CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Wojna na Pacyfiku – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"af03bb58-52e7-41e8-bf5e-310c53c7bd2e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Wojna_na_Pacyfiku","wgTitle":"Wojna na Pacyfiku","wgCurRevisionId":74788042,"wgRevisionId":74788042,"wgArticleId":626155,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytuj książkę – autorzy do sprawdzenia","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Wyróżnione artykuły","Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Wojna infobox","Artykuły na Medal","II wojna światowa na Pacyfiku","Działania wojenne marynarki Stanów Zjednoczonych"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Wojna_na_Pacyfiku", "wgRelevantArticleId":626155,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74788042,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q184425","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList" ,"mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready", "ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/95/Pacific-War---tile-picyture.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1694"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/95/Pacific-War---tile-picyture.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1129"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Pacific-War---tile-picyture.png/640px-Pacific-War---tile-picyture.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="903"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Wojna na Pacyfiku – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Wojna_na_Pacyfiku"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_na_Pacyfiku"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Wojna_na_Pacyfiku rootpage-Wojna_na_Pacyfiku skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wojna+na+Pacyfiku" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wojna+na+Pacyfiku" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wojna+na+Pacyfiku" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wojna+na+Pacyfiku" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Uczestnicy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uczestnicy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Uczestnicy</span> </div> </a> <ul id="toc-Uczestnicy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Obszar_walk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Obszar_walk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Obszar walk</span> </div> </a> <ul id="toc-Obszar_walk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podłoże_konfliktu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Podłoże_konfliktu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Podłoże konfliktu</span> </div> </a> <ul id="toc-Podłoże_konfliktu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konflikt_chińsko-japoński" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Konflikt_chińsko-japoński"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Konflikt chińsko-japoński</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Konflikt_chińsko-japoński-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Konflikt chińsko-japoński</span> </button> <ul id="toc-Konflikt_chińsko-japoński-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wojna_po_1937_r._i_starcia_graniczne_z_ZSRR" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojna_po_1937_r._i_starcia_graniczne_z_ZSRR"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Wojna po 1937 r. i starcia graniczne z ZSRR</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojna_po_1937_r._i_starcia_graniczne_z_ZSRR-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Patowa_sytuacja_w_Chinach" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Patowa_sytuacja_w_Chinach"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Patowa sytuacja w Chinach</span> </div> </a> <ul id="toc-Patowa_sytuacja_w_Chinach-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Początek_II_wojny_światowej_na_Pacyfiku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Początek_II_wojny_światowej_na_Pacyfiku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Początek II wojny światowej na Pacyfiku</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Początek_II_wojny_światowej_na_Pacyfiku-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Początek II wojny światowej na Pacyfiku</span> </button> <ul id="toc-Początek_II_wojny_światowej_na_Pacyfiku-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Atak_na_Pearl_Harbor" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Atak_na_Pearl_Harbor"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Atak na Pearl Harbor</span> </div> </a> <ul id="toc-Atak_na_Pearl_Harbor-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Strategia_państw_„Osi”_i_państw_sprzymierzonych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Strategia_państw_„Osi”_i_państw_sprzymierzonych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Strategia państw „Osi” i państw sprzymierzonych</span> </div> </a> <ul id="toc-Strategia_państw_„Osi”_i_państw_sprzymierzonych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Japońska_ofensywa_na_Pacyfiku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Japońska_ofensywa_na_Pacyfiku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Japońska ofensywa na Pacyfiku</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Japońska_ofensywa_na_Pacyfiku-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Japońska ofensywa na Pacyfiku</span> </button> <ul id="toc-Japońska_ofensywa_na_Pacyfiku-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Okrążenie_południowo-wschodniej_Azji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Okrążenie_południowo-wschodniej_Azji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Okrążenie południowo-wschodniej Azji</span> </div> </a> <ul id="toc-Okrążenie_południowo-wschodniej_Azji-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hongkong,_Malaje,_Singapur,_Birma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hongkong,_Malaje,_Singapur,_Birma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1.1</span> <span>Hongkong, Malaje, Singapur, Birma</span> </div> </a> <ul id="toc-Hongkong,_Malaje,_Singapur,_Birma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Filipiny:_Bataan_i_Corregidor" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Filipiny:_Bataan_i_Corregidor"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1.2</span> <span>Filipiny: Bataan i Corregidor</span> </div> </a> <ul id="toc-Filipiny:_Bataan_i_Corregidor-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Guam,_Wake,_Midway" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Guam,_Wake,_Midway"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1.3</span> <span>Guam, Wake, Midway</span> </div> </a> <ul id="toc-Guam,_Wake,_Midway-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Holenderskie_Indie_Wschodnie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Holenderskie_Indie_Wschodnie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1.4</span> <span>Holenderskie Indie Wschodnie</span> </div> </a> <ul id="toc-Holenderskie_Indie_Wschodnie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ofensywa_taktyczna_floty_amerykańskiej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ofensywa_taktyczna_floty_amerykańskiej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Ofensywa taktyczna floty amerykańskiej</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ofensywa_taktyczna_floty_amerykańskiej-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Ofensywa taktyczna floty amerykańskiej</span> </button> <ul id="toc-Ofensywa_taktyczna_floty_amerykańskiej-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wypady_na_wyspy_japońskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wypady_na_wyspy_japońskie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Wypady na wyspy japońskie</span> </div> </a> <ul id="toc-Wypady_na_wyspy_japońskie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nalot_na_Tokio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Nalot_na_Tokio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1.1</span> <span>Nalot na Tokio</span> </div> </a> <ul id="toc-Nalot_na_Tokio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bitwa_na_Morzu_Koralowym" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bitwa_na_Morzu_Koralowym"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Bitwa na Morzu Koralowym</span> </div> </a> <ul id="toc-Bitwa_na_Morzu_Koralowym-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Papua_–_Nowa_Gwinea_Australijska" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Papua_–_Nowa_Gwinea_Australijska"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Papua – Nowa Gwinea Australijska</span> </div> </a> <ul id="toc-Papua_–_Nowa_Gwinea_Australijska-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Znaczenie_przewagi_gospodarczej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Znaczenie_przewagi_gospodarczej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Znaczenie przewagi gospodarczej</span> </div> </a> <ul id="toc-Znaczenie_przewagi_gospodarczej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wojna_podwodna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojna_podwodna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Wojna podwodna</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojna_podwodna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wojna_kryptologiczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojna_kryptologiczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Wojna kryptologiczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojna_kryptologiczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bitwa_pod_Midway" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bitwa_pod_Midway"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Bitwa pod Midway</span> </div> </a> <ul id="toc-Bitwa_pod_Midway-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kampania_na_Wyspach_Salomona" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kampania_na_Wyspach_Salomona"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Kampania na Wyspach Salomona</span> </div> </a> <ul id="toc-Kampania_na_Wyspach_Salomona-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Strategiczna_ofensywa_amerykańska" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Strategiczna_ofensywa_amerykańska"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Strategiczna ofensywa amerykańska</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Strategiczna_ofensywa_amerykańska-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Strategiczna ofensywa amerykańska</span> </button> <ul id="toc-Strategiczna_ofensywa_amerykańska-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Środkowy_Pacyfik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Środkowy_Pacyfik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.1</span> <span>Środkowy Pacyfik</span> </div> </a> <ul id="toc-Środkowy_Pacyfik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-W_Azji_Południowo-Wschodniej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#W_Azji_Południowo-Wschodniej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.2</span> <span>W Azji Południowo-Wschodniej</span> </div> </a> <ul id="toc-W_Azji_Południowo-Wschodniej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Desant_na_Filipinach_i_bitwa_na_Morzu_Filipińskim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Desant_na_Filipinach_i_bitwa_na_Morzu_Filipińskim"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.3</span> <span>Desant na Filipinach i bitwa na Morzu Filipińskim</span> </div> </a> <ul id="toc-Desant_na_Filipinach_i_bitwa_na_Morzu_Filipińskim-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bitwa_o_Peleliu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bitwa_o_Peleliu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.3.1</span> <span>Bitwa o Peleliu</span> </div> </a> <ul id="toc-Bitwa_o_Peleliu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przed_głównym_uderzeniem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Przed_głównym_uderzeniem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.3.2</span> <span>Przed głównym uderzeniem</span> </div> </a> <ul id="toc-Przed_głównym_uderzeniem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ostatnie_uderzenia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ostatnie_uderzenia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Ostatnie uderzenia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ostatnie_uderzenia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Ostatnie uderzenia</span> </button> <ul id="toc-Ostatnie_uderzenia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bitwa_o_Okinawę" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bitwa_o_Okinawę"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.1</span> <span>Bitwa o Okinawę</span> </div> </a> <ul id="toc-Bitwa_o_Okinawę-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Atak_na_Hiroszimę_i_Nagasaki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Atak_na_Hiroszimę_i_Nagasaki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.2</span> <span>Atak na Hiroszimę i Nagasaki</span> </div> </a> <ul id="toc-Atak_na_Hiroszimę_i_Nagasaki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ofensywa_wojsk_radzieckich" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ofensywa_wojsk_radzieckich"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.3</span> <span>Ofensywa wojsk radzieckich</span> </div> </a> <ul id="toc-Ofensywa_wojsk_radzieckich-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kapitulacja_Japonii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kapitulacja_Japonii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Kapitulacja Japonii</span> </div> </a> <ul id="toc-Kapitulacja_Japonii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">19</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Wojna na Pacyfiku</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 67 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-67" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">67 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B1%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D9%8A%D8%B7_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%A6" title="حرب المحيط الهادئ – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حرب المحيط الهادئ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Paraguasu_Py%27aguapy_%C3%91orair%C3%B5_(1937-1945)" title="Paraguasu Py'aguapy Ñorairõ (1937-1945) – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Paraguasu Py'aguapy Ñorairõ (1937-1945)" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0kinci_D%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99sind%C9%99_Sakit_okean_c%C9%99bh%C9%99si" title="İkinci Dünya müharibəsində Sakit okean cəbhəsi – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="İkinci Dünya müharibəsində Sakit okean cəbhəsi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%A7_%D8%A8%D8%A4%DB%8C%D9%88%DA%A9_%D8%A7%D9%88%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C" title="ایکینجی دونیا ساواشیندا بؤیوک اوقیانوس جبهه‌سی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ایکینجی دونیا ساواشیندا بؤیوک اوقیانوس جبهه‌سی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Yuda_Pasifik" title="Yuda Pasifik – balijski" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Yuda Pasifik" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balijski" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0i-p%C3%AAng-i%C3%BB%E2%81%BF_Chi%C3%A0n-cheng" title="Thài-pêng-iûⁿ Chiàn-cheng – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Thài-pêng-iûⁿ Chiàn-cheng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%B5_%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%8A%D1%8F_%D2%BB%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%88%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%A2%D1%8B%D0%BC%D1%8B%D2%A1_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D3%99%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D1%85%D3%99%D1%80%D3%99%D0%BA%D3%99%D1%82%D1%82%D3%99%D1%80_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%8B" title="Икенсе донъя һуғышының Тымыҡ океан хәрби хәрәкәттәр театры – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Икенсе донъя һуғышының Тымыҡ океан хәрби хәрәкәттәр театры" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D1%96%D1%85%D0%B0%D0%B0%D0%BA%D1%96%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D1%82%D1%8D%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D1%8F%D1%9E_%D0%94%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B9_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Ціхаакіянскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Ціхаакіянскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D1%85%D0%BE%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%8A%D1%80_(%D0%92%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0)" title="Тихоокеански театър (Втора световна война) – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Тихоокеански театър (Втора световна война)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Rat_na_Pacifiku" title="Rat na Pacifiku – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Rat na Pacifiku" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Brezel_ar_Meurvor_Habask_(1937-1945)" title="Brezel ar Meurvor Habask (1937-1945) – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Brezel ar Meurvor Habask (1937-1945)" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Guerra_del_Pac%C3%ADfic" title="Guerra del Pacífic – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Guerra del Pacífic" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Druh%C3%A1_sv%C4%9Btov%C3%A1_v%C3%A1lka_v_Tichomo%C5%99%C3%AD" title="Druhá světová válka v Tichomoří – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Druhá světová válka v Tichomoří" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="polecany artykuł"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Stillehavskrigen" title="Stillehavskrigen – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Stillehavskrigen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pazifikkrieg" title="Pazifikkrieg – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Pazifikkrieg" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/S%C3%B5da_Vaiksel_ookeanil" title="Sõda Vaiksel ookeanil – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Sõda Vaiksel ookeanil" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%95%CE%B9%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D" title="Πόλεμος του Ειρηνικού – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Πόλεμος του Ειρηνικού" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pacific_War" title="Pacific War – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Pacific War" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Guerra_del_Pac%C3%ADfico_(1937-1945)" title="Guerra del Pacífico (1937-1945) – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Guerra del Pacífico (1937-1945)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Pacifika_Fronto" title="Pacifika Fronto – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Pacifika Fronto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Pazifikoko_Gerra" title="Pazifikoko Gerra – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Pazifikoko Gerra" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="جنگ اقیانوس آرام – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جنگ اقیانوس آرام" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_du_Pacifique" title="Guerre du Pacifique – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Guerre du Pacifique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%83%9C%ED%8F%89%EC%96%91_%EC%A0%84%EC%9F%81" title="태평양 전쟁 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="태평양 전쟁" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Yakin_Pacific" title="Yakin Pacific – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Yakin Pacific" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B2%D6%85%D5%BE%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Խաղաղօվկիանոսյան պատերազմ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Խաղաղօվկիանոսյան պատերազմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Rat_na_Pacifiku" title="Rat na Pacifiku – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Rat na Pacifiku" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Perang_Pasifik" title="Perang Pasifik – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Perang Pasifik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Guerra_del_Pacifico_(1941-1945)" title="Guerra del Pacifico (1941-1945) – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Guerra del Pacifico (1941-1945)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9E%D7%A2%D7%A8%D7%9B%D7%94_%D7%91%D7%90%D7%A1%D7%99%D7%94_%D7%95%D7%91%D7%90%D7%95%D7%A7%D7%99%D7%99%D7%A0%D7%95%D7%A1_%D7%94%D7%A9%D7%A7%D7%98" title="המערכה באסיה ובאוקיינוס השקט – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="המערכה באסיה ובאוקיינוס השקט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Perang_Pasifik" title="Perang Pasifik – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Perang Pasifik" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Bellum_Pacificum" title="Bellum Pacificum – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Bellum Pacificum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Klus%C4%81_oke%C4%81na_kar%C5%A1" title="Klusā okeāna karš – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Klusā okeāna karš" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Pazifikkrich" title="Pazifikkrich – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Pazifikkrich" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Karas_Ramiajame_vandenyne" title="Karas Ramiajame vandenyne – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Karas Ramiajame vandenyne" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Gera_de_la_Pasifica_(1937-1945)" title="Gera de la Pasifica (1937-1945) – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Gera de la Pasifica (1937-1945)" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B4%B8%E0%B4%AB%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%82" title="പസഫിക് യുദ്ധം – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പസഫിക് യുദ്ധം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Pasifik" title="Perang Pasifik – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Perang Pasifik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Azi%C3%AB_in_de_Tweede_Wereldoorlog" title="Azië in de Tweede Wereldoorlog – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Azië in de Tweede Wereldoorlog" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4_%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7" title="प्रशान्त युद्ध – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="प्रशान्त युद्ध" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%AA%E5%B9%B3%E6%B4%8B%E6%88%A6%E4%BA%89" title="太平洋戦争 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="太平洋戦争" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Stillehavskrigen" title="Stillehavskrigen – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Stillehavskrigen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Tinch_okeanidagi_urush" title="Tinch okeanidagi urush – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Tinch okeanidagi urush" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%DB%81%D9%84_%D8%AC%D9%86%DA%AF" title="بحر الکاہل جنگ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بحر الکاہل جنگ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%DA%AB%DA%93%D9%87" title="د ارام سمندر جګړه – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د ارام سمندر جګړه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Guerra_do_Pac%C3%ADfico" title="Guerra do Pacífico – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Guerra do Pacífico" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/R%C4%83zboiul_din_Pacific_(Al_Doilea_R%C4%83zboi_Mondial)" title="Războiul din Pacific (Al Doilea Război Mondial) – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Războiul din Pacific (Al Doilea Război Mondial)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D1%85%D0%BE%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%B9_%D0%92%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B9_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Тихоокеанский театр военных действий Второй мировой войны – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Тихоокеанский театр военных действий Второй мировой войны" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Lufta_e_Paq%C3%ABsorit" title="Lufta e Paqësorit – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Lufta e Paqësorit" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vojna_v_Pacifiku" title="Vojna v Pacifiku – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vojna v Pacifiku" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Vojna_za_Tihi_ocean" title="Vojna za Tihi ocean – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Vojna za Tihi ocean" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%95%DA%95%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D9%81%DB%8C%DA%A9" title="شەڕی پاسفیک – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="شەڕی پاسفیک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0_%D0%9F%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D1%83" title="Рат на Пацифику – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Рат на Пацифику" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Rat_na_Pacifiku" title="Rat na Pacifiku – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Rat na Pacifiku" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Perang_Pasifik" title="Perang Pasifik – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Perang Pasifik" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tyynenmeren_sota_toisessa_maailmansodassa" title="Tyynenmeren sota toisessa maailmansodassa – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tyynenmeren sota toisessa maailmansodassa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Stillahavskriget" title="Stillahavskriget – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Stillahavskriget" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Digmaang_Pasipiko" title="Digmaang Pasipiko – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Digmaang Pasipiko" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%8B%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="பசிபிக் போர் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பசிபிக் போர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%9B%E0%B8%8B%E0%B8%B4%E0%B8%9F%E0%B8%B4%E0%B8%81" title="สงครามแปซิฟิก – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="สงครามแปซิฟิก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Pasifik_Cephesi_(II._D%C3%BCnya_Sava%C5%9F%C4%B1)" title="Pasifik Cephesi (II. Dünya Savaşı) – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Pasifik Cephesi (II. Dünya Savaşı)" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D1%85%D0%BE%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%B2%D0%BE%D1%94%D0%BD%D0%BD%D0%B8%D1%85_%D0%B4%D1%96%D0%B9_%D0%94%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%BE%D1%97_%D1%81%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%97_%D0%B2%D1%96%D0%B9%D0%BD%D0%B8" title="Тихоокеанський театр воєнних дій Другої світової війни – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Тихоокеанський театр воєнних дій Другої світової війни" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%DB%81%D9%84_%D8%AC%D9%86%DA%AF" title="بحر الکاہل جنگ – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بحر الکاہل جنگ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Chiến tranh Thái Bình Dương – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Chiến tranh Thái Bình Dương" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%AA%E5%B9%B3%E6%B4%8B%E6%88%98%E4%BA%89" title="太平洋战争 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="太平洋战争" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%AA%E5%B9%B3%E6%B4%8B%E6%88%B0%E7%88%AD" title="太平洋戰爭 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="太平洋戰爭" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%AA%E5%B9%B3%E6%B4%8B%E6%88%98%E4%BA%89" title="太平洋战争 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="太平洋战争" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q184425#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wojna_na_Pacyfiku" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Wojna_na_Pacyfiku" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wojna_na_Pacyfiku"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Wojna_na_Pacyfiku"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Wojna_na_Pacyfiku" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Wojna_na_Pacyfiku" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&oldid=74788042" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Wojna_na_Pacyfiku&id=74788042&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWojna_na_Pacyfiku"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWojna_na_Pacyfiku"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Wojna+na+Pacyfiku"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Wojna_na_Pacyfiku&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Pacific_War" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q184425" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-featured-article" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Artyku%C5%82y_na_Medal" title="Ten artykuł został wyróżniony statusem „Artykułu na Medal”. Kliknij, aby dowiedzieć się więcej."><img alt="Artykuł na Medal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/16px-Wikimedal_POL.svg.png" decoding="async" width="16" height="26" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/24px-Wikimedal_POL.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/32px-Wikimedal_POL.svg.png 2x" data-file-width="74" data-file-height="120" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy II wojny światowej. Zobacz też: <a href="/wiki/Wojna_o_Pacyfik" title="Wojna o Pacyfik">inne wydarzenia związane z tą nazwą</a>.</span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71424948">.mw-parser-output .infobox.wojna .naglowek{background:#ddd;text-align:center;border:1px solid #aaa}.mw-parser-output .infobox.wojna-najnowsze .naglowek{background:LightSteelBlue}.mw-parser-output .infobox.wojna-nowozytnosc .naglowek{background:LightGreen}.mw-parser-output .infobox.wojna-starozytnosc .naglowek{background:DarkSalmon}.mw-parser-output .infobox.wojna-sredniowiecze .naglowek{background:LightGray}.mw-parser-output .infobox.wojna-fikcyjna .naglowek{background:#ccccff}</style> <table class="infobox wojna wojna-najnowsze"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Wojna na Pacyfiku</div> </caption> <tbody><tr> <td colspan="2" style="background:#eee; color:black; text-align:center; font-style:italic; border-bottom:1px solid #aaa;"><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojna światowa</a>, <a href="/wiki/Wojna_chi%C5%84sko-japo%C5%84ska_(1937%E2%80%931945)" title="Wojna chińsko-japońska (1937–1945)">wojna chińsko-japońska (1937–1945)</a> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Pacific-War---tile-picyture.png" class="mw-file-description" title="Od góry, zgodnie z ruchem wskazówek zegara: amerykańska piechota w bitwie o Luzon; japoński lotniskowiec „Akagi” w rajdzie na Ocean Indyjski; wybuch bomby atomowej nad Nagasaki; amerykański pancernik USS „Iowa” prowadzi ostrzał pozycji japońskich; myśliwiec Grumman F4F Wildcat zestrzeliwuje japoński samolot nad Guadalcanalem"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Pacific-War---tile-picyture.png/170px-Pacific-War---tile-picyture.png" decoding="async" width="170" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Pacific-War---tile-picyture.png/255px-Pacific-War---tile-picyture.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Pacific-War---tile-picyture.png/340px-Pacific-War---tile-picyture.png 2x" data-file-width="775" data-file-height="1094" /></a></span><br />Od góry, zgodnie z ruchem wskazówek zegara: amerykańska piechota w <a href="/wiki/Bitwa_o_Luzon" title="Bitwa o Luzon">bitwie o Luzon</a>; japoński lotniskowiec <a href="/wiki/Akagi_(1925)" title="Akagi (1925)">„Akagi”</a> w <a href="/wiki/Rajd_na_Ocean_Indyjski" title="Rajd na Ocean Indyjski">rajdzie na Ocean Indyjski</a>; <a href="/wiki/Atak_atomowy_na_Hiroszim%C4%99_i_Nagasaki" title="Atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki">wybuch bomby atomowej nad Nagasaki</a>; amerykański pancernik <a href="/wiki/USS_Iowa_(BB-61)" title="USS Iowa (BB-61)">USS „Iowa”</a> prowadzi ostrzał pozycji japońskich; myśliwiec <a href="/wiki/Grumman_F4F_Wildcat" title="Grumman F4F Wildcat">Grumman F4F Wildcat</a> zestrzeliwuje japoński samolot <a href="/wiki/Kampania_na_Wyspach_Salomona" title="Kampania na Wyspach Salomona">nad Guadalcanalem</a> </td></tr> <tr> <th>Czas </th> <td> <p>7 lipca 1937 – 2 września 1945<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[a]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Miejsce </th> <td> <p><a href="/wiki/Azja_Wschodnia" title="Azja Wschodnia">Azja Wschodnia</a> i <a href="/wiki/Azja_Po%C5%82udniowo-Wschodnia" title="Azja Południowo-Wschodnia">Południowo-Wschodnia</a>, obszar <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Pacyfiku</a> i <a href="/wiki/Ocean_Indyjski" title="Ocean Indyjski">Oceanu Indyjskiego</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Przyczyna </th> <td> <p>ekspansjonizm japoński </p> </td></tr> <tr> <th>Wynik </th> <td> <p>zwycięstwo <a href="/wiki/Alianci_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Alianci (II wojna światowa)">aliantów</a>,<br /><a href="/wiki/Kapitulacja_Japonii" title="Kapitulacja Japonii">kapitulacja Japonii</a> </p> </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="naglowek" style="font-weight:bold;">Strony konfliktu </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="iboxtab fixed"> <tbody><tr class="ibox2x1"> <td><b><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_the_United_States_%281912-1959%29.svg/22px-Flag_of_the_United_States_%281912-1959%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_the_United_States_%281912-1959%29.svg/33px-Flag_of_the_United_States_%281912-1959%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_the_United_States_%281912-1959%29.svg/44px-Flag_of_the_United_States_%281912-1959%29.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></span></span> </span><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></b> <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_the_Philippines_%28navy_blue%29.svg/22px-Flag_of_the_Philippines_%28navy_blue%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_the_Philippines_%28navy_blue%29.svg/33px-Flag_of_the_Philippines_%28navy_blue%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_the_Philippines_%28navy_blue%29.svg/44px-Flag_of_the_Philippines_%28navy_blue%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Filipin" title="Wspólnota Filipin">Wspólnota Filipin</a></li></ul> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a> </p> <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/British_Raj_Red_Ensign.svg/22px-British_Raj_Red_Ensign.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/British_Raj_Red_Ensign.svg/33px-British_Raj_Red_Ensign.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/British_Raj_Red_Ensign.svg/44px-British_Raj_Red_Ensign.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></span></span> </span><a href="/wiki/Indie_Brytyjskie" title="Indie Brytyjskie">Indie Brytyjskie</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Burma_%281939%E2%80%931941%2C_1945%E2%80%931948%29.svg/22px-Flag_of_Burma_%281939%E2%80%931941%2C_1945%E2%80%931948%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Burma_%281939%E2%80%931941%2C_1945%E2%80%931948%29.svg/33px-Flag_of_Burma_%281939%E2%80%931941%2C_1945%E2%80%931948%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Burma_%281939%E2%80%931941%2C_1945%E2%80%931948%29.svg/44px-Flag_of_Burma_%281939%E2%80%931941%2C_1945%E2%80%931948%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Birma_Brytyjska" title="Birma Brytyjska">Birma Brytyjska</a></li> <li><span class="flagicon"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_Nepal_%281743%E2%80%931962%29.svg/13px-Flag_of_Nepal_%281743%E2%80%931962%29.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_Nepal_%281743%E2%80%931962%29.svg/20px-Flag_of_Nepal_%281743%E2%80%931962%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_Nepal_%281743%E2%80%931962%29.svg/27px-Flag_of_Nepal_%281743%E2%80%931962%29.svg.png 2x" data-file-width="294" data-file-height="435" /></span></span> </span><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Nepalu" title="Królestwo Nepalu">Nepal</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_Hong_Kong_%281876%E2%80%931955%29.svg/22px-Flag_of_Hong_Kong_%281876%E2%80%931955%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_Hong_Kong_%281876%E2%80%931955%29.svg/33px-Flag_of_Hong_Kong_%281876%E2%80%931955%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_Hong_Kong_%281876%E2%80%931955%29.svg/44px-Flag_of_Hong_Kong_%281876%E2%80%931955%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Hongkong" title="Hongkong">Hongkong</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Flag_of_Singapore_%281946%E2%80%931952%29.svg/22px-Flag_of_Singapore_%281946%E2%80%931952%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Flag_of_Singapore_%281946%E2%80%931952%29.svg/33px-Flag_of_Singapore_%281946%E2%80%931952%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Flag_of_Singapore_%281946%E2%80%931952%29.svg/44px-Flag_of_Singapore_%281946%E2%80%931952%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Fiji_%281924%E2%80%931970%29.svg/22px-Flag_of_Fiji_%281924%E2%80%931970%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Fiji_%281924%E2%80%931970%29.svg/33px-Flag_of_Fiji_%281924%E2%80%931970%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Fiji_%281924%E2%80%931970%29.svg/44px-Flag_of_Fiji_%281924%E2%80%931970%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Fid%C5%BCi" title="Fidżi">Fidżi</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Malaya_%281896%E2%80%931950%29.svg/22px-Flag_of_Malaya_%281896%E2%80%931950%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Malaya_%281896%E2%80%931950%29.svg/33px-Flag_of_Malaya_%281896%E2%80%931950%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Malaya_%281896%E2%80%931950%29.svg/44px-Flag_of_Malaya_%281896%E2%80%931950%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Malaje" title="Malaje">Związek Malajski</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Flag_of_Sarawak_%281870%E2%80%931946%2C_1963%E2%80%931973%29.svg/22px-Flag_of_Sarawak_%281870%E2%80%931946%2C_1963%E2%80%931973%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Flag_of_Sarawak_%281870%E2%80%931946%2C_1963%E2%80%931973%29.svg/33px-Flag_of_Sarawak_%281870%E2%80%931946%2C_1963%E2%80%931973%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Flag_of_Sarawak_%281870%E2%80%931946%2C_1963%E2%80%931973%29.svg/44px-Flag_of_Sarawak_%281870%E2%80%931946%2C_1963%E2%80%931973%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Sarawaku" title="Królestwo Sarawaku">Królestwo Sarawaku</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_North_Borneo_%281902%E2%80%931946%29.svg/22px-Flag_of_North_Borneo_%281902%E2%80%931946%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_North_Borneo_%281902%E2%80%931946%29.svg/33px-Flag_of_North_Borneo_%281902%E2%80%931946%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_North_Borneo_%281902%E2%80%931946%29.svg/44px-Flag_of_North_Borneo_%281902%E2%80%931946%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Borneo_P%C3%B3%C5%82nocne" title="Borneo Północne">Borneo Północne</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/22px-Flag_of_Brunei.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/33px-Flag_of_Brunei.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/44px-Flag_of_Brunei.svg.png 2x" data-file-width="1440" data-file-height="720" /></span></span> </span><a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Labuan_%281912%E2%80%931946%29.svg/22px-Flag_of_Labuan_%281912%E2%80%931946%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Labuan_%281912%E2%80%931946%29.svg/33px-Flag_of_Labuan_%281912%E2%80%931946%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Labuan_%281912%E2%80%931946%29.svg/44px-Flag_of_Labuan_%281912%E2%80%931946%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span></span> <a href="/w/index.php?title=Kolonia_Labuan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kolonia Labuan (strona nie istnieje)">Labuan</a></li></ul> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska_(1912%E2%80%931949)" class="mw-redirect" title="Republika Chińska (1912–1949)">Chiny</a><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/22px-Flag_of_Australia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/33px-Flag_of_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/44px-Flag_of_Australia.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="640" /></span></span> </span><a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a> </p> <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_the_Territory_of_Papua.svg/22px-Flag_of_the_Territory_of_Papua.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_the_Territory_of_Papua.svg/33px-Flag_of_the_Territory_of_Papua.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_the_Territory_of_Papua.svg/44px-Flag_of_the_Territory_of_Papua.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Papua_(terytorium)" title="Papua (terytorium)">Papua</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Flag_of_the_Territory_of_New_Guinea.svg/22px-Flag_of_the_Territory_of_New_Guinea.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Flag_of_the_Territory_of_New_Guinea.svg/33px-Flag_of_the_Territory_of_New_Guinea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Flag_of_the_Territory_of_New_Guinea.svg/44px-Flag_of_the_Territory_of_New_Guinea.svg.png 2x" data-file-width="624" data-file-height="312" /></span></span> </span><a href="/wiki/Nowa_Gwinea_Australijska" title="Nowa Gwinea Australijska">Nowa Gwinea Australijska</a></li></ul> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_New_Zealand.svg/22px-Flag_of_New_Zealand.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_New_Zealand.svg/33px-Flag_of_New_Zealand.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_New_Zealand.svg/44px-Flag_of_New_Zealand.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowa Zelandia</a><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Canada_%281921%E2%80%931957%29.svg/22px-Flag_of_Canada_%281921%E2%80%931957%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Canada_%281921%E2%80%931957%29.svg/33px-Flag_of_Canada_%281921%E2%80%931957%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Canada_%281921%E2%80%931957%29.svg/44px-Flag_of_Canada_%281921%E2%80%931957%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/22px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/33px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/44px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Mexico_%281934-1968%29.svg/22px-Flag_of_Mexico_%281934-1968%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Mexico_%281934-1968%29.svg/33px-Flag_of_Mexico_%281934-1968%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Mexico_%281934-1968%29.svg/44px-Flag_of_Mexico_%281934-1968%29.svg.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[b]</a></sup> </p> <hr /> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/22px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/33px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/44px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[c]</a></sup><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg/22px-Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg/33px-Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg/44px-Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Mongolska_Republika_Ludowa" title="Mongolska Republika Ludowa">Mongolia</a><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281941-1943%29.svg/22px-Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281941-1943%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281941-1943%29.svg/33px-Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281941-1943%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281941-1943%29.svg/44px-Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281941-1943%29.svg.png 2x" data-file-width="780" data-file-height="390" /></span></span> </span><a href="/wiki/Tuwi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Tuwińska Republika Ludowa">Tannu-Tuwa</a> </p> </td> <td><b><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Japan_%281870%E2%80%931999%29.svg/22px-Flag_of_Japan_%281870%E2%80%931999%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Japan_%281870%E2%80%931999%29.svg/33px-Flag_of_Japan_%281870%E2%80%931999%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Japan_%281870%E2%80%931999%29.svg/44px-Flag_of_Japan_%281870%E2%80%931999%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></span></span> </span><a href="/wiki/Cesarstwo_Wielkiej_Japonii" title="Cesarstwo Wielkiej Japonii">Japonia</a></b> <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Manchukuo.svg/22px-Flag_of_Manchukuo.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Manchukuo.svg/33px-Flag_of_Manchukuo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Manchukuo.svg/44px-Flag_of_Manchukuo.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Mand%C5%BCukuo" title="Mandżukuo">Mandżukuo</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_the_Mengjiang.svg/22px-Flag_of_the_Mengjiang.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_the_Mengjiang.svg/33px-Flag_of_the_Mengjiang.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_the_Mengjiang.svg/44px-Flag_of_the_Mengjiang.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></span></span> </span><a href="/wiki/Mengjiang" title="Mengjiang">Mengjiang</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/1931_Flag_of_India.svg/22px-1931_Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/1931_Flag_of_India.svg/33px-1931_Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/1931_Flag_of_India.svg/44px-1931_Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/w/index.php?title=Azad_Hind&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azad Hind (strona nie istnieje)">Azad Hind</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Flag_of_the_Empire_of_Vietnam_%281945%29.svg/22px-Flag_of_the_Empire_of_Vietnam_%281945%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Flag_of_the_Empire_of_Vietnam_%281945%29.svg/33px-Flag_of_the_Empire_of_Vietnam_%281945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Flag_of_the_Empire_of_Vietnam_%281945%29.svg/44px-Flag_of_the_Empire_of_Vietnam_%281945%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Cesarstwo_Wietnamu" title="Cesarstwo Wietnamu">Wietnam</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_Cambodia_under_Japanese_occupation.svg/22px-Flag_of_Cambodia_under_Japanese_occupation.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_Cambodia_under_Japanese_occupation.svg/33px-Flag_of_Cambodia_under_Japanese_occupation.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_Cambodia_under_Japanese_occupation.svg/44px-Flag_of_Cambodia_under_Japanese_occupation.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Kambod%C5%BCy_(pa%C5%84stwo_marionetkowe)" title="Królestwo Kambodży (państwo marionetkowe)">Kambodża</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_the_State_of_Burma_%281943%E2%80%931945%29.svg/22px-Flag_of_the_State_of_Burma_%281943%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_the_State_of_Burma_%281943%E2%80%931945%29.svg/33px-Flag_of_the_State_of_Burma_%281943%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_the_State_of_Burma_%281943%E2%80%931945%29.svg/44px-Flag_of_the_State_of_Burma_%281943%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1333" /></span></span> </span><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Birma" title="Państwo Birma">Birma</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_the_Philippines_%281943%29.svg/22px-Flag_of_the_Philippines_%281943%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_the_Philippines_%281943%29.svg/33px-Flag_of_the_Philippines_%281943%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Flag_of_the_Philippines_%281943%29.svg/44px-Flag_of_the_Philippines_%281943%29.svg.png 2x" data-file-width="1064" data-file-height="450" /></span></span> </span><a href="/wiki/Druga_Republika_Filipin" title="Druga Republika Filipin">Druga Republika Filipin</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_the_Republic_of_China-Nanjing_(Peace,_Anti-Communism,_National_Construction).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Flag_of_the_Republic_of_China-Nanjing_%28Peace%2C_Anti-Communism%2C_National_Construction%29.svg/23px-Flag_of_the_Republic_of_China-Nanjing_%28Peace%2C_Anti-Communism%2C_National_Construction%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Flag_of_the_Republic_of_China-Nanjing_%28Peace%2C_Anti-Communism%2C_National_Construction%29.svg/35px-Flag_of_the_Republic_of_China-Nanjing_%28Peace%2C_Anti-Communism%2C_National_Construction%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Flag_of_the_Republic_of_China-Nanjing_%28Peace%2C_Anti-Communism%2C_National_Construction%29.svg/46px-Flag_of_the_Republic_of_China-Nanjing_%28Peace%2C_Anti-Communism%2C_National_Construction%29.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="587" /></a></span> Chiny (reżim <a href="/wiki/Wang_Jingwei" title="Wang Jingwei">Wanga Jingwei</a>)</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_the_Kingdom_of_Luang_Phrabang_%281707-1893%29.svg/22px-Flag_of_the_Kingdom_of_Luang_Phrabang_%281707-1893%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_the_Kingdom_of_Luang_Phrabang_%281707-1893%29.svg/33px-Flag_of_the_Kingdom_of_Luang_Phrabang_%281707-1893%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_the_Kingdom_of_Luang_Phrabang_%281707-1893%29.svg/44px-Flag_of_the_Kingdom_of_Luang_Phrabang_%281707-1893%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/w/index.php?title=Kr%C3%B3lestwo_Luang_Prabang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Królestwo Luang Prabang (strona nie istnieje)">Królestwo Luang Prabang</a></li></ul> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/22px-Flag_of_Thailand.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/33px-Flag_of_Thailand.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/44px-Flag_of_Thailand.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Syjam</a> </p> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="naglowek" style="font-weight:bold;">Dowódcy </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="iboxtab fixed"> <tbody><tr class="ibox2x1"> <td><a href="/wiki/Czang_Kaj-szek" title="Czang Kaj-szek">Czang Kaj-szek</a><br /><a href="/wiki/Douglas_MacArthur" title="Douglas MacArthur">Douglas MacArthur</a><br /><a href="/wiki/Chester_Nimitz" title="Chester Nimitz">Chester Nimitz</a><br /><a href="/wiki/Joseph_Stilwell" title="Joseph Stilwell">Joseph Stilwell</a><br /><a href="/wiki/Archibald_Wavell" title="Archibald Wavell">Archibald Wavell</a><br /><a href="/wiki/Louis_Mountbatten_(hrabia_Mountbatten_of_Burma)" title="Louis Mountbatten (hrabia Mountbatten of Burma)">Louis Mountbatten</a><br /><a href="/wiki/Thomas_Blamey" title="Thomas Blamey">Thomas Blamey</a><br /><a href="/wiki/Hein_ter_Poorten" title="Hein ter Poorten">Hein ter Poorten</a><br /><a href="/wiki/Aleksandr_Wasilewski" title="Aleksandr Wasilewski">Aleksandr Wasilewski</a><br /><a href="/wiki/Chorlogijn_Czojbalsan" title="Chorlogijn Czojbalsan">Chorlogijn Czojbalsan</a> </td> <td><a href="/wiki/Hideki_T%C5%8Dj%C5%8D" title="Hideki Tōjō">Hideki Tōjō</a><br /><a href="/wiki/Isoroku_Yamamoto" title="Isoroku Yamamoto">Isoroku Yamamoto</a> †<br /><a href="/wiki/Ch%C5%ABichi_Nagumo" title="Chūichi Nagumo">Chūichi Nagumo</a> †<br /><a href="/wiki/Soemu_Toyoda" title="Soemu Toyoda">Soemu Toyoda</a><br /><a href="/wiki/Hisaichi_Terauchi" title="Hisaichi Terauchi">Hisaichi Terauchi</a><br /><a href="/wiki/Tomoyuki_Yamashita" title="Tomoyuki Yamashita">Tomoyuki Yamashita</a><br /><a href="/wiki/Plaek_Pibulsongkram" title="Plaek Pibulsongkram">Plaek Pibulsongkram</a> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="naglowek" style="font-weight:bold;">Straty </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="iboxtab fixed"> <tbody><tr class="ibox2x1"> <td><b>Chiny</b>: 3,8 miliona żołnierzy, 17+ milionów cywili<br /><b>USA</b>: 161,000 zabitych, 248 316 rannych<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[1]</a></sup><br /><b>Filipiny</b>: 57 000 zabitych<br /><b>Australia</b>: 17 501 zabitych<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[2]</a></sup><br /><b>ZSRR</b>: 32 333 zabitych i zaginionych, 43 995 rannych i chorych<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[3]</a></sup><br /><b>Wielka Brytania</b>: 52 000 zabitych, 12 000 pojmanych<br /><b>Indie</b>: 86 838 zabitych </td> <td>1 740 955 żołnierzy<br />393 000 cywilów </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr style="display:none;"> <th colspan="2">brak współrzędnych </th></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Pacific_War" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Pacific_War" class="extiw" title="commons:Category:Pacific War">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Wojna na Pacyfiku</b> – całokształt działań militarnych w czasie <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> w <a href="/wiki/Daleki_Wsch%C3%B3d" title="Daleki Wschód">Azji Wschodniej</a>, <a href="/wiki/Azja_Po%C5%82udniowo-Wschodnia" title="Azja Południowo-Wschodnia">Południowo-Wschodniej</a> i na obszarach <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Pacyfiku</a> w okresie od 1937 do 1945 r., które przybrały formę szczególnie natężonego konfliktu w okresie od 7 grudnia 1941 (<a href="/wiki/Atak_na_Pearl_Harbor" title="Atak na Pearl Harbor">atak na Pearl Harbor</a>) do 2 września 1945 (bezwarunkowa <a href="/wiki/Kapitulacja_Japonii" title="Kapitulacja Japonii">kapitulacja Japonii</a>). W <a href="/wiki/Historia_Chin" title="Historia Chin">Chinach</a> za datę kończącą wojnę uważa się 9 września 1945. Wojna toczyła się między <a href="/wiki/Japonia" title="Japonia">Cesarstwem Japonii</a> i jego nielicznymi sojusznikami a <a href="/wiki/Alianci_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Alianci (II wojna światowa)">siłami alianckimi</a> ze <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stanami Zjednoczonymi</a> na czele. </p><p>Przebieg wojny można podzielić na kilka części. Od 1937 r. trwała <a href="/wiki/Wojna_chi%C5%84sko-japo%C5%84ska_(1937%E2%80%931945)" title="Wojna chińsko-japońska (1937–1945)">wojna chińsko-japońska</a>, w której, po początkowych sukcesach armii cesarskiej, sytuacja ustabilizowała się aż do sierpnia 1945 roku. Od 7 grudnia 1941 r. (<a href="/wiki/Atak_na_Pearl_Harbor" title="Atak na Pearl Harbor">atak na Pearl Harbor</a>) do 4 czerwca 1942 r. (<a href="/wiki/Bitwa_pod_Midway" title="Bitwa pod Midway">bitwy pod Midway</a>) trwał „japoński <a href="/wiki/Blitzkrieg" title="Blitzkrieg">blitzkrieg</a>”, w czasie którego Japonia osiągnęła prawie wszystkie z wcześniej zakładanych celów. Po utracie przez Japonię w bitwie o Midway dużej liczby <a href="/wiki/Lotniskowiec" title="Lotniskowiec">lotniskowców</a> odgrywających główną rolę w działaniach na Pacyfiku, nastąpił okres względnej równowagi w zmaganiach wojennych, których etapami były <a href="/wiki/Kampania_na_Wyspach_Salomona" title="Kampania na Wyspach Salomona">walki o wyspę Guadalcanal</a> i o Nową Gwineę. Wygrana USA na <a href="/wiki/Guadalcanal" title="Guadalcanal">Guadalcanal</a> (8 lutego 1943) sprawiła, że Japończycy stracili całkowicie inicjatywę i przeszli do obrony. Odtąd Amerykanie zaczęli zajmować kolejne wyspy znajdujące się w rękach japońskich i stopniowo zbliżali się do Wysp Japońskich. Od chwili uzyskania możliwości bezpośredniego bombardowania terytorium przeciwnika alianci mieli całkowitą przewagę. Wraz ze zdobyciem <a href="/wiki/Okinawa_(wyspa)" title="Okinawa (wyspa)">Okinawy</a> przygotowano plan inwazji na główne wyspy japońskie, który zarzucono dopiero w momencie kapitulacji Japonii. Zmagania te charakteryzowało wysokie zaangażowanie nowoczesnych środków bojowych, a zwłaszcza lotnictwa (w tym lotnictwa morskiego), a także wyjątkowa determinacja i bezkompromisowość z obu stron. </p><p>Wbrew oczekiwaniom Japonii, która liczyła na zawarcie korzystnego traktatu pokojowego po krótkiej i zwycięskiej kampanii, zdeterminowane i związane postanowieniami <a href="/wiki/Karta_Atlantycka" title="Karta Atlantycka">Karty Atlantyckiej</a> oraz <a href="/wiki/Konferencja_waszyngto%C5%84ska" title="Konferencja waszyngtońska">Pierwszej Konferencji Waszyngtońskiej</a> z grudnia 1941 roku Stany Zjednoczone nie zawarły separatystycznego pokoju. Wbrew postanowieniom podjętym w Waszyngtonie, wyrażającym się w zasadzie <i>Germany First</i> (Niemcy najpierw”), Stany Zjednoczone nie odkładały ostatecznej rozprawy z Cesarstwem Japońskim do momentu, aż zostaną pokonane Niemcy. Znacznie szybsze przestawienie się gospodarki amerykańskiej na tory masowej produkcji wojennej, pozwoliło na osiągnięcie miażdżącej przewagi liczebnej i technicznej nad przeciwnikiem, co umożliwiło Amerykanom skuteczne prowadzenie wojny na dwa fronty. Wojna z Japonią została wygrana dzięki ogromnemu potencjałowi przemysłowemu Stanów Zjednoczonych, poświęceniu ich żołnierzy i całego społeczeństwa, które wykazało się ogromną mobilizacją na rzecz należytego uzbrojenia wojska (zwycięstwo na tzw. „froncie domowym”). </p><p>Jakkolwiek termin <i>Taiheiyō Sensō</i><span style="font-weight: normal"> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> <span lang="ja">太平洋戦争</span>; wojna na Pacyfiku)</span> jest obecny w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">języku japońskim</a>, to najczęściej używa się terminu <i>Dai Tō-A Sensō</i><span style="font-weight: normal"> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> <span lang="ja">大東亜戦争</span>; wojna w Wielkiej Azji Wschodniej)</span>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uczestnicy">Uczestnicy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Uczestnicy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uczestnicy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na alianckie siły sprzymierzone składały się armie: Stanów Zjednoczonych, Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (tj. <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielkiej Brytanii</a> z <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indiami</a>, <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australią</a>, <a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nową Zelandią</a>, <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanadą</a>), <a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandii</a> (armia i flota stacjonująca w <a href="/wiki/Holenderskie_Indie_Wschodnie" title="Holenderskie Indie Wschodnie">Holenderskich Indiach Wschodnich</a>), <a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Republiki Chińskiej</a> i <a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyku</a>. <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">Związek Sowiecki</a> stoczył z Japonią w latach 1938–1939 <a href="/wiki/Walki_nad_jeziorem_Chasan" title="Walki nad jeziorem Chasan">bitwy nad jeziorem Chasan</a> i rzeką <a href="/wiki/Chalchyn_gol" title="Chalchyn gol">Chalchyn gol</a>, które były epizodami szeregu starć granicznych (Mongolia-Mandżuria), później zaś zerwał pakt o nieagresji z Japonią w sierpniu 1945 roku, kiedy to dołączył do aliantów i zaatakował <a href="/wiki/Armia_Kwantu%C5%84ska" title="Armia Kwantuńska">Armię Kwantuńską</a> w Mandżurii. Ponadto w skład sił alianckich wchodziły nieliczne formacje <a href="/wiki/Wolna_Francja" title="Wolna Francja">Wolnych Francuzów</a> i wspomagających siły Sprzymierzonych mieszkańców poszczególnych archipelagów. </p><p>Wśród walczących w Azji i na Oceanie Spokojnym państw <a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_Osi" title="Państwa Osi">Osi</a> oprócz Japonii znalazły się także: marionetkowe państwo <a href="/wiki/Mand%C5%BCukuo" title="Mandżukuo">Mandżukuo</a> (faktycznie japońska prowincja), kolaborancki rząd Narodowych Chin (<a href="/wiki/Wang_Jingwei" title="Wang Jingwei">Wang Jingwei</a>) i <a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Syjam</a>, który dołączył do wojsk cesarskich po nierozstrzygniętej i krótkotrwałej wojnie z Francją w 1941 roku. Ponadto część mieszkańców <a href="/wiki/Korea" title="Korea">Korei</a> i <a href="/wiki/Tajwan_(wyspa)" title="Tajwan (wyspa)">Formozy</a>, które były japońskimi posiadłościami, służyła na rzecz armii japońskiej (najczęściej jako robotnicy – wolni lub przymusowi). <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Niemcy</a> i <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_W%C5%82och_(1861%E2%80%931946)" title="Królestwo Włoch (1861–1946)">Włochy</a> – formalni sojusznicy Japonii – ograniczali się jedynie do sporadycznych kontaktów, a ich współpraca dotyczyła głównie działalności wywiadowczej. Ponadto francuski <a href="/wiki/Francja_Vichy" title="Francja Vichy">rząd Vichy</a> dał Japończykom całkowicie wolną rękę w swoich koloniach w <a href="/wiki/Indochiny" title="Indochiny">Indochinach</a> (dzisiejsze <a href="/wiki/Wietnam" title="Wietnam">Wietnam</a>, <a href="/wiki/Kambod%C5%BCa" title="Kambodża">Kambodża</a> i <a href="/wiki/Laos" title="Laos">Laos</a>). Japończycy w zamian pozostawili administrację francuską na tym terenie do roku 1944 w spokoju<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[4]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Obszar_walk">Obszar walk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Obszar walk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Obszar walk"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pomiędzy rokiem 1941 a 1945 ukształtowały się trzy główne alianckie teatry operacji zbrojnych. Były to: Chiny, obszar południowego, środkowego, północnego i zachodniego Pacyfiku oraz <a href="/wiki/Azja_Po%C5%82udniowo-Wschodnia" title="Azja Południowo-Wschodnia">Azja Południowo-Wschodnia</a> – Indochiny, Półwysep Malajski, Tajlandia, Birma, wschodnie Indie. Amerykanie wyróżniają dwa główne teatry działań: rejon Pacyfiku i Południowo-Wschodnią Azję, jednak przez większość wojny amerykańskie siły zbrojne obejmowały kontrolą operacyjną również pogranicze birmańsko-indyjsko-chińskie oraz inne obszary Azji Południowo-Wschodniej i Oceanu Spokojnego. Przez krótki okres, w latach 1938–1939 i w roku 1945, istniał jeszcze inny obszar walk – <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolia</a> i Północno-Wschodnie Chiny, gdzie z Japończykami walczyła <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armia Czerwona</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[5]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Podłoże_konfliktu"><span id="Pod.C5.82o.C5.BCe_konfliktu"></span>Podłoże konfliktu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Podłoże konfliktu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podłoże konfliktu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pacific_Area_-_The_Imperial_Powers_1939_-_Map.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Pacific_Area_-_The_Imperial_Powers_1939_-_Map.jpg/350px-Pacific_Area_-_The_Imperial_Powers_1939_-_Map.jpg" decoding="async" width="350" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Pacific_Area_-_The_Imperial_Powers_1939_-_Map.jpg/525px-Pacific_Area_-_The_Imperial_Powers_1939_-_Map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Pacific_Area_-_The_Imperial_Powers_1939_-_Map.jpg/700px-Pacific_Area_-_The_Imperial_Powers_1939_-_Map.jpg 2x" data-file-width="1202" data-file-height="917" /></a><figcaption>Sytuacja na Pacyfiku w 1939 roku</figcaption></figure> <p>Przyczyną wybuchu wojny na Pacyfiku była w pierwszym rzędzie agresywna polityka ekspansji prowadzona przez Cesarstwo Japońskie. Źródeł tej polityki szukać można już w okresie tzw. <a href="/wiki/Meiji_(okres)" title="Meiji (okres)">restauracji Meiji</a>, kiedy to Japonia awansowała do grona mocarstw i włączyła się w rywalizację o podział stref wpływów w Azji (w szczególności w Chinach). Nastroje ekspansjonistyczne wzrosły w Japonii zwłaszcza w okresie <a href="/wiki/Dwudziestolecie_mi%C4%99dzywojenne_(historia_powszechna)" title="Dwudziestolecie międzywojenne (historia powszechna)">dwudziestolecia międzywojennego</a>. Wśród japońskich elit panowało przekonanie, iż kraj „dusi się” w swoich dotychczasowych granicach. Gwałtownie rozwijająca się japońska gospodarka była bowiem uzależniona od importu surowców naturalnych, których <a href="/wiki/Wyspy_Japo%C5%84skie" title="Wyspy Japońskie">Wyspy Japońskie</a> były pozbawione, potrzebowała też rynków zbytu dla swych towarów<sup id="cite_ref-Johnson251_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Johnson251-9">[6]</a></sup>. Ponadto w kraju panował bardzo wysoki przyrost naturalny, na skutek czego z biegiem czasu zaczęło brakować terenów rolnych i możliwości wyżywienia rosnącej populacji<sup id="cite_ref-Johnson253_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Johnson253-10">[7]</a></sup>. <a href="/wiki/Wielki_kryzys" title="Wielki kryzys">Wielki kryzys</a> lat 30. wyjątkowo boleśnie uderzył w japońską gospodarkę i postawił kraj na krawędzi głodu<sup id="cite_ref-Johnson421_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Johnson421-11">[8]</a></sup>. Sytuację pogarszało także zaostrzenie przez Stany Zjednoczone i Australię polityki imigracyjnej, hamujące emigrację japońską do tych krajów<sup id="cite_ref-Johnson253_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-Johnson253-10">[7]</a></sup>. </p><p>Jesienią 1931 roku wojska japońskie wkroczyły do chińskiej <a href="/wiki/Mand%C5%BCuria" title="Mandżuria">Mandżurii</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[9]</a></sup>. Pretekstem był tzw. <a href="/wiki/Incydent_mukde%C5%84ski" title="Incydent mukdeński">incydent mukdeński</a>, czyli rzekome wysadzenie w powietrze przez Chińczyków torów kolei południowomandżurskiej, będącej własnością japońską<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[10]</a></sup>. Od tej chwili trwała nieprzerwana ofensywa japońska w przybrzeżnych prowincjach Chin. Działania Japonii w Mandżurii wywołały szeroką krytykę Cesarstwa na forum międzynarodowym, zwłaszcza w USA, których społeczeństwo i władze były nastawione bardzo prochińsko. To doprowadziło w 1933 roku do wystąpienia Japonii z <a href="/wiki/Liga_Narod%C3%B3w" title="Liga Narodów">Ligi Narodów</a><sup id="cite_ref-Johnson419_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Johnson419-14">[11]</a></sup>. </p><p>Agresywna postawa Japonii wzbudziła zaniepokojenie w USA i wśród państw europejskich, które poczuły się zagrożone w swych strefach wpływów. Tokio początkowo zgodziło się wprawdzie na ograniczenia liczby okrętów wojennych, które wolno było mu posiadać w ramach tzw. <a href="/wiki/Traktat_waszyngto%C5%84ski_(1922)" title="Traktat waszyngtoński (1922)">traktatu waszyngtońskiego</a> (ograniczenia te objęły wszystkie państwa morskie), jednak później wycofało się z porozumień międzynarodowych krępujących Japonii swobodę ruchów i rozpoczęło nieograniczone zbrojenia morskie<sup id="cite_ref-Johnson419_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-Johnson419-14">[11]</a></sup>. W roku 1936 doszło do tzw. <a href="/wiki/Incydent_z_26_lutego" title="Incydent z 26 lutego">incydentu z 26 lutego</a> – próby zamachu stanu, zorganizowanego przez japońskich nacjonalistów – co przyspieszyło proces militaryzacji Japonii<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[12]</a></sup>. W kraju wzmógł się nacjonalizm o wyraźnie antyeuropejskim i antyamerykańskim obliczu. Eliminowano polityków nastawionych ugodowo wobec mocarstw zachodnich i Chin. Zaczęto lansować teorię o rasowej wyższości Japończyków nad innymi narodami Azji i ich predyspozycji do przewodzenia całemu kontynentowi. Jej ucieleśnieniem stało się powołanie w 1940 roku tzw. <a href="/wiki/Strefa_Wsp%C3%B3lnego_Dobrobytu_Wielkiej_Azji_Wschodniej" title="Strefa Wspólnego Dobrobytu Wielkiej Azji Wschodniej">Strefy Wspólnego Dobrobytu Wielkiej Azji Wschodniej</a>. </p><p>Po wybuchu wojny w <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a> w roku 1939 Japończycy uzyskali zupełną swobodę działania w Azji. Gdy upadła <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a> w 1940 r., Japonia wymusiła na rządzie Vichy zgodę na przemarsz wojsk japońskich przez Indochiny ku granicom chińskiej i birmańskiej oraz na współadministrowanie posiadłościami francuskimi w Azji<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[13]</a></sup>. W odpowiedzi USA zastosowały wobec Japonii sankcje ekonomiczne<sup id="cite_ref-Johnson524_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Johnson524-17">[14]</a></sup> – 26 września 1940 Amerykanie nałożyli na Japonię embargo na dostawę złomu stalowego<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[15]</a></sup>, 25 lipca 1941 prezydent Roosevelt zamroził wszystkie japońskie aktywa w USA<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[16]</a></sup>, a 1 sierpnia 1941 nałożył embargo na eksport ropy naftowej do Japonii. Embargo stało się głównym czynnikiem przesądzającym o rozpoczęciu bezpośrednich przygotowań do wojny (80% dostaw paliwa do Japonii pochodziło dotąd z USA), jako że gospodarka tego kraju w znacznym stopniu uzależniona była od importu surowców (z zagranicy pochodziło 100% gumy i bawełny, 88% surowców hutniczych, 80% cyny i 50% cynku). W pierwszej kolejności zagrożone zostały <a href="/wiki/Holenderskie_Indie_Wschodnie" title="Holenderskie Indie Wschodnie">Indie Holenderskie</a> z ich bogatymi zasobami <a href="/wiki/Ropa_naftowa" title="Ropa naftowa">ropy</a> i <a href="/wiki/Gaz_ziemny" title="Gaz ziemny">gazu</a><sup id="cite_ref-ah_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-ah-20">[17]</a></sup>, <a href="/wiki/W%C4%99gle_kopalne" title="Węgle kopalne">węgla</a> i metali kolorowych, <a href="/wiki/Kauczuk" title="Kauczuk">kauczuku</a> i <a href="/wiki/Ry%C5%BC" title="Ryż">ryżu</a>. Na drodze do tych bogactw stały posiadłości brytyjskie – <a href="/wiki/Hongkong" title="Hongkong">Hongkong</a>, <a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a>, <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a> i liczne wyspy na Pacyfiku oraz państwa członkowskie Wspólnoty Brytyjskiej z Australią i Nową Zelandią, których Japonia nie śmiała jeszcze zaatakować mimo podpisanego 27 września 1940 r. trójporozumienia <a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_Osi" title="Państwa Osi">państw Osi</a> – Japonii, Niemiec i Włoch<sup id="cite_ref-autonazwa1_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-21">[18]</a></sup>. </p><p>W styczniu 1941 r. rozpoczęły się nieoficjalne rozmowy pomiędzy amerykańskim <a href="/wiki/Sekretarz_stanu_Stan%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych">sekretarzem stanu</a> <a href="/wiki/Cordell_Hull" title="Cordell Hull">Cordellem Hullem</a> a <a href="/wiki/Ambasador" title="Ambasador">ambasadorem</a> japońskim w <a href="/wiki/Waszyngton" title="Waszyngton">Waszyngtonie</a> <a href="/w/index.php?title=Kichisabur%C5%8D_Nomura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kichisaburō Nomura (strona nie istnieje)">Kichisaburō Nomurą</a> celem znalezienia pokojowego rozwiązania dla obszaru Pacyfiku. Dla Japonii rokowania były tylko grą na zwłokę<sup id="cite_ref-Lip471_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lip471-22">[19]</a></sup>. Po ataku Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 r. rząd w <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a> uznał, że ma wolne ręce w dążeniu do zajęcia dominującej pozycji w Azji i na obszarze Pacyfiku. Na przeszkodzie stały tylko Stany Zjednoczone, które – w zamian za uznanie Mandżukuo i pewne ustępstwa ze strony rządu chińskiego – domagały się wycofania armii japońskiej z Azji kontynentalnej. Japończykom takie rozwiązanie już jednak nie wystarczało. Za przyzwoleniem cesarza <a href="/wiki/Hirohito" title="Hirohito">Hirohito</a> 2 lipca rząd japoński zajął stanowisko, że uderzenie japońskie na ZSRR nastąpi dopiero po osiągnięciu przez Niemców decydujących sukcesów, a 5 listopada ten sam gabinet podjął uchwałę (zatwierdzoną następnie przez cesarza) o uderzeniu na posiadłości USA, Wielkiej Brytanii i Holandii celem uzyskania szerokiego przedpola sięgającego granic Indii na zachodzie, Australii na południu, <a href="/wiki/Alaska" title="Alaska">Alaski</a> na północy i <a href="/wiki/Hawaje_(archipelag)" title="Hawaje (archipelag)">Wysp Hawajskich</a> na wschodzie. Wewnątrz tego pasa miały znaleźć się <a href="/wiki/Tajwan_(wyspa)" title="Tajwan (wyspa)">Formoza</a>, <a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipiny</a>, <a href="/wiki/Nowa_Gwinea" title="Nowa Gwinea">Nowa Gwinea</a> i całe Indochiny. Plany wojenne premiera <a href="/wiki/Hideki_T%C5%8Dj%C5%8D" title="Hideki Tōjō">Hideki Tōjō</a> nie wykluczały – w trakcie operacji militarnych – dalszego rozszerzenia zakładanego stanu posiadania<sup id="cite_ref-Lip471_22-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lip471-22">[19]</a></sup>. </p><p>Oparta na samurajskim kodeksie <i><a href="/wiki/Bushid%C5%8D" title="Bushidō">bushidō</a></i> doktryna japońska zakładała, że armia japońska jest niezwyciężona i dysponuje najdoskonalszym uzbrojeniem, przeciwnicy zaś są nastawieni <a href="/wiki/Pacyfizm" title="Pacyfizm">pacyfistycznie</a>, a więc są ustępliwi i słabi. Zgodnie z tym założeniem wojnę przeciwko najgroźniejszemu z przeciwników – USA – da się wygrać jednym zdecydowanym uderzeniem, które złamie kręgosłup amerykańskiej flocie na Pacyfiku i poprzedzi wymuszone orężem rokowania pokojowe. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konflikt_chińsko-japoński"><span id="Konflikt_chi.C5.84sko-japo.C5.84ski"></span>Konflikt chińsko-japoński</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Konflikt chińsko-japoński" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Konflikt chińsko-japoński"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mukden_1931_japan_shenyang.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Mukden_1931_japan_shenyang.jpg/220px-Mukden_1931_japan_shenyang.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Mukden_1931_japan_shenyang.jpg/330px-Mukden_1931_japan_shenyang.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cb/Mukden_1931_japan_shenyang.jpg 2x" data-file-width="417" data-file-height="333" /></a><figcaption>Wojska japońskie wkraczające do Shenyangu</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:T-26_tanks_in_Hunan,_China.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/T-26_tanks_in_Hunan%2C_China.jpg/220px-T-26_tanks_in_Hunan%2C_China.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/T-26_tanks_in_Hunan%2C_China.jpg/330px-T-26_tanks_in_Hunan%2C_China.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/T-26_tanks_in_Hunan%2C_China.jpg/440px-T-26_tanks_in_Hunan%2C_China.jpg 2x" data-file-width="650" data-file-height="481" /></a><figcaption>Chińskie czołgi <a href="/wiki/T-26" title="T-26">T-26</a> w prowincji <a href="/wiki/Hunan" title="Hunan">Hunan</a></figcaption></figure> <p>Korzenie konfliktu Chin i Japonii sięgają końca XIX wieku, kiedy to Japonia ostatecznie zagarnęła Koreę po wygranej wojnie z Chinami w latach 1894–1895, a po <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-japo%C5%84ska" title="Wojna rosyjsko-japońska">pokonaniu Rosji</a> w 1905 r. rozciągnęła swoje wpływy na Mandżurię, do tej pory kontrolowaną przez <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Rosję</a>. Cesarstwo Chińskie było w tym okresie całkowicie bezradne wobec agresji japońskiej. </p><p>Po obaleniu <a href="/wiki/Dynastia_Qing" title="Dynastia Qing">dynastii Qing</a> – i powstaniu republiki w latach dwudziestych – sytuacja zaczęła się powoli zmieniać. Znaczne obszary kraju kontrolowały oddziały armii <a href="/wiki/Kuomintang" title="Kuomintang">Kuomintangu</a>, w siłę rosła jednak także, wspierana przez <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">Związek Sowiecki</a> <a href="/wiki/Komunistyczna_Partia_Chin" title="Komunistyczna Partia Chin">Komunistyczna Partia Chin</a>. <a href="/wiki/Czang_Kaj-szek" title="Czang Kaj-szek">Czang Kaj-szek</a>, stojący na czele <a href="/wiki/Kuomintang" title="Kuomintang">Partii Narodowej</a>, zdołał pokonać lokalnych samozwańczych władyków (byłych mandarynów dworu i generałów armii cesarskiej, którzy zagarnęli władzę na określonych obszarach, gdzie sprawowali nieograniczone, autorytarne, rządy) w południowych i środkowych Chinach, teraz przyszła kolej na północną część kraju. Japończycy, by temu zapobiec, w 1931 roku wywołali <a href="/wiki/Incydent_mukde%C5%84ski" title="Incydent mukdeński">incydent mukdeński</a> (grupa młodych oficerów japońskich wysadziła w powietrze część torów kolei mandżurskiej, a następnie oskarżyła o tę akcję Chińczyków). Był to pretekst do wkroczenia do Mandżurii, gdzie nie napotkali większego oporu. Po opanowaniu Mandżurii Japończycy przystąpili do tworzenia marionetkowego tworu – <a href="/wiki/Mand%C5%BCukuo" title="Mandżukuo">państwa Mandżukuo</a> – na którego czele osadzili ostatniego cesarza z <a href="/wiki/Dynastia_Qing" title="Dynastia Qing">dynastii Qing</a>, <a href="/wiki/Puyi" title="Puyi">Puyi</a><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[20]</a></sup>. </p><p>W 1932 r. miał miejsce tzw. „incydent 28 stycznia”: japońska szpieg <a href="/wiki/Yoshiko_Kawashima" title="Yoshiko Kawashima">Yoshiko Kawashima</a> (nazywana „<a href="/wiki/Mata_Hari" title="Mata Hari">Matą Hari</a> Dalekiego Wschodu”) zorganizowała pobicie pięciu mnichów japońskich w <a href="/wiki/Szanghaj" title="Szanghaj">Szanghaju</a> i oskarżyła o ten czyn Chińczyków. W zamieszkach, wywołanych przez Japończyków, zabito policjanta chińskiego. W efekcie doszło do masowych protestów mieszkańców Szanghaju. Zażądali oni odebrania japońskich koncesji handlowych w mieście i wzywali do bojkotu ich towarów. Na skutek protestów wojska japońskie wkroczyły do Szanghaju. Wywiązały się zacięte walki, które przerwała dopiero interwencja <a href="/wiki/Liga_Narod%C3%B3w" title="Liga Narodów">Ligi Narodów</a>. Było to jawne pogwałcenie suwerenności terytorialnej Chin. </p><p>W 1933 r. armia cesarska ponownie zaatakowała, dzięki czemu japońska Mandżuria zyskała strefę buforową, oddzielającą ją od terenów kontrolowanych przez wojska Czang Kaj-szeka. Dla Japonii północno-wschodnie Chiny były bardzo ważnym nabytkiem ze względu na znajdujące się tam surowce i ośrodki przemysłowe. Odbudowujące się demokratyczne Chiny były śmiertelnym zagrożeniem dla japońskiego militaryzmu i dlatego Japonia zdecydowała się na kolejny atak. Nie planowała opanowania całego kraju, ponieważ nie posiadała wystarczających sił militarnych. Wojskowi japońscy zamierzali stworzyć w Chinach marionetkowy rząd, który nie stawiałby oporu. </p><p>W latach trzydziestych w Chinach panowała sytuacja patowa. Czang Kaj-szek skupiał swe wysiłki na walce z komunistami, którzy, wspomagani przez ZSRR, byli dla rządu republiki największym zagrożeniem. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wojna_po_1937_r._i_starcia_graniczne_z_ZSRR">Wojna po 1937 r. i starcia graniczne z ZSRR</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Wojna po 1937 r. i starcia graniczne z ZSRR" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojna po 1937 r. i starcia graniczne z ZSRR"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojna_chi%C5%84sko-japo%C5%84ska_(1937%E2%80%931945)" title="Wojna chińsko-japońska (1937–1945)">wojna chińsko-japońska (1937–1945)</a>.</i></div> <p>Armia Kwantuńska sprowokowała tzw. „<a href="/wiki/Incydent_na_mo%C5%9Bcie_Marco_Polo" title="Incydent na moście Marco Polo">incydent na moście Marco Polo</a>” (albo inaczej – bitwę o most Lugou) w dniu 7 lipca 1937 roku, który miał być pretekstem do rozpoczęcia kolejnego etapu wojny<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[21]</a></sup>. Po bitwie Japończycy zajęli Pekin, Szanghaj, <a href="/wiki/Nankin" title="Nankin">Nankin</a> (wówczas stolicę republiki – według źródeł chińskich, wymordowano tam około 300 tys. cywilów) i południowe <a href="/wiki/Shanxi" title="Shanxi">Shanxi</a>. W połowie 1938 r. japońskie postępy osłabły, a przeciwnik przeszedł do taktyki walk partyzanckich. Sytuacja taka trwała praktycznie do końca wojny i, mimo że armia Kuomintangu, mająca przeciw sobie Japończyków, komunistów i lokalnych władyków, poniosła wiele porażek, nie została nigdy pokonana ze względu na duże rezerwy. Szacuje się, że wojna ta pochłonęła 3,2 mln ofiar po stronie chińskiej i 1,1 mln po stronie japońskiej. Dzięki oporowi chińskiemu alianci walczący na Pacyfiku mogli dużo szybciej uporać się z Japończykami, którzy zmuszeni byli utrzymywać duże kontyngenty wojsk lądowych na kontynencie<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[22]</a></sup>. </p><p>W 1938 r. miał miejsce pierwszy incydent graniczny pomiędzy ZSRR i Japonią <a href="/wiki/Walki_nad_jeziorem_Chasan" title="Walki nad jeziorem Chasan">nad jeziorem Chasan</a>; doszło do nierozstrzygniętej bitwy. Do następnych napięć doszło w maju 1939 r., gdy grupa kawalerii mongolskiej (Mongolia była zależna od ZSRR) wtargnęła na teren państwa Mandżukuo. Doszło do serii drobnych potyczek pomiędzy oddziałami jazdy przeciwników, które przerodziły się w starcia regularnych oddziałów. Armia Kwantuńska przekroczyła rzekę <a href="/wiki/Chalchyn_gol" title="Chalchyn gol">Chalchyn gol</a>, ale została pokonana przez połączone siły radziecko-mongolskie dowodzone przez <a href="/wiki/Gieorgij_%C5%BBukow" title="Gieorgij Żukow">Gieorgija Żukowa</a> i wyparta z powrotem do Mandżurii (<a href="/wiki/Bitwa_nad_Cha%C5%82chin-Go%C5%82" title="Bitwa nad Chałchin-Goł">bitwa nad Chałchin-Goł</a>). 16 września 1939 r. Japończycy wystąpili z propozycją zawieszenia broni. Od tego momentu między obydwoma państwami trwał niepisany rozejm, naruszony przez ZSRR dopiero 8 sierpnia 1945 roku<sup id="cite_ref-autonazwa1_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-21">[18]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Patowa_sytuacja_w_Chinach">Patowa sytuacja w Chinach</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Patowa sytuacja w Chinach" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Patowa sytuacja w Chinach"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Shanghai-house_to_house_combat.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/Shanghai-house_to_house_combat.jpg" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" data-file-width="220" data-file-height="170" /></a><figcaption>Wojska japońskie w Chinach</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzesza</a> i ZSRR prowadziły aktywną politykę w Chinach i wspierały rząd Czang Kaj-szeka do chwili rozpoczęcia II wojny światowej w Azji. ZSRR popierał Kuomintang. We wrześniu 1937 r. doszło nawet do podpisania chińsko-sowieckiego paktu o nieagresji. Jednocześnie ZSRR aktywnie udzielał pomocy partyzantce komunistycznej. Po niemieckiej agresji na ZSRR w czerwcu 1941 r. wsparcie sowieckie dla <a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao Zedonga</a> zostało chwilowo przerwane. </p><p>Jeszcze przed atakiem Japonii na Pearl Harbor Kuomintang znalazł nowego nieformalnego sojusznika – USA. Tak zwaną <a href="/wiki/Droga_Birma%C5%84ska" title="Droga Birmańska">Drogą Birmańską</a> (z <a href="/wiki/Lasho" title="Lasho">Lashio</a> w północnej Birmie do Chongqingu – nowej stolicy Chin) docierał od 1940 r. do Chin amerykański sprzęt wojskowy. Po zajęciu Birmy przez Japończyków w 1942 r. zaopatrzenie dostarczano drogą między Ledo i Kunmingiem (<a href="/wiki/Droga_Ledo" title="Droga Ledo">droga Ledo</a>), która rozpoczynała się w <a href="/wiki/Asam" title="Asam">Asamie</a> (Indie), pozostającym jeszcze w rękach alianckich. Przed wybudowaniem drogi Ledo możliwy był jedynie transport lotniczy ponad „Garbem” (ang. <i>Hump</i>), czyli <a href="/wiki/Himalaje" title="Himalaje">Himalajami</a>. </p><p>Po opanowaniu dość znacznych obszarów na wybrzeżu i północy kraju w roku 1941 Japonia była zmuszona do utrzymywania na nich ogromnej liczby żołnierzy ze względu na ciągłe ataki wojsk Kuomintangu. Kontrola japońska nad zdobytymi terenami często ograniczała się tylko do dróg, linii kolejowych i większych miast, natomiast prowincja pozostawała w ręku sił przeciwnika. Na czele marionetkowego rządu na terenach okupowanych stanął <a href="/wiki/Wang_Jingwei" title="Wang Jingwei">Wang Jingwei</a> – chiński kolaborant. Jego władza była ograniczona. Społeczeństwo nie miało do niego zaufania ze względu na akcje wojsk japońskich skierowane przeciwko ludności cywilnej. Chińczycy zaczęli się jednoczyć w walce przeciwko okupantom. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Początek_II_wojny_światowej_na_Pacyfiku"><span id="Pocz.C4.85tek_II_wojny_.C5.9Bwiatowej_na_Pacyfiku"></span>Początek II wojny światowej na Pacyfiku</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Początek II wojny światowej na Pacyfiku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Początek II wojny światowej na Pacyfiku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W 1941 roku Cesarstwo Japonii dysponowało prawdopodobnie najsilniejszą flotą wojenną świata<sup id="cite_ref-combined_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-combined-26">[23]</a></sup>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Dai-Nippon_Teikoku_Kaigun" title="Dai-Nippon Teikoku Kaigun">Dai-Nippon Teikoku Kaigun</a>.</i></div> <p>Jej korpus lotniczy stanowiło 10 lotniskowców z 1500 pilotów o najwyższym stopniu wyszkolenia i sprawności spośród wszystkich pilotów pokładowych na świecie, 11 – a wkrótce 12 – <a href="/wiki/Pancernik" title="Pancernik">pancerników</a>, w tym kilka najsilniejszych w swojej klasie, podstawę zaś uzbrojenia jej lekkich sił nawodnych stanowiły torpedy <a href="/wiki/Torpeda_Typ_93" title="Torpeda Typ 93">Typ 93</a> – do dziś uważane za najlepsze torpedy drugiej wojny światowej. Flota amerykańska natomiast – wprawdzie silniejsza nominalnie – podzielona była na dwa oceany, toteż siły które byłaby w stanie przeciwstawić flocie japońskiej jej nie dorównywały. </p><p>Mając przed sobą ciągle nierozwiązany problem chiński, Japonia przystąpiła do realizacji planu głównego, który zakładał jednoczesne uderzenie na Filipiny, Hongkong, Singapur i Indie Holenderskie wraz z głównym atakiem na instalacje wojskowe Stanów Zjednoczonych w obrębie Pacyfiku (w pierwszej kolejności na <a href="/wiki/Guam" title="Guam">Guam</a>, <a href="/wiki/Wake" title="Wake">Wake</a>, <a href="/wiki/Midway" title="Midway">Midway</a>, a przede wszystkim na wielką bazę floty w <a href="/wiki/Joint_Base_Pearl_Harbor-Hickam" title="Joint Base Pearl Harbor-Hickam">Pearl Harbor</a> na Hawajach). Na ten cel zgromadzono flotę uderzeniową, w skład której wchodziło 6 <a href="/wiki/Lotniskowiec" title="Lotniskowiec">lotniskowców</a>, 14 innych okrętów nawodnych i 3 podwodne oraz 432 samoloty<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27">[24]</a></sup>. Wyszły one w morze 26 listopada 1941, a 1 grudnia, po otrzymaniu z Tokio od głównodowodzącego adm. <a href="/wiki/Isoroku_Yamamoto" title="Isoroku Yamamoto">Yamamoto</a> rozkazu ataku, ruszyły ku celowi. Osiągnąwszy o świcie 7 grudnia wyznaczony punkt, oddalony o 275 mil na północ od wyspy <a href="/wiki/O%CA%BBahu" title="Oʻahu">Oʻahu</a>, z czterech lotniskowców japońskich wystartowała pierwsza fala uderzeniowa<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[25]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Atak_na_Pearl_Harbor">Atak na Pearl Harbor</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Atak na Pearl Harbor" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Atak na Pearl Harbor"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Akagi_Pearl_Harbor_Second_Wave_Prep.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Akagi_Pearl_Harbor_Second_Wave_Prep.jpg/220px-Akagi_Pearl_Harbor_Second_Wave_Prep.jpg" decoding="async" width="220" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Akagi_Pearl_Harbor_Second_Wave_Prep.jpg/330px-Akagi_Pearl_Harbor_Second_Wave_Prep.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Akagi_Pearl_Harbor_Second_Wave_Prep.jpg/440px-Akagi_Pearl_Harbor_Second_Wave_Prep.jpg 2x" data-file-width="2239" data-file-height="1381" /></a><figcaption>Bezpośrednie przygotowania do wykonania uderzenia drugiej fali ataku na <a href="/wiki/Joint_Base_Pearl_Harbor-Hickam" title="Joint Base Pearl Harbor-Hickam">Pearl Harbor</a> na pokładzie lotniskowca <a href="/wiki/Akagi_(1925)" title="Akagi (1925)">Akagi</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Atak_na_Pearl_Harbor" title="Atak na Pearl Harbor">atak na Pearl Harbor</a>.</i></div> <p>Atak zaskoczył w Pearl Harbor 70 okrętów, w tym 8 pancerników, 8 krążowników, 29 niszczycieli i wiele jednostek pomocniczych<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[26]</a></sup>. Lotniskowców w bazie nie było, gdyż wyszły 9 dni wcześniej z dostawą transportu samolotów na wyspę Wake. Obok bazy morskiej Naval Station Pearl Harbor, atak objął pobliską bazę lotniczą sił powietrznych <a href="/w/index.php?title=Hickam_Air_Force_Base&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hickam Air Force Base (strona nie istnieje)">Hickam Air Force Base</a>. W dwóch falach ataku Amerykanie stracili 5 pancerników (tylko <a href="/wiki/USS_Arizona_(BB-39)" title="USS Arizona (BB-39)">USS „Arizona”</a> i <a href="/wiki/USS_Oklahoma_(BB-37)" title="USS Oklahoma (BB-37)">USS „Oklahoma”</a> nie nadawały się do naprawy, pozostałe trzy podniesiono i odbudowano oraz zmodernizowano – <a href="/wiki/USS_Nevada_(BB-36)" title="USS Nevada (BB-36)">USS „Nevada”</a> w 1942 roku, <a href="/wiki/USS_California_(BB-44)" title="USS California (BB-44)">USS „California”</a> i <a href="/wiki/USS_West_Virginia_(BB-48)" title="USS West Virginia (BB-48)">USS „West Virginia”</a> w 1943 roku), 424 samoloty, 3300 zabitych i 620 rannych. Japoński sukces nie był całkowity: ocalały przede wszystkim lotniskowce, na których następnie spoczął główny ciężar walk, a ponadto zniszczenie floty w porcie nie było równoznaczne ze zniszczeniem jej na morzu. Okręty zniszczone w Pearl Harbor udało się podnieść z dna i wyremontować, zwłaszcza że nie uległa zniszczeniu infrastruktura – warsztaty, doki, magazyny sprzętu i amunicji, większość zbiorników paliwa<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30">[27]</a></sup>. </p><p>W czasie ataku na Hawajach znajdowało się 86 okrętów, które nie stanowiły całej amerykańskiej <a href="/wiki/United_States_Pacific_Fleet" title="United States Pacific Fleet">Floty Pacyfiku</a>. Pięć pancerników (w tym dwa nowe) – <a href="/wiki/USS_North_Carolina_(BB-55)" title="USS North Carolina (BB-55)">USS „North Carolina”</a> i <a href="/wiki/USS_Washington_(BB-56)" title="USS Washington (BB-56)">USS „Washington”</a> oraz <a href="/wiki/USS_Idaho_(BB-42)" title="USS Idaho (BB-42)">USS „Idaho”</a>, <a href="/wiki/USS_New_Mexico_(BB-40)" title="USS New Mexico (BB-40)">USS „New Mexico”</a> i <a href="/wiki/USS_Mississippi_(BB-41)" title="USS Mississippi (BB-41)">USS „Mississippi”</a> – znajdowało się na Atlantyku. Flota amerykańska, skoncentrowana początkowo na Pacyfiku, została w 1941 roku podzielona na dwie siły celem stawienia czoła zarówno Niemcom, jak i Japonii<sup id="cite_ref-USIS0_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-USIS0-31">[28]</a></sup>. Jednakże straty poniesione w Pearl Harbor zmusiły Stany Zjednoczone do wycofania swoich najcięższych okrętów z Atlantyku i ponownego przebazowania ich na Ocean Spokojny celem podjęcia działań przeciw flocie japońskiej. Straty w zniszczonych samolotach zostały uzupełnione w ciągu kilku dni po japońskim ataku, wszystkie zatopione bądź uszkodzone okręty – z wyjątkiem USS „Arizona” i USS „Oklahoma” – wróciły do akcji w ciągu następnego roku. </p><p>Jakkolwiek skutki japońskiego ataku były przejściowe, klęska poniesiona w Pearl Harbor była niezaprzeczalnie ciężka. Niepowetowane dla amerykańskich sił zbrojnych były straty w ludziach: 2343 zabitych, 1272 rannych i 960 zaginionych. Rząd amerykański starał się początkowo ukryć rozmiar strat – były bowiem tak duże w siłach zdolnych do bieżącej obrony Hawajów, że gdyby Japonia zdawała sobie sprawę z ich rozmiarów, mogła się pokusić o zajęcie całego archipelagu, lub też przypuścić dalsze ataki na wzór pierwszego, których skutki nie dałyby się tak szybko powetować. Stany Zjednoczone jednak w ciągu kilkunastu dni uzupełniły siły obronne archipelagu<sup id="cite_ref-USIS0_31-1" class="reference"><a href="#cite_note-USIS0-31">[28]</a></sup>. </p><p>Wykorzystując chwilowe amerykańskie oszołomienie i brak wystarczającej ilości gotowych do natychmiastowego użycia sił, prawie jednocześnie z Pearl Harbor Japonia zaatakowała inne cele w obszarze Pacyfiku, przede wszystkim amerykańskie instalacje militarne. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Strategia_państw_„Osi”_i_państw_sprzymierzonych"><span id="Strategia_pa.C5.84stw_.E2.80.9EOsi.E2.80.9D_i_pa.C5.84stw_sprzymierzonych"></span>Strategia państw „Osi” i państw sprzymierzonych</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Strategia państw „Osi” i państw sprzymierzonych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Strategia państw „Osi” i państw sprzymierzonych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nadzieje państw sprzymierzonych „lepszego jutra dla całego świata”, wyrażone w <a href="/wiki/Karta_Atlantycka" title="Karta Atlantycka">Karcie Atlantyckiej</a>, po ataku na Pearl Harbor stały się podwójnie trudne do zrealizowania. Hitler nie był już jedynym wrogiem, a Europa i Afryka jedynymi polami walki. Niemcy były obecnie wspierane przez Japonię, a wojna rozprzestrzeniła się na cały świat. Mocarstwa Osi, związane przymierzem wojennym i dyplomatycznym, przystąpiły do ostatecznego podboju świata, w którym zarówno Niemcy w Europie, jak i Japonia w Azji poczyniły już duże postępy. Państwa te posiadały podwójną przewagę nad swymi przeciwnikami: były dobrze przygotowane i całkowicie zmobilizowane. Również fakt, że polegały one na wewnętrznych liniach dostaw, sprzyjał ich operacjom wojennym. Gdy państwa Osi stały u szczytu swej potęgi lądowej i morskiej z początkiem 1942 roku, rozporządzały tak olbrzymimi siłami, że mogły podjąć ofensywę równocześnie w Europie, Afryce, Azji, na Pacyfiku i na Atlantyku<sup id="cite_ref-USIS1_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:USSArizona_PearlHarbor.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/USSArizona_PearlHarbor.jpg/220px-USSArizona_PearlHarbor.jpg" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/USSArizona_PearlHarbor.jpg/330px-USSArizona_PearlHarbor.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/USSArizona_PearlHarbor.jpg/440px-USSArizona_PearlHarbor.jpg 2x" data-file-width="2961" data-file-height="2377" /></a><figcaption>Atak na Pearl Harbor, płonąca po eksplozji <a href="/wiki/USS_Arizona_(BB-39)" title="USS Arizona (BB-39)">USS „Arizona”</a></figcaption></figure> <p>Wobec nieprzyjacielskich ataków na lądzie, morzu i w powietrzu, państwa sprzymierzone były wszędzie w defensywie. Sojusznicy musieli dbać o utrzymanie swoich linii komunikacyjnych wokół całego globu i spieszyć się z przetworzeniem swych przeważających zasobów przemysłowych na siłę militarną. Mocarstwa sprzymierzone stanęły przed ważkim pytaniem: kiedy będą zdolne przejść do kontrofensywy. Gdyby bowiem przygotowania zajęły im zbyt wiele czasu, zostałyby pokonane zanim zdążyłyby zebrać do walki wszystkie swoje siły. Szybkie zwycięstwo było dla państw sprzymierzonych niemożliwością, ponieważ – pomijając brak przygotowania – polegały one na zewnętrznych liniach dostaw<sup id="cite_ref-USIS1_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Zarówno Niemcy, jak i Japonia zajmowały centralne położenie w swoim kontynentalnym „kole”. Państwa sprzymierzone natomiast miały swoje posiadłości rozsiane wokoło obwodu. Przestrzeń jednak dzieląca główne państwa Osi, ograniczała każde z nich do promienia własnego zasięgu, co stanowiło ich słaby punkt, nie pozwalając na połączenie japońskiej potęgi morskiej z niemieckimi siłami lądowymi i powietrznymi oraz zjednoczenie wszystkich zasobów państw Osi<sup id="cite_ref-USIS1_32-2" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Państwa te zdawały sobie sprawę z tego, ile by zyskały przez połączenie swoich sił. Ich strategia w ofensywie z 1942 roku była krokiem wstępnym do osiągnięcia ostatecznego celu: zaciśnięcia obręczy wokół Indii, do czego oba państwa Osi dążyły – Japonia przez okrążenie południowo-wschodniej Azji, a Niemcy przez atak na wschód przez Kaukaz i Egipt. Gdyby te ramiona zeszły się, odcięłyby zarówno Rosję, jak i Chiny, a Wielka Brytania i Stany Zjednoczone zostałyby odcięte od swoich oblężonych sprzymierzeńców. Był to strategiczny plan ofensywy państw Osi na przyszłość; bezpośrednim natomiast planem defensywnym, jaki skłonił Japonię do przystąpienia do wojny, było osaczenie Stanów Zjednoczonych na dwóch frontach<sup id="cite_ref-USIS1_32-3" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. </p><p>W rzeczywistości los Stanów Zjednoczonych miał się zdecydować w kilka dni po japońskim ataku na Pearl Harbor, podczas spotkania prezydenta Roosevelta z premierem Wielkiej Brytanii Winstonem Churchillem w Waszyngtonie. Postawiono wówczas pytanie, który front jest ważniejszy: europejski czy azjatycki? Kto w rozumieniu polityki amerykańskiej był „nieprzyjacielem numer 1”: hitlerowskie Niemcy, czy też Cesarstwo Japonii. Od odpowiedzi na te pytania zależał czas trwania wojny, a nawet samo zwycięstwo narodów sprzymierzonych, z których żaden, nie wyłączając Stanów Zjednoczonych, nie był dość silny, aby móc skierować dostateczne siły przeciwko Niemcom, jak i Japonii<sup id="cite_ref-USIS1_32-4" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Zasady <a href="/wiki/Sztuka_wojenna" title="Sztuka wojenna">sztuki wojennej</a> wymagały oszczędzania sił, m.in. poprzez zebranie wystarczających mocy najpierw przeciwko jednemu wrogowi, a następnie przeciwko drugiemu, rozbijając i pokonując każdego z osobna. Opinia szeroko rozumianych narodów sprzymierzonych była do pewnego stopnia podzielona co do oceny, kto jest groźniejszym wrogiem, Niemcy czy Japonia. W Chinach, Australii, Nowej Zelandii, Indiach, na całym Pacyfiku oraz wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki, opinia publiczna obawiała się bardziej Japonii, która była bliższym, zbliżającym się coraz bardziej zagrożeniem<sup id="cite_ref-USIS1_32-5" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Jednakże narody: Wielkiej Brytanii, Związku Radzieckiego i okupowanej Europy, uważały Hitlera za swego największego wroga, ponieważ znajdowały się już z nim w stanie wojny<sup id="cite_ref-USIS1_32-6" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. </p><p>Po Pearl Harbor, podstawową decyzją połączonych sztabów w Waszyngtonie było pobicie najpierw Niemiec, przy równoczesnym osaczeniu Japonii<sup id="cite_ref-USIS1_32-7" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Zdecydowano przystąpić jak najszybciej do wielkich ofensyw na głównych frontach w Afryce i Europie, a do pomniejszych na drugorzędnych frontach Pacyfiku i Azji. Jak stwierdził Winston Churchill: „Pokonanie Hitlera i złamanie potęgi Niemiec musi mieć pierwszeństwo przed decydującą fazą wojny przeciwko Japonii”<sup id="cite_ref-USIS1_32-8" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Decyzja ta nigdy nie została zmieniona, lecz szybkość i rozmiary produkcji przemysłowej w Stanach Zjednoczonych pozwoliły Amerykanom podjąć pełną ofensywę na Pacyfiku, zanim jeszcze Niemcy zostały całkowicie pokonane<sup id="cite_ref-USIS1_32-9" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. </p><p>Powodem, dla którego sprzymierzeni zdecydowali o rozprawie w pierwszej kolejności z Niemcami był fakt, że stanowiły one większe zagrożenie. Potencjał niemieckiego przemysłu, rozporządzającego zasobami okupowanej Europy, przewyższał możliwości Japonii, mimo jej władztwa nad Azją. Opanowana przez Niemcy Europa wytwarzała cztery razy więcej stali niż Japonia<sup id="cite_ref-USIS1_32-10" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Roczna produkcja stali w Japonii nie mogła przekroczyć 10 mln ton, ponieważ zagarnięte w Azji surowce i siła robocza musiały być przystosowane do ograniczonych możliwości przemysłu na wyspach rdzennej Japonii<sup id="cite_ref-USIS1_32-11" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Innym powodem decyzji sprzymierzonych był fakt, że Niemcy leżały bliżej trzech głównych aliantów: Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i ZSRR. Mogły więc one uderzyć na Niemcy o wiele szybciej i skuteczniej. Ponadto istniały już dwa fronty przeciw Niemcom, w ZSRR i Afryce. Natomiast front przeciw Japonii – z wyjątkiem Chin i obszarów Pacyfiku – nie był jeszcze ustalony. Wielka Brytania i Związek Radziecki były w tym momencie wojny silniejsze już niż Australia, czy Indie. Były też stosunkowo łatwo dostępnymi bazami wypadowymi dla prowadzenia wojny. </p><p>W przeciwieństwie do państw Osi, narody sprzymierzone mogły się wspierać nawzajem poprzez morza i koncentrować swoje siły tam, gdzie były one w danym momencie potrzebne. Ostatecznym celem strategii sprzymierzonych, było znalezienie najbardziej oszczędnego sposobu wykorzystania i użycia swoich sił. Pokonanie Hitlera było warunkiem zwycięstwa nad Japonią, gdyż gdyby Niemcom udało się włączyć do swego imperium zasoby ZSRR, potęga Niemiec byłaby niemal niemożliwa do przełamania<sup id="cite_ref-USIS1_32-12" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Zdecydowano więc, iż przy użyciu stosunkowo niewielkich sił, głównie powietrznych i morskich, uda się powstrzymać ekspansję Japonii do czasu, gdy punkt ciężkości ataku państw sprzymierzonych będzie mógł być przeniesiony z Europy na Pacyfik<sup id="cite_ref-USIS1_32-13" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Stany Zjednoczone przyjęły wówczas strategię pomocy każdemu państwu walczącemu z państwami Osi, w myśl zasady, że „każdy atak Osi na jakiekolwiek państwo zagraża Stanom Zjednoczonym”<sup id="cite_ref-USIS1_32-14" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. Idea ta, znalazła odzwierciedlenie między innymi w umowie <i><a href="/wiki/Lend-Lease_Act" title="Lend-Lease Act">Lend Lease</a></i><sup id="cite_ref-USIS1_32-15" class="reference"><a href="#cite_note-USIS1-32">[29]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Japońska_ofensywa_na_Pacyfiku"><span id="Japo.C5.84ska_ofensywa_na_Pacyfiku"></span>Japońska ofensywa na Pacyfiku</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Japońska ofensywa na Pacyfiku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Japońska ofensywa na Pacyfiku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Strategia japońskiej wojny morskiej, dzięki której zagarnęli oni w 1942 roku wyspy na południowym Pacyfiku – podobnie jak niemiecka wojna błyskawiczna, która ujarzmiła Europę – miała na celu zapewnienie Japończykom panowania nad bogatymi zasobami i wielomilionową ludnością Azji. Pięćset milionów ludności na Dalekim Wschodzie, łatwiejsze do eksploatacji niż uświadomione politycznie narody hitlerowskiej Europy, przedstawiały siłę roboczą, przy użyciu której Japończycy mogli marzyć o panowaniu nad tą częścią świata<sup id="cite_ref-USIS2_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Na <a href="/wiki/Malaje" title="Malaje">Malajach</a> i w <a href="/wiki/Holenderskie_Indie_Wschodnie" title="Holenderskie Indie Wschodnie">Holenderskich Indiach Wschodnich</a> Japonia uzyskałaby nie tylko całą potrzebną im <a href="/wiki/Ropa_naftowa" title="Ropa naftowa">ropę naftową</a>, lecz również 80% światowej produkcji <a href="/wiki/Kauczuk" title="Kauczuk">kauczuku</a> i 65% <a href="/wiki/Cyna" title="Cyna">cyny</a><sup id="cite_ref-USIS2_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p><p>Rozpoczęcie przez Japonię wojny ze Stanami Zjednoczonymi oraz Wielką Brytanią nie było w tym czasie pozbawione logiki. Lata 1941 i 1942 zapowiadały się dla państw Osi pomyślnie. Wielka Brytania toczyła w tym czasie walkę o życie na <a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliskim Wschodzie</a>, Związek Radziecki z trudem wstrzymywał napór niemieckiej inwazji; Stany Zjednoczone natomiast – nieprzygotowane do wojny na dwa fronty – czyniły rozpaczliwe wysiłki, by przyjść z pomocą Wielkiej Brytanii i ZSRR w formie dostaw <i>Lend Lease</i><sup id="cite_ref-USIS2_33-2" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Akcja w odpowiednim czasie, gdy inne mocarstwa miały ręce związane ofensywami hitlerowskich Niemiec, była niezbędnym warunkiem powodzenia Japonii w opanowaniu Azji. Przy tak korzystnym przebiegu wydarzeń, Japonia rozpoczęła ofensywę „promienistą” ze swoich baz na <a href="/wiki/Tajwan_(wyspa)" title="Tajwan (wyspa)">Formozie</a>, w <a href="/wiki/Indochiny_Francuskie" title="Indochiny Francuskie">Indochinach francuskich</a> i na wyspach Pacyfiku, uderzając w równoczesnych atakach na wszystkie strony świata – Pearl Harbor, <a href="/wiki/Midway" title="Midway">Midway</a>, <a href="/wiki/Wake" title="Wake">Wake</a>, <a href="/wiki/Guam" title="Guam">Guam</a>, <a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipiny</a>, <a href="/wiki/Hongkong" title="Hongkong">Hongkong</a>, <a href="/wiki/Malaje" title="Malaje">Malaje</a> i <a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a><sup id="cite_ref-USIS2_33-3" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Pierwszym obiektem ataku stała się amerykańska baza morska w Pearl Harbour, gdyż celem Japonii stało się zneutralizowanie amerykańskiej floty Pacyfiku. Po chwilowym rozbiciu swej floty Stany Zjednoczone zmuszone były prowadzić przez cały rok walkę defensywną, dopóki społeczeństwo i przemysł amerykański nie zostały w wystarczającym stopniu zmobilizowane do walki. W tym czasie wszystkie azjatyckie centra bogactw naturalnych zostały odcięte. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Okrążenie_południowo-wschodniej_Azji"><span id="Okr.C4.85.C5.BCenie_po.C5.82udniowo-wschodniej_Azji"></span>Okrążenie południowo-wschodniej Azji</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Okrążenie południowo-wschodniej Azji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okrążenie południowo-wschodniej Azji"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Upadek Francji i Holandii wiosną 1940 r. odwrócił uwagę Japonii od Chin ku bogatym, a bezbronnym Indochinom Francuskim i Holenderskim Indiom Wschodnim. Pod naciskiem Hitlera i Japonii, 20 czerwca 1940 r. francuski <a href="/wiki/Francja_Vichy" title="Francja Vichy">rząd Vichy</a> otworzył Indochiny dla agentów japońskich, a na mocy podpisanego w <a href="/wiki/Hanoi" title="Hanoi">Hanoi</a> paktu, odstąpił trzy lotniska i wpuścił garnizon japoński w sile 60 000 żołnierzy. W ten sposób Japonia uzyskała kontrolę nad odległym o 975 km na północ od <a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapuru</a> <a href="/wiki/Ho_Chi_Minh_(miasto)" title="Ho Chi Minh (miasto)">Sajgonem</a>, zamieniając go w bazę morską<sup id="cite_ref-USIS2_33-4" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:HMS_Prince_of_Wales_and_HMS_Repulse_underway_with_a_destroyer_on_10_December_1941_(80-G-413520).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/HMS_Prince_of_Wales_and_HMS_Repulse_underway_with_a_destroyer_on_10_December_1941_%2880-G-413520%29.jpg/220px-HMS_Prince_of_Wales_and_HMS_Repulse_underway_with_a_destroyer_on_10_December_1941_%2880-G-413520%29.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/HMS_Prince_of_Wales_and_HMS_Repulse_underway_with_a_destroyer_on_10_December_1941_%2880-G-413520%29.jpg/330px-HMS_Prince_of_Wales_and_HMS_Repulse_underway_with_a_destroyer_on_10_December_1941_%2880-G-413520%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/HMS_Prince_of_Wales_and_HMS_Repulse_underway_with_a_destroyer_on_10_December_1941_%2880-G-413520%29.jpg/440px-HMS_Prince_of_Wales_and_HMS_Repulse_underway_with_a_destroyer_on_10_December_1941_%2880-G-413520%29.jpg 2x" data-file-width="5710" data-file-height="4511" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bitwa_pod_Kuantanem" title="Bitwa pod Kuantanem">Bitwa pod Kuantanem</a> – zdjęcie wykonane z japońskiego samolotu po pierwszym ataku torpedowym na <a href="/wiki/HMS_Prince_of_Wales_(1939)" title="HMS Prince of Wales (1939)">HMS „Prince of Wales”</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Tajlandia</a> (ówcześnie Syjam) dostała się pod panowanie japońskie na początku 1941 roku, gdy Tokio podyktowało rozstrzygnięcie sporu między Indochinami i Syjamem na korzyść tego ostatniego i Japonii. W swoich nowych bazach w Indochinach i Syjamie, wojska japońskie przygotowywały się do ataku na Malaje, Singapur, Holenderskie Indie wschodnie oraz Birmę. Tocząca w tym czasie – jak określił to Winston Churchill – walkę na śmierć i życie w Europie i na Morzu Śródziemnym Wielka Brytania<sup id="cite_ref-USIS2_33-5" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup> nie była w stanie utrzymać tych obszarów, których najbogatsze połacie należały właśnie do niej. W celu ułagodzenia Japonii, Brytyjczycy wstrzymali w styczniu 1939 r. dostawy do Chin przez Hongkong i na trzy miesiące zamknęli drogę birmańską. Zjednoczone Królestwo nie posiadało na Dalekim Wschodzie sił powietrznych zdolnych do przeciwstawienia się Japonii, co gorsza – po paraliżu amerykańskiej floty na skutek ataku na Pearl Harbor oraz późniejszym o trzy dni zatopieniu brytyjskiego pancernika <a href="/wiki/HMS_Prince_of_Wales_(1939)" title="HMS Prince of Wales (1939)">HMS „Prince of Wales”</a> i krążownika <a href="/wiki/HMS_Repulse_(1916)" title="HMS Repulse (1916)">HMS „Repulse”</a> w <a href="/wiki/Bitwa_pod_Kuantanem" title="Bitwa pod Kuantanem">bitwie pod Kuantanem</a>, brak było sił morskich do powstrzymania Japonii na obszarze na północ od Australii i na wschód od Indii. Wzmocnione w ostatniej chwili niewielkimi amerykańskimi dostawami Holenderskie Indie Wschodnie mogły jedynie prowadzić grę na zwłokę<sup id="cite_ref-USIS2_33-6" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p><p>Korzystając z tej sytuacji wojennej na szerokich przestrzeniach Pacyfiku (będącej częściowo wynikiem dyplomacji japońskiej, nade wszystko jednak skutkiem powodzeń hitlerowskich Niemiec w Europie), Japonia zajęła kolonie w południowo-wschodniej Azji w ciągu czterech miesięcy. Rozporządzając siłą szacowaną na 26 dywizji<sup id="cite_ref-USIS2_33-7" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>, Japończycy zajęli wschodnią Azję i podbili wszystkie wyspy na południowo-zachodnim Pacyfiku, leżące między Australią a kontynentem azjatyckim. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hongkong,_Malaje,_Singapur,_Birma"><span id="Hongkong.2C_Malaje.2C_Singapur.2C_Birma"></span>Hongkong, Malaje, Singapur, Birma</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Hongkong, Malaje, Singapur, Birma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Hongkong, Malaje, Singapur, Birma"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Główną siłę, przy pomocy której Japonia zajęła południowo-wschodnią Azję, stanowiła dwustutysięczna armia, zgromadzona w Indochinach Francuskich. Jej zamierzenia ukrywane były pod osłoną rozmów dyplomatycznych w Waszyngtonie, gdzie Japończycy udawali, że prowadzą rokowania w celu pokojowego załatwienia wszystkich spraw spornych. W momencie uderzenia japońskich lotniskowców na Pearl Harbor, mieli w pogotowiu dobrze zaopatrzone armie, gotowe do wkroczenia do Syjamu, na Malaje, do Singapuru i Birmy<sup id="cite_ref-USIS2_33-8" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Dodatkowe oddziały, specjalnie wyćwiczone do walk w dżungli i wykonywania różnych zadań, stanęły pod bronią na Formozie oraz na okupowanym wybrzeżu Chin. Wszystkie te operacje wojskowe były starannie przygotowane, obmyślone i zaplanowane. Taktyczne powodzenie tych operacji zależało od szybkości i zaskoczenia nieprzyjaciela. </p> <dl><dt>Hongkong</dt></dl> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bitwa_o_Hongkong" title="Bitwa o Hongkong">bitwa o Hongkong</a>.</i></div> <p>Kolonia korony brytyjskiej Hongkong, morski wylot <a href="/wiki/Kanton_(Chiny)" title="Kanton (Chiny)">Kantonu</a> w południowo-wschodnich Chinach, leżał u szczytu trójkąta, opierającego się o <a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a> i <a href="/wiki/Corregidor" title="Corregidor">Corregidor</a>, wewnątrz którego skoncentrowane były siły anglo-amerykańskie na Dalekim Wschodzie. Zajęcie przez Japończyków Kantonu w wojnie przeciw Chinom oraz francuskich Indochin i wyspy <a href="/wiki/Hajnan" title="Hajnan">Hajnan</a> w latach 1940–1941., pozwoliło im okrążyć Hongkong i dawało szansę odcięcia go w razie wojny od odległego o 2100 km na południe Singapuru. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Canadian_Contingent_in_Hong_Kong_-_1941.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Canadian_Contingent_in_Hong_Kong_-_1941.jpg/220px-Canadian_Contingent_in_Hong_Kong_-_1941.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/ba/Canadian_Contingent_in_Hong_Kong_-_1941.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="230" /></a><figcaption>Kontyngent kanadyjski w Hongkongu</figcaption></figure> <p>Jakkolwiek obrona Hongkongu była z góry skazana na niepowodzenie, jego obrona – jako gra na zwłokę – dawałaby dowódcom brytyjskim i amerykańskim czas na wzmocnienie innych punktów oporu<sup id="cite_ref-USIS2_33-9" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Pod koniec listopada wylądowały tam posiłki <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">kanadyjskie</a> w liczbie około 3 tys. żołnierzy, wzmacniając łączną siłę anglo-indyjskiego garnizonu do około 12 tys. żołnierzy, słabo jednak uzbrojonych. Miasto było też przeciążone tłumami chińskich uchodźców, nie miało także połączenia z chińskimi oddziałami na lądzie. Gdy Japończycy przeprowadzali uderzenie na Pearl Harbor, japońskie bombowce przypuściły również atak na Hongkong, niszcząc lądowiska, hangary oraz nieliczne stare samoloty szkolne. Wyeliminowano w ten sposób jedyne siły powietrzne miasta, które od tej pory było zupełnie pozbawione jakiejkolwiek ochrony przed atakami z powietrza, a także rozpoczęto w ten sposób bitwę o Hongkong. Oddziały japońskie wdarły się na półwysep <a href="/wiki/Koulun_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Koulun (półwysep)">Koulun</a> i zdobyły umocnienia na zewnętrznej linii obrony. Gdy siły brytyjskie wycofały się na samą wyspę Hongkong, Japończycy przypuścili atak lotniczy na zbiorniki wody, bombardowane, dopóki garnizon pozostał z zapasem wody na jeden dzień (18–24 grudnia 1941 roku)<sup id="cite_ref-USIS2_33-10" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Oddziały japońskie przedarły się tymczasem przez port, wylądowały, umocniły przyczółek, wdarły się w głąb linii brytyjskich, wytrzymały wszystkie przeciwnatarcia i zredukowały oblężenie do wierzchołka wzgórza Victoria. W tej sytuacji, 25 grudnia wojska brytyjskie poddały się. Z upadkiem Hongkongu stracono ostatni ważny port, prowadzący do wolnej jeszcze części Chin<sup id="cite_ref-USIS2_33-11" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p> <dl><dt>Malaje</dt></dl> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bitwa_o_Malaje" title="Bitwa o Malaje">bitwa o Malaje</a>.</i></div> <p>Malaje stanowiły kuszący obiekt na planie japońskich podbojów. Znajdowały się 870 km od <a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapuru</a> i – jako kraj dostarczający połowę światowej produkcji <a href="/wiki/Kauczuk" title="Kauczuk">kauczuku</a> i przeszło 1/4 część światowej produkcji <a href="/wiki/Cyna" title="Cyna">cyny</a> – same w sobie mogły stanowić bardzo cenną zdobycz<sup id="cite_ref-USIS2_33-12" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Przeciwko stacjonującemu tam brytyjskiemu III Korpusowi Imperialnemu składającemu się z oddziałów <a href="/wiki/Szkocja" title="Szkocja">szkockich</a>, <a href="/wiki/Australia" title="Australia">australijskich</a> i <a href="/wiki/Indie_Brytyjskie" title="Indie Brytyjskie">hinduskich</a>, Japończycy wysłali swoje najlepsze wojska, składające się z czterech lekkich dywizji, z żołnierzami wyćwiczonymi w przeprawach przez bagniste pola ryżowe, ubranymi w stroje tropikalne upodobniające ich do malajskich tubylców, którzy przenikali w głąb linii brytyjskich za pomocą udoskonalonych technik walki w dżungli<sup id="cite_ref-USIS2_33-13" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Cesarstwo Japońskie w swoich operacjach wojskowych, starało się w pierwszym rzędzie zabezpieczyć sobie wsparcie lotnictwa. Toteż pierwszym celem japońskich ataków zawsze były lotniska<sup id="cite_ref-USIS2_33-14" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Atak na <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Malajski" title="Półwysep Malajski">półwysep Malajski</a> rozpoczął się 8 i 9 grudnia 1941 roku lądowaniem Japończyków na wschodnim wybrzeżu i w Syjamie, celem zajęcia lotnisk w Kota Baru oraz w <a href="/wiki/Songkhla_(miasto)" title="Songkhla (miasto)">Singora</a> i <a href="/wiki/Patani" title="Patani">Patani</a>. Wyruszająca z tych dwóch ostatnich punktów dywizja wyposażona w lekkie czołgi i wozy pancerne, przecięła półwysep u nasady, dochodząc do zachodniego brzegu i zagroziła okrążeniem 11. dywizji, która wycofała się odsłaniając <a href="/wiki/George_Town_(Malezja)" title="George Town (Malezja)">Penang</a>. Po zajęciu tego ważnego portu Japończycy kontynuowali swój marsz ku zachodniemu wybrzeżu. Oddziały japońskie zaskakiwały umocnione punkty obronne wypadami z morza i okrążali pozycje brytyjskie niespodziewanymi napadami, które sprawiały, że obrońcy znajdowali się nagle na tyłach linii nieprzyjacielskich<sup id="cite_ref-USIS2_33-15" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Jednostki które usiłowały zająć Kota Baru na wschodnim wybrzeżu, po złamaniu silnego oporu w tym miejscu, rozpoczęły atak na południe wzdłuż linii kolejowej, spychając przed sobą brytyjską 9. dywizję. Ruchliwość i szybkość oddziałów japońskich umożliwiała im wdzieranie się w usuwające się linie obrony brytyjskiej, i okrążanie ich. W tym samym czasie, trzecia armia japońska posuwała się w dół globusa wzdłuż wschodniego wybrzeża. Wszystkie trzy linie marszu japońskiego 29 grudnia 1941 roku zbiegły się na wspólnym froncie, niespełna 66 km na północ od Singapuru<sup id="cite_ref-USIS2_33-16" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p><p>Los wielkiej bazy morskiej w Singapurze oraz broniących jej wojsk został przesądzony po zatopieniu 10 grudnia 1941 roku pancernika HMS „Prince of Wales” i krążownika HMS „Repulse”, zaskoczonych bez osłony powietrznej przez japońskie samoloty torpedowe pod <a href="/wiki/Bitwa_pod_Kuantanem" title="Bitwa pod Kuantanem">Kuantanem</a>, na wschodnim wybrzeżu Półwyspu Malajskiego<sup id="cite_ref-USIS2_33-17" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Zniszczenie tych i kilku innych okrętów w bitwie <a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Jawajskim" title="Bitwa na Morzu Jawajskim">na Morzu Jawajskim</a> pozbawiło połączone siły brytyjsko-holendersko-amerykańskie skutecznej siły morskiej w południowo-wschodniej Azji, a japoński podbój tych obszarów mógł od tej pory być już tylko sprawą sił lądowych i powietrznych. Otwierało to równocześnie drogi morskie na południe przez Indie Holenderskie ku Australii. Dla aliantów natomiast zatopienie brytyjskich okrętów było klęską taktyczną nie mniejszej wagi niż strategiczny cios jaki spadł na amerykańską flotę w Pearl Harbor<sup id="cite_ref-USIS2_33-18" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p> <dl><dt>Singapur</dt></dl> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bitwa_o_Singapur" title="Bitwa o Singapur">bitwa o Singapur</a>.</i></div> <p>Próbując zaradzić rozpaczliwej sytuacji w jakiej znaleźli się alianci, dowództwo sprzymierzonych w tym regionie zostało zreorganizowane i połączone, co stanowiło efekt amerykańsko-brytyjskich narad w Waszyngtonie. 3 stycznia 1942 roku naczelne dowództwo nad siłami aliantów objął generał <a href="/wiki/Archibald_Wavell" title="Archibald Wavell">Archibald Wavell</a>, jego zastępcą został generał George Brett dowodzący słabym lotnictwem, a dowódcą pozostałości floty morskiej został admirał Thomas Hart. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Singaporesurrender.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Singaporesurrender.jpg/220px-Singaporesurrender.jpg" decoding="async" width="220" height="117" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Singaporesurrender.jpg/330px-Singaporesurrender.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/74/Singaporesurrender.jpg 2x" data-file-width="367" data-file-height="196" /></a><figcaption>Gen. <a href="/wiki/Arthur_Ernest_Percival" title="Arthur Ernest Percival">Arthur Percival</a> w drodze na rozmowy kapitulacyjne</figcaption></figure> <p>Dowódcą wszystkich sił lądowych i powietrznych odciętych obecnie w Chinach został marszałek Czang Kaj-Szek. Zmiany w dowództwie przyszły jednak zbyt późno i nie wystarczały, by ulżyć siłom brytyjskim na Malajach. 7 stycznia 1942 roku atak trzydziestu czołgów japońskich rozbił je, po czym zaczął spychać na południe od <a href="/wiki/Kuala_Lumpur" title="Kuala Lumpur">Kuala Lumpur</a> ku grobli Jahore, łączącej Półwysep Malajski z wyspą Singapur<sup id="cite_ref-USIS2_33-19" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Oddziały szkockie i australijskie osłaniały odwrót resztek III korpusu brytyjskiego. Japończycy zdobyli lądowy dostęp do tej wielkiej bazy morskiej w ciągu niespełna dwóch miesięcy. Siły japońskie – przy zręcznej taktyce – zaskoczyły i rozproszyły wojska brytyjskie<sup id="cite_ref-USIS2_33-20" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Singapur przygotowany był na atak od strony morza, lecz nie od strony leżącej na jej zapleczu dżungli. „Twierdza” nie była też przygotowana na atak z powietrza. Przed Bożym Narodzeniem ściągnięto z Malajów wszystkie myśliwce dla odpierania nalotów japońskich bombowców, które w sile trzydziestu do dziewięćdziesięciu naraz atakowały Singapur trzy, czasem więcej, razy dziennie<sup id="cite_ref-USIS2_33-21" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Japońskie oblężenie z powietrza trwało przeszło miesiąc (29 grudnia – 8 lutego 1942), do czasu aż japońskie wojska lądowe były gotowe do przypuszczenia ataku przez wąską cieśninę Johore. Pod osłoną artyleryjską, napastnicy umocnili przyczółek w <a href="/w/index.php?title=Kranii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kranii (strona nie istnieje)">Kranii</a>, dokonali dwóch desantów od wschodu i zachodu (8–9 lutego 1942), a ich wojska spotkały się na południu pod miastem Singapur, odcinając uprzednio bazę morską i zbiorniki wody. Siły obrońców zostały w ten sposób rozszczepione i odosobnione<sup id="cite_ref-USIS2_33-22" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Singapur poddał się bezwarunkowo 15 lutego 1942 roku – siedemdziesiąt dni po pierwszym japońskim ataku przypuszczonym na Malaje. Japończycy zajęli nie tylko fortecę, uważaną dotąd za nie do zdobycia, wzięli również do niewoli około 70 tysięcy brytyjskich wojskowych<sup id="cite_ref-USIS2_33-23" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Upadek Singapuru był w opinii Winstona Churchilla „największą w historii porażką oręża brytyjskiego”<sup id="cite_ref-USIS2_33-24" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Stanowił on także śmiertelny cios dla oddziałów sprzymierzonych, pozostawionych w południowo-wschodniej Azji, gdyż zostały one zmuszone do cofania się do Indii Holenderskich, a następnie do Australii. Co gorsza, przed Japończykami leżała otworem droga w kierunku na Birmę i Indie. </p> <dl><dt>Birma</dt></dl> <p>Japończycy zajęli dolną Birmę już w pierwszej fazie kampanii malajskiej. Ich zamiarem było opanowanie lotnisk birmańskich celem osłony prawego skrzydła i tyłów wojsk, posuwających się na południe w kierunku Singapuru. Lotnictwo brytyjskie oraz amerykańska grupa ochotnicza tzw. <a href="/wiki/Lataj%C4%85ce_Tygrysy" title="Latające Tygrysy">latających tygrysów</a> utrzymały panowanie w powietrzu. Mimo to, japońskie oddziały lądowe zajęły wkrótce dolną Birmę. Brytyjczycy ewakuowali <a href="/wiki/Mulmejn" title="Mulmejn">Mulmejn</a> i 31 stycznia 1942 r. wycofali się do górnej Birmy wzdłuż linii rzeki <a href="/wiki/Saluin" title="Saluin">Saluin</a>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Dorsetshire%26Cornwall.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Dorsetshire%26Cornwall.jpg/220px-Dorsetshire%26Cornwall.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Dorsetshire%26Cornwall.jpg/330px-Dorsetshire%26Cornwall.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Dorsetshire%26Cornwall.jpg/440px-Dorsetshire%26Cornwall.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="501" /></a><figcaption>HMS „Cornwall” i HMS „Dorsetshire” bombardowane przez japońskie samoloty pokładowe</figcaption></figure> <p>Przewidując upadek Singapuru, główne siły japońskie z <a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Syjamu</a> 8 lutego 1942 r. wkroczyły do Birmy, aby przeciąć <a href="/wiki/Droga_Birma%C5%84ska" title="Droga Birmańska">Drogę Birmańską</a> i odciąć w ten sposób Chiny od pomocy brytyjskiej z Indii. Japończycy okrążyli południowe skrzydło wojsk brytyjskich i 23 lutego zepchnęli je na zachód od Sittang. Wobec ciężkich ataków bombowych oraz japońskiego ataku na <a href="/wiki/Pegu" title="Pegu">Pegu</a>, utrzymanie wielkiego portu wydawało się beznadziejne, w związku z czym 8 marca 1942 r. oddziały brytyjskie ewakuowały <a href="/wiki/Rangun" title="Rangun">Rangun</a>. Utrata Rangunu oznaczała przecięcie linii dostaw dla brytyjskich i chińskich wojsk w Birmie; jedynym środkiem komunikacji z Indiami był transport lotniczy. Oddziały brytyjskie wycofały się na północ do <a href="/wiki/Pyain" title="Pyain">Prome</a>, przedzierając się przez linie japońskie<sup id="cite_ref-USIS2_33-25" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Marszałek Czang Kaj-szek wysłał do Birmy znaczne siły pod dowództwem generała <a href="/wiki/Joseph_Stilwell" title="Joseph Stilwell">Josepha Stilwella</a>, szybkość jednak marszu wojsk japońskich na północ w pogoni za wycofującymi się wojskami brytyjskimi spowodowała, że oddziały chińskie mogły osłaniać jedynie wycofujące się ku Indiom wojska imperialne. Wycofanie wojsk chińskich stało się wkrótce konieczne, bowiem zmotoryzowane oddziały japońskie przeniknęły do <a href="/wiki/Lasho" title="Lasho">Lasho</a>, rozszczepiły siły sprzymierzonych i odcięły drogę birmańską. Podczas gdy nieprzyjaciel posuwał się na północ do <a href="/wiki/Banmaw" title="Banmaw">Bhamo</a> i <a href="/wiki/Myitkyina" title="Myitkyina">Myitkyina</a>, oddziały brytyjskie uchodziły na zachód przez dżunglę do miejscowości <a href="/wiki/Imphal" title="Imphal">Imphal</a> i Indii, zaś Chińczycy wycofywali się na północ wzdłuż rzeki Saliun ku granicom swojego kraju. Z końcem maja Japonia zajęła całą Birmę – obszar większy od Francji – oraz przecięła wszelką komunikację pomiędzy Chinami i ich sprzymierzeńcami, z wyjątkiem ryzykownej drogi powietrznej ponad <a href="/wiki/Himalaje" title="Himalaje">Himalajami</a><sup id="cite_ref-USIS2_33-26" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p><p>Indie zostały w tym czasie zagrożone przez japońskie siły morskie, przeprowadzające w tym rejonie <a href="/wiki/Rajd_na_Ocean_Indyjski" title="Rajd na Ocean Indyjski">rajd pancerników i lotniskowców</a>, płynących pod osłoną krążowników i niszczycieli<sup id="cite_ref-USIS2_33-27" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Okręty te wpłynęły do <a href="/wiki/Zatoka_Bengalska" title="Zatoka Bengalska">Zatoki Bengalskiej</a> i 4 kwietnia zaatakowały <a href="/wiki/Cejlon" title="Cejlon">Cejlon</a>. Japońskie samoloty przypuściły silne ataki na stolicę Cejlonu, <a href="/wiki/Kolombo" title="Kolombo">Kolombo</a> oraz zatopiły dwa brytyjskie ciężkie krążowniki <a href="/wiki/HMS_Cornwall_(1926)" title="HMS Cornwall (1926)">HMS „Cornwall”</a> i <a href="/wiki/HMS_Dorsetshire_(1929)" title="HMS Dorsetshire (1929)">HMS „Dorsetshire”</a>, a także lotniskowiec <a href="/wiki/HMS_Hermes_(1919)" title="HMS Hermes (1919)">HMS „Hermes”</a>. Japończycy zestrzelili wówczas niemal wszystkie samoloty atakujące ich lotniskowce. Gdy japońskie <a href="/wiki/Okr%C4%99t_podwodny" title="Okręt podwodny">okręty podwodne</a> zatopiły liczne statki handlowe, a ich samoloty przypuszczały z lotniskowców ataki na subkontynent indyjski, Brytyjczycy wysłali pośpiesznie posiłki morskie na wschód dla obrony Oceanu Indyjskiego. Z początkiem lata utrzymywali w Zatoce Bengalskiej trzy pancerniki i jeden lotniskowiec; gotowe do odpierania japońskich ataków. Deszczowy okres monsunu uniemożliwił jednak inwazję przez Birmę<sup id="cite_ref-USIS2_33-28" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Filipiny:_Bataan_i_Corregidor">Filipiny: Bataan i Corregidor</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Filipiny: Bataan i Corregidor" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Filipiny: Bataan i Corregidor"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kampania_filipi%C5%84ska_(1941%E2%80%931942)" title="Kampania filipińska (1941–1942)">kampania filipińska (1941–1942)</a>.</i></div> <p>Los <a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipin</a> był przesądzony jeszcze zanim rozpoczęła się wojna<sup id="cite_ref-USIS2_33-29" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Były one niemal całkowicie otoczone przez Japończyków, znajdujących się od północy na Formozie, od zachodu na <a href="/wiki/Spratly" title="Spratly">Wyspach Spratly</a> i w Indochinach, a od wschodu na <a href="/wiki/Mariany" title="Mariany">Marianach</a>, <a href="/wiki/Karoliny" title="Karoliny">Wyspach Karolińskich</a> i <a href="/wiki/Wyspy_Marshalla" title="Wyspy Marshalla">Marshalla</a>. Od czasu gdy w 1934 roku <a href="/wiki/Kongres_Stan%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Kongres Stanów Zjednoczonych">amerykański Kongres</a> zagłosował za przyznaniem im niepodległości w 1946 roku, niewiele uczyniono w celu zabezpieczenia ich obrony<sup id="cite_ref-USIS2_33-30" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Corregidor_gun.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Corregidor_gun.jpg/220px-Corregidor_gun.jpg" decoding="async" width="220" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Corregidor_gun.jpg/330px-Corregidor_gun.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/11/Corregidor_gun.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="227" /></a><figcaption>Japońscy zdobywcy Corregidoru</figcaption></figure> <p>W 1937 roku rząd Filipin powierzył generałowi <a href="/wiki/Douglas_MacArthur" title="Douglas MacArthur">MacArthurowi</a> wyszkolenie armii tubylczej, która w chwili wybuchu wojny składała się jednak ze 100 tysięcy żołnierzy. Gdy nastąpił japoński atak, główny ciężar obrony spadł na 12 000 skautów filipińskich, którzy posiadali najlepsze wyszkolenie ze wszystkich miejscowych wojsk oraz amerykańską 31. dywizję piechoty. W chwili japońskiego ataku obronę <a href="/wiki/Luzon" title="Luzon">Luzonu</a> prowadziło 19 000 żołnierzy amerykańskich, w tym również 8000 amerykańskiego personelu lotniczego dysponującego około 250 samolotami (35 „<a href="/wiki/Boeing_B-17_Flying_Fortress" title="Boeing B-17 Flying Fortress">Latających Fortec</a>” i 107 samolotów myśliwskich typu <a href="/wiki/Curtiss_P-40_Warhawk" title="Curtiss P-40 Warhawk">P-40</a>). W tym czasie, na Filipinach znajdował się również odwołany z <a href="/wiki/Szanghaj" title="Szanghaj">Szanghaju</a> 4. pułk piechoty morskiej. W ostatniej fazie obrony, uczestniczyło także około tysiąca pozbawionych swoich okrętów marynarzy, osiemnaście tysięcy ludności cywilnej ewakuowanej z innych regionów oraz około 6 tysięcy robotników<sup id="cite_ref-USIS2_33-31" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Obrona Filipin była jednak wyłącznie walką na zwłokę, która zwolnić miała tempo japońskiej ekspansji na południowym Pacyfiku. Ponieważ wysp tych nie można było utrzymać zbyt długo, amerykańskie wysiłki skoncentrowane były na rozbudowie linii transoceanicznych przez Pacyfik do Australii, z zamiarem stworzenia z tego kontynentu bazy stanowiącej dogodny punkt wyjścia dla mającego odbić Filipiny amerykańskiego kontrataku<sup id="cite_ref-USIS2_33-32" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p><p>Jeszcze gorsza sytuacja miała miejsce na pozostałych wyspach. Na <a href="/wiki/Mindanao" title="Mindanao">Mindanao</a>, drugiej z kolei co do wielkości wyspie Filipin, generał Sharp nie pozostawił dość broni dla trzydziestu tysięcy Filipińczyków, których można było powołać do służby wojskowej. Na <a href="/wiki/Cebu" title="Cebu">Cebu</a> natomiast znajdowało się jedynie 1500 karabinów. W ciągu dwóch pierwszych miesięcy wojny na Pacyfiku na Filipiny dowożono amunicję i zapasy z <a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowej Zelandii</a>, jednak wobec japońskiej blokady i wynikających z tego wysokich strat w transportach, już wkrótce musiano ograniczyć do minimum racje żywnościowe dla wojska na tych obszarach<sup id="cite_ref-USIS2_33-33" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Na domiar złego, już 9 godzin po japońskim ataku na Pearl Harbor, Japończycy zniszczyli większość amerykańskich samolotów bombowych i myśliwskich<sup id="cite_ref-USIS2_33-34" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Dwa dni później Japończycy zniszczyli bazę morską w <a href="/wiki/Cavite" title="Cavite">Cavite</a>. </p> <dl><dt>Bataan</dt></dl> <p>Trzy dni po ataku na Pearl Harbor, japońskie oddziały wylądowały w <a href="/wiki/Aparri" title="Aparri">Aparri</a> i <a href="/wiki/Vigan_(Filipiny)" title="Vigan (Filipiny)">Vigan</a>, dziesięć dni później natomiast dokonali desantów w <a href="/wiki/Davao" title="Davao">Davao</a> na wyspie Mindanao, 900 kilometrów na południe od <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manili</a>. Po wzmocnieniu oddziałów japońskich na Luzonie przez desant w <a href="/w/index.php?title=Zatoka_Lamon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zatoka Lamon (strona nie istnieje)">zatoce Lamon</a> poniżej Manili i otoczeniu miasta od północy i południa, generał MacArthur wykonał przygotowany jeszcze przed wojną plan wycofania wszystkich sił na zachód, na skalisty <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Bataan" title="Półwysep Bataan">półwysep Bataan</a>, strzeżony u nasady przez <a href="/wiki/Twierdza" title="Twierdza">fortecę</a> na wyspie <a href="/wiki/Corregidor" title="Corregidor">Corregidor</a>. Manila, jakkolwiek ogłoszona <a href="/wiki/Miasto_otwarte" title="Miasto otwarte">miastem otwartym</a>, była atakowana z powietrza, a w końcu zajęta przez Japończyków 2 stycznia 1942 roku<sup id="cite_ref-USIS2_33-35" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p><p>Na półwyspie Bataan wojska filipińsko-amerykańskie broniły najpierw bazy morskiej w <a href="/wiki/Subic_Bay" title="Subic Bay">zatoce Subic</a>, zostały jednak zmuszone do wycofania się na południe na główną linię obrony biegnącą w poprzek półwyspu, którą utrzymywały od połowy stycznia aż do kwietnia. W tym czasie, główne siły japońskie zajęte były podbojem Malajów, Singapuru, Birmy i Holenderskich Indii Wschodnich, a oddziały na Filipinach utrzymywały wojska filipińsko-amerykańskie w saku na półwyspie Bataan. Po zdobyciu Singapuru i Indii Holenderskich, Japończycy wzmocnili jednak swoje oddziały na wyspie Luzon, celem przypuszczenia 5 kwietnia 1942 roku silnego ataku. Pod naporem japońskim, wobec braku żywności, amunicji, sprzętu ciężkiego i samolotów, a także w związku z wysokim odsetkiem żołnierzy zarażonych <a href="/wiki/Malaria" title="Malaria">malarią</a>, poddały się wszystkie oddziały pozostawione na Bataanie dla osłony odwrotu na Corregidor<sup id="cite_ref-USIS2_33-36" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p> <dl><dt>Corregidor</dt></dl> <p>Po zajęciu Bataanu Japończycy przemieścili w góry ciężką artylerię i rozpoczęli wspierany również z morza i powietrza ostrzał garnizonu Corregidor, który utrzymał się jednak przez miesiąc. Gdy jednak siły japońskie przypuściły atak pod osłoną nocy – poprzedzony trwającym tydzień ciężkim ostrzałem z lądu, morza i powietrza – 6 maja 1942 roku Corregidor padł wraz z trzema sąsiednimi fortecami. W Corregidor Japończycy wzięli do niewoli 11.574 Filipińczyków i Amerykanów (żołnierzy, marynarzy, piechoty morskiej oraz ludności cywilnej). 36 853 dostało się do niewoli na półwyspie Bataan. Poddały się również oddziały na innych wyspach. Utrata Filipin była najcięższą klęską jaką kiedykolwiek do tego czasu poniosły Stany Zjednoczone poza swoim kontynentem<sup id="cite_ref-USIS2_33-37" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Długotrwała obrona Filipin była jednak wielkim sukcesem z punktu widzenia stosowanej przez USA na tym etapie wojny taktyki działań opóźniających, pozwalających na zyskanie czasu na przygotowania do przejścia najpierw do ofensywy taktycznej, a następnie strategicznej<sup id="cite_ref-USIS2_33-38" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Guam,_Wake,_Midway"><span id="Guam.2C_Wake.2C_Midway"></span>Guam, Wake, Midway</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Guam, Wake, Midway" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Guam, Wake, Midway"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Bitwa_o_Guam_(1941)" title="Bitwa o Guam (1941)">Bitwa o Guam (1941)</a> i <a href="/wiki/Bitwa_o_wysp%C4%99_Wake" title="Bitwa o wyspę Wake">Bitwa o wyspę Wake</a>.</i></div> <p>Dwie z trzech amerykańskich wysp na drodze oceanicznej z Hawajów na Filipiny znajdowały się we władaniu Japonii. <a href="/wiki/Guam" title="Guam">Guam</a>, którego umocnienia amerykański Kongres odmówił w 1929 roku w obawie przed prowokowaniem Japonii, stał się teraz odosobnionym wysuniętym punktem na Wyspach Mariańskich<sup id="cite_ref-USIS2_33-39" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Garnizon Guam, składający się z około 500 żołnierzy amerykańskich pozbawionych wsparcia lotnictwa i ciężkiej artylerii, nie mógł wobec tego odeprzeć japońskiego ataku z pobliskiej wyspy <a href="/wiki/Rota_(Mariany_P%C3%B3%C5%82nocne)" title="Rota (Mariany Północne)">Rota</a> (11 grudnia 1941 roku). Położona o 1300 mil bliżej Hawajów wyspa <a href="/wiki/Wake" title="Wake">Wake</a>, broniona była jednak przez 16 dni przez batalion piechoty morskiej oraz 1000 cywilnych robotników, którzy przetrzymali naloty bombowe i ogniem artyleryjskim odparli pierwszy atak japoński<sup id="cite_ref-USIS2_33-40" class="reference"><a href="#cite_note-USIS2-33">[30]</a></sup>. Ostatecznie, oddziały japońskie zdobyły Wake 23 grudnia, kosztem utraty dwóch niszczycieli oraz poważnego uszkodzenia lekkiego krążownika „<a href="/wiki/Y%C5%ABbari_(1923)" title="Yūbari (1923)">Yūbari</a>”. Upadek Guam i Wake odciął armię amerykańską na Filipinach od posiłków drogą morską, a wszystkie siły morskie i lotnicze odepchnięte zostały o 4 tysiące mil aż do Midway, odległego 1500 mil od Pearl Harbor. W ciągu kilku dni od japońskiego ataku na ten ostatni garnizon piechoty morskiej na Midway, obrońcy dwukrotnie odparli atak japoński w pierwszej japońskiej operacji przeciwko Midway, ogniem nabrzeżnych baterii artyleryjskich uszkadzając jeden niszczyciel. Pół roku później, startujące stąd bombowce przyczyniły się do zadania ciężkich strat japońskiej flocie, po raz drugi próbującej zająć Midway. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Holenderskie_Indie_Wschodnie">Holenderskie Indie Wschodnie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Holenderskie Indie Wschodnie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Holenderskie Indie Wschodnie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Bitwa_o_Sumatr%C4%99" title="Bitwa o Sumatrę">Bitwa o Sumatrę</a>, <a href="/wiki/Bitwa_o_Manado" title="Bitwa o Manado">Bitwa o Manado</a>, <a href="/wiki/Bitwa_o_Jaw%C4%99" title="Bitwa o Jawę">Bitwa o Jawę</a>, <a href="/wiki/Bitwa_o_Borneo_(1941%E2%80%931942)" title="Bitwa o Borneo (1941–1942)">Bitwa o Borneo (1941–1942)</a>, <a href="/wiki/Bitwa_pod_Balikpapan_(1942)" title="Bitwa pod Balikpapan (1942)">Bitwa pod Balikpapan (1942)</a> i <a href="/wiki/Bitwa_o_Tarakan_(1942)" title="Bitwa o Tarakan (1942)">Bitwa o Tarakan (1942)</a>.</i></div> <p>Podczas gdy japońskie oddziały lądowe i siły powietrzne zajmowały południowo-wschodnią Azję, wypychając brytyjskie i amerykańskie flanki na Malajach, w Birmie i na Filipinach, inna część sił lądowych, morskich i powietrznych ruszyła na południe przez Holenderskie Indie Wschodnie w kierunku Australii oraz na wschód przez Ocean Spokojny w kierunku Wysp Hawajskich. Japończycy zaskoczyli Brytyjczyków, Amerykanów i Holendrów, nieprzygotowanych i zbyt słabo uzbrojonych aby powstrzymać atak. Powodzenie operacji japońskich nie tyle jednak zależało od przewagi liczebnej sił Cesarstwa, ile raczej od szybkości manewrów i operacji, metod zaskoczenia oraz zręczności w użyciu wszystkich trzech rodzajów sił zbrojnych<sup id="cite_ref-USIS5_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-USIS5-34">[31]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:The_Japanese_2d_Division_celebrates_landing_at_Merak,_Java.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/The_Japanese_2d_Division_celebrates_landing_at_Merak%2C_Java.jpg/220px-The_Japanese_2d_Division_celebrates_landing_at_Merak%2C_Java.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/The_Japanese_2d_Division_celebrates_landing_at_Merak%2C_Java.jpg/330px-The_Japanese_2d_Division_celebrates_landing_at_Merak%2C_Java.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/The_Japanese_2d_Division_celebrates_landing_at_Merak%2C_Java.jpg/440px-The_Japanese_2d_Division_celebrates_landing_at_Merak%2C_Java.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="404" /></a><figcaption>2 Dywizja Japońska wylądowała w <a href="/w/index.php?title=Merak_(Banten)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Merak (Banten) (strona nie istnieje)">Merak</a>, 1 marca 1942 roku</figcaption></figure> <p>Podstawą działania japońskiego lotnictwa w tym rejonie były lotniska rozsiane na wyspach archipelagów Mariańskiego i Karolińskiego. Do tych baz, Japonia dodała wiele innych, rozciągając obszar kontrolowanej przez siebie przestrzeni powietrznej na południe i wschód. Mając zapewnioną w ten sposób osłonę z powietrza, Japonia transportowała swe wojska przeznaczone do ataków od strony morza na wszystkie wyspy o strategicznym znaczeniu na zachodnim Pacyfiku. Najcenniejszym łupem z nich, były rozrzucone między Azją i Australią oraz panujące nad drogami wodnymi między tymi kontynentami, Holenderskie Indie Wschodnie. Na dodatek, na <a href="/wiki/Borneo" title="Borneo">Borneo</a>, <a href="/wiki/Sumatra" title="Sumatra">Sumatrze</a> i <a href="/wiki/Jawa" title="Jawa">Jawie</a> znajdowały się bogate zasoby <a href="/wiki/Ropa_naftowa" title="Ropa naftowa">ropy naftowej</a>, <a href="/wiki/Kauczuk" title="Kauczuk">kauczuku</a>, <a href="/wiki/Cyna" title="Cyna">cyny</a>, <a href="/wiki/Chinina" title="Chinina">chininy</a>, <a href="/wiki/Konopie_siewne" title="Konopie siewne">konopi</a> oraz niewykorzystane złoża żelaza i węgla, bronione jedynie przez skromne tubylcze armie kolonialne, miniaturową flotę oraz niewielką liczbę zakupionych w Stanach Zjednoczonych samolotów<sup id="cite_ref-USIS5_34-1" class="reference"><a href="#cite_note-USIS5-34">[31]</a></sup>. </p><p>Japonia zaatakowała Indie Holenderskie natychmiast po założeniu bazy operacyjnej w <a href="/wiki/Davao" title="Davao">Davao</a> na wyspie Mindanao na Filipinach (20 grudnia 1941 roku), skąd przez morze w pobliżu <a href="/wiki/Celebes" title="Celebes">Celebesu</a> agresorzy mieli dostęp do wiodącej ku Jawie <a href="/wiki/Cie%C5%9Bnina_Makasarska" title="Cieśnina Makasarska">Cieśniny Makasarskiej</a> między Borneo i Celebes. Z przyległych Malajów, Japończycy zaatakowali same Borneo, odcinając w ten sposób Indie Holenderskie od subkontynentu indyjskiego. Z <a href="/wiki/Chuuk" title="Chuuk">Truku</a> na Wyspach Karolińskich ruszyli natomiast na <a href="/wiki/Nowa_Gwinea" title="Nowa Gwinea">Nową Gwineę</a> i <a href="/wiki/Wyspy_Salomona" title="Wyspy Salomona">Wyspy Salomona</a>, aby zamknąć w ten sposób wszystkie obszary morskie, przez które mogły przechodzić amerykańskie posiłki dla Australii. Odciąwszy w ten sposób Indie Holenderskie, Japończycy skierowali ostrze swego ataku w samo centrum, na Jawę. </p><p>Po ciężkich nalotach bombowych, Japończycy dokonali przygotowawczych lądowań na północno-zachodnim wybrzeżu Borneo, w brytyjskim protektoracie <a href="/wiki/Sarawak" title="Sarawak">Sarawak</a>, unieszkodliwiając bazy okrętów podwodnych i samolotów, które zagrażały japońskim konwojom na Malaje. Japońskie samoloty z baz filipińskich rozpoczęły następnie naloty na holenderskie Borneo i Celebes (10 stycznia 1942 roku), dokąd Japończycy przenieśli swe samoloty dla osłony konwojów przez Cieśninę Makasarską na <a href="/wiki/Morze_Jawajskie" title="Morze Jawajskie">Morze Jawajskie</a>. </p><p>Gdy Japończycy ruszyli na południe przez cieśniny <a href="/wiki/Cie%C5%9Bnina_Malakka" title="Cieśnina Malakka">Malakka</a> i Makasarską, celem podboju Holenderskich Indii Wschodnich, amerykański admirał Hart połączył swoje siły z siłami holenderskimi pod dowództwem admirała <a href="/wiki/Karel_Doorman" title="Karel Doorman">Karela Doormana</a>, aby powstrzymać operacje japońskie za pomocą połączonych flot amerykańskiej, holenderskiej i australijskiej. Słabsza od sił japońskich flota aliancka, prowadziła działania opóźniające czterokrotnie atakując nieprzyjaciela, mając za osłonę lotniczą jedynie kilka samolotów myśliwskich i bombowych stacjonujących na Jawie<sup id="cite_ref-USIS5_34-2" class="reference"><a href="#cite_note-USIS5-34">[31]</a></sup>. Mimo sojuszniczych ataków, 23 stycznia 1942 roku wojska japońskie wylądowały w <a href="/wiki/Rabaul" title="Rabaul">Rabaul</a> na <a href="/wiki/Nowa_Brytania" title="Nowa Brytania">Nowej Brytanii</a>, a 29 stycznia na <a href="/wiki/Wyspa_Bougainville%E2%80%99a" title="Wyspa Bougainville’a">Bougainville</a> w archipelagu Wysp Salomona. Zajęły też nowe pozycje na wybrzeżu Borneo, zdobyły wyspę <a href="/wiki/Ambon_(wyspa)" title="Ambon (wyspa)">Amboina</a> na <a href="/wiki/Morze_Banda" title="Morze Banda">Morzu Banda</a> i 30 stycznia podjęły naloty bombowe na Jawę. Starając się ocalić Sumatrę, admirał Doorman za pomocą czterech holenderskich i amerykańskich krążowników oraz siedmiu niszczycieli podjął próbę ataku na nieprzyjacielską flotę inwazyjną zebraną w <a href="/wiki/Balikpapan" title="Balikpapan">Balikpapan</a>, jego eskadra została jednak zaatakowana przed osiągnięciem celu rejsu przez japońskie samoloty bombowe, które uszkodziły amerykańskie krążowniki <a href="/wiki/USS_Houston_(CA-30)" title="USS Houston (CA-30)">USS „Houston”</a> i <a href="/w/index.php?title=USS_Marblehead_(CL-12)&action=edit&redlink=1" class="new" title="USS Marblehead (CL-12) (strona nie istnieje)">USS „Marblehead”</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Exeter_sinking.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Exeter_sinking.jpg/220px-Exeter_sinking.jpg" decoding="async" width="220" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Exeter_sinking.jpg/330px-Exeter_sinking.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Exeter_sinking.jpg/440px-Exeter_sinking.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="461" /></a><figcaption>Tonący <a href="/wiki/HMS_Exeter_(1929)" title="HMS Exeter (1929)">HMS „Exeter”</a></figcaption></figure> <p>W tym czasie Japończycy podeszli do Jawy od południowego wschodu, wylądowali na wyspie <a href="/wiki/Bali_(wyspa)" title="Bali (wyspa)">Bali</a> i zajęli tamtejsze lotnisko. W nocy z 19 na 20 lutego na skutek ataku przeprowadzonego przez siły admirała Doormana wywiązała się <a href="/wiki/Bitwa_w_cie%C5%9Bninie_Badung" title="Bitwa w cieśninie Badung">bitwa w cieśninie Badung</a>, w której uszkodzeniu uległy 3 niszczyciele japońskie, przy stracie jednak jednego niszczyciela holenderskiego oraz uszkodzeniu dwóch krążowników alianckich i jednego niszczyciela. 27 lutego 1942 roku doszło do <a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Jawajskim" title="Bitwa na Morzu Jawajskim">największej bitwy w tym rejonie</a>, w trakcie której torpedy i pociski zatopiły dwa krążowniki holenderskie, dwa brytyjskie i jeden holenderski niszczyciel oraz uszkodziły brytyjski ciężki krążownik <a href="/wiki/HMS_Exeter_(1929)" title="HMS Exeter (1929)">HMS „Exeter”</a>. Wycofujące się i rozproszone okręty alianckie zostały następnie w większości kolejno zatopione na Morzu Jawajskim i <a href="/wiki/Cie%C5%9Bnina_Sundajska" title="Cieśnina Sundajska">Cieśninie Sundajskiej</a>. </p><p>W czasie gdy na Morzu Jawajskim odbywały się bitwy morskie, japońskie siły lądowe zajęte były zajmowaniem kolejnych terenów. Gdy Holendrzy podpalili szyby naftowe na Borneo, wojska japońskie zajęły <a href="/wiki/Balikpapan" title="Balikpapan">Balikpapan</a>, by zabezpieczyć cieśninę Makasańską, i posunęły się na południe przez Cieśninę Malukka na Morze Banda, 1 lutego 1942 roku lądując na Cerem i Amboina. Po zajęciu przez Japończyków lotniska na Bali, Cesarstwo zintensyfikowało codzienne naloty bombowe na kluczowe punkty Jawy. Inne oddziały wylądowały na <a href="/wiki/Timor" title="Timor">Timor</a> i 20 lutego odcięły Jawę od Australii. Na północy japońskie oddziały spadochronowe wsparte jednostkami desantu morskiego wtargnęły na południową Sumatrę i na dzień przed upadkiem Singapuru, zajęły bogate pola naftowe w <a href="/wiki/Palembang" title="Palembang">Palembang</a> wypierając Holendrów na Jawę<sup id="cite_ref-USIS5_34-3" class="reference"><a href="#cite_note-USIS5-34">[31]</a></sup>. Kolejnym japońskim krokiem było lądowanie 28 lutego w trzech punktach na północnym wybrzeżu Jawy. Szybko wzmocnione siły japońskie przekroczyły wkrótce liczbę 100 tysięcy żołnierzy. Po poddaniu się 9 marca Jawy, Tokio ogłosiło zakończenie podboju Holenderskich Indii Wschodnich oraz wzięcie do niewoli 98 000 jeńców, w tym ok. 5000 Brytyjczyków, Australijczyków i Amerykanów. Opanowanie Jawy otworzyło przed Japonią drogę do inwazji na Australię. Opanowanie Jawy, atak na Nową Gwineę oraz późniejsze zajęcie Guadalcanal i Tulagi, zaznaczyły szczyt japońskich powodzeń podboju południowo-zachodniego Pacyfiku. Amerykańskie posiłki przybyły jednak w ostatnim momencie, powstrzymały atak japoński na tych obszarach, zabezpieczyły linie dostaw do Australii przez wyspę Bożego Narodzenia, Kanton i wyspy <a href="/wiki/Fid%C5%BCi" title="Fidżi">Fidżi</a> dzięki lądowaniu – za zgodą <a href="/wiki/Wolna_Francja" title="Wolna Francja">Wolnych Francuzów</a> – na <a href="/wiki/Nowa_Kaledonia" title="Nowa Kaledonia">Nowej Kaledonii</a> i <a href="/wiki/Espiritu_Santo" title="Espiritu Santo">Espiritu Santo</a> w <a href="/wiki/Nowe_Hebrydy" title="Nowe Hebrydy">Nowych Hebrydach</a> (12 marca 1942 roku). Decydujące jednak walki na <a href="/wiki/Morze_Koralowe" title="Morze Koralowe">Morzu Koralowym</a>, pierwsze zwycięstwo sprzymierzonych w wojnie z Japonią, zatrzymały uderzenie japońskie na <a href="/wiki/Port_Moresby" title="Port Moresby">Port Moresby</a> i dały generałowi MacArthurowi czas do zorganizowania swych sił celem przejścia do kontrofensywy<sup id="cite_ref-USIS5_34-4" class="reference"><a href="#cite_note-USIS5-34">[31]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ofensywa_taktyczna_floty_amerykańskiej"><span id="Ofensywa_taktyczna_floty_ameryka.C5.84skiej"></span>Ofensywa taktyczna floty amerykańskiej</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Ofensywa taktyczna floty amerykańskiej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ofensywa taktyczna floty amerykańskiej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mimo ciężkich strat w Pearl Harbor, amerykańska flota Pacyfiku nie była całkowicie unieruchomiona, tym bardziej że proces odtworzeniowy przebiegał szybciej niż początkowo zakładano. W myśl decyzji powziętej 3 stycznia 1942 roku przez prezydenta Roosevelta i premiera Churchilla, aby utrzymać się na Pacyfiku w defensywie aż do chwili pokonania Hitlera w Europie – flota amerykańska przystąpiła do akcji defensywnej przy użyciu wszystkich dostępnych na tym teatrze wojny jednostek<sup id="cite_ref-USIS3_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. Jakkolwiek wzmacnianie Filipin czy Holenderskich Indii Wschodnich było z konieczności niedostateczne i zbyt spóźnione, by wyspy te ocalić. Stany Zjednoczone dążyły wobec tego do zwolnienia tempa japońskiego natarcia tuż przed decydującą linią obrony, biegnącą od Australii w kierunku północno-wschodnim do Pearl Harbor i dalej na północ do <a href="/wiki/Aleuty" title="Aleuty">Aleutów</a>. Te wysunięte na Pacyfiku placówki kontynentu amerykańskiego musiały być utrzymane<sup id="cite_ref-USIS3_35-1" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. By wzmocnić tę linię bazami obronnymi, na razie do obrony, a potem do ataku, skierowano do Australii pod osłoną konwoju sporą flotę z zapasami. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wypady_na_wyspy_japońskie"><span id="Wypady_na_wyspy_japo.C5.84skie"></span>Wypady na wyspy japońskie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Wypady na wyspy japońskie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wypady na wyspy japońskie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ameryka%C5%84skie_rajdy_1942_roku" title="Amerykańskie rajdy 1942 roku">Amerykańskie rajdy 1942 roku</a>.</i></div> <p>Pomimo że flota Stanów Zjednoczonych znajdowała się w stanie strategicznej defensywy, podjęła jednak ofensywę taktyczną, czyniąc wypady na wysunięte placówki japońskie, aby rozproszyć ich siły. Lotniskowce i krążowniki <a href="/wiki/United_States_Navy" title="United States Navy">US Navy</a>, zorganizowane w siły ekspedycyjne (<i>task force</i>) na które flota amerykańska podzieliła swe jednostki, czyniły wypady na wyspy obrócone przez nieprzyjaciela w „nieruchome lotniskowce”. Pierwszym z nich było zbombardowanie 31 stycznia 1942 roku Wysp Marshalla i <a href="/wiki/Wyspy_Gilberta" title="Wyspy Gilberta">Archipelagu Gilberta</a> przez zespół floty składający się z dwóch lotniskowców, jednego lekkiego i czterech ciężkich krążowników oraz dziesięciu niszczycieli pod dowództwem wiceadmirała <a href="/wiki/William_Halsey" title="William Halsey">Halseya Juniora</a>. Dalsze taktyczne uderzenia amerykańskie dokonywane były przez siły zgrupowane wokół lotniskowców <a href="/wiki/USS_Enterprise_(CV-6)" title="USS Enterprise (CV-6)">USS „Enterprise”</a>, <a href="/wiki/USS_Yorktown_(CV-5)" title="USS Yorktown (CV-5)">USS „Yorktown”</a> i <a href="/wiki/USS_Lexington_(CV-2)" title="USS Lexington (CV-2)">USS „Lexington”</a>, które w eskorcie niszczycieli atakowały po kolei zajęte przez Japonię wyspy, jedna z tych formacji pod dowództwem admirała <a href="/w/index.php?title=Wilson_Brown&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wilson Brown (strona nie istnieje)">Wilsona Browna</a>, 20 lutego 1942 roku została zaatakowana przez nieprzyjacielskie samoloty zanim zdołała zaskoczyć siły japońskie w <a href="/wiki/Rabaul" title="Rabaul">Rabaul</a> na <a href="/wiki/Nowa_Brytania" title="Nowa Brytania">Nowej Brytanii</a><sup id="cite_ref-USIS3_35-2" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. 24 lutego zespół lotniskowca USS „Enterprise” pod dowództwem adm. Halseya przeprowadził uderzenie na wyspy Wake i Marcus. Samoloty z USS „Lexington” i USS „Yorktown” natomiast, pod dowództwem adm. Browne’a, przypuściły atak na nowo założone bazy nieprzyjacielskie w <a href="/wiki/Salamaua" title="Salamaua">Salamaua</a> i <a href="/wiki/Lae" title="Lae">Lae</a> na <a href="/wiki/Nowa_Gwinea" title="Nowa Gwinea">Nowej Gwinei</a> przelatując od południa nad wysokim łańcuchem <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Owena_Stanleya" title="Góry Owena Stanleya">Gór Owena Stanleya</a>. Udało się dzięki temu całkowicie zaskoczyć Japończyków i zatopić wiele statków<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36">[33]</a></sup><sup id="cite_ref-USIS3_35-3" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Nalot_na_Tokio">Nalot na Tokio</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Nalot na Tokio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nalot na Tokio"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:USS_Hornet_(CV-8)_launching_B-25B_bomber_during_the_Doolittle_Raid_on_18_April_1942_(80-G-41197).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/USS_Hornet_%28CV-8%29_launching_B-25B_bomber_during_the_Doolittle_Raid_on_18_April_1942_%2880-G-41197%29.jpg/220px-USS_Hornet_%28CV-8%29_launching_B-25B_bomber_during_the_Doolittle_Raid_on_18_April_1942_%2880-G-41197%29.jpg" decoding="async" width="220" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/USS_Hornet_%28CV-8%29_launching_B-25B_bomber_during_the_Doolittle_Raid_on_18_April_1942_%2880-G-41197%29.jpg/330px-USS_Hornet_%28CV-8%29_launching_B-25B_bomber_during_the_Doolittle_Raid_on_18_April_1942_%2880-G-41197%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/USS_Hornet_%28CV-8%29_launching_B-25B_bomber_during_the_Doolittle_Raid_on_18_April_1942_%2880-G-41197%29.jpg/440px-USS_Hornet_%28CV-8%29_launching_B-25B_bomber_during_the_Doolittle_Raid_on_18_April_1942_%2880-G-41197%29.jpg 2x" data-file-width="740" data-file-height="383" /></a><figcaption><a href="/wiki/North_American_B-25_Mitchell" title="North American B-25 Mitchell">B-25 Mitchell</a> startujące z pokładu <a href="/wiki/USS_Hornet_(CV-8)" title="USS Hornet (CV-8)">USS „Hornet”</a> w <a href="/wiki/Rajd_Doolittle%E2%80%99a" title="Rajd Doolittle’a">rajdzie na Tokio</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Rajd_Doolittle%E2%80%99a" title="Rajd Doolittle’a">Rajd Doolittle’a</a>.</i></div> <p>18 kwietnia 1942 roku, dysponująca dwoma lotniskowcami grupa uderzeniowa floty zbliżyła się na odległość 850 mil morskich (1574 km) od <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a>. Z tej pozycji, 16 średnich samolotów bombowych typu <a href="/wiki/North_American_B-25_Mitchell" title="North American B-25 Mitchell">B-25</a> służących zwykle do taktycznego wsparcia wojsk lądowych, dokonało pierwszego w tej wojnie <a href="/wiki/Rajd_Doolittle%E2%80%99a" title="Rajd Doolittle’a">nalotu na Tokio</a>. Startujące z rozbiegu z lotniskowca <a href="/wiki/USS_Hornet_(CV-8)" title="USS Hornet (CV-8)">USS „Hornet”</a> o długości 266 metrów, nieprzystosowane do operowania z lotniskowców bombowce, doleciały nad Japonię lotem koszącym, aby z wysokości 500 metrów zrzucić na Tokio, Nagoyę, Osakę i Kobe 14,4 tony bomb kruszących i zapalających<sup id="cite_ref-USIS3_35-4" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. Pierwsze w tej wojnie amerykańskie bomby, spadły na doki na południu miasta oraz na inne dzielnice przemysłowe, a także na wielką bazę japońskiej floty w <a href="/wiki/United_States_Fleet_Activities_Yokosuka" title="United States Fleet Activities Yokosuka">Yokosuce</a>. Po dokonaniu nalotu, bombowce leciały dalej aż do wyczerpania paliwa, dokonując przymusowego lądowania w Chinach, z wyjątkiem jednej maszyny, która wylądowała we Władywostoku na <a href="/wiki/Syberia" title="Syberia">Syberii</a><sup id="cite_ref-USIS3_35-5" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. Atak jakkolwiek z uwagi na swe niewielkie rozmiary pozbawiony był znaczenia materialnego, miał olbrzymie znaczenie moralne dla amerykańskiego społeczeństwa, po serii bolesnych klęsk zapoczątkowanych japońskim atakiem na Pearl Harbor<sup id="cite_ref-USIS3_35-6" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. Marynarka amerykańska pokazała bowiem, że już na tym etapie wojny jest w stanie dosięgnąć rodzimego terytorium Japonii. Jak się później okazało, stanowił on też przedsmak <a href="/wiki/Naloty_na_Japoni%C4%99" title="Naloty na Japonię">zmasowanych nalotów</a> jakie dwa lata później zaczęły przeprowadzać ciężkie „<a href="/wiki/Boeing_B-29_Superfortress" title="Boeing B-29 Superfortress">Super Fortece</a>”<sup id="cite_ref-USIS3_35-7" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bitwa_na_Morzu_Koralowym">Bitwa na Morzu Koralowym</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Bitwa na Morzu Koralowym" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bitwa na Morzu Koralowym"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Koralowym" title="Bitwa na Morzu Koralowym">Bitwa na Morzu Koralowym</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:USS_Lexington_(CV-2)_burning_and_sinking_on_8_May_1942_(NH_51382).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/USS_Lexington_%28CV-2%29_burning_and_sinking_on_8_May_1942_%28NH_51382%29.jpg/220px-USS_Lexington_%28CV-2%29_burning_and_sinking_on_8_May_1942_%28NH_51382%29.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/USS_Lexington_%28CV-2%29_burning_and_sinking_on_8_May_1942_%28NH_51382%29.jpg/330px-USS_Lexington_%28CV-2%29_burning_and_sinking_on_8_May_1942_%28NH_51382%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/USS_Lexington_%28CV-2%29_burning_and_sinking_on_8_May_1942_%28NH_51382%29.jpg/440px-USS_Lexington_%28CV-2%29_burning_and_sinking_on_8_May_1942_%28NH_51382%29.jpg 2x" data-file-width="4645" data-file-height="3717" /></a><figcaption>Płonący i opuszczony przez załogę <a href="/wiki/USS_Lexington_(CV-2)" title="USS Lexington (CV-2)">USS „Lexington”</a></figcaption></figure> <p>7 i 8 maja 1942 roku na <a href="/wiki/Morze_Koralowe" title="Morze Koralowe">Morzu Koralowym</a> miała miejsce pierwsza z pięciu bitew powietrzno-morskich wojny na Pacyfiku między japońskimi i amerykańskimi lotniskowcami, która według raportu admirała <a href="/wiki/Ernest_King" title="Ernest King">Ernesta Kinga</a> była „pierwszą wielką bitwą w historii wojen morskich, w czasie której okręty nawodne nie wymieniły ani jednego strzału”<sup id="cite_ref-USIS3_35-8" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. Do starcia doszło w momencie, gdy zespół floty dowodzony przez kontradmirała <a href="/wiki/Frank_Jack_Fletcher" title="Frank Jack Fletcher">Franka Fletchera</a> osłaniający Australię, wstrzymał parcie japońskie na Nową Gwineę, Nową Brytanię i Wyspy Salomona. </p><p>Japończycy zajęli wyspę <a href="/w/index.php?title=Florida_(wyspa)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Florida (wyspa) (strona nie istnieje)">Florida</a> w archipelagu Salomona, gdzie na początku walki samoloty z lotniskowca USS „Yorktown” zatopiły lub uszkodziły szereg statków japońskich zakotwiczonych u brzegów <a href="/wiki/Tulagi" title="Tulagi">Tulagi</a> (4 maja 1942 roku), po czym siły adm. Fletchera połączyły się z okrętami amerykańskimi i australijskimi pod dowództwem kontradmirała <a href="/w/index.php?title=Aubrey_Fitch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aubrey Fitch (strona nie istnieje)">Fitcha</a>. W skład połączonych sił wchodziły lotniskowce USS „Yorktown” i USS „Lexington”, osiem krążowników oraz siedemnaście niszczycieli. Okręty te podzielone były na dwie grupy; jedna zgrupowana była na wypadek ewentualnej japońskiej inwazji na <a href="/wiki/Port_Moresby" title="Port Moresby">Port Moresby</a> od strony morza, druga natomiast skierowała się na północ, w celu przeszkodzenia koncentracji jednostek nieprzyjacielskich. 7 maja na Morzu Koralowym samoloty amerykańskie wytropiły i zatopiły japoński lotniskowiec <a href="/wiki/Sh%C5%8Dh%C5%8D_(1935)" title="Shōhō (1935)">„Shōhō”</a>, następnego zaś dnia rano, uszkodziły drugi lotniskowiec japoński. Japońskie samoloty pokładowe przypuściły natomiast kontratak na oba amerykańskie lotniskowce, w wyniku którego USS „Lexington” został uszkodzony tak mocno, że musiał zostać ostatecznie zatopiony przez własne niszczyciele<sup id="cite_ref-USIS3_35-9" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. </p><p>Mimo utraty lotniskowca o wyporności 33 000 ton, jednego z czterech operujących na Pacyfiku, <a href="/wiki/United_States_Navy" title="United States Navy">US Navy</a> odniosła zwycięstwo o znaczeniu operacyjnym. Amerykańskie straty w liczbie 55 samolotów i 543 ludzi, były znacznie mniejsze od strat japońskich, przede wszystkim zaś zniweczono usiłowania Japończyków – zmierzających do odcięcia australijskiej linii dostaw – i zmuszono ich do wycofania swych sił morskich na północ<sup id="cite_ref-USIS3_35-10" class="reference"><a href="#cite_note-USIS3-35">[32]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Papua_–_Nowa_Gwinea_Australijska"><span id="Papua_.E2.80.93_Nowa_Gwinea_Australijska"></span>Papua – Nowa Gwinea Australijska</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Papua – Nowa Gwinea Australijska" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Papua – Nowa Gwinea Australijska"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Walki_na_Nowej_Gwinei" title="Walki na Nowej Gwinei">Walki na Nowej Gwinei</a>, <a href="/wiki/Walki_na_szlaku_Kokoda" title="Walki na szlaku Kokoda">Walki na szlaku Kokoda</a> i <a href="/wiki/Bitwa_o_Buna-Gona" title="Bitwa o Buna-Gona">Bitwa o Buna-Gona</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:New_Guinea_tribesmen_evacuate_the_body_of_an_American_soldier_near_Buna.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/New_Guinea_tribesmen_evacuate_the_body_of_an_American_soldier_near_Buna.jpg/220px-New_Guinea_tribesmen_evacuate_the_body_of_an_American_soldier_near_Buna.jpg" decoding="async" width="220" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/New_Guinea_tribesmen_evacuate_the_body_of_an_American_soldier_near_Buna.jpg/330px-New_Guinea_tribesmen_evacuate_the_body_of_an_American_soldier_near_Buna.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/New_Guinea_tribesmen_evacuate_the_body_of_an_American_soldier_near_Buna.jpg/440px-New_Guinea_tribesmen_evacuate_the_body_of_an_American_soldier_near_Buna.jpg 2x" data-file-width="2817" data-file-height="2184" /></a><figcaption>Ewakuacja ciała poległego</figcaption></figure> <p>Mimo uniemożliwienia im opanowania Port Moresby od strony morza, Japończycy postanowili dokonać tego poprzez wysadzenie desantu na północnym wybrzeżu Nowej Gwinei i dotarcie do celu drogą lądową poprzez wioskę <a href="/wiki/Kokoda" title="Kokoda">Kokoda</a> w paśmie <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Owena_Stanleya" title="Góry Owena Stanleya">gór Owena Stanleya</a>. Stało się to możliwe po opanowaniu przez Japończyków <a href="/wiki/Rabaul" title="Rabaul">Rabaulu</a> 23 stycznia 1942 roku. Zgodnie z planami sztabowców japońskich, Rabaul stał się wysuniętą bazą, z której kierowano operacjami na Nowej Gwinei w okresie od lipca 1942 do stycznia 1943, w tym kampanią <a href="/wiki/Walki_na_szlaku_Kokoda" title="Walki na szlaku Kokoda">na szlaku Kokoda</a>, a także działaniami w rejonie <a href="/wiki/Bitwa_o_Buna-Gona" title="Bitwa o Buna-Gona">Buna-Gona</a>. </p><p>Naczelnym dowódcą w obszarze południowo-zachodniego Pacyfiku był generał <a href="/wiki/Douglas_MacArthur" title="Douglas MacArthur">Douglas MacArthur</a>. Działał on w oparciu o bazy w <a href="/wiki/Melbourne" title="Melbourne">Melbourne</a>, <a href="/wiki/Brisbane" title="Brisbane">Brisbane</a> i <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manili</a>. Ze strony japońskiej odpowiedzialność za kampanie zarówno na Nowej Gwinei, jak i na <a href="/wiki/Wyspy_Salomona" title="Wyspy Salomona">Wyspach Salomona</a>, wzięła na siebie 8 Armia pod dowództwem generała <a href="/wiki/Hitoshi_Imamura" title="Hitoshi Imamura">Hitoshiego Imamury</a>. Jego główną bazą operacyjną był Rabaul. Podlegająca mu 18 Armia japońska, pod dowództwem generała <a href="/wiki/Hataz%C5%8D_Adachi" title="Hatazō Adachi">Hatazō Adachiego</a>, odpowiadała za działania na samej Nowej Gwinei. </p><p>Siły japońskie utworzyły przyczółek w rejonie Buna–Gona w nocy z 21 na 22 lipca 1942 roku, zanim sprzymierzeni zdołali się tam umocnić, i ruszyły przez góry Owena Stanleya ku stolicy <a href="/wiki/Papua_(terytorium)" title="Papua (terytorium)">Terytorium Papui</a>. Nastąpiła długa i krwawa kampania, podczas której broniące szlaku wojska australijskie początkowo cofały się przed przeważającymi siłami wroga, a następnie przeszły – wraz z Amerykanami – do przeciwuderzenia, zmierzając do usunięcia napastników. Kampania ta kosztowała Aliantów 3000 zabitych i 5500 rannych. Ostatecznie jednak przyczółek został zlikwidowany, powstały nowe lotnisko w Dobodurze i port w <a href="/wiki/Zatoka_Oro" title="Zatoka Oro">zatoce Oro</a>, tak więc siły sprzymierzonych mogły – pod koniec stycznia 1943 – przystąpić do akcji zaczepnej przeciw innemu przyczółkowi japońskiemu w rejonie <a href="/wiki/Lae" title="Lae">Lae</a><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37">[34]</a></sup>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Operacja_Cartwheel" title="Operacja Cartwheel">operacja Cartwheel</a>, <a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Bismarcka" title="Bitwa na Morzu Bismarcka">bitwa na Morzu Bismarcka</a> i <a href="/wiki/Walki_o_Wyspy_Admiralicji" title="Walki o Wyspy Admiralicji">walki o Wyspy Admiralicji</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Znaczenie_przewagi_gospodarczej">Znaczenie przewagi gospodarczej</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Znaczenie przewagi gospodarczej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Znaczenie przewagi gospodarczej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gospodarka amerykańska, która dopiero od 1940 roku zaczęła stopniowo zwiększać produkcję wojenną, w 1942 roku zaczęła dościgać gospodarki państw nieprzyjacielskich, które miały za sobą już 10 lat intensywnych zbrojeń. 6 stycznia 1942 prezydent Roosevelt przedstawił Kongresowi projekt poświęcenia połowy amerykańskiej produkcji na cele związane z prowadzeniem wojny. Dotychczas Stany Zjednoczone wydawały na swoją obronę jedynie 15% dochodu narodowego, podczas gdy jednoczesne prowadzenie wojny na obszarze euro-atlantyckim oraz na Pacyfiku wymagało poświęcenia na jej cele przynajmniej połowy dochodu narodowego. Prezydent postawił bardzo wysokie cele produkcji wojskowej: w 1942 roku 60 000 samolotów, 125 000 w roku 1943, 45 000 czołgów w roku 1942 i 75 000 w następnym – podczas gdy jeszcze przed wojną, Stany Zjednoczone nie produkowały czołgów wcale<sup id="cite_ref-USIS4_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-USIS4-38">[35]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Consolidated_B-24J_Liberators_under_construction_at_the_Consolidated-Vultee_plant_in_San_Diego,_CA,_1944.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Consolidated_B-24J_Liberators_under_construction_at_the_Consolidated-Vultee_plant_in_San_Diego%2C_CA%2C_1944.jpg/220px-Consolidated_B-24J_Liberators_under_construction_at_the_Consolidated-Vultee_plant_in_San_Diego%2C_CA%2C_1944.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Consolidated_B-24J_Liberators_under_construction_at_the_Consolidated-Vultee_plant_in_San_Diego%2C_CA%2C_1944.jpg/330px-Consolidated_B-24J_Liberators_under_construction_at_the_Consolidated-Vultee_plant_in_San_Diego%2C_CA%2C_1944.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Consolidated_B-24J_Liberators_under_construction_at_the_Consolidated-Vultee_plant_in_San_Diego%2C_CA%2C_1944.jpg/440px-Consolidated_B-24J_Liberators_under_construction_at_the_Consolidated-Vultee_plant_in_San_Diego%2C_CA%2C_1944.jpg 2x" data-file-width="4712" data-file-height="3724" /></a><figcaption>Produkcja <a href="/wiki/Consolidated_B-24_Liberator" title="Consolidated B-24 Liberator">B-24 Liberator</a> w specjalnie uruchomionych na potrzeby produkcji wojennej zakładach <a href="/wiki/Ford_Motor_Company" title="Ford Motor Company">Forda</a>, <a href="/w/index.php?title=Willow_Run&action=edit&redlink=1" class="new" title="Willow Run (strona nie istnieje)">Willow Run</a></figcaption></figure> <p>Wiosną 1942 roku, cały przemysł samochodowy przestawił się na produkcję czołgów, samolotów i amunicji – produkcja samochodów cywilnych została całkowicie wstrzymana, a maszyny w fabrykach zostały przystosowane do nowego rodzaju wytwórczości<sup id="cite_ref-USIS4_38-1" class="reference"><a href="#cite_note-USIS4-38">[35]</a></sup>. Przewidując możliwość japońskiego podboju Malajów i Indii Holenderskich, które były amerykańskim źródłem dostaw kauczuku, 1 stycznia 1942 roku zabroniono sprzedaży opon samochodowych na rynku cywilnym, a siły zbrojne otrzymały pierwszeństwo w użyciu zapasów wynoszących 600 000 ton, tzn. mniej niż normalne zużycie roczne. </p><p>Z funduszy federalnych wyasygnowano ok. 15 mld dolarów na budowę różnego rodzaju zakładów przemysłowych. Stanowiło to pokaźny wkład rządu w przemysł amerykański. Zyski koncernów ograniczone zostały podwyższonymi podatkami oraz zwiększeniem kosztów produkcji do takiego stopnia, że w 1942 roku dochody tysiąca największych koncernów, które wzrosły do 7,5 mld dolarów, stanowiły jedynie 5% wartości sprzedaży, a 10% wartości netto<sup id="cite_ref-USIS4_38-2" class="reference"><a href="#cite_note-USIS4-38">[35]</a></sup>. Od czerwca 1940 roku do końca roku 1943, Stany Zjednoczone wydały na cele wojenne 153 miliardy ówczesnych dolarów, a zatem pięciokrotnie więcej niż wynosił ogólny amerykański koszt I wojny światowej. </p><p>Produkcja wojenna wzrastała w bardzo szybkim tempie. W 1942 roku amerykańskie stocznie wodowały po jednym statku dziennie, w 1943 już dwa, a krótko potem – trzy dziennie. W 1943 roku zwodowano statki handlowe o łącznym tonażu 10 milionów ton oraz okręty wojenne o łącznym tonażu 2,5 mln ton<sup id="cite_ref-USIS4_38-3" class="reference"><a href="#cite_note-USIS4-38">[35]</a></sup>. W 1943 roku, Stany Zjednoczone i Imperium Brytyjskie produkowały łącznie 14 samolotów na godzinę, 336 na dobę, łącznie 127 000 maszyn. Z takim poziomem produkcji sprzętu wojennego nie mogły się mierzyć gospodarki państw Osi, i musiało to znaleźć odbicie na polach walki – także na dalekowschodnim i pacyficznym teatrze wojny. </p><p>Japonia nie była w stanie odtwarzać niemożliwych do uniknięcia strat wojennych w takim tempie jak państwa sprzymierzone, co w połączeniu z jeszcze trudniejszymi do uzupełnienia stratami w wyszkolonym personelu wojskowym, w dłuższym okresie skazywało ją na militarną klęskę. Cały ten wysiłek gospodarczy Stanów Zjednoczonych finansowany był przez zwiększenie wewnętrznego długu publicznego, który wzrósł z 40 miliardów dolarów przed wojną do 200 mld dolarów w roku 1944<sup id="cite_ref-USIS4_38-4" class="reference"><a href="#cite_note-USIS4-38">[35]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wojna_podwodna">Wojna podwodna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Wojna podwodna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojna podwodna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Japanese_Cargo_Ship_Sinking.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Japanese_Cargo_Ship_Sinking.jpg/220px-Japanese_Cargo_Ship_Sinking.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Japanese_Cargo_Ship_Sinking.jpg/330px-Japanese_Cargo_Ship_Sinking.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Japanese_Cargo_Ship_Sinking.jpg/440px-Japanese_Cargo_Ship_Sinking.jpg 2x" data-file-width="740" data-file-height="584" /></a><figcaption>Japoński transportowiec „Nittsu Maru” zatopiony torpedami okrętu podwodnego <a href="/wiki/USS_Wahoo_(SS-238)" title="USS Wahoo (SS-238)">USS „Wahoo”</a> 21 marca 1943 r. na <a href="/wiki/Morze_%C5%BB%C3%B3%C5%82te" title="Morze Żółte">Morzu Żółtym</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojna_podwodna_na_Pacyfiku" title="Wojna podwodna na Pacyfiku">Wojna podwodna na Pacyfiku</a>.</i></div> <p>Krótko po japońskim ataku na bazy amerykańskiej floty i lotnictwa w Pearl Harbor, <a href="/wiki/Chief_of_Naval_Operations" title="Chief of Naval Operations">Chief of Naval Operations</a> wysłał do wszystkich jednostek amerykańskiej floty rozkaz o treści: <i>„Execute unrestricted air and submarine warfare against Japan”</i><sup id="cite_ref-AmSub_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-AmSub-39">[36]</a></sup> (rozpocząć nieograniczoną wojnę powietrzną i podwodną przeciwko Japonii). Z powodu problemów technicznych z torpedami jednak, amerykańskie okręty podwodne aż do 1943 roku nie odgrywały większej roli w działaniach wojennych<sup id="cite_ref-CWS_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-CWS-40">[37]</a></sup>. Kluczowe bitwy amerykańskiej wojny defensywnej zostały rozstrzygnięte dzięki siłom nawodnym i lotnictwu. </p><p>Przed wybuchem wojny japońscy ekonomiści przewidywali, że Japonia potrzebuje 5,9 miliona ton zaopatrzenia rocznie niezbędnego dla funkcjonowania gospodarki i siły militarnej imperium, co w chwili wybuchu wojny określono jako 6,4 miliona ton. Jednocześnie Japończycy nie dostrzegali potrzeby atakowania statków handlowych przeciwnika i ochrony własnych. Ich niszczyciele były znakomicie przygotowane do walk z przeciwnikiem w nocy, nie miały natomiast <a href="/wiki/Sonar" title="Sonar">sonarów</a> i <a href="/wiki/Radar" title="Radar">radarów</a> dla ochrony własnych konwojów. Co więcej – Japończycy nie doceniali zagrożenia, jakie dla ich własnej marynarki niesie aliancka ofensywa podwodna, co w latach 1943 i 1944 doprowadziło do niewyobrażalnych strat. W miarę jednak dramatycznego wzrostu strat japońskich w roku 1943, dowództwo japońskie zaczęło organizować transport morski w konwoje – zwykle liczące jednorazowo nie więcej niż kilka statków w eskorcie kilku lekkich jednostek nawodnych. Flota japońska zintensyfikowała także działania przeciwpodwodne, zwiększyła wagę stosowanych <a href="/wiki/Bomba_g%C5%82%C4%99binowa" title="Bomba głębinowa">bomb głębinowych</a> i maksymalną głębokość możliwego ataku za ich pomocą, stale ulepszała też jakość japońskiego odpowiednika <a href="/wiki/Sonar#ASDIC" title="Sonar">asdicu</a>. W odpowiedzi, mimo niechętnego początkowo stanowiska dowódcy floty podwodnej <a href="/wiki/United_States_Pacific_Fleet" title="United States Pacific Fleet">Floty Pacyfiku</a> admirała <a href="/wiki/Charles_Andrews_Lockwood" title="Charles Andrews Lockwood">Charlesa Lockwooda</a>, <a href="/wiki/United_States_Submarine_Force" title="United States Submarine Force">amerykańska flota podwodna</a> wprowadziła do użycia taktykę <a href="/wiki/Wilcze_stado" title="Wilcze stado">grup skoordynowanego ataku</a>, będących odmianą niemieckich <i>wilczych stad</i><sup id="cite_ref-Death-Atlantyk_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Death-Atlantyk-41">[38]</a></sup>. Jej założeniem było rozproszenie działań jednostek japońskiej eskorty konwojów, które nie mogły odtąd skupiać się na obronie przed jedynie jednym atakującym okrętem podwodnym. W odróżnieniu jednak od niemieckich wilczych stad, amerykańskie grupy skoordynowanego ataku nie były kierowane centralnie z lądu, lecz przez koordynatora na pokładzie jednego z kilku (z reguły nie więcej niż trzech) okrętów podwodnych<sup id="cite_ref-Death-Atlantyk_41-1" class="reference"><a href="#cite_note-Death-Atlantyk-41">[38]</a></sup>. </p><p>7 grudnia 1941 roku Stany Zjednoczone dysponowały 111 okrętami podwodnymi kilku typów. Marynarka amerykańska ustępowała więc w tym zakresie nie tylko flocie japońskiej, lecz także najsilniejszej pod tym względem na świecie <a href="/wiki/Marynarka_Wojenna_Zwi%C4%85zku_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Marynarka Wojenna Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich">flocie radzieckiej</a>. W trakcie zmagań wojennych wybudowano jednak dalsze 203 okręty typów <i><a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_typu_Gato" title="Okręty podwodne typu Gato">Gato</a></i>, <i><a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_typu_Balao" title="Okręty podwodne typu Balao">Balao</a></i> i <i><a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_typu_Tench" title="Okręty podwodne typu Tench">Tench</a></i>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:USS_Wasp_(CV-7)_burning_on_15_September_1942_(80-G-16331).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/USS_Wasp_%28CV-7%29_burning_on_15_September_1942_%2880-G-16331%29.jpg/220px-USS_Wasp_%28CV-7%29_burning_on_15_September_1942_%2880-G-16331%29.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/USS_Wasp_%28CV-7%29_burning_on_15_September_1942_%2880-G-16331%29.jpg/330px-USS_Wasp_%28CV-7%29_burning_on_15_September_1942_%2880-G-16331%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/USS_Wasp_%28CV-7%29_burning_on_15_September_1942_%2880-G-16331%29.jpg/440px-USS_Wasp_%28CV-7%29_burning_on_15_September_1942_%2880-G-16331%29.jpg 2x" data-file-width="5694" data-file-height="4296" /></a><figcaption>Storpedowany przez <a href="/wiki/I-19" title="I-19">I-19</a> <a href="/wiki/USS_Wasp_(CV-7)" title="USS Wasp (CV-7)">USS „Wasp” (CV-7)</a></figcaption></figure> <p>Amerykańskie okręty podwodne zatopiły 1178 japońskich statków oraz 214 okrętów tego kraju o łącznym tonażu 5,3 miliona ton, w tym pancernik, cztery duże lotniskowce (łącznie z „<a href="/wiki/Shinano_(1944)" title="Shinano (1944)">Shinano</a>” – największym lotniskowcem świata aż do czasu powojennych amerykańskich „superlotniskowców”), cztery lotniskowce eskortowe, dwanaście krążowników, czterdzieści dwa niszczyciele oraz dwadzieścia trzy okręty podwodne<sup id="cite_ref-AmSub_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-AmSub-39">[36]</a></sup>. Stanowiło to 55% całkowitego japońskiego tonażu statków oraz 29% okrętów, co biorąc pod uwagę kłopoty techniczne z działaniem amerykańskich torped przez pierwsze dwa lata wojny oraz fakt że załogi amerykańskich okrętów podwodnych stanowiły 1,6% całkowitego stanu osobowego amerykańskiej marynarki wojennej, świadczy o olbrzymim sukcesie amerykańskiej floty podwodnej w wojnie na Pacyfiku<sup id="cite_ref-AmSub_39-2" class="reference"><a href="#cite_note-AmSub-39">[36]</a></sup>. Według niektórych poglądów, z uwagi na niemal całkowite odcięcie Japonii – w latach 1944–1945 – od dostaw niezbędnych surowców, w efekcie czego Japonia została doprowadzona na skraj śmierci głodowej, działalność amerykańskich okrętów podwodnych była decydującym czynnikiem klęski Japonii w wojnie. Sukces ten, amerykańska flota przypłaciła utratą 52 okrętów podwodnych i utratą życia przez 3505 członków ich załóg (co stanowiło największy odsetek poległych ze wszystkich rodzajów amerykańskich sił zbrojnych<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42">[39]</a></sup>), jednakże odcięcie przez okręty podwodne dostaw zaopatrzenia dla wysp japońskich załamało japońską gospodarkę wojenną i uniemożliwiło temu krajowi dalsze prowadzenie zorganizowanej wojny<sup id="cite_ref-AmSub_39-3" class="reference"><a href="#cite_note-AmSub-39">[36]</a></sup>. </p><p>Japońskie dowództwo postrzegało okręty podwodne jako istotny element przyjętej przez siebie ogólnej strategii „<i>yogeki zengen sakusen</i>” (wyniszczenia w zasadzkach), zmierzającej do osłabienia postępującej amerykańskiej floty nawodnej, do poziomu który umożliwi flocie cesarstwa pokonanie jej w jednej rozstrzygającej bitwie, podobnie jak miało to miejsce czterdzieści lat wcześniej <a href="/wiki/Bitwa_pod_Cuszim%C4%85" title="Bitwa pod Cuszimą">pod Cuszimą</a><sup id="cite_ref-ImpJapanNavy_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-ImpJapanNavy-43">[40]</a></sup>. Strategia ta jednak zawiodła. Wprawdzie pojedyncze japońskie okręty podwodne odniosły spektakularne sukcesy, przykładowo <a href="/wiki/I-19" title="I-19">I-19</a> salwą czterech torped zatopił <a href="/wiki/Kampania_na_Wyspach_Salomona" title="Kampania na Wyspach Salomona">pod Guadalcanal</a> lotniskowiec <a href="/wiki/USS_Wasp_(CV-7)" title="USS Wasp (CV-7)">USS „Wasp” (CV-7)</a> oraz ciężko uszkodził niszczyciel <a href="/wiki/USS_O%E2%80%99Brien_(DD-415)" title="USS O’Brien (DD-415)">„O’Brien” (DD-415)</a> (który później zatonął na skutek tych uszkodzeń) i pancernik <a href="/wiki/USS_North_Carolina_(BB-55)" title="USS North Carolina (BB-55)">„North Carolina” (BB-55)</a>, jednak większość operacji japońskich okrętów podwodnych przeciwko amerykańskiej flocie nawodnej była bezproduktywna<sup id="cite_ref-WaW_subm_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-WaW_subm-44">[41]</a></sup>. W efekcie, w trakcie całej japońsko-amerykańskiej wojny na Pacyfiku, japońskie okręty podwodne zatopiły jedynie 184 amerykańskie statki i około 20 okrętów wojennych<sup id="cite_ref-WaW_subm_44-1" class="reference"><a href="#cite_note-WaW_subm-44">[41]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wojna_kryptologiczna">Wojna kryptologiczna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Wojna kryptologiczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojna kryptologiczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Podczas wojny japońsko-amerykańskiej na Pacyfiku, niebagatelne znaczenie odegrały działania polegające na łamaniu kodów, przechwytywaniu i rozszyfrowywaniu zakodowanych wiadomości radiowych przeciwnika. Przewidując nieuchronny wybuch wojny z Japonią, marynarka amerykańska już od początku lat 30. wysyłała do ambasady amerykańskiej w Tokio swoich oficerów, których jedynym zadaniem była nauka języka japońskiego i zaznajomienie się z japońską kulturą. Umiejętności i wiedzę tego rodzaju uważano bowiem za niezbędne w przyszłej wojnie kryptologicznej. W roku 1940, częściowo wbrew stanowisku amerykańskich służb specjalnych, <a href="/w/index.php?title=Tom_Dyer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tom Dyer (strona nie istnieje)">Tom Dyer</a> założył na Hawajach komórkę poświęcającą się próbom złamania kodów używanych przez japońską marynarkę. Komórka ta uzyskała nazwę <a href="/wiki/Stacja_Hypo" title="Stacja Hypo">HYPO</a> i obok komórek <a href="/w/index.php?title=Negat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negat (strona nie istnieje)">Negat</a> w Waszyngtonie oraz <a href="/w/index.php?title=Cast_(wywiad_radiowy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cast (wywiad radiowy) (strona nie istnieje)">Cast</a> w <a href="/wiki/Cavite" title="Cavite">Cavite</a> na <a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipinach</a>, stanowiła główny ośrodek amerykańskiej <a href="/w/index.php?title=Ultra_(kryptografia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ultra (kryptografia) (strona nie istnieje)">Ultry</a><sup id="cite_ref-BlairHypo_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-BlairHypo-45">[42]</a></sup>. Komórka Dyera pracowała początkowo nad złamaniem japońskiego „czarnego kodu”, a po jego zastąpieniu przez „Japoński Kod Oficerski” podjęła prace nad tym ostatnim. Kod ten okazał się zbyt trudny do złamania, był bowiem wykorzystywany jedynie w wyjątkowych przypadkach do komunikacji najwyższego szczebla, toteż pracujący nad nim kryptolodzy nie dysponowali wystarczającą liczbą zaszyfrowanych tym kodem wiadomości jako materiałem do prowadzenia prac<sup id="cite_ref-BlairHypo_45-1" class="reference"><a href="#cite_note-BlairHypo-45">[42]</a></sup>. Dzięki pracy swoich kryptologów, po trzech miesiącach prac, zespół młodszych kryptologów Hypo złamał jednak kod <a href="/w/index.php?title=JN-25&action=edit&redlink=1" class="new" title="JN-25 (strona nie istnieje)">JN-25</a>, używany przez japońską flotę do codziennej komunikacji z okrętami<sup id="cite_ref-BlairHypo_45-2" class="reference"><a href="#cite_note-BlairHypo-45">[42]</a></sup>. Zdołał też opracować pełną książkę tego kodu<sup id="cite_ref-BlairHypo_45-3" class="reference"><a href="#cite_note-BlairHypo-45">[42]</a></sup>. Dzięki temu sukcesowi, przez większość wojny Hypo była w stanie rozszyfrowywać kilkadziesiąt procent japońskiej korespondencji wojennej, w tym ustalić datę japońskiego <a href="/wiki/Bitwa_pod_Midway" title="Bitwa pod Midway">ataku na Midway</a>, łącznie z dokładnym składem japońskiego zespołu uderzeniowego, kontrolować czas i trasę poruszania się głównych jednostek japońskiej floty, <a href="/wiki/Okr%C4%99t_podwodny" title="Okręt podwodny">okrętów podwodnych</a>, statków transportowych i japońskich konwojów. Za pośrednictwem różnych szczebli dowództw amerykańskiej floty, informacje te były następnie przekazywane jednostkom floty amerykańskiej, w celu przechwycenia japońskich okrętów, bądź też wykorzystywane do planowania operacji strategicznych najwyższego dowództwa Floty Pacyfiku. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bitwa_pod_Midway">Bitwa pod Midway</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Bitwa pod Midway" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bitwa pod Midway"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:USS_Yorktown_(CV-5)_is_hit_by_a_torpedo_on_4_June_1942.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/USS_Yorktown_%28CV-5%29_is_hit_by_a_torpedo_on_4_June_1942.jpg/220px-USS_Yorktown_%28CV-5%29_is_hit_by_a_torpedo_on_4_June_1942.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/USS_Yorktown_%28CV-5%29_is_hit_by_a_torpedo_on_4_June_1942.jpg/330px-USS_Yorktown_%28CV-5%29_is_hit_by_a_torpedo_on_4_June_1942.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/USS_Yorktown_%28CV-5%29_is_hit_by_a_torpedo_on_4_June_1942.jpg/440px-USS_Yorktown_%28CV-5%29_is_hit_by_a_torpedo_on_4_June_1942.jpg 2x" data-file-width="5660" data-file-height="4467" /></a><figcaption><a href="/wiki/USS_Yorktown_(CV-5)" title="USS Yorktown (CV-5)">USS „Yorktown”</a> trafiony torpedą lotniczą. Widoczne wybuchy pocisków przeciwlotniczych</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bitwa_pod_Midway" title="Bitwa pod Midway">bitwa pod Midway</a>.</i></div> <p>Po zajęciu przez siły japońskie wysp Guam i Wake, strategicznego znaczenia na Pacyfiku nabrał <a href="/wiki/Midway" title="Midway">Atol Midway</a>. Te dwie niewielkie wysepki otoczone pierścieniem raf stanowiły bowiem najdalej wysunięty bastion amerykańskiej obrony przed odległymi o 1500 mil Hawajami. Po odparciu przez garnizon Midway pierwszego japońskiego ataku w grudniu 1941 roku, Tokio skierowało do zajęcia atolu znaczne siły, których trzon stanowiły cztery lotniskowce (<a href="/wiki/Akagi_(1925)" title="Akagi (1925)">„Akagi”</a>, „<a href="/wiki/Kaga_(1921)" title="Kaga (1921)">Kaga</a>”, „<a href="/wiki/Hiry%C5%AB" title="Hiryū">Hiryū</a>” i „<a href="/wiki/S%C5%8Dry%C5%AB_(1935)" title="Sōryū (1935)">Sōryū</a>”) oraz dwa <a href="/wiki/Pancernik" title="Pancernik">pancerniki</a> (<a href="/wiki/Haruna_(1913)" title="Haruna (1913)">„Haruna”</a> i <a href="/wiki/Kirishima_(1913)" title="Kirishima (1913)">„Kirishima”</a>). 4–5 czerwca w 1942 roku, w trakcie tej kolejnej japońskiej próby opanowania Midway doszło do starcia floty japońskiej z siłami amerykańskimi, skupionymi wokół trzech lotniskowców <a href="/wiki/USS_Enterprise_(CV-6)" title="USS Enterprise (CV-6)">USS „Enterprise”</a>, <a href="/wiki/USS_Hornet_(CV-8)" title="USS Hornet (CV-8)">USS „Hornet”</a> i <a href="/wiki/USS_Yorktown_(CV-5)" title="USS Yorktown (CV-5)">USS „Yorktown”</a>. </p><p>W początkowym okresie bitwy Amerykanie popełnili wiele błędów, polegających na atakowaniu przeciwnika przez wolne, nisko lecące samoloty torpedowe, które nie osiągnęły trafień, a same zostały zniszczone (przeżył tylko jeden pilot), ale faza końcowa – atak <a href="/wiki/Bombowiec_nurkuj%C4%85cy" title="Bombowiec nurkujący">bombowców nurkujących</a> <a href="/wiki/Douglas_SBD_Dauntless" title="Douglas SBD Dauntless">Douglas SBD Dauntless</a> – przyniosła zdecydowany sukces w postaci zatopienia w ciągu zaledwie pięciu minut trzech największych lotniskowców japońskich przy stracie jednego amerykańskiego. Kilka godzin zaś później, zatopiony został ostatni z japońskich okrętów lotniczych „Hiryū”. Straty amerykańskie były – wobec przyjętego od samego początku wojny systemu szkolenia – do szybkiego odrobienia, straty japońskie natomiast, zwłaszcza wobec śmierci wyszkolonych i doświadczonych pilotów, nie<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46">[43]</a></sup>. </p><p>Wbrew popularnemu poglądowi, bitwa pod Midway nie była momentem przełomowym w wojnie, tym była raczej krwawa sześciomiesięczna <a href="/wiki/Kampania_na_Wyspach_Salomona" title="Kampania na Wyspach Salomona">kampania na Wyspach Salomona</a>, wyrównała jednak siły obu stron i umożliwiła amerykańskie planowania działań ofensywnych na większą skalę na Pacyfiku<sup id="cite_ref-Parshall_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Parshall-47">[44]</a></sup><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48">[45]</a></sup>. W tym sensie, była jednym z kluczowych epizodów wojny na Pacyfiku<sup id="cite_ref-Parshall_47-1" class="reference"><a href="#cite_note-Parshall-47">[44]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kampania_na_Wyspach_Salomona">Kampania na Wyspach Salomona</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Kampania na Wyspach Salomona" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kampania na Wyspach Salomona"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PacificTheaterAug1942.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/PacificTheaterAug1942.jpg/250px-PacificTheaterAug1942.jpg" decoding="async" width="250" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/PacificTheaterAug1942.jpg/375px-PacificTheaterAug1942.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/PacificTheaterAug1942.jpg/500px-PacificTheaterAug1942.jpg 2x" data-file-width="1199" data-file-height="873" /></a><figcaption>Sytuacja na Pacyfiku w 1942 roku</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kampania_na_Wyspach_Salomona" title="Kampania na Wyspach Salomona">Kampania na Wyspach Salomona</a>.</i></div> <p>Uderzenie amerykańskie w rejonie <a href="/wiki/Wyspy_Salomona_(archipelag)" title="Wyspy Salomona (archipelag)">Wysp Salomona</a> było dobrze zaplanowane i przeprowadzone; chodziło zarówno o przerwanie pasma japońskich sukcesów i powstrzymanie marszu Japonii w kierunku południowo-wschodnim (gdzie trwały właśnie walki obronne na <a href="/wiki/Walki_na_Nowej_Gwinei" title="Walki na Nowej Gwinei">Nowej Gwinei</a>), jak i o rozpoczęcie kontrmarszu sił amerykańskich w serce opanowanego przez Japończyków obszaru środkowego Pacyfiku. Planiści amerykańscy zdawali sobie sprawę, że uderzenie frontalne (w oparciu o Hawaje i Midway) na zachód nie przyniesie wymiernych sukcesów, poza – być może – odebraniem wyspy Wake. </p><p>By móc opanować zagarnięte przez Japonię terytoria, należało zacząć od jakiegoś spektakularnego zwycięstwa, przy czym od początku przyjęto zasadę taktyki „żabich skoków” (ang. <i>leapfrogging</i> lub <i>island hopping</i>), czyli zdobywania kolejnych punktów oporu uznanych za istotne nie dla stanu posiadania, a dla umożliwienia kolejnego skoku, przy jednoczesnej eliminacji (za pomocą rozbudowywanych wokół celu baz lotniczych) poszczególnych – nawet bardzo ważnych, ale trudnych do opanowania frontalnym atakiem – ośrodków oporu. Dlatego w lecie 1942 za pierwszy i najważniejszy cel uznano <a href="/wiki/Guadalcanal" title="Guadalcanal">Guadalcanal</a> – wyspę w archipelagu Wysp Salomona, na której Japończycy budowali lotnisko które umożliwiało siłom japońskim utrudnienie, a po przewidywanym zdobyciu <a href="/wiki/Fid%C5%BCi" title="Fidżi">Fidżi</a>, także odcięcie <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australii</a> od dostaw zaopatrzenia ze Stanów Zjednoczonych. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Casta-MAP_Guadalcanal-battles3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Casta-MAP_Guadalcanal-battles3.jpg/357px-Casta-MAP_Guadalcanal-battles3.jpg" decoding="async" width="357" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Casta-MAP_Guadalcanal-battles3.jpg/536px-Casta-MAP_Guadalcanal-battles3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ab/Casta-MAP_Guadalcanal-battles3.jpg 2x" data-file-width="538" data-file-height="452" /></a><figcaption>Kampania morska wokół <a href="/wiki/Guadalcanal" title="Guadalcanal">Guadalcanalu</a> od sierpnia do grudnia 1942 roku. Wszystkie bitwy morskie zostały stoczone na wodach między wyspami <a href="/wiki/Guadalcanal" title="Guadalcanal">Guadalcanal</a> i <a href="/wiki/Nggela" title="Nggela">Nggela</a> (Florida Island) z wyspą <a href="/w/index.php?title=Wyspa_Savo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wyspa Savo (strona nie istnieje)">Savo</a> między nimi. Będące punktem ciężkości walk lotnisko <a href="/wiki/Henderson_Field" title="Henderson Field">Henderson Field</a>, znajdowało się tuż przy zaznaczonym na mapie miejscu lądowania <a href="/wiki/1_Dywizja_Piechoty_Morskiej_(USA)" title="1 Dywizja Piechoty Morskiej (USA)">1. Dywizji Marines</a> na Guadalcanal 7 sierpnia 1942 roku.</figcaption></figure> <p>Była to pierwsza kampania amerykańska w wojnie z Japonią, której celem było opanowanie i zabezpieczenie strategicznie ważnego lotniska na północno-wschodnim brzegu Guadalcanalu. Japońskie dowództwo wojskowe zlekceważyło początkowo <a href="/wiki/Desant_morski" title="Desant morski">desant morski</a> amerykańskiej <a href="/wiki/1_Dywizja_Piechoty_Morskiej_(USA)" title="1 Dywizja Piechoty Morskiej (USA)">1. dywizji piechoty morskiej</a>, uważając amerykańską operację za niewielki wypad, i zakładając łatwe odbicie lotniska przez japońską <a href="/w/index.php?title=17_Armia_(Japonia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="17 Armia (Japonia) (strona nie istnieje)">17. Armię</a>. Kampania przerodziła się jednak w długotrwałe wykrwawiające walki na wyspie Guadalcanal, na morzu i w powietrzu. Będące punktem ciężkości tej kampanii <a href="/wiki/Henderson_Field" title="Henderson Field">lotnisko Hendersona</a> stało się najważniejszą bazą lotniczą w tym regionie, a po kilku miesiącach podstawą rajdów bombowych przeciwko wielkiej bazie japońskiej w <a href="/wiki/Rabaul" title="Rabaul">Rabaulu</a>. Choroby tropikalne, na jakie zapadali w czasie kampanii żołnierze, zmusiły do wprowadzenia szczepień ochronnych i zaopatrzenia szpitali polowych w środki do zwalczania wielu, nieznanych często do tej pory, schorzeń. W krótkim czasie po zajęciu pobliskich <a href="/wiki/Wyspy_Russella" title="Wyspy Russella">Wysp Russella</a> zbudowano tam wielką bazę ze szpitalami i sanatoriami dla rekonwalescentów, co zmniejszyło, w sposób znaczący, śmiertelność wśród walczących w obszarze Wysp Salomona żołnierzy<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49">[46]</a></sup>. Doświadczenia zdobyte podczas walk na Guadalcanalu zostały w przyszłości wykorzystane przez sztabowców amerykańskich przy planowaniu dalszych operacji desantowych na Pacyfiku. </p> <table class="wikitable" style="text-align:right; border:double;"> <caption><small>Straty w kampanii na Salomonach<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50">[47]</a></sup></small> </caption> <tbody><tr> <th></th> <th colspan="2">Alianci</th> <th colspan="2">Japonia </th></tr> <tr> <th></th> <th></th> <th style="text-align:center;"><small>Tonaż</small></th> <th></th> <th style="text-align:center;"><small>Tonaż</small> </th></tr> <tr> <td style="text-align:left;">Pancerniki</td> <td style="text-align:center;">0</td> <td></td> <td style="text-align:center;">2</td> <td>73 200 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;">Ciężkie krążowniki</td> <td style="text-align:center;">6</td> <td>76 600</td> <td style="text-align:center;">3</td> <td>31 500 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;">Krążowniki lekkie</td> <td style="text-align:center;">2</td> <td>16 800</td> <td style="text-align:center;">1</td> <td>5700 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;">Niszczyciele</td> <td style="text-align:center;">14</td> <td>22 815</td> <td style="text-align:center;">11</td> <td>20 930 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;">Okręty podwodne</td> <td style="text-align:center;">0</td> <td></td> <td style="text-align:center;">6</td> <td>11 300 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;">Lotniskowce</td> <td style="text-align:center;">2</td> <td>44 600</td> <td style="text-align:center;">1</td> <td>12 700 </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;"><b>Ogółem</b></td> <td><b>24</b></td> <td><b>160 815</b></td> <td style="text-align:center;"><b>24</b></td> <td><b>155 330</b> </td></tr> <tr> <th colspan="5">Straty osobowe </th></tr> <tr> <td style="text-align:left;" colspan="2"><small>US Navy</small></td> <td><small>5 041</small></td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td style="text-align:left;" colspan="2"><small>US Marines / armia</small></td> <td><small>1 592</small></td> <td><small><a href="/wiki/Cesarska_Armia_Japo%C5%84ska" title="Cesarska Armia Japońska">armia</a></small></td> <td>28 000<small><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51">[48]</a></sup></small><small><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52">[i]</a></sup></small>. </td></tr></tbody></table> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-mini"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text">W tym 14 700 zabitych i zaginionych w akcji, 9000 zmarłych z głodu<br />i chorób, 4300 straconych w transporcie morskim</span> </li> </ol></div></div> <p>Półroczna kampania na Salomonach była jednak krwawą kampanią powietrzno-morsko-lądową, z szeregiem bitew morskich z których największe to <a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wyspy_Savo" title="Bitwa koło wyspy Savo">bitwa pod Savo</a>, <a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wschodnich_Wysp_Salomona" title="Bitwa koło wschodnich Wysp Salomona">bitwa koło wschodnich Wysp Salomona</a>, <a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_przyl%C4%85dka_%C3%89sperance" title="Bitwa koło przylądka Ésperance">bitwa koło przylądka Ésperance</a>, <a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wysp_Santa_Cruz" title="Bitwa koło wysp Santa Cruz">bitwa pod Santa Cruz</a>, <a href="/wiki/I_bitwa_pod_Guadalcanalem" title="I bitwa pod Guadalcanalem">pierwsza</a> i <a href="/wiki/II_bitwa_pod_Guadalcanalem" title="II bitwa pod Guadalcanalem">druga bitwa pod Guadalcanalem</a>, a także <a href="/wiki/Bitwa_pod_Tassafarong%C4%85" title="Bitwa pod Tassafarongą">bitwa pod Tassafarongą</a>. W bitwach tych obie strony poniosły bardzo duże straty w ludziach i okrętach, zwłaszcza jednak bitwy koło wschodnich Wysp Salomona i pod Santa Cruz, złamały kręgosłup japońskiego <a href="/wiki/Samolot_pok%C5%82adowy" title="Samolot pokładowy">lotnictwa pokładowego</a>, rozpoczynając spiralę jego upadku<sup id="cite_ref-Parshall-Force_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-Parshall-Force-53">[49]</a></sup>. Z powodu liczby zatopionych w czasie całej kampanii okrętów, po 24 jednostki morskie każdej ze stron, cieśnina między wyspami <a href="/wiki/Guadalcanal" title="Guadalcanal">Guadalcanal</a>, <a href="/w/index.php?title=Wyspa_Savo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wyspa Savo (strona nie istnieje)">Savo</a> oraz <a href="/wiki/Nggela" title="Nggela">Nggela</a>, uzyskała nieformalną nazwę <a href="/wiki/Ironbottom_Sound" title="Ironbottom Sound">Ironbottom Sound</a> (cieśnina żelaznego dna)<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54">[50]</a></sup><sup id="cite_ref-Lip516_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lip516-55">[51]</a></sup>. W rejonie tym znajdował się także obszar zwany w amerykańskich kręgach wojskowych, a następnie literaturze, tzw. <i>Torpedo Junction</i> – na którym z rozkazu admirała <a href="/wiki/Isoroku_Yamamoto" title="Isoroku Yamamoto">Isoroku Yamamoto</a> miały prowadzić zintensyfikowane działania japońskie <a href="/wiki/Okr%C4%99t_podwodny" title="Okręt podwodny">okręty podwodne</a>, których łupem padł między innymi amerykański lotniskowiec <a href="/wiki/USS_Wasp_(CV-7)" title="USS Wasp (CV-7)">USS „Wasp” (CV-7)</a>, a także po raz kolejny już storpedowany został lotniskowiec <a href="/wiki/USS_Saratoga_(CV-3)" title="USS Saratoga (CV-3)">USS „Saratoga” (CV-3)</a>. </p> <table class="wikitable" style="text-align:left; float:left; margin-right:15px; border:double;"> <caption><small>Największe bitwy morskie kampanii na Salomonach</small> </caption> <tbody><tr> <td>8/9 sierpnia 1942</td> <td><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wyspy_Savo" title="Bitwa koło wyspy Savo">Bitwa pod Savo</a> </td></tr> <tr> <td>24–25 sierpnia 1942</td> <td><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wschodnich_Wysp_Salomona" title="Bitwa koło wschodnich Wysp Salomona">Bitwa koło wschodnich Wysp Salomona</a> </td></tr> <tr> <td>11–12 października 1942</td> <td><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_przyl%C4%85dka_%C3%89sperance" title="Bitwa koło przylądka Ésperance">Bitwa koło przylądka Ésperance</a> </td></tr> <tr> <td>26 października 1942</td> <td><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wysp_Santa_Cruz" title="Bitwa koło wysp Santa Cruz">Bitwa pod Santa Cruz</a> </td></tr> <tr> <td>12/13 listopada 1942</td> <td><a href="/wiki/I_bitwa_pod_Guadalcanalem" title="I bitwa pod Guadalcanalem">I bitwa pod Guadalcanalem</a> </td></tr> <tr> <td>14/15 listopada 1942</td> <td><a href="/wiki/II_bitwa_pod_Guadalcanalem" title="II bitwa pod Guadalcanalem">II bitwa pod Guadalcanalem</a> </td></tr> <tr> <td>30 listopada 1942</td> <td><a href="/wiki/Bitwa_pod_Tassafarong%C4%85" title="Bitwa pod Tassafarongą">Bitwa pod Tassafarongą</a> </td></tr> <tr> <td>29–30 stycznia 1943</td> <td><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wyspy_Rennell" title="Bitwa koło wyspy Rennell">Bitwa pod Rennell</a> </td></tr></tbody></table> <p>Obok „Waspa”, w walkach morskich i powietrznych wokół Gudalcanalu, marynarka amerykańska utraciła m.in. zatopiony pod Santa Cruz lotniskowiec <a href="/wiki/USS_Hornet_(CV-8)" title="USS Hornet (CV-8)">USS „Hornet” (CV-8)</a>, w kilku bitwach kampanii natomiast zatopionych zostało m.in. 6 <a href="/wiki/Kr%C4%85%C5%BCownik_ci%C4%99%C5%BCki" title="Krążownik ciężki">ciężkich krążowników</a> i 14 niszczycieli US Navy, marynarka japońska zaś straciła pancerniki „<a href="/wiki/Hiei_(1912)" title="Hiei (1912)">Hiei</a>” i „<a href="/wiki/Kirishima_(1913)" title="Kirishima (1913)">Kirishima</a>”, trzy ciężkie krążowniki, lotniskowiec <a href="/wiki/Ry%C5%ABj%C5%8D_(1931)" title="Ryūjō (1931)">„Ryūjō”</a> i 11 niszczycieli. Kilkakrotnie ciężkie uszkodzenia odniósł też amerykański lotniskowiec <a href="/wiki/USS_Enterprise_(CV-6)" title="USS Enterprise (CV-6)">USS „Enterprise” (CV-6)</a>, który jednak po szybkich naprawach ponownie kierowany był na Salomony. </p><p>Po zabezpieczeniu panowania nad Guadalcanalem dowódcy amerykańscy opracowali plan strategiczny mający – w ramach <a href="/wiki/Operacja_Cartwheel" title="Operacja Cartwheel">operacji Cartwheel</a> – doprowadzić do oczyszczenia z wojsk japońskich Nowej Gwinei i okolicznych archipelagów, poszerzyć stan posiadania na Wyspach Salomona tak, by systemem lotnisk otoczyć i zdobyć bądź zneutralizować japońską bazę lotniczo-morską w Rabaulu. Wśród działań jakie podjęto i przeprowadzono były: <a href="/wiki/Bitwa_o_Vella_Lavella" title="Bitwa o Vella Lavella">bitwa o Vella Lavella</a>, <a href="/wiki/Bitwa_o_przyl%C4%85dek_Gloucester" title="Bitwa o przylądek Gloucester">bitwa o przylądek Gloucester</a> i wiele innych. Nieustanne bombardowania Rabaulu uczyniły tę bazę niezdolną do jakichkolwiek działań aż do końca wojny<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56">[52]</a></sup>. </p><p>Plan powiódł się w całej rozciągłości (mimo ponoszonych strat, szczególnie w czasie bitew morskich) i doprowadził do tego, że wszystkie punkty dalszego planu dało się zrealizować. Walki w rejonie Wysp Salomona dowiodły, że militarny potencjał amerykański jest wielokrotnie większy od japońskiego, a tym samym zwycięstwo – choć jeszcze bardzo odległe – spoczywa tylko w jednym ręku. W trakcie kampanii, śmierć poniósł m.in. adm. <a href="/wiki/Isoroku_Yamamoto" title="Isoroku Yamamoto">Isoroku Yamamoto</a>, uznawany za najzdolniejszego dowódcę japońskiego, autor wszystkich dotychczasowych sukcesów marynarki japońskiej. Samolot, w którym leciał admirał, został przechwycony i zestrzelony 18 kwietnia 1943 r. nad Bougainville przez wysłaną specjalnie w tym celu grupę myśliwców <a href="/wiki/Lockheed_P-38_Lightning" title="Lockheed P-38 Lightning">P-38</a>. Cała akcja mogła zostać przeprowadzona dzięki przechwyceniu i odkodowaniu przez <a href="/wiki/Stacja_Hypo" title="Stacja Hypo">HYPO</a> – komórkę amerykańskiego wywiadu radioelektronicznego na Hawajach – marszruty admirała w drodze na Salomony. Najważniejszym jednak osiągnięciem było odepchnięcie Japonii od szlaków żeglugowych wiodących z Ameryki do Nowej Zelandii i Australii – jak się okazało – na zawsze<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57">[53]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Strategiczna_ofensywa_amerykańska"><span id="Strategiczna_ofensywa_ameryka.C5.84ska"></span>Strategiczna ofensywa amerykańska</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Strategiczna ofensywa amerykańska" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Strategiczna ofensywa amerykańska"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Środkowy_Pacyfik"><span id=".C5.9Arodkowy_Pacyfik"></span>Środkowy Pacyfik</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Środkowy Pacyfik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Środkowy Pacyfik"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:US_landings.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/US_landings.jpg/250px-US_landings.jpg" decoding="async" width="250" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/US_landings.jpg/375px-US_landings.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/US_landings.jpg/500px-US_landings.jpg 2x" data-file-width="1995" data-file-height="1401" /></a><figcaption>Wojna na Pacyfiku – miejsca desantów amerykańskich</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Walki_o_Wyspy_Gilberta" title="Walki o Wyspy Gilberta">walki o Wyspy Gilberta</a>, <a href="/wiki/Walki_o_Wyspy_Marshalla" title="Walki o Wyspy Marshalla">walki o Wyspy Marshalla</a>, <a href="/wiki/Walki_o_archipelag_Marian%C3%B3w" title="Walki o archipelag Marianów">walki o archipelag Marianów</a> i <a href="/wiki/Naloty_na_Japoni%C4%99" title="Naloty na Japonię">naloty na Japonię</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Eniwetok_landing_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Eniwetok_landing_01.jpg/220px-Eniwetok_landing_01.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Eniwetok_landing_01.jpg/330px-Eniwetok_landing_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Eniwetok_landing_01.jpg/440px-Eniwetok_landing_01.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Marines na plażach Eniwetok</figcaption></figure> <p>Po opanowaniu Wysp Salomona i zneutralizowaniu sił japońskich w tym rejonie <a href="/wiki/United_States_Navy" title="United States Navy">Marynarka Stanów Zjednoczonych</a> przystąpiła do realizacji bardziej ambitnego planu, jakim było opanowanie środkowego Pacyfiku, a w szczególności <a href="/wiki/Wyspy_Gilberta" title="Wyspy Gilberta">Wysp Gilberta</a> i <a href="/wiki/Wyspy_Marshalla" title="Wyspy Marshalla">Marshalla</a>, celem zbliżenia się do Filipin – nieodzownego do opanowania terytorium na drodze ku Wyspom Japońskim. W tym celu zaatakowano i zdobyto kilka strategicznie ważnych atoli, jak Tarawa, Kwajalein i Eniwetok, gdzie od razu przystąpiono do budowy lotnisk. </p><p>Ciężkie walki, w jakie wdali się tutaj Amerykanie, dowiodły ponownie, że Japonia została ostatecznie zepchnięta do defensywy, ale – jednocześnie – że żołnierz japoński będzie bronił każdego skrawka lądu z wyjątkową determinacją i pogardą śmierci. To oznaczało dodatkowe – i niemałe – nakłady kosztów, zwiększające się wraz z rosnącym zaangażowaniem marynarki, lotnictwa i armii w <a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">Afryce</a>, rejonie <a href="/wiki/Morze_%C5%9Ar%C3%B3dziemne" title="Morze Śródziemne">śródziemnomorskim</a>, a w końcu – wraz z <a href="/wiki/L%C4%85dowanie_w_Normandii" title="Lądowanie w Normandii">lądowaniem w Normandii</a> – w <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a>. </p><p>Konsekwentne trzymanie się zasady taktyki skokowej doprowadziło w stosunkowo krótkim czasie do opanowania kilkunastu ważnych wysp i atoli, gdzie wojska inżynieryjne niemal natychmiast przystępowały do budowy lotnisk i portów zdolnych do przyjęcia samolotów i coraz potężniejszej Floty Pacyfiku. Na jesieni 1944 roku Stany Zjednoczone panowały już nad całym środkowym Pacyfikiem, a do zdobycia zostały jeszcze tylko „podstawy wyjściowe” do ataku na dwa główne ośrodki oporu – Filipiny na zachodzie oraz Indie Holenderskie i Birma na południu. Ten drugi teatr wojenny – choć nie mniej ważny dla Amerykanów ze względu na Chiny – został po części odstąpiony siłom brytyjskim. </p><p>Główni dowódcy amerykańscy w regionie środkowego Pacyfiku – generał <a href="/wiki/Douglas_MacArthur" title="Douglas MacArthur">Douglas MacArthur</a> i admirał <a href="/wiki/Chester_Nimitz" title="Chester Nimitz">Chester Nimitz</a> – nie mogli zgodzić się co do strategii działań w chwili, gdy bombowce amerykańskie docierały już nad <a href="/wiki/Wyspy_Japo%C5%84skie" title="Wyspy Japońskie">Wyspy Japońskie</a>, a do opanowania zostały – z najważniejszych celów – jeszcze tylko <a href="/wiki/Tajwan_(wyspa)" title="Tajwan (wyspa)">Formoza</a>, <a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipiny</a> i ewentualnie – przed inwazją w Japonii – <a href="/wiki/Chiny" class="mw-redirect" title="Chiny">Chiny kontynentalne</a>. MacArthur, który, opuszczając w lutym 1942 Filipiny, wypowiedział pamiętne słowa „Ja wrócę!” (ang. „<i>I shall return!</i>”) uważał, że powinien dotrzymać przyrzeczenia i uderzać najpierw na Filipiny, potem Okinawę i Tajwan, a następnie dokonać wielkiego desantu w Chinach<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58">[54]</a></sup>. Nimitz był zwolennikiem prostszego planu – pominąć Filipiny, zająć Tajwan i Okinawę, a na koniec wysadzić desant na <a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a>. By pogodzić zwaśnionych dowódców, prezydent <a href="/wiki/Franklin_Delano_Roosevelt" title="Franklin Delano Roosevelt">Franklin Delano Roosevelt</a> udał się w ostatnich dniach lipca 1944 roku do <a href="/wiki/Honolulu" title="Honolulu">Honolulu</a>, by spotkać się z nimi i wysłuchać argumentów za i przeciw<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59">[55]</a></sup>. Po skonfrontowaniu obu planów prezydent wybrał drogę MacArthura (jednak z pominięciem Tajwanu i Chin), a wraz z nią lądowanie w archipelagu <a href="/wiki/Palau" title="Palau">Palau</a><sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60">[56]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="W_Azji_Południowo-Wschodniej"><span id="W_Azji_Po.C5.82udniowo-Wschodniej"></span>W Azji Południowo-Wschodniej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: W Azji Południowo-Wschodniej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: W Azji Południowo-Wschodniej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lockheed_P-38_Lightning_USAF.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Lockheed_P-38_Lightning_USAF.JPG/220px-Lockheed_P-38_Lightning_USAF.JPG" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Lockheed_P-38_Lightning_USAF.JPG/330px-Lockheed_P-38_Lightning_USAF.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Lockheed_P-38_Lightning_USAF.JPG/440px-Lockheed_P-38_Lightning_USAF.JPG 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/wiki/Lockheed_P-38_Lightning" title="Lockheed P-38 Lightning">P-38 Lightning</a> – szybki i ciężko uzbrojony myśliwiec <a href="/wiki/United_States_Air_Force" title="United States Air Force">USAF</a>, który mimo trudnych właściwości pilotażowych ze względu na ogromny zasięg, odegrał dużą rolę na pacyficznym teatrze wojennym</figcaption></figure> <p>W Indochinach i w Birmie Japończycy zaangażowali znaczne siły lądowe, które miały doprowadzić do zdobycia i utrzymania bogatych pól naftowych oraz do przecięcia <a href="/wiki/Droga_Birma%C5%84ska" title="Droga Birmańska">Drogi Birmańskiej</a> dostarczającej z Indii zaopatrzenie wojskom chińskim <a href="/wiki/Czang_Kaj-szek" title="Czang Kaj-szek">Czang Kaj-szeka</a> broniącym wnętrza Kraju Środka przed postępami armii cesarskich. Zadania aliantów z kolei sprowadzały się w pierwszej kolejności do zabezpieczenia terytorium Indii i zbudowania nowej, bezpiecznej drogi do Chin, a następnie odepchnięcia armii japońskiej w stronę Rangunu. </p><p>Częściowe postępy udało się Amerykanom i Brytyjczykom osiągnąć w 1943 roku, kiedy to ustało zagrożenie przecięcia dostaw do Chin i niedopuszczenia do zajęcia całej, przylegającej do Birmy, prowincji <a href="/wiki/Asam" title="Asam">Asam</a>. Dopiero jednak w roku 1944, przy zastosowaniu taktyki walk partyzanckich i wydatnej pomocy miejscowej ludności, udało się zepchnąć siły japońskie na południowy wschód. Nowo sformowana XIV Armia pod dowództwem brytyjskiego generała (a wkrótce marszałka) <a href="/wiki/William_Slim" title="William Slim">Williama Slima</a> dowiodła, że Japończycy nie są niepokonani. Dwie ofensywy japońskie w lutym i marcu 1944 zostały powstrzymane na podejściach do przełęczy Asam tuż przed granicą z Chinami<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61">[57]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Landing_operations_on_Rendova_Island.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Landing_operations_on_Rendova_Island.jpg/220px-Landing_operations_on_Rendova_Island.jpg" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Landing_operations_on_Rendova_Island.jpg/330px-Landing_operations_on_Rendova_Island.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Landing_operations_on_Rendova_Island.jpg/440px-Landing_operations_on_Rendova_Island.jpg 2x" data-file-width="1395" data-file-height="1089" /></a><figcaption>Lądowanie marines na Wyspie Rendova (30 czerwca 1943 roku)</figcaption></figure> <p>Jednocześnie jednak Japończycy zamknęli w okrążeniu około 60 000 brytyjskich i hinduskich wojsk w kotłach pod <a href="/wiki/Imphal" title="Imphal">Imphal</a> i <a href="/wiki/Kohima" title="Kohima">Kohima</a>, dokąd całe zaopatrzenie musiano dostarczać drogą powietrzną. Nowy dowódca sił alianckich w Azji Południowo-Wschodniej adm. <a href="/wiki/Louis_Mountbatten_(hrabia_Mountbatten_of_Burma)" title="Louis Mountbatten (hrabia Mountbatten of Burma)">Louis Mountbatten</a> poprosił o wsparcie generała <a href="/wiki/Joseph_Stilwell" title="Joseph Stilwell">Joego Stilwella</a>, szefa amerykańskiej misji w Chinach, która utrzymywała most powietrzny ponad „Garbem”. Wsparcie (w postaci 20 samolotów transportowych) nie było wystarczające, ale Japończyków pokonały pora <a href="/wiki/Monsun" title="Monsun">monsunowa</a> i głód. W końcu czerwca 1944 roku oblężenie Imphal oraz Kohimy zostało zdjęte, a Brytyjczycy ruszyli w pościg. Spośród 88 tysięcy Japończyków, którzy rok wcześniej przekroczyli <a href="/wiki/Irawadi" title="Irawadi">Irawadi</a> celem zaatakowania Asamu, 53 tysiące poległo. Straty alianckie w tej kampanii wyniosły 16 700 zabitych, rannych i zaginionych. W końcu grudnia 1944 roku wojska brytyjskie były już tylko 100 kilometrów od pól naftowych w <a href="/wiki/Mandalaj" title="Mandalaj">Mandalaj</a><sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62">[58]</a></sup>. </p><p>W początkach roku 1945 z północy ruszyły amerykańsko-chińskie dywizje o łącznej sile 140 000 ludzi, a z południa, desantami z morza, brytyjskie. Alianckie lotnictwo panowało w powietrzu, ale Japończycy bronili się twardo, mimo że odczuwali braki w każdej dziedzinie. W rezultacie opanowanie pól naftowych i przekroczenie Irawadi kosztowały wojska alianckie ponad 10 tysięcy zabitych, rannych i zaginionych. W kwietniu 1945 roku prawie cała Birma znajdowała się już w alianckich rękach. 27 kwietnia pilot samolotu brytyjskiego nad Rangunem dostrzegł, że na dachu więzienia wymalowano białą farbą napis, że Japończycy odeszli. Następnego dnia wojska alianckie wkroczyły do miasta<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63">[59]</a></sup>. </p><p>Akt bezwarunkowej kapitulacji wszystkich wojsk japońskich w Azji Południowo-Wschodniej podpisali generał Takazo Numata i admirał Kalgye Chudo 12 września 1945 w Singapurze. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Desant_na_Filipinach_i_bitwa_na_Morzu_Filipińskim"><span id="Desant_na_Filipinach_i_bitwa_na_Morzu_Filipi.C5.84skim"></span>Desant na Filipinach i bitwa na Morzu Filipińskim</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Desant na Filipinach i bitwa na Morzu Filipińskim" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Desant na Filipinach i bitwa na Morzu Filipińskim"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Fighter_plane_contrails_in_the_sky.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Fighter_plane_contrails_in_the_sky.jpg/220px-Fighter_plane_contrails_in_the_sky.jpg" decoding="async" width="220" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Fighter_plane_contrails_in_the_sky.jpg/330px-Fighter_plane_contrails_in_the_sky.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Fighter_plane_contrails_in_the_sky.jpg/440px-Fighter_plane_contrails_in_the_sky.jpg 2x" data-file-width="740" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/Smuga_kondensacyjna" title="Smuga kondensacyjna">Smugi kondensacyjne</a> po przelocie amerykańskich myśliwców przechwytujących japońskie samoloty uderzeniowe podczas bitwy na Morzu Filipińskim (1944 r.)</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Filipi%C5%84skim" title="Bitwa na Morzu Filipińskim">bitwa na Morzu Filipińskim</a> i <a href="/wiki/Walki_o_archipelag_Marian%C3%B3w" title="Walki o archipelag Marianów">walki o archipelag Marianów</a>.</i></div> <p>Punkt kulminacyjny „wojny lotniskowców” miał miejsce podczas <a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Filipi%C5%84skim" title="Bitwa na Morzu Filipińskim">bitwy na Morzu Filipińskim</a>. Celem armady, składającej się z 535 okrętów i 128 tys. ludzi, była teraz wyspa <a href="/wiki/Saipan" title="Saipan">Saipan</a> leżąca w archipelagu Wysp Mariańskich (uderzenie nastąpiło 15 czerwca 1944 r.), z której mogły operować bombowce <a href="/wiki/Boeing_B-29_Superfortress" title="Boeing B-29 Superfortress">B-29</a> w swoich lotach nad Japonią<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64">[60]</a></sup>. </p><p>Dla Japonii jedynym sposobem obrony Saipanu było zniszczenie floty amerykańskiej osłaniającej lądowanie (liczyła ona 15 lotniskowców, 956 samolotów, 28 pancerników i krążowników oraz 69 niszczycieli). Japończycy, aby stawić czoło inwazji, wysłali siły stanowiące 90% stanu wszystkich japońskich okrętów (była to jedynie połowa tego, czym dysponowali Amerykanie). W skład cesarskiej floty wchodziło 9 lotniskowców, 473 samoloty, 18 pancerników i krążowników i 28 niszczycieli. Piloci japońscy walczyli z determinacją, ale byli znacznie gorzej wyszkoleni i wyposażeni od swych przeciwników. Japońska flota miała pozostawać poza zasięgiem amerykańskich samolotów, podczas gdy jej własne maszyny miały uderzyć na przeciwnika<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65">[61]</a></sup>. </p><p>Po zniszczeniu większej części japońskich lotniskowców gen. MacArthur mógł dotrzymać danego Filipińczykom przyrzeczenia. Po kilku poprzedzających lądowaniach na pobliskich wyspach zachodniego Pacyfiku (<a href="/wiki/Saipan" title="Saipan">Saipan</a>, <a href="/wiki/Tinian" title="Tinian">Tinian</a>, <a href="/wiki/Guam" title="Guam">Guam</a>) nastąpiła wielka inwazja wojsk amerykańskich na Filipinach, bronionych przez doborowe jednostki 14. armii japońskiej w sile ponad 150 000 żołnierzy. Sztab amerykański – celem rozerwania sił japońskich na dwie części (północną na Luzonie i południową na <a href="/wiki/Mindanao" title="Mindanao">Mindanao</a>) – wybrał jako miejsce pierwszego lądowania niezbyt dużą wyspę <a href="/wiki/Leyte" title="Leyte">Leyte</a> położoną u południowo-zachodniego wybrzeża wyspy <a href="/wiki/Samar_(wyspa)" title="Samar (wyspa)">Samar</a><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66">[62]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bitwa_o_Peleliu">Bitwa o Peleliu</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Bitwa o Peleliu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bitwa o Peleliu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bitwa_o_Peleliu" title="Bitwa o Peleliu">bitwa o Peleliu</a>.</i></div> <p>W czasie, gdy MacArthur przegrupowywał swe siły lądowe, siły adm. <a href="/wiki/William_Halsey" title="William Halsey">Halseya</a> opuściły 6 października 1944 r. kotwicowisko w atolu <a href="/wiki/Ulithi" title="Ulithi">Ulithi</a> i udały się na północ, atakując z zaskoczenia flotę i lotniska na wyspach <a href="/wiki/Riukiu" title="Riukiu">Riukiu</a> pomiędzy <a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Formozą</a> a Japonią. Plonem tej akcji było zatopienie 75 jednostek nawodnych i zniszczenie wielu samolotów. Wracając ku Filipinom, flota Halseya zbombardowała lotniska na Luzonie i Formozie. Ta i następna akcja przyniosły zniszczenie na lotniskach 123 i zestrzelenie w powietrzu 193 samolotów japońskich przy stracie 43 maszyn własnych. Teraz, dla otwarcia drogi ku Filipinom, pozostawało jeszcze zdobycie lub unieszkodliwienie baz japońskich w archipelagu wysp <a href="/wiki/Palau" title="Palau">Palau</a>. Dokonano tego, lądując na <a href="/wiki/Peleliu" title="Peleliu">Peleliu</a> we wrześniu 1944 r., przy czym – jak się później okazało – krwawa operacja nie była konieczna dla osiągnięcia zwycięstwa na Filipinach<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67">[63]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Przed_głównym_uderzeniem"><span id="Przed_g.C5.82.C3.B3wnym_uderzeniem"></span>Przed głównym uderzeniem</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Przed głównym uderzeniem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przed głównym uderzeniem"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Bitwa_w_zatoce_Leyte" title="Bitwa w zatoce Leyte">bitwa w zatoce Leyte</a>, <a href="/wiki/Walki_o_Leyte" title="Walki o Leyte">walki o Leyte</a> i <a href="/wiki/Bitwa_o_Mindoro" title="Bitwa o Mindoro">bitwa o Mindoro</a>.</i></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:USS_Bunker_Hill_(CV-17)_is_near-missed_by_a_Japanese_bomb_during_the_Battle_of_the_Philippine_Sea,_19_June_1944_(80-G-366983).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/USS_Bunker_Hill_%28CV-17%29_is_near-missed_by_a_Japanese_bomb_during_the_Battle_of_the_Philippine_Sea%2C_19_June_1944_%2880-G-366983%29.jpg/200px-USS_Bunker_Hill_%28CV-17%29_is_near-missed_by_a_Japanese_bomb_during_the_Battle_of_the_Philippine_Sea%2C_19_June_1944_%2880-G-366983%29.jpg" decoding="async" width="200" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/USS_Bunker_Hill_%28CV-17%29_is_near-missed_by_a_Japanese_bomb_during_the_Battle_of_the_Philippine_Sea%2C_19_June_1944_%2880-G-366983%29.jpg/300px-USS_Bunker_Hill_%28CV-17%29_is_near-missed_by_a_Japanese_bomb_during_the_Battle_of_the_Philippine_Sea%2C_19_June_1944_%2880-G-366983%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/USS_Bunker_Hill_%28CV-17%29_is_near-missed_by_a_Japanese_bomb_during_the_Battle_of_the_Philippine_Sea%2C_19_June_1944_%2880-G-366983%29.jpg/400px-USS_Bunker_Hill_%28CV-17%29_is_near-missed_by_a_Japanese_bomb_during_the_Battle_of_the_Philippine_Sea%2C_19_June_1944_%2880-G-366983%29.jpg 2x" data-file-width="5634" data-file-height="4170" /></a><figcaption><a href="/wiki/USS_Bunker_Hill_(CV-17)" title="USS Bunker Hill (CV-17)">USS „Bunker Hill”</a> bombardowany przez japońskie bombowce nurkujące</figcaption></figure> <p>Następnym celem była wyspa <a href="/wiki/Yap" title="Yap">Yap</a>, ale została ominięta i flota inwazyjna skierowała się (po zniszczeniu blisko 700 samolotów japońskich na Formozie) ku Leyte, gdzie 20 października przeprowadzono operację desantową, której Japończycy próbowali przeszkadzać na wiele sposobów. 23–25 października stoczono poczwórną <a href="/wiki/Bitwa_w_zatoce_Leyte" title="Bitwa w zatoce Leyte">bitwę lotniczo-morską o Leyte</a>, będącą prawdopodobnie największą bitwą morską w historii, przegraną przez Japończyków. Od 24 października Japończycy wprowadzili do akcji też samobójcze jednostki lotnicze <a href="/wiki/Kamikaze" title="Kamikaze">kamikaze</a>. Wysiłki japońskie nie zdały się jednak na wiele. Tylko w listopadzie siły japońskie na Filipinach straciły ponad 700 samolotów oraz statków i okrętów o łącznym tonażu około 135 tys. ton. Ostatecznie operacja na Leyte zakończyła się 26 grudnia 1944 r. Kolejnemu lądowaniu (na <a href="/wiki/Mindoro" title="Mindoro">Mindoro</a>) raz jeszcze próbowała przeszkodzić flota japońska, ale był to już jej ostatni wysiłek w rejonie Filipin, bowiem brakowało jej zarówno paliwa, amunicji, jak i samolotów niezbędnych dla osłony okrętów<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68">[64]</a></sup>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/L%C4%85dowanie_w_zatoce_Lingayen" title="Lądowanie w zatoce Lingayen">lądowanie w zatoce Lingayen</a> i <a href="/wiki/Bitwa_o_Manil%C4%99_(1945)" title="Bitwa o Manilę (1945)">bitwa o Manilę (1945)</a>.</i></div> <p>Najważniejszą operacją desantową na Filipinach było lądowanie na <a href="/wiki/Luzon" title="Luzon">Luzonie</a>. To głównie z powodu tej wyspy i położonej na niej stolicy <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a>, MacArthur walczył z admirałem Nimitzem o możliwość wyzwolenia Filipin. Najpierw wysadzono <a href="/wiki/L%C4%85dowanie_w_zatoce_Lingayen" title="Lądowanie w zatoce Lingayen">desant w zatoce Lingayen</a>, a następnie zaatakowano Zatokę Manilską. 16 lutego wylądował desant powietrzno-morski, który do 20 lutego opanował <a href="/wiki/Corregidor" title="Corregidor">Corregidor</a>. Niemal równolegle z wyspą przejęto półwysep <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Bataan" title="Półwysep Bataan">Baatan</a>. Następnie z kilku kierunków Amerykanie zaatakowali i oswobodzili Manilę. MacArthur spełnił swą obietnicę złożoną Filipińczykom 14 lutego 1942 roku. Wrócił jednak nie do Manili, ale do ruin, za co przez wiele lat dręczyły go wyrzuty sumienia<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69">[65]</a></sup>. </p><p>W operacji przejęcia Luzonu brała udział armia licząca 300 000 ludzi. Walki na wyspie trwały od stycznia do końca czerwca. Lądowanie na Mindanao przeprowadzono 10 marca 1945, a walki trwały do końca kwietnia. Jednocześnie wysadzano desanty na dalszych wyspach archipelagu. Zdobycie archipelagów Gilberta, Marshalla, Marianów, Karolinów i Filipin otworzyło drogę do wewnętrznego pasa obrony Wysp Japońskich. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ostatnie_uderzenia">Ostatnie uderzenia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=32" title="Edytuj sekcję: Ostatnie uderzenia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=32" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ostatnie uderzenia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bitwa_o_Iwo_Jim%C4%99" title="Bitwa o Iwo Jimę">bitwa o Iwo Jimę</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tokyo_1945-3-10-1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Tokyo_1945-3-10-1.jpg/220px-Tokyo_1945-3-10-1.jpg" decoding="async" width="220" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Tokyo_1945-3-10-1.jpg/330px-Tokyo_1945-3-10-1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Tokyo_1945-3-10-1.jpg/440px-Tokyo_1945-3-10-1.jpg 2x" data-file-width="1617" data-file-height="1166" /></a><figcaption>Spalona drewniana zabudowa <a href="/wiki/Naloty_na_Tokio" title="Naloty na Tokio">Tokio</a> po nalocie dywanowym</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:First_Iwo_Jima_Flag_Raising.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/First_Iwo_Jima_Flag_Raising.jpg/170px-First_Iwo_Jima_Flag_Raising.jpg" decoding="async" width="170" height="216" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/First_Iwo_Jima_Flag_Raising.jpg/255px-First_Iwo_Jima_Flag_Raising.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/First_Iwo_Jima_Flag_Raising.jpg/340px-First_Iwo_Jima_Flag_Raising.jpg 2x" data-file-width="2949" data-file-height="3747" /></a><figcaption>Pierwsza – historycznie – flaga zatknięta na szczycie Suribachi</figcaption></figure> <p>Po zajęciu Filipin Amerykanie mieli przed sobą już tylko wewnętrzny pas obronny Japonii na wyspach <a href="/wiki/Riukiu" title="Riukiu">Riukiu</a>, <a href="/wiki/Volcano" title="Volcano">Volcano</a>, <a href="/w/index.php?title=Bonin_(wyspa)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bonin (wyspa) (strona nie istnieje)">Bonin</a> i Idzu. Pas ten należało przerwać, bowiem lotniska na wyspach Guam, Saipan i Tinian były oddalone od Japonii o około 1500 mil, co bardzo ograniczało przygotowywaną ofensywę bombową i minową, poprzedzającą ostateczne lądowanie na <a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a> i <a href="/wiki/Honsiu" title="Honsiu">Honsiu</a>. Z trzech wysp branych pod uwagę Hachijo była położona zbyt blisko samej Japonii (160 mil od Tokio), a Chichi-jima miała niedostępne wybrzeża uniemożliwiające desant. W efekcie wybrano położoną 640 mil od Tokio <a href="/wiki/Bitwa_o_Iwo_Jim%C4%99" title="Bitwa o Iwo Jimę">Iwo Jimę</a>, na której Japończycy zbudowali aż trzy lotniska. Z nich mogły startować <a href="/wiki/Samolot_my%C5%9Bliwski" title="Samolot myśliwski">myśliwce</a> (głównie <a href="/wiki/North_American_P-51_Mustang" title="North American P-51 Mustang">P-51</a>, ale też <a href="/wiki/Republic_P-47_Thunderbolt" title="Republic P-47 Thunderbolt">P-47</a>), które osłaniały dzienne naloty B-29. Lotniska te przyjęły też wiele bombowców lądujących awaryjnie po uszkodzeniu w walce, a fakt ten miał duże znaczenie na morale amerykańskich lotników. Ogromne straty poniesione na tej wyspie nie powstrzymały Amerykanów przed wykonaniem kolejnego (i ostatniego już) kroku na drodze do pokonania Japonii. Tym krokiem miało być lądowanie na Okinawie, położonej 350 mil od Japonii<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70">[66]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bitwa_o_Okinawę"><span id="Bitwa_o_Okinaw.C4.99"></span>Bitwa o Okinawę</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=33" title="Edytuj sekcję: Bitwa o Okinawę" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=33" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bitwa o Okinawę"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bitwa_o_wysp%C4%99_Okinawa" title="Bitwa o wyspę Okinawa">bitwa o wyspę Okinawa</a>.</i></div> <p>Duże straty spowodowane przez ataki kamikaze i zdecydowana obrona skłoniły dowództwo US Navy do zaproponowania odstąpienia od inwazji Wysp Japońskich. W zamian proponowano całkowitą blokadę archipelagu oraz wzmożone bombardowania pól ryżowych<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71">[67]</a></sup>, co miałoby doprowadzić do powolnej śmierci głodowej milionów Japończyków: „operację Głód” (ang. <i>Operation Starvation</i>). Działania te miało wspomóc masowe minowanie wód wewnętrznych Japonii celem sparaliżowania transportu między wyspami a tym samym do klęski <a href="/wiki/Logistyka" title="Logistyka">logistycznej</a> przeciwnika, przy jednoczesnych bombardowaniach głównych miast. Autorem koncepcji bombardowań <a href="/wiki/Nalot_dywanowy" title="Nalot dywanowy">dywanowych</a> maszynami <a href="/wiki/Boeing_B-29_Superfortress" title="Boeing B-29 Superfortress">B-29</a> z niskiego <a href="/wiki/Pu%C5%82ap" title="Pułap">pułapu</a> nocą, z użyciem bomb zapalających celem wywołania <a href="/wiki/Burza_ogniowa" title="Burza ogniowa">burzy ogniowej</a>, był generał <a href="/wiki/Curtis_LeMay" title="Curtis LeMay">Curtis LeMay</a>. </p><p>Głównym powodem zmiany koncepcji była niska precyzyjność bombardowań celów punktowych z wysokiego pułapu z uwagi na <a href="/wiki/Pr%C4%85d_strumieniowy" title="Prąd strumieniowy">prądy strumieniowe</a>, oraz bardzo duże zużycie paliwa przez bombowce B-29 podczas wznoszenia. Nowa strategia opierała się na zabraniu (kosztem znacznie mniejszych ilości paliwa i części uzbrojenia) znacznie większego ładunku bomb zapalających i locie na niskim pułapie, nocą, ze stopniowym i powolnym zwiększaniem lotu do wysokości 3000 m n.p.m., z której był przeprowadzony atak. Najbardziej niszczycielski nalot (w historii operacji lotniczych do dnia dzisiejszego) miał miejsce nocą z 9 na 10 marca 1945 na <a href="/wiki/Naloty_na_Tokio" title="Naloty na Tokio">Tokio</a>. Zginęło wówczas w płomieniach około stu dwudziestu tysięcy ludzi, o wiele więcej niż podczas późniejszych ataków nuklearnych. W początku lipca 3. Flota adm. Halseya podeszła pod Tokio, bombardując miasto z odległości nawet 5000 metrów. Koniec był już bliski, ale opór Japończyków na własnej ziemi mógł przynieść niewyobrażalne straty siłom alianckim: Japończycy bezbłędnie odgadli planowane miejsca lądowań aliantów i przygotowali się; do startu gotowych było ponad 5000 pilotów-samobójców<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72">[68]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Atak_na_Hiroszimę_i_Nagasaki"><span id="Atak_na_Hiroszim.C4.99_i_Nagasaki"></span>Atak na Hiroszimę i Nagasaki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=34" title="Edytuj sekcję: Atak na Hiroszimę i Nagasaki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=34" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Atak na Hiroszimę i Nagasaki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Atomic_cloud_over_Hiroshima.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Atomic_cloud_over_Hiroshima.jpg/200px-Atomic_cloud_over_Hiroshima.jpg" decoding="async" width="200" height="236" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Atomic_cloud_over_Hiroshima.jpg/300px-Atomic_cloud_over_Hiroshima.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Atomic_cloud_over_Hiroshima.jpg/400px-Atomic_cloud_over_Hiroshima.jpg 2x" data-file-width="2491" data-file-height="2937" /></a><figcaption><a href="/wiki/Grzyb_atomowy" title="Grzyb atomowy">Grzyb atomowy</a> po wybuchu bomby atomowej nad <a href="/wiki/Hiroszima" title="Hiroszima">Hiroszimą</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Atak_atomowy_na_Hiroszim%C4%99_i_Nagasaki" title="Atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki">atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki</a>.</i></div> <p>6 sierpnia 1945 roku nad miastem <a href="/wiki/Hiroszima" title="Hiroszima">Hiroszima</a> pokazał się pojedynczy bombowiec amerykański. Nie otwierano doń nawet ognia przeciwlotniczego. Był to startujący z wyspy Tinian samolot <a href="/wiki/Boeing_B-29_Superfortress" title="Boeing B-29 Superfortress">B-29</a> <i><a href="/wiki/Enola_Gay" title="Enola Gay">Enola Gay</a></i>, który zrzucił na miasto 4-tonową uranową <a href="/wiki/Bro%C5%84_j%C4%85drowa" title="Broń jądrowa">bombę atomową</a> <i><a href="/wiki/Little_Boy" title="Little Boy">Little Boy</a></i>. </p><p>W chwili ataku w Hiroszimie mieszkało 275 tysięcy ludzi, oprócz tego stacjonował tam 40-tysięczny garnizon wojskowy. Bombę zrzucono na śródmieście miasta (celem był most Aioi 1 – podobno najbardziej charakterystyczny punkt w mieście, w który załodze bombowca było łatwiej celować). Wybuchła o godzinie 8:16:02 na wysokości 580 metrów z siłą około 15 kiloton trotylu, zabijając natychmiast 78 100 mieszkańców i ciężko raniąc 37 424. 13 983 osób uznano za zaginione, a dziesiątki tysięcy zostało napromieniowanych lub odniosło inne obrażenia<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73">[69]</a></sup>. </p><p>Był to pierwszy w historii atak z użyciem broni nuklearnej. Drugi miał miejsce trzy dni później na <a href="/wiki/Nagasaki" title="Nagasaki">Nagasaki</a><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74">[d]</a></sup>, gdzie straty były nieco mniejsze, ale oba ataki wywołały wstrząs wśród mieszkańców Japonii i skłoniły pacyfistycznie nastawione kręgi dworu cesarskiego do przekonania Hirohito, by zajął stanowisko w tej sprawie<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75">[70]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ofensywa_wojsk_radzieckich">Ofensywa wojsk radzieckich</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=35" title="Edytuj sekcję: Ofensywa wojsk radzieckich" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=35" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ofensywa wojsk radzieckich"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Operacja_kwantu%C5%84ska" title="Operacja kwantuńska">operacja kwantuńska</a> i <a href="/wiki/Kurylska_operacja_desantowa" title="Kurylska operacja desantowa">kurylska operacja desantowa</a>.</i></div> <p>9 sierpnia, a więc tego samego dnia, gdy zniszczone zostało Nagasaki, ofensywę podjęły wojska trzech frontów Armii Czerwonej<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76">[71]</a></sup>. Lotnictwo bombardowało bazy japońskie w północnej Korei, a <a href="/wiki/Flota_Oceanu_Spokojnego" title="Flota Oceanu Spokojnego">Flota Oceanu Spokojnego</a> podjęła działania przeciwko szlakom komunikacyjnym łączącym Wyspy Japońskie z armiami w Chinach i Mandżurii. Wysadzono desanty na <a href="/wiki/Wyspy_Kurylskie" title="Wyspy Kurylskie">Kurylach</a>, gdzie zajęto silną bazę floty japońskiej na <a href="/wiki/Paramuszyr" title="Paramuszyr">Paramuszyr</a>, zajęto południową część <a href="/wiki/Sachalin" title="Sachalin">Sachalinu</a>, kilka koreańskich portów, a ponadto twierdzę morską <a href="/wiki/L%C3%BCshunkou" title="Lüshunkou">Port Artur</a><sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77">[72]</a></sup>. </p><p>Jednocześnie trwało natarcie trzech frontów Armii Czerwonej na linie obrony Armii Kwantuńskiej<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78">[73]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kapitulacja_Japonii">Kapitulacja Japonii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=36" title="Edytuj sekcję: Kapitulacja Japonii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=36" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kapitulacja Japonii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mamoru_Shigemitsu_signs_the_Instrument_of_Surrender,_officially_ending_the_Second_World_War_-_Alt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Mamoru_Shigemitsu_signs_the_Instrument_of_Surrender%2C_officially_ending_the_Second_World_War_-_Alt.jpg/220px-Mamoru_Shigemitsu_signs_the_Instrument_of_Surrender%2C_officially_ending_the_Second_World_War_-_Alt.jpg" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Mamoru_Shigemitsu_signs_the_Instrument_of_Surrender%2C_officially_ending_the_Second_World_War_-_Alt.jpg/330px-Mamoru_Shigemitsu_signs_the_Instrument_of_Surrender%2C_officially_ending_the_Second_World_War_-_Alt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Mamoru_Shigemitsu_signs_the_Instrument_of_Surrender%2C_officially_ending_the_Second_World_War_-_Alt.jpg/440px-Mamoru_Shigemitsu_signs_the_Instrument_of_Surrender%2C_officially_ending_the_Second_World_War_-_Alt.jpg 2x" data-file-width="5723" data-file-height="4550" /></a><figcaption>Pancernik <a href="/wiki/USS_Missouri_(BB-63)" title="USS Missouri (BB-63)">USS „Missouri”</a> w Zatoce Tokijskiej. Podpisanie aktu kapitulacji Japonii</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kapitulacja_Japonii" title="Kapitulacja Japonii">kapitulacja Japonii</a>.</i></div> <p>Jeszcze zanim doszło do zakończenia operacji sowieckich, cesarz <a href="/wiki/Hirohito" title="Hirohito">Hirohito</a> w radiowym <a href="/wiki/Or%C4%99dzie_kapitulacyjne_Hirohito" title="Orędzie kapitulacyjne Hirohito">orędziu do narodu</a> ogłosił kapitulację Japonii wobec aliantów. Podpisanie aktu kapitulacji<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79">[e]</a></sup> nastąpiło na pokładzie pancernika <a href="/wiki/USS_Missouri_(BB-63)" title="USS Missouri (BB-63)">USS „Missouri”</a> w Zatoce Tokijskiej 2 września 1945 r. Kapitulację przyjmował gen. <a href="/wiki/Douglas_MacArthur" title="Douglas MacArthur">Douglas MacArthur</a> jako główny dowódca sił alianckich, w obecności przedstawicieli wszystkich armii sojuszniczych, a na czele delegacji japońskiej stał minister spraw zagranicznych <a href="/wiki/Mamoru_Shigemitsu" title="Mamoru Shigemitsu">Mamoru Shigemitsu</a><sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80">[74]</a></sup>. Odrębny akt kapitulacji sił japońskich w Chinach podpisany został w <a href="/wiki/Nankin" title="Nankin">Nankinie</a> 9 września 1945<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81">[75]</a></sup>. </p><p>Kapitulacja Japonii oznaczała automatyczne odwołanie <a href="/wiki/Operacja_Downfall" title="Operacja Downfall">operacji Downfall</a>, alianckiego planu inwazji na <a href="/wiki/Wyspy_Japo%C5%84skie" title="Wyspy Japońskie">Wyspy Japońskie</a><sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82">[76]</a></sup>. </p><p>Główni przywódcy Japonii czasu wojny zostali postawieni przed międzynarodowym trybunałem. Siedmiu spośród nich – w tym premier Tōjō – zostało powieszonych, dwóch popełniło samobójstwo. </p><p>Traktat pokojowy (w którego podpisaniu nie brali udziału przedstawiciele ZSRR, stąd trwający do dzisiaj spór o <a href="/wiki/Sachalin" title="Sachalin">Sachalin</a> i <a href="/wiki/Wyspy_Kurylskie" title="Wyspy Kurylskie">Kuryle</a>) zawarty został w 1951 roku w <a href="/wiki/San_Francisco" title="San Francisco">San Francisco</a>, a okupacja została ostatecznie zdjęta po ratyfikacji tego traktatu w 1952<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83">[77]</a></sup>. </p><p>Wojna na Pacyfiku, wywołana przez militarystyczne koła w kręgach rządowych Japonii, zakończyła się całkowitą i bezdyskusyjną klęską tego kraju. Do Japonii wkroczyły okupacyjne wojska amerykańskie dowodzone przez gen. MacArthura. Główne wyspy archipelagu okupowane były do 1952 roku, a niektóre wyspy na Pacyfiku znajdują się pod wojskowym zarządem Stanów Zjednoczonych do dzisiaj. MacArthur okazał się jednak dobrym i sprawnym administratorem, któremu udało się przekonać Japończyków do celowości połączenia własnych tradycji z zachodnimi wartościami. Przeprowadziwszy radykalne zmiany w japońskiej konstytucji doprowadził do uznania wojny – jako sposobu rozwiązywania sporów politycznych – za nielegalną, zagwarantowania swobód politycznych i utworzenia demokratycznego państwa. Cesarz został pozbawiony większości prerogatyw politycznych i zmuszony do wyrzeczenia się nimbu boskości<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84">[78]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:USS_Missouri_(BB-63)_flyover,_Tokyo_Bay,_2_September_1945_(520775).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/USS_Missouri_%28BB-63%29_flyover%2C_Tokyo_Bay%2C_2_September_1945_%28520775%29.jpg/220px-USS_Missouri_%28BB-63%29_flyover%2C_Tokyo_Bay%2C_2_September_1945_%28520775%29.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/USS_Missouri_%28BB-63%29_flyover%2C_Tokyo_Bay%2C_2_September_1945_%28520775%29.jpg/330px-USS_Missouri_%28BB-63%29_flyover%2C_Tokyo_Bay%2C_2_September_1945_%28520775%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/USS_Missouri_%28BB-63%29_flyover%2C_Tokyo_Bay%2C_2_September_1945_%28520775%29.jpg/440px-USS_Missouri_%28BB-63%29_flyover%2C_Tokyo_Bay%2C_2_September_1945_%28520775%29.jpg 2x" data-file-width="2918" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Formacje samolotów <a href="/wiki/Grumman_TBF_Avenger" title="Grumman TBF Avenger">TBF</a>, <a href="/wiki/Grumman_F6F_Hellcat" title="Grumman F6F Hellcat">F6F</a>, <a href="/wiki/Curtiss_SB2C_Helldiver" title="Curtiss SB2C Helldiver">SB2C</a> i <a href="/wiki/Vought_F4U_Corsair" title="Vought F4U Corsair">F4U</a> przelatują nad flotami <a href="/wiki/United_States_Navy" title="United States Navy">amerykańską</a> i <a href="/wiki/Royal_Navy" title="Royal Navy">brytyjską</a> w <a href="/wiki/Zatoka_Tokijska" title="Zatoka Tokijska">Zatoce Tokijskiej</a> podczas ceremonii podpisania kapitulacji przez Japonię, 2 września 1945 r.</figcaption></figure> <p>W wyniku wojny zmienił się całkowicie układ sił w rejonie Oceanu Spokojnego. Większość wysp i archipelagów z obszaru objętego działaniami wojennymi znalazła się pod okupacją lub nadzorem państw alianckich (głównie Stanów Zjednoczonych), a większość z nich uzyskała niepodległość w latach siedemdziesiątych XX wieku. Wyspy Kurylskie i Sachalin znalazły się w obrębie Związku Sowieckiego, a <a href="/wiki/Korea_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Korea Północna">Korea Północna</a> i <a href="/wiki/Chiny" class="mw-redirect" title="Chiny">Chiny kontynentalne</a> w jego strefie wpływów. Na Tajwanie schronili się członkowie władz pobitego Kuomintangu, tworząc separatystyczne państwo pod nazwą <a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Republika Chińska</a>. Ogromne zmiany zaszły też w Azji południowo-wschodniej, gdzie w miejsce dawnych Indii Holenderskich powstała niepodległa <a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a>. Wolniej następowały zmiany w Indochinach, ale i tam doszło po latach do utworzenia nowych państw: <a href="/wiki/Kambod%C5%BCa" title="Kambodża">Kambodży</a>, <a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Syjamu</a>, <a href="/wiki/Laos" title="Laos">Laosu</a> i <a href="/wiki/Wietnam" title="Wietnam">Wietnamu</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=37" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=37" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">W <a href="/wiki/Japonia" title="Japonia">Japonii</a> za dzień zakończenia wojny uważa się 14 sierpnia. W rzeczywistości armia cesarska poddała się 15 sierpnia i ten właśnie dzień jest uważany w <a href="/wiki/Kraje_anglosaskie" title="Kraje anglosaskie">krajach anglosaskich</a> za dzień zwycięstwa nad Japonią (tzw. <i>V-J Day</i>, ang. <i>Victory in Japan Day</i>). Jednakże walki przeciwko wojskom radzieckim trwały jeszcze do 23 sierpnia. Formalny akt kapitulacji został podpisany 2 września na pancerniku USS „Missouri”. Odrębna ceremonia poddania się sił japońskich w Chinach odbyła się w <a href="/wiki/Nankin" title="Nankin">Nankinie</a> 9 września 1945.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Głównie udział <a href="/wiki/201_Meksyka%C5%84ski_Dywizjon_My%C5%9Bliwski" title="201 Meksykański Dywizjon Myśliwski">201 Meksykańskiego Dywizjonu Myśliwskiego</a> w <a href="/wiki/Bitwa_o_Luzon" title="Bitwa o Luzon">bitwie o Luzon</a>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Od 29 lipca 1938 r. do 13 kwietnia 1941 r. i ponownie od 9 sierpnia 1945 r. do końca wojny.</span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text">Tym razem była to bomba plutonowa <i><a href="/wiki/Fat_Man" title="Fat Man">Fat Man</a></i>.</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text">Postawiony został jeden warunek – nietykalność i zachowanie na tronie cesarza.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=38" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=38" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Team McChord remembers VJ Day.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Dear, I.C.B and Foot, M.R.D. (editors) (2005). „Australia”. The Oxford Companion to World War II. Oxford: Oxford University Press.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091126044307/http://www.soldat.ru/doc/casualties/book/chapter5_10_1.html#5_10_51">Россия и СССР в войнах XX века – Потери вооруженных сил</a>. soldat.ru. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.soldat.ru/doc/casualties/book/chapter5_10_1.html#5_10_51">tego adresu</a> (2009-11-26)].</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Stanley Karnow: <i>Vietnam: a history</i>, Viking Press, New York 1972, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0670746045" title="Specjalna:Książki/0670746045">ISBN <span class="isbn">0-670-74604-5</span></a>, s. 126.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">J. Lipiński, s. 469.</span> </li> <li id="cite_note-Johnson251-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Johnson251_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Johnson: <i>Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych</i>. 1992, s. 251.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+%C5%9Bwiata+od+roku+1917+do+lat+90-tych&rft.aulast=Johnson&rft.pages=251"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-Johnson253-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Johnson253_10-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Johnson253_10-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Johnson: <i>Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych</i>. 1992, s. 253.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+%C5%9Bwiata+od+roku+1917+do+lat+90-tych&rft.aulast=Johnson&rft.pages=253"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-Johnson421-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Johnson421_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Johnson: <i>Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych</i>. 1992, s. 321.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+%C5%9Bwiata+od+roku+1917+do+lat+90-tych&rft.aulast=Johnson&rft.pages=321"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Hall: <i>Japonia...</i>, s. 269.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Lipiński: <i>Druga wojna światowa na morzu</i>, s. 469.</span> </li> <li id="cite_note-Johnson419-14"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Johnson419_14-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Johnson419_14-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Paul Johnson: <i>Historia świata ..</i>. op.cit., s. 419.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+%C5%9Bwiata+..&rft.aulast=Johnson&rft.aufirst=Paul&rft.pub=op.cit.&rft.pages=419"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Hall: <i>Japonia...</i>, s. 279.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Lipiński: <i>Druga wojna światowa na morzu</i>, s. 470.</span> </li> <li id="cite_note-Johnson524-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Johnson524_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Paul Johnson: <i>Historia świata ..</i>. op.cit., s. 524.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+%C5%9Bwiata+..&rft.aulast=Johnson&rft.aufirst=Paul&rft.pub=op.cit.&rft.pages=524"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.ph/20130426191807/http://www.ilwu19.com/history/1930.htm">In 1930’s Seattle scrap steel was a case for trade sanctions</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dutcheastindies.webs.com/DEI_oil.html">Japan’s need for oil and the Embargo (1940–1941)</a> (ang.), 26 lipca to samo uczyniła Wielka Brytania, a 27 lipca Holandia.</span> </li> <li id="cite_note-ah-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ah_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Adam Leszczyński. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wyborcza.pl/alehistoria/1,133124,14231539,Wojna_o_czarne_zloto.html"><em>Wojna o czarne złoto</em></a>. „Ale historia”. 28/2013 (78), s. 11–12, 2013-07-08. Agora SA. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Wojna+o+czarne+z%C5%82oto&rft.jtitle=Ale+historia&rft.date=2013-07-08&rft.volume=28%2F2013+%2878%29&rft.aulast=Leszczy%C5%84ski&rft.aufirst=Adam&rft.pages=11%E2%80%9312&rft_id=http%3A%2F%2Fwyborcza.pl%2Falehistoria%2F1%2C133124%2C14231539%2CWojna_o_czarne_zloto.html"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-autonazwa1-21"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_21-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autonazwa1_21-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Hall: <i>Japonia...</i>, s. 284.</span> </li> <li id="cite_note-Lip471-22"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Lip471_22-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Lip471_22-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Lipiński: <i>Druga wojna światowa na morzu</i>, s. 471.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Puyi" title="Puyi">Puyi Aisin Gioro</a>: <i><a href="/wiki/By%C5%82em_ostatnim_cesarzem_Chin" title="Byłem ostatnim cesarzem Chin">Byłem ostatnim cesarzem Chin</a></i>. Wydawnictwo Łódzkie, 1983. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321807453" title="Specjalna:Książki/8321807453">ISBN <span class="isbn">83-218-0745-3</span></a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321807860" title="Specjalna:Książki/8321807860">ISBN <span class="isbn">83-218-0786-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%5B%5BBy%C5%82em+ostatnim+cesarzem+Chin%5D%5D&rft.aulast=Aisin+Gioro&rft.aufirst=Puyi&rft.pub=Wydawnictwo+%C5%81%C3%B3dzkie"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Frank Dorn: <i>The Sino-Japanese War, 1937–41: From Marco Polo Bridge to Pearl Harbor</i>. MacMillan. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0025322001" title="Specjalna:Książki/0025322001">ISBN <span class="isbn isbn-do-sprawdzenia">0-02-53220-01</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Sino-Japanese+War%2C+1937%E2%80%9341%3A+From+Marco+Polo+Bridge+to+Pearl+Harbor&rft.aulast=Dorn&rft.aufirst=Frank&rft.pub=MacMillan&rft.isbn=0-02-53220-01"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hall: <i>Japonia: od czasów najdawniejszych do dzisiaj</i>. 1979, s. 281.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Japonia%3A+od+czas%C3%B3w+najdawniejszych+do+dzisiaj&rft.aulast=Hall&rft.pages=281"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-combined-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-combined_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.combinedfleet.com/kaigun.htm">Imperial Japanese Navy Page</a>. combinedfleet.com. [dostęp 2014-08-06]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matanle: <i>World War II</i>. 1995, s. 107.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+War+II&rft.aulast=Matanle&rft.pages=107"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matanle: <i>World War II</i>. 1995, s. 108.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+War+II&rft.aulast=Matanle&rft.pages=108"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matanle: <i>World War II</i>. 1995, s. 110.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+War+II&rft.aulast=Matanle&rft.pages=110"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matanle: <i>World War II</i>. 1995, s. 111.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+War+II&rft.aulast=Matanle&rft.pages=111"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-USIS0-31"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-USIS0_31-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS0_31-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">United States Information Service: <i>Druga wojna światowa</i>. 1990, s. 7–12.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa&rft.au=United+States+Information+Service&rft.pages=7%E2%80%9312"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-USIS1-32"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-6">g</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-7">h</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-8">i</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-9">j</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-10">k</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-11">l</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-12">m</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-13">n</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-14">o</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS1_32-15">p</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">United States Information Service: <i>Druga wojna światowa</i>. 1990, s. 111–114.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa&rft.au=United+States+Information+Service&rft.pages=111%E2%80%93114"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-USIS2-33"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-6">g</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-7">h</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-8">i</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-9">j</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-10">k</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-11">l</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-12">m</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-13">n</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-14">o</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-15">p</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-16">q</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-17">r</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-18">s</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-19">t</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-20">u</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-21">v</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-22">w</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-23">x</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-24">y</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-25">z</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-26">aa</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-27">ab</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-28">ac</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-29">ad</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-30">ae</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-31">af</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-32">ag</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-33">ah</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-34">ai</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-35">aj</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-36">ak</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-37">al</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-38">am</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-39">an</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS2_33-40">ao</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">United States Information Service: <i>Druga wojna światowa</i>. 1990, s. 116–127.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa&rft.au=United+States+Information+Service&rft.pages=116%E2%80%93127"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-USIS5-34"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-USIS5_34-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS5_34-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS5_34-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS5_34-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS5_34-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">United States Information Service: <i>Druga wojna światowa</i>. 1990, s. 127–133.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa&rft.au=United+States+Information+Service&rft.pages=127%E2%80%93133"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-USIS3-35"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-6">g</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-7">h</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-8">i</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-9">j</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS3_35-10">k</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">United States Information Service: <i>Druga wojna światowa</i>. 1990, s. 133–136.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa&rft.au=United+States+Information+Service&rft.pages=133%E2%80%93136"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Lipiński: <i>Druga wojna światowa na morzu</i>. 1976, s. 493.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa+na+morzu&rft.aulast=Lipi%C5%84ski&rft.pages=493"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">Milner: <i>Victory in Papua</i>, s. 377–378.</span> </li> <li id="cite_note-USIS4-38"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-USIS4_38-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS4_38-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS4_38-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS4_38-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-USIS4_38-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">United States Information Service: <i>Druga wojna światowa</i>. 1990, s. 142–152.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa&rft.au=United+States+Information+Service&rft.pages=142%E2%80%93152"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-AmSub-39"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-AmSub_39-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-AmSub_39-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-AmSub_39-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-AmSub_39-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Norman. Polmar: <i>The American submarine</i>. Annapolis, Md.: Nautical Aviation Pub. Co. of America, 1981, s. 57–72. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0933852142" title="Specjalna:Książki/0933852142">ISBN <span class="isbn">0-933852-14-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+American+submarine&rft.aulast=Polmar&rft.aufirst=Norman.&rft.date=1981&rft.pub=Nautical+Aviation+Pub.+Co.+of+America&rft.place=Annapolis%2C+Md.&rft.pages=57%E2%80%9372&rft.isbn=0-933852-14-2"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-CWS-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CWS_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Norman Polmar: <i>Cold War Submarines, The Design and Construction of U.S. and Soviet Submarines</i>. K.J. More. Potomac Books, Inc., 2003, s. 348, pkt. 4. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1574885308" title="Specjalna:Książki/1574885308">ISBN <span class="isbn">1-57488-530-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cold+War+Submarines%2C+The+Design+and+Construction+of+U.S.+and+Soviet+Submarines&rft.aulast=Polmar&rft.aufirst=Norman&rft.pub=Potomac+Books%2C+Inc.&rft.pages=348%2C+pkt.+4&rft.isbn=1-57488-530-8"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Death-Atlantyk-41"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Death-Atlantyk_41-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Death-Atlantyk_41-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Michael Sturma: <i>Death at a distance</i>, s. 25–41.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Blair: <i>Silent Victory</i>. s. 993.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Silent+Victory&rft.aulast=Blair&rft.pages=993"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-ImpJapanNavy-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ImpJapanNavy_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.combinedfleet.com/ss.htm">Submarines of the Imperial Japanese Navy</a>. combinedfleet.com. [dostęp 2011-05-05]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-WaW_subm-44"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-WaW_subm_44-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-WaW_subm_44-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Paul E. Fontenoy: <i>Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare)</i>. ABC-CLIO, marzec 2007, s. 38. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1851095632" title="Specjalna:Książki/1851095632">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">1-85109-563-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Submarines%3A+An+Illustrated+History+of+Their+Impact+%28Weapons+and+Warfare%29&rft.aulast=Fontenoy&rft.aufirst=Paul+E.&rft.date=marzec+2007&rft.pub=ABC-CLIO&rft.pages=38&rft.isbn=1851095632"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-BlairHypo-45"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-BlairHypo_45-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-BlairHypo_45-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-BlairHypo_45-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-BlairHypo_45-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text">Clay Blair: <i>Silent victory</i>, s. 73–80.</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Lipiński: <i>Druga wojna światowa na morzu</i>. 1976, s. 508.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa+na+morzu&rft.aulast=Lipi%C5%84ski&rft.pages=508"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-Parshall-47"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Parshall_47-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Parshall_47-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">J. Parshall, A. Tully: <i>Shattered Sword</i>, s. 422.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text">Mark Stille: <i>Pacific Carrier War</i>, s. 153</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text">John Miller jr.: <i>United States Army in World War II: The War in the Pacific: Guadalcanal, the First Offensive</i>, s. 356.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text">James Hornfischer: <i>Neptune's Inferno</i>, s. 437</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text">Ian Toll: <i>The Conquering Tides</i> s. 187</span> </li> <li id="cite_note-Parshall-Force-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Parshall-Force_53-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Parshall, J., Tully, A.: <i>Shattered Sword</i>, s. 416-417</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text">James Hornfischer: <i>Neptune's Inferno</i>, s. 352</span> </li> <li id="cite_note-Lip516-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lip516_55-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Lipiński: <i>Druga wojna światowa na morzu</i>. 1976, s. 516.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa+na+morzu&rft.aulast=Lipi%C5%84ski&rft.pages=516"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Lipiński: <i>Druga wojna światowa na morzu</i>. 1976, s. 551.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa+na+morzu&rft.aulast=Lipi%C5%84ski&rft.pages=551"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text">Richard B. Frank: <i>Guadalcanal: The Definitive Account of the Land Battle</i>, s. 24.</span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text">M. Hastings, <i>Retribution</i>, s. 23.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Bill D. Ross: <i>Peleliu: Tragic Triumph</i>. Nowy Jork: Random House, 1991, s. 6. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0394565886" title="Specjalna:Książki/0394565886">ISBN <span class="isbn">0-394-56588-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Peleliu%3A+Tragic+Triumph&rft.aulast=Ross&rft.aufirst=Bill+D.&rft.pub=Random+House&rft.place=Nowy+Jork&rft.pages=6&rft.isbn=0-394-56588-6"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hastings: <i>Retribution</i>. 2009, s. 18–31.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Retribution&rft.au=Hastings&rft.pages=18%E2%80%9331"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hastings: <i>Retribution</i>. 2009, s. 68.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Retribution&rft.au=Hastings&rft.pages=68"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hastings: <i>Retribution</i>. 2009, s. 216.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Retribution&rft.au=Hastings&rft.pages=216"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hastings: <i>Retribution</i>. 2009, s. 330.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Retribution&rft.au=Hastings&rft.pages=330"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 971–973.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=971%E2%80%93973"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 975–976.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=975%E2%80%93976"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 979–980.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=979%E2%80%93980"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Ross: <i>Peleliu</i>. 1991, s. 339.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Peleliu&rft.au=Ross&rft.pages=339"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 981.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=981"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Z. Flisowski: <i>Burza nad Pacyfikiem</i>. T. 2. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321004121" title="Specjalna:Książki/8321004121">ISBN <span class="isbn">83-210-0412-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Burza+nad+Pacyfikiem&rft.aulast=Flisowski&rft.aufirst=Z.&rft.pub=Wydawnictwo+Pozna%C5%84skie&rft.place=Pozna%C5%84&rft.isbn=83-210-0412-1"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 1067.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=1067"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hall: <i>Japonia: od czasów najdawniejszych do dzisiaj</i>. 1979, s. 287.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Japonia%3A+od+czas%C3%B3w+najdawniejszych+do+dzisiaj&rft.aulast=Hall&rft.pages=287"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 1072.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=1072"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 1081.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=1081"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matanle: <i>World War II</i>. 1995, s. 382–394.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+War+II&rft.aulast=Matanle&rft.pages=382%E2%80%93394"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matanle: <i>World War II</i>. 1995, s. 385.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+War+II&rft.aulast=Matanle&rft.pages=385"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 1083.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=1083"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 1085.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=1085"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matanle: <i>World War II</i>. 1995, s. 387.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+War+II&rft.aulast=Matanle&rft.pages=387"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Piekałkiewicz: <i>Kalendarium wydarzeń II wojny światowej</i>. 1985, s. 1086–1087.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+wydarze%C5%84+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.au=Pieka%C5%82kiewicz&rft.pages=1086%E2%80%931087"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book" id="CITEREFGiangreco2009">Dennis M. Giangreco: <i>Hell to Pay: Operation Downfall and the Invasion of Japan, 1945–1947</i>. Annapolis, MD: Naval Institute Press, 2009, s. 19. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781591143161" title="Specjalna:Książki/9781591143161">ISBN <span class="isbn">978-1-59114-316-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Hell+to+Pay%3A+Operation+Downfall+and+the+Invasion+of+Japan%2C+1945%E2%80%931947&rft.aulast=Giangreco&rft.aufirst=Dennis+M.&rft.pub=Naval+Institute+Press&rft.place=Annapolis%2C+MD&rft.pages=19&rft.isbn=978-1-59114-316-1"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hall: <i>Japonia: od czasów najdawniejszych do dzisiaj</i>. 1979, s. 292.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Japonia%3A+od+czas%C3%B3w+najdawniejszych+do+dzisiaj&rft.aulast=Hall&rft.pages=292"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hall: <i>Japonia: od czasów najdawniejszych do dzisiaj</i>. 1979, s. 288.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Japonia%3A+od+czas%C3%B3w+najdawniejszych+do+dzisiaj&rft.aulast=Hall&rft.pages=288"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&veaction=edit&section=39" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&section=39" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book">Clay Blair: <i>Silent Victory: The U.S. Submarine War Against Japan</i>. Philadelphia: Lippincott, 1995. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780397007530" title="Specjalna:Książki/9780397007530">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-0-397-00753-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Silent+Victory%3A+The+U.S.+Submarine+War+Against+Japan&rft.aulast=Blair&rft.aufirst=Clay&rft.pub=Lippincott&rft.place=Philadelphia&rft.isbn=9780397007530"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">J.W. Hall: <i>Japonia: od czasów najdawniejszych do dzisiaj</i>. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306002059" title="Specjalna:Książki/8306002059">ISBN <span class="isbn">83-06-00205-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Japonia%3A+od+czas%C3%B3w+najdawniejszych+do+dzisiaj&rft.aulast=Hall&rft.aufirst=J.W.&rft.pub=Pa%C5%84stwowy+Instytut+Wydawniczy&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-06-00205-9"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Max Hastings: <i>Retribution: The Battle for Japan 1944-45</i>. New York: Vintage Books, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780307275363" title="Specjalna:Książki/9780307275363">ISBN <span class="isbn">978-0-307-27536-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Retribution%3A+The+Battle+for+Japan+1944-45&rft.aulast=Hastings&rft.aufirst=Max&rft.pub=Vintage+Books&rft.place=New+York&rft.isbn=978-0-307-27536-3"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">W.J. Holland: <i>The Navy</i>. Nowy Jork: Barnes & Noble Books, 2000, seria: Naval Historical Foundation. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/076076218X" title="Specjalna:Książki/076076218X">ISBN <span class="isbn">0-7607-6218-X</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Navy&rft.aulast=Holland&rft.aufirst=W.J.&rft.pub=Barnes+%26+Noble+Books&rft.place=Nowy+Jork&rft.series=Naval+Historical+Foundation&rft.isbn=0-7607-6218-X"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">James D. Hornfischer: <i>Neptune's Inferno: The U.S. Navy at Guadalcanal</i>. <a href="/wiki/Nowy_Jork" title="Nowy Jork">Nowy Jork</a>: Bantam Books, 2011. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/055380670X" title="Specjalna:Książki/055380670X">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-553-80670-X</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Neptune%27s+Inferno%3A+The+U.S.+Navy+at+Guadalcanal&rft.aulast=Hornfischer&rft.aufirst=James+D.&rft.date=2011&rft.pub=Bantam+Books&rft.place=%5B%5BNowy+Jork%5D%5D&rft.isbn=055380670X"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Paul Johnson: <i>Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych</i>. Londyn: Wydawnictwo Puls, 1992. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0907587798" title="Specjalna:Książki/0907587798">ISBN <span class="isbn">0-907587-79-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+%C5%9Bwiata+od+roku+1917+do+lat+90-tych&rft.aulast=Johnson&rft.aufirst=Paul&rft.pub=Wydawnictwo+Puls&rft.place=Londyn&rft.isbn=0-907587-79-8"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Jerzy Lipiński: <i>Druga wojna światowa na morzu</i>. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1976.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa+na+morzu&rft.aulast=Lipi%C5%84ski&rft.aufirst=Jerzy&rft.pub=Wydawnictwo+Morskie&rft.place=Gda%C5%84sk"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Ivor Matanle: <i>World War II</i>. Nowy Jork: Military Press, 1995.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+War+II&rft.aulast=Matanle&rft.aufirst=Ivor&rft.pub=Military+Press&rft.place=Nowy+Jork"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMillett1991">Allan R. Millett: <i>Semper fidelis. The history of the United States Marine Corps</i>. Wyd. Rev. and expanded ed. New York Toronto: Free Press Maxwell Macmillan Canada Maxwell Macmillan International, 1991. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0029215951" title="Specjalna:Książki/0029215951">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-02-921595-1</span></a>. <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/812711990">812711990</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Semper+fidelis.+The+history+of+the+United+States+Marine+Corps&rft.aulast=Millett&rft.aufirst=Allan+R.&rft.edition=Rev.+and+expanded+ed&rft.pub=Free+Press+Maxwell+Macmillan+Canada+Maxwell+Macmillan+International&rft.place=New+York+Toronto&rft.isbn=0029215951&rft_id=info:oclcnum/812711990"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book">Joseph N. Mueller: <i>Guadalcanal 1942: The Marines Strike Back</i>. Londyn: Reed International Books, 1997. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1855322536" title="Specjalna:Książki/1855322536">ISBN <span class="isbn">1-85532-253-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Guadalcanal+1942%3A+The+Marines+Strike+Back&rft.aulast=Mueller&rft.aufirst=Joseph+N.&rft.pub=Reed+International+Books&rft.place=Londyn&rft.isbn=1-85532-253-6"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Jonathan Parshall, Anthony Tully: <i>Shattered Sword: The Untold Story of the Battle of Midway</i>. Potomac Books, 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1574889230" title="Specjalna:Książki/1574889230">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">1-57488-923-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Shattered+Sword%3A+The+Untold+Story+of+the+Battle+of+Midway&rft.aulast=Parshall&rft.aufirst=Jonathan&rft.date=2005&rft.pub=Potomac+Books&rft.isbn=1574889230"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Janusz Piekałkiewicz: <i>Kalendarium II wojny światowej</i>. Warszawa: 1997. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386510781" title="Specjalna:Książki/8386510781">ISBN <span class="isbn">83-86510-78-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kalendarium+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.aulast=Pieka%C5%82kiewicz&rft.aufirst=Janusz&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-86510-78-1"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Norman. Polmar: <i>The American submarine</i>. Annapolis, Md.: Nautical Aviation Pub. Co. of America, 1981. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0933852142" title="Specjalna:Książki/0933852142">ISBN <span class="isbn">0-933852-14-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+American+submarine&rft.aulast=Polmar&rft.aufirst=Norman.&rft.date=1981&rft.pub=Nautical+Aviation+Pub.+Co.+of+America&rft.place=Annapolis%2C+Md.&rft.isbn=0-933852-14-2"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Bill D. Ross: <i>Peleliu: Tragic Triumph</i>. New York: Random House, 1991. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0394565886" title="Specjalna:Książki/0394565886">ISBN <span class="isbn">0-394-56588-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Peleliu%3A+Tragic+Triumph&rft.au=Bill+D.+Ross&rft.pub=Random+House&rft.place=New+York&rft.isbn=0-394-56588-6"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Bill Sloan: <i>The Ultimate Battle: Okinawa 1945 – The Last Epic Struggle of World War II</i>. Nowy Jork: Simon & Schuster, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780743292467" title="Specjalna:Książki/9780743292467">ISBN <span class="isbn">978-0-7432-9246-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Ultimate+Battle%3A+Okinawa+1945+%E2%80%93+The+Last+Epic+Struggle+of+World+War+II&rft.aulast=Sloan&rft.aufirst=Bill&rft.pub=Simon+%26+Schuster&rft.place=Nowy+Jork&rft.isbn=978-0-7432-9246-7"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Mark Stille: <i>Pacific Carrier War: Carrier Combat from Pearl Harbor to Okinawa</i>. Osprey, 2021. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1472826337" title="Specjalna:Książki/1472826337">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">1-4728-2633-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pacific+Carrier+War%3A+Carrier+Combat+from+Pearl+Harbor+to+Okinawa&rft.aulast=Stille&rft.aufirst=Mark&rft.date=2021&rft.pub=Osprey&rft.isbn=1472826337"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">United States Information Service: <i>Druga wojna światowa</i>. Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8303031031" title="Specjalna:Książki/8303031031">ISBN <span class="isbn">83-03-03103-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Druga+wojna+%C5%9Bwiatowa&rft.aulast=United+States+Information+Service&rft.pub=Krajowa+Agencja+Wydawnicza&rft.place=Lublin&rft.isbn=83-03-03103-1"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">The Army Historical Foundation: <i>U.S. Army: a Complete History</i>. Nowy Jork: Beaux Arts Editions, 2004. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780883636404" title="Specjalna:Książki/9780883636404">ISBN <span class="isbn">978-0-88363-640-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=U.S.+Army%3A+a+Complete+History&rft.aulast=The+Army+Historical+Foundation&rft.pub=Beaux+Arts+Editions&rft.place=Nowy+Jork&rft.isbn=978-0-88363-640-4"></span></cite><span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">Sprawdź autora:1.</span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Michael Sturma: <i>Death at a distance: the loss of the legendary USS Harder</i>. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1591148456" title="Specjalna:Książki/1591148456">ISBN <span class="isbn">1-59114-845-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Death+at+a+distance%3A+the+loss+of+the+legendary+USS+Harder&rft.aulast=Sturma&rft.aufirst=Michael&rft.date=2006&rft.pub=Naval+Institute+Press&rft.place=Annapolis%2C+Md.&rft.isbn=1-59114-845-6"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Ian W. Toll: <i>The Conquering Tide</i>. T. War in the Pacific Islands, 1942–1944. <a href="/wiki/Nowy_Jork" title="Nowy Jork">Nowy Jork</a>: Norton & Company, September 21, 2015, seria: Pacific War Trilogy. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0393080641" title="Specjalna:Książki/0393080641">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-393-08064-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Conquering+Tide&rft.aulast=Toll&rft.aufirst=Ian+W.&rft.date=September+21%2C+2015&rft.pub=Norton+%26+Company&rft.place=%5B%5BNowy+Jork%5D%5D&rft.series=Pacific+War+Trilogy&rft.isbn=0393080641"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li>Seria <i>United States Army in World War II: The War in the Pacific</i>: <ol><li>Louis Morton: <i>The Fall of the Philippines</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1989, Library of Congress 53-63678</li> <li>John Miller Jr.: <i>Guadalcanal: the First Offensive</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1989, Library of Congress 50-13988</li> <li>John Miller Jr.: <i>Cartwheel: the Reduction of Rabaul</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1990, Library of Congress 59-60004</li> <li>Philip A. Crowl i Edmund G. Love: <i>Seizure of the Gilberts and Marshalls</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1993, Library of Congress 55-60002</li> <li>Samuel Milner: <i>Victory in Papua</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1989, Library of Congress 56-60004</li> <li>Philip A. Crowl: <i>Campaign in the Marianas</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1993, Library of Congress 60-60000</li> <li>Robert Ross Smith: <i>The Approach to the Philippines</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1984, Library of Congress 53-60474</li> <li>M. Hamlin Cannon: <i>Leyte: the Return to the Philippines</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1993, Library of Congress 53-61979</li> <li>Robert Ross Smith: <i>Triumph in the Philippines</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1991, Library of Congress 62-60000</li> <li>Roy E. Appleman, James M. Burns, Russell A. Gugeler i John Stevens: <i>Okinawa: the Last Battle</i>, Center of Military History United States Army, Washington D.C., 1993, Library of Congress 49-45742</li></ol></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Wojna_na_Pacyfiku" title="Szablon:Wojna na Pacyfiku"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Wojna_na_Pacyfiku&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Wojna na Pacyfiku (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Wojna_na_Pacyfiku&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a class="mw-selflink selflink">Wojna na Pacyfiku</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Okres<br />ofensywy japońskiej</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Atak_na_Pearl_Harbor" title="Atak na Pearl Harbor">Pearl Harbor</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_wysp%C4%99_Wake" title="Bitwa o wyspę Wake">Wake (I)</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Guam_(1941)" title="Bitwa o Guam (1941)">Guam</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Hongkong" title="Bitwa o Hongkong">Hongkong</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_w_Holenderskich_Indiach_Wschodnich" title="Kampania w Holenderskich Indiach Wschodnich">Holenderskie Indie Wschodnie</a> <ul><li><a href="/wiki/ABDA" title="ABDA">ABDA</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Borneo_(1941%E2%80%931942)" title="Bitwa o Borneo (1941–1942)">Borneo</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Tarakan_(1942)" title="Bitwa o Tarakan (1942)">Tarakan (I)</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Manado" title="Bitwa o Manado">Manado</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Balikpapan_(1942)" title="Bitwa pod Balikpapan (1942)">Balikpapan (I)</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Sumatr%C4%99" title="Bitwa o Sumatrę">Sumatra</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_cie%C5%9Bninie_Badung" title="Bitwa w cieśninie Badung">Cieśnina Badung</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Jawajskim" title="Bitwa na Morzu Jawajskim">Morze Jawajskie</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_Cie%C5%9Bninie_Sundajskiej" title="Bitwa w Cieśninie Sundajskiej">Cieśnina Sundajska</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Jaw%C4%99" title="Bitwa o Jawę">Jawa</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Rajdy_na_Wyspy_Marshalla_i_Gilberta" title="Rajdy na Wyspy Marshalla i Gilberta">Rajd na wyspy Marshalla i Gilberta</a></li> <li><a href="/wiki/Rajd_na_atol_Wake" title="Rajd na atol Wake">Wake (II)</a></li> <li><a href="/wiki/Rajd_na_Marcus" title="Rajd na Marcus">Marcus</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Kuantanem" title="Bitwa pod Kuantanem">Kuantan</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Malaje" title="Bitwa o Malaje">Malaje</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Singapur" title="Bitwa o Singapur">Singapur (I)</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_filipi%C5%84ska_(1941%E2%80%931942)" title="Kampania filipińska (1941–1942)">Filipiny (I)</a> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_o_Bataan" title="Bitwa o Bataan">Bataan</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Corregidor_(1942)" title="Bitwa o Corregidor (1942)">Corregidor (I)</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Japo%C5%84ska_inwazja_na_Birm%C4%99" title="Japońska inwazja na Birmę">Birma (I)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kampania_birma%C5%84ska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kampania birmańska (strona nie istnieje)">Birma (II)</a></li> <li><a href="/wiki/Zdobycie_Rabaulu" title="Zdobycie Rabaulu">Rabaul (I)</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Australi%C4%99_(termin)" title="Bitwa o Australię (termin)">Australia</a> <ul><li><a href="/wiki/Bombardowanie_Darwin" title="Bombardowanie Darwin">Darwin</a></li> <li><a href="/wiki/Atak_na_Broome" title="Atak na Broome">Broome</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Koralowym" title="Bitwa na Morzu Koralowym">Morze Koralowe</a></li> <li><a href="/wiki/Atak_na_port_w_Sydney" title="Atak na port w Sydney">Sydney</a></li> <li><a href="/wiki/Konw%C3%B3j_GP-55" title="Konwój GP-55">Konwój GP-55</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Timor" title="Bitwa o Timor">Timor</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_K" title="Operacja K">Operacja K</a></i></li> <li><a href="/wiki/Rajd_na_Ocean_Indyjski" title="Rajd na Ocean Indyjski">Ocean Indyjski</a></li> <li><a href="/wiki/Rajd_Doolittle%E2%80%99a" title="Rajd Doolittle’a">Rajd Doolittle’a</a></li> <li><a href="/wiki/Walki_o_Wyspy_Aleuckie" title="Walki o Wyspy Aleuckie">Wyspy Aleuckie</a> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_o_Attu" title="Bitwa o Attu">Attu</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_Wysp_Komandorskich" title="Bitwa koło Wysp Komandorskich">Wyspy Komandorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Zaj%C4%99cie_Tulagi,_Gavutu_i_Tanambogo_przez_Japoni%C4%99" title="Zajęcie Tulagi, Gavutu i Tanambogo przez Japonię">Tulagi, Gavutu i Tanambogo</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Okres<br />ofensywy amerykańskiej</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Midway" title="Bitwa pod Midway">Midway</a></li> <li><a href="/wiki/Bombardowanie_Fortu_Stevensa" title="Bombardowanie Fortu Stevensa">Fort Stevensa</a></li> <li><a href="/wiki/Walki_na_Nowej_Gwinei" title="Walki na Nowej Gwinei">Nowa Gwinea</a> <ul><li><a href="/wiki/Walki_na_szlaku_Kokoda" title="Walki na szlaku Kokoda">Szlak Kokoda</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_Zatoce_Milne%E2%80%99a" title="Bitwa w Zatoce Milne’a">Zatoka Milne’a</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Buna-Gona" title="Bitwa o Buna-Gona">Buna-Gona</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Wau" title="Bitwa o Wau">Wau</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Bismarcka" title="Bitwa na Morzu Bismarcka">Morze Bismarcka</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Cartwheel" title="Operacja Cartwheel">Operacja Cartwheel</a></i></li> <li><a href="/wiki/Walki_o_Salamaua_%E2%80%93_Lae_%E2%80%93_Finschhafen" title="Walki o Salamaua – Lae – Finschhafen">Salamaua – Lae – Finschhafen</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_przyl%C4%85dek_Gloucester" title="Bitwa o przylądek Gloucester">Przylądek Gloucester</a></li> <li><a href="/wiki/Walki_o_Wyspy_Admiralicji" title="Walki o Wyspy Admiralicji">Wyspy Admiralicji</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Plover" title="Operacja Plover">Operacja Plover</a></i></li> <li><a href="/wiki/Rajd_na_Makin" title="Rajd na Makin">Makin</a></li> <li><a href="/wiki/Japo%C5%84skie_naloty_na_Oregon" title="Japońskie naloty na Oregon">Oregon</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_na_Wyspach_Salomona" title="Kampania na Wyspach Salomona">Wyspy Salomona</a> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wyspy_Savo" title="Bitwa koło wyspy Savo">Savo</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wschodnich_Wysp_Salomona" title="Bitwa koło wschodnich Wysp Salomona">Wschodnie Wyspy Salomona</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_przyl%C4%85dka_%C3%89sperance" title="Bitwa koło przylądka Ésperance">Przylądek Ésperance</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wysp_Santa_Cruz" title="Bitwa koło wysp Santa Cruz">Wyspy Santa Cruz</a></li> <li><a href="/wiki/I_bitwa_pod_Guadalcanalem" title="I bitwa pod Guadalcanalem">Guadalacanal (I)</a></li> <li><a href="/wiki/II_bitwa_pod_Guadalcanalem" title="II bitwa pod Guadalcanalem">Guadalcanal (II)</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Tassafarong%C4%85" title="Bitwa pod Tassafarongą">Tassafaronga</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_wyspy_Rennell" title="Bitwa koło wyspy Rennell">Rennell</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_morska_MV_Ondina_i_HMIS_Bengal_z_Aikoku_Maru_i_Hokoku_Maru" title="Bitwa morska MV Ondina i HMIS Bengal z Aikoku Maru i Hokoku Maru">Bitwa morska MV Ondina i HMIS Bengal z Aikoku Maru i Hokoku Maru</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_cie%C5%9Bninie_Blackett" title="Bitwa w cieśninie Blackett">Cieśnina Blackett</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Vengeance" title="Operacja Vengeance">Operacja Vengeance</a></i></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_zachodni_Hubei" title="Bitwa o zachodni Hubei">zachodni Hubei</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Now%C4%85_Georgi%C4%99" title="Bitwa o Nową Georgię">Nowa Georgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_zatoce_Kula" title="Bitwa w zatoce Kula">Zatoka Kula</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Kolombangar%C4%85" title="Bitwa pod Kolombangarą">Kolombangara</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_zatoce_Vella" title="Bitwa w zatoce Vella">Zatoka Vella</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Horaniu" title="Bitwa pod Horaniu">Horaniu</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Vella_Lavella" title="Bitwa o Vella Lavella">Vella Lavella (lądowa)</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Jaywick" title="Operacja Jaywick">Operacja Jaywick</a></i></li> <li><a href="/wiki/Kampania_o_p%C3%B3%C5%82wysep_Huon" title="Kampania o półwysep Huon">Półwysep Huon</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Vella_Lavella" title="Bitwa pod Vella Lavella">Vella Lavella (morska)</a></li> <li><a href="/wiki/Powstanie_w_Jesselton" title="Powstanie w Jesselton">Jesselton</a></li> <li><a href="/wiki/Rajd_na_Choiseul" title="Rajd na Choiseul">Choiseul</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Treasury_Islands" title="Bitwa o Treasury Islands">Treasury</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_o_Wysp%C4%99_Bougainville%E2%80%99a" title="Kampania o Wyspę Bougainville’a">Bougainville</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_Zatoce_Cesarzowej_Augusty" title="Bitwa w Zatoce Cesarzowej Augusty">Zatoka Cesarzowej Augusty</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Changde" title="Bitwa o Changde">Changde</a></li> <li><a href="/wiki/Bombardowanie_Rabaulu_(listopad_1943)" title="Bombardowanie Rabaulu (listopad 1943)">Rabaul (II)</a></li> <li><a href="/wiki/Naloty_na_Singapur_(1944%E2%80%931945)" title="Naloty na Singapur (1944–1945)">Singapur (II)</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_ko%C5%82o_Przyl%C4%85dka_%C5%9Awi%C4%99tego_Jerzego" title="Bitwa koło Przylądka Świętego Jerzego">Przylądek Świętego Jerzego</a></li> <li><a href="/wiki/Walki_o_Wyspy_Gilberta" title="Walki o Wyspy Gilberta">Atol Tarawa</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_o_Now%C4%85_Brytani%C4%99" title="Kampania o Nową Brytanię">Nowa Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/Walki_o_Wyspy_Marshalla" title="Walki o Wyspy Marshalla">Wyspy Marshalla</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Hailstone" title="Operacja Hailstone">Operacja Hailstone</a></i></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Imphal" title="Bitwa o Imphal">Imphal</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Kohim%C4%99" title="Bitwa o Kohimę">Kohima</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Ichi-g%C5%8D" title="Operacja Ichi-gō">Operacja Ichi-gō</a></i> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Guilin-Liuzhou" title="Bitwa pod Guilin-Liuzhou">Guilin-Liuzhou</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Konw%C3%B3j_Take-Ichi" title="Konwój Take-Ichi">Konwój Take-Ichi</a></li> <li><a href="/wiki/Walki_o_archipelag_Marian%C3%B3w" title="Walki o archipelag Marianów">Mariany</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_na_Morzu_Filipi%C5%84skim" title="Bitwa na Morzu Filipińskim">Morze Filipińskie</a></li> <li><a href="/wiki/Konw%C3%B3j_HI-72" title="Konwój HI-72">Konwój HI-72</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Morotai" title="Bitwa o Morotai">Morotai</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Peleliu" title="Bitwa o Peleliu">Peleliu</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Angaur" title="Bitwa o Angaur">Angaur</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_filipi%C5%84ska_(1944%E2%80%931945)" title="Kampania filipińska (1944–1945)">Filipiny (II)</a> <ul><li><a href="/wiki/Walki_o_Leyte" title="Walki o Leyte">Leyte</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_zatoce_Leyte" title="Bitwa w zatoce Leyte">Zatoka Leyte</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bitwa_w_zatoce_Ormoc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bitwa w zatoce Ormoc (strona nie istnieje)">Zatoka Ormoc</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Mindoro" title="Bitwa o Mindoro">Mindoro</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Luzon" title="Bitwa o Luzon">Luzon</a></li> <li><a href="/wiki/L%C4%85dowanie_w_zatoce_Lingayen" title="Lądowanie w zatoce Lingayen">Zatoka Lingayen</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Manil%C4%99_(1945)" title="Bitwa o Manilę (1945)">Manila</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Corregidor_(1945)" title="Bitwa o Corregidor (1945)">Corregidor (II)</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Mindanao" title="Bitwa o Mindanao">Mindanao</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kampania_o_Aitape_%E2%80%93_Wewak" title="Kampania o Aitape – Wewak">Aitape – Wewak</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Ramree" title="Bitwa o Ramree">Ramree</a></li> <li><a href="/wiki/Rajd_na_Cabanatuan" title="Rajd na Cabanatuan">Cabanatuan</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Kita" title="Operacja Kita">Operacja Kita</a></i></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Iwo_Jim%C4%99" title="Bitwa o Iwo Jimę">Iwo Jima</a></li> <li><a href="/wiki/Rajd_na_Los_Ba%C3%B1os" title="Rajd na Los Baños">Los Baños</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Tan_nr_2" title="Operacja Tan nr 2">Operacja Tan nr 2</a></i></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_wysp%C4%99_Okinawa" title="Bitwa o wyspę Okinawa">Okinawa</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Ten-g%C5%8D" title="Operacja Ten-gō">Operacja Ten-gō</a></i></li> <li><a href="/wiki/Kampania_o_Borneo" title="Kampania o Borneo">Borneo</a> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_o_Tarakan_(1945)" title="Bitwa o Tarakan (1945)">Tarakan (II)</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Borneo_P%C3%B3%C5%82nocne" title="Bitwa o Borneo Północne">Borneo Północne</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Labuan" title="Bitwa o Labuan">Labuan</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Balikpapan_(1945)" title="Bitwa o Balikpapan (1945)">Balikpapan (II)</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_Zatoce_Tokijskiej" title="Bitwa w Zatoce Tokijskiej">Zatoka Tokijska</a></li> <li><a href="/wiki/Naloty_na_Japoni%C4%99" title="Naloty na Japonię">Naloty na Japonię</a> <ul><li><a href="/wiki/Bombardowanie_Kure_(1945)" title="Bombardowanie Kure (1945)">Kure</a></li> <li><a href="/wiki/Naloty_na_Tokio" title="Naloty na Tokio">Tokio</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_San_Antonio" title="Operacja San Antonio">Operacja San Antonio</a></i></li> <li><a href="/wiki/Atak_atomowy_na_Hiroszim%C4%99_i_Nagasaki" title="Atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki">Hiroszima i Nagasaki</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Operacja_kwantu%C5%84ska" title="Operacja kwantuńska">Mandżuria</a></li> <li><a href="/wiki/Kurylska_operacja_desantowa" title="Kurylska operacja desantowa">Kuryle</a> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_o_Szumszu" title="Bitwa o Szumszu">Szumszu</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Zamach_stanu_w_Japonii_(1945)" title="Zamach stanu w Japonii (1945)">Zamach stanu w Japonii</a></li> <li><a href="/wiki/Operacja_Tiderace" title="Operacja Tiderace">Singapur (III)</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Blacklist_Forty" title="Operacja Blacklist Forty">Operacja Blacklist Forty</a></i></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a href="/wiki/Wojna_chi%C5%84sko-japo%C5%84ska_(1937%E2%80%931945)" title="Wojna chińsko-japońska (1937–1945)">Wojna chińsko-japońska</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_podwodna_na_Pacyfiku" title="Wojna podwodna na Pacyfiku">Wojna podwodna na Pacyfiku</a></li> <li><a href="/wiki/Taktyka_%C5%BCabich_skok%C3%B3w" title="Taktyka żabich skoków">Taktyka żabich skoków</a></li> <li><a href="/wiki/Je%C5%84cy_alianccy_w_niewoli_japo%C5%84skiej" title="Jeńcy alianccy w niewoli japońskiej">Jeńcy alianccy w niewoli japońskiej</a></li> <li><a href="/wiki/Je%C5%84cy_japo%C5%84scy_w_czasie_II_wojny_%C5%9Bwiatowej" title="Jeńcy japońscy w czasie II wojny światowej">Jeńcy japońscy w czasie II wojny światowej</a></li> <li><i><a href="/wiki/Operacja_Downfall" title="Operacja Downfall">Operacja Downfall</a></i></li> <li><a href="/wiki/Kapitulacja_Japonii" title="Kapitulacja Japonii">Kapitulacja Japonii</a> <ul><li><a href="/wiki/Or%C4%99dzie_kapitulacyjne_Hirohito" title="Orędzie kapitulacyjne Hirohito">Orędzie kapitulacyjne Hirohito</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Japo%C5%84ski_op%C3%B3r_po_II_wojnie_%C5%9Bwiatowej" title="Japoński opór po II wojnie światowej">Japoński opór po II wojnie światowej</a></li></ul> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="Szablon:II wojna światowa"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:II_wojna_%C5%9Bwiatowa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:II wojna światowa (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:II_wojna_%C5%9Bwiatowa&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojna światowa</a> 1939–1945</div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">elementy w <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Kampania_wrze%C5%9Bniowa" title="Kampania wrześniowa">Kampania wrześniowa</a></li> <li><a href="/wiki/Front_zachodni_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front zachodni (II wojna światowa)">Front zachodni</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_zimowa" title="Wojna zimowa">Wojna zimowa</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_%C5%9Br%C3%B3dziemnomorska" title="Kampania śródziemnomorska">Kampania śródziemnomorska</a></li> <li><a href="/wiki/Front_wschodni_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front wschodni (II wojna światowa)">Front wschodni</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_w%C5%82oska_w_czasie_II_wojny_%C5%9Bwiatowej" title="Kampania włoska w czasie II wojny światowej">Kampania włoska</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">elementy na <a href="/wiki/Morze" title="Morze">morzach</a> i <a href="/wiki/Ocean" title="Ocean">oceanach</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_o_Atlantyk" title="Bitwa o Atlantyk">Bitwa o Atlantyk</a></li> <li><a href="/wiki/Walki_na_Oceanie_Arktycznym_w_II_wojnie_%C5%9Bwiatowej" title="Walki na Oceanie Arktycznym w II wojnie światowej">Walki w Arktyce</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Wojna na Pacyfiku</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">inne elementy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa_w_Afryce" title="II wojna światowa w Afryce">Wojna w Afryce</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Teatr_dzia%C5%82a%C5%84_wojennych" title="Teatr działań wojennych">teatr działań wojennych</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh2008113869">sh2008113869</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4249775-9">4249775-9</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00572512">00572512</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007556793505171">987007556793505171</a></span></li></ul></div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&oldid=74788042">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&oldid=74788042</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_na_Medal" title="Kategoria:Artykuły na Medal">Artykuły na Medal</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:II_wojna_%C5%9Bwiatowa_na_Pacyfiku" title="Kategoria:II wojna światowa na Pacyfiku">II wojna światowa na Pacyfiku</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Dzia%C5%82ania_wojenne_marynarki_Stan%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Kategoria:Działania wojenne marynarki Stanów Zjednoczonych">Działania wojenne marynarki Stanów Zjednoczonych</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytuj_ksi%C4%85%C5%BCk%C4%99_%E2%80%93_autorzy_do_sprawdzenia" title="Kategoria:Szablon cytuj książkę – autorzy do sprawdzenia">Szablon cytuj książkę – autorzy do sprawdzenia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyr%C3%B3%C5%BCnione_artyku%C5%82y" title="Kategoria:Wyróżnione artykuły">Wyróżnione artykuły</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablony_lokalizacyjne_%E2%80%93_brak_wsp%C3%B3%C5%82rz%C4%99dnych_%E2%80%93_Wojna_infobox" title="Kategoria:Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Wojna infobox">Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Wojna infobox</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 18 wrz 2024, 15:51.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojna_na_Pacyfiku&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7b7567855c-9dt9m","wgBackendResponseTime":236,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.565","walltime":"2.052","ppvisitednodes":{"value":45854,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":239347,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":79365,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":53,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":90033,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1681.968 1 -total"," 36.16% 608.191 70 Szablon:Cytuj_książkę"," 30.75% 517.243 1 Szablon:Przypisy"," 22.11% 371.855 1 Szablon:Wojna_infobox"," 13.73% 230.895 4 Szablon:Infobox_tabela_dodaj"," 12.66% 212.866 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 12.50% 210.187 34 Szablon:Państwo"," 7.40% 124.468 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 7.33% 123.331 1 Szablon:Wojna_na_Pacyfiku"," 5.04% 84.691 27 Szablon:Osobny_artykuł"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.585","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4875315,"limit":52428800},"limitreport-logs":"{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\ninfobox może wyszukać współrzędne w wikidanych\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Wojna infobox\",\n}\nbrak punktów na mapę i współrzędnych, nadszedł czas na Wikidane\nbrak punktów na mapę nawet w Wikidanych\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7769799cfb-tqz4v","timestamp":"20241113104445","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Wojna na Pacyfiku","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Wojna_na_Pacyfiku","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q184425","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q184425","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-09-02T03:03:27Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/95\/Pacific-War---tile-picyture.png","headline":"dzia\u0142ania w czasie II wojny \u015bwiatowej na Pacyfiku i we wschodniej Azji w latach 1937\u20131945"}</script> </body> </html>