळीचे राज्य येवो' असे म्हणतात.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>४७<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> साडेतीन मुहूर्तातील एक मुहूर्त म्हणून या दिवसाला विशेष महत्त्व आहे. शेतकरी पहाटे स्नान करून डोक्यावर घोंगडी घेतात व एका मडक्यात कणकेचा पेटता दिवा घेऊन शेतात जातात व ते मडके शेताच्या बांधावर खड्डा करून पुरतात. काही ठिकाणी बळीची अश्वारूढ प्रतिमा करून तिची पूजा केली जाते.शेणाचा बळीराजा करण्याची प्रथाही अस्तित्वात आहे. या शेणाला "शुभा" असे म्हणतात. असा हा लोककल्याणकारी राजा बळी, त्याच्या पूजनाचा दिवस. या दिवशी <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%A4" class="mw-redirect" title="विक्रम संवत">विक्रम संवत</a> सुरू होतो. पाडवा हा <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%B9%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4" class="mw-redirect" title="साडेतीन मुहूर्त">साडेतीन मुहूर्तांपैकी</a> हा एक मुहूर्त आहे. आर्थिक हिशोबाच्या दृष्टीने व्यापारी लोक दिवाळीतील पाडवा ही नववर्षाची सुरुवात मानतात. लक्ष्मीप्राप्तीसाठी नव्या वह्यांचे पूजन करून व्यापारी लोक वर्षाचा प्रारंभ करतात. व्यापारी लोकांच्या जमा-खर्चाच्या कीर्द-खतावणीच्या नवीन वह्या ह्या दिवशी सुरू होतोत. नवीन वह्या सुरू करण्यापूर्वी वह्यांना हळद-कुंकू, गंध, फूल, <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="अक्षता">अक्षता</a> वाहून पूजा करतात. व्यापारी या दिवशी मुहूर्ताने व्यवहार सुद्धा करतात. घरोघरी सायंकाळी पाटाभोवती रांगोळी काढून पत्‍नी पतीला औक्षण करते व पती पत्‍नीला ओवाळणी घालतो. नवविवाहित दांपत्याची पहिली दिवाळी पत्‍नीच्या माहेरी साजरी करतात. ह्यालाच "दिवाळसण" म्हणतात. त्यानिमित्त यादिवशी जावयास आहेर करतात. दक्षिण भारतात या दिवशी बलीची प्रतिमा तयार करून ती गोठ्यात ठेवतात व तिची पूजा करतात. गायी - बैलांना रंग लावून रंग लावून व माळा लावून सजवतात. पाताणे प्रभू (पाठारे प्रभू) लोकांत बळीची अश्वारूढ प्रतिमा उंच जागी उभी करून तिच्या भोवती एकवीस दिवे मांडण्याचीही चाल आहे.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>४८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Govardhan_-1.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Govardhan_-1.JPG/220px-Govardhan_-1.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Govardhan_-1.JPG/330px-Govardhan_-1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Govardhan_-1.JPG/440px-Govardhan_-1.JPG 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a><figcaption>बलीची पूजा</figcaption></figure> <ul><li>गोवर्धन पूजा</li></ul> <p>मथुरेकडील लोक बलिप्रतिपदेच्या दिवशी सकाळी गोवर्धन पर्वताची पूजा करतात. ते ज्यांना शक्य नसेल ते गोवर्धनाची प्रतिकृती करून त्याची पूजा करतात. अन्नकूट म्हणजे वास्तवात गोवर्धनाची पूजा होय. प्राचीन काळी हा उत्सव इंद्राप्रीत्यर्थ होत असे. पण <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%88%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%B5" class="mw-redirect mw-disambig" title="वैष्णव">वैष्णव</a> संप्रदाय बलवान झाल्यावर इंद्रपूजेचे रूपांतर गोवर्धनपूजेत झाले.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>४९<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> विविध प्रकारची पक्वान्ने आणि खाद्य पदार्थ तयार करून ते कृष्णाच्या मूर्तीच्या पुढे मांडणे व कृष्णाला त्याचा नैवेद्य दाखविणे याला अन्नकूट म्हणतात.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>५०<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Daan_ghati_Goverdhan.png" class="mw-file-description" title="गोवर्धन पूजा"><img alt="गोवर्धन पूजा" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a2/Daan_ghati_Goverdhan.png" decoding="async" width="652" height="341" class="mw-file-element" data-file-width="652" data-file-height="341" /></a></span> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="भाऊबीज"><span id=".E0.A4.AD.E0.A4.BE.E0.A4.8A.E0.A4.AC.E0.A5.80.E0.A4.9C"></span>भाऊबीज</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><i>मुख्य लेख: <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%8A%E0%A4%AC%E0%A5%80%E0%A4%9C" title="भाऊबीज">भाऊबीज</a></i></div></dd></dl> <p><a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%B6%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7_%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="कार्तिक शुद्ध द्वितीया">कार्तिक शुद्ध द्वितीयेस</a> <i>भाऊबीज</i> हा सण साजरा केला जातो.या दिवशी यम आपली बहीण यमी हिच्या घरी जेवायला गेला म्हणून या दिवसाला "यमद्वितीया" असे नाव मिळाले असे मानले जाते. बंधु-भगिनींचा प्रेमसंवर्धनाचा हा दिवस आहे. या दिवशी बहिणीच्या घरी भाऊ गोडधोड भोजन करतो आणि सायंकाळी चंद्राची कोर दिसल्यानंतर बहीण प्रथम चंद्रकोरीस व नंतर भावाला ओवाळते. भाऊ मग ओवाळणीच्या ताटात '<a href="/wiki/%E0%A4%93%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%A3%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="ओवाळणी">ओवाळणी</a>' देऊन बहिणीचा सत्कार करतो.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>५१<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> भावा-बहिणीच्या नात्याचा एक तरी सण प्रत्येक समाजात असतोच. </p><p>भाऊबीजेच्या दिवशी <a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="चित्रगुप्त">चित्रगुप्ताची</a> पूजा होते. हा दिवस कायस्थ समाजाचे लोक <a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="चित्रगुप्त">चित्रगुप्ताची</a> जयंती म्हणून साजरा करतात.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>५२<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="भारतातील_विविध_समाजांची_दिवाळी"><span id=".E0.A4.AD.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A4.A4.E0.A4.BE.E0.A4.A4.E0.A5.80.E0.A4.B2_.E0.A4.B5.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BF.E0.A4.A7_.E0.A4.B8.E0.A4.AE.E0.A4.BE.E0.A4.9C.E0.A4.BE.E0.A4.82.E0.A4.9A.E0.A5.80_.E0.A4.A6.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.B3.E0.A5.80"></span>भारतातील विविध समाजांची दिवाळी</h2></div> <ul><li>जैन समाज : आश्विन अमावास्येला जैनांचे २४वे तीर्थंकर भगवान महावीर मोक्षाला गेले. त्या दिवशी महावीरांना जलाभिषेक करून त्यांची पूजा करतात, दिवे उजळतात आणि त्यांना 'निर्वाण लाडूं'चा भोग चढवतात. आणि नंतर फटाक्यांची आतशबाजी करतात.</li> <li>आंध्रातील तेलुगू समाज : ही मंडळी नरक चतुर्दशीलाच दिवाळी म्हणतात. त्या दिवशी कागदाचा किंबा बांबूचा नरकासुराचा पुतळा करून त्याचे दहन करतात, मग दिवे लावतात व लक्ष्मीपूजन करतात.</li> <li>बंगाली समाज : दिवाळीच्या दिवशी बंगाली लोक कालीबाड्यांत जाऊन कालीची पूजा करतात. रात्री जागरण करून भजने म्हणतात. दीपावलीच्या रात्री घरोघर व मंदिरांत दिवे लावतात. त्यांचे लक्ष्मीपूजन पंधरा दिवस आधी, म्हणजे शरद पैर्णिमेलाच झालेले असते.</li> <li>बौद्ध समाज : गौतम बुद्ध दिवाळीच्या दिवसांतच तप करून परत आले होते. त्याच दिवशी बुद्धांचा प्रिय सहकारी अरहंत मुगलयान हा निर्वाणाला गेला. त्याची आठवण काढून बौद्ध मंडळी गौतम बुद्धाला प्रणाम करून दिवे लावतात.</li> <li>तमिळ समाज : प्रत्येक घरातून स्त्री-पुरुष एकेक जळती पणती देवळात नेऊन ठेवतात, आणि तेथेच बसून रात्रभर भजन करतात.</li> <li>महाराष्ट्रातील मराठी समाज : लक्ष्मी पूजन सोडले तर मराठी लोकांच्या दिवाळी कुठलाही धार्मिक विधी नाही. खाणे-पिणे सणांचा आनंद लुटणे, मित्र-मैत्रिणींच्या, आप्तांच्या भेटी घेणे, एकमेकांच्या घरी फराळाला जाणे, त्यांना आपल्या घरी बोलावणे, रात्री फटाक्यांची आतशबाजी करणे ही यांची दिवाळी. ती रमा एकादशीपासून (आश्विन कृष्ण एकादशीपासून) सुरू होते. त्या रात्री फक्त तुळशीपुढे तेल-वात घालून उजळवलेली पणती ठेवतात. दुसरा दिवस वसू बारस. या दिवसापासून रोज भरपूर पणत्या लावून विजेच्या दिव्यांची रोषणाई करतात. घराबाहेर रांगोळी काढतात. आकाशकंदील लावतात. घरात गवारीची भाजी आणि बाजरीच्या भाकरीचा बेत असतो. तिसरा दिवस धन त्रयोदशी. ज्या बायकांनी आधीपासूनच दिवाळीचा फराळ, म्हणजे लाडू, करंज्या, शंकरपाळी, कडबोळी, शेव-चकली-चिवडा करायला सुरुवात केली नसेल तर ती करून काम लवकरात लवकर संपवतात. ज्या घरात फार माणसे असतील त्या घरातील स्त्रिया या दिवशी 'बायकांची न्हाणी' उरकून घेतात. चौथा दिवस - नरक चतुर्दशी. अगदी पहाटे उठून आधल्या दिवशी स्वच्छ केलेल्या संडासात पणती ठेवतात. पहाटेच घराबाहेर पणत्या ठेवतात आणि रोषणाई करतात. घरातील लोकांचे, विशेषतः पुरुषांचे, सूर्योदयापूर्वीच तेल उटणे लावून अभ्यंगस्नान होते. लोक आंघोळ करत असताना फुलबाज्या लावतात आणि फटाके फोडतात. नंतर सर्वजण फोडणीचे किंवा दडपे पोहे खातात. दिवाळीचा फराळ खाणे येता जाता चालूच असते. शेजारा-पाजाऱ्यांना फराळाची ताटे पाठवतात. त्यांच्याकडूनही ताटे येतात. ज्यांच्या घरात काही अशुभ घडल्याने दिवाळी नसते त्यांना आवर्जून फराळाचे जिन्नस आणि मुलांसाठी फटाके पाठवतात. पुढचा दिवस लक्ष्मीपूजनाचा. या दिवशी संध्याकाळी लक्ष्मीची साग्रसंगीत पूजा होते. ही पूजा घरातला कर्ता पुरुष करतो. लक्ष्मीच्या मूर्तीशेजारी, काही दागिने आणि बंदे रुपये ठेवतात. त्यांचीही पूजा होते. प्रसादासाठी लाह्या-बत्तासे-डाळिंबाचे दाणे एकत्र करून एका तबकात ठेवलेले असतात. घरात या दिवसासाठी मुद्दाम केलेले अनरसेही ठेवतात. पूजेनंतर प्रसाद वाटतात व खातात. पुढचा दिवस दिवाळीच्या पाडव्याचा. जेवणाचा बेत श्रीखंडपुरी, उकडलेल्या बटाट्याची सुकी भाजी. या दिवशी स्त्रिया नवरा, दीर, सासरे आदींना ओवाळतात. नंतरचा दिवस भाऊबीजेचा. यासाठी भाऊ बहिणींच्या घरी जाऊन फराळ करतात किंवा जेवतात आणि ओवाळून घेतात. घराबाहेर पणत्या लावायचा आणि फटाके उडवण्याचा हा दिवाळीतला शेवटचा दिवस. कार्तिक शुद्ध एकादशीच्या दिवसापासून पौर्णिमेपर्यंत पुन्हा एकदा छोट्या प्रमाणात रोषणाई करून घरातले उरलेसुरले फटाके फोडून संपवतात. दिवाळीत बनवलेले व न संपलेले फराळाचे जिन्नस पुढच्या दिवसांत खाऊन संपवतात.</li></ul> <p>दिवाळी अंक: महारा़्ष्ट्राचे वाङ्मयीन भूषण म्हणजे मराठी दिवाळी अंक. दरवर्षी सुमारे ८०० दिवाळी अंक प्रसिद्ध होतात. मराठी माणसे किमान एक दिवाळी अंक विकत घेतात आणि इतर अनेक अंक लोकांकडून किंवा वाचनालयातून आणतात व वाचतात. </p><p>दिवाळीच्या दिवसांत मुले किल्ले करतात. आकाशदिवा बनवतात. किल्ल्यांची तिकीट लावून प्रदर्शने भरतात. रांगोळीची प्रदर्शनेही असतात. शहरातील अजून शिल्लक असलेल्या हौदांच्या पाण्यावर काही कलावंत तरंगती रांगोळी काढतात. लोक हौसेने या रांगोळया पाहण्यासाठी रांगा लावून तिकिटे काढतात. </p> <ul><li>केरळमधील मल्याळी समाज : दिवाळीच्या दिवशी अय्यप्पा देवाची पूजा करतात. घरांभोवती आणि मंदिरांत रांगोळी काढून दिवे लावतात. दक्षिण भारतीय मिष्टान्ने बनवून लोकांना केळीच्या पानांमधून प्रसाद वाटतात.</li> <li>पंजाबातील शीख समाज : शीखांच्या ६व्या गुरूंना <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%80%E0%A4%B0" title="जहांगीर">जहांगीर</a> बादशहाने कैद करून ठेवले, त्यांची आश्विन अमावास्येला सुटका झाली. म्हणून शीख तो दिवस 'दाता बंदी छोड दिवस' म्हणून साजरा करतात.</li> <li>सिंधी समाज : पूर्वी सिंधू नदीच्या काठी दिवे लावायची सिंधी परंपरा होती. आता घरात गणेशाची आणि लक्षमीची पूजा करून घराच्या दरवाज्यांत दिवे लावतात.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="स्थानिक_उत्सव_/_सांस्कृतिक_कार्यक्रम"><span id=".E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.A5.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BF.E0.A4.95_.E0.A4.89.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.B8.E0.A4.B5_.2F_.E0.A4.B8.E0.A4.BE.E0.A4.82.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.95.E0.A5.83.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.95_.E0.A4.95.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A4.95.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.AE"></span>स्थानिक उत्सव / सांस्कृतिक कार्यक्रम</h2></div> <p>दिवाळीच्या सणासाठी स्थानिक पातळीवर विविध ठिकाणी कार्यक्रम आयोजित केले जातात. उदा. वसुबारस या दिवशी सवत्स धेनूच्या पूजेचे आयोजन चौकाचौकांत केले जाते.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>५३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> दिवाळीच्या फटाक्यांची आतषबाजी मोकळ्या मैदानात योजली जाते. फराळ वाटप, कला अभिव्यक्ती असे कार्यक्रमही योजले जातात. दिवाळीचे औचित्य साधून विविध शहरांमध्ये दिवाळी पहाट, पाडवा पहाट यासारखे <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%80%E0%A4%A4" title="संगीत">संगीत</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF" title="नृत्य">नृत्य</a>, वादन अशा विविध कलांचा आस्वाद घेण्यासाठी कार्यक्रमाचे आयोजन होते.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>५४<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>५५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> तसेच काही ठिकाणी वसुबारस, नरकचतुर्दशी अशा निमित्ताने सामूहिक दीपोत्सव कार्यक्रम केले जातात, ज्यामध्ये नागरिकही सहभागी होतात. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="महाराष्ट्रातील_लोकसंस्कृती"><span id=".E0.A4.AE.E0.A4.B9.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A4.BE.E0.A4.B7.E0.A5.8D.E0.A4.9F.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.BE.E0.A4.A4.E0.A5.80.E0.A4.B2_.E0.A4.B2.E0.A5.8B.E0.A4.95.E0.A4.B8.E0.A4.82.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.95.E0.A5.83.E0.A4.A4.E0.A5.80"></span>महाराष्ट्रातील लोकसंस्कृती</h3></div> <p><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A4%BE" title="मराठवाडा">मराठवाड्यातील</a> किंबहुना महाराष्ट्रातील दिवाळी शेतीभातीशी जोडलेली आहे. </p><p>१. दिन दिन दिवाळी, गायी म्हशी ओवाळी, गायी म्हशी कोणाच्या, लक्ष्मणाच्या ... ||<br /> २. दिवाळी दिवाळी आन्घुलीची जल्दी करा<br /> आज मारील नरकासुरा, किसन देव <br /> ३. गाई म्हशीने भरले वाडे <br /> दह्या दुधानं भरले डेरे, बळीचं राज्य येवो.<br /> अशा ओव्यातून वा गाण्यातून दिवाळीचे प्रतिबिंब दिसते.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>५६<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="किल्ल्याच्या_प्रतिकृती"><span id=".E0.A4.95.E0.A4.BF.E0.A4.B2.E0.A5.8D.E0.A4.B2.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.9A.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A4.BE_.E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.95.E0.A5.83.E0.A4.A4.E0.A5.80"></span>किल्ल्याच्या प्रतिकृती</h2></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE.jpg" class="mw-file-description"><img alt="दिवाळीत केलेला किल्ला" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE.jpg/220px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE.jpg/330px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE.jpg/440px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE.jpg 2x" data-file-width="4160" data-file-height="3120" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>दिवाळीत मुलांनी किल्ला तयार करणे हे महाराष्ट्राचे वैशिष्ट्य सांगता येते. महाराष्ट्रात दिवाळीच्या सुट्टीत मुले आणि मुली आपल्या घराच्या परिसरात डोंगरी किल्लयांच्या प्रतिकृती तयार करतात.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>५७<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> दगड, माती, विटा असे साहित्य वापरून ही प्रतिकृती तयार केली जाते. ऐतिहासिक वारसा मुलांपर्यंत पोहोचवावा यासाठी ही पद्धत सुरू झाली असावी असे मानले जाते. महाराष्ट्रातील विविध सामाजिक संस्था किल्ला तयार करण्याच्या स्पर्धाही आयोजित करून मुलांना प्रोत्साहन देतात.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>५८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="संतांची_दिवाळी"><span id=".E0.A4.B8.E0.A4.82.E0.A4.A4.E0.A4.BE.E0.A4.82.E0.A4.9A.E0.A5.80_.E0.A4.A6.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.B3.E0.A5.80"></span>संतांची दिवाळी</h3></div> <p>मी अविवेकाची काजळी।<br /> फेडोनी विवेक दीप उजळी॥<br />ते योगिया पाहे दिवाळी॥<br />निरंतर॥<br /><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="संत ज्ञानेश्वर">ज्ञानेश्वर</a><sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>५९<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ol><li>साधू संत येती घरा। तोची दिवाळी दसरा॥ .. <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE" title="संत तुकाराम">संत तुकाराम</a></li> <li>दसरा-दिवाळी तोची आम्हा सण। सखे संतजन भेटतील॥ .. <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE" title="संत तुकाराम">संत तुकाराम</a></li> <li>तुका म्हणे त्यांच्या घरची उष्टावळी। मज ते दिवाळी दसरा सण॥ -- संत <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE" class="mw-redirect" title="तुकाराम">तुकाराम</a></li></ol> <p>आनंदाची दिवाळी।<br /> घरी बोलवा वनमाळी॥<br /> घालीते मी रांगोळी।<br /> गोविंद गोविंद॥ -- संत <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%88" class="mw-redirect" title="जनाबाई">जनाबाई</a>   </p><p>सण दिवाळीचा आला।<br /> नामा राऊळाशी गेला॥<br /> हाती धरोनी देवाशी।<br /> चला आमुच्या घराशी॥ -- संत <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5" title="नामदेव">नामदेव</a>   </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="अन्य_कवींची_दिवाळी"><span id=".E0.A4.85.E0.A4.A8.E0.A5.8D.E0.A4.AF_.E0.A4.95.E0.A4.B5.E0.A5.80.E0.A4.82.E0.A4.9A.E0.A5.80_.E0.A4.A6.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.B3.E0.A5.80"></span>अन्य कवींची दिवाळी</h2></div> <ul><li>आयी अब की साल दिवाली, मुंह पर अपने खून मले (हिंदी चित्रपटगीत, चित्रपट - हकीकत, गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%95%E0%A4%B0" title="लता मंगेशकर">लता मंगेशकर</a>. संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A6%E0%A4%A8_%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%A8" class="mw-redirect" title="मदन मोहन">मदन मोहन</a>, कवी - <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%88%E0%A4%AB%E0%A5%80_%E0%A4%86%E0%A4%9D%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="कैफी आझमी">कैफी आझमी</a>)</li> <li>आयी दिवाली, आयी, कैसे उजाले लायी (हिंदी चित्रपट - खजांची-१९५८, गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A4%BE_%E0%A4%AD%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A4%B2%E0%A5%87" title="आशा भोसले">आशा भोसले</a>, संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%A8" title="मदनमोहन">मदनमोहन</a>, गीतकार राजेंद्रकृष्ण)</li> <li>आई दिवाली आई दिवाली, आई दिवाली आई दिवाली, दीपक संग नाचे पतंगा, मैं किसके संग नाचू बता जा (हिंदी चित्रपटगीत, चित्रपट - रतन, गीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%A1%E0%A5%80.%E0%A4%8F%E0%A4%A8._%E0%A4%AE%E0%A4%A7%E0%A5%8B%E0%A4%95" title="डी.एन. मधोक">डी.एन. मधोक</a>, संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8C%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="नौशाद">नौशाद</a>, गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%88_%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="जोहराबाई अंबालेवाली">जोहराबाई अंबालेवाली</a>)</li> <li>आली दिपवाळी, गड्यांनो आली दिपवाळी, लाडू करंज्या शंकरपाळी खाऊ कडबोळी. नळे चंद्रज्योती, फटाके फुलबाज्या वाती... (चौथ्या इयत्तेच्या जुन्या पाठ्यपुस्तकातली कविता)</li> <li>आली दिवाळी मंगलदायी, आनंद झाला घरोघरी (चित्रपट ?, गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%95%E0%A4%B0" title="लता मंगेशकर">लता मंगेशकर</a>, गीतकार व कवी - <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%A1%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="दत्ता डावजेकर">दत्ता डावजेकर</a>)</li> <li>आली माझ्या घरी ही दिवाळी (चित्रपट - अष्टविनायक, गायिका <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BE_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B2" title="अनुराधा पौडवाल">अनुराधा पौडवाल</a>, संगीतकार - अनिल-अरुण, कवी - <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE_%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%95%E0%A4%B0" title="शांताराम नांदगावकर">शांताराम नांदगावकर</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B3%E0%A4%95%E0%A5%87" title="शांता शेळके">शांता शेळके</a>)</li> <li>ओवाळिते मी लाडक्या भाऊराया, .... दिवाळीची शोभा या उजेडात न्हाली, कळस होऊनी भाऊबीज आली (चित्रपटगीत, चित्रपट - ओवाळिते भाऊराया, कवी - <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B6_%E0%A4%96%E0%A5%87%E0%A4%AC%E0%A5%82%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="जगदीश खेबूडकर">जगदीश खेबूडकर</a>, संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%B0_%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%97" title="प्रभाकर जोग">प्रभाकर जोग</a>, गायिका - कु. शुभांगी आणि <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A4%BE_%E0%A4%AD%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A4%B2%E0%A5%87" title="आशा भोसले">आशा भोसले</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%97_%E0%A4%AD%E0%A5%88%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%80" title="राग भैरवी">राग - भैरवी</a>)</li> <li>घर घर में दिवाली है मेरे घर मे अंधेरा (हिंदी चित्रपट - किस्मत-१९४३, गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%B0%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%88_%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95%E0%A5%80" title="अमीरबाई कर्नाटकी">अमीरबाई कर्नाटकी</a>, संगीत - <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B2_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="अनिल विश्वास">अनिल विश्वास</a>)</li> <li>दिवाली की रात पिया घर आनेवाला हैं (हिंदी चित्रपटगीत, चित्रपट - अमर कहानी, गायिका - <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%88%E0%A4%AF%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="सुरैया (पान अस्तित्वात नाही)">सुरैया</a></li> <li>दिवाळी दिवाळी आली, हासत नाचत खेळत आली (चित्रपट - माणूस, गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%B9%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%95%E0%A4%B0" title="शांता हुबळीकर">शांता हुबळीकर</a>, संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B5" title="मास्टर कृष्णराव">मास्टर कृष्णराव</a>, कवी - <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="अनंत काणेकर">अनंत काणेकर</a>?)</li> <li>दिवाळी येणार, अंगण सजणार, आनंद फुलणार, घरोघरी (चित्रपट - माझा मुलगा-१९७६, गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BE_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B2" title="अनुराधा पौडवाल">अनुराधा पौडवाल</a>, कवी आणि संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%B6%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5" title="यशवंत देव">यशवंत देव</a>)</li> <li>दिव्या दिव्यांचा सण हा आला, बहुमौजेचा, गड्यांनो, आनंद लुटू या चला (कवयित्री : मृण्मयी लिमये)</li> <li>दीप जलाओ, दीप जलाओ, आज दीवाली रे (संगीतकार - खय्याम)</li> <li>दीप जलेंगे दीप दिवाली आई हो (हिंदी चित्रपटगीत, चित्रपट - पैसा, गायिका <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="गीता दत्त">गीता दत्त</a>, संगीतकार - राम गांगुली, कवी - लालचंद बिस्मिल)</li> <li>नवलाख तळपती दीप विजेचे येथ, उतरली तारकादळे जणू नगरात.. (<a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%9C" class="mw-redirect" title="कुसुमाग्रज">कुसुमाग्रजांची</a> स्मृती नावाची कविता. संगीत दिग्दर्शक आणि गायक - <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A5%80._%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="सी. रामवंद्र (पान अस्तित्वात नाही)">सी. रामवंद्र</a>)</li> <li>भाऊबीज बघ उद्या सकाळी, तेल लावू मज न्हावू घालू, अंगा माझ्या येइल वास, घम घम घम, ताई घम घम घम (जुन्या पाठ्यपुस्तकातली कविता)<sup class="noprint">[ <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AD_%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="विकिपीडिया:संदर्भ द्या"><i><span title="या खूणपताके जवळच्या मजकुर/माहितीस खात्रीलायक,विश्वासार्ह संदर्भ हवा आहे." style="white-space: nowrap;">संदर्भ हवा </span></i></a>]</sup></li> <li>भाऊबीजेला आला माझा भाऊ घरी (भावगीत, गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%95%E0%A4%B0" title="लता मंगेशकर">लता मंगेशकर</a>, कवी आणी संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%A1%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="दत्ता डावजेकर">दत्ता डावजेकर</a>)</li> <li>लाखों तारे आसमान में, एक मगर ढूंढे न मिला, देख की दुनिया की दीवाली, दिल मेरा चुपचाप जला (हिंदी चित्रपटगीत, चित्रपट - हरियाली और रास्ता, गायक - <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%B6" title="मुकेश">मुकेश</a> व <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%95%E0%A4%B0" title="लता मंगेशकर">लता मंगेशकर</a>, गीतकार <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%88%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="शैलेंद्र">शैलेंद्र</a>, संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A4%B0_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%A8" class="mw-redirect" title="शंकर जयकिशन">शंकर जयकिशन</a>)</li> <li>लाविते मी निरांजन तुळशीच्या पायापाशी, भाग्य घेउनिया आली, आज धनत्रयोदशी (नाट्यगीत, नाटक - वाहतो ही दुर्वांची जुडी; गायिका - <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="माणिक वर्मा">माणिक वर्मा</a>, कवी आणि संगीतकार - <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B3_%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A4%9F%E0%A4%95%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="बाळ कोल्हटकर">बाळ कोल्हटकर</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%97_%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%82" title="राग पिलू">राग - पिलू</a>)</li> <li>सोनियाच्या ताटी उजळल्या ज्योती, ओवाळिते भाऊराया, वेड्या बहिणीची ही वेडी माया (मराठी चित्रपट - भाऊबीज, गायिका - आशा भोसले, संगीतकार वसंत मोहिते, कवी संजीव)</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%A3%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE.jpg" class="mw-file-description"><img alt="दिवाळीसाठी पणत्या" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%A3%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE.jpg/220px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%A3%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%A3%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE.jpg/330px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%A3%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%A3%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE.jpg/440px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%A3%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE.jpg 2x" data-file-width="3120" data-file-height="4160" /></a><figcaption></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="मेळघाट"><span id=".E0.A4.AE.E0.A5.87.E0.A4.B3.E0.A4.98.E0.A4.BE.E0.A4.9F"></span>मेळघाट</h2></div> <p>मेळघाटातील दिवाळी ही लक्ष्मीपूजनापासून सुरू होते आणि पुढील दहा दिवस हा सण साजरा होतो. लक्ष्मीपूजनाच्या दिवशी गाई व म्हशींना जंगलातील <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%A6%E0%A5%80" title="नदी">नदीवर</a> नेऊन आंघोळ घातली जाते. त्यानंतर नदीवरच कुलदैवताची पूजा केली जाते. घरी परतल्यानंतर सायंकाळी गोठ्यात शिरण्याआधी गाईंच्या पायावर पाणी घातले जाते. यथासांग पूजा केली जाते. लक्ष्मीपूजनाच्या दुसऱ्या दिवशी बलिप्रतिपदेला दुभत्या जनावरांची विशेष पूजा केली जाते. त्यांना गोडधोड खाऊ घातले जाते. गवळी समाजाच्या दिवाळीत हा दिवस सर्वांत महत्त्वाचा मानला जातो. यादिवशी घरातील सर्वजण नवीन कपडे परिधान करतात. अंगावर <a href="/wiki/%E0%A4%98%E0%A5%8B%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%A1%E0%A5%80" title="घोंगडी">घोंगडी</a> घेऊन गाई-म्हशींची पूजा करण्याचीही प्रथा आहे. घरातील सर्व सदस्य या दिवशी गुराख्याच्या पाया पडतात. त्यानंतर गाई, म्हशींचेही पाय धरले जातात. घरातील मायलेकी या गुरांची पूजा करतात. सारे सदस्य गोधनाकडून आशीर्वाद घेतात. पुढील प्रत्येक दिवशी गाई-म्हशींना दूध किंवा दुग्धपदार्थांनी आंघोळ घातली जाते. पुढील सात दिवस हा उत्सव सुरू असतो. गुराख्याला या दिवशी मोठा मान असतो. त्याला गाई, म्हशींचा मालक नवे कपडे देतो. यंदाही लक्ष्मीपूजन आणि बलिप्रतिपदेचा हा आनंद मेळघाट परिसरात अनुभवास आला. काळाच्या ओघात गावेही आधुनिक होत आहेत. मात्र गावकऱ्यांनी परंपरा तितक्याच निष्ठेने जपल्या आहेत. परंपरा या जगण्याचा आधार असतात, असा ग्रामस्थांचा ठाम समज. हाच समज गवळीबांधवांनी पारंपरिक उत्सवप्रियतेतून जपला आहे.<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>६०<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="अन्य_प्रांतांतील_दिवाळी"><span id=".E0.A4.85.E0.A4.A8.E0.A5.8D.E0.A4.AF_.E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.BE.E0.A4.82.E0.A4.A4.E0.A4.BE.E0.A4.82.E0.A4.A4.E0.A5.80.E0.A4.B2_.E0.A4.A6.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.B3.E0.A5.80"></span>अन्य प्रांतांतील दिवाळी</h2></div> <p><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="महाराष्ट्र">महाराष्ट्राच्या</a> उत्तरेकडील प्रांतांत पौर्णिमेनंतरच्या दिवसापासून पुढचा महिना सुरू होतो, त्यामुळे जेव्हा महाराष्ट्रात, कर्नाटकात आणि आंध्र प्रदेशात आश्विन महिन्याचा कृष्ण पक्ष चालू असतो, तेव्हा या प्रांतांत तो कार्तिक महिन्याचा कृष्ण पक्ष असतो. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="राजस्थान"><span id=".E0.A4.B0.E0.A4.BE.E0.A4.9C.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.A5.E0.A4.BE.E0.A4.A8"></span>राजस्थान</h3></div> <p><a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="राजस्थान">राजस्थानी</a> लोक दिवाळीचा संबंध राम वनवासातून परत आला, त्या मंगल घटनेशी जोडतात. काही ठिकाणी लंकादहनाचा देखावा उभा करून त्यातून शोभेची दारू उडवतात. मांजरीला लक्ष्मी मानून तिचे कौतुक करतात. तिने कितीही त्रास दिला तरी तिला मारत नाहीत. दिवाळीतल्या चतुर्दशीला रूपचौदस म्हणतात. त्या दिवशी ब्राह्मण व वैश्य स्त्रिया सूर्योदयापूर्वी स्नान करून विशेष शृंगार करतात. संध्याकाळी मुली मस्तकावर 'घुड्ल्या' घेऊन घरोघर फिरतात. घुडल्या म्हणजे सच्छिद्र घडा असतो व त्यात दिवा लावलेला असतो. अमावास्येला लक्ष्मीपूजन फार थाटाने करतात. प्रतिपदेला खेंखरा म्हणतात. त्या दिवशी गोवर्धन पूजा व अन्नकूट करतात. याच्या दुसऱ्या दिवशी राजदरबारी व घरोघरी दौतीची व लेखणीची पूजा होते.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>६१<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="पंजाब"><span id=".E0.A4.AA.E0.A4.82.E0.A4.9C.E0.A4.BE.E0.A4.AC"></span>पंजाब</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Diwali_in_Ahmedabad,_India_(4588909061).jpg" class="mw-file-description"><img alt="गुरुद्वारातील पूजन" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Diwali_in_Ahmedabad%2C_India_%284588909061%29.jpg/220px-Diwali_in_Ahmedabad%2C_India_%284588909061%29.jpg" decoding="async" width="220" height="418" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Diwali_in_Ahmedabad%2C_India_%284588909061%29.jpg/330px-Diwali_in_Ahmedabad%2C_India_%284588909061%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Diwali_in_Ahmedabad%2C_India_%284588909061%29.jpg/440px-Diwali_in_Ahmedabad%2C_India_%284588909061%29.jpg 2x" data-file-width="2368" data-file-height="4504" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AC" title="पंजाब">पंजाबातील</a> लोक रामराज्याभिषेकाच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ दिवाळीची दीपोत्सव करतात. तिथले शीख लोक अमृतसरच्या सुवर्ण मंदिराच्या स्थापनेचा स्मृतीदिन म्हणून हा सण पाळतात.<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>६२<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> सहावे गुरू हर गोविंद सिंह जी यांची मुघलांच्या कैदेतून या दिवशी सुटका झाल्याने शीख बांधव दिवाळीचा दिवस उत्साहाने साजरा करतात.<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>६३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="हरियाणा"><span id=".E0.A4.B9.E0.A4.B0.E0.A4.BF.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.A3.E0.A4.BE"></span>हरियाणा</h3></div> <p>दिव्यांची आरास करतात, मुलांचे दारुकाम असते. लक्ष्मीपूजन हा दिवाळीतील मुख्य कार्यक्रम असतो. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="उत्तर_प्रदेश"><span id=".E0.A4.89.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.A4.E0.A4.B0_.E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.A6.E0.A5.87.E0.A4.B6"></span>उत्तर प्रदेश</h3></div> <p><a href="/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6" title="उत्तर प्रदेश">उत्तर प्रदेशमधील</a> डोंगराळ भागातले लोक दिवाळीच्या दिवशी गायींची पूजा करतात व रात्री गावाच्या सीमेवर जाऊन मशालींच्या प्रकाशात नाचतात. काही लोक कुबेराची पूजा करतात, तर काही लोक देवीची पूजा करून तूपभात व साखर खातात. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="नेपाळ"><span id=".E0.A4.A8.E0.A5.87.E0.A4.AA.E0.A4.BE.E0.A4.B3"></span>नेपाळ</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:28102008.jpg" class="mw-file-description"><img alt="नेपाळमधील लक्ष्मीपूजन" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/28102008.jpg/220px-28102008.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/28102008.jpg/330px-28102008.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/28102008.jpg/440px-28102008.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B3" title="नेपाळ">नेपाळमध्ये</a> दिवाळीच्या दिवसात द्यूतक्रीडेला विशेष महत्त्व आहे. नेपाळी लोक लक्ष्मीपूजन तर करतातच, पण शिवाय कुत्रे, गायी, बैल यांचीही पूजा करतात.<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>६४<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="गोवा"><span id=".E0.A4.97.E0.A5.8B.E0.A4.B5.E0.A4.BE"></span>गोवा</h3></div> <p><a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B5%E0%A4%BE" title="गोवा">गोव्यातील</a> दिवाळी सामुदायिक आतिथ्याची असते. शेजारी पाजारी एकत्र जमून प्रत्येकाकडे जातात आणि दूधगुळाच्या पोह्यांचा फराळ करतात. गोव्यातील विविध गावांमध्ये आणि शहरी भागात नरकासुर राक्षसाचे पुतळे तयार करून त्यांचे दहन करण्याची स्पर्धा दरवर्षी आयोजित केली जाते. हे दिवाळीचे आकर्षण मानले जाते.<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>६५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="दक्षिण_भारत"><span id=".E0.A4.A6.E0.A4.95.E0.A5.8D.E0.A4.B7.E0.A4.BF.E0.A4.A3_.E0.A4.AD.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A4.A4"></span>दक्षिण भारत</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Diwali_offerings_to_god_in_Tamil_Nadu_JEG2437.jpg" class="mw-file-description"><img alt="तमिलनाडू मधील दीपावली नैवेद्य" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Diwali_offerings_to_god_in_Tamil_Nadu_JEG2437.jpg/220px-Diwali_offerings_to_god_in_Tamil_Nadu_JEG2437.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Diwali_offerings_to_god_in_Tamil_Nadu_JEG2437.jpg/330px-Diwali_offerings_to_god_in_Tamil_Nadu_JEG2437.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Diwali_offerings_to_god_in_Tamil_Nadu_JEG2437.jpg/440px-Diwali_offerings_to_god_in_Tamil_Nadu_JEG2437.jpg 2x" data-file-width="4928" data-file-height="3264" /></a><figcaption></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:India_-_Chennai_-_Festival_of_Lamps_-_10_(3100833224).jpg" class="mw-file-description"><img alt="दक्षिण भारतातील सजवलेले मंदिर" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/India_-_Chennai_-_Festival_of_Lamps_-_10_%283100833224%29.jpg/220px-India_-_Chennai_-_Festival_of_Lamps_-_10_%283100833224%29.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/India_-_Chennai_-_Festival_of_Lamps_-_10_%283100833224%29.jpg/330px-India_-_Chennai_-_Festival_of_Lamps_-_10_%283100833224%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/India_-_Chennai_-_Festival_of_Lamps_-_10_%283100833224%29.jpg/440px-India_-_Chennai_-_Festival_of_Lamps_-_10_%283100833224%29.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4" title="दक्षिण भारत">दक्षिण भारतात</a> या दिवशी सूर्योदयापूर्वी केलेले स्नान गंगास्नानाइतके पवित्र मानले जाते. <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%B3%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A5%82" title="तमिळनाडू">तमिळनाडूमध्येही</a> काही लोक नरकचतुर्दशीला सूर्योदयापूर्वी दोनदा स्नान करतात. आंध्र प्रदेशातील लोक घरासमोर एक मचाण बांधून त्यावर पणत्या लावतात व स्त्रिया त्याच्यावर बसून रात्रभर लक्ष्मीच्या स्वागताची गाणी गातात. लक्ष्मीपूजनाच्या दिवशी रेड्यांच्या टकरी लावतात. आश्विनी अमावास्येला केलेले पितृतर्पण विशेष फलप्रद मानतात.<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>६६<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="अन्य_धर्मीयांची_दिवाळी"><span id=".E0.A4.85.E0.A4.A8.E0.A5.8D.E0.A4.AF_.E0.A4.A7.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.AE.E0.A5.80.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.82.E0.A4.9A.E0.A5.80_.E0.A4.A6.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.B3.E0.A5.80"></span>अन्य धर्मीयांची दिवाळी</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="जैन_धर्म"><span id=".E0.A4.9C.E0.A5.88.E0.A4.A8_.E0.A4.A7.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.AE"></span>जैन धर्म</h3></div> <p>हिंदूंमधील दिवाळी सणाला जसा पौराणिक कथांचा आधार आहे तसाच <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%88%E0%A4%A8" class="mw-redirect" title="जैन">जैन</a> पुराणांतदेखील याचा उल्लेख आहे. इसवी सन पूर्व ५९९ या साली २४वे जैन र्तीथकर वर्धमान <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="महावीर">महावीर</a> यांचे आश्विन महिन्यातील अमावास्येच्या पहाटे चार वाजता बिहार राज्यातील पावापुरी येथे निर्वाण झाले, त्यांनी मोक्ष मिळवला त्या आनंदाप्रीत्यर्थ पहाटेच्या अंधारात असंख्य दिवे उजळून दीपावली साजरी करण्याची प्रथा जैन धर्मीयांत सुरू झाली. या दिवाळीला 'निर्वाण महोत्सव' असेही म्हणतात.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>६७<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>निर्वाण लाडू</dt></dl> <p>या दिवशी सर्व जैन धर्मीय लोक पहाटे चार वाजता जैनमंदिरांत जाऊन 'निर्वाण लाडू' चढवतात. हा लाडू जुन्या काळातील पायलीच्या वजनाचा, मोठ्ठा असतो. त्यावर आणखी एक छोटा लाडू ठेवतात. काही ठिकाणी तो बुंदीचा किंवा तिळाचा बनवतात. एका ताटात हा लाडू, साळीच्या लाह्या, आवळे, विड्याची पाने, तांदूळ, झेंडूची फुले आदी ठेवतात. या वेळेस महावीरांंपूर्वी झालेल्या आणि मोक्षाला गेलेल्या तेवीस तीर्थंकरांचा आणि कोट्यवधी जैन साधूंपकी काही प्रमुख साधूंचा उल्लेख असलेले 'निर्वाणकांड' हे स्तुति-स्तोत्र म्हणून, जयजयकार करत हा लाडू चढवला जातो. समाजाच्या वतीने मुख्य लाडू चढवला जात असताना प्रत्येक जण आपल्या हातातील एका ताटलीत एक छोटा लाडू घेऊन चढवत असतो. जैन धर्मातील सर्वच पुरुष आणि बहुतेक स्त्रियाही याच पद्धतीने पहाटे 'निर्वाणलाडू' चढवतात. </p><p>अशा प्रकारे जैन समाज सणा-उत्सवाच्या वेळीही आपलीच परंपरा जपण्याचा आणि खाद्यसंस्कृती टिकवण्याचा प्रयत्‍न करतात. मात्र, सुशिक्षित जैन मंडळी जीवितहिंसा टाळून <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%A3" class="mw-redirect" title="पर्यावरण">पर्यावरण</a> रक्षणालाही हातभार लागावा म्हणून सार्वजनिक ठिकाणी नाहीच, पण घरीही फटाके वाजवत नाहीत. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="सिंधी"><span id=".E0.A4.B8.E0.A4.BF.E0.A4.82.E0.A4.A7.E0.A5.80"></span>सिंधी</h3></div> <p>सिंधी लोक दिवाळीच्या रात्री गावाबाहेर मशाली लावून नृत्य करतात. नंतर तलावाच्या काठी माती आणून ते एक चबुतरा करतात व त्यावर कात्री वृक्षाची फांदी लावून तिची पूजा करतात.<sup id="cite_ref-:0_35-4" class="reference"><a href="#cite_note-:0-35"><span class="cite-bracket">[</span>३५<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="अन्य_समाजांतील_प्रथा"><span id=".E0.A4.85.E0.A4.A8.E0.A5.8D.E0.A4.AF_.E0.A4.B8.E0.A4.AE.E0.A4.BE.E0.A4.9C.E0.A4.BE.E0.A4.82.E0.A4.A4.E0.A5.80.E0.A4.B2_.E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.A5.E0.A4.BE"></span>अन्य समाजांतील प्रथा</h3></div> <p>पण काही विशिष्ट समाजातील (उदा. बघेरवाल) स्त्रियांसाठी <i>दिवा देणे</i> ही वेगळी प्रथा असते. (हा मारवाडी भाषेतील <i>दिवो दिखानो</i>चा अपभ्रंश असावा). देवासमोरील वेदीवर ओल्या कुंकवाचे <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95" title="स्वस्तिक">स्वस्तिक</a> आणि पद्म काढून त्यावर रव्याच्या आठ पातळसर पुऱ्या (साळ्या) ठेवतात. त्यांतील चार पुऱ्यांवर प्रथम गूळ घालून केलेली जाडसर लहान दशमी (गुण्या) ठेवतात. त्यावर सुत्तरफेणी (सूत्रफेणी), मग फेनला आणि त्यावर तिळाचा लाडू ठेवतात. उरलेल्या चार पुऱ्यांवर एखादे मोठे फळ, बहुतेक <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AB%E0%A4%B3" title="सीताफळ">सीताफळ</a> ठेवतात. याच्या चारही बाजूंना पाच विड्याची पाने ठेवून त्यावर आवळे, <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%B3" title="तांदूळ">तांदूळ</a>, साळीच्या लाह्या, झेंडूची फुले इत्यादी ठेवतात. नंतर या सर्वांवर प्रत्येकी एक-एक कणकेचा दिवा लावतात. यांतील आठ पुऱ्या हे अष्टकर्माचे प्रतीक, सुत्तरफेणीमध्ये बारीक बारीक अशी अनेक सूत्रे असतात म्हणून ते ८४ लक्ष योनींचे प्रतीक, <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B3" title="तीळ">तीळ</a> हे एक दलीय अखंड धान्य शिवाय स्निग्धतेचें भांडार. फळ हे मोक्षरूपी फळाचे प्रतीक, असे हे सर्व पदार्थ प्रतीकरूपी आहेत. पूर्वी आणि आताही काही ठिकाणी रोजचा स्वयंपाक करताना किंवा सणावाराला तसेच नवीन फळ खाण्यापूर्वी प्रथम देवाला वाहण्याची पद्धत आहे. त्यानुसार दिवाळीच्या फराळातील करंजी धनत्रयोदशीला, चतुर्दशीला लाडू, अमावास्या आणि पाडवा हे मुख्य दिवस म्हणून फेणी-फेनल्याचा मान आणि भाऊबीजेला सांजोरी असे पदार्थ प्रथम देवाला आणि मग स्वतः खायला घेतात शिवाय या दिवसांतच सीताफळ, आवळे, <a href="/wiki/%E0%A4%9D%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%82" title="झेंडू">झेंडूची</a> फुले इत्यादी येत असतात, म्हणून तीही देवाला अर्पण करण्याचा प्रघात पडला असेल. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="फटाके"><span id=".E0.A4.AB.E0.A4.9F.E0.A4.BE.E0.A4.95.E0.A5.87"></span>फटाके</h2></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Diwali_P1030145_(4019225815).jpg" class="mw-file-description"><img alt="फटाके" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Diwali_P1030145_%284019225815%29.jpg/220px-Diwali_P1030145_%284019225815%29.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Diwali_P1030145_%284019225815%29.jpg/330px-Diwali_P1030145_%284019225815%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Diwali_P1030145_%284019225815%29.jpg/440px-Diwali_P1030145_%284019225815%29.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1840" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>दिवाळीच्या आनंदाप्रीत्यर्थ शोभेचे दारूकाम केले जाते.<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>६८<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>लहान थोर सर्वजण फटाके उडविण्याचा आनंद घेतात. तथापि फटाके उडविल्यामुळे होणारे अपघात लक्षात घेऊन संभाव्य सूचना दिल्या जातात तसेच हवेचे प्रदूषण टाळण्यासाठी आवाहन ही केले जाते.<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>६९<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>७०<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="जागतिक_स्वरूप"><span id=".E0.A4.9C.E0.A4.BE.E0.A4.97.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.95_.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.B5.E0.A4.B0.E0.A5.82.E0.A4.AA"></span>जागतिक स्वरूप</h2></div> <p>या सणाला आता जागतिक स्वरूप येत चालले आहे. जगभरातले भारतीय आपापल्या शहरात दिवाळी साजरी करतात. <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="अमेरिका">अमेरिका</a> येथे <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%82_%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%80" title="न्यू जर्सी">न्यू जर्सी</a> भागात भारतासारखी दुकाने सजवलेली आढळतात. <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A4%A8" title="लंडन">लंडन</a> शहरातही दिवाळी साजरी केली जाते. दिवाळी हा प्रामुख्याने <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="हिंदू धर्म">हिंदू</a>, तसेच <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="दक्षिण आशिया">दक्षिण आशिया</a> व <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%AF_%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आग्नेय आशिया">आग्नेय आशियातील</a> अन्य धर्मीय समाजांत काही प्रमाणात साजरा केला जाणारा उत्सव आहे. </p><p><a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4" title="भारत">भारत</a>,<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>७१<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="गयाना">गयाना</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%B5_%E0%A4%9F%E0%A5%8B%E0%A4%AC%E0%A5%85%E0%A4%97%E0%A5%8B" class="mw-redirect" title="त्रिनिदाद व टोबॅगो">त्रिनिदाद व टोबॅगो</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%80" title="फिजी">फिजी</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="मलेशिया">मलेशिया</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="म्यानमार">म्यानमार</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%89%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%B8" title="मॉरिशस">मॉरिशस</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="श्रीलंका">श्रीलंका</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0" title="सिंगापूर">सिंगापूर</a><sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>७२<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> व <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AE" title="सुरिनाम">सुरिनाम</a> या देशांमध्ये दिवाळीनिमित्त सार्वजनिक सुट्टी असते.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>७३<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Diwali_Celebrations_indian_flag_Melbourne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Diwali_Celebrations_indian_flag_Melbourne.jpg/220px-Diwali_Celebrations_indian_flag_Melbourne.jpg" decoding="async" width="220" height="324" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Diwali_Celebrations_indian_flag_Melbourne.jpg/330px-Diwali_Celebrations_indian_flag_Melbourne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Diwali_Celebrations_indian_flag_Melbourne.jpg/440px-Diwali_Celebrations_indian_flag_Melbourne.jpg 2x" data-file-width="858" data-file-height="1263" /></a><figcaption>भारतीय ध्वज मेलबर्न येथे दिवाळी निमित्त लावला जातो.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E0%A4%91%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="ऑस्ट्रेलिया">ऑस्ट्रेलियामध्ये</a> <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8" title="मेलबर्न">मेलबर्न</a> येथे सरकारी खर्चाने दिवाळीचा कार्यक्रम साजरा केला जातो. इ.स.२०१० मध्ये भारत सरकारने या कार्यक्रमाला एक लाख <a href="/wiki/%E0%A4%91%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A8_%E0%A4%A1%E0%A5%89%E0%A4%B2%E0%A4%B0" title="ऑस्ट्रेलियन डॉलर">डॉलर</a> दिले होते. यामध्ये शहराच्या प्रमुख फेडरेशन चौकात <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="भारतीय संस्कृती">भारतीय संस्कृतीवर</a> आधारीत अनेक कार्यक्रम सादर होतात. त्या नंतर फटाक्यांच्या आतषबाजीचा कार्यक्रम होतो. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="दिवाळी_अंक"><span id=".E0.A4.A6.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.B3.E0.A5.80_.E0.A4.85.E0.A4.82.E0.A4.95"></span>दिवाळी अंक</h2></div> <dl><dd><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>मुख्य पान: <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%95" title="दिवाळी अंक">दिवाळी अंक</a></i></div></dd></dl> <p>दिवाळीनिमित्त प्रतिवर्षी <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80" class="mw-redirect mw-disambig" title="मराठी">मराठी</a> तसेच अन्य भाषिक साहित्य क्षेत्रात दिवाळी अंक प्रकाशित केले जातात. यातील विशेष औचित्यपूर्ण अंकांना पारितोषिकही दिले जाते. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="हे_सुद्धा_पहा"><span id=".E0.A4.B9.E0.A5.87_.E0.A4.B8.E0.A5.81.E0.A4.A6.E0.A5.8D.E0.A4.A7.E0.A4.BE_.E0.A4.AA.E0.A4.B9.E0.A4.BE"></span>हे सुद्धा पहा</h2></div> <ul><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8" title="वसुबारस">वसुबारस</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%A8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="धनत्रयोदशी">धनत्रयोदशी</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="नरक चतुर्दशी">नरक चतुर्दशी</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="लक्ष्मीपूजन">लक्ष्मीपूजन</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE" title="बलिप्रतिपदा">बलिप्रतिपदा</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%8A%E0%A4%AC%E0%A5%80%E0%A4%9C" title="भाऊबीज">भाऊबीज</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A4%95%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B2" title="आकाशकंदील">आकाशकंदील</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="चित्रदालन"><span id=".E0.A4.9A.E0.A4.BF.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.A6.E0.A4.BE.E0.A4.B2.E0.A4.A8"></span>चित्रदालन</h2></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Deepavali_Firework_fountain.jpg" class="mw-file-description" title="भुईनळे"><img alt="भुईनळे" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Deepavali_Firework_fountain.jpg/120px-Deepavali_Firework_fountain.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Deepavali_Firework_fountain.jpg/180px-Deepavali_Firework_fountain.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Deepavali_Firework_fountain.jpg/240px-Deepavali_Firework_fountain.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext">भुईनळे</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Deepavali_Firework_Circle_in_swing.jpg" class="mw-file-description" title="भुईचक्र"><img alt="भुईचक्र" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Deepavali_Firework_Circle_in_swing.jpg/120px-Deepavali_Firework_Circle_in_swing.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Deepavali_Firework_Circle_in_swing.jpg/180px-Deepavali_Firework_Circle_in_swing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Deepavali_Firework_Circle_in_swing.jpg/240px-Deepavali_Firework_Circle_in_swing.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext">भुईचक्र</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97.jpg" class="mw-file-description" title="रांगोळीचे रंग"><img alt="रांगोळीचे रंग" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97.jpg/120px-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97.jpg/180px-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97.jpg/240px-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97.jpg 2x" data-file-width="4160" data-file-height="3120" /></a></span></div> <div class="gallerytext">रांगोळीचे रंग</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Dipavali_Rangoli.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळीनिमित्त रेखलेली रांगोळी"><img alt="दिवाळीनिमित्त रेखलेली रांगोळी" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Dipavali_Rangoli.jpg/120px-Dipavali_Rangoli.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Dipavali_Rangoli.jpg/180px-Dipavali_Rangoli.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Dipavali_Rangoli.jpg/240px-Dipavali_Rangoli.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळीनिमित्त रेखलेली रांगोळी</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Stalls_selling_Fireworks.jpg" class="mw-file-description" title="फटाक्यांची दुकाने"><img alt="फटाक्यांची दुकाने" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Stalls_selling_Fireworks.jpg/120px-Stalls_selling_Fireworks.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Stalls_selling_Fireworks.jpg/180px-Stalls_selling_Fireworks.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Stalls_selling_Fireworks.jpg/240px-Stalls_selling_Fireworks.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext">फटाक्यांची दुकाने</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळीसाठी साहित्य विक्री"><img alt="दिवाळीसाठी साहित्य विक्री" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/90px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/135px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/180px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg 2x" data-file-width="3120" data-file-height="4160" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळीसाठी साहित्य विक्री</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%AB%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळीसाठी झेंडूची फुले आणि तोरणे"><img alt="दिवाळीसाठी झेंडूची फुले आणि तोरणे" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%AB%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0.jpg/90px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%AB%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%AB%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0.jpg/135px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%AB%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%AB%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0.jpg/180px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%AB%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0.jpg 2x" data-file-width="3120" data-file-height="4160" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळीसाठी झेंडूची फुले आणि तोरणे</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%96%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A0%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळी खरेदीसाठी बाजारपेठेतील दुकान"><img alt="दिवाळी खरेदीसाठी बाजारपेठेतील दुकान" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%96%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A0%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8.jpg/120px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%96%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A0%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%96%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A0%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8.jpg/180px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%96%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A0%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%96%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A0%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8.jpg/240px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%96%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%A0%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8.jpg 2x" data-file-width="4160" data-file-height="3120" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळी खरेदीसाठी बाजारपेठेतील दुकान</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Flower_Garlands_for_Dipavali_garnishing.jpg" class="mw-file-description" title="सजावट करण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या झेंडूच्या फुलांच्या माळा"><img alt="सजावट करण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या झेंडूच्या फुलांच्या माळा" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Flower_Garlands_for_Dipavali_garnishing.jpg/120px-Flower_Garlands_for_Dipavali_garnishing.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Flower_Garlands_for_Dipavali_garnishing.jpg/180px-Flower_Garlands_for_Dipavali_garnishing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Flower_Garlands_for_Dipavali_garnishing.jpg/240px-Flower_Garlands_for_Dipavali_garnishing.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext">सजावट करण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या झेंडूच्या फुलांच्या माळा</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Abhyangsnaan_Ovalanichetaat_Diwali.jpg" class="mw-file-description" title="उटणे असलेले अभ्यंगस्नाना नंतरचे ओवाळणीचे ताट"><img alt="उटणे असलेले अभ्यंगस्नाना नंतरचे ओवाळणीचे ताट" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Abhyangsnaan_Ovalanichetaat_Diwali.jpg/120px-Abhyangsnaan_Ovalanichetaat_Diwali.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Abhyangsnaan_Ovalanichetaat_Diwali.jpg/180px-Abhyangsnaan_Ovalanichetaat_Diwali.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Abhyangsnaan_Ovalanichetaat_Diwali.jpg/240px-Abhyangsnaan_Ovalanichetaat_Diwali.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a></span></div> <div class="gallerytext">उटणे असलेले अभ्यंगस्नाना नंतरचे ओवाळणीचे ताट</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5.jpg" class="mw-file-description" title="दीपोत्सव"><img alt="दीपोत्सव" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5.jpg/120px-%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5.jpg" decoding="async" width="120" height="72" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5.jpg/180px-%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5.jpg/240px-%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दीपोत्सव</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Diwali_Farsan.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळी फराळ"><img alt="दिवाळी फराळ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Diwali_Farsan.jpg/120px-Diwali_Farsan.jpg" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Diwali_Farsan.jpg/180px-Diwali_Farsan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Diwali_Farsan.jpg/240px-Diwali_Farsan.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="2048" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळी फराळ</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Diwali_Lanterns_in_Pun_Maharashtra.jpg" class="mw-file-description" title="आकाशकंदील विक्री"><img alt="आकाशकंदील विक्री" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Diwali_Lanterns_in_Pun_Maharashtra.jpg/120px-Diwali_Lanterns_in_Pun_Maharashtra.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Diwali_Lanterns_in_Pun_Maharashtra.jpg/180px-Diwali_Lanterns_in_Pun_Maharashtra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Diwali_Lanterns_in_Pun_Maharashtra.jpg/240px-Diwali_Lanterns_in_Pun_Maharashtra.jpg 2x" data-file-width="4080" data-file-height="3072" /></a></span></div> <div class="gallerytext">आकाशकंदील विक्री</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Hyderabad_bull.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळी पूजनासाठी सजविलेला बैल"><img alt="दिवाळी पूजनासाठी सजविलेला बैल" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Hyderabad_bull.jpg/120px-Hyderabad_bull.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Hyderabad_bull.jpg/180px-Hyderabad_bull.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Hyderabad_bull.jpg/240px-Hyderabad_bull.jpg 2x" data-file-width="1022" data-file-height="766" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळी पूजनासाठी सजविलेला बैल</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Bhaitika_krital.jpg" class="mw-file-description" title="नेपाळमधील दिवाळी"><img alt="नेपाळमधील दिवाळी" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Bhaitika_krital.jpg/90px-Bhaitika_krital.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Bhaitika_krital.jpg/135px-Bhaitika_krital.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Bhaitika_krital.jpg/180px-Bhaitika_krital.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="640" /></a></span></div> <div class="gallerytext">नेपाळमधील दिवाळी</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Multicultural_program_diwali_celebration2014.jpg" class="mw-file-description" title="मेलबर्न शहरात चाललेला दिवाळीचा कार्यक्रम वर्ष २०१४"><img alt="मेलबर्न शहरात चाललेला दिवाळीचा कार्यक्रम वर्ष २०१४" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Multicultural_program_diwali_celebration2014.jpg/120px-Multicultural_program_diwali_celebration2014.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Multicultural_program_diwali_celebration2014.jpg/180px-Multicultural_program_diwali_celebration2014.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Multicultural_program_diwali_celebration2014.jpg/240px-Multicultural_program_diwali_celebration2014.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8" title="मेलबर्न">मेलबर्न</a> शहरात चाललेला दिवाळीचा कार्यक्रम वर्ष २०१४</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B3_%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळी फराळ पदार्थ विक्री"><img alt="दिवाळी फराळ पदार्थ विक्री" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B3_%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/120px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B3_%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B3_%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/180px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B3_%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B3_%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg/240px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B3_%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="3096" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळी फराळ पदार्थ विक्री</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Jain_Diwali_3.jpg" class="mw-file-description" title="जैन मंदिरातील दिवाळी"><img alt="जैन मंदिरातील दिवाळी" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Jain_Diwali_3.jpg/120px-Jain_Diwali_3.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Jain_Diwali_3.jpg/180px-Jain_Diwali_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Jain_Diwali_3.jpg/240px-Jain_Diwali_3.jpg 2x" data-file-width="4096" data-file-height="3072" /></a></span></div> <div class="gallerytext">जैन मंदिरातील दिवाळी </div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Diwali_Festival_street_shop.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळी साहित्य विक्री दुकान"><img alt="दिवाळी साहित्य विक्री दुकान" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Diwali_Festival_street_shop.jpg/120px-Diwali_Festival_street_shop.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Diwali_Festival_street_shop.jpg/180px-Diwali_Festival_street_shop.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Diwali_Festival_street_shop.jpg/240px-Diwali_Festival_street_shop.jpg 2x" data-file-width="4080" data-file-height="3072" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळी साहित्य विक्री दुकान </div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%88.jpg" class="mw-file-description" title="दिवाळी रोषणाई"><img alt="दिवाळी रोषणाई" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%88.jpg/90px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%88.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%88.jpg/135px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%88.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%88.jpg/181px-%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%88.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="4080" /></a></span></div> <div class="gallerytext">दिवाळी रोषणाई</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="संदर्भ"><span id=".E0.A4.B8.E0.A4.82.E0.A4.A6.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.AD"></span>संदर्भ</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1954978">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Heiligman31-1"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-Heiligman31_1-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFVasudha_NarayananDeborah_Heiligman2008" class="citation book">Vasudha Narayanan; Deborah Heiligman (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170102023011/https://books.google.com/books?id=rdTJJEQsDHoC&pg=PA31"><i>Celebrate Diwali</i></a>. National Geographic Society. p. 31. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-1-4263-0291-6" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-1-4263-0291-6"><bdi>978-1-4263-0291-6</bdi></a>. 2 January 2017 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=rdTJJEQsDHoC&pg=PA31">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">14 October</span> 2016 रोजी पाहिले</span>. <q>All the stories associated with Deepavali, however, speak of the joy connected with the victory of light over darkness, knowledge over ignorance, and good over evil.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Celebrate+Diwali&rft.pages=31&rft.pub=National+Geographic+Society&rft.date=2008&rft.isbn=978-1-4263-0291-6&rft.au=Vasudha+Narayanan&rft.au=Deborah+Heiligman&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DrdTJJEQsDHoC%26pg%3DPA31&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2448300">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:var(--color-success,#3a3);margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style></span> </li> <li id="cite_note-htoday-2"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-htoday_2-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFTina_K_Ramnarine2013" class="citation book">Tina K Ramnarine (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170102013829/https://books.google.com/books?id=yTiPAQAAQBAJ&pg=PA78"><i>Musical Performance in the Diaspora</i></a>. Routledge. p. 78. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-1-317-96956-3" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-1-317-96956-3"><bdi>978-1-317-96956-3</bdi></a>. 2 January 2017 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=yTiPAQAAQBAJ&pg=PA78">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">14 October</span> 2016 रोजी पाहिले</span>. <q>Light, in the form of candles and lamps, is a crucial part of Diwali, representing the triumph of light over darkness, goodness over evil and hope for the future.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Musical+Performance+in+the+Diaspora&rft.pages=78&rft.pub=Routledge&rft.date=2013&rft.isbn=978-1-317-96956-3&rft.au=Tina+K+Ramnarine&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DyTiPAQAAQBAJ%26pg%3DPA78&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-3"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-ReferenceA_3-0">^</a></b></span> <span class="reference-text">Jean Mead, <i>How and why Do Hindus Celebrate Divali?</i></span> </li> <li id="cite_note-melton252-4"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-melton252_4-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFConstance_Jones2011">Constance Jones 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-OED-Diwali-5"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-OED-Diwali_5-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><i>The New Oxford Dictionary of English</i> (1998) <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"><a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%A4_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%95" title="आंतरराष्ट्रीय प्रमाणित पुस्तक क्रमांक">आयएसबीएन</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-0-19-861263-6" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-0-19-861263-6">978-0-19-861263-6</a> – p. 540 "<b>Diwali</b> /dɪwɑːli/ (also <b>Diwali</b>) <b>noun</b> a Hindu festival with lights...".</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/EBchecked/topic/166786/Diwali">Diwali</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150501153023/https://www.britannica.com/EBchecked/topic/166786/Diwali">Archived</a> 2015-05-01 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. <i>Encyclopædia Britannica</i> (2009)</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://indianexpress.com/article/lifestyle/life-style/diwali-2020-date-in-india-when-is-diwali-in-2020-7013223/">"Diwali 2020 Date in India: When is Diwali in 2020?"</a>. <i>The Indian Express</i> (इंग्रजी भाषेत). 11 November 2020. 16 November 2020 रोजी मूळ पानापासून <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201116074618/https://indianexpress.com/article/lifestyle/life-style/diwali-2020-date-in-india-when-is-diwali-in-2020-7013223/">संग्रहित</a><span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">2020-11-13</span> रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Indian+Express&rft.atitle=Diwali+2020+Date+in+India%3A+When+is+Diwali+in+2020%3F&rft.date=2020-11-11&rft_id=https%3A%2F%2Findianexpress.com%2Farticle%2Flifestyle%2Flife-style%2Fdiwali-2020-date-in-india-when-is-diwali-in-2020-7013223%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-:2-8"><span class="mw-cite-backlink">^ <a href="#cite_ref-:2_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:2_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFFieldhouse2017" class="citation book">Fieldhouse, Paul (2017-04-17). <i>Food, Feasts, and Faith: An Encyclopedia of Food Culture in World Religions [2 volumes]</i> (इंग्रजी भाषेत). ABC-CLIO. p. 150. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-1-61069-412-4" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-1-61069-412-4"><bdi>978-1-61069-412-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Food%2C+Feasts%2C+and+Faith%3A+An+Encyclopedia+of+Food+Culture+in+World+Religions+%5B2+volumes%5D&rft.pages=150&rft.pub=ABC-CLIO&rft.date=2017-04-17&rft.isbn=978-1-61069-412-4&rft.aulast=Fieldhouse&rft.aufirst=Paul&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFStent2013" class="citation book">Stent, David (2013-10-22). <i>Religious Studies: Made Simple</i> (इंग्रजी भाषेत). Elsevier. p. 137. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-1-4831-8320-6" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-1-4831-8320-6"><bdi>978-1-4831-8320-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Religious+Studies%3A+Made+Simple&rft.pages=137&rft.pub=Elsevier&rft.date=2013-10-22&rft.isbn=978-1-4831-8320-6&rft.aulast=Stent&rft.aufirst=David&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-Suzanne_Barchers_2013-10"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-Suzanne_Barchers_2013_10-0">^</a></b></span> <span class="reference-text">Suzanne Barchers (2013).</span> </li> <li id="cite_note-Sharma2006-11"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-Sharma2006_11-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFSharmaGupta2006" class="citation book">Sharma, S.P.; Gupta, Seema (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210126200725/https://books.google.com/books?id=wPPr9HdmnHcC&q=diwali+mahavira+527&pg=PA79"><i>Fairs and Festivals of India</i></a>. Pustak Mahal. p. 79. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-81-223-0951-5" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-81-223-0951-5"><bdi>978-81-223-0951-5</bdi></a>. 26 January 2021 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=wPPr9HdmnHcC&q=diwali+mahavira+527&pg=PA79">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">10 November</span> 2020 रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fairs+and+Festivals+of+India&rft.pages=79&rft.pub=Pustak+Mahal&rft.date=2006&rft.isbn=978-81-223-0951-5&rft.aulast=Sharma&rft.aufirst=S.P.&rft.au=Gupta%2C+Seema&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DwPPr9HdmnHcC%26q%3Ddiwali%2Bmahavira%2B527%26pg%3DPA79&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-N._Upadhye,_Review_1982_pp._231–232-12"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-N._Upadhye,_Review_1982_pp._231–232_12-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFUpadhye1982" class="citation journal">Upadhye, A.N. (Jan–Mar 1982). Cohen, Richard J. (ed.). "Mahavira and His Teachings". <i>Journal of the American Oriental Society</i>. <b>102</b> (1): 231–232. <a href="/w/index.php?title=Doi_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doi (identifier) (पान अस्तित्वात नाही)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F601199">10.2307/601199</a>. <a href="/w/index.php?title=JSTOR_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="JSTOR (identifier) (पान अस्तित्वात नाही)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/601199">601199</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+the+American+Oriental+Society&rft.atitle=Mahavira+and+His+Teachings&rft.volume=102&rft.issue=1&rft.pages=231-232&rft.date=1982-01%2F1982-03&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F601199&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F601199&rft.aulast=Upadhye&rft.aufirst=A.N.&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFGeoff_Teece2005" class="citation book">Geoff Teece (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170102024403/https://books.google.com/books?id=kJO1WIABhPQC&pg=PA23"><i>Sikhism</i></a>. Smart Apple Media. p. 23. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-1-58340-469-0" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-1-58340-469-0"><bdi>978-1-58340-469-0</bdi></a>. 2 January 2017 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=kJO1WIABhPQC&pg=PA23">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">14 October</span> 2016 रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sikhism&rft.pages=23&rft.pub=Smart+Apple+Media&rft.date=2005&rft.isbn=978-1-58340-469-0&rft.au=Geoff+Teece&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DkJO1WIABhPQC%26pg%3DPA23&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-MK72-14"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-MK72_14-0">^</a></b></span> <span class="reference-text">McDermott and Kripal p.72</span> </li> <li id="cite_note-diwaliBuddhist-15"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-diwaliBuddhist_15-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFTodd_T._Lewis2000" class="citation book">Todd T. Lewis (7 September 2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=whZ5kAPSwl8C&pg=PA118"><i>Popular Buddhist Texts from Nepal: Narratives and Rituals of Newar Buddhism</i></a>. State University of New York Press. pp. 118–119. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-0-7914-9243-7" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-0-7914-9243-7"><bdi>978-0-7914-9243-7</bdi></a>. 2 January 2017 रोजी मूळ पानापासून <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170102030235/https://books.google.com/books?id=whZ5kAPSwl8C&pg=PA118">संग्रहित</a><span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">14 October</span> 2016 रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Popular+Buddhist+Texts+from+Nepal%3A+Narratives+and+Rituals+of+Newar+Buddhism&rft.pages=118-119&rft.pub=State+University+of+New+York+Press&rft.date=2000-09-07&rft.isbn=978-0-7914-9243-7&rft.au=Todd+T.+Lewis&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DwhZ5kAPSwl8C%26pg%3DPA118&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-Prem_Saran_2012_175-16"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-Prem_Saran_2012_175_16-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFPrem_Saran2012" class="citation book">Prem Saran (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=5-DfCgAAQBAJ&pg=PA175"><i>Yoga, Bhoga and Ardhanariswara: Individuality, Wellbeing and Gender in Tantra</i></a>. <a href="/w/index.php?title=Routledge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Routledge (पान अस्तित्वात नाही)">Routledge</a>. p. 175. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-1-136-51648-1" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-1-136-51648-1"><bdi>978-1-136-51648-1</bdi></a>. 2 January 2017 रोजी मूळ पानापासून <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170102021020/https://books.google.com/books?id=5-DfCgAAQBAJ&pg=PA175">संग्रहित</a><span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">14 October</span> 2016 रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Yoga%2C+Bhoga+and+Ardhanariswara%3A+Individuality%2C+Wellbeing+and+Gender+in+Tantra&rft.pages=175&rft.pub=Routledge&rft.date=2012&rft.isbn=978-1-136-51648-1&rft.au=Prem+Saran&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D5-DfCgAAQBAJ%26pg%3DPA175&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-melton2522-17"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-melton2522_17-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFConstance_Jones2011">Constance Jones 2011</a></span> </li> <li id="cite_note-YustJohnson2006-18"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-YustJohnson2006_18-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFKaren-Marie_YustAostre_N._JohnsonSandy_Eisenberg_Sasso2006" class="citation book">Karen-Marie Yust; Aostre N. Johnson; Sandy Eisenberg Sasso (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220110120611/https://books.google.com/books?id=_dWh0l-iXHUC&pg=PA223"><i>Nurturing Child and Adolescent Spirituality: Perspectives from the World's Religious Traditions</i></a>. Rowman & Littlefield. pp. 232–233. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-0-7425-4463-5" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-0-7425-4463-5"><bdi>978-0-7425-4463-5</bdi></a>. 10 January 2022 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_dWh0l-iXHUC&pg=PA223">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">29 August</span> 2018 रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nurturing+Child+and+Adolescent+Spirituality%3A+Perspectives+from+the+World%27s+Religious+Traditions&rft.pages=232-233&rft.pub=Rowman+%26+Littlefield&rft.date=2006&rft.isbn=978-0-7425-4463-5&rft.au=Karen-Marie+Yust&rft.au=Aostre+N.+Johnson&rft.au=Sandy+Eisenberg+Sasso&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D_dWh0l-iXHUC%26pg%3DPA223&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-jgl-19"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-jgl_19-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFJames_G._Lochtefeld2002">James G. Lochtefeld 2002</a></span> </li> <li id="cite_note-Suzanne_Barchers_20132-20"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-Suzanne_Barchers_20132_20-0">^</a></b></span> <span class="reference-text">Suzanne Barchers (2013).</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEChristopher_H._JohnsonSimon_TeuscherDavid_Warren_Sabean2011-21"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTEChristopher_H._JohnsonSimon_TeuscherDavid_Warren_Sabean2011_21-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFChristopher_H._JohnsonSimon_TeuscherDavid_Warren_Sabean2011">Christopher H. Johnson, Simon Teuscher & David Warren Sabean 2011</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEManju_N._Shah1995-22"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTEManju_N._Shah1995_22-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFManju_N._Shah1995">Manju N. Shah 1995</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEPaul_Fieldhouse2017-23"><span class="mw-cite-backlink">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTEPaul_Fieldhouse2017_23-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTEPaul_Fieldhouse2017_23-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPaul_Fieldhouse2017">Paul Fieldhouse 2017</a>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFDiane_P._MinesSarah_E._Lamb2010" class="citation book">Diane P. Mines; Sarah E. Lamb (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210702103809/https://books.google.com/books?id=iczwAAAAQBAJ"><i>Everyday Life in South Asia, Second Edition</i></a>. Indiana University Press. p. 243. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-0-253-01357-6" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-0-253-01357-6"><bdi>978-0-253-01357-6</bdi></a>. 2 July 2021 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=iczwAAAAQBAJ">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. <span class="nowrap">25 September</span> 2018 रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Everyday+Life+in+South+Asia%2C+Second+Edition&rft.pages=243&rft.pub=Indiana+University+Press&rft.date=2010&rft.isbn=978-0-253-01357-6&rft.au=Diane+P.+Mines&rft.au=Sarah+E.+Lamb&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DiczwAAAAQBAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-wsj-25"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-wsj_25-0">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130421024513/http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2010/08/23/india-journal-tis-the-season-to-be-shopping/">India Journal: ‘Tis the Season to be Shopping</a> Devita Saraf, The Wall Street Journal (August 2010)</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fiji.gov.fj/Events/2016-FIJI-PUBLIC-HOLIDAYS.aspx">Public Holidays</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180916055429/http://www.fiji.gov.fj/Events/2016-FIJI-PUBLIC-HOLIDAYS.aspx">Archived</a> 2018-09-16 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Government of Fiji</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://publicholidays.gy/">Public Holidays</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171019163247/https://publicholidays.gy/">Archived</a> 2017-10-19 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Guyana</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-28">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hrdf.com.my/wps/portal/PSMB/MainEN/Resources/Public-Holiday">Public Holidays</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190305093432/http://www.hrdf.com.my/wps/portal/PSMB/MainEN/Resources/Public-Holiday">Archived</a> 2019-03-05 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Government of Malaysia</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-29">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://evisa.moip.gov.mm/public_holiday.aspx">Public Holidays</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180817060609/https://evisa.moip.gov.mm/public_holiday.aspx">Archived</a> 2018-08-17 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Government of Myanmar</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mos.com.np/holidaylist.php">Public Holidays</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171019163545/http://www.mos.com.np/holidaylist.php">Archived</a> 2017-10-19 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Government of Nepal</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-31">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://timesofindia.indiatimes.com/world/pakistan/Pakistan-parliament-adopts-resolution-for-Holi-Diwali-Easter-holidays/articleshow/51423609.cms">Pakistan parliament adopts resolution for Holi, Diwali, Easter holidays</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180306175436/https://timesofindia.indiatimes.com/world/pakistan/Pakistan-parliament-adopts-resolution-for-Holi-Diwali-Easter-holidays/articleshow/51423609.cms">Archived</a> 2018-03-06 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., The Times of India (16 March 2016)</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mom.gov.sg/newsroom/press-releases/2016/0405-singapore-public-holidays-2017">Public Gazetted Holidays</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171019215719/http://www.mom.gov.sg/newsroom/press-releases/2016/0405-singapore-public-holidays-2017">Archived</a> 2017-10-19 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Government of Singapore</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ttconnect.gov.tt/gortt/portal/ttconnect/!ut/p/a1/jdDBDoIwDAbgp-FKC8tUvHFARUwMGBV2MWjmwCAjY4KPL3ozKNpbm-9P_hQYxMDKtMlFqnNZpsVzZ6NDENpIfYfgOkQH7ci3PKQBmY9JB5I3EM1nHfCotQh2BBH_y-OXcX_mN7yEPbBBtqQ90K_5AgM9lsBEIY-vnyRueSQTAUzxM1dcmTfVnTOtq3pqoIFt25pCSlFw8ySvBn6KZLLWEL9LqK7b-O5faNGs3AdjOzzp/dl5/d5/L2dBISEvZ0FBIS9nQSEh/?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/gortt/wcm/connect/gortt+web+content/ttconnect/non-national/role/anationalabroad/generalinformation/official+public+holidays">Official Public Holidays</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210303062241/https://www.ttconnect.gov.tt/gortt/portal/ttconnect/!ut/p/a1/jdDBDoIwDAbgp-FKC8tUvHFARUwMGBV2MWjmwCAjY4KPL3ozKNpbm-9P_hQYxMDKtMlFqnNZpsVzZ6NDENpIfYfgOkQH7ci3PKQBmY9JB5I3EM1nHfCotQh2BBH_y-OXcX_mN7yEPbBBtqQ90K_5AgM9lsBEIY-vnyRueSQTAUzxM1dcmTfVnTOtq3pqoIFt25pCSlFw8ySvBn6KZLLWEL9LqK7b-O5faNGs3AdjOzzp/dl5/d5/L2dBISEvZ0FBIS9nQSEh/?WCM_GLOBAL_CONTEXT=%2Fgortt%2Fwcm%2Fconnect%2Fgortt+web+content%2Fttconnect%2Fnon-national%2Frole%2Fanationalabroad%2Fgeneralinformation%2Fofficial+public+holidays">Archived</a> 2021-03-03 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., Government of Trinidad & Tobago</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-34">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFजोशी" class="citation book">जोशी, महादेवशास्त्री. <i>भारतीय संस्कृती कोष खंड चौथा (१९७३)</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%B7+%E0%A4%96%E0%A4%82%E0%A4%A1+%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A5%E0%A4%BE+%28%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%AD%E0%A5%A9%29&rft.aulast=%E0%A4%9C%E0%A5%8B%E0%A4%B6%E0%A5%80&rft.aufirst=%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-:0-35"><span class="mw-cite-backlink">^ <a href="#cite_ref-:0_35-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_35-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_35-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_35-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_35-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="mr" dir="ltr">चुका उधृत करा: <code><ref></code> चुकीचा कोड; <code>:0</code> नावाने दिलेल्या संदर्भांमध्ये काहीही माहिती नाही</span></li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-36">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFClausDiamondMills2003" class="citation book">Claus, Peter J.; Diamond, Sarah; Mills, Margaret Ann (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=ienxrTPHzzwC&pg=PA160&dq=%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjj9IL6tZneAhXKfH0KHbp5DJ4Q6AEIOzAD#v=onepage&q=%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8&f=false"><i>South Asian Folklore: An Encyclopedia : Afghanistan, Bangladesh, India, Nepal, Pakistan, Sri Lanka</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Taylor & Francis. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9780415939195" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9780415939195"><bdi>9780415939195</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=South+Asian+Folklore%3A+An+Encyclopedia+%3A+Afghanistan%2C+Bangladesh%2C+India%2C+Nepal%2C+Pakistan%2C+Sri+Lanka&rft.pub=Taylor+%26+Francis&rft.date=2003&rft.isbn=9780415939195&rft.aulast=Claus&rft.aufirst=Peter+J.&rft.au=Diamond%2C+Sarah&rft.au=Mills%2C+Margaret+Ann&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DienxrTPHzzwC%26pg%3DPA160%26dq%3D%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25B8%25E0%25A5%2581%25E0%25A4%25AC%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25B0%25E0%25A4%25B8%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjj9IL6tZneAhXKfH0KHbp5DJ4Q6AEIOzAD%23v%3Donepage%26q%3D%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25B8%25E0%25A5%2581%25E0%25A4%25AC%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25B0%25E0%25A4%25B8%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-37">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFVāgha1991" class="citation book">Vāgha, Nirmalā Ha (1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=YghGAQAAIAAJ&q=%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8&dq=%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjj9IL6tZneAhXKfH0KHbp5DJ4Q6AEISTAF"><i>Amola ṭhevā, Hindū saṇa va sãskāra</i></a>. Morayā Prakāśana.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Amola+%E1%B9%ADhev%C4%81%2C+Hind%C5%AB+sa%E1%B9%87a+va+s%C3%A3sk%C4%81ra&rft.pub=Moray%C4%81+Prak%C4%81%C5%9Bana&rft.date=1991&rft.aulast=V%C4%81gha&rft.aufirst=Nirmal%C4%81+Ha&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DYghGAQAAIAAJ%26q%3D%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25B8%25E0%25A5%2581%25E0%25A4%25AC%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25B0%25E0%25A4%25B8%26dq%3D%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25B8%25E0%25A5%2581%25E0%25A4%25AC%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25B0%25E0%25A4%25B8%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjj9IL6tZneAhXKfH0KHbp5DJ4Q6AEISTAF&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-:1-38"><span class="mw-cite-backlink">^ <a href="#cite_ref-:1_38-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_38-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_38-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=MAXXPPPEmyMC&pg=PA12&dq=vasubaras+in+diwali&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjL48fGtOnaAhWFnZQKHQjOAPIQ6AEIJjAA#v=onepage&q=vasubaras%20in%20diwali&f=false"><i>Festivals of India</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Vedic Quest.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Festivals+of+India&rft.pub=Vedic+Quest&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DMAXXPPPEmyMC%26pg%3DPA12%26dq%3Dvasubaras%2Bin%2Bdiwali%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjL48fGtOnaAhWFnZQKHQjOAPIQ6AEIJjAA%23v%3Donepage%26q%3Dvasubaras%2520in%2520diwali%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-39">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFPai-Dhuangat" class="citation web">Pai-Dhuangat. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150314233920/http://japi.org/march_2015/003_lord_dhanvantari.pdf">"Lord Dhanvantari"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. 2015-03-14 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.japi.org/march_2015/003_lord_dhanvantari.pdf">मूळ पान</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> पासून संग्रहित.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Lord+Dhanvantari&rft.au=Pai-Dhuangat&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.japi.org%2Fmarch_2015%2F003_lord_dhanvantari.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-40">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFSingh2016" class="citation book">Singh, Rina (2016-09-27). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=MoGkDAAAQBAJ&pg=PT37&dq=diwali+in+jainism&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjg-LbNtenaAhUGU7wKHQDCAwcQ6AEILTAB#v=onepage&q=diwali%20in%20jainism&f=false"><i>Diwali</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Orca Book Publishers. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9781459810099" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9781459810099"><bdi>9781459810099</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Diwali&rft.pub=Orca+Book+Publishers&rft.date=2016-09-27&rft.isbn=9781459810099&rft.aulast=Singh&rft.aufirst=Rina&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DMoGkDAAAQBAJ%26pg%3DPT37%26dq%3Ddiwali%2Bin%2Bjainism%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjg-LbNtenaAhUGU7wKHQDCAwcQ6AEILTAB%23v%3Donepage%26q%3Ddiwali%2520in%2520jainism%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-41">^</a></b></span> <span class="reference-text">डॉ.काणे पांडुरंग वामन,धर्मशास्त्र का इतिहास, चतुर्थ भाग,१९७३</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-42">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191023071755/https://maharashtratimes.indiatimes.com/maharashtra/pune-news/abhayagesanan-diwali-dawn-and-fragal/articleshow/66527522.cms">"अभ्यंगस्नान, 'दिवाळी पहाट'अन् फराळाचा आस्वाद"</a>. <i><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="महाराष्ट्र टाइम्स">महाराष्ट्र टाइम्स</a></i>. ७ नोव्हेंबर २०१९. 2019-10-23 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://maharashtratimes.indiatimes.com/maharashtra/pune-news/abhayagesanan-diwali-dawn-and-fragal/articleshow/66527522.cms">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. २३ ऑक्टोबर २०१९ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0+%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8&rft.atitle=%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%2C+%E2%80%98%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80+%E0%A4%AA%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E2%80%99%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D+%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE+%E0%A4%86%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6&rft.date=2019-11-07&rft_id=https%3A%2F%2Fmaharashtratimes.indiatimes.com%2Fmaharashtra%2Fpune-news%2Fabhayagesanan-diwali-dawn-and-fragal%2Farticleshow%2F66527522.cms&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-43">^</a></b></span> <span class="reference-text">धर्मशास्त्राचा इतिहास, चौथा भाग, १९७३ (लेखक - डॉ. पां.वा. काणे)</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-44">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFMurray2014" class="citation book">Murray, Julie (2014-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=xb1xAgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=lakshmi+pooja+in+diwali&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiPwcTRtunaAhXEppQKHcgdAjwQ6AEIJjAA#v=onepage&q&f=false"><i>Diwali</i></a> (इंग्रजी भाषेत). ABDO Publishing Company. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9781629680675" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9781629680675"><bdi>9781629680675</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Diwali&rft.pub=ABDO+Publishing+Company&rft.date=2014-01-01&rft.isbn=9781629680675&rft.aulast=Murray&rft.aufirst=Julie&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3Dxb1xAgAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3Dlakshmi%2Bpooja%2Bin%2Bdiwali%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiPwcTRtunaAhXEppQKHcgdAjwQ6AEIJjAA%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-45">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFDwivedi" class="citation book">Dwivedi, Dr Bhojraj (200?). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=wliGimM1qsUC&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA202&dq=kuber+god+of+treasure&hl=en"><i>Remedial Vaastushastra</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Diamond Pocket Books (P) Ltd. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-81-7182-016-0" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-81-7182-016-0"><bdi>978-81-7182-016-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Remedial+Vaastushastra&rft.pub=Diamond+Pocket+Books+%28P%29+Ltd.&rft.isbn=978-81-7182-016-0&rft.aulast=Dwivedi&rft.aufirst=Dr+Bhojraj&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DwliGimM1qsUC%26newbks%3D0%26printsec%3Dfrontcover%26pg%3DPA202%26dq%3Dkuber%2Bgod%2Bof%2Btreasure%26hl%3Den&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment"> <code class="cs1-code">|date=</code> मधील दिनांक मूल्ये तपासा (<a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:CS1_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A5%80#bad_date" class="mw-redirect" title="सहाय्य:CS1 त्रूटी">सहाय्य</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-46">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFSharma2008" class="citation book">Sharma, Usha (2008-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?hl=en&lr=&id=Z6OYRUEAF7oC&oi=fnd&pg=PA65&dq=ancient+names+of+diwali+festival&ots=ivcfO1eyOJ&sig=V6NB1p621RgbJNNd_skPlnIK_30#v=onepage&q=ancient%20names%20of%20diwali%20festival&f=false"><i>Festivals In Indian Society (2 Vols. Set)</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Mittal Publications. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9788183241137" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9788183241137"><bdi>9788183241137</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Festivals+In+Indian+Society+%282+Vols.+Set%29&rft.pub=Mittal+Publications&rft.date=2008-01-01&rft.isbn=9788183241137&rft.aulast=Sharma&rft.aufirst=Usha&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fhl%3Den%26lr%3D%26id%3DZ6OYRUEAF7oC%26oi%3Dfnd%26pg%3DPA65%26dq%3Dancient%2Bnames%2Bof%2Bdiwali%2Bfestival%26ots%3DivcfO1eyOJ%26sig%3DV6NB1p621RgbJNNd_skPlnIK_30%23v%3Donepage%26q%3Dancient%2520names%2520of%2520diwali%2520festival%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-47">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFDevare2013" class="citation book">Devare, Aparna (2013-04-03). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=1drfCgAAQBAJ&pg=PA76&dq=diwali+in+rural+maharashtra&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjl1eKOt-naAhVGa7wKHeU-CMcQ6AEIKTAA#v=onepage&q=diwali%20in%20rural%20maharashtra&f=false"><i>History and the Making of a Modern Hindu Self</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Routledge. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9781136197086" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9781136197086"><bdi>9781136197086</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+and+the+Making+of+a+Modern+Hindu+Self&rft.pub=Routledge&rft.date=2013-04-03&rft.isbn=9781136197086&rft.aulast=Devare&rft.aufirst=Aparna&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3D1drfCgAAQBAJ%26pg%3DPA76%26dq%3Ddiwali%2Bin%2Brural%2Bmaharashtra%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjl1eKOt-naAhVGa7wKHeU-CMcQ6AEIKTAA%23v%3Donepage%26q%3Ddiwali%2520in%2520rural%2520maharashtra%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-48">^</a></b></span> <span class="reference-text">भारतीय संस्कृती कोश, खंड चौथा</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-49">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFMukundananda2015" class="citation book">Mukundananda, Swami (2015-01-04). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=RYUaBgAAQBAJ&pg=PT22&dq=govardhan+pooja+in+diwali&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjgwsOKuOvaAhURUI8KHdIxDHYQ6AEIMTAC#v=onepage&q=govardhan%20pooja%20in%20diwali&f=false"><i>Festivals of India</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Jagadguru Kripaluji Yog.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Festivals+of+India&rft.pub=Jagadguru+Kripaluji+Yog&rft.date=2015-01-04&rft.aulast=Mukundananda&rft.aufirst=Swami&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DRYUaBgAAQBAJ%26pg%3DPT22%26dq%3Dgovardhan%2Bpooja%2Bin%2Bdiwali%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjgwsOKuOvaAhURUI8KHdIxDHYQ6AEIMTAC%23v%3Donepage%26q%3Dgovardhan%2520pooja%2520in%2520diwali%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-50">^</a></b></span> <span class="reference-text">भारतीय संस्कृती कोश खंड पहिला</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-51">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFPattersonRoberts2016" class="citation book">Patterson, Rachel; Roberts, Tracey (2016-06-24). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=0rA3DAAAQBAJ&pg=PT211&dq=bhaiya+dooj+in+diwali&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiPwLbLuOvaAhUCvbwKHcHUBS4Q6AEIODAD#v=onepage&q=bhaiya%20dooj%20in%20diwali&f=false"><i>Arc Of The Goddess</i></a> (इंग्रजी भाषेत). John Hunt Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9781785353192" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9781785353192"><bdi>9781785353192</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Arc+Of+The+Goddess&rft.pub=John+Hunt+Publishing&rft.date=2016-06-24&rft.isbn=9781785353192&rft.aulast=Patterson&rft.aufirst=Rachel&rft.au=Roberts%2C+Tracey&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3D0rA3DAAAQBAJ%26pg%3DPT211%26dq%3Dbhaiya%2Bdooj%2Bin%2Bdiwali%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiPwLbLuOvaAhUCvbwKHcHUBS4Q6AEIODAD%23v%3Donepage%26q%3Dbhaiya%2520dooj%2520in%2520diwali%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-52">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFVishal2016" class="citation book">Vishal, Anoothi (2016-09-25). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=7-7xDAAAQBAJ&pg=PT32&dq=chitrgupta+pooja+in+diwali&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiJ9duxuevaAhXHebwKHb-3AHUQ6AEIJjAA#v=onepage&q=chitrgupta%20pooja%20in%20diwali&f=false"><i>Mrs LC's Table: Stories about Kayasth Food and Culture</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Hachette India. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9789350095928" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9789350095928"><bdi>9789350095928</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mrs+LC%27s+Table%3A+Stories+about+Kayasth+Food+and+Culture&rft.pub=Hachette+India&rft.date=2016-09-25&rft.isbn=9789350095928&rft.aulast=Vishal&rft.aufirst=Anoothi&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3D7-7xDAAAQBAJ%26pg%3DPT32%26dq%3Dchitrgupta%2Bpooja%2Bin%2Bdiwali%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiJ9duxuevaAhXHebwKHb-3AHUQ6AEIJjAA%23v%3Donepage%26q%3Dchitrgupta%2520pooja%2520in%2520diwali%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-53">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.loksatta.com/pune-news/vasubaras-festival-celebrate-1158487/">"गोपूजनाने झगमगत्या दीपोत्सवाचा प्रारंभ"</a>. <i><a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="लोकसत्ता">लोकसत्ता</a></i>. ८ नोव्हेंबर २०१५<span class="reference-accessdate">. २३ ऑक्टोबर २०१९ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE&rft.atitle=%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%87+%E0%A4%9D%E0%A4%97%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE+%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%AD&rft.date=2015-11-08&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.loksatta.com%2Fpune-news%2Fvasubaras-festival-celebrate-1158487%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-54">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.esakal.com/pune/sakal-diwali-pahat-event-sakal-225512">"https://www.esakal.com/pune/sakal-diwali-pahat-event-sakal-225512"</a>. <i><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B3_(%E0%A4%B5%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0)" title="सकाळ (वृत्तपत्र)">सकाळ</a></i>. १८ ऑक्टोबर २०१९<span class="reference-accessdate">. २३ ऑक्टोबर २०१९ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%A4%B8%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B3&rft.atitle=https%3A%2F%2Fwww.esakal.com%2Fpune%2Fsakal-diwali-pahat-event-sakal-225512&rft.date=2019-10-18&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.esakal.com%2Fpune%2Fsakal-diwali-pahat-event-sakal-225512&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Text "्" ignored (<a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:CS1_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A5%80#text_ignored" class="mw-redirect" title="सहाय्य:CS1 त्रूटी">सहाय्य</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment">External link in <code class="cs1-code">|title=</code> (<a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:CS1_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A5%80#param_has_ext_link" class="mw-redirect" title="सहाय्य:CS1 त्रूटी">सहाय्य</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-55">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.loksatta.com/manoranjan-news/diwali-pahat-program-1328537/">"<span class="cs1-kern-left">'</span>दिवाळी पहाट'चे बदलते सूर"</a>. <i><a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="लोकसत्ता">लोकसत्ता</a></i>. ३० ऑक्टोबर २०१६<span class="reference-accessdate">. २३ ऑक्टोबर २०१९ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE&rft.atitle=%E2%80%98%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80+%E0%A4%AA%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E2%80%99%E0%A4%9A%E0%A5%87+%E0%A4%AC%E0%A4%A6%E0%A4%B2%E0%A4%A4%E0%A5%87+%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%B0&rft.date=2016-10-30&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.loksatta.com%2Fmanoranjan-news%2Fdiwali-pahat-program-1328537%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-56">^</a></b></span> <span class="reference-text">भूमी आणि स्त्री (२००२) (लेखिका -डॉ.लोहिया शैला)</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-57">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.loksatta.com/lifestyle-news/diwali-2019-know-detail-information-about-diwali-killa-fort-sas-89-1999983/">"लहानांच्या विश्वातला व मोठ्यांच्या आठवणीतला दिवाळीचा किल्ला!"</a>. <i><a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="लोकसत्ता">लोकसत्ता</a></i>. २३ ऑक्टोबर २०१९<span class="reference-accessdate">. २३ ऑक्टोबर २०१९ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE&rft.atitle=%E0%A4%B2%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%B2%E0%A4%BE+%E0%A4%B5+%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%A0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%86%E0%A4%A0%E0%A4%B5%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%B2%E0%A4%BE+%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%9A%E0%A4%BE+%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%21&rft.date=2019-10-23&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.loksatta.com%2Flifestyle-news%2Fdiwali-2019-know-detail-information-about-diwali-killa-fort-sas-89-1999983%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-58">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191023071241/http://prahaar.in/diwali-fort/">"दिवाळीत किल्ले का बांधतात?"</a>. <i>प्रहार</i>. ३० ऑक्टोबर २०१६. 2019-10-23 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="http://prahaar.in/diwali-fort/">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. २३ ऑक्टोबर २०१९ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0&rft.atitle=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%A4+%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87+%E0%A4%95%E0%A4%BE+%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A7%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A4%3F&rft.date=2016-10-30&rft_id=http%3A%2F%2Fprahaar.in%2Fdiwali-fort%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-59">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFKanitkar2008" class="citation book">Kanitkar, Madhav (2008-07-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=-y9MDwAAQBAJ&pg=PT73&dq=%E0%A4%AE%E0%A5%80+%E0%A4%85%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%80+%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%B3%E0%A5%80&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiNrd2AuuvaAhVBr48KHVEbDDEQ6AEIKTAA#v=onepage&q=%E0%A4%AE%E0%A5%80%20%E0%A4%85%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%80%20%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%B3%E0%A5%80&f=false"><i>Dainandin Dnyaneshwari</i></a>. Diamond Publications. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9788184830989" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9788184830989"><bdi>9788184830989</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dainandin+Dnyaneshwari&rft.pub=Diamond+Publications&rft.date=2008-07-01&rft.isbn=9788184830989&rft.aulast=Kanitkar&rft.aufirst=Madhav&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3D-y9MDwAAQBAJ%26pg%3DPT73%26dq%3D%25E0%25A4%25AE%25E0%25A5%2580%2B%25E0%25A4%2585%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25BF%25E0%25A4%25B5%25E0%25A5%2587%25E0%25A4%2595%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%259A%25E0%25A5%2580%2B%25E0%25A4%2595%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%259C%25E0%25A4%25B3%25E0%25A5%2580%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiNrd2AuuvaAhVBr48KHVEbDDEQ6AEIKTAA%23v%3Donepage%26q%3D%25E0%25A4%25AE%25E0%25A5%2580%2520%25E0%25A4%2585%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25BF%25E0%25A4%25B5%25E0%25A5%2587%25E0%25A4%2595%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%259A%25E0%25A5%2580%2520%25E0%25A4%2595%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%259C%25E0%25A4%25B3%25E0%25A5%2580%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-60">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://maharashtratimes.indiatimes.com/maharashtra/nagpur-vidarbha-news/nagpur/melghat-treditional-diwali/articleshow/55134797.cms">"महाराष्ट्र टाइम्स, मेळघाट जपतेय वेगळेपण"</a>. <i><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="महाराष्ट्र टाइम्स">महाराष्ट्र टाइम्स</a></i>. ३० ऑक्टोबर २०१६.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0+%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8&rft.atitle=%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0+%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8%2C+%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B3%E0%A4%98%E0%A4%BE%E0%A4%9F+%E0%A4%9C%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%AF+%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%87%E0%A4%AA%E0%A4%A3&rft.date=2016-10-30&rft_id=https%3A%2F%2Fmaharashtratimes.indiatimes.com%2Fmaharashtra%2Fnagpur-vidarbha-news%2Fnagpur%2Fmelghat-treditional-diwali%2Farticleshow%2F55134797.cms&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:Link_rot" class="mw-redirect" title="विकिपीडिया:Link rot"><span title=" Dead link since June 2024">permanent dead link</span></a></i>]</span></sup></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-61">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFChib1979" class="citation book">Chib, Sukhdev Singh (1979). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=gXstAAAAMAAJ&q=diwali+in+rajasthan&dq=diwali+in+rajasthan&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiKrtmFvOvaAhUGvY8KHdnWDpAQ6AEIJjAA"><i>Rajasthan</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Light & Life Publishers.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rajasthan&rft.pub=Light+%26+Life+Publishers&rft.date=1979&rft.aulast=Chib&rft.aufirst=Sukhdev+Singh&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DgXstAAAAMAAJ%26q%3Ddiwali%2Bin%2Brajasthan%26dq%3Ddiwali%2Bin%2Brajasthan%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiKrtmFvOvaAhUGvY8KHdnWDpAQ6AEIJjAA&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-62">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFMogaSingh2011" class="citation book">Moga, Parminder Singh Grover; Singh, Davinderjit (2011-05-20). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=Dy-pOAnlQL0C&pg=PT182&dq=diwali+in+Punjab&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjppvyzvOvaAhUDSo8KHTgYBgYQ6AEIJjAA#v=onepage&q=diwali%20in%20Punjab&f=false"><i>Discover Punjab: Attractions of Punjab</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Parminder Singh Grover.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Discover+Punjab%3A+Attractions+of+Punjab&rft.pub=Parminder+Singh+Grover&rft.date=2011-05-20&rft.aulast=Moga&rft.aufirst=Parminder+Singh+Grover&rft.au=Singh%2C+Davinderjit&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DDy-pOAnlQL0C%26pg%3DPT182%26dq%3Ddiwali%2Bin%2BPunjab%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjppvyzvOvaAhUDSo8KHTgYBgYQ6AEIJjAA%23v%3Donepage%26q%3Ddiwali%2520in%2520Punjab%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-63">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFExperts2019" class="citation book">Experts, Arihant (2019-06-04). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=MhrzDwAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA306&dq=diwali+in+punjab&hl=en"><i>Know Your State Punjab</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Arihant Publications India limited. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/978-93-131-6766-2" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/978-93-131-6766-2"><bdi>978-93-131-6766-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Know+Your+State+Punjab&rft.pub=Arihant+Publications+India+limited&rft.date=2019-06-04&rft.isbn=978-93-131-6766-2&rft.aulast=Experts&rft.aufirst=Arihant&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DMhrzDwAAQBAJ%26newbks%3D0%26printsec%3Dfrontcover%26pg%3DPA306%26dq%3Ddiwali%2Bin%2Bpunjab%26hl%3Den&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-64">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFVansittart1896" class="citation book">Vansittart, Eden (1896). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=K9IYYO09408C&pg=PA71&dq=diwali+in+nepal&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiW57iIvevaAhUCyrwKHatNAJsQ6AEIODAD#v=onepage&q=diwali%20in%20nepal&f=false"><i>Notes on Nepal</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Asian Educational Services. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9788120607743" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9788120607743"><bdi>9788120607743</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Notes+on+Nepal&rft.pub=Asian+Educational+Services&rft.date=1896&rft.isbn=9788120607743&rft.aulast=Vansittart&rft.aufirst=Eden&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DK9IYYO09408C%26pg%3DPA71%26dq%3Ddiwali%2Bin%2Bnepal%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiW57iIvevaAhUCyrwKHatNAJsQ6AEIODAD%23v%3Donepage%26q%3Ddiwali%2520in%2520nepal%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-65">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFGuides2015" class="citation book">Guides, Bluworlds (2015-05-06). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=NRT7CAAAQBAJ&newbks=0&printsec=frontcover&pg=PA43&dq=diwali+in+Goa&hl=en"><i>Goa, Kovalam Pocket Travel Guide</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Bluworlds Guides.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Goa%2C+Kovalam+Pocket+Travel+Guide&rft.pub=Bluworlds+Guides&rft.date=2015-05-06&rft.aulast=Guides&rft.aufirst=Bluworlds&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DNRT7CAAAQBAJ%26newbks%3D0%26printsec%3Dfrontcover%26pg%3DPA43%26dq%3Ddiwali%2Bin%2BGoa%26hl%3Den&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-66">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFMittal2006" class="citation book">Mittal, J. P. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=b7gOBW8oDFgC&pg=PA53&dq=ancient+names++of+diwali&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi02fSBsunaAhUEE7wKHfkeBbUQ6AEIWTAJ#v=onepage&q=ancient%20names%20%20of%20diwali&f=false"><i>History Of Ancient India (a New Version) : From 7300 Bb To 4250 Bc,</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Atlantic Publishers & Dist. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9788126906154" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9788126906154"><bdi>9788126906154</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+Of+Ancient+India+%28a+New+Version%29+%3A+From+7300+Bb+To+4250+Bc%2C&rft.pub=Atlantic+Publishers+%26+Dist&rft.date=2006&rft.isbn=9788126906154&rft.aulast=Mittal&rft.aufirst=J.+P.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3Db7gOBW8oDFgC%26pg%3DPA53%26dq%3Dancient%2Bnames%2B%2Bof%2Bdiwali%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwi02fSBsunaAhUEE7wKHfkeBbUQ6AEIWTAJ%23v%3Donepage%26q%3Dancient%2520names%2520%2520of%2520diwali%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-67">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFMD" class="citation book">MD, Laxmi Jain, Tarla Dalal, Manoj Jain. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=tTAkDwAAQBAJ&pg=PA35&dq=nirvana+laddau+of+jains+in+diwali&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjpmtHnvevaAhXMjLwKHXB_A9IQ6AEIJjAA#v=onepage&q=nirvana%20laddau%20of%20jains%20in%20diwali&f=false"><i>Jain Food: Compassionate and Healthy Cooking, - Vegetarian Cook Book: A Guide to Compassionate, Healt</i></a> (इंग्रजी भाषेत). MJain.net. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9780977317806" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9780977317806"><bdi>9780977317806</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jain+Food%3A+Compassionate+and+Healthy+Cooking%2C+-+Vegetarian+Cook+Book%3A+A+Guide+to+Compassionate%2C+Healt&rft.pub=MJain.net&rft.isbn=9780977317806&rft.aulast=MD&rft.aufirst=Laxmi+Jain%2C+Tarla+Dalal%2C+Manoj+Jain&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DtTAkDwAAQBAJ%26pg%3DPA35%26dq%3Dnirvana%2Bladdau%2Bof%2Bjains%2Bin%2Bdiwali%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjpmtHnvevaAhXMjLwKHXB_A9IQ6AEIJjAA%23v%3Donepage%26q%3Dnirvana%2520laddau%2520of%2520jains%2520in%2520diwali%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-68">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFBansal" class="citation book">Bansal, Sunita Pant (2005-06). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=fQB3Fkc3Tl4C&pg=PA24&dq=crackers+in+diwali&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj4i8qZvuvaAhVEYo8KHWOgDrkQ6AEIODAD#v=onepage&q=crackers%20in%20diwali&f=false"><i>Encyclopaedia of India</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Smriti Books. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9788187967712" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9788187967712"><bdi>9788187967712</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopaedia+of+India&rft.pub=Smriti+Books&rft.isbn=9788187967712&rft.aulast=Bansal&rft.aufirst=Sunita+Pant&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DfQB3Fkc3Tl4C%26pg%3DPA24%26dq%3Dcrackers%2Bin%2Bdiwali%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwj4i8qZvuvaAhVEYo8KHWOgDrkQ6AEIODAD%23v%3Donepage%26q%3Dcrackers%2520in%2520diwali%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment"> <code class="cs1-code">|date=</code> मधील दिनांक मूल्ये तपासा (<a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:CS1_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A5%80#bad_date" class="mw-redirect" title="सहाय्य:CS1 त्रूटी">सहाय्य</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-69">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191024093018/https://maharashtratimes.indiatimes.com/maharashtra/nagpur-vidarbha-news/nagpur/blowing-fireworks-careful/articleshow/71727056.cms">"फटाके उडवताय? सावधान!"</a>. <i><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="महाराष्ट्र टाइम्स">महाराष्ट्र टाइम्स</a></i>. २४ ऑक्टोबर २०१९. 2019-10-24 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://maharashtratimes.indiatimes.com/maharashtra/nagpur-vidarbha-news/nagpur/blowing-fireworks-careful/articleshow/71727056.cms">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. २४ ऑक्टोबर २०१९ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0+%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8&rft.atitle=%E0%A4%AB%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%87+%E0%A4%89%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AF%3F+%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A7%E0%A4%BE%E0%A4%A8%21&rft.date=2019-10-24&rft_id=https%3A%2F%2Fmaharashtratimes.indiatimes.com%2Fmaharashtra%2Fnagpur-vidarbha-news%2Fnagpur%2Fblowing-fireworks-careful%2Farticleshow%2F71727056.cms&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-70">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191024110711/https://www.saamana.com/delhi-diwali-fircrackers-ban/">"सावधान! फटाके उडवाल तर जेलमधे जाल"</a>. <i>]]सामना (वृत्तपत्र)</i>. २३ ऑक्टोबर २०१९. 2019-10-24 रोजी <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.saamana.com/delhi-diwali-fircrackers-ban/">मूळ पान</a> पासून संग्रहित<span class="reference-accessdate">. २४ ऑक्टोबर २०१९ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%5D%5D%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A4%BE+%28%E0%A4%B5%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%29&rft.atitle=%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A7%E0%A4%BE%E0%A4%A8%21+%E0%A4%AB%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%87+%E0%A4%89%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B2+%E0%A4%A4%E0%A4%B0+%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A4%A7%E0%A5%87+%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B2&rft.date=2019-10-23&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.saamana.com%2Fdelhi-diwali-fircrackers-ban%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Text "सामना]]" ignored (<a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:CS1_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A5%80#text_ignored" class="mw-redirect" title="सहाय्य:CS1 त्रूटी">सहाय्य</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-71">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://india.gov.in/calendar/calendar.php">"भारतीय केंद्रशासनाची सार्वजनिक सुट्ट्यांची वार्षिक दिनदर्शिका"</a> (इंग्लिश भाषेत)<span class="reference-accessdate">. २५ ऑक्टोबर, इ.स. २०११ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF+%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%80+%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95+%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%80+%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%95+%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE&rft_id=http%3A%2F%2Findia.gov.in%2Fcalendar%2Fcalendar.php&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment"> <code class="cs1-code">|अ‍ॅक्सेसदिनांक=</code> मधील दिनांक मूल्ये तपासा (<a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:CS1_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A5%80#bad_date" class="mw-redirect" title="सहाय्य:CS1 त्रूटी">सहाय्य</a>)</span><span class="cs1-maint citation-comment">CS1 maint: unrecognized language (<a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:CS1_maint:_unrecognized_language" title="वर्ग:CS1 maint: unrecognized language">link</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-72">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.yoursingapore.com/content/traveller/en/browse/whats-on/festivals-and-events/deepavali.html">"दीपावली"</a> (इंग्लिश भाषेत)<span class="reference-accessdate">. २५ ऑक्टोबर, इ.स. २०११ रोजी पाहिले</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.yoursingapore.com%2Fcontent%2Ftraveller%2Fen%2Fbrowse%2Fwhats-on%2Ffestivals-and-events%2Fdeepavali.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment"> <code class="cs1-code">|अ‍ॅक्सेसदिनांक=</code> मधील दिनांक मूल्ये तपासा (<a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF:CS1_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A5%80#bad_date" class="mw-redirect" title="सहाय्य:CS1 त्रूटी">सहाय्य</a>)</span><span class="cs1-maint citation-comment">CS1 maint: unrecognized language (<a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:CS1_maint:_unrecognized_language" title="वर्ग:CS1 maint: unrecognized language">link</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-73">^</a></b></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.in/books?id=fFwi7qRRgosC&q=diwali+in+different+parts+of+the+world&dq=diwali+in+different+parts+of+the+world&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWs6jmvuvaAhXLjLwKHRlEBKgQ6AEIVjAI"><i>World Encyclopaedia of Interfaith Studies: World religions</i></a> (इंग्रजी भाषेत). Jnanada Prakashan. 2009. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4/9788171392803" title="विशेष:पुस्तक स्रोत/9788171392803"><bdi>9788171392803</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+Encyclopaedia+of+Interfaith+Studies%3A+World+religions&rft.pub=Jnanada+Prakashan&rft.date=2009&rft.isbn=9788171392803&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DfFwi7qRRgosC%26q%3Ddiwali%2Bin%2Bdifferent%2Bparts%2Bof%2Bthe%2Bworld%26dq%3Ddiwali%2Bin%2Bdifferent%2Bparts%2Bof%2Bthe%2Bworld%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjWs6jmvuvaAhXLjLwKHRlEBKgQ6AEIVjAI&rfr_id=info%3Asid%2Fmr.wikipedia.org%3A%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2448300"></span> </li> </ol></div></div> <div class="navbox-styles nomobile"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2510598">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="22px&#124;border&#124;link=&#124;alt=_भारतीय_सण_आणि_उत्सव" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2144925">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-बघा"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" title="साचा:भारतीय सण आणि उत्सव"><abbr title="हे साचा पाहा" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">ब</abbr></a></li><li class="nv-चर्चा"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BE:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" title="साचा चर्चा:भारतीय सण आणि उत्सव"><abbr title="या साच्याची चर्चा करा" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">च</abbr></a></li><li class="nv-संपादन"><a class="external text" href="https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5&action=edit"><abbr title="हे साचा संपादित करा" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">सं</abbr></a></li></ul></div><div id="22px&#124;border&#124;link=&#124;alt=_भारतीय_सण_आणि_उत्सव" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" class="mw-redirect" title="भारतीय सण आणि उत्सव">भारतीय सण आणि उत्सव</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%">राष्ट्रीय सण</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B8" class="mw-redirect" title="भारतीय स्वातंत्र्यदिवस">भारतीय स्वातंत्र्यदिवस</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%95_%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="भारतीय प्रजासत्ताक दिन">भारतीय प्रजासत्ताक दिन</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A7%E0%A5%80_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="गांधी जयंती">गांधी जयंती</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%"><a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" title="हिंदू सण आणि उत्सव">हिंदू सण आणि उत्सव</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%A2%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%BE" title="गुढीपाडवा">गुढीपाडवा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="रामनवमी">रामनवमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="हनुमान जयंती">हनुमान जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%B6%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="परशुराम जयंती">परशुराम जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A4%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अक्षय्य तृतीया">अक्षय्य तृतीया</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A2%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="आषाढी एकादशी">आषाढी एकादशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="नागपंचमी">नागपंचमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="नारळी पौर्णिमा">नारळी पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%AE%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="कृष्णजन्माष्टमी">कृष्णजन्माष्टमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A4%BE" title="पोळा">पोळा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A5%80" title="गणेश चतुर्थी">गणेश चतुर्थी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="अनंत चतुर्दशी">अनंत चतुर्दशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%98%E0%A4%9F%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="घटस्थापना">घटस्थापना</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="विजयादशमी">विजयादशमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="कोजागरी पौर्णिमा">कोजागरी पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="दीपावली">दीपावली</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="नर्क चतुर्दशी">नर्क चतुर्दशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="लक्ष्मीपूजन">लक्ष्मीपूजन</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE" title="बलिप्रतिपदा">बलिप्रतिपदा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%8A%E0%A4%AC%E0%A5%80%E0%A4%9C" title="भाऊबीज">भाऊबीज</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="कार्तिकी एकादशी">कार्तिकी एकादशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="त्रिपुरारी पौर्णिमा">त्रिपुरारी पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A5%80" title="चंपाषष्ठी">चंपाषष्ठी</a> (सट) • <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="श्रीदत्त जयंती">श्रीदत्त जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4" title="मकरसंक्रांत">मकरसंक्रांत</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="दुर्गाष्टमी">दुर्गाष्टमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%B8%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="रथसप्तमी">रथसप्तमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="महाशिवरात्र">महाशिवरात्र</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="होळी">होळी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="रंगपंचमी">रंगपंचमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2" title="पोंगल">पोंगल</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%93%E0%A4%A3%E0%A4%AE" title="ओणम">ओणम</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%B9%E0%A5%81%E0%A4%B2" title="सरहुल">सरहुल</a> • <a class="mw-selflink selflink">दिवाळी</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%"><a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%8C%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7_%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%B5_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" class="mw-redirect" title="बौद्ध धर्मातील सण व उत्सव">बौद्ध सण आणि उत्सव</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%B0_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="आंबेडकर जयंती">आंबेडकर जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9F_%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="सम्राट अशोक जयंती">सम्राट अशोक जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="बुद्ध जयंती">बुद्ध जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%9A%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%A8_%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="धम्मचक्र प्रवर्तन दिन">धम्मचक्र प्रवर्तन दिन</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A4%B0" title="लोसर">लोसर</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%">जैन सण आणि उत्सव</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="वर्षप्रतिपदा">वर्षप्रतिपदा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%AE%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="ज्ञानपंचमी">ज्ञानपंचमी</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%80_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="चातुर्मासी चतुर्दशी (पान अस्तित्वात नाही)">चातुर्मासी चतुर्दशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="कार्तिक पौर्णिमा">कार्तिक पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8C%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="मौनी एकादशी">मौनी एकादशी</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A5_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="पार्श्वनाथ जयंती (पान अस्तित्वात नाही)">पार्श्वनाथ जयंती</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%81_%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="मेरु त्रयोदशी (पान अस्तित्वात नाही)">मेरु त्रयोदशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%B0_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="महावीर जयंती">महावीर जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%88%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="चैत्र पौर्णिमा">चैत्र पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A4%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अक्षय्य तृतीया">अक्षय्य तृतीया</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%B7%E0%A4%A3_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5" title="पर्युषण पर्व">पर्युषण पर्व</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%">सिंधी सण आणि उत्सव</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="चेनी चांद (पान अस्तित्वात नाही)">चेनी चांद</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A5%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="चालिहो (पान अस्तित्वात नाही)">चालिहो</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="तिजरी (पान अस्तित्वात नाही)">तिजरी</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A5%E0%A4%A1%E0%A4%B0%E0%A5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="थडरी (पान अस्तित्वात नाही)">थडरी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="महालक्ष्मी">महालक्ष्मी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%82_%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%95_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="गुरू नानक जयंती">गुरू नानक जयंती</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%">शिख सण आणि उत्सव</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%82_%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%95_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="गुरू नानक जयंती">गुरू नानक जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%88%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%80_(%E0%A4%AC%E0%A5%88%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%80)" class="mw-redirect" title="वैशाखी (बैसाखी)">वैशाखी (बैसाखी)</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE_(%E0%A4%B9%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%B2)" class="mw-redirect" title="होला मोहल्ला (हल्लाबोल)">होला मोहल्ला (हल्लाबोल)</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%82_%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%B9_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="गुरू गोविंदसिंह जयंती">गुरू गोविंदसिंह जयंती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="वसंत पंचमी">वसंत पंचमी</a>, प्रकाशदिन.</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%"><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AE_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" title="मुस्लिम सण आणि उत्सव">मुस्लिम सण आणि उत्सव</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A4%AE" title="मोहरम">मोहरम</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%A6-%E0%A4%89%E0%A4%A8-%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A5%80" title="मिलाद-उन-नवी">मिलाद-उन-नवी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%AC-%E0%A4%8F-%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C" title="शाब-ए-मेराज">शाब-ए-मेराज</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%AC-%E0%A4%8F-%E0%A4%AC%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="शाब-ए-बरात">शाब-ए-बरात</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%88%E0%A4%A6-%E0%A4%89%E0%A4%B2-%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="ईद-उल-फित्र">ईद-उल-फित्र</a> (रमजान ईद) • <a href="/wiki/%E0%A4%88%E0%A4%A6-%E0%A4%89%E0%A4%B2-%E0%A4%85%E0%A4%A7%E0%A4%BE" title="ईद-उल-अधा">ईद-उल-अधा</a> (बलिदानाची ईद)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%">ख्रिस्ती सण आणि उत्सव</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B3" title="नाताळ">नाताळ</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%A1_%E0%A4%AB%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A1%E0%A5%87" title="गुड फ्रायडे">गुड फ्रायडे</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9F" title="लेन्ट">लेन्ट</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%88%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%B0" title="ईस्टर">ईस्टर</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%AE_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A5%87" title="पाम संडे">पाम संडे</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F" title="पेंटेकोस्ट">पेंटेकोस्ट</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="स्वर्गारोहण (पान अस्तित्वात नाही)">स्वर्गारोहण</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A5%85%E0%A4%B6_%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A4%A1%E0%A5%87" class="mw-redirect" title="अॅश वेनसडे">अॅश वेनसडे</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#d5fdf4;color:black;border:1px solid red;width:1%">पारशी सण आणि उत्सव</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="पतेती">पतेती</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C" title="नवरोज">नवरोज</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A5_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="रपिथ विन (पान अस्तित्वात नाही)">रपिथ विन</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%96%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B2_(%E0%A4%9D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80)&action=edit&redlink=1" class="new" title="खोर्दाद साल (झरतृष्ट्र जयंती) (पान अस्तित्वात नाही)">खोर्दाद साल (झरतृष्ट्र जयंती)</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%97%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="फरवर्दगन जशन (पान अस्तित्वात नाही)">फरवर्दगन जशन</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="आर्दिबेहेस्त (पान अस्तित्वात नाही)">आर्दिबेहेस्त</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A5%88%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%9D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8_%E0%A4%97%E0%A4%B9%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="मैद्योझरेन गहंबार (पान अस्तित्वात नाही)">मैद्योझरेन गहंबार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%96%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="खोर्दाद जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">खोर्दाद जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="तिर्यन जशन (पान अस्तित्वात नाही)">तिर्यन जशन</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A5%88%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%AE_%E0%A4%97%E0%A4%B9%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="मैद्योशेम गहंबार (पान अस्तित्वात नाही)">मैद्योशेम गहंबार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="अमरदाद जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">अमरदाद जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="शाहरेवार जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">शाहरेवार जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%88%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%A8_%E0%A4%97%E0%A4%B9%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="पैतिशाहेन गहंवार (पान अस्तित्वात नाही)">पैतिशाहेन गहंवार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="मेहेर्गन जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">मेहेर्गन जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%9C%E0%A4%AE%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A5%80_%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="जमशेदी नवरोज (पान अस्तित्वात नाही)">जमशेदी नवरोज</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%AF%E0%A4%A5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8_%E0%A4%97%E0%A4%B9%E0%A4%82%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="अयथ्रेन गहंबार (पान अस्तित्वात नाही)">अयथ्रेन गहंबार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%B5%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="अवन जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">अवन जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="अदर्गन जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">अदर्गन जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="फर्वदिन जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">फर्वदिन जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BE-%E0%A4%8F-%E0%A4%A6%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="दा-ए-ददार जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">दा-ए-ददार जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%8F-%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="जश्न-ए-सदेह (पान अस्तित्वात नाही)">जश्न-ए-सदेह</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%BE_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="दिसा जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">दिसा जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A5%88%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%AE_%E0%A4%97%E0%A4%B9%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="मैद्योरेम गहंवार (पान अस्तित्वात नाही)">मैद्योरेम गहंवार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A4%B9%E0%A4%AE%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="बहमन जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">बहमन जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A6_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="अस्पंदर्मद जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">अस्पंदर्मद जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AB%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%97%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="फर्वर्दगन जश्न (पान अस्तित्वात नाही)">फर्वर्दगन जश्न</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A5%E0%A4%AE%E0%A4%8F%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%AE_%E0%A4%97%E0%A4%B9%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="हमस्पथमएदेम गहंवार (पान अस्तित्वात नाही)">हमस्पथमएदेम गहंवार</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles nomobile"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2510598"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="हिंदू_सण" style="width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background-color:#FFBF00;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2144925"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-बघा"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE:%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3" title="साचा:हिंदू सण"><abbr title="हे साचा पाहा" style=";background-color:#FFBF00;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">ब</abbr></a></li><li class="nv-चर्चा"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BE:%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3" title="साचा चर्चा:हिंदू सण"><abbr title="या साच्याची चर्चा करा" style=";background-color:#FFBF00;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">च</abbr></a></li><li class="nv-संपादन"><a class="external text" href="https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE:%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3&action=edit"><abbr title="हे साचा संपादित करा" style=";background-color:#FFBF00;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">सं</abbr></a></li></ul></div><div id="हिंदू_सण" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3" class="mw-redirect" title="हिंदू सण">हिंदू सण</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="line-height:0.75em; padding:0.2em; background-color:#FFC569;"><div id="_20px_20px_20pxहिंदू_धर्म_•_हिंदू_सण_•_हिंदू_पंचांग_20px_10px"><span class="nowrap">  </span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Mahamantra.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Mahamantra.svg/20px-Mahamantra.svg.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Mahamantra.svg/30px-Mahamantra.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Mahamantra.svg/40px-Mahamantra.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="219" /></a></span><span class="nowrap">  </span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:JainismSymbol.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/JainismSymbol.PNG/20px-JainismSymbol.PNG" decoding="async" width="20" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/JainismSymbol.PNG/30px-JainismSymbol.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/JainismSymbol.PNG/40px-JainismSymbol.PNG 2x" data-file-width="266" data-file-height="278" /></a></span><span class="nowrap">  </span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:SriYantra_color.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/SriYantra_color.svg/20px-SriYantra_color.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/SriYantra_color.svg/30px-SriYantra_color.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/SriYantra_color.svg/40px-SriYantra_color.svg.png 2x" data-file-width="720" data-file-height="720" /></a></span><b><a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="हिंदू धर्म">हिंदू धर्म</a></b> <span class="nowrap">      </span>• <b><a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3" class="mw-redirect" title="हिंदू सण">हिंदू सण</a></b> •<span class="nowrap">      </span> <b><a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97" class="mw-redirect" title="हिंदू पंचांग">हिंदू पंचांग</a></b><span class="nowrap">  </span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Hinduism_symbol.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Hinduism_symbol.png/20px-Hinduism_symbol.png" decoding="async" width="20" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Hinduism_symbol.png/30px-Hinduism_symbol.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Hinduism_symbol.png/40px-Hinduism_symbol.png 2x" data-file-width="266" data-file-height="278" /></a></span><span class="nowrap">  </span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0:Brosen_sritilaka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Brosen_sritilaka.svg/10px-Brosen_sritilaka.svg.png" decoding="async" width="10" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Brosen_sritilaka.svg/15px-Brosen_sritilaka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Brosen_sritilaka.svg/20px-Brosen_sritilaka.svg.png 2x" data-file-width="277" data-file-height="570" /></a></span><span class="nowrap">  </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#FFDF00;"><a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3" class="mw-redirect" title="हिंदू सण">उत्तर भारतीय</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="वसंत पंचमी">वसंत पंचमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF" class="mw-redirect" title="मकर संक्रांति">मकर संक्रांति</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="महाशिवरात्र">महाशिवरात्र</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="होळी">होळी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE_%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%AE%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="राम नवमी">राम नवमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%AE%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="जन्माष्टमी">जन्माष्टमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A5%80" title="गणेश चतुर्थी">गणेश चतुर्थी</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%9A%E0%A4%95%E0%A4%9A%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="चकचंदा (पान अस्तित्वात नाही)">चकचंदा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%82%E0%A4%A7%E0%A4%A8" title="रक्षाबंधन">रक्षाबंधन</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="नवरात्र">नवरात्र</a> •<br /> <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="दसरा">दसरा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="विजयादशमी">विजयादशमी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%BE_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="दुर्गा पूजा">दुर्गा पूजा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%BE_%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A5" title="करवा चौथ">करवा चौथ</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%B9%E0%A5%8B%E0%A4%88_%E0%A4%85%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%AE%E0%A5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="अहोई अष्टमी (पान अस्तित्वात नाही)">अहोई अष्टमी</a> •<a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="लक्ष्मीपूजन">लक्ष्मीपूजन</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="नरक चतुर्दशी">नरक चतुर्दशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="दीपावली">दीपावली</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BE" title="गोवर्धन पूजा">गोवर्धन पूजा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%8A%E0%A4%AC%E0%A5%80%E0%A4%9C" title="भाऊबीज">भाऊबीज</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B3%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="तुळशीपूजन (पान अस्तित्वात नाही)">तुळशीपूजन</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="कार्तिक पौर्णिमा">कार्तिक पौर्णिमा</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#FFDF00;"><a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%B8%E0%A4%A3" class="mw-redirect" title="हिंदू सण">दक्षिण भारतीय</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%93%E0%A4%A3%E0%A4%AE" title="ओणम">ओणम</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2" title="पोंगल">पोंगल</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="रथयात्रा">रथयात्रा</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%BE_%E0%A4%A8%E0%A5%8C%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%B6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="अराणमुला नौका शर्यत (पान अस्तित्वात नाही)">अराणमुला नौका शर्यत</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A5%82%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="त्रिचूर पुरम (पान अस्तित्वात नाही)">त्रिचूर पुरम</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%A3%E0%A4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="विषुक्कणि (पान अस्तित्वात नाही)">विषुक्कणि</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A5%80" title="गणेश चतुर्थी">विनायक चतुर्थी</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%97%E0%A4%88_%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="कारतीगई दीपम (पान अस्तित्वात नाही)">कारतीगई दीपम</a> • <br /> <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="दीपावली">दीपावली</a> •<a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BF" class="mw-redirect" title="मकर संक्रांति">मकर संक्रांति</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%BF" class="mw-redirect" title="उगादि">उगादि</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="महाशिवरात्र">महाशिवरात्र</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A4%BE_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="विशाखा उत्सव (पान अस्तित्वात नाही)">विशाखा उत्सव</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तिरुवतिरा">तिरुवतिरा</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#FFDF00;"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="पवित्र दिवस (पान अस्तित्वात नाही)">पवित्र दिवस</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="पौर्णिमा">पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="अमावस्या">अमावस्या</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="एकादशी">एकादशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%8B%E0%A4%B7" title="प्रदोष">प्रदोष</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A4%82%E0%A4%A4_%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="अनंत चतुर्दशी">अनंत चतुर्दशी</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A4%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अक्षय्य तृतीया">अक्षय्य तृतीया</a> •</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#FFDF00;"><b>साप्ताहिक व्रत</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%AE%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="सोमवार व्रत कथा (पान अस्तित्वात नाही)">सोमवार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="मंगळवार व्रत कथा (पान अस्तित्वात नाही)">मंगळवार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%81%E0%A4%A7%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="बुधवार व्रत कथा (पान अस्तित्वात नाही)">बुधवार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="गुरूवार व्रत कथा (पान अस्तित्वात नाही)">गुरूवार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="शुक्रवार व्रत कथा (पान अस्तित्वात नाही)">शुक्रवार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B6%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="शनिवार व्रत कथा (पान अस्तित्वात नाही)">शनिवार</a> • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="रविवार व्रत कथा (पान अस्तित्वात नाही)">रविवार</a> •</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#FFDF00;"><b><a href="/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="एकादशी">एकादशी</a></b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A6%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="कामदा एकादशी">कामदा एकादशी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%A5%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="वरूथिनी एकादशी">वरूथिनी एकादशी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="मोहिनी एकादशी">मोहिनी एकादशी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="अपरा एकादशी">अपरा एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%B2%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="निर्जला एकादशी">निर्जला एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="योगिनी एकादशी">योगिनी एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="देवशयनी एकादशी">देवशयनी एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="कामिका एकादशी">कामिका एकादशी </a>  • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80-%E0%A5%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="पुत्रदा एकादशी-१ (पान अस्तित्वात नाही)">पुत्रदा एकादशी-१ </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%9C%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="अजा एकादशी">अजा एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80(%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE)_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="परिवर्तिनी(पद्मा) एकादशी">परिवर्तिनी(पद्मा) एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="इंदिरा एकादशी">इंदिरा एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%B6%E0%A4%BE(%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%B6%E0%A4%BE)_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="पाशांकुशा(पापांकुशा) एकादशी">पाशांकुशा(पापांकुशा) एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="रमा एकादशी">रमा एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="प्रबोधिनी एकादशी">प्रबोधिनी एकादशी </a>  • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF(%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%BE)_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="उत्पत्ति(उत्पन्ना) एकादशी (पान अस्तित्वात नाही)">उत्पत्ति(उत्पन्ना) एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%A6%E0%A4%BE(%E0%A4%AE%E0%A5%8C%E0%A4%A8%E0%A5%80)_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="मोक्षदा(मौनी) एकादशी">मोक्षदा(मौनी) एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A4%B2%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="सफला एकादशी">सफला एकादशी </a>  • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80-%E0%A5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="पुत्रदा एकादशी-२ (पान अस्तित्वात नाही)">पुत्रदा एकादशी-२ </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B7%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E2%80%8C%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="षट्‌तिला एकादशी">षट्‌तिला एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="जया एकादशी">जया एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="विजया एकादशी">विजया एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%AE%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="आमलकी एकादशी">आमलकी एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="पापमोचिनी एकादशी">पापमोचिनी एकादशी </a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E2%80%8C%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="पद्‌मिनी एकादशी">पद्‌मिनी एकादशी </a>  • <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE(%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%AD%E0%A4%BE)_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="परमा(हरिवल्लभा) एकादशी (पान अस्तित्वात नाही)">परमा(हरिवल्लभा) एकादशी </a>  •</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#FFDF00;"><b><a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="पौर्णिमा">पौर्णिमा</a></b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%88%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="चैत्र पौर्णिमा">चैत्र पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%88%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%96_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="वैशाख पौर्णिमा">वैशाख पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="ज्येष्ठ पौर्णिमा">ज्येष्ठ पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A2_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="आषाढ पौर्णिमा">आषाढ पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A3_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="श्रावण पौर्णिमा">श्रावण पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A4%A6_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="भाद्रपद पौर्णिमा">भाद्रपद पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="आश्विन पौर्णिमा">आश्विन पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="कार्तिक पौर्णिमा">कार्तिक पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B7_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="मार्गशीर्ष पौर्णिमा">मार्गशीर्ष पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B7_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="पौष पौर्णिमा">पौष पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%98_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="माघ पौर्णिमा">माघ पौर्णिमा</a> • <a href="/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%A8_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="फाल्गुन पौर्णिमा">फाल्गुन पौर्णिमा</a> •</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#FFDF00;"><b><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%B5_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%87" title="महाराष्ट्रातील सण व व्रते">महाराष्ट्रातील सण व व्रते</a></b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> • <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A3_%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="सत्य नारायण व्रत कथा">सत्य नारायण कथा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A0%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="विठ्ठलाची वारी">विठ्ठलाची वारी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="कार्तिकी एकादशी">कार्तिकी एकादशी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%A2%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="गुढी पाडवा">गुढी पाडवा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="रंगपंचमी">रंगपंचमी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A7%E0%A5%81%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%A1" class="mw-redirect" title="धुळवड">धुळवड</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="हनुमान जयंती">हनुमान जयंती</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%88%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%97%E0%A5%8C%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="चैत्रगौर">चैत्रगौर</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%9F%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="वटपौर्णिमा">वटपौर्णिमा</a> <a href="/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A2%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="आषाढी एकादशी">आषाढी एकादशी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="गुरुपौर्णिमा">गुरुपौर्णिमा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%AE%E0%A5%80" title="नागपंचमी">नागपंचमी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B3%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="नारळी पौर्णिमा">नारळी पौर्णिमा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="राखी पौर्णिमा">राखी पौर्णिमा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%AE%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="गोकुळाष्टमी">गोकुळाष्टमी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A4%BE" title="पोळा">पोळा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="हरितालिका">हरितालिका</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" class="mw-redirect" title="गणेशोत्सव">गणेशोत्सव</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="गौरीपूजन">गौरीपूजन</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="नवरात्र">नवरात्र</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="दसरा">दसरा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="कोजागिरी पौर्णिमा">कोजागिरी पौर्णिमा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="दीपावली">दीपावली</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8" title="वसुबारस">वसुबारस</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%A8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="धनत्रयोदशी">धनत्रयोदशी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="नरकचतुर्दशी">नरकचतुर्दशी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="लक्ष्मीपूजन">लक्ष्मीपूजन</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A4%BE" title="बलिप्रतिपदा">बलिप्रतिपदा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%8A%E0%A4%AC%E0%A5%80%E0%A4%9C" title="भाऊबीज">भाऊबीज</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A5%80" title="कार्तिकी एकादशी">कार्तिकी एकादशी</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%B8%E0%A5%80_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B9" class="mw-redirect" title="तुलसी विवाह">तुलसी विवाह</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="त्रिपुरी पौर्णिमा">त्रिपुरी पौर्णिमा</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%97%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%8D_%E0%A4%97%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" class="mw-redirect" title="भगवद् गीता जयंती">भगवद् गीता जयंती</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%9C%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="दत्तजयंती">दत्तजयंती</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4" class="mw-redirect" title="मकर संक्रात">मकर संक्रात</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" class="mw-redirect" title="महाशिवरात्र">महाशिवरात्र</a>  • <a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%8B%E0%A4%B3%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE" class="mw-redirect" title="होळीपौर्णिमा">होळीपौर्णिमा</a>  •</div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=दिवाळी&oldid=2492033">https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=दिवाळी&oldid=2492033</a>" पासून हुडकले</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97" title="विशेष:वर्ग">वर्ग</a>: <ul><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AD_%E0%A4%9A%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%87" title="वर्ग:संदर्भ चुका असणारी पाने">संदर्भ चुका असणारी पाने</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:CS1_errors:_dates" title="वर्ग:CS1 errors: dates">CS1 errors: dates</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:CS1_errors:_external_links" title="वर्ग:CS1 errors: external links">CS1 errors: external links</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A5%87_%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%87_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_from_June_2024&action=edit&redlink=1" class="new" title="वर्ग:मृत बाह्य दुवे असणारे लेख from June 2024 (पान अस्तित्वात नाही)">मृत बाह्य दुवे असणारे लेख from June 2024</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A5%87_%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%87_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96" title="वर्ग:कायमचे मृत बाह्य दुवे असणारे लेख">कायमचे मृत बाह्य दुवे असणारे लेख</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A5%A8%E0%A5%A6%E0%A5%A7%E0%A5%AD_%E0%A4%AE%E0%A4%A7%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0_%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B0_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96" title="वर्ग:२०१७ मधील मुखपृष्ठ सदर लेख">२०१७ मधील मुखपृष्ठ सदर लेख</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0_%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B0_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96" title="वर्ग:मुखपृष्ठ सदर लेख">मुखपृष्ठ सदर लेख</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80" title="वर्ग:दिवाळी">दिवाळी</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97" title="वर्ग:हिंदू पंचांग">हिंदू पंचांग</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" title="वर्ग:महाराष्ट्रातील सण आणि उत्सव">महाराष्ट्रातील सण आणि उत्सव</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%82_%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" title="वर्ग:हिंदू धर्मातील सण आणि उत्सव">हिंदू धर्मातील सण आणि उत्सव</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%A3%E0%A4%BF_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5" title="वर्ग:भारतीय सण आणि उत्सव">भारतीय सण आणि उत्सव</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="वर्ग:भारतीय संस्कृती">भारतीय संस्कृती</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="वर्ग:महाराष्ट्रातील सार्वजनिक सुट्ट्या">महाराष्ट्रातील सार्वजनिक सुट्ट्या</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="वर्ग:भारतातील सार्वजनिक सुट्ट्या">भारतातील सार्वजनिक सुट्ट्या</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">लपविलेले वर्ग: <ul><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:Webarchive_template_wayback_links" title="वर्ग:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:CS1_%E0%A4%87%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%9C%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A4_(en)" title="वर्ग:CS1 इंग्रजी-भाषा स्रोत (en)">CS1 इंग्रजी-भाषा स्रोत (en)</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:Pages_with_citations_using_unnamed_parameters" title="वर्ग:Pages with citations using unnamed parameters">Pages with citations using unnamed parameters</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A5%87_%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%87_%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96" title="वर्ग:मृत बाह्य दुवे असणारे सर्व लेख">मृत बाह्य दुवे असणारे सर्व लेख</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4_%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE_%E0%A4%85%E0%A4%B5%E0%A5%88%E0%A4%A7_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%B2_%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%87_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96" title="वर्ग:साच्यात दिनांकाचा अवैध प्राचल असणारे लेख">साच्यात दिनांकाचा अवैध प्राचल असणारे लेख</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97:CS1_maint:_unrecognized_language" title="वर्ग:CS1 maint: unrecognized language">CS1 maint: unrecognized language</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> या पानातील शेवटचा बदल १ नोव्हेंबर २०२४ रोजी १२:११ वाजता केला गेला.</li> <li id="footer-info-copyright">येथील मजकूर हा <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">क्रियेटीव्ह कॉमन्स अट्रीब्युशन-शेअरअलाईक लायसन्स</a> अंतर्गत उपलब्ध आहे; अतिरिक्त अटी लागू असू शकतात. हे संकेतस्थळ वापरुन आपण याच्या <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">वापरण्याच्या अटी</a> आणि <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">गोपनीयता धोरणांचे</a> पालन करण्यास आपली सहमती देत आहात. Wikipedia® हे <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> एक ना-नफा ना-तोटा संस्थेचे नोंदणीकृत ट्रेडमार्क आहे.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">गुप्तता नीती</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0">विकिपीडिया बद्दल</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A3_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%95%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B8_%E0%A4%A8%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0">उत्तरदायित्वास नकार</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">विकसक</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/mr.wikipedia.org">Statistics</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">कुकिंचा तक्ता</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//mr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">भ्रमणध्वनी-दृश्य</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>शोध</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="शोधा विकिपीडिया"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="विशेष:शोधा"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">शोधा</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contents" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">दिवाळी</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>९४ languages</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>विषय जोडा</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7b95555b9d-lxk6k","wgBackendResponseTime":139,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.517","walltime":"1.025","ppvisitednodes":{"value":4282,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":192307,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1934,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":218097,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 527.415 1 -total"," 61.57% 324.736 1 साचा:संदर्भयादी"," 28.17% 148.551 30 साचा:स्रोत_पुस्तक"," 14.29% 75.365 2 साचा:Navbox"," 11.53% 60.791 1 साचा:भारतीय_सण_आणि_उत्सव"," 6.04% 31.852 1 साचा:मृत_दुवा"," 5.30% 27.950 9 साचा:स्रोत_बातमी"," 5.14% 27.090 1 साचा:Fix"," 4.70% 24.790 2 साचा:Category_handler"," 3.95% 20.809 1 साचा:ISBN"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.217","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3517971,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6458bccbb8-ccdcl","timestamp":"20250209172954","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0926\u093f\u0935\u093e\u0933\u0940","url":"https:\/\/mr.wikipedia.org\/wiki\/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A5%80","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10244","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10244","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-04-25T15:30:58Z","dateModified":"2024-11-01T06:41:18Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/7d\/Woman_lighting_the_candles_for_the_Festival_of_Lights_in_India_%28cropped%29.jpg","headline":"\u092a\u094d\u0930\u092e\u0941\u0916 \u0939\u093f\u0902\u0926\u0942 \u0938\u0923 \u0906\u0923\u093f \u0909\u0924\u094d\u0938\u0935"}</script> </body> </html>